Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 28

6

e-mail: milosao2005@yahoo.com

E DIEL28 Maj2017

Në këtë numër: Aleks Buda dhe Mitrush Kuteli sjellë nga Dr. Tatjana Haxhimihali; Numri Zero i Eco; Bashkim Shehume shkrimin e Bernardo Atxaga, Arian Leka botohet në Berlin; poezi të Jasna Dimitrijeviç; tregime të Haifa AlSanousi sjellë nga Kujtim Morina; Dr. Valbona Nathanaili për Ruchir Sharma…

Vijon në faqen 16

Dhimitër Pasko -Mitrush Kuteli(1907-1967) nuk jetoi edhe më gjatë.

Tronditja që pësoi me per-sekutimin e sekuestrimin edorëshkrimeve të veta ngaregjimi i pushtetit monist, qënë vitet e para të vendosjessë tij, e rëndoi. Kujtoj kur unëfare e re, së bashku me timatë, Aleks Budën, jamndodhur në një takim nërrugë me shokun e tij të her-shëm, Dhimitrin, pasi kishtedalë nga burgu. Dhimitri tre-goi për shqetësimet e tij shën-detësore, sidomos për zemrënqë e kishte të cfilitur, dukenxjerrë nga xhepi i vogël tëxhaketës dy trinitrina që imbante vazhdimisht me vete.

Por më shqetësuese se kjo gjendjee shëndetit të përkeqësuar ishinshqetësimet për dorëshkrimet qëi mungonin. Nëse nuk gaboj bëhejfjalë për rreth 200 faqe të sekues-truara nga një hetues, person megradë ushtarake, që ishte marrëme çështjen e tij në paraburgim.Ishin dorëshkrime që duheshingjetur dhe që s’u gjetën më. Atokishin dalë nga Ministria eBrendshme. Kaq kishin qenë njo-huritë e Aleksit në atë kohë edhe

më vonë kur mësoi se më kishterënë në dorë për redaktim libri iMitrush Kutelit: “Në një cep të Ilir-isë së poshtme” (1983). Një vepërpostume e autorit, e përgatiturnën kujdesin e përkorë të të bi-jave, për të cilën im atë duke e nd-jerë si një detyrë nderi e vlerësimipër mikun e vjetër, i kërkoi drej-torisë së Shtëpisë Botuese, t’ibënte parathënien, kërkesë qënuk u pranua. Ruhen endeshënimet përgatitore të Aleksit

Korrespondenca e panjohur eMitrush Kutelit me Aleks Budën

“Jeta qoftë dhe e gjatë, përherë do të jetë e shkurtërTepër e shkurtër,

që asaj të mund t’i shtohet diçka” W. Szymborska

për veprën!Mitrush Kuteli dallohet

për një aktivitet të pasur bot-imesh origjinale me vlera tëshënuara artistike si ai që arri-ti në mbarim të Luftës IIBotërore, ndonëse vazhdoi tëshkruante edhe më vonë, por nënjë klimë të pafavorshme. Meprozën e tij tregimtare, mefrymëzim genuin poetik tërrallë e gjuhë të pasur, të mbësh-tetura fort në truallin shqiptar,

përshkuar nga ndjenjat e thellatë lartësimit të kombësisë si fuqikrijuese e kulturës njerëzore ekombëtare në veçanti, veti që ekanë karakterizuar krijimtarinëe tij, Kuteli është një nga theme-luesit e prozës moder ne sh-qiptare. Nëntë letra, të shkruaraprej Mitrushit, dërguar AleksBudës, të ruajtura në arkivin ekëtij të fundit, i përkasin pikër-isht kësaj periudhe të dendur bot-imi. Nga letrat, vetëm dy janë tëvitit 1936, të tjerat i përkasin vitit1944. Për hir të së vërtetës duhetpohuar se ato janë ruajtur shumëmë mirë se korrespondencat eAleksit me Lasgushin, Çabejn,Arshi Pipën etj., pjesërisht të dëm-tuara prej rrethanash vendore.

E diel, 28 Maj 201716 -

që jeton në katundet e pashkeluraprej Brankos. Dyke mos e njojturkëtë njeri, në kompleksin e tij jetor,Brankoja nuk munt t’i shërojëplagët. Sepse shërimi lyp, herën eparë, njojtjen e konstitucionit,shumë herë në mënyrë historike, lyppastaj diagnostikimin e të sëmurite kështu më tej. Ç’ bën Brankoja?Lëçit një librë, dy libra, njëzet libratheorike përmbi socjollogji dhekërkon t’ ja aplikojë jetës sh-qipëtare. Po libra e shkrojtur prej

ose me shkrim. Nga një letër e M.Kutelit që në krye mban shenjat“Banka Kombëtare e Shqipërisë -Zyra e Konsulentit teknik” (Tiranë,Tiranë,Tiranë,Tiranë,Tiranë,8 Janar 19448 Janar 19448 Janar 19448 Janar 19448 Janar 1944) shkëpusim një pjesëqë lidhet me ndjeshmërinë e skru-pulozitetin karakteristik të shkrim-tarit:

“I dashur Leks,Të faleminderit fort për kujdes-

inë që tregon për librat e mija. Unënuk të pata dhënë hollësira mbi kon-ditat e shitjes, mbasi këto janë tëdorës së dytë dhe i le në vendimint‘ënd të plotë3...Pres të më dërgoshedhe gjykimin tënd objektiv, pa kon-tingjenca miqësije, mbi përmbajtjene tyre.

E di unë vetë se jam tepërlokalist, aqë nga përmbajtja e the-mave sa edhe nga gjuha, poç ‘të bëj, s‘kam se qysh të shpëtojnga vetë vetja, e cila është, si e di tivetë, prej natyre subjektive, e mbasetepër subjektive.

Si do qoftë njerëzit që hyjnë edalin në rrëfimet nuk janë krijuarex- nihilo, po të marrë nga jeta egjallë me ndryshimet që i impozonarti për shdukjen e trajtave brute,pra të parë pak si lark.

Do të lutesha përsëri (a mafal këtë?) për përkthimin4 gjerman-isht që pate filluar dhe për të cilinnë qoftë se nuk gjen në dy libratlëndë të plotë mund të të jap disadorëshkrime nga volumi i tretë qëkam në përgatitje dhe i cili gjer tanis‘ka embër. Po për këtë e shumë tëtjera,- që nga nevoja për konsultimine disa librave rumanisht të bib-liotekës së atyshme e gjer neshqyrtimi i do -një gur varri përplotësimin e koleksionit tim mak-abr,- dhe përmbi të gjitha: për të sh-këmbyer së bashku disa mendime egjykime dua të vij një ditë në El-basan, ku dhe detyra që kam pranëBankës më kërkon këtë.

Me dashuriMe dashuriMe dashuriMe dashuriMe dashuri YtiFirma - M. KuteliMos harro t‘i japësh shumë të

fala Zonjës.Si të duket një bashkëpunim në

revistën “Jeta Kristiane” me disaçështje të një qëndrimi të një nivelimë të lartë? Unë fillova të shkruajgjësend në numrin e kaluar edhe nëkëtë të ardhmen në lidhje me folk-lorin pogradecar mi këngët e Pash-këve, të cilat nuk janë asfare të shëm-tuara as nga trajta as nga përmbajt-ja. Edhe mi këtë çështje duhet të bise-dojmë”.

Me sa duket Dhimitri ka qëndru-ar fare pak në Elbasan, se pas njëmuaji (letër e dt. 24 shkurt 1944letër e dt. 24 shkurt 1944letër e dt. 24 shkurt 1944letër e dt. 24 shkurt 1944letër e dt. 24 shkurt 1944) aishkruante:

“Bëra keq se nuk qëndrova atyatë natë (si tha edhe Qemali) po bëraedhe mirë nga shkaku i insomnisë.Këtë ti mund ta gjykosh nga shpe-

HISTORIA E STUDIMEVE SHQIPTARE

EEPISTOLAR

“Milosao” ka fatin që në këtë numër të botojë një epistolar të dy figurave të mëdha të historisë dhe letërsisë shqiptare.Por Buda dhe Kuteli, të dy sëbashku, mbeten emra të qashtër sa i përket moralit studimor dhe përpjekjes së tyre për tëbërë më të mirën për vendin e tyre. Konsiderata jonë shkon edhe për të bijën e prof.Budës, që na e ka besuar këtëepistolar...

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja 1aqja 1aqja 1aqja 1aqja 155555

Së bashku “me urimet më tëpërzemërta për një vit më tëkthjelltë” (më 4 janar 1944më 4 janar 1944më 4 janar 1944më 4 janar 1944më 4 janar 1944),Mitrushi do t’i shkruante

Leks Budës: “Nuk munda të vi nëElbasan nga shkaku i rrethanave,nga se një kohë të gjatë kam qenë irobëruar prej punës në lidhje medisa tratativa prozaike shqiptarogjermane për një konventëekonomike... Po të dërgoj librën errëfimeve, librën e vjershave të No-lit pakëz më von, se nuk ështëlidhur”... Dhe po aty: “Kam nënështyp 1. Shënime letrare 2. Netë sh-qipëtare (bot. II). Kam gati për sht-yp 1. Këngë e brithma nga qyteti idjegur (folklor i mbledhur në Po-gradec). Në pregatitje 1. Një vëllimrrëfenjash e rrëfimesh (i mbaruarafro 50%). 2. Një edicion të veprës sëMigjenit (vjersha e prozë). Nëpër ret’e kokës 1. Çajupin 2. Një vëllimme...vjersha (Poem kosovar,Shëndaumi e disa të tjerainedite)...E këndove Poemin koso-var edhe Letrën e Shëndaumit? Janëtë shkuara nëpër shpirt. Jep-mëmendimet e tua mbi rrëfimet, hap-tazi, si shok.” Sa shumë plane dhetë realizuara, po të realizuara mjesh-tërisht. Një seleksionuese e pash-mangshme dhe e pamëshirshme sikoha i ka çmuar lart, ashtu siçndodh me vepra artistike përfaqë-suese në thesarin kombëtar edhekur u përkasin periudhave kohoree brezave të tjerë.

Jam e mendimi se jo vetëmrrethana lidhjesh fisnore me famil-jen e Paskove, (kushërira e parë eAleksit ishte martuar aty), e asvetëm adhurimi për qytetin roman-tik të Pogradecit të hyjnizuar prejbijve të tij të shquar në veprat e tyre,nuk do të kishin krijuar mar-rëdhënie të tilla besimi e mirëkupti-mi si ato që shprehen në këtë korre-spondencë. Në letrën që Mitrushi ika dërguar Aleksit në Vjenë (6 tetor6 tetor6 tetor6 tetor6 tetor19361936193619361936) shkruante:

“Mik i dashur,Të dërgoj të fala miqësore nga

Bukureshti im vjeshtak ku arrijtapërpara disa ditë. Këtu më fort se nëPoradec, e ndje nostalgjinë e djellittë ëmbël të Shqipërisë së Mesme, icili më pat mbushur plot shpirtinnë muajin e kaluar. Me këtë mall pofilloj punën...duke u menduar për t’ukëthyerë prapë e për të vepëruar nëfushat e gjëra të vendit lindor, kulipset krijuar një botë e tërë. E kam,i dashur Leks, edhe të gjallë ush-ëtimën e bisedimeve t’ona përmi re-vistën letrare dhe sociale (“Veprimi”ose si do të quhet) të cilën e ke pro-jektuar t’a nxjerrësh në Shqipëri tidhe miqtë e tjerë të gjith atij mendi-mi”1. Të uroj edhe që prej së largu

sukses të plotë dhe pres ftesën përbashkëpunim në numrin e parë.

Përpara disa ditë të dërgova disalibra nga të mijat, të cilat nuk mun-da t’i jap kur gjendesha në Shqipëri.Së shpejti do të të dërgoj edhe disatë tjera. Mos harro, të lutem, të mëshkruash kur të nisesh për në Sh-qipëri. Me të fala të këthjellta,

Dhimitri P. Pasko” Është ajo afëri shpirtërore

njerëzish, me mendime e qëllime tëngjashme në radhë të parë, që do tabënte të pëlqyer edhe shtëpinë eBudave në Elbasan, ku venin për tëkaluar disa ditë, sipas rastit, Las-gushi, Mitrushi, Tashkot, Cancojai librarisë, Qemal Butka, SkënderLuarasi, Inxh. Lufi etj. Shpesh në një

duket edhe në këto shkrime, ngakërkesat që i vë vetes, për të qenëedhe pjesëmarrës aktiv në letërsinëshqipe: “dëshiroj të përgatit e të vënë shtyp një librë të cilën do ta quaj“NETË SHQIPTARE”, ku do tëpërmbledh disa nga rrëfenjat qëkam bërë kur isha më i ri”. Citojmëvetëm fillimin e letrës, ku vërehetse çështjet që lidhen me Shqipërinëjanë në rend të parë, në faqen e parëdhe më tej ato që u përkasin detyravetë tij të domosdoshme, të ditës, në

Mbi një korrespondencë të panjohurtë Mitrush Kutelit me Aleks Budën

“Jeta qoftë dhe e gjatë, përherë do të jetë e shkurtërTepër e shkurtër,

që asaj të mund t’i shtohet diçka”W. Szymborska

atmosferë bisedash e diskutimeshletraro-filozofike, që ata vetë e patënvlerësuar si vendin ku “Les grandsesprit se rencontrent”2.

