KONVENTA PR ELIMINIMIN E T GJITHA FORMAVE T DISKRIMINIMIT NDAJ GRAVE

CONVENTION ON THE ELIMINATION OF ALL FORMS OF DISCRIMINATION AGAINST WOMEN

KONVENCIJA O ELIMINACIJI SVIH OBLIKA DISKRIMINACIJE ENA

2

3

KONVENTA PR ELIMINIMIN E T GJITHA FORMAVE T DISKRIMINIMIT NDAJ GRAVE

Miratuar dhe hapur pr nnshkrim, pr ratifi kim dhe pr aderim nga Asambleja e Prgjithshme me Rezolutn e saj 34/180 t dats 18 dhjetor 1979

Hyr n fuqi: m 3 shtator 1981,n prputhje me nenin 27 (1)

Shtetet pal t ksaj Konvente,Duke vrejtur se Karta e Kombeve t Bashkuara rithekson besimin n t drejtat themelore t

njeriut, n dinjitetin dhe vlern e personit dhe n t drejtat e barabarta t burrit dhe t gruas,Duke vrejtur se Deklarata Universale pr t Drejtat e Njeriut thekson parimin e

papranueshmris s diskriminimit dhe shpall se t gjith njerzit lindin t lir e t barabart n dinjitet e n t drejta dhe se secili mund t gzoj t gjitha t drejtat dhe lirit q prmenden aty, pa asnj dallim, duke prfshir dallimin e bazuar n seks,

Duke vrejtur se shtetet pal t pakteve ndrkombtare pr t drejtat e njeriut kan pr detyr t sigurojn t drejta t barabarta t burrit dhe t gruas n ushtrimin e t gjitha t drejtave ekonomike, shoqrore, kulturore, civile dhe politike,

Duke pasur parasysh konventat ndrkombtare t lidhura nn patronazhin e Organiza-ts s Kombeve t Bashkuara dhe t institucioneve t specializuara q kan pr qllim t nxitin barazin e t drejtave t burrit dhe t gruas,

Duke vr n dukje gjithashtu rezolutat, deklaratat dhe rekomandimet e miratuara nga Organizata e Kombeve t Bashkuara dhe institucionet e specializuara q kan pr qllim t nxitin barazin e t drejtave t burrit dhe t gruas,

4

T shqetsuar, megjithat, se me gjith kto instrumente t ndryshme, vazhdon t ekzistoj nj diskriminim i madh ndaj grave,

Duke rikujtuar se diskriminimi ndaj grave shkel parimet e barazis s t drejtave dhe t respektimit t dinjitetit njerzor, pengon pjesmarrjen e grave, n t njjtat kushte me burrat, n jetn politike, shoqrore, ekonomike dhe kulturore t vendeve t tyre, pengon ngritjen e mirqenies s shoqris e t familjes, dhe vshtirson m tepr zhvillimin e potencialeve t grave n shrbimin e atdheut t tyre dhe njerzimit,

T shqetsuar nga fakti se n situata varfrie, grat prfi tojn t drejt minimale t ush-qimit, t shrbimeve mjeksore, t arsimit, t prgatitjes profesionale, dhe t rasteve pr pun dhe pr nevoja t tjera,

T bindur se vendosja e rendit t ri ekonomik ndrkombtar t bazuar n paansi dhe n drejtsi do t kontribuoj n mnyr kuptimplote nxitjen e barazis midis burrit dhe gruas,

Duke theksuar se zhdukja e aparteidit, e t gjitha formave t racizmit, diskriminimit racial, kolonializmit, neokolonializmit, agresionit, pushtimit e sundimit t huaj dhe e ndrhyrjes n punt e brendshme t shteteve, sht e domosdoshme n mnyr q burri dhe gruaja t gzojn plotsisht t drejtat e tyre,

Duke vrtetuar se forcimi i paqes dhe i siguris ndrkombtare, ulja e tensionit ndrkom-btar, bashkpunimi i ndrsjell i t gjitha shteteve, pavarsisht nga sistemet e tyre shoqrore dhe ekonomike, armatimi i prgjithshm dhe i plot, n mnyr t veant armatimi brthamor nn nj kontroll ndrkombtar t rrept dhe efektiv, afi rmimi i pari-meve t drejtsis, barazis dhe prfi timit t ndrsjell n marrdhniet midis vendeve dhe realizimi i t drejts s popujve nn sundimin huaj e kolonial dhe nn pushtimin e huaj, pr vetvendosje dhe pavarsi, si dhe respektimi i sovranitetit kombtar dhe trsis

5

territoriale, do t nxitin progresin shoqror e zhvillimin, dhe do t kontribuojn rrjedhi-misht n realizimin e barazis se plot midis burrit dhe gruas,

T bindur se zhvillimi i plot dhe i gjithanshm i nj vendi, mirqenia e bots dhe shtja e paqes krkojn pjesmarrjen maksimale t grave, n t njjtat kushte me burrat, n t gjitha fushat,Duke pasur parasysh kontributin e madh t grave pr mirqenien e familjes dhe zhvilli-min e shoqris, gj q deri m sot nuk ka qen njohur plotsisht; rndsin shoqrore t nns dhe t rolit t t dy prindrve n familje dhe n edukimin e fmijve dhe duke qen t vetdijshm se roli i gruas n riprodhimin e jets nuk duhet t jet baz pr dis-kriminim, por se edukimi i fmijve duhet konsideruar si prgjegjsi midis burrave, grave dhe shoqris n trsi,

T vetdijshm se nevojitet t bhet nj ndryshim i rolit tradicional t burrit dhe t gruas n familje dhe n shoqri pr tu arritur barazi e plot midis burrit dhe gruas,

T vendosur q ti zbatojn parimet e prmendura n Deklaratn pr Eliminimin e Dis-kriminimit ndaj Grave dhe, pr kt qllim, t marrin masa t nevojshme pr eliminimin e ktij diskriminimi n t gjitha format dhe shfaqjet e tij,

U morn vesh pr sa vijon:

6

CONVENTION ON THE ELIMINATION OF ALL FORMS OF DISCRIMINATION AGAINST WOMEN

The States Parties to the present Convention, Noting that the Charter of the United Nations reaffi rms faith in fundamental human

rights, in the dignity and worth of the human person and in the equal rights of men and women,

Noting that the Universal Declaration of Human Rights affi rms the principle of the inad-missibility of discrimination and proclaims that all human beings are born free and equal in dignity and rights and that everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth therein, without distinction of any kind, including distinction based on sex,

Noting that the States Parties to the International Covenants on Human Rights have the obligation to ensure the equal rights of men and women to enjoy all economic, social, cultural, civil and political rights,

Considering the international conventions concluded under the auspices of the United Nations and the specialized agencies promoting equality of rights of men and women,

Noting also the resolutions, declarations and recommendations adopted by the United Nations and the specialized agencies promoting equality of rights of men and women,

Concerned, however, that despite these various instruments extensive discrimination against women continues to exist,

Recalling that discrimination against women violates the principles of equality of rights and respect for human dignity, is an obstacle to the participation of women, on equal terms with men, in the political, social, economic and cultural life of their countries, hampers the

7

growth of the prosperity of society and the family and makes more diffi cult the full devel-opment of the potentialities of women in the service of their countries and of humanity,

Concerned that in situations of poverty women have the least access to food, health, education, training and opportunities for employment and other needs,

Convinced that the establishment of the new international economic order based on equity and justice will contribute signifi cantly towards the promotion of equality between men and women,

Emphasizing that the eradication of apartheid, all forms of racism, racial discrimina-tion, colonialism, neo-colonialism, aggression, foreign occupation and domination and interference in the internal aff airs of States is essential to the full enjoyment of the rights of men and women,

Affi rming that the strengthening of international peace and security, the relaxation of international tension, mutual co-operation among all States irrespective of their social and economic systems, general and complete disarmament, in particular nuclear disar-mament under strict and eff ective international control, the affi rmation of the principles of justice, equality and mutual benefi t in relations among countries and the realization of the right of peoples under alien and colonial domination and foreign occupation to self-determination and independence, as well as respect for national sovereignty and territorial integrity, will promote social progress and development and as a consequence will contribute to the attainment of full equality between men and women,

Convinced that the full and complete development of a country, the welfare of the world and the cause of peace require the maximum participation of women on equal terms with men in all fi elds,

8

Bearing in mind the great contribution of women to the welfare of the family and to the development of society, so far not fully recognized, the social signifi cance of maternity and the role of both parents in the family and in the upbringing of children, and aware that the role of women in procreation should not be a basis for discrimination but that the upbringing of children requires a sharing of responsibility between men and women and society as a whole,

Aware that a change in the traditional role of men as well as the role of women in soci-ety and in the family is needed to achieve full equality between men and women,

Determined to implement the principles set forth in the Declaration on the Elimination of Discrimination against Women and, for that purpose, to adopt the measures required for the elimination of such discrimination in all its forms and manifestations,

Have agreed on the following:

9

KONVENCIJA O ELIMINACIJI SVIH OBLIKA DISKRIMINACIJE ENA (IZ 1979.)

