„Kropelka do Kropelki”

- załączniki do wyróżnionych

scenariuszy

Publikacja zawierająca zbiór załączników należących do wyróżnionych prac zgłoszonych do

I etapu konkursu, polegającego na opracowaniu przez nauczycieli scenariusza zajęć

lekcyjnych w zakresie przedmiotów: nauczanie początkowe, przyroda, język obcy, zajęcia

wychowawcze (godzina wychowawcza, zajęcia na świetlicy, w bibliotece) na temat ochrony

wód i racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi.

Konkurs realizowany przez Wydawnictwo M&M Consulting, dofinansowano ze środków

Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu, w ramach

realizacji kampanii informacyjno-edukacyjną pod tytułem: „MiniLO i Aniela zrobią z Ciebie

EkoBohatera”

Warszawa 2014

Spis treści

Spis treści ...................................................................................................................................... 2

NAUCZANIE POCZĄTKOWE ................................................................................................... 3

I miejsce - „Ochrona wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi" Ewa

Baranowska ............................................................................................................................ 4

III miejsce – „Kropelka do kropelki” Marta Kaczmarek ..................................................... 11

PRZYRODA ............................................................................................................................... 18

I miejsce - „Ochrona wód i racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi” Bogna

Szymanek ............................................................................................................................. 19

II miejsce - „Magiczna woda” Izabela Anna Kmiecik ......................................................... 28

III miejsce - „Poczuj się jak ryba w wodzie – poznaj racjonalne sposoby gospodarowania

wodą i jej bioróżnorodność” Monika Pluta .......................................................................... 29

ZAJĘCIA WYCHOWAWCZE ................................................................................................... 31

II miejsce - „Woda źródłem życia” Edyta Piekarska ........................................................... 32

JĘZYK OBCY ............................................................................................................................. 56

I miejsce „Zasoby wodne Ziemi i ich ochrona” Danuta Kasztelan, Anna Jakubowska ............ 57

II miejsce „Wasser ist wichtig”- Anetta Majewska ............................................................. 68

NAUCZANIE POCZĄTKOWE

I miejsce - „Ochrona wód i racjonalne gospodarowanie zasobami

wodnymi" Ewa Baranowska

Załączniki

Załącznik nr 1 - zagadki

Cieszy się gleba, gdy on spada z nieba.

Wprawdzie woda – lecz nie woda.

Przypnij łyżwy, rękę podaj!

Po tej wodzie – lecz nie wodzie, będziemy się ślizgać co dzień.

Ma na dnie piasek albo kamienie.

Do morza spieszy wciąż niestrudzenie.

Raz pływa po sobie, to znów w obłok się zmienia.

A wszystko w zależności od stanu skupienia.

Chodzi w nas, myje nas, poi ludzi, pole, las

Zwykle się rozlewa, leje

Czasem jak kamień twardnieje,

Bez niej trawy usychają,

Zwierzęta i ludzie umierają.

Zanieczyszczają wodę.

Spadające z nieba kulki lodu.

Zbiornik wodny mniejszy od jeziora.

Załącznik nr 2 - wiersz

Wiersz T. Fiutowska ''Rozmowa z kroplą wody''

– Jestem kropla , bardzo potrzebna , kropla wody .

– Komu ?

– Ludziom .

– Do czego ?

– Do picia , mycia i gotowania , zmywania naczyń i do sprzątania .

– Skąd przychodzisz kropelko ?

– Z rzeki .

– Oj , to nie jesteś czysta , bo do rzeki wpływają ścieki .

– W gości brudna nie przychodzę , piorą mnie do czysta w drodze .

– Jaką odbywasz drogę ?

– Przez różne sitka , filtry i rury , płynę coraz bardziej czysta o dziwo , do góry .

– Twoja czystość warta pochwały ...

– Moja ? To wielu ludzi trud niebywały ,

by do picia , do prania , do mycia

dla was i dla ludzi wszystkich

nie zabrakło nigdy w kranach wody czystej.

Załącznik nr 3 - piosenka

ŚWIAT BEZ WODY

Ten kto wodę marnotrawi

zapomina, że być może

przyjdzie czas, że jej nie będzie.

I nic wtedy nie pomoże.

Ni modlitwy, ni zaklęcia,

żadne czary, żadne groźby.

Zniknie woda, życie zniknie.

Nie pomogą żadne prośby.

Ref:

Kiedy wyschną wszystkie źródła,

kiedy wszystkie rzeki zginą,

ani ptaki nie przylecą,

ani ryby nie przypłyną,

ani drzewa nie urosną,

ani człowiek żyć nie będzie.

Ziemia zmieni się w pustynię.

Zapanuje cisza wszędzie.

