katalog założeń parkowych

Aneks 1:

Katalog założeń parkowych

Niniejszy aneks stanowi poglądowy katalog założeń parkowych powstałych w Europie po 1982 roku. Przykłady dobrane są w taki sposób, aby dawały możliwie pełny wgląd w różnorodność parków miejskich, z uwzględnieniem wszystkich nurtów opisanych w rozdziale 8.Nurty ideowo przestrzenne… Każdy park został opisany na karcie A, na której podano również najważniejsze dane liczbowe oraz przedstawiono plan, ewentualnie zdjęcie satelitarne. Karta B zawiera zdjęcia. W układzie kart przyjęto porządek alfabetyczny, sortując kolejno wg kraju,miasta oraz nazwy parku. Wszystkie nazwy parków podano w oryginale.

Wykaz założeń ujętych w katalogu:

Francja:• Chaumont-sur-Loire: *Festival International des Jardins• Lille: *Parc Henri Matisse• Paryż: *Jardin Atlantique• Paryż: *Parc André Citroën• Paryż: *Parc de La Villette

Hiszpania• Barcelona: *Parc Central de Nou Barris• Barcelona: *Parc Diagonal-Mar• Kordowa: *Parque de Miraflores• Madryt: *Parque Juan Carlos I• Walencja: *Jardins del Turia

Holandia:• Amsterdam: *Bijlmermeer Park - Monument• Amsterdam: *Cultuurpark Westergasfabriek• Rotterdam: *Museumpark

Niemcy:• Berlin: *Erholungspark Marzahn• Berlin: *Natur-Park Schöneberger Südgelände• Berlin: *Neue Wiesen• Berlin: *Spreebogen – Platz der Republik, Forum i Friedrich-Ebertplatz, Spreebogen Park• Duisburg: *Landschaftspark Duisburg-Nord• Monachium: *BUGA 2005 München – Landschaftspark Riem

Polska:• Kraków: *Park Dębnicki• Warszawa: *Ogrody Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego• Wrocław: *Park Milenijny

Wielka Brytania:• Londyn: *Greenwich Peninsula Park• Londyn: *Thames Barrier Park

- A 1 - 1 -

region Centre

miasto Chaumont-sur-Loire dzielnica

nazwa parku Festival International des Jardins Chaumont-sur-Loire

autorzy Jacques Wirtz; ogrody - co roku inni autorzy w ramach konkursu miedzynarodowego

prace projektowe

prace budowlane inauguracja 1992

kolejne fazypowierzchnia [ha] 3

całkowity za 1 m2

gł ówne źródła danyc h

PIGEAT 2005 / JONES 2003 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002

kraj Francja

nurt

artystyczny

obecne tendencje ideowo-estetyczne

land art, abstrakcjonizm, intertekstualizm

poc zątek zakończenie

początek

koszt

lokalizacja

park reorganizowany

(Conservatoire international des parcs et jardins de Chaumont-sur-Loire)

corocznie

za: PIGEAT 2005

Założenie składa się z serii 32 gabinetów ogrodowych wydzielonych jednakowymi żywopłotami, z prowadzącymi do nich ścieżkami. Plan ma organiczną formę przywodzącą na myśl liście i łodygi tulipanowca. Ogrody co roku organizowane są od nowa, na podstawie zwycięskich projektów konkursowych odpowiadających na zadany temat. Zwycięzca konkursu realizacji ma prawo utrzymać swój ogród również w kolejnym roku. Poszczególne aranżacje stanowią popis sztuki krajobrazu, a w szczególności land art. Ich efemeryczność podkreśla zastosowanie nietrwałych materiałów (np. tkanin). Eksponowane kompozycje i struktury ukierunkowane są na efekt scenograficzny.

- A 1 - 2 -

- A 1 - 3 -

region Nord-Pas-de-Calais

miasto Lille dzielnica Euralille

nazwa parku Parc Henri Matisse

autorzy Gilles Clément; EMPREINTE: Èric Berlin, Sylvian Flipo; art.Claude Courtecuisse

prace projektowe 1992 1993

prace budowlane 1996 inauguracja 2000kolejne fazypowierzchnia [ha] 8

całkowity 4 880 000 za 1 m2 61,00


Refer... 2000 / CORTESI 2000

Jeden z dwu parków towarzyszących nowemu centrum Lille - Euralille. Tworzy strefę przejściową pomiędzy nowym dworcem TGV i centrum komercyjnym a starym miastem. Najbliżej Euralille znajduje się duzy plac, nastęnie łąka, a na tyłach system zagajników - ogrodów tematycznych (min. bambusowy, skalniak, plac zabaw). Pod jego częścią zlokalizowana jest nowa węzłowa stacja podziemnego tramwaju, sygnalizowana przez wyprowadzone na powierzchnię otwory wentylująco-doświetlające. Najbardziej rzucającym się w oczy element założenia to specyficzna forma krajobrazowa - gigantyczna, nieregularna betonowa "donica", w której rośnie lasek wyniesiony kilka metrów ponad poziom otaczającego terenu. Park wyróżnia również metoda kompozycji parterów bylinowych - Gilles Clément eksperymentuje również tutaj, ze swoją oryginalną metodą jardin en movement - na równym trawniku rozsiane są wyraźnie ograniczone płaty swobodnej wegetacji.

kraj Francja

za: CORTESI 2000

nurt

artystyczny


abstrakcjonizm, dekonstrukcja, naturalizacja, kontekstualizm, land art


początek

koszt

lokalizacja

ponad komunikacją

- A 1 - 4 -

- A 1 - 5 -

region Île-de-France

miasto Paryż dzielnica Paris 19e, Montparnasse

nazwa parku Jardin Atlantique

autorzy François Brun, Michel Pena, C. Schnitzler

prace projektowe 1987

prace budowlane 1992 inauguracja 1994kolejne fazypowierzchnia [ha] 3,5

całkowity za 1 m2


CORTESI 2000 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002 / Atlas... 2000