Usvojena i spremna za potpisivanje, ratifi kaciju i primenu od strane Generalne Skupstine rezolucijom 34/180 od 18 Decembra 1979.

Stupanje na snagu: 3 Septembar 1981. u skladu sa clanom 27(1)Prevod : OHCHR

Drave potpisnice u ovoj Konvenciji,Konstatujui da Povelja Ujedinjenih nacija reafi rmie veru u osnovna ljudska prava, u dos-tojanstvo i vrednost ljudskog bia, kao i u jednaka prava mukaraca i ena,

konstatujui da Univerzalna Deklaracija o ljudskim pravima potvruje princip nedopus-ti-vosti diskriminacije i da proglaava da su sva ljudska bia roena slobodna i jednaka u pogledu dostojanstva i prava i da svakom pripadaju sva prava i slobode koje su sadra-ne u njoj, bez pravljanja razlike, ukljuujui i razlike po osnovu pola,

konstatujui da drave potpisnice Meu-narodnih Konvencija o ljudskim pravima imaju obavezu da obezbede jednako pravo muka-raca i ena u pogledu uivanja svih ekonom-skih, socijalnih, kulturnih, graanskih i politi-kih prava, imajui u vidu Meunarodne Kon-vencije zakljuene pod pokroviteljstvom Uje-dinjenih Nacija i specijalizovanih agencija koje promoviu jednakost prava mukaraca i ena,

zabrinute, meutim, da uprkos ovim raz-nim instrumentima rairena diskriminacija ena i dalje postoji,

podseajui da diskriminacija ena kri principe jednakosti prava i potovanja ljudskog dostojanstva i da je kao takva pre-preka za uee ena, pod jednakim uslovi-ma kao i mukaraca, u politikom, socijal-nom, ekonomskom i kulturnom ivotu njihovih zemalja i

10

da kao takva oteava porast pros-periteta drutva i porodice i oteava pun razvoj potenci-jala ena u slubi njihovih ze-malja i oveanstva,

zabrinute da u situaciji siromatva ene imaju najmanji pristup hrani, zdravstvenim uslugama, obrazovanju, obuci i ansama za zaposlenje, kao i ostalim potrebama,

ubeene da e uspostavljanje novog me-unarodnog ekonomskog poretka na bazi jed-nakosti i pravde u znaajnoj meri doprineti promovisanju jednakosti izmeu mukaraca i ena,

naglaavajui da je iskorenjivanje apart-hejda, svih oblika rasizma, rasne diskrimina-cije, kolonijalizma, neokolonijalizma, agresije, strane okupacije i dominacije i meanja u unutranje stvari drava od sutinskog zna-aja za puno uivanje prava mukaraca i ena,

potvrujui da e jaanje meunarodnog mira i bezbednosti, poputanje meunarodne zategnutosti, obostrana saradnja izmeu svih drava, bez obzira na njihove drutvene i privredne sisteme, opte i kompletno razoru-anje, a posebno nuklearno razoruanje pod striktnom i adekvatnom meunarodnom kon-trolom, afi rmacija principa pravde, jed-nakosti i obostranih koristi u odnosima izmeu zemalja i ostvarivanje prava naroda pod stranom i kolonijalnom dominacijom i stranom okupaci-jom na samoopredeljenje i neza-visnost, kao i potovanje nacionalnog suvereniteta i teritori-jalnog integriteta unaprediti pomake u drut-vu, kao i razvoj, a da e kao posledica toga doprineti postizanju pune jednakosti izmeu mukaraca i ena,

uverene da pun i kompletan razvoj zem-lje, dobrobit sveta i mir zahtevaju maksimalno uee ena pod istim uslovima koji se daju mukarcima na svim podrujima delovanja,

imajui u vidu veliki doprinos ena dobro-biti porodice i razvoju drutva, koji do sada nije u punoj meri priznat, socijalni znaaj ma-terinstva i ulogu oba roditelja u porodici,

11

kao i na podizanju dece i svesne da uloga ena u raanju dece ne treba da bude osnova za diskriminaciju, ve da vaspitanje i podizanje dece zahteva podelu odgovornosti izmeu mukaraca i ena i drutva u celini,

svesne da promena u tradicionalnoj ulozi mukaraca, kao i u ulozi ena u drutvu i u porodici, jeste potrebna za postizanje potpu-ne jednakosti izmeu mukaraca i ena,odlune da sprovedu principe iznete u Deklaraciji o eliminaciji diskriminacije ena i u tom smislu spremne da usvoje mere koje se trae za odstranjenje ove diskriminacije u svim njenim oblicima i pojavnim oblicima,

dogovorile su se o sledeem:

12

PJESA I

Neni 1Pr qllimet e ksaj Konvente shprehja dis-kriminimi ndaj grave nnkupton do dallim, prjashtim ose kufi zim q bhet mbi bazn e seksit, e q ka pr pasoj ose pr qllim t komprometoj ose t asgjsoj njohjen, gzi-min ose ushtrimin nga grat, pavarsisht nga gjendja e tyre martesore, mbi bazn e barazis s burrit dhe t gruas, t t drejtave dhe t lir-ive themelore t njeriut n fushn politike, eko-nomike, shoqrore, kulturore, civile ose n do fush tjetr.

PART I

Article 1 For the purposes of the present Convention, the term discrimination against women shall mean any distinction, exclusion or restriction made on the basis of sex which has the eff ect or purpose of impairing or nullifying the recognition, enjoy-ment or exercise by women, irrespective of their marital status, on a basis of equality of men and women, of human rights and fundamental free-doms in the political, economic, social, cultural, civil or any other fi eld.

13

DEO I

lan 1U smislu ove Konvencije, izraz diskriminacija ena oznaava svaku razliku, iskljuivanje ili ogranienje koje se ini na bazi pola, a koje ima efekat ili svrhu nanoenja tete ili ponitenja priznanja, uivanja ili ostvarivanja od strane ena, bez obzira na njihov brani status, a na osn-ovu jednakosti mukaraca i ena, ljudskih prava i fundamentalnih sloboda na politikom, privred-nom, drutvenom, kul-turnom, graanskom ili bilo kom drugom osnovu.

NeniArticlelan1

14

Neni 2Shtetet pal dnojn diskriminimin ndaj grave n t gjitha format, pranojn t ndjekin me t gjitha mjetet e prshtashme dhe pa vones, nj politik t eliminimit t diskriminimit kundrejt grave dhe pr kt arsye zotohen:

(a) T prfshijn n kushtetutat e tyre kombtare ose n ndonj dispozit tjetr ligjore t prshtatshme, parimin e barazis s burrit dhe t gruas, po qe se ende nuk sht br, dhe t sigurojn nprmjet legjislacionit dhe masave t tjera t prshtatshme zbatimin praktik t ktij parimi;

(b) T miratojn masa ligjore dhe masa t tjera t prshtatshme duke prfshir edhe sank-sione, po qe se sht e nevojshme, duke ndaluar do form t diskriminimit ndaj grave;

(c) T vendosin nj mbrojtje gjyqsore t t drejtave t grave, mbi bazn e barabart me burrat, dhe t sigurojn, nprmjet gjykatave kombtare kom-petente dhe institucioneve t tjera pub-like, mbrojtjen efektive t grave kundr do veprimi diskriminues;

() T mos ndrmarrin asnj veprim ose praktik diskriminuese ndaj grave dhe

NeniArticlelan2

15

Article 2 States Parties condemn discrimination against women in all its forms, agree to pursue by all ap-propriate means and without delay a policy of eliminating discrimination against women and, to this end, undertake:

(a) To embody the principle of the equal-ity of men and women in their national constitutions or other appropriate leg-islation if not yet incorporated therein and to ensure, through law and other appropriate means, the practical real-ization of this principle;

(b) To adopt appropriate legislative and other measures, including sanctions where appropriate, prohibiting all dis-crimination against women;

(c) To establish legal protection of the rights of women on an equal basis with men and to ensure through competent na-tional tribunals and other public institu-tions the eff ective protection of women against any act of discrimination;

(d) To refrain from engaging in any act or practice of discrimination against wom-en and to ensure that public authorities and institutions shall act in conformity with this obligation;

lan 2Drave potpisnice osuuju diskriminaciju ena u svim njenim oblicima, saglasne su da vode svim moguim i odgovarajuim sred-stvima i to bez odlaganja, politiku eliminacije diskriminacije ena i u tom smislu predu-zimaju:

(a) da otelotvore princip jednakosti mukara-ca i ena u svojim nacional-nim ustavima ili drugim odgovarajuim zakonskim propi-sima ukoliko jo nije u njih unet i da obezbedi preko zakona i drugih odgova-rajuih mera praktino sprovoenje ovog principa,

(b) usvajanje odgovarajuih zakonodavnih i drugih mera, ukljuujui i sankcije gde je to potrebno, zabranjujui diskrimi-naciju ena,

(c) uspostavljanje pravne zatite prava ena na jednakoj osnovi sa mukarcima da bi se obezbedila, preko nadlenih nacional-nih sudova i ostalih javnih in-stitucija, efi -kasna zatita ena u odno-su na bilo koju radnju diskriminacije,

(d) da se uzdre od angaovanja u bilo ko-joj akciji ili praksi diskriminacije ena i da obezbede da javni organi i institucije deluju u skladu sa ovom obavezom,

16

t sigurojn q autoritetet dhe institu-cionet publike t veprojn n prputhje me kt detyrim;

(d) T marrin t gjitha masat e prshtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj grave q ushtron ndonj person, organizat ose fardo ndrmarrje;

(dh) T marrin t gjitha masat e pr-shtatshme, duke prfshir legjislacio-nin, pr t ndryshuar ose shfuqizuar ligjet ekzistuese, rregulloret, zakonet apo praktikat t cilat prbjn diskri-minimin ndaj gruas;

(e) T shfuqizojn t gjitha dispozitat e brendshme penale t cilat prbjn diskriminimin ndaj gruas.