Në letrën dërguar LeksBudës nga Bukureshti, (më 4 Nën-më 4 Nën-më 4 Nën-më 4 Nën-më 4 Nën-tor 1936tor 1936tor 1936tor 1936tor 1936) Mitrush Kuteli bën njërezyme të aktivitetit të tij studimornë kryeqytetin e Rumanisë, ku kreustudimet e larta, duke komentuarnjë “shkrim studentije” që më sëpari e botoi në një gazetë tëatjeshme, pastaj hartimin e “njëpjese libre për Bankat bujqësore tëBallkanit”- “fryt i një mendimi mëtë pjekur” dhe më tej kumton se ësh-të duke e dërguar në shtyp librin për“doktrinarin më të famëshmë të nac-jonalizmit dhe antisemitizmit nëRumani”, Z. A. K. Kuza, profesor nëUniversitet dhe antar i Akademisërumune. Interesant është fakti seedhe larg Shqipërisë edhe se merrejme probleme që lidheshin me çësh-tje ekonomike, të specialitetit që stu-dion, ai ka qenë në korrent të vazh-dueshëm me jetën letrare dhe publi-cistike shqiptare. Përgatitej me se-riozitetin që e karakterizonte, siç

Bukuresht, siç i përmendëm mëlart.

***“I dashur shok,Këto ditët e fundit e mora letrën

t’ënde dhe të falënderoj për lajmet ereja që më jep nga Shqipëria. Re-vistën e Brankos nuk e kam marrëende...Me gjith se po shpreh një men-dim të nxituar, sepse nuk e kam lëçi-tur, me gjith këto dyke njojtur paka shumë Brankon pas disa shkrimetë vjetër më duket se revista e tijnuk është ajo që i duhet kombit sh-qiptar. Herën e parë Brankoja nuk enjeh as shqipen as shqipëtarin. Tëflas për shqipen e vërtetë dhe shqipë-tarin e vërtetë. Shqipja e vërtetë ësh-të gjuha e folklorit - e këngëvet, epërrallavet, e legjendavet- të cilatnuk lëçiten as nuk mësohen po dëg-johen pranë vatrës, ndjehen prejshpirtit, bëhen element...Këtë ele-ment nuk e ka Merxhani. Pastaj,shqipëtari i vërtetë, krijesë e shek-ujve dhe e tokës që banon, nuk ësh-të vetëm katundari i parë në tregune Tiranës, po një tjatër njeri: ay qëpërshkruan këngëtori popullor, ay

një gjermani ose prej një francezi,qoftë edhe profesor universiteti, nuki përshtatet fort realiteteve sho-qërore shqiptare, të cilat janë rezul-tat i një evolucjoni tëgjatë...Fatkeqërisht Brankojapunon me kallëpe, si shtrati i Prok-rustit...

Po, unë jam i mendimit t’alemë Brankon në rrugën e abstrakc-jonevet. Sa për ne, ne nuk kemitjatër udhë përveç se udhën e re-alitetevet. Shkenca do na shërbejësi methudhë për të njojtur këto re-litete. Qysh? Si pas fjalëve të Las-gushit “me yll në ballë e me zjarr nëgji”, domethënë: me dritën e sh-kencës e me zjarrin, me dashurinë eshpirtit. E pres me brohoritje këtëditë, të cilën ti me shokët e tjerë popërpiqi t’a sillni...”.

Mbaj mend nga im atë, Aleksi, senë diskutimet e tyre, Mitrushit ipëlqente shumë mendimi i De Saus-sure se fjalët kanë vlerë si kartë-monedhat. Se të jesh pronar i njëfjale do të thotë të kesh besim që ajoe transmeton drejt kuptimin e vetnë procesin e komunikimit me gojë

Mitrush KuteliAleks Buda

E diel, 28 Maj 2017 - 17

Letrat që pasojnë janë më të sh-kurtra (një faqe formati të zakon-shëm), të shkruara si edhe të tjerat,kryesisht me makinën dak-tilografike personale dhe rrallëherëme dorë. Një muaj më vonë (dt. 4 prilldt. 4 prilldt. 4 prilldt. 4 prilldt. 4 prill19441944194419441944) një letër falënderimi e Mitrush-it dërguar Leks Budës, për çekun elibrave të para që ky i kish dërguarnga Elbasani si dhe për librat e hua-zuara nga Biblioteka e Aleksit dhee Elbasanit. Me dëshirën e përsëri-tur “të vij aty për disa ditë në këtëprenverë që vjen e s’vjen dot (të pak-tën kështu duket në Tiranë). Nuk dikur do mund. Më mirë për të thënë:nuk di kur do të mund të shkëputemnga kjo prozë e Tiranës ku zhgry-

jtësia qysh t`i kthe librat (pjesërishte krijuar nga dëshira për të shkuarnëpër duar, të gjitha në njëkohë...këto libra-miq të vjetër).

Harrova të marr dje atë numrine Përpjekjes së fundit. Mbetet përtjatër herë...

Nuk di kur do të kthehem në ‘“Qy-tetin e filologëve” (Kristoforidhi,Xhuvani, Koleja, Nosi, Buda..—a kamë?5 Po do kthehem. Në mos usëmurça nga morbi i fjalorëve –asqë mund se nuk jam tip logjik—gjithkam për të kopijuar do një shkrimnga gurrat e varreve, qofshin turq,qofshin kaurë...Unë mbrëmë edhesot në mëngjes shkova nëpër duardisa numra të Përpjekjes edhe të Il-lyrisë duke prerë me gërshërë shk-rimet e Vangjel Koçës, nga të cilatdëshiroj të zgjedh gjësend për rish-typje. Më vjen keq se prishet kolek-sioni, po ndryshe qysh të bëj?...”

Është vënë në dukje nga kritikaletrare se si në një situatë aktualetë trazuar, gjatë Luftës II Botërore,lëvizja letrare në Shqipëri ugjallërua. Një reaksion kundrejtgjendjes së amullt në kondita push-timi, apo denduri krijimesh si pa-sojë e heshtjes që kishte karakteri-zuar shtypin shqiptar pas pushtim-it fashist italian? Cilado qoftë arsye-ja që e shpjegojnë teoricienët e letër-sisë është fakt, siç duket edhe ngakjo korrespondencë, ku pothuajsenuk është përmendur lufta, se artidhe letërsia kanë ligjet e tyre tëveçanta. Në letrën e dt. 5 mars 1944dt. 5 mars 1944dt. 5 mars 1944dt. 5 mars 1944dt. 5 mars 1944

Mitrushi do të shkruante:“Si t’u duk numri 2 i Revistës

Letrare?A do mundësh të na japësh edhe

ti gjësend (me emër a pa emër)? Biefjala gjësend nga ato“ballkanizmat”6e tua?...E pe“Frymën”? Pak si e rëndë më duket.Recenzioni7që doli sot mbi “AgoJakupin”është shkrimi i fundit i njëmësuesi- të cilin unë s’e pata njoj-tur- ky Dode vdiq papritur në Berat.Premtonte të dalë një analist i mirë,thellonjës i problemave letrare!?edhe shoqërore.

Observacionet e tija janë me vënte me mënt. Për fat të keq djaloshis’është më...”

REVIEW

BBOTIM

“Numri zero” e përzien sarkazmën, stigmën dhe paradoksin, që është aq i zakonshëm në veprën e Ecco-s me njëligjërim gati linear. Por ne duhet të bëjmë atë që bën një lexues për të perceptuar atë që imagjinata shkon me tëvërtetën dhe autori të shoqëron edhe vetë që ti ta kuptosh sa më mirë. “Asgjë nuk mund të na tronditë më në këtë vend.Në fund të fundit, kemi parë pushtimet barbare, grabitjen e Romës, masakrën e Seniglias”, e mbyll ai...

Titulli: “Numri Zero”Autor: Umberto EcoBotimet: “Dituria”Përkthyes :Ledia DushiÇmimi: 1.000 LekëFaqe: 207

NGA BEN ANDONI

Ankthi i përgatitjes së një periodiku të përditshëm kangulfatur një nukël njerëz-

ish, që nuk kanë aq shumë lidhjeme gazetarinë. Doktor Kolona, per-sonazhi që prezantohet nga bosi itij, si njeri me përvojë të madhe nëgazetari duhet të mbulojë gabimete kolegëve por edhe vështirësitë estilit dhe ndikimet e tyre deri mëtani. Ngjarjet zhvillohen në njëredaksi mediatike e cila përgatitettë nxjerrë një numër (Numrinzero), që nuk do ta shohë kurrëdritën e botimit. Në formën e njëditari paraqitet aksioni, që narra-tori i veprës e rrëfen në vetën e parëme shumë kujdes brenda dia-gramës jetësore të personazhit.Romani i afrohet shumë kohëssonë, më mirë të themi epokës kujetojmë, pasi në vendin fqinj (Itali)rrotullohen ngjarje tragjike siçjanë vrasja e gjykatësit Falkone,momenti kur po vjen lulëzimi iAntonio di Petros dhe shumë toll-ovi të tjera. “Nesër” siç do të nji-het organi mediatik dhe që duhettë bjerë me patjetër në sy duhet tëpërshtatë sa më mirë hamendësim-et, që të mbijetojë sipas organiza-torëve të saj, por duhet të përdorëpaq edhe shantazhin dhe shumëgjëra të tjera. Në një farë mënyrë ingjan një trilli virtual mediatik, qëpjell vetëm gënjeshtra.

Autori me stilin e tij të jashtëza-konshëm e ka mbajtur me ka-dencën e duhur ritmin dhe për tëgjetur detajin që do të grishë përlinjën e veprës së vet. Ledia duhet

“Numri zero”, si ironi dhetrandje për gazetarinë

përgëzuar që e ka mbajtur më sëmiri këtë temp me një shqipe tëkuruar. Vetë autori, kohën bazikeletrare në këtë libër e mban mepërgatitjen e numrit dhe tollovinëe njerëzve të saj, që e presin këtëbotim. Për ata që janë brenda botëssë medias ky roman është shumë iafërt, por edhe tregon një pjesë tëhapësirës që na rrethon tëgjithëve.

“DITURIA” në zgjedhjet e sajfine të viteve të fundit duhet vlerë-suar që na e dha këtë botim, që kadisa kohë që është për publikun

shqiptar.Po çdo të bëjë vallë i ashtuquaj-

turi numri zero? Për pronarin aiduhet të trandë dhe fillimisht du-het të ç’tensionojë atë që vjen mesparisë dhe atyre që do duhet tëpërcjellin lajmin.

Në këtë institucion të ri, por qënë thelb është çdo organ mediatiki kohës ku po jetojmë përgatitetshantazhi dhe gjithçka duhet qëta bëjë sa më të kënaqur pronarin.Teoritë e konspiracionit, që e rre-thojnë Italinë dhe fantazinë esëmurë të shumë personazheve(lexo shumicën e njerëzve tanë),ndërthuren dhe japin atë që duhettë mbahet sa më qartë në qendër tëmedias.

Redaktori Bragadaço, që autorishpesh e përdor si kundrapeshë tëqëndrimeve të veta, jep vazhdi-misht idera që e tejkalojnë mend-jen e zakonshme duke dhuruarzgjidhje nga më të habitshmet, pasinë fantazinë e tij përfshin rëndomrusët, shërbimet sekrete, patjetërAndreotin e me radhë politikanëte kohës dhe mbi të gjitha Musolin-in. Këtë të fundit e has kudo. Ar-ketipi i këtij gazetari përbën njëpersonazh tipik të mediave provin-ciale që kërkojnë me fantazinë etyre të çmeritur të tërheqin dhe tëtjerët në një vale të frikshme.

Në një farë mënyre ky libër ësh-të edhe një traktat kundër gaze-tarisë së keqe, që autori e mbulonme gjuhën e romanit, ku për t’idhënë liri stilit përzien me të gjithëdetajet e informacionit duke përf-shirë horoskopin, nekrologjitë dheparashikimin e motit (jo vetëm at-mosferik: “Çështja e celularëvenuk mund të zgjasë”, shkruan njëgazetar i viteve ’90). Edhe pse his-toria e paraqitur në libër është njëhistori që i qëndron disi larg nëdukje Shqipërisë, botimi afrohetshumë në perceptim me kaosin

tonë mediatik, pasi shpalos tëvërteta universale. “Gazetat i më-sojnë njerëzit sesi duhet të men-dojnë”.

