keratitis lagoftalmus,risman b. sindakeratitis lagoftalmus,risman b. sinda

8/18/2019 Keratitis Lagoftalmus,Risman B. SindaKeratitis Lagoftalmus,Risman B. Sinda

http://slidepdf.com/reader/full/keratitis-lagoftalmusrisman-b-sindakeratitis-lagoftalmusrisman-b-sinda 1/33

LAPORAN KASUS

I. IDENTITAS PASIEN

Nama : Tn..Z

Umur : 43 TahunJenis Kelamin : Laki-Laki

Suku/Bangsa : Bugis/Indonesia

! : "3#44$%gama : Islam

&eker'aan : TNI

%lama( : Jalan )e(eran Sela(an L.3 N* #/ +,$,,3$,4Tgl. &emeriksaan : $ 0esem1er +$

umah Saki( : S. 2S0ok(er &emeriksa : dr. 0

II. ANAMNESIS

Keluhan U(ama: !erah ada kedua ma(a%namnesis Terimin:

0ialami se'ak $+ hari 5ang lalu se1elum da(ang ke U60 S2S.

&asien 'uga mengeluhkan andangan men'adi ka1ur dan silau.

N5eri (idak ada7 ga(al (idak ada. Ko(oran ma(a 1erle1ihan saa(

1angun (idur ada7 air ma(a 1erle1ih ada. N5eri keala (idak ada7

demam (idak ada 1a(uk (idak ada7 8lu (idak ada7 i9a5a( (rauma

(idak ada7 i9a5a( menggunakan kaa ma(a (idak ada. i9a5a(

enggunaan kon(ak lens (idak ada. i9a5a( en5aki( ma(a

se1elumn5a (idak ada. i9a5a( enggunaan o1a( ; o1a(an her1al

< kasum1a(ora(e = ada. i9a5a( 0! disangkal. i9a5a( hier(ensi

disangkal. i9a5a( SSJ > $ 1ulan <?= enggunaa o1a( her1al7

i9a5a( keluarga dengan en5aki( ma(a (idak ada7 ri9a5a( alergi

(idak ada disangkal7 i9a5a( oerasi ka(arak 1ulan 5ang lalu

ma(a kiri7 i9a5a( ma(a (idak (er(u(u raa( 1ila (idur disadari $

1ulan 5ang lalu.

III. PEMERIKSAAN FISIK

1



Status Generalis

Keadaan umum: sakit sedang/gizi

cukup/composmentis

Tanda vital : Tekanan Darah : 90/80 mmHg

Nadi : 100/menit

!ernapasan : "0/menit

#uhu :$%&80'

IV. FOTO KLINIS

OD OS

OD OS

V.&@!@IKS%%N *AT%L!*L*6I

1. Inspeksi

&@!@IKS%%N *0 *S

&ale1ra Tamak ek(roion 7@dema<-=7 !adarosis <?=

Tamak ek(roion7@dema <-=7 !adarosis <?=

"



%ara(us lakrimalis ierlakrimasi <?= ierlakrimasi <?=

Silia Sekre( <?= Sekre( <?=

Kon'ung(iCa ieremis <?=D In'eksi

Kon'ung(iCa dan In'eksi

&erikornea

ieremis <?=D In'eksi


&erikorneaBola ma(a Normal Normal

Kornea Kesan keruh7 8louresens

<?=7 in8erior

Kesan keruh7 8louresens

<?=7 in8erior

Bilik ma(a dean Normal Normal

Iris Eokla(7 Kri(e <?= Eokla(7 Kri(e <?=

&uil Bula(7 sen(ral7 E<?= Bula(7 sen(ral7 E<?=

Lensa Jernih I*L <?=

!ekanisme !uskular Normal kesegala arah Normal kesegala arah

2. Palpasi

&@!@IKS%%N *0 *S

Tensi okuler Tn Tn

N5eri (ekan <-= <-=

!assa (umor <-= <-=6landula eriaurikuler Tidak ada em1esaran Tidak %da em1esaran

3. Tonome!i

NET : Tidak dilakukan emeriksaan

". Vis#s

- )*0 : 3 / #+ uangan

- )*S : 3 / #+ uangan

.Li$% sense : Tidak dilakukan emeriksaan

&.Pen'ina!an o(lik

No &emeriksaan *ulus 0eF(ra *ulus Sinis(ra

$



$

34

#

Kon'ung(iCa

Kornea

Bilik ma(a deanIris

&uil

Lensa



&erikornea

Tamak in8il(ra( ada arahin8erior kornea

Tes 8louresens <?=

&ung(a(<?=

Normal

Eokla(7 kri(e <?=

Bula(7sen(ral7 re8leks

aha5a <?=

Jernih



&erikornea

Tamak in8il(ra( ada arah 'am 3 hingga arah 'am ,

<la(eral hingga in8erior

kornea=

Tes 8louresens <?=&ung(a(<?=

Normal

Eokla(7 kri(e <?=Bula(7sen(ral7re8leks aha5a

<?=I*L <?=

). Tes *l#o!esensi :*S <?= 8luoresens ung(a( di 1agian in8erior kornea.

*0 <?= 8luoresens ung(a( di 1agian in8erior kornea.

+. Sli lamp :

SL*0 : &ale1ra Tamak krus(a: !adarosis <?=: Silia sekre( ada:

ek(roion ale1ra in8erior: lago8(almus "mm:kon'ung(iCa hieremis:miFed in'e(io <?=: kornea kesan keruhD Alouresense <?= In8erior:D B!0

kesan normalD iris okla(7 kri(e <?= D uil 1ula( sen(ral7 E <?=D lensa

kesan 'ernih

SL*S : &ale1ra Tamak krus(a: !adarosis <?=D Silia sekre( ada:

ek(roion ale1ra in8eriorD lago8(almus 4mmD kon'ung(iCa hieremis:

miFed in'e(io <?=: kornea kesan keruh: Alouresense <?= in8erior: B!0

kesan normalD iris okla( 7kri(e <?= D uil 1ula( sen(ral E <?=D I*L <?=

,. F#n-#skopi :Tidak dilakukan emeriksaan

VI. RESUME

(



0ialami se'ak $+ hari 5ang lalu se1elum da(ang ke U60 S2S. &asien

'uga mengeluhkan andangan men'adi ka1ur dan silau. N5eri (idak ada7

ga(al (idak ada. Ko(oran ma(a 1erle1ihan saa( 1angun (idur ada7 air ma(a

1erle1ih ada. N5eri keala (idak ada7 demam (idak ada 1a(uk (idak ada7 8lu

(idak ada7i9a5a( (rauma (idak ada7 i9a5a( menggunakan kaa ma(a

(idak ada. i9a5a( enggunaan kon(ak lens (idak ada. i9a5a( en5aki(

ma(a se1elumn5a (idak ada. i9a5a( enggunaan o1a( ; o1a(an her1al

< kasum1a(ora(e = ada. i9a5a( 0! disangkal. i9a5a( hier(ensi

disangkal. i9a5a( SSJ > $ 1ulan <?= enggunaa o1a( her1al7 i9a5a(

keluarga dengan en5aki( ma(a (idak ada7 ri9a5a( alergi (idak ada

disangkal7 i9a5a( oerasi ka(arak 1ulan 5ang lalu ma(a kiri7 i9a5a(ma(a (idak (er(u(u raa( 1ila (idur disadari $ 5ang lalu.

*0 : &ale1ra Tamak krus(a: !adarosis <?=: Silia sekre( ada: ek(roion

ale1ra in8erior: lago8(almus "mm:kon'ung(iCa hieremis: miFed

in'e(io <?=: kornea kesan keruhD Alouresense <?= In8erior:D B!0 kesan

normalD iris okla(7 kri(e <?= D uil 1ula( sen(ral7 E <?=D lensa kesan

'ernih

*S : &ale1ra Tamak krus(a: !adarosis <?=D Silia sekre( ada: ek(roion

ale1ra in8eriorD lago8(almus 4mmD kon'ung(iCa hieremis: miFed

in'e(io <?=: kornea kesan keruh: Alouresense <?= in8erior: B!0 kesan

normalD iris okla( 7kri(e <?= D uil 1ula( sen(ral E <?=D I*L <?=

VII. DIANOSIS

*0S Kera(i(is @ksosure e. Lago8(almus

VIII. DIANOSIS /ANDIN

Ulkus Kornea

Kon'ung(iCi(is

Kera(omikosis

uCei(is

)



I0. TERAPI

Terai (oikal:

Eendo&ol5gran # dd $ G(( *0S.

