www.kimyafull.com

KOLLİGATİF ÖZELLİKLER

SORU ÇÖZÜMÜ

www.kimyafull.com

Çözeltinin derişimine bağlı özelliklerine KOLİGATİF ÖZELLİK denir.

Kaynama noktası

Buhar basıncı

Donma noktası

Osmotik Basınç

Çözünen Madde çözündüğünde: çözeltiye verdiği tanecik (iyon, molekül sayısı)

önemlidir.

(Aynı ortamda derişimleri eşit)

1- KAYNAMA NOKTASI YÜKSELMESİ

Kaynama noktası şu faktörlere bağlıdır.

Sıvının cinsi (moleküller arası çekim kuvveti)

Saflığına

Atmosfer basıncına

NaCI (k)

KBr (k)

Na+ (suda) + CI

- (suda)

Toplam 2 iyon

K+ (suda) + CI

- (suda)

●Farklı maddeler

●Ortalama verdikleri iyon sayısı eşit

● Koligatif özellikler aynıdır.

Toplam 2 iyon

Kaynama noktası: Buhar Basıncı= Dış Basınç olduğu

sıcaklık

Saf sıvı + uçucu olmayan katı

ÇÖZELTİ Kaynama noktası yükselir.

KOLLİGATİF ÖZELLİKLER

www.kimyafull.com

Çözeltideki iyon sayısı arttıkça kaynama noktası artar.

Kaynama sıcaklığı yükselmesi ile mol kütlesi hesaplanmasına EBÜLYOSKOPİ denir.

Saf sıvıların kaynama sürecince kaynama sıcaklığı değişmez.

Doymamış çözelti Doymuş çözelti

Sıcaklık Artar Değişmez

Buhar Basıncı Değişmez Değişmez

Kinetik Enerji Artar Değişmez

Yoğunluk Artar Değişmez

İletkenlik Artar Değişmez

Çözünen madde uçucu değilse (tuzlu su)

2- BUHAR BASINCI

Çözeltinin Buhar Basıncı < Saf Çözücü Buhar Basıncı

Tuzlu suyun kaynamaya başladıktan sonra sıcaklığı artmasına rağmen BUHAR

BASINCI DEĞİŞMEZ.

Tanecik Derişimi arttıkça çözeltinin KN artar.

www.kimyafull.com

TK = KK . M .td

K.N Yükselmesi 0,52 İyon derişimi

NELERE BAĞLIDIR?

KAYNAMA NOKTASI (Sıvının buhar

basıncının dış basıncına bağlı olduğu sıcaklıktır.) BUHAR BASINCI

Sıvının cinsine bağlıdır.

● Moleküller arası çekim kuvveti arttıkça

K.N artar.

1- Sıvının cinsine bağlıdır.

● Moleküller arası çekim kuvveti arttıkça

buhar basıncı azalır.

2- Dış basınca bağlıdır. 2- SICAKLIĞA BAĞLIDIR!!!

● Sıcaklık arttıkça B.B artar

3- Sıvının saflığına bağlıdır.

● Uçucu olmayan madde eklenirse K.N

artar.

● Uçucu olan madde eklenirse K.N. düşer.

3- Sıvının saflığına bağlıdır.

● Sıvının içerisine uçucu olmayan katı

çözünürse B.B azalır.

NELERE BAĞLI DEĞİLDİR?

KAYNAMA NOKTASI BUHAR BASINCI

1- Sıvının miktarına 1- Sıvının miktarına bağlı değildir.

● sıvının miktarı arttırılsa da, azaltılsa da

B.B değişmez.

2- Isıtıcının gücüne 2- Sıvının üzerindeki hacme bağlı değildir.

● Pistonlu bir kapta sıvının üzerindeki

hacim artsa da B.B değişmez.

3- Sıvının ilk sıcaklığına 3- Sıvının yüzey genişliğine bağlı değildir

(temas yüzeyi)

4- Yüzey alanına bağlı değil.

BU FAKTÖRLER ZAMANI ETKİLER.

4- Açık hava basıncına bağlı değildir.