Dhe kjo është edhe më intere-sante ende: “A duhet të flasim pat-jetër gjithnjë për profesionalizëm?-ndërhyri Maja. Këtu që të gjithëpunojnë me profesionalizëm.Natyrisht, një kryemjeshtër qëngre një mur që nuk bie, do të thotëse ka punuar me profesionalizëm.Por atëherë profesionalizmi duhettë jetë pikërisht rregulli. Ndaj du-het të flasim vetëm për kryemjesh-trin faqezi, muri i të cilit bie....”.“Pikërisht,-thashë unë duke e mar-rë sërish fjalën,-lexuesit mendojnësesi rregull njerëzit punojnë shkele shko dhe ne duhet të nxjerrimrastet e profesionalizmit, është njëmënyrë më teknike për të thënë segjithçka shoi si duhet...”.

Libri e përzien këndshëm sarka-zmën, stigmën dhe paradoksin, qëështë aq i zakonshëm në veprën etij, me një ligjërim gati linear. Porne duhet të bëjmë atë që bën njëlexues për të perceptuar atë qëimagjinata shkon me të vërtetëndhe autori të shoqëron edhe vetëqë ti ta kuptosh sa më mirë. “Asgjënuk mund të na tronditë më nëkëtë vend. Në fund të fundit, kemiparë pushtimet barbare, grabitjene Romës, masakrën e Seniglias”, embyll diku. Në fakt autori e mbyllshumë mirë me një dashuri, me anëtë cilës na fut në rrjedhë normaletë jetës sonë të zakonshme. “Jetaështë e durueshme, mjafton që tëjesh i kënaqur”, na thotë autoriardhur me një punë të mirë tëLedia Dushit e sprovuar edhe nënjë përkthim tjetër nga Eco. Ky ifundit ardhur gati me të gjithëkorpusin e tij, falë “Diturisë”.

hem ditë e natë...Po të dërgoj këtulibrën time të re “SULM E LOTË”,të cilën do ta ve në librari këto ditë...

ShënimShënimShënimShënimShënim: Shpresoj se do të nxjerrsë shpejti vollumin “Shënimeletrare” që e kam vënë në shtyp,sikundër se e di, që në nëntorin ekaluar. Për vollumin që kam gati përshtyp “Kapllan Aga i ShabanShpatës” po përpiqem e s’gje dot sh-typshkronjën. Po na mbyt monopo-li i tregtarëve të kartës edhe i treg-tarëve të mellanit.”

Pothuajse në të gjithë këtë kor-respondencë ndihet si një jehonë etrishtuar shqetësimi i vazh-dueshëm i Mitrushit për sigurimine letrës dhe të hollave për pagesën eshtypshkronjave ku i duhej të bot-onte librat (“Hej Shqipëri, hej”, “Ah,sikur të kishim një shtypshkronjë!”). Fakt është se të gjitha veprat eMitrush Kutelit të botuara në këtëperiudhë, të ruajtura8 edhe sot nëperlat e pakta të ish-bibliotekës sëAleksit, janë fare modeste nga para-qitja. Më se domethënës është para-qitja e librit të fundit të këtij vargu:“Dashuria e barbarit Artan dhe e tëbukurës Galatea” (‘1946) që ka dalënga shtypi i pambaruar. Pranëvënëështë me “daktiloshkrim” përfundi-mi i tregimit të fundit që mbyll fash-ikujt e shtypshkronjës të qepura medorë. Tregim, i cili do të jetë temë enjë shkrimi tjetër për Mitrush Kute-lin. Por ka ardhur koha të themi ne:Ah, sikur të rronte Mitrushi tëgjente të plotësuar ëndrrën e tij!

Veprën e plotë të përgatitur medashurinë e madhe që ia kthejnë tëbijtë, “rebelët” e tij, së bashku memirënjohjen e shprehur prej atyreqë ndihmuan botimin e saj. Dukearritur të realizojnë botime të sh-këlqyera nga të gjitha drejtimet nështypshkronjën me emrindomethënës Grand prindGrand prindGrand prindGrand prindGrand prind.

Dr. Shk. Tatjana Haxhimihali

Shënime1-Ka qenë një ide e Aleks Budës, Skënder

Luarasit dhe Arshi Pipës për të botuar së bashkunjë revistë letraro-artistike. Ideja realizohetvetëm në vitin 1945 kur del e përmuajshmjakulturore “Bota e Re” me redaksinë e përbërënga A. Buda, N. Hakiu, M. Kuteli, S. Luarasi,Sh. Musaraj, A. Pipa, Z. Sako, Dh. Shuteriqi, S.Toto, A. Varfi.

2 Shpirtrat e mëdhenj takohen.3 Të dy miqtë ishin marrë vesh që shpërndar-

jen e librave të Mitrushit në Elbasan ta bënte njëlibrashitës, punën e te cilit e ndiqte Aleksi.

4 Aleksi pati përgatitur përkthimin në gjer-manisht të disa tregimeve të M. Kutelit për prof.Valjavecin, i cili është marrë me çështje të al-banologjisë në Institutin e Evropës Juglindorenë Gjermani në fillim të Luftës II Botërore.

5 Ky mendim është shprehur edhe në M.Kuteli: “Shënime letrare”, Sht. Bot. “GrandPrind”, T. 2007, (“Gjeografia letrare”) fq.423.

6 Kanë qenë skedarë me skeda të mbledhuranga letërsia dhe folklori ballkanik ku evidento-heshin fjalë të shqipes në konkordancë megjuhët ballkanike, që do të shërbenin për për-gatitjen e një teme, e cila do t’i jepte Aleksitvendin e lektorit të shqipes pranë Prof.C.Tagliavinit në Universitetin e Padovës, por qëu ndërpre për shkak të luftës.

7 Mendim i shprehur edhe në “Shënimeletrare”, Sht. Bot. “Grand Prind”, T. 2007, (AgoJakupi), fq. 471.

8 Në secilin libër është shkruar me kaligrafidedikimi: “Leksit - me dashuri - m. Kuteli”, vetëmnjëri (“Këngë e britma nga qyteti i djegur”) kashënimin: “Leksit me dashuri - këto duaj luleshmali”.

E diel, 28 Maj 201718 -LETERSIA ARABE BASHKEKOHORE

TTREGIM

Letërsia e vendeve arabe vjen në pak raste si këtë herë tek “Milosao” në një përkthim të kujdesshëm të KujtimMorinës, që duhet vlerësuar për zgjedhjen e tij. Kjo sepse ti më shumë sesa propaganda e ditës kupton funksion-imin e brendshëm të këtyre vendeve përmes përshkrimit letrar. Dhe, cila fushë më mirë se letërsia mund ta bëjëkëtë…

NGA HAIFA AL SANOUSI

“Artikulli i parë që shkrove mëbëri të ndihesha sikur isha për-ballë një shkrimtare të madhe” itha njëri.

“Faleminderit’ tha ajo me njëbuzëqeshje të madhe në fytyrë.

Ajo ishte shumë e lumtur atëditë megjithëse nuk kishte plani-fikuar të ndiqte konferencënsepse kishte dhimbje koke. Njëprej kolegëve të saj e kishte nxi-tur për të marrë pjesë.

‘A mund të na thoni çfarë do tëthotë për ju gazeta ‘Al Vatan’?

“Është jeta ime, e gjithë jetaime” u përgjigj ajo me krenari.“Gazetat janë të pazëvendë-sueshme për mua; ato janë si ajriqë marr frymë; do të vdisja nësenuk mund të shkruaja artikullintim të përditshëm” shtoi ajo meentuziazëm.

“Çfarë interesash keni përveçpunës?”

“Të lexuarit do të thotë gjithç-ka për mua. Libri është burimi impër të zbuluar botën përreth. Aiështë një mjet për t’ia zgjaturjetën çdo gjëje të vlefshme. Libriështë elementi i ruajtjes, përcjell-jes së eksperiencës, vëzhgimeve,dhe shprehjeve krijuese në njëvlerë të qëndrueshme. Kam qenëe dhënë keq pas librave qëkurisha fëmijë. Kam qejf t’ju dhurojlibra, të njohurve. E kaloj kohëne lirë duke lexuar libra me tema-tikë të ndryshme. Gjithashtu ecibuzë detit tre herë në javë. E nd-jej detin si burim të frymëzimitpër shumicën e ideve të mia.’

“Po për familjen tuaj, a…”Ajo e ndërpreu pyetjen që i

sillte ankth përpara se ta pyesninpër burrin dhe fëmijët “Pse erdhakëtu. E dija se do të ma bënin këtëpyetje” po mendonte ajo.

“Mirë, mendoj se duhet të sh-koj tani sepse po bëhet më shumëse një orë intervistë. Ju falënderojsinqerisht për ftesën në univer-sitet dhe pres me padurim t’jushoh përsëri në të ardhmen.”

Ajo u përpoq t’i jepte fundtakimit me studentët e profesorFaisal që e kishte ftuar atë në këtëtakim të hapur me më shumë senjëqind studentë të kursit të gaze-tarisë.

“Dëshirojmë të falënderojmëznj. Loulha Jassem, gazetare emirënjohur dhe autore e rubrikësditore “ Zonë e nxehtë’ të sëpërditshmes “ Al Vatan”.Shpresojmë se ka mbetur ekënaqur nga ky takim me ne sot”.Profesor Faisal buzëqeshi dhe ibëri shenjë njërit nga studentëtqë i solli asaj një buqetë të mrekul-lueshme me lule dhe një studenttjetër që i dha një çertifikatëmirënjohje.

Loulha i falënderoi ata përsëripër mikpritjen dhe falënderoigjithashtu professor Faisal për ft-esën. Ndërsa po përgatitej të lar-

gohej, studentët u afruan t’i bë-nin fotografi dhe i kërkuan t‘junënshkruante autografe. Sytë esaj nxorën shkëndija nga lum-turia dhe entuziazmi për të shk-ruar në rubrikën e saj për këtëeveniment.

Ajo u largua me nxitim ngasalla për të shkuar në ambjentete gazetës për t’i dorëzuar redak-torit artikullin që ajo e kishteshkruar ditën e mëparshme.Shikoi orën.

“Oh, është ora një tashmë, du-het të shkoj në shtëpi sepse mbe-sa ime do të vijë për drekë sot. Ajodo të jetë aty brenda disaminutash”

veten. “Po për familjen tuaj, a…?’Kjo ishte njëra nga pyetjet që iuduk si një gjemb i ngulur nëzemër. Pse duhej domosdo të ish-te e martuar!! Pse nuk e kupto-nin ata se ajo ishte ende beqare?Ajo ishte afërsisht 45 vjeçe dheende beqare. Ky ishte fati i saj dheajo s’mund t’i shmangej. Ajo dotë donte të ishte martuar dhe sh-tëpia e saj të ishte plot me fëmijëpor ky ishte një mirazh tani; ajoishte viktimë e destinit të saj.

Ora po shkonte 2 mbasdite dhenuk dukej shenjë se Hendi povinte. “Nuk e di pse ajo po vono-het, ajo është e rregullt gjithnjënë orare” mendonte.

njerka që e urrente atë dhe mer-rej me të si me një vajzë të dorëssë dytë. Babai i saj kishte një per-sonalitet të paqëndrueshëm qënuk mund t’i rezistonte ligësisësë gruas së tij. Ai kurrë nuk arri-ti të mbronte fëmijën e tij.

Ajo ishte larguar nga shtëpiae babait të saj për të shkuar tëjetonte me vëllain e saj më të madhNauaf që ishte dhjetë vjet më imadh. Kjo lëvizje kishte qenë edetyruar pas vdekjes së babait tësaj. Nuk ishte shumë e mirëpri-tur as në banesën e re. Nauaf nukishte i kënaqur me këtë gjendjesepse ai e dinte se gruaja e tij nuke donte Loulhan aty, megjithëse

CILA ËSHTË HAIFA AL SANOUSIHaifa Al Sanousi është një shkrimtare kuvajtjane. Ka kryer doktor-aturën për letërsi moderne arabe dhe kritikë në Universitetin e Gllas-gout në Skoci, Mbretëri e Bashkuar. Aktualisht punon si Profesore eAsociuar për gjuhë dhe letërsi arabe në Fakultetin e Arteve të Univer-sitetit të Kuvajtit. Ka botuar një përmbledhje me tregime të shkurtranë anglisht të titulluar “Gratë në një shtjellë” (Women in a Swirl) dhedy përmbledhje të tjera në arabisht përkatësisht “Zhurma” dhe “Ikjae detit”. Ka botuar gjithashtu një libër me proza poetike në anglisht tëtitulluar “Momenti i heshtjes” (The Moment of Silence). Haifa ështëanëtare e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kuvajtit dhe asaj të Mbretërisësë Bashkuar.

