kan bileşenleri ve transfüzyon pratiği - kmtd.org.tr · ulusal kan merkezleri ve transfüzyon...

Kan Bileşenleri ve Transfüzyon Pratiği

Dr Yüce Ayhan

Ulusal Kan Merkezleri ve Transfüzyon Tıbbı Kursu 2

KAN ÜRÜNÜ

Tedavide kullanılmak üzere kandan hazırlanan ürünlerdir.

a)a) Kan bileKan bileşşenlerienlerib) Plazma fraksinasyon b) Plazma fraksinasyon üürrüünlerinleri


KAN BİLEŞENLERİ

Bağışçıdan torbaya alınıp bileşenlerine ayrılmadan doğrudan kullanılan kandır. Kullanım alanı sınırlıdır.

TAM KANTAM KAN

İlk alındığında eritrosit, lökosit, trombosit, plazma ve pıhtılaşma faktörlerini içerir. 48 saat içinde trombositler,5-7 gün içinde de pıhtılaşma faktörleri işlevlerini yitirirler.Ortalama 450 (± %10) ml(~ 250 ml plazma + ~ 200 ml eritrosit)Yaklaşık hematokrit %36-37

2 - 6oC'da saklanır. Saklama süresi antikoagulan türüyle ilişkili olarak değişir.


KAN BİLEŞENLERİ

CPDA (Sitrat+Fosfat+Dekstroz+Adenin) 35 g35 güünnACD (Adenin+Sitrat+Dekstroz) 21 g21 güünn

SAG-M (Salin+Adenin+Glukoz+Mannitol) 42 g42 güünnDSOL (Adenin+Dekstroz+Mannitol+Sodyum Klorür) 47 g47 güünn

ANTANTİİKOAGULAN/KORUYUCU SIVILARKOAGULAN/KORUYUCU SIVILAR

•Sitrat (C): Pıhtılaşmayı önler.•Dekstroz (D) (Glukoz): Enerji kaynağıdır.•Adenin (A):Hücre canlılığı için gereken ATP düzeyini korur•Fosfat (P): Hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesini korur.


KAN BİLEŞENLERİHAZIRLANMASIHAZIRLANMASI


KAN BİLEŞENLERİ

HAZIRLANMASIHAZIRLANMASI


KAN BİLEŞENLERİ



KAN BİLEŞENLERİ

•Plazmasının 3/4’ü alınmış kandır.•Ortalama hacim 200 ml’dir.•Hematokrit ~ %70-80’dir.•Hemoglobin ~ 45 gr’dır.

ERERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

Saklama süresi ve saklama koşulları tam kan ile aynıdır


KAN BİLEŞENLERİ

•Ortalama hacim 200 ml’dir•Hematokrit ~ %65-75’dir.•Hemoglobin ~ 43 gr’dır.

BUFFY COAT UZAKLABUFFY COAT UZAKLAŞŞTIRILMITIRILMIŞŞERERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU


Plazmasının 3/4’ü yanısıra buffy coat (bafi kot) tabakası da uzaklaştırılmış kandır. Dolayısıyla lökosit ve trombosit içeriği daha azdır.


KAN BİLEŞENLERİ

•Lökosit sayısı 2x105’in altındadır. •Hematokrit ~ %50-70’dir.•Hemoglobin ~ 40 gr’dır.

LLÖÖKOSKOSİİTTİİ AZALTILMIAZALTILMIŞŞ ERERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU


Plazması uzaklaştırılmış, lökosit içeriği azaltılmışkandır. Günümüzde en uygun yöntem filtre kullanımıdır.


KAN BİLEŞENLERİ

•Hematokrit ~ %50-70•Hemoglobin en az 40 gr

YIKANMIYIKANMIŞŞ ERERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

Kapalı bir sistemde hazırlanır ve uygun ek solüsyonlar kullanılırsa saklama süresi ve saklama koşulları tam kan ile aynıdır. Açık sistemde hazırlanırsa 24 saat içinde kullanılmalıdır.

Plazması uzaklaştırılmış kanın izotonik bir solüsyonla (serum fizyolojik) yıkanmış halidir.


KAN BİLEŞENLERİ

•Hematokrit en çok %70 olmalıdır.•Hemoglobin en az 45 gr olmalıdır.•Temel antikoagulan CPD olmalıdır.

EK SOLEK SOLÜÜSYONLU ERSYONLU ERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

Saklama koşulları tam kan ile aynıdır.Saklama süresi ek solüsyona göre değişir.