BUHARLAŞMA HIZINA ETKİ EDEN FAKTÖRLER

● SICAKLIK

● SIVININ CİNSİ: Tanecikler arası çekim kuvveti fazla olanın uçuculuğu azalır.

●SIVININ SAFLIĞI: Uçucu olmayan katı çözünürse uçuculuk azalır.

● SIVININ YÜZEY ALANI: Temas yüzeyi arttıkça buharlaşma artar.

www.kimyafull.com

● NEM MİKTAR: Nem miktarı arttıkça buharlaşma hızı azalır.

● RÜZGAR: Rüzgar buharlaşan tanecikleri ortamdan uzaklaştırarak buharlaşan

taneciklere yol açar.

NOT: Buharlaşma her sıcaklıkta olur.

KAYNAMA anında sıvıların buhar basıncı eşittir.

Aynı ortamda iyon derişimi yüksek olan çözeltiler

3- DONMA NOKTASI DÜŞMESİ

Tanecik derişimi arttıkça çözeltini donma noktası düşer.

Donma sıcaklığı alçalması ölçülerek mol kütlesi belirlenmesi yöntemine

KRİYOSKOBİ denir.

Yollardaki bu üzerine tuz atıldığında suyun donma noktası azaldığından buzlar

çözülerek erir.

Kaynama

Noktası

iletkenlik YÜKSEK Buhar Basıncı

Donma Noktası DÜŞÜK

CH2- OH

CH2- OH

Etandiol = Glikol = Antifriz (Donmaya karşı anlamındadır)

www.kimyafull.com

Td = Kd . M

D.N alçalması sabit çözünmüş taneciklerin derişimi

Su içi Kd = 1,86’dır.

Çözücü türü değişirse donma noktasındaki düşmeler farklı olur.

4- OSMOTİK BASINÇ

OSMOZ: Seyreltik bir çözeltiden daha derişik çözeltiye yarı geçirgen zar yardımıyla

çözücü moleküllerinin geçişine denir.

Bu durum her iki çözeltinin derişimi eşitleninceye kadar devam eder.

Osmoz fiziksel bir olaydır.

Difüzyonun özel bir halidir.

Biyolojide ozmoz yarı geçirgen bir

zardan suyun difüzyonudur.

Osmoz canlı ve cansız her ortamda

gerçekleşir.

Osmozdaki geçişlerde enerji

harcanmaz.

OSMOTİK BASINÇ

Şekerli su saf suya uyguladığı emme kuvveti ile suyu kendisine çekerek derişimi

azaltma yoluna gider.Bu emme kuvveti osmotik basınç denir.

Çok yoğun ortamın derişimi ne kadar fazla ise emme kuvvetide artar

HİDROSTATİK BASINÇ:Kabın çeperlerine su ya da sulu çözelti tarafından uygulanan basınç olarak tanımlanır

I- Su molekülleri seyreltik çözeltiden derişik çözeltiye doğru geçer II- Su miktarı artmasından dolayı derişik çözeltin derişimi azalır III-Çözeltinin hacmi artar ve kolon yüksekliği artar IV- Seyreltik çözeltinin hacmi azaldığı için kolon yüksekliği azalır V-İki kolonda derişim farkı azalır. VI-Ozmotik basınçta azalır. VII-Kolon yükseklik farkından dolayı hidrostatik basınç zamanla artar VIII-Ozmotik basınç ile hidrostatik basınç bir süre sonra birbirine eşitlenir

www.kimyafull.com

IX-Bu anda ozmos durur.ve sistem dengeye gelmiş olur.

Bitkiler yapraklar terleme yoluyla su kaybettiğinden derişim artar. Osmotik

basınçla su köklerden yapraklara taşınır.

TERS OSMOZ

Basınç uygulanırsa su moleküllerinin net geçişini ters yöne çevirmiş

oluruz.(Osmotik basınçtan daha büyük bir basınç)

Geçiş tuzlu sudan → saf suya doğru gerçekleşir. Bu olaya TERS OSMOZ

denir.

TERS OSMOZ;

Deniz suyundan içme suyu elde etme

Tuzlu suların tuzunu gidermek

Atık suyun arıtılmasında kullanılır.