17

(e) To take all appropriate measures to eliminate discrimination against wom-en by any person, organization or en-terprise;

(f ) To take all appropriate measures, in-cluding legislation, to modify or abolish existing laws, regulations, customs and practices which constitute discrimina-tion against women;

(g) To repeal all national penal provisions which constitute discrimination against women.

(e) preduzimanje svih odgovarajuih mera za eliminaciju diskriminacije ena od strane bilo kog lica ili organizacije ili preduzea,

(f ) preduzimanje odgovarajuih mera, uk-lju-ujui zakonodavne, za izmenu ili za uki-danje postojeih zakona, propisa, obiaja i praksi koje predstavljaju dis-kriminaciju ena,

(g) ukidanje svih nacionalnih kaznenih odred-bi koje predstavljaju diskrimi-naciju ena.

18

Neni 3Shtetet pal do t marrin t gjitha masat e pr-shtatshme n t gjitha fushat, sidomos n ato politike, shoqrore, ekonomike dhe kulturore, duke prfshir edhe legjislacionin, pr t sigu-ruar zhvillimin e plot dhe prparimin e grave me qllim q tu garantojn atyre ushtrimin dhe gzimin e t drejtave e t lirive themelore t njeriut mbi bazn e barazis me burrat.

NeniArticlelan3

19

Article 3 States Parties shall take in all fi elds, in particu-lar in the political, social, economic and cultural fi elds, all appropriate measures, including leg-islation, to en sure the full development and advancement of women , for the purpose of guaranteeing them the exercise and enjoyment of human rights and fundamental freedoms on a basis of equality with men.

lan 3Strane uesnice e preduzimati na svim poljima, posebno na politikom, drutvenom, privred-nom i kulturnom polju, sve odgovaraju-e mere, ukljuujui i zakonodavne, da se obezbedi pun razvoj i napredak ena u cilju da im se garantuje ostvarivanje i uivanje ljudskih prava i osnovnih sloboda na osnovu jednakosti sa mukarcima.

20

Neni 41. Miratimi i masave t prkohshme t veanta

nga shtetet pal q synojn prshpejtimin de facto t barazis midis burrit dhe gruas, nuk konsiderohet diskriminim, si sht prkufi zuar n kt Konvent, por n asnj mnyr nuk duhet t ket pr pasoj ruajtjen e normave t pabarabarta apo t veanta. Kto masa duhet t ndrpriten kur t jen ar-ritur objektivat e barazis s mundsive dhe t trajtimit.

2. Miratimi i masave t veanta nga shtetet pal, duke prfshir ato masa t cilat i prmban kjo Konvent, q kan pr qllim mbrojtjen e maternitetit nuk konsiderohet akt diskrimin-ues.

Article 4 1. Adoption by States Parties of temporary spe-

cial measures aimed at accelerating de facto equality between men and women shall not be considered discrimination as defi ned in the present Convention, but shall in no way entail as a consequence the maintenance of unequal or separate standards; these mea-sures shall be discontinued when the objec-tives of equality of opportunity and treat-ment have been achieved.

2. Adoption by States Parties of special mea-sures, including those measures contained in the present Convention, aimed at protecting maternity shall not be considered discrimi-natory.

21

lan 41. Usvajanje od strane drava potpisnica pri-

vremenih posebnih mera iji je cilj ubr-za-nje de facto jednakosti izmeu muka-raca i ena nee se smatrati diskrimina-cijom kako je defi nisana u ovoj Konven-ciji, ali nee ni u kom sluaju sobom povui kao posledicu odravanje nejedna-kih ili posebnih standar-da; ove mere e biti ukinute kada ciljevi jed-nakosti ili ansi i tretmana budu postignuti.

2. Usvajanje posebnih mera od strane dra-va potpisnica, ukljuujui i one mere koje su sadrane u ovoj Konvenciji, a koje su usme-rene na zatitu materinstva, nee se smatrati diskriminatorskim.

NeniArticlelan4

22

Neni 5Shtetet pal marrin t gjitha masat e prshtatshme:

(a) Pr t ndryshuar karakteristikat dhe modelet sociale e kulturore t sjelljes s burrit dhe t gruas, n mnyr q t arrijn t zhdukin paragjykimet dhe praktikat zakonore, dhe t gjitha prakti-kat e tjera q mbshteten n iden e in-ferioritetit ose t superioritetit t njrit apo t tjetrit seks, ose n rolet stereo-tipe t burrit dhe t gruas;

(b) Pr t siguruar q edukimi i familjes t prfshij t kuptuarit e duhur t mater-nitetit si nj funksion social dhe t njo-hjes s prgjegjsis s prbashkt t burrit dhe t gruas n edukimin dhe zh-villimin e fmijve t tyre duke br t qart se interesi i fmijve sht kusht kryesor n t gjitha rastet.

Article 5 States Parties shall take all appropriate measures:

(a) To modify the social and cultural pat-terns of conduct of men and women, with a view to achieving the elimina-tion of prejudices and customary and all other practices which are based on the idea of the inferiority or the superi-ority of either of the sexes or on stereo-typed roles for men and women;

(b) To ensure that family education includes a proper understanding of maternity as a social function and the recognition of the common responsibility of men and women in the upbringing and develop-ment of their children, it being under-stood that the interest of the children is the primordial consideration in all cases.

23

lan 5Drave potpisnice e preduzeti odgovarajue mere:

(a) za izmenu socijalnih i kulturnih ob-razaca ponaanja mukaraca i ena radi postiza-nja odstranjivanja predrasuda, kao i obi-ajnih i svih drugih praksi koje su zasno-vane na ideji inferiornosti ili superiornosti bilo polova bilo stereo-tipnih uloga muka-raca i ena;

(b) da bi se obezbedilo da obrazovanje poro-dice obuhvata i adekvatno ra-zumevanje materinstva kao drutvene funkcije i priz-nanje zajednike odgov-ornosti mukaraca i ena u podizanju i vaspitanju svoje dece, podrazumeva se da je interes dece od prevashodnog znaaja u svim sluajevima.

NeniArticlelan5

24

Neni 6Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme, duke prfshir legjislacionin, pr luftimin e t gjitha formave t trafi kut t grave dhe t shfrytzimit t prostitucionit t grave.

NeniArticlelan6

25

Article 6 States Parties shall take all appropriate mea-sures, including legislation, to suppress all forms of traffi c in women and exploitation of prostitu-tion of women.

lan 6Drave potpisnice e preduzeti sve odgovara-jue mere, ukljuujui i zakonodavne, za ukidan-je svih oblika trgovine enama i eks-ploatacije prostitucije ena.

26

PJESA II

Neni 7Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj grave n jetn politike dhe publike t vendit dhe n mnyr t veant u sigurojn grave, n t njjtat kushte me burrat, t drejtn:

(a) Pr t votuar n t gjitha zgjedhjet dhe referendumet publike si dhe pr t qen t zgjedhshme n t gjitha or-ganet e zgjedhura publikisht;

(b) Pr t marr pjes n prpunimin e poli-tiks s shtetit dhe n zbatimin e saj; pr t mbajtur poste publike dhe pr t ushtruar t gjitha funksionet publike n t gjitha nivelet e qeverisjes;

(c) Pr t marr pjes n organizatat dhe shoqatat joqeveritare q merren me jetn publike dhe politike t vendit.

NeniArticlelan7

27

PART II

Article 7 States Parties shall take all appropriate measures to eliminate discrimination against women in the political and public life of the country and, in particular, shall ensure to women, on equal terms with men, the right:

(a) To vote in all elections and public refer-enda and to be eligible for election to all publicly elected bodies;

(b) To participate in the formulation of government policy and the implemen-tation thereof and to hold public offi ce and perform all public functions at all levels of government;

(c) To participate in non-governmental or-ganizations and associations concerned with the public and political life of the country.