Të kërkosh për asgjë

një me mendje. Kishte dështuarnë shkollë dhe nuk kishte gjeturnjë punë kështu që bënte me fajLoulhan për kompleksin e saj tëinferioritetit, që e kishte tejkalu-ar për gjithçka.

Loulha kishte ikur nga shtë-pia dhe kishte kaluar disa javë menjë kushërirën e saj përpara se tëlëviste në banesën e vet. Ishte edetyruar tani të mbështetej nëforcat e veta. Ky ishte largimi idytë që e la atë me plagë në zemërqë nuk do të shëroheshin kurrë.Ajo lidhej rrallë me vëllain e sajNauaf por Hend dhe Helal pyes-nin vazhdimisht për të. Helal ish-te martuar dhe kishte udhëtuarpër të ndjekur studimet në Uni-versitetin e Hauardit ndërsaHend u diplomua në Institutintregtar të Kuvajtit dhe punontenë Bankën Kombëtare.

Ora ishte dy e gjysëm dhe Hen-di nuk kishte ardhur akoma.Loulha po bëhej merak për të,‘Ok, ku je Hend? Jam vërtet eshqetësuar?’

Ca minuta më vonë Hendi emori në telefon,

“Hello teze, më vjen me tëvërtetë keq. E di se duhet të tëkisha telefonuar por isha shumëe zënë dhe harrova fare. Kërkojfalje”

‘Oh, nuk mund ta besoj që pota dëgjoj zërin tani. Shyqyr Zotitqenke mirë. Vetëm nxito, jam metë vërtetë e uritur”

“Kam frikë se nuk do të mun-dem të vij. Nuk kam mbaruarpunë akoma. Bosi im thotë se nukmund të largohemi derisa t’imbarojmë dosjet kryesore. Mëvjen me të vërtetë keq por të prem-toj se do të takoj javën tjetër.Kalofsh mirë dhe mirupafshim”

“Mirupafshim Hend, shihemijavën tjetër” Loulha e uli recep-torin duke u ndjerë e mërziturvetëm.

Ajo la dhomën e gjumit dhe sh-koi në zyrë ku po shikonte librate saj, gazetat dhe artikujt por nukkishte asgjë që ta gjallëronte disi.Po meditonte për hallin e saj,“Kush ka nevojë për mua? Kushmendon për mua? Kam qenë endruajtur për të hyrë në lidhje menjeri sepse parandjej që gjithnjëdo të më lërë në fund. Ata men-dojnë vetëm për veten e tyre.Askush nuk kujdeset për njeri,askush’ po mendonte Loulha.

Ajo preku fytyrën e saj dhe ushikua në pasqyrë në tavolinën esaj të zyrës. ‘Oh, të gjitha rrudhatulërijnë për moshën time. E kamhumbur jetën time duke e kaluarvetëm megjithëse e rrethuar menjerëz. Askush s’e di tragjedinëtime. Ajo vuri kokën mbi tavolinëdhe filloi të qajë. E gëlltiti brengëne saj, u kthye në shtëpi dhe kërkoinë çantë për tabletat. “Duhet t’indaloj këto” po mendonte.

Një ndjenjë e çuditshme pani-ku e shtyu të kërkonte një takimme terapistin, ditën tjetër.

Ajo nxitoi për në shtëpi dheLiza, shërbëtorja, i dha asaj listënme njerëzit që e kishin telefonu-ar.

“A thirri mbesa??” pyeti ajo nëankth.

“Jo, mam, nuk mori.” u përgjigjshërbëtorja, “ Kam gatuar gjellëtë shijshme dhe sallata do të jetëgati tani”

“Faleminderit Liza. Mos harrotë bësh ca lëng të freskët portokal-li. E di se Hendi i pëlqen lëngjet efreskëta”

“Po, mam” u përgjigj Liza.Loulha shkoi në dhomën e

gjumit ndërsa ndjente paksa mar-rje mendsh. Kishte nevojë të çlod-hej për disa minuta për ta marrë

Loulha kujtoi artikullin që dotë botohej ditën tjetër. Ishte përndjenjat e brendshme të njerëzve.Ajo kishte pasqyruar edhe ndjen-jat e saj të brendshme gjithash-tu. Ajo do të donte që dikush tëkishte qenë në dijeni të flakës nëkraharorin e saj të shkaktuarnga vetmia. Ëndërronte gjithnjëqë një burrë do të vinte dhe taçlironte nga vuajtja.

Solli ndër mend fëmininë e sajdhe vuajtjet e adoleshencës. Ajonuk mund të harronte kurrëçfarë i kishte ndodhur në të kalu-arën. Fati e kishte vënë atë në njëbotë brengash dhe trishtimi. Nënae saj kishte vdekur ditën që ajokishte lindur. Ajo ishte rritur nga

mbesa dhe nipi i saj Hend dheHelal ishin shumë të gëzuar tëkishin dikë që kujdesej dhe kalon-te ca kohë me ta. Të dy ishin nën10 vjeç ndërsa ajo ishte njëzet, nëvitin e dytë të kolegjit. Ajo bëntenë shtëpi rolin e tezes së dashurdhe të kujdestares për fëmijët evëllait. Nëna e tyre e kalonte shu-micën e kohës jashtë.

Ajo kujtonte skenën etmerrshme që e detyroi të largo-hej përsëri nga shtëpia. Ajo ishteviktimë e gruas së vëllait të sajFatima, që kërkonte me insistimdivorc nëse Loulha nuk largohejmenjëherë. Ajo ishte xheloze meLoulhan sepse ajo ishte shumë ecekët. Ajo ishte dy me trup dhe

E diel, 28 Maj 2017 - 19MEA CULPA

...nga numri i shkuar“Milosao” e këtij numri kishte një inter-

vistë bajagi të gjatë të studiuesit AnastasKapurani për Ismail Kadarenë. Redaktorie kishte marrë ngacmimin nga libri studi-mor i autorit “Kadare ose Liria e Fjalës sëmunguar”, personazh që në vitet e funditka dhuruar shumë studime thelbësore. Mëparë edhe për Lasgush Poradecin dheMigjenin. Përgjigjet mund të ishin disi mëlakonike, por i intervistuari e zgjidhi ndosh-ta heshtjen e stërgjatë duke i përdorurpërgjigjet e pyetjeve dhe si esse-ra dek-lamative. Gjithsesi, ai jepte përgjigjeshumë të sqaruara dhe për tema të cak-tuara brënda pyetjeve. Mund të ishte pakmë i thukët dhe me më pak inat me mjedi-sin tonë të tollovitur.

“Në një vështrim më të rrokshëm,koha te Kadare ngërthen segmentinqë përcakton kohën moderne të sh-qiptarit, gjysmë-mijëvjeçarin që fillonme pushtimin otoman e këndej. Nëkëtë mynxyrë shqiptarët nuk hyjnë simjeranë apo të paemër. Ata hyjnë metorbën plot ngase janë bij të Motit tëMadh të Skënderbeut”, shprehetz.Kapurani, që studimin e tij për Kadarenëe ka shpalosur te studimi. Gjithsesi titulline lamë për atë që ai thotë për Enver Hox-hën.

Në këtë numër redaktori mendoi se iavlente të përfshihej edhe një speciale merastin e 100-vjetorit të lindjes Qamil Grez-da, piktorit të njohur shqiptar. Shkrimipërkujtimor ishte mbështetur nga dy au-torë, që ofronin një shikim mbi punën dhe

historinë e jetës së tij... Akademia e Sh-kencave në Tiranë do t’i kushtojë me këtërast një sesion shkencor. Në të gjallë, pik-tori me origjinë kosovare krijoi një korpusveprash me kreativitet të lartë shprehës,ku mund të dallohen portrete si “Roma-nia”, “Portret plake”, “Portret gruaje”, “Sh-kodrani” e të tjera. Në kujtimin e Kosovës,gjithnjë në zemër, ai realizoi edhe “BajramCurrin”, “Isa Boletinin”, “Grykën e Kaçan-ikut”, “Lidhjen e Prizrenit “ “Hasan Prish-tinën”, etj., shprehen studiuesit e tij.

Niketa Stefa na solli diçka interesantelidhur me kinematografinë dhe komu-nizmin. “Sot shtrohet çeshtja e trans-metimit apo jo të filmave të kohës sëdiktaturës. Ka randësi fakti se brezi mai ri nuk i zotnon instrumentet konceptu-ale dhe shumë shpesh s’ka kulturën e

mjaftueshme historike për me gjykuefilmat e asaj periudhe. Kuptohet ato fil-ma nuk do të mund të përkeqësojnësot nostalgjikët e atij sistemi si edheata që e shfrytzuen dhe u shfrytzuenprej tij. Mbetet problem transmetimipa kriter sidomos i filmave propagan-distikë të diktaturës”, thuhet në shkrim.

Doktori i njohur Pandeli Çina na kishsjellë disa poezi të Shimborskës, përk-thyer nga origjinali. E veçanta e autoresështë mundësia e sintezave, që publikui ndjek nga këndvështrimi interesant që ika dhënë përkthyesi...

Grafikisht faqen e parë e zgjodhëmme një imazh të Klimt si një mënyrë për t’idhënë më shumë modernitet suplementittonë, që duhet thënë se nuk ishtezgjidhur aq mirë grafikisht në këtë numër.

NGA HAIFA AL SANOUSI

Isha në një gjendje trullosje tëvërtetë kur shihja vajzën timetë bukur të veshur me fustanin

e nusërisë. Sytë m’u mbushëm melotë. Miqtë e mi dhe të afërmit epranonin që edhe unë gjithashtudukesha shumë e bukur atë ditë mefustanin rozë.

“Ti je po aq e bukur sa vajza’ mëtha një shoqe e vjetër me njëbuzëqeshje të shndritshme. ‘Duhettë përqëndrohesh tani në jetëntënde, Sarah” shtoi kushërira ime.

Lulet që porosita për vajzën timedhe burrin e saj mbërritën vonë.Sapo ia treguan Noriyah, vajzëstime të vetme, ajo më kërkoi mesytë e saj të zinj të bukur për të mëdhënë një falënderim të shpejtë.Ajo ishte xhevahiri i jetës time.Unë kam jetuar vetëm për të, pashumbjes së babait të saj, kur ajoishte vetëm dymbëdhjetë vjeçe.

Kujtoj natën kur mora lajmin evdekjes së babai të saj gjatë Luftëssë Gjirit. S’mund ta imagjinoja qëai mund të ndahej nga jeta aq pa-pritur. Ne ishim të gjithë të lidhurngushtë dhe Noriyah e donte atëshumë. Akoma e kujtoj atë ditë kurajo më kërkonte arsyen pse ai ish-te zgjedhur për të vdekur.

Sot në fustanin e saj të martesës,ajo duket si një princeshë. Mundtë shoh lumturinë që rrezëllon nësytë e saj. Psherëtiva kur e pashëduke vallëzuar me bashkëshortine saj. Ajo po na buzëqeshte të dyve.Unë isha e emocionuar dhe e frikë-suar gjithashtu kur takova përherë të parë Xhemalin (Jamal), tëfejuarin e bijës time. U vura nësiklet. Më habiti kur tha që ai e kish-te parë atë në universitet dhe që edashuronte atë. Po fliste për tëgjithë kohën dhe s’pushonte së thë-ni sa vajzë e shkathët dhe e sh-këlqyeshme ishte ajo. Ajo ështëëndrra ime dhe unë thjesht s’mundtë jetoj pa të, po më thoshte ai. Epyeta atë nëse ai kishte pasur mëparë një përvojë dashurie me ndon-jë vajzë tjetër të cilën ai e mohoi.Nuk e di pse ia bëra atë pyetje pornjë ndjenjë frike që m’u fanit nëzemër më shtyri ta pyesja ashtu.Ajo është fëmija im i vetëm të cilëne dua kaq shumë. Nuk dua ta shohatë të vuajë një ditë nga martesa esaj. Ajo është vetëm tetëmbëdhjetëvjeçe. Ka jetuar me mua dhe ka për-balluar ashpërsinë e jetës. E di seunë i kam dhënë dashurinë dhepërkujdesjen që s’mund të gjentenë vend tjetër.

Fustani i saj i dasmës është ibërë me dantellat më të bukura tëbardha që mund të gjenden nëdyqane. E kujtoj atë ditë kur mëlutej ta lija të vishte një fustan bojëqielli por unë refuzova. E dija se dotë dukej si një engjëll me këtë fus-

tan të bardhë të hijshëm.Mund të shoh sytë e vjehrrës së

saj që lëshojnë pak zymtësi pastajbuzëqeshin kur më shohin mua qëpërqëndrohem tek ajo.