Eendo ei(hel #F$ G(( *0S.Eendo &ol5gran Zul8 3F$ $ Gs *0S

Terai sis(emik iku( dengan dok(er sesialis kuli( kelamin

0. PRONOSIS

$.Huo ad Ci(am : du1ia e( malam

.Huo ad sana(ionem : du1ia e( 1onam3.Huo ad Cisam : 1onam

4.Huo ad kosme(ium : malam

0I. DISKUSI&asien ini masuk dengan keluhan kedua ma(a merah 7 diduga aki1a( ausa 0r5

e5e dikarenakan keloak ma(a (idak daa( menu(u dengan semurna< Lago8(almus =.

Kelainan ini akan mengaki1a(kan (rauma kon'ung(iCa dan kornea7 sehingga

kon'ung(iCa dan selau( 1ening men'adi kering dan (er'adi in8eksi. Saa( dilakukan

emeriksaan en5inaran o1lik7 di(emukan adan5a de8ek ada kornea. Un(uk

menge(ahui le(ak dan 'enis in8li(ra( ada kornea7 dilakukan emeriksaan enun'ang7

5ai(u Tes Aluorsene. &emeriksaan (es 8louresene: *0S osi(i8 <?=. Tamak in8il(ra(

ada arah 'am 3 hingga arah 'am , <la(eral hingga in8erior kornea=. &emeriksaan

8luoresense un(uk meliha( le1ar dan dalamn5a ulkus ada kornea7 5ai(u dengan

memasukkan ker(as 5ang mengandung 8luoresin s(eril ke dalam sakus kon'ung(iCa

in8erior se(elah (erle1ih dahulu di1eri anes(esi lokal7 kemudian enderi(a disuruh

mengedi 1e1eraa 9ak(u dan ker(as 8luoresinn5a dia1u(. 0ari anamnesis7

emeriksaann 8isik dan emeriksaan enun'ang7 asien ini didiagnosis dengan

Kera(i(is @ksosure e. Lago8(almus. Berdasarkan diagnosis7 asien kemudian

di1erikan Eendo&ol5gran #F$ G(( *0S. Eendo ei(hel #F$ G(( *0S.Eendo

&ol5gran Zul8 3F$ $ g *0S

Kera(i(is meruakan eradangan ada kornea. @(iologi 5ang sering men'adi en5e1a1

adalah :

$. Bak(eri : S. neumoniae7 &.aeroginosa7 S. eidermidis7 dll

%



. Jamur : Eandida7 Ausarium7 %sergillus7 dll

3. )irus : eres SimleF7 )ariella-oos(er7 dll

4. 0e8isiensi Ci(amin %

. @Fosure kera(i(is :

- @Foh(almos <(umor re(ro1ul1ar7 en5aki( Basedo9=

- Lagoh(almos aki1a( aralise n. )II

6e'ala Klinis

Kera(i(is di(andai dgn adan5a in8il(rasi ada kornea 1erua 1erak u(ih dengan 1a(as

(ak 'elas 1aik ada ei(el a(au su1 ei(el kornea. %khir s5ara8 ada ermukaan kornea

men5e1a1kan rasa n5eri 5ang di(eruskan ke iris aki1a( adan5a re8lek henomene7men5e1a1kan em1uluh darah iris dila(as dan sasme dari iris. asil 5ang

men5e1a1kan rasa n5eri men'adi le1ih he1a( (eru(ama 1ila enderi(a (erkena

rangsangan aha5a. %ki1a(n5a enderi(a (aku( kena sinar <ho(oho1ia= dan 1erusaha

menu(u ma(a dengan ale1ra sehingga menim1ulkan sasme ale1ra

<1leroharosasme=. angsangan n5eri men5e1a1kan rangsangan keluarn5a air ma(a

5g 1erle1ihan <eihora=. Keka1uran (er'adi 1ila in8il(ra(e 1erada di kornea sen(ral.

&ada emeriksaan dengan lamu sen(er a(au oh(halmosko (amak adan5a in8il(ra(e.

&emeriksaan lan'u(an dilakukan 1ika di(emukan in8il(ra(e7 dian(aran5a :

$. Ben(uk in8il(ra(e :

- Numuler7 misal kera(i(ir numularis

- &un(a(7 misal kera(i(is un(a(a suer8iial

- 0endri(7 misal kera(i(is heres simleF

- Ailamen7 misal kera(i(is heres simleF

- 0isi8orm7 misal s(romal kera(i(is

. Tes Aluoresein : dengan airan 8luoresein daa( diliha( in8il(ra(e dgn 8luoresein

<?= a(au <-=.

3. Lokasi : in8il(ra(e 1isa 1erada ada su1 ei(el7 ei(el dari s(roma. Bisa ula di sa(u

daerah kornea dan 1isa mera(a di seluruh kornea7 di eri8er mauun di sen(ral.

4. Sensi1ili(as kornea : menggunakan u'ung kaas digeserkan ada ermukaan

*



kornea. e8lek 1erkedi menun'ukkan hasil <?=7 1erar(i sensi1ili(as 1aik. Sensi1ili(as

menurun misal ada heres simleF kera(i(is. Tanda lain disaming in8il(ra(e adalah

h5eremia silier.

&engo1a(an

&engo1a(an (erhada en5e1a1n5a7 di1erikan sale ma(a an(i1io(ika7 an(iCirus dan

an(i'amur. Sim(oma(is 1isa di1erikan midria(ikum <(e(es ma(a= dengan (u'uan

mengurangi sasme silier sehingga rasa n5eri 1erkurang. Be1a( ma(a erlu

di(am1ahkan un(uk mengurangi suer-in8eksi dan mengurangi sasme ale1ra.

&rognosis

0engan engo1a(an adekua( kera(i(is sem1uh (ana 1ekas7 (ai daa( menim1ulkan 'aringan aru( ada kornea (eru(ama 1ila in8il(ra(e mengenai s(roma korne. Jaringan

sika(rik ada kornea di1agi menuru( ke(e1alann5a7 5akni :

$. Ne1ula7 5ai(u 'aringan sika(rik (iis7 (amak dengan emeriksaan lamu elah

. !akula7 le1ih (e1al dan (amak dengan emeriksaan lamu sen(es

3. Lekoma7 'aringan sika(rik (e1al dan (erliha( dengan ma(a 1iasa.

&en5uli(

Tana engo1a(an 5ang 1aik7 kera(i(is daa( 1erlamku( men'adi ulkus kornea. Karena

in8il(ra( 5ang masuk ke dalam7 menaai laisan 0esemen(. Laisan ini meruakan

laisan 5ang kua( dan aki1a(n5a ada (ekanak 1ola ma(a maka munul 0eseme(oele

5ang selan'u(n5a mengalami er8orasi samai (er'adi endo(halmi(is 5ang 1erakhir

dengan (hisis 1ul1i.

8



KERATITIS

I. PENDAULUAN

Kornea adalah salah sa(u media re8rak(a sehingga manusia daa( meliha(.

