Nervus Trigeminus

• Beyin sakında 4 tane nukleusu bulunur:

– Nucleus spinalis nervi trigemini

– Nucleus principalis nervi trigemini

– Nucleus tractus mesencephalic nervi trigemini

– Nukleus motorius nervi trigemini

Nervus Trigeminus

• N. Trigeminus, ponsun ventral yüzünden Radix motoria ve Radix sensoria olmak üzere 2 kök olarak çıkar.

• Radix motoria’yı nucleus motorius nervi trigeminideki nöronların periferik uzantıları,

• Radix sensoriayı ise ganglion trigeminaledeki pseudounipolar nöronların santral uzantıları oluşturur.

Nervus Trigeminus

• Ganglion trigeminale’deki pseudounipolar nöronların periferik uzantıları bu ganglionu n.ophthalmicus, n. maxillaris ve n. Mandibularis olmak üzere 3 dal halinde terk eder.

• N. Ophthalmicus ve n. Maxillaris içerisinde sadece somatik duyu lifleri bulunurken, n. Mandibularis içerisinde radix motoria bulunduğu için hem somatik duyu lifleri hemde motor lifler vardır.

Nervus Trigeminus fonksiyonları:

• N. Trigeminus içerisindeki GSA lifler yüzün büyük bir kısmı, saçlı derinin sutura lambdoideaya kadar olan kısmı, cavitas oris, cavitas nasalis, dişler, art. Temporomandibularis, nasopharynx, auricula ve meatus acusticus externusun bir kısmı ile dura mater cranialisin büyük bir kısmından somatik duyu impulsları taşır.

Nervus Trigeminus fonksiyonları

• Çiğneme kasları, mimik kasları, ekstrensek göz kaslarından gelen proprioseptif afferentler N. Trigeminus tarafından taşınır.

• N. Trigeminus içerisindeki SVE lifler ise çiğneme kasları, m. tensor tympani, m. tensor veli palatini, m. mylohyoideus ve m. digastricus venter anterioru innerve eder.

• N. Trigeminusun dallarına katılan sempatik lifler plexus caroticus internustan parasempatik lifler ise craniumdaki bazı parasempatik ganglionlardan gelir.

N. Ophthalmıcus (V1)

• Ganglion Trigeminale anteromedialinden çıkan bu sinir dura materi delerek sinüs cavernosusa girer.

• Sinus cavernosusun lateral duvarında n. Oculomotorius ile n. Troclearis altında seyreder.

• Sinus cavernosusu terk ettikten sonra fissura orbitalis superior seviyesinde r. meningeus recurrens dalını verir.

• N. lacrimalis, n. frontalis, n. nasosiliaris adlı uç dallarına ayrılır.

N. Lacrimalis:

• N. Lacrimalis glandula lacrimalis’e komşu conjunctiva kısmından ve palpebra superiordan GSA duyuları taşır.

• Ganglion pterygopalatinumdan başlayan ve n. maxillaris’in ramus zygomaticotemporalis dal aracılığı ile n. lacrimalis’e katılan postsinaptik parasempatik lifler glandula lacrimalisin sekretomotor (GVE) innervasyonunu sağlar.

N. Frontalis:

• n. supraorbitalis ve n.supratroclearis adlı iki uç dalına ayrılır.

• N. Supraorbitalis:Üst göz kapak derisi ve conjunctivasını innerve ettikten sonra ramus medialis ve ramus lateralis dallarına ayrılır. Bu uç dallar alın bölgesinin sutura lambdoidea’ya kadar olan kısmından sinüs frontalisin iç yüzünü döşeyen mukozadan GSA duyuları alır.

• N. Supratroclearis:Alın derisinin inferomedial kısmında üst göz kapağının medial tarafındaki deri ve conjunctivada dağılarak bu bölgelerden GSA duyuları alır.

N. Nasociliaris:

• N. ethmoidales anterior, n. ethmoidalis posterior, n. infratrochlearis, n. ciliares longi ve ganglion ciliare’ye giden birleştirici dal gibi dalları mevcuttur.

• Nn. Ciliares longi:Corpus ciliare, iris ve corneada dağılan GSA lifleri verir.

• N ethmoidalis posterior:sinüs sphenoidalis’in iç yüzünü örten mukozada sonlanır.

• N. Ethmoidalis anterior:septum nasi, vestibulum nasi, ala nasi, cavitas nasalisin lateral duvarındaki mukozada dağılır

• N. İnfratrochlearis:Burun üst kısmı lateral yüzündeki deri, alt göz kapağı derisi, saccus lacrimalis ve carunculus lacrimaliste dağılır

N. Maxillaris (V2)

• Ganglion trigeminaleden ayrıldıktan sonra r. meningeus dalını verir. • R.meningeus dalı dura mater cranialiste dağılan GSA lifleri taşır. • N. Maxillaris sinüs cavernosusu geçtikten sonra foramen rotundum’dan

çıkarak cavitas cranii’yi terk edip, fossa pterygopalatinaya ulaşır. • Fossa pterygopalatinum içerisinde ganglion pterygopalatinum’a giden 2

dal ile n. zygomaticusve rr. alveolaris superiores posteriores dallarını verir. • Cavitas orbitalise girip canalis infraorbitalise girdikten sonra n.