Unë nuk jam aq e lumtur saqekisha pritur në ditën e saj të mar-tesës por nuk e di pse. Ndoshtasepse do të më mungojë apo mbaseështë një arsye tjetër që s‘e kap dotpikërisht tani. Në këtë momentarrij ta kuptoj çfarë do të thotëndjenja e amësisë dhe e dashurisëgjithashtu.

Gëzimi që përshkëndit në sytë eXhemalit më bën të ndjehem ekënaqur. Mezi marr frymë, kam njështrëngim në gjoks dhe ndjej njëpeshë të rëndë që më bën të mosndihem rehat.

Si në shumicën e dasmave kuva-jtjane, ceremonia zyrtare ështëplanifikuar më herët, para dy mua-jsh. Unë e vonova martesën derisaajo të përfundonte provimet. Ajoka qenë me të gjatë dy muajve tëfundit pas fejesës por në darkë kafjetur me mua deri këtë ditë. Taniajo do të shkojë tek shtëpia e saj ere. Unë e ndjej me të vërtetë që po ehumbas atë; e di se do të më vijë përvizitë por nuk do të fle më në njështëpi me të.

“Ai është shumë i pashëm,shikoje” një zë krrokëllues më ndër-pret mendimet. Është nëna e tij. Ijap një buzëqeshje të shtirur qënuk më del nga zemra.

“Unë e dua atë mam” zëri i hollëi Noriyah më kishte gërricurveshët një ditë. Ishim ulur nëdhomën e ndjenjës dhe po bise-donim me të. I fola për të dhe ithashë që ajo ishte shumë e re përtu martuar por ajo insistonte përtë hyrë në portën e martesës. Ishtehera e parë që vajza ime kishteshprehur lirshëm emocionet e sajnë atë mënyrë. “Unë e dua atë” kish-te thënë ajo. Nuk doja t’ia thyejazemrën, kujtoja vuajtjet e saj pasvdekjes së babait të saj dhe fjalëtmë ngecnin në fyt. “A je e sigurtë?”e pyeta. ‘Po, mam, të lutem” kishteqenë përgjigjia e saj. Nuk mund tëharroj sytë e saj që po më luteshintë bija dakord dhe unë pranova. Mekapluan emocione të papërsh-kueshme. Ajo kishte qenë një fëm-ijë i errësirës, pa një burrë në jetëne saj, kështu që ajo ishte aq e lum-tur që dikush kishte rënë në dashu-ri me të. Unë isha mposhtur ngasytë e saj të bukur. Doja të refuzojavdekjen e rinisë time pasi u bëra evé.

Mendimet më bënin të dal ngakarakteri si tingulli i një xhami qëthyhet duke më shkundur nga kuj-timet. Por nuk e di përse ende ndi-hem në ankth. Dyshoj nëse dikushmund të mposhtë fuqinë e vetmisëtime. Të gjithë njerëzit që po nd-jekin dasmën më rrethojnë pors’mund të ma heqin këtë vetmi.

‘Oh, do të doja që kjo gjendje të

marrë fund” përshpëris ndërsasytë e mi vërejnë me kujdes përndonjë njeri që mund të më ketëdëgjuar.

“Ti je shumë e re dhe duhet tëmartohesh Sara’ më tha një kush-ërira ime një ditë. ‘Të lutem mosma përmend më. Noriyah është egjithë jeta ime dhe nuk dua të sjellnjë të panjohur në këtë shtëpi. Kyishte fati im dhe duhet ta pranojatë” kishte qenë reagimi im i vrul-lshëm megjithëse i shoqëruar mehidhërim dhe dhimbje.

Isha tridhjetë e dy vjeçe kur mëvdiq burri dhe mendja ime ishte ecliruar kur e mora vendimin për tëmos u martuar më.

“Bëhu trime” ishte një fjalë emadhe e mbushur me emocione tëngrohta, e thënë nga babai im qëmë kuptonte shumë mirë. Përpiqe-sha të tregohesha kurajoze në fy-tyrë për të mbuluar trishtimin dhedobësinë sepse nuk doja t’ia thyejazemrën. Jam i sigurtë se ai i kup-tonte ndjenjat e mia megjithëse aiishte një burrë i moshuar i verbërqë e donte familjen e tij dhe i kishtekushtuar gjithë jetën për t’i sjellëlumturi gruas së tij dhe fëmijëve.

Kalova ditë dhe netë duke men-duar për Noriyah dhe jetën time.Ndjehehesha e vetmuar dhe ezbrazët në zemër pas vdekjes sëburrit. Askush nuk dinte për nd-jenjat e mia të brendshme apo nukkuptonte vuajtjen time.Një burrë kishte trokitur në derëne zemrës time dy vjet pas vdekjessë burrit por unë nuk isha gati përnjë dashuri të re. Ndjehesha në fajndaj vajzës adoleshente që ishtevetëm katërmbëdhjetë vjeçe atëkohë. “Ti nuk do të martoheshmam apo jo?’ Sytë e saj ishin drej-tuar diku që unë tashmë e dija dhezëri i saj ishte i mbushur me trish-

tim. “Kurrë, e shtrenjta ime” iupërgjigja vetëm për ta qetësuar.Nuk mund ta mohoj që kishanevojë vërtet për një burrë që tëshëronte plagët e mia por nuk gux-oja ti thoja asaj që doja të marto-hesha. E dija se ajo do të më ur-rente përgjithmonë. Shtrëngimi nëfyt më bëri të veproja sikur ishamemece. Hyra në një botë heshtje-je pas pyetjes së saj dhe reagimittim. Refuzova dhe raste të tjeramartese për shkak të lotëve që sh-kumbëzonin në sytë e saj atë ditë.

E kalova jetën time duke priturpër asgjë. Isha një grua plot mepërgjegjësi dhe obligime. Isha nënjë dilemë; ndërmjet një jete të re-alitetit dhe imagjinatës. Mendojapër refuzimin e Noriyah për tumartuar. A ishte xheloze ajo apoegoiste?

Çdo mëngjes do të takoja rrugësfqinjen time Buthainah. Ajo ishtee divorcuar me dy fëmijë. Burri isaj e kishte lënë atë dhe ishte mar-tuar me një tjetër. Buthainah mëthoshte shpesh se unë isha shumëe bukur dhe nuk kisha humbursharmin madje edhe afër tëdyzetave. Një ditë ajo u martuapërsëri dhe i la dy fëmijët me nënëne saj. “Dua të jetoj jetën time Sa-rah. Nuk mund ta ndryj jetën nëkëtë shtëpi. Vetmia ma ka pushtu-ar shpirtin çdo ditë. E ndjeja se kamnevojë për dashuri dhe shoku i vël-lait më propozoi për martesë dhepranova”, po thoshte ajo e lumtur.

E ndjeja se Buthainah kishte tëdrejtë që vendosi të martohej nëntëmuaj pas divorcit ndërsa unë kishakaluar më shumë se gjashtë vjetpa marrë një vendim. A po hapërd-arem kështu? A po i rrënoj emocio-net e mia duke i thyer rrahjet ezemrës drejt dashurisë? Këto ishinpyetjet torturuese që nuk pata gux-

im asnjëherë tu përgjigjesha.Kur Noriyah dëgjoi thasheth-

emet e fejesës time me vëllain eButhainah, ajo iku nga shtëpia dhee kaloi natën tejk shtëpia e babaittim. I lutesha të kthehej në shtëpimëngjesin tjetër dhe t’i betoheshaqë asgjë nuk do të ndodhte dhekurrë nuk do ta lëndoja në atëmënyrë. I premtova se nuk do tëmartohesha dhe ai ishte premtimiim i dytë. Ajo ishte në vitin e dytëtë shkollës së mesme dhe unë ishaatëhere tridhjetë e shtatë vjeçe.Hareja që ka pushtuar Noriyahdhe Xhemalin më zgjojnë nga men-dimet. Duke e parë që po më shikon,vras mendjen nëse do të mërzitejpo të martohesha tani? Shpresoj seajo do të japë një shenjë pohuesepas gjithë asaj çfarë kam bërë përtë.

Disa vajza të bukura filluan njëvallëzim tradicional kuvajtjan dhenëna e Xhemalit iu bashkua. Shikojveten time. Po nëse dal edhe unë?Jam akoma e re dhe e bukur. Jam esigurtë se do t’i tërheq të gjithagratë me vallëzimin tim.Një ndjesi e veçantë më shtyn drejtNoriyah dhe e puth atë me dashu-ri. Do të ishte një moment perfektpër të vallëzuar tani por diçka mëfrenon. Jam ulur në një karrike, etopitur dhe e mpirë, me sytë ngu-lur vajzave që vallëzojnë, e pazon-ja për të marrë vetë ndonjë veprim.Papritur ngrihem në këmbë,krahët e mia dhe koka lëvizin dhemund të dëgjoj reagimin emysafirëve të tjerë.”Shikoni sa e bukur është!”

‘Çuditem pse nuk është martu-ar gjithë këtë kohë pas vdekjes sëburrit”

Nga drithërimat që më ka-plojnë në atë moment të parë, dojatë ndaloja por duke parë lumtur-inë në sytë e Noriyah vazhdoj tëkërcej. Eci më tej, sytë e mi shohinnë dysheme nga turpi. Kam kri-juar portretin e një gruaje të hesh-tur për kaq shumë kohë, çdo tëthonë ata tani?

Kujtimet më pushtojnë përsëri.Ulem në një karrike e zhytur nëbotën e fantazisë dhe ëndrrave. Padiskutim e ndjej se diçka po lëviznë zemrën time, pesha në gjoksintim po lehtësohet ngadalë. Një ndje-si shërimi del në pah në atë momenttë çuditshëm. Më duket vetja si njëpilot që drejton një avion bosh dhezbarkon në një botë të shkretë.Pastaj e shikoj veten në një pasqyrëzmadhuese. Mund ta dalloj atëduke buzëqeshur pas një periudhekaq të gjatë hidhërimesh. Ngada-lë, ndjenjat e lumturisë më push-tojnë. Nuk mund t’ju rezistoj. Ngri-hem përsëri, e çliruar që enigmatashmë është zgjidhur. Më në fundkam vullnetin për të bërë diçka përtu kthyer përsëri në jetë.

PërPërPërPërPërkthkthkthkthkthyyyyyer nger nger nger nger nga Ka Ka Ka Ka Kujtim Morinaujtim Morinaujtim Morinaujtim Morinaujtim Morina

Vendimi

E diel, 28 Maj 201720 - LETERSIA SHQIPTARE NE BOTE

EESSE

Shkrimtari shqiptar Arian Leka botohet në Berlin. Ky botim i fundit u publikua falë përzgjedhjes dhe kujdesit të dy emrave tënjohur për letërsinë në atë vend: të shkrimtarit, poetit e përkthyesit gjerman Michael Krüger, i cili është dhe gjithashtu edhe Presi-dent i Akademisë Bavareze të Arteve të Bukura si dhe të shkrimtares, përkthyeses dhe kritikes letrare gjermano-kroatem AlidaBremer.

Është hera e tretë në pakvjet që proza e shkrimtarit Arian Leka, zë venddisa prej antologjive eu-

ropiane. Së pari kjo krijimtari ësh-të botuar në “BEST EUROPEANFICTION”, 2011, (London, Illinois).“Vëllezër në brisk” (Brothers ofthe Blade) titullohet tregimi i përk-thyer nga Sara Lynn Smith,përzgjedhur dhe edituar nga sh-krimtari Aleksandar Hemon meparathënie nga romancieri irlan-dez Colum McCann.

Më pas kjo botimet kanë vijuarme antologjinë “Das Hemd”(Leykam) Graz, Austri, 2014, kuArian Leka botoi “Në kërkim tëkëmishës së humbur”.

Së fundmi sapo është botuaredhe në Gjermani nga edicioniPropyläen “Ullstein BuchverlageBerlin” antologjia letrare me tit-ull “Glückliche Wirkungen”.

Ky botim i fundit u publikua falëpërzgjedhjes dhe kujdesit të dyemrave të njohur për letërsinë nëatë vend: të shkrimtarit, poetit epërkthyesit gjerman Michael

në këtë antologji.

