ADDITIONAL RUBAIYYAT

1. WHAT’S LIFEاند کاشتہ مرا تخم عدم آاب از

اند افراشتہ من روح غم آاتش از وجهان گرد دمبدم باد چو گشته سر

اند برداشتہ جائی چه از من خاک تاIn water of extinction, my seed sownFrom grief’s fire, my soul was blownHeedless as wind, I wander in worldWhat site wherefrom my dust drawn

2. WE DIDN’T RECOGNIZE YOUسوال بہ حل نشود حقيقت ِااسرارمال و نعمت باختن برد نيز نہسال پنجاه خوری نہ خون نکنی جان تا

بحال َننمايند ره ُت�را قال ازActual secrets can’t resolve by questionNor by giving charity or by compassionUnless you exert yourself half a centuryCan’t reach from QAL to HAL situation

3. HE IS IN EVERYTHINGننمائي بکس ُرروئے نهان گشتہ گهپیدا مکان کون صور در ئی گہ

بنمائی خويشتن بہ گری جلوہ اینبینائی ی خود و عياني عين خود

At times Ye hide, show not Y’r faceAt times, seen in creation and place (Kon-o-Makaan)

This exposure Ye give for YourselfYou are the eye, Yourself a glimpse

4. LOVE IS EVERYWHEREنیست کہ نیست جگری فراقت ز خون پر

نیست کہ نیست نظری صاحب تو شیدائیکسے داۓ سو سر نداری آانکہ با

نیست کہ نیست سرے ہیچ در تو سوداۓBlood-soaked, there can’t be free liverNo sight-bearer sans being your seekerWhile you hold not thought of any oneA head free of your thought is nowhere

1

5. LESSONS, MORALEغبار و گشتند ک قبورخا اہل این

کنار گرفتند ذرہ ہر ز ہرذرہروزشمار تا کہ شرابیست چہ این آاہ

کار ازہمہ وبیخبراند شدہ بیخودGrave-dwellers turned into thin dustBody parts from one another separateWhat a wine they had, till doomsdaySenses gone, ‘re unaware of every act

IRRITATING SERMONS ۔6ساغرگیرد و جام چو چومنی دستی

گیرد کمتر بادہ ز آان کہ است حیفتر عاشق ومنم خشکی نوزاہد

گیرد تر در کہ ام نشنیدہ آاتشMy hand if holds cup and liquorPity! if I take from it wine lesserYou dry worshipper, I wet loverI heard wet thing burns not in fire

LACK OF TRUE FRIEND ۔7دوست گیری کم زمانہ این در کہ بہ آاناست نکو ازدور صحبت زمانہ اہل بابدوست تکیہ ترا بجملگی کہ آانکس

اوست دشمن کنی باز خرد چشم چونBetter nowadays, take a few friendWorldly ones, distant contact goodThe one on whom you totally count If open thoughtful eye, enemy hard

8 INVERT CUP, DON’T SPLITپرہیز باشد محال ازو کہ حکمے

بگریز کزوی کردہ امر و فرمودہعاجز نہیش امرو میان آانگاہ

مریز و کجدار کہ جہانیان درماندہA command one can’t escape to violateHe ordered, don’t do it, rather abstinate!Helpless is one, to obey order or negate All stunn’d; spill not yet hold cup invert

2

9. CRUELTY OF HEAVENSمن با نبردی در ہمیشہ ایچرخبامن دردی و کسے دگر درمان

تو بہ نکردیم کان ماند چہ صلح ازبامن کردی نہ کان بود چہ جنگ در

This heav’n always with me in conflictTo me is headache, for others treatmentFor peace what’s it that I didn’t attemptIn war against me, what’s it that ye left

WORDLY SORROWS AND WINE ۔10است تو و من شکست در زمانہ چو ساقیاست تو و من نشست بسراچہء دنیااست می جام تو و من بدست گرزانکہ