Ogród położony bardzo spektakularnie - na dachu nowego dworca Montparnasse, z widokiem na górujący nad miastem wierzowiec Tour Montparnasse. Cała jego estetyka nawiązuje do motywów marynistycznych: zafalowane ogrodzenia i wzory posadzek, drewniany pokład do opalania, latarnie i pergole jakby uginające się na wietrze, morska kolorystyka, sztuczne wydmy, kępy kostrzewy. W obwodzie kwadratowego niemal planu po jednej stronie umieszczono ciąg ogrodów tematycznych, po drugiej - korty tenisowe. Główna oś przecina łąkę i położony w centrum placyk z instalacją "Wyspa Hesperyd" przypominającą przyżądy meteorologiczne i tryskającą gejzerem mody. Po obu stronach, rosną równomiernie rozstawione drzewa, obciążające bezpośrednio słupy konstrukcyjne położonego niżej budynku. Z wychodzących na dach świetlików dobiegają odgłosy z peronów dworca TGV.

kraj Francja

za: CORTESI 2000

nurt

symboliczny


intertekstualizm, dekonstrukcja, kontekstualizm, abstrakcjonizm, land art


początek

koszt

lokalizacja

ponad komunikacją

- A 1 - 6 -

- A 1 - 7 -


miasto Paryż dzielnica Paris 15e, Front de Seine

nazwa parku Parc André Citroën

autorzy Gilles Clément i Alan Provost (konkurs, koncepcja krajobrazowa), Patrick Berger (szklarnie, z: Laurence Feveile, Janine Galiano), Jean-Paul Viguier (szklarnie i wiadukt nadbrzeżny), Jean-François Jodry


prace budowlane inauguracja 1992kolejne fazy 1994powierzchnia [ha] 13,8

całkowity 59 150 219 za 1 m2 428,62


CLEMENT 1995 / CORTESI 2000 / BIESKE-MATEJAK 2002 / LAVALOU 1992

Drugi z najbardziej znanych nowoczesnych parków paryskich. Założenie stanowi fuzję elementów dwu projektów konkursowych: Clément odpowiedzialny był za stronę północną, Provost za południową. Kompozycja regularna, osiowa, nawiązująca do tradycyjnych założeń o osi prostopadłej do Sekwany. Łączy układ regularny z miejscową „dzikością". Główny element to prostokątna łąka otoczona kanałem. Od strony rzeki szerokie otwarcie pod wiaduktem. Po stronie przeciwnej uwielbiany przez dzieci perystyl wodny flankowany dwiema potężnymi oranżeriami. Wzdłuż łąki ogrody i pawilony - od północy szklarnie i ogrody seryjne oraz typowy dla Clémenta jardin en mouvement; w części południowej kamienne nimfea, wyniesiony kanał zakończony kaskadami i ogród metamorfoz. Na wschód od głównej kompozycji dwa autonomiczne ogrody - biały i czarny. Park pełen ukrytej symboliki - ogrody tematyczne obrazują kolejne etapy przemiany alhemicznej. Bardzo wysoka wartość estetyczna i użytkowa.

kraj Francja

za: CORTESI 2000

nurt

symboliczny


intertekstualizm, kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja


początek

koszt

lokalizacja

tereny poprzemysłowe

- A 1 - 8 -

Fot.: autor

Parc André Citroën

- A 1 - 9 -


miasto Paryż dzielnica Paris 19e, La Villette

nazwa parku Parc de La Villette

autorzy Bernard Tschumi; ogrody tematyczne również: François Ghys, Alexandre Chemetoff, Daniel Buren, Bernhard Leitner, Alain Pélissier, Fujiko Nakaya, Isabelle Devin, Catherine Rannou, Gilles Vexlard, Jean-Max Albert; iluminacje: B.Tschumi i art. François Morellet


prace budowlane 1985 inauguracja 1991kolejne fazy 1996powierzchnia [ha] 55

całkowity za 1 m2


TSCHUMI 1987, 1994-1, 1994-2 / ORLANDINI 1999 / BALJON 1992, 1997

Pierwszy i najgłośniejszy z nowoczesnych parków Paryża, założony na terenie dawnej rzeźni i giełdy bydła. Współtworzy kanon dekonstruktywizmu w architekturze. Duży park powiązany z otaczającymi i wkompowanymi weń obiektami kulturalnymi: Miasteczkiem Nauki i Przemysłu, halą wystawowo (La Grande Halle), kinem sferycznym (Géode), centrum muzyki rockowej (Zénith), miasteczkiem muzyki i in. Kompozycja otwarta, trójwarstwowa (płaszczyzny trawników i placów, linie ścieżek i aleii, punkty folies). Rolę spinającą pełnią w parku (a z założenia pełnić miały również w jego styku z miastem) czerwone pawilony folies, rozstawione regularnie co 50 m. Forma każdego z nich jest rezultatem dekonstrukcji podstawowej bryły sześcianu. Elementy geometryczne - proste główne aleje, kolistą i trójkątną łąkę, regulaną siatkę pawilonów folies, uzupełnia falująca wstęga Promenady Kinematycznej (Promenade Cinématique), na którą „nanizane" są różnorodne w funkcji i formie ogrody tematyczne.