Seorang ahli ma(a daa( meliha( s(ruk(ur dalam ma(a karena kornea 1ersi8a( 'ernih

dan memiliki da5a 1ias se1esar 430. Kornea memiliki mekanisme ro(ek(i8 (erhada

lingkungan mauun aaran a(ogen <Cirus7 amu1a7 1ak(eri dan 'amur=. Ke(ika

a(ogen 1erhasil masuk dan mem1ua( de8ek ei(elial di kornea7 maka 'aringan

1radi(roik kornea akan mereson a(ogen sesi8ik dengan eradangan ada kornea

<kera(i(is=.$

Kera(i(is akan mem1erikan ge'ala seer(i rasa n5eri7 8o(o8o1ia7 dan adan5a

sekre( 5ang urulen 5ang 1iasa (erdaa( ada kera(i(is here(ika.&en5e1a1 kera(i(is+ dise1a1kan oleh 1ak(eri7 'enis 1ak(eri seer(i S(ah5loous aureus7

S(ah5loous eidermidis7 S(a5loous aeroginosa7 dan !oarFella. &en5e1a1

lain 1isa karena Cirus7 'amur7 dan mikro organisme lainn5a.$

am(a! 1. 6am1aran 8luoresensi kera(isis suer8isial

II. ANATOMI DAN FISIOLOI KORNEA

II. 1. Anaomi Ko!nea

9



am(a!2.%na(omi kornea

Kornea meruakan 'aringan 5ang aCaskular7 1ersi8a( (ransaran7 1erukuran $$-

$ mm horion(al dan $+-$$ mm Cer(ikal7 ser(a memiliki indeks re8raksi $73". Kornea

mem1erikan kon(ri1usi "4 a(au se(ara dengan 437 dio(ri <0= dari (o(al ,7#+

kekua(an dio(ri ma(a manusia. Kornea 'uga meruakan sum1er as(igma(isme ada

sis(em o(ik.0alam nu(risin5a7 kornea 1ergan(ung ada di8usi glukosa dari aGueus

humor dan oksigen 5ang 1erdi8usi melalui laisan air ma(a.Se1agai (am1ahan7 kornea

eri8er disulai oksigen dari sirkulasi lim1us.Kornea adalah salah sa(u organ (u1uh

5ang memiliki densi(as u'ung-u'ung sara8 (er1an5ak dan sensi(i8i(asn5a adalah $++

kali 'ika di1andingkan dengan kon'ung(iCa. Kornea diersara8i oleh 1an5ak sara8

sensoris (eru(ama 1erasal dari sara8 siliar longus7 sara8 nasosiliar7 sara8 ke )7 sara8

siliar longus 5ang 1er'alan surakoroid7 masuk ke dalam s(roma kornea7 menem1us

mem1ran Bo9man meleas selu1ung Sh9ann5a. Seluruh lais ei(el diersara8i

samai ada kedua lais (erdean. Sensasi dingin oleh Bul1us Krause di(emukan

ada daerah lim1us 3

10



Kornea dalam 1ahasa la(in ornumM ar(in5a seer(i (anduk7 meruakan

selau( 1ening ma(a7 1agian dari ma(a 5ang 1ersi8a( (em1us aha5a7 meruakan lais

dari 'aringan 5ang menu(u 1ola ma(a se1elah dean7 dari an(erior ke os(erior7

kornea memun5ai lima laisan 5ang (erdiri a(as:47

am(a! 3. is(ologi kornea.

1. Epiel

- Te1aln5a + um7 (erdiri a(as lim lais sel ei(el (idak 1er(anduk 5ang saling

(umang (indihD sa(u lais sel 1asal7 sel oligonal7 dan sel geeng

- &ada sel 1asal sering (erliha( mi(osis sel7 dan sel muda ini (erdorong ke dean

men'adi lais sel sa5a dan semakin ma'u ke dean men'adi sel geeng. Sel

1asal 1erkai(an era( dengan sel 1asal di samingn5a dan sel ol5gonal di

deann5a melalui desmosom dan maula okludenD ika(an ini mengham1a(

engaliran air7 elek(roli(7 dan glukosa 5ang meruakan barrier.

- Sel 1asal menghasilkan mem1rane 1asal 5ang meleka( era( keadan5a. Bila

(er'adi gangguan akan mengaki1a(kan erosi rekuren.

- @i(el 1erasal dari e(oderm ermukaan

2. Mem(!ana /oman

- Terle(ak di 1a9ah mem1rane 1asal ei(el kornea 5ang meruakan kolagen

5ang (ersusun (idak (era(ur seer(i s(roma dan 1erasal dari 1agian dean

s(roma

- Laisan ini (idak memun5ai da5a regenerasi

3. S!oma

- Terdiri a(as lamel 5ang meruakan susunan kolagen 5ang se'a'ar sa(u dengan

lainn5a7 ada ermukaan (erliha( an5aman 5ang (era(ur sedang di 1agian

eri8er sera( kolagen ini 1era1angD (er1en(ukn5a kem1ali sera( kolagen

memakan 9ak(u lama 5ang kadang-kadang samai $ 1ulan. kera(osi(

11



meruakan sel s(roma kornea 5ang meruakan 8i1ro1las( (erle(ak di an(ara

sera( kolagen s(roma. 0iduga kera(osi( mem1en(uk 1ahan dasar dan sera(

kolagen dalam erkem1angan em1rio a(au sesudah (rauma.

". Mem(!ana Desemen

- !em1rane aselularDmeruakan 1a(as 1elakang s(roma kornea dihasilkan sel

endo(el dan meruakan mem1ran 1asaln5a.

- Bersi8a( sanga( elas(is dan 1erkem1ang (erus seumur hidu7 (e1al 4+ um.

4. En-oel

- Berasal dari meso(elium7 1erlais sa(u7 1en(uk heksagonal7 (e1al +-4+ um.

@ndo(el meleka( ada mem1rane deseme(( melalui hemidesmosom dan

onula okluden.Kornea diersara8i oleh 1an5ak sara8 sensorik (eru(ama 1erasal dari sara8 siliar

longus7 sara8 nasosiliar7 sara8 ) sara8 siliar longus1er'alan surakoroid7 masuk ke

dalam s(roma kornea7 menem1us mem1rana Bo9man meleaskan selu1ung

Sh9ann5a. Seluruh lais ei(el diersara8i samai ada kedua lais (erdean (ana

ada akhir sara8.Bul1us Krause un(uk sensasi dingin di(emukan di daerah lim1us.0a5a

regenerasi sara8 sesudah dio(ong di daerah lim1us (er'adi dalam 9ak(u 3

1ulan.Trauma a(au en5aki( 5ang merusak endo(el akan mengaki1a(kan sis(em oma

endo(el (erganggu sehingga dekomensasi endo(el dan (er'adi edema kornea. @ndo(el

(idak memun5ai da5a regenerasi.$

Kornea meruakan 1agian ma(a 5ang (em1us aha5a dan menu(u 1ola ma(a

di se1elah dean. &em1iasan sinar (erkua( dilakukan oleh kornea7 di mana 4+ dio(ri

dari + dio(ri em1iasan sinar masuk kornea dilakukan oleh kornea. Transaransi

kornea dise1a1kan oleh s(ruk(urn5a 5ang seragam7 aCaskulari(asn5a7 dan

de(urgensin5a.$

II.2 Fisiolo$i Ko!nea

Aungsi u(ama kornea adalah se1agai mem1rane ro(ek(i8 dan se1uah 'endelaM

5ang dilalui aha5a un(uk menaai re(ina. Transaransi kornea dimungkinkan oleh

si8a(n5a 5ang aCaskuler7 memiliki s(ruk(ur 5ang uni8orm 5ang si8a( de(urgesenen5a.