İnfraorbitalis adını alır. • N. İnfraorbitalis kanal içinde r. alveolaris superior mediusve rr. alveolares

superiores anteriores dallarını verir. • N. İnfraorbitalis yüz bölgesine gelip rr. palpebrales inferiores, rr. nasales

externi, rr nasales interni ve rr. labiales superiores dallarını vererek sonlanır.

N. Maxillaris (V2)

• N. Zygomaticus: r. Zygomaticotemporalis ve r. Zygomaticofasialis adlı iki uç dala ayrılır.

– R. Zygomaticotemporal dal n. Lacrimalise katılır.

– R. Zygomaticofasiyal dal os zygomaticum üzerindeki deride dağılır.

N. Maxillarisin ganglion pterygopalatinuma giden iki dalı burada sinaps yapmadan geçerek burun, damak, pharynx mukozası ve orbitada dağılan GSA lifler taşır.

N. Maxillaris (V2)

• N. İnfraorbitalis:

– Rr. Palpebrales inferiores: alt göz kapağı derisinde

– Rr.nasales externi ve interni:Burunun lateral yüzünde ve septum naside

– Rr. Labiales superiores:üst dudak, ağız mukozası ve yanak bölgesinde dağılır.

N. Mandibularis (V3)

• Ganglion trigeminalenin lateralinden çıkar • Radix motoria ile birlikte foramen ovaleyi geçip cavitas craniiyi

terk eder. • N. Mandibularis burada n. Spinosus ve n. Pterygoideus

medialis dallarını verir. • N. Mandibularis ön ve arka olmak üzere 2 ana dala ayrılır. • Ön daldan çıkan sinirlerin çoğunluğu motor liflerdir (n.

Buccalis, n. Massetericus, n. Pterygoideus lateralis, n.temporalis profundi gibi)

• N. Mandibularis arka daldan çıkan sinirlerin çoğunluğu ise duyu lifler içerir. (n. Auriculotemporalis, n. Lingualis, n. Alveolaris inferior gibi)

N. Mandibularis (V3)

• N. Spinosus:foramen spinosumdan tekrar cavitas cranii ye girerek dura mater cranialiste dağılan GSA lifler verir.

• N. Pterigoideus medialis: M. Pterigoideus medialis kasını innerve eden dallar verir.

• N. Buccalis:m. Buccinator üzerini örten deride dağılır. • N. Massetericus: m. Masseteri innerve ederek

sonlanır. • Nn.temporales:m. Temporalis kasını innerve eder.

N. Mandibularis (V3)

• N. Auriculotemporalis:rr. Temporalis superficiales, nn. Auriculares anterior, n. Meatus acustici externi, rr. Membranae tympani isimli GSA dallar verir. Ayrıca bu sinir glandula paratoidea’ya sekretomotor impulslar taşır.

N. Mandibularis (V3)

• N lingualis: Dil mukozası ön 2/3 kısmı ile ağız tabanı mukozasından GSA duyuları taşır.

• N. Fasiyalisin dalı olup tat duyusu taşıyan chorda tympani ile birleşir.

• Ramus mandibulare’nin medial yüzünde aşağı doğru giderken ganglion submandibulareye giden dallar verir.

• Bu dallar ganglion submandibularede sinaps yapar ve glandula submandibulare ve glandula sublingualeye sekretomotor impulslar taşır.

• N. Lingualis rr. Linguales, rr. İsthmi fauciumu vererek sonlanır

N. Mandibularis (V3)

• N. Alveolaris inferior:

• N. Mylohyoideus: m. Mylohyoideus ve m. Digastricus venter anterior’u innerve eder

• N. Alveolaris inferiorun rr.dentales inferiores, rr. Gingiva inferiores, n. Mentalis gibi dalları vardır.

Trigeminal nevralji:

• N. Trigeminus dallarının dağıldığı bölgelerde ani başlayan ve kısa süren çok şiddetli ağrı ile karakterizedir.

• Kesin etiyolojisi bilinmez.

• Ağrı sıklıkla n. Maxillaris veya n. Mandibularis’in dağıldığı bölgelerde görülür.

• Tedavisi karbemazapin veya ganglion trigeminaledeki nöronların alkol enjeksiyonu gibi yollarla tahrip edilmesidir.

Nervus Facialis:

• Beyin sakında 3 nukleusu vardır:

• Nukleus nervi fasialis

• Nukleus tractus solitarii

• Nukleus salivatorius superior

Nukleus nervi facialisten başlayan somatik motor lifler mimik kasları, m. Buccinator, m. Platysma, m. Stapedius, m. Stylohyoideus, m. Digastricusventer posterior kaslarını innerve eder.

Nervus Facialis:

• N. Facialisin duyu liflerini taşıyan köküne n. İntermedius adı verilir.

• N. İntermedius ganglion geniculideki pseudounipolar nöronların santral uzantılarından oluşur. Nucleus tractus solitarii’de sonlanır.