DEO II

lan 7Drave potpisnice e preduzeti sve odgova-rajue mere za eliminaciju diskriminacije ena u politikom i javnom ivotu zemlje, a poseb-no e obezbediti enama jednake uslove kao i mukarcima u pogledu prava:

(a) da glasaju na svim izborima i javnim refe-rendumima i da imaju pravo na izbor u sve organe za koje se vri javni izbor;

(b) da uestvuju u formulisanju vladine politi-ke i u njenom sprovoenju i da imaju jav-ne funkcije i da obavljaju sve funkcije na svim nivoima vlasti;

(c) da uestvuju u nevladinim organizacija-ma i asocijacijama koje se bave javnim i poli-tikim ivotom u zemlji.

28

Neni 8Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme pr tu siguruar grave mundsin, n t njjtat kushte me burrat, dhe pa asnj dis-kriminim, q ti prfaqsojn qeverit e tyre n arenn ndrkombtare dhe t marrin pjes n punimet e organizatave ndrkombtare.

Article 8 States Parties shall take all appropriate mea-sures to ensure to women, on equal terms with men and without any discrimination, the op-portunity to represent their Governments at the international level and to participate in the work of international organizations.

29

lan 8Drave potpisnice e preduzimati sve adek-vatne mere da obezbede enama, pod jed-na-kim uslovima kao i mukarcima i bez ikakve diskriminacije, mogunosti da zastupa-ju svoje Vlade na meunarodnom planu i da uestvuju u radu meunarodnih organizacija.

NeniArticlelan8

30

Neni 91. Shtetet pal i japin gruas t drejta t barab-

arta me ato t burrit n fushn e marrjes, ndrrimit dhe mbajtjes s shtetsis. Ato veanrisht garantojn q as martesa me nj t huaj, e as ndrrimi i shtetsis se bur-rit gjat martess nuk e ndrrojn automa-tikisht shtetsin e gruas, po ashtu nuk e bn at pa shtetsi dhe nuk e detyron t marr shtetsin e burrit.

2. Shtetet pal i japin gruas t drejta t barab-arta me ato t burrit pr sa i prket shtetsis se fmijve t tyre.

Article 9 1. States Parties shall grant women equal rights

with men to acquire, change or retain their nationality. They shall ensure in particular that neither marriage to an alien nor change of nationality by the husband during mar-riage shall automatically change the nation-ality of the wife, render her stateless or force upon her the nationality of the husband.

2. States Parties shall grant women equal rights with men with respect to the nationality of their children.

31

lan 91. Drave potpisnice e dati enama jedna-ka

prava, kao i mukarcima da stiu, menjaju ili zadravaju svoje dravljanstvo. One e obezbediti posebno da brak sa strancem ili promena dravljanstva od strane supruga tokom braka nee auto-matski promeniti dravljanstvo supruge, niti e dovesti do toga da ona ostane bez drave, niti je primorati da uzme drav-ljanstvo mua.

2. Drave potpisnice e dati enama jedna-ka prava kao i mukarcima u pogledu dravljanstva njihove dece.

NeniArticlelan9

32

PJESA III

Neni 10Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas, me qllim q ti sigurohen asaj t drejta t barabarta me burrin n fushn e arsimit, n mnyr t veant, pr t siguruar mbi bazn e barazis midis burrit dhe gruas:

(a) Kushte t njjta t brjes s kariers dhe t kualifi kimit profesional, t frekuentimit t shkollave dhe t marrjes s diplomave n institucionet arsimore t t gjitha kate-gorive si n fshat ashtu edhe n qytet; kjo barazi sigurohet n arsimin parashkollor, t prgjithshm, teknik profesional dhe n arsimin teknik t lart, si dhe n do in-stitucion tjetr t kualifi kimit profesional;

(b) T drejtn pr t frekuentuar programe t njjta msimore, pr tu nnshtruar provi-meve t njjta, pr t pasur kuadr msi-mor me kualifi kim t standardit t njjt dhe lokale e pajisje shkollore t nj cilsie t njjt;

(c) Eliminimin e do koncepti stereotip pr rolin e burrit dhe t gruas n t gjitha nive-let dhe n t gjitha format e arsimit, duke inkurajuar bashkarsimin dhe tipe t tjera

NeniArticlelan10

33

PART III

Article 10 States Parties shall take all appropriate measures to eliminate discrimination against women in order to ensure to them equal rights with men in the fi eld of education and in particular to en-sure, on a basis of equality of men and women:

(a) The same conditions for career and vo-cational guidance, for access to studies and for the achievement of diplomas in educational establishments of all cate-gories in rural as well as in urban areas; this equality shall be ensured in pre-school, general, technical, professional and higher technical education, as well as in all types of vocational training;

(b) Access to the same curricula, the same examinations, teaching staff with quali-fi cations of the same standard and school premises and equipment of the same quality;

(c) The elimination of any stereotyped con-cept of the roles of men and women at all levels and in all forms of education by encouraging coeducation and other types of education which will help to achieve this aim and, in particular, by

DEO III

lan 10Drave potpisnice e preduzimati adekvatne mere za eliminaciju diskriminacije ena da bi im se obezbedila jednaka prava sa mukarci-ma na polju obrazovanja, a posebno da se obezbede, na bazi jednakosti mukaraca i ena:

(a) isti uslovi za karijeru i profesionalno usmeravanje, za pristup studijama i za postizanje diploma u obrazovnim insti-tuci-jama svih kategorija u seoskim, kao i u gradskim sredinama; ova jednakost e biti obezbeena u predkolskom, optem, strunom, profesionalnom i viem stru-nom obrazovanju, kao i kod svih vrsta strunog obrazovanja;

(b) pristup istim nastavnim planovima, is-tim ispitima, istom nastavnom kadru sa kvali-fi kacijama istih standarda, kao i kolskim objektima i opremi istog kvaliteta;

(c) odstranjivanje svih stereotipnih pojmo-va u pogledu uloga ena i mukaraca na svim nivoima i u svim oblicima ob-razovanja uz jaanje paralelnog ob-razovanja i drugih vrsta obrazovanja koja e pomoi postiza-nju ovog cilja, a

34

t arsimit q ndihmojn realizimin e ktij objektivi, e sidomos duke rishikuar tek-stet dhe programet msimore dhe duke prshtatur metodat e msimdhnies;

() Mundsi t njjta pr shfrytzimin e bur-save dhe subvencioneve t tjera pr stu-dime;

(d) Mundsi t njjta pr t frekuentuar pro-gramet e arsimit t pandrprer, duke prfshir programet e aftsimit pr shkrim e lexim pr t rritur dhe t alfabetizimit funksional duke pasur sidomos pr ql-lim ato programe qllimi i t cilave sht q brenda nj kohe sa m t shkurtr t zvoglohet dallimi n nivelin ekzistues t arsimit midis burrit dhe gruas;

(dh) Uljen e prqindjes s braktisjes s shkol-lave nga grat dhe organizimin e pro-grameve pr t reja dhe pr ato gra q jan larguar nga shkolla para kohe;

(e) Mundsi t njjta pr t marr pjes n sporte dhe n edukimin fi zik;

() T drejtn pr t marr informacione specifi ke nga fusha e arsimit pr t ndihmuar sigurimin e shndetit dhe mirqenien e familjeve, duke prfshir informacionin dhe konsultimet lidhur me planifi kimin e familjes.

35

the revision of textbooks and school programmes and the adaptation of teaching methods;

(d) The same opportunities to benefi t from scholarships and other study grants;

(e) The same opportunities for access to programmes of continuing education, including adult and functional literacy programmes, particulary those aimed at reducing, at the earliest possible time, any gap in education existing be-tween men and women;

(f ) The reduction of female student drop-out rates and the organization of pro-grammes for girls and women who have left school prematurely;

(g) The same Opportunities to participate actively in sports and physical educa-tion;

(h) Access to specifi c educational informa-tion to help to ensure the health and well-being of families, including infor-mation and advice on family planning.

posebno na osnovu re-vizije udbenika i kolskih programa i adaptacije metoda nastave;

(d) iste anse u korienju pogodnosti kola-rina i drugih bespovratnih sred-stava koja se daju za uenje;

(e) iste anse za pristup programima stal-nog obrazovanja, ukljuujui i programe za odrasle i programe za funkcionalno opis-menjavanje, posebno one koji su usmere-ni za smanjenje, i to to hitnije mogue, svake razlike u obrazovanju koja postoji izmeu mukaraca i ena;

(f ) smanjenje stope studentkinja koje napu-taju kolovanje i organizovanje programa za devojke i ene koje su pre-vremeno napustile kolu;

(g) iste anse za aktivno uee u sporto-vima i fi zikom obrazovanju;

(h) pristup konkretnim obrazovnim infor-maci-jama i podacima da bi se obezbe-dila zdravstvena dobrobit za porodicu, uklju-ujui i podatke i savete u vezi planiranja porodice.