kraj Francja

Fot.: autor

nurt

warstwowy


dekonstrukcja, intertekstualizm, kontekstualizm


początek

koszt

lokalizacja


- A 1 - 1 0 -

- A 1 - 1 1 -

region Katalonia, prow. Barcelona

miasto Barcelona dzielnica Nou Barris

nazwa parku Parc Central de Nou Barris

autorzy Andreu Arriola, Carme Fiol


prace budowlane 1997 inauguracja 1999kolejne fazy 2003powierzchnia [ha] 16,6

całkowity 15 897 729 za 1 m2 95,77


ARRIOLA, FIOL 1998, 2000

Utworzony na zdegradowanym obszarze zajmujących zatomizowaną przestrzeń pomiędzy blokowiskami dzielnicy Nou Barris. Na terenie parku znajduje się kilka mieszkalnych punktowców, fragment starego szpitala, dziś ratusz dzielnicowy i nowe Forum Techniki. Różnorodność funkcji i niejednolitość krajobrazu, wymagały kreacji sugestywnych elementów nadających spójność kompozycji. Projektanci wyszli od inspiracji kubistycznymi krajobrazami Picassa. Swobodnej, pozornie chaotycznej kompozycji trójkątów (płaszczyzn trawnika, stoków z klorową ceramiczną wykładziną, fontann i basenów, zygzakowatych chodników i pomostów) harmonię nadaje zasada trzymania się wyłącznie trzech kierunków w każdym fragmencie założenia. Kolejną nadrzędną zasadą jest stosowanie tych samych, oryginalnych i charakterystycznych elementów posadzek, ławek, oświetlenia, odwodnienia. Przekraczający granicę parku litemotif stanowią drewniane parasole „Palma” i „Diapasó”, w które wmontowano również reflektory.

kraj Hiszpania

dzieki uprzejmosci: A.Arriola, C.Fiol

nurt

artystyczny


abstrakcjonizm, land art, kontekstualizm, dekonstrukcja


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste"

- A 1 - 1 2 -

Parc Central de Nou Barris

Fot.: Andreu ArriolaFot.: autor- A 1 - 1 3 -

region Katalonia, prow. Barcelona

miasto Barcelona dzielnica Sant Martí

nazwa parku Parc Diagonal-Mar

autorzy Enric Miralles i Benedetta Tagliabue, arquitectes Associats; Elena Rocchi, Lluis Cantallops, Fabian Asunción



całkowity 11 161 800 za 1 m2 78,00


MIRALLES, TAGLIABUE 1996, 2006 / GABANCHO, FREIXA 1995 / Refer... 2000

Park wpleciony jest w strukturę nowoczesnej dzielnicy Diagonal-Mar, realizowanej w powiązaniu z szeregiem innych programów rewitalizacji zdegradowanych obszarów przemysłowych (Olimpiada 1992, rehabilitacja doliny i ujścia rzeki Besòs, Forum Kultur 2004). Ma znaczenie strategiczne jako zaplecze rekreacyjne dla towarzyszących mu luksusowych apartamentowców. Zabudowa i przecinające park drogi wpisują się miękko w organiczną aranżację. Obsadzenia, instalacje oświetleniowe, place zabaw, zbiorniki wodne, pomosty oraz pop-artowo/land-artowe pergole i wodotryski miękko wypełniają przestrzeń pomiędzy budynkami, a jednocześnie zewnętrzne ramy całości pozostają sztywne - otaczające kompleks drogi formują kwadrat. Kompozycja stanowi rezultat autorskiej, organicznej metody projektowej Miralesa, który nadawał trzeci wymiar malarskim wizjom układów roślin i owoców. Jest to niejako nowoczesna, dynamiczna i niepokojąca wariacja art nouveau.

kraj Hiszpania

za: Quaderns 240, 2004

nurt

artystyczny


land art, abstrakcjonizm, intertekstualizm, dekonstrukcja, kontekstualizm, naturalizacja


początek

koszt

lokalizacja


- A 1 - 1 4 -

Parc Diagonal-Mar

Fot.: autor

- A 1 - 1 5 -

region Andaluzja, prow. Kordowa

miasto Kordowa dzielnica

nazwa parku Parque de Miraflores

autorzy Juan Cuenca, art. Agustín Ibarrola

prace projektowe

prace budowlane inauguracja 2003kolejne fazypowierzchnia [ha] 5

całkowity za 1 m2

gł ówne źródła danych www.eldiadecordoba.com

Park położony na prawym brzegu, w zakolu rzeki Gwadalkiwir, naprzeciw staromiejskiego centrum Kordoby. W powiązaniu z zagospodarowanym równolegle polderem tworzy szerokie otwarcie widokowe na panoramę miasta z bryłą katedry i meczetu na pierwszym planie. Obsadzony niezbyt gęsto, z różnorodnie ukształtowanymi parterami bylinowymi i trawnikiem. W yposażenie (ławki, lampy, kosze na śmieci, murki, również małe budynki obsługi) utrzymane jest w stylu minimalistycznym, a rozmieszczenie poszczególnych elementów na tle planu wykazuje cechy projektowania warstwowego. Ważnym elementem są abstrakcyjne rzeźby. Park stanowi element programu rewaloryzacji miejskiego odcinka rz eki (obok Balcón de Guadalquivir i Sotos de Albolafia).

kraj Hiszpania

nurt

artystyczny


minimalizm, kontekstualizm, land art


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste"