• Ganglion geniculideki nöronların periferik uzantıları dilin 2/3 ön kısmı ve yumuşak damaktan gelen tat duyusunu alır.

• N intermediusta duyu yollarından başka n. Salivatorius superiordan başlayan gl. Submandibulare, gl. Sublinguale, gl. Lacrimalis, gl. Nasalis’te sonlanan parasempatik sekretomotor lifler bulunur.

N. Facialisin seyri:

• Sulcus bulbopontinustan çıktıktan sonra anterolaterale ilerler.

• Meatus acusticus internustan geçip os temporale içine girer.

• Os temporale pars petrosa’da bulunan canalis facialise girer.

• Recessus epitympanica medial duvar hizasında canalıis facialis içerisinde laterale doğru ilerleyip Geniculum’u oluşturur.

N. Facialisin seyri

• N. İntermedius ve n. Facialis genıculum da birleşip arkaya doğru döner.

• Geniculum içinde n. İntermedius aksonlarının hücre gövdelerinin bulunduğu ganglion geniculi bulunur.

• N. Facialis geniculumda n. Petrosis major dalını verir.

• N. Facialis canalis facialis içinde ilerlerken n. Stapedius ve chorda tympani dallarını verir.

• N. Facialis canalis facialis ve cavitas cranii’yi terk ettikten sonra n. Auricularis posterior, r.digastricus, r. Stylohyoid dallarını verir.

N. Facialis:

• Chorda tympani:İçerisinde tat duyusunu taşıyan lifler ile preganglionik parasempatik sekretomotor lifler bulunur. Dilin 2/3 ön kısmından alınan tat duyusunu taşıyan lifler n. Lingualis aracılığı ile chorda tympani’ye katılır.

• N. Petrosis major: Sempatik, parasempatik, preganglionik, tat duyusu ile ilgili lifler bir arada seyreder. Ganglion pterygopalatinumda sonlanır.

• N. Stapedius:m. Stapediusu innerve eder.

N. Facialis:

• N. Facialisin mimik kaslarına giden dalları:rr. Temporales, rr.zygomatici, rr.buccales, r. Mandibularis, r. Cervicalis isimli dallar mimik kaslarının motor innervasyonunu sağlar.

Santral facial paralizi:

• Nucleus nervi facialese cortex’ten fibrae corticonucleares ile gelen liflerin herhangi bir seviyede tek taraflı olarak zedelenmesi, lezyonun karşı tarafında yüzün alt kısmında üst motor nöron tipi paraliziye sebep olur.

• Lezyonun karşı tarafında göz seviyesinin altında özellikle perioral kaslarda parezi veya paralizi görülür.

• Ağız sağlam tarafa doğru kayar.

• Göz ve alınla ilgili mimik kaslarında felç olmaz.

Bell paralizisi:

• N. Facialisin değişik yerlerde zedelenmesiyle klinik ortaya çıkar. • Yüzün lezyon tarafındaki yarımında mimik kaslarda paralizi ortaya çıkar. • Lezyon tarafındaki gözde cornea refleksi kaybolur. • N. Facialis içerisinde ganglion submandibulareye giden presinaptik

parasempatik liflerin harabiyetine bağlı olarak salivasyon fonksiyonu bozulur.

• N. Facialis içerisinde ganglion pterygopalatinuma giden presinaptik parasempatik liflerin harabiyetine bağlı olarak lakrimasyon fonksiyonu bozulur.

• M. Stapedius paralizisine bağlı olarak hiperakuzi görülebilir. • N. Facialis içerisinde tat duyusu taşıyan liflerin harabiyetine bağlı olarak tat

duyusu kaybı görülür.

Nervus Vestibulocochlearis:

• N. Vestibularis: i ç kulaktaki vestibulumdan denge ile ilgili afferent impulslar taşır.

• N. Cochlearis:cochleadan işitme ile ilgili afferent impulslar taşır

• Temporal kemik içerisinde n. Facialis ile komşuluk yapan n. Vestibularıs ve n. Cochlearis meatus acusticus internustan geçerek cavitas craniiye girer.

N.vestibularis:

• İç kulakta yer alan ductus semicirculares, utriculus ve sacculus baş hareketlerinin algılanması ile ilgili oluşumlardır.

• Denge ile ilgili yolların birinci nöronları temporal kemiğin pars petrosa’sında yer alan ganglion vestibularede bulunur. Buradaki nöronların periferik uzantıları ductus semicirculares, utriculus ve sacculus’dan başın hareketi ile ilgili ipulsları alır.

• Ganglion vestibularedeki nöronların santral uzantıları ise n. Vestibularesi oluşturur. Alınan impulslar nuclei vestibularesteki nöronlara iletilir.

N. Cochlearis:

• İşitme duyusu ile ilgili yolların birinci nöronları ganglion spirale cochlearede yer alır.

• Bu nöronların periferik uzantıları organum spiraledir.

• Ganglion spiraledeki nöronların santral uzantıları ise n. Cochlearistir.

• N. Cochlearis içindeki aksonlar beyin sakına girdikten sonra nucleus cochlearis anterior ve nucleus cochlearis posterior da sinaps yaparak sonlanır.