Transaransi s(roma di1en(uk oleh enga(uran 8isis seial dari komonen-komonen

1"



8i1ril.2alauun indeks re8raksi dari masing-masing 8i1ril kolagen 1er1eda dari

su1s(ansi in8i1rilar7 diame(er 5ang keil <3++ %= dari 8i1ril dan 'arak 5ang keil

dian(ara mereka <3++ %= mengaki1a(kan emisahan dan regulari(as 5ang

men5e1a1kan sediki( em1iasan aha5a di1andingkan dengan inhomogeni(as

o(ikaln5a. Si8a( de(urgesene di 'aga dengan oma 1ikar1ona( ak(i8 dari endo(el

dan 8ungsi 1ar1ier dari ei(el dan endo(el. Kornea di 'aga agar (e(a 1erada ada

keadaan 1asahM dengan kadar air se1an5ak ",.#7"

&eran kornea dalam roses re8raksi aha5a 1agi engliha(an seseorang

sanga(lah en(ing. &em1iasan sinar (erkua( dilakukan oleh kornea7 dimana 437

dio(ri dari (o(al ,7# kekua(an dio(ri ma(a normal manusia7 a(au seki(ar "4 dari

seluruh kekua(an dio(ri ma(a normal. al ini mengaki1a(kan gangguan ada korneadaa( mem1erikan engaruh 5ang uku signi8ikan dalam 8ungsi 8isus seseorang.,

Kornea meruakan s(ruk(ur Ci(al dari ma(a dan oleh karenan5a kornea sanga(

lah sensi(i8. Sara8 ; sara8 kornea masuk dari s(roma kornea melalui mem1rana

1o9man dan 1erakhir seara 1e1as dian(ara sel ; sel ei(helial ser(a (idak memiliki

sele1ung m5elin lagi seki(ar ; 3 mm dari lim1us ke sen(ral kornea7 sehingga

men5e1a1kan sensi(i8i(as 5ang (inggi ada kornea."

Kornea menerima sulai sensoris dari 1agian o8(almik nerCus

(rigeminus.Sensasi (ak(il 5ang (erkeil un daa( men5e1a1kan re8leks enu(uan

ma(a.Se(ia kerusakan ada kornea <erosi7 ene(rasi 1enda asing a(au

kera(okon'ung(iCi(is ul(raCiole(= mengeksose u'ung sara8 sensorik dan men5e1a1kan

n5eri 5ang in(ens diser(ai dengan re8leks lakrimasi dan enu(uan 1ola ma(a

inColun(er. Trias 5ang (erdiri a(as enu(uan ma(a inColun(er <1leharosasme=7

re8leks lakrimasi <eihora= dan n5eri selalu mengarahkan keada kemungkinan

adan5a edera kornea.

Seer(i haln5a lensa7 sklera dan 1adan Ci(reous7 kornea meruakan s(ruk(ur

'aringan 5ang 1radi((ro8ik7 me(a1olismen5a lam1a( dimana ini 1erar(i

en5em1uhann5a 'uga lam1a(. !e(a1olisme kornea <asam amino dan glukosa=

dieroleh dari 3 sum1er7 5ai(u :

• 0i8usi dari kailer ; kailer diseki(arn5a

1$



• 0i8usi dari humor aGuous

• 0i8usi dari 8ilm air ma(a

Tiga laisan 8ilm air ma(a rekornea memas(ikan 1ah9a kornea (e(a lem1u(

dan mem1an(u nu(risi kornea. Tana 8ilm air ma(a7 ermukaan ei(el akan kasar dan

asien akan meliha( gam1aran 5ang ka1ur. @nim lisosom 5ang (erdaa( ada 8ilm air

ma(a 'uga melindungi ma(a dari in8eksi.4

III. ETIOLOI

In8eksi kera(i(is adalah kondisi 5ang 1ero(ensi mem1u(akan 5ang daa(

men5e1a1kan kehilangan engliha(an 5ang arah 'ika (idak dio1a(i ada (aha

a9al.Jika engo1a(an an(imikro1a 5ang (ea( (er(unda7 han5a + dari ma(a

memeroleh emulihan Cisual 5ang 1aik.al ini daa( dise1a1kan oleh 1ak(eri7 Cirus7

'amur7 ro(ooa7 dan arasi(.Aak(or risiko umum un(uk in8eksi kera(i(is meliu(i

(rauma okular7 memakai lensa kon(ak7 ri9a5a( oerasi ma(a se1elumn5a7 ma(a kering7

gangguan sensasional kornea7 enggunaan kronis s(eroid (oikal7 dan imunosuresi

sis(emik.&a(ogen umum (ermasuk S(ah5loous aureus7 koagulase-nega(i8

S(ah5loous7 &seudomonas aeruginosa7 S(re(oous neumonia7 dan sesies

Serra(ia. !a5ori(as kasus 5ang di(emukan di mas5araka( adalah kera(i(is 1ak(eri 5ang

(era(asi dengan engo1a(an emirik dan (idak memerlukan kul(ur 1ak(eri. %usan

kornea un(uk kul(ur dan (es sensi(iCi(as diindikasikan un(uk ulkus kornea dengan

ukuran 5ang 1esar7 1erlokasi di sen(ral kornea7 menaai daerah s(roma.,

&en5e1a1 kera(i(is + dise1a1kan oleh 1ak(eri7 'enis 1ak(eri seer(i

S(ah5loous aureus7 S(ah5loous eidermidis7 S(a5loous aeroginosa7 dan

!oarFella.

IV. PATOFISIOLOI

Terdaa( 1e1eraa kondisi 5ang daa( se1agai redisosisi (er'adin5a

in8lamasi ada kornea seer(i 1le8ari(is7 eru1ahan ada 1arrier ei(el kornea <dr5

1(



e5es=7 enggunaan lensa kon(ak7 lago(halmos7 gangguan arali(ik7 (rauma dan

enggunaan reara( imunosuresi8 (oial mauun sis(emik.

Kornea mendaa(kan emaaran kons(an dari mikro1a dan engaruh

lingkungan7 oleh se1a1 i(u un(uk melindungin5a kornea memiliki 1e1eraa

mekanisme er(ahanan. !ekanisme er(ahanan (erse1u( (ermasuk re8leks 1erkedi7

8ungsi an(imikro1a 8ilm air ma(a <lisosim=7 ei(el hidro8o1ik 5ang mem1en(uk 1arrier

(erhada di8usi ser(a kemamuan ei(el un(uk 1eregenerasi seara ea( dan lengka.

@i(el adalah meruakan 1arrier 5ang e8isien (erhada masukn5a

mikroorganisme ke dalam kornea.&ada saa( ei(el mengalami (rauma7 s(ruma 5ang

aCaskuler dan laisan 1o9man men'adi mudah un(uk mengalami in8eksi dengan

organisme 5ang 1erCariasi7 (ermasuk 1ak(eri7 amoe1a dan 'amur. Sre(okokus neumonia adalah meruakan 1a(eriaa(ogen kornea7 a(ogen-a(ogen 5ang lain

mem1u(uhkan inokulasi 5ang 1era( a(au ada hos( 5ang immunokomromis un(uk

daa( menghasilkan se1uah in8eksi di kornea."

Ke(ika a(ogen (elah menginCasi 'aringan kornea melalui lesi kornea

suer8isial7 1e1eraa ran(ai ke'adian (iikal akan (er'adi7 mulai dari lesi ada kornea

5ang selan'u(n5a agen a(ogen akan menginCasi dan mengkolonisasi ada daerah

s(ruma kornea reson (u1uh 1erua eleasan an(i1odi 5ang akan mengin8il(rasi

lokasi inCasi agen a(hogen. asiln5a7 akan (amak gam1aran oasi(as ada kornea

dan (i(ik inCasi a(hogen akan mem1uka le1ih luas dan mem1erikan gam1aran

in8il(rasi kornea. Iri(asi dari 1ilik ma(a dean dengan hioion <umumn5a 1erua us

5ang akan 1erakumulasi ada lan(ai dari 1ilik ma(a dean= dan selan'u(n5a agen

a(hogen akan menginCasi seluruh kornea. asiln5a s(roma akan mengalami a(roi

dan meleka( ada mem1arana desemen( 5ang rela(i8 kua( dan akan menghasilkan

desema(oele 5ang dimana han5a mem1arana desemen( 5ang in(ak. Ke(ika

en5aki( semakin rogresi87 er8orasi dari mem1rane desemen( (er'adi dan humor

aGuos akan keluar. al ini dise1u( ulkus kornea er8ora(e dan meruakan indikasi

1agi in(erCensi 1edah seea(n5a. &asien akan menun'ukkan ge'ala enurunan Cisus

rogresi8 dan 1ola ma(a akan men'adi lunak."