GoogleEarth

- A 1 - 1 6 -

Parque de Miraflores

Fot.: autor- A 1 - 1 7 -

region Madryt

miasto Madryt dzielnica Barajas

nazwa parku Parque Juan Carlos I (Parque Olivar de la Minojosa)

autorzy José Luis Esteban Penelas & Emilio Esteras Martín



całkowity 72 121 za 1 m2 0,04


CORTESI 2000 / Parque Juan Carlos on-line

Największy z intensywnie urządzonych parków miejskich Europy. Część otwartego centrum ekspozycyjnego i nowego centrum miasta (Campo de las Naziones). Towarzyszą mu pawilony wystawowe, centrum kongresowe, restauracje, hotele i biurowce. Większość geometrycznie uporządkowanych terenów zielonych znajduje się wewnątrz okręgu-promenady o średnicy 1 km. Abstrakcyjny (bezpośrednie nawiązanie do malarstwa dekonstruktywistów) układ kompozycji jest czytelny nawet na zdjęciach satelitarnych, co wynika z chęci zapewnienia efektu krajobrazowego widocznego z pokładu samolotów startujących z pobliskiego lotniska. W parku znajdują się liczne piramidy kryjące śmietniska, monumentalne rzeźby, wijący się strumień z licznymi fontannami, największa w Europie Fontanna Cybernetyczna. Układ zieleni jest wyraźnie geometryczny co nawiązuje do istniejących w tym miejscu wcześniej sadów oliwnych. Park często krytykowany ze względu na monumentalizm i brutalistyczną stylistykę.

kraj Hiszpania

za: CORTESI 2000

nurt

warstwowy


dekonstrukcja, brutalizm, intertekstualizm, land art, kontekstualizm, tradycjonalizm


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste"

- A 1 - 1 8 -

Parque Juan Carlos I

Fot.: Angel Menor Pozo- A 1 - 1 9 -

region Walencia

miasto Walencia dzielnica

nazwa parku Jardines del Turia (w tym Ciudad de las Artes y las Ciencias i Parque Gulliver)

autorzy

prace budowlane inauguracja

kolejne fazy

całkowity za 1 m2


Culturia on line / www.ayto-valencia.es / www.wikipedia.org

Przepływająca przez Walencję rzeka Turia w latach 60. została skanalizowana i wyprowadzona poza miasto. Od lat 80. suche koryto służy miastu jako obszar rekreacji. Zorganizowano w nim tereny sportowe (stadion lekkoatletyczny, boiska piłkarskie, bieżnie sportowe, boisko baseballowe, ścieżki rowerowe, skatepark), miasteczko rozrywki, naturalne i uporządkowane tereny zielone, place zabaw, jak również szereg zespołów zabudowań sportowych, ekspozycyjnych i kulturalnych, w tym kompleks Miasteczka Sztuki i Nauki Santiago Calatravy. Cały park niezwykle efektownie wygląda z poziomu dawnego nabrzeża czy z któregoś z licznych mostów. Obok zespołu Ciudad de las Artes y las Ciencias, w skład którego wchodzą Pałac Sztuk (sale koncertowe), tzw. Hemisférico (kino IMAX i planetarium), Muzeum Nauki, kompleks Oceanarium i pasaż ogrodowy przekryty wielką pergolą Umbráculo, jedną z największych atrakcji stanowi Parque Gulliver – plac zabaw wbudowany w olbrzymią rzeźbę leżącego Guliwera.

kraj Hiszpania

na podst. planu Walencji

nurt

artystyczny / tradycjonalistyczny


abstrakcjonizm, land art, tradycjonalizm, intertekstualizm, kontekstualizm, naturalizacja


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste" (dawne koryto rzeki)

Tallers de Arquitectura: Ricardo Boffill (masterplan, tramos X-XI); Santiago Calatrava (Ciudad de las Ciencias); Vegas Tu i Mediterrània (tramo I); Hernández Barquero, Juan José (tramo II); Rafael Rivera, art. Manolo Martín (tramo XII – Parque Gulliver); inni (tramos III-IX i XVI)

powierzchnia [ha] 104


1986,1991,20002001,2003,2004

1982

- A 1 - 2 0 -

Jardines del Turia

Fot.: autor- A 1 - 2 1 -

region Noord-Holland

miasto Amsterdam dzielnica Zuidost, Bijlmermeer

nazwa parku Bijlmermeer Park - Monument

autorzy Descombes Architectes: Georges Descombes; Architectuurstudio Herman Hertzberger: Herman Hertzberger



całkowity 1 815 121 za 1 m2 151,26

gł ówne źródładanych

CORTESI 2000 / MASBOUNGI 2002 / WEILACHER 2005

Park porządkuje przestrzeń wewnątrz kilku gniazd odnowionego socjalnego osiedla blokowego na peryferiach Amsterdamu. Kształt kompozycji narzucają sześcioboczne pola kwartałów. Rytm ten śledzi, naśladuje, a zarazem urozmaica sztuczny kanał-polder. Z zarysem kanału wiąża się dwa proste ciągi przecinające równolegle całą tkankę urbanistyczną. Ich minimalistyczna, betonowa estetyka kontrastuje ze swobodnym potraktowaniem podrzędnych ścieżek i naturalizacją brzegów na niektórych odcinkach kanału. Park jest pomnikiem tragedii która miała miejsce w 1992 roku, kiedy na terenie osiedla rozbił się samolot Boeing 747. Śmierć 47 osób upamiętnia tablica i wyeksponowane "drzewo które to wszystko widziało" w centrum parku. Tuż obok kanał i główną oś przecina betonowa ścieżka - "odcisk" fragmentu budynku, który został zniszczony przez spadający samolot.

kraj Holandia

za: CORTESI 2000

nurt

symboliczny osiedle mieszkaniowe


intertekstualizm, minimalizm, kontekstualizm, dekonstrukcja


początek

koszt

lokalizacja

- A 1 - 2 2 -

Bijlmermeer Park - Monument

Fot.: autor

- A 1 - 2 3 -

region Noord-Holland

miasto Amsterdam dzielnica Westpark

nazwa parku Cultuurpark Westergasfabriek

autorzy Gustafson Porter (arch.kraj.), Francine Houben (arch.)