Suların sertliğinin giderilmesi

Meyve suyu- Salça sanayisinde (Daha konsantre ürün kullanmak için)

İki çözelti derişimleri eşitse; aynı osmotik basınca sahip

⌈ ⌉ ⌈ ⌉ = İZOTONİK ÇÖZELTİ

Derişim olan çözelti → HİPERTONİK ÇÖZELTİ

Seyreltik olan çözelti → HİPOTONİK ÇÖZELTİ

www.kimyafull.com

Vücudun su/tuz dengesinin bozulması halinde uygun bir can kurtaran çözelti

serum şeklinde verilmedir

NEDEN?Susuz kalmış insanın hücrelerinde tuz derişimi yüksektir. Eğer içme suyu

verilirse → hücrelerde deplazmoliz gerçekleşir. Kırmızı kan hücreleri ozmosdan dolayı

şişer.patlar ↓

İZOTONİK SERUM verilmelidir.

İzotonik sıvılar vücutta Zararlı etkilerde bulunmaz

Alyuvarları eritmezler ve dokuları tahrip etmezler

Ciddi kan kaybı,şiddetli kusma,ağır ishallerden dolayı aşırı su kaybı olan

bireylerde içme suyu yerine bu çözeltiler kullanılır.

İzotonik tuz çözeltisi ayrıca yara pansumanında kullanılır.

www.kimyafull.com

TEST1

1.SORU:

Oda sıcaklığında aşağıdakilerden hangisi suda çözündüğünde suyun kaynama noktasını artırırken elektriksel iletkenliğini artırmaz? a)C6H12O6 b) NaCl c) MgCl2 d) KOH e) Fe(NO3)2

3.soru: Doygun olmayan şekerli suya bir miktar daha şeker eklenirse I-Kütlece Yüzde Derişim II-Çözünürlük III-Kaynama Noktası Niceliklerden hangileri değişmez?

a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve II e) II ve III

4.soru:

Hücrede gerçekleşen osmoz olayı ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)Plazmoliz olayında hücre dışı hücre içinden daha yoğundur ve hücre büzülür. B) Hücre içi hücre dışından az yoğunsa çözelti izotoniktir C) Hücre içi hücre dışından daha yoğun ise hücre şişer D) Hücre dışı hücre içine göre daha yoğunsa çözelti hipertoniktir. E) Hücre şişiyorsa çözelti hipotoniktir.

2.soru:

NaCl(k)

Oda sıcaklığında bir miktar NaCl katısı sulu çözeltisi dengededir. Bu sisteme aynı sıcaklıkta bir miktar daha NaCl katısı eklendiğinde çözeltinin I-Özkütlesi II-Kaynama Noktası III-Donma Noktası Niceliklerinden hangileri değişmez?

a) Yalnız I b) I ve II c) I ve III d) II ve III e) I,II,III

5.soru:

Yar geçirgen bir zarla ayrılmış iki çözelti arasında osmoz olayı ile ilgili I-Derişim yüksek ortamın derişimi düşük ortamdaki çözücüye uyguladığı emme kuvveti osmotik basınçtır. II-Osmoz olayında yoğun ortamda yükselen sıvı seviyesinin kap çeperine uyguladığı basınç hidrostatik basınçtır. III-Osmotik basınç hidrostatik basınca eşit olduğu anda zardan su geçişi tersine döner

Yargılardan hangileri doğrudur?

A)Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I,II,III

NaCl(Suda)

www.kimyafull.com

6.soru:

Kolligatif özelliklerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A)Çözeltideki taneciklerin birim hacimdeki mol sayısına bağlıdır. B)Farklı iki maddenin çözeltisinde kolligatif özellikler aynı olabilir C)Kolligatif özellikler maddenin kimlik özelliklerindendir. D)Çözünen derişimine bağlıdır E)Çözeltideki çözücü ve çözünen oranına bağlıdır.