Świat bez wody to świat martwy.

Bez drzew, kwiatów i motyli.

W którym wszystko wiatr wysuszy.

Słońce spali w jednej chwili.

Starą prawdę czas powtórzyć

i znów zrobić to odkrycie,

że bez wody żyć nie sposób.

Woda – to po prostu życie.

Ref.

Kiedy wyschną wszystkie źródła….

III miejsce – „Kropelka do kropelki” Marta Kaczmarek

Załącznik nr 1

15 14 13 12 17 11 15 10

9 13

15 14 13 12 17 11 15 8 10

12 13 7 6 5 17 15

4 16 9 3 8 17 3

5 17 2 13

1 8 17 11 15 8

Załącznik nr 2

1 2 3 4

Y

5 6 7 8

9 10 11 12

Ę

13 14 15 16

17

Załącznik nr 3

Woda to

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

Czy można żyć bez wody? TAK czy NIE

Woda jest potrzebna do ……………………………………………….

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….

Woda to

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

Czy można żyć bez wody? TAK czy NIE

Woda jest potrzebna do ……………………………………………….

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………

………………………………………………………………………….

Załącznik nr 4

Drodzy uczniowie przed Wami do przeprowadzenie cztery poszczególne doświadczenia.

Powodzenia!

Doświadczenie I: Rozpuszczalność substancji w wodzie.

Będą potrzebne: przeźroczyste kubki, łyżeczki, ziarenka ryżu, kreda starta w proszek, sól,

cukier, piasek, miód, woda.

Przebieg doświadczenia:

1. Weź po łyżeczce: soli, cukru, sproszkowanej kredy, piasku, ryżu i miodu.

2. Napełnij każdą szklankę woda i dodaj łyżeczkę wyżej wymienionych substancji –

każdą do osobnej szklanki.

3. Mieszaj łyżeczką w każdej szklance około minuty. Obserwuj, które substancje

rozpuściły się w wodzie, a które nie.

Co obserwujecie?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………….

Dlaczego tak się stało?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Doświadczenie II: Pływanie i tonięcie przedmiotów.

Będą potrzebne: plastelina, pokrywka od słoika, naczynie na wodę, woda.

Przebieg doświadczenia:

1. Nalej wody do naczynia.

2. Ulep z plasteliny płaski kształt przypominający łódkę.

3. Z drugiego kawałka ulep kulkę.

4. Oba kawałki plasteliny połóż na powierzchni wody.

5. Umieść pokrywkę na wodzie – najpierw poziomo, potem pionowo.

Co obserwujecie?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

Dlaczego tak się stało?

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………

Doświadczenie III: Para wodna się skrapla.

Będą potrzebne: czajnik elektryczny, woda, kubek aluminiowy, kostki lodu.

Przebieg doświadczenia:

1. Napełnij czajnik wodą i zagotuj wodę.

2. Wrzuć kilka kostek lodu do zimnej wody w kubku aluminiowym.

3. Kiedy z czajnika zacznie ulatywać para, skieruj ją na bok kubka.

Co obserwujecie?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………….

Dlaczego tak się stało?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

Doświadczenie IV: Siła wody.

Będą potrzebne: dwa kubki plastikowe, mocna taśma klejąca lub izolacyjna, igła lub gwóźdź,

woda.

Przebieg doświadczenia:

1. Igłą zrób pionowy rząd dziurek z jednej strony kubka. Niech to będzie kubek A.

2. Zrób poziomy rząd dziurek w drugim kubku, który nazwiemy B.

3. Zaklej paskiem taśmy dziurki w obu kubkach i wstaw je do szerokiej miski.

4. Napełnij kubki wodą.

5. Zdejmij taśmę z kubków, najpierw z jednego, potem z drugiego.

6. Patrz co się dzieje.

Co obserwujecie?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………….

Dlaczego tak się stało?

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………

PRZYRODA

I miejsce - „Ochrona wód i racjonalne gospodarowanie zasobami

wodnymi” Bogna Szymanek

Załącznik nr 1

Dlaczego oszczędzać wodę? Źródło – strona Aquanet Poznań

Woda jest dobrem, z którego korzystamy codziennie w różnych celach. Potrzebujemy

wody do picia, prania, kąpieli, sprzątania domu, podlewania ogródka, mycia samochodu.

Ogromne ilości wody są zużywane przez przemysł i rolnictwo. Często nie zdajemy sobie

sprawy z ilości wody jaką zużywamy na darmo. A tymczasem okazuje się, że kontrolując

przepływ wody w naszych gospodarstwach możemy poczynić bardzo duże oszczędności. I

nie chodzi tu o zaniechanie mycia się czy ograniczenie higieny, ale o zwyczajne i

rozsądne gospodarowanie wodą.

