laboratorium biologiczno-chemiczne - autorski program rozwijający kompetencje kluczowe uczniów...
DESCRIPTION
Laboratorium biologiczno-chemiczne - Autorski program rozwijający kompetencje kluczowe uczniów gimnazjumTRANSCRIPT
-
Wysza Szkoa Pedagogiczna TWP wWarszawieWydzia Nauk Humanistyczno-Spoecznych wOlsztynie
www.wsptwp.eu
dr in. Krzysztof M. Baszczak
Laboratorium biologiczno - chemiczneAutorski program rozwijajcy kompetencje kluczowe uczniw gimnazjum
-
Publikacja jest wspfinansowana ze rodkw Unii Europejskiej
wramach Europejskiego Funduszu Spoecznego
-
dr in. Krzysztof M. Baszczak
Laboratorium biologiczno - chemiczneAutorski program rozwijajcy kompetencje kluczowe uczniw gimnazjum
Olsztyn 2010
-
4 CHEMIA I BIOLOGIA Program Autorski 5
Niech kady z nas, jak jedwabnik, tka swj kokon i nie da wyjanie, po co i na co. Jeeli robota nasza bdzie dobra, to powiemy sobie, emy si nie gorzej od jedwabnikw zachowali.
Reszta za nie od nas zaley.
Maria Skodowska-Curie
Program dla laboratorium chemiczno-biologicznego jest propozycj do realizacji na zajcia pozalekcyjne z uczniami i moe by dostosowywany do warunkw danej szkoy.
-
5 CHEMIA I BIOLOGIA Program Autorski
CELE OGLnE (ksztACCE I wyCHOwAwCzE) rEALIzOwAnE w CzAsIE zAj:
I. rOzwIjAnIE, pOGBIAnIE wIEdzy OrAz nABywAnIE uMIEjtnOCI
CHEMICznyCH u uCznIw pOprzEz:
przestrzeganie przepisw bhP podczas wykonywania eksperymentw, czyli wyksztacenie praktycznych umiejtnoci ucznia, ktre umoliwi mu bezpieczne funkcjonowanie w rodowisku,
wyjanienie podstawowych poj i praw, ktre uatwiaj zrozumienie procesw zachodzcych w rodowisku czowieka,
rozwijanie zainteresowa chemiczno-biologicznych i skanianie do samodzielnego poznawania wiata przyrody oywionej,
ksztatowanie w uczniach przekonania, e podstaw wspczesnych nauk przyrodniczych, w tym chemii i biologii, jest ekspery-ment, co powinno skania ucznia do dokonywania obserwacji i formuowania trafnych wnioskw,
poznawanie rnorodnoci wiata i rodowisk ycia organizmw,
dostrzeganie zalenoci midzy materiaem genetycznym organizmu a jego funkcjonowaniem,
ksztatowanie zdrowego stylu ycia,
poznanie i zrozumienie podstawowych procesw yciowych organizmw,
zrozumienie zasad funkcjonowania organizmu czowieka i ksztatowanie zachowa prozdrowotnych,
doskonalenie umiejtnoci wyszukiwania potrzebnych informacji z rnych rde i zarzdzanie informacj (w tym rozwane i umiejtne korzystanie z mediw),
zastosowanie wiedzy teoretycznej do projektowania i przeprowadzania eksperymentw chemicznych,
przekazywanie wiedzy wykorzystujc rne rodki dydaktyczne i rda wiedzy, co rozwija aktywno poznawcz uczniw i s rdem wiadomoci i umiejtnoci,
ksztatowanie atwoci wypowiedzi, a przy tym omawianie efektw pracy zespoowej poprzez stosowanie rnorodnych metod aktywnych i aktywizujcych,
angaowanie uczniw w projekt edukacyjny, majcy na celu rozwizanie konkretnego problemu w sposb twrczy, z zastosowa-niem rnorodnych metod pracy oraz przyjmowanie odpowiedzialnoci za ich przebieg i wyniki,
wyrabianie umiejtnoci prezentowania efektw wasnej pracy,
ksztatowanie umiejtnoci skutecznego komunikowania si, czyli umiejtno wsppracy w grupie oraz poczucia odpowiedzial-noci za bezpieczestwo swoje i innych (uczniowie wsplnie pokonuj trudnoci, wsplnie podejmuj decyzje),
umiejtno zajmowania stanowiska w dyskusji i wyrabianie wasnej opinii,
organizowanie pracy wasnej i innych, opanowanie technik i narzdzi pracy,
rozwijanie zainteresowania chemi jako nauk przydatn w praktyce, a przez to wpywanie na planowanie rozwoju ucznia i jego kreatywno oraz motywowanie do osigania coraz wyszych celw.