است تو و من ست بد حق کہ بیقین میدانSaki! World’s bent on y’r and my destructionThe world, for you or my living is a small inn Once you and I get the hold of a cup of wineRest assured, we hold the truth and conviction

WISDOM AND ETHICS ۔11کنند نہ سلامت کہ رو چنان راہ در

کنند نہ مت قیا کہ زی چنان خلق باترا کہ رو چنان روی اگر مسجد در

کنند نہ امامت و نخوانند پیش درWalk in a way that people don’t saluteLet not people stand for you in respectOn your way to mosque, adopt a modeThey do not lead nor make you a priest

12دا این گردش از پایان بی ئرہ

دان را مردم نوع دو خورداری برش بد و نیک از تمام باخبرے یا

جہان کار از و خود از بیخبرے یاThe round circling heavens, so endlessSuccess comes to two types of masses Those who know what is good, bad or Who of world clueless, of self heedless

3

13.کنی تصویر زمانہ از دل کام گرکنی پیر غمان از را خود فائدہ بےدوست بر بنالی دشمنان ز کہ گیرم

کنی بیر تد چہ کند جفا دوست چونIf heart’s desires you look into the worldFutile, heaps of sorrows turn you into oldYe may lament ab’ut enemies with friendIf friend gets animose, ye take which road

14. LOOKING FOR LUXURYشت بنگا دل در عقل ز ہرکورقمی

نگذاشت ضایع خویش عمر یکروزکوشید گردان رضائے طلب در یابرداشت ساغر و گزید خود راحت یا

Anyone whose heart is ruled by his brainWill never waste, of his life even day oneEither Lord’s pleasure, he shall strive forOr grab ease for self and get cup of wine

15.شد خواہد طے فراق الم فردا

شد خواہد می قصد سعد طالع بابکام ایام و است موافق معشوقہ

شد خواہد کے نشاط کنم نہ اکنونTomorrow separation pain will be overMy lucky stars and wine will be cheererLoveable sweetheart and days of merryIf not now, when will look for pleasure

16راز نمیگوید کسے با کہ چرخ اینایاز و محمود ہزار ستم بر کشتہ

ہند ند دوبارہ عمر بکس کہ خور میباز آاید نمی جہان از شد کہ کس ہر

This heaven shares with none its secretThousand Mahmud, Ayaz woefully cutDrink! No one ‘ll at life’s end, resurrectNone returns once this world does depart

4

17.باشی محزون زمانہ غم ز کہ تا

باشی خون پر دل و آاب پر چشم بامیباش خوشدل و کوش عیش بہ و نوش میباشی بیرون دائرہ کزین پیش آان ز

How long to grieve on world’s painHeart full of blood, eyes ever drainDrink! seek luxury, ’ve happy heartBefore ye are ousted of this heaven

18. KEEPING SECRETگفت نتوانم راز نیک و بد ہر باگفت نتوانم دراز سخنے دارم

داد نتوانم شرح کہ دارم حالےگفت نتوانم باز کہ دارم رازے

To all and sundry, I can’t say secret A long talk I have, but can’t narrateI am in a state where I can’t explainSecret I hold, I can’t to anyone state

HOPLESSNESS AND DESPERATION ۔19نیست مفہومم ہیچ چرخ گردش از

نیست موہومم ہیچ زمانہ جزرنجنگرم می در خویش بکار چند ہر

نیست معلومم ہیچ و بگذشت عمرےCircling heav’ns, I’ve no comprehensionWorldly sorrows only, in our imaginationAs much as I did cast a look on my actionAll life did pass, I got no any information

20. FORGIVENESS & MERCY OF GODکنم چہ نبردم در ہمیشہ نفس باکنم چہ بدردم خویشتن کردن وازکرم بہ گذرانی در من از کہ گیرم

کنم چہ کردم چہ کہ دیدی کہ شرم زین

Always with self, my struggle, what I do?By my actions I am in trouble, what I doI know You shall forgive me with mercy You saw my acts abominable, what I do?