Dlaczego należy oszczędzać wodę?

Nie tylko ze względu na wysokie rachunki czy też ekologiczny trend. Z pewnością nie każdy

z nas wie, że Polska ma bardzo skromne zasoby wody, i że pod tym względem nasz kraj ma

zbliżone warunki do Egiptu. Jesteśmy zaliczani do państw o ubogich zasobach wody, które

szacuje się na ok 187 mld m3, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca daje 1800 m3 rocznie

(22 miejsce w Europie).

Dla większości z nas swobodny dostęp do wody pitnej jest czymś oczywistym. Świadomość,

że ten życiodajny płyn pokrywa 71% powierzchni globu powoduje, iż traktujemy go jako

dobro nieograniczone i ogólnodostępne. Tymczasem jedynie 2,5% światowych zasobów

wody to woda słodka, a mniej niż 0,01% to woda pitna. Według danych Światowej

Organizacji Zdrowia (WHO) około 1,1 miliarda ludzi nie ma dostępu do wody

spełniającej podstawowe normy czystości - oznacza to, że jedna szósta mieszkańców Ziemi

cierpi z powodu pragnienia i chorób wywołanych spożywaniem zanieczyszczonej wody.

Omawiany kryzys ma wiele oblicz. Dla wielu społeczności oznacza wysiłek codziennego

pokonywania wielkich odległości, aby zdobyć wystarczającą ilość wody - czystej lub

zanieczyszczonej. Dla innych, oznacza cierpienie z pragnienia, niedożywienia i chorób.Brak

dostępu do wody pitnej nie uśmierca w sposób spektakularny i czytelny jak powodzie,

trzęsienia ziemi i wojny. Jego ofiary odchodzą w ciszy - są to przede wszystkim noworodki i

dzieci zamieszkujące zarówno obszary rolnicze, jak i slumsy wielkich miast. Według

szacunków WHO każdego dnia około 6 tysięcy dzieci umiera z powodu chorób związanych z

niedostatkiem czystej wody. Oznacza to, że co 15 sekund umiera jedno dziecko. Organizacja

Narodów Zjednoczonych szacuje, że dziecko urodzone w kraju rozwiniętym konsumuje 30-

50 razy więcej wody niż dziecko, które przyszło na świat w kraju rozwijającym się. Stosując

proste wskazówki kazdego dnia możemy przyczynić się do ograniczenia zużycia wody pitnej

na całym świecie.

Załącznik nr 2

7 b. Przygotuj dwie miski, wodę oraz dwie monety. Jedną miskę napełnij wodą, a drugą

pozostaw pustą. Następnie spuść jednocześnie z wysokości około 15 cm monety do obu

misek. Która z nich szybciej spadła na dno? Moneta spadająca do pustej miski pierwsza

znalazła się na dnie, ponieważ powietrze stawia mniejszy opór niż woda.

7 c. Rozwijający się kwiat. Wytnij wg wzoru „kwiat”, zegnij płatki do środka. Połóż

papierowy kwiat na wodzie. Co się dzieje? Kwiat powolutku się otwiera. Dlaczego? Woda

przenika na zasadzie włoskowatości do maleńkich przerw między włóknami papieru, przez co

papier pęcznieje i zgięcia się rozprostowują.

7 d. Bariera z tkaniny. Namocz i wyciśnij chusteczkę. Nalej wody do szklanki. Naciągnij

chusteczkę na wierzch szklanki i przytrzymaj ją gumką. Odwróć szklankę do góry dnem. Co

się dzieje? Woda nie wypływa ze szklanki, jakby chusteczka była nieprzemakalna. Dlaczego?

Woda, którą namoczyłeś chusteczkę, wypełniła miejsca między włóknami tkaniny i dzięki

napięciu powierzchniowemu, utworzyła rodzaj bariery, przez którą woda ze szklanki nie

może wypłynąć.

7 e. Woda w stanie stałym. Napełnij słoik wodą. Połóż na słoiku zakrętkę, nie zakręcaj jej.

Wstaw słoik z wodą do zamrażalnika i poczekaj, aż woda zamarznie. Co się dzieje?

Zamarzając, woda podniosła zakrętkę. Dlaczego? Zamarznięta woda zajmuje więcej

przestrzeni niż w stanie ciekłym, więc nie mieści się w słoiku.

7 f. Kiedy topnieje lód? Nalej do szklanki ciepłej wody. Woda powinna sięgać krawędzi.

Zanurz w wodzie kilka kostek lodu (troszkę wody się wyleje) i załóż się z kolegami, że woda

nie przeleje się przez krawędź, kiedy kostki się rozpuszczą. Co się dzieje? Woda się nie

przelewa. Dlaczego? Woda zajmuje mniejszą objętość niż powstały z niej lód.