V.KLASIFIKASI KERATITIS

1)



K@%TITIS

Suer8isial

&ro8unda

ei(el

su1ei(el

s(roma

eres os(er7 heres simlek7 un(a(a

Numularis7 disi8orm

neuroarali(ik

in(ers(i(ial

disi8ormis

sklero(ikan

!enuru( Khurana7 kera(i(is a(au kera(i(is (ana ulkus daa( di1agi dua : kera(i(is

suer8iial dan kera(i(is ro8unda <deep keratitis). &ada kera(i(is suer8isial7 daa(

sem1uh (ana meninggalkan 'aringan aru( dan kera(i(is ro8unda a(au

in(ers(i(ial75ang mengenai laisan dalam kornea7 sem1uh dan meninggalkan 'aringan

aru(. Kera(i(is suer8iial daa( di1agi dua7 kera(i(is suer8iial di8us dan kera(i(is

suer8isial ung(a(a.$$

Kera(i(is daa( diklasi8ikasikan 1erdasarkan 1e1eraa hal. Berdasarkan

laisan 5ang (erkena7 kera(i(is di1agi men'adi:

$. Kera(i(is &ung(a(a <Kera(i(is &ung(a(a Suer8isial dan Kera(i(is &ung(a(a

Su1ei(el=. Kera(i(is !arginal

3. Kera(i(is In(ers(isial

Berdasarkan en5e1a1n5a7 kera(i(is diklasi8ikasikan men'adi:

$. Kera(i(is Bak(eri

. Kera(i(is Jamur 3. Kera(i(is )irus

4. Kera(i(is ere(ik

a. Kera(i(is In8eksi eres Zos(er

1. Kera(i(is In8eksi eres Simlek :Kera(i(is 0endri(ik dan Kera(i(is 0isi8ormis

. Kera(i(is %lergi

a. Kera(okon'ung(iCi(is 1. Kera(okon'ung(iCi(is eidemi

. Tukak a(au ulkus 8lik(enular

d. Kera(i(is 8asikularise. Kera(okon'ung(iCi(is Cernal

Berdasarkan 1en(uk klinisn5a7 kera(i(is diklasi8ikasikan men'adi:

$. Kera(i(is Alik(en. Kera(i(is Sika

3. Kera(i(is Neuroarali(ik

!enuru( laisan kornea 5ang (erkenaD 5ai(u kera(i(is suer8isialis aa1ila

mengenal laisan ei(el a(au bowman dan kera(i(is ro8unda a(au in(ers(isialis

<a(au dise1u( 'uga kera(i(is arenkima(osa= 5ang mengenai laisan s(roma.$$

1%



$. Kera(i(is Suer8isialKera(i(is suer8isial sering dise1a1kan oleh (rauma7 5ang (idak mele1ihi

'aringan mem1rane Bo9mans. !ani8es(asi klinis dari kera(i(is 'enis ini

adalah n5eri7 ei8ora7 1hleharosasm7 kon'ung(iCi(is7 enurunan Cisus dan

em1engkakan keloak ma(a a(as.

0iagnosis di1ua( 1erdasarkan anamnesis dan emeriksaan 8isik7 e9arnaan

kornea 7 inseksi luka dengan mikrosko oerasi dan 'ika erlu7 emeriksaanradiologi dengan E( san.

a= Kera(i(is suer8isial di8us

&ada kera(i(is 'enis ini71iasan5a kornea (amak 'ernih7dan ada (amak

seer(i de1u-de1u 9arna kea1u-a1uan. @rosi ei(el 1isa (er'adi di mana-

mana sa'a (ea(i 'ika (idak dira9a(7 1isa menim1ulkan ulkus kornea.

&engo1a(ann5a adalah dengan an(i1io(i (e(es ma(a seer(i To1ram5in

a(au 6en(am5in se(ia -4 'am.$$

am(a! ". Kera(i(is suer8isial

1= Kera(i(is suer8isial ung(a(akera(i(is suer8isial ung(a(a di(andai dengan lesi 5ang 1an5ak dan 1erak-

1erak halus ada daerah suer8isial. Kausa u(ama kera(i(is ini adalah

1*



am(a! &. ioion ada kera(i(is 1ak(erial.

2. Ke!aiis 5am#!

Kera(i(is 'amur le1ih 'arang di1andingkan kera((is 1a(erial. 0imulai oleh

sua(u (rauma ada kornea oleh ran(ing ohon7 daun dan 1agian (um1uh-(um1uhan.4

Ke1an5akan 'amur dise1a1kan oleh Ausarium7 Ailamen(ous7 5eas(7 Eandida

dan %sergillus.4

Keluhan 1aru (im1ul se(elah hari rudaaksa a(au 3 minggu kemudian.

&asien akan mengeluh saki( ma(a 5ang he1a(7 1erair7 engliha(an menurun dan

silau. &ada ma(a akan (erliha( in8il(ra( kela1u7 diser(ai hioion7 eradangan7

ulserasi suer8isial dan sa(eli( 1ila (erle(ak di dalam s(roma. Biasan5a diser(ai

dengan inin endo(el denga lak (amak 1era1ang-a1ang7gam1aran sa(eli(

ada kornea7 dan lia(an deseme(.4

0iagnosis as(i di1ua( dengan emeriksaan mikroskoik dengan K* $+

(erhada kerokan kornea 5ang menun'ukkan adan5a hi8a.4

19



am(a! ) .Kera(i(is 'amur.

3. Ke!aiis 6i!#s

)irus 5ang mengin8eksi kornea (ermasuklah Cirus 5ang mengin8eksi saluran

na8as seer(i adenoCirus dan semua 5ang men5e1a1kan demam. )irus herpes simpleks daa( men5e1a1kan kera(i(is7 demikian 'uga Cirus herpes

zoster.4Kelainan ada kornea didaa(kan se1agai kera(i(is ung(a(a uer8isial

mem1erikan gam1aran seer(i in8il(ra(e halus 1er(i(ik-(i(ik ada da(aran

dean kornea 5ang daa( (er'adi ada en5aki( heres simleks7 heres os(er7

in8eksi Cirus7 Caksinia dan (rakoma.4

am(a! +. Jenis kera(i(is os(er: %. kera(i(is ung(a(a ei(helial B. ulkus ei(helial

mikrodendri(ik E. kerai(i(s nummular 0. Kera(i(is disi8ormis.

". Ke!aiis ale!$i

&ada kera(i(is alergi7 1iasan5a sering kam1uh ada 9ak(u-9ak(u (er(en(u

dalam se(ahun.!eruakan en5aki( rekuren7 dan (er'adi 1ila(eral. &asien

umumn5a mengeluh ga(al7 ada ri9a5a( alergi dalam keluarga a(au ada

asien sendiri. Biasan5a didaa(kan ada musim anas dan sering mengenaianak laki-laki se1elum 1erumur $4 (ahun.4

"0



am(a! ,. Kera(i(is alergi

4. Aan%amoe(a

0ua dari delaan sesies dari %an(hamoe1a75ai(u %. as(ellanii dan %

ol5haga 1iasan5a di(emukan7 hidu 1e1as di 1er1agai lingkungan (ermasuk

kolam renang7 kolam air anas7 air keran7 air mandi7 dan laru(an kon(ak lens.

0iagnosis kera(i(is %han(amoe1a sanga( suli(. Jika keurigaan klinis

ada7kul(ur sesimen kemudian daa( diinokulasi ke dalam non-nu(rien agar.

Tro8ooi( %an(hamoe1a dan kis(a 'uga daa( diiden(i8ikasi dengan 1an(uan

6ram7 6iemsa-2righ(7 hema(oF5lin dan eosin7 eriodik asam-Shi887

alo8lour u(ih7 a(au noda lainn5a. Eon8oal miroso5 'uga (elah

digunakan un(uk mendiagnosa %an(hamoe1a kis(a dengan 1e1eraa

ke1erhasilan.