prace projektowe

prace budowlane inauguracja 2003kolejne fazypowierzchnia [ha]

całkowity za 1 m2

gł ówne źródła danych PORTER 2002

Poszerzenie obszaru głównego parku miejskiego Amsterdamu - Westerpark - o tereny XIX-wiecznej gazowni. Zachowano, odremontowano i zaadoptowano do nowych funkcji większość obiektów gazowni, w tym dominującą kubaturowo wieżę ciśnień, budynki administracyjne i szereg hal, pełniących obecnie rolę dużego ośrodka kulturalnego. Większość terenu zajmuje otwarta łąka. Wzdłóż jej północnej granicy ciągnie się wydłużony, płytki basen, podzielony na 3 części: kąpielową, przeznaczoną do brodzenia, wreszcie naturalizowaną, pełniącą rolę filtra biologicznego. Element ten stanowi nawiązanie do holenderskich polderów. Aranżacja zieleni części zachodniej ma charakter naturalizowany. Przyciągają uwagę dwa połączone stawy obrośnięte płytkowodną roślinnością, zorganizowane w obrębie fundamentu dwu innych zbiorników gazowych. W południowej części urządzono dwa regularne ogrody, które przecina łamana linia głównej parkowej alei. Aleja zaczyna się na regularnie obsadzonym, geometrycznym placu wejściowym.

kraj Holandia

za: PORTER 2002

nurt


recykling, kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja


początek

koszt

lokalizacja

poprzemysłowy tereny poprzemysłowe

- A 1 - 2 4 -

Cultuurpark Westergasfabriek

Fot.: autor- A 1 - 2 5 -

kraj Holandia region Zuid-Holland

miasto Roterdam dzielnica

nazwa parku Museumpark

autorzy Yves Brunier, OMA, Rem Koolhas



całkowity 1 815 121 za 1 m2 15,13

gł ówne źródła danych CORTESI 2000

Park w miejscu dawnego prywatnego ogrodu. Łączy się ze starszym założeniem parkowym. Stanowi łącznik pomiędzy trzema współczsnymi budynkami muzeów: architektury, sztuk pięknych, przyrodniczym. Kompozycja liniowa, rozegrana na dwu równoległych osiach: prostej alei i falującej w trzech wymiarach ścieżki. Prostej alei rytm nadają małe placyki z posadzką przetykaną ceramiką w kolejnych kolorach podstawowych. Po obu stronach każdego placyku stoją minimalistyczne niskie ławy z betonu. Kontrastowo do osi geometrycznej, gięta oś ścieżki biegnie przez róznorodne, barwne skrawki ogrodów, ginąc w gęstwinie drzew i krzewów. Bogactwo przyrody podziwiać można z wyniesionego pomostu. Założenie stanowi rzadki przykład zastosowania zasady minimalizmu we współczesnym parku miejskim.

za: CORTESI 2000

nurt


abstrakcjonizm, minimalizm, dekonstrukcja


początek

koszt

lokalizacja

artystyczny park reorganizowany

- A 1 - 2 6 -

Museumpark

Fot.: autor- A 1 - 2 7 -

region Berlin

miasto Berlin dzielnica Marzahn-Hellersdorf

nazwa parku Erholungspark Marzahn

autorzy Gottfried Funeck, Roswitha Schultz, Birgit Engelhardt, Claus-Dieter Schmidt, Karl-Heinz Kastl

prace projektowe

prace budowlane inauguracja 1987

kolejne fazy 2000,2003,2005powierzchnia [ha] 21

całkowity za 1 m2


DRAPELLA-HERMANSDORFER, OGIELSKI 2004 / Senatsverwaltung... on-line

Powstał dla uczczenia 750-lecia Berlina pod szyldem "Berliner Gartenschau". Jego tradycyjną, krajobrazową kompozycję, wzbogacały w następnych latach kolejne ogrody tematyczne. Każdy z nich to cytat z innej tradycji lub konwencji: Ogród Bajek, Ogród Bylinowy, Gaj Rododendronowy, Ogród Chiński, Ogród Japoński, Ogród Bali, Ogród Orientalny, Ogród Koreański. Wkrótce dołączą do nich Ogród Renesansowy i Ogród Angielski (Labirynt). Ogrodom towarzyszą zagajniki, polany, kompozycje kwiatowe, oczko wodne. Park cieszy się szczególną popularnością, którą zawdzięcza różnorodności estetycznej i bogactwu funkcjonalnemu, jak również konwencji nieustającej wystawy ogrodniczej.

kraj Niemcy

za: www.stadtentwicklung.berlin.de

nurt

tradycjonalistyczny


tradycjonalizm, intertekstualizm

początek zakończenie

początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste"

- A 1 - 2 8 -

- A 1 - 2 9 -

region Berlin

miasto Berlin dzielnica Tempelhof-Schöneberg

nazwa parku Natur-Park Schöneberger Südgelände

autorzy Arbeitsgemeinschaft planland/ÖkoCon: Ingo Kowarik, Andreas Langer, Ludger Schumacher, Helmuth Knoll


prace budowlane 1996 inauguracja 2000


całkowity 9 090 000 za 1 m2 50,50


MEUSER i in. 2001 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2002, 2006 / Refer... 2000

Powstał na terenie przedwojennego dworca towarowego, który w czasie podziału Berlina pozostgawał w strefie granicznej i uległ degradacji. Podłużna działka wcisnięta jest pomiędzy obecnie działające torowiska kojeji podmiejskiej i krajowej. Autorzy projektu wykorzystali zarówno pozostałości kolejowe jak i fakt, iż naturalna sukcesja odcisnęła na tereniue wyraźne piętno. Przyjęto zasadę minimalnej ingerencji. Teren uporządkowano, wzbogacono urządzeniami zabawowymi, wytyczono ścieżki. Z elementów takich jak wieża ciśnień, nastawnia, porzucona lokomotywa uczyniono atrakcję, a z dzikiej roślinności atut (filozofia "czwartej natury"). W parku działa grupa artystów konstruujących z poprzemysłowych pozostałości współczensne rzeźby i instalacje eksponowane następnie na terenie założenia; betonowe mury pokryto barwnymi graffiti. Formalnie park podzielony jest na 3 strefy: otwartą strefę wejściową, chronioną strefę przyrodniczą ze ścieżka na wyniesionym trapie oraz strefę muzealną.