7 g. Roztapia się, czy nie? Nalej wody do 7 szklaneczek. Do każdej z nich wsyp łyżeczkę

innej substancji i dokładnie wymieszaj – sól, piasek, cukier, ryż, miód, mielona kawa, kawa

rozpuszczalna. Co się dzieje? Niektóre substancje (cukier, sól, miód, kawa rozpuszczalna)

znikają w wodzie, czasem ją zabarwiając. Inne (piasek, ryż, mielona kawa) pozostają

widoczne i unoszą się w wodzie tak długo, jak mieszasz, a później opadają na dno lub unoszą

się na powierzchni. Dlaczego? Dana substancja rozpuszcza się w wodzie, kiedy cząsteczki

wody są w stanie dostać się między cząsteczki tej substancji, rozdzielając je. W takim

wypadku otrzymujemy roztwór, w którym ginie różnica między wodą a rozpuszczoną

substancją. W innym wypadku mamy do czynienia z substancją nierozpuszczalną w wodzie.

Załącznik nr 3

Bieg górny Bieg środkowy Bieg dolny

chruściki, pstrągi

potokowe, glony

(skrętnice, okrzemki)

płocie, okonie, szczupaki, wywłócznik, rogatek, rzęsa

wodna, trzcina pospolita, pałka wodna, żaby, ślimaki,

pijawki

brzany, lipienie liny, leszcze, ukleje

strefa przybrzeżna otwartej toni wodnej dna

pałka wodna, trzcina, sit,

grzybień biały, różne

owady, ślimaki, żaby,

traszki, pijawki, raki,

kaczki krzyżówki, perkozy,

czaple siwe, żurawie,

wydry, piżmaki.

plankton karpie, szczupaki, sumy,

karasie, płocie, sieje,

sinice, niektóre bakterie,

małże np. szczeżuje.

Woda mocno

zanieczyszczona

Średnio zanieczyszczona Czysta

bakterie, grzyby,

rureczniki

glony, karpie, rozwielitki,

ośliczki, larwy ważek

larwy chruścików,

kiełże, wypławki

Załącznik nr 4

Ciekawostki na temat wody. Źródło; strona Aquanet Poznań

Wciąż kupujemy wodę w butelkach, chociaż ta z kranu nie jest gorsza. W ten sposób

zaśmiecamy świat nie myśląc o konsekwencjach. Średnio podczas roku, każdy z nas

wyrzuca 66 butelek, głównie do koszy, które nie są przeznaczone wyłącznie na

plastik. Zgniecenie butelki zajmuje kilka sekund a wrzucenie jej i zakrętki

(odkręconej) do odpowiedniego pojemnika również nie stanowi problemu. Gdybyśmy

tak robili z pewnością moglibyśmy kupić więcej bluz i bielizny z polaru, która chroni

przed zimnem i nie pozwala się spocić. Idealna na zimę. To właśnie z przetworzonych

butelek PET powstaje tego typu materiał. Jeśli masz jakąś rzecz uszytą z tego

materiału być może była to kiedyś butelka po wodzie, soku lub coli. Niestety firmy

przetwarzające plastik tracą bardzo dużo czasu i energii na przekłuwanie zakręconych

butelek, dlatego pamiętajmy by butelkę odkręcić, zgnieść i wyrzucić do żółtego

pojemnika. Zakrętkę najlepiej oddać komuś, kto zbiera je w szczytnym celu.

Śnieg waży od kilkunastu do 50 razy mniej niż taka sama objętość wody, ponieważ

jest w nim duża ilość powietrza.

Woda odgrywa ważną rolę w oczyszczaniu organizmu ze szkodliwych produktów

przemiany materii (mocz i pot). Osoby uprawiające sport powinny pamiętać, że utrata wody odpowiadająca 5% masy

ciała wywołuje spadek wydolności nawet o 30%. Aby uzupełnić niedobór płynu,

trzeba wypić 1 ml wody na każdą spaloną kalorię. Maratończycy podczas biegu

powinni wypijać ok. 3 litrów wody.

Warzywa i owoce. Niektóre z nich mają w swoim składzie nawet ponad 90% wody.

Najwięcej, bo aż 96% zawiera ogórek, potem sałata i pomidory, melon - 92%,

a truskawki 90%. One dostarczają nam część dziennego zapotrzebowania na wodę. Z

posiłków dostarczamy naszemu organizmowi około 20-30 % wody.

- Przy produkcji jednego samochodu zużywa się 379 000 litrów wody.

- Do wyprodukowania bochenka chleba trzeba zużyć 462 litry wody.

