www.kimyafull.com

KARBOKSİLLİ ASİTLER#2

ELDE EDİLME TEPKİMELERİ KİMYASAL ÖZELLİKLERİ KULLANIM ALANLARI

www.kimyafull.com

1. Birincil (primer) alkollerin ya da aldehitlerin yükseltgenmesiyle elde edilir.

Örnek: İzobütil alkolün yükseltgenme tepkimelerini gösterelim.

2- Esterlerden elde edilir. Esterlerin asidik ortamda su ile hidrolizinden karboksilli asit ve alkol elde edilir.

Örnek:

3--

ELDE EDİLME TEPKİMELERİ

www.kimyafull.com

A) COOH GRUBUNDAKİ H KOPMASI İLE İLGİLİ TEPKİMELERİ

1-Metal Tepkimeleri:

Karboksilli asitler metallerle tepkime vererek H2 gazı açığa çıkarırlar. Alkoller yalnız Na, K gibi metallerle tepkimeye girip H2 gazı verirler. Asitler ise Na, K gibi metallerle tepkime vermelerinin yanında Mg, Ca,

Zn ... gibi diğer metallerle de tepkime verirler.

b) Nötrleşme tepkimeleri verirler.

c) Tuzlarla verdiği tepkimeler

Karboksilli

Asitler

COOH grubundaki OH grubunun kopması ile ilgili

tepkimeleri

A)Esterleşme

B) Anhidrit Oluşumu

C) Açil Oluşumu

COOH grubundaki H grubunun kopması ile ilgili tepkimeleri

a)Metal Tepkimeleri

b) Nötrleşme Tepkimeleri

c) Tuzlarla verdiği Tepkimeleri

KİMYASAL ÖZELLİKLERİ:

www.kimyafull.com

B) İNDİRGENME TEPKİMELERİ: Karboksilli asitler iki basamak indirgendiğinde primer alkol oluşur.

c) Alkil Grubunun Yer Değiştirme Tepkimeleri

Asitler halojenlerle tepkimeye sokulursa asidin alkil grubu yer değiştirme tepkimesi verir. α karbonundaki hidrojen

atomları yerine Cl ya da Br atomları geçer.

1- Karboksilik asit moleküllerine halojen atomları bağlandığında asidik kuvvet artar. 2- Halojenlerin elektronegatifliği büyük olduğu için bağ elektronlarını karbona göre daha

çok çeker ve karboksil grubundaki hidrojen atomu molekülden daha kolay ayrılacak duruma gelir.

3- COOH köküne yaklaştıkça asitliği artar.

4- Halojen atomların sayısı arttıkça asitliği artar.

5- Halojen atomunun elektronegatifliği arttıkça asitlik kuvveti artar.

Karboksilli Asitlerin Asitlik

Kuvvetliliği

www.kimyafull.com

6- Dikarboksilli asitler aynı sayılı karbon atomu içeren monokarboksilli asitlerden daha fazla asidiktir.Sudaki çözünürlüğü de artar.

7- Karboksilli asitler zayıf asitlerdir.Karbon sayısı arttıkça asidin kuvveti azalır.Bu yüzden en kuvvetli asit formik(metanoik asittir)

1-Uzun zincirli yağ asitlerinin sodyum ve potasyum tuzları sabun olarak kullanılır .

2-Formik asit, kauçuk üretiminde, gıda ve deri sanayisinde yaygın olarak kullanılır.

3- Benzoik asit ve benzoik asit tuzları olan benzoatlar (özellikle sodyum benzoat), zararlı mikroorganizmaları öldürücü etkisinden dolayı gıdalardaki bozunmayı önlemek için kullanılır 4- Benzoik asit ayrıca şampuan, tıraş köpüğü ve parfüm gibi kozmetik ürünlerde de kullanılmaktadır.

5- Naylonun ham maddesi adipik asittir. 6- Kuzukulağı bitkisinde bulunan okzalik asitten, tekstil boyamacılığında yararlanılmaktadır. 7- Yüksek besin değerine sahip olan Hindistan cevizinde bulunan miristik asit, bazı kremlerin yapımında kullanılır. 8- Bir yaz meyvesi olan üzümde bulunan tartarik asit ise tatlılarda ve yün boyamacılığında kullanılır. 9- Asetil salisilik asit ağrı kesici ve ateş düşürücü etkisi olan aspirinin etken maddesidir TEST SORULARININ ÇÖZÜMÜNE GEÇELİM

KULLANIM

ALANLARI

www.kimyafull.com

4.SORU: 1.SORU:

2.SORU:

3.SORU:

5.SORU:

6.SORU:

www.kimyafull.com

7.SORU:

8.SORU:

9.SORU:

ÇÖZÜM:

7.SORUNUN ÇÖZÜMÜ 10.SORU:

ÇÖZÜM: 11.SORU: