2

МАЗМҰНЫ

№ Бөлімінің атауы беті

1 БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ 3

2 АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ 9

3 АЙМАҚТЫҢ ДАМУЫНДАҒЫКӨРІНІС 90

4

НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР, МАҚСАТТЫ ИНДИКАТОРЛАР МЕН НӘТИЖЕНІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ, БАҒДАРЛАМАҒА ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАРҒА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ

93

5 ҚАЖЕТТІ ҚОРЛАР 128

6 БАҒДАРЛАМАНЫ БАСҚАРУ 129

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ

3

Атауы 2011 - 2015 жылдарға арналған Қарағанды облысының даму бағдарламасы

Әзірлеу үшін негіз «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы №827 Жарлығы

Аймақтың негізгі сипаттамалары

Облыстың аумағы 428 мың.шаршы км (Қазақстан аумағы жалпы алаңының 15,7%) құрайды. 01.01.2011ж. Қарағанды облысының әкімшілік-аумақтық бөлініске облыстық және аудандық маңызы бар 11 қалалар мен 9 аудан ұсынылды.

2011 жылғы 1 қаңтарда халық саны 1 352 178 адамды құрады. 2010 жыл ішінде өндірілген жалпы аймақтық өнімнің ағымдағы

бағасы 1872,8 млрд. теңгеге тең. Қазақстанның ІЖӨ 8,6% облыстың үлесіне тиесілі. 2010 жылы облыстың өнеркәсіп өнімінің көлемі 1032,1 млрд. теңгені құрады. Өнеркәсіптің негізгі салалары қара және түсті металлургия, тау-кен өндіру өнеркәсібі, электр энергиясын, газ бен суды өндіру және бөлу болып табылады.

Бағыттар Экономика Әлеуметтік сала Инфрақұрылым Ауылдық аумақтарды дамыту, экология Мемлекеттік қызметтер

Бағдарламаның мақсаттары

Экономика : Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз

етуде қолғабыс ету; Ұлттық және аймақтық экономикада бәсекеге қабілетті

өндірісті дамыту және экономиканы жаңғырту негізінде өнеркәсіпте құрылымдық ілгерілеу жасау;

Облыстың энергетикалық кешенін тұрақты дамыту; Агроөнеркәсіптік кешеннің бәсекеге қабілеттілігін арттыру; Бизнес-ортаны жақсарту; Ішкі сауда тиімділігін арттыру; Инвестицияларды тарту және өңірлік инновациялық жүйені

дамыту; Экспорт географиясын кеңейту және сыртқы сауда көлемдерін

арттыру.

Әлеуметтік сала: Білім берудің сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету,

балалардың заңды мүдделері мен құқықтарын қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру;

Тұрақты әлеуметтік-демографиялық дамытуды қамтамасыз ету үшін облыс тұрғындарының денсаулығын жақсарту;

Демографиялық жағдайды жақсарту; Азаматтарды әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі; Мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың

қолжетімділігін қамтамасыз ету; Мемлекеттік тілді және халықтың лингвистикалық капиталын

дамыту; Бұқаралық спорттың, дене шынықтыру-сауықтыру

қозғалысының және жоғарғы жетістіктегі спорттың дамуы;

4

Бәсекеге қабілетті туристтік индустрияны құру; Мемлекеттілік пен ел бірлігін әрі қарай нығайту, ішкі саяси

тұрақтылықты нығайту; Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қылмыстылықпен күрес,

нашақорлық пен есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл жасау;

Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және жою. Инфра құрылым :

Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің сапасын жоғарылату;

Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету; Экономикалық кеңістіктің байланыстылығын жақсарту; Тұрғындарды тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен

қамтамасыз ету.Ауылдық аумақтарды дамыту, экология:

Ауылдың қалыпты өмір сүруінің жағдайларын құру; Қоршаған ортаны ластандыру деңгейін азайту және

табиғи орта сапасын тұрақтандыру.Мемлекеттік қызметтер :

Әлеуметтік-маңызды қызметтерді көрсету сапасын арттыру; Жергілікті деңгейде мемлекеттік басқарудың функцияларын

жүзеге асыру тиімділігін арттыру.Міндеттері Экономика :

Қосылған құнды тұрақты ұлғайту; Сыртқы сауда айналымы; Тауарлар және қызметтердің бағаларының өзгеруінің деңгейі; Өнеркәсіптің әртараптандыруы мен бәсеке қабілеттілігін

қамтамасыз ететін басым секторларын дамыту; Тау кен өнеркәсібі кәсіпорындарының құлдырап жатқан

қуаттарының орнын толтыру; Өнеркәсіптегі құрылымдық жылжуларды қамтамасыз ету; Инвестициялық жобаларды іске асыру; Электрэнергетикасын дамыту; Агроөнеркәсіп кешен саласының тұрақты дамыту, бәсекеге

қабілеттіліктің жаңа деңгейіне қол жеткізу және облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету;

Бизнес-ортаны жақсарту; Сауда инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету; Инвестициялық жобаларды іске асыру; Индустриалдық парктермен, технопарктермен көрсетілетін

қызметтердің қол жетімділігін жоғарылатуға көмектесу; Қазақстандық құрамды арттыру; Кеден одағының шеңберінде аймақтың кәсіпорындарының

бәсекеге қабілеттілігін арттыру.Әлеуметтік сала :

Мектептік білім беру кызметтерінің сапасын арттыру ***; Мектепке дейінгі білім беру ұйымдары жүйесін кеңейту және

мектепке дейінгі білім беру қызметтерінің сапасын арттыру**; Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлау үшін жағдай

5

жасау ***;- Амбулаториялық-емханалық көмек көрсету сапасын жақсарту;- Медицина ұйымдарын білікті мамандармен қамтамасыз ету.

Жыл сайынғы медицина кадрларының кәсіптік біліктілігін арттыру;

- Негізгі әлеуметтікмаңызы бар аурулар жағдайын жақсарту; - Ана мен баланың денсаулығын жақсарту;- Халық санының өсуі үшін жағдай жасау; Тұрақты жұмыспен қамту; Халықтың аз қамтылған топтарына әлеуметтік көмектің

тиімділігі мен атаулылығын арттыру; Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетудегі мемлекеттік емес

сектор үлесін арттыру; Халыққа мәдени саланың қызметтерінің қолжетімдігін

қамтамасыз ету; Мемлекеттік тілдің әлеуметтік-коммуникативтік және

шоғырлану қызметін кеңейту; Бұқаралық спорттың, дене шынықтыру-сауықтыру

қозғалысының және жоғары жетістікті спорттың дамуы; Туристтік инфрақұрылымдарды дамытуды қамтамасыз ету; Этносаралық және конфессияаралық келісімді сақтау және

нығайту; Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуына жастарды

белсене тарту; Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Қылмыспен күрес тиімділігін арттыру, есірткі бизнесімен,

нашақорлықпен күрес; Техногендік авариялардан, катастрофалар мен табиғи

апаттардың қаупін және шығындарды төмендету.

Инфра құрылым : Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласындағы

қызметтерді дамыту; Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету; Көлік құралдарының қауіпсіз және кедергісіз жүріп тұруы

үшін осы заман талаптарына сай автожолдар саласындағы инфрақұрылымды дамытудың деңгейін арттыру;

Автобус және теміржол бағыттарында ауданаралық, қалааралық, қала маңындағы көлік бағыттарын ұйымдастыру;

Тұрғын-үй қорының тиісті пайдаланылуын қамтамсыз ету; Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту.

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология: Ауылдың өмір сүру жағдайын құруда ықпал жасау; Атмосфералық ауаны қорғау; Орман, орман өсіруді сақтау, қорғау, орнын толтыру.

Мемлекеттік қызметтер: Электрондық нұскауға аударылған әлеуметтік-маңыздағы

6

көрсетілетін қызметтердің санын арттыру; Ақпараттық жүйелерді құру мен дамыту.

Іске асыру кезеңдері I кезең – аралық (3 жыл) – 2011-2013 жылдар – бірінші кезекті іс-шаралары іске асыру.

II кезең – қорытынды (2 жыл) – 2014-2015 жылдар – бағдарламада қойылған міндеттерді шешу үшін жоспарланған іс-шараларды іске асыру

Нысаналы индикаторлар****

Э кон о мика: Жалпы өңірлік өнімнің айғақты көлемінің индексі, 105,2%

2015 жылы алдыңғы жылға; Өнеркәсіптік өнімнің айғақты көлем индексі, 102,6% 2015

жылы; Өңдеуші өнеркәсіп өнімін шығарудың айғақты көлем индексі,

103,7% 2015 жылы; Тау кен өнеркәсібі өнімін шығарудың НКИ және кеніштерді

әзірлеулер, 102,4% 2015 жылы; Металлургиялық өнеркәсіптің НКИ-і, 101,0% 2015 жылы; Машина жасаудың НКИ-і, 101,1% 2015 жылы; Басқа да металлдық емес минералдық өнімдер өндірісінің

НКИ-і, 105,3% 2015 жылы; Өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі; Электр энергиясын өндірудің артуы, 110% 2015 жылы; Ауыл шаруашылығының негізгі көлем индексі 2015 жылы

102,0 % жеткізу (2009 ж. – 108,6 %); Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің өнімдер

шығаруының нақты көлем индексі, 100,8% 2015 жылы; Бөлшек сауданың нақты көлем индексі, 2015 жылы 106,4%; Негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі,

2015 жылы – 112,4%; Инновация облысындағы мекемелер мен кәсіпорындардың

белсенділік деңгейінің өсімі (технопарктер, бизнес-инкубаторлар, индустриалдық парктер және т.б.), 2015 жылы 6,6%;

Жалпы тауарлар, жұмыстар мен қызметтер сатып алудағы жергілікті мазмұн үлесінің өсімі, 2015 жылы 66,4%;

Жыл сайын Кедендік одағының қатысушыларымен сыртқы сауда айналым көлемін 2015 жылға дейін 10%-ға арттыру.

Әлеуметтік сала : Халықтың білім сапасымен және қолжетімділігімен қанағатты

оқуының деңгейі, 60% 2015 жылы; Балаларды мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеумен қамту,

99% 2015 жылы; Типтік жас шамасындағы (14-24 жас) жастарды техникалық

және кәсіптік біліммен қамту үлесі, 22,1% 2015 жылы;- 2015 жылы халықтың медициналық қызмет сапасымен

қанағаттануын 98,2% дейін ұлғайту;- 2015 жылға қарай халықтың денсаулығының күтілетін

ұзақтығы 70 жасқа дейін;- 2015 жылға қарай жалпы өлім-жітімді 7,7 дейін төмендету;

7

- Халық санының өсім/түсімі %; Жұмыссыздық деңгейі, 2015 жылы – 5,1%; Өмір сүру шегінен төмен табысы бар халық үлесі, 2015 жылы -

2,5%; Арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсетумен қамтылған

тұлғалардың үлес салмағы (оларды алуды қажет ететін тұлғалардың жалпы санында), %, 2015 жылы – 90%;

2013 жылға мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі – 2015 жылға 77% (2009 жыл – 38%);

Мемлекеттік тілді меңгерген ересек тұрғындардың үлесі, 2015 жылға – 72 %;

- Дене шынықтыру және спортпен айналысатын барлық жас дәрежедегі қамтылған халық санын жоғарлату 2015 жылда- 29%;

Туристік қызмет саласында қызмет көрсететін мекемелердің жиынтық табысын ұлғайту, 2015 жылы – 3%;

Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара әрекеттестігін оң бағалайтын тұрғындар саны 2015 жылға қарай 78% құрайды;

2015 жылы халықтың ішкі ітер органдарына болжамдық сенім үлесі 50 пайыздан кем емес (2009ж. – 50%);

Төтенше жағдайлардан адам және материалдық шығындарды төмендету, 1,5% 2015 жылы.

Инфра құрылым: Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің

сапасымен халықтың қанағаттануының деңгейі, %; Құрылыс жұмыстарының физикалық көлемінің индексі, %

алдыңғы жылға, 2015 ж. – 107%; Ғимараттарды пайдалануға беру, жалпы ауданның ш.м.

(2015ж. – 320 мың текше м.); Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы

бар автомобиль жолдарының мөлшері, 75% 2015ж. (2009ж. – 60%); Жүк айналымы көлемі, 2015 жылы – 9402 млн.тонна-км (2009

жыл – 4588,4 млн.тонна-км); Жолаушылар тасымладу көлемі, 2015 жылы – 34672

млн.жолаушы-км (2009 жыл – 13 903 млн.жолаушы-км); Коммуналдық қызметтер сапасымен тұтынушылардың

қанағаттану деңгейі 2015 жылы 51,5%-дан кем емес (2009 ж. - 48,3%); Орталықтандырылған сумен қамтамасыз етуге халықтың қол

жетімділік деңгейін ұлғайту, 72,5% 2015 ж.; Жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін

ұлғайту, 78% 2015 жылы; Халықты су бұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін

ұлғайту, 55% 2015 жылы.

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология: Дамудың жоғары әлеуетіне ие ауылдық елді мекендердің

саны; Тірек ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны; 2000 тонна шегінде зиянды заттарды жалпы тастауды

8

төмендету (жыл сайын 2015 жылға дейін); Орман жапқан мемлекеттік орман қоры алаңдарының аумағы

91920 га дейін 2015 жылы.Мемлекеттік қызметтер :

Тұрғындардың әлеуметтік маңыздағы қызметтерін көрсету сапасына қанағаттандырылғаң деңгейі, 98% 2015 жылы;

Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын (үдерістерін) автоматтандырудың орташа дәрежесі, 80% 2015 жылы.

Қаржыландырудың көзі және көлемі*

Қаржыландыру көздері: республикалық, жергілікті бюджет және инвесторлардың меншікті қаражаты.

Қаржыландыру көлемдеоі:- 2011ж. – 84 746,01 млн. теңге:- 2012ж. – 172 822,83млн. теңге:- 2013ж. – 127 657,3 млн. теңге:- 2014ж. – 151 698,48 млн. теңге:- 2015ж. – 236 218,47 млн. теңге:

Барлығы: 773 203,09 млн. теңге.*- 2011-2015 жылдарға арналған бюджетте қарастырылған қаржыландыру көздері мен

көлемдері қаражат шегінде нақтылануы және өзгеруі мүмкін.**- 2010-2014 жылдарға арналған «Балапан» балаларды мектепке дейінгі тәрбилену

мен оқытуды қамтамасыз ету бойынша бағдарламаны іске асыру шеңберінде. *** - Қазақстан Республикасында 2011-2020 жылдарға арналған Білім беруді дамыту

мемлкеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде. **** - Нысаналы индикаторлар және көрсеткіштердің сандық мағыналары ҚР

заңнамасына сәйкес қаржылық жылдарға республикалық және жергілікті бюджеттерді бекіту және нақтылау кезінде нақтылануы және өзгертілуі мүмкін.

9

2. АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙДЫ ТАЛДАУ

2.1. Өңірлердің позитивтік және келеңсіз жағдайын, сондай-ақ олардың елдің әлеуметтік-экономикалық және қоғамдық-саяси дамуына ықпал етуін бағалау

Қарағанды облысында экономиканың негізі тау-кен және өндіруші өнеркәсіп болып табылады, оларда өңірдің 46%-дан жалпы артық қосылған құны құрылады. Облыс өнеркәсібінің базалық салаларына өнеркәсіптік өндірістің 78,6% тиесілі, оның ішінде: тау-кен металлургиялық кешені (қара және түсті, бағалы және сирек металлдар кенін

өндіру, сондай-ақ қара және түсті металлургия және металл өңдеу) – 65,4%; көмір өнеркәсібі – 6,2%; жеңіл өнеркәсіп - 0,4%; машина жасау – 4,1%; химия өнеркәсібі – 1,7%;

10

фармацевтикалық өнеркәсіп – 0,04%; бейметалл құрылыс материалдары өндірісі – 2,3%.

Қарағанды облысы өнеркәсібінің базалық салаларының бірқатар проблемалары бар, олардың қатарына мыналарды жатқызуға болады: дәстүрлі және ескірген технологиялардың басым болуы, негізгі өндірістік қорлардың баяу жаңаруы, инвестицияның жетіспеуі және кредиттік ресурстар бойынша пайыздық мөлшерлеменің жоғары болуы, ірі корпорациялардың аралас–кәсіпорындардан келетін инновацияларды енгізуге қызығушылығының бәсеңдігі, өңірлік, ең алдымен, ұлттық даму институттарының облыстың өнеркәсіптік кәсіпорындарын қолдауға белсенділігінің төмендігі.

Ауыл шаруашылығының мүмкіндігі облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге және сыртқы нарыққа экологиялық таза өнім шығаруға қабілетті. Ауыл шаруашылығында шаруашылықтардың ұсақтауарлығынан, жер телімдерінің аздығынан селекциялық асылдандыру шараларын кең көлемде жүргізуге және ғылыми негізделген егістік жер айналымының сақталуына, кең көлемде замануи жаңа технологияларды пайдалануға, өндіріс процестерін механикаландыруға және автоматтандыруға мумкіндік бермейді. Суару жүйесінің техникалық жағдайы нашар болғандықтан, жыртылған жерлерді ұтымсыз пайдаланылып, ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімділігі азайды. Ауыл шаруашылығы техникалырының 97 пайызы тозды, сол себепті еңбек өнімділігі төмендеп, өнімнің өзіндік құны көтеріліп, бәсекеге қабілеттілік деңгейі түсіп қалды.

Қарағанды облысының сыртқы сауда айналымы Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Кедендік бақылау Комитетінің мәліметі бойынша 2012ж. 5022,9 млн. АҚШ долларын құрады. Экспорт көлемі 3844,3 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2010 жылға 93,5%. 2012ж. қорытындысы бойынша импорт көлемі 1,9%-ға артты және 1178,6 млн. АҚШ долларын құрады. Қарағанды облысынан сыртқа шығатын тауарлар құрылымы 2010 жылдан 2012 жылға дейін өзгерген жоқ, «металлдар және олардан жасалған бұйымдар», «минералды азықтар», «древесина, орман материалдары және целлюлоздық-қағаз бұйымдары» және «өзге де тауарлар» тобына экспорттық жүктеме артты. Қарағанды облысына сырттан келетін тауарлар құрылымы 2010-2012ж. айрықша өзгеріске ұшыраған жоқ, жақсы жағы азық-түлік тауарлары және өзге де тауарлар импортының азаю фактісі болды, ол жанама түрде азық-түлік тауарлары мен шикізат өндірісі деңгейіне әсер ететін салалардың жеткілікті түрде қарқынды дамуын көрсетеді.

2010-2012 жж. кезеңіне сыртқы тауар айналымының көрсеткіштері млн. АҚШ долл.

Көрсеткіштер / жылдар

Жылдар: 2010-2012 жж. барлығы

Өсу қарқыны (%):

2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж. 2010/2009ж.

2011/2010ж.

2012/2011ж.

Сыртқы сауда айналымы, оның ішінде:

5027,5 5270,3 6404,0 5022,9 16697,2 104,8 121,5 78,4

-Экспорт 3572,7 4113,5 5 300,6 3 844,3 13258,4 115,1 128,9 72,5-Импорт 1454,8 1156,8 1103,4 1 178,6 3438,8 79,5 95,4 106,8Сальдо 2117,9 2956,7 4197,2 2665,7 9819,6 139,6 142,0 63,5

2010-2012 жылдар кезеңіне инновациялық өнім көлемі қолданыстағы бағаларда 60,2 млрд.теңге көлемінде болды.

Қаржыландыру көздері бойынша технологиялық инновацияларға шығындардың көбі кәсіпорындардың меншікті қаражаттарынан келеді - 76% (16490,4 млн.теңге), шетел кәсіпорындары -10,2% (2206,2 млн.теңге), бюджеттік қаражаттар – 9,3% (2021,2 млн.теңге).

2012-2010 жылдардың мәліметтерімен салыстырғанда негізгі капиталға инвестициялар көлемінің неғұрлым көп ұлғаюы қызметтің мына түрлері бойынша байқалады: өнеркәсіп – 132,7%, тау-кен өндірісі өнеркәсібі және карьерлерді әзірлеу – 179,6%, құрылыс – 260,4%,

11

көлік және қоймалау – 221,4%, кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет 11 есе, білім беру – 232,2%.

Негізгі капиталға инвестициялардың негізгі көзі болып кәсіпорындардың, ұйымдардың және халықтың меншікті қаражаттары болып табылды. Олардың арасалмағы инвестициялардың жалпы көлемінде 74,6% құрады.

Облыс бойынша жалпы жұмыссыздық деңгейі 0,4%-ға төмендеді және жаңа жұмыс орындарын құру қолданыстағы өндірісті кеңейту, шағын және орта бизнесті дамыту есебінен 5,1%-ды құрады.

Облыстың әлеуметтік саласының жағдайы халықтың табиғи өсімінің қарқынымен оңтайлы, қолайлы демографиялық жағдаймен, сондай-ақ білім берудің сапалы қызметтерін ұсынуды жақсартумен сипатталады.

Сонымен қатар, экономиканы дамытуды тежеу мен бар әлеуетті толық пайдалануға жол бермейтін қарсы жақтары да бар.

Білім беру саласының жағымсыз жақтары 1 жастан 6 жас аралығындағы балалардың жеке аймақтардағы мектепке дейінгі білім беру қызметтерімен төмен деңгейде қамтылуында, педагогикалық кадрлардың тапшылығында, білім беру ғимараттарының моральдық және физикалық тұрғыдан айтарлықтай ескіруінде, мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік білім беру нысандарының тиісті жабдық пен инвентарьмен қамтамасыздануының жеткіліксіз деңгейінде көрінеді.

Қарағанды облысы аумағында Қазақстанның магистралды көліктік жолдары өтеді. Облыстың транзиттік әлеуетін іске асыруға қажетті барлық инфрақұрылымды «Сарыарқа» Халықаралық әуежайы атқарады.

Облыста экономикалық кеңістіктің жоғары деңгейде қалалануы байқалады: қала халқының үлесі 77,8-78% құрайды. Қарағанды қалалық агломерациясының ядросы мен оның кенттену зонасы, орналастырудың тірек-каркасты құрылымының байланысы үздіксіз дамуда.

Облыста негізгі республикалық басымдылық бойынша 325 млрд.теңгеден жоғары инвестициялар көлемімен 12 мемлекеттік және салалық бағдарламалар жүзеге асырылуда (2013 жыл – 75 млрд.теңге). Бағдарламаларды іске асыру өнеркәсіпті әртараптандыру жолымен экономиканың тұрақты өсуіне қол жеткізуге, шағын кәсіпкерлікті, АӨК, тұрғын үй құрылысын, электроэнергетиканы, автомобиль жолдарын дамытуға, халықтың өмір сүру деңгейін арттыруға, денсаулық сақтау, білім беру және қоршаған ортаны қорғау салаларын дамытуға бағытталған.

2.2. Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына талдауӨнеркәсіп.Қарағанды облысы Қазақстан Республикасының индустриялық аймақтарының бірі

болып табылады. Бұл жерде түсті және қара металлургияның, машиана жасау, тамақ, жеңіл және ағаш өңдеу өнеркәсібінің, құрылыс индустриясы мен энергетиканың ірі кәсіпорындары шоғырланған.

Пайдалы қазба байлықтарының кен орнын игеруде Қарағанды облысы Республиканың минералды шикізат кешенінде маңызды орын алады және Қазақстанның темір-мырыш, барит-полиметал, мыс кенді сирек метал провинциясы болып табылады. Қатты пайдалы қазбалардың негізгі түрі бойынша өңірдің баланстық қорының әлеуетті құндылығы 758,2 млрд. АҚШ долларын құрайды. Жер қойнауының қорлары мен болжамды ресурстары – 1162 млрд. АҚШ доллары.

808,9

104,3

1325,4

1336,1

96,6

1032,1

95,4

102,8

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.

Өнеркәсіптің барлығы, млрд. теңге

Өнеркәсіп бойынша барлығы АКИ, %

12

Қарағанды көмір бассейні ТМД елдерінің көмір бассейіндері бойында табиғи газы бар аймақ болып табылады. Облыста металлургия және құрылыс индустриясы үшін кенсіз шикізаттың ірі қорлары бар.

2010 - 2012 жылдар аралығында Қарағанды облысының өнеркәсіптік өндіріс көлемі қолданыстағы бағаларда 1032,1-ден 1336,1 млрд. теңгеге дейін немесе 29,5 пайыздық тармаққа артты. ЖӨӨ құрылымында өнеркәсіптің жалпы қосымша құны 914,5-ден 1234,7 млрд. теңгеге дейін немесе 35%-ға артты.

Облыс экономикасының негізін өнеркәсіп құрайды. Ай сайын Қарағанды облысының кәсіпорындарымен өнеркәсіп өндірісінің 7-8% республикалық көлемі –өндіріледі, жазық илектің бар көлемі, 82% - рафинирленген мыс, 76% - рафинирленбеген мырыш, 41% - аффинирленген күміс, 10,5% - аффинирленген алтын, 16,5% - жылу энергиясы, 13,5% - электр энергиясы, 77,8% - мыс кенін өндіру, 15,5% - темір рудасы және 29% - көмір.

Қарағанды облысының аумағында 209 тау-кен, өңдеу өнеркәсібінің, электрмен жабдықтау және сумен жабдықтаудың негізгі ірі және орта өнеркәсіптік кәсіпорындар әрекет етеді.

2009-2012 жылдардағы айғақты көлем индексінің және өнеркәсіптегі тауарлық өнім өндірісі көлемінің өзгеру динамикасы

2010-2012 жылдар аралығында облыстың жалпы өңірлік өнімінде өнеркәсіптің жалпы қосымша құн (ЖҚҚ) үлес салмағы өсімнің тұрақсыз динамикасына ие, және 2012 жылы 50,2% жетті (2010ж. – 48,9%).

Алайда, 2010 жылдан бері «ҚазақмысКорпорациясы» ЖШС мен «АрселорМитталТемиртау» АҚэкспортқа бағытталған кәсіпорындар өніміне сұраныстың азаюынан қаржы дағдарысына байланысты металға әлемдік құнның төмендеумен өндірістің айғақты көлем индексінің төмендеуі байқалды.

Оған қоса, 2010-2012 жылдар аралығында өнеркәсіпте ірі және орта кәсіпорындарда 110965-тен 128579-ға дейін жұмысшылардың көбею динамикасы көрініс тапты, ол 15,8% құрайды.

Көрсеткіш 2009ж 2010ж 2011ж 2012ж

13

Жалпы өңірлік өнім (ЖӨӨ), млрд. теңге 1515,8 679,8 922,6 1144,3Өнеркәсіптік өндіріс көлемі, млрд.теңге 808,9 517,3 730,3 840,4

Өнеркәсіптің ЖҚҚ, млрд. теңге 755,0 350,3 497,2 587,2

ЖӨӨ-дегі өнеркәсіптің ЖҚҚ үлес салмағы, % 49,8 51,5 53,9 51,3*Жылына орташа есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 113 688 110 965 112 320 128 579

*Кәсіпкерлікпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда

2010-2012 жылдар аралығында Қарағанды облысының экономикасына 787,9 млрд. теңге инвестиция салынды. Олардың ішінде инвестицияның жалпы көлемінен 73,5% – жеке меншік кәсіпорындардың капитальдық салымына, 4,5 тікелей шетелдік инвестициялар үлесі, бюджеттік қаражат үлесі – 15,4 %, қарыздық қаражат 6,6% құрайды.

Кедендік одақтың (КО) қатысушыларымен Қарағанды облысының тауар айналымы 2010-2012 жж. құрады.

Кедендік одақтың (КО) қатысушыларымен 2010-2012 жж тауар айналымының көрсеткіштері

млн. АҚШ долл.

Көрсеткіштер

2010 жыл 2011 жыл 2012 жыл

ІТА экспорт импорт ІТА экспорт импорт ІТА экспортимпор

тБарлығы,оның ішінде 1519,3 874,0 645,3 2415,2 1567,5 847,6 2831,5 1679,4 1152,1Ресей 1424,7 832,0 592,7 2309,7 1526,5 783,1 2712,6 1642,1 1070,4Беларусь 94,6 42,0 52,6 105,5 41,0 64,5 118,9 37,3 81,7

Қарағанды облысының сауда айналымы Кедендік одақтың қатысушыларымен үш жылда 4093,5 млн.АҚШ долл.құрады. 2012 жылы бұл көрсеткіш 2831,5 млн.АҚШ долл. тең, бұл 2012 жылға қарағанда 1,9 есе көп.

Экспорт 2010-2012ж. 4120,9 млн. долларды құрады, 2012 жылы бұл көрсеткіш (179,3 млн. АҚШ долл.) 2010 жылға қарағанда 1,9 есеге жоғары, импорт аталмыш жылы (1152,1 млн.долл.) 1,8 есеге ұлғайды.

Негізгі экспортталатын тауарлар азық-түлік тауарлары, минералды өнімдер, химия өнеркәсібінің өнімі, тігін өнімі, металлдар және олардан өнімдер болып табылады.

Импортта негізгі тауарлық позициялар азық-түлік тауарлары, құрылыс материалдары, минералды өнімдер, химия өнеркәсібінің өнімдері, медикаменттер, тігін өнімдері, аяқ киім, металлдар мен олардың өнімдері, машиналар мен жабдықтар, көлік құралдары.

Облыста ресей және белорус әріптерстердің қатысуымен ұйымдастырылған 216 бірлескен кәсіпорын жұмыс істейді (Ресей Федерациясы - 210 кәсіпорын, Беларусь Республикасы - 6 кәсіпорын).

Тауар өндірушілердің өзара әрекеттестігі, Қарағанды облысының Ресей және Беларусь нарықтарымен іскерлігінің 2012 жылға арналған Жоспарының орындалуына сәйкес ағымдағы кезеңде мемлекеттік тапсырысты орындаушы облыстық және өңірлік БАҚ-та Кедендік одақтың мақсаттары мен артықшылығын түсіндіру бойынша 35 мақала жарияланып, 15 сюжет шығарылды.

Жалпы алғанда Кедендік одақ қатысушылары кәсіпорындарымен жедел және тікелей жұмыс саудалық-өнеркәсіптік палатасы (СӨП) арқылы жүзеге асырылады.

14

Қарағанды облысының саудалық-өнеркәсіптік палатасымен Ресей Федерациясы (РФ) мен Беларусь Республикасының (БР) саудалық-өнеркәсіптік палаталарымен бір қатар келісім-шарттар мен меморандумдарға қол қойылған.

Ресей: Оңтүстік Орал СӨП, Омск СӨП, Саратов СӨП, Вятск СӨП, СӨП Мордовия, Новосибирск СӨП, Алтай СӨП, Орал СӨП, Томск СӨП.

Беларусь: Белорусс СӨП Минск бөлімі, Белорусс СӨП Брест бөлімі.Бұл Келісімдер іскерлік ақпаратпен жедел алмасуға және өзара тиімді қызметтестіктің

дамуына ықпал етеді. Қарағанды облысының саудалық-өнеркәсіптік палатасына келіп түскен барлық іскерлік ұсыныстар (коммерциялық, көрмелер туралы және т.б.), палата мүшелері мен мүдделі кәсіпорындар назары-на ай сайынғы бюллетендер арқылы жеткізіледі және сайтта орналастырылады.

Сонымен қатар 2012 жылы Қарағанды облысы бойынша Кедендік бақылау департаментінде «дөңгелек столдардың» 210 отырысы, Кедендік саясат бойынша қоғамдық кеңестің 5 отырысы және Кедендік кеңес жұмысын түсіндіру бойынша сыртқы экономикалық қызметінің қатысушыларымен семинар-кеңес өткізілді.

Экспортталған минералды өнімдердің жалпы көлемі – 1900,2 млн.АҚШ долларын немесе 2010-2012 жж. экспорттың жалпы көлемінің 14,3% құрады.

Минералды өнімдер импортының жалпы көлемі – 151,7 млн.АҚШ долларын немесе 2010-2012 жж. импорттың жалпы көлемінің 4,4% құрады.

2010 - 2012 жылдары Қарағанды облысының тауарлардың экспорты құрылымында «металлдар және олардан бұйымдар» тауарлар тобына экспорттық жүктеме келесі сипатта көрінеді.

Металлдар және олардан бұйымдар экспортының көлемі осы кезеңге 9622,4 млн. АҚШ долларын немесе экспорттың жалпы көлемінің 72,6% құрады.

Металлдар және олардан бұйымдар жалпы сомасы 556,0 млн. АҚШ долларға импортталды немесе 2010-2012 жж. импорттың жалпы көлемінен 29,3%.

Машиналар, жабдықтар, көлік құралдары тобының экспорты 9,3 млн. АҚШ долларын құрады немесе экспорттың 3 жылға жалпы көлемінен 0,07%.

Импорт тауарлары тобының негізгі позициясы 2010-2012 жж. көлемі 1390,6 млн.АҚШ долларын немесе облыс импортының жалпы көлемінен 40,4% құраған машиналар, жабдықтар, көлік құралдары, құрылғылар және аппараттар болып табылады.

Химия және онымен байланысты өнеркәсіп саласы өнімдерінің экспорты 85,3 млн. АҚШ долларын немесе 2010-2012 жж. экспорттың жалпы көлемінің 0,6% құрады.

Химия және онымен байланысты өнеркәсіп саласы өнімдері 606,8 млн. АҚШ долларына импортталды немесе импорттың 3 жылға жалпы көлемінен 0,04%.

Құрылыс материалдарының экспорты 5,1 млн. АҚШ долларын немесе 2010-2012 жж. экспорттың жалпы көлемінің 0,04% құрады.

Құрылыс материалдарының импорты 125,8 млн. АҚШ долларын немесе қарастырылған кезең импортының жалпы көлемінің 3,7% құрады.

2010 - 2012 жылдар аралығында тау-кен өндірісі өнеркәсібінде өнеркәсіптік өндірістің көлемі қолданыстағы бағаларда 88,5-тен 134,7 млрд.теңгеге дейін немесе 152,2 пайыздық тармаққа ұлғайды.

2010 - 2012 жылдар аралығында тау-кен өнеркәсібінің жалпы қосымша құны 26,7%-ға ұлғайды және 267,9 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ВДС саласы жалпы қосымша құнының үлес салмағы 1,4 пайыздық тармаққа қысқарды, көмір өндіру саласының тұрақсыз жағдайына байланысты 23,1%-дан 21,7%-ға дейін (Гефест АПУП қаржылық жағдайымен байланысты – 2012 жылы «Западная» шахтасы 8 ай жұмыс істемеді).

2012 жылы тау-кен өндірісі өнеркәсібінде өнім өндірісінің көлемі 134,7 млрд. теңгені құрады, нақты көлем индексі 2011 жылмен салыстырғанда – 110,7%. Тау-кен өндірісі өнеркәсібі өсуінің қарқыны көмір, темір, мыс кендері өндірісінің, сонымен қатар тау-кен

15

өндірісі өнеркәсібінің басқа салаларында өнімнің ұлғаюының есебінен өңдеу өнеркәсібіне қарағанда жоғары болды.

Металл кендерін өндіру 38,5%-ға, түсті металл кендерін өндіру 45,4%-ға ұлғайды. Тау-кен өндірісі саласының үлесі өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде - 10,1%.

Облыстың тау-кен өндірісі секторында марганец, темірмарганец және темір кендерін барлау және өндірудің негізгі кәсіпорындары «Жайрем тау-кен байыту комбинаты» АҚ, «Казхром» ТНК АҚ «Казмарганец» РУ, «Оркен» ЖШС, «Оркен-Атасу» ЖШС.

Қорғасын-мырыш кендері бойынша тау-кен өндіру және өңдеудің негізгі кәсіпорны «Nova-Цинк» ЖШС болып табылады. Одан басқа, қорғасын-мырыш жолай «Корпорация Қазақмыс» ЖШС кешенді мыс кендерінен өндіріледі.

Бағалы металл кендерінің негізгі қорлары Ағадырдың кен орындары ауданында (Көктіңкөлі, Қайрақты, Қараоба, Солтүстік Қатпар және т.б.).

Көмір өндіру кәсіпорындарына «ШұбаркөлКөмір» АҚ, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазақмыс» корпорациясы, «СарыаркаEnergi» ЖШС, «ГРК Қамбар» ЖШС, «ГРК Дархан» ЖШС, «ГРК Недра Казахстана» ЖШС және басқалары.

2010 - 2012 жылдар аралығында тау-кен өнеркәсібіне 108,5 млрд. теңге көлемінде инвестициялар салынды, 2012 жылға өсім 83,2% құрады (2012 жылы – 48,6 млрд. теңге).

2009-2012 жылдардағы тау-кен өндірісі өнеркәсібіндегі маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы

№ Өнім атауы Өлш. брл. Жылдар

2009 2010 2011 20121 2 3 4 5 6 71 Көмір және көмір

концентратымың тонна 30722,2 32 584,5 35241,3 35387,8

2 Мыс кені мың тонна 27405,6 27764,9 27671,9 30266,63 Қорғасын-мырыш кені мың тонна 1145,1 990 1320 1464,24 Мырыш

концентратындағы мырышмың тонна 42,6 45,2 40,5 37,3

5 Марганец кені мың куб.м. 2457,4 3 044,7 2 948,4 2 964,16 Марганец концентраты мың тонна 982,4 1 094,4 1 091,3 1 067,37 Табиғи құм мың куб.м. 76,7 36,8 90,7 102,58 Тас түйіршігі, қиқымы,

малтатас, қиыршықтасмың куб.м. 1677,4 1 864,3 2 363,2 2 373,5

2009-2012 жылдардағы тау-кен өндірісі өнеркәсібіндегі тауарлық өнім өндірісінің айғақты көлем индексінің өзгеру динамикасы

88,496,2

109,4

110,7

134,4

134,6

103,8

83,3

0

20

40

60

80

100

120

2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.

Тау-кен өндірісі өнеркәсіп, млрд. теңгеТау-кен өндірісі өнеркәсіп бойынша АКИ, %

16

2010 - 2012 жылдар аралығында салалық еңбек нарығында 19500-ден 29400-ге дейін немесе 50% жұмысшылардың көбеюінің айтарлықтай динамикасы белгіленді.

Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 3 551,4 мың теңгеге дейін артты немесе 2010 жылдың деңгейіне 102,1%.

Келешекте 2015 жылға дейін «Шұбаркөл Көмір» АҚ, «АрселорМиттал Темиртау» АҚ, «Казахмыс» Корпорациясы» ЖШС, «Сарыарқа Energi» ЖШС және т.б. кәсіпорындарымен Қарағанды бассейінінің минералды-шикізат базасын дамыту бойынша шамамен 15 жобаны жүзеге асыру жоспарлануда.

Тұтас алғанда Қарағанды облысының шикізат базасының мүмкіндігі енді анықталған және барланған кен орындарымен тоқтап қалмайды, сондықтан геологиялық барлау жұмыстарының басты міндеті шикізат базасының құрылымын жақсартудан тұрады, яғни оның ішінде құрамында пайдалы компоненттері бар жеңіл қол жетімді кен орындарын (ашық өндіру үшін) іздеу және барлау.

Марганец кеніАтасу кен ауданының марганец кенінің барланған қорының едәуір бөлігі (90% артығы)

тек жер асты тәсілімен әзірлеуге жарамды болғандықтан, геологиялық барлау жұмыстарын Сүйіртісудың шығыс бөлігі мен Атасу кен ауданының Шығыс-Сүйіртісудың оңтүстік бөлігіндегі Тур мен Богач және Сарысу-Теңіз кен ауданының жақын жатқан аудандары, Жезді ауданындағы Жақсықотыр кен алқаптарының шегінде үстіңгі қабатты жоғары сапалы кен табуға бағыттау қажет.

Мыс кеніҚарағанды облысы мыс қоры мен оны өндіру бойынша Республикада алдыңғы орынға

ие. Облыста әртүрлі геологиялық типтегі мыстың шамамен 30 кен орны бар. Мыстың негізгі өнеркәсіптік қоры Жезқазған және Балқаш маңындағы кен аудандарында орналасқан. Облыстың барлық келешегі бар мыс кенді аудандарында мыс кенін игеру және өндірумен «Қазақмыс корпорациясы» ЖШС айналысады.

2009-2016жж. кезеңінде корпорация кен базасын одан әрі дамытуды және жаңғыртуды жоспарлап отыр, ол мынадай кеніштер негізінде: Абыз (ПГР) 2015ж., Құсмұрын (ПГР) 2013ж., Ақбастау (ОГР) 2011ж. («Қарағандытүстімет» ӨБ); Жомарт (II кезек) 2016ж., Шығыс

17

Сары-Оба 2011ж. («Жезказғантүстімет» ӨБ); Саяқ IV (алтын, кобальт, мыс) 2015ж. («Балқаштүстімет» ӨБ).

Қорғасын-мырыш кеніҚорғасын мен мырыш қоры және оны өндіру бойынша Қарағанды облысы

Республикада алдыңғы орынға ие. Қорғасын-мырыш өнеркәсібінің шикізат базасы артуы мүмкін, ал оның құрамы жаңа кен орындарын, оның ішінде Ақжал және Ақбастау құрылымдық-формациялық аймақтар шегіндегі Ағадыр және Атасу кенді аудандарында, Алашпай синклинали шегінде, Жайылмін грабен-синклинидің оңтүстік бортында, Бестөбе кен орны ауданында жаңа геологиялық-өнеркәсіптік түрлерін іздеу және барлау есебінен жақсаруы мүмкін.

Қазіргі уақытта облыста қорғасын-мырыш кенін өндіруді тек Ақжал кен орнында «Nova Trading & Commerce AG» фирмасы жүргізуде (еншілес кәсіпорын - «Nova цинк» ЖШС ОК).

Темір кеніОблыста темір және кешенді құрамында темірі бар кендердің 100-ден артық кен орны

анықталды, оның ішінде 18 өнеркәсіптік темір кенді кен орны барланды және балансқа тіркелген.

2014 жылға дейін өндірісті дамытудың кешенді бағдарламасы шеңберінде «АрселорМиттал Теміртау» АҚ 2010 жылы Темір кені мен концентратына перспективті сұранысты қанағаттандыру үшін Атасу кенішін кеңейтуге инвестиция салуды көздеп отыр.

Одан басқа, 2013 жылдың қараша айында Қаражал қаласында «Өркен» ЖШС «Батыс Қаражал» шахтасы +44 көкжиегін іске қосу жоспарлануда. Жоба мақсаты жылына 2 млн. тоннаға дейін темір марганец кенін өндіруге мүмкіндік беретін «Батыс Қаражал» шахтасы бойынша қуаттылығын толтыру.

Өңдеуші өнеркәсіптің негізін келесі салалар құрайды: металлургиялық өнеркәсіп және дайын метал бұйымдарын өндіру (саладағы үлес салмағымен 73,6%), сусындарды қосқанда тамақ өнімдерін өндіру (10,6%), машина жасау (5,9%), өзге бейметал минералды өнімдерін өндіру (4,0%), резеңке және пластмасс бұйымдар өндірісі (1,6%), химия өнеркәсібі (2,2%), фармацевтикалық сала (0,06%), қағаз және қағаз өнімдерін өндіру (0,1%), ағаш бұйымдарын өндіру (0,1%), жеңіл өнеркәсіп өндірісі (0,4%) және өнеркәсіптің басқа да салалары.

Өңдеуші саланың ірі кәсіпорындары мыналар болып табылады: өндірістің аяқталған циклімен көпсалалы тау-кен металлургиялық кәсіпорындары бар және бірқатар зауыттар, кеніштер мен энергия нысандарын біріктіретін «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС және өзіне толық металлургиялық циклдің барлық кәсіпорындарын, Қарағанды бассейінінің көмір шахталарын, ЖЭО, қосалқы және қызмет көрсететін өндірістік инфрақұрылымды қосатын «АрселорМиттал Теміртау» АҚ.

 Машина жасауда және метал өңдеуде алдыңғы қатарлы кәсіпорындар «Пархоменко ат. Қарағанды машина жасау зауыты» ЖШС, «№1 Машзавод» ЖШС, «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС филиалы «Қарағанды құю-машина жасау зауыты» АҚ, «Имсталькон» Қарағанды металл конструкциялар зауыты» АҚ, «ЗПХ «Техол» ЖШС және басқалары жатады.

Резеңке және пластмас бұйымдарын өндіретін негізгі өнеркәсіптік кәсіпорындар «Қарағандырезинотехника» ЖШС және «Восход» ЖШС, «Карал Plast» ЖШС, ТНК «Тиатр» ЖШС, «Жакко Караганда» ЖШС, химия өнеркәсібінде: «Теміртау электр металлургиялық комбинаты» ЖШС, «ЗСМ «Скиф» ЖШС, «Трек» ЖШС, «Максам Қазақстан» ЖШС, «Эгофом» ЖШС, «Углесинтез» ЖШС жұмыс істейді.

Цемент өндірумен «Central Azia Cement» АҚ және «Қарцемент» АҚ айналысады. Жеңіл өнеркәсіптің озық кәсіпорындары «Ютария Ltd» ЖШС, «СШТФ «Galex plus»

ЖШС, «Азия Тех» ЖШС, «TemirtauAssociatesandAncillaries» ЖШС, тамақ - «Евразиан фудс» АҚ, «Қарағанды кәмпиттері» АҚ, «Нәтижесүтфабрикасы» ЖШС, «Аян-М» ЖШС, «Ren-

18

Milk» ЖШС, «Қарағанды-Нан Корпорациясы» ЖШС және басқалары.2010 - 2012 жылдар аралығында өңдеу саласының көлемі 843,1-ден 1050,7 млрд.теңгеге

дейін немесе 24,6 пайыздық тармаққа өсті.2012 жылы облыстың өнеркәсіптік әлеуетінің жалпы көлеміндегі өңдеуші өнеркәсіптің

үлесі 78,6% құрайды.Бұл ретте, өңдеуші саланың жалпы қосымша құны 1,4 есеге артты және 864,2 млрд.

теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ–да өңдеуші саланың ЖҚҚ үлес салмағы 2,2 п.т. ұлғайды.

2009-2012 жылдардағы өңдеуші өнеркәсіптегі тауарлық өнім өндірісінің динамикасы

Айғақты көлем индексінің төмендеуі соңғы үш жылда әлемдік қаржы дағдарысының әсерінен «Қазақмыс» корпорациясы мен «АрселорМиттал Теміртау» АҚ түсті және қара металл өндірісі көлемінің төмендеуінен болды.

2010 - 2012 жылдар аралығында өңдеуші өнеркәсіптің еңбек нарығында жұмысшылар санының 77574-тен 71203-ке дейін төмендеуі қарқыны белгіленді, ол 8,2% құрайды. Бұл ретте еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 9137,6 мың теңгеден 17729,9 мың теңгеге дейін артты немесе 94 пайыздық тармақта.

Көрсеткіш 2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж. 2009ж.Өңдеуші өнеркәсіптің көлемі, млрд.теңге 644,0 843,1 1 055,2 1 050,7 644,0Өңдеуші саланың ЖҚҚ, млрд.теңге 524,0 620,9 837,1 864,2 524,0Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да өңдеуші саланың ЖҚҚ үлес салмағы, % 69,4 67,9 70,6 70,0 69,4

*Жылына орташа есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 80 532 77 574 77 397 71 203 80 532

Еңбек өнімділігі, мың теңге. 6 860,7 9 137,6 12 531,7 17 729,9 6 860,7

2009-2012 жылдардағы маңызды өнім түрлерін өңдеу мен қарқыны өндіру динамикасы кестелік нысанда көрсетілген.

2009-2012 жылдардағы өнеркәсіпте маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы№ п/п Өнім аты Өлше

м бірлігі

Жылдар

2009 2010 2011 2012

1 2 3 4 5 6 7

1. Ет және и азык субөнімдері тонна 14 536 13 710 16 659 18 2072. Өңделген сұйық сүт пен

кілегейтонна

9 361 12 175 9 482 10 725

19

№ п/п Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар2009 2010 2011 2012

3. Шұжық өнімдері тонна 4 454 4 950 5 052 4 6604. Ірімшік пен сүзбе тонна 1 355 1 419 1 118 1 4635. Сары май тонна 220 162 252 2636. Бидай өнімінен ұн жасау мың

тонна 364,1 401,2 426,8 417, 3

7. Жаңа піскен нан тонна 56 481 72 236 81 797 70 7958. Шоколад және кондитерлік

өнімдертонна

6 989 5 126 4 987 4 9009. Майонездер, эмульгирленген

түрлі соустартонна

2 779 2 809 3 036 2 48110. Арақ және и тамақ спирті мың

литр 115,5 15,4 6,8 0,7

11. Сыра млн.литр 78,9 97,2 104,6 121,4

12. Басқа да алкоголсіз сусындар мың литр 8 685,8 7 751,7 5 574,3 6 255,4

13. Хош иістелмеген, қантсыз және газсыз минералды су

мың литр 6 475,2 7 430,6 6 113,2 7 526,8

14. Тоқыма, машинамен және қолдан тоқылған шұлықтар

мың сыңар 1 093,9 2 313,9 1 976,3 2 206,9

15. Тоқыма, машинамен және қолдан тоқылған свитерлер, жемпірлер

мың дана 2,4 2,1 4,5 3,1

16. Ағаштан жасалған есік және терезе

мың.кв.м. 12,9 17,5 11,2 10,5

17. Орман материалдары мың куб. м 11,3 17,8 9,9 8,7

18. Қағаздан немесе гофрирленген картоннан жасалған қораптар, жәшіктер және сөмкелер

кг

828 707 729 328 516 992 609 632

19. Тас көмірден алынған кокс және жартылай кокс

мың. тонна 2 542,7 2 505,6 2 654,3 2 544,7

20. Моногидраттағы күкірт қышқылы

мың. тонна 896,9 927,0 1 008,8 974,7

21. Кальций карбиді тонна 34 196 31 175 27 569 25 85922. Минералды немесе химиялық

азотты тыңайтқыштармың тонна 4,9 4,7 4,9 4,7

23. Полимерлер негізіндегі бояулар және лактар

тонна819 1 344 1 282 1 793

24. Резеңкеден жасалған құбырлар, түтіктер, шлангілер мен олардың фитингтері

тонна

204,3 195,9 247,4 298,925. Пластмассадан жасалған

құбырлар, түтіктер, шлангілер мен олардың фитингтері

тонна2 990,2 6 414,1 12 219,3 13 787,4

26. Транспортерлік таспалар мен қозғалтқыш резенке белдіктер

тонна 10 152,3 10 253, 5 7 521,1 6 641,3

27. Пластмасссадан жасалған есік пен терезелер

тонна1 001,0 1 120,3 1 131,7 1 122,1

28. Портландцемент (ақтан басқасы)

мың тонна 818,0 1 156,9 1 248,2 1 386,1

29. Құрылыстық отқа төзімді керамикалық кірпіш

мың куб.м 24,7 13,6 5,7 7,3

30. Бұқтырылған, бұқтырылмаған және гидравликалық әк

мың тонна 497,5 497,9 499,5 485,8

20

№ п/п Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар2009 2010 2011 2012

31. Құрылыс мақсатындағы бетоннан жасалған бұйымдар

тонна 193 300 233 512 260 964 344 407

32. Тауарлық бетон тонна 384 653 438 320 568 535 786 75733. Цементтен, бетоннан немесе

жасанды тастан жасалған плиткалар, плиталар, кірпіштер және теңдес бұйымдар

тонна

95 257 110 596 130 460 150 525

34. Қайта жасалған құйылған шойын

мың тонна 2 996,8 2 893,9 3 141,1 2 707,0

35. Болат мың тонна 3302,9 3 338,1 3 650,0 2 923,1

36. Жалпақ илек мың тонна 2 990,2 2 899,0 3 107,9 2402,3

37. Ақ қаңылтыр мың тонна 205,2 210,4 206,7 160,5

38. Ферросиликомарганец тонна 18 369 20 462 17 611 15 58139. Сыртқы диаметрі 406,4 мм

көп емес балқытылған құбырлар және құбыршалар, болат

тонна

58 594 67 932 68 630 73 976

40. Айырылған алтын кг 4 519 4 303 4 297 4 10141. Айырылған күміс кг 525 630 438 743 435 929 396 31242. Тазартылғын мыс тонна 304,2 308,9 307,8 301,643. Өңделмеген мырыш тонна 9,9 35,4 32,3 24,344. Орталық жылыту қазандары дана 333 270 377 33545. Жылыту радиаторлары тонна 524 1 710 2 066 2 54046. Құрылыс

металлоконструкцияларымың тонна 21,6 12,3 29,7 31,3

47. Электрондық және электрлік басқа да сымдар және кабельдер

млн.м.845,6 878,9 518,8 325,3

48. Тау-кен өндіру өнеркәсібіне арналған машиналар

дана 16 1 2 -

49. Ауыл және орман шаруашылығына арналған машина жабдықтары

мың теңге 14 242 16 823 7 950 9 232

50. Тау-кен өндіру өнеркәсібі, карьерлерді және құрылысты әзірлеу үшін машиналар бөлшектері

млн. теңге 5 502,4 6 470,9 8 378,7 7 897,5

51. Механикалық және гидравликалық забойлық тіреу

дана7 336 4 689 7 046 4 469

52. Бекіту бұйымдары тонна 61 298 387 21453. Бөлу щиттері дана 434 556 706 1 22654. Отыру жиһазы және оның

жабдықтары дана

221 922 220 564 410 512 394 00255. Арнайы отыру жиһазы, негізі

темір каркасымендана

28 141 27 579 32 536 38 06456. Арнайы отыру жиһазы, негізі

ағаш каркасымендана

7 814 8 435 22 456 20 59057. Ағаштан жасалған кеңсе

жиһазы дана

17 571 18 656 33 505 24 91158. Ас үй жиһазы дана 11 329 10 500 10 156 12 16659. Балалар велосипеді мың 51,7 71,9 67,6 63,3

21

№ п/п Өнім аты Өлшем

бірлігі

Жылдар2009 2010 2011 2012

дана60.с

Спорт тауаралары мың теңге 25 733 48 178 233 199 443 674

61. Электрэнергиясы млн.кВт. сағ. 11 837,2 11 788,7 11 565,7 12 215,9

62. Жылу энергиясы мың Гкал. 15 888,6 16 645,6 16 458,3 17 052,9

63. Табиғи су млн.куб.м 488,2 490,2 483,9 454,5

Көрсетілген мәліметтерден соңғы үш жылда шоколад және шоколадтан жасалатын кондитерлік бұйымдар, майонез, арақ және арақ-шарап бұйымдары, алкогольсіз сусындар, орман материалдары, ағаш терезелер мен есіктер, карбидтер, минералды тыңайтқыштар, транспортерлік ленталар, кірпіш, жалпақ илеу, ақ қаңылтыр, қалайымен қапталған илек, феросиликомарганец, тазартылған мыс, сонымен қатар құйма мырыш, болат, аффинирленген күміс, аффинирленген алтын өндірісінің көлемі де елеулі азайғанын көруге болады.