- Aby ''wyhodować'' szklankę soku pomarańczowego, potrzeba 50 szklanek wody.

- Do wyprodukowania 2,2 kg wołowiny potrzeba 9500 litrów wody.

- Wyprodukowanie 1 kg papieru wymaga ok. 250 litrów wody.

- Do wyprodukowania 1 litra piwa potrzeba 8 litrów wody.

- Wyprodukowanie 1 kg stali wymaga ok. 300 l wody.

- Wyprodukowanie 1 kg nawozów azotowych - 600 l wody.

- Rafinacja 1 tony ropy naftowej - 15 000 l wody.

- Do wyprodukowania 1 kg ziaren pszenicy potrzeba 1000 litrów wody, a ryżu -

prawie 3 razy więcej. Na świecie nie pojawia się nowa woda. Zawsze istniała dokładnie ta sama jej ilość. A

zatem pijemy tę samą wodę, którą piły dinozaury.

Dzieci w wieku szkolnym posiadają w swoim ciele przeciętnie 75% wody, co

oznacza, że na każde 10 kg ciała, 7 kg to woda

Człowiek powinien wypijać dziennie około 3 litrów płynów.

Bez picia możemy przeżyć jedynie około 4 dni.

Załącznik nr 5

Woda w moim środowisku – karta samooceny.

„Przyroda” – nauczanie interdyscyplinarne, materiały pomocnicze dla nauczycieli klas IV –

VI, Wojewódzki Ośrodek Metodyczny w Poznaniu

Zaznacz X czynności , które Ty wykonujesz (lub Twoja rodzina)

1. Naprawiam wszystkie nieszczelne urządzenia sanitarne i kanalizacyjne.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

2. Dokładnie zakręcam kurki od kranów.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

3. Częściej biorę prysznic niż kąpię się w wannie.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

4. Nie uruchamiam pralki dla kilku sztuk bielizny.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

5. Nie sypię proszku więcej niż konieczne.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

6. Do mycia naczyń używam tylko płynów rozcieńczonych.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

7. Nie piję nie przegotowanej wody.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

8. Stosuję domowe filtry do wody.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

9. Nie używam do picia i gotowania ciepłej wody z kranu, bo zawiera więcej metali

ciężkich niż woda zimna.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

10. Ponieważ długie gotowanie pozbawia wodę soli mineralnych i mikroelementów,

kupuję w sklepie wodę mineralną.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

11. Nigdy nie rzucam odpadków i śmieci do rzek, strumieni, jezior.

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

12. Samochód myję tylko w miejscu do tego przeznaczonym (myjnie).

zawsze często rzadko bardzo rzadko nigdy

Załącznik nr 6

Doświadczenie – Co na wierzch wypływa? Nalej do pojemnika najpierw trochę miodu, potem

trochę oleju. Na końcu wlej trochę wody. Co się dzieje? Ciecze się nie mieszają, ale układają

się warstwami: olej utrzymuje się nad miodem, natomiast woda „tonie” w oleju, ale unosi się

nad miodem. Dlaczego? Te trzy ciecze mają różne ciężary właściwe: olej, którego ciężar

właściwy jest najmniejszy, unosi się nad miodem i nad wodą, a miód pozostaje na dnie,

ponieważ ma największy ciężar właściwy.

Załącznik nr 7

PORADNIK - JAK OSZCZĘDZAĆ WODĘ? – Źródło Aquanet Poznań

W pierwszej kolejności sprawdź stan instalacji wodociągowej w Twoim domu:

zlokalizuj i zlikwiduj przecieki; aby to sprawdzić odczytaj stan liczników wody przed

i po dwugodzinnym nie korzystaniu z wody

zlokalizuj i napraw kapiące krany i nieszczelne spłuczki, które można sprawdzić

dodając do zbiornika barwnik spożywczy - jeżeli występuje przeciek barwnik pojawi

się w ciągu 30 minut

zamontuj dodatkowe urządzenia ograniczające zużycie wody, jak np. perlatory i

spłuczki w toalecie z funkcją spłukiwania 3/6 litrów

W DOMU:

1. Nigdy nie wylewaj niepotrzebnie wody, kiedy można ją użyć np.: do podlewania

kwiatów, ogrodu, czy sprzątania

2. Unikaj zbędnego spłukiwania toalety. Chusteczki, owady i inne tego typu śmieci

wynieś raczej do kosza na odpadki, niż do toalety.

3. Bierz szybki prysznic. Zastąp natrysk wersją oszczędnościową, z małym strumieniem.

4. Do kąpieli napełniaj wannę w 1/3, a przedtem zatkaj odpływ korkiem. Początkowy

napływ zimnej wody może być ogrzany przez dodatnie później gorącej.