Tanda-(anda a9al mungkin ringan dan (idak sesi8ik. Temuan

mungkin (ermasuk en5imangan ei(el7 in8il(ra( ei(el a(au su1ei(el7 dan

seudodendri(es. Kemudian (anda-(anda in8il(ra( ada s(roma <inin

1er1en(uk7 disi8orm7 a(au numular=7 lesi sa(eli(7 aa( ei(el7 kera(oneuri(is

radial7 sleri(is7 dan uCei(is an(erior <dengan kemungkinan h5o5on=.

0alam se1uah eneli(ian7 dari asien mengeluh saki(. &asien 'uga

melaorkan Cisus menurun7 ma(a kemerahan7 sensasi 1enda asing dan8o(o8o1ia.

&. De*isiensi 6iamin

"1



Biasan5a lesi 1erua ulkus (erle(ak diusa( dan 1ila(eral 1er9arna kela1u dan

indolen7 diser(ai kehilangan kilau kornea di daerah seki(arn5a. Kornea

melunak dan sering (er'adi er8orasi.

am(a! 17. Kera(i(is aki1a( de8isiensi Ci(amin %

). Ke!#sakan N.V 8ne!6#s !i$emin#s9

Jika nerCus 5ang memersara8i kornea (eru(us karena (rauma7 (indakan 1edah

eradangan a(au karena se1a1 aaun7 kornea akan kehilangan keekaann5a

5ang meruakan salah sa(u er(ahanan (erhada in8eksi 5ai(u re8leF 1erkedi.

&ada (aha a9al ulkus neuro(roik ada emeriksaan 8luoresein akan

menghasilkan daerah-daerah dengan 1erua 1erua 1erak (er1uka.4

+. I-iopaik ,. La$o*alm#s

Lagoh(halmos adalah de8ek a(au enu(uan 5ang (idak lengka dari keloak

ma(a. Ka(a ini 1erasal dari 1ahasa Ounani PLagos7P kelini7 dan Poh(halmos7P

ma(a7 karena he9an ini di5akini (idur dengan ma(a (er1uka. Kelaianan ini akan

mengaki1a(kan (rauma kon'ung(iCa dan kornea7 sehingga kon'ung(iCa dan

selau( 1ening men'adi kering dan (er'adi in8eksi.

Ke(idakmamuan un(uk 1erkedi dan menu(u ma(a seara e8ek(i8 (er'adi

aaran ada kornea dan enguaan 5ang 1erle1ihan dari air ma(a. &asien

akan merasa ma(an5a (erasa kering7 (er1akar7 (erasa seer(i ada 1enda asing7

""



engliha(an 5ang ka1ur. al ini daa( mengaki1a(kan (er'adin5a kera(i(is7

a1rasi kornea7 in8eksi7 Caskularisasi7 dan dalam kasus 5ang eks(rim er8orasi

okular7 endoh(halmi(is7 dan hilangn5a ma(a.

17.

VI. E5ALA KLINIS

&ada anamnesis asien7 1isa didaa(kan 1e1eraa ge'ala klinis ada

asien 5ang (erkai( dengan er'alan en5aki( kera(i(is. &asien daa(

mengeluhkan adan5a engeluaran air ma(a 1erle1ihan7 8o(o8o1ia7 enurunan

Cisus7 sensasi 1enda asing7 iri(asi okuler dan 1le8arossasma dan kadang 'ugadi (emukan h5oion ada kamera an(erior.4

*leh karena kornea 1ersi8a( se1agai 'endela ma(a dan mere8raksikan

aha5a7 lesi kornea sering kali mengaki1a(kan engliha(an men'adi ka1ur7

(eru(ama ke(ika lesin5a 1erada di1agian en(ral."

&ada kera(i(is suer8isial didaa(kan lesi kornea 1erua lesi ei(helia

mul(ile se1an5ak $ ; + lesi <ra(a ; ra(a seki(ar + lesi didaa(kan=. Lesi

ei(helia 5ang didaa(kan ada kera(i(is ung(a(a suer8isial 1erua kumulan

1in(ik ; 1in(ik kela1u 5ang 1er1en(uk oCal a(au 1ula( dan enderung 1erakumulasi di daerah uil. *asi(as ada kornea (erse1u( (idak (amak

aa1ila di inseksi seara langsung7 (e(ai daa( diliha( dengan sli(lam

a(auun lou se(elah di1eri 8louresen(."

Sensi(i8i(as kornea umumn5a normal a(au han5a sediki( 1erkurang7 (ai

(idak ernah menghilang sama sekali seer(i ada kera(i(is heres simleks.

2alauun umumn5a resons kon'ung(iCa (idak (amak ada asien akan (e(ai

reaksi minimal seer(i in'eksi kon'ung(iCa 1ul1ar daa( diliha( ada asien.#

VII. DIANOSIS

"$



Keurigaan akan adan5a kera(i(is ada asien daa( (im1ul ada asien

5ang da(ang dengan (rias keluhan kera(i(is 5ai(u ge'ala ma(a merah7 rasa silau

<8o(o8o1ia= dan merasa kelilian <1le8arosasme=. %daun radang kornea ini

1iasan5a diklasi8ikasikan dalam laisan kornea 5ang (erkena7 seer(i kera(i(is

suer8isial dan in(ers(isial a(au rounda. Kera(i(is suer8isial (ermasuk lesi

in8lamasi dari ei(el kornea dan mem1rane 1o9man suer8isial.#

Sanga( en(ing un(uk dilakukan enegakan diagnosis mor8ologis ada

asien 5ang diurigai dengan lesi kornea.Le(ak lesi di kornea daa(

dierkirakan dengan meliha( (anda-(anda 5ang (erdaa( ada kornea.&ada

kera(i(is ei(helial7 eru1ahan ei(el 1erCariasi seara luas mulai dari

ene1alan ei(el7 &un(a(e @i(elial @rosion <&@@=7 dan lee( kornea un(uk seudodendri(es.0aa( men'adi reaksi (rauma(is sekunder dan alergi (erhada

lensa kon(ak. &ada e9arnaan 8luoresein (eru(ama (erliha( ada osisi ukul 3

dan ukul kornea7 edema ringan dan Cakuolasi hingga erosi7 em1en(ukan

8ilamen( mauun kera(inisasi ar(ial. &ada kera(i(is s(romal7 reson s(ruma

kornea daa( 1erua in8il(rasi sel radang7 edema 5ang 1ermani8es(asi keada

edema kornea 5ang a9aln5a 1ermula dari s(roma lalu ke ei(el kornea.#7"

&eriksa ke(a'aman Cisual dengan lensa kon(ak a(au kaama(a7 'ika

asien (idak memiliki kaama(a7 gunakan lu1ang 'arum dari oluder eriksa

ergerakan lensa kon(ak dan de8e( kornea ada sli( lam. !in(a asien

meleaskan lensa kon(ak 'ika mamu7 daa( menggunakan sa(u (e(es

roaraaine a(au anes(esi (oikal lain un(uk mem1uka ma(a agar daa(

dieriksa seara koera(i8."

&eriksa reak(iCi(as uil dengan sen(er7 emeriksaan sli( lam dengan

memerha(ikan daerah kon'ung(iCa 1ul1ar dan ale1ral un(uk menari se(ia

aillae a(au 8olikel7 ermukaan kornea un(uk men5ingkirkan ulkus kornea7

dan reaksi ada ruang an(erior ma(a."