8.soru:

İki ayrı ağzı açık kaptan bir tanesinde şekerli su bir tanesinde tuzlu su bulunmaktadır.Buna göre; I-Aynı ortamda kaynama noktaları aynı olabilir. II-Aynı sıcaklıkta elektrik iletkenlikleri farklıdır III-Sıvıların yoğunlukları kesinlikle farklıdır

Yargılardan hangileri doğrudur?

A)Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III

10.soru:

Soğuk havalarda araçların motor soğutma sularının donmasını engellemek için su içerisine glikol eklenir. Buna göre glikol için; I-Sudan daha uçucudur II-Kaynama noktası sudan daha yüksektir III-Suyun donma sıcaklığını düşürür Yargılardan hangileri doğrudur?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III

7.soru:

Doymamış saf su şeker

çözeltisi

Yarı geçirgen zar

Yarı geçirgen zarla ayrılan kabın I.bölmesinde şekerin doymamış sulu çözeltisi II.bölmesinde ise saf su eşit hacimlerde bulunuyor. Buna göre zamanla 1.ve 2.bölmede sıvı seviyesi nasıl değişir? 1.Bölme 2.Bölme A) Değişmez Değişmez B) Artar Değişmez C) Azalır Artar D) Değişmez Azalır E) Artar Azalır

9.soru:

Naftalin apolar bir katı olmasına karşılık polar yapılı etil alkol sıvısında çok iyi çözünmektedir. Buna göre, I-Bu olaya solvatasyon adı verilir II-Bu olaya hidratasyon adı verilir III-Naftalin atomları arasındaki güçlü bağ kırılır İfadelerinden hangileri doğrudur? A)Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I,II,III

11.soru:

I-Kütlece %40 lık şekerli su II-Kütlece %55 lil şekerli su III-Kütlece %10 luk şekerli su Yukarıdaki çözeltilerin aynı sıcaklıkta buhar basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)I>II>III B) I>III>II C) II>III>I D)III>I>II E) III>II>I

www.kimyafull.com

12.soru:

I-Saf su II-Kütlece %40 lık NaCl III-Kütlece %10 luk NaCl çözeltisi Yukarıda verilen sıvılarla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A)Aynı sıcaklıkta buhar basıncı en yüksek olan I dir B) Aynı ortamda kaynamaya başlama sıcaklığı en yüksek olan II dir. C) Aynı ortamda III.maddenin donma noktası I.maddenin donma noktasından yüksektir. D) II.çözelti üzerine III.çözelti eklenirse buhar basıncı yükselir. E) Özkütlesi en küçük olan I dir.

14.soru:

Aynı ortamda bulunan iki sulu çözeltinin kaynamaya başlama sıcaklıkları eşittir. Buna göre çözeltiler için I-Çözücü ve çözünenleri aynıdır. II-Aynı sıcaklıkta buhar basınçları eşittir. III-İyonik çözeltilerdir İfadelerinden hangileri kesinlikle doğrudur? a)Yalnız II b) Yalnız III c) I ve II d) I ve III e) II ve III

16.soru:

piston

%35 %5 lik

şekerli su şekerli su

yarı geçirgen zar

Yukarıdaki sistemle ilgili; I-Zamanla I.bölmede sıvı yüksekliği artar II-Zamanla II.bölmedeki çözeltinin kaynama noktası düşer III-1.bölmedeki piston üzerine yeterince kuvvet uygulanırsa ters osmoz gerçekleşir

Yargılardan hangileri yanlıştır?

A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IIID) I ve III E) I,II,III

13.soru

I-Suya bırakılan kuru kayısının zamanla şişmesi II-Elastik balonun yükseklere çıktıkça şişmesi III-Bitkilerin topraktan aldıkları suyu yapraklarına taşımaları Yukarıdaki olaylardan hangilerinde ozmos gerçekleşir? a)Yalnız I b) Yalnız II c) II ve III d) I ve III e) I,II,III

15.soru:

I-Saf su II-Doymuş tuzlu su III-Doymamış tuzlu su Aynı ortamda yukarıdaki sıvıların kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisindeki gibidir?

A) I>II>III

B) III>II>I

C) II>III>I

D) I>III>II

E) II>I>III