5. Zakręcaj kran, kiedy myjesz zęby, golisz się lub myjesz twarz.

6. Używaj zmywarki i pralki tylko wtedy, gdy są pełne lub ustaw program

oszczędnościowy, zużywający wodę w ilości adekwatnej do wielkości załadunku.

7. Kiedy zmywasz naczynia ręcznie napełnij jedną komorę zlewu, a następnie spłukuj

szybko pod niewielkim strumieniem bieżącej wody.

8. Nie używaj bieżącej wody do rozmrażania mięsa lub mrożonek. Odmrażaj jedzenie

przez noc w lodówce lub mikrofalówce.

9. Rozważ zainstalowanie natychmiastowego podgrzewacza wody do kuchni, aby nie

odkręcać wody, czekając na jej podgrzanie.

10. Zaizoluj rury. Będziesz miał szybciej ciepłą wodę i unikniesz jej marnowania, kiedy

się podgrzewa.

11. Dostosowując temperaturę ciepłej wody, zamiast zwiększać strumień spróbuj go

zmniejszać.

12. Przy wymianie starego wc na nowy, pomyśl nad zainstalowaniem spłuczki z

przyciskiem regulującym ilość spłukiwanej wody.

13. Zamontuj baterie jednouchwytowe. Regulacja temperatury za pomocą dwóch kurków

to strata czasu i wody. Kran jednouchwytowy reguluję temperaturę natychmiast.

W OGRODZIE I NA PODJEŹDZIE:

1. Trawnik podlewaj oszczędnie. Ogólną regułą jest to, że trawa potrzebuje podlewania

latem co 5 - 7 dni. Obfity deszcz eliminuje konieczność podlewania nawet do 2

tygodni.

2. Podlewaj trawniki wczesnym rankiem lub późnym wieczorem, kiedy temperatura i

prędkość wiatru są najniższe. To redukuje straty wynikłe na skutek parowania.

3. Nie mocz ulicy, podjazdu i chodnika. Ustaw zraszacz tak, aby podlewać tylko trawnik

i kwiaty, a nie miejsca wybetonowane.

4. Używaj najbardziej ekonomicznego zraszacza.

5. Unikaj zbyt dużej ilości nawozów, gdyż zwiększają one zapotrzebowanie trawy na

wodę. Stosuj te, które zawierają wolno uwalniające się nierozpuszczalne w wodzie

formy azotu.

6. Okrywaj ziemię korą dla zachowania wilgotności, a dodatkowo możemy kontrolować

chwasty, które konkurują z roślinami o wodę.

7. Niektóre trawy, skalniaki, krzewy i drzewa nie potrzebują zbyt częstego podlewania i

zazwyczaj mogą przetrwać okresy suszy bez podlewania. Grupuj razem rośliny o

podobnym zapotrzebowaniu na wodę.

8. Nie myj wężem wjazdu czy chodnika - używaj szczotki i wiadra z wodą, co

zaoszczędzi setki litrów wody.

9. Wyposaż swój wąż w zamykaną końcówkę, która pozwala regulować strumień wody.

Kiedy skończysz zakręć kran, aby uniknąć przecieków.

10. Nie zostawiaj węża i zraszacza bez obsługi. Używaj kuchennego zegara, aby

przypominać sobie o wyłączeniu podlewania trawnika.

11. Unikaj instalacji fontann, jeśli nie mają zamkniętego obiegu wody. Sprawdź gdzie

będą najmniejsze straty wody spowodowane parowaniem i wiatrem.

12. Sprawdzaj regularnie połączenia i zawory w wężu.

13. Myj samochód w myjni, która stosuje recykling wody, a jeśli wykonujesz to na swojej

posesji - wykorzystaj wiadro z wodą i gąbkę zamiast bieżącej wody z węża.

14. Jeśli mieszkasz w domu jednorodzinnym, zastanów się nad założeniem zbiornika na

wodę deszczową. Z powodzeniem można ją wykorzystywać do podlewania ogródka.

II miejsce - „Magiczna woda” Izabela Anna Kmiecik

Załącznik 1. Prezentacja PowerPoint

III miejsce - „Poczuj się jak ryba w wodzie – poznaj racjonalne sposoby

gospodarowania wodą i jej bioróżnorodność” Monika Pluta

Zagadka

Raz pływa po sobie, to znów w obłok się zmienia.

A wszystko w zależności od stanu skupienia.

Chodzi w nas, myje nas, poi ludzi, pole, las

Zwykle się rozlewa, leje

Czasem jak kamień twardnieje,

Bez niej trawy usychają,

Zwierzęta i ludzie umierają.-woda

Doświadczenie „Góra lodowa pod wodą”

Na początku należy zabarwić wodę atramentem, następnie umieścić woreczek foliowy na

powierzchni wody, wlać spirytus do ok. 90% objętości, ostrożnie zabrać woreczek i wrzucić

kostkę lodu.