-
6 CHEMIA I BIOLOGIA Program Autorski
CHEM
IA I BIOLO
GIA Program
Autorski
II. rOzwIjAnIE u uCznIw pOstAwy OsOBIstEGO zAAnGAOwAnIA w LOkALn,
rEGIOnALn, A przEz tO I GLOBALn OCHrOn rOdOwIskA nAturALnEGO
pOprzEz:
1. rozwijanie wiadomoci proekologicznej i prozdrowotnej,
2. rozwijanie proekologicznych postaw u uczniw, ktrzy poprzez aktywne wasne dziaanie bd mieli pozytywny wpyw na rodowisko,
3. rozwijanie szacunku w stosunku do przyrody,
4. uwiadomienie tempa zmian zachodzcych w rodowisku dawniej i obecnie, podkrelajc i stopie tych zmian w przeszoci jest nie tylko ilociowo ale jakociowo rny od analogicznych zmian we wspczesnej historii,
5. dostrzeganie przyczyn i skutkw niepodanych zmian w wyniku powstaych zagroe globalnych, np.: skaenie caej atmosfery, kwane opady, masowe ginicie gatunkw, nadmiar substancji toksycznych na powierzchni ziemi, degradacja gleby, efekt cieplarniany, zanieczyszczenia wd, itd.,
6. dostrzeganie i omawianie problemw wynikajcych ze wspczesnej dziaalnoci czowieka w rodowisku oraz rozpatry-wanie ich w skalach lokalnych, regionalnych, krajowych, globalnych,
7. zapoznanie z drogami migracji zanieczyszcze w rodowisku,
8. zwrcenie uwagi na negatywny wpyw zanieczyszcze powietrza w rnych dziaach gospodarki narodowej,
9. uwiadomienie wykorzystywania zasobw przyrody: odnawialnych i nieodnawialnych, we wasnym yciu codziennym, a przez to zwrcenie uwagi na wyczerpywanie si zasobw nieodnawialnych,
10. podkrelenie wpywu stosowania nawozw sztucznych w rolnictwie na zmian waciwoci gleb i przeynienie wd powierzchniowych,
11. przedstawianie sposobw poszukiwania alternatywnych rde energii, w tym energetyki jdrowej, z uwzgldnieniem zalet i zagroe pyncych podczas eksploatacji elektrowni jdrowej,
12. zwrcenie uwagi na wady i zalety promieniowania jonizujcego, jakiemu jest poddawany czowiek w rnych sytuacjach,
13. dostrzeganie wpywu wasnego stylu ycia na rodowisko oraz wasnych moliwoci i wasnej roli w edukacji ekologicznej,
14. uwiadomienie, e niewielkie zmiany przyzwyczaje i zastosowanie prostych urzdze technicznych mog prowadzi do ochrony zasobw wody.
Powysze cele s zgodne z Podstaw Programow ksztacenia oglnego dla gimnazjw i szk ponadgimnazjalnych dla III etapu edukacyjnego w obszarze:
1. pozyskiwania, przetwarzania i tworzenia informacji,
2. rozumowania i zastosowania nabytej wiedzy do rozwizywania problemw,
3. opanowania czynnoci praktycznych,
4. znajomoci rnorodnoci biologicznej i podstawowych procesw biologicznych,
5. znajomoci metodyki bada naukowych,
6. znajomoci uwarunkowa zdrowia czowieka.
-
6 CHEMIA I BIOLOGIA Program Autorski 7CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
BLOK
CHEM
ICZN
Y
KLAS
A I (3
5 jEd
NOST
EK LE
KCYjNY
CH)
12
Jakie zasady
be
zpiec
zestw
a po
winie
n prze
-str
zega
che
mik
w lab
orato
rium
oraz jakie
go
szka
i sprztu
laborato
ryjne
go
uyw
a?
Ch
emia jak
o nau
ka
przyrodn
icza.
Ch
emia na
co dz
ie.
Za
sady
bhP
w lab
orato
rium
chem
iczny
m. Sp
rzt i
szko
lab
orato
ryjne.