5

21.بگو چیست جہان در گناہ ناکردہبگو زیست چون نکرد گنہ کہ آانکسدہی مکافات تو و کنم بد منبگو چیست تو و من میان فرق پس

Who is sin-free on the planet, tell meWho in life err didn’t commit, tell meIf I do ill and You reward accordinglyDoes make Ye or me different, tell me

22.را ہمہ بخشد نور کہ قدحے ساقیرا ہمہ بخشد حضور دمے کہ کن پر

ما آالایش بخشد بہ ہم کہ باش خوشرا ہمہ بخشد طہور مئے کہ کس آان

Saki! Cup, which lends every one lightFill it, so all get audience for a momentBe happy, He ‘ll overlook our sins, dirt To all in Eden, pure wine He shall grant

23. CASH AND CREDITچیست مشتاقی ہمہ این بہشت بہ ساقیچیست باقی و بود ساقی و مے جنت

ہمین آانجاست و وساقی مے اینجاستچیست وساقی مے ز بہ جہان دو در پس

Saki! why so much keenness for EdenWhat else Eden has but Saki and wineHere is wine and Saki, there the sameIn two worlds, two are best companion

24. RESIGN TO GOD’S WILLدوا تا بساز درد یابی با ئے

یابی شفائے تا منال ازدردشاکر بینوائی بوقت میباشیابی الامرنوائے عاقبت تا

Put up with pain so you gain medicineCry not of pain, health you may attainWhile penniless, keep y’rself contentedUltimately affluence be at your pavilion

6

25. WINEدانند پرستان بادہ ازل اسرار

دانند تنگدستان جام و مے قدرعجب چہ نداند من حال تو چشم گر

دانند مستان مست حال کہ نیست شکThe secrets of eternity knows a drinkerCup or wine’s true worth knows a poorY’r eye knows not my state, no wonderDrunkards only know drunkards’ affair

26.من ناکردہ توبہ چراست کہ دانی

من خوردن مے نیست حرام کہ زیراحرام بتحقیق است مجاز اہل برمن گردن بر راز اہل خوردن مے

You know why I repented not of wineAs I know, my drinking not forbiddenTemporal ones surely prohibited of itTo secret-knowers, I bet no prohibition

27.نو و کہنہ مئے خریدار مائیمجو بدو جنت فروشندہء وانگاہ

رفت خواہی کجا مرگ پس ز گفتیرو خواہی کجا ہر و آار من پیش مے

We are buyers of wine, new or ancientWe sell Eden, for two grains of wheatYou ask, ‘where ’ll I head after death’Give wine, then go wherever you covet

28. WINE, FASTING MONTH & FRIDAYرواست نہ شعبان بماہ مے کہ گویندخداست خاص مہ آان کہ رجب نیز نہورسول خدایند ماہ ورجب شعبان

ماست خاصہء کان خوریم رمضان مے ماThey say, wine prohibited in Sha’ban Not in Rajib, it is God’s month aloneShaban, Rajib belong to God, ApostleWe ’ll drink in our month- Ramadhan

7

29شد مائل چون روزہ نماز بہ طبعم

شد حاصل کلیم مراد کہ گفتمشکست آابے بہ وضو آان کہ افسوس

شد باطل جرعہ نیم بہ روزہ آان وMy nature inclined to fasting and prayerI thought all my wishes ‘d got an answerAlas! the ablution was disrupted by waterThat fast went apart by half a sip of liquor Indeed the idols I have loved so longHave done my credit in this world much wrong:Have drown’d my Glory in a shallow Cup,And sold my Reputation for a Song(E. Fitzgerald)

30.کرد خواہم طے توبہ و زہد دامن منکرداا خواہم مے قصد سفید باموئے

رسید ہفتاد بہ من عمر پیمانہءکر خواہم کے نشاط کنم نہ دم داین

I ‘ll fold asceticism, repentance skirtWith grey hair, I shall for wine covetMy life’s measure reached at seventyIf not now, so when I shall celebrate?