Kostka lodu powinna pływać na powierzchni wody i pod powierzchnią spirytusu, gdyż ma

większą gęstość niż woda, ale mniejszą od spirytusu.

Karta pracy

Wykreślanka

Z diagramu wykreśl siedem nazw wód. Ułożone są one poziomo, pionowe lub ukośnie.

Z pozostałych wyrazów skreśl litery A, reszta liter utworzy hasło. Następnie wyrazy, które

znalazłeś w diagramie wypisz poniżej przyporządkowując do wód naturalnych lub

sztucznych, a następnie do wód płynących lub stojących.

S W K A N A Ł Y

T T O A D Y A P

A O R O W Y W A

W A I U A E A R

Y C H A M N I A

B A G N A Y A O

A W E R Z E K I

J E Z I O R A I

Naturalne: ……………….………… ………….................. ………………..…………..

……………….……………..

Sztuczne: …………………………… ……………………………..

……………………………..

Płynące: ……………………………. ……………………………

…………………………….. ………………………………..

Stojące: ……………………………. ………………………………

……………………………………

ZAJĘCIA WYCHOWAWCZE

II miejsce - „Woda źródłem życia” Edyta Piekarska

SYMBOL NR 1

WODA

ŹRÓDŁEM

ŻYCIA

ŻĘTONOWY SYSTEM PUNKTACJI

SYMBOL NR 2

Woda to związek chemiczny o

wzorze H2O, nazywana też

tlenkiem wodoru. Woda występuje

w trzech stanach skupienia: w

normalnych warunkach występuje

w stanie ciekłym, w stanie

gazowym określamy ją parą wodną,

a w stanie stałym lodem (PREZENTACJA

POMOCY DYDAKTYCZNYCH).

Woda jest bardzo dobrym

rozpuszczalnikiem i

najpowszechniej występującym na

naszej planecie związkiem

chemicznym. W naturalnej wodzie

rozpuszczone są gazy

atmosferyczne, z których w

największym stężeniu znajduje się

dwutlenek węgla.

SYMBOL 3

?

SYMBOL NR 4

SYMBOL NR 5

TEKST NR 1

Wodo, nie masz ani smaku, ani koloru, ani zapachu, nie można ciebie opisać, pije się ciebie nie

znając ciebie.

Nie jesteś niezbędna do życia jesteś samym życiem.

Obdarzasz nas rozkoszą, której nie podobna pojąć samymi zmysłami

Jesteś największym bogactwem, jakie istnieje na świecie…”

Antoine de Saint-Exupery, „Ziemia, planeta ludzi

TEKST NR 2

WŁAŚCIWOŚCI WODY:

jest przezroczysta, bez zapachu i smaku,

jest dobrym rozpuszczalnikiem dla wielu substancji,

ma odczyn obojętny pH = 7,

ma wysoką temperaturę topnienia (0ºC) i wrzenia (100ºC),

odznacza się dobrym przewodnictwem cieplnym i wysokim ciepłem parowania, co

zabezpiecza organizm przed przegrzaniem i umożliwia sprawną termoregulacje,

ma wysokie napięcie powierzchownie, co sprawia, że spełnia ważną role w tworzeniu

błon cytoplazmatycznych,

ma dużą pojemność cieplną, co chroni organizmy przed nagłymi skokami temperatur,

ma wysokie ciepło właściwe, co zmniejsza wahania temperaturowe wewnątrz

organizmu, ponieważ woda wolno się nagrzewa i wolno ochładza.

Obieg wody w przyrodzie

TEKST 3

KROPELKI TEKST NR 4

WODA JEST

NIEZBĘDNA

DO

UTRZYMAMIA

HIGIENY

PRZEMYSŁ,

HUTY ŻELAZA

I STALI,

FABRYKI

PAPIERU

PRODUKCJA

CHEMIKALIÓW

I ŚRODKÓW

OCHRONY

ROŚLIN

UPRAWIANIE

DYSCYPLIN

SPORTOWYCH

STANOWI

ŚRODOWISKO

ŻYCIA WIELU

ORGANIZMÓW

WYKORZYSTYWANA

DO OCHŁADZANIA,

PRZETWARZANIA I

OGRZEWANIA

WODA JEST

NIEZBĘDNA DO

ŻYCIA DLA

CZŁOWIEKA,

ROŚLIN I

ZWIERZĄT

PRZEMYSŁ

WYDOBYWCZY

I PRZETWÓRSTWO

PALIW

ROLNICTWO

I

OGRODNICTWO

PRZYRZĄDZANIE

POSIŁKÓW

- GOTYWANIE,

MYCIE NACZYŃ

SPOSOBY NA OSZCZĘDZANIE

WODY (tekst nr 5)