Металлургия өнеркәсібі.Өнеркәсіптің кәсіпкерлік саласы бойынша өндіріс көлемі 2009-2012 жылдар арасында

685,6 -дан 780,6 млрд. теңгеге немесе 113,8 пайыздық тармаққа көбейді. 2010 - 2012 жылдар аралығында металлургия саласында жалпы қосылған баға 37,9% –

ға көбейіп, 660,8 млрд. теңгеге жетті. Металлургияның ЖҚҚ үлес салмағының жалпы қосылған бағасы ЖҚҚ өнеркәсібінде 52,7% –дан 53,5% –ға ұлғайды.

2009-2012 жылдары металлургия өнеркәсібі саласындағы тауарлық өнімдердің нақты өндіріс көлемі индексінің өзгеру динамикасы

2009г. 2010г. 2011г. 2012г.0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

508.9

685.6

834.9780.5

89 103.6 103.8 90.9

Металлургическая промышленность, млрд.тенгеИФО по металлургической промышленности, %

2012 жылы «АрселорМиттал Темиртау» АҚ 18 апат болды, оның ішінде екі ірі апат: 15 мамырда конвейердегі жану (аглоөндіріс); 20 желтоқсанда №3 конвертердің тоқтатуы. Осылайша, «АрселорМиттал Темиртау» АҚ компаниясының апаттарын есепке алумен, өткен жылға кәсіби жалпақ илек өнімін шығару 76,3% (2494,3 мың тонна), мырышталған илек – 77%-ға, ақ қаңылтыр - 77,5%, көмір өндіру – 100,7% (10696,9 мың тонна) құрады.

«АрселорМиттал Теміртау» АҚ 2012 жылға өнімді іске асыру 329 398 млн. теңгені

22

құрады. 2012 жылы «Қазақмыс» корпорациясы бойынша көмір өнімін өндіру - 7 334,1 мың

тонна, немесе 2011 жылдың деңгейіне 95,6%, мыс кені – 30 266,5 мың тонна, немесе 2011 жылдың деңгейіне 109,4%, мыс концентраты 955,7 мың тонна, немесе 2011 жылдың деңгейіне 127,8%, күміс 396,2 мың тонна, немесе 2011 жылдың деңгейіне 90,9%, алтын 4,1 мың тонна, немесе 2011 жылдың деңгейіне 97,1% қамтамасыз етілді.

2012 жылы метталургия саласындағы енбек нарығында жұмыскерлер санының азаю динамикасы көрінген - 56 697 адамнан 44 723-ке, бұл 2010 жылдың еңгейінен 78,8% құрайды.

Еңбек өнімділігі 2010 - 2012 жылдар аралығында 11879,0-ден 31179,0 мың.теңгеге немесе 2,6 есеге көбейді.

Көрсеткіш 2009г. 2010г. 2011г. 2012г.Металлугия өнеркәсібінің көлемі, млрд.теңге 508,9 685,6 834,9 780,5Металлургияның ЖҚБ, млрд.тенге 421,3 479,1 660,7 660,8ЖҚБ үлес салмағы ЖҚБ металлургия өнеркәсібінде, % 55,8 52,7 55,7 53,5

Санамалы жұмыскерлер саны орта есеппен бір жыл ішінде, адам 58 023 56 697 55 146 44 723

Еңбек өнімділігі, мың.тг. 9 004,8 11 879,0 17 035,3 31 179,0

2009 жылдан 2012 жылға дейін металлургия саласында дайын металл бұйымдарын өндіру 255,0 млрд. теңгеге инвестицияланған, 3,1 есеге ұлғайды (2010 жылы – 83,2 млрд. теңге).

2010 жылы ҚР Үкіметінің Қаулысымен «Болат өндірісін жылына 6 млн. тоннаға ұлғайтумен АрселорМиттал Теміртау» АҚ дамыту және жаңғырту» 2010-2015 жылдарға арналған жобасы 133,6 млрд.теңге инвестиция көлемімен Республикалық Индустриаландыру Картасына енгізілді.

2011 жылы жоба шеңберінде іске асыру жүзеге асырылды:-№ 2 домна пеші (68 жұмыс орны құрылды). Инвестициялау сомасы – 109,3 млн.

АҚШ долл. 2011 жылғы қарашада пеш қыздыруға қойылды. Бірінші шойын (құрамындағы кремний 2% астам) 2012 жылғы 29 сәуірде алынды, 10 мамыр – қайта жасалған шойын (құрамындағы кремний 0,8 - 1%).

МЛНЗ – 3 жобалық параметрлерге шығу жалғасуда, жылына 1,2 млн.тонна болат өндіру (машина непрерывного литья заготовок – 3, 80 жұмыс орны құрылды). Машина непрерывного литья заготовок – 3. Инвестициялау сомасы - 37,4 млн. АҚШ долл. 2011 қарашасында пайдалануға енгізілді. 2012 жылдың 25 сәуірінде мемлекеттік комиссияның объектіні пайдалануға қабылдау туралы актісіне қол қойылды. МНЛЗ №3 жұмыс параметрлеріне 2012 жылдың сәуір айында шықты.

2012 жылы жоба шеңберінде іске асыру жүзеге асырылды:-«Linde» фирмасының оттегі өндіру ауасын бөлу блогының құрылысы.

Инвестициялау сомасы – 125 млн. АҚШ долл. Жоба 2012 жылдың 25 желтоқсанында пайдалануға енгізілді.

- Домна газында қазандық станциясының құрылысы. Инвестициялау сомасы – 18,5 млн. АҚШ долл. Жоба 2012 жылдың 15 желтоқсанында пайдалануға енгізілді.

Машина жасау кешені.Аймақта машина жасау өнімдерін шығарушы 180 шаруашылық субъектісі жұмыс

істейді.2010-2012 жылдар арасында машина жасау саласының өнеркәсіптік өндірісінің көлемі

23

қолданыстағы бағаларда 21,1-ден 55,4 млрд.теңгеге немесе 162,6 пайыздық тармаққа ұлғайды.

2010-2012 жылдары машина жасау саласына жалпы қосылған баға 21%-ға көбейіп, 17228,6 млрд. теңгеге жетті. Машина жасау өнеркәсібінде жалпы қосылған бағаның үлес салмағы 0,2 пайыздық тармаққа қысқартылды.

2009-2012 жылдары машина жасау өнімінің өндіріс көлемінің өзгерістерінің динамикасы

2010-2012 жылдар арасында машина жасау саласы ішінара ұсақ салаларға инвестицияланған: компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтарды өндіру– 15,3 млн. теңге; электр жабдықтарын өндіру– 1486 млн. теңге; басқа санаттарға енбеген машина мен құрылғылар өндіру– 15 млн. теңге; автокөлік құралдарын, трейлер және жарты прицептер өндіру – 240 млн. теңге; басқа көлік құралдарын өндіру - 963 млн. теңге; машина және құралдарды жөндеу орнату – 2414 млн. теңге.

2012 жылы төмендегі салаларға инвестиция салынған: - компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтарды өндіру – 0,3 млн. теңге;

электр жабдықтарын өндіру– 610 млн. теңге; басқа санаттарға енбеген машина мен құрылғылар өндіру– 676 млн. теңге; автокөлік құралдарын, трейлер және жарты прицептер өндіру – 230 млн. теңге; басқа көлік құралдарын өндіру - 14 млн. теңге; машина және құралдарды жөндеу орнату – 1233 млн. теңге.

Машина өнімдері, құрылғылар, көлік құралдары тобының экспорты 9,3 млн. АҚШ долларын құрайды немесе жалпы үш жыл ішіндегі жалпы экспорт көлемнің 0,07% -ы.

Импорт тауарлары тобының негізгі бағыты 2010 жылдан 2012 жылға дейін көлемі 1390,6 млн. АҚШ долларын немесе облыс импортының жалпы көлемінен 40,4% құрайтын машиналар, құрылғылар, көлік құралдары, приборлар мен аппараттар болып табылады.

Машина жасау саласының еңбек нарығында 2010-2012 жылдар арасында жұмыскерлер санының 1985 адамнан 5530 адамға дейін арту динамикасы байқалған, бұл 278,6% -ды құрайды. Еңбек өнімділігі 1257-ден 1937 мың.теңгеге, яғни бір жұмыспен қамтылған адамға немесе 54 пайыздық тармаққа көбейді.

Көрсеткіштер 2009г. 2010г. 2011г. 2012г.Машина жасау өндірісінің көлемі, млн.теңге 21 244,6 27 010,1 36 609,1 55 433,7ЖҚБ машина жасау өндірісі, млн.теңге 15518 14236,8 15433,9 17228,6ЖҚБ үлес салмағы ЖҚБ машина жасау өнеркәсібінде, % 2,1 1,6 1,3 1,4

24

Санамалы жұмыскерлер саны орта есеппен бір жылдың ішінде, адам 3 008 1 985 2 622 5 530

Еңбек өнімділігі, мын.тг. 882,4 1257 1278,1 1937

*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда

Қарағанды облысының машина жасау заводы, бұл, біріншіден, өнімөндіруге бағытталған технология, онда тау-кен шахталары жабдықтарын жөндеу мамандар, станок жасайтын парк, зауыт аландары сияқты потенциалдары бар. Зауыттар көмірді кез-келген тау-кен-геологиялық жағдайда қазып ала алатын жаңа техникалық деңгейдегі кешендермен тек қана Қарағанды бассейнінің шахталарын ғана емес, бұрынғы көмір өндіруші елдерді де осы құрылғылармен қамтамасыз ете алады.

«КарГорМаш-М» ЖШС, «Құрылысмет» ЖШС, «Пархоменко атындағы Қарағанды машина жасау зауыты» ЖШС, «Машзавод №1» ЖШС сияқты зауыттар кооперация шартымен қазып алу кешенінің бүкіл бұйымдарын: гидравлика,оның ішінде гидротіреуіштер, металл дәнекерлеуші конструкцияларын, токарьлық және құю бұйымдарын шығара алады.

Облыстың ішкі нарығында осы саланың өнімдеріне сұраныс бар.Және, біздің өнеркәсіптің қажеттіліктерін есепке ала отырып, саланы дамытудың

негізгі мәселелері болып табылды:- машина жасаудың консорциумын құру;- саланың технологиялық базасын жаңғырту.

Жеңіл өнеркәсіп. Бұл сала бойынша облыста тоқыма өнеркәсібінің, киім өндірісінің, сондай-ақ теріден

жасалатын бұйымдар өндірісінің 45 кәсіпорны бар. Өндірістің жалпы көлеміндегі бұл саланың үлесі – 0,4%.

2010-2012 жж. арасында тоқыма өнеркәсібінің көлемі 474,3-тен 738,2 млн. теңгеге дейін артты, киім өндірісі 1516,9-дан 4082,9 млн.теңгеге дейін, тері өнімдерін өндіру 10,6-дан 45,6 млн.теңгеге дейін төмендеді.

2012 жылы тоқыма өнеркәсібінің көлемі 738,2 млн. теңгені құрады, (АКИ – 105,7%), киім өндіру – 4082,9 млн.теңге (АКИ – 110,8%), тері өнімдерін өндіру 45,6 млн.теңге – (АКИ 3,7 есе).

Айғақты көлем өсімі ерлердің жұмыс киімдерін шығару есебінен (33,0%-ға), өзге де жұмыс киімдері (2,2 есеге), іш киімдер (92,5%-ға), бас киімдер мен шляпалар (32,4%), колготкилер, рейтуздар, шұлықтар және машинамен немесе қолмен тоқылған басқа да шұлықтық трикотаж бұйымдар (22,6%), трикотаж носкилер (0,1%), қамтамасыз етілді.

Тоқыма өнеркәсібі өндірісінің жалпы қосымша құны 1,7 еседен жоғары деңгейге артты және 321,7 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да жеңіл өнеркәсіптің барлық жалпы қосымша құнының үлес салмағы бес жыл ішінде 0,1% құрайды.

2009-2012 жылдардағы жеңіл өнеркәсіптің тауарлық өнімдері өндірісінің айғақты көлем индексінің өзгеру динамикасы

25

Жеңіл өнеркәсіптегі еңбек нарығында қарастырылып отырған кезеңде бұл сала жұмысшыларының жұмыспен қамтылуының 304-тен 479-ға дейін жоғарылауы белгіленген, ол 157,6%-ды құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 868,1-ден 2157,2 мың теңгеге дейін немесе 2,5 есеге артты.

2010- 2012 жылдар аралығында тоқыма сала тармағы қимасында жеңіл өнеркәсіпке инвестицияланды:

- тоқыма өндірісінің өнімдері – 103,0 млн.теңге;- киім өндірісі – 272 млн.теңге;- тері және оған қатысты өнімдер өндірісі – 0,8 млн.теңге.2012 жылы салаға инвестицияланды:- тоқыма өндірісінің өнімдері – 37 млн.теңге;- киім өндірісі – 252 млн.теңге;- тері және оған қатысты өнімдер өндірісі – 0,8 млн.теңге.Тоқыма бұйымдардың импорты 41,4 млн.АҚШ долларын немесе 2010- 2012 жылдар импортының жалпы көлемінен 1,2% құрады.

Көрсеткіш 2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.

Тоқыма өнеркәсібінің көлемі, млн.теңге 440,1 474,3 695,0 738,2Тоқыма өнеркәсібінің ЖҚҚ, млн.теңге - 190,9 280,2 321,7Киім өндірісінің көлемі , млн.теңге 1 108,0 1 516,9 2 232,9 4 082,9Киім өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге - 1 304,2 1 439,0 1 628,2Тері және оған қатысты өнімдер өндірісінің көлемі, млн.теңге 35,0 10,6 18,5 45,6

Тері және оған қатысты өнімдер өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге 1,6 8,3 15,4 39,3

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да жеңіл өнеркәсіптің ЖҚҚ - 0,2 0,2 0,2

26

үлес салмағы, %*Жылына орташа есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 90 304 384 479

Жеңіл өнеркәсіптің еңбек өнімділігі, мың теңге 474,1 868,1 1232,9 2157,2*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда

Бүгінде негізгі өндірісті «Temirtauassociatesandancillaries» ЖШС, «Ютария Ltd» ЖШС, "Galex Plus"Саран тігін-тоқыма фабрикасы» ЖШС, "Азия-Тех" ЖШС кәсіпорындары арнайы киімдер мен арнайы аяқ киімдер номенклатурасынан бұйымдар тігуге мемлекеттік тапсырыс және жеке фирмалар мен шағын кәсіпорындардың тапсырысы бойынша іске асырады.

Жеке нарықта "Тэгам" ЖШС, "Еско" ЖШС, «Руми-Эн» ЖШС шұлық өнімдері, арнайы аяқ киім өндірісінде «Қарағанды аяқ киім фабрикасы» ЖШС, «PersInternational» ЖШС ұсынылды.

Ағаш өңдеу өнеркәсібінде облыс бойынша 13 кәсіпорын бар, олардың 1-уі орташа, 12 шағын өнеркәсіптік кәсіпорын.

Сала үлесі өндірістің жалпы көлемінен 0,2% құрайды.2012 жылға сала кәсіпорындарымен қолданыстағы бағаларда 2159,7 млн. теңге

сомасына өнім өндірді, айғақты көлемнің нақты өсімі – 2010 жылға 140,7%.2010 - 2012 жылдар аралығында ағаш өңдеу өнеркәсібіе 12 млн.теңге

инвестицияланды.Ағаш, ағаш материалдары және целлюлоз-қағаз бұйымдары импортының көлемі 54,4

млн. АҚШ долларын немесе 2010-2012 жылдардағы импорттың жалпы көлемінен 1,6%-ды құрайды.

Бұл саланың ірі және орта кәсіпорындары ішінен "Қарағанды ағаш өңдеу комбинаты" АҚ құрастырмалы жапсырма бөренеден панельді ағаш үй салу өндірісіне маманданады.

2010-2012 жылдардағы ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы

Сала кәсіпорындарының басым бөлігін пиломатериалдар, дайындамалар, терезе және есік блоктарын, жиһаздар өндіруге маманданған шағын бизнес субъектілері ұсынады.

Жиһаз шығарумен «Восток жиһаз фабрикасы» ЖШС, «№1 Эксперименттік зауыт»ЖШС және басқалары айналысады.

Ағаш өңдеу өнеркәсібіндегі айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы кестелік нысанда ұсынылды.

Химия өнеркәсібінің кәсіпорындары негізінен тау-кен өндірісі және металлургиялық

27

өнеркәсіпке арналған өнімдер шығарумен айналысады (қышқылдар, газ, жарылғыш заттар және басқалары).

Химия өнеркәсібі кәсіпорындарының өнімі облыстың өнеркәсіп әлеуетінің жалпы көлемінен 1,7%-ға ие.

Саланың негізгі кәсіпорындары «Теміртау электр металлургиялық комби-наты» ЖШС (карбид, ферросиликомарганец шығару), «Трек» ЖШС (пластика-лық жағындарды өндіру), «Максам Қазақстан» АҚ (жарылғыш заттар өндірісі).

Қарағанды облысы аумағында «Теміртау электр металлургиялық комбинаты» ЖШС-де кальций карбидін өндіру жолға қойылған.

Кальций карбидін өндіру технологиясы іске жаратуға болатын кондициялық емес фракциялардың түзілімін болжайды.

Осыған байланысты, импортты алмастыратын және экспортқа бағытталған өнімдер: винилбутил эфирі, винилин, винипол, тұрмыстық химия өнімдері, малеин ангидриді, келешекте синтетикалық каучук өнімдерін өндіруді болжайды.

Бұл жобаларды іске асырудың мультипликативті әсері бар, себебі аталмыш өнім химия, тау-кен металлургия, құрылыс және басқа салаларда қолданылады.

2010 - 2012 жылдар аралығында химия өнеркәсібі көлемі 11777,3-тен 22775,3 млн. теңгеге дейін артты.

2009-2012 жылдардағы химия саласы бойынша өнім өндірісінің тауарлық өнім көлемінің және айғақты көлем индексінің динамикасы

2010 жылда бұл салада 22 775,3 млн. теңге сомасына тауарлық өнім өндірілді, айғақты көлем индексі 94,5% құрады.

Сала өндірісі индексінің төмендеуінің негізгі себебі «Казахмыс» корпорациясы және «АрселорМиттал Темиртау» АҚ өндірістік бағдарламаларды азайту жағына оңтайландыру болып табылады.

Оған қоса, 2012 жылы өндірілген тауар өнімінің көлемі 2011 жылдың деңгейінен 22,9%-ға жоғары.

Химия өнеркәсібі өндірісінің жалпы қосымша құны 46,6% артты және 20,4 млрд. теңгеге жетті. Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы 2010 - 2012 жылдар аралығында 0,2% және сәйкесінше 1,7 құрады.

Көрсеткіш 2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.

28

Химия өнеркәсібінің көлемі, млн.теңге 9 921,5 11 777,3 18 530,9 22 775,3Химия өнеркәсібінің ЖҚҚ, млн.теңге 7 746,8 13 937,8 18 046,0 20 441,9Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия өнеркәсібінің ЖҚҚ үлес салмағы, % 1 1,5 1,5 1,7

*Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 1 853 1 831 1 508 1 674

Еңбек өнімділігі, мың тг. 1207,4 2450 6969,8 4124,7*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда

Химия өнеркәсібінің еңбек нарығында қарастырылған кезеңде сала жұмысшыларын жұмыспен қамту 1831-ден 1674-ке дейін төмендеген, ол 91,4% құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 2450-ден 4124,7 мың теңге немесе 1,7 есеге артты.

2010 - 2012 жылдар аралығында химия өнеркәсібіне 5,2 млрд. теңге, инвестицияланды, рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіру– 0,5 млрд. теңге.

2012 жылы бұл салаға 1,6 млрд. тенге сомасында,ал рәзеңке және пластмасс бұйымдарын өндіруге – 0,5 млрд. теңге инвестиция салынды.

Химиялық және соған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдерінің экспорты 85,3 млн. АҚШ долларын құрады немесе 2010 - 2012 жылдары арлығында экспорттың жалпы көлемі 0,6 пайызды құрады.

Химиялық және оған қатысты өнеркәсіп салалары өнімдері 606,8 млн. АҚШ доллары көлемінде импортталды немесе үш жылда импорттың жалпы көлемінен 17,6%.

Өңірде бұл саланы өз бетінше дамыту үшін ресурстық базаның жеткілікті әлеуеті жоқ (мұнай химиялық сала тармағын қайта өңдеу шикізаттарың түрі жоқ).

Фармацевтикалық өнеркәсіп. Фармацевтикалық салада 3 кәсіпорын жұмыс істейді, олардың 1-уі орташа және 2-уі шағын өнеркәсіптік кәсіпорын, олар «Фармация 2010» ЖШС, «МЕДКОМ -2030» ЖШС, «Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС.

«МЕДКОМ -2030» ЖШС шығаратын өнімнің негізгі түрлері – дәрілік дәрі-дәрмектер (тазартылған ерітінділер). Өнім көлемі 2013 жылдың қаңтар-қыркүйегінде 16,4 млн.теңге, табиғи сипатта – 126,5 мың. зарарсыздандырылған құтылар 21,5 мың қарапйым дәрілік қалыптағы құтылар.

«Фармация 2010» ЖШС шығаратын өнімнің негізгі түрлері – дәрілік дәрі-дәрмектер (тұнбалар, жақпа майлар, майлар және басқалары). Өнім көлемі 2013 жылдың қаңтар-қыркүйегінде 327,0 млн.теңге, табиғи сипатта – 14 555 дана.

«Карагандинский фармацевтический завод» ЖШС өсімдік шикізатынан соны дәрілік дәрі-дәрмектерді өндіруге маманданады және Қарағанды қ. екі цехі орналасқан:

-сублимациялар және ампулирлеу (2005 жыл), GMP өндірістік тәжірибе талаптарына сәйкес келетін тазартылған инъекциялау нысандарын өндіру бойынша еліміздегі бірден-бір цех болып табылады;

-субстанциялардың экстракциялары және синтездері (2008 жыл).Қазіргі уақытта "Қарағанды фармацевтикалық кешені" ЖШС-де "Фитохимия"

Халықаралық ғылыми-өндірістік холдинпен бірлесіп «Қарағанды фармацевтикалық кешенінің үшінші кезегінің құрылысы» инвестициялық жобасы жүзеге асырылуда, іске асрыру кезеңі 2010-2015 жылдар.

2010 - 2012 жылдар аралығында фармацевтикалық сала өндірісінің көлемі 474,4-тен 585,3 млн.теңгеге дейін өсті.

Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 3146,2-ден 3222,1 мың теңгеге дейін немесе 2,4% ұлғайды.

Өнеркәсіптік өндірістің жалпы көлемінде сала үлесі 0,04%.

Құрылыс материалдары өндірісі. Қазіргі уақытта өнім өндірумен шамамен 140

29

өнеркәсіп кәсіпорны айналысады. Бұл саланың жетекші кәсіпорындары мыналар: «Central Azia Cement» АҚ, «Қарцемент» АҚ, «Қарағанды асбоцемент бұйымдары зауты» ЖШС, «Қарағанды құрылыс конструкция» ЖШС, «Қарағандынеруд» ЖШС, «Қазтрансметалл» ЖШС, «NordПром НС» ЖШС, «ЖБИ Караганда» ЖШС, СП «Карал PLAST» ЖШС, «Темирстройиндустрия» ЖШС, «Сантехпром» ЖШС, «Завод Металл Профиль» ЖШС және басқалары.

Құрылыс материалдарын шығару көлемі 2010 - 2012 жылдар аралығында 13 724,7-ден 30 325,8 млн. теңгеге дейін өсті.

Құрылыс материалдары өндірісінің жалпы қосымша құны 7,1 есеге артты және 26902,3 млн. теңгеге жетті. 2010 - 2012 жылдар аралығында өнеркәсіптің ЖҚҚ-да химия саласының жалпы қосымша құнының үлес салмағы 1,7-ден 2,2% деңгейінде сақтады.

2009-2012 жылдарда құрылыс материалдарының саласында айғақты көлем индексінің және тауарлық өнім өндірісінің өзгеру динамикасы

2010 - 2012 жылдар аралығында өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің еңбек нарығында жұмысшылар санының 2096-дан 2373-ке дейін өсуінің жағымды динамикасы байқалды, ол 113,2% -ды құрайды. Еңбек өнімділігі бір жұмыс істеушіге 6126,9-дан 10681,6 мың тенгеге дейін артты немесе 74,3 п.т.

Көрсеткіш 2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің көлемі, млн.теңге 12 038,0 13 724,7 20 439,9 30 325,8

Өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге 9 331,6 15 644,5 18 891,8 26 902,3

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да өзге бейметал минералды өнімдер өндірісінің ЖҚҚ үлес салмағы, %

1,2 1,7 1,6 2,2

*Жылына орта есеппен жұмысшылардың тізімдік саны, адам 2 572 2 096 2 113 2 373

Еңбек өнімділігі, мың тг. 2715,5 6126,9 7344,7 10681,6

*Кәсіпкерлік қызметпен айналысатын шағын кәсіпорындарды есепке алмағанда

2010 - 2012 жылдар аралығында өзге бейметал минералды өнімдер өндірісіне 6,9 млрд.

30

теңге инвестицияланды. Құрылыс материалдары экспортының көлемі 5,1 млн. АҚШ долларын құрады немесе

2010 - 2012 жылдарда экспорттың жалпы көлемінен 0,04%.Құрылыс материалдарыимпорты 125,8 млн. АҚШ долларын құрады немесе

қарастырылып отырған кезеңде импорттың жалпы көлемінен 3,7%. Бүгінгі күнде, Қарағанды облысының жылу энергетикалық кешені Қазақстан

бойынша ірілердің біріне жатады және 9 электростанса, 3 ірі электржелілік компаниясы кіреді.

2011 жылдың қорытындысы бойынша облыстың энергокөздерімен 11 965 млн.кВт*сағ өндірілген, тұтыным -15 719 млн.кВт*сағ.

Сонымен 2012 жылы 13 173 млн.кВт*сағ өндірілген, немесе 2011 жылмен салыстырғанда 10% артық, тұтыным – 16 264 млн.кВт*сағ.

Электр энергиясын тұтынудың жыл сайынғы өсуі 3% құрайды, (2011ж. – 2,6%, 2012 ж. - 3,3%).

Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісі саласында маңызды өнім түрлерін өндіру динамикасы

№ п/п Өнімдер атауы Өлш. брл. Жылдар

2010 2011 20121 2 3 4 5 61 Электрэнергиясы млн.кВт .ч 12 205 11 965 13 1732 Жылу энергиясы мың Гкал. 15 159 15 183 17 0533 Табиғи су млн.куб.м 489,35 461,99 454,0

Электр энергиясының тапшылығы Қазақстанның ЕЭС электр станциясынан ВЛ-220/500кВ «Север-Юг» транзиттік желісі арасындағы ағындар есебінен жабылды.

2011 жылы Қарағанды ЖЭО-3 №5 турбинасы жұмысқа қосылған, стансаның қуаттылығы 110 МВт электрлік және 178 Гкал жылулық энергиясына өсті.

Осылайша, облыс өткір энерготапшылық көруде, бұл өсім тенденциясының экономиканың өсу динамикасына пропорционалды. Осыған байланыста, аймақтың энергетикалық секторының басты мәселесі – бұл мерзімділік жаңғыртудың созылмалы кейін қалуы, жылу электр стансаларда және инженерлік коммуникациясаларында қолданыстағы қондырғыларды қайта құру және жаңа генерация қуаттарын енгізу, бұл аймақтың экономикасының әртүрлі секторларын одан әрі дамыту үшін аса өзекті.

Облыстың жылу энергетикалық шаруашылығының осындай масштабты дамыту проблемалық мәселесі қиын, айтарлықтай уақыт пен қаражатты қажет етеді.

2010-2012 жылдарға электрмен жабдықтау, газды, буды беру және ауаны баптаудың

31

физикалық көлемінің индексін өлшеу динамикасы

2010г. 2011г. 2012г.0

20

40

60

80

100

120

140

86.99118,8

130.1

Электрмен жабдықтаудың өндірісі және бөліп таратуы, газды, буды беру және ауаны баптау, млрд.теңге.Электрмен жабдықтаудың өндірісі және бөліп таратуы, газды, буды беру және ауаны баптаудың физикалық көлемінің индексі (ФКИ),

%.

2010 және 2012 жылдар аралығында электрмен жабдықтаудың өндірісі және бөліп таратуы, газды, буды беру және ауаны баптауға 43,04 млрд.теңге инвестиция болды, соның ішінде:

- электр энергиясын өндіру, беру және бөліп тарату – 41,07 млрд.теңге;- газ тәрізді отынды өндіру және бөліп тарату – 0,005 млрд.теңге;- буды беру және ауаны баптау жүйесі – 1,965 млрд.теңге.

Көрсеткіш 2010ж 2011ж 2012жЭлектр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісі көлемі, млн.теңге 86 993,0 118 791,3 130 114,4

Электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісінің ЖҚҚ, млн.теңге 64 867,4 83 020,8 79 473,5

Өнеркәсіптің ЖҚҚ-да электр энергиясын, газ және су өндіру мен тарату өндірісінің ЖҚҚ үлес салмағы, % 7,1 7,0 6,4

Өнеркәсіп бойынша электрэнергиясын тұтыну, млн.квт-сағ. 10 972,6 11 165,7 11 206,2

Сала үшін электр энергиясының тапшылығының өсуі, электр энергиясына тарифтың салыстырмалы жоғары болуы, электр энергиясының альтернативті көздерін қолданудың саомағының аз болуы тән.

Облыстың индустриялық-инновациялық дамуы. Инновациялық өнімдердің көлемі 2010 - 2012 жылдар аралығында қолданыстағы

бағаларда 60,2 млрд.теңгені құрады. Өнеркәсіп кәсіпорындарының инновациялық өнімдерінің ішінде ең көп – 81,3%-дық

үлес салмағын қайта енгізілген немесе белгілі технологиялық өзгерістерге ұшыраған өнімдер құрайды.

Технологиялық инновацияның жалпы шығыны 21,7 млрд. теңгені құрайды. Бұл ретте, өндірістік процестерді, жаңа өнімдерді өңдеуге және зерттеуге - 26,6%

(5773,8 млн. тенге), технологиялық инновациямен байланысты көлік пен құрал – жабдықтарды алуға – 44,6% (9665,9 млн. тенге), инновациямен байланысты қызметкерлерді оқыту мен қайта дайындауға – 2,2% (473,8 млн. тенге), өндірістік жобалау, жаңа өнімдерді шығару үшін өндірісті даярлаудың, жаңа қызметтерді енгізудің – 0,8% (145,6 млн. тенге), жаңа технологияларды алуға – 0,1% (20,8 млн. тенге) шығындалды.

105,0102,6

99,4

32

Қаржыландыру көздері бойынша технологиялық инновацияларға шығындар кәсіпорындардың меншікті қаражаттарынан неғұрлым басым келеді - 76% (16490,4 млн. тенге), шетел кәсіпорындары – 10,2% (2206,2 млн. тенге), бюджеттік қаражаттар– 9,3% (2021,2 млн. тенге).

Технологиялық инновациялар аяқталған кәсіпорындар көлемінің Наибольшее количество предприятий, имеющих завершенные технологические инновации, действуют в городах Караганде (61,4%) и Шахтинск (5,3%) на предприятиях угольной промышленности и сельхозпереработки, Темиртау (5,3%), Балхаш и Жезказган (3,5%) на предприятиях металлургической отрасли, Бухар-Жырауском районе (8,8%).

Жалпы, Қарағанды облысының өнеркәсіптік кәсіпорындарының инновациялық белсендігі 2012 жылға 3,8% (2010 жылы – 7,0%).

Облыста «Технопарк UniScienTech» ЖШС өңірлік паркі және «Сарыарқа» ӘКК» АҚ өз қызметін іске асыруда.

«Сарыарқа» ӘКК» АҚ миссиясы – бар өндірістерді, ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарды жаңғыртуға, жоғары қосымша құнымен жаңа өндірістерді құруға бағытталған ғылыми зерттеулердің нәтижелерінің коммерциализациясын жүзеге асыратын шағын инновациялық компанияларды дамытуға ықпал ету.

2012 жылы коммерциализациялау офистерімен бірлесіп, технопаркпен 70-тен астам инновациялық жобалық ұсыныстар қаралды.

ТБИ бағдарламасы бойынша 2012 жылы 3 инновациялық жоба қаржыландырылды, олар сәтті аяқталды, 2013 жылы 3 жобаны қаржыландыру басталды.

2012-2013 жылдары коммерциализациялау офистерімен бірлесіп, технопаркпен 28 жоба пысықталып, тұжырымдаманы негіздеуге гранттар алды және қаржыландырылды.

Инновациялық жобаларды дамытудың және қараудың негізгі бағыттарын анықтау үшін Қарағанды облысы әкімінің төрағалығымен өңірдің инновациялық кластерлерін дамыту жөніндегі Ғылыми-техникалық кеңес (ҒТК) құрылды. Осы Кеңеске, сонымен қатар, әрекет етуші ғалымдар, ЖОО-ның, Ғылыми-зерттеу институттарының, өңірлік даму институттарының, салалық басқармалардың, кәсіпкерлер ассоциацияларының өкілдері енгізілді.

Кеңес қызметінің мақсаты – өңірді және Қарағанды облысының өнеркәсібінің базалық салаларында инновациялық кластерлерді дамытудың жаңа амалын қалыптастыру.

ҒТК жұмысына және материалдарды әзірлеуге жауапты жұмыс органы «Сары-Арқа технопаркі» ЖШС болып табылады.

Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – Қарағанды облысының өнеркәсібінің базалық салаларындағы инновациялық кластерлер анықталып, бекітілген ҒТК мәжілістері өткізілді.

№ р/с

Басым салалар Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – инновациялық кластерлер

1. Көмір өнеркәсібі Көмір байыту және жоғары сапалы энергетикалық көмір концентратын өндіру; Көмір жағудың селективтік технологиялары; Метан газын өнеркәсіптік шығару және қайта өңдеу.

2. Қара металлургия Қорытпалардың жаңа түрлерін өндіру; Металлургиялық өндірісті қайта бөлуді арттыру.

3. Түсті металлургия Металл құрамдас кендерді және техногенді минералды түзілімдерді синерго-активациялық ұсақтау және байыту.

33

№ р/с

Басым салалар Дамудың негізгі ғылыми-техникалық бағыттары – инновациялық кластерлер

4. Химия өнеркәсібі Жіңішке органикалық синтез және полимер химиясы; Өнеркәсіптік химия; Фармация.

5. Машина жасау Тау-кен-шахталық және байыту жабдықтарының жаңа түрлерін құру; Сандық технологияларды және жоғары құйманы дамыту; Қаттылығы жоғары ыстыққа төзімді матералдарды жасау.

6. Құрылыс материалдарының өндірісі

Металлургиялық техногендік қалдықтарынан клинкерсіз тоқушы және құрғақ қоспаларды алу, оларды азаматтық және жол құрылысында пайдалану.

7. Ауыл шаруашылығы Астықты тереңдетіп қайта өңдеу және өнімдерді алу; Ауыл шаруашылығы жануарларының және балықтардың

барлық түрлері үшін азықтардың және азық қоспаларының өндірісі.

8. Энергетика Энергияның альтернативті көздер н дамыту.

«Сарыарқа» ӘКК ҰК» АҚ бірлесіп, Өңірлік инновациялық қорын құру бойынша жұмыс жүзеге асырылады.

Өңірде инновациялық белсенділікті жоғарылату мақсатында, жергілікті кәсіпорындардың, кәсіпкерлердің, ғалымдар мен өнертапқыштардың ерекшелігін есепке ала отырып, Инновацияны дамыту және технологиялық жаңғыртуға ықпал етудің 2010-2014 жылдарға арналған Бағдарламасының және Қазақстанның инновациялық дамуының 2020 жылға дейінгі Тұжырымдамасының шеңберінде Компания инновациялардың R&D орталықтар мен офистер ашуды жоспарлауда.

2013 жылы Компаниямен «Номад» ЖШС бірлесіп, Қарағанды қаласында астық дәнін тереңірек қайта өңдеу бойынша өндірісті ұйымдастыру жөніндегі инновациялық жоба іске асырылады.

«ISSMAT INVESTMENT AND FINANCE» инвестициялық компаниясымен бірлесіп, бірегей инновациялық технологияларды қолданумен композиттік материалдарды өндіру бойынша зауыттың құрылысы жоспарлануда.

ӘКК альтернативті энергетиканы және энергиялық тиімді технологияларды дамытуға қатысу қарастырылуда.

Энергиялық тиімділіктің және Қарағанды өңірі өндірістерінің энергия сыйымдылығын төмендету бағдарламаларын іске асыру шеңберінде Компаниямен көмірді келесі өндіруде қауіпсіздікті, электр энергиясын үнемдеуді қамтамасыз етуге, сонымен қатар қоршаған ортаға метанды тастауды азайту есебінен экологиялық жағдайды жақсартуға («жасыл экономика») мүмкіндік беретін, көмір қыртыстарынан оны одан әрі қайта өңдеумен метан барлау бойынша инновациялық жобаларды іске асыру жоспарлануда.

Одан басқа, жаңартылған электр энергиясы көздерінің орталығын құру бойынша француз компаниясымен бірлескен жоба қарастырылуда.

Энергиялық тиімді немесе энергия үнемдеу технологияларын қолданатын бизнес-жобаларды дамыту қатары альтернативті «жасыл» энергетикалық технологияларды дамытуға ықпалын тигізуге мүмкіндік береді.

Техникалық тәртіптеуҚарағанды облысы бойынша 2012 жылы 698 кәсіпорындар мен мекемелер 920

менеджмент жүйесін енгізді, сонын ішінде ИСО 9000 - 646 мекеме, ИСО 14000 – 95 мекеме, ИСО 22000 – 3 кәсіпорын, OHSAS 18000 – 176 мекеме.

34

Сапалы жүйе менеджменті енгізілген кәсіпорындарды ұлғайту мақсатында облыста семинарлар мен форумдар өткізіледі. Сонымен қатар, жыл сайын облыста өңірлік «Лучший товар Казахстана» конкурсы өткізіліп тұрады. Конкурс жеңімпаздары Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алуға республикалық конкурсқа қатысуға мүмкіндік алады.

Халықаралық стандарт талаптарына сай келетін сапа жүйесін енгізу кәсіпорындардың экономикалық әлеуетін көтеруге мүмкіндік береді. Бұл фактор бүгінде отандық кәсіпорындар үшін өте қажет, себебі Дүниежүзілік Сауда Ұйымына ену үшін өзіндік рұқсатнама болып табылады.

2012 жылдың 3 шілдесінде «Қазақстандық қамту» көрме-жәрмеңкеге облыстың өнеркәсіптің барлық негізгі салалары бойынша 26 кәсіпорындары қатысты.

2012 жылдың 26 шілдесінде өңірдің 40-тан астам кәсіпорындары Астана қ. «Выбираем Казахстанское» республикалық форумына қатысты, бастамашы болған «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС.

2012 жылдың 27 шілдесінде «Қазтұтынуодағы» Қарағанды экономикалық университетінде «Лучший товар Казахстана» өңірлік конкурс-көрме өткізілді.

Конкурста өз өнімдерін облыстың 46 кәсіпорны ұсынды. Конкурс үш номинация бойынша өткізілді: «Лучшие товары производственного назначения», «Лучшие товары для населения», «Лучшие продовольственные товары».

2012 жылдың 14 қарашасында Павлодар қаласында «Рост местного содержания – основа развития бизнеса» тақырыбында өңіраралық форум өткізілді.

Аталмыш форумға Қарағанды облысынан 4 кәсіпорын қатысты ( «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Корпорация Казақмыс» ЖШС, «Карагандарезинотехника» ЖШС және «VERTEX INITIATIVE» ЖШС).

2012 жылдың 11-13 желтоқсанындағы «Лучший товар Казахстана» өңірлік конкурс-көрмесінің 9 жеңімпаздары областы Республикалық конкурс-көрмеде көрсетті.

25 желтоқсанда Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік сарайында Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алу конкурсы және «Лучший товар Казахстана» республикалық конкурс-көрмесі қорытындыланды.

Конкурстың қорытындылары бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің арасында «Лучшее предприятие производственного назначения» номинациясы бойынша «TREI Караганда» ЖШС (өлшеу-есептеу құрылғыларының өндірісі) компаниясы жеңімпаз атанды және Қазақстан Республикасы Президентінің «Алтын сапа» сыйлығын алды.

Индустриаландыру КартасыҚазақстан Республикасы Президентінің 19.03.2010ж. №958 «Қазақстан

Республикасының жылдамдатылған индустриалық – инновациялық дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» Жарлығына және ағымдағы жылдың 14 сәуірінде № 302 Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қаулысына сәйкес, Қарағанды облысының әкімшілігінің 2010 жылдың 7 маусымында №18/05 Қаулысымен бекітілген, өңірлік индустриаландыру Картасы әзірленді.

01.01.2012ж. жағдай бойынша облыстың индустриаландыру Картасы 5 690 жаңа жұмыс орындарын құрумен жалпы сомасы 275 млрд. 652,9 млн. теңгеге 49 инвестициялық жобалардан тұрады.

Олардың ішінен республикалық Картаға 12 жоба енгізілді (2 630 тұрақты жұмыс орындарын құрумен 223 млрд. 292 млн. теңге,) және өңірлік индустриаландыру Картасына - 37 жоба (3 060 тұрақты жұмыс орындарын құрумен 52 млрд.360,9 млн. теңге).

01.01.2013ж. жағдай бойынша облыстың индустриаландыру Картасына, 2012 жылдың екінші жарты жылдығының көкейкестілігін есепке ала отырып, 9 426 жаңа жұмыс орнын құрумен жалпы сомасы 404 млрд. 248,8 млн. теңгеге 66 жоба енгізілді.

35

2011 жылы индустриаландыру Картасы жобаларының саны 32 жобаға, 2012 жылы 17 жобаға ұлғайды.

Ашық өндірістерде индустриаландыру Картасының шеңберінде өнеркәсіп өнімдерінің көлемі 87 млрд.теңгеге өндірілді: 2010-2012 жылдары 55,5 млрд. теңгеге.

Инвестициялық жобаларды индустриаландыру Картасының шеңберінде іске асыру Қарағанды облысының әлеуметтік-экономикалық дамуына жағымды әсер етеді.

Инвестицияларды кедергісіз тарту үшін даму институттарымен бірлесіп, тұрақты негізде одан әрі қызмет көрсету үшін инвесторларға «Кіру билетін» ұсынуда Қарағанды өңірінің Активтер қорын (Кепілдік қоры) құру жоспарлануда,.

Инвестициялық қызметтің жаңа бағыттарын дамыту шеңберінде «Сарыарқа» ӘКК Компаниясымен Дамудың Ислам Банкінің Тобымен бірлесіп, шағын және орта бизнестің өкілдерін одан әрі несиелеу, қос білім беруді дамыту, маркетингтік зерттеулерді жүргізу, өңірде жаңа технологияларды енгізу бойынша жобаларды қолдау және іске асыру үшін Қор құру жоспарлануда.

2010-2012 жылдар аралығында Қарағанды облысының экономикасына 787,9 млрд. теңге инвестицияланды. Оның ішінде инвестициялардың жалпы көлемінен 73,5% – жеке меншік нысанындағы кәсіпорындардың күрделі қаржы жұмсалымы, шетел инвестициялары – 4,5%, бюджеттік қаражаттар үлесі – 15,4%, қарыз қаражаттар - 6,6%.

2012 жылдың қорытындысы бойынша негізгі капиталға инвестициялар 323,8 млрд. теңгені, немесе 2011 жылға 121,6% (253 млрд. теңге) құрады.

2010-2012 жылдардағы мәліметтермен салыстырғанда, негізгі капиталға инвестициялар көлемінің неғұрлым ұлғаюы қызметтің келесі түрлері бойынша байқалады: өнеркәсіп - 132,7%, тау-кен өнеркәсібі және карьерлерді өңдеу - 179,6%, құрылыс - 260,4%, көлік және қоймалау - 221,4%, кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет 11 есеге, білім беру - 232,2%.

Негізгі капиталға инвестициялардың негізгі көздері кәсіпорындардың, ұйымдар мен халықтың меншікті қаражаттары болып табылады. Инвестициялардың жалпы көлемінде олардың үлес салмағы 74,6% құрады.

Негізгі капиталға облыстың шағын, орта және ірі кәсіпорындар инвестицияларының көпшілік бөлігі 2012 жылы өңдеу (35,9%), тау-кен өнеркәсібінде (15%), электрмен жабдықтау, газ беру, бу және ауаны тазарту (9,9%), «көлік және қоймалау», (11,3%), «жылжымайтын мүлік операциялары» қызмет түрі бойынша (6,4%) игерілді.Проблемалық мәселелер:- экономиканың шикізаттық емес секторының инвестициялық тартымдылығының жеткіліксіздігі (әкімшілік тосқауылдар, дамымаған көлік және коммуналдық инфрақұрылым, білікті жұмыс күшінің жетіспеушілігі, қазақстандық нарықтың төмен сыйымдылығы);- шетелдегі отандық инвесторларды қолдау және қорғаудың жеткіліксіз дамуы;- инвестицияларды салудың әлеуетті нарықтары және қазақстандық компаниялар үшін осы нарықтарға шығудың тәсілдері туралы жеткілікті ақпараттың жоқтығы.

Жергілікті қамтуды өркендетуОблыстың кәсіпорындарының өндірістік қуаттылығын ұлғайту, жұмыс орындарын

сақтау мақсатында тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алуға қазақстандық қамтуын арттыру бойынша жұмыс жүргізілуде.

Облыс әкімінің басшылығымен облыстың жүйе құраушы кәсіпорындарының қызметіндегі жергілікті тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді талдау және мониторингілеу бойынша жұмыс тобы құрылды.

Облыстың жүйе құраушы кәсіпорындарымен және ұлттық компаниялармен жыл сайын сатып алынатын тауарлар, жұмыстар мен қызметтердің көлемдері мен номенклатурасы пысықталады, талап етілетін сапа өлшемдері және белгіленген талаптарға

36

сай келетін жергілікті әлеуетті жабдықтаушылар анықталды.Ірі кәсіпорындар мен ұлттық компаниялары бар жергілікті тауар өндірушілер үшін

диалогтық алаңдар ұйымдастырылды. 2011 жылғы 25 ақпанда Қарағанды облысы әкімдігі мен «Қазақмыс» корпорациясы»

ЖШС арасында қазақстандық қамтуды дамытудағы өзара ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.

2011 жылғы 18 наурызда Қарағанды облысы әкімдігі мен «АрселорМиттал Теміртау» АҚ арасында ШОБ қолдау бойынша өзара ынтымақтастық туралы Меморандумға қол қойылды.

2012 жылғы 1 шілдеде Индустриализация күндері Қарағанды қаласында отандық жабдықтаушылар мен ірі өнеркәсіп кәсіпорындарымен тауарлар, жұмыстар мен қызметтерге «Өзара ынтымақтастық туралы» Меморандумға қол қойылды.

Аталмыш кәсіпорындармен тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді жеткізу бойынша отандық тауар өндірушілермен ұзақ мерзімді келісім-шарттар, шарттар жасалады.

Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2011 жылғы 1 шілдедегі «Тауарларды, жұмыстарды және қызметтерді сатып алуы қазақстандық қамтудың мониторингіне жататын ұйымдардың тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 20 наурыздағы № 366 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» № 745 қаулысымен Қарағанды облысы бойынша қазақстандық құрамды мониторингіне 8 жүйе құраушы кәсіпорындар анықталды («АрселорМиттал Теміртау АҚ, «Корпорация Казақмыс» ЖШС, «Евразиан Фудс» АҚ, «Қарағанды конфеттері» АҚ, «Эфес Караганда пивоваренный завод» ЖК АҚ, «Централ Азия Цемент» АҚ, «Казцентрэлектропровод» ЖШС, «Карагандарезинотехника» ЖШС).

2011 жылға осы компаниялар жалпы сомасы 463 млрд. 223 млн. теңгеге сатып алулар жүргізілді, тауарлардың, жұмыстардың және қызметтердің қазақстандық қамтуы 96 млрд. 453 млн. теңгені немесе 20,8% құрады.

2012 жылдың қорытындысы бойынша облыстың осы жүйе құраушы кәсіпорындары 450 млрд. теңгеге сатып алулар жүргізді, тауарлардың, жұмыстардың және қызметтердің қазақстандық қамтуы 54,2% немесе 244 млрд. теңге құрады.

Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда, қазақстандық қамту үлесі 33,4 пайыздық тармаққа өсті.

Бұдан басқа, жүйе құраушы кәсіпорындардың 89 ірі кәсіпорындары бойынша сатып алулар мониторингісі жүргізіледі.

Аталмыш кәсіпорындармен 2012 жылы жалпы сомасы 128,4 млрд. теңгеге тауарлар, жұмыстар мен қызметтер сатып алынды, оның ішінде отандық тауар өндірушілерден сомасы 92,3 млрд. теңге немесе қазақстандық қамтудың 71,9%.

Өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда, тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді сатып алудың қазақстандық қамту үлесі 0,5 пайыздық тармаққа өсті .

Облыстың Сауда-өнеркәсіп палатасымен тауар өндірушілерді сертификациялау бойынша жұмыс ұйымдастырылды, нәтижесінде облыстың 737 кәсіпорындары СТ-КZ сертификаттарын алды.

Бұдан басқа, 2012 жылға Қарағанды облысының тауар өндірушілерімен жалпы сомасы 58,1 млрд. теңгеге өнім жеткізуге Ұлттық компаниялармен 5204 шарттар жасалды.

Өткен жылмен салыстырғанда, өсім 20,0 млрд. теңгені құрады. Біздің облыстың тауар өндірушілерімен жасалған шарттар санының көбі келесі

ұлттық компанияларға келеді: «КТЖ» АҚ (сомасы 28,9 млрд. теңгеге 2254 шарттар), «Самрук-Энерго» АҚ (сомасы 10,9 млрд. теңгеге 489 шарттар), «Казахтелеком» АҚ (сомасы 7,1 млрд. теңгеге 1264 шарттар).

37

Жергілікті кәсіпорындардың өнімдерін жылжыту үшін наразылық қатары жүргізілді, оның ішінде «Қарағанды кәмпиттері» АҚ, онда «АрселорМиттал Теміртау» АҚ, «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС және кәсіподақтар өкілдері қатысты. Жүргізілген жұмыстың нәтижесінде «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС кәсіподағымен сомасы 85 млн. теңгеге шарт жасалды.