36

Neni 111. Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-

shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas n fushn e znies pun, pr t siguruar, mbi bazn e barazis midis burrit dhe gruas, t drejtat e njjta, e sidomos:

(a) T drejtn pr pun si nj e drejt e pamohueshme e t gjith njerzve;

(b) T drejtn pr mundsi t njjta pu-nsimi, duke prfshir zbatimin e krit-ereve t njjta t przgjedhjes lidhur me znien pun;

(c) T drejtn pr t zgjedhur lirisht profe-sionin dhe vendin e puns, t drejtn pr ngritjen e postit t puns, pr pun t qndrueshme, pr t gjitha prfi timet dhe kushtet e puns, t drejtn pr prgatitje profesionale dhe rikualifi -kim, duke prfshir msimin e person-ave n ekonomi, ngritjen profesionale dhe kualifi kimin e herpashershm;

() T drejtn pr shprblim t barabart, duke prfshir shprblimet ndihm dhe pr trajtim t barabart pr punn me vler t barabart, si dhe pr bara-zin e trajtimit n vlersimin e cilsis s puns;

NeniArticlelan11

37

Article 11 1. States Parties shall take all appropriate mea-

sures to eliminate discrimination against women in the fi eld of employment in order to ensure, on a basis of equality of men and women, the same rights, in particular:

(a) The right to work as an inalienable right of all human beings;

(b) The right to the same employment op-portunities, including the application of the same criteria for selection in mat-ters of employment;

(c) The right to free choice of profession and employment, the right to promotion, job security and all benefi ts and condi-tions of service and the right to receive vocational training and retraining, in-cluding apprenticeships, advanced vo-cational training and recurrent training;

(d) The right to equal remuneration, includ-ing benefi ts, and to equal treatment in respect of work of equal value, as well as equality of treatment in the evalua-tion of the quality of work;

(e) The right to social security, particularly in cases of retirement, unemployment, sickness, invalidity and old age and

lan 111. Drave potpisnice e preduzeti sve odgo-

varajue mere za eliminaciju diskrimina-cije ena na podruju zapoljavanja da bi se obezbedila, na osnovu jednakosti mu-ka-raca i ena, ista prava, a posebno:

(a) pravo na rad kao neotuivo pravo svih ljudskih bia;

(b) pravo na iste anse na zapoljavanje, ukljuujui i primenu istih kriterijuma za izbor kada se radi o pitanjima zaposlenja;

(c) pravo na slobodan izbor profesije i za-poslenja, pravo na unapreenje, si-gur-nost na poslu i sve koristi i uslove usluga i prava na dobijanje obrazovne obuke i obuke koja se ponavlja u re-dovnim ro-kovima;

(d) pravo na jednaku nadoknadu, ukljuu-jui i benefi cije, kao i na jednak tret-man u pogledu rada jednake vrednos-ti, kao i na jednakost tretmana u pro-ceni kvaliteta rada;

(e) pravo na socijalno osiguranje, poseb-no u sluajevima penzionisanja, neza-poslenosti, bolesti, invaliditeta i godina starosti, kao i drugih nesposobnosti za rad, kao i pravo na plaeno odsustvo;

38

(d) T drejtn pr sigurime sociale, sidomos n rastet e pensionimit, t papunsis, t smundjes, t invaliditetit dhe t pleqris ose t do humbje tjetr t aftsis pr pun, si dhe t drejtn pr pushime t paguara;

(dh) T drejtn pr mbrojtjen e shndetit dhe pr sigurimin n pun, duke prfshir ru-ajtjen e funksionit biologjik dhe riprodhues t gruas.

2. Pr t parandaluar diskriminimin ndaj gruas pr shkaqe martese ose maternitetit, dhe pr t siguruar t drejtn e saj efektive pr pun, shtetet pal marrin masa t prshtatshme:

(a) Pr t ndaluar pushimin nga puna pr shkaqe shtatzanie apo t lejes s barrs, si dhe diskriminimin n raste t pushimit nga puna t bazuar n gjen-djen martesore, nn krcnimin e mar-rjes s sanksioneve;

(b) Pr t aplikuar leje t barrs me pages ose pr t prfi tuar ndihma sociale t krahasueshme, pa e humbur vendin e mparshm t puns, t t drejtave t vjetrsis dhe t avantazheve sociale;

(c) Pr t inkurajuar sistemin e shrbimeve sociale mbshtetse t nevojshme q

39

other incapacity to work, as well as the right to paid leave;

(f ) The right to protection of health and to safety in working conditions, including the safeguarding of the function of re-production.

2. In order to prevent discrimination against women on the grounds of marriage or ma-ternity and to ensure their eff ective right to work, States Parties shall take appropriate measures:

(a) To prohibit, subject to the imposition of sanctions, dismissal on the grounds of pregnancy or of maternity leave and discrimination in dismissals on the ba-sis of marital status;

(b) To introduce maternity leave with pay or with comparable social benefi ts without loss of former employment, se-niority or social allowances;

(c) To encourage the provision of the nec-essary supporting social services to enable parents to combine family ob-ligations with work responsibilities and participation in public life, in particular through promoting the establishment and development of a network of child-care facilities;

(f ) pravo na zatitu zdravlja i na bezbed-nost radnih uslova, ukljuujui ouva-nje funkcije reprodukcije.

2. Da bi se spreila diskriminacija izmeu ena na bazi braka ili materinstva i da bi se obez-bedilo njihovo efi kasno pravo na rad, drave potpisnice e preduzeti odgo-varajue mere:

(a) za spreavanje, uz pretnju izricanja sankcija, otputanja sa posla na osno-vu trudnoe ili porodiljskog bolovanja i diskriminacije u vidu otputanja sa po-sla na osnovu branog statusa;

(b) uvoenje porodiljskog odsustva koje e biti plaeno ili na osnovu koga e se isplaivati paralelna socijalna da-vanja bez gubitka ranijeg zaposlenja, stalnost u radu ili pripadajua drutvena davan-ja;

(c) pospeivanje obezbeenja potrebnih prateih socijalnih slubi koje treba da omogue roditeljima da kombinuju po-rodine obaveze sa odgovornostima na radu i ueem u javnom ivotu, posebno kroz promovisanje uspostav-ljanja i razvoja mree objekata za deju zatitu;

(d) obezbeivanje posebne zatite za e-ne tokom trudnoe i to na onim vrsta-

40

ti mundsojn prindrit t grshetojn detyrimet familjare me prgjegjsit n vendin e puns, dhe t marrin pjes n jetn publike, sidomos duke nxitur themelimin dhe zhvillimin e nj rrjeti erdhesh e kopshtesh;

() Pr t siguruar nj mbrojtje t veant pr grat shtatzna n ato vende t puns n t cilat provohet se puna q kryejn sht e dmshme.

3. Masat e mbrojtjes ligjore t grave n shtjet e prfshira n kt nen do t rishikohen pe-riodikisht varsisht nga njohurit shkencore e teknike. Kto masa, sipas nevojs, do t ri-shikohen, shfuqizohen ose zgjerohen.

41

(d) To provide special protection to wom-en during pregnancy in types of work proved to be harmful to them.

3. Protective legislation relating to matters cov-ered in this article shall be reviewed periodi-cally in the light of scientifi c and technologi-cal knowledge and shall be revised, repealed or extended as necessary.

ma poslova za koje je dokazano da za njih mogu biti tetni.

3. Zakonske odredbe zatite koje se odnose na pitanja obuhvaena u ovom lanu, periodino e se analizirati u svetlu nau-nih i tehnolokih saznanja i one e se revi-dirati, povlaiti, ili e im se, po potrebi, rok produavati.

42

Neni 121. Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-

shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas n fushn e kujdesit pr shndetin pr tu siguruar, mbi bazn e barazis s bur-rit dhe t gruas, mundsit pr t prfi tuar shrbime mjeksore, duke prfshir edhe ato t planifi kimit t familjes.

2. Megjith dispozitat e paragrafi t 1 t ktij neni, shtetet pal u sigurojn grave gjat barrs, lindjes dhe pas lindjes, shrbime t prshtatshme, po qe nevoja, falas, si dhe ushqim t prshtatshm gjat barrs dhe mbajtjes s fmijs n gji.

Article 12 1. States Parties shall take all appropriate mea-

sures to eliminate discrimination against women in the fi eld of health care in order to ensure, on a basis of equality of men and women, access to health care services, in-cluding those related to family planning.

2. Notwithstanding the provisions of paragraph I of this article, States Parties shall ensure to women appropriate services in connection with pregnancy, confi nement and the post-natal period, granting free services where necessary, as well as adequate nutrition dur-ing pregnancy and lactation.

43

lan 121. Drave potpisnice e preduzeti sve pot-rebne

mere za eliminaciju diskriminacije ena u oblasti zdravstvene zatite da bi se obezbe-dio, na bazi jednakosti muka-raca i ena, pristup zdravstvenoj zatiti, ukljuujui i onoj koja se odnosi na plani-ranje porodice.

2. Izuzetno od odredbi stava 1. ovog lana, drave potpisnice e obezbediti enama odgovarajue usluge u vezi sa trudno-om, odravanjem trudnoe i periodom nakon raanja uz pruanje besplatnih us-luga gde je to potrebno, kao i uz adekvat-nu ishranu tokom trudnoe i dojenja.