Synopsisi i tregimi “Qeli prejSynopsisi i tregimi “Qeli prejSynopsisi i tregimi “Qeli prejSynopsisi i tregimi “Qeli prejSynopsisi i tregimi “Qeli prejletre”letre”letre”letre”letre”: Kjo prozë rrëfen jetën e njëprifti-përkthyes (Haxhimihali,emri i personazhit), i burgosur nëvitet e diktaturës të cilit, gjatë pe-riudhës së burgut i duhet të përk-thejnë në gjuhët e Europës joletërsinë më të mirë shqiptare,edhe letërsinë e atyre që i kishteshokë qelie dhe që ishin burgosurpër shkak të letërsisë. Ai duhet tëpërkthente me porosi të shtetitletërsinë zyrtare të realizmit so-cialist, të atyre që nuk ishin në

njëjtën antologji ata që iu hap gjok-si nga plumbi në zemër, me të tjerëtqë gjokset iu shpuan nga vrimat emedaljeve të praruara? Si do të ndi-heshin në të njëjtin libër ata që ulidhën me litarë dhe ata që librat ipatën me lidhje speciale dhe tëqepur me pe? A duheshin të ishinbashkë në të njëjtin libër, nën tënjëjtin kapak? Si mund të ishte tit-ulli i antologjisë? A do i ngante lib-ri një kampi përqendrimi apo kop-shtit botanik, të mbushur me luletutopike? Këto dyshime e sho-qërojnë vetminë e Haxhiamihalit,derisa e dorëzon antologjinë. Mes

PPPPPeter Byreter Byreter Byreter Byreter Byrnenenenene, nën titullin “Non-standard Tales From The RealEurope”, shprehet: “Arian Leka natondit me rrëfimin e tij, tek na për-ball me peshën e përgjegjësisë qëmund të rëndojë mbi familjen sh-qiptare. Veçse një barrë e atillërëndon po aq edhe në një morivendesh të tjera europiane. Ështeinteresant portretizimi i ndjerë ianoreksisë nga Hilary Mantel, qëvëzhgon një familje britanike nëkahun “perëndimor” të Europës,ndërkohë që familja te tregimi iArian Lekës është e njësuar dhenënkupton “edukim prindëror”,ndërsa në Shqipëri ajo merr kup-

Shkrimtari Arian Leka botohet në Berlin“Qeli prej letre”, pjesë e antologjisë letrare “Glückliche Wirkungen”,

mos na përkasë më ne, pornjerëzve të tjerë, atyre që sot pobëhen gati të mësyjnë në jetën etij, duke na flakur ne të gjithëve,familjarëve të tij jashtë nga para-jsa jonë.” Teksa mediton me brisknë dorë mbi fytyrën e vëllait tëvogël, akti na kthen mbrapsht, nëtë kaluarën e familjes: “…kudoplagë, vraja, blana, lytha të vegjël,gropëza, të çara e vijëzime sa do tëmjaftonte vetëm një kalim i pa-kujdesshëm brisku, që fytyra tëlahej në gjak. Dhe sakaq, fëmijëria,koha e pakthyeshme kur ata ish-in të pandarë, i kaloi brenda njëçasti. Mes gishtërinjve dhe nëhapësirën mes dy plagëve iufaneps një tjetër kohë: koha kurata llangosnin njëri-tjetrin mebojë këpucësh e me kolinoz nëgushë, nën hundë e në faqe për t’ubërë sa më shpejt burra me mus-taqe të sajuara...” Historia mbyl-let me një shënim që do të shër-bente si një epigraf për të gjithëpërmbledhjen: “Ne ndryshojmëveten për shkak të të tjerëve, nepaguajë çmim të lartë vetëm përtë qenë së bashku ...”

“Në kërkim të këmishës së“Në kërkim të këmishës së“Në kërkim të këmishës së“Në kërkim të këmishës së“Në kërkim të këmishës sëhumbhumbhumbhumbhumbur”ur”ur”ur”ur” - Auf der Suche nachdem verlorenen Hemd.

Kleine Zeitung:Kleine Zeitung:Kleine Zeitung:Kleine Zeitung:Kleine Zeitung: “Kjo është njëndërthurje e historisë personale

Krüger, i cili është dhe gjithashtuedhe President i Akademisë Bavar-eze të Arteve të Bukura si dhe tëshkrimtares, përkthyeses dhe kri-tikes letrare gjermano-kroate Al-ida Bremer.

Titulli i antologjisë është“Glückliche Wirkungen” dhe ësh-të shkëputur nga letërkëmbimi idatës 21 Qershor 1798, mes poetitdhe mendimtarit Johan WoflgandGoethe me poetin tjetër gjermanFriedrich Schiller. Pjesë e an-tologjisë ku është botuar edhe kr-ijimtaria e Arian Lekës, janë sh-krimtarë të njohur dhe të vlerë-suar ndërkombëtarisht, si CharlesSimic (SHBA), Mircea Cartarescu(Rumani), Jeremy Adler (Britanie Madhe) Stefan Hertmans (Bel-gjikë), Helene Dorion (Kanada),Serhij Zhadan (Ukraninë), CécileWajsbrot (Francë), Colm Tóibín(Irlandë), Gerogi Gospodinov(Bullgari), Peter Schneider (Gjer-mani), Ivana Sajko (Kroaci), An-drej Nikoladis (Mal i Zi), Karl-Markus Gauß (Austri), Viktor Jer-ofejew (Rusi), Javier Cercas (Span-jë) etj.

Tregimi Arian Lekës, i cili e hapkëtë antologji, titullohet “Qeli prejletre”. Në gjuhën gjermane kytregim është përkthyer nga Zuza-na Finger dhe mban titullin “DieZelle aus Papier”. Të dy hartuesite antologjisë, Alida Bremer dheMichael Krüger, jo vetëm që kanëpërzgjedhur krijimtarinë e au-torëve dhe janë kujdesur për bot-imin, por edhe kanë shkruar përsecilin nga krijimet e paraqitura

burg, por që as të lirë nuk ishin.Letërsinë “e lirë”, të përkthyer

nga Haxhimihali i burgosur, regji-mi i përdorte si propagandë, dukee dërguar madje edhe në PanairetNdërkombëtarë të Librit në Eu-ropë. Pas lirimit, menjëherë pasrënies së regjimit, Haxhimihalit,tashmë të liruar nga qelia, i vjenpropozimi për të hartuar dhe përk-thyer një antologji letrare, ku sh-krimtarëve të dikurshëm, t’i bash-konte autorët e ndaluar ata që nuke kishin parë kurrë jo dritën e bot-imit, por as të diellit, shkrimtarëqë kishin hyrë në burgje, por jo nëndonjë antologji.

Këtu fillojnë dilemat e përk-thyesit-prift Haxhimihali: A ishtee drejtë të ishin bashkë, në të

ndjenjës së drejtësisë hyjnore tëBibla që kishte studiuar e qërrëfente mbi të ujkun që lodron meqengjin, fëmijë që luan me gjarprinnë strofullën e tij dhe luanin dhedemin, që ushqeheshin së bashkume kashtë të artë dhe drejtësisë nënjë shoqëri, së cilës komunizmi ikishte premtuar Mbretërinë e Qie-jve, kur të zhdukeshin klasat dhelufta mes tyre.

Vlerësime kritikVlerësime kritikVlerësime kritikVlerësime kritikVlerësime kritikeeeee.....

Të trija antologjitë ku ështëbotuar krijimtaria e Arian Lekësjanë shoqëruar me reçensa dheshënime vlerësuese.

“Vëllezër në brisk” - “Vëllezër në brisk” - “Vëllezër në brisk” - “Vëllezër në brisk” - “Vëllezër në brisk” - Brothersof the Blade

timin e “detyrimit fisnor”.Brandon WBrandon WBrandon WBrandon WBrandon Wicicicicicksksksksks, shkrimtar dhe

studiues letrar, duke shkruarrreth antologjisë “Best EuropeanFiction” në “Art & Literature”,nënvijëzon: “Vëllimi përfundon menjë tekst të shkurtër, ngarkuarme tension të pabesueshëm, metregimin elegant “Vëllezër nëbrisk” i autorit Arian Leka, ku sinë një ritual, personazhi është idetyruar rruajë fytin pa qime të tëvëllait në ditën që atë do ta bëjnëdhëndër – një çast i vogëldomethënës, i ngarkuar me ankthdhe me dëshira sublime.”

KKKKKeeeeevin Fvin Fvin Fvin Fvin Frazierrazierrazierrazierrazier,,,,, kritik dhe sh-krimtar, në tekstin botuar në “AMap of Faces”, duke parashtruarpër lexuesin synopsisin tregimitthekson edhe se “…Në paraqitjenshqiptare, “Vëllezër në brisk” ngaArian Leka, vëllai i madh duhet tërruajë vëllain më të ri në një akttë ndërlikuar përkushtimi dhekeqardhjeje, përshkruar menëntinguj të dhunshëm dhe që nakujtojnë skenën e të njëjtit rit nga“Benito Cereno” e HermanMelville-it. Vëllai i vogël, një njeriguximtar dhe tërësisht njerëzor,për vite me radhë ka qenë shtyllae familjes, por që tash, kur marto-het, i duhet të ndahet prej saj. “Pasgjithe kësaj” - vëllai i madhngarkohet me dilemën – “…nësevëllai ynë i vogël nuk do të jetë mëbabá për ne, cili do të jetë ati ynë ivërtetë? Po unë kush do të jem?Çdo të jemi ne të gjithë, babai,motra, nëna dhe unë vetë, kur aitë mos jetë më ky që është? Kur të

të një fëmije të lindur me këmishë,me historinë e një vendi me zonate tij më traumatike të tij, si humb-ja e lirive themelore, fjala, lëvizja,prona, besimi, ateizmi, kolektiviz-imi (si ironi e globalizimit primi-tiv) privatja etj. Sa me fat mund tëquhej një fëmijë i rritur në njëvend absurd si ky…?”

“Qeli prej Letre” - “Qeli prej Letre” - “Qeli prej Letre” - “Qeli prej Letre” - “Qeli prej Letre” - Die Zelle ausPapier.

Alida BrAlida BrAlida BrAlida BrAlida Bremeremeremeremeremer: : : : : “A si alfa dhe Asi Albania. A është Alfa e konti-nentit tonë, ndoshta atje, nërrugën e Otrantos, përpara breg-detit shqiptar të Mesdheut, ku kapasur kaq shumë histori? A edhesi Antologjia.

Ne në gjermanisht e quajmëAntologji (Blütenlese), në latin-isht ajo quhet Florilegium, në gre-qisht Anthologia, dhe është kjoantologji që mbledh përgjigje përpyetjen mbi imagjinatën për njëbotë më të mirë. Buqeta me lule epriftit dhe përkthyesit të dikur-shëm Haxhimihali nga tregimi iArian Lekës shënon fillimin e njëEre të Re në Shqipëri – një detyrë evështirë kjo.

Michael Krüger: Michael Krüger: Michael Krüger: Michael Krüger: Michael Krüger: “Shqipëria,ky është vendi i shqiptarëve, ësh-të një vend i shkundur fuqishëmnga ideologjitë totalitare të shek-ullit XX. “Si mundi Zoti të lejonteqë ne të qeshim dhe të qajmë me tënjëjtët lot?” pyet veten Haxhimi-hali. Lindin pyetjet mbi rolin e fesë,që edhe pas fundit të ideologjiveende nuk kanë gjetur përgjigje.”

Arian Leka

E diel, 28 Maj 2017 - 21PERSHKRIM

NGA JASNA DIMITRIJEVIC

çka ka dashtëme thanë motra

që kam diçka në flokëqë mundem me ndejt edhe pakqë n’mëngjes i ka hapë sytë e ka pyet përmuaqë s’ka ndryshimeqë dyshemeja asht e lagun dhe me u kujdesëkur të dalqë me sjellë nji këmishë të pastër nateqë po i vjen keqqë kam vathë t’bukurqë mos me e harru çadrënqë vizita është për dhjetë minutaqë mos me ardhë kur s’asht koha për vizitaqë me ia shiku kambëtjanë ba mavis’janë ba maviqë kemi buzë t’njajta, hundë, vetulla t’njajtaqë s’kemi shumë kohëqë s’ka me u zgjuqë ka me u zgjuqë asht e kënaqunqë ka besu gjithë kohënqë mos me pasë frikëqë ma mirë po dukem me flokë t’shkurtaqë me luftuqë mos me heqë dorëqë me e lanë duhaninqë me e skenu pasaportën kur dal jashtëqë ka pritë e ka pritëe që s’ka me mbërriqë asht lodhëqë nuk varet prej sajqë kostumi asht n’dollapqë udhëzimi asht në këpucën e majtëkamba hyn ma lehtë kur futet n’qeset’plastikësfalemnderitkrejt këto ka mujt me i thanë motran’korridorin e spitalitnë mes të tetoritnë mes të shiut dhe heshtjespor veç m’ka shikum’ka matë e ka ngurrue unë kam ikëqë krejt këto gjaname qenë prapë të munduna

çka po dridhet mas muritfrigoriferi i markës obodinflaka e qiriut me e thithë tyminrrobat që thahenzani i një gruaje kur pyet ku jeku ke qenëgishtat e burrit që po e kallë cigarene mas saj edhe nji tjetërdridhet heshtja e tijdridhet syni i tij i majtëdridhet buza e saj e poshtmedridhet gota e xhamit n’tavolinëse atij po i k’cen gjunie po i k’cen dora e djathtëe mbase ka me fluturunëse e pyet edhe nji herëpo ndij se krejt po dridhete prapë po flej thuajse është veçfrigoriferi i markës obodin