Жүйе құраушы кәсіпорындардан бейінді емес өндірістерді шығару бойынша жұмыс белсенді жүргізілуде. Аутсорсинг нәтижесінде «АрселорМиттал Темиртау» АҚ 4000 жуық жаңа жұмыс орнын құрумен 5 кәсіпорын шығарылды. «АрселорМиттал Темиртау» АҚ аталмыш кәсіпорындарда сомасы 8,6 млрд. теңгеге тапсырыстар орналастырды.

«Корпорация «Казахмыс» ЖШС аутсорсингке 5 кәсіпорын шығарылды. Аутсорсинг арқылы - 1895 жаңа жұмыс орындары құрылды.

«Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС бастамашылығы бойынша тауарлар, жұмыстар мен қызметтердің жергілікті жабдықтаушылармен тығыз ынтымақтастық үшін Балқаш және Жезқазған өңірлерінде Кәсіпкерлер және өнеркәсіпшілер Ассоциациялары құрылды. Қазіргі уақытта оларда 116 қатысушылар бар, оның ішінде 38 кәсіпорын – тауар өндірушілер, оларда 4 978 қызметкерлер жұмыс істейді.

Қатысушыларға көрсетілген қолдаудың жалпы сомасы 150 млн. астам теңгені құрады, қалған қатысушылармен ұзақ мерзімді шарттар жасалды. Ассоциация қатысушыларында сатып алулар тікелей жүргізіледі, ынтымақтастық кезеңінде корпорация Ассоциацияның қатысушыларымен 3 млрд. теңгеге тауарлар, жұмыстар мен қызметтерді сатып алу бойынша 418 шарттар жасады.

Агроөнеркәсіптік кешенАймақта жоғары сапалы астық, картоп, мал шаруашылығы өнімдерін өндіреді.

Облыстың халқы аймақтың ішкі өндірісі есебінен бидай, картоп, қызылша, ет, жұмыртқа, сүт өнімдері түрлерімен толықтай қамтамасыз етілген.

Облыста 6 мыңнан аса ауыл шаруашылығы құрылымдары және 125 жуық жеке қосалқы шаруашылықтар жұмыс істейді. Олармен республиканың 5,7 пайызға жуық ауыл шаруашылығы өнімі өндіріледі. Яғни, бұл мемлекет тарапынан және «ҚазАгро»ҰБХ» АҚ институттары тарапынан көрсетіліп жатқан қолдаулардың арқасы.

Техникалық жаңғырту және шаруашылықтарды ірілендіру, өнімді қайта өңдеу сатысын арттыру, қосалқы шаруашылықтарды құру негізінде осы сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыру басты міндеттің кілті болып табылады.

Ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі бағыты ет, сүт, жұмыртқа, астық, картоп және көкөніс өндірісі болып табылады. Облыс аумағында мал шаруашылығы өнімінің өндірісі басым, мал шаруашылығының үлесі 2010 жылдан 2012 жылға дейін 0,3 пайызға төмендеп, 63,8 пайызды құрады. Соңғы 3 жылда ауыл шаруашылығының жалпы өнімі 36,5 пайызға өсіп, 2012 жылы 114,1 млрд.теңгені құрады, физикалық көлем индексі – 95,8 пайыз. Өсімдік шаруашылығы – 36,4 пайыз, мал шаруашылығы – 63,6 пайыз.

Ауыл шаруашылығы өндірісінде Бұқар жырау, Абай, Нұра, Қарқаралы және Осакаров аудандарының үлесі басым, ал Ақтоғай, Жаңаарқа, Ұлытау аудандарының үлесі аз.

Өсімдік шаруашылығы. Облыста өсімдік шаруашылығы саласында өндірістік әлеует сақталды. Табиғи-климаттық жағдайлар ауыл шаруашылығы дақылдарының тиімді сорттарын өндіруге мүмкіндік береді. Агродақылдардың деңгейін арттыру, өсімдікті өңдеудің заманауи технологияларын, яғни түсімділікті 1,5 есе арттыратын (2010 жылы 58 пайыз) ылғалқорүнемдеу технологиясын қолдану басты міндет болып табылады.

Астықтың тұқымдық қорын жақсартудың маңызы зор. Өсімдік шаруашылығында маманданудадың негізі – астық өндірісі, оның ішінде бидай,

арпа. 2012 жылы астықтың егістік алқабы 666,5 мың гектарды құрады, яғни 2010 жылға қарағанда 86,5 мың гектарға кеміді. Астық өндірумен аудандардың барлық ауыл

38

шаруашылығы тауар өндірушілері айналысады, негізгі егістік алқаптар Нұра ауданында (облыстың 30,4 пайызын құрайды), Осакаров (34,7 пайызын), Бұқар жырау ауданында (17,3 пайызын).

Картоп және көкөніс дақылдарының алқаптары 2012 жылы 15,8 мың гектарды құрады, 2010 жылға қарағанда 1,0 мың гектарға көбейді. 2012 жылдың қорытындысы бойынша 349,4 мың тонна картоп және көкөніс дақылдары өндірілді, 2010 жылға қарағанда 51,6 мың тоннаға артты. Картоп өндірумен облысымызда Абай (32,6%), Бұқар жырау (21,7%), Шет (7,8%) аудандарының шаруа қожалықтары айналысады. Облыста басты өсірілетін көкөніс дақыдары – сәбіз, қызылша, қырыққабат. Олардың үлесі – 75 пайыз. Көкөніс алқаптары Бұқар жырау (13,8%), Абай (31%), Осакаров (3,4%), Шет (1,4%) аудандарында шоғырланған.

2011 жылы облыста 3 гектарлық жылыжайдың құрылысы аяқталды.2012 жылы сиымдылығы 8 тонна болатын көкөніс қоймасы «АстраАгро» ЖШС іске

қосылды.2012 жылы 2 мың га алқапта арам шөптер мен өсімдік ауруларына қарсы

гирбицидтермен өңдеу жүргізілді, 3389 тонна көлемінде минерлады тыңайтқыштар сатылып алынды.

2012 жылы ауыл шаруашылығы өндірісінде өндірістік заманауи технологиялары мен техникасын енгізген ірі агроөнеркәсіп өндірістерін дамытуға қолдаулар көрсетілді. Осының арқасында 2012 жылы егістік алқаптарының 100 пайызына сорттық тұқымдар себілді. Облыста 14 тұқым шаруашылығымен айналысатын шаруашылық бар. Олар бидайдың «Карагандинская 22», «Карагандинская 70» жоғары өнімді тұқым түрлерінің өндірісін енгізді. Облыста 2 соны тұқымын өндіруші, 3 элиталық тұқым өндіруші және 14 ауыл шаруашылығы дақылдарының жоғары өнімді тұқымын өндіру бойынша 14 шаруашылық жұмыс істейді.

Саланы механикаландыру. Машина-трактор паркін жаңарту бойынша мақсатқа бағытталған жұмыстар жүргізіліп жатыр. Соңғы 3 жылда (2010-2012 ж.ж.) ауыл шаруашылығы техникаларының 1043 бірлігі сатылып алынды, оның ішінде 72 егістік кешені, әр түрлі 324 трактор және 171 жоғары өнім беретін комбайн. Шетелден шығарылған техникаларды пайдалану арқылы энергиямен қамтамасыз ету 2010 жылмен салыстырғанда 2,9 пайызға артты.

Заманауи инновациялық технологияларды қолдану. Тамшылатып суару алқабы 230 гектарды құрайды. Астық өндіретін ылғалқорүнемдеу технологиясын енгізген алқап 440 мың гектарды құрайды.

Қарағанды облысы жағдайында картоп тұқымына биотехнологиялық әдісті вируссыздық негізін пайдалану арқылы инновациялық жобаны Абай ауданында «АстраАгро» ЖШС іске асыру жоспарланып отыр және отандық селекциялы картоптың тұқымын болашақта дамыту, яғни жоба іске асса картоп түсімі 40-45 пайызға артады. Табиғи-климаттық жағдайларды есере отырып, жылыжай құрылысын салу артық болмас еді.

Өсімдікті карантині және қорғау. Фитосанитариялық қауіпсіздік жүйесін дамытуға халықаралық талаптарға сәйкес жалпы 43,9 млн.теңге бөлінді, зинкестердің, өсімдік аурулары мен арам шөптердің ошақтарын табу, таратпау және жою үшін 7,4 млн.теңге бөлініп, игерілді.

Жеміс-көкөніс өнімдерін сақтау базасы нығаюда. Бүгінгі күні облыста жалпы сыйымдылығы 143,4 мың тонна 110 картоп және көкөніс қоймалары бар. Оның ішінде, істеп тұрған қоймалар, 2012 жылы 2 көкөніс қоймасы іске қосылды, жалпы сиымдылығы 9,1 мың тонналық және 7,2 мың тонналық 7 қойма қайта жөндеуден өткізілді.

2012 жылы өсімдік шаруашылығын дамытуға 1272,1 млн.теңге көлемінде бюджеттік қаражат бөлінді, яғни 10023 тонна 1 репродукциялы тұқымының көлемін 30-40 пайызға арзандатылды, 1236 тонна картоп және 71 тонна көп жылдық шөп, 167 тонна шамасында гербициттерді және 3389 тонна минералдық тыңайтқыштар алынды.

39

Ауыл шаруашылығы дақылдарын өңдейтін прогрессивті технологиялар енгізіліп жатыр. Олар: ылғалқорүнемдеу және тамшылатып суару технологиялары. 2012 жылы 428,8 мың га алқапқа қолданылды. Тамшылатып суару әдісі 2012 жылы 80 га алқапта қолданылды.

Мал шаруашылығы. Қарағанды облысы мал шаруашылығында ет, сүт, жұмыртқа және жүн өндірісінде мамандандырылған. Соңғы 25 жыл ішінде аймақта мал басының барлық түрі азайып, сүзілмеген сүт өнімдерінің өндірісі азайды.

Сол жылдары аймағымызда мал шаруашылығының қайта дамуына арналған жерлердің 80 пайызы жайылымдық жерлер болды. Ет және сүт өнімдеріне сұраныс көп болғандықтан мал басыныңы барлық түрлерін қайта көбею үшін мақсатты жұмыстар жүргізілді. Ет өнімдерін қайта өңдеу үшін ет комбинатын жаңғырту жоспарлануда. Құс шаруашылығын қайта дамуына жоспарланып отырған, яғни қайта құру мен жаңадан салынатын бройлерлік құс фабрикаларының құрылыстары сияқты инвестициялық жобалар салыну жоспарлануда.

Ветеринария саласында мамандардың жетіспеушілігі байқалады. Облыс бойынша 244 ветеринариялық мамандар қажет,соның 41 бірлігі бос орындар, немесе 17 пайыз, сонымен қатар жұмыс істейтін мамандардың көбісі «үлкен жаста». Айтылған мәселені ветеринариялық мамандармен толық қамтамасыз етіп және ауылда жұмыс істеуге толық жағдай жасалу керек.

Мал шаруашылығы негізінен ет және сүт мал шаруашылығымен, өнеркәсіпті құс және шошқа шаруашылығымен сипатталады.

Мал шаруашылығының негізгі өнімдерінің өндірісі бойынша және мал басныңы саны бойынша бірқатар тұрақты өсуде. 2010 жылға қарағанада жылқы 24,5 пайызға (185,2 мың басқа), құс саны 30,4 пайызға (3 млн. басқа). Ірі қара малдың басы (59,7 пайызға), қой мен ешкі саны- (37,4 пайызға) және жылқы- (41,9 пайызға) үй шаруашылығында шоғырланған, құс (84,7 пайызға) ауыл шаруашылығы кәсіпорындарында. Ірі қара малдың басының, құстың, жылқының басы бойынша облыс республикада үшінші орында, қой мен ешкі саны бойынша алтыншы орында.

Облыс бойынша 41 асыл тұқымды шаруашылықтар жұмыс істейді. Олардың 18 ірі қара мал, 12 қой, яғни оның ішінде 6 зауыт, жылқы 3 (оның 1 асыл тұқымды зауыт), шошқа 2, (оның 1 зауыт), құстан 2 шаруашылық.

Асыл тұқымды субъектілерде ірі қара малдың басы 4031 немесе жалпы мал басынан үлес салмағы 1,0%, қой саны – 55632 мың бас (6,0%), 21463 мың шошқа саны – 28%, 2700 мың жылқы саны – 2,0%, және құс саны 116756 немесе 4,0 %.

Сүт бағытындағы негізгі тұқымдардың бірі– Қырдың қызыл тұқымы (красная степная), ет бағытында – Қазақтың ақ бас тұқымы, Әулиекөл тұқымы, қой шаруашылығында – Қазақтың қылшық жүнді тұқымы, Дегересс, Едільбай, Сарыарка, Қазақтың құйрықты, жылқы шаруашылығында – Қазақтың «Жабе» типі, Мұғалжар, шошқадан ірі ақ тұқымы, құс шаруашылығынан – Хайсекс белый, Росс 308.

Бес жыл ішінде сүт өндірісі 1,1 пайызға өсіп, немесе 357,9 мың тоннаны құрады, жұмыртқа 2 есеге (468,5 млн. дана). Мал шаруашылығының негізгі үлестері Бұхар Жырау, Каркаралы, Нұра, Шет және Жанаарка аудандарында.

Облысымыз ауыл шаруашылығы малдарының аса қауіпті жұқпалы аурулармен сәттілік жағдайда.

Ветеринариялық –профилактикалық шаралар жиі жүргізіледі.Бруцеллез бойынша эпизоотиялық шараларды қаматамасыз ету үшін биыл 343 мың ірі

қара мал басы және 771,9 мың ұсақ қара мал басы зерттелді, жұқтырылғандар пайызы сәйкесінше 1,0 және 0,06%.

Облысымздаға барлық құс фабрикалары жабық режимде жұмыс атқарады, яғни құс тұмауы тіркелмеген.

Ет өнімдерінің сапасын көтеру мақсатында, сойылатын салдарға ветеринариялық талаптар қатаң бақылауға алынды және мал сою алаңдары мен бекеттері жұмыс атқарады.

40

Облыс бойынша 184 мал сою объектілері жұмыс істеуде, оның ішінде 6 етті қайта өңдеу кәсіпорындарында мал сою пунктерімен бірге, 13 мал сою пункті.

Облыс бойынша мал қорымдары 106. Қазіргі уақытта азық базасының негізін жайылымдық жерлер, шабындық және алаңдық

азықтандыру құрайды. Облыс бойынша жайылымдық жерлер 33496,2 мың га, шабындық – 382,4 мың. га, көпжылдық шөптер – 239,4 мың. га, бір жылдық – 15,1 мың. га. 2012 жылы 996,9 мың тонна шөп, оның ішінде көпжылдық шөп 106,3 мың тонна.

Өсімдік шаруашылығы өнімін қайта өңдеу. Бүгінгі күні қайта өңдеу өнеркәсібі облыстың тамақ өнеркәсібі дамуының маңызды құрамдасы болып табылады. Қайта өңдеу өнеркәсібі дамуының басты катализаторы ретінде жаңа цехтар, технологияларды енгізу, экспортқа бағытталған өнім шығару болып табылады. Ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдейтін цехтардың негізгі үлесін өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін кәсіпорындар құрайды.

Облыста өсімдік шаруашылығы өнімдерін қайта өңдейтін негізгі, тұрақты жұмыс істейтін жалпы қуаттылығы жылына 786 мың тоннадан астам бидайды қайта өңдейтін 19 ұн өндірумен айналысатын кәсіпорын бар. Олардың бір бөлігі маусымдық түрде қызмет етеді. Кәсіпорындар негізінен Қарағанды қаласында, 1 – Бұқар жырау ауданында, 1-Осакаров ауданында орналасқан. Бидай Қарағанды, Қостанай және Солтүстік Қазақстан облыстарының ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінен сатып алынады.

2012 жылы олармен 254,6 мың тонна ұн өндіріліп, қуаттылықтарының орташа қамтамасыз етілу деңгейі 85%-ды құрады. Кәсіпорындар жоғары, 1- және 2 сортты ұн шығарады. Өткізу нарығы – Қазақстан Республикасы, ТМД елдері және алыс шетел. Бидай өңдеу кәсіпорындарының өнімі бәсекеге қабілетті болып келеді. В 2012 году ими произведено 254,6 тыс. тонн муки. Уровень загруженности мощностей в 2012 году в среднем Предприятия производят муку высшего, 1-го и 2-го сортов. Рынок сбыта – Республика Казахстан, страны СНГи дальнее зарубежье. Продукция зерноперерабатывающих предприятий конкурентоспособна.

Бидайды терең өңдеумен облыста 2 орташа және бірнеше шағын кәсіпорындар айналысады. Олар 2012 жылы 1,8 мың тонна макарон бұйымдарын өндірді. Аталмыш кәсіпорындарда жаңа заманауи құрал жабдықтар орнатылған.

Облыста 136 наубайхана жұмыс істейді және 2012 жылы олар 37,4 мың тонна нан өнімдерін өндірді.

Сонымен қатар, «Номад» ЖШС ұн өндіру кәсіпорынының базасында «Бидайды терең қайта өңдеуді ұйымдастыру» жобасы жүзеге асырылуда. Онда жылына 5443 тонна құрғақ бидай клейковинасын, 17903 тонна құрғақ жем-шөп қосындысы өндірілетін болады.

Өсімдік шаруашылығының қайта өңделген өнімінің бәсекеқабілеттілігі жоғары тұтынушылық сұраныспен, заманауи технология мен құрал-жабдықтармен, кадрларды дайындаумен, дамыған маркетингтікинфрақұрылыммен, қолданылатын шикізаттың экологиялық тазалығымен, өндіріске ИСО 9001, ИСО -22000 халықаралық сапа стандарттарына сәйкес келетін (ТОО «Корпорация Караганды-Нан», ТОО «Карагандинский мелькомбинат», АО «Хлебопродукты», ТОО «Сарыарка Нан» и ТОО «Карагандинская хлебная компания», ТОО фирма «Акнар», ТОО «Номад», ТОО «Ынтымак 2030», ТПК «Достык») басқару жүйесін енгізумен және шығарылатын өнімге бәсекеқабілетті бағаның болуымен байланысты.

Мал шаруашылығы өнімін қайта өңдеу. Облыс тұрғындары үшін мал шаруашылығы өнімдерін өндіру және өңдеу дәстүрлі қызмет болып табылады.

Сүтті өңдеумен 7 орта және шағын кәсіпорындар айналысады, жылына толық қуатпен 35 мың тонна сүт шығарады, олар Қарағанды, Теміртау, Балқаш, Жезқазған қалалары мен Бұқар жырау аудандарында орналасқан. 2012 жылы 8,2 мың тонна сүт өндірілген, май 229 тонна, ірімшік пен сүзбе 1,4 тонна. Жұмыс деңгейінің қуаты 2012 жылы 50 пайыздан 100

41

пайызға дейінгі көрсеткішті құрды. Шикізат дайындау облыстың ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіру мекемелерінде жүзеге асырылады. Сүт өнімдерінің түрлері, шұжықты ірімшік және «Сулгуни» ірімшігі Қарағанды облысында және аз мөлшерде Астана қаласында сатылады. 6 кәсіпорынға ИСО және ХАССП сапа менеджменті жүйелері енгізілген.

Ет пен шұжық өнімдерін қайта өңдеумен және сүрлеумен 19 кәсіпорын айналысады, бір тәуліктегі шұжық өнімдерін шығарудың жалпы қуаттылығы 35 тонна.

Кәсіпорындар Қарағанды, Теміртау, Жезқазған, Саран, Шахтинск, Сатбаев қалаларында және Бұқар жырау ауданында орналасқан. 2012 жылдың ішінде олармен 3 мың тонна шұжық өнімдері мен қақталған өнімдерінің түрлері, ет және субөнім – 1,1 мың тонна өндірілген. Кәсіпорынның ісбастылығы 2012 жылы 60 пайыздық көрсеткішті көрсетті. Облыстың ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерінен және Қазақстанның басқа да аймақтарынан шикізат сатылып алынады. Өнім Қарағанды аймағында, Астана, Алматы қалаларында сатылады.

ИСО 9001 және ХАССП 22000 сапа менеджменті жүйелерін етті қайта өңдеу кәсіпорындарына енгізу өндірілген өнімнің бәсекелестігін арттыруға септігін тигізеді («Ақнар ҚФ» ЖШС, «А-Алтын» ЖШС, ЖК «Дәулетбаева», «Агрофирма Құрма» ЖШС, «Нәтиже сүт фабрикасы» ЖШС, «Балқаш Сүт» ЖШС, «Жезқазған Сүт иК», «Орталық Құс»ЖШС, «Аян м»ЖШС, «Медео» ПКФ ЖШС, «Сомер 2» ШҚ, «Рен Милк» ЖШС және т.б.

Құс етін өңдеумен облыста «Акнар ПФ» ЖШС жылына 7,2 мың тонна қуатпен шұғылданады, ісбастылық – 90 пайыз, сондай-ақ құрама жемді өңдеумен айналысады, өндірістік қуаты тәулігіне 200 тонна.

Ауыл шаруашылығын дамытудың басты проблемалары:- өсімдік шаруашылығындағы бытыраңқылық және жер үлесінің шағын болуы

ғылыми-негізделген егіс айналымын сақтауға, заманауи технологияларды кеңінен пайдалануға мүмкіндік бермейді;

- суару жүйелерінің техникалық жағдайының нашарлауы суарылатын егістік жерлердің тиімсіз пайдаланылуына және ауыл шаруашылығы дақылдары түсімінің азаюына әкеліп соқты;

- ауыл шаруашылығы техникаларының 97,3 пайызы тозған;- мал шаруашылығында орта және ірі тауарлы өндірістердің дамуы жеткіліксіз;- ауыл шаруашылығы өнімін қайта өңдеу кәсіпорындарының технологиялық

жабдықтары тозған, сапалы шикізаттың жоқтығынан және дайындау-өткізу желілері нашар дамығандықтан жұмыс қуаттылығы төмен.

Құрылыс«Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 3 жылда 8374 ірі, орта және кіші ұйымдар

тіркелген, оның ішінде:- 2010 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2628 ірі, орта және кіші

ұйымдар тіркелген. Оның ішінде 2010 жылы 2203 кәсіпорын (83,8%) жұмыс жасады, 495 (18,9%) уақытша бос тұрды. 1 жыл ішінде 1479 ұйымға көбірек тіркелген немесе 2009 жылға 129% құрайды. Соңғы жылдары облыстық орталықта құрылыс белсенді жүргізіліп жатыр, 2010 жылы Қарағанды қаласында 34,4% мердігерлік жұмыстар болды.

- 2011 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2814 ірі, орта және кіші ұйымдар тіркелген. 2011 жыл ішінде 2010 жылға қарағанда 7 % көбірек тіркелген. Оның ішінде 2011 жылы 2014 кәсіпорын (71,6%) жұмыс жасады, 865 (30,7%) уақытша бос тұрды. Соңғы жылдары облыстық орталықта құрылыс белсенді жүргізіліп жатыр, 2011 жылы Қарағанды қаласында 45,7% мердігерлік жұмыстар болды.

- 2012 жылы «Құрылыс» экономикалық қызмет түрімен 2932 ірі, орта және кіші ұйымдар тіркелген. Оның ішінде 2012 жылы 1895 кәсіпорын (64,6%) жұмыс жасады, 978

42

(33,4%) уақытша бос тұрды. 2012 жыл ішінде 118 ұйымға немесе 4% көбірек тіркелген немесе 2010 жылға 11,2% құрайды. Соңғы жылдары облыстық орталықта құрылыс белсенді жүргізіліп жатыр, 2012 жылы Қарағанды қаласында 39,1% мердігерлік жұмыстар болды.

2010 жылдың қорытындысы бойынша 231 мың ш.м. тұрғын үй іске қосылды, оның ішінде республикалық бюджет қаржысы есебінен: кредиттерді қайта пайдалану есебінен кредиттік тұрғын үй – 23,1 мың м2 (1415 млн.теңге); мемлекеттік жалдамалы тұрғын үй – 15,1 мың м2 (820 млн.теңге).

Сондай-ақ, жеке инвестиция есебінен құрылыс: коммерциялық тұрғын үй – 22,8 мың м2;

жеке тұрғын үй құрылысы – 156,4 мың м2және тұрғын үйді қалпына келтіру және қайта жаңарту есебінен – 13,9 мың м2.

2011 жылдың қорытындысы бойынша тұрғын үйді іске қосу жоспары – 248,8 мың м2. 2011 жылдың қорытындысы бойынша Облыста тұрғын үй құрылысы бағдарламасын іске асыру барысында – 257,2 мың ш.м. тұрғын үй іске қосылды немесе жоспарға 103% немесе 2010 жылдың фактісіне 111%.

Тұрғын үй құрылысының 2008-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы аяқталды. Қарағанды облысының бағдарламасын іске асыру қорытындысы бойынша үш жылдың ішінде – 1 млн. 207 мың ш.м. тұрғын үй іске қосылды және ҚР Үкіметінің жоспарына 132% (Мембағдарлама бойынша жоспар – 917 мың ш.м.) және Тұрғын үй құрылысының 2005-2007 жылдарға арналған мембағдарламаның көлеміне 116%.

Қазақстан Республикасы Үкіметімен «Қолжетімді тұрғын үй 2020» бағдарламасы бекітілді, осыған сәйкес қарағанды облысы бойынша 2012 жылы қаржыландырудың барлық көздері есебінен 269,3 мың м2 тұрғын үй іске қосылды. Тұрғын үйді салу және іске қосу жоспарланған: 2013 жылы – 285,9 мың м2, 2014 жылы – 310,0 мың м2, 2015 жылы – 320,0 мың м2, 2016 жылы – 335,3 мың м2.

Құрылыстың негізгі мәселелері.Құрылыс саласын тұрақты қалыптастыру үшін құрылыс материалдарының,

бұйымдарының және құрылымдарының өндірісін дамыту, құрылыс индустриясын жоғары технология мен халықаралық стандарттардың сапасына ауыстыру қажет. Құрылыс индустриясын дамыту және отандық құрылыс материалдарын шығарудан қалуды әзірше жеңген жоқпыз. Құрылыс материалдарының көп бөлігін басқа жақтардан әкеледі, бұл құрылыстың қымбаттауына әкеледі.

Шағын және орта кәсіпкерлікҚР Статистика жөніндегі агенттігінің мәліметі бойынша 2013 жылғы 1 қаңтардағы

жағдай боййынша облыста шағын және орта кәсіпкерліктің белсенді жұмыс істеп жатқан субъектілерінің саны 51710 брл. құрады, оның ішінде – 5297 шағын және орта кәсіпкерліктің заңды тұлғалары ( жалпы санынан 10,2%), 41190 – жеке кәсіпкер (79,7%) және 5223 шаруа (фермерлік) шаруашылық (10,1%).

Шағын және орта бизнеске қамтылғандырдың жалпы саны 198,7 мың адамды құрады, ол өткен жылдан 2,6%-ға жоғары (193,9 мың адам) және экономикалық белсенді халықтың 26,8%.

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерін өндірген өнім, жұмыс, қызметтің жалпы көлемі 473,1 млрд. тенгені құрады.

«Бизнестің жол картасы -2020» бағдарламасы бойынша кәсіпкерлікті қолдау және дамыту болады.

Бағдарлама Қазақстанды 2014 жылға дейін үдемелі индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асыру тетіктерінің бірі болып табылады. Бұл ретте, екпін дағдарыстан кейінгі дамуға, жаңа тұрақты жұмыс орындарын сақтап қалуға және ашуға түседі.

43

Оның басты мақсаты – экономиканың шикізаттық емес секторларында өңірлік кәсіпкерліктің тұрақты және теңгерімді өсімін қамтамасыз ету, сондай-ақ бар жұмыс орындарын сақтау және жаңа тұрақты жұмыс орындарын ашу

«Бизнестің жол картасы -2020» бағдарламасын жүзеге асырудың басынан бастап бағдарлама шеңберінде сомасы 64 млрд.теңгеге 304 өтінім мақұлданды.

Несиелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға ӨҮК-мен 57,9 млрд. теңгеге 247 жоба мақұлданды.

Несиелерді жарым-жартылай кепілдендіру бойынша кепілдіктер сомасы 1,2 млрд. теңгеге 17 жоба мақұлданды.

Жетпейтін индустриалды инфрақұрылымды жеткізуге одобрено ӨҮК-мен 4,8 млрд. теңгеге 40 жоба мақұлданды.

2012 жылдың 27 қаңтарында «Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасын» іске асыру басталды.

Бағдарлама «Өңірлерді дамыту», «Бизнестің жол картасы 2020», Жұмыспен қамту 2020 және басқа да бағдарламалардың шеңберінде шараларды көп бейінді қалаларға (бұдан әрі - моноқалалар) шоғырландыра және толықтыра отырып, елдің дағдарыс жағдайында ұзақ мерзімді негізде өңірлерді дамытуды мемлекеттік қолдау бойынша шаралардың логикалық жалғасы болып табылады.

Бағдарламаның мақсаты – орта және ұзақ мерзімді келешекте моноқалалардың тұрақты әлеуметтік-экономикалық дамыту болып табылады.

«Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» (бұдан әрі - бағдарлама) екінші бағытының шеңберінде - Экономиканы әртараптандыру және шағын және орта бизнесті дамыту ағымдағы жылы сомасы 1742 млн. теңгеге 36 жоба қолданды.

Пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға сомасы 1617 млн. теңгеге 16 жоба мақұлданды, онда 294 жұмыс орындарын құру жоспарлануда.

70,7 млн. теңге сомасында жетпейтін инфрақұрылымды жеткізу Индустриаландыру картасының 2 жобасына мақұлданды, онда 160 жұмыс орындарын құру жоспарлануда.

Жүргізілген талдауға сәйкес шағын және орта кәсіпкерліктің дамуын тежейтін проблемалар қатарын байқауға болады:

Облыстың жеке өңірлерінде несиелерді алуда екінші деңгейдегі банктерде проблемалар қалуда (кепілзаттық мүліктің өтімсіздігі, облыстық орталықтан шалғайлығы, жоғары пайыздық мөлшерлемелер).

Материалдық құндылықтарды міндетті сақтандыру туралы заңнамалық акті қабылдау қажет (өндірістік өнімдер, шығарылатын тауарлар және т.б.).

СаудаСауда экономикалық қызметтің маңызды салаларының бірі болып табылады. Облыста

2013ж. 1 қаңтардағы жағдай бойынша сауда қызметін 8682 нысан іске асырады, оның ішінде 7076 сауда нысаны, 1502 қоғамдық тамақтану орындары, 57 сауда базарлары, 43 әлеуметтік (коммуналдық) павильондар, 4 коммуналдық базарлар.

2010-2012 жылдар аралығында бөлшек сауда айналымы 1,3 есеге, көтерме сауда айналымы 1,2 есеге артты. 2012 жылы бөлшек сауда айналымының жалпы көлемі 445,4 млрд.теңгені құрады және 2011 жылмен салыстырғанда 4,2%-ға артты.

2012 жылы сауда саласында жұмыспен қамтылғандар саны 122,5 мың адамды құрады, жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санынан 16,5%.

2013 жылдың қаңтар-қыркүйек айларында жеке сауда айналымының жалпы көлемі 349,8 млрд.теңгені құрады және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 6,2% артты.

Жеке сауда айналымының негізгі көлемін базарларда жеке сауда қызметпен айналысатын жеке тұлғалар және сататын жеке тұлғалар қамтамасыз етті. Олармен 219,8 млрд.теңгеге ( жеке сауда айналымының жалпы көлемінен 62,8%) тауарлар іске асырылды,

44

оның ішінде базарларда іске асыру көлемі 66,0 млрд.теңгені құрады. Сауда кәсіпорындарының (заңды тұлғалар) тауар айналымы 130,0 млрд.теңгені құрады.

Облыстың көтерме сауда базарында жыл басынан 518,5 млрд. теңгеге тауар сатылды, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңінен 4% жоғары (тұрақты бағаларда). Іске асырылған өнімдердің негізгі көлемі заңды тұлғаларға келеді – 498,6 млрд. теңге (96,2%). Жеке кәсіпкерлермен 19,9 млрд. теңгеге (3,8%) тауар өндірілді.

Қоғамдық тамақтану қызметінің көлемі 2013 жылдың 9 айына сомасы 9,0 млрд. теңгеге қалыптасты және 2012 жылдың өткен кезеңімен салыстырғанда 14,1%-ға өсті.

Қарағанды қ. дамыған сауда желісімен 34 супермаркет қызмет етеді және облыста өндірілмейтін азық-түлік тауарларын (жарма, қант, күнбағыс майы, тұз, шай, сыр) 24 көтерме жабдықтаушы. Айрықша ірі супермаркеттер: «Южный», «Юма», «Рамстор», «Аян», «Корзина», «Магнум», «METRO».

Сауда айналымын арттыру және облыс халқын жергілікті тауар өндірушілердің ауыл шаруашылық өнімдерімен қамтамасыз ету үшін облыс қалаларында жәрмеңке өткізіледі. Мәселен, 2013 жылдың 9 айында 258 жәрмеңке өткізілді, оларда жалпы сомасы 638,9 млн. тенгеге нарықтағыдан 10-15%-ға төмен бағамен ауыл шаруашылық өнімдері сатылды.

Облыста азық-түлік тауарларының тұтынушы нарығында 38 азық-түлік және әмбебап сауда базарлары қызметін жүзеге асырады. Облыста Қарағанды қ., Сәтпаев қ., Қаражал қ. және Жаңаарқа ауданында 4 коммуналдық базар құрылды. Бұл өнімдерді коммуналдық базарларда меншікті базарларға қарағанда 10-15% төмен бағамен іске асыруға мүмкіндік береді.

Бұдан басқа, сауда базарларында және ірі дүкендерде жеңілдік жағдайларда саяжайлық өнімдерді іске асыру үшін орындар беріледі, облыс бойынша барлығы 800 осындай орын беріледі. Проблемалық мәселелер:- сауда қызметін реттеу саласында әлсіз заңнамалық қамтамасыз ету; - сауда базарларында көлеңкелі айналымның жоғары деңгейі;- ішкі сауда инфрақұрылымын дамытудың төмен деңгейі (заманауи көлік-логистикалық орталықтардың жоқтығы).Шешу жолдары:- сауда қызметін реттеу саласындағы заңнамаға ұсыныстар әзірлеу, сондай-ақ сауда объектілерінің, оның ішінде сауда базарларының қызметі бойынша;- сауда базарларын стандарттарға сәйкес келтіру бойынша Іс-шаралар жоспарын әзірлеу;- заманауи көлік-логистикалық орталықтың құрылысын аяқтау.

Өңірдің экологиялық мәселелеріҚарағанды облысының жеткілікті дамыған өнеркәсібінің салдары қоршаған ортаға

жоғары антропогенді әсері болып табылады. Қарағанды облысыныңнегізгі экологиялық проблемалары мыналар: Қарағанды қаласында қоқыс өңдіретін зауыт болмағандықтан қатты тұрмыс

қалдықтарын жою мәселелері; облыстың елді мекендерінде қатты тұрмыс қалдықтарының проблемалары

(ұйымдастырылмаған үйінділерді көму); көмір өндіретінбірқатар кәсіпорындарды жою нәтижесінде иесіз қалған және

«Карагандаликвидшахт» РМБК аумағындағы шұрайландырылатындарға кірмеген бұзылған жерлерді шұрайландыру мәселесі;

улы қалдықтарды көму үшін полигонның болмауына байланысты улы қалдықтарды әкету және қауіпсіз сақтау мәселелері;

Қарағанды қаласының ағын суларын тазалау жөніндегі барлық тазалау ғимараттары кешенінің тиімсіздігі;

45

Шахтинск қаласының тазалау ғимараттарын қайта құру; Балқаш, Приозерск қалаларында тазалау ғимараттарының болмауы; облыстың елді мекендерінде тазалау ғимараттары мен кәріз жүйесін қалпына келтіру

және қайта құру; --2004 жылы бұрынғы Балқаш-9 әскери нысанында табылған конденсаторларды әкету

және жою, сондай-ақ нысан аумағын, Балқаш көлін және РЛС-1 «Дарьял-У» радиолокациялық станциясының ғимаратын полихлордифенилмен және хлорорганикалық пестицидмен ластану қатері мәселесі.Қарағанды облысы бойынша ауаға ластанған заттарды жалпы тасталуы көп болып

отыр, бірақ та соңғы жылдары ауаға ластанатын заттарды шығару көлемін азайту бойынша оң динамика байқалады. 2012 жылы зиянды қалдықтарды жалпы шығару 2010 жылмен салыстырғанда 49 мың тонна (немесе 19,7%) төмендеді. Жалпы тастандыларды шығарудың төмендеуі жаңа технологиялардың енгізілуіне, сондай-ақ«Қазақмыс» корпорациясы» ЖШС, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ сияқты облыстың ірі өнеркәсіп орындарының табиғат қорғау шараларын орындауына байланысты болып отыр.

3 жылда орман дақылдарын отырғызу көлемі 330 га артты, 2010 жылмен салыстырғанда өсім 1,3 есе, отырғызылған дақылдардың сақталуы 100 % құрады. Ормандарды өрттен сақтау және қорғауды қамтамасыз ету мақсатында кейінгі 3 жылда алдын-алу шаралары– 13197 км көлемде минералданған жолақтарды күтуөткізілді, өсім 2010 жылмен салыстырғанда 1,2 есе. 2012 жылы 2010 жылмен салыстырғанда орташа орман өрті алқабын 12,1 га кемітуге қол жетті.

Қарағанды облысында қатты тұрмыстық қалдықтардың (ҚТҚ) типтік полигоны болмауы және селолық округтердегі ҚТҚ полигондарын жасау және жобалық-рұқсат құжаттамаларын алу бөлігінде бар полигондарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкестендіру мәселесі бар. Барлығы 213 ҚТҚ полигоны бар, олардың тек 10-ы ғана заңдастырылған.

ТуризмҚарағанды облысы Қазақстанның тарихи орталығы болып табылады. Оның аумағында

көшпенділердің көне саяси орталығы – қазақ ұлтының қауымдастығы мен бірлігін паш ететін қазақтың үш жүзінің өкілдері рулық таңбаларын (белгілері) ойып жазған Ұлытау (Ұлы тау) орналасқан.

Облыста туризмді дамытуға арналған барлық алғы шарттарға ие, бұл табиғи ландшафтар, 200 астам туристік мекемелер, 2000 астам тарихи және мәдени ескерткіштер, оның 1500 астамы мемлекеттің қорғауында, 25 ескерткіштің республикалық мәртебесі бар.

Облыста туризмді дамытудың негізгі бағыттары болып жағажай туризмі (Балқаш көлі), экологиялық туризм (Қарқаралы МҰТП, Кент, Қызыларай таулары), спорттық туризм (жаяу, тау туризмі), мәдени-танымдық туризм және іскерлік туризм.

Саланы дамыту 2010-2014 жылдарға арналған Қазақстан Республикасының үдемелі индустриалды-инновациялық дамуы жөніндегі мемлекеттік бағдарламасымен, Қазақстан Республикасы туристік индустриясының перспективалы бағыттарын дамыту жөніндегі 2010-2014 жылдарға арналған бағдарламасымен анықталған.

2010-2012 жылдарға арналған туризм көрсеткіштерін дамыту динамикасы

Көрсеткіштердің атауы Өлшем бірлігі 2010 2011 2012

Туристік қызметтен көрсетілген қызметтер көлемі млн.теңге 2498,2 3386,1 4473,0

Шығу туизмінің көлемі мың адам 13,8 15,4 13,7Ішкі туризмнің көлемі мың адам 193 216,6 209,0

46

Туристік ұйымдардың саны саны 223 259 305

Туристік саладағы өңірлік саясаттың аса маңызды міндеті болып кіру және ішкі туризмді дамыту табылады. Облыс аумағында туристік қызметпен шұғылданатын кәсіпорындар саны 2012 жылы 305 бірлікті құрады, ол 2011жылмен салыстырғанда 17,7% деңгейге және 2010 жылмен салыстырғанда 36,7% жоғарылады.

2009 жылдан бастап көрсетілген қызметтің жалпы көлемі 79% ұлғайды және 2012 жылы 4473,0 млн теңгені құрады (2011 жылы – 3386,1 млн теңге).

2012 жылы кіру туризмінің деңгейі 2010 жылға 0,1% құрады және 2011 жылдың деңгейіне 11%.

Өз кезегінде еліміздің ішінде саяхат жасап жүрген туристердің белсенділігі 2010 жылдың деңгейіне 2012 жылы 8,3% ұлғайды (305 мың адам), және 2011 жылдың деңгейіне 3,5%-ға төмендеді.

Болмашы төмендеуге туризм саласында ұсынылатын қызметтердің қымбаттауы, шетелге (Түркия, ОАЭ, Мысыр, Греция) туристік турлардың арзандауы әсер етті, соған байланысты облыста шығу туризмі жоғары тұр, облыстың тарихи-мәдени орындары бойынша туристік бағыттардың әлсіз насихатталуы және жылжуы, жол бойындағы бизнес объектілерінің сервисінің саны мен сапасының жеткіліксіздігі.

Облыста туристік имиджді қалыптастыру бойынша жұмыстар жүргізілуде, Қарағанды облысы өңірлік және халықаралық көрмелерге қатысады.

Қазіргі кезде рекреациялық демалыс орталықтарының бірі – Қарқаралы ауданында 15-тен астам туристік обьектілер бар, 15 демалыс үйі, 5 қонақ үй, 10 сауықтыру лагерлері және Қарқаралы мемлекеттік ұлттық табиғи паркі жұмыс жасайды. Табиғи парктің негізінде аудан әкімдігімен туризмді дамыту бойынша 3 басымды бағдарлама әзірленген.

Жүргізілген талдауға сәйкес өңірде туризмді дамытуға кедергі келтіретін бірқатар проблемаларды табуға болады:

- туристік және көліктік инфрақұрылымдардың жеткілікті дамымауы (орналастыру нысандарына қонақ үйлерді, пансионаттарды, демалыс үйлері мен базаларын, сондай-ақ санаториялық-курорттық мекемелердің материалдық базасын енгізе отырып, туристік нысандардағы сервистік қызмет көрсету мен туристік өнімдер сапасының төмендігімен, бағасының жоғарылығымен, материалдық-техникалық базасының дамымағандығымен сипатталады. Бүгінгі күні туризм масштабы, туристердің тұратын орнына ұсыныстар мен сапа түрлері халықаралық стандарттарға сәйкес келмейді);

- тартымды және бағалы экскурсиялық нысандарға және көркем ландшафтарға баратын автомобиль жолдарының нашарлығы, нәтижесінде өңірдің көптеген нысандарына ішкі бұқаралық көп күндік туризм үшін қол жетпейді;

- туризмнің қызмет көрсететін секторларында кадрлардың жетіспеушілігінен туристер демалатын орындарда сервис деңгейінің төмендегі;

- Қарағанды облысының тарихи-мәдени орындары бойынша туристік маршруттардың аз танымалдылығы; - облыста экологиялық және ауылдық туризмді дамыту үшін аудандарда жергілікті тұрғындар арасында білікті қызмет көрсету мамандарының жоқтығы (гид-аудармашылар, экскурсоводтар, қонақ қабылдау үйлері және аңшы үйлері, кемпингтерде қызмет көрсететін мамандар); - жол бойындағы нысандардағы көрсетілетін қызмет сапасының төмендігі және санының аздығы; - аймақтың шет елдердегі аз танымалдылығы. Облыста шығу туризмі басым дамуда, осыған байланысты кіретін туризмді дамыту үшін шетелде өңірдің туристік өнімдерін жылжыту бойынша іс-шараларды белсендіру және жүйелендіру қажеттілігі пайда болуда.

Демографиялық әлеует.

47

2013 жылдың басына облыс халқының саны 1 362,7 мың адамды құрады, 2010 жылдың басымен салыстырғанда 1,2%-ға немесе 15,9 мың адамға ұлғайды. Облыс тұрғындары санының ұлғаюына халықтың айтарлықтай табиғи өсуі ықпал етті, 2010-2012 жылдарға 25 398 адамды құрады.

Облыста халықтың өлім-жітімінің төмендеуі байқалды. 2012 жыл бойынша қайтыс болғандар саны 2010 жылдың сәйкес кезеңіне қарсы 1,2%-ға қысқарып, 15 486 адамды құрады. Сонымен бірге нәресте өлімінің коэффициенті 19,9%-ға азайды.

2012 жылы 2010 жылдың кезеңіне көші-қонның теріс сальдосының ұлғаюы байқалды және 4137 адамды құрады. 2010 жылға қарсы келгендердің жалпы саны 11%-ға, кеткендер 4%-ға азайды.

Сыртқы көші-қон ағымында шыққандар саны келгендер санынан 1905 адамға асып түсті. Халықтың халықаралық ауысуы көші-қонның жалпы көлемі ТМД елдерімен бақыланады. Олардың үлесі 91% иммиграция және 93% эммиграция келеді.

Республиканың басқа өңірлерімен алмасуда саны 2146 адам көші-қонның теріс сальдосы қалыптасты.

Облыс ішінде 2012 жыл бойында 16 301 адам мекендеу орнын ауыстырды, бұл 2010 жылға қарағанда 8%-ға аз.

Еңбек нарығы 2010 жылдан бастап 2012 жылдары аралығында Қарағанды облысында экономикалық

белсенді халық саны 0,5%-ға, 744,9 мыңнан 740,9 мыңға дейін азайды. Облыс бойынша жалпы жұмыссыздық деңгейі 0,4%-ға төмендеді және 5,1 %-ды

құрады.Еңбек нарығының аса тапшы жұмыскерлері: медицина қызметкерлері; облыста

биология, ауыл шаруашылық ғылымдары саласындағы біліктілік деңгейі жоғары мамандар, білім, денсаулық сақтау және табиғи ғылымдар саласындағы біліктілік деңгейі орта мамандар; тау-кен, күрделі тау-кен, құрылыстық-монтаждық жарнамалық-құрылыс жұмыстарымен айналысатын жұмысшылар; операторлар, аппаратшылар, машинистер, жинақтаушы – слесарлар, жылжымалы жабдықтар машинистері және жүргізушілер.

Қарағанды облысына шетелдік жұмыс күші өндірісті дамыту үшін, инвестициялық жобаларды іске асыру үшін, оның ішінде шетел капиталының қатысуымен және шетел технологиясын енгізу үшін тартылады.

Облыста 2012 жылы уәкілетті орган берген рұқсаттарға сәйкес 162 шетелдік маман еңбек қызметін жүзеге асырды. Шетелдік жұмыс күшін тартатын ұйымдарда 92591 қазақстандық азамат еңбек қызметін жүзеге асырды.

Облысқа келген оралмандар отбасының талдауы көрсеткендей, 2010 жылы оралмандардың, оның ішінде еңбекке жарамды жастағылардың көшіп келуі азайған. 2010 жылы облысқа барлығы 3524 оралман келген, оның ішінде еңбекке жарамды жаста 1435 адам, 2012 жылы 1877 оралман, оның ішінде еңбекке жарамды жаста 678 адам.

Әлеуметтік көмек Облыста әлеуметтік қамсыздандыру және әлеуметтік көмек халықтың әлеуметтік

әлжуаз тобына әлеуметтік қызметтердің кең спектрін ұсыну түрінде жүзеге асырылады: ақшалай төлемдер – атаулы әлеуметтік көмек, тұрғын үй көмегі, азық-түлік себетінің құнынан аспайтын орташа жан басына шаққандағы табысымен аз қамтылған отбасылардан 18 жасқа дейінгі балаларға арналған жәрдемақылар; мүгедектерге оңалтудың техникалық көмекші құралдарын және қызметтерді ұсыну, қарттар мен мүгедектерге үйде қызмет көрсету, қарттар мен мүгедектерге арналған интернат-үйлерінен орын беру және т.б.

48

Әлеуметтік қорғау бағдарламаларын қаржыландыру мемлекеттік бюджет және бюджеттен тыс қаражаттардың есебінен жүзеге асырылады.

2010 жылдан бастап 2012 жыл аралығында тіркелетін кедейлік деңгей 0,2 пайыздық тармаққа (0,8%-дан 0,6%-ға дейін) төмендеді.

2013 жылдың 1 қаңтарына облыста халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар органдарының есебінде 1782 аз қамтылған отбасы (7110 адам) тұр, бұл 2010 жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 36,6%-ға аз (2010 жылы 2810 отбасы, 10663 адам).

Жалпы әлеуметтік жәрдемақылар төлеуге 2012 жылы 593,9 млн.теңге бюджеттік қаражат жұмсалды.

Халық тұрмысының деңгейі. 2010-2012 жылдарға облыстың барлық қалалары мен аудандарында орта айлық

еңбекақының 38,8%-ға өсті және 92 382 теңгені құрады. Барлық селолық аудандар мен Балқаш, Саран, Шахтинск қалаларында еңбекақы көлемі орта облыстық мөлшерден төмен екенін айтып өту қажет.

Денсаулық сақтау Облыс аумағында 2013 жылдың 1 қаңтарында 125 дербес медициналық ұйымдар жұмыс істейді, олардың 31 жеке және ведомстволық бағыныстағы ұйымдар, 94-мемлекеттік ұйымдар. Тұрғындарға стационарлық медициналық көмекті 92 ауруханалық медициналық ұйымдар көрсетеді (10 177 төсек, оның ішінде 9 820 мемлекеттік меншік түріндегі клиникаларда және 524 жекеменшік клиникаларда).

Жыл сайын тәулік бойғы стационарлардың тиімсіз жұмыс істейтін төсектерін қысқарту және қайта бейіндеу жүргізілді. Тәулік бойғы стационарларды төсектермен қамтамасыз ету сәйкесінше (10 000 халыққа шаққанда) 2010 жылы 76,8-ден 2012 жылы 68,7-ге дейін азайды. Бұнымен қоса, амбулаторлық-емханалық ұйымдар жанындағы күндізгі стационарлар төсектерін жоспарлы кеңейту 1 000 тұрғынға шаққанда – 9,8 (2010 ж.); 10,5 (2012 ж.) жалғастырылды. Соңғы жылдары (2010-2012) облыста 1 000 тұрғынға шаққанда негізгі медициналық-демографиялық көрсеткіштердің – (2010 ж) 17,40 –тан (2012 ж.) 18,08-ге дейін туу деңгейінің жоғарылауы, (2010 ж) 11,67 –ден (2012 ж) 11,19 дейін жалпы өлім-жітім көрсеткішінің тұрақтануы, (2010 ж) 5,73 –тен (2009ж) 6,89-ға дейін тұрғындардың табиғи өсімі коэффициентінің ұлғаюы жақсарғаны байқалды. Алайда, ана мен баланың денсаулық деңгейінің жеткіліксіздігі, әлеуметтік елеулі аурулардың таралуы және тегін медициналық көмектің кепілді көлемімен жетімсіз қамтамасыз ету, тұтастай алғанда, тұрғындар денсаулығының төмен деңгейін айқындайды. Соңғы үш жылда облыс тұрғындарының орташа өмір сүру ұзақтығы тұрақтанды, 2012 жылы 67,4 жасты құрады. Азаматтардың денсаулығына, олардың өмір сүру ұзақтығына әлеуметтік елеулі аурулар, жарақаттанулар мен уланулар, олардан болған өлім-жітімдер нақты әсерін тигізеді. Қанайналым жүйесі аурулары (одан әрі - ҚЖА) мен одан болған өлім-жітімді төмендету мақсатында ауруларынан болған аталған ауру түрлерін ерте анықтауға профилактикалық тексерулер жүргізіледі. Облыста қазіргі заманғы жабдықпен жасақталған және жоғары мамандандырылған медициналық көмек (ЖММК) шеңберінде қызмет көрсетуді жүзеге асыратын облыстық кардиохирургия орталығы бар. ҚЖА сырқаттанғандарды амбулаториялық деңгейде тегін және жеңілдіктегі дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету жүргізіледі. Қабылданған кешенді шаралар нәтижесінде 3 жыл ішінде ҚЖА-дан болған өлім-жітімді 100 мың халыққа шаққанда 2010 жылғы 140ғ7-ден 2012 жылы 13,5-ке төмендетуге қол жетті.