&emeriksaan 8isis ada keluhan 5ang mengarahkan keurigaan keada

kera(i(is melalui inseksi dengan enaha5aan adekua(.Laru(an 8louresen(

daa( menggam1arkan lesi ei(el suer8isial 5ang mungkin (idak daa( (erliha(

"(



am(a! 11: gam1aran in8il(ra( se(elah e9arnaan$3

VIII. DIANOSIS /ANDIN

$. Ulkus kornea

Ulkus kornea meruakan hilangn5a se1agian ermukaan kornea aki1a(

kema(ian 'aringan kornea.Ter1en(ukn5a ulkus ada kornea mungkin 1an5ak

di(emukan oleh adan5a kolagenase 5ang di1en(uk oleh sel ei(el 1aru dan sel

radang. 0ikenal dua 1en(uk ulkus kornea 5ai(u ulkus kornea sen(ral danmarginal a(au eri8er.$

&en5e1a1 ulkus kornea adalah 1ak(eri7 'amur7 akan(amu1a7 dan heres

simleks.Bak(eri 5ang sering mengaki1a(kan ulkus kornea adalah

Streptokokkus ala hemolitik, Streptokokkus aureus, !ora"ella likueasiens,

"%



Pseudomonas aeruginosa, #ocardia asteroids, $lcaligenes sp., Streptokokkus

beta hemolitik, dll.&ada ulkus kornea 5ang dise1a1kan 'amur dan 1ak(eri akan

(erdaa( de8ek ei(e 5ang dikelilingi leukosi( olimor8nuklear. Bila in8eksi

dise1a1kan Cirus7 akan (erliha( reaksi hiersensi(iCi(as diseki(arn5a.$

6e'ala 5ang daa( men5er(ai adalah (erdaa( eniisan kornea7 lia(an

desemen( reaksi 'aringan uCea7 1erua hioion7 hi8ema dan sinekia

os(erior.&emeriksaan la1ora(orium sanga( 1erguna un(uk mem1ua( diagnosa

kausa. &emeriksaan 'amur dilakukan dengan sediaan haus 5ang memakai

laru(an K*.$

. Kon'ung(iCi(is

Kon'ung(iCi(is meruakan radang kon'ung(iCa a(au radang selau(

lendir 5ang menu(ui1elakang keloak dan 1ola ma(a.Kon'ung(iCi(is

menun'ukkan ge'ala 5ai(u hieremi kon'ung(iCa 1ul1i7 lakrimasi7 eksuda(

dengan sere( 5ang le1ih n5a(a di agi hari7 seudo(osis aki1a( keloak

mem1engkak dan ma(a (erasa seer(i ada 1enda asing.

Kera(i(is daa( diadiagnosis 1anding dengan kon'ung(iCi(is diliha( dari

ge'ala ma(a merah 5ang (er'adi.&ada kon'ung(iCi(is kornea masih 'ernih dan

(erang sehingga (idakada gangguan Cisus 5ang 1er1eda dengan ulkus korneadimana (er'adi kekeruhan lensa.

3.UCei(is

UCei(is adalah eradangan ada 'aringan uCea. UCei(is 1isa

dise1a1kan oleh in8eksi 1ak(eri7 Cirus7'amur7 arasi(e dan rike((sia uCei(is.

6e'alan5a samaseer(i kera(i(is7ada n5eri78o(o8o1ia7 lakrimasi7 1le8arosame7

enurunan Cisus dan ma(a merah. Oang mem1edakan kera(i(is dan uCei(is

adalah ada uCei(is7 sering (er'adi hioion7 5ai(u endaan us aki1a( keratic

precipitate<K&= dan adan5a sinekia an(erior a(au os(erior7 5ai(u erlengke(an

di 1ilik ma(a dean a(au 1elakang. al ini 1isa men5e1a1kan kelainan ada

"*



(ekanan in(raokular7 sama ada menigka( a(au menurun (ekanann5a.ada uCei(is

'uga7 adan5a lare, 5ai(u sel-sel radang 5ang (er(umuk di 1ilik ma(a dean. 47$

4. Kera(omikosis

Kera(omikosis meruakan sua(u in8eksi kornea oleh 'amur.Biasan5a

dimulai oleh sua(u ruda aksa ada kornea oleh ran(ing ohon7 daun dan

1agian-1agian (um1uhan. Se(elah 1e1eraa hari asien akan merasa saki( he1a(

ada ma(a dan silau.$

Kera(omikosis daa( didiagnosis 1anding dengan ulkus kornea karena

menu'ukkan gam1aran 5ang sama ada kornea. Un(uk mendiagnosis

kera(omikosis erlu dilakukan emerikasaan K* dimana diharakan ada

kerokan kornea di(emukan adan5a hi8a.$

I0. PEMERIKSAAN PENUN5AN

0iagnosis 5ang (ea( dan engo1a(an in8eksi kornea sedini mungkin

sanga(lah en(ing dalam menghindari enurunan engliha(an seara ermanen.

0iagnosis dari se(ia 'enis in8eksi kera(i(is ada dasarn5a meliu(i langkah-

langkah 1eriku(:$

$. !engiden(i8ikasi agen a(ogen dan (es sensi(iCi(as. al ini dilakukan dengan

mengam1il ausan dasar ulkus se1agai 1ahan samel dan inokulasi media

kul(ur un(uk 1ak(eri dan 8ungi. Sesimen lensa kon(ak 5ang digunakan 'uga

harus diam1il dan di kul(ur un(uk memas(ikan sum1er dari 1ak(eri a(au 'amur.

. 0ilakukan e9arnaan dengan 6ram dan 6iemsa ada sesimen 5ang

diam1il un(uk mende(eksi 1ak(eri.

3. %a1ila diurigai sua(u in8eksi Cirus7 (es sensi(iCi(as kornea dian'urkan

dimana hasil sensi(iCi(asn5a akan 1erkurang.

0. PENATALAKSANAAN

&ena(alaksanaan ada ke(ra(i(is ung(a(a suer8isial ada rinsin5a

adalah di1erikan sesuai dengan e(iologi. Un(uk Cirus daa( di1erikan

"8



idoFuridine7 (ri8luridin a(au a5loCir. Un(uk 1ak(eri gram osi(i8 ilihan

er(ama adalah a8aolin7 enisilin 6 a(au Canomisin dan 1ak(eri gram

nega(i8 daa( di1erikan (o1ramisin7 gen(amisin a(au olimiFin B. &em1erian

an(i1io(ik 'uga diindikasikan 'ika (erdaa( sekre( mukourulen7 menun'ukkan

adan5a in8eksi amuran dengan 1ak(eri. Un(uk 'amur ilihan (erai 5ai(u :

na(amisin7 am8o(erisin a(au 8luonaol. Selain i(u o1a( 5ang daa( mem1an(u

ei(elisasi daa( di1erikan. 3

Jika ada 8o(o8o1ia7 1isa di(am1ahkan agen 5loegi <seer(i

soolamine +7 TI0= un(uk mengurangkan sasme iris dan mem1erikan

le1ih ken5amanan keada asien. &ada area 5ang (erli1a( seara eks(ensi87

dier(im1angkan un(uk dilakukan de1ridemen ada ei(elium 5ang (erli1a(

se(elah di1erikan agen an(iCirus dengan menggunakan alika(or o((on-(i

5ang s(eri a(au in(rumen 5ang seara (a'am di 1a9ah engaruh anes(esi

roaaine (oikal.,

Be1eraa (erai 5ang daa( seara 1aik menangani kera(i(is suer8isial.

Terai suor(i8 dengan lu1rikans (oikal seer(i air ma(a ar(i8isial seringkali

adekua( ada kasus-kasus 5ang ringan. %ir ma(a ar(i8isial daa( mengurangi

sisa roduk in8lamasi 5ang (er(inggal ada reserCoir air ma(a. !ereka (idak

han5a 1eker'a se1egai lu1rikans7 (ai 'uga se1agai agen em1ersih7 em1ilas

dan dilusi dari 8ilm air ma(a ser(a se1agai agen emoles dari ei(el suer8isial

un(uk mem1en(uk kem1ali miroCillae dan mens(a1ilkan laisan muin dari

air ma(a."

Tergan(ung dari kearahan ge'ala ada asien7 air ma(a ar(i8isial dengan

Ciskosi(as 1er1eda <dari (e(es ma(a hingga 'el Ciskosi(as (inggi= diresekan

ada asien dan dialikasikan dengan 8rekuensi 5ang 1er1eda. &ada kera(i(is

aki1a( emaaran <eFosure kera(i(is =7 'el a(au krim dengan Ciskosi(as 5ang

(inggi digunakan karena 9ak(u re(ensin5a 5ang an'ang.4

%n(i1io(ik sis(emik digunakan aa1ila (erdaa( eks(ensi ke sklera aki1a(

in8eksi a(au didaa(kan adan5a anaman er8orasi ada asien. LeCo8loFain

mauun o8loFain memiliki ene(rasi aGueous dan Ci(reus 5ang 1aik dengan

em1erian oral. Tidak erlu un(uk menangani asien hingga seluruh lesi di

"9



kornea hilang. %kan (e(ai enanganan dilaksanakan han5a hingga asien

daa( menaai (i(ik ken5amanan.4

Terai em1edahan7 emergency keratoplasty diindikasikan un(uk

mengo1a(i sua(u deseme(oele a(au ulkus kornea er8orasi ada daerahnekrosis 5ang luas dan memerlukan 8la kon'ung(iCa un(uk memerea(

en5em1uhan. S(enosis a(au en5um1a(an dari sis(em lakrimal 5ang le1ih

rendah 5ang mungkin mengganggu en5em1uhan ulkus harus dikoreksi

melalui em1edahan.$

Sesegera mungkin melakukan emeriksaan (es 1ak(eriologis dan (es

resis(ansi un(uk mendaa(kan hasil 5ang le1ih dini7 agar dok(er segera

melakukan (erai emiris ada agen a(ogen. &ada keadaan kera(i(is 5ang

(idak 1ereson dengan engo1a(an mungkin agen a(ogen (erse1u( 1elum

diiden(i8ikasi seara osi(i87 asien (idak menggunakan an(i1io(ik 5ang

dian'urkan dok(er7 agen a(ogen (erse1u( resis(en (erhada an(i1io(ik7 a(aukah

kera(i(is ini (idak dise1a1kan oleh 1ak(eri7 (e(ai oleh salah sa(u a(ogen

1eriku(: $.eres simleF Cirus7 .Jamur7 3. %an(hamoe1a7 a(au agen a(ogen

langkah seer(i 4. Noardia a(au m5o1a(eria.$

0I. KOMPLIKASI

Komlikasi kera(i(is daa( 1erua :$

$. ioion: se1agai roses erluasan ada kasus 5ang (idak dio1a(i7 'aringan

uCeal an(erior 5ang disusui oleh lim8osi(7 sel-sel lasma dan &!NLs

1ermigrasi melalui iris ke kamera an(erior.

. &en5em1uhan: mem1en(uk 'aringan aru( a(au sika(riks di lokasi se1elumn5a

sekiran5a 'e'as (er'adi mele1ihi ei(el7 mele9a(i s(roma. Sika(riks 5ang daa(

di1agi men'adi 3 5ai(u ne1ula 7 maula dan leukoma.

• Leukoma : dis(roma . 0enganma(a(elan'ang 1isadiliha(

• !akula disu1ei(el. 0engan sen(er 1isadiliha(

• Ne1ula di ei(el dengan sli( lam a(au dengan loop 1isa diliha(

3. 6laukoma

$0



4. Iri(is / Iridosikli(is: in8eksi ada iris 5ang dise1a1kan oleh (oksin7 dari

agen en5e1a1 kera(i(is.

. 0eseme(ooele: &enon'olan dari mem1rane 0eseme( aki1a( Tekanan In(ra

*kular <TI*= 5nag meningka(7 ser(a hilangn5a laisa kornea aki1a( dari

ulkus 5ang sudah menem1us S(roma.

#. &er8orasi Kornea: 0aa( (er'adi 'ika keadaan sudah makin mem1era(.

0esema(ooele 5ang se1elumn5a (er1en(uk daa( mengalami er8orasi.

Salah sa(u en5e1a1n5a adalah adan5a Cagal re8leF <seer(i Ba(uk=.

0II. PRONOSIS

0engan engo1a(an dini 5ang memadai7 1an5ak 'enis kera(i(is daa( sem1uh

dengan sediki( a(au (ana 1ekas luka sama sekali7 seara umum rognosis dari

kera(i(is suer8isial 1aik7 karena (idak (erdaa( 'aringan aru( a(auun Caskularisasi

dari kornea. Sesuai dengan me(ode enanganan 5ang dilaksanakan rognosis dalam

hal Cisus ada asien dengan kera(i(is daa( sanga( 1aik. Jika in8eksi mengenai 1agian

ma(a 5ang lain7 (erai (am1ahan mes(i dilakukan un(uk men5ingkirkan in8eksi.$7$+

&rosedur 1edah mungkin dierlukan un(uk memer1aiki masalah kera(i(is

5ang 1erhu1ungan dengan ke(idak mamuan un(uk 1enar-1enar menu(u keloak

ma(a. &rognosis kem1ali ada se1eraa ea( engo1a(an 5ang di1erikan7 aa agen

en5e1a1 kera(i(is n5a7 dan se'auh aa komlikasi kera(i(is daa( dihindari. $+

Lagoh(halmos adalah de8ek a(au enu(uan 5ang (idak lengka dari keloak

ma(a. Lagoh(halmos daa( di klasi8ikasikan men'adi &aral5(i Lagoh(halmos7

Eia(riial Lagoh(halmos7 dan No(urnal Lagoh(halmos. Tu'uan u(ama engo1a(an

lagoh(halmos adalah un(uk menegah (er'adin5a kera(i(is eksosur dan mem1angun

kem1ali 8ungsi keloak ma(a. al ini sama en(ingn5a 1agi asien un(uk

memer1aiki kem1ali enamilan kosme(ik 9a'ah.

$1



$"



DAFTAR PUSTAKA

$. Lang 6K. Eornea. In : Lang 6K. *h(halmolog5 % Shor( TeF(1ook %(las. nd

edi(ion. S(u((gar( D (hieme D ++". . $-$34.

. K.2eng Sehu e( all. *(halmi &a(holog5. Blak9ell &u1lishing. UK. ++.

.#.

3. Il5as S. %na(omi dan Aisiologi !a(a. 0alam : Il5as S. Ilmu &en5aki( !a(a.

@disi ke(iga. Jakar(a : Balai &ener1i( AKUI D ++,. h. $-$3

4. Shlo(e T7 ohr1ah J7 6rue1 !7 !ielke J. &oke( a(las o8 *h(almolog5.

Thieme. ++#. . "-

. Kha9 &T7 Shah &7 @lking(on %. %BE o8 @5e Aou(r(h @di(ion. B!J Books. .

$"-$.#. Tasman 27 Jaeger @%. 0uanes *h(almolog5. Liino(( 2illiams Q 2ilkins

&u1lishers. ++"

". Ehern KE. @mergen5 *h(almolog5 a aid Trea(men( 6uide. ! 6ra9-

ill. ++.,. a5mond L. !. 2ong7. %. 6ang9ani7Les(er2. . Ou7and Jimm5 S. !.

Lai.Ne9 Trea(men(s 8or Ba(erial Kera(i(is. 0ear(men( o8 *h(halmolog57

Hueen !ar5 osi(al7 ong Kong. +$

. %nn !. Kera(i(is7 %Caila1le7 a( UL :h((://999.mdguidelines7om/kera(i(is.

%esed!a5 $,(h7 +$

$+. %K Khurana. EomrehensiCe *(halmolog5. 4 (hed. Ne9 %ge In(erna(ional<&=

Limi(ed &u1lisher. ++".

$$. @. @ria. Kera(i(is %han(amoe1a7 %Caila1le a(

UL :h((://e5e9iki.aao.org/kera(i(is%han(amoe1a. 0eem1er nd7+$4

$. Liesegang.J Thomas70eu(sh %76rand ! 6il1er(.@F(ernal 0isease and

Eornea.(he Aounda(ion o8 (he %meria o8 *h(almolog5.++$

http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_3/http:%2F%2Fwww.mdguidelines,com%2Fkeratitis

http://eyewiki.aao.org/keratitisAchantamoeba.%20December%202nd,2014

http://eyewiki.aao.org/keratitisAchantamoeba.%20December%202nd,2014

http://var/www/apps/conversion/tmp/scratch_3/http:%2F%2Fwww.mdguidelines,com%2Fkeratitis

keratitis lagoftalmus,risman b. sindakeratitis lagoftalmus,risman b. sinda

Documents