kraj Niemcy

Fot.: autor

nurt


naturalizacja, recykling, kontekstualizm, land art


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste" / pokolejowenaturalizowany / poprzemysłowy

- A 1 - 3 0 -

- A 1 - 3 1 -

region Berlin

miasto Berlin dzielnica Karow

nazwa parku Neue Wiesen

autorzy Andrea Schirmer, Martina Kernbach


prace budowlane 1997 inauguracja 1998


całkowity 3 732 488 za 1 m2 4,34

gł ówne źródładanyc h

MEUSER i in. 2001 / JIRKU 2001

Ekstensywny park na berlińskich przedmieściach. Towarzyszy rozległemu zespowi chronionego krajobrazu utrzymanemu w charakterze naturalnej łąki, z rzadka jedynie uzupełnionej nowymi nasadzeniami. W wąskim pasie na granicy między strefą chronionego krajobrazu a osiedlem Alt Karow w bardzo delikatny sposób wprowadzono kilka elementów małej architektury – oszczędnych formalnie, wyrazistych materiałowo, ledwie dostrzegalnych w szerszej perspektywie bujnych łąk. Są to: drewniany mostek na strumyku, stożkowate wzniesienie zwieńczone niskim murkiem, na które wiodą proste schody, kilka prostopadłościennych, nierównych bloków kamienia służących za ławki, wytyczające granicę parku murki z łupanych kamieni zamkniętych w stalowej klatce, plac dla skateboardzistów, prosta pergola. Jedynymi bardziej złożonymi elementami są nieliczne drewniane ławki.

kraj Niemcy

w oparciu o: www.stadtentwicklung.berlin.de

nurt

naturalizowany


naturalizacja, minimalizm, dekonstrukcja


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste"

- A 1 - 3 2 -

- A 1 - 3 3 -

region Berlin

miasto Berlin dzielnica Mitte

nazwa parku Spreebogen:

autorzy Lützow 7: Cornelia Müller, Jan Wehberg;


prace budowlane inauguracja 2005kolejne fazypowierzchnia [ha] 28

całkowity 27 610 200 za 1 m2 98,61


RIO i in. 2006 / Refer... 2000 / Freiraum ... on-line / http://fbinter.stadt-berlin.de

Obszar w samym sercu Berlina, o szczególnym znaczeniu zarówno z reprezentacyjnego (sąsiedztwo Reichstagu, nowych budynków Bundestagu i Kanzleramt) jak i urbanistycznego punktu widzenia (środek dawnej strefy granicznej, pomiędzy Bramą Brandenburską a Tiergarten). Park stanowi przedpole i tło dla budynków rządowych, a zarazem strefę przejściową pomiędzy miastem z historycznym parkiem. Ze względu na trudne tło historyczne, dla zaznacznia rangi przestrzeni autorzy zastosowali delikatną symbolikę: ideę praworządnego i demokratycznego, nowoczesnego państwa wpisali w kontrast pomiędzy swobodną lekkością nasadzeń zagajnika i geometrycznością flankujących łąkę pasów żywopłotu. Same żywopłoty przecina w poprzek kręta, ale wyrazista „ścieżka”. Przedpole Reichstagu tworzy plac, którego posadzka ulega stopniowemu rozmyciu w płaszczyźnie trawnika. Podobnie dalej na zachód pojawiające się stopniowo nasadzenia zacierają granicę między polaną a gęstym zadrzewieniem Tiergarten.

kraj Niemcy

2002

Platz der Republik, Forum, Friedrich-Ebertplatz, Spreebogen Park

za: Topos 20

Weber & Saurer: Toni Weber (wspólpraca, projekt Spreebogeen Park)

nurt

symboliczny


intertekstualizm, kontekstualizm, dekonstrukcja, land art, mininalizm


początek

koszt

lokalizacja

tereny "puste" / pokolejowe

nazwa parku Spreebogen:

- A 1 - 3 4 -

- A 1 - 3 5 -

region Nadrenia-Północna Westfalia

miasto Duisburg dzielnica Duisburg-Nord

nazwa parku Landschaftspark Duisburg-Nord (w ramach IBA Emscher Park)

autorzy Latz+Partner: Peter Latz, Latz-Riehl-Schulz, G.Lipowsky, oświetlenie i iluminacja Jonathan Park



całkowity 15 338 756 za 1 m2 6,67


LATZ 1993, 2000 / CORTESI 2000 / WEILACHER 2005 / LEPPERT 1997

Park szczególnie znany ze względu na skalę i kompleksowość przedsięwzięcia rewaloryzacji - od adaptacji wszystkich znajdujących się na terenie obiektów poprzemysłowych (ośrodek kulturalno-konferencyjny), przez recykling urządzeń i materiałów, po rekultywację gruntów i oczyszczanie wody z rzeki Ems. Silnie zaakcentowano ślady historii miejsca, a program socjalny ukierunkowano na zapewnienie nowych miejsc pracy byłym pracownikom huty. Kompozycja składa się z nałożonych warstw o charakterze funkcjonalnym: ścieżek pieszych i rowerowych poprowadzonych po liniach dawnych szlaków, w tym po wyniesionych traktach kolejowych, siatki punktów węzłowych, układu urządzeń oczyszczających itp. Szereg pozostałości huty, takich jak zbiorniki łodzące czy wysokie betonowe mury, wykorzystywane są do uprawiania sportów wyczynowych. Dawne składy rudy i odpadów przekształcono w ogrody gabinetowe. Park słynie też z instalacji o charakterze Land-Art oraz barwnej nocnej iluminacji.