49

Ерте диагностиканы, сондай-ақ емдеу-профилактикалық жұмыстар мен эпидемияға қарсы шаралар сапасын жақсарту нәтижесінде туберкулезден болған өлім-жітім 100 мың халыққа шаққанда 2010 жылғы 15,8-ден 2012 жылғы 9,8-ге дейін азайды. Туберкулезбен сырқаттану 89,6-дан 212 жылғы 78,8-ге дейін төмендеу тенденциясына ие болды. Сырқаттарға кезең-кезеңмен фтизиатриялық көмек көрсету жүйесін қалыптастыру жалғастырылуда, хоспистер, мәжбүрлеп емдеу бөлімшелері құрылды, балалардың туберкулезге қарсы шипажайлары жұмыс істей бастады. Туберкулезбен сырқаттану деңгейін қолдайтын негізгі факторлар халықтың көшіп-қонуы және облыста қылмыстық-атқару жүйесінің 10 пенитенциарлық мекемесінің болуы болып табылады.

Жазатайым жағдайлардан, жарақаттанулар мен уланулардан болған өлім-жітім деңгейі жоғары болып қалуда. Жарақаттанудың жоғарғы деңгейде сақталуының себебі облыс аумағындағы дамыған автокөлік жолдары желісі (оның ішінде республикалық мәні бар), автокөлік бірліктері санының айтарлықтай ұлғаюы, сондай-ақ өнеркәсіп өндірістері дамуының жоғары деңгейі болып табылады. Жазатайым жағдайлардан, жарақаттанулар мен уланулардан болған өлім-жітім көрсеткішінің 2010 жылғы 110,5-тен 2012 жылғы 98,1-ге дейін төмендеу тенденциясы байқалады. Соңғы жылдар ішінде нәрестелер шетінеуі көрсеткіші тұрақты болып қалуда, осылайша 2010 жылы 1000 тірі туғандарға шаққанда 15,4-тен 212 жылы 11,6-ны құрады. 2012 жылдың қорытындысы бойынша 3 ана өліміне жол берілді, көрсеткіш 100 мың тірі туғандарға шаққанда 14,5-ті құрады. Ана өлімінің 2 жағдайында өлім-жітім жағдайының алдын алу мүмкін болмады.

Соңғы жылдары нәрестелердің шетінеу көрсеткіші тұрақты болып қалуда. 2013 жылдың қорытындысы бойынша мың тірі туғандарға шаққанда 11,7 – ні құрады, ал 2008 жылы – 19,8 – ді (республикалық – 19,4) құраған. 2008 жылы аналар өлім – жітімі көрсеткіші 100 мың тірі туғандарға шаққанда 25,5 құраса, 2012 жылы 16,2 – ге төмендеді. Соңғы жылдары облыста Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған, ана мен бала өлімін азайту жөніндегі «Тиімді перинаталдық технологиялар», «Балалар ауруларын кіріктіре жүргізу», «Қауіпсіз жүктілікті қамтасыз ету» Халықаралық бағдарламалары енгізілді. Аталған бағдарламалардың енгізілуіне байланысты ана мен бала өлім – жітімі көрсеткішіне қатысты оң тенденциялар байқалуда. Ұрықтың даму ақауын ерте анықтауға генетикалық және ультрадыбыстық скрининг жүргізу бағдарламасы табысты іске асырылуда.

АИТВ – инфекциясының таралу деңгейі бойынша облыс республикада бірден бір басты орындарға ие. 100 мың халыққа шаққанда көрсеткіш 2012 жылы 22,2-ні құрады (2010 жылы – 27,6; 2011 жылы – 26,9), ол инфекцияның таралуының төмен деңгейін көрсетеді. 15 пен 49 жас тобындағы АИТВ инфекциясының таралуы Қарағанды қаласы бойынша 2012 жылы 0,025 – ті құрады (2010 жылы – 0,027). 15 пен 49 жас тобындағы аздаған таралу Бұқар жырау, Осакаров аудандарында байқалады. АИТВ-ЖИТС эпидемиясына қарсы іс-қимыл жөніндегі бағдарламаны іске асыру шеңберінде жүргізілген іс-шаралар нәтижесінде инфекция ошағын оқшауланып, оның әрі қарай таралуына жол берілмеді.

Халықтың салматты өмір салты принциптерін қалыптастыру мақсатында «2008-2016 жылдарға арналған саламатты өмір салты» салалық бағдарламасы аясында шаралар жүзеге асырылады. Жыл сайын саламатты өмір салтын насихаттау бойынша мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс шеңберінде қызметтерді беруге қатысатын үкіметтік емес ұйымдар саны өсіп келеді.

Қауіптің тәртіптік факторларының таралу деректері бойынша 2012 жылы - темекі шегу 23,9% (2010 ж. – 24,1%), ішімдік қолдану 23,9% (2010 жылы - 24,4%), Дененің артық салмағынан зардап шеккендер үлесі 2012 жылы 30,3% құрады (2010 жылы - 31%).

Қарағанды облысының денсаулық сақтау саласында 2013 жылдың 1 қаңтарында 15 мың медицина қызметкерлері жұмыс істейді. Халыққа медициналық көмекті 4 711 дәрігер,

50

10 154 орта медициналық қызметкер көрсетеді. Денсаулық сақтау жүйесінде 54 медицина ғылымдарының кандидаты, 6 докторы жұмыс істейді. Медицина кадрларының жетіспеушілігі проблемасы бар, әсіресе облыстың қалалары мен шағын аудандарында бұл проблема өзекті болып қалып отыр (226 маман тапшылығы бар). Дәрігер мамандардың «қартаю» тенденциясы байқалады: 50 жастан асқан адамдар саны дәрігерлердің жалпы санының 38% құрайды, ол жас мамандар ағынының азаюының салдары болып табылады. Облыста 10 мың халыққа шаққанда дәрігер мамандармен қамтамасыз ету деңгейі 2012 жылы – 4,5 (2010 ж. – 33,2) құрады. Орта медициналық қызметкерлермен қамтамасыз ету 2012 жылы 74,3-ті (2010 ж. – 73,8) құрады. Бұдан әрі жыл сайын дәрігер мамандар тапшылығын 15-40 маманға азайту жоспарланды, оның ішінде ауылда – 10-12-ге. Сондай-ақ шетелде оқыту есебінен аса қажет мамандықтар бойынша мамандарға тапшылықты азайту жоспарланды (оқуға жолданғандардың жалпы санының 5-тен 15% дейін). Облыстық денсаулық сақтау саласы бюджетінің жыл сайынғы ұлғаюы жағымды сәттердің бірі болып табылады. Егер 2012 жылы денсаулық сақтауды жалпы қаржыландыру көлемі – 22,5 млрд. теңгені құраса, жыл сайынғы қаржыландыру көлемінің ұлғаюына қарамастан, ресурстарға қажеттілік сақталуда, атап айтқанда, материалдық-техникалық жарақтандыру (жасақтау деңгейі тозуды есептемегенде ең кіші нормативтердің 57,78% құрайды), амбулаторлық деңгейде тегін және жеңілдіктегі дәрі-дәрмектермен қамтамасыз ету, денсаулық сақтау нысандарын күрделі жөндеу және салу, ауылдық жерлерде жұмыс істеу үшін мамандарды жұмысқа тарту және бекіту. ТМККК шеңберінде дәрілік заттарға қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін халықты 100% қамту арқылы дәрілік заттарды босатуды жүзеге асыратын ұйымдар желісін кеңейту есебінен, оснымен қатар жылжымалы дәріхана пункттері жұмысын ұйымдастыру жолымен 248 нысан арқылы (дәріханалық ұйымдар және АМСК ұйымдары) босату ұйымдастырылды.

Жыл сайын денсаулық сақтау ұйымдарында жөндеу жұмыстары жүргізіледі, осылайша 2012 жылы 12 денсаулық сақтау нысандары жөндеуден өткізілді.

Аймақты дамытудың әлеуметтік-экономиклық нәтижелерінің қысқаша сипаттамасы негізгі проблемаларды, қауіптер, кідіру факторларын, бәсекелестік басымдықтарын және мүмкіндіктерін белгілейтін SWOT-талдауда көрсетіледі.

Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық процестер мен ағымдағы жағдайды талдау негізінде, денсаулық сақтау секторы үшін негізгі маңызды проблемалар анықталды:

Негізгі медициналық-демографиялық көрсеткіштерді жақсарту (туу, өлім-жітім, табиғи өсім),

Медицина ұйымдары желісін дамыту. Телемедицина жүйесі дамуының жоғары деңгейі.

Әлеуметтік – елеулі аурулардың таралуы және олардан болған өлім-жітімнің жоғары болуы.

Дәрігер мамандармен қамтамасыз етудің жеткіліксіздігі (әсіресе ауылдық елді мекендерде).

Медицина ұйымдарының материалдық-техникалық базасының төмен деңгейі.

Білім беруМектепке дейінгі білім беруҚарағанды облысында 2010 жыл мен 2012 жыл аралығында балабақша саны 10 бірлікке

көбейіп 189-ды құрады (2011 ж.-186), оның ішінде 140 мемлекеттік (2010ж –128, 2011ж.-137), 313 (2010 ж.-289,2011ж.-312) шағын орталық жұмыс атқарды. Облыстағы мектепке дейінгі білім берумен қамту мәселесі құрылыс, білім ұйымдарын кеңейту мен қайта салу есебінен шешілуде. Балабақшалар жүйесін қалпына келтіру, шағын орталықтар ашу 3 пен 6

51

жас аралығындағы балаларды мектепке дейінгі білім берумен қамту көрсеткішін 2010 жылмен салыстырғанда 70,9%-дан 2012 жылы 97,8%-ға дейін арттыруға септігін тигізді.

Мектепке дейінгі мекемелердегі тәрбиеленушілердің саны артып келеді. 2012 жылы 58 793 бала (2010 жылы-39635,2011жылы-56832 бала).

Әлі де балаларды мектепке дейінгі мекемелермен қамтамасыз ету Теміртау (77,6%), Жезқазған (76,9%), Саран (80,3%) қалаларында жәнеЖаңаарқа ауданында (80%) мекеннің туылу көрсеткішінің жоғарылығынан орташа 2,6%төмен.

Облыс бойынша мектепке дейінгі мекемелерге қажеттілікі13178 орынды құрап отыр.Мектепке дейінгі білім ұйымдарында 4843 (2010 ж- 3560,2011ж-4536) педагог еңбек

етеді, оның ішінде жоғарғы және бірінші санаттылары 2010 жылы 24,6%-дан 2012 жылы 26,6% (2011ж- 25,2%).

Орта білім беру2012 жылы облыста 171 046 бала санымен 556 мемлекеттік күндізгі жалпы білім

беретін мектептері жұмыс істеді (2010ж-569 мектеп, 177 965 бала). Үш жылда облыста күндізгі жалпы білім беретін мектептің жалпы саны 2012-2013 оқу жылында 13 бірлікке азайды. Мектеп санының қысқаруының негізгі себебі – облыс бойынша ауылдық аудандардағы ауылдық жергілікті тұрғындардың қалаға көшуі, сонымен қатар бала туу деңгейінің төмендеуіне байланысты аз қамтылған бастауыш мектептердің жабылуы болып табылады.

2010 жылғы көрсеткішке қарағанда облыстағы білім алушылар саны 6919 балаға кеміді. Талдау кезеңіндегі мектептердің жалпы санынан 60%шағынжинақты болып табылады (2010 жылы –340, 2012ж- 334 мектеп). Облыста коррекциялық білім беру мекемелерінің желісі қарқынды дамуда, 2012 жылы бұзушылықтардың барлық түрлері бойынша 10 арнайы түзету мектеп-интернаттары жұмыс істейді. Ерекше сұраныстары бар балаларға білім берудің барлық қызметтерімен қамтамасыз ету мақсатында кешенді жүйе жұмыс істеуде, мүгедек балаларға балабақшадан жалпы орта білімге дейінгі сапалы білім алуға мүмкіндік береді. 2 психология-медико-педагогикалық кеңес, «Үміт» дамуында қиындықтары бар балаларға арналған реабилитациялық орталығы және психолого-педагогикалық коррекция кабинеті жұмыс жасайды.

2012 жылы облыс мектептеріндегі мұғалімдер саны 19 311 адамды (жоғары және бірінші санатты – 51,4%) құрайды, 2010 жылмен салыстырғанда 256 адамға артық.

Мектептердегі мұғалім қажеттілігі сақталуда, 2012 жылғы 1 тамызға олардың саны 99 педагогты құрады.

Облыста оқушы орнының тапшылығы мен үшауысымдылық мәселесі толықтай алынды. Күрделі жөндеу жүргізу қажеттілігі облыстың барлық аймағында сақталып келе жатыр. Күрделі жөндеуді мектептің 45% қажет етіп отыр.

Мектептердің материалды-техникалық қамтамасыздандырылуы қазіргі заманға толық сәйкес келмей жатыр: 71%-типтік, 29% - бейімделген ғимараттарда, 3 мектеп апатты ғимараттарда орналасқан.

Күрделі жөндеуді қажеттіліктен 56,7% мектеп қажет етіп отыр.2010 жылдың аяғында облыстағы компьютерлік техниканың 17,5%-ы жаңартуды

қажет етті, 2012 жылға аталған көрсеткіш –12%-ды құрайды. Осы күнде 443 мектеп (79,7%) кең көлемді Интернет жүйесіне қосылған, «Білімал.

Электронды балабақша. Электронды мектеп. Электронды кәсіптік лицей. Электронды колледж» біріңғай телекоммуникациялық желісін орнату және білімдік портал қондыру жұмыстары жүріп жатыр. Білім беру үрдісінде интерактивті технологияларды кеңінен қолдану үшін қолданатын сабақтың бір түрі - on-line сабақтар. Облыстың білім ұйымдары әрдайым осындай сабақтардың қатысушылары болып отырады. Қазақ және орыс тілдеріндегі электронды оқулықтары пайдаланылады. 2012 жылдан бері облыстың 56 білім беру ұйымында «e-learning» жобасы енгізілді.

52

Облыстың 495 негізгі және орта мектептері жаңа модификациялы заманауи кабинеттермен жарақтандырылды. Үш жылда (2010-2012жж.) жаңа модификациялы кабинеттермен қамтамасыз ету 9,1% өсті және 45,5%құрады (2011ж-41,4%). 593 заманауи кабинеті жабдықталды: физика – 244 немесе 49,3% (2010 ж – 45,5%, 2011-46,9%), химия – 154 немесе 31,1% (2010 ж – 19,7%, 2011ж- 20,6%) және биология – 195 немесе 39,4% (2010 ж.-28%,2011ж-36,7%).

Облыста білім беру ұйымдарында оқушыларды тамақпен қамтамасыз ету бойынша мақсатты жұмыс жүргізілуде.

Облыс мектептерінің 456-ында (82%) 146 488 бала үшін ыстық тамақтану ұйымдастырылған, бұл барлық оқушының 87,1% құрап отыр. Тегін тамақпен 17% оқушы қамтылған. Жағдайы төмен отбасыларының барлық балалары тегін тамақтанумен қамтамасыз етілген (24958 бала).

2012 жылы мектептері жоқ елдімекендерде тұратын мектеп жасындағы 1507 баладан 906 бала үшін күн сайынғы тасымалдау ұйымдастырылған, 601-і апта сайынғы тасымалдаумен интернатта тұрады.

2012 жылы облыста жетім балалар мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған бала саны – 4045, оның ішінде білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілері – 1550. 2465 бала (2010ж-3231, 2011ж-2983) қамқорлықта және қамқоршылықта, 30 бала (2010ж-67, 2011ж-54) қазақстан азаматтарының отбасыларындағы патронатты тәриеде, 1550 (2010ж-2238, 2011ж-1555) білім беру, денсаулық сақтау жүйесінің және халықты әлеуметтік қорғау жүйесінің 27 мемлекеттік мекемесінде тәрбиеленуде. Интернатты мекемелеріндегі балалар саны 2011-2012 жылдарда 5 балаға азайды.

2012 жылы «Қолдау» жобасы қызметін жалғастыруда, аталмыш жобаның шеңберінде отбасына 111 бала берілді (52 бала асырап алынды, 14 бала отбасына қайтарылды, 45 бала қамқорлыққа алынды). Мысалы, жезқазған қаласының Теміртау қаласының Кәмелетке толмағандарды бейімдеу орталығымен уақытша ұстауда тұрған 131 баланың ішінен отбасына 35 бала, қамқорлыққа 2 бала берілді.

Техникалық және кәсіптік білім беруОблыста 84кәсіптік лицейі мен колледжі (2010жылы –89 бірлік, 2011ж-88 бірлік)

жұмыс істеді. Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының желісі 2010 жылмен

салыстырғанда 5-ке кеміді. 2010 жылдан 2012 жыл аралығында 5 колледж: 1 мемлекеттік мекеме қосу арқылы

қайта құрылды, 2 филиал ҚР «Білім туралы» Заңына сәйкес, «Қазақмыс» Корпорациясы» ЖШС 1 кәсіптік лицейі мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің болмауына байланысты және лицензиялық талаптарға сәйкес болмауынан 1 жекеменшік колледжі жабылды.

2012 жылы дайындық 86 мамандық бойынша жүргізілуде (2010,2011 жж.-84 бойынша).2012 жылы облыста 7 технкалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында 14 мамандық

бойынша дуалды технология бойынша оқыту енгізілді. Осы білім беру мекемелерінде 40% теоретикалық және 60% практикалық сағаты

бойынша оқу бағдарламалары әзіреленген, практикалық оқыту жүргізу үшін облыс кәсіпорындарымен олардың базасын қолдану бойынша келісім шарттар қабылданған. Кадрларды техникалық және қызмет көрсетуші еңбекке даярлау мақсатында облыста ынтымақтастық жөнінде меморандумдар мен келісімдер жасалды.

Техникалық және кәсіптік білім беру орындарындағы оқушылардың жалпы саны 55100 құрайды (2010 ж – 56731,2011ж. -56730). 2010 жылмен салыстырғанда білім алушылардың жалпы контингенті 1631 адамға, соның ішінде мемлекеттік колледждерде 34976-дан 33548 студентке дейін 1428адамға азайды.

53

Білім алушылар санының төмендеуі 90-жылдардағы туылудың азаюымен және оқушылардың қабылдауы жүргізілмеген колледждердің жабылуымен байланысты.

Инженерлік – педагогикалық жұмыскерлердің контингенті 3931 (2010ж.-3889,2011ж-3886) мұғалімнен тұрады,оның ішінде 1128 жоғары, 794 бірінші, 824 екінші санатты, 578 өнеркәсіп маманы, оның ішінде 63 жоғары, 82 бірінші, 130 екінші санатты.

2012 жылы күндізгі бөлім түлектерінің саны 11615 адамды құрады, 9974 колледж түлегі жұмысқа орналастырылды, соның ішінде 5976 түлек мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алғандар.

2012 жылы ТжКБ 11 ұйымында, оның ішінде күрделі жөндеуді қажет етіп тұрған 17 ұйымда күрделі жөндеу жүргізілді.

Талдау басты мәселелерді көрсетті:- Қалалардағы балалар кезектілігі;- Білікті кадрлар тапшылығы;- Оқушылар санының халықтың көшіп-қонуымен байланысты азаюы;- ТжКБ ғимараттарының жоғары деңгейде ескіруі.

Спорт2010 облысымызда 48 спорт мекемелері қызмет етті, соның ішінде 42 БЖСМ,

Ә.Молдағұлова атындағы спортта дарынды балалар үшін мамандырылған мектеп-интернаты, «Олимпиадалық резервтегі дайындау орталығы» КМҚК, жоғарғы спорт шеберлігінің мектебі, 3 клуб - «Шахтер ФК»» АҚ, «Сарыарка» ЖШС, «Караганда» ВК» ЖШС. Соңғы үш жыл ішінде үйлесімділеу мақсатында БЖСМ саны екі бірлікке азайды. 2011 жылы «Тұлпар» ШФК ЖШС басқарма қарамағына қосылды, 2012 жылы - «Арыстан». ХК ҚФ. 2012 аяғында облысымызда 48 спорт мекемелер қызмет етті, соның ішінде 40 БЖСМ, Ә.Молдағұлова атындағы спортта дарынды балалар үшін мамандырылған мектеп-интернаты, «Олимпиадалық резервтегі дайындау орталығы» КМҚК, жоғарғы спорт шеберлігінің мектебі, 3 клуб - «Шахтер ФК»» АҚ, «Сарыарка» ЖШС, «Тұлпар» ШФК ЖШС, «Арыстан». ХК ҚФ, «Караганда» ВК» ЖШС.

2010 жылдың қортындысы бойынша облысымызда дене шынықтыру және спортпен жиі айналысатын адамдар саны 372 118 адам (жалпы тұрғындар санының 27,3 % құрады), 2011 жылы - 372 864 адам (27,5%) 746 адамға көбейді, 2012 жылы - 373 764 адам (27,7%), 900 адамға көбейді).

Дене шынықтыру және спортпен жиі айналысатын адамдарды қамту бойынша оң нәтиже беретін халықтың барлық топтарынының қатысуымен өткізілетін спорттық-бұқаралық іс-шаралар, сондай-ақ жаңа спорттық ғимараттардың салынуы және жаңа спорттық секцияларының ашылуы.

2010 жылы облысымызда спорттық ғимараттардың саны 17 бірлікке көбейіп, алдыңғы жылмен салыстырғанда спорттық ғимараттардың 2533 бірлігін құрды ( оның ішінде 812 бірік ауылдық жерлерде), 2011 жылы - 72 бірлікке спорттық ғимараттардың 2 605 бірлікке дейін (соның ішінде 926 бірлік ауылдық жерлерде), 2012 жылы - 42 бірлікке спорттық ғимараттардың 2647 бірлікке дейін (1011 – ауылдық жерлерде). Әрекеттегі спорттық ғимараттар санының өсуі көпфункционалды хоккей корттарды, жасанды алаңдармен спорттық ғимараттарды орналастыру есебінен байқалды.

2010 жылы «Аймақтық жұмыспен қамту және кадрларды қайта дайындау стратегиясын жүзеге асыру шегінде спорт объектілерді күрделі және ағымдағы жөндеу» бағдарламасы бойынша 8 спорттық объектілерге 1,2 млрд. теңге сомасына күрделі жөндеу жұмыстары жүргізілді, соның ішінде 5 ауылдық жерде.

2011 жылы осы бағдарлама бойынша бюджеттен қаржыландыру жүргізілген жоқ.

54

2012 жылы репсубликалық бюджет есебінен жұмыспен қамту 2020 Бағдарламасы бойынша Осакаровка ауданы Осакаровка ауылының стадионын жөндеу жұмыстарына (26,2 млн. теңге) бөлінді. Облыстық бюджет есебінен Шет ауданының Ағадыр ауылындағы БЖСМ шағын стадионын (25 млн. теңге), Қарағанды қ. жүзу ОСМ жүзу бассейнін(9,3 млн. тг.), Қарағанды қ. жеңіл атлетика манежін (180,5 млн. теңге) жөндеу жұмыстары жүргізілді.

2011 жылға спорттық секцияларының саны 1376 дейін өсіп, онда спортпен айналысатындар саны 34 422 адамға жетті, 2012 жылы - 2032 секция мұнда спортпен айналысатындар саны 78808 адам. Жаңа спорттық ғимараттардың ашылуы жаңа секцияларының ашылуына және спорттық секцияларда спортпен шұғыданатын адам санын көбеюіне әкелді.

2010 - 2012 жылдар аралығында облысымызда жаңа спорт түрлерінің өсуі байқалды. Осылай 2010 жылы облысымызда спорттың 63 түрі таралды, оның ішінде 27 – спорттың олимпиадалық түрі, 2011 жылы спорттың 65 түрі (оның ішінде 31 – олимпиадалық), 2012 жылы – сопрттың 75 түрі (34 олимпиадалық).

Спортшылардың біліктілігін жоғарлатудың сапалық көрсеткіштері жетті. Спорт шеберерінің жалпы санынан халықаралық дәрежедегі спорт шеберлерінің саны үрдісінің өсуі байқалды 2010 жылы 16% , 2011 жылы 16,5 % , 2012 жылы 17%.

«ҚР спорт шебері» спорттық атағы 2010 жылы облысымыздың 124 спортшыларына, 2011 жылы - 103 спортшыларына, 2012 жылы - 117 спортшыларына берілді. Жоспарлық мән артығымен орындалып, берілген атақтар санының өзгеруі әр 4 жыл сайын олимпиадалық ойындарының өткізілуіне (қысқы және жазғы олимпиада арасындағы уақыт аралығы 2 жыл) сәйкесінше осы уақыт аралығында олимпиадалық ойындарға дайындалу мақсатында республикалық және халықаралық жарыстардың өткізілумен байланысты.

ҚР ұлттық құрамасына 2010 жылы 849 спортшы кірді (329 – негізгі құрам, 280 - жастар, 240 – жас-өспірімдер), 2011 жылы – 925 спортшы (оның ішінде 381 – негізгі құрам, 275-жастар, 269 – жас-өспірімдер), 2012 жылы 1006 спортшы (374 –негізгі құрам, 319 жастар, 313- жас-өспірімдер).

2010 жылы түрлі деңгейдегі 556 жарыстар өткізілді, оның ішінде 79 облыстық, 332 республикалық, 145 халықаралық. Осы жарыстарға 19399 адам қатысып, 6701 медальдарға ие болды, оның ішінде: 1 орын - 2326, 2 орын – 2114, 3 орын – 2261.

2011 жылы – түрлі деңгейдейдегі 641 жарыс, оның ішінде 84 облыстық, 382 республикалық, 175 халықаралық. Осы жарыстарға 20877 адам қатысып, 6666 медальдарға ие боды, оның ішінде: 1 орын -2427, 2 орын – 2024, 3 орын – 2215.

2012 жылы – түрлі деңгейдейдегі 739 жарыс, оның ішінде 105 облыстық, 413 республикалық, 221 халықаралық. Осы жарыстарға 40894 адам қатысып, 6298 медальдарға ие боды, оның ішінде: 1 орын - 2175, 2 орын – 1966, 3 орын – 2157.

2012 жылғы ХХХ жазғы Олимпиадалық ойындары (Лондон қ.). ҚР ұлттық құрама командасының құрамында 11 қарағандылық спортшы спорттың 4 түрі бойынша қатысты. Бір алтын медаль жеңіп алынды.

Талдау барысында спорт саласында бірнеше проблемалар анықталды:1. Халықаралық дәрежедегі ресми жарыстарда жоғары спорттық нәтиже көрсететін

спортшылар мен жаттықтырушылар-оқытушыларға әлеуметтік қолдаумен қамтамасыз ету бойынша актілердің жетілмегендігі осы сектордаң қадрлардың кетуіне әкеліп, осы бағытқа жоғарғы білікті мамандар қызығушылығың төмендеуі байқалады.

2. Спорттық ұйымдардың материалдық-техникалық жабдықтаудың (спорттық жабдықтау) және спорттық инфрақұрылымның (спорттық базалар, спорттық ғимараттар) жеткіліксіз деңгейі.

3. Осы уақытқа дейін салалық спорттық клубтарын құру мәелелері шешілмеуде. Тұрғындардың дене шынықтыру және спортпен шұғылдануға белсенді қатыспауы өзекті мәселесі болып табылады.

55

4. Заманның талабына сай жауап беретін спорттың ғылыми базасының жоқ болуы.5. Білікті мамандардың жетіспеушілігі (ауылдық жерде спорт бойынша әдіскерлердің,

спорттық ғимараттардың техникалық пайдалану бойынша мамандардың жоқ болуы).6. Қарағанды қаласынан басқа облысымыздың басқа қалалар мен аудандарында

дербес дене шынықтыру және спорт бөлімдері жоқ.

МәдениетСаланың инфрақұрылымы. Облыстың мәдениет ұйымдарының желісі 2013 жылғы 1

қаңтардың жағдайы бойынша 653 нысанды құрайды, оның ішінде 335 кітапхана, 19 мұражай, 5 театр, 2 концерттік ұйым, 258 Мәдениет үйлері мен клубтар, 21 бейнемобиль, 7 мәдениет және демалыс саябақтары, зообақ, көрме залдары, кинотаетр, кинобейнепрокат, облыстық мәдени-сауық және халық шығармашылығы ғылыми-әдістемелік орталығы, тарихи-мәдени мұраны қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекция. Соңғы үш жылда жалпы облыс бойынша мәдениет нысандарының саны 5 бірлікке ұлғайды.

Мәдениет ұйымдарының қызмет көрсетуі. Үш жыл ішінде театрға келушілердің саны 11,2 % ұлғайды, концерттік ұйымдардың көрермендері 3,9 % ұлғайды, мұражайға келушілердің саны 7% ұлғайды.

2012 жылы 2,6 мың спектакль мен концерттер өтті, 32 мыңнан астам іс-шаралар, 10 археологиялық зерттеу, 11 тарих және мәдениет ескерткіштеріне жаңарту және жөндеу жұмыстары жүргізілді.

Облыс мұражайларында 11 мыңдай экскурсия, 658 көрме, 1 мыңнан астам лекция жүргізілді, 10,5 мыңнан астам экспонатқа қол жеткізілді және 616 жаңартудан өткізілді. Облыс кітапханаларының кітап қоры 6,7 мыңнан астам кітап данасынан тұрады, оның ішінде мемлекеттік тілде 1,8 мың дана.

Мәдени іс-шаралар өткізу. Облыстың мәдени өмірі әртүрлі байқаулар мен фестивальдарға толы. Көпшілік мәдени ойын-сауық бағдарламаларын өткізу дәстүрге айналды, жұрттың бос уақытын қызықты өткізіп қана қоймай, сонымен қатар жас өнерпаздарды жарыққа шығару және жұмыстың жаңа формаларын табу болып табылады. Қазақстанның мәдени мұрасын насихаттау жолына көп көңіл бөлінеді. Тәттімбет, Ж.Елебеков, Жас Қанат, Сарыарқа өнерпаздары атты байқаулар өте танымал. Жерлестеріміздің құрметіне шығармашылық кештер, байқаулар өткізу дәстүрге айналды.

2012 жылы К.Байсейітова мен Ж.Бектұровтың 100жылдығына арналған іс-шаралар; «Қош келдің, әз Наурыз» атты театрландырылған мерекелер; хор ұжымдарының «Ардагерлер ән салады» атты облыстық байқауы; облыс әкімінің және басқа да марапаттаулардың рәсімдері өткізілді. Сонымен бірге, мемлекеттік мерекелерге, меретойларға, шығармашылық кештер мен мәдениет және өнер қайраткерлерін еске алу кештері өтеді.

Саланың өзекті мәселелері мыналар: тарихи-мәдени мұра ескерткіштерін сақтау және жаңарту, қайта қалпына келтіру жұмыстары бойынша жұмыс көлемі жетіспейді (мемлекеттің қорғауындағы жергілікті 1538 тарих және мәдениет ескерткіштерінің 48 ескерткіші ғана жаңартылған); мәдениет нысандарының материалдық-техникалық базасын нығайту үшін қажеттіліктер сақталуда, әсіресе ауылда (79% нысан бейімделген ғимаратта, жалпы көлемнің 36% нысаны жөндеу жұмыстарымен қамтылмаған); театр-ойын-сауық ұйымдарын кадрмен қамтамсыз ету мәселесі қалады, мамандардың мамандандырылған кадры жетіспейді, әсіресе ауылдық жерлерде (кадр жетіспеушілігі 15% құрайды), жалақы төмен, саланың жеке қызметкерлерінің зейнетке шығуы тәртіпке сай емес, мамандық лауазымын көтеруге жағдай жасалмаған.

Мұрағат ісіҚарағанды облысында 21 мемлекеттік мұрағат қызмет атқарады: филиалымен 2

56

облыстық, 18 қалалық және аудандық мұрағат. Қарағанды облысының мемлекеттік мұрағаттарында сақтауда тұрған Қазақстан Республикасы Ұлттық мұрағат қоры құжаттарының көлемі 2010 жылмен салыстырғанда 75 мың сақтау бірлігіне артты және 01.01.2013 ж. жағдай бойынша 2528 мың сақтау бірлігін құрады. Жыл сайын 40 мыңға жуық жеке және заңды тұлғалар мұрағаттық анықтамалар беру бойынша мемлекеттік қызметті тұтыну үшін мемлекеттік мұрағаттарға өтініш білдіреді. Ұлттық мұрағат қорын толықтыру көздері облыстағы 1161 ұйымның ведомстволық мұрағаттары болып табылады, оның 260-ы мемлекеттік емес меншік түрінде. Ведомстволарда сақтауда тұрған Ұлттық мұрағат қоры басқарушылық құжаттамасының көлемі 300 мыңнан аса сақтау бірлігін құрайды, оның ішінде мемлекеттік емес меншік түріндегі ұйымдарда 60 мың сақтау бірлігі. Бұл құжаттар мемлекеттік сақтауға қабылдауды күтіп тұр. Ғылыми-техникалық құжаттама жөніндегі облыстық мұрағаттың алаңы кеңеюіне байланысты ғылыми-техникалық құжаттаманы мемлекеттік сақтауға қабылдау деңгейі артып отыр.

Мұрағат саласындағы негізгі мәселе ретінде келесілерді айтуға болады.Ақпараттық технологиялар ғасыры болса да қағаздық негіздегі құжаттама көлемі азаяр емес. Мұрағат қоймаларының мемлекеттік сақтауға тиесілі құжаттарды орналастыруға мүмкіндігі жоқ, жаңа заманауи мұрағат құрылысы қажет етіледі. Ақпараттық технологияларды қолдану саласында мұрағат қызметін жаңашаландыру баяу қарқынмен жүргізілуде. Жаңашаландыру үдерісі ойдағыдай іске асса қажетті ақпаратты іздестіру және жұртшылыққа ұсыну жұмыстары айтарлықтай жанданар еді. Маңызды мәселенің бірі жабылып қалған заңды тұлғалар құжаттарының сақталуын қамтамасыз етудің қанағаттанарлықсыз болуы. Осының салдарынан азаматтар зейнетақы мен жәрдемақы тағайындау үшін атқарған еңбегі жөнінде мәлімет алуға заңды құқығын жүзеге асыра алмайды.

Ішкі саясат 01.01.2013 жылғы жағдай бойынша облыста 9 саяси партия филиалы, 74 этномәдени

бірлестік, 768 ҮЕҰ және 26 кәсіподақ ұйымы (олардың 17-сі Қарағанды облысының кәсіподақтар федерациясына кіреді), 190 бұқаралық ақпарат құралы жұмыс істейді.

Мүдделі құрылымдармен бірлесе отырып, жер-жердегі қоғамдық-саяси ахуал, әлеуметтік шиеленіс ошақтарын анықтау және алдын алу бойынша мониторинг жүргізу жүйесі жолға қойылған.

Қоғамдық-саяси, этносаралық ахуалды зерттеу, тұрғындардың мемлекет жүргізіп отырған саясатқа, мемлекеттік рәміздерге деген көзқарасын, мемлекеттік саясаттың басым бағыттары туралы білу деңгейін, саяси күштердің орналасуын анықтау мақсатында жыл сайын 15 мыңнан астам адамды қамтыған 20-ға жуық әлеуметтік зерттеу жүргізіледі.

Сонымен қатар, тұрақты негізде елді дамытудың басты бағыттарын, стратегиялық бағдарламалық құжаттарды түсіндіруге бағытталған ақпараттық-насихаттау іс-шаралары тұрақты түрде жүргізіледі. Социологиялық мәліметтерге сәйкес халықтың бағдарламалық құжаттар мен мемлекеттік саясатты дамытудың негізгі бағыттары туралы хабардарлығы – 86 %-дан асады.

Халыққа патриоттық тәрбие беру, мемлекеттік рәміздерді насихаттап, оларды жаңа стандарттарға сай айырбастау бойынша мақсатқа бағытталған жұмыстар жүргізілуде.

Әлеуметтік-маңызды жобаларды жүзеге асыру саласындағы белсенді серіктес азаматтық сектор болып табылады. Күнделікті тәжірибе нәтижесінде ҮЕҰ заң жобаларын әзірлеуге, бағдарламаларды жүзеге асыруға, елді дамытудың маңызды мәселелері бойынша қоғамдық тыңдалымдар өткізуге кеңінен тартылды. Мемлекеттік органдардың азаматтық қоғам институттарымен ынтымақтастығын дамыту үшін әр түрлі «диалог алаңдары» пайдаланылады, олардың арасында мемлекет пен ҮЕҰ серіктестігінің басымдықтарын анықтайтын ҮЕҰ-ның облыстық форумы дәстүрлі болып табылады.

57

2010 жылдан 2012 жылдар аралығындағы кезеңде облыстың үкіметтік емес ұйымдары Ішкі саясат басқармасының тапсырысы бойынша жалпы сомасы 52,6 млн. теңгеге 32 жобаны жүзеге асырды. «Қарағанды облысының Азаматтық Альянсы ассоциациясы» ЗТБ, «Гендерлік ақпараттық-талдамалық орталық» ҚБ, «Лучик надежды» Мүгедек балаларға көмек көрсету орталығы» ҚБ, «Озарение» ҚБ, «Қарағанды облысы бойынша іскер әйелдердің ассоциациясы» ҚБ және басқалары едәуір белсенді әріптестер болып табылады.

Мемлекеттік органдардың ішкі саясат саласының басты бағыттары бойынша қызметін әдістемелік қамтамасыз ету жұмыстары ұйымдастырылған.

Көрсетілген іс-шаралар шеңберінде үш жылда ұлттық мәдениетті насихаттау және дамыту үшін этномәдени бірлестіктерге облыс әкімінің сыйлығына жалпы сомасы 55,9 млн. теңгеге және БАҚ қызметкерлеріне беретін облыс әкімінің сыйлығына 10,7 млн. теңге қаржы бөлінді.

Осы саланың басты проблемалары ретінде келесілерді айтуға болады: халық арасында ақпараттық-насихаттық жұмыс жүргізудің әдіснамасын жетілдіру, сондай-ақ «диалог алаңқайлары» қызметін қамтамасыз ету саласында әдіснамалық база құру қажеттігі бар; мемлекеттік рәміздер саласындағы заңнаманы мүлтіксіз сақтауды қамтамасыз ету практикасы жетілдіруді қажет етеді; мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты қалыптастыру және орналастыру саласында заңнамалық, әлеуметтік-экономикалық және ұйымдастырушылық-әдістемелік сипаттағы проблемалар бар.

Ақпараттық саясатҚарағанды облысының медиа-нарығында бүгінде 190 БАҚ тіркелген, оның негізгі бөлігін

мемлекеттік емес бұқаралық ақпарат құралдары құрайды. Оның 150-і – баспа БАҚ, 40-ы – электрондық БАҚ. БАҚ-тың басым бөлігін мемлекеттік емес басылымдар, теле және радиоканалдар (78 %) құрайды.

Мемлекеттік тапсырысты орындауға тартылған масс-медианың да саны артты. Жыл сайын орташа есеппен Басқарманың желісі бойынша мемлекеттік ақпараттық саясатты 30-дан аса БАҚ орындайды.

2012 жылдың қарашасында БАҚ ісі жөніндегі қоғамдық кеңес құрылды. Оның қызметі мемлекеттік органдардың бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара байланысы мәселелерін, түйінді мәселелер көтеріліп, оларды шешу жолдарын талқылау болып табылады.

Мерзімді баспа басылымдар мен телевизиялық өнімдердің деңгейі артып, сапасы жоғарылауда, оған облыстағы қайта құрылып және жаңадан ашылып жатқан бұқаралық ақпарат құралдары дәлел бола алады. Интернет-сервисі бар БАҚ саны да артуда. Баспа басылымдарының таралымы дакөбейді.

Қазақстандықтардың әлеуметтік оптимизмін қалыптастыру аясында мемлекеттік ақпараттық саясатты жетілдіру үшін ақпараттық саладағы заңнамалардың сақталуын және БАҚ-тардың құқықтық мәдениетін көтеруді, журналистер қауымының этикалық нормаларды сақтауын қамтамасыз ету қажет (БАҚ-қа мониторинг жүргізу).

Ақпараттық кеңістіктің бәсекеге қабілеттілігін көтеру үшін мыналар қажет: мемлекеттік электрондық БАҚ-тардың тақырыптық дифференциясы; мемлекеттік БАҚ-тарды жан-жақты жаңғырту; бұқаралық ақпарат құралдарының үйлесімді дамуына ықпал ету.

Облыстың ақпараттық кеңістігін кеңейту, халықты отандық телебағдарламалардың таралуымен 100 % қамтуды қамтамасыз ету үшін облыста сандық телерадио хабар таратуға көшу бойынша іс-шаралар жүргізілуде.

2010-2012 жылдар аралығында мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізуге 1014,3 млн. теңге бөлінген болатын.

Осы саланың басты проблемалары ретінде келесілерді айтуға болады: отандық ақпараттық өнімнің бәсекеге қабілеттілігінің жеткіліксіздігі; БАҚ үшін мемлекеттік

58

ақпараттық тапсырыс шеңберінде қаржыландыру тарифтері деңгейінің жеткіліксіздігі; Интернет желісінің қазақстандық сегментін дамытудың жеткіліксіздігі.

Жастар саясаты.2013 ж. 1 қаңтарына облыс бойынша 14 – 29 жас аралығындағы жастардың саны 337 905 құрайды. Облыстағы халықтың жалпы санынан алғанда бұл 24,8% құрайды.

Үкіметтік емес ұйымдардың санының артуы байқалады. Егер 2010 жылы ҮЕҰ-ның саны 68 болса, 2012 жылы 79 ҮЕҰ тіркелген. Атқарушы органдардың үкіметтік емес жастар ұйымдарымен бірлестігі жастарды әлеуметтендіруде, жастар мәселелерін шешуде маңызды орынға ие. Мемлекет пен қоғамдық бірлестіктер арасындағы байланысты облыс әкіміне қарасты кеңес беру органы Жастар ісі жөніндегі Кеңес және Жастар бастамашылдығы орталықтары жүзеге асырады.

Облыста «Қазақстан 2020: болашаққа жол» Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі тұжырымдамасы аясында мемлекеттік жастар саясаты белсенді жүзеге асырылуда.Нәтижесінде жас азаматтың қалыптасуы мен дамуына, оның шығармашылық әлеуетінің қоғам мүддесі үшін толық жүзеге асуына қажетті саяси-құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастырушылық жағдайлар мен кепілдіктер жасалған.

Жастардың кәсіпкерлігін қолдау мақсатында ауылда Қарағанды облысы әкімінің грантын бөлу бойынша жұмыс жалғастырылды. Тұтастай алғанда, 2010-2012 жж. аралығында жалпы сомасы 5 млн. 980 мың теңгеге грант берілді. Ағымдағы жылы барлығы 16 жастар жалпы сомасы 3 млн. теңге шамасында гранттар алды.

Жазғы демалыс кезінде оқушылар мен студент жастарды уақытша жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету мақсатында студенттік құрылыс жасақтарының және «Жасыл ел» жасақтарының облыстық штабының жұмысы ұйымдастырылды. СҚЖ және «Жасыл ел» облыстық штабының жұмыс қорытындылары бойынша 2010 жылдың еңбек маусымында облыстың қалалары мен аудандарының оқушылары, студенттері және жұмыссыз жастары қатарынан 4 804 адам еңбек өтеді. 2010-2012 жылдар кезеңіне жастар санының өсімі 2996 адамды құрады.

Тұрақты жұмыс таппаған, жұмыспен қамту органдарына тіркелген жоғары оқу орындарының, колледждердің түлектері үшін «Жастар тәжірибесі» бағдарламасымен 6 айлық мерзімге уақытша жұмыс орындары құрылады. 2012 жылы Жастар тәжірибесі аясында 531 адам жұмыспен қамтылған. Небәрі үш жылда (2010-2012 жылдар) Жастар тәжірибесі аясында 3926 адам жұмысқа орналастырылды.

Нашақорлық мәселелерін шешудің тиімді әдістерінің бірі жастардың спортпен шұғылдануына жағдай жасау, салауатты өмір салтын белсенді насихаттау болып табылады. Облыс аумағында балалар мен жеткіншектердің 71 аула клубтары құрылды және жұмыс істейді, олармен 7000-ға жуық жасөспірімдер қамтылған.

Оқушылар, студенттер, магистранттар арасында талантты жастарды анықтау мақсатында жаратылыстану, техникалық және гуманитарлық ғылымдар саласында үздік ғылыми жұмыс олимпиадалары, сайыстары ұйымдастырылады. Жастар саясатын дамытудағы үлесі, ғылым саласындағы жетістіктері үшін жас ғалымдарға арнайы сыйақылар тағайындалған. Ғылыми жұмыс жасауға жаңа ақпараттық технологияларға, ғылыми жұмыстарды жариялауға, түрлі семинарлар мен конференцияларға қатысуға жағдайлар жасалған.

2010 жылы облыс бойынша 7, ал 2012 жылы – 11 жастар баспа бұқаралық ақпарат құралдары тіркелген. «Қазақстан», «Бірінші Қарағанды» телеарналарының жаңалықтар блогында сюжеттер жарыққа шығады. Жастардың заманауи дамуы жастардың ақпараттануын, жастар ақпараттық құралдары қызметін қамтамасыз етуді күшейтуді қажет етеді.

59

Жастар арасында сапалы білім алу, жұмыспен қамту, баспанамен қамту мәселесі көкейкесті мәселе.

Жастар үкіметтік емес ұйымдарының саны артқанымен, соңғы жылдары олардың 40% ғана белсенділік танытуда. Жастар үкіметтік емес ұйымдарының ұйымдастыруымен өткен іс-шараларға жастардың 30% қызығушылықпен қатысады.

Тілдерді дамыту Қарағанды облысында тіл саясаты Қазақстан халқы бірлігінің факторы ретінде

толерантты тіл ортасын құруды қамтамасыз етуге, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейтуге, лингвистикалық капиталдың сақталуына және ономастика саласында мемлекеттік тіл саясатын жүргізуге қолайлы жағдай жасауға мүмкіндік беретін мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруға бағытталған.

Мемлекеттік қызметшілер мен басқа санаттағы азаматтарды мемлекеттік тілге оқыту мақсатында облысымызда тілдерді оқытуға арналған 4 арнайы оқыту орталықтары: облыстық тілдерді дамыту басқармасы жанындағы «Қарағанды облыстық тілдерді оқыту орталығы» КМҚК, мәдениет және тілдерді дамыту бөлімдері жанынан Балқаш қаласында «Тілдер орталығы» ММ, Жезқазған қаласында «Тілтану оқу-әдістемелік орталығы» ММ, Шахтинск қаласында «Бастау» оқу-әдістемелік орталығы» КММ, сонымен қатар, Теміртау, Саран, Сәтбаев қалалары мен Абай, Бұқар жырау аудандарында барлығы 5 тілдерді оқыту курстары жұмыс істейді.

Оқыту курстарында 2010 жылы – 506 тыңдаушы, 2011 жылы - 877 тыңдаушы, 2012 жылы – 1279 адам оқытылды. Сонымен қатар, мекемелерде мемлекеттік тілді оқыту курстары ұйымдастырылып, 1500 жуық адам оқытуға қамтылған.

Қазақ тілін үйренуге көпшілікті тарту мақсатында 2012 жылы «Қазақстан-Қарағанды» облыстық телеарнасы арқылы «Сарыарқа» оқу-әдістемелік кешені негізінде 90 сабаққа жоспарланған «Тілашар» телеоқыту бағдарламасы ұйымдастырылып, көрермендерге ұсынылды. Сондай-ақ, тіл саясатын жүзеге асыратын ақпараттық орталық болып табылатын облыстық мемлекеттік органдарының сайттары қызмет етеді.

Облыс бойынша мемлекеттік қызметшілерді ағылшын тіліне оқытуға жағдай жасалған. Ағылшын тілін оқыту курстарына 2010 жылы – 112 адам, 2011жылы – 192 адам, 2012 – 388 адам қамтылды.

Біздің алдымызға қойылған міндеттердің бірі – жергілікті атқарушы органдардағы құжат айналымын мемлекеттік тілге көшіру. Осы бағытта облыстың мемлекеттік органдарының құжат айналымындағы кіріс және шығыс құжаттарының мемлекеттік тілде ресімделуіне тұрақты түрде мониторинг жүргізіліп тұрады. Мемлекеттік тілдегі құжаттардың үлесі 2010 жылы – 74,5%, ал 2011 жылы - 82% құраса, 2012 жылы - 87%-ды құрады. Мемлекеттік тілде іс жүргізу жұмыстарына әдістемелік көмек көрсету бағытында мекемелердің аудармашылары мен қызметкерлерін аударма ісі мен ілеспе аудармаға машықтандыру жөніндегі оқыту курстары мен семинарлары ұйымдастырылды. Осы курстарға 2010-2012 жылдары 72 адам қамтылды.

Мемлекеттік тілдің рөлін нығайтуды қамтамасыз етуге бағытталған жұмыстар да жүйелі түрде атқарылуда. Осы бағыттағы жұмыстардың басты мақсаты - тіл саясатын жүзеге асыру бағытындағы ісшараларға жастарды жаппай тарту және оларда қазақстандық патриотизм сезімдерін қатыптастыру болып табылады.

Мемлекеттік тіл мен облысымызды мекен ететін этностардың ана тілдерін насихаттау мақсатында түрлі ісшаралар: фестивальдер, байқаулар, олимпиадалар, семинарлар, конференциялар өткізіледі. Мемлекеттік тілді дамыту саласына үлес қосқан тұлғаларды ынталандыру мақсатында 7 номинация бойынша облыс әкімінің жыл сайынғы «Тіл жанашыры» сыйлығы тағайындалды.

Облыстағы көптілділіктің сақталуы үшін жағдай жасалған. Этномәдени бірлестіктері

60

жанында ана тілдерін оқытатын 11 жексенбілік мектеп жұмыс істейді. Жалпы білім беру мектептерінде поляк, татар және корей тілдерін оқытудың факультативті курстары ұйымдастырылған. Этникалық топтардың 560-тан астам өкілі ана тілдерін үйренуде. Сонымен қатар, мемлкеттік тілді және ана тілдерін дамытуға бағытталған әртүрлі ісшаралар өткізіледі.

Бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруды насихаттау және оның төңірегіндегі өзекті мәселелер бойынша жұмыстар жүргізіледі. Облыстың телеарналарында «Тіл – тұғырым» және интеллектуальдық танымдық «Жаңғырық» арнайы телебағдарламалары арқылы 2010 жылы – 28, 2011 жылы – 36, 2012 жылы – 30 телехабар көрермендерге ұсынылды.

Жергілікті баспа құралдарында мемлекеттік тіл саясатын насихаттауға арналған мақалалар тұрақты түрде жарияланады. Басылымдық БАҚ-да 2010 жылы – 258, 2011 жылы – 300, 2012 жылы – 270 мақалалар жарыққа шықты.

Мемлекеттік тілдің рөлі білім жүйесінде де күшейтілуде. 2012-2013 оқу жылында облыс бойынша 255 қазақ тілінде оқытатын мектеп, 191 аралас тілде оқытатын мектепт, 110 орыс тілінде оқытатын мектеп жұмыс істеді. Қазақ мектептерінде оқитын балалардың үлесі 50,2% құрайды. 702 өзге ұлт балалары қазақ мектептерінде білім алады.

Облысымызда 41 балабақша қазақ тілінде тәрбие береді, яғни қазақтілді балабақшалардың үлесі 21,7% құрайды; орыс тілінде тәрбие беретін балабақша саны - 31 (16,4%), аралас балабақша саны - 117 (61,9%). Балалардың 48,2% қазақтілді балабақшаларда тәрбиеленеді. Соңғы үш жылда қазақ тілінде тәрбие беретін балабақшаның саны 21% өсті. 1237 өзге ұлт өкілдерінің балалары қазақ топтарында тәрбиеленуде.

Қазақ тілін меңгеру деңгейі 2010 жылы 42,6%-ды, ал 2011 жылы 46%-ды құраса, 2012 жылы бұл көрсеткіш 52%-ға жетті.

Ересектерді оқыту жұмысында бір жүйедегі нормативтік талаптың жоқтығы; мемлекеттік тілді дамытудың бірыңғай құқықтық-заңнамалық базасының жеткіліксіз қамтамасыз етілуі; мемлекеттік тілді дамыту саласындағы өзекті мәселелердің бірі болып отыр.

Құқықтық тәртіпті сақтау, жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қылмыспен күресОблыста қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды есепке алу және тіркеудің

толықтығын қамтамасыз ету, облыстағы қылмыстылықтың объективті статистикалық мәліметтеріне қол жеткізу және оларды анағұрлым шынайы тұрғысына келтіру бойынша қатал және мақсатты бағытталған жұмыс жүргізілуде.

Облыстың барлық ІІО-да мәліметтерді прокуратура органдарына «on-line» режимінде жолдаумен қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды электрондық тіркеу жүйесі енгізілді. Әрбір тіркелген өтінішке полициямен азаматтарға талон-хабарлама беріледі. Азаматтар Прокуратураның «Call-орталығы» арқылы өз өтініштерінің шешілу барысына қадағалай алады.