Besleyici bir sıvı eklenmiş (adenin, glukoz, mannitol, NaCL vb) eritrosit süspansiyonudur.


KAN BİLEŞENLERİEK SOLEK SOLÜÜSYONLU/BUFFY COAT UZAKLASYONLU/BUFFY COAT UZAKLAŞŞTIRILMITIRILMIŞŞERERİİTROSTROSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

Buffy coat (bafi kot) tabakası uzaklaştırılmış ve ek solüsyon eklenmiş eritrosit süspansiyonudur.

•Hematokrit en çok %70 olmalıdır.•Hemoglobin en az 45 gr olmalıdır.•Temel antikoagulan CPD olmalıdır.

Saklama koşulları tam kan ile aynıdır.Saklama süresi ek solüsyona göre değişir.


KAN BİLEŞENLERİTAZE DONMUTAZE DONMUŞŞ PLAZMA (TDP)PLAZMA (TDP)

Aferez ile elde edilen plazmadan da TDP hazırlanabilir

Tam kandan uzaklaştırılan taze plazmanın 6-8 saat içinde hızlı biçimde dondurulmasıyla elde edilir.

-18 / -25oC 3 ay süreyle-25oC altında 36 ay süreyle saklanır


KAN BİLEŞENLERİKRKRİİYOPRESYOPRESİİPPİİTATTAT

TDP’ya ait saklama koşulları ve süresi uygulanır

+2-6 oC’de bekletilerek erimeye başlamış taze donmuş plazmanın yüksek devirde santrifüjüyle elde edilir.

Erimiş haldeki üst sıvı(kriyopresipitatı alınmış plazma) ayrılarak yeniden dondurulur.


KAN BİLEŞENLERİKRKRİİYOPRESYOPRESİİPPİİTATI ALINMITATI ALINMIŞŞ PLAZMAPLAZMA

TDP’ya ait saklama koşulları ve süresi uygulanır

Yalnız Trombotik Tombositik Purpura hastalarında kullanılabilen bir yan üründür.


KAN BİLEŞENLERİTROMBOSTROMBOSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONU (TAM KANDAN)YONU (TAM KANDAN)

20/24 oC’de 5 gün çalkalanarak saklanır.

TROMBOSİTTEN ZENGİN PLAZMA

BUFFY COAT’TAN TROMBOSİT

SÜSPANSİYONU


KAN BİLEŞENLERİ



HEMAFEREZ

Kan bağışçısı ya da hastadan

alınan tam kanın bileşenlerine

ayrılması, bileşenlerden istenen

kısmın alınmasından sonra

kalanın bağışçıya ya da

hastaya geri verilmesi

işlemidir. Aferez cihazı olarak

adlandırılan bir cihaz kullanılır.


BAĞIŞÇI AFEREZİHastaların tedavisinde kullanılmak üzere kan bağışçısından alınan tam kandan bileşen ayrılmasına aferez bağışı veya bağışçı aferezi denir.

Bu yöntemle

-Trombosit

-Plazma

-Eritrosit

-Lökosit

-Hematopoetik kök hücre toplanabilir.


TERAPÖTİK AFEREZ

bazı bileşenlerin hastaya daha sonra verilmek üzere ayrılması(hematopoetik kök hücre gibi) amacıyla yapılan aferez uygulamasıdır.

Hastadan istenmeyen kan bileşenlerinin veya bu bileşenlerin

taşıdığı istenmeyen maddelerin (protein, antikor, toksik

maddeler vs) uzaklaştırılması ya da


AFEREZ CİHAZLARI


AFEREZ CİHAZLARI

Bağışçı cihaza iki koldan bağlanır.

Devamlı Akım:(Continuous Flow Centrifugation-CFC)


AFEREZ CİHAZLARIAralıklı Akım (Intermittent Flow Centrifugation : IFC)

Bağışçı cihaza tek koldan bağlanır.


AFEREZAFEREZ TROMBOSAFEREZ TROMBOSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

20/24 oC’de 5 gün çalkalanarak saklanır.