NeniArticlelan12

44

Neni 13Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas n fushat e tjera t jets ekonomike dhe shoqrore, pr ti siguruar, mbi bazn e baraz-is s burrit dhe t gruas, t drejtat e njjta, e sidomos:

(a) T drejtn pr pensione familjare;

(b) T drejtn pr hua bankare, ndihma hipotekare dhe forma t tjera t kredis fi nanciare;

(c) T drejtn pr t marr pjes n aktiv-itetet zbavitse, sportive dhe n t gjitha aspektet e jets kulturore.

Article 13 States Parties shall take all appropriate mea-sures to eliminate discrimination against wom-en in other areas of economic and social life in order to ensure, on a basis of equality of men and women, the same rights, in particular:

(a) The right to family benefi ts;

(b) The right to bank loans, mortgages and other forms of fi nancial credit;

(c) The right to participate in recreational activities, sports and all aspects of cul-tural life.

45

lan 13Drave potpisnice e preduzeti sve odgovara-jue mere za eliminaciju diskriminacije ena u drugim podrujima privrednog i drutvenog ivota radi obezbeivanja, na bazi jednakosti mukaraca i ena, istih prava, a posebno:

(a) prava na porodine benefi cije;

(b) prava na bankarske zajmove, hipoteke i druge oblike fi nansijskog kreditiranja;

(c) prava na uee u rekreativnim aktiv-nos-tima, sportovima i svim aspektima kultur-nog ivota.

NeniArticlelan13

46

Neni 141. Shtetet pal marrin parasysh problemet e

veanta q u shtrohen grave fshatare dhe rolin e rndsishm q luajn kto gra pr mbijetesn ekonomike t familjeve t tyre, duke prfshir punn e tyre n sektort jomonetar t ekonomis. Ato marrin t gjitha masat e prshtatshme pr t siguruar zbatimin e dispozitave t ksaj Konvente n dobi t grave t zonave bujqsore.

2. Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas n zonat bujqsore me qllim q t sigurojn, mbi bazn e barazis s burrit dhe t gruas, pjesmarrjen e saj n zhvillimin e fshatit dhe njhersh n avantazhet q sjell ajo. N mnyr t veant ato i sigurojn gruas:

(a) T drejtn pr t marr pjes plotsisht n prpilimin dhe zbatimin e planeve t zhvillimit n t gjitha nivelet;

(b) T drejtn pr t prfi tuar shrbime t prshtatshme n fushn e shndetit, duke prfshir informacionet, kshillat dhe shrbimet n fushn e planifi kimit t familjes;

(c) T drejtn pr t prfi tuar drejtprsdrejti nga programet e sigurimeve sociale;

NeniArticlelan14

47

Article 14 1. States Parties shall take into account the par-

ticular problems faced by rural women and the signifi cant roles which rural women play in the economic survival of their families, including their work in the non-monetized sectors of the economy, and shall take all ap-propriate measures to ensure the application of the provisions of the present Convention to women in rural areas.

2. States Parties shall take all appropriate mea-sures to eliminate discrimination against women in rural areas in order to ensure, on a basis of equality of men and women, that they participate in and benefi t from rural de-velopment and, in particular, shall ensure to such women the right:

(a) To participate in the elaboration and implementation of development plan-ning at all levels;

(b) To have access to adequate health care facilities, including information, coun-selling and services in family planning;

(c) To benefi t directly from social security programmes;

(d) To obtain all types of training and edu-cation, formal and non-formal, includ-ing that relating to functional literacy,

lan 141. Drave potpisnice e uzimati u obzir kon-

kretne probleme sa kojima se suoavaju ene u seoskim podrujima i znaajne uloge koju ene na selu igraju u ekonom-skom preivljavanju njihovih porodica, ukljuujui i njihov rad u nemonetizova-nim sektorima privrede, i preduzee sve potrebne mere da se obezbedi primena odredbi ove Konven-cije na ene u seos-kim podrujima.

2. Drave potpisnice e preduzeti sve odgo-varajue mere za eliminaciju diskrimi-nacije ena u seoskim podrujima da bi se obezbe-dilo, na bazi jednakosti muka-raca i ena, njihovo uee u razvoju sela, kao i koristi od tog razvoja, a poseb-no e obezbediti ovim enama pravo:

(a) da uestvuju u izradi i sprovoenju planiranja razvoja na svim nivoima;

(b) da imaju pristup adekvatnim zdravst-venim uslugama, ukljuujui i podat-ke, dobijanje saveta i usluga kod pla-niran-ja porodice;

(c) da direktno koriste benefi cije iz prog-rama socijalnog osiguranja;

(d) da pribavljaju sve vrste obuke i obra-zovanja, formalnog i neformalnog, uk-ljuujui i ono obrazovanje koje se od-

48

() T drejtn pr t marr t gjitha tipet e formimit dhe edukimit, formal dhe jo-formal, duke prfshir at q ka t bj me alfabetizimin funksional, si dhe, ndr t tjera, at pr t prfi tuar nga t gjitha shrbimet komunitare dhe vulgarizuese, sidomos pr t shtuar aftsit e saj teknike;

(d) T drejtn pr t organizuar grupe t ndihms s ndrsjell dhe kooperativa n mnyr q t realizohet barazia n veprimtarit ekonomike, nprmjet znies pun apo t ushtrimit t veprimtaris s pavarur;

(dh) T drejtn pr t marr pjes n t gjitha aktivitetet e bashksis;

(e) T drejtn pr t prfi tuar kredi dhe ndihma bujqsore, lehtsi tregtimi, teknologji t prshtatshme dhe trajtim t barabart n fushn e reformave toksore e agrare, si dhe n projektet e sistemimit bujqsor:

() T drejtn pr t pasur kushte jetese t prshtatshme, sidomos lidhur me stre-himin, shrbimin sanitar, furnizimin me energji elektrike dhe uj, transportin dhe komunikacionet.

49

as well as, inter alia, the benefi t of all community and extension services, in order to increase their technical profi -ciency;

(e) To organize self-help groups and co-op-eratives in order to obtain equal access to economic opportunities through employment or self employment;

(f) To participate in all community activities;

(g) To have access to agricultural credit and loans, marketing facilities, appro-priate technology and equal treatment in land and agrarian reform as well as in land resettlement schemes;

(h) To enjoy adequate living conditions, particularly in relation to housing, sanitation, electricity and water supply, transport and communications.

nosi na funkcionalnu pismenost, kao i, izmeu ostalog, benefi cije celokupne zajednice, kao i na pruanje usluga, a radi poveanja svoje tehnike sprem-nosti;

(e) da organizuju grupe za pruanje sa-mopomoi i zadruge, radi pridobijanja jednakog pristupa privrednim mogu-nostima kroz zapoljavanje ili kroz sa-mostalno zapoljavanje;

(f ) da uestvuju u svim aktivnostima za-jednice;

(g) da imaju pristup poljoprivrednim kredi-tima i zajmovima, marketing olakica-ma, odgovarajuoj tehnologiji i jedna-kom tretmanu u zemljinoj i agrarnoj reformi, kao i u emama za ponovno naseljavanje zemljita;

(h) da uivaju adekvatne uslove ivota, posebno kada se radi o stambenim pitanjima, sanitarnim uslovima, snab-devanju strujom i vodom, saobraaju i komunikacijama.

50

PJESA IV

Neni 151. Shtetet pal i njohin gruas barazin me burr-

in prpara ligjit.2. Shtetet pal i njohin gruas, n fushn civile,

zotsi juridike t njjt me at t burrit dhe mundsi t njjta pr ta ushtruar kt zotsi. Ato i njohin asaj n mnyr t veant t dre-jta t barabarta pr t lidhur kontrata dhe pr t administruar pasuri e i trajtojn njsoj n t gjitha fazat e procedurs gjyqsore.

3. Shtetet pal jan t mendimit se do kontrat ose do dokument tjetr privat, i fardo lloji qoft, q ka pr efekt juridik t synoj ku-fi zimin e zotsis juridike t gruas, duhet t konsiderohet i paqen.

4. Shtetet pal u njohin burrit edhe gruas t drejta t njjta lidhur me legjislacionin q trajton t drejtn e personave pr t lvizur lirisht, si dhe pr t zgjedhur vendbanimin dhe banesn e tyre.

NeniArticlelan15

51

PART IV

Article 15 1. States Parties shall accord to women equality

with men before the law. 2. States Parties shall accord to women, in civil

matters, a legal capacity identical to that of men and the same opportunities to exercise that capacity. In particular, they shall give women equal rights to conclude contracts and to administer property and shall treat them equally in all stages of procedure in courts and tribunals.

3. States Parties agree that all contracts and all other private instruments of any kind with a legal eff ect which is directed at restricting the legal capacity of women shall be deemed null and void.

4. States Parties shall accord to men and wom-en the same rights with regard to the law re-lating to the movement of persons and the freedom to choose their residence and domi-cile.