Қылмыстарды есептен және тіркеуден жасырудың әрбір фактісі бойынша кінәлілерге ішкі істер органдарынан шығаруға және қылмыстық жауапкершілікке тартуға дейін қатаң тәртіптік шараларды қолданумен қызметтік тексерістер жүргізіледі.

Қабылданып жатқан шаралар қылмыстар туралы өтініштер мен хабарламаларды қабылдау мен тіркеу ресімдерінің ашықтығын қамтамасыз етуге, сондай-ақ, оларды шешу жеделдігін арттыруға мүмкіндік берді.

Қылмыстарды толық тіркеу жағдайында тергеушілер мен жедел қызметкерлердің жүктемесі бірнеше есеге жоғарылады.

Егер 2010 жылы жалпы және жалпы қылмыстық қылмыстылықтың тіркелуі абсолютті санды құраса, сәйкесінше, 11111 және 9465 құраса, 2011 жылы бұл көрсеткіш 19149 және 18203, ал 2012 жылы - 24358 және 24327 өсті.

61

Қазіргі уақытта «жалған» сәттілікті құру мақсатында полиция қызметкерлерін қылмыстарды тіркеуден жасыруға ынталандырған «қылмыстылықтың деңгейін төмендету» және «ашу пайызын жоғарлату» сияқты ескірген көрсеткіштерін жоятын полиция қызметін бағалау критерийлерге жаңа көзқарастар әзірленді.

Болжам жасалғандай, соңғы жылдар бойы қабылданып жатқан шаралардың нәтижесінде қылмыстылықтың статистикалық өсу тенденциясы қалыптасты. Облыстағы шынайы криминогендік жағдай бұрынғы әлеуметтік-қолайлы деңгейінде сақталуда. Оның жағдайына бұрын қабылданған (2006-2008 жылдардағы) Құқық бұзушылықтың профилактикасы және қылмыстылықпен күресудің аймақтық бағдарламалар, сондай-ақ, қолданыстағы 2011-2013 жылдарға арналған Құқық бұзушылық профилактикасы бағдарламасы позитивті ықпал етеді.

Қоғамдық тәртіптің және қоғамдық қауіпсіздік жай-күйінің индикаторы болып табылатын 2011-2012 жылдардағы қоғамдық орындарда жасалатын қылмыстардың жалпы санының өсуі жоғарыда көрсетілген себептермен түсіндіріледі.

Сол уақытта, талдау көше қылмыстылықтың өсу қарқынын соңғы жылдары баяулатқанын көрсетті: - 2010 жылы - 1106 (2009 жылмен салыстырғанда 6,5% төмен); - 2011 жылы - 4285 (2010 жылмен салыстырғанда 2,8 есе өсу); - 2012 жылы - 7906 (84,5% өсу).

Белгілі бір тұрақтылыққа қарамастан, соңғы екі жылдың ішінде травматикалық қаруды қолданумен жасалған қылмыстар әлі де болса жеткілікті. Сонымен, 2009 жылы 4 осындай қылмыс жасалды, 2010 жылы – 11, 2011 жылы және 2012 жылы – 9 қылмыстан. Көрсеткіштің өсуіне ықпал ететін себептердің бірі осы қарудың оңай қолға жетімділігі.

Қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында бірқатар түйінді мәселелер бар:

- Тұрмыстық қылмыстарды алдын алу жөніндегі шаралар жеткіліксіз болып отыр. Жасалған адам өлтірулер және денсаулыққа ауыр зиян келтірулердің жартысы тұрмыстық жағдайда, әдетте, мас күйде жасалады. Облыста мамандандырылған емдеу мекемелердің (АЕПМ) бар саны спирттік ішімдіктерді асыра пайдаланатын адамдарды мәжбүрлі түрде емдеуге, сонымен оларды қоғамнан біраз уақыт оқшаулауға толық көлемде жіберуге мүмкіндік туғызбайды.

- Көше қылмысын тоқтату үшін полицейлік автомобильді патрульдерінің саны жеткіліксіз, бейнебақылау жүйесін одан әрі жетілдіру қажет.

2010-2012 жылдары кіші қалаларда шағын жедел басқару орталықтарының жоқтығы, тәулік бойы режиміндегі полицияның стационарлық бекеттер жүйесін дамыту.

- қоғамдық құрылымдардың криминогендік үдерістерге профилактикалық ықпал ету тиімділігін арттыру қажет.

- Рецидивті қылмыстылығының деңгейі де елеулі, оның үлес салмағы 2012 жылы 12,3% құрады. Бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдарды әлеуметтік бейімдеу және оңалтудың толыққанды жүйесі жоқ. Осы себептен олардың ӨИИДБісі қайталанған қылмыстарды жасап, қаңғыбастықпен айналысады.

- Денсаулық сақтау органдары қарауында тұрған медициналық айықтырғыштардың тапшылығы байқалады, облыста барлығы 4 осындай мекеме бар. Ауыр қылмыстардың жартысынан көп бөлігі тұрмыс негізде жасалады, әдетте алкогольді асыра пайдалану кезеңде.

Егер өткен жылдары бойы кәмелетке толмағандармен жасалған қылмыстардың саны тұрақты төмендегені байқалса, қазіргі уақытта кәмелетке толмағандармен жасалатын қылмыстардың өсуі орын алды: 2010 жылы оның алдындағы жылмен салыстырғанда 11,4% -ға (457 қылмыс); 2011 жылы - 2,6%-ға (445); 2012 жылы - 2%-ға (454).

Бұның себептердің бірі жасөспірімдермен көп эпизодты қылмыстарды жасау болып табылады. Мүліктік сипаттағы қылмыстардың саны жиіледі, олар 14 жастан бастап 16 жасқа дейінгі аралықта кәмелетке толмағандармен жасалған бөтеннің мүлкін ұрлау және тонау.

62

Осыған орай «мектеп» полиция инспекторлары институтының дамуын жалғастыру қажет, олардың саны облыста, анық, жеткіліксіз. Полиция инспекторы әрбір қалалық және ірі ауылдық мектептерде болуы керектігі көзделген. Бұл оқушылар арасында құқық бұзушылықтарды ертерек алдын алумен айналысуға мүмкіндік береді.

Жасөспірім қылмыстылығын алдын алу аясында кезек күттірмейтін шараларды қабылдауды талап ететін мәселелер жинақталды:

- кәмелеттік жасқа толмаған құқық бұзушылары үшін облысымызда, сондай-ақ Республикамызда да білім берудің арнайы ұйымдары санының аз болуы. Бүгін облыста осындай небары 1-ақ ұйым Бұқар жырау ауданының Керней кентінде жұмыс істейді (еліміз бойынша – 10).

- Білім беру органдары жүйесінде қылмыстық жауапкершілік жасына жеткенге дейін қылмыс жасаған жасөспірімдері, сондай-ақ, сотпен қылмыстық жауапкершіліктен және тәрбиелік ықпал ету шараларын қабылдаумен жазадан босатылғандар үшін ұстаудың ерекше режимімен арнайы ұйымдарының қажетті саны жоқ.

Нәтижесінде облыста жыл сайын қылмыс жасаған және қылмыстық жауапкершілікке тарту жасына жетпеген жүздеген бала жасөспірім ортасында қалып, басқа жасөспірімдерге кері әсерін беретіндері сөзсіз.

Ё2өскені белгіленді (876).Жол қозғалысы қатысушыларының көліктік тәртібі төмен болып қалуда. Соңғы

жылдары облыстың жол-көліктік кешені қиын жағдайларда жұмыс істеуде. Автомобильді паркінің және қазіргі автокөліктердің жылдамдық сипаттамалардың өсу қарқыны көше-жол жүйесінің даму қарқынынан жоғары. Осы және басқа себептер кешені ЖКО санының өсуін ғана емес, сонымен қатар жол-көлік оқиғалардың ауыр салдарының жоғарлауын да алдын ала анықтайды.

Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету аясында бірқатар мәселелер бар:- Республикалық маңызы бар жолдар ұзындығының елеулі бөлігі күрделі жөндеуді,

жолдың жүру бөлігінің енін кеңейтуді, оларды тосқауыл қоршаулармен жабдықтауды, жол белгілермен жарақтауды қажет етеді. Жергілікті маңызы бар жолдардың жағдайы қанағаттанарлықсыз күйде.

- Жүргізушілерді дайындау жүйесі маңызды жақсартуды қажет етеді.Табиғи сипаттағы ТЖ салдарын тез жою және қиыншылықтың алдын-алу, азайту

Тұрғындар өмірінің сапасын жоғарлатуда бір бағыттардың бірі азаматтық қорғаныс жүйесінің жұмысын ұйымдастыру, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды төмендету, аймақтағы экономикалық потенциалды сақтау.Қызметтің негізгі векторлары табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан тұрғындарды қорғау негізіндегі азаматтық қорғаныс және де төтенше жағдайлар салдарын жедел жою,алын алу және ауырлықты төмендету.

Қарағанды облысының аумағындағы әртүрлі табиғи, кен-геологиялық және геодинамикалық жағдайы оның тасқын, құйын, орман және дала өрттеріне, температураның күрт төмендеу және қарлы боран, індет пен эпизоотияға яғни табиғи апаттарға шалдыққыштығын алдын ала анықтайды.

Қарағанды облысының күрт континентті ауа-райы жағдайында және елді мекендердің бір-бірінен алыс орналасқандықтан қыс мезгіліндегі төтенше жағдайлар адамдар өмірі мен денсаулықтарына анық қауіп туғызады.

2011ж. дан 2013ж. аралығында облыс автожолдарында қарлы борандар кезінде техниканың тоқтауымен байланысты 200 астам оқиғалар тіркелді. Оның ішінде қыс мезгілінде: 2010-2011 жылдар - 42 оқиға; 2011-2012 жылдар - 36 оқиға; 2012-2013 жылдар – 129 оқиға.

Жазғытұрым судағы төтенше жағдайлар саны және олардың салдары күрт көтеріледі. 2010-2012жж. облыс су қоймаларында шомылуға болатын маусымда қайтыс болған

63

адамдар саны 141 адамды құрады, оның ішінде: 2010 ж. – 56 адам; 2011 ж. – 38 адам; 2012 ж. – 47 адам.2010-2012жж. аралығында өткізілген шаралар, облыстағы қалалар мен аудандар

аумақтарындағы көпжылдық бақылау мен мониторинг нәтижесінде су тосқынына ықтималды қауіпті аймағы, оның ішінде иесіз болып табылатын гидротехникалық құрылысты су объектілерінің толық базасы анықталды.

2010-2012 жылдардағы 36 иесіз аса қауіпті су шаруашылық ғимараттар қалалық (аудандық) коммуналдық иелікке берілген. Облыстық коммуналдық, мемлекеттік комуналдық өнеркәсіп балансындағы «Қарағанды су қоймалары» иелігіне берілгеннен кейін, бұл су объектілері күрделі тексеріс пен жөндеуден өте алады. Бұл жұмыстар 2011 жылдан басталынған. Қазіргі кезде 36 қауіпті су объектілерінен облыстық коммуналдық иелікке тек 3 объекті ғана берілген. Жөндеу жұмыстары 1ші Ботақара плотинасында бітірілген. Қазіргі таңда осы объектілерді облстық иелікке беріп, олардың дұрыс жұмыс істеуін қадағалау қажет.

Табиғи өрт қауіпін жоюға қарсы облыс аймағында өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар бар. Бұл ұйымдардың өсуі олардың табиғи өрттерді қаншалықты жойғандарына байланысты.

2010 жылы 4036 адам құрайтын 446 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 44% құрады.

2011 жылы 4979 адам құрайтын 602 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 51% құрады.

2012 жылы 10812 адам құрайтын 727 өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдар болды. Осы өз еркімен құрылған өртке қарсы ұйымдардың күшімен жойылған өрттер 60% құрады.

Осыған орай облыста біршама мәселелер туындады.Өртке қарсы сумен жабдықтау жүйесіне уақытылы жөндеулермен қамтамасыз

етілмегендіктен өрттерді жою жеделдігіне әсер етіледі.2010 жылы өрт гидранттарын жөндеу пайызы - 21%, 2011 жылы – 46% ; 2012 жылы 20%

құрады.Облыстағы орман, дала массивтерінде өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету және де

мемлекеттік өрт сөндіру мекемелері құрылмаған елді мекендердегі қауіпсіздік қиын жағдай болып қалады. Бүгінгі күнде мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің бөлімдерімен облыста 25 елді мекен өрттерден қорғалуда, жалпы елді мекендер санынан 5,6% құрайды.Сонымен қатар облыс аумағында орналасқан МӨҚҚ бөлімшелерінің жартысынан ӨИИДБі өрт бөліктерінің үлгілі штаттарына сәйкес келмейдi (шағын болып келеді).

Өз аумақтарында МӨҚҚ бөлімшелері жоқ, тұрғындар саны 5 мың және оданда көп елді мекендерді қорғауды қамтамасыз ету аймақта өтір тұраған сұрақ болып тұр (Жайрем, Актау, Қарағайлы, Топар, Долинка, Актас, Сарышаған, Жезқазған, Новодолинка кенттері).

Көрсетілген елді мекендерге жақын орналасқан МӨҚҚ бөлімшелерінің (20-30 км.) едәуір арақашықтықта орналасқандықтан елді мекенде болып жатқан өрттерге және басқа да төтенше жағдайларға күштер мен құралдардың жедел елендеуі қолайсыз

Жету жолдары:Техногендік авариялар, ірі апаттар болу каупін жою, төтенще жағдайларды ескерту

және жою мақсатында қала және аудан әкімшіліктері, табиғи ресурс басқармасы, табиғатты тиімді қолдану Қарағанды облысы басқармасы және мемлекеттік комуналдық «Қарағанды су қоймалары »өнеркәсібі бірлесе отырып облыстың қауіпті аймақтарында су тасқының болдырмау үшін маниторинг және біршама шаралар жүргізбек. Олар:

- Қауіпті су обьектілерінің дұрыс жұмыс істеуінің қалпына келтіру су тасқындарын жою жұмыстары арқылы жасалынады. Бұл іс шаралар табиғи ресурстар басқармасы және

64

табиғатты тиімді қолдану Қарағанды облысы басқармасы және мемлекеттік комуналдық «Қарағанды су қоймалары »өнеркәсібі және Қарағанды облысының қалалар және аудандар әкімшіліктерімен бірлесе отырып атқарылады.

- Облыстағы елді мекендерде ерікті өрт сөндіру құрылымдарын құру және соңғы өрт сөндіру құралдары мен техникамен қамтамасыз ету жолдарымен өрттерге қарсы тұру инфрақұрылымы қамтамасыз етіледі. Берілген шаралар Қарағанды облысының қалалық және аудан әкімшіліктерімен қамтамасыз етіледі.

- Берілген жұмыстар түрін Қарағанды облысының төтенше жағдайлан департаменті үйлестіреді.

АвтожолдарАвтомобиль жолдары – көліктік – коммуникациялық кешеннің маңызды бағытының

біреуі. Қарағанды облысының автомобиль жолдарының жалпы ұзындығы – 12516,4 км

құрайды, оның ішінде:- республикалық маңызды автомобиль жолдары – 2773 км;- облыстық маңызды автогмобиль жолдары - 3549 км;- аудандық маңызды автомобиль жолдары –2522,3 км;- қалаішілік автомобиль жолдары – 1911,6 км;- елді мекенішілік жолдар - 1760,5 км.

Қарағанды облысы бойынша жолдардың жалпы ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

12516,4 3441,1 4193 3851,7 1030,6

Республикалық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

2773 9382 1494 341 -

Облыстық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

3549 473 1696 1289 91

Аудандық маңызды жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

2522,3 161 622 1708,3 31

Қалаішілік жолдардың ұзындығыЖалпы

ұзындығыЖабын түрі

асфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жерКм км км км км

1911,6 1396,4 9,2 101,6 404,4

Қонысішілік жолдардың ұзындығы

қанағаттандырмайтын. – 43%

қанағаттанарлық - 31%жақсы – 26 %

65

Жалпы ұзындығы Жабын түріасфальтбетонды Қара ұсақ тас Ірі құм – ұсақ тас Қара жер

Км км км км км1760,5 472,7 371,8 411,8 504,2

ӨИИДБінесе облыста жабыны бар жолдар, алайда қалалық жерлерде тұтқыр материалдармен өңделген жолдар жоқ. (мұндай жолдар тек Жезқазғанда, Қаражалда, Шахтинскіде, Саранда). Қатты жабыны бар жолдардың үлесі 74% құрайды.

Қарағанды облысының автомобиль жолдарының техникалық жағдайы :- республикалық маңызды: жақсы жағдайда – 46,1%, қанағаттанарлық – 19,9%,

қанағаттанарлықсыз – 34%;- облыстық маңызды жолдардың тек аз бөлігі жақсы жағдайда екенін айту керек –

барлығы 37,1%. Қалған жолдар қанағаттанарлық 34,5% және қанағаттанарлықсыз 28,5% жолдар ретінде топтастырылуы мүмкін.

- әлді мекенішілік жолдар жалпы жаман жағдайда, тек 6 % жолды жақсы жағдайда деп сипаттауға болады, 32% жол қанағаттанарлық жағдайдажәне 62 % – жол қанағаттанарлықсыз жағдайда тұр.

- қалаішілік жолдар жақсы жағдайда, бұл 22% құрайды, қанағаттанарлық – 42%, қанағаттанарлықсыз – 35% жолдар. - қонысішілік жолдард жақсы жағдайда, бұл 5,8% құрайды, қанағаттанарлық – 27,1%, қанағаттанарлықсыз – 28,5% жолдарАвтомобиль жолдарының жағдайы диаграммада көрсетілген.

2013 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 12516,4 км жалпы ұзындықта автомобиль жолы желісінің жағдайы

Қарағанды облысы басым автожолдардағы қозғалыс қарқындылығыАвтожолдың атауы Ұзындығы,

кмҚозғалыстың тәуліктік

қарқындылығы, авт/тәу

Қолдану дәрежесі, %

66

Республикалық маңызды автожолдарАстана-Алматы 690 > 9000 ~ 95Қызылорда -Павлодар 889 > 6500 ~ 90Қарағанды - Аягөз - Бұғаз 303 > 3000 ~ 85

Облыстық маңызды автожолдарҚарағанды – Шахтинск – Есенгелді – Щербаковское - Киевка

255 > 2000 ~ 70

Осакаровка – Молодежное 81 > 3000 ~ 70Осакаровка – Киевка 83 > 3500 ~ 70Просторное – Жарық – Ақсу-Аюлы – Ақтогай – Балқаш

435 > 2000 ~ 70

Соңғы 5-6 жыл ішінде Қазақстан экономикасында мердігерліктің 8-10% жылдық өсу темпіне қол жеткізе отырып, едәуір жандану болды. Осы кезеңде көптеген қорлар Қарағанды облысының инфрақұрылымын қалпына келтіруге бағытталған.

2009-2015 жылдардағы Қарағанды облысы жолдарының ұзындығын өзгерту динамикасы

Жолдардың маңыздылығы/ жылдар

2009 2010 2011 2012

Республикалық маңызды 2773 2773 2773 2773Облыстық маңызды 3549 3549 3549 3549Аудандық маңызды 2522 2522 2522 2522

Қолданыстағы автомобиль жолдары өзінің географиялық орналасуы бойыншахалықаралық жүк тасымалдаудың негізгі бағыттарына сәйкес келеді. Оңтүстік – Шығыс Азия мемлекеттерінің және Қытайдың жоғары даму қарқындылығын ескергенде Қарағанды облысы аумағындағы аталған халықаралық көлік дәлізінің транзиттік тасымалдау көлемін игеруге жақсы келешегі бар.

Өткізу қабілеттілігін ағымдық және келешектегі қажеттілікке сәйкес келтіру үшін таяу арада олардың артылған техникалық санатқа ауыстырып қайта салынуына әкелу қажет (ең азымен екіншісін республиалық маңызды автожолдар үшін, үшіншісін облыстық маңызды автожолдар үшін).

Сондықтан, транзиттік әлеуеттікті тиімді қолдануды арттыру Қарағанды облысының басым автожолдарының жеткілікті өткізу қабілеттілігін қамтамасыз етуге шоғырландыру керек.

Келешекте қозғалыстың қарқындылығын және автомобиль жолдарын қолдану дәрежесін артытыру, сонымен қатар Қарағанды облысының жалпы қолданыстағы автомобиль жолдарында апаттылықты төмендету күтіліп отыр.

Негізі облыстық және аудандық маңызды жолдар III-IV техникалық санаттарына жатады, ал кейбір елді мекендерге апаратын жолдар V техникалық санатқа жатады. Ауыспалы жабын түрлері бар автомобиль жолдарының телімі және қара жолдар не жылдамдық қозғалысы, не бойлық жүктеулер бойынша талаптарға жауап бермейді, не қауіпсіз жол қозғалысын қамтамасыз етпейді.

Бүгінгі күні мердігерлік ұйымдар жаңа жол техникасын алып жатыр (автогрейдерлер, асфальт төсеушілер, тегістейтін катоктар және т.б.), сонымен қатар 19 асфальтбетон зауыты, 6 ұсатқыш бар, бұл жыл сайын бөлінген бюджеттік қаражатты толық көлемде игеруге мүмкіндік береді.

Жалпы қолданыстағы жолдарда апаттылықты төмендету бүгінде жол саласының негізгі тапсырмаларының бірі болып табылады.

Қазіргі уақытта қауіпсіз жол қозғалысының деңгейін арттыру жұмыстары жолдарда апаттылық себебін талдау негізінде құрылатын жылдық жоспарға сәйкес жүргізіледі.

67

Көктемгі – күзгі қарастыру нәтижелері жолдары қауіпсіз ұстаудың барлық жақтарын білдіреді, бұл автожолдарда қауіпсіз қозғалыс шарттарын арттыру бойынша қажетті іс-шараларды уақтылы жоспарлауға мүмкіндік береді.

Автомобиль жолдарында апатты – қауіпті жерлерін анықтау, есепке алу және жою бойынша нұсқаулық әзірленді. Жол полиция органдары және жол – көлік оқиғаларынан экономикалық шығынды бағалау бойынша әдістеме үшін жол-көлік оқиғаларын тіркеу және талдау бойынша бағдарлама кешені әзірленді. Жол белгілері, жол қозғалысын ұйымдастыру құралдарына, таңбаға және қоршауларға қойылатын талаптар бөлінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелерін реттейтін нормативтік – техникалық құжаттар қолданысқа енгізілген.

Қарағанды облысының экономикасын дамыту облыстық және аудандық маңызды автомобиль жолдарының желісін дамыту қажеттілігін де анықтайды. Әділ алғышарттар:

- өндірістік және ауылшаруашылық көлемінің өсуіне байланысты жалпы ішкі өнімнің өсуі;

- жүк және жолаушылар тасымалдау көлемінің өсуі;- Қарағанды облысының автомобиль паркінің өсуі болып табылады.Жол – құрылыс жұмыстарының үлкен көлемін қарқынды орындау

индустриаландырудың деңгейін тұрақты арттырусыз мүмкін емес. Жол құрылысын индустриаландыру алдымен, негізін асфальтбетондық және бетондық қоспаларды, құрылымдарды және темірбетон, ұсақ тас, ірі құм, құм, басқа жол – құрылыс материалдарының жинағынан тұратын бұйымдарды шығаратын стационарлық және жылжымалы кәсіпорындар құрайтын өндірістік базасының жетілуін және дамуын қажет етеді.

Қаражаттың шектеулігінен автомобиль жолдарын ұстау және сақтандырып жөндеу ұмыстары толық жүргізілмей, қызмет көрсету мерзімінің қысқаруына және жол жабынының, жер түйінінің және жасанды құрылыстың уақытынан бұрын бұзылуына әкеледі.Көгалдандыру бойынша орман алқабын механикалық өңдеу жұмыстары жүргізіліп жатыр және отырғызуларды жаңадан егу және күту жұмыстары толық жүргізілмейді.

Уақытнан бұрын бұзылу үрдісін тоқтату ұстау нормаларын қатаң сақтағанда ғана мүмкін.

Теміржол көлігі. 49 елді мекенді қамтитынтеміржол жолаушылар көлігінің 13 әлеуметтік маңызды

ауданаралық (қалааралық) және ішкі қатынастар, соның ішінде 8 облысішілік ауданаралық және 5 ішкі қатынастар. Тасымалдаушы - «Қала жанындағы тасымалдаулар» АҚ. Облыс аумағында 24 теміржол вокзалы орналастырылған.

Қала жанындағы электрпоездар вагондарының паркін амортизациялау 90% құрайды. Ал жолаушылар вагоны жұмыс паркінің тозуы 96,4% құрайды.

Автомобиль көлігі.Облыста 41 тасымалдаушы жұмыс істейді, облыстық орталықта қалалық бағыттарға 15

автокәсіпорын қызмет көрсетеді. Қалалық және қалааралық бағыттарды 1225 автобус қолданылады.

Қазіргі уақытта облыста 260 астам елді мекендегі жүйелі қатынасты қамтитын 270 автобус, соның ішінде 54 қала жанындағы және 79 облысішілік қалааралық, 14 облысаралық, 8 халықаралық және 115 қалаішілік бағыттар бойынша жолаушыларды және жүкті тасымалдау жүзеге асырады.

Жыл сайын облыста қоғамдық көлік паркін жаңарту жүргізіледі. Жылжымалы құрамды жаңарту тасымалдаушылардың меншікті қаражаттарының

есебінен жүргізіледі. Жергілікті бюджет есебінен тасымалдаушының әлеуметтік маңызы бар қатынастар бойынша жолаушылар тасымалдауларын жүзеге асырумен байланысты залалдары субсидияланады.

68

Облыста 54 бірлік өзендік және 2 200 тар кемелер, соның ішінде 800 өздігінен жүретін және 400 өздігінен жүрмейтін механизмдер тіркелген.

Балқаш көлінде «Балқаш су жолдары кәсіпорны» республикалық қазыналық кәсіпорын орналасқан. Кәсіпорын қауіпсіз кеме қатынасы үшін флотта 7 кемені ұстайды, жалпы ұзындығы 987 км Балқаш көлі бойынша су жолында 5 кеме қатынасының телімі бар. Навигациялық кезең 214 тәулікті құрайды. 2009 жылы навигвция үшін 79 тың тонна жүк және 3700 жолаушы тасымалданған. ӨИИДБінесе тасымалданатын жүк балық өнімі болып табылады. Негізгі тасымалдаушылар - «Фирма Балқашбалык» ЖШС, «Арселор Миталл Теміртау» АҚ және «Fish market» ЖШС.

Теміртау қаласындағы Самарқанд су қоймасында «Арселор Миталл Теміртау» АҚ балансында 8 теплоход, оның ішінде 4 жолаушыларды тасымалдауға рұқсат қағазы бар. Жолаушыларды тасымалдаудың негізгі тағайындалуы кәсіпорын жұмыскерлерін жұмысқа және қайта жеткізу болып табылады.

Ауа көлігіАуа көлігінің де едәуір пайдасы бар, ол үш әуежайда – Қарағанды, Жезқазған және

Балқаш қалаларында ұсынылған. Қарағанды қаласындағы әуежай «Сары-Арқа» әуежайы» АҚ Қарағанды қаласынан 12

км жерде орналасқан. Әуежайда мықты күш – қуат бар және халықаралық нормалар мен стандарттарға сәйкес келеді. Әуежайдың класы бірінші ИКАО санаты бойынша барлық түрлердің әуе кемелеріне қызмет көрсетуге мүмкіндік береді.

Әуежайдан Москва, Санкт-Петербург, Киев, Минск, Алматы, Өскемен, Қызылорда, Балқаш, Жезқазған тәрізді ірі қалаларға сапарлар жүзеге асырылады.

2005-2009 жылдардағы көліктің барлық түрі жұмысының негізгі көрсеткіш динамикасы

Атауы 2009ж. 2010ж. 2011ж. 2012ж.% 2012 жылдан

2009 жылға

Жолаушылар айналымы, млн.ж-км 14 092,8 17 409,8 25 847,0 29 432,2 208,8%

Жүкайналым, млн.т-км 4 592,6 5 608,1 7 406,3 8 426,8 118,2%

Жолаушылар тасымалданды, млн.адам 1 287,4 1 440,9 1 992,6 2 111,6 164%

Жүк тасымалданды, млн.тонна 380,9 444,0 551,3 619,7 162,7%

БайланысТелекоммуникация саласында облыстың барлық ауылдық елді мекендері

телефондандырылды - 420 СНП.420 СНП-дан кең жолақты интернетке қосылу қамтамасыз етілді – 157 тармақ

немесе 37,3 %.2012 жылға СНП саны, кең жолақты интернетке қосылу қамтамасыз ету 190 СНП

немесе 42,5 % құрайды.22 елді мекенді «Транстелеком» АҚ және «Қазақмыс» корпорациясы» ЖШЧ

қамтамасыз етті. 4 мобильдік операторлар GSM стандартта жұмыс істейді, біреуі – CDMA

стандартында, кейбір фирмалар экспресс – пошта қызметін ұсынып жатыр. Қарағанды ОДТ жүзеге асырылған көптеген ірі жобалардың бірі – бұл 2008 жылғы

«Қарағанды – Ботақара – Қарқаралы ВОЛС қрылысы», ол жошыбай Бұқар жырау, Қарқаралы және Осакаров аудандарының 9 ауылдық елді мекендерін жандандыруға мүмкіндік берді.

69

Қарағанды облысында «Қазпошта» АҚ өндірістік нысандарының желісі 6 аудандық пошта байланысының түйінінен, 1 түйін пошта байланысы, 6 түйін қалалық пошта байланысы, 13 орталық операциялық учаскелер, 75 пошта байланысының қалалық бөлімшелері, 67 пошта байланысының ауылдық бөлімшелері, оның ішінде түбірлік тұрады.

Пошта байланысы пунктерінің барлығы – 142, оның ішінде қалалық – 35, ауылдық – 107.

ҚОФ құлымына «Сұрыптау учаскесі және пошта тасымалдау», «Арнайы байланыстың облыстық қызметі» және «Автобаза» бөлімшелері кіреді.

2012 жылы пошта байланысының 2 ауылдық бөлімшесі және пошта байланысының 2 пункті шағын және орта бизнес субъектілеріне пошта байланысы қызметін көрсету бойынша берілді.

Компьютерлік ақпараттық желі құрылған, барлық қалалық және аудандық бөлімшелер корпоративтік спутниктік телефон және электрондық байланыспен қамтылған. Бұл қазіргі уақытта ұқсас қызмет көрсететін компаниялардың мерзімінен кем түспейтін, қызметтерді көрсету (төлемдерді қабылдау, аударымдарды қабылдау және төлеу, шұғыл пошта жолдамалардың жетуін бақылау, зейнетақы мен жәрдемақыны төлеу) мерзімдерін едәуір тездетуге мүмкіндік берді.

Электр және жылумен қамтамасыз етуБағдарламада Қарағанды облысының қолданыстағы жылу көздерінің энергетикалық

қуатын өсіру мақсатында техникалық жарақтандыру және қолданыстағы электр стансаларын жаңғырту (4 жоба)және жаңа энергия көзін салу жоспарланған.(1 жоба) Бұл облыстың электрлік және жылу энергисының мұқтаждығын қатмасыз етіп, ол өз кезегінде жалпы аймақтың әлеуметтік-экономикалық дамуына жағымды әсерін тигізеді. Жылулық және электрлік желілерді жаңғырту олардың пайдалы әсерлі коэффицентін жоғарылатып және нормативті техникалық шығындарды азайтады.

Облыстың осындай масштабты шаруашылықтың дамутудың проблемалық мәселесі айтарлықтай уақыт және қаражат қажет етеді.

Жылулық желілердің жалпы ұзындығы 2 801,1 шақырым құрайды. Орнатылған қуаты 100 Гкал/сағ дейінгі қазандықтар саны 63 құрайды.

Қарағанды облысының қалаларында және аудандарында әлеумметік нысандар және көппәтерлі тұрғын үйлердің жылу және электрэнергиясының қолдану деңгейін төмендетуге арналған іс- шаралар өткізу жоспарланған.

Жылу маусымдық қарсанында энергиямен қамтамасыз ететін нысандарды дайындау облыс әкімшілігінің қаулысымен бекітілген іс-шаралар бойынша жүргізіледі.

Жылу желілерінде нормативті және нормативтен жоғары шығындарды азайту мақсатында Кешендік жоспармен озаттық технологиялық шешімдерді енгізу ұсынылады.

Біріншіден, жаңа жылу магистральдарын салуда және ескі магистральдарды жөндеген кезде, абсолютті саңылаусыздығын қамтамасыз ететін алдын ала оқшауланған құбырларды пайдаланытын құбырлардың арықсыз салу тәсілін қолдану ұсынылады. Тікелей жер астына салынатындықтан, осындай құбырларды және құрал жабдықтарды қолдану (бұрғыш, үшайыр, қозғалмайтын тірек, камерасыз аспаптардың шарлы арматура, өтемдеуіш және т.б) жылуды тасымалдау кезінде жылуды сақтау негізгі көзі болып табылады.

Осындай жүйелердегі оқшау арқылы жылулық энергияның техникалық шығындары 3% аспайды, сыртқа шығын жоқ, нормативті жұмыс мерзімі 30-50 жыл.

Екіншіден, электрқозғалқыштар мен насостардың реттемелі жетектерді ішінара қолданыс кезінде насостардың және электрқозғағыштардың жұмыс режиміне байланысты жетекке кететін электр энергиясы 30-50% азайтып, сонымен қатар электрқозғағыштар мен насостардың сенімділігі ғана өспей, қолданыс мерзімі де жоғарылайды.

Үшіншіден, жылу және электр энергиясын тұтынуды реттеу және қадағалау үшін

70

есептеу аспаптарын енгізу.Аспаптар коммерциялық шығындарды қадағауды және ең үлкен шығындар орнын анықтауды қамтамасыз етеді

Төртіншіден, жылумен қамтамасыз етуде энергия-ресурстық сақтаудың бір бағыты болып автономдық қазандықтар орнына жылулық насос қондырғыларын (ЖНҚ) енгізу болып табылады. ЖНҚ төмен потенциалды жылу көзі жер асты сулары, кәріздік ағындар және т.б. болуы мүмкін. Әрбір жұмсалған 1 кВтсағ электр энергиясының орнына 3-4 кВтсағ жылуды алуға болғандықтан олардың тиімділігі айқын.

Электрмен жабдықтау желілерінде энергияны сақтау іс – шаралары мен технологияларды енгізу маңызды бағыт болып табылады.

Қолданыстағы заңңамаға сәйкес, 5 электржелілік кәсіпорындары қолданыстағы желілермен қосалқы стансаларды қалпына келтіру және жаңғырту, АСКУЭ орнату бойынша 2011-2015 жылдарға инвестициалық бағдарламалар құрастырған. Инвестициялық бағдарламарды іске асыруға 40 млрд 786 мың теңге қарастырылған, оның ішінде АСКУЭ орнатуға 5 млрд. 162 млн.теңге.

Тұтынушыларды сапалы энергиямен қамтамасыз ету мақсатында энергия кәсіпорындарымен инвестициялық бағдарламалар аясында жаңа қосалқы станса және электр желілерін салу жұмыстары жүргізілуде («Караганды Жарык» ЖШС - «ЖАРЫК» ҚС, жоғары желі (ВЛ) -220/110 кВ), кабельді және ауа желеілерін тіректерді ауыстыру және сым жуандығын ұлғайту, қосалқы стансаны күш трансформаторларын қуаты жоғары трансформаторларға ауыстыру арқылы қалпына келтіру жұмыстары жүргізілуде. Қарағанды облысы бойынша «Караганды Жарык» ЖШС кәсіпорнымен қала тұтынушыларын сапалы электр энергиясымен қамтамасыз етіп қана қоймай, қосымша қуаттарды және тұтынушыларды қосу мүмкіндігін тудыратын қосалқы стансаны 6 кВ қуаттан 10 кВт қуатта ауыстыру іс-шараларын жүргізуде. Сонымен қатар электр желілеріндегі коммерциялық шығындарды ең төмен деңгейге түсіретін 0,4 кВ ауа желілерін ӨКС (Өздік тарату Күштік Сым) ауыстыру жұмыстары жүргізіледі.

Сонымен қатар кәсіпорындармен артықшылығы анық электрэнергиясын бақылау және есептеу автоматтандырылған жүйелері (АСКУЭ) орнатылып жатыр. АСКУЭ жүйесінің жоғарғы деңгейі (110/35/10 кВ) энергоқолдануды және энергоқорлардың таратылуының жалпы жағдайын көруге мүмкіндік береді, энергокәсіпорындарымен энергонысандарды оңтайластыру бойынша мәселелерді шешуге мүмкіндік болады.

АСКУЭ төменгі деңгейін енгізу (10/6/0,4 кВ) – тұрмыстық тұтынушы қосалқы стансаларды ақпараттарды жинақтау және беру аспаптарымен, ұзақ мерзімді сақтау жадысымен және ақпараттарды автомантты түрде жинақтауды қамтамасыз ете алады.

Бюджеттік саладағы энергияны сақтау бойынша негізгі іс - шаралар: нысандардың энергия аудитін және куәліктендіруін міндетті түрде жүргізу; автоматтандырылған жылу пунктілерін орнату; жылу, электр энергиясы, су есеп аспаптарын орнату; терезелерді пластикалық шыныларға ауыстыру; қызу шамдарын энергия сақтау шамдарына ауыстыру; ғимараттарды терможаңғырту (төбелердің,сыртқы қабырғаларын, жертөлелердің

жылу оқшаулау).Автоматтандырылған жылу пунктері, энергия үнемдегіш шамдар, электр энергиясы

және жылу, суық су және ыстық суды тұтынудың есепке алу аспаптарын анықталуы бойынша облыстың қалалары мен аудандарында, облыстық басқармаларында (білім, денсаулық сақтау, мәдениет, әлеуметтік орта, спорт) мүліктендірілу жүргізілді.

2012 жылы бюджеттік сала нысандарындары коммуналдық қызметтердің 72 есеп аспабы орнатылды, оның ішінде білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет, әлеумметік сала, спорт ұйымдары:

жылу энергиясының 50 есеп аспаптары;

71

ыстық су 12 есеп аспаптары; суық су 10 есеп аспаптары; 83 538 энергия сақтау шамдары; 31 АЖП.Энергия үнемдеу жобаларын іске асыру жергілікті атқарушы органдар кезінде ЭСКО

құруда үлкен рөл атқарады, энергия сервистік келісімшарт енгізу, осы бағытта жұмыстар жалғасуда.

Орталықтандырылған энергиямен жабдықтаудың үлкен тарифтік шарттары нақты инвестициялық қатысушы жаңарушы энергия көздерін қолдану мүліктендіру мәселесі үлкен энергетикада маңызды рөл атқарады.

Облыста экологиялық таза дәстүрлі емес метериологиялық және географиялық табиғи шарттар есебінен жел электр қондырғылары,гелио су жылытқыштар және т.б қарастырылуда, жұмыс бойынша олардың жеке меншік жабдықтары мен технологияларын дамыту қабілеттіліктерін қолдану, рацианалды экономикаға шашыратқыштан адамдарды өзін-өзі тәрбиелеуін қамтамасыз етуіне көшуін қолдану.

Облыста жел электр стансасын және жел қондырғыларын электр энергиясын өндіру мүмкіндіктеріне байланысты орналастыру үшін бірнеше аулалар табылды, электр энергиясын тұтынуды қамтамасыз ету жеткілікті.

Қазақстан Республикаасының жаңа технологиялар және индустрия Бірінші Вице-Министрлігі А.П. Раудың 2010 жылдың 11 маусымындағы №111 бекітілген бұйрығындағы жаңарушы энергия көздерін қолдану бойынша нысандарды орналастыру жоспарына сәйкес және энергия үнемдеуді дамыту мәселесі бойынша Қарағанды облысының әкімдігі және ПРООН арасындағы қызметкерлік қатынас Меморандумы негізінде Қарағанды облысының Қарқаралы қаласында қуаты 15 МВт жел электр стансасының құрылысы жоспарлануда.

Сонымен қатар Қарағанды облысында ЖЭК салу бойынша серіктестік жөнінде инвесторлармен Меморандум жасалды, оның ішінде:

- «Сарыарқа» Әлеуметтік-кәсіпкерлік корпорациясы» АҚ және «OPUS Platform» - Қарағанды қаласында 10 МВт қуатты күнді электр стансасын салу бойынша;

- «ФОТОВОЛЬТ Кощице» АҚ - Саран қаласында 30 МВт қуатты күнді электр стансасын салу бойынша;

- «Samruk-Green ENERGY» ЖШС - Ақтоғай ауданы Гүлшәт кентінде қуаты 50 МВт желді электр стансасын салу бойынша.

Жоғарыда аталған ісшараларды енгізу және іске асыру келесі күтілетін нәтижелер алуға себін тигізеді:

- энергия көздерінде энерго және қорды үнемдеу мәселесін шешу;- өзінің қажеттілігінің отынды-энергетикалық қорларының шығындарын азайту;- жылулық және электрлік қуаттардық қосымша көлемдеріе алу;- жылулық және электрлік энергиясының тапшылығын азайту;- қоршаған ортаға тасталатын зиянды заттардың көлемін едәуір азату;- тұрғылықты ғимараттар мен бюджеттік саладағы нысандардың энергия тиімділгін

арттыру;- коммуналдық қызметтерді төлеуге шығындарды азайту;- берілетін коммуналдық қызметтердің сапасын арттыру.Тұрақты электрмен жабдықтау үшін 2010 жылы облыстық бюджеттің қаражаты

есебінен Ақтоғай ауданының Ақсеңгір кентінде және Қарқаралы ауданының Едірей кентінде электр беру желілерін салу іске асырылған.

2011 жылы облыстық бюджеттің қаражаты есебінен Ақтоғай ауданының Имек кентінде және Шет ауданының Аяқшы кенті екі елді мекенінде электр беру желілерін салу іске асырылған.

72

Облыстың қалалары мен аудандарының тұрғындарын тұрақты жылумен және электромен жабдықтау мақсатында энерго беруші кәсіпорындарымен жылулық және электрлік желілерді, қосалқы стансаларды жөндеу жұмыстары жүргізіледі. Жыл сайын алдағы жылыту маусымдығына дайындалу аясында жылумен, электрмен жабдықтаушы кәсіпорындарымен жылу, электр желілерін және қосалқы стансаларды жөндеу бойынша жұмыстар жүргізілген.Сумен жабдықтау және су бұру

Қарағанды облысы бойынша сумен жабдықтау желілерінің ортақ ұзындығы 6 459 км. құрайды.

2004 жылдан 2009 жылға дейін желіге су беру көлемі өзгерді. Қарағанды, Жезқазған және Теміртау қалаларының су қолданулары бастапқы қалыпта қалды. Балхаш, Қаражал, Саран қалаларында, Нұра және Осакаровка аудандарында (7-14%) су қолдану қысқару белгіленді; қалған қалалар мен аудандарда су қолданудың маңызды түрде өсті (Приозерскте 24%-ке, Улытау ауданында 20 есе).

Облыста су кұбыры желілерінің тығыздығы шекті әркелкілікпен сипатталады. Солай облыстың үлкен қалаларында – Қарағанды және Теміртау – желі тығыздығы ең жоғары және 1 шаршы километрге 2 км. артық. Қаражалдан басқа қалаларда желі тығыздықтары 0,1 – 0,7 км. аралығында. Ал ауылды аудандарда және Қаражал қаласында желі тығыздығы 1 шаршы километрге 0,02 км. әзер жетеді.

Желілердің тозуы 80%-дан артады, Қарағанды, Қаражал, Саран қалаларында байқалады. Желілердің тозуы 50-75% Балхаш және Шахтинск қалаларында, Ақтоғай, Қарқаралы және Нұра аудандарында. Қолайлырақ жағдай Жезқазған, Приозерск және Жаңаарқа ауданында (тозу 10-20%).

Су бұру желілерінің ортақ ұзындығы 2 468,0 км., оның 1 941,4 км. (78,7%) жеке меншікте.

Су бұру жүйесінің желілері мен құрылыстарының ӨИИДБі, сумен жабдықтау объектілері сияқты, 20 жылдан астам бұрын пайданануға еңгізілген және түбірлі ремонтталған.

Жалпы, сенімді пайдаланудың нормалы уақыты 25 жыл болуына сүйене отырып, 80%-дан астам желілерге түбірлі ремонт немесе олардың толық ауыстырылуы қажет. Кәріз желілерінің тозуынан жылдан жылға тазаланбаған ағын сулардың рельефке ағуымен сансыз апаттар болып жатыр.

Ағын суларының маңызды көлемі өнеркәсіптік кәсіпорындарынан (жеке қалаларда 24%-ға дейін) тікелей бастапқыда тазалауға ескерілмеген қалалық тазалау құрылыстарына ағады. Қолданыстағы тазалау құрылыстарының ӨИИДБісі өзінің пайдалану ресурстарын жұмсады және ауыстыруды талап етеді. Газбен қамтамасыз ету

Орталықтандырылған газбен қамтамасыздандырылған Қарағанды облысының Қарағанды және Теміртау қалалары. Отын ретінде сұйықталған көмірсутекті газ – мұнай өңдеу өнімі қолданылады. Қарағанды қаласында газбен қамтамасыздандыратын ұйым «Алем Газ» ЖШС қызмет көрсетеді, Теміртау қаласында – «Темір-Газ» ЖШС, 2012 жылында жеткізу көлемі 13 973,1 тонна құрды. Оьлыстың қалған қалаларында орталықтандырылған газбен қамтамасыздандыру жоқ, тұрмыста газ баллондары қолданылады. Соған байланысты көпқабатты салуларда газ баллонын қолдану мәселесі бар.

Қарағанды облысы бойынша газ шаруашылығы 1962-1976 жылдар аралығында қалыптасты. Пайдалану мерзімі 40-50 жыл құраған, газ реттеуші құрылғылардың сыртқы газ құбырлары, сауыт және газ жабдықтарының техникалық сапасы өте тозған.

Олардың тозу мөлшері 85% құрайды, ал кейбір газ жабдықтау объектілерінің тозу жағдайы өте нашар, бұл себептен апат болу мүмкіндігі жоғары.

73

Жыл сайын кәсіпорындар қаражаттары арқылы газ тарату шаруашылығында ағымдағы жөндеу және техникалық қызмет көрсету жұмыстары жүргізіліп отырады.

Бірақ бұл қалаларда барлық газ реттеуші құрылғылардың үштен бір бөлігі тозу себептерінен пайдаланылмайды.Қатты тұрмыстық қоқыстарды пайдалану

Жыл сайын облыс бойынша 580 мыңнан астам тонна қоқыстар құралады, соның ішінде 400 мың тонна коммуналдық және 180 мың тонна өндірістік. Қатты-тұрмыстық қоқыстардың орталықтандырылған жүйелі жинауымен облыстың барлық қалалары қамтылған. Қатты тұрмыстық қоқыстарды жинау мен көмудің негізгі орындары полигондар және ауылдық елді мекендерде ұйымдастырылған қоқыс тастайтын жерлер болып есептеледі.

Өткізілген зерттеулерге сәйкес ҚТҚ құрамына негізінде органикалық (тамақтық) қоқыстар, автошиналар, майлар, салқындатушы сұйықтардың қоқыстары және аккумуляторлар сияқты қауіпті қоқыстары бар екінші қайтара шикізат және қалдықтар бар.

ҚТҚнің 5 %-дан азы өңдеуге душар болады, қалған қалдықтар қалдық полигонында сұрыптаусыз жиналады, ол қоршаған ортаны қосымша ластауына әкеп соқтырады. Сараптамаушылардың берілгені бойынша ҚТҚнің морфологиялық құрамының 40 % өнеркәсіпте қолдану үшін потенциалдық шикізат құрайды, 30 % компострлеуге жатады. Автосервис қоқыстары да бағалы материалдарды, соның ішінде жанатын-майлайтын материалдарды және отынның басқа түрлерін, құрылыс материалдарды және тағы басқаларды өңдіру үшін шикізат болып саналады. Мысалы, 1 тонна шина 700 кг. резіңке, 160 кг. метал, 170 кг. тоқыма құрайды.

Олай болса пайдалы екінші қайтара шикізатқа ҚТҚ пайдалануы Қазақстанда экономикалық тартымдылықтың және де экологиялық қауіпсіздіктің көзқарасынан преспективалы бағыты болып табылады.

ҚТҚні басқару бірнеше мақсат көздейді: қоршаған ортаға әсерін төмендету; шығарылатын материалдардың екінші қайтарма қолдануына оралуы; үй алдындағы аумақтардың ұстау мәдениетін жоғарлату.Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қоршаған ортаға негативті әсерді

төмендетуге бағытталған бірнеше іс-шаралар қолдануда. Бірнеше қалаларда ҚТҚ-ны өңдеу бойынша кәсіпорындар салынды және пайдлануда, өңдеуге макулатураны қабылдау бойынша пунктер ашылды.

Сонымен бірге бекітілмеген муниципалды қоқыстарды көмуіне бақылау және жауаптылықты одан әрі жетілдіру, ережелер мен ҚТҚ бөлек жинау бойынша кепілдеме өңдеу, жаңа құрылыста қоқыс жинау бойынша жер астын контейнерлерді енгізуге бағытталған ережелерді өңдеу қажеттілігі бар.

Берілген саланың табысты дамуы үшін бәсекені қамтамасыздандыру қажет, ол үшін жер туралы заңнамамен сәйкес айналманың инфрақұрылым субъектілеріне лайықты жер учаскілерінің шағын және орта бизнеске беру мүмкіншілігін қарау керек.Тұрғын үй секторы

Үй іші және қалалық инженерлік желілердің техникалық жағдайы коммуналдық қызметтерді көрсету сапасын арттыруға рұқсат етпейді.

Тұрғын үй қорының инженерлік инфрақұрылыммен қамтамасыздығы құрайды: суқұбыры – 63,6%, канализация – 39,7%, орталық жылыту - 37,8 %, ыстық сумен қамтамасыздандыру - 37,5%.

Тұрғын үй коммуналдық шаруашылық негізгі қорының иелері сияқты коммуналдық кәсіпрындар осы қорларды жаңғырту және қайта жасау программаларын өткізу үшін қаржы қаражатында өткір мұқтаждық көреді. Шектеулі жергілікті бюджеттер қажетті қаржы қаражаттарды беру жағдайда емес, осыған байланысты жылдан жылға коммуналдық

74

сектордың кәсіпорындарда ескірген өндірістік қорлардың көлемі өсуді, инженерлік желілер жарамсыздыққа келеді, көрсетілетін қызметтердің сапасы төмендейді, оларды қалпына келтіру үшін шығындар ӨИИДБееді.

Бөлінген қаржы қаражаттардың толық емес көлемі коммуналдық секордың объектілері толығымен қайта жасауға мүмкіндік бермейді.

Коммуналдық кәсіпорындардың күрделі қаржы жағдайы қызметтер өндірісінде нақты шығындар мен тарифтердің сәйкессіздігімен ӨИИДБінесе ескертілген. Қолданылатын тарифтер коммуналдық сектордың шығынсыз қызметтерін жүзеге асыруға рұқсат етпейді.

Суық су есеп аспабымен жабдықталған – 73,2%, ыстық судың - 75,6 %, жылу энергиясы - 9,1%, электр энергиясы - 100%.Абаттандыру.

2009 жылға орташа қалалық деңгейдегі шамдарды орнату қажеттілігі 51,5%, көгалдандыру қажеттілігі – 46,3%, қоқыс контейнерлерді орнату қажеттілігі – 62,4% құрды. Берілген көрсеткіштердің орташа аймақтық деңгейі төмен және 51,5%, 46.3%, 62.4% құрайды. Әл - ауқаттық дәрежесіне қарай облыс қалалар және аудандарын шартты түрде 5 түрге бөлуге болады:

Біріншіге шамдарды орнату, көгалдандыру және қоқыс контейнерлерді орнату қажеттілік көрсеткіштері 70% тең немесе үлкен қалалар мен аймақтар кіреді. Оларға жататын қалалар Жезказган, Саран, Абай ауданы, Жанаарка ауданы және Шет ауданы.

Облыс аймақтарына және қалаларына 70%дан үлкен екі көрсеткіштерімен Қарағанды және Осакаровка ауданы жатады.

Балқаш, Қаражал және Теміртау қалалары сияқты және Нура ауданында қоқыс контейнерлерін орнату қажеттілігі орташа 56,4% тең. Бұл қалаларда және аудандарда қалған көрсеткіштер 47,5% аспайды.