31کشیم تا ننگ کسے ہر زجفائے کے

کشیم نیرنگ روزگار ناکس وازشت گذ تراویح ایام کہ باش خوشکشیم گلرنگ مئے تا بیا است عید

How long we bear others’ insult or injust And be cheated by the fraud of illiterateBe happy! Tarawih prayer days are goneEid has come, let’s drink red wine goblet

32. WINE AND PENNILESSNESSاست خشت یک مرا اگر زمین روئے در

است زشت نامے چہ گر است مے وجہ آاننیست فردا مے وجہ ترا گوینداست زشت زمریم ودستار ّرراعہ د

Even if I own only one brick on the planetIt’s to get wine, though matter of disreputeThey say, ye ’ve naught for morrow’s wineMy robe, turban of Mary’s thread, I ‘ll cast

8

33. DRUNKENNESSما گوہر شد ناب چولعل ازبادہما ساغر ما زدست بفغان آامدمے سر بر مے خوریم ہمی ازبسکہ

ما سر در مے و شدیم مے سر در ماMy essence from pure red wine madeCry comes from our cup held in handWe drink in succession, cup after cupWe ride on wine, wine rules our head

34. CONDITIONS FOR DRINKINGخورد کہ با ولے است حرام چہ گر مےخورد کہ تا ودگر مقدار چہ و کہ پس

راست آاید شرط چہار این کہ گاہ ہرخورد کہ دانا مردم بخورد مے پس

Wine is illicit, see who’s companionTake how much, how long and whenWhenever all four conditions are metA wise man takes his drink only then

35.مشو بیگانہ زعقل خوری بادہ چونمشو خانہ را جہل و مباش مدہوش

باشد حلالت لعل مئے کہ خواہیمشو یوانہ ود مجو کسی آازار

After having a drink, be not out of senseGet no hangover, make no in-house messIf ye wish that wine be permissible to yeAnnoy none, nor be non compos mentis

36. ROMANTICخورداست سر بس تو زلف سر کہ گفتم

است خورد سر اگر بنہ تن تو کہ گفتانخورم بر زقامتت روزے گفتم

است برخورد کسی کے زسرو کہ گفتاI said, your tress killed many innocentReplied, bow down, before me submitI said, no day I availed of your statureReplied, who did ever eat cypress fruit

9

37.ماست منزلگہ کہ بیوفا عالم درمراست کہ بقیاسے بجستم بسیار

گفتم روشن نیست ماہ تو روئے چونراست میگوئم نیست سرو تو قد چون

Disloyal world, that’s our habitatI searched with my ability’s bestLike your face, moon isn’t brightCypress reaches not your height

38.اند پرہیز با کہ کسان آان ہر گویند

برخیزاند چنان بمیرند کہ زانسانمقیم ازانیم معشوق و می با ما

انگیزند چنان ما بحشر کہ تا بوThose who are teetotalers assertMen, as they die, so shall erectWe live by wine, love constantSo be our rise after we resurrect

39.کنم نہ بدلبر چشم دگر کہ گفتم

کنم نہ منکر بہ گوش و شوم صوفیاست من موزون طبع خلاف کہ دیدمکنم نہ دگر توبہ کہ کردم توبہ

I said, no more look at my amourI ‘ll be Sufi, fr’m ills away my earI saw it suits not my temperamentRepented I of a repentance further

40.ای برخواستہ دست زکدام جانانای کاستہ را ماہ خویش طلعت کز

آارایند رو عید بہ جہان خوبانای آاراستہ خویش بروئے عید تو

Darling! on what side you did surfaceYou dimmed moon against your faceAll pretty ones make up face Eid dayEid itself begets from y’r countenance