DEO IV

lan 151. Drave potpisnice e pruiti enama jed-na-

kost sa mukarcima pred zakonom.2. Drave potpisnice e obezbediti enama,

u graanskim pitanjima, pravno svojstvo identino onome koje imaju mukarci i iste anse za ostvarenje tog svojstva. One e posebno obezbediti enama pra-vo da zakljuuju ugovore i da rukovode imovinom i tretirae ih jednako u svim fazama sudskih postupaka.

3. Drave potpisnice su saglasne da se svi ugov-ori i svi drugi privatni instrumenti bilo koje vrste sa zakonskim dejstvom, a koji su usme-reni na ogranienje zakonskog svojstva ena smatraju nitavnim.

4. Drave potpisnice e pruiti mukarcima i enama jednaka prava u pogledu zakona koji se odnosi na kretanje lica i slobodu izbora nji-hovog mesta boravka i smetaja.

52

Neni 161. Shtetet pal marrin t gjitha masat e pr-

shtatshme pr t eliminuar diskriminimin ndaj gruas n t gjitha shtjet q kan t bjn me martesn dhe me marrdhniet familjare. N mnyr t veant ata i sigurojn gruas mbi bazn e barazis s burrit dhe t gruas:

(a) T drejtn e njjt pr t lidhur martes;

(b) T drejtn e njjt pr t zgjedhur lir-isht bashkshortin dhe pr t lidhur martes vetm me plqimin e vet t lir dhe t plot;

(c) T drejtn dhe prgjegjsin e njjt gjat martess dhe me rastin e prishjes s saj;

() T drejtat dhe prgjegjsit e njjta si prindr, pavarsisht nga gjendja marte-sore, pr ato shtje q kan t bjn me fmijt. N t gjitha rastet interesi i fmijve duhet t jet n vend t par;

(d) T drejtat e njjta pr t vendosur lir-isht dhe me prgjegjsi pr numrin dhe shkallzimin e lindjeve e po ashtu pr t marr informacionin, arsimin dhe mjetet e nevojshme q bjn t mun-dur ushtrimin e ktyre t drejtave;

Article 16 1. States Parties shall take all appropriate mea-

sures to eliminate discrimination against women in all matters relating to marriage and family relations and in particular shall ensure, on a basis of equality of men and women:

(a) The same right to enter into marriage;

(b) The same right freely to choose a spouse and to enter into marriage only with their free and full consent;

(c) The same rights and responsibilities during marriage and at its dissolution;

(d) The same rights and responsibilities as parents, irrespective of their marital sta-tus, in matters relating to their children; in all cases the interests of the children shall be paramount;

(e) The same rights to decide freely and re-sponsibly on the number and spacing of their children and to have access to the information, education and means to enable them to exercise these rights;

(f ) The same rights and responsibilities with regard to guardianship, wardship, trusteeship and adoption of children, or similar institutions where these con-

53

lan 161. Drave potpisnice e preduzimati sve

odgovarajue mere za eliminaciju dis-krimi-nacije ena po svim pitanjima koja se odnose na brak i porodine odnose, a po-sebno e obezbediti, na osnovu jedna-kosti mukaraca i ena:

(a) isto pravo na stupanje u brak;

(b) isto pravo na slobodni izbor branog druga i na sklapanje braka samo na osn-ovu njihove slobodne volje i pris-tanka;

(c) ista prava i odgovornosti tokom braka i prilikom njegovog raskida;

(d) ista prava i odgovornost kao roditelja, bez obzira na njihovo brano stanje, a po pitanjima koja se odnose na njiho-vu decu; u svim sluajevima interesi dece e biti od prevashodnog znaa-ja;

(e) ista prava za slobodno i odgovorno odluivanje o broju i o redosledu raa-nja dece, kao i prava na pristup infor-macijama, obrazovanju i sredstvima koja treba da im omogue ostvarenje ovih prava;

(f ) ista prava i odgovornosti u pogledu sta-ranja, brige, i usvajanja dece ili sli-nih institucija u kojima ovi koncepti postoje

NeniArticlelan16

54

(dh) T drejtat dhe prgjegjsit e njjta pr shtjet q kan t bjn me tuteln, kujdestarin, ruajtjen dhe birsimin e fmijve ose lidhur me institucionet e ngjashme, ku kto koncepte ekzistojn n legjislacionin kombtar. N t gjitha rastet, interesi i fmijve duhet t jet n vend t par;

(e) T drejtat e njjta vetjake si burrit ashtu edhe gruas, duke prfshir edhe t dre-jtn pr t zgjedhur mbiemrin, profe-sionin dhe llojin e puns;

() T drejtat e njjta pr secilin prej bashkshortve lidhur me pronsin, blerjen, administrimin, gzimin dhe dis-ponimin e pasuris, si falas ashtu edhe me pages.

2. Fejesat dhe martesat e fmijve t mitur nuk kan efekt juridik, prandaj merren t gjitha masat e nevojshme, duke prfshir legjislacionin, me qllim q t caktohet nj mosh minimale pr martes dhe t bhet i detyrueshm regjistrimi i martess n nj regjistr zyrtar.

cepts exist in national legislation; in all cases the interests of the children shall be paramount;

(g) The same personal rights as husband and wife, including the right to choose a family name, a profession and an oc-cupation;

(h) The same rights for both spouses in respect of the ownership, acquisition, management, administration, enjoy-ment and disposition of property, whether free of charge or for a valuable consideration.

2. The betrothal and the marriage of a child shall have no legal eff ect, and all necessary action, including legislation, shall be taken to specify a minimum age for marriage and to make the registration of marriages in an of-fi cial registry compulsory.

55

u nacionalnom zakonodavst-vu; u svim sluajevima interesi dece su od pre-vashodnog znaaja;

(g) ista lina prava za mua i enu, ukljuujui i pravo na izbor porodinog prezimena, profesije i zanimanja;

(h) ista prava za oba brana druga u pogledu svojine, sticanja, upravljanja, voenja, i raspolaganja imovinom, bilo da je to be-splatno ili uz neku vrednu nadoknadu.

2. Veridba i brak deteta nee imati nikakvo prav-no dejstvo i sve pravne radnje, ukljuujui zakonodavne, donosie se radi odreivanja minimalnog starosnog doba za brak i uz obaveznu registraciju brakova u zvaninim matinim knjigama.

NeniArticlelan16

56

PJESA V

Neni 171. Me qllim q t shqyrtohen arritjet n

zbatimin e ksaj Konvente, krijohet nj Komitet pr Eliminimin e Diskriminimit ndaj Gruas (n tekstin e mtejm: Komiteti). Ky Komitet, n kohn e hyrjes s Konvents n fuqi, prbhet nga tetmbdhjet ekspert. Pas ratifi kimit t Konvents ose aderimit t shtetit pal t 35-t, Komitetin n fj al do ta prbjn njzetetre eskpert me autoritet t lart moral dhe t shquar pr kompetencn e tyre n fushn e zbatimit t ksaj Konven-te. Kta ekspert zgjedhen nga shtetet pal midis shtetasve t tyre dhe marrin pjes n mbledhje me cilsi individuale, mbi bazn e parimit t nj ndarjeje t drejt gjeografi ke, t prfaqsimit t formave t ndryshme t qytetrimit si dhe t sistemeve juridike krye-sore.

2. Antart e Komitetit zgjedhen me vota t fshehta nga nj list kandidatsh t cak-tuar nga shtetet pal. do shtet pal mund t caktoj nj kandidat t zgjedhur midis shtetasve t vet.

3. Zgjedhja e par zhvillohet gjasht muaj pas dats s hyrjes s ksaj Konvente n fuqi. S paku tre muaj para dats s do zgjed-

PART V

Article 17 1. For the purpose of considering the progress

made in the implementation of the pres-ent Convention, there shall be established a Committee on the Elimination of Discrimina-tion against Women (hereinafter referred to as the Committee) consisting, at the time of entry into force of the Convention, of eigh-teen and, after ratifi cation of or accession to the Convention by the thirty-fi fth State Party, of twenty-three experts of high moral stand-ing and competence in the fi eld covered by the Convention. The experts shall be elected by States Parties from among their nation-als and shall serve in their personal capacity, consideration being given to equitable geo-graphical distribution and to the representa-tion of the diff erent forms of civilization as well as the principal legal systems.

2. The members of the Committee shall be elected by secret ballot from a list of persons nominated by States Parties. Each State Party may nominate one person from among its own nationals.

3. The initial election shall be held six months after the date of the entry into force of the present Convention. At least three months

57

DEO V

lan 171. U cilju razmatranja pomaka koji se ine u

realizaciji ove Konvencije, bie formiran Komitet za eliminaciju diskriminacije ena (u daljem tekstu: Komitet) koji e se sastojati, u trenutku stupanja na snagu Konvencije od osamnaest, a po ratifi kaciji Konvencije ili na-kon samog pristupanja Konvenciji od trideset pet drava potpis-nica, dvadeset tri eksperta visoko moral-nih kvaliteta i kompetentnosti na podruju koje je pokriveno Konvencijom. Eksperte e birati drave potpisnice izmeu svojih dravljana i oni e biti na toj dunosti u linom svojstvu, s time da e se voditi rauna o jednakoj geografskoj zastuplje-nosti i o za-stupljenosti razliitih oblika civilizacije, kao i glavnih pravnih sistema.