Шахтинск қаласы және Ұлытау ауданы барлық үш көрсеткіштерде орташа деңгейі 50-60% аралығында.

Приозерск және Сәтбаев сияқты қалалар барлық үш көрсеткіштері бойынша қамтамасыздануы бойынша орташа деңгейге ие. Ақтоғай, Бұқар-Жырау және Қарқаралы аудандарында барлық үш қажеттілік көрсеткіштер орташа деңгейге ие.

Аумақтық (кеңістік) дамыту.Қарағанды облысында экономикалық кеңістіктің кенттенуінің жоғары деңгейі

байқалады: қала халқының үлесі 77,9-78% құрайды. Қарағандының қалалық агломерациясының ядросы және оның кенттену аймағы, қоныстану құрылымының тірек-қаңқасы аса жіті дамып келеді. Дамудың позитивті серпіні КГА-ға шектесіп жатқан Бұқар жырау ауданындағы және «Қарағанды-Теміртау-Астана» «Сарыарқа» өңірі өсіміндегі осте орналасқан Осакаров ауданындағы кеңістікті бір қалыпты қоныстанудың селолық үлгісі көрсетеді. Жалпы облыс бойынша сондай-ақ экономикалық кеңістік сапасы көрсеткіштерінің, шаруашылық қызметінің тығыздығы көрсеткіштерінің өсуі, сондай-ақ оның вариациясы көрсеткіштерінің қысқаруы, оның ішінде қалаішілік және селолық жерлерде байқалады.

Экономикалық кеңістіктің төмен сапасы кеңістікті-бір қалыпты емес қоныстану үлгілерінде байқалады: Қарқаралы және Нұра аудандарында қоныстанудың селолық үлгісі, Ұлытау мен Ақтоғай аудандарынының шаруашылық-игерілмеген аумақтарының басымдылығымен Балқаш пен Жезқазған қалалары маңында орналасудың ошақты түрі, сондай-ақ Шет ауданында тура-ошақты бір қалыпты емес қоныстану түрі.

Экономикалық кеңістіктің әлеуетін дамытудың алғы шарты ретінде Астана-Алматы өсімінің осіндегі мультитранспорттық түйін ретінде Қазақстанның орталығындағы КГА геоэкономикалық ахуалы деп бөлуге болады, ол серіктес қалалардың өсуі және кенттену концентрациясы аймағында агломерациялық-желілік қоныстануды қалыптастыруға, сондай-ақ Жезқазған, Сәтпаев, Балқаш қалаларының экономикалық қарқынды дамуына ықпал ететін

75

темір жолдар мен магистралды автомобиль жолдарын салу бойынша ҚТЖ жобаларын іске асыруға мүмкіндік береді.

Облысты дамытудың бастапқы қатері Ұлытау, Ақтоғай, Қарқаралы және Нұра аудандарынан (батыс бөлігі) халықтың орын ауыстыруы және ауыл шаруашылығы жайылымдары үлесінің қысқаруы болып табылады.

Өңірді дамытудың орталық осі «Алматы-Балқаш-Қарағанды-Астана-Көкшетау-Петропавловск» кеңістік қаңқасының негізгі жоспарлы осінің бойында қалыптасады.

Сондай-ақ дамытуды 2 санаттағы жоспарлы осі жанында «Достық – Ақтоғай – Балқаш – Жезқазған – Сексеуіл – Шалқар – Бейнеу – Ақтау» жүзеге асыру жоспарлануда.

Қостанай-Жезқазған-Қызылорда-Аягөз-Қарағанды жергілікті осаралық желілердің дамуымен қатар орталық осі маңында орналасқан аумақтарды игеру елдің бірыңғай ішкі экономикалық кеңістігін, Ресей Федерациясының Азиаттық бөлігі – Орталық және Оңтүстік Азия (Солтүстік-Оңт.) бағытындағы сауда-экономикалық коридорларды қалыптастырудың негізі болуы тиіс.

Сарыарқа өңірінің аумағындағы көшбасшы-қала Астана қаласы болады, онда жоғары әлеуметтік-мәдени деңгейдегі орасан экономикалық әлеует шоғырланады, сол уақытта ұлттық мәндегі тірек қала ретінде Қарағанды қаласы және Теміртау мен Саран қалалары бар Қарағандылық қалалық агломерация болады. Тірек орталықтары мен шалғайдағы ауылдар арасындағы байланыстырушы орталық болуға қабілетті Жезқазған және Балқаш болашағы бар хаба қалалар болып табылады.

Өңірді кеңістікті дамыту тұрғын үй құрылысы (оның ішінде жалға берілетін), ауылдық елді мекендерді тұрақты дамыту (сумен жабдықтауды және кәрізді қоса алғанда), ТКШ қызметтерді көрсету, облыстың қалаларын және аудандарын дамытудың экологиялық шектеулерін бейтараптау негізінде облыстың елді мекендерінің әлеуметтік тартымдылығын арттыру есебінен экономикалық кеңістіктің сапасын жақсартуға бағытталады.

Өңірдің инфрақұрылымын дамыту, оның ішінде басқармалармен және «Қарағанды облысының мемлекеттік жеке меншік серіктестігі өңірлік орталығы» АҚ-мен бірлесіп мемлекеттік жеке меншік әріптестік тетіктерін қолдана отырып жүзеге асырылады.

Селолық елді мекендерді тұрақты дамыту шарттарын қалыптастыру, оның ішінде халықтың шамадан тыс орын ауыстыруы (Ұлытау, Ақтоғай, Қарқаралы аудандары) бар Қарағанды облысының проблемалы аудандарының селоларында жағымсыз әлеуметік-экономикалық үрдісті еңсеру үшін аграрлық экономиканы (СЗЦ негізінде), әлеуметтік саланы (ауыз су, жолдар, мектептер және басқалар) дамыту шараларының жүйесі, оларды тұрақты дамытуға шығару іске асырылады.

Облыстың селолық халқының өмір сапасын арттырудың маңызды жолдарының бірі тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғырту және дамыту. Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығының инфрақұрылымдық элементтерінің тозуы, әрі халыққа көрсетілетін қызмет сапасының төмендігі салдарынан тұрғын үй-коммуналдық секторының бастапқы қызмет берушілерінің әлеуетін арттыру және пәтер иелері кооперативтерінің әлеуетін арттыру мен кондоминиум объектілерін басқару нысандарын оңтайландыру бойынша жұмысты бір мезгілде өткізу мақсатында тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығының инфрақұрылымын жаңғырту негізінде көрсетілетін қызметтің сапасын арттырудың негізгі бағыттарын іске асыруды талап етеді. Кондоминиум объектілерін басқару және ұстау бойынша кәсіби басқарушы компанияларды тарту сияқты көп пәтерлі үйлерді дамыту нысандарын дамыту қажет.

Облыс халқының экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету, антропогендік әрекеттің табиғи экологиялық жүйелерге зиянды әрекет етуін болдырмау және өңірде биологиялық әр түрлілікті сақтау облыстың экологиялық жағдайының қаурыттылығын кеміту бойынша экологиялық саясаттың бағытын айқындайды:

тазалау ғимараттарының тиімді жұмыс істеуін арттыру;

76

облыстың ірі су қоймаларын тазалау және үстіңгі қабаттағы суаттарға жеткіліксіз тазаланған ағын сулардың ағымын кеміту бойынша іс-шараларды өткізу;

бұзылған жерлерді тыңайтуды іске асыру, өнеркәсіптік және қатты тұрмыс қалдықтарын орналастыру көлемдерін кеміту;

қоршаған ортаны қорғаудың экономикалық тетігін жетілдіру.Облыста 418 селолық елді мекен бар, оның 108 дамудың жоғары әлеуетімен, 301 -

орташа және 9 – дамудың төменгі әлеуетімен. Бағдарламаны іке асыру кезеңінде (2004 жылдан бастап) қаржыландырудың барлық

көздерінен АЕМ-нің әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымын дамытуға 37 млрд. 864 млн.теңге жіберілді, оның шінде: республикалық бюджеттен – 12 млрд. 322 млн. теңге, жергілікті бюджеттен – 19 млрд. 268 млн. теңге, бюджетен тыс көздерден – 6 млрд. 274 млн.теңге.

419 АЕМ қызмет етеді:- 358 мектеп, оның ішінде 190 мектеп (53%) үлгі ғимараттарда, 168 – бейімделген

мекемелерде орналасқан (47%);- 234 денсаулық сақтау нысаны, оның ішінде 64 объект үлгі үй-жайларда (28%), 170 –

бейімделген (72%). 68 нысан жөндеуді және бейімделгендер орнына 38 объекті құрылысты талап етеді.

Клубтар (жеке меншіктілерді қоса алғанда) 217 АЕМ қамтылған, ол АЕМ-нің (419) 52 пайызын құрайды. Жұмыс істеп тұрған клубтардың – 123 объектісі жөндеуді қажет етеді. Қосымша 27 АЕМ клубтарын салу қажет.

Барлық аудан орталықтарында балалар-жасөспірімдердің спорт мектептері бар (10 объект, Осакаровка ауданында - 2). Спорт залдары - 259, ашық спорт алаңдары – 67, стадиондар – 9, жабық спорт кешендері – 9.

212 АЕМ (50,6 %) ауылдық елді мекендер орталықтандырылған суды, 204 АЕМ (48,7 %) – орталықтандырылмаған сумен қамту көздерін пайдаланады.

3 АЕМ ( 518 адам халқымен) - су тасылады. Бұлар: Бұқар жырау ауданының Асыл, Аюлы ауылдары, Сәтпаев селосы.

Облыста 11 АЕМ электр орнатылған. Сондай-ақ электр энергетикасы үшін электр беру желілерінің жоғары тозуы проблема болып отыр. 19 АЕМ электр беру желілерінің тозуы 85%-дан астамды құрайды, қайта құруға және күрделі жөндеуге көп шығынды талап етеді.

Облыстық және аудандық маңызы бар жолдардың жалпы ұзындығының (6071,3 км) 41% автомобиль жолдары қанағаттанарлықсыз жағдайда.

140 АЕМ (33,5%) аудан орталығына дейінгі жолдар қанағаттанарлықсыз жағдайда.Телекоммуникция желісімен 419 АЕМ қамтылған. Ауыл халқына қызмет көрсететін–

193 стационарлық және 8 жылжымалы пошта байланысының объектілерімен барлық селолар (кенттік округтар) қамтылған.

Мемлекеттік қызметтерді және мемлекеттік органдардың функцияларын электрондық нысанға ауыстыру

2010-2012 жылдардағы жұмыс қорытындысы бойынша 15 мемлекеттік қызметтер автоматтандырылды және «электрондық үкіметінің» Порталына шығарылды: 1.Мемлекеттік тұрғын үй қорынан баспананы алуға кезекті байқау;2.Мұрағаттық анықтамаларды облыс, қала және аудан мұрағаттарынан беру;3.Балабақшаға кезек нөмірін байқау;4.Баланы балабақша кезегіне тұрғызу;5.Қорғаншылық және қамқоршылық жөнінде анықтама беру;6.Жұмыссыз азаматтарға анықтама беру;

77

7.Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек тағайындау;8.Үйде оқытылатын және тәрбиеленетін мүгедек-балаларды материалдық қамтамасыз ету үшін құжаттарды ресімдеу;9.Дәрігерді үйге шақыру;10.Дәрігер қабылдауына жазылу;11.Алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін медицина ұйымдарына тіркелу;12.Облыс аумағында (республикалық маңызы бар қалалар, астана) таратылатын шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарын есепке алу;13.Жергiлiктi өкiлдi органдардың шешiмдерi бойынша мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтiк көмек тағайындау;14.Жұмыссыз азаматтарды тiркеу және есепке қою;15.Жұмыссыз азаматтардың жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуға жолдама беру.

Көрсетілген 15 қызметінен 7 әлеуметтік маңызды болып табылады. Басқа сөзбен айтқанда Елбасының 60% әлеуметтік маңызы бар мемлекеттік қызметтерді электрондық нұсқауға аудару жөніндегі тапсырма орындалды.

2012 жылғы 10 қазанынан бастап Қарағанды облысының электрондық қызметтер порталы іске қосылды. Қарағанды облысының электрондық қызметтерінің порталы мен «Электрондық үкіметінің» порталымен өзара қарым-қатынасты каматамсыз ету жұмыстары жүргізілді, Қарағанды облысының электрондық қызметтерінің порталына электрондық нұсқауға аударылған барлық мемлекеттік қызметтер шығарылды.

Сонымен қатар, облыстың электрондық қызметтер порталына қосымша 9 қызметтер мен сервистер шығарылды:

1. ТКШ жөніндегі мәселелер бойынша туындаған проблеманың географиялық және нүктелі көрсетуімен қаланың электрондық картасы арқылы өтініш жасау;

2. Қарағанды облысы аймақтары кескінінде дүкендер мен нарықтардағы халық тұтынатын тауарларға бағалар;

3. Қарағанды облысында жүзеге асатын инвестициялық жобалар және осы жобалар аясында ашылатын жұмыс орындар саны туралы ақпараттандыру;

4. Бизнесті қорғау (кәсіпкерліктердің заңды құқықтарына қысым жасалған жағдайда олардан өтініштерді қабылдау);

5. «Өзінді сайлаушылар тізімінде тексер» - аймақ азаматтардың тиісті сайлау учаскесін іздестіру;

6. Сайлау учаскелерінің шекаралары – сайлау учаскелерінің электрондық картасында көрнекі бейнесі;

7. Сайлау учаскесінің мекен-жайы немесе нөмір бойынша іздестіру;8. Қарағанды облысы әкімінің блогына түскен өтініштерді қабылдау;9. Компьютерлік сауаттылыққа оқыту.Мемлекеттік қызметтер регламенттерін әзірлеу мен бекіту жұмыстары орталық

мемлекеттік органдар деңгейінде бекітілген стандарттары бар мемлекеттік қызметтер бойынша жүргізілді. Жалпы алғанда облыс деңгейде көрсетілетін 78 мемлекеттік қызметтерінен регламенттері 61 қызмет бойынша бекітілді.

Бизнес-үдерістерді оңтайландыру, мемлекеттік қызметтерді көрсету барысында халықтан талап ететін құжаттардың санын азайту бойынша іс-шаралар аясында «Электрондық үкіметінің» өңірлік шлюзі (Е-Әкімдігі)» АЖ орталық мемлекеттік органдары ақпараттық жүйелерімен ықпалдастыру жұмыстары келесі мемлекеттік қызметтер бойынша жүргізілді: «Мектепке дейінгі балалар ұйымдарына жіберу үшін мектепке дейінгі (7 жасқа дейін) жастағы балаларды кезекке қою», «Мемлекеттік тұрғын үй қорынан тұрғын үйге немесе жеке тұрғын үй қорынан жергілікті орган жалдаған тұрғын үйге мұқтаж азаматтарды есепке алу және кезекке қою» және «Жетімдерді, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған

78

балаларды әлеуметтік қамсыздандыруға құжаттар ресімдеу». Сонымен қатар толықтыру үшін «Қорғаншылық және қамқоршылық бойынша электрондық тізбесі» қосымша ретінде әзірленді.

Облыстың электрондық нұсқауда мемлекеттік қызметтерді көрсететін барлық жергілікті атқарушы органдарына ЭҮӨШ АЖ таратылымы жүргізілді. Жүйенің сүйемелдеуі үнемі түрде жүргізілуде.

«Электрондық үкіметінің» порталын насихаттау және әйгілеу мақсатында облыс бойынша жүйелі түрде e.gov.kz поталы арқылы әртүрлі қызметтерді алу мүмкіндігі жөнінде ақпараттық модульдер жарияланады. Телеараналар және жарықдиодты арналар эфирінде «Электрондық үкіметін» насихаттау жөніндегі 4 бейнероликтер айналдыруы қамтамасыз етілді, арнайы телебағдарламалардың шығуы ұйымдастырылды. 2012 жылы жалпы электрондық БАҚ 30 бейнематериалдар көрсетілді, баспа БАҚ 80 астап басым шығарылды. «Электрондық үкіметін» насихаттау бойынша әртүрлі сыртқы әлеуметтік жарнамаларды орнату бойынша жұмыстар жүргізілді. Қазіргі уақытта облыс аумағында осы тақырып бойынша сыртқы жарнаманың 8 орналастырылды (3Х6 балборттар), 80 плакат.

Жергілікті бюджеттен қаржылындырылатын облыстағы атқарушы органдарының 98,8% электрондық құжат айналымына қосылды.

Облыс әкімі аппарат басшының деңгейінде әкім аппараты басшысымен 2012 ж. 16 қарашадағы № 276-п «Қарағанды облысы әкімінің аппаратында қағазсыз құжат айналымын ұйымдастыру туралы» бұйрық қабылданды.

ҚР Бас Прокурорының 2011 жылғы 16 қарашадағы № 109 бұйрығының талаптарына сәйкес облыстық электрондық құжат айналымының жаңартылуы жүргізілді.

«Электрондық құжат айналымы» ААЖ аттестаттық талдау жүргізілді.Халықты компьютерлік сауаттылығы бойынша оқу жүргізілді. ҚҚР Статистика

жөніндегі агенттігінің 2012 жылғы 1 қаңтары жағдайына облыста компьютерлік сауаттылығымен 49,2% экономикалық белсенді тұрғындар игерді. Осы көрсеткішті 50% дейін жеткізу үшін 2012 жылы 0,8% немесе 8 026 экономикалық белсенді тұрғындарды оқыту қажет етті. 2012 жылда 12 682 адам оқытылды. Жоспар 158 % орындалды. Оның ішінде ҚР ККМ ұсынылған жоспар-кестесіне сәйкес 2012 жылы «Электрондық мемлекеттік қызметтер» бойынша 3900 адам оқытылуы жоспарланған еді. Осы бағыт бойынша 6 276 адам оқытылды. Жоспар 160,9 % орындалды. ҚР Статистика жөніндегі агенттігінің деректері бойынша 2013 жылғы 1 қаңтарына облыста компьютерлік сауаттылығын 61,2 % тұрғындар игерді.

2010-2012 жыл қорытындысы бойынша Қарағанды облысы жергілікті атқарушы органдарының автоматтандыруға жататын 179 функцияларынан 121 функция (немесе 67,6%) автоматтандырылды, олардың ішінде 26 толықтай автоматтандырылды, 95 – ішінара автоматырылды. 2011 жылымен салыстырғанда функцияларды автоматтандыру пайызы 107% өсті, 2010 жылмен салыстырғанда – 163,5 %. (2011 жыл қорытындысы бойынша автоматтандыруға жататын 178 функцияларынан 113 функция (немесе 63,4%) автоматтандырылды, олардың ішінде 12 толықтай, 101 – ішінара. 2010 жыл қорытындысы бойынша автоматтандыруға жататын 130 функцияларынан 74 функция (немесе 56,9%) автоматтандырылды, оның ішінде 5 толықтай, 69 ішінара).

Осы бағыт бойынша проблемалық мәселелерге келесіні жатқызуға болады:- облыстың ақпараттық жүйелердің ақпараттық қауіпсіздігінің талаптарына

сәйкестігіне аттестауын жүргізу;- облыстық ақпараттық жүйелерді электрондық үкіметінің негізгі компоненттерімен

(ЖК МДҚ, ЗТ МДҚ, МТ АЖ, ЖМТ МДҚ) және Халыққа қызмет көрсету орталықтарына арналған ықпалдасқан ақпараттық жүйесімен «ХҚКО ЫАЖ»ықпалдастыру.

Проблемалық маселелерді шешу жолдары:

79

1) Қарағанды облысы әкімі аппараты жанындағы ақпараттық қауіпсіздігі жөніндегі бөлімшені құру;

2) облыс әкімдігінін, сондай-ақ облыс әкімдігі ғимаратынан тыс орналасқан облыс басқармалары басқа органдарының ғимараттарын ҚР заңымасанымен бекітілген ақпараттық қауіпсіздігінің талаптарына сәйкестендіру;

3) Қарағанды облысы «электрондық әкімінің» ақпараттық жүйелерін ақпараттық қауіпсіздігінің талаптарына сәйкестендіру бойынша кезеңдік аттесттауын жүргізу;

4) Қарағанды облысы «электрондық әкімдігінің» ақпараттық жүйелерін электрондық үкіметінің негізгі компоненттерімен және ХҚКО ЫАЖ кезеңдік ықпалдастыруын жүргізу.

Өңірді дамытудың әлеуметтік-экономикалық нәтижелерінің кешендік сипаттамасы негізгі проблемаларда, факторларды тежейтін тәуекелдерде, бәсекелесті басымдықтар мен мүмкіндіктерде айқындалған SWOT-талдау басымдылығында көрінеді.

SWOT-талдау басымдылығыКүшті жақтары Әлсіз жақтарыА басымдығы1. Металлургия-металл өңдеу, машина жасау және саласындағы айрықша экономикалық әлеует және фармацевтика және химия өнімдері өндірісіндегі инновациялық әлеует. 2. Минералдық шикізаттың айрықша қорларының болуы тау-кен өндіру өнеркәсібін дамыту үшін негізін құрайды. 3.Экономикалық және саяси тұрақтылық ұстап тұрған елдің қолайлы бизнес-климаты.4. Бай табиғи және минералдық ресурстардың бар болуының нәтижесінде өңірдің жоғары инвестициялық тартымдылығы.5. Орталық Азияның, Ресейдің, үнді және Қытайдың ірі тұтыну нарықтарына облыстың тиімді географиялық орналасуы.6.Ландшафтардың әртүрлілігі (жазық даладан бастап таулар мен ормандар), сондай-ақ бірегей туристік объектілердің болуы: Қарқаралы тау-орман оазисі, Ұлытау таулары, Балқаш көлі.7. Дамыған медицина ұйымдарының желісі.8.Негізгі медицина-демографиялық көрсеткіштерінің оң қарқыны – баланың тууы, табиғи өсім, жалпы өлімнің төмендеуі.9.Стационарды алмастыратын технологияларды пайдалану және тәулік бойы жұмыс істейтін стационарлық көмек көлемдерін қысқарту үшін кең мүмкіндіктер. 10.Тіркелген кедейлік деңгейін 0,5 пайызға төмендету байқалады. 11.Еңбекақының өсімі 2,3 есені құрады. 12. Мемлекет тарапынан қолдау.

А басымдығы1.Өнеркәсіпті дамытуды шектейтін желілерде өсіп жатқан қуат тапшылығы және шығынның жоғары деңгейі.2.Салалық теңдестірілмеуі: өнеркәсіптің және шағын бизнестің салалық құрылымының төменгі әртараптануы.3.Фармацевтикадан басқа, іс жүзінде өнеркәсіп салаларында жоғары технологиялы және ғылымды қажет ететін өнімді шығару бойынша өндірістер жоқ.4.Жоғары энергияны, еңбекті және материалды қажет ететіндәстүрлі және ескірген технологияларды басымдау.5.Жоғары қосылған құны бар түпкілікті қайт бөлу өнімі үлесінің төмендігі.6.Инвестицияларды тарту бойынша әлсіз бәсекелестік шарттары (кедендік және валюталық режим).7.Инвестицияларды тартуды қамтамасыз ететін инфрақұрылымының дамымауы (арнайы аймақ, қаржы, банктік, ақпараттық-талдамалы, консалтингтік, көліктік және өзгелері).8.Инвестицияларды тартумен байланысты мемлекеттік басқару жүйесінің тұрақсыздығы.Визалық режим.9.Кәсіпорындардың экспортқа дайын болмауы (маркетингпен, релевантті ақпаратпен алмасу, басқарумен, сапамен, кадрмен, шикізатпен қамтамасыз ету, энергиямен қамтамасыз ету, оң сауда имиджінің болмауы және т.б. проблемалар).10.Туристік инфрақұрылымның халықаралық

80

13.Инновациялық жобалардың қолдаудың дамыған инфрақұрылымы.В басымдығы 1.Елдің аумағындағы орталық жағдай есебінен облыстың айрықша транзитті әлеуеті.2.Қазіргі заманғы кәсіби білім үшін ресурстар кешенінің болуы: инфрақұрылым, профессорлық-оқытушылар құрамының жоғары біліктілігі.3.Мектеп жасына дейінгі балаларды қамту өсімі байқалады, қалада – 86,4 %-ға дейін, селолық жерлерде 87,7 %-ға дейін.4. Ыстық тағаммен қамту 87,2%-ды құрайды.5. Жұмысқа орналасқан колледж түлектері санының өсуі.6.Облыста білім берудің қалпына келтіру ұйымдарының желілері кең дамыған, бұзушылықтардың барлық түрлері бойынша 10 арнайы қалпына келтіретін мектеп-интернаттар жұмыс істейді. С басымдығы. 1.Жұмыссыздықтың жоғары деңгейі.2.Халықтың жан басына етпен, астықпен және картоппен қамтамасыз етілгендігінің жеткілікті деңгейі.3.Инновациялық әлеуеттің кешенді әлементтерінің бар болуы («Технопрак Сарыарқа» ЖШС, «Караганда-Инвест» («Сарыарқа» АЭА) АҚ).4.Құрылыс индустриясын дамыту үшін шикізат көздерінің бар болуы.5.Халыққа кең спекторлы қызмет көрсететін ҮЕҰ белсенді секторлары.6. Мәдениет мекемелері қызметтерінің талап етілу дәрежелерінің жоспарлы өсімі байқалады.7.Медициналық кадрлармен қамтылғанының тұрақты көрсеткіштері (облыста жоғары және орта медициналық оқыту мекемелерінің бар болуы).8.Ірі облыстық медицианлық ұйымдардың кадрлық және материалдық-техникалық базасы ЖММК-нің (жоғары мамандандырылған медициналық көмек) шеңберінде қызметтерді көрсетуге мүмкіндік береді. 9.Облыста 10 интернат үйлері, үйге барып әлеуметтік көмек көрсететін 69 бөлімше, белгілі бір тұрғылықты орны жоқ адамдар үшін 3 әлеуметтік бейімделу орталығы жұмыс істейді.

талаптарға сәйкес келмеуі (туристік объектілерге кіру жолдарының болмауы/төменгі сапасы).11. Нарықтың шынайы тұтынушылығы саласында кадрларды дайындау бағдарламасының сәйкес келмеуі. 12. Әлеуметтік маңызы бар аурулармен аурудың жоғары деңгейі – ҚЖА (қан айналу жүйелерінің ауруы), туберкулез, қатерлі ісік аурулары.13.Кәсіби дайындыққа және қайта дайындауға жіберілгендер үлесі төмен. 14.Әлеуметтік қызмет көрсету мекемелеріне деген жоғары тұтынушылық. 15.Мектеп жасына дейінгі ұйымдардағы орындардың тапшылығы байқалады. 16.Білім беру ұйымдарында, оның ішінде орта арнайы да кадрлар тапшылығы аса өткір орын алады. 17.Энергия көздерінің жетіспеушілігі.В басымдығы.1.Негізгі капиталға инвестициялардың төмен деңгейі кезіндегі негізгі қорлардың жоғары тозуы.2.Пайдаланылатын шикізаттан пайдалы элементтерді қайта өңдеу кешендігі және алу толықтығының төмендігі. 3.Қоршаған ортаның көптеген ағымдағы және тарихи ластанулары (9 жергілікті және 3 ұлттық экологиялық проблемалар).4.Шаруашылық-игерілмеген аумақтардың жоғары пайызы бар өңірдің оңтүстік бөлігінде орналасудың нүктелі-ошақты бір қалыпты емес үлгісі.5.Селоның инфрақұрылымдық әлеуетінің бір қалыпсыздығының жоғары деңгейі.6.Ауылшаруашылық өнімін қайта өңдеу үлесінің төмендігі: ет – 6%, сүт - 11%.7.Дәнді дақылдар астығының деңгейінің жылына 0,43 т/га төмендеуі.8.Ауылдық денсаулық сақтау ұйымдарының мамандармен жеткіліксіз қамтамасыз етілуі. 9.Әлеуметтік қызмет көрсету саласындағы төменгі еңбекақы.С басымдығы. 1.Азаматтар үшін қолжетімді тұрғын үй деңгейінің жеткіліксіз деңгейі.2.Қалалық жерлерде кәріз және су өткізу желілерінің 70%-дан 80%-ға дейін тозуы. 3.Кәсіптер мен мамандықтар бойынша еңбек нарығында сұраныс пен ұсыныстардың сәйкессіздігі.4. Селолық мәденинт объектілерінің материалдық-техникалық базасының нашар деңгейі, мамандандырылған кадрлардың жетіспеушілігі.

Мүмкіндіктері ҚатерлеріА басымдығы. 1.«Өнімділік 2020», «Инвестор 2020» бағдарламаларының шеңберіндегі мемлекеттік қолдау өңдеуші өнеркәсіптің үлесін ұлғайтуға және өңірдің экономикасын әртараптандыруға мүмкіндік береді.2. Өнеркәсіптің негізгі салаларын дамыту тұжырымдамасын іске асыру технологияны жаңғыртуға және дамудың инновациялық моделіне

А басымдығы. 1.Энергия тапшылығын сақтау салдарынан облыс экономикасын дамыту қарқындарын бәсеңдету.2.Өңірлік экономиканың технологиялық дамытудағы және өңірлік экономиканың салалық тепе-теңсіздігіндегі артта қалушылық салдарынан ішкі нарықтың импортқа тәуелсіздігін ұлғайту. 3.Қаржы-несие жүйесінің тұрақсыздығы күшінде

81

көшуге мүмкіндік береді. 3. «Сарыарқа» Технопаркі» ЖШС, «Караганда-Инвест» АҚ, («Сарыарқа» АЭА) қызметтерін жандандыру өнеркәсіп саласын дамытуға және инновациялық белсенділікті арттыруға мүмкіндік береді. 4.Экономикалық кеңістіктің әлеуетін дамытудың алғы шарты ретінде Астана-Алматы өсімінің осіндегі мультитранспорттық түйін ретінде Қазақстанның орталығындағы КГА геоэкономикалық ахуал серіктес қалалардың өсуі және кенттену концентрациясы аймағында агломерациялық-желілік қоныстануды қалыптастыруға мүмкіндік береді.5.Инвестицияларды тарту көлемдері бойынша өңірлік көшбасшы ұстанымына шығу.6.Капиталдың әлемдік нарығында елдің оң инвестициялық имиджін құру.7.Туризм саласында, оның ішінде жергілікті жерлерде жаңа жұмыс орындарын құру.8.Келушілер және ішкі туризм бойынша туристік ағындарды ұлғайту.9.Кеден одағының шеңберінде бірыңғай экономикалық кеңістікті құру.10.Инновациялық-белсенді кәсіпорындар санын ұлғайту.11.Шетелдік инвестицияларды технологияны тарту.В басымдығы. 1.Теміржол жолдарының және магистральды жолдарды салу бойынша ҚТЖ жобаларын іске асыру Жезқазған және Сәтпаев қалалары мен іргелес жатқан аумақтардың экономикалық дамуына импульс береді. 2.Энергетика, көлік, әлеуметтік сала және басқа салаларда, оның ішінде мемлекеттік-жеке серіктестік тетіктерін пайдалана отырып, инфрақұрылымды дамыту жобаларын іске асыру.3.Облысты дамытудың кеңістікті-құрылымдық бір қалыпты еместігін төмендету (Ұлытау, Қарқаралы, Ақтоғай аудандары). 4.Инвестицияларды тарту бойынша жүйелі және дәйекті мемлекеттік саясатты құру.5.Инвестицияларды тарту бойынша тиімді мемлекеттік және жеке инфрақұрылымды қалыптастыру.С басымдығы.1.Орта және шағын қалаларда тұрғын үй құрылысының және жалға берілетін үйлер құрылысының мемлекеттік бағдарламасын іске асыру.2.Экономиканың өндіруші секторынан қайта өңдеу секторына инвестицияларды қайта бөлу есебінен елдің тұрақты және теңгерімді экономикалық өсімін қамтамасыз ету. 3.СДО қалыптастыру тетігінің негізінде ауылдық өндірушілер кооперациясының үдерісін жандандыру есебінен ауыл шаруашылығы шикізатын қайта өңдеу дәрежесін ұлғайту.

құрылыс саласының тұралағанын сақтау.4.Экономиканың шикізат бағдарын сақтау және тиісінше экспорттың шикізат бағдарын бекіту.5.Туризм саласындағы инвестициялық белсенділіктің төменгі деңгейі.6.Шикізат базасының тозуы салдарынан елдің инвестициялық тартымдылығын жоғалту.7.Негізгі капиталға инвестицияның төменгі капиталдарына байланысты, елді дамытудың қолда бар өнеркәсіптік-өндірістік әлеуетін жоғалту.8.Әлемдік нарық конъюктурасының ықпалы.В басымдығы.1.Минералды-шикізат ресурстарын біріктіру және олардың заттық құрамын күрделендіру нәтижесінде кен өндіру көлемдерін қысқарту. 2.Кәсіби білім беру жүйесіндегі тепе-теңсіздікті сақтауеңбек ресурстарына деген сұранысты қанағаттандыруға жағымсыз әсер етеді.3.Жол шаруашылығын және көлікті дамытудың ағымдағы деңгейін сақтау кезінде бәсекелестік артықшылықтарды төмендету. 4.Инвестицияларды тартуға бағытталған қаражаттарды тиімсіз қолдануға байланысты мемлекеттік бюджеттің тікелей шығындары.С басымдығы.1.Көмір өндірудің тау-кен геологиялық және тау-кен техникалық жағдайларының нашарлауы.2.Тұрғындардың өмірі сапасының және желілердің тозуының жоғары деңгейін сақтау кезінде бизнесті жүргізу шарттарының нашарлауы.3.Ауыл халқының білім беру, денсаулық сақтау, мәдениет және спортқызметтеріне бір қалыпты емес ену ауылдық аудандарда адамдық әлеуетінің деңгейін төмендетеді. 4.Ауылдық аумақтарды әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылым объектілерімен жеткіліксіз қамтамасыз ету. 5.Индустриялық парк құрылысының аяқталу мерзімінің ұзаққа созылуына байланысты әртараптануды ұстау.

82

3. ӨҢІРДІ ДАМЫТУ КӨРІНІСІ

Қарағанды облысы дәстүрлі экспорттық секторларда және көліктік-коммуникациялық пен энергетикалық кешеннің жаңғыртылған инфрақұрылымы бар (фармацевтика, құрылыс материалдары, АӨК) экономиканың басым салаларындағы инновациялық өндірістерде тікелей әртараптандыруды байланыстыратын серпінді өндіруші өнеркәсіп орталығы; экономикалық кеңістіктің оң серпінді сапасы және адамшылық әлеуетті дамыту шарттары бар өңір болады.

Негізгі индикаторлар:Э кон о мика:

Жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі - 2015 жылы алдыңғы жылға 104,5%; Өнеркәсіптік өнімнің нақты көлем индексі - 2015 жылы 102,6%; Өңдеуші өнеркәсіптің шығаратын өнімінің нақты көлем индексі - 2015 жылы 103,7%; Тау-кен өнеркәсібі өнімін шығарудың және кеніштерді игерулердің НКИ - 2015 жылы

102,4%; Металлургия өнеркәсібінің НКИ - 2015 жылы 105,8%; Машина жасаудың НКИ - 2015 жылы 110,3%; Өзге металл емес минералдық өнімдер өндірісінің НКИ - 2015 жылы 109,6%; Өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі - ; Электр энергиясын өндіруді ұлғайту - 2015 жылы 110%;

Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің НКИ - 2015 жылы 102,0 % (2009 жылы -108,6 %).

Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің өнім өндірісінің нақты көлем индексі - 2015 жылы 100,8%;

Бөлшек сауданың нақты көлем индексі - 2015 жылы 106,4%; Өнеркәсіпке салынатын инвестициялардың нақты көлем индексі – 2015 жылы 112,4%. Инновация саласында кәсіпорындар мен ұйымдардың белсенділік деңгейінің өсімі

(технопарктер, бизнес-инкубаторлар, индустриялық парктер және т.б.) - 2015 жылы 6,6%;

83

Жүйе құрушы кәсіпорындарда тауарларды, жұмыстар мен қызметтерді сатып алуға жергілікті қамту үлесін 2015 жылы 66,4% ұлғайту.

Кедендік одақтың қатысушыларымен сыртқы сауда айналымының көлемін 2015 жылға дейін 30%-ға ұлғайту.

Әлеуметтік сала : Халықтың білім сапасымен және қолжетімділігімен қанағаттануы деңгейі 2015 жылы

60%; Балаларды мектепке дейінгі оқытумен және тәрбиелеумен қамту 2015 жылы 99%; Типтік жастағы жастарды (14-24 жас) техникалық және кәсіптік біліммен қамту үлесі

2015 жылы 22,1%; Халықтың медициналық қызмет сапасына қанағаттануын ұлғайту 2015 жылға қарай

98,2%; Халықтың күтілетін өмір сүру ұзақтығын 2015 жылға қарай 70 жасқа дейін ұзарту; Жалпы өлім-жітімді 2015 жылға қарай 7,7% жеткізу.

Жұмыссыздық деңгейі 2015 жылы – 5,1%;- Өмір сүру шегінен төмен табысы бар халықтың үлесі 2015 жылы – 2,5%; - Арнайы әлеуметтік қызметтерді көрсетумен қамтылған тұлғалардың үлес салмағы (оларды алуды қажет ететін тұлғалардың жалпы санында) 2015 жылы – 90%;

- Мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі (2009 жыл – 38%) 2013 жылға 75%, 2015 жылға 77% ;

Облыстың мемлекеттік тілді меңгерген халқының үлесі 2015 жылға қарай – 72 %; Дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатын халықтың барлық жас топтарын

қамтуды 2015 жылы - 29% ұлғайту; Туристік қызмет саласында қызмет көрсететін ұйымдардың жиынтық табысын алдағы

жылдың деңгейіне - 2015 жылы – 3% ұлғайту; Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара байланысын оң бағалайтын

тұрғындар үлесін 2015 жылы 78% ұлғайту; халықтың ішкі істер органдарына сенімінің болжамдық деңгейі 2015 жылы 50% кем

емес деңгейде (2009ж. – 50%); Төтенше жағдайлардан болатын адамдар мен материалдық шығындарды 2015 жылы

1,5% төмендету.

Инфра құрылым: Халықтың байланыс және коммуникациялар саласындағы қызмет сапасымен

қанағаттануы деңгейі - %; Құрылыс жұмыстарының нақты көлем индексі алдыңғы жылға %, 2015 жылы– 107%; Тұрғын үй ғимараттарды пайдалануға беру, жалпы алаңның ш.м. 2015ж. – 335,3 ш. м.; Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы бар автомобиль

жолдарының үлесі 2015 жылы 77% (2009ж. – 60%); Жүк айналымы көлемі 2015 жылы – 9402 млн.тонна-км (2009ж. – 4588,4 млн.тонна-

км); Жолаушыларды тасымалдау айналымының көлемі 2015 жылы – 33880 млн.жолаушы-

км (2009ж. – 4588,4 млн.жолаушы-км); тұтынушылардың коммуналдық қызметпен қанағаттану сапасының деңгейі 2015

жылы 51,5%-дан кем емес (2009 ж. - 48,3%); Халықтың орталықтандырылған сумен қамтамасыз етуге қол жетімділік деңгейін

2015 жылы 72,5% ұлғайту; Жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 2015 жылы 78% ұлғайту; Халықты субұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін 2015 жылы 55% ұлғайту.

84

Ауылдық аумақтарды дамыту, экология: Дамудың жоғары әлеуеті бар ауылдық елді мекендердің саны; Тіректі ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны; зиянды заттардың жалпы шығарылуы жыл сайын 2015 жылға дейін 2000 тонна

шегінде төмендету; мемлекеттік орман қоры алаңдарының орманды алқаптарының аумағы 2015 жылға

қарай 91920 га дейін.

Мемлекеттік қызметтерді көрсету : халыққа әлеуметтік маңызды қызметтерді көрсету сапасымен қанағаттандырылу

деңгейі 2015 жылы 98%;- Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын (үдерістерін) автоматтандырудың

орташа дәрежесі 2015 жылы 80%.

85

4. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, МАҚСАТТАР, МІНДЕТТЕР, НЫСАНАЛЫ ИНДИКАТОРЛАР МЕН НӘТИЖЕЛЕРДІҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ

1-бағыт «Э кономика» Өңірлік макроэкономикаМақсаты: Ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етуге жәрдемдесу

№ п/п

Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ****

I кезең II кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:Жалпы өңірлік өнімнің нақты көлем индексі, % алдыңғы жылға

106,4 101,2 103,2 103,8 104,5

1-міндет. Қосылған құнды тұрақты ұлғайту1 Жалпы өңірлік өнімнің көлемі, млрд. теңге 2397,9 2459,0 2538,4 2635,5 2753,3

2-міндет. Сыртқы сауда айналымы2 Экспорт, млн.АҚШ долл./ млн. теңге 5300,6 3844,3 3577,8 3761,4 4435,9

777174,0 573228,0 543825,6 575494,2 683128,6

3 Импорт, млн.АҚШ долл. / млн. теңге 1103,6 1178,6 1192,6 1253,8 1478,6161809,8 175741,0 181275,2 191831,4 227704,

43-міндет. Тауарлар мен қызметтердің бағаларының өзгеру деңгейі

4 Кезең соңына инфляция деңгейі, % 8,2 6,1 6,0-8,0 6,0-8,0 6,0-8,0

Қол жеткізу жолдары:Жалпы өңірлік өнімнің өсімі экономиканың барлық салаларында қалыптастырылған

қосылған құнның тұрақты ұлғаюы есебінен қол жеткізілетін болады. Бұл міндеттерге қол жеткізу Бірыңғай экономикалық кеңістіктің, өңіраралық

кооперацияны Қазақстанның ішінде, сондай-ақ БЭК-тің шеңберінде дамыту және кеңейту шеңберінде жоспарланған.

Ақшалай-несиелік саясаттың шаралары экономикалық өсімді қолдауға мүмкіндік береді.

Өнеркәсіп Мақсаты: Ұлттық және өңірлік экономикаларда бәсекеге қабілетті өндірістерді дамыту және экономиканы жаңғырту негізінде өнеркәсіптегі құрылымдық ілгерілеу

№ Нысаналы индикаторлар/Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

I-кезең II-кезең2011 2012 2013 2014 2015

1 Өнеркәсіптік өнімнің НКИ % 102,8 97,6 100,5 101,5 102,6

2 Өңдеуші өнеркәсіп өнімін шығарудың НКИ - % 106,3 93,3 95,5 101,5 103,7

3 Тау-кен өнеркәсібі өнімін шығарудың және кеніштерді игерулердің НКИ - % 102,8 110,7 115,0 102,7 102,4

4 Металлургия өнеркәсібінің НКИ - % 103,8 90,9 91,7 100,3 101,0

5 Машина жасаудың НКИ % 139,6 130,1 93,1 100 101,1

6 Өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі - % - - - - -

1 ЖАӨ -дегі өнеркәсіптің үлесі,% 49,4 50,2 50,3 50,3 50,4

2 Өнеркәсіптік өндіріс құрылымындағы өңдеуші өнеркәсіп үлесі - % 79,6 78,6 70,3 73,0 75,4

86

№ Нысаналы индикаторлар/Тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

I-кезең II-кезең2011 2012 2013 2014 2015

3 Өнеркәсіп өнімінің ЖҚҚ ұлғайту - % 103,7* 97,8 99,2 101,7 102,9

1 Лигнит және көмір өндіру НКИ- % 108,8 102,5 103,0 103,3 103,5

2 Металл кендерін өндірудің НКИ- % 91,8 103,1 102,5 103,0 103,1

3 Темір кендерін өндірудің НКИ- % 114,4 94,3 100,4 101,5 101,8

1 ЖАӨ -дегі өңдеуші өнеркәсіптің үлесі % 34,9 35,1 37,7 39,3 40,9

2 Өңдеуші өнеркәсіптегі еңбек өнімділігі 85,5 118,9 120 125,4 132

3 Өңдеуші өнеркәсіп өнімі экспортының өсімі % 113,7 80,9 99,8 120,1 112,1

4 Қара металлургияның өнiмi өндiрiсiнiң НКИ % 108,0 83,3 90,9 100,9 101,2

5 Машиналар мен жабдықтардан басқа, дайын металл бұйымдары өндiрісінің НКИ % 150,7 103,2 98,4 100,0 101,5

6 Машина жасау саласында еңбек өнiмдiлiгiн 14,8 мың АҚШ долларына дейін ұлғайту 9,5 10,2 12,6 13,5 14,8

7 Өзге металл емес минералды өнімдер өндірісінің НКИ - % 112,4 127,3 108,1 109,5 109,6

8 Жеңіл өнеркәсіп өнімінің НКИ- % 134,4 116,6 81,0 100,8 101,5

Қол жеткізу жолдары(жобалар базасы):

№ Іс-шараның атауы Орындалу мерзімі

Қажетті қаражат көлемі,

млн. теңге

Қаржыландыру көздері Жауаптылар

2 міндет. Тау-кен өнеркәсібі кәсіпорындарының азаймалы қуаттылықтарын толтыру1 «АрселорМиттал Теміртау» АҚ

шахталарындағы қазіргі тау-шахталық құралдарын, жаңа технологияларды енгізу мен өндірісті жетілдіру арқылы көмір өндіру көлемін жылына 13 млн. тоннаға дейін өсіру

2018ж. 44900,0 Өз қаражаты ӨИИДБ, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ КД

2 АрселорМиттал Теміртау» АҚ шахталарынан алынатын метаннан электр қуатын шығаратын қуаттылығы 1,3 мВт тәжірибелі құралды алу

2012ж. 251,6 Өз қаражаты ӨИИДБ , Теміртау қ. әкімі, «АрселорМиттал Теміртау» АҚ КД

3 «Шубаркөл Көмір» АҚ-а пайдаланылған кокс газынан 5,5 мВт электр қуатын өндіретін электр технологиялық кешенін ұйымдастыру

2012ж. 1220,3 Өз қаражаты ӨИИДБ, Нұра ауданының әкімі, «Шұбаркөл Көмір» АҚ

4 "САРЫАРҚА ENERGY" ЖШС-ң «Жалын» кен орнында көмір өндірісін ұйымдастыру мен көмір өндірудің қуаттылығын 0,5-тен 1,0 млн. тоннаға дейін ұлғайту

2010-2015жж.

20,2 Өз қаражаты ӨИИДБ, Жаңаарқа ауданы әкімі, "САРЫАРКА ENERGY" ЖШС

5 Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың актуализациядан кейінгі іске асыру

2013-2015жж.

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

3 міндет. Өнеркәсіптегі құрылымдық жылжуларды қамтамасыз етуЖеңіл өнеркәсіп

1 «Ютария ltd» ЖШС тігін өндірісін 2010- 420 Өз қаражаты, БЖК ӨИИДБ, Жезказган

87

жетілдіру 2012жж. қ. әкімі, «Ютария ltd» ЖШС

2 «Тэгам» ЖШС-дегі шұлық бұйымдары өндірісін жетілдіру

2010-2013жж.

25 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, ТОО «Тэгам»

3 Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың актуализациядан кейінгі іске асыру

2013-2015жж.

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

Химиялық өнеркәсібі4 "Kazcentrelectroprovod" ЖШС-да -

жылына 1200км полиэтилен құбырлар өндірісі

2011ж. 150 Өз қаражаты ӨИИДБ, Саран қ. әкімі, "Kazcentrelectroprovod" ЖШС

5 «А-сервис» техникалық көмек орталығы»ЖШС-де - жылына 3000 тоннаға дейін полипропиленнен тоқылмаған материалдар өндірісі

2010-2013жж.

300 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, «А-сервис» техникалық көмек орталығы»ЖШС

6 «ТНК «ТИАТР» ЖШС полиэтилен құбырлар өндірісі

2012ж. 350 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, «ТНК «ТИАТР» ЖШС

7 Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың актуализациядан кейінгі іске асыру

2013-2015жж.

- Өз қаражаты ӨИИДБ , инвестор

8 «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020ж.

- Өз қаражаты ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Фармацевтикалық өнеркәсіп9 GMP "Қарағанды

фармацевтикалықкешені" ЖШС, "Халықаралық НПХ "Фитохимия"АҚ стандарттары бойынша біртума фитопрепараттар өндірісін ұйымдастыру

2015ж. 650 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі , "Қарағанды фармацевтикалықкешені" ЖШС, "Халықаралық НПХ "Фитохимия"

10 Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың актуализациядан кейінгі іске асыру

2013-2015жж.

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

Басқа да металлдық емес минералдық өнімдер өндірісі11 "Kарцемент"АҚ-да құрғақ тәсілмен

жылына 1,5 млн. тонна шығаратын цемент өндірісінің №5 технологиялық линиясын қосу

2008-2014жж

12300 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "Қарцемент" АҚ

12 Жаңа құрылыс материалдарын өндіру(темірбетон бұйымдар)

2012ж. 234 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, «Экостройсервис» АҚ

13 Темірбетон бұйымдарөндіретін зауыт «ККК Бетон» ЖШС

2015г. 1254 Өз қаражаты ӨИИДБ, Саран қ. әкімі, , «ККК Бетон» ЖШС

14 «SAS CR-800» битумы модификаторы мен ыстық және суық қолданылатын гидроизоляциялық антикоррозиялық мастикалар шығаратын зауыт құрылысы

2012-2014жж

2599 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ., «Карстройиндустрия» өндірістік бірлестігі».

15 Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың

2013-2015жж

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

88

актуализациядан кейінгі іске асыру16 «Сарыарка» АЭА инвестициялық

жобаларын іске асыру2013-

2020жж.- Өз қаражаты ӨИИДБ,

«Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Металлургиялық өнеркәсіп17 Развитие и модернизация

«АрселорМиттал Теміртау» дамыту мен жетілдіру арқылы жылына 6 млн. тоннаға дейін болат өндірісін өсіру

2010-2015жж

133554 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.1

«Linde» фирмасының кислород өндірісінің ауаны ыдырату блогы құрылысы

2012ж. 18700 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ КД

17.2

№2 домналық пешін қалпына келтіру 2012ж. 15000 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.3

№3 домналық пешін қалпына келтіру 2013ж. 19500 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.4

Алтыжылғалы құймаларды үздіксіз даярлайтын машина (МНЛЗ №3)

2013ж. 14000 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.5

№1 газ тазалағыш конвертерді қайта қалпына келтіру

2013ж. 18600 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.6

Домен газындағы қазандық станциясын салу

2012ж. 2700 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

17.7

Алгомашиналардың салқындатқыш аймағының артындағы шаңнан тазартқыш жүйесін қалпына келтіру

2012ж. 2800 Өз қаражаты ӨИИДБ, Темиртау қ. әкімі, "АрселорМиттал Темиртау" АҚ

18. Катодты мыс шығаратын зауыт салу «Сары Казна» ЖШС

2012ж. 7300 Өз қаражаты ӨИИДБ, Балхаш қ. әкімі, "Сары - Қазна" ЖШС

19. «Көктасжал» кен орнының базасында тау-кен кешенін салу мен пайдалану

2010-2013жж

12865 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарқаралы ауданының әкімі, "Алтай - Полиметаллы" ЖШС

20. Ферросиликоаллюминия шығару бойынша ферро қорытпа өндірісін құру

2014-2015жж.

82500 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімінің, «Қарағанды кешенді қорытпалар зауыты» ЖШС

21. Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың өзектендіргеннен кейін іске асыру

2013-2015жж

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

22. «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020жж

- Өз қаражаты ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Машина жасау23. «Пархоменко атындағы Қарағанды

машзауыты» ЖШС-де жүк 2008-

2012жж3130 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды

қ. әкімі,

89

вагондарына ірі құймалар өндірісі - жылына 15 мыңдана

«Пархоменко атындағы Қарағанды машзауыты» ЖШС

24. "ҚазАвиаСпектр" ЖШС-де ауыл шаруашылығына арналған сериялық ұшақтар өндірісін ұйымдастыру - жылына 36 ұшақ

2010-2013жж

1648 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, "КазАвиаСпектр" ЖШС

25. «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС КЛМЗ филиалында БелАЗ техникаларын жинау мен жөндеуді ұйымдастыру және бөлшектерін шығару

2016ж. 10500 Өз қаражаты ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі, ТОО «Қазақмыс Корпорациясы» ЖШС КЛМЗ

26. Технологиялық газдарды тазалауға арналған құралдар шығаратын зауыт салу «AbsalutEcology» ЖШС

2010-2013жж

12600 Қарыз қаражаттар ӨИИДБ, Қарағанды қ. әкімі , инвестор

27. Индустрияландыру картасына енген инвестициялық жобалардың актуализациядан кейінгі іске асыру

2013-2015жж

- Өз қаражаты ӨИИДБ, инвестор

28. «Сарыарка» АЭА инвестициялық жобаларын іске асыру

2013-2020жж

- Өз қаражаты ӨИИДБ, «Караганда-Инвест» АҚ, инвестор

Қол жеткізу жолдары1-кезең. Бірінші кезеңде өнеркәсіпті дамыту үшін Индустрияландыру картасының

және АЭА-ның негізгі салаларының жобаларын белсенді түрде іске асыру болжанып отыр. Облыс әкімінің төрағалық етуімен үйлестіру кеңесінің жұмыстары және «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы арқылы жобаларды іске асыру, «Металлургия-металл өңдеу» индустриялық паркінің инфрақұрылымын салу, АЭА жобаларының құрылысы қамтамасыз етілетін болады.