çka ndodhisa isha në gjumë

terroristët sulmuan brukselin e bagdadinbota ndryshoibota mbeti e njëjtëdikush vdiq e dikush u lindmiqtë më braktisënerdhën sejmenëtdisa morrën vesh që i tradhtovadisa morrën vesh që s’vlej të humbin kohëme muaerdhën faturat e ujit të telefonit të internetitnë frigorifer u prish djathinjë diktator u lajmërua nga lokacioni i sigurtëmijëra njerëz vrapuan mas pokemonëve

e unë po rri kote ngathëte palënduare panevojshme

çka kam n’duardy decilitra ujë t’ftohtë për me u zgjunji palë çorape të lamefilxhanin e palamë ku e mbushi edhe nji kafelapsin dhe letrën për porosiçelësin dhe syzetdorezën n’daljema shumë s’mundem me mbajtkrejt të tjerat ma të mëdha se këto

e nëse më mpihet muskulinëse mas nji ndeshjeje t’randësishmemas vallëzimit a vrapimit mas fatitmuskuli përnjiherë naletkam me e fërku derisa të zbutetkam me e ledhatukam me i tregu përrallakam me u frikësue nëse edhe atëherë nuk e ndij pulsinkam me e qitë n’dritareqë me zbritë zogjtëme e çukit e me e ndukëqë macet me e rrokullisë n’oborrqë qentë me e gropu mas shtëpisëme e dënu

derisa t’zgjohetderisa t’përgjigjetkam me e shiku botën në sykam me e pyet veten a ka ndryshu diçkakam me kuptu se kurrgja s’ka ndryshukam me u kthy n’anën tjetërkam me u ba thuajse kurrë s’e kam pasë

ku me e çu kartolinënmbase në atë adresë ku e kam tavolinën mepajisje shkolloreme pasaportën e parë dhe emna t’skalitunpërjetësisht n’drrasëku vij për pushime veroreme lujt letra e me e shajt pushtetinapo në adresën e spitalit n’dritaret e s’cilitgratë n’korniza ia tregojnë botës shamitëpembe dhe maviapo në adresën e shkollës me g’shtenjan’oborrdhe me hymjen në anën e gabumee vonohemi edhe kur mbërrijmë me kohëapo me e lanë dikush në parkndërmjet bankës dhe çesmesku i gjuanim duqat e parëapo në adresën e sh’pisë n’cep t’qytetitku nji plakëme xhemper jeshil e me çorape të thuruname shami t’arnume n’kokë dhe me kaçik pulen’pjatëpo vdes n’këtë momentfillikat vetëkohëve të fundit u përmend veç përkokëfortësiapo atje ku s’asht ma kurrkushse unë jam n’rrugëapo n’atë adresë në atë ndërtesë me portretine aktorit të ndjerëme fasadën socialistete vendi për heronjtëku asnjiherë nuk kam hypor mrenda zemra po m’rrahëdhe e pyes veten qysh po ndihetnjimendku të shkon mendja kur thuashkruaji sh’pisë

*Përktheu nga origjinali serbishtQerim Ondozi

PPOEZIA

Shkrimtarja pjesëmarrëse në Rezi-dencën letrare “POETEKA - Tirana inBetween” - gjatë muajit Maj 2017 ish-te tregimtarja dhe kritikja letrare ngaBeogradi, Jasna Dimitrijevic.Gjatë qëndrimit të saj në Tiranë Jas-na Dimitrijevic u përfshi në veprim-tari dhe lexime publike, dha intervis-ta për mediet dhe u bë pjesë e taki-meve me studentë të Universitetit tëArteve. Jasna Dimitrijevic (1979), kastudiuar Letërsi të Përgjithshme dheTeori Letërsie. Ajo është kritike letraredhe autore tregimesh të cilat janëpublikuar në revista dhe antologji të

botuara të rajonit tonë dhe Evropës(Liceulice, Pouèak o nizovima, Book-sa, Beton, Ulaznica, Zarez, Bele•nica,Novi kaos, Arteist, Urbani vraèevi, Lit-eratura, Lichtungen). Tregimet e Ja-sna Dimitrijeviæ janë shpallur fituesnë konkurse të ndryshme të prozëssë shkurtër (në Vranac, Bele•nica, Ul-aznica), ndërkohë që libri i saj me tre-gime “Prepoznavanja” (Recognitions,2015) u botua pasi u shpall fitues ivendit të parë në konkursin e krijim-tarisë në dorëshkrim, organizuar ngaBiblioteka “Karlo Bijelicki” (Sombor),si dhe u përzgjodh në shortlist-ën elibrave më të mirë që konkurronin përçmimin kombëtar “Biljana Jovanoviæ”dhe “Dušan Vasiljev” (2015). Prejkëtej libri u bë fitues i çmimit “MirkoKovaè” për shkrimtarët e rinj ( nëhapësirën e ish- Jugosllavisë).Jasna Dimitrijeviæ është bashkëor-ganizatore e konkursit të parë “Bib-er”, mbi tregimin më të mirë shkruarrreth temës së pajtimit, konkurs i or-ganizuar për tregimet e shkruara nëgjuhën shqipe, maqedonase, bosh-njake, malazeze, kroate dhe serbe.Ajo është bashkëhartuese e përm-bledhjes shumëgjuhëshe me tre-gime të zgjedhura. Qëndrimi i saj nëRezidencën letrare “POETEKA - Tira-na in Between”, u mbështet nga rrjetievropian për letërsinë dhe librat -TRADUKI, në të cilin marrin pjesëAustria, Bosnje-Hercegovina, Bull-garia, Gjermania, Kosova, Kroacia,Lihtenshtajn, Mali i Zi, Maqedonia, Ru-mania, Serbia, Sllovenia, Shqipëriadhe Zvicra.

NGA DR. VALBONA NATHANAILI

Ruchir Sharma vjen përherë të parë në gjuhënshqipe, por me një libër të

mrekullueshëm dhe shumë tëveçantë. Me një përvojë të gjatësi investitor dhe akoma më tëgjatë si kontributor me opinionee artikuj të ndryshëm për shumërevista e gazeta prestigjioze, syn-imi i autorit është të na shpje-gojë, nëpërmjet ilustrimeve efakteve me shtrirje në kohë dhehapësirë, se evolucioni i ko-mbeve bëhet nëpërmjet cikleve,me ulje e ngritje, me periudhabegatie dhe periudha të vështirafinanciare ekonomike, një lloj sitreni në kodrinat argëtuese ruse,por që në rastin e kombeve mun-gon dimensioni argëtues kurcikli ekonomik i radhës është aii rënies, ose edhe i krizës finan-ciare. Sipas autorit, çdo gjendjeekonomike, veçanërisht ato qëkarakterizohen nga një boomekonomik, nuk mund të zgjasëpër periudha shumë të gjata ko-hore. Për ta pasur lexuesi të le-htë parafytyrimin, gjendja e njëboomi ekonomik mund të përsh-kruhet si gjendje me ekuilibër tëpaqëndrueshëm, për shembullnjë objekt që e kemi ngjitur nëmajën e një mali të lartë, të cilinedhe forca më e lehtë e nxjerr ngakjo gjendje dhe në të cilën mundtë kthehet përsëri vetëm nën ve-primin e forcave me efekt krejtë-sisht të kundërt.

Për këtë, është shumë e rëndë-sishme të jemi të ndërgjegjshëmpër forcat që i ushqejnë dhe atoqë i frenojnë ngritjet dhe rënietekonomike, për politikat që du-het të hartojmë e zbatojmë, përfaturat që duhet të paguajmë.Dhe të parashikojmë! Por Shar-ma sugjeron, se saktësia eparashikimit, në këtë botë qëduket se më shumë se globalizmi,karakterizohet nga deglobal-izmi, nuk mund të shkojë përtejnjë periudhe kohore më të gjatëse dhjetë vjeçare.

Gjatë gjithë librit, merren nëkonsideratë, paralelisht, vendete zhvilluara dhe vendet në zhvil-

LLETËRSIA

Një mesazhi i rëndësishëm ilibrit është se kalimi nga njëgjendje zhvillimi në një tjetër,bëhet sipas etapave të caktuaradhe nga e cila asnjë vend nukbën përjashtim. Ky mesazh ështëveçanërisht i rëndësishëm përvendet në zhvillim, të cilët për tëhyrë në erën e teknologjisë, jovetëm si konsumatorë, por edhesi prodhues të saj, duhet tëkalojnë nëpër po ato faza qëkanë ecur edhe vendet e zhvillu-ara dhe për autorin të paratjanë fabrikat.

Vijon në faqen 22

SkedaNgritja dhe rënia e kombeve. Forcat endryshimit në botën paskrizë.Autor RUCHIR SHARMAPërktheu nga anglishtja ValbonaNathanailiShtëpia Botuese “Pema”, Prishtinë,qershor 2017

Evolucionii kombeve

erë e kanë bërë pasurinë, ku vijandarëse është kontributi që japinnë progresin e vendit, apo shfrytë-zimi i pasurive të tij falë lidhjevefamiljare apo korruptive me drej-tuesit politikë të radhës.

Sipas Sharmës, mënyra më emirë për të analizuar gjendjenekonomike të një vendi është tëfillosh duke analizuar se si sillenvendasit dhe të dëgjosh perspek-tivën e tyre. Në periudha para dhe

lim, ku në të parat, falë demokra-cisë së konsoliduar, një rol të rëndë-sishëm në kohështrirjen e një cik-li ekonomik luajnë bankat, ndër-sa në të dytat, për shkak të njëdemokracie më shumë se të brish-të, këtë rol e marrin shpesh politi-kanët, sepse në përgjithësi bankatjanë në varësi të tyre, ndërsa vetëdrejtuesit, sikundër shprehet au-tori, pjesën më të madhe të kohësqëndrojnë me telefon në vesh përtë zbatuar direktivat që japin këtapolitikanë, shpesh të korruptuar,populistë a që vegjetojnë në push-tet për shumë mandate me radhë.

Larg statistikave të vështira,shifrave të panumërta dhe indek-seve të kota, të cilat Sharma nëpjesën më të madhe i kritikon si tëmanipulueshme, në mos të korrup-tuara nga fuqia e parasë dhe e nje-hsimit të tyre nga pozitat e të bëritbiznes, libri është një apel për tëkuptuar lojën që luhet në kurriztë begatisë së popullit nga njëklasë e korruptuar politikanëshqë përpiqen të zgjasin me çdokusht pushtetin e tyre politik dheqë e shndërrojnë edhe nëekonomik. Sharma përdor kon-ceptin e miliarderëve të mirë dhetë këqij dhe liston si arsye krye-sore mënyrën se si këta miliard-

Jasna Dimitrijevic

E diel, 28 Maj 201722 - LETERSIA SHQIPTARE NE BOTE

RROMAN

Romani “Angelus Novus” (Botimet Toena, 2005) sapo qarkulloi në spanjisht nga Shtëpia Botuese Siruela, një nga më të pres-tigjiozet e këtij vendi, me përkthim të María Roces González dhe parathënie të Bernardo Atxaga. Ky roman është botuar dhe kaqarkulluar në vitin 2010 edhe në gjuhën rumune me përkthimin e Kopi Kyçykut. “Angelus Novus”, sjellë nga “TOENA” ka qenëmë parë finalist në konkurrimin për çmimin “Balkanika 2007” dhe një prej rrëfimeve të përfshirë në të është botuar edhe si libërmë vete në Francë me titullin “Gracka”. Disa muaj më parë romani “Fjalor udhëzues për misterin e dosjeve” të shkrimtaritBashkim Shehu meritoi Çmimin Kombëtar në Letërsi. Gjatë muajit prill qarkulloi në frëngjisht romanit i tij “Loja, shembja eqiellit”. Ndërsa, në vjeshtën e 2016 u botua në Spanjë libri me korrespondenca i shkrimtarit Bashkim Shehu me Bernardo Atxaga,libër që përcoll me një parathënie nga shkrimtari Amos Oz.

NGA BERNARDO ATXAGA

Për ta karakterizuar këtë libër,nuk ka metaforë më të mirë se saajo që përdor vetë autori në njënga faqet e tij, kur flet për copa tënjë pasqyre që vështrohen pjerr-tas dhe japin e marrin mes tyreduke përftuar një labrirint pas-qyrimesh. Lexuesi nuk do të pen-dohet po të hyjë në këtë hapësirë:peizazhet, në saje të stilit të shtru-ar e të saktë të Bashkim Shehutdhe gjithashtu në saje të endjes sëpërkthimit nga María RocesGonzález, janë përherë magjepsës;vepër dhe rezultat i një mrekullie.Sepse mrekulli është kur, ndonësetemat, faktet, jetët e rrëfyera janëtë tmerrshme, mbresa që mbetetnë shpirtin e lexuesit është eshndritshme.