Nie wylewaj niepotrzebnie wody, kiedy można jej

jeszcze użyć np. do podlewania kwiatów, ogrodu czy

sprzątania

Unikaj zbędnego spłukiwania toalety – śmieci wyrzucaj

do kosza – jedno spłukiwanie to około 6 litrów wody,

Bierz szybki prysznic korzystając z natrysku o małym

strumieniu,

Używaj małej ilości wody do kąpieli – napełniaj wannę w

1/3 – kąpiel w pełnej wannie to jednorazowe użycie 200l

wody

Nie pozwól, aby woda była odkręcona kiedy myjesz

twarz lub zęby,

Kiedy zmywasz naczynia napełnij jedna komorę zlewu lub

miskę wodą z płynem – spłukuj pod niewielkim

strumieniem bieżącej wody,

Kiedy myjesz zęby wodę do płukania nabierz do

kubeczka,

Zbieraj wodę , którą używasz to mycia jarzyn i owoców

– może posłużyć np. do podlewania kwiatów,

Pralkę lub zmywarkę używaj wtedy, gdy urządzenia te

są wypełnione w całości lub dobieraj odpowiedni program

do zawartości (np. ½ wsadu),

Zamiast kąpieli korzystaj z prysznica – jest bardziej

higieniczny i pozwala zaoszczędzić do 400l wody

tygodniowo!

Korzystaj ze spłuczek z tzw. dwutaktem pozwoli to

zaoszczędzić do 3 litrów wody przy jednym spłukaniu, a

w ten sposób korzystasz z wody „według potrzeb”,

Zawsze odkręcaj wodę z umiarem,

Gotuj krótko, w małej ilości wody, używając przykrywek

podczas gotowania.

JĘZYK OBCY

I miejsce „Zasoby wodne Ziemi i ich ochrona” Danuta Kasztelan, Anna

Jakubowska

Załączniki, Karty pracy

Załącznik 1

WODA

WATER

KROPLA

DROP

LÓD

ICE

PARA WODNA

WATER VAPOUR

CIECZ

LIQUID

OCEAN

OCEAN

LODOWIEC

GLACIER

WODY PODZIEMNE

UNDERGROUND WATER

JEZIORO

LAKE

ATMOSFERA

ATMOSPHERE

RZEKA

RIVER

Załącznik 2

Klasa 4

Klasa 5-6

Karta pracy 1

Podpisz schemat (w języku polskim i angielskim) przy strzałkach procesy związane z

obiegiem wody

Załącznik 3

Załącznik 4

Zasoby wodne na Ziemi ( w %)

Oceany 97,2

Lodowce i lądolody 2,0

Wody podziemne 0,62

Jeziora słodkie 0,009

Jeziora słone 0,008

Atmosfera 0,0001

Rzeki 0,0001

Karta pracy 2

Zilustruj za pomocą łyżek wody proporcje między różnymi źródłami zaopatrzenia w wodę

20 litrów wody ilustruje całkowitą ilość wody na naszej planecie

Wody rzeczne 1 łyżeczka

Wody jezior słodkich 1 łyżeczka

Wody podziemne 6 łyżek

Woda w atmosferze 1 łyżeczka

Woda w słonych jeziorach 1 łyżeczka

Woda w lodowcach i lądolodach 20 łyżek

Reszta – to woda oceaniczna

Załącznik 5

have a bath

have a shower

use a toilet

do the washing up

do the washing

do the cooking

do the cleaning

wash

brush teeth

Karta pracy 3

Karta pracy 4

Oszacuj zużycie wody podczas czynności życia codziennego i skonfrontuj ze zużyciem faktycznym

Załącznik 6

Karta pracy 5

Połącz nazwy oczyszczalni ścieków z odpowiednimi opisami

Oczyszczalnia chemiczna Filtrowanie stałych zanieczyszczeń za pomocą

sit

Oczyszczalnia biologiczna Neutralizowanie chemikaliów innymi

substancjami chemicznymi

Oczyszczalnia mechaniczna Rozkładanie zanieczyszczeń przez mikro

organizmy na nieszkodliwe dla środowiska

substancje

Karta pracy 6

Do the crosswords – rozwiąż krzyżówkę

Rozwiąż krzyżówkę. Wykorzystaj słownictwo języka angielskiego poznane na tych zajęciach.

II miejsce „Wasser ist wichtig”- Anetta Majewska

Załącznik nr 1

Załącznik nr 2

Załącznik nr 3

Załącznik nr 4