2. lanovi Komiteta e se birati tajnim glasa-njem sa spiska lica koja budu nominovale drave potpisnice. Svaka drava potpisni-ca moe da nominuje jedno lice iz redova svojih graana.

3. Prvi izbor e se obaviti est meseci nakon stupanja na snagu ove Konvencije. Naj-manje tri meseca pre datuma utvrenog za svaki izbor, generalni sekretar Ujedi-njenih nacija e uputiti dopis dravama potpisni-cama u kome e ih pozvati da podnesu svoje

NeniArticlelan17

58

hjeje, Sekretari i Prgjithshm i Organizats s Kombeve t Bashkuara u drgon letr shteteve pal me t ciln i fton t paraqesin kandidaturat e tyre brenda dy muajve. Sek-retari i Prgjithshm prgatit nj list alfabe-tike t t gjith kandidatve, ku shnon se nga cili shtet jan caktuar dhe kt list ua drgon shteteve pal.

4. Antart e Komitetit zgjedhen n nj mbled-hje t shteteve pal q thirret nga Sekretari i Prgjithshm n Selin e Organizats s Kombeve t Bashkuara. N kt mbled-hje, ku kuorumi prbhet nga dy t tretat e shteteve pal, antar t Komitetit zgjedhen kandidatt q fi tojn numrin m t madh t votave dhe shumicn absolute t votave t prfaqsuesve t shteteve pal t pranishm dhe votues.

5. Antart e Komitetit zgjedhen pr nj afat prej katr vitesh. Megjithat, mandati i nnt prej antarve t zgjedhur n zgjedhjet e para merr fund pas dy viteve. Kryetari i Komitetit hedh n short emrat e ktyre nnt antarve menjher pas zgjedhjes se par.

6. Zgjedhja e pes antarve shtes t Komitetit bhet n prputhje me dispozitat e paragrafve 2, 3 dhe 4 t ktij neni, pas rati-fi kimit ose aderimit t tridhjetepest. Man-dati i dy prej antarve shtes, t zgjedhur

before the date of each election the Secre-tary-General of the United Nations shall ad-dress a letter to the States Parties inviting them to submit their nominations within two months. The Secretary-General shall pre-pare a list in alphabetical order of all persons thus nominated, indicating the States Parties which have nominated them, and shall sub-mit it to the States Parties.

4. Elections of the members of the Committee shall be held at a meeting of States Parties convened by the Secretary-General at United Nations Headquarters. At that meeting, for which two thirds of the States Parties shall constitute a quorum, the persons elected to the Committee shall be those nominees who obtain the largest number of votes and an ab-solute majority of the votes of the representa-tives of States Parties present and voting.

5. The members of the Committee shall be elect-ed for a term of four years. However, the terms of nine of the members elected at the fi rst election shall expire at the end of two years; immediately after the fi rst election the names of these nine members shall be chosen by lot by the Chairman of the Committee.

6. The election of the fi ve additional members of the Committee shall be held in accordance with the provisions of paragraphs 2, 3 and 4

59

nominacije u roku od dva meseca. Generalni sekretar e pripremiti spisak po abecednom redu svih tako imenovanih lica sa naznakom drava potpisnica koje su ih imenovale i taj e spisak dostaviti dravama potpisnicama.

4. Izbori lanova Komiteta odravae se na sas-tanku drava potpisnica koji saziva generalni sekretar Ujedinjenih nacija u seditu ove or-ganizacije. Na tom sastan-ku na kome e dve treine drava pot-pisnica initi kvorum, lica izabrana u Ko-mitet e biti ona predloena lica koja budu dobila najvei broj glasova i apsolutnu ve-inu glasova predstavnika drava potpis-nica prisutnih na sastanku i koji budu glasali.

5. lanovi Komiteta e se birati na rok od etiri godine. Meutim, mandati devetoro lanova koji su izabrani prilikom prvog izbora istei e na kraju perioda od dve godine; odmah na-kon prvog izbora imena ovih devet lanova e birati rebom pred-sedavajueg Komiteta.

6. Izbor pet dodatnih lanova Komiteta odr-ae se u skladu sa odredbama iz stavo-va 2, 3. i 4. ovog lana nakon trideset pete ratifi -kacije ili pristupa. Mandati dva od dodatnih lanova izabranih ovom prili-kom e istei na kraju perioda od dve godine, s time da su imena ova dva lana odabrana rebom od strane predsedava-jueg Komiteta.

NeniArticlelan17

60

n kt rast, merr fund pas dy viteve. Emrat e ktyre dy antarve i hedh n short Kryetari i Komitetit.

7. Pr t plotsuar vendet e lira q mund t kri-johen, shteti pal, eksperti i t cilit ka push-uar se ushtruari funksionet e veta si antar i Komitetit, emron nj ekspert tjetr nga shtetasit e vet, me rezerv q kt ta miratoj Komiteti.

8. Me miratimin e Asambles s Prgjithshme, antart e Komitetit marrin shprblime nga burimet e Organizats s Kombeve t Bash-kuara n prputhje me kushtet e caktuara nga Asambleja sipas rndsis s prgjegjsive t Komitetit.

9. Sekretari i Prgjithshm i Organizats s Kombeve t Bashkuara v n dispozicion t Komitetit personelin dhe mjetet materiale q i nevojiten pr kryerjen me efektivitet t funksioneve q i besohen mbi bazn e ksaj Konvente.

of this article, following the thirty-fi fth ratifi -cation or accession. The terms of two of the additional members elected on this occa-sion shall expire at the end of two years, the names of these two members having been chosen by lot by the Chairman of the Com-mittee.

7. For the fi lling of casual vacancies, the State Party whose expert has ceased to function as a member of the Committee shall appoint another expert from among its nationals, subject to the approval of the Committee.

8. The members of the Committee shall, with the approval of the General Assembly, re-ceive emoluments from United Nations re-sources on such terms and conditions as the Assembly may decide, having regard to the importance of the Committees responsibili-ties.

9. The Secretary-General of the United Nations shall provide the necessary staff and facilities for the eff ective performance of the func-tions of the Committee under the present Convention.

61

7. Za popunu sluajno upranjenih mesta, drava potpisnica iji je ekspert prestao da obavlja funkciju kao lan Komiteta, imenovae drugog eksperta iz redova svojih dravljana, s time da taj izbor mora da odobri Komitet.

8. lanovi Komiteta e, uz odobrenje Gene-ralne skuptine, primati naknadu iz sred-stava Ujedinjenih nacija, pod uslovima koje odredi Skuptina uzimanjem u obzir znaaja odgovornosti ovog Komiteta.

9. Generalni sekretar Ujedinjenih nacija e obezbediti potrebno osoblje i uslove za efi -kasno izvravanje funkcija Komiteta po osn-ovu ove Konvencije.

NeniArticlelan17

62

Neni 181. Shtetet pal zotohen ti paraqesin Sekretarit

t Prgjithshm t Organizats s Kombeve t Bashkuara, pr tu shqyrtuar nga Komite-ti, nj raport lidhur me masat legjislative, gjyqsore, administrative dhe me masat e tjera q kan miratuar pr tu dhn efekt dispozitave t ksaj Konvente si dhe lidhur me prparimet e bra n kt drejtim:

(a) Brenda nj viti pas hyrjes s Konvents n fuqi n shtetin prkats,

(b) Pastaj, t paktn do katr vite, si dhe me krkesn e Komitetit.

2. Raportet mund t tregojn faktort dhe vshtirsit q ndikojn n shkalln e prmbushjes s detyrimeve t parashikuara n kt Konvent.

NeniArticlelan18

63

Article 18 1. States Parties undertake to submit to the

Secretary-General of the United Nations, for consideration by the Committee, a report on the legislative, judicial, administrative or other measures which they have adopted to give eff ect to the provisions of the present Convention and on the progress made in this respect:

(a) Within one year after the entry into force for the State concerned;

(b) Thereafter at least every four years and further whenever the Committee so re-quests.

2. Reports may indicate factors and diffi culties aff ecting the degree of fulfi lment of obliga-tions under the present Convention.

lan 181. Drave potpisnice se obavezuju da dos-tavl-

jaju generalnom sekretaru Ujedinjenih naci-ja, a nakon razmatranja od strane Komiteta, izvetaj o zakonodavnim, sud-skim, admin-istrativnim ili drugim merama koje su usvo-jile da bi sprovele odredbe ove Konvencije, kao i o pomacima koji su u ovom pogledu uinjeni:

(a) u roku od jedne godine nakon stupa-nja na snagu kada se radi o konkret-noj dravi potpisnici; i

(b) posle toga, najmanje svake etiri godi-ne, a kasnije kad god Komitet to bude zatraio.

2. U izvetajima se mogu navesti faktori i tekoe koje utiu na stepen izvrenja obave-za po osnovu ove Konvencije.