Pjesët e pasqyrës, copat e ndry-shme, vërtiten vazhdimisht, faqembas faqeje, si elemente të një ka-leideskopi ose të një fuge, dhe ngatë gjitha pamjet që na shfaqen nëto ndoshta më të qartat janë ato tëburgut të Burrelit, në Shqipëri, dheato të dy të burgosurve që kaluanatje vitet e fundit, vitet e shumta tëfundit të diktaturës së Enver Hox-hës: vetë autori, Bashkim Shehu,dhe bashkëbiseduesi i tij kryesor,Mark Gjoka, i quajtur gjithashtuMark Shpendi. Janë pjesë me njëthellësi të madhe biografike, bar-tëse detajesh që mund të njihenvetëm nëpërmjet përvojës, sikurseshkronja R që u takonte të ridënu-arve, apo si ato ganxhat në mure,të cilat, pasi ishin vënë dikur, gjatëluftës, për kafshët e barrës të ush-trisë, tani përdoreshin si elementeshtesë torture për të dënuarit nëqelitë e izolimit: lidhur në to, dukemos mundur të rrinë as në këmbë,as ulur, të burgosurit e ndëshkuarduhej të kalonin javë të tëra në njëpozicion çnjerëzor, të kundërnatyr-shëm.

Nëse është e vërtetë, siç thotëJosep Pla, se letërsia u drejtohetshqisave dhe se një fjali si “vinteera dafinë” vlen më shumë se çdoshpjegim abstrakt, ato pjesë të la-birintit, copat e pasqyrës që sjellinskena dhe fakte, “jashtësitë” e asaj

çka rrëfehet, ndoshta janë gjëja mëe afërt me këtë konceptim të letër-sisë, me rrëfimin e kulluar. Ngadora e Bashkim Shehut – e thek-soj: dorë përherë e shtruar dhe esaktë, – lexuesi ndjen që ndodhetnë burgun e Burrelit, ose që ndod-het në Tiranë, gjatë një ndajmuzgu,duke u përpjekur të kujtojë fytyrëne një vajze që ka njohur në njëmbrëmje vallëzimi.

Por, kujdes, pjesët e pasqyrës qëna sjellin vende dhe peizazhe tëcaktuara zhduken dhe lexuesigjendet papritur brenda labirintit.Tabloja bëhet më komplekse, pam-jet e pasqyrës pasojnë njëra-tjetrëndhe shumohen. Burgu i Burrelit,përveç qenies së tij konkrete, ësh-të një imago mundi, shëmbëlltyrëe botës, dhe veç asaj është edhe Fer-ri; Mark Gjoka, Mark Shpendi, sinë një portret të mbivendosur, ësh-të, ose duket sikur është Walter

Benjamin-i; të dy ndonjëherëngatërrohen me vetë Bashkim She-hun. Në këto faqe, rrëfimi bëhet mëi ndërlikuar dhe kthehet kah filoz-ofia.

Prania e Walter Benjamin-itpushton labirintin. Gjithçka duketse shpie tek ai, dhe për të bëjnë fjalëbisedat e Bashkimit me mikun e tijMarkun në oborrin e burgut, dherefleksionet dhe kronikat që, si njëshëmbëllim shtesë në pasqyrë, bu-rojnë prej tyre. Tema themeloreështë ajo që, në mënyrë emblema-tike, Walter Benjamin-i e zbuloiduke u nisur nga tabloja e PaulKlees-ë Angelus Novus. Bashkimiia thotë përmbledhtas Markut, si-pas kujtesës, duke cituar frag-mente përgjysmë, gjatë një ecejakenë oborrin e burgut të Burrelit:

Për Walter Benjamin-in, shëm-bëlltyra e paraqitur në këtë tabloështë engjëlli i historisë, i shtyrëgjithmonë lart dhe përpara nga njëforcë e padukshme ashtu si erërat,por me fytyrën gjithmonë të kthy-er mbrapa, drejt së shkuarës, dheduke vështruar përposhtë pirgjete gërmadhave të kohërave tëmoçme e të reja, grumbuj që sa vijnëe zmadhohen.

Angelus Novus përmendet nëfragmentin e dorëshkrimit që kish-te me vete Walter Benjamin-i kur uvetëvra në Portbou duke u ikurtrupave hitleriane. Në të shprehetnë mënyrë poetike teza e tij mbihistorinë, e cila, siç e thekson JuanJosé Sánchez në parathënien përlibrin e Theodor W. Adorno-s dheMax Horkheimer-it Dialektika eIluminizmit, nuk e vështron his-torinë si një varg ngjarjesh, po sinjë katastrofë të vetme. Tashmë

është e pamundur të besosh nëutopitë.

Kur labirinti i pasqyrave imishëruar në të shkruarit e Bash-kim Shehut arrin te kjo pikë,gjithçka errësohet. Ishte gjë e prit-shme që utopitë e vjetra, si ajo eQytetit të Diellit të Campanella-s,të dështonin dhe të mos realizo-heshin asnjëherë, ngaqë tekefun-dit nuk ishin gjë tjetër veçse për-ralla; por që, përpos tyre, të dësh-tonte ajo lëvizje emancipuese qëkish filluar me Ilumizmin dhe meEnciklopedinë, domethënë, qëEpoka e Arsyes të mos kishtetjetër fund përveç barbarisë, kjoishte shumë e vështirë për t’u pran-uar. Po realiteti është kokëfortë:për Walter Benjamin-in, Gjerma-nia naziste, Franca kolaboracion-iste, Spanja frankiste; për Bash-kimin, për Markun dhe për tëgjithë të burgosurit e Shqipërisë

pas krizë, garën ndërmjet të hua-jve dhe vendasve e fitojnë gjith-monë vendasit, sepse përpos nu-hatjes, janë ata që përballendirekt me pasojat e politikaveekonomive në jetën e përditshme,ndërkohë që të huajt i mbështesinvendimet e tyre kryesisht në tëdhënat për vendin, të cilat në ras-tin më të mirë nuk janë të përditë-suara. Por të fituar dalin nëpërgjithësi të huajt, falë paketaveekonomike subvencionuese qëofrojnë qeveritë në përpjekje përtë zbutur pasojat e krizës dhe përtë mos trembur investitorët ehuaj.

Një mesazhi i rëndësishëm i lib-rit është se kalimi nga një gjendjezhvillimi në një tjetër, bëhet sipasetapave të caktuara dhe nga e cilaasnjë vend nuk bën përjashtim. Kymesazh është veçanërisht i rëndë-

sishëm për vendet në zhvillim, tëcilët për të hyrë në erën eteknologjisë, jo vetëm si konsuma-torë, por edhe si prodhues të saj,duhet të kalojnë nëpër po ato fazaqë kanë ecur edhe vendet e zhvil-

luara dhe për autorin Të paratjanë fabrikat.

Libri merr në analizë disa ngakrizat financiare më të fuqishmeqë kanë goditur botën në këto de-kadat e fundit, me një fokus të

veçantë në atë të vitit 2008. Për se-cilin rast, duke filluar nga Kina,Rusia, Turqia, Brazili, mrekullitëfinanciare aziatike, Shtetet e Bash-kuara të Amerikës dhe shumëvende të Europës Lindore, autori

Për “Angelus Novus” tëshkrimtarit Bashkim Shehu

së Enver Hoxhës, një regjim total-itar që dikur, pothuajse gjatë gjithëshekullit XX, ka qenë utopia krye-sore, ajo komuniste. Në roman,ndoshta së bashku me kujtimin eganxhave të qelive ndëshkimore,me e errëta e copave të pasqyrësështë ajo ku mbivendosetvetëvrasja e Walter Benjamin-itme vetëvrasjet e disave prej të bur-gosurve të Burrelit, midis tyreedhe njeriu të cilit i kushtohet kylibër, Mustafa Bajraktari.

Në të mbaruar të një debati ra-diofonik të transmetuar nga ra-dioja berlineze SFB më 1965, Ar-nold Gehlen-i e qorton Theodor W.Adorno-n për pesimizëm dhe i vënë dukje rrezikun që “t’i bëjë tëpakënaqur njerëzit për ato pakgjëra që u ka mbetur në situatënkatastrofike ku ndodhen”. Mikudhe botuesi i Walter Benjamin-itiu përgjigj: “Mirë pra, do të doja tambyllja duke cituar një sentencëtë Grabbe-s: ‘E po asgjë përveçdëshpërimit nuk mund të na shpë-tojë’”. Po e risjell këtë thënie – që enjoha falë përkthimit nga ToniDomènech – ngase mund të kishteqenë përgjigja që, si një copë e fun-dit pasqyre, si mesazh, do të bu-ronte nga romani i Bashkim She-hut. Mendoj se nuk është kështu.Pjesërisht, për shkak të natyrëspohuese të detajeve që jep ngabiografia e tij autori, një njeri qëka shpëtuar nga fati i tij i më-parshëm dhe e sheh të kaluarën sitë tillë, e jo si një të tashme tëpërhershme e të dhimbshme; por,sidomos, për shkak të natyrësedhe më pohuese të veprës së tij,të këtij romani, model përzierjejetë rrëfimit, esesë dhe poezisë.

vlerëson kushtet para dhe paskrizës dhe nxjerr konkluzionet.Debito-mania, inflacioni dhe defla-cioni i monedhës, fluksi hyrës dhedalës i kapitalit , eksportet,ekonomi prodhimi apo ekonomishfrytëzimi e eksportesh të pa-surive natyrore janë koncepteqë shtjellohen vazhdimisht ngaautori, me një gjuhë të thjeshtëdhe të kuptueshme për të gjithë.Është një leksion i shkëlqyerpër ekonominë dhe zhvillimin, tëcilit i janë hequr ekuacionet, po iështë shtuar dimensioni socialdhe i përgjegjshmërisë që duhet tëtregojmë për progresin e vendit.

Autori ndërthur talentinrrëfimtar të ngjarjeve në kohën esotme, falë punës si gazetar, meshpirtin praktik dhe mendjenkalkuluese të një investitori që ivlerëson ngjarjet në kohën eardhme, gjë që e bën leximin tëthjeshtë, të kuptuarin të thellëdhe horizontin e lexuesit më tëgjerë.

RRETH ARRETH ARRETH ARRETH ARRETH AUTORITUTORITUTORITUTORITUTORIT

Ruchir Sharma është drejtues i tregjevenë zhvillim dhe kryetar për strategjinëglobale pranë Morgan Stanley Invest-ment Management, me më shumë se20 miliardë dollarë asete nën menax-him. Sharma udhëton shumë dhe ka-lon, kryesisht, një javë për çdo muaj,në një shtet të ndryshëm, ku takohet ebisedon me drejtues të politikës, drej-tues ekzekutivë të kompanive të mëdha,si dhe me personazhe a figura tërëndësishme të vendit,

Sharma ka filluar të shkruajëshumë më shpejt se të bëhet edhe in-vestitor. Artikujt e tij shfaqen shpesh nërubrikën Op-Ed të Wall Street Journal,

Financial Times dhe Times of India.Kontribuon me ese në revistat ForeignAffairs, Time, New York Times, ForeignPolicy, Forbes dhe Bloomberg View.

Në pjesën më të madhe të vitevetë dekadës së kaluar ka kontribuarme artikuj editorialë pranë News-week, ku kishte një rubrikë të rregulltme titull “Global Investor.” Libri i tij iparë, Përtej pritshmërive të kombit:në kërkim të mrekullisë tjetërekonomike, u shndërrua shumëshpejt në librin më të shitur në Indi,librin më të shitur për Wall Street Jour-nal dhe u zgjodh nga Foreign Policy sinjë nga 21 librat që duhen lexuar, përvitin 2012.

Për Bloomberg, në tetor të vitit 2015,Sharma është një nga 20 njerëzit mëme influencë në botë. Në vitin 2012,zgjidhet si një nga Top Global Think-ers nga Foreign Policy, ndërsa në jan-ar të vitit 2013, revista javore, Outlook,botim i një stafi të zgjedhur në Indi, ecilëson si një nga 25 njerëzit indianëmë të zgjuar në botë. Sipas World Eco-nomic Forum të Davos, për vitin 2007,Sharma është cilësuar një nga TopYoung Leaders.

I pëlqen të marrë pjesë, nëmënyrë të vazhdueshme, në garavrapimi. Stërvitet rregullisht nga njëish-trajner olimpik dhe konkurronnë garat pranverore të vrapimit.

NGA DR. VALBONA NATHANAILI

Vijon nga faqja 21

Bashkim Shehu