10

41. LOVERS’ ECSTACY & ITS GAINS است من ورد مے ّرداحی م کہ عمریست

است من گردن در چہ ہر است مے اسباباینجا است عقل تو اوستاد اگر زاہد

است من شاگرد تو اوستاد کہ باش خوشPraising wine since ages my occupationAll I own is used in liquor consumptionO ascetic! If your sense is your teacherRelax! your teacher is my aebecedarian

42.کردیم خم سر در زہد خرقہ ماکردیم ّریمم ت خرابات خاک واز

یابیم در ہا میکدہ درون کہ باشدکردیم گم ہا میکدہ برون کہ عمرے

We put our robe of asceticism in wineWe did ablution by the dust of tavernBe it that we find back inside the pubLife we lost outside the wine saloon

43. STATE BETWEEN SENSES & INTOXICATIONاست پنہان طرب زمن ہشیارم چوناست نقصان درخردم شوم مست چون

ہشیاری و مستی میان حالیستاست آان زندگانی آانکہ بندہء من

If in senses, I’m deprived of happinessIntoxication, it brings loss of my senseMy state b’ween sense and intoxicationI seek this state, that’s life in true sense

44. SAKI AFFAIRSگرفت نخواہیم سفر زدرت ساقی

گرفت نخواہیم عذر بکشی ہم گرما سر نگیری بـر خاک ز کہ گیرم

گرفت نخواہیم بر تو رہ ز سر ماSaki! Your door we shall never quitEven if you kill us, we won’t objectYou shall lift not my head from dustWe won’t move head from your tract

11

45. HYPOCRITE ASCETICS, DRINK ADDICTSخویش نادانی عرضہء کنم چند تاخویش پریشانی ز من دل بگرفتبست خواہم میان بر کہ مغان زنارخویش مسلمانی چہ؟ازننگ ز دانی

My acts stupid, how long I narrateMy troubles add dejection to heartI ‘ll put Magian’s thread in my neckTired I’m of my type of Islamic trait

46.خام زاہد اے کنی ملامت چند تا

مدام خراباُتیومستیم رَند ماوتلبیس وریا تسبیح غم در تو

بکام معشوقہ و مطربیم و مے با ماAscetic! To us, how long you ‘ll chideWe are tavern addict, ever intoxicatedYou in hypocrisy, fraud or worry beadWe, by wine, singer and sweet beloved

47. WORLD, ITS MUNDANE WORTH نیاز خواب و بخور ت نبود کہ بودی

چارانباز این نیازمندت کردندباز بستاند داد آانچہ بتو یک ہر

آاغاز ز بودی کہ شوی چنان باز تاTimes, you needed not any sleep or food On four items you were made to dependEach one will get back what it gave youYou ‘ll be same again as ye commenced

48.وحشمش وخیل رفت شباب ّریام ا

چشمش می ولے عیش مرا تلخستکمان گشتہ من تیر ہمچو قامت این

کشمش می وخوش عصا از ام کردہ زہYouth days gone, their pomp and showMy living is bitter but I keep to swallowBow has become my stature of an arrowStick erects bow, willy-nilly life I do tow

12

49. LOVE’S RELIGIONہمہ پرستیم مے و رند و عاشق ماہمہ نشستیم خرابات کوئے درخیال و ازوہم وحسن زقبح بگذشتہہمہ مستیم کہ ہوش طلب م ما از

We lovers, drinkers, wine-worshipperWe all spend long in house of vintnerFree of pretty, ugly or illusion, imageSeek in us no sense, we ecstatic ever

50. EVERYTHING IS WITHIN MANبگذشت وکرسی زعرش من بدنامی

شت بگذ سی از نیز عزیز عمر ویندہد دست اگر نیست خوشی لجملہ ا فی

بگذشت عروسی کہ پے پیا کاسہ صدMy notoriety passed beyond Lord’s throneCrossed beyond age of thirty, my life spanPresently for being happy there’s no reason Even if cup after cup brought, feast is gone