Bir ünite trombosit süspansiyonu (Tam Kandan):30-70 ml plazma içinde

6 x 1010 trombosit>0.2 x 1010 lökosit (TZP) / >0.05 x 1010 lökosit (BCTS)

Bir ünite aferez trombosit süspansiyonu:200-400 ml plazma içinde

>2 x 1011 trombosit<1 x 109 lökosit


AFEREZ


AFEREZAFEREZ GRANAFEREZ GRANÜÜLOSLOSİİT ST SÜÜSPANSSPANSİİYONUYONU

Hemen kullanılmalıdır. 20/24 oC’de en çok 24 saat çalkalanmadan saklanır.

<500 ml plazma içinde1,5-2 x 108 granülosit/kg (beden ağırlığı) erişkin/çocuk1 x 109 granülosit/kg (beden ağırlığı) yenidoğan

İşlemden 8-12 saat öncesinde bağışçıya G-CSF(Granülosit Koloni Stimule Edici Faktör) verilmelidir.


TRANSFÜZYON PRATİĞİETETİİKETLEMEKETLEME

Hazırlayan kan merkezinin adıABO ve Rh (D) grubuBağış Tarihi Antikoagulan solüsyonun adıBileşenin adıSon kullanma tarihiBileşenin hacmi/ağırlığıSaklama ısısıEk işlem bilgileri


TRANSFÜZYON PRATİĞİKAN BKAN BİİLELEŞŞENLERENLERİİNNİİN N İİSTENMESSTENMESİİ

Kan Bileşeni İstek FormuAcil Kan Bileşeni İstek Formu


TRANSFÜZYON PRATİĞİ

KAN BKAN BİİLELEŞŞENLERENLERİİNNİİN TAN TAŞŞINMASIINMASI


TRANSFÜZYON PRATİĞİONAMONAM

Kan ve Kan Bileşenleri Onam Formu


TRANSFÜZYON PRATİĞİKANIN ISITILMASIKANIN ISITILMASI

Masif transfüzyon ile yenidoğan “exchange” transfüzyonunda ve soğuk aglütinini bulunan olgularda ısıtma gerekir.

Bunlar dışında rutin transfüzyonda ısıtma gerekli değildir.


TRANSFÜZYON PRATİĞİPLAZMANIN PLAZMANIN ÇÖÇÖZZÜÜLMESLMESİİ


TRANSFÜZYON PRATİĞİTRANSFTRANSFÜÜZYONZYON

Transfüzyon setinin doldurulması ve yıkanması için %0.9 NaCl dışında bir sıvı kullanılmamalıdır.

Transfüzyon seti ve iğnesi 4 saatten uzun süre kullanılmamalıdır.



TRANSFTRANSFÜÜZYON ZYON İİZLEMZLEMİİ

Transfüzyonun ilk dakikaları ciddi transfüzyon reaksiyonları açısından önemlidir.

Bu nedenle başlangıçta transfüzyon hızı yavaş tutulur. 15.dakikada yaşamsal bulgular kontrol edilerek hız arttırılabilir. Transfüzyon süresince her 30 dakikada bir ve transfüzyon sonrası birinci saatte yaşamsal bulgular kontrol edilmeli ve kayıt altına alınmalıdır.


TRANSFÜZYON PRATİĞİIIŞŞINLAMAINLAMA

Gama ışını kaynağı olarak Sezyum tercih edilmelidir. Doz ayarlı, standart bir cihaz kullanılmalıdır.Bileşenin ışınlandığı bilgisi ışınlama indikatörü ile torba üzerinde görülmelidir.

Kan ışınlama cihazları kullanıcı personel açısından radyoaktivite riski içermemektedir. Dozometre gerektirmemektedir.



ÜÜRRÜÜN BN BÖÖLME/ PEDLME/ PEDİİYATRYATRİİK K ÜÜRRÜÜNN

Ürün bölme işlemi kapalı bir sistemde ve steril koşullarda gerçekleştirilmelidir.

Özellikle yenidoğan ve prematüre hastalar için istenen miktarda bileşen hazırlanabilir.



KAYITLARKAYITLAR

Kan bağışı öncesinden başlayarak, transfüzyon sonrası izlemi de içerecek şekilde bütün sürece ilişkin tüm kayıtlar doğru tutulmalı, düzgün ve izlenebilir şekilde saklanmalıdır.

BaBağışğışççıı ve bave bağışğış bilgilerini ibilgilerini iççeren kayeren kayııtlar 30 ytlar 30 yııl saklanmall saklanmalııddıır.r.

kan bileşenleri ve transfüzyon pratiği - kmtd.org.tr · ulusal kan merkezleri ve transfüzyon...

Documents