kraj Niemcy

za: CORTESI 2000

nurt


kontekstualizm, dekonstrukcja, naturalizacja, land art


początek

koszt

lokalizacja

poprzemysłowy tereny poprzemysłowe

- A 1 - 3 6 -

- A 1 - 3 7 -

region Bawaria

miasto Monachium dzielnica Riem

nazwa parku BUGA 2005 München: Landschaftspark Riem

autorzy Latitude Nord: Gilles Vexlard; Allmann Sattler Wappner Architekten GmbH; Burger Landschaftsarchitekten; BWP Burggraf, Weichinger + Partner Ingenieurgesellschaft mbH; DupperLandschaftsarchitekten; Ebel Büro für Bauleitung und Abrechnung im Garten-, Landschafts- und Sportplatzbau; Herzog + Partner; KUK Filmproduktion GmbH; Architekturbüro Werner Lang; Latz + Partner; LUZ Landschaftsarchitekten; Schmidt Landschaftsarchitekten: Prof. Reiner Schmidt; Landeshauptstadt München - Baureferat Gartenbau: Frau Preußner



całkowity 50 400 000 za 1 m2 24,00


DIEDRICH 2001 / BUGA'05 on-line / Refer... 2000 / RIO i in. 2006 / Muenchen on-line

Założenie na bazie silnie dekonstruktywistycznego planu, wyraźnie bazującego na szkole francuskiej. BUGA w Monachium miała za zadanie zapewnienie terenów rekreacyjnych dla nowego osiedla Messestadt Riem. Zarówno tereny zielone, jak osiedle powstały w miejscu zlikwidowanego lotniska. Park w pasmowym układzie ubejmuje z 3 stron nowe osiedla. Wyzwanie stanowiła utylizacja gruzu z rozbiórki pasów startowych, budynków i infrastruktury lotniska. Większość wykorzystano jako materiał do ukształtowania powierzchni parku i budowy dróg. Proekologicznym akcentem było też pokrycie całego dachu głównej hali wystawowej ogniwami słonecznymi. Założenie wyróżnia się bezkompromisową skalą geometrycznych rozwiązań krajobrazowych. W okresie wystawy na terenie rozlokowane były liczne ogrody tematyczne. Po jej zakończeniu obszar poddano dalszym przekształceniom.

kraj Niemcy

za: www.buga2005.de


dekonstrukcja, land art


początek

koszt

lokalizacja

warstwowy dawne lotniskonurt

- A 1 - 3 8 -

- A 1 - 3 9 -

kraj Polska region Małopolskie

miasto Kraków dzielnica Dębniki

nazwa parku Park Dębnicki

autorzy arch.:Krystyna Pawłowska, Krystyna Dąbrowska-Budziło, Agata Zachariasz; dendrolog: Katarzyna Fabijanowska; drogi: Grzegorz Obara, Tadeusz Kopta; oświetlenie: Wacław Ceglarek;


prace budowlane 2000 inauguracja 2002kolejne fazy 2003powierzchnia [ha] 4,6

całkowity 453 515 za 1 m2 9,86


nurt

tradycjonalistyczny




początek

koszt

Park sąsiaduje z bulwarem wiślanym i zajmuje teren po dawnym parku przypałacowym. Kompozycja nawiązuje częściowo do historii miejsca - zastosowano tradycyjny, kaligraficzny układ ścieżek (brukowanych) i trawników, rozarium, historyzujące ogrodzenia. Duże znaczenie przy projektowaniu założenia miało jego wpisanie w całościowy miejski system zieleni - połączenie z korytarzem ekologicznym Wisły, bulwarem i ścieżką rowerową. Park jest częścią kreowanego obecnie krakowskiego Systemu Parków Rzecznych. W trakcie opracowywania planów miały miejsce konsultacje z mieszkańcami. Do roku 2006 zrealizowano 2 z 4 zaplanowanych etapów: część na terenie dawnego parku pałacowego oraz dawnej szkółki roślin.

Google Earth

lokalizacja

park reorganizowanynurt

tradycjonalistyczny



lokalizacja

park reorganizowany

- A 1 - 4 0 -

PAWŁOWSKA 1998 / ZACHARIASZ 2006

- A 1 - 4 1 -

kraj Polska region

dzielnica Nowy Dwór

nazwa parku Park Milenijny

autorzy

prace projektowe

prace budowlane - inauguracja -

kolejne fazy


DRAPELLA-HERMANSDORFER 2001, 2002, 2003-2 / OGIELSKI 2001

wiz.: Piotr Asfeld

miasto Wrocław

Dolny Śląsk

Alina Drapella-Hermansdorfer, Paweł Ogielski, Ryszard Majewicz, Teresa Lorenz

2000

Park międzydzielnicowy, na terenach dawnych ogródków działkowych. Rzeka Ślęza przecina go na 2 równe części: zachodnią, o charakterze leśnym (istniejące już częściowo zadrzewienia) i wschodnią – o bardziej intensywnym zagospodarowaniu. Przewidziano utworzenie sztucznego jeziora z towarzyszącą mu szkółką sportów wodnych. Woda zasilająca zbiornik będzie naturalnie oczyszczana w systemie połączonych rozlewisk na terenie polderu zalewowego – elementu strategii przeciwpowodziowej.Kompozycja parku zorganizowana jest w oparciu o oś głównej alei, wiodącą od „Kopca Piastów Śląskich”– zlokalizowanego na południowym krańcu landmarku, poprzez amfiteatralną nieckę Forum do sztucznego stoku narciarsko-saneczkowo w północnej części. Wzdłuż alei rytmicznie rozmieszczono 10 regularnych grup zadrzewień (tzw. Kronika X Wieków) i szereg ogrodów tematycznych. Program rekreacyjny uzupełniają obiekty sportowe oraz tereny przewidziane na organizację wystaw ogrodowych.