51. WORLD SANS HAPPINESSبگو راست ترا ام کردہ چہ ایچرخوپو تگ در مرا فگندہ پیوستہ

بکوئے کوئے نبری تا ندہی نانمازرو آاب نبری تا ندہی آابم

Heavens! did ye I do a coup de graceEver keep me hanging in the balanceMeal you give after I run pillar to postWater I get only after loosing my face

52. NO REST, PUT UP WITH PAINطلب م احسان رسم زمانہ ز ایدلطلب م سامان سرو دوران گردش از و

گردد افزون تو درد طلبی درمانطلب م درمان ہیچ و بساز درد با

Heart! Seek not a favour from the worldNor sky rotation for ye holds thing goodCure if you seek, more the pain ‘ll growAsk for no cure, put up with y’r pain old

13

53. EVERYTHING IS IN GOD”S HANDSترا داد او آانکہ جز ترا نیست چون

مدار رنجہ دل مراد پئے ز چندینبار چندین خود دل بر نہی تانہ ہان

کار آاخر است بگذاشتن و بگذشتنYou only get what He for you destinedWith wishes, do not your heart overloadDon’t put so much burden on your heartGiving up, going out is the ultimate end

54.موجودم بخود من کہ نبری ظن تاپیمودم بخود خونخوار رہ این یا

بود وے از مرا حقیقت بود چونبدم کے بدم کجا بودم کہ خود من

Don’t assume, you came by your willOr you walked yourself this long trailWhatever my truth, all came from HimWho I? where I? when I? I can not tell

55. MISCELLANEOUS بجام ست ویکد بمصحفیم یکدست

حرام مرد گہے و حلالیم مرد گہخام فیروزہ گنبد این در مائیمتمام مسلمان نہ مطلق کافر نے

One hand in a scripture, other in the gobletNow I was legitimate, now I‘m illegitimateI’m still raw, immature under the azure skyNeither infidel nor I’ve true Muslim attribute 56.

ارکانی چہار خلاصہ آانکہ ایروحانی عالم ز سخنے بشنوانسانی و وملک وددی دیوی

آانی مینمائی چہ آان ہر تست باYou are amalgam of four elementListen a word from spiritual estateYou satan, vulture, angel or humanWhatever you are, same you exhibit

14

57.کردی می آاشنا چو بخودم ّرول اکردی می جدا چرا خودم ز آاخر

نخست روز از نبود منت ترک چونکردی می چرا بعالم گشتہ سر

You initially made me your intimateLater why did from yourself separateIf parting from me, not at the outsetWhy kept me wandering on the planet

58. HIS NAME IS EVERYTHINGاست ہوس لدنی علم مرا گفت دلاست دسترس ترا اگر کن تعلیم

مگوی ہیچ دگر گفت الف کہ گفتماست بس یکحرف است کس اگر خانہ گر

Heart said, can I learn spiritual matterTeach me please if you are in it masterI said ‘A’, it said, no more words utterIn the house is adequate even one letter

59.خوردم می اگر ورزہ رمضان در من

خوردم می بیخبر کہ نبری ظن تابود شب چون من روز روزہ محنت از

خوردم می سحر کہ بودم پنداشتہIf I eat in Ramadhan during the fastAssume not I am of the fast ignorantIt’s hardship of fast, day seems nightI thought, ‘m eating pre-fast (Sahr) plate

60.است بس خار ما نصیب نبود گل گر

است بس نار بما نمیرسد نور ورنبود شیخی و ّرجادہ س و سبحہ گر

است بس زنار و کلیسائی ناقوسIf no flower, prickle not bad as shareIf no light, we can even live with fireIf rosary, prayermat or piety not ours Cathedral’s bells, chords, to us is fair

-----*-----

15

16

17