2-кезең. Екінші кезеңде өнеркәсіпті дамыту үшін негізгі салалардың жобаларын белсенді іске асыру және олардың жобалық қуатқа шығуын болжап отыр.

Бағдарламаның қолданылуының барлық кезеңінде жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды жаңғырту, техникалық қайта жарақтау және қалпына келтіру, отандық өнертапқыштар мен ғылыми, білім беретін және инновациялық әлеуетті құрайтын өндірістік жаңалық ашуларды жетілдіру, құқықтық қорғалуын күшейту, «Даму» қорының ресурстарын тарта отырып шағын кәсіпорындарды дамытуды қолдау бойынша жұмыстарды көздейді; Қарағандының өңірлік технопаркінде технологиялық бизнес-инкубация және даму жобаларының инжинирингі жүзеге асырылатын болады, металл өңдеуді дамыту үшін мамандандырылған зертханалар мен кешендер қызмет жасайтын болады. Сондай-ақ ақпараттық сүйемелдеу шарасының шеңберінде арнайы Интернет ресурстарда ақпарат жүйелі түрде жүзеге асырылатын болады.

Мақсаты: Облыстың энергетикалық кешенін тұрақтыдамыту р/

н№Нысаналы индикатор лар /тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең2011 ж 2012ж 2013ж 2014ж 2015ж

1 Нысаналы индикатор лар : Электр энергиясын өндіруді ұлғайту, % 100 101 102 103 110

1-міндет. Электрэнергетикасын дамыту1 Энергия тұтынудың жалпы көлемінде

альтернативті энергия көздерінің үлесін ұлғайту, кВт/сағ

- - - - -

Қол жеткізу жолдары 1-кезең. Бірінші кезеңде энергетикалық саланың дамуының маңызды жобалары

бойынша – ЖЭО-4 құрылысы, ЖЭО-3, Балқаш ЖЭО, Жезқазған ЖЭО, ҚарГРЭС-2 кеңейту

90

және жаңарту - ТЭН және ЖСҚ өңдеуін қамтамасыз ету қажет. Энергетикада жанартылатын энергия көздерін қолдануымен жаңа технологиялардың дамынуа ерекше көңіл бөлу керек.

2-кезең. Екінші кезеңде коммуналдық қызметтерді көрсету қолданылатын шығындарды азайтуға мүмкіндік беретін жаңа технологиялар мен технологиялық шешімдер мен жабдықтардың қолдануымен электр энергетиканың жаңа объектілерін (станция құрылысы, электр өткізу желілерінің және қосалқы станцияның қайта жаңғырту) құрылысы мен қайта жаңғыртуға бағытталған іс-шараларды іске асыру жоспарланған.

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттер көрсеткіштеріне жету үшін барлық кезең бойынде бар генерациялаушы қуаттар, тарататын электрлік және жылулық желілердің жүйелі күрделі және ағымдағы жөндеу жұмыстары, аймақтың энергонәтижелігін жоғарлату бойынша жоғарыда көрсетілген жұмыстарды қамтамасыз етуқажет.

Агроөнеркәсіптік кешенМақсаты: Агроөнеркәсіп кешенінің бәсекелестікке қабілеттілігін арттыру № Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикатор:

Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің нақты көлем индексін 2015 жылға дейін 102 пайызға жеткізу (2009 ж. – 108,6 пайыз)

113,3 100,5 102,0 102,0 102,0

1 міндет. Агроөнеркәсіп кешені салаларының тұрақты дамуы, олардың бәсекеге қаблеттілігінің өсуі және облыстың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету

1 Өсімдік шаруашылығының жалпы өнімі (қызметі) өндірісінің физикалық көлемін 2015 жылға дейін 101,8 пайызға (2009 ж.-122,6 пайыз)

136,3 95,0 101,4 101,6 101,8

2 Мал шаруашылығының жалпы өнімі (қызметі) өндірісінің физикалық көлемін 2015 жылға дейін 103,0 пайызға (2009 ж.-93,3 пайыз)

100,5 102,0 102,4 102,7 103,0

3 АӨК-нің жалпы үстеме құнынын 2015 жылға дейін 114,9 пайызға (2009 ж.-56,2 млрд. теңге) 103,5 106,1 109,5 112,2 114,9

4 АӨК еңбек өнімділігін 2015 жылға 115 пайызға өсіру (2009 ж. – 713,7 мың. теңге) 115,7 112,5 114,3 111,1 115,0

5 Ішкі нарықты отандық азық-түлікпен қамтамасыз ету деңгейін арттыру 101,8 102,2 103,1 104,5 105,0

6 2015 жылға дейін АӨК саласының экспорттық көлемін 2,3 пайызға жеткізу (2009 ж. – 1,5%) 1,8 1,9 2,0 2,1 2,3

Қол жеткізу жолдары:Агроөнеркәсіп кешенінде өнім өндіру және қайта өңдеу бойынша басым 6 бағыт

айқындалған: ет, сүт, азықтық бидай, көкөніс пен картоп, жылқы шаруашылығы, экспортқа бағытталған құс шаруашылығы.

Аймақтық «Жылқы шаруашылығы» агрокомплексін құру Жаңаарқа және Шет аудандарында «Жеңіс» АҚ, «Сенім» ШҚ, «Шолақ Еспе» ШҚ негізінде негізінде құру жоспарланады.

Аймақтық «Астық» агрокомплексі Абай, Бұқаржырау, Жаңаарқа, Қарқаралы, Нұра, Осакаровка, Ұлытау, Шет аудандарының ірі шаруа қожалықтары негізінде құрылып, құрылымдар «Карагандинский мелькомбинат» ЖШС, «Дамир АА» ЖШС, «Номад» ЖШС, «Акнар» ЖШС, «Сункар и К» ЖШС құрамында жұмыс жасауы жоспарланып отыр.

Аймақтық «Картоп және көкөніс» агрокомплексі Абай, Бұқаржырау, Нұра, Шет аудандарының ірі 9 ауылшаруашылығы тауарын өндіруші кәсіпорындарының негізінде құрылмақшы.

«Ет» агрокомплексі Абай, Ақтоғай, Бұқаржыру, Жаңаарқа, Қарқаралы, Нұра аудандары негізінде құрылып, стандартқа сай, экологиялық таза, жоғары сапалы өнім өндіріледі. Асыл

91

тұқымды мал басымен жабдықтаушы болып облыстың бес ауданының ауылшаруашылығы тауарын өндірушілері жоспарланып отыр.

«Сүт» агрокомплексі Абай, Ақтоғай, Бұқаржырау, Нұра, Осакаров, Шет аудандарының «Қайнар» ЖШС-і және «Садовое» ЖШС-і сүт өндірушілері негізінде құрылмақ.

Ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің және қайта өңдеуші кәсіпорындардың арасында өзара бәсекелестік орта қалыптасқан. Осыған орай ІҚМ өсіретін бордақылау алаңдарын салу, ірі қара малдың асыл тұқымды қашарларын сатуға және ӨИИДБейтуге репродукторларды ашу, «Сыбаға» бағдарламасы бойынша ІҚМ басын сатып алу, халықаралық стандартқа сәйкес ірі сүт-тауар фермаларын салу қажеттігі туындап отыр.

«Құс шаруашылығы» агрокомплексі - Бұқаржырау ауданының «Акнар ПФ» ЖШС (бройлер етін өндіру) және «Майкудукская птицефабрика» (тауарлы жұмыртқа өндіру) негізінде құрылмақ.

1 Кезең. Ағымдағы жылы «2000 басқа арналған ІҚМ бордақылау алаңын салу» «Ескене» ШҚ Жаңаарқа ауданында жоспарлануда. Жобаның жалпы құны 630 млн. теңге. Оның ішінде «ҚазАгроҚаржы» АҚ-нан 32,0 млн. теңге. 15 жаңа жұмыс орынын ашу жоспарланған. Қуаттылығы жылына 70 тонна ет өндіру.

2 Кезең. Облыс бойынша келешекте 7813 млн. теңгенің тағы бірнеше жобаларының ашылуы жоспаланып отыр, оның ішінде:

Жезқазған қаласында «Асыл тұқымды құс шаруашылығы өндірісінің орталығын ашу» «CAPITAL PROJECTS LTD». Жобаның қосылуы 2013 жылға жоспарланған. Жобаның құны 1200 млн. теңге. 100 жаңа жұмыс орынын ашу жоспарланған. Қуаттылығы жылына 18 млн. дана жұмыртқа өндіру.

«Осы заманға жоғары технологиялы кешен құру» «Топар жылыжайы» ЖШС Абай ауданында. Жобаның қосылуы 2014 жылға жоспарланған. Жобаның құны 4110 млн. теңге. 110 жаңа жұмыс орынын ашу жоспарланған. Қуаттылығы жылына 8500 тонна көкөніс өсіру.

«2000 басқа арналған ІҚМ бордақылау алаңын салу» «Дарн иК» ШҚ Шет ауданында жоспарлануда. Жобаның жалпы құны 350 млн. теңге. 11 жаңа жұмыс орынын ашу жоспарланған. Қуаттылығы жылына 180 тонна ет өндіру.

Құс шаруашылығындағы жоба «Құс фабрикасын салу» «Здоровые продукты» ЖШС-і Бұқар жырау ауданында. Құны 2153 млн.теңге, 2015 жылы қолданысқа енгізіледі. 180 жаңа жұмыс орыны ашылады. Жобаның қуаттылығы 5000 тонна құс еті өндіріледі.

Жоғарыда көрсетілген экспортқа бағытталған жобаларды жүзеге асыру облыстың агроөнеркәсіп кешенінің дамуында маңызды рөл атқарады. Мақсаты: Бизнес-ортаны жақсарту№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****I-кезең II-кезең

2011 ж 2012ж 2013ж 2014ж 2015ж

1

Нысаналы индикатор:Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің өнімдер шығаруының нақты көлем индексі %/млрд. теңге

102,5 100,4 100,6 100,7 100,8

444,0 473,1 477,9 482,7 487,6

11000 тұрғынға шаққандағы кіші және орта кәсіпкерліктің белсенді субъектілері санының өсімі , бірл.

41,4 37,9 38,3 38,7 39,0

2 ЖАӨ құрылымындағы кіші және орта бизнес үлесінің өсімі, % 18,5 18,4 21,3 21,5 21,7

Қол жеткізу жолдары:Бағдарламаның қолданылуының барлық кезеңінде қойылған мақсаттар мен

міндеттерге «Бизнестің жол картасы 2020» және «Моноқалаларды дамытудың 2012-2020 жылдарға арналған бағдарламасы» іс-шараларын іске асыру, рұқсат беру рәсімдері мен құжаттарды оңтайландыру бойынша жұмыстарды жалғастыру негізінде қол жеткізуге болады.

92

Мақсаты: Ішкі сауда тиімділігін арттыру№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор : Бөлшек сауданың нақты көлем индексі, % 115,2 104,2 106,0 106,2 106,4

1 міндет. Сауда инфрақұрылымының дамуын қамтамасыз ету1 Сауда объектілерінің саны, бірл. 7078 7139 7080 7100 7120

Қол жеткізу жолдарыБағдарламаны іске асырудың барлық деңгейінде ірі көтерме-бөлшек сауда желілері

мен сауда үйлерін ашу, қосымша көтерме (коммуналдық) сауда базарларын құру мен сауда инфроқұрылымын дамыту шараларын қарастыру бойынша Іс-шаралар жоспарын іске асыру, халықтың тұтынуындағы импорттық тауарлардың және ауыл шаруашылық өнімдерін (Қырғызстан, Өзбекстан және Қазақстанның оңтүстік өңірлері) жеткізуге ықпал жасау, «Бизнестің жол картасы 2020» Бағдарламасы шеңберінде тамақ өнімдерін шығару бойынша бизнес-жобаларды іске асыруға жәрдемдесу, жергілікті тауар өндірушілердің жыл сайынғы ауыл шаруашылық жәрмеңкелерін өткізу, ішкі нарықты жеміс-жидек өнімдерімен қамтамасыз ету бойынша көтерме жеткізушілермен меморандумдар жасау қарастырылады, сауда нарығын стандарттарға сәйкес келтіру бойынша Іс-шаралар жоспарын жүзеге асыру.

Инновациялар мен инвестициялар

Мақсаты: Инвестицияны тарту мен аймақтық инновациялық жүйені дамыту

№Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

I кезең II кезең

2011ж 2012ж 2013ж 2014ж 2015ж

1Нысаналы индикатор : Негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі, %

111,8 105,7 106,4 107,1 112,4

2

Инновация облысындағы мекемелер мен кәсіпорындардың белсенділік деңгейінің өсімі (технопарктер, бизнес-инкубаторлар, индустриалдық парктержәне т.б.),%

7,7 3,8 4,7 5,6 6,6

3Жалпы тауарлар, жұмыстар мен қызметтер сатып алудағы жергілікті мазмұн үлесінің өсімі

20,8 54,2 56,6 61,3 66,4

1 міндет. Инвестициялықжобаларды жүзеге асыру

1 Өңдеуші өнеркәсіпке негізгі капиталға инвестициялардың нақты көлем индексі, % 102,2 98,9 104,2 111,3 113,6

2 Өңдеуші өнеркәсіпке инвестициялардың көлемі, млн.теңге 97117 116384 130444,5 161248,9 195807,6

3Өңдеуші өнеркәсіпке шетел инвестицияларының көлемінің ұлғаюы (жыл сайын 1-2% кем емес), млн. теңге

100,0 рост в 10,8 раз 116,1 117,4 119,8

4 Өңірге шетел инвесторларын тарту, бірлік 3 1 1 2 2

5 Global-2000 тізімінен компанияларды тарту, бірлік 1 1 1 - 1

6Инвестициялық жобалардың жыл сайынға іске қосылуы, оның ішінде шетело капиталының қатысуымен, бірлік.

24 11 10 11 11

2 міндет. Индустриалдық парктермен, технопарктермен көрсетілетін қызметтердің қол жетімділігін жоғарылатуға ықпал ету

1 Зерттеулерге және әзірлеулерге ішкі шығындар 1528,4 2947,0 3731,1 4397,3 5057,1

93

көлемі, мың теңге-

2 Инновациялық өнімдерді шығару көлемінің ұлғаюы, млн. теңге 14388,6 30891,6 31980,7 32378,8 33369,1

3 міндет. Жергілікті қамтуды дамыту1 Жүйе құраушы кәсіпорындардың сатып

алуларында жергілікті қамту үлесін ұлғайту :- тауарлар, % 13,4 40,2 43,5 47,2 51,1- жұмыстар және қызметтер, % 54,9 89,6 90,3 91,1 92,6

2 Мемлекеттік органдардың сатып алуларында жергілікті қамту үлесін ұлғайту :- тауарлар, % 57,7 58,8 55,2 57,1 60- жұмыстар және қызметтер, % 97,9 92,8 85,1 88,3 90

Қол жеткізу жолдары:Қарағанды аймақтық технопаркінде инкубацияға және оларды кейін Индустриалдық

паркке («Сарыарқа» ӘЭА) тапсыру үшін жобаларды тұрақты түрде таңдау қарастырылған, сол үшін әкімшілік сипаттағы және инфроқұрылымдық мәселелерді шешу, инвесторларды іздеуге жәрдемдесу керек.

Инфестициялық форумдарды жүргізу (ҚР ИЖТМ инвестиция комитетімен келісу);Инвесторларға қызмет көрсету орталығы қызметін негізгі бағыттары бойынша

жандандыру;Инвестициялық имидж, климат және өңірдің мүмкіндіктері бойынша шетелт

аудиториясы үшін үлестірме материалдарын шығару;ҚР ИЖТМ инвестиция комитетімен өткізілген бизнес-форумдарға қатысу.2011-2015 жж. сатып алулардағы қазақстандық мазмұнды көбейту мақсатында жүйелі

түрде келесі шаралар қолданылатын болады:- жыл сайын отандық тауар өндірушілердің Республикалық Форумын өткізу;- қазақстандық қамтуды дамыту механизмдері туралы тоқсан сайын семинарлар өткізу;- облыстың қалалары мен аудандарында тоқсан сайын шығатын мәжілістер өткізу;- «Қазақстанның ең үздік тауары» аймақтық жарыс-көрмесін жыл сайын өткізу;- 2012 жылдан бастап отандық тауар өндірушілермен ТРУ сатып алуға 3жылдан 10

жылға дейінгі ұзақ мерзімдік кепілдендірілген шартқа отыру;- қазақстандық мазмұн бөлімі бойынша шарттардағы концессионерлердің міндеттері

мен жауапкершіліктерін бекіту;- ұлттық холдингтар мен компаниялардың, орталық және жергілікті мемлекеттік

органдардың басшыларына жекелей жауапкершілік жүктеу;Жүзеге асыру барысында аймақтың кәсіпорындарының инновациялық белсенділігін

арттыру құралдары болып:- жаңарту, техникалық қайта қамтамасыз ету мен жұмыс істеп тұрған кәсіпорындарды

қалпына келтіру;- инновациялық әлеуеттің ғылыми,білімдік және өндірістік құрауыштарын жетілдіру.

Жоғары оқу орындарын қоса алғандағы инновациялық қызметке қаржыландыруды көбейту. Сол үшін ҒЗИ мен ЖОО-ң жобаларынан таңдау жасап, ары қарай НИОКР бойынша қаржыландыру үшін «Ғылым қоры» АҚ-на ұсынылады;

- отандық жаңалықтар мен өнертабыстардың құқықтық қорғалуы. Құқық органдарымен бірге өнертабыстарды құқықтық қорғау туралы жобалардың инициаторларымен семинарлар өткізу;

- идеялардың коммерциялануы, сол үшін жоба ұсынушылар мен осы жобаларды іске асыра алатын кәсіпорындар мен мәжілістер өткізу (семинар-мәжілістер, форумдар, ниет-келісімдер жасау).

94

Мақсаты: Экспорт географиясы кеңейту және сыртқы сауда көлемдерін арттыру № Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикатор:

Жыл сайын кедендік кәсіподағының қатысушыларымен сыртқы сауда айналым көлемін 2015 жылға дейін10%-ға арттыру, млн. АҚШ доллары

2415,2 2831,5 1853,9 2039,3 2243,2

1 Жыл сайын беларус және ресей серіктестерінің қатысуымен кәсіпорындар санын 2015 жылға дейін 6%-ға арттыру, бірлік

205 216 238 260 282

Қол жеткізу жолдары:Бірыңғай экономикалық кеңістік қолданыстағы барлық кезең бойында қойылған

мақсат пен міндетке тауарөндірушілердің, Ресей және Беларус нарықтарымен Қарағанды облысының іскер ортасының өзара іс-қимыл Жоспарын іске асыру негізінде қол жеткізілетін болады.

Келесілер бойынша жұмыс жүргізіледі:- Кеден одағының артықшылығын түсіндіру мәселелері бойынша брокерлік

компаниялар өкілдерінің, сыртқы экономикалық қызметтің қатысушыларымен, бизнес-құрылымдар қатысуымен семинарлар, дөңгелек үстелдер өткізу;

- Кеден одағын құру артықшылығы мен мақсаттарын түсіндіру мәселелері бойынша бейнесюжеттерді жариялау, тікелей эфирлерді, баспасөз-конференцияларды ұйымдастыру;

- Кеден одағы шеңберінде кедендік бақылау Департаментімен ақпараттық жұмыстар ұйымдастыру: жаңа интеграциондық бірлестік туралы; нормативтік-құқықтық базаны құру, ұлттық заңнаманы сәйкестендіру, бірыңғай кедендік тарифті қолданысқа енгізу;

- Кеден одағының мәселелері бойынша БАҚ өкілдерін шақырумен Салық департаменті, Кедендік бақылау департаменті, облыс әкімдігінің қатысуымен кездесу өткізу;

- Ресей және беларус серіктестерімен байланысты жақсарту, облыстың экономикалық әлеуеті және Кеден кәсіподағы үшін мүмкіндіктерді ашу мәселелері бойынша Республикада Беларус және Ресей Федерациясымен өткізілген кеңестерде, көрмелерде, конференцияларда, формударда облыстың кәсіпорындарының қатысуы;

- Кеден одағы мемлекет қатысушыларының аумағына арналған біріккен жобаларды іске асыру, БК құру, инвестициялық қызмет, Беларус және Ресей аймақтары және облыстың шаруашылық субъектілері арасында ақпарат алмасуды қоса алғанда бірлескен қызмет;

- Кеден одағы шеңберінде сауда-экономикалық байланысты нығайту мен кеңейту мақсатында Ресей және Беларус аймақтарының кәсіпорындарымен сауда-экономикалық миссияны жүргізу.

95

2 бағыт «Әлеуметтік сала»

Білім беру

Мақсаты: Білім берудің сапасы мен қолжетімділігін қамтамасыз ету, балалардың заңды мүдделері мен құқықтарын қорғау жүйесінің тиімділігін арттыру

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторларХалықтың білім сапасымен және қолжетімділігімен қанағатт оқұының деңгейі, %

50 55 60

2 Балаларды мектепке дейінгі оқыту мен тәрбиелеумен қамту, % 96,4 97,5 98 98,5 99

3Типтік жас шамасындағы (14-24 жас) жастарды техникалық және кәсіптік біліммен қамту үлесі, %

20,1 20,6 19,3 19,5 19,7

1 міндет. Мектептік білім беру қызметтерінің сапасын арттыру

1Педагогтардың жалпы санынан жоғары және бірінші дәрежесі бар жоғары білікті оқытушылардың үлесі, %***

47,8 48 48,1 48,2 48,4

2Жаратылыстану-математикалық пәндері бойынша білім беру бағдарламаларын үздік меңгерген оқушылардың үлесі, %**

60,7 60,9 61,1 61,3 61,5

3Білім беру ұйымдарының жалпы санынан инклюзивті білім беруге жағдай жасағандардың үлесі, %***

44 46 46,3 47 49

4

Жағдайы төмен отбасыларынан шыққан оқушылардың жалпы санынан сапалы және үйлестірілген тамақтандырумен қамтылған балалардың үлесі, %***

100 100 100 100 100

2 міндет. Мектепке дейінгі білім беру ұйымдары жүйесін кеңейту және қызметтерінің сапасын арттыру

1Мектепке дейінгі мекемелердің жалпы санынан жаңадан іске қосылғандардың үлесі, %**

6,44,4

3,14,2

0,41

0,41

0,20,5

3 міндет.Бәсекеге қабілетті кадрларды сапалы даярлау үшін жағдай жасау1 Жұмысқа орналасқан түлектердің саны*** 8370

факт 8607 8591 8095 8294

Ескерту:** - Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеумен және оқытумен қамтамасыз ету бойынша 2010-2014 жылдарға арналған «Балапан» Бағдарламасын іске асыру шеңберінде.*** - 2011-2020 жылдарға арналған Қазықстан Республикасындағы білім беруді дамыту Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде. Қол жеткізу жолдары:

Аталған индикаторлар мен көрсеткіштерге қол жеткізу білім саласында барлық деңгейіндегі жүйелік шаралар негізінде болжанады.

Мектепке дейінгі білім берудегі қызмет көрсету саласында «Балапан» бағдарламасын іске асыру шеңберінде қалалық, сондай-ақ, ауылдық елді мекендердегі 3 жастан 6 жасқа дейінгі балаларды мектепке дейінгі оқытумен қамту деңгейі 99%-ға дейін жететін болады. Қызмет көрсетудің бұл түріне жеке меншік мектепке дейінгі білім беру ұйымдары тартылатын болады. Барлық балалар мектеп алды дайындықтан өтетін болады**.

Индикаторлар мен көрсеткіштердің жетістіктері «Бастауыш білімнің сапасы», «Бастауыш біліммен қамту» бәсекеге қабілетті ғаламдық индексті индикаторды жақсартуға

96

әсер етеді. Орта білім беру саласында 12-жылдық оқытудың моделі енгізіледі. Бірыңғай ғылыми әдістелелік кеңістікті құру мақсатында облыста білім беруді дамытудың оқұ әдістелелік орталығы өз жумысын бастады. Оның негізге қызметі білім берудің барлық денгейлерінің педагогилалық кадрларымен оқу әдістелелік жумысты іске асыру және оқулыларды оқыту және тәрбиелеудің сапасын жақсарту болып табылады.

Аймақта кең жолақты интернетке мектептердің қосылуы және мектеп оқушыларының интернетте жұмыс істеу уақыты 82% болады.

Аймақтағы кең ауқымды Интернет желісіне қосылу жүзеге асырылып, білім алушылардың Интернетте жұмыс істеу уақыты көбейеді. Білім ұйымдарының материалды-техникалық базасы пәндік оқыту мақсатында интерактивті құрылғылар мен мамандандырылған кабинеттермен толықтырылады. 2011 жылдан бастап жалпы білім беру мектептерінде 54,7% және техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында 50% электрондық оқыту жүйесін енгізу басталады. Орта мектептерде дамуында мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқытуда инклюзивті оқыту енгізіледі. Барлық әрекетті автоматтандырып қана қоймай, облыстың білім беру жүйесін басқару және бір қалыпқа келтірумен қамтамасыз ететін, интерактивті түрде оқыту мен тәрбиелеу әрекетін жүргізетін, ата-аналар балаларының оқу үлгерімдерін бақылай алатын, педагогтармен ақпарат алмасуға септігін тигізетін «Білім ал». Электронды балабақша», «Білім ал. Электронды мектеп» «Электронды кәсіптік лицей», «Электронды колледж» автоматтандырылған басқару жүйесін дамыту және тираждау бойынша жұмыс жалғасын табады. Осы жүйе шеңберінде «Жалпыға бірдей оқыту» бойынша балалар мониторинг жүйесін жетілдіру және енгізу жүргізіледі, ақпараттық жүйе жетім балалар мен ата-ананың қамқорлығынсыз қалған балалардың есебіне жүргізеді. Балалардың құқығын қорғау жүйесі отбасылық қиындықтардың алдын алуын, әлеуметтік жетімдіктің, панасыздық пен қараусыздықтың, құқық бұзушылық пен қылмыс жасаудың алдын алу бойынша кешенді шешімдер қабылдау, аз қамтылған отбасылардың денсаулығы нашар балаларының білім алуға қолжетімділігі қамтамасыз етіледі.

Индикаторлар мен көрсеткіштердің жетістіктері «Орта біліммен қамту», «Білім беру жүйесінің сапасы», «Математикалық және ғылыми білім берудің сапасы», «Мектеп менеджментінің сапасы», «Зерттеу және тренингтік қызмет көрсетудің жергілікті қолжетімділігі», «Персонал тренингі», «Мектептерде интернетке қолжетімділік» бәсекеге қабілетті ғаламдық индексті индикаторды жақсартуға әсер етеді.

Техникалық және кәсіптік білім беру әлеуметтік серіктестік пен негізгі міндеті - түлектің санатын ресми түрде бекітіп, дайындық деңгейін тәуелсіз бағалау болып табылатын «Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту мен санатты бекітудің республикалық ғылыми-әдістемелік орталығымен» КМК бірлесіп, түлектердің білім деңгейін тәуелсіз бағалау жұмыстары жүргізіледі.

Индикаторлар мен көрсеткіштердің жетістіктері «Персонал тренингі», «Кәсіптік лицейлер мен колледждерде интернетке қолжетімділік» бәсекеге қабілетті ғаламдық индексті индикаторды жақсартуға әсер етеді.

Денсаулық сақтау

Мақсаты: Тұрақты әлеуметтік-демографиялық дамуды қамтамасыз ету үшін облыс халқының денсаулығын жақсарту.

№Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер көрсеткіші****

1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1.Халықтың медициналық қызмет сапасына қанағаттануын ұлғайту, %

85 90 93,2 95 98,2

97

2.

2015 жылға қарай тұрғындардың болжалды өмір сүру ұзақтығын 70 жасқа жеткізу (2009 жылы – 66,87 жас)

67,9 68,4 69,1 69,5 70

3.2015 жылға қарай жалпы өлім-жітімді 7,7 дейін төмендету (2009 жыл – 11,22)

10,5 10,0 9,5 8,6 7,7

№ Міндеттер мен көрсеткіштер атаулары

1 кезең 2 кезең Жау-апты

орынд-лар

2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.

1-міндет. Амбулаториялық-емханалық көмек сапасын жақсарту

1Халықтың жалпы санының 30% кем емес скринигтік тексерулермен қамту, %

30 30 30 30 30

ҚОДСБ, меди

Циналық

көмекті ұйымдас

тыру бөлімі

2

Алғашқы медициналық-санитарлық көмек шығындары деңгейін ұлғайту, жалпы көлемнен %

28 43 43,1 43,2 43,4

3

Тегін және жеңілдіктегі дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілген әлеуметтік-елеулі аурулармен ауыратын сырқаттардың үлес салмағын ұлғайту, %(2009 ж – 70%)

80 82 83 84 85

2-міндет. Медицина ұйымдарын білікті мамандармен қамтамасыз ету. Медициналық кадрлардың кәсіптік даярлығын үзіліссіз арттыру.

1 Дәрігер мамандар тапшылығын азайту 240 180 160 145 130 ҚОД

СБ,Әкімшілік және кадрлар

жұмысы бөлімі

2

Біліктілік санаты бар медицина қызметкерлерінің үлес салмағы, (дәрігерлер % )

52 55 57 59 60

Средних медицинских работников 56 58 59 60 63

3-міндет. Негізгі әлеуметтік елеулі аурулар бойынша жағдайды жақсарту

1100 мың халыққа шаққанда қанайналым жүйесі ауруларынан болған өлім-жітімді азайту

589,7 539,5 483,0 425,7 358,9

УЗКО, отдел

организации

медицинской

помощи

2100 мың халыққа шаққанда онкологиялық аурулардан болған өлім-жітімді азайту

120,2 191,4 181,8 172,7 164

3100 мың халыққа шаққанда туберкулезден болған өлім-жітімді азайту, % (2009 ж. – 96,7)

16,3 15,4 14,2 13,1 11,6

4

15-49 жас тобындағы АИТВ-инфекциясының таралуын 0,2-0,6 шоғырлану сатысының шегінде ұстау

0,222 0,39 0,38 0,37 0,36

4 -міндет. Әйелдер мен балалар денсаулығын жақсарту1 2015 жылға қарай ана өлімін 100

мың тірі туғандарға шаққанда 20,0 27,0 25,2 23,7 21,9 20 ҚОД

СБ, ана

98

–ге дейін азайту

мен баланы қор

ғау бөлімі

22015 жылға қарай нәрестелер шетінеуін 100 мың тірі туғандарға шаққанда 12,0 –ге дейін азайту

16,3 15,4 14,2 13,1 12

3

0 жастан 5 жасқа дейінгі балалар шетінеуін 1000 тірі туғандарға шаққанда тұрақтандыру және азайту

13,49 15,2 14,9 14,8 14,7

Қол жеткізу жолдары:

Бағдарламаны іске асыру ағымында халық денсаулығының негізгі көрсеткіштерінің оң динамикасы медицина ұйымдары желісін одан әрі дамыту, кадрлар тапшылығын азайту тәрізді бірқатар шаралар есебінен қамтамасыз етіледі. Ересектер мен балалар ауруларын ерте айқындау скринигтік бағдарламаларын іске асыру жалғастырылуда. Халықты жыл сайынғы қамту 30% кем емес.

Медициналық көмектің мамандандырылған және жоғары мамандандырылған, сондай-ақ облыстың көп бейінді ауруханаларында стационарлық көмек түрлерін дамыту және жетілдіру жалғастырылуда. Геронтологиялық қызмет, паллиативті көмек, қалпына келтіре емдеу және оңалту қызметтері дамытылып, әрі қарай жетілдіріледі, кәсіптік аурулар диагностикасы және емдеу жақсартылады. Халық денсаулығын сақтау мәселелері бойынша ведомствоаралық өзара іс-қимылды күшейту жолымен әлеуметтік-елеулі аурулар салмағын азайту және облыс халқының орташа өмір сүру ұзақтығын 70 жасқа дейін ұлғайту көзделіп отыр.

Әйелдер мен балалар денсаулығын нығайту мақсатында Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы ұсынған, ана мен бала өлімін азайту жөніндегі «Тиімді перинаталдық технологиялар», «Балалар ауруларын кіріктіре жүргізу», «Қауіпсіз жүктілікті қамтасыз ету» Халықаралық бағдарламалары енгізу жалғастырылуда. Медициналық баллаар және перзентхана ұйымдарының мамандарын (251), сондай ақ шетелдерде (9 маман) үздіксіз оқыту жалғастырылуда. Балалар және перзентхана ұйымдарының материалдық-техникалық базасын кезең-кезеңмен жақсарту оларды бектілген нормативтерге сәйкес медициналық жабдықтармен жасақтауды қамтамасыз етеді. Отбасын жоспарлау кабинеттерінің жұмысы, жастардың денсаулық орталықтарын кеңейту арқылы ақпараттық интервенция күшейтіледі. Одан басқа, амбулаториялық-емханалық ұйымдар жанындағы «дені сау бала» кабинеттері желісін кеңейту қарастырылуда. Әйелдер мен балаларды йод және темірі бар тегін препарттармен, мектеп оқушыларын ыстық қалыпты тамақпен қамтамасыз ету жолымен микронутриенттер тапшылығымен байланысты аурулар деңгейі төмендетіледі.

Жыл сайынғы әйелдер мен балаларды профилактикалық тексеру жүргізу арқылы диспансерлік ббақылау тобын қалыптастыру жалғастырылуда. Тегін және жеңілдіктегі дәрілік заттарды қаржыландыру көлемін жыл сайын ұлғайта отырып, диспансерлік топтағы адамдар қажетті дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілетін болады.

Негізгі әлеуметтік-елеулі аурулар бойынша жағдайды жақсарту үшін қанайналым жүйесі ауруларының заманға сай ерте диагностикасы және туберкулезге қарсы медицина ұйымдарын толық жасақтауды қамтамасыз ету үшін АМСК ұйымдарының материалдық-техникалық базасын әрі қарай жақсарту көзделді.

Әлеуметтік-елеулі аурулар бойынша скринингтік профилактикалық тексерулерді іске асыру оларды ерте анықтау және сәйкесінше емдеуді қамтамасыз етеді. Медицина ұйымдарында амбулаториялық, сондай-ақ стационарлық деңгейде негізгі әлеуметтік-елеулі ауруларды оңалту хаттамалары, халықаралық стандарттар және әдістемелерін енгізу жалғастырылуда. Ісікалды ауруларды емдеудің стационарды алмастыратын технологиялары кеңінен қолданылады. АМСК ұйымдары жанында, сондай-ақ саламатты өмір салты орталықтары арқылы ҮЕҰ және БАҚ тарту арқылы ақпараттық-білім беру материалдарын

99

тарату жолымен халықтың көзге көрінетін ісікалды ауруларының белгілері туралы хабардарлығы арттырылады. Әлеуметтік-елеулі– жүрек-қанайналым жүйесі, онкопатология, туберкулез, психикалық және эндокринологиялық аурулармен ауыратын сырқаттардың эектрондық тізілімін құру жалғастырылуда. Кардиологиялық қызмет – интервенциялық кардиология, кардиохирургия және аритмология дамытылады. Туберкулезден болған өлім-жітімді азайту мақсатында қазіргі заманғы бактерия,ға қарсы туберкулезге қарсы құралдарды қолдануды көздейтін «DOTS+» бағдарламасын іске асыру жалғастырылуда. Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар, облыстық ІІ басқармалары, ЭТКШБ, жергілікті атқарушы органдармен, ҮЕҰ бөлімшелерімен белсенді ведомствоаралық өзара іс-қимыл туберкулезбен сырқаттанғандардың өмір сүру жағдайын жақсартуға бағытталды.

АИТВ-инфекциясының таралуын шоғырландыру сатысында ұстап тұру мақсатында сенім пункттері мен анонимді консультация кабинеттері желісін кеңейту жоспарланды, дегенмен де 15-49 жас аралығындағы халықты анонимді тестілеумен және консультациямен қамту деңгейі 3% кем емес. ҮЕҰ –мен өзара іс-қимыл арқылы әлеуметтік жарнама орналастыру арқылы халықтың хабардарлығын арттыруға байланысты жұмыстар жалғастырылуда. Қант диабетімен, қанайналым жүйесі, онкологиялық және психикалық аурулармен, АИТВ-ЖИТС, туберкулез және т.б. аурулармен ауыратын сырқаттарды амбулаториялық деңгейде тегін және жеңілдіктегі препараттармен қамтамасыз ету жалғастырылуда. Аталған шараларғады жыл сайын қаржыландыруды ұлғайту,сондай –ақ АМСК ұйымдары жанындағы дәріханалар желісін кеңейту қажетті дәрілік заттарға толық қол жетімділікті қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Жоғары жарақаттану және өлім-жітім жағдайына әкелетін жол-көлік оқиғалары кезінде Медициналық көметі дер кезінде көрсету үшін жол учаскелері медицина ұйымдарына бекітілді. Жедел медициналық жәрдем, санитарлық көлік бригадаларын GPS навигация жүйесімен жасақтау жүргізілді. Шұғыл әрекет ету қызметі мамандарын алғашқы шұғыл медициналық көмек әдістеріне оқыту жалғастырылуда. Облыстық травматология және ортопедия орталығы, облыстық медицина орталығы базасында тірек-қимыл апараттары және жүйке жүйесі ауруларымен ауыратын пациенттердің көбі оңалтылып, жұмысқа икемділігін қалпына келтіреді.

Кәсіптік аурулар және ірі өндіріс орындарында жұмыс істеуден болған мүгедектік деңгейін азайту мақсатында типтік медицина пункттерін және медициналық көмек көрсету қызметтерін құру және дамыту жалғастырылуда.

Тұрғындардың саламатты өмір салтын ұстану идеологиясынқалыптастыруға бағытталған шаралар қатарын жүзеге асыру әрі қарай жалғасуда, атап айтқанда, жастар денсаулық орталықтарын көбейту арқылы жастарды салауатты өмір салты жөніндегі шаралармен қамту арта түседі, сонымен қатар ақпараттық кампаниялар мен БАҚ тарта отырып, акциялар өткізу. Темекі шегушіліктің, алкоголь мен психобелсенді заттарды тұтынудың алдын-алу, салауатты тамақтану мәселелері бойынша ақпараттық-білім беру материалдарын дайындау, тираждау және тарату жұмыстары жалғастырылады. Аталған проблемалар бойынша тұрғындарды қатыстыра отырып, «Денсаулық күні» сынды кең көлемді акциялар өткізіледі. Үкіметтік емес ұйымдардың әлеуметтік мемлекеттік тапсырысы шеңберінде АИТВ/ЖИТС, есірткі тұтыну, туберкулездің және т.с.с. алдын-алу мәселелері бойынша жұмысқа жұмылдырылатындар саны артады. Амбулаториялық-емханалық ұйымдар жанындағы «Денсаулық мектептері», «Темекіге қарсы орталықтар» желісі кеңейтілмек.

Қаржыландыру жүйесі мен денсаулық сақтау басқармасын жақсарту, сонымен қатар медициналық қызмет ұсынуды жетілдіру медициналық ұйымдар желісін бекітілген мемлекеттік нормативтерге әрі қарай сәйкестендіру, стационаралмастырғыш технологияларды дамыту және тәулік бойы істейтін стационарлардың тиімді қызмет етпейтін төсектерін реабилитациялық, қалпына келтіріп емдеу және паллиативті көмек төсектерінің санын бірте-бірте көбейту арқылы қысқартуды білдіреді.

100

Тарифтерді кезеңдік арттыру жолымен әртүрлі медициналық қызмет көрсету саясатын және мемлекеттік-жеке меншіктік серіктестік қағидатын енгізе отырып, Бірыңғай төлеуші жүйесіне енген жеке меншік медициналық ұйымдарының үлестік салмағын 2015 жылға қарай 16% дейін арттыру жоспарлануда (2012 ж. – 13%).

Медициналық ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жыл сайын нығайту, дәлелдеуші медицина қағидатына негізделген және бекітілген хаттамаларға сәйкес ауруларды диагностикалау мен емдеудің қазіргі заманғы әдістерін енгізу, сондай-ақ ғимараттарды бекітілген стандарттарға, медициналық құжаттарды бекітілген нормативтерге және кадрлық қамтамасыз етуді тиісті біліктілік талаптарына сәйкестендіру 2015 жылға қарай аккредитациядан өткен медициналық ұйымдардың деңгейін 100% жеткізуге мүмкіндік береді. Бұл жерде маңызды роль денсаулық сақтау облысында менеджерлерді дайындауға бөлінеді.

Медициналық ұйымдарға аймақтық бекіту қағидатынан азаматтардың жыл сайын амбулаториялық-емханалық ұйымдарға таңдау бойынша бекітілуіне бірте-бірте ауысу жолымен тұрғындардың дәрігерді және медициналық ұйымдарды таңдап алу жүйесімен толық қамтылуы жүзеге асырылмақшы. Көпшығынды стационарлық көмекті тұтынуды төмендету үшін және БМСК ұйымдарының басымдылығын дамыту үшін төсек қорын жыл сайын қысқарту және госпитальдаудың шамадағы көлемін 5% төмендету жоспарланған. Медициналық ұйымдарды әрі қарай қайта құру (ұйымдастырушылық-құқықтық формадағы), атап айтқанда мемлекеттік кәсіпорындарды шаруашылық меңгеру құқығындағы мемлекеттік кәсіпорындарға, мемлекеттік мекемелерді мемлекеттік кәсіпорындарға ауыстыру жоспарлануда, бұл ақылы медициналық қызмет көрсетуді, сақтандыру компаниялары есебінен, жұмыс берушілердің қаржысы есебінен көрсетілетін қызметтің орнын толтыруға (бірлесіп төлеу) мүмкіндік береді. Оның үстіне, бұл медициналық, технологиялық жабдықтар мен құралдар алудың лизингтік схемасын пайдалану арқылы медициналық ұйымдардың материалдық базасын жақсартуға, сонымен қатар нақтыланған еңбек төлеу жүйесін жетілдіруге мүмкіндік береді және емдеу ұйымдарының арасында бәсекелестікті дамытуға ықпал етеді.

Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудің қол жетімділігін және сапасын арттыру үшін жаңа модель енгізілетін болады. Препараттарды сатып алу ішіне тиімділігі дәлелденген құралдар енетін бекітілген дәрі-дәрмектік формулярға сәйкес жүзеге асырылады. Дәрілік құралдарды сатып алуда отандық өндірушілерге басымдық беріледі. Сатылып алынатын дәрілік құралдардың көлемі мен атауын ҚР ДМ реттелген тізімге сәйкес бірыңғай дистрибуция жүйесі арқылы жыл сайын арттыру жоспарланып отыр. Дәрілік құралдардың қол жетімділігін қамтамасыз ету үшін облыста, әсіресе, ауылдық жерлерде, дәрілік құралдарды босататын объектілер желісін кеңейту жалғасуда. Оның үстіне, ауыл тұрғындарына дәрілік құралдарды босатуды жылжымалы дәріханалық пункттер арқылы ұйымдастыру жоспарланды. Ұсынылатын медициналық қызметтер сапасын жетілдіру үшін медициналық кадрлардың кәсіптік даярлығын үздіксіз арттыру, оларды ынталандыру және бекіту (әсіресе, ауылдық жерлерге) әрі қарай жалғаса бермек. Аталған мәселені шешу үшін қалалар мен аудандардың жергілікті атқару органдарымен, сонымен қатар, медициналық университетпен бірлесе отырып, жас мамандарды ауылдық жерлерге тарту үшін (жергілікті бюджет есебінен) гранттар жүйесі мен қаржылық ынталандыру жүйесі енгізілетін болады (тұрғын үй, көмек қаржы бөлу).

Цель: Улучшение демографической ситуации

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер көрсеткіштері****

1 кезең 2кезең2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар: Халық санының азаюы / өсіу, % * * 100,5 100,5 100,7

101

1 міндет. Халық санының өсуі үшін жасалатын жағдай

1 Халық аууының жағымсыз сальдосының қысқарту, адам * * 3837 3497 3142

Қол жеткізу жолдары: Көрсетілген индикаторларды және көрсеткіштерді ұйгару үшін келесі іс-шаралар

қолдану керек: халықтың өмір шартын жақсартуы, еңбекпен қамту және жаңа жұмыс орындар құру.

Индикаторлардың және көрсеткіштердің ұлғаруы халық өмірің жақсартады.

Халықты әлеуметтік қорғауМақсаты: Азаматтарды әлеуметтік қорғаудың тиімді жүйесі№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелер

көрсеткіштері****1 кезең 2кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж.

2015ж.

1 Нысаналы индикаторлар: 2015 жылға жұмыссыздық деңгейі 5,1% 6,0 5,3 5,2 5,1 5,1

2 2015 жылы күнкөрiс минимумынан төмен табысы бар халықтың үлесi – 2,5% 4,7 3,4 2,7 2,6 2,5

3 2015 жылы арнаулы әлеуметтік қызметтермен қамтылған тұлғалардың (оларды алуды қажет ететін тұлғалардың жалпы санынан) салмақты үлесі – 90%

93,5 93,8 90 90 90

1 міндет. Тұрақты жұмыспен қамтумен қамтамасыз ету1 2015 жылы жұмысқа орналастыру мәселесімен

өтінген азаматтардың ішінен жұмысқа орналастырылған тұлғалардың үлесі – 82,5 %-ға дейін

80,5 81,0 81,5 82,0 82,5

2 Тартылған шетелдік жұмыс күші құрамындағы білікті мамандардың үлесі 58,0 45,0 42,0 42,0 42,0

3 Құрылған жұмыс орындардың саны, мың бірлік. 6,7 6,8 6,9 6,9 7,04 Жұмыспен қамтылған халықтың жалпы санынан

өзін-өзі жұмыспен қамтыған халықтың үлесі 18,4 18,3 18,2 18,1 18,0

2 міндет. Халықтың аз қамтылған топтарына әлеуметтік көмектің тиімділігі мен атаулылығын арттыру

1 Күнкөрістің ең төменгі деңгейінің өсу қарқыны, % 120,0 107,0 109,0 110,0 110,02 Номиналды табыс деңгейінің өсуқарқыны, % 117,6 108,0 112,0 112,0 112,0

3 міндет. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетудегі мемлекеттік емес сектор үлесін ұлғайту1 Жеке сектор нысандары (оның ішінде мемлекеттік

емес ұйымдар) ұсынатын арнаулы әлеуметтік қызметтермен қамтылған тұлғалардың үлесі, %

4,4 4,8 6 6,2 6,3

Қол жеткізу жолдары: 1 кезең Халықтың өмір сүру деңгейіндегі сапалы ілгерлеуге бірқатар негізгі

ісшаралар арқылы қол жеткізіледі: 1. Халықтың әлжуаз тобын: аз қамтылғандарды, қарттар мен мүгедектерді әлеуметтік

қолдау саласында, жұмыспен қамту саласында және еңбек нарығында халықтың әлеуметтік қаупін азайту;

2. Шетелдік жұмыс күшін тартуда ішкі еңбек нарығын қорғауды жүзеге асыру.2 кезең. Өнімді жұмыспен қамтуға және жұмыссыздық деңгейін азайтуға қол жеткізу: 1. Халықтың табысын арттыру есебінен күнкөріс деңгейінен төмен табысы бар

халықтың үлесін азайту, әрекет етуші өндірістерді кеңейту және жаңа өндірістерді құру, шағын және орта бизнесті дамыту.

102

2. Жартылай стационарлар жүйесі мен әлеуметтік көмек бөлімдерін кеңейту және қызмет көрсетуге мемлекеттік емес секторларды тарту есебінен арнаулы әлеуметтік қызметтер алушылардың толық қанағаттануына қол жеткізу есебінен жоспарланып отыр.

Мәдениет және тілдерді дамыту

Мақсат: Мәдениет және өнер саласының бәсекеге қабілеттілігін арттыру.Көрсеткіш Өлшеу

бірлігі1 кезең 2 кезең

2011 ж.

2012 ж. 2013 ж. 2014 ж.

2015 ж.

1 2 3 4 5 6 7 81 Мақсатты индекатор

Мәдениет саласының қызмет көрсету сапасына халықтың қанағаттану деңгейі (2009 жыл – 38%) 2015 жылға 77%

% 40 74,7 75 76 77

1 міндет. Халықтың мәдениет саласының қызмет көрсету сапасымен қамтамасыз ету1 1000 адамға арналған мәдениет

ұйымдары келушілерінің ортақ саны:- кітапхана келушілері- театр келушілері- мұражай келушілері(2009 ж.- 1126 мың адам.)

адам.

419244384

(дерек)

467246437

342179336

342181340

343183346

Жетістік жолдары:Көзделген мақсатқа, мақсатты индикаторларға және міндеттер нәтижесіне қол жеткізу

үшін Осакаровка, Шет, Қарқаралы, Ақтоғай, Ұлытау, Нұра аудандарының тарихи-мәдени мұра ескеткіштерін қайта қалпына келтіру, жаңарту және сақтау бойынша жұмыстар жүргізілу шамалануда; Абай, Осакаровка, Шет, Қарқаралы, Жаңаарқа, Ақтоғай, Ұлытау, Бұқар жырау аудандарындағы тарих және мәдениет ескерткіштеріне археологиялық зерттеу жұмыстарын жүргізу; Облыстың 5 театрында жаңа шығармалар қою; кәсіпқой театр-концерттік ұжымдарының Қазақстан бойынша және алыс шетелдерге гастрольдер жүргізу; жас өнерпаздардың халықаралық шығармашылық байқауларға қатысуын қамтамасыз ету және жарыққа шығару; 35-тен астам республикалық, аймақтық және облыстық байқаулар; Республикалық Ж.Елебеков атындағы халық әні орындаушылары байқауы, «Әуенді Сарыарқа» атты халықаралық фестиваль, «Звездная радуга Сары-арки» атты облыстық би байқауы, орталықтардың ұлттық-мәдени байқаулары, облыс қалалары мен аудандарының ұлттық көркемөнер шығармашылық фестивалі, республикалық Тәттімбет атындағы ұлттық аспаптарда орындау байқауы, «Жұлдыз» эстрада орындаушыларының республикалық байқауын өткізу.

Осы міндеттерде көрсетілген шаралар бағдарлама әрекет ететін барлық кезең аралығында жүзеге асады.

Мақсаты:Мемлекеттік тілді және қазақстандықтардың лингвистикалық капиталын № Көрсеткіш**** 1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикаторлар :

Мемлекеттік тілді меңгерген тұрғындардың үлесі 2015 ж.- 72%

46 52 58 62 72

1 міндет. Мемлекеттік тілдің әлеуметтік – коммуникативтік және шоғырлану қызметін кеңейту1 Мемлекеттік органдардың жалпы құжат

айналымы көлеміндегі мемлекеттік тілде іс жүргізудің үлес салмағы, %,

82 87 93 96 100

103

(2010 ж.- 74,5 %)

Қол жеткізу жолдары:

Бағдарламаны жүзеге асыру кезеңінде қойылған міндеттерді орындау үшін мемлекеттік тілдің әлеуметтік - коммуникативтік және шоғырлану қызметін кеңейту, қазақстандықтардың лингвистикалық капиталын дамыту бағытында мемлекеттік тілді және облыс аумағын мекен ететін этнос өкілдерінің тілін дамытуға бағытталған конференциялар, семинарлар, байқаулар мен тіл олимпиадалар өткізу көзделген. Мемлекеттік органдардың құжат айналымындағы ісқағаздардың мемлекеттік тілде ресімделуіне мониторинг, халыққа қызмет көрсету саласында мемлекеттік тілді дамыту және іс жүргізуде әдістемелік көмек көрсету, мемлекеттік тілді және ана тілдерін үйрену бойынша біріңғай мемлекеттік тіл саясатын жүзеге асыруға этномәдени бірлестіктерді тарту жұмыстары жүргізіледі. Мемлекеттік органдарда және меншік нысанына қарамастан мекемелер мен кәсіпорындарда Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңының және тіл саясатына қатысты басқа да заңнамалық актілердің, сонымен қатар көрнекі ақпараттар мен реквизиттерді ресімдеуде тіл заңнамаларының сақталуының орындалуын бақылау жүзеге асырылады (БАҚ-мен бірігіп рейд жүргізу). Тілдерді оқыту орталықтарында мемлекеттік қызметшілерді және басқа санаттағы азаматтарды мемлекеттік және ағылшын тілдеріне оқыту; аудармашылардың біліктілігін арттыру және оқыту орталықтары мен курстарының оқытушыларына арналған курстар өткізіледі. Оқу-әдістемелік құралдарын, терминология және ономастиканың негізгі проблемалары бойынша кітаптар мен анықтамаларды әзірлеп, шығару; бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік тіл саясатын насихаттау (телебағдарламалар, ток-шоу, тікелей эфир және т.б. шығару); облыс аумағындағы тілдік жағдаятты зерделеу бойынша әр түрлі топтарда әлеуметтік зерттеулер жүргізу (5 әлеуметтік зерттеуден кем емес) шаралары жүргізіледі. Мемлекеттік қызметшілердің мемлекеттік тілді меңгеру деңгейін анықтау мақсатында 2014 жылдан бастап «Қазтест» жүйесі бойынша бағалау сынағын алу көзделуде.