nurt

symboliczny tereny "puste"


intertekstualizm, naturalizacja, kontekstualizm


początek

koszt

lokalizacja

całkowity 6 607 367

za 1 m2 13,13

powierzc hnia [ha] 50,31 (w sumie 103)

- A 1 - 4 2 -

- A 1 - 4 3 -

region Mazowieckie

miasto Warszawa dzielnica

nazwa parku Ogrody Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego

autorzy Irena Bajerska; budynek: Marek Budzyński i Zbigniew Badowski

prace projektowe


całkowity za 1 m2


www.bbk.v-net.plobiektybuw.html / archiwum.warszaw a.um.gov.pl-kraj58-kw58_5.html

Ogrody wraz z budynkiem Biblioteki stanowi jedną z najbardziej spektakularnych realizacji polskiej architektury. 1/3 powierzchni zalożenia znajduje się na dachu. Liczne świetliki i elementy instalacji sygnalizują wyraziście obecność budynku, a zarazem miękko ksztaltowane, delikatne formy krajobrazowe sugerują tradycyjny ogród. Na dachu znalazło się kilka odrębnych formalnie i nastrojowo ogrodów, których kolorystyczne zróżnicowanie znalazło odbicie w nazwach: ogród złoty, srebrny, niebieski, karminowy, zielony. Połączenie między górną a dolną częścią założenia (tzw. ogród wejściowy) zaprojektowano w formie stoku - również tutaj wyraziste jest wzajemne przenikanie się ogrodów i budynku. Poszczególne ogrody połączono wąskim, krętymi ścieżkami, pergolami, i kładkami przerzuconymi ponad świetlikami. Szczególną atrakcję stanowi stalowy pomost z którego podziwiać można z góry Wisłę wraz z jej przeciwległym, tonącym w zieleni brzegiem. Autorka sygnalizuje iż ogród ma charakter eksperymentalny.

kraj Polska

nurt

symboliczny tereny "puste"


intertekstualizm, abstrakcjonizm, tradycjonalizm


początek

koszt

lokalizacja

- A 1 - 4 4 -

- A 1 - 4 5 -

kraj Wielka Brytania region Anglia

miasto Londyn dzielnica Greenwich

nazwa parku Greenwich Peninsula Park (w tym Ecology Park; w ramach Millenium Village)

autorzy Desvigne & Dalnoky: Christine Dalnoky; Michel Desvigne, Pauline Way



całkowity 26 285 714 za 1 m2 131,43

gł ówne źródła danyc h CORTESI 2000 / FIRTH 2003 / CEBRAT 2005 / DRAPELLA-HERMANSDORFER 2006

Zespół parkowy zorganizowany w ramach Millennium Village - nowego osiedla stanowiącego spektakularny przykład architektury partycypacji o silnie proekologicznej orientacji. Wioska Milenijna powstała na półwyspie Greenwich, w miejscu zajmowanym niegdyś przez największą w Europie gazownię. Osiedle zajmuje obszar 121 ha, z czego 20 ha stanowi zieleń. Inicjatywa powołana do życia w 1997 roku zakładała zasadniczy udział przyszłych mieszkańców w procesie kształtowania zarówno ich siedzib, jak i otaczającego krajobrazu. Na terenie osiedla znajdują się 3 parki, w tym naturalizowany Ecology Park. Intencją projektantów było "archeologiczne" przywrócenie części pierwotnego środowiska przyrodniczego tych nadczecznych terenów - stąd nawiązania do mokradeł, łęgu, kreowanie zamkniętych enklaw ekologicznych udostępnionych jedynie do obserwacji z wyznaczonych miejsc. Zadbano też o przyrodniczą oprawę nabrzeża Tamizy oraz system ścieżek pieszych i rowerowych.

Google Earth

nurt


naturalizacja, tradycjonalizm


początek

koszt

lokalizacja

naturalizowany tereny portowe

- A 1 - 4 6 -

Greenwich Peninsula Park

- A 1 - 4 7 -

region Anglia

miasto Londyn dzielnica Silvertown / Woolwich

nazwa parku Thames Barrier Park

autorzy Groupe Signes: Alain Provost; Patel Taylor



całkowity 18 253 968 za 1 m2 202,82


Precedensowy przypadek kreacji parku w strefie planowanych na przyszłość inwestycji, w celu podniesienia ich atrakcyjności (katalizator inwestycyjny). Park powstał w tym samym czasie co cała nowa sieć infastruktury i komunikacji mająca obsłużyć przyszłą nową dzielnicę Londynu. Wartość sąsiadujących z parkiem inwestycji mieszkaniowych znacząco dzięki niemu wzrosła. Park powstał na terenach dawnych doków, o czym zaświadcza zachowany kanał dokowy, osuszony i zaadaptowany na linearny ogród parterowy. Falujący pasami żywopłotów i mieniący się tęczowo Zielony Dok stanowi główną oś, prowadząc od placu wejściowego z perystylem wodnym, do platformy z pergolą - Pawilonem Pamięci ofiar wojny. Daje zarazem perspektywę na nowoczesną tamę na Tamizie. Reszta parku to abstrakcyjna kompozycja regularnych linii zagajników i nieregularnie rozrzuconych "nasadzeń strukturalnych", zagęszczających się na obrzeżach założenia.

kraj Wielka Brytania

nurt


dekonstrukcja, intertekstualizm, kontekstualizm, recykling


początek

koszt

lokalizacja

warstwowy tereny portowe

FIRTH, BURDETT 2001 / ŻOŁNIEREK-MAZUREK 2005

- A 1 - 4 8 -

- A 1 - 4 9 -

katalog założeń parkowych

Documents