Дене шынықтыру және спорт, туризм

Мақсат: Бұқаралық спорттың, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысының және жоғарғы жетістіктегі спорттың дамуы№ Мақсатты индикаторлар/тура нәтижелердің

көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж.

2012 ж.

2013 ж.

2014 ж. 2015 ж.

1 Мақсатты индикатор лар : Дене шынықтыру және спортпен айналысатын барлық жас дәрежедегі қамтылған халық санын жоғарлату (2015 жылда- 29%)

0,5 1,0 0,5 1,0 1,0

1 Міндет . Бұқаралық спорттың, дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысының және жоғарғы жетістіктегі спорттың дамуы

1 Дене шынықтыру және спортпен шұғылданатын балалар мен жас-өспірімдерді қамту, % (2009 ж. -25,5%)

26,5 27 27,5 28,5 29,0

Жету жолдары:1 кезең . Бірінші кезеңінде көрсетілген жетістіктерге жету үшін келесі іс-шараларды

орындау қажет: көп функционалды корттарды орнату, жалпы білім беру мектептеп оқушылармен сыныптан және мектептен тыс секциялық жұмысты белсендіру, сондай-ақ жас категориялар бойынша футболдан «Былғары доп», шайбалы хоккей, денсаулық фестивалі,

104

жеңілатлетикалық жүгірістер, БЖСМ және жалпы білім беру мектептер үшін шаңғы спортқа арналған жабдықтарды жеткілікті сатып алу; дене шынықтыру және спортпен шұғылданатын ауыл тұрғындарын қамту; дене шынықтыру және спортпен шұғылданатын мүгедектерді қамту, БЖСМ жаттықтырушылар-оқытушылар штаттық бірліктермен, білім беру мекемелерін шаңғы спорты бойынша нұсқаушылармен қамтамасыз ету; шаңғы спорт бойынша (насихаттау) БАҚ жариялау, шаңғы спорт бойынша әдістемелік құралдармен қамтамасыз ету.

Бағдарламаны орындаудың барлық кезең бойы спорттық жарыстарды өткізу, облыстық командалар мүшелерінің спорт түрлері бойынша республикалық, халықаралық жарыстарға қатысу, ғылыми кешенді топ әдістемесі бойынша облысымыздың жетекші спортшыларынақшалай ынталандыру, дәрумендеу және комплекстік дайындау, көп функционалды корттарды орнату, жаттықтырушылар құрамынның біліктілігін жоғарлату, ҚР және шет елдердің жақсы стадиондарында оқу-жаттықтыру жиындарын ұйымдастыру және өткізу, Қарағанды қ. шаңғы-роллерлік трассаны жоспарлау жоспарланып отыр.

Мақсаты: Бәсекеге қабілетті туристік индустрияны құру№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 г. 2012 г. 2013 г. 2014 г. 2015 г.1 Нысаналы индикаторлар:

Туристік қызмет саласында қызмет көрсететін мекемелердің жиынтық табысын ұлғайту, өткен жылмен салыстырғанда 2015 жылы-3 % ұлғаюы

3,6 2,8 2,0 2,5 3

1міндет. Туристік инфрақұрылымдарды дамытуды қамтамасыз ету1 2010 жыл деңгейінен кіру туризмі бойынша

келушілер санын ұлғайту (2010 жылы- 13,8 мың адам), мың адам

15,4 13,7 13,8 14,1 14,4

2 2010 жыл деңгейінен ішкі туризм бойынша келушілер санын ұлғайту (2010 жылы- 193 мың адам), мың адам

216,6 209,0 201,4 206,4 212,6

Қол жеткізу жолдары:Ішкі және келушілер туризмі бойынша туристердің келуін ұлғайту мақсатында келесі

ісшараларды орындау болжануда, ауданда туризмді дамыту бағдарламасы бойынша Ұлытау ауданында туризмнің инфрақұрылымдары нысандарының құрылысы, қазіргі таңда Жезқазған өңірін дамытудың Кешенді жоспарына республикалық бюджет есебінен аудан орталығынан 3 шақырым жерде «Ұлытау-Ел» туристік-сауықтыру кешенінің құрылысына925 млн. теңге қаржыландыру, Қарқаралы ауданында меншікті қаражат есебінен туризм нысандарының құрылысы бөлігінде өзгерістер енгізілуде. Экологиялық туризмді танымал ету жолымен экотуризмді дамыту үрдісінде жергілікті қоғамдастықтарды тартуды қамтамасыз етуге жәрдемдесу, «Экомұражайлар», «Аволон» қорымен бірлесіп экотуризм мәселеріне арналған тұрақты оқыту семинарларын өткізу. Экотуризмді дамыту қазіргі кезде Ақтоғай ауданының аумағында жүргізілуде. Осы жоба аумағының орталығы болып Ақтоғай ауданында Шабанбай би кенті, Қарқаралы ауданында Қасым Аманжолов атындағы кент, Ұлытау ауданында Ұлытау кенті табылады. Ұлттық паркте 6 экомаршруттар әзірленіп, жүзеге асырылуда.

«Hot Line» туристерге ақпараттық көмек көрсетуге CaII-орталық құру, облысқа туристерді тарту үшін қазақстан және халықаралық туристік ісшараларға қатысу, облыстың туристік имиджін қалыптастыру мақсатында БАҚ арқылы облыстағы туризмді дамытуды насихаттау; облыстың ақпараттық ресурстарын туристік әлеует туралы ақпараттармен толықтыру; Мақсаты-туристер үшін жол маршруттарын, қызмет көрсету

105

құралдарын орналастыру, қолдағы туристік нысандар бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүзеге асыру және туристермен тікелей жұмыс жүргізу.

Ішкі саясат

Мақсаты: Мемлекеттілік пен ел бірлігін әрі қарай нығайту, ішкі саяси тұрақтылықты нығайту№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикаторлары :

Азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттің өзара әрекеттестігін оң бағалайтын тұрғындар саны 2015 жылға қарай 58% құрайды.

54,5 76,8 77,0 77,5 78,0

1 міндет. Этносаралық және конфессияаралық келісімді сақтау және нығайту 1 Конфессияаралық қатынастар саласындағы

мемлекеттік саясатты оң бағалаған тұрғындар санының үлес, %

63 65 65 70 70

2 Этносаралық келісім саласындағы мемлекеттік саясатты оң бағалаған тұрғындар санының үлесі,%

85 86 87 88 90

2 міндет.Облыстың әлеуметтік-экономикалық дамуына жастарды белсене тарту1 14 жас пен 29 жас аралығындағы

тұрғындардың арасында мемлекеттік саясатқа қанағаттану деңгейі, %

7 7 7 7 7,2

2 Жастар ұйымдарының қызметіне белсене қатысушы жастардың қатарының өсу деңгейі, %

32,5 32,5 32,7 32,8 33

Қол жеткізу жолдары:Қоғамдық-саяси саладағы міндеттердің индикаторлары мен көрсеткіштеріне

Стратегияны, Қазақстанды дамытудың басымдықтарын түсіндіру мен насихаттау бойынша семинар-тренингтер, дөңгелек үстелдер өткізу, облыс әкімінің қатысуымен облыстық Ассамблеяның жыл сайынғы сессиясын өткізу, облыс өңірлеріндегі қоғамдық-саяси жағдайға социологиялық зерттеулер мен мониторинг жүргізу, сондай-ақ Президенттің жыл сайынғы Қазақстан халқына Жолдауларының басымдықтарын насихаттау жөніндегі имидждік материалдар шығару, ақпараттық-насихаттық іс-шаралар ұйымдастырып, өткізу, саяси партиялардың облыстық филиалдарының, ұлттық-мәдени орталықтардың көшбасшыларымен этносаралық келісімді сақтау мәселесі бойынша «дөңгелек үстелдер» өткізу, әлеуметтік-маңызды жобаларды жүзеге асыру шеңберінде ҮЕҰ қызметін жандандыру бойынша іс-шаралар жүйесін әзірлеу және халықтың ҮЕҰ қызметіне қанағаттанушылық деңгейіне мониторинг жасау арқылы қол жеткізілмекші.

Ақпараттық саясат саласындағы индикаторлар мен көрсеткіштерге қол жеткізу БАҚ-ты мемлекеттік тапсырысты орындауға тарту, халықты БАҚ арқылы елді дамытудың негізгі басымдықтары мен жүргізіліп отырған мемлекеттік саясат туралы хабардар ету, материалдық техникалық базамен, БАҚ-тың сапалы деңгейімен жабдықтау, облыс әкімінің грантын бөлу, БАҚ өкілдерінің біліктілігін арттыруға бағытталған іс-шаралар өткізу және сауалнамалар жүргізу негізінде қол жеткізілмекші.

Жастар саясатының көрсеткіштері мен индикаторларына қол жеткізу жолында 2011-2015 ж.ж. аралығында жастар бастамасымен қоғамдық маңызды дамыту бойынша іс-шараларды: семинар-тренингілер, конференциялар, фестивальдар, жастар қоғамдық бірлестігінің қызметі мониторингін, кәсіпкерлік қызметті дамыту бойынша ауылдық жастар арасында жұмысты ұйымдастыру, ауылда кәсікерлік қызметін қолдау мен дамытуға облыс

106

әкімі гранттарын бөлу және өз денсаулық құндылығын, салауатты өмір сүру жағдайын насихаттауды өткізу жоспарлануда.

Қоғамдық қауіпсіздік және құқықтық тәртіп

Мақсаты: Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қылмыстылықпен күрес, нашақорлық пен есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл жасау.

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар : 2015 жылы халықтың ішкі ітероргандарына болжамдық сенім үлесі 50 пайыздан кем емес (2009ж. – 50%).

50 50 50 50 50

1 міндет. Жол қауіпсіздігін қамтамасыз ету1 ЖКО деңгейін азайту (10 мың бірлік көлікке),

бірл. 39 36 33 30 27

2 міндет. Қылмыспен күрес тиімділігін арттыру, есірткі бизнесімен , нашақорлықпен күрес 1 Ауыр және аса ауыр қылмыстардың ашылу

бөлігі, өндірісте болған қылмыстық істер осы категория тарапынан, %*****

78,1 48 48,1 48,2 48,3

2 Алынған есірткі саны, оның ішінде героин, кг 660/18,7 665/18,8 670/18,9 675/19 680/19,1

Қол жеткізу жолдары:Жол қозғалысы қауіпсіздігіне нақты қауіп төндіретін құқық бұзушылықтарды

ескертуге және жолын кесуге, жол қозғалысына қатысушылардың әсіресе жолаушы көлігі жүргізушілерінің тәртібін нығайтуға, жол полициясының қауіпсіздік пен көлік құралдарының жай-күйіне, жол жағдайларына және жүргізушілердің кәсіби даярлығына тиімді ықпал етуін арттыруға бағыттауды, көлік құралдарын тіркеу процесін оңтайландыру есебінен азаматтарға қызмет көрсету жағдайларын жақсартуды, жол қозғалысы ережесін бұзуды бейнебақылау және тіркеу жүйелерін енгізуді, талдау және статистика функциялары бар бейнебақылау және тіркеу жүйелері анықтаған құқық бұзушылықтарды өңдеу жөніндегі республикалық іс жүргізу орталығын құрумен, жол полициясы бөлімдерінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды қамтамасыз етеді.

Ашылған ауыр және аса ауыр қылмыстардың бөлігі артты, сондай-ақ қылмыстарды ашу бойынша арнайы операциялық, ең алдымен «ізін суытпай» және жедел-іздестіру іс-шараларын мақсаттылықпен жүзеге асыру ұрлықтары, өткен жылдардағы қылмыстарды ашу бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды жандандыру, оның ішінде нақты қылмыстық істер бойынша жедел-іздестіру іс-шараларын және тергеу әрекеттерін жоспарлау.

Есірткі қылмыстарының жалпы санынан есірткіні өткізумен байланысты анықталған қылмыстар, басқа елдердің құқық қорғау органдарымен бірлесіп жүргізілген арнайы іс-шаралардың, оның ішінде бақыланатын жеткізілімдер, есірткі бизнесі саласындағы ұйымдасқан қылмыстық топтардың әрекетін ескерту, анықтау және жолын кесу, есірткінің заңсыз айналымымен байланысты оқиғалар, жеке және заңды тұлғалар туралы жедел ақпараттардың ведомствоаралық деректер банкін қалыптастыруды қамтамасыз ету, «бақыланатын жеткізілім» әдісі бойынша арнайы іс-шаралар өткізу, әрекет жасау саласында нашақорлықтың алдын алу, нашақорлықты және есірткі бизнесін ескерту бойынша үкіметтік емес ұйымдармен іс-шаралар жүргізу қылмыстарын ашу бөлігі артты. Есірткі тарату фактілерін анықтау және жолын кесу мақсатында ойын-сауық және оқу орындарында, сондай-ақ бұқаралық іс-шаралар өтетін орындарда арнайы рейдтер жүргізу.

107

Мақсаты: Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және жою

№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері****

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикаторлар:Төтенше жағдайлардан адам және материалдық шығындарды төмендету, %

1,5 1,5 1,5 1,5 1,5

1 Міндеті: Техногендік авариялардан, катастрофалар мен табиғи апаттардың қаупін және шығындарды төмендету

1. Су тасқындары мен су басудың, селдерге, құм басуларға, жер қозғалыстарына, табиғи өрттерге қарсы тұратын инфрақұрылының қамтамасыз етілу деңгейі, %

15 30 35 40 45

Қол жеткізу жолдары:Қала және аудан әкімдіктерімен, Қарағанды облысының табиғи ресурстар және

табиғатты пайдалану басқармасымен, «Қарағанды облысының су қоймалары» КМК бірлесе отырып техногендік авариялар, катастрофалар мен табиғи апаттардың қаупін және шығындарын төмендетуге жағдай жасау мақсатында 2012-2015 жылдары аралығында төтенше жағдайлардың алдын алу және жою жөніндегі мақсатты түрдегі кешенді іс шараларды орындауды көздейді, бірінші кезекте су тасқындары және су басу қаупі бар қауіпті учаскелер, жоғары температуралы өртену қаупі бар аумақтарды бақылау жүргізу, оның ішінде:

1. Су тасқыны және су басуға қарсы инфрақұрылымдардың қамтылуы су тасқыны және су басудан қорғану жобаларын жүзеге асырумен іске асырылады, аталған іс шаралар Қарағанды облысының табиғи ресурстар және табиғатты пайдалану басқармасымен, «Қарағанды облысының су қоймалары» КМК жүзеге асырылады.

Аумақты су тасқыны және су басудан қорғауды қамтамасыз ету үшін қажетті жобалар саны Қарағанды облысының табиғат ресурстары және табиғатты пайдалану басқарамасы қала және аудан әкімдіктерімен бірлесіп жасайды.

2. Өртке қарсы инфрақұрылымдардың қамтамасыз етілуі облыс елді мекендерінде өртке қарсы ерікті өрт сөндіру құрамаларын құру жолымен қол жеткізіледі, аталған іс шаралар Қарағанды облысының қала және аудан әкімдіктерімен қаматамсыз етіледі.

3. Қарағанды облысының жұмылдыру дайындығы, азаматтық қорғаныс, авариялар мен дүлей апатардың алдын алуды және жоюды ұйымдастыру басқармасы осы жұмыс түрлерін үйлестіреді.

108

3 бағыт: «Инфрақұрылым»

Байланыс және коммуникациялар

Мақсаты: Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің сапасын жоғарылату№ р/с

Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ****

I кезең II кезең

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Нысаналы индикатор:Байланыс және коммуникациялар саласында қызметтердің сапасыменхалықтың қанағаттануының деңгейі, %

1 міндет. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар саласында қызметтерді дамыту1 Халықтың компьютерлік сауаттылығының деңгейі,

% 10 44 45 47 50

2 2015 жылға жергілікті телефон байланысының сандануының 100-пайыздық деңгейіне қол жеткізу 91 93 96 98 100

3 1000 адамнан және одан артық саны бар елді мекендерді ұялы байланыс қызметтерімен қамтамасыз ету

85 90 95 100 100

Қол жеткізу жолдары:Бағдарламаны іске асырудың барлық кезеңі бойында компьютерлік сауаттылыққа 16

дан 74 жас аралығындағы халықты, сонымен қатар электрондық форматта мемлекеттік қызметтерді көрсету бөлігінде мемлекеттік қызметшілерді оқыту болжамданады.

Қызметтердiң көрсету көлемдерiнiң ұзартылуы және олардың сапалы сипаттарының кезеңдi жақсартуы байланыстың негізгі дамытудың түпкi мақсаттары болады. Бұл байланыс қызметінің кең көлемді спектріне облыс аумағындағы тұрғындар мен субъектілердің еркін қол жеткізуге қамтамасыз етуге ықпал етеді.

Құрылыс

Мақсаты: Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету№ Нысаналы индикаторлар/тікелей

нәтижелердің көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Мақсатты индикаторлар :

Құрылыс жұмыстарының физикалық көлемінің индексі, былтырғы жыл кезеңіне%

111,1 117,7 107 107 107

2 Ғимараттарды пайдалануға беру, жалпы ауданның ш.м. 257,3 269,3 285,9 310,0 320,0

1 міндет.Құрылыстың өсуін қамтамасыз ету1 Құрылыс жұмыстарының көлемі, млн. теңге 107125,8 132230,1 149406,9 159865,4 171055,92 2015 жылы тұрғын үйді іске қосуды 1 адамға

есептегенде 0,2 ш.м. (2010ж. -0,17 ш.м.) 0,19 0,2 0,21 0,23 0,25

Қол жеткізу жолдары:Бірінші кезеңде республикалық бюджет қаржысы есебінен кредиттік және жеңілдік

тұрғын үйлерді, жалдамалы тұрғын үйді салу үшін «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» АҚ ҚОФ арқылы тұрғын үй құрылыс жинағын игеру жобаланған.

Барлық кезең аралығында бағдарламаның қызметі жеке тұрғын үй құрылысын ынталандыру мен қолдау көрсету болып табылады.

109

Жолдар және көлік

Мақсаты: Экономикалық кеңістіктің байланыстылығын жақсарту № Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің

көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж 2012 ж 2013 ж 2014 ж 2015 ж1 Мақсатты индикаторлар:

Жақсы және қанағаттанарлық жағдайдағы жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарының мөлшері, % (2009 жылы – 60%)

65 70 72 73 75

2 2015 жылы жүк айналымы көлемі – 9402 млн тонна км (2009 жыл – 4588,4 млн тонна –км) 7406,3 7925 8162 9218 9402

3 2015 жылы жолаушылар тасымладу көлемі – 34672 млн. пасжж-км (2009 жыл – 13 903 млн. пассж. км) 25847 27656 29592 33992 34672

1 міндет. Көлік құралдарының қауіпсіз және кедергісіз жүріп тұруы үшін осы заман талаптарына сай автожолдар саласындағы инфрақұрылымды дамытудың деңгейін арттыру

1 Жолдардың құрылысы және қайта жаңарту, км (2009 жылы – 10 км) 24 14,9 36 10 10

2 Автомобиль жолдары күрделі және орташа жөндеу, км (2009 жылы – 499 км) 283 279 406 255 267

2 міндет. Автобус және теміржол бағыттарында ауданаралық,қалааралық, қала маңындағы көлік бағыттарын ұйымдастыру

1 Жолаушылар көлігімен қамтылмаған елді мекендер мөлшері, % 36,8 36,6 36,4 36,2

Қол жеткізу жолдары:Қазiргi көлiк коридорларының Қарағанды облысының аумағы бойынша Астана-

Қарағанды автотрасасының концессияларының негізінде А классының автомобиль жолдарының құрылысы негізінде жалғастыруы керек. Бұдан басқа, көлiктiң барлық түрлерiн жолаушылар тасымалдаулардағы жәрдем берудегі көлемі 2010 жылдары әлеуметтiк - маңызды маршруттарға кемінде 1, 2 миллиард теңгені құрайды.

Экономикалық кеңiстiктiң байланыстылығын жақсарту құрылыс есебiнен жаңа магистралдiқ бекiту, облыстық және аудан автомобиль жолдарының желiсiнiң жаңғыртулары шаруашылық субъекттердiң көлiк шығыны азайтуға мүмкiндiк бередi, жүктер және жолаушылардың жеткiзуiн ұлғайтады, жүк ағындардың қарқынын үлкейтедi.

Орташа статистикалық тұтынушы үшiн әуе көлiгi қызметтерiмен қамтамасыз ететiн жүйелi iшкi авиа тасымалдауларын дамыту керек, солқылдақ тарифтi саясаттың жүзеге асырулары жолымен жәрдем беру кезеңдi төмендетуiне және толық орны толатындығы бұдан әрi өткел бағытталған.

Жезқазған және Балқаш қалаларын облыс орталығымен байланысытарын әуе тасымалын субсидялау 2012 жылы қайта жаңғыртылды.

Су көлiгiндегi жұмыс пен кеме шаруашылығының қауiпсiздiгi және инфрақұрылым жобаларының iске асыруын қамтамасыз етуде жасалатын болады.

Қарағанды қаласы маршрут желiсiнiң ерекшелiгi жүру маршруты, қаланың жеке аудандары бойынша үлкен маршруттық жолдарға сапар шегуінің ара қашықтығында болады.

Көпшiлiк пайданалатын көлiктің дамытылу басымдылығы және оның тартымдылығын, көбеюін қамтамасыз ету шарттары, облыстың көлiк басқармасы көшедегi - жол желiсiнiң

110

сыйымдылық шектелген көлiк орын ауыстырулары және қалаларға сұраныстың өсуi қадағалануда.

Әлеуетті қоғамдық көлікті дамыту, талап етілетін қызмет көрсетумен жолаушылар тасмалындағы жолаушылардың қажеттілігін қанағаттандыруға бағытталған көлік саясатын іске асырудың экономикалық және инвестициялық құралдары, қосатын ұйымдастырушылық қалалар мен аудандардың көлік кешенімен басқару жүйесінде негізделуі қажет.

Облыстар автокәсiпорындарда 30 шақты маркалар және жылжымалы құрамның түрлендiрулерiн пайдаланады. Осылай, автобустардың маркаларының «№ 3 Автобус паркі» ЖШС 26 бiр түрлілігі. Машиналардың бөлшектерiн қордың қамтамасыз етулерi үшiн нәтижеде не кәсiпорынға басқа маркалар және түрлендiруде қоюды мүмкiн еместiк артынан бөлшектердiң әр түрлi маркаларына сан көбiрек сақталуға керек, яғни некомплементарнының бөлшегi.

Сонымен бiрге сызықтағы жұмыстары процессте не бiр автобусты маркада жұмыстың бейiмделуiне үлген мерзiмнiң жүргiзушiлерiнен керек болады.

Көлік-коммуникациялық саладағы инвестициялық тартымдылықты инвестициялық қолдау бойынша іс-шараларды іске асыра отырып, 2015 жылы инвестиция көлемінің өсімін 15%-ға қамтамасыз ету қажет.

2015 жылы келесі нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізуді қамтамасыз ету қажет:- жергілікті телефон байланысын цифрлауға 100% деңгейін арттыру;- елді мекендерді мобилді байланыспен қамтамасыз ету;- жергілікті маңызы бар жолдардың құрылысы және қайта жаңарту;- жергілікті маңызы бар автомобиль жолдарын күрделі және орташа жөндеу;- жолушылар көлігімен қамтылмаған елді мекендер санын азайту.

Республикалық, облыстық және аудандық маңызы барватодолдар желісін жандандыру бойынша жұмыс көлемдері мен әлеуеттік бағыттары, сондай-ақ кент ішілі және қала ішілік автожолдар.

Ресурстары бар концентрацияны қамтамасыз ету қажет әлеуметтік бағыттар анықталған:1 ) алдыңғы кезеңде басталған нысандарды қайта жаңартуды аяқтау;2 ) жүк кернеген бағыттарға бұзылған бөлiмшелерiн күрделі жөндеу мен қайта жөндеу;3 ) орташа және ағымдағы жөндеулер бойынша жұмыс көлемдерiнiң ұлғайуы, сондай-ақ автомобиль жолдарын қысқы ұстау;4) 2015 жылғы дейін жолдардың қанағттанарлық және жақсы жағдайды 75 % дейін арттыру.

Тиісті талаптар мен ілгерінді қозғалыстардың нормативтік өсуі кезінде әзірленген, жобалау-сметалық құжаттаманың бар болуына жоспарланған автомобиль жолдары учасоктарын қайта жаңарту мен күрделі жөндеу бойынша жұмыстардың көлемдері. Қайта жөндеу және автомобиль жолдарының жаңа бөлiмшелерiнiң күрделі жөндеуiнiң жобаларын әзірлеген кезде құрылыс мөлшерi мен ережелерiнiң талаптарын есепке алынады, кемiнде 13 тонналардың есептi остьтік күшiне жол төсенiштерiнiң конструкцияларының күшейтуi бар II техникалық дәрежесiне минимум ретінде халықаралық маңызды автомобиль жолдарының ескеретiн аудармалары.

Көлiк - коммуникациялық кешеннiң түпкi мақсаттары көлiк қызметтерiндегi тұрғын және Қарағанды облысы экономикасының қажеттiлiктi қанағаттандыруы үшiн ортақ пайдаланудың автомобиль жолдарының желiсiнiң әбден жетiлдiруi болып табылады.

Қойылған бағдарламаның мақсаттарының табыстары үшiн келесi есептердiң iске асыруы талап етіледi:

- автомобиль жолдарының желiлерін сақтау және дамыту;- автомобиль жолдарының желілерін әлеуеттік дамытуды анықтау;- жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету,

111

- жөндеуден кеінгі автожолдардың учаскілерінде жөндеу аралық мерзімдерін ұстау;- нормативтік талаптарға сәйкес автомобиль жолдарын ұстау мен ағымдық жөндеу,

пайдалану бойынша іс-шаралар жоспарын орындау.Күтiлетiн нәтиже: Нарықтық инфрақұрылымды дамыту нарықтық шарушылық мүмкіндіктері мен

халықтың өмір сүру сапасын жақсарту құралы ретінде қаралуы қажет.Облыс ауыл шаруашылығы өнімдері мен оны өңдеудеге жол желісінің сенімділігінен

маңызды шаралар мамандандырылады. Жол саласы дамытуының басым бағыттары аудандардың арасындағы сенiмдi әлеуметтiк-экономикалық байланыстарды қамтамасыз ететiн және облыстық орталық қатты жабыны бар автожолдардың желiсiнiң үлкеюi болып табылады.

Автомобиль жолдарының желiсi қызмет мерзiмiнiң ұзақтығы қазіргі қор салуларын инвестициялық талап ететiн активтер болады. Жол желiсiнiң көлiк - қолдану кезiндегi күй деңгейінің жоғарылатуы Қарағанды облысының әлеуметтiк-экономикалық дамытуын түбегейлi өсуге мүмкiндiк туғызады.

Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықМақсаты: Тұрғындарды тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен қамтамасыз ету

р/н№

Нысаналы индикатор лар /тікелей нәтиже көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең

2011ж 2012ж 2013ж 2014ж 2015ж

1 Нысаналы индикатор лар : 2015 жылға дейін тұтынушылардың коммуналдық қызметпен қанағаттылығын ең төмен дегенде 51,5% арттыру (2009 жылы – 48,3%)

49,6 50,5 50,7 51 51,5

2 Халықтың орталықтандырылған сумен жабдықтауға қолжетімділігі деңгейін ұлғайту, % 59 63 65,5 69 72,5

3 Жылумен жабдықтау қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, % 71 71 71 74 78

4 Халықты субұру қызметімен қамтамасыз ету деңгейін ұлғайту, % 51 52 53 54 55

1 міндет. Тұрғын үй қорының тиісті эксплуатациялауды қамтамасыз ету1 Күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум

нысандарының үлесі,% 45 42 38 34 31

2 міндет. Коммуналдық жүйелерді жаңғырту және дамыту1 Электрменжабдықтау қамтамасыз етілген ауылдық

елді мекендердің үлесін 2015 жылы олардың жалпы санын 99%-ға ұлғайту

96,9 96,9 97,6 98,3 99

2 Суқұбыры желілеріндегі апаттар саны, бірлік 5 219 5 012 4 805 4 599 4 3923 Ауыстырылған жылу желілер ұзындығы, шақырым 120 122 123 124 1254 Бу және жылу желілеріндегі апаттар саны, бірлік 32 28 25 22 195 Кәріз желілеріндегі апаттар саны, бірлік 27 128 27 428 27 678 27 178 25 1256 Толық биологиялық тазарту арқылы ағынды сулар

жіберілді мың текше м.Қол жеткізу жолдары:

1 кезең. Бірінші кезеңде коммуналдық жүйелер нысандары бойынша ТЭН мен ЖСҚ әзірленетін болады.

2 кезең. Екінші кезеңде коммуналдық жүйе саласындағы күрделі жөндеу мен жаңа нысандарды салу мен қайта құруға бағытталған ісшараларды іске асыру жоспарлануда.

Қойылған нысаналы индикаторлар мен міндеттерге жету үшін барлық кезең ұзақтығында тиісті сападағы коммуналдық қызметтермен тұрғындарды қамтамасыз ету тиімділігін бағалау үшін қажетті ақпаратты жинақтау, талдау, әзірленген нысаналы индикаторлар жүйесі негізінде сумен жабдықтау және субұру нысандарының құрылысы

112

бойынша бағдарламалардың жүзеге асырылуының жүйелік мониторингісін жүргізу талап етіледі.

113

4 бағыт: «Ауылдық аумақтарды дамыту, экология»

Мақсаты: Ауылдың қалыпты өмір сүруінің жағдайларын құру № Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің

көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикатор :

Дамудың жоғары әлеуетіне ие ауылдық елді мекендердің саны, бір.

114 47 47

2 Тірек ауылдық елді мекендердің (агроқалашықтар) саны, бір. 27 27

1 міндет. Ауылдың өмір сүру жағдайын құруда ықпал жасау1 Білім беру мамандарын ауылға тарту, адам 237 194 155 175 1832 Денсаулық сақтау мамандарын ауылға тарту, адам 32 51 32 46 44

Қол жеткізу жолдары:«Төменгі және жоғары экономикалық әлеуеті бар ауылдық елді мекендерді анықтау

үшін өлшемдерді бекіту туралы» ҚР АШМ және ҚР ЭДСМ 28.07.11ж. №28-2/430 бірлескен бұйрығына сәйкес 2012 жылға дамудың жоғары және төменгі экономикалық әлеуетіне ие АЕМ анықталды (2020 Жұмыспен қамту бағдарламасын іске асыру мәселелері бойынша Ведомствоаралық комиссиямен мақұлданған 6.02.12ж. №5).

«Қарағанды облысының дамудың жоғары әлеуетіне ие ауылдық елді мекендер санынан тірек ауылдық елді мекендердің тізбесін бекіту туралы» Қарағанды облысы әкімдігінің 2012 жылғы 16 наурыздағы №09/06 қаулысымен тірек елді мекендердің тізбесі бекітілді. ҚР ЭДСМ әдістемелік ұсыныстарына сәйкес облыстағы тірек елді мекендерінің саны 27 ауылдық елді мекенді құрайды.

Ауылдық елді мекендердің әлеуметтік тартымдылығын жоғарылату үшін бағдарламаның барлық қызмет ету мерзімі бойында, кадрлар тапшылығын қысқарту үшін, мамандарды (бірінші кезекте жастарды) ауылдық жерлерге тарту болжамданады.

Мақсат: Қоршаған ортаны ластандыру деңгейін төмендету және табиғи орта сапасын тұрақтандыру

№ Мақсатты индикаторлар/тікелей нәтижелердің көрсеткіштері ****

2011ж. 2012ж. 2013ж. 2014ж. 2015ж.

1 Мақсатты индикаторлар:2000 тонна мөлшерінде жалпы зиянды заттарды тастауды төмендету (жыл сайын 2015 ж. дейін)

2000 2000 2000 2000

2 Мемлекеттік орман алқабының орманмен көмкерілген ауданы 2015 ж. қарай 91920 га дейін

91908 91890 91900 91910 91920

1 міндет. Атмосфера ауасын сақтау1 Тұрақты көздерден шығатын ластаушы

заттардың әуеге тасталуы, тонна6914300 750000 748000 746000 744000

2 Өңдеуге жіберілетін коммуналдық қалдықтар көлемі, тонна

91500 91500 91500 95800 55000

2 міндет. Ормандарды сақтау, қорғау, ұлғайту және орман өсіру1 Орташа орман өрті алқабын төмендету, га 8,5 8,5 8,4 8,3 8,2

Орманды ұлғайту және орман өсіру ауданы, га

100 130 230 240 300

Қол жеткізу жолдары:1-кезең қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізудің мынадай жолдарымен

сыйпатталады: жаңа сыйпаттағы шаң-газ тазарту жабдықтарын негізу, энергетикалық

114

көмірлерді байытудың жаңа технологияларына, жылуды сақтау жүйесіне көшу көзделеді. Бірқатар өндірістерде «Борисенко» қондырғысын енгізу.

2-кезең ірі өнеркәсіп орындарын техникамен қайра жарақтау, газ тазалауды, домна пештерін қайта құру, тазарту қондырғыларын ауыстыру, қалдық өңдеу зауытын салу, мемлекеттік орман қорында өртке қарсы және алдын-алу шараларын өткізу, коммуналдық қалдықтарды өңдеудің заманауи технологияларын енгізу, ормандылықты арттыруды көздейді.

Тұрақты негізде табиғи ресурстарды сақтау және ұтымды пайдалану жөніндегі жұмыстар жүргізілетін болады.

115

5 бағыт: «Мемлекеттік қызметтер»Мақсат: Әлеуметтік маңызы бар қызметтерді көрсету сапасын арттыру

№ Мақсатты индикаторлар/тікелей нәтижелерінің көрсеткіштері****

1 кезең 2 кезең2011 ж.Факт

2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.

1 Нысаналы индикатор:Тұрғындардың әлеуметтік маңыздағы қызметтерін көрсету сапасына қанағаттандырылған деңгейі,%

85 88 91 94 98

1 міндет: Электрондық нұсқауға аударылған әлеуметтік маңыздағы көрсетілетін қызметтердің санын көбейту1 Электрондық нұсқауға аударылған әлеуметтік

маңыздағы көрсетілетін қызметтердің санын көбейту (%)

15 60 100 100 100

Қол жеткізу жолдары:Бағдарламаны жүзеге асыру мерзімі бойы қойылған мақсаттары мен тапсырмаларын

жеткізуі үнемі жұмыс негізінде жүргізіледімемлекеттік қызметтерді көрсететін жергілікті атқарушы органдардың ішкі бизнес-

үдерістерін талдауын жүргізу, электрондық нұсқауда көрсетілетін мемлекеттік және өзге қызметтердің техникалық және нормативтік құжаттамаларын әзірлеу (мемлекеттік қызметтерді АКТ қолдануымен көрсету регламенттері, облыстың нормативтік-анықтамалық бірегей қорының анықтаңышын және жіктеуішін қалыптастыру мен жүргізу Ережелері) бойынша;

орталық мемлекеттік органдар деңгейінде бекітілген стандарттары бар мемлекеттік қызметтер бойынша регламенттерді әзірлеу және бекіту бойынша;

ҚР Үкіметінің деңгейінде бекітілген бизнес-үдерістерді оңтайландыру, мемлекеттік қызмет көрсету барысына халықтан талап ететін құжаттар санын қысқару бойынша Іс-шаралар жоспарын іске асыру бойынша;

Мемлекеттік қызметтерді көрсетуге және әлеуметтік талап ететін сервистерді ұсынуына, оларға қосымша қызметтер мен сервистерін шығаруына, азаматтар мен ұйымдарға қызмет көрсетудің және сервистерінің автоматтандырылған механизмдерін құруына бағытталған интернет-қорларын дамыту бойынша;

Облыс БАҚ ҚР «Электрондық үкіметінің» бастамасын әйгілеу бойынша;Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту, оның ішінде электрондық мемлекеттік

қызметтерді алу бойынша.

Мақсат: Жергілікті деңгейде мемлекеттік басқарудың функцияларын жүзеге асыру тиімділігін арттыру№ Нысаналы индикаторлар/тікелей нәтижелердің

көрсеткіштері****1 кезең 2 кезең

2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.1 Нысаналы индикатор:

Жергілікті атқарушы органдардың функцияларын (үдерістерін) автоматтандырудың орташа дәрежесі, %

65 70 75 80

1 міндет: Ақпараттық жүйелерді құру және дамыту1 ЖАО қызметінде автоматтандырылған

ақпараттық жүйелерді енгізу (АЖ кесінде ЖАО саны), бірлік

39 40 42 41 40

Қол жеткізу жолдары:1 кезең. Осы кезеңде жоспарланды: мемлекеттік қызметтерді көрсететін жергілікті атқарушы органдарының ішкі бизнес

үдерістерін талдауын жүргізу, электрондық нұсқауда көрсетілетін мемлекеттік және өзге де қызметтерді көрсету бойынша техникалық мен нормативтік құжаттаманы әзірлеу;

116

облыс Е-әкімдігінің Сервер орталығын ҚР Е-үкіметінінің негізгі компонеттерімен өзара қарым-қатынасын қамтамасыз ету;

облыста әрекет ететін ақпараттық жүйелерді дамыту және МДҚ өзара қамтамасыз ету механизмдерін құру, облыс ЖАО ҚР ЭҚАБЖ қосу;

облыстағы Е-әкімдігінің Серверлік орталығының техникалық инфрақұрылымын дамыту.

2 кезең.Екінші кезеңде:Мемлекеттік органдардың функцияларын автоматтандыру бойынша техникалық және

нормативтік құжаттамаларды әзірлеуін жалғастыру;жергілікті атқарушы органдар атқаратын функцияларының ішкі бизнес-үдерістерін

автоматтандыруға арналған бір қатар ақпараттық жүйелерді әзірлеу;ЖАО қызметін қолданыстағы АЖ енгізуін аяқтау;Жаңадан құрылған мамандырылған бағдарламалық қамсыздандыруға оқыту

бағдарламаларын, электрондық әдістемелерін және оқулықтардың әзірлеуін аяқтау;Облыстың е-әкімдігінің ақпараттық жүйелерін ҚР Е-үкіметінің негізгі

компоненттерімен ықпалдастыруын талап ететін өзара қарым-қатынасын қамтамасыз ету;Облыс Е-әкімдігінің Серверлік орталығының техникалық инфрақұрылымын

дамытуын жалғастыру;Жергілікті атқарушы органдарың қызметіне республикалық ақпараттық жүйелерді

енгізуін жалғастыруын қамтамасыз ету (ХҚКО ЫАЖ, ЭҮӨШ АЖ, ҚР МО ИП, ҚР МО МО);ҚР Үкіметінің 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 1660 қаулысының талаптарына сәйкес

жергілікті бюджетінен қаржыландырылатын облыстың мемлекеттік органдарын ҚР Мемлекеттікоргандарының Бірыңғай көлік ортасына қосуын жүргізу;

Бағдарламаны жүзеге асырудың барлық мерзімі бойы электрондық құжатайналымға қосылған жұмыс орындарының санын көбейту; «электрндық әкімдігінің» материалдық-техникалық базасын және инфрақұрылымын дамыту және «электрондық әкімдігі» инфрақұрылмының техникалық қолдау; оның PR-компаниясын жүргізу; облыстың өңірлер деңгейінде электрондық мемлекеттік қызметтердің тиімділігін бағалауын және енгізу сапасын жүргізу; облыстың 40 ЖАО ҚР МО БКО кезеңдік қосу; халықты, сондай-ақ мемлекеттік қызметшілерді мемлекеттік қызметтерді электрондық нұсқауда көрсету бойынша компьютерлік сауаттылығына оқыту;ақпараттық қауіпсіздіктің талаптарын сақтауын қамтамасыз ету; «электрондық үкіметтің» негізгі компоненттерімен ықпалдастыру ережелерін сақтау және ҚР БАМ бекітілген ақпараттық-коммуникациялық технологиялар бойынша салалық ережелерді орындауын қамтамасыз ету.

117

5. ҚАЖЕТТІ ҚОРЛАР* млн. теңге

Басқармалардың атауы 2011 ж. 2012 ж. 2013 ж. 2014 ж. 2015 ж.Ауыл шаруашылық басқармасы 3944,0 9747,9 7638,5 16601,9 10921,1Дене шынықтыру және спорт басқармасы 154,7 159,3 158,1 147,4 156,8

Денсаулық сақтау басқармасы 23 853 29 959 34 563 35 875 35 946Білім басқармасы 8900,2 8877,2 10538,9 11679,9 8849,6Жұмыспен қамтуды үйлестіру және әлеуметтік бағдарламалар басқармасы

1059,1 989,8 888,1 1045,0 1116,0

Мәдениет,мұрағаттар және құжаттама басқармасы 142,1 230,4 275,3 256,5 200,3

Ішкі саясат басқармасы 70,5 95,1 106,6 71,9 71,9Тілдерді дамыту жөніндегі басқармасы 19,0 20,7 22,3 23,9 25,5

Ішкі істер департаменті 5,0 5,0 5,0 5,0 5,0Энергетика және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық басқармасы

14070,9 39747,8 28362,1 37440,3 38362,2

Жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы

8252,5 8738,1 13090,7 12641,5 7756,5

Құрылыс басқармасы 5689,1 6516,4 6326,3 4500,0 4905,0Табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы

125,0 324,5 274,8 309,1 219,0

Жер қатынастары басқармасы 46,0Жұмылдыру дайындығы, азаматтық қорғаныс, авариялар мен дүлей апаттардың алдын алуды және жоюды ұйымдастыру басқармасы

14,7

Әкім аппараты 159,01 218,33 148,3 121,98 232,67Сәулет және қала құрлысы басқармасы 285,2

Жастар саясатты мәселелері жөніндегі 28,1 30,1 71,2 39,9 42,6

Өнеркәсіп және индустриялық-инновациялық даму басқармасы

17233 66236,9 22757,7 28414 127400

Кәсіпкерлік басқармасы 694,9 986,3 2430,4 2525,2 8,3Барлығы 84746,01 172882,83 127657,3 151698,48 236218,47

* - 2011-2015 жылдарға арналған бюджетте қарастырылған қаражат шегінде қажетті ресурстар нақтыланған және өзгертілген болуы мүмкін.**- 2011-2014 жылдарға арналған «Балапан» мектепке дейінгі тәрбилеу және оқытуды қамтамасыз ету бойынша Бағдарламаны іске асыру шеңберінде.*** - 2011-2020 жылдарға арналған Қазақстан Республикасындағы білім берудің дамыту мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде.

118

**** - ҚР заңнамасына сәйкес тиісті қаржылық жылдарына республикалық және жергілікті бюджеттерді нақтылау мен бекіту кезінде нысаналы индикаторлардың сандық маңызы мен көрсеткіштері нақтыланған және өзгертілген болуы мүмкін. ***** - 2012 жылдың қорытындысы бойынша ауыр және аса ауыр қылмыстарды ашу пайызын есептеу формуласының өзгеруіне байланысты бұл көрсеткішке өзгертулер енгізілетін болады (ҚР Бас прокуратурасының 18.11.2011 жылғы «Қылмыстар, оқиғалар, қылмыстық істер, оларды тергеу, прокурорлық қадағалау және сотта қарау нәтижелері туралы өтініштерді, хабарламаларды, шағымдарды және өзге де ақпаратты бірыңғай карточкалық есепке алуды жүргізу жөніндегі Нұсқаулықты (Бірыңғай біріздендірілген статистикалық жүйе) бекіту туралы» № 122 бұйрығы).

119

6. БАҒДАРЛАМАНЫ БАСҚАРУ

5 жылға арналған Қарағанды облысының аймағын даму бағдарламасын бағдарламаның мемлекеттік тапсырушысы басқарады. Бағдарламаны басқару үдерісін келесі кезеңдер құрайды:

мониторинг; баға; бақылау.

1) Жыл қорытындысы бойынша Облыстың даму бағдарламасының мониторингі жылына бір рет жасалады.

Облыстың даму бағдарламасының мониторингін әзірлеу мен іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар өз құзыретінде жартыжылдық қорытындысы бойынша мониторингті жүргізудің есеп беру мерзімі өткен соң өкілетті органдарға екі апта ішінде іске асыру барысы туралы жедел есеп жолдайды.

Қарағанды облысының экономика және қаржы басқармасы жыл қорытындысы бойынша 1 ақпанға дейін мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті органға облыстың даму бағдарламасының өткізілген мониторингі туралы ақпаратты тапсырады.

Талдаудың логико-құрылымдық матрицасы мониторингтің және Бағдарламаны іске асыру барысында, қорытындысында бағалаудың қажет құралы, сондай-ақ, оның толық құрылымы қысқа және жеңіл оқылатын түрінде айқындап, бағдарламалық құжат жобасының сапасын бағалауға көмектеседі. Талдаудың логико-құрылымдық матрицасының құрылымы кестеде көрсетілді.

Талдаудың логико-құрылымдық матрицасының типтік құрылымы

Бағдарламаның құрылымдық

бөлімдері

Сандық индикаторлар

Мерзімдер

Ауытқуының

себептері

Жұмысты жақсарту бойынша шаралар

Жауаптылар

Жоспар Іс жүзіндеБағыттарМақсатНысаналы мақсатНәтиженің көрсеткішІс-шараларҚорлар

Мониторингтің нәтижелері болып әр-түрлі жақтардың өзара қамтамасыз етуді талдауы есебімен дайындалған өзекті қорытындылар, және де осы бағдарламалардың жүзеге асыру барысына сырттай ортаның әрекет ету және жоспарлған іс-шараларды іске асырудың тиімділігін жоғарлату мен қойылған мақсаттарға жетуге бағытталған қажетті шараларды қолдануы болып табылады.

2) Облыстың даму бағдарламасын бағалауы облыстың экономика және қаржы басқармасымен үш жылда бір рет жүргізіледі (кезең аралық) және жоспарлық кезеңнің өтуіне байланысты (соңғы).

Бағдарлама бағалауы облыстың мемлекеттік органдарымен ұсынылған есеп бойынша жүзеге асырылады. Бағдарламаны бағалау қорытындысы мәслихаттың тексеру

120

коммисиясымен өткізіледі және облыс әкіміне және Экономика және қаржы басқармасына жіберіледі.

Бағдарлама бағасы бойынша жинақтық есеп белгіленген мерзімге сәйкес Экономика және қаржы басқармасымен қалыптасады және келесі есеп кезеңінің 1 сәуіріне дейін мемлекеттік жоспарлау уәкілеттік органына ұсынылады.

3) Облыстың даму бағдарламасын іске асыруды бағалау мониторинг, баға нәтиже негізінде жүзеге асырылады және Бағдарламаны іске асыру бойынша Бағдарлама іс-шаралар жоспарын іске асыру бойынша жүргізілген бақылау бойынша іс-шараларды іске асырады.

ПАЙДАЛАНАТЫН ҚЫСҚАРТУЛАРДЫҢ ТІЗІМІ

АБ – Ауа бағыты;АБЖ – Автоматтандырылған басқару жүйесі;АБТҚ – Ашық бөліп тұратын құрылым;АГ-Артериалдық гипертония;АЖ – Ақпараттық жүйе;АЖП - Автоматтандырылған жылу пункттері; АМСК – Алғашқы медико-санитарлық комек АӨК – Агроөнеркәсіп кешені;АЭЕБЖ – Автоматтандырылған электроэнергия есебінің бақылау жүйесі;АТ – Ақпараттық технологиялар;АДИ – Адам даму индексі;АКИ – Айғақты көлем индексі;АКТ – Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар;АБ – Ақпараттық базалар;ӘКК – Әлеуметтік-кәсіпорын корпорациясыБАҚ – Бұқаралық ақпарат құралдары БАМ – Байланыс және ақпарат министрлігі БҒМ – Білім және ғылым министрлігі БЖСМ – Балалар-жасөспірімдерге арналған спорт мектебі;БЭҚЖ - Бірыңғай электорндық құжатайналым жүйесі;БКО – Бірыңғай көлік ортасы;БҚ – Бағдарламалық қамсыздандыру Бірл. сақт.- бірлікті сақтау;ҒЗТКЖ – Ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар ДБ – Деректер қоры;ДТҰ – Дене тәрбиесінің ұжымыЕ-әкімдік – Электрондық әкімдік;Е-үкімет – Электрондық үкімет;ЕПҰ – Емдеу-профилактикалық ұйым;ЖТ – Жеке тұлғаларЖСШМ – Жоғарғы спорттық шеберлік мектебіЖӨӨ – Жалпы өңірлік өнім;ЖММК – Жоғарғы мамандандырылған медециналық қөмек;ЖОО – Жоғары оқу орындары;ЖКШ – жеке көмекші шаруашылық;ЖАО – Жергілікті атқарушы орган;ЖТПС – Жиынтық трансформаторлы подстанцияЗТ – Заңды тұлғаларЗТБ – Заңды тұлғалар бірлестігіИЖА – Ишемиялық жүрек ауруы;КМК – Коммуналдық мемлекеттік кәсіпорын;КЛ – Кәсіптік лицей КжӨБ – Кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасыҚЖА - Қан айналымы жүйесінің аурулары;ҚОФ – Қарағанды облыстық филиалы;ҚарМТУ- Қарғанды мемлекеттік техникалық университеті;ҚҚА – Қарағанды қалалық агломерациясы;ҚБ – Қоғамдық бірлестік

122

МАӘК – Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек;МДБ – Мемлекеттік деректердің базасы;МБЖ – Мемлекеттік балалар жәрдемақысы;МО – Мемлекеттік орган;ММ – Мемлекеттік мекеме;МЖӘ - Мемлекеттік-жеке меншік әріптестігі;МТ АЖ – «Мекен-жай тіркеу» ақпараттық жүйе;МО КО – Мемлекеттік органдардың куәландыру орталығы ОБТП – Орталық бөліп тұратын пунктіПС - ПодстанцияСДО – Сервистік-дайындау орталығы СМЖ – Сапа мененджментінің жүйесі ТКШ – Тұрғын үй – коммуналдық шаруашылығы ;ТОББ – Талшықты-оптикалық байланыс бағыты;ТБИ – Технологиялық бизнес инкубаторТТ – Техникалық тапсырмаТПС – Трансформаторлық подстанцияТжәне КБ - Техникалық және кәсіби білімҰАКХ – Ұлттық ақпараттық коммуникациялық холдингіҰАТ АҚ - «Ұлттық ақпараттық технологиялар» Акционерлік қоғамдығы;ҰКО – Ұлттық куәландырудың орталығы ҮЕҰ – Үкіметтік емес ұйымдар ІЖӨ- Ішкі жалпы өнім;ІІО – Ішкі істер органдарыХМҚ – Ұлттық мұрағат қоры;ХТТ – Халық тұтынатын тауарларШЖК – Шетелдік жұмыс күші;ШКМ – Шағын комплектілі мектеп;ШОБ – Шағын және орта бизнес ЭжКШБ – Энергетика және коммуналдық шаруашылығы басқармасы ЭББ – Электр беру бағытыЭҮШ – Электрондық үкімет шлюзіЭБХ – Экономикалық белсенді халық ЭҮ – Электронды үкіметЭСКО - Энергосервистік компаниясы ЭҮТШ – Электрондық үкіметінің төлемді шлюзіЭҚБЖ– Электрондық құжатайналымның бірыңғай жүйесі