Pik
togram
y. Op
isywa
nie
ekspery
mentw
chem
iczny
ch.
wy
mien
ia zasady
bezp
ieczestw
a obo
wizuj
ce w
pracow
ni chem
iczne
j, wy
mien
i sprz
t i szko
jakie
mo
na stosow
a w
labo
ratorium
, wie, e po
dstaw
che
mii je
st ekspery
ment i d
laczego
pewn
ych
ekspery
mentw
nie m
ona
przeprow
adza s
amod
zielnie,
rozp
ozna
je rodz
aje su
bstan
cji z jakim
i bd
zie m
ia do
czyn
ienia,
znaj
c zna
czen
ie pik
togram
w,
ok
rela mi
ejsce ch
emii p
ord n
auk p
rzyrodn
iczych,
sto
suje zasady
podczas w
ykon
ywan
ia ekspery
mentw
chem
iczny
ch,
po
daje na
zwy i w
ymien
ia zasto
sowa
nie sz
ka i s
prztu
laborato
ryjne
go,
op
isuje zn
aczenie
pikto
gram
w op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
zapo
znan
ie z z
asad
ami bhp
w pr
acow
ni chem
iczne
j, zapo
znan
ie z p
iktog
ramam
i na e
tykiet
ach r
ny
ch su
bstan
cji
chem
iczny
ch (w
tym
proje
kcja film
u pikto
gram
y CIOP),
po
kaz s
zka
i sprz
tu labo
ratoryjn
ego
po
kaz s
ubsta
ncji, z k
trym
i czo
wiek m
a do c
zynie
nia na
co
dzie
, d
owi
adczen
ia:- d
ziaan
ie st
one
go kw
asu s
iarko
wego
(VI) na
papie
r, cuk
ier,
tkanin
: ba
weni
an,
- dzia
anie kw
asu a
zotowe
go (V
) i azotan
u (V)
oow
iu (II) na
bia
ko jaja ku
rzego
,- d
ziaan
ie st
one
go ro
ztworu w
odorotlen
ku so
du na
naskrek;
opis e
kspe
rymen
tu ch
emicz
nego
z uw
zgld
nienie
m: sz
ka i s
prztu
laborato
ryjne
go, o
dczynn
ikw, sc
hema
tu, o
bserw
acji i
wnios
kw;
-
8CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
22
Jakie w
aciw
oci
maj me
tale
i niem
etale?
M
etale i niem
etale
a uka
d okre
sowy
pie
rwias
tkw
chem
iczny
ch.
Wa
ciwoci fi-
zyczne
i che
miczne
me
tali i nie
metal
i. R
nice
wa
ciwoci
fizycznych m
etali
i niem
etali.
Wa
ciwoci
metal
i i nie
metal
i de
cydu
jce o
ich
zasto
sowa
niu.
Ko
rozja
meta
li.
ok
rela po
oen
ie me
tali i nie
metal
i w uk
adzie
okres
owym
pie
rwias
tkw,
wy
mien
ia w
aciw
oci me
tali i nie
metal
i, wy
jania
na cz
ym po
lega k
oroz
ja me
tali,
ok
rela w
aciw
oci pie
rwias
tkw
nale
cych d
o dan
ej grup
y lub
ok
resu u
kadu
okres
oweg
o, zb
ada w
aciw
oci me
tali i nie
metal
i, ok
rela ws
plne
i r
nice ce
chy m
etali,
ok
rela rn
ice c
echy m
etali i
nieme
tali,
op
isuje zw
izki przyczyn
owo-skutko
we m
idzy w
aciw
ocia
mi
i zastosowa
niem,
niem
etali i
metal
i, wy
jania
pojc
ie m
etal sz
lache
tny (o
dporny
na ko
rozj
), prop
onuje
sposob
y zap
obieg
ania przed k
oroz
j, po
dajc
przyka
dy ich z
astosowa
nia,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i prze
prow
adza pr
oste
dow
iadczen
ia na
bada
nie w
aciw
oci me
tali i nie
metal
i op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
zapo
znan
ie z p
ooenie
m pie
rwias
tkw
w uk
adzie
okres
owym
(w
skazuj
c na g
rupy
i okre
sy),
om
wien
ie rea
ktywn
oci pie
rwias
tkw,
do
wiad
czen
ia:- b
adan
ie w
aciw
oci fiz
ycznych r
ny
ch m
etali i
nieme
tali,
- bad
anie przewo
dnictwa
elektry
czne
go m
etalu i niem
etalu,
np.
elaz
a i sia
rki,
- bad
anie przewo
dnictwa
ciep
lnego
wyb
raneg
o meta
lu i drew
na,
- porw
nanie
temp
eratury
topn
ienia mi
edzi i si
arki,
- bad
anie ko
walno
ci e
laza i sia
rki,
- bad
anie pa
lnoci
mag
nezu i s
iarki,
-bad
anie rea
ktywn
oci sodu
, mag
nezu i m
iedzi z w
od,
- wieccy p
omido
r (ba
danie
wa
ciwoci bia
ego f
osforu),
- siar
ka ot
rzymy
wana
z utrw
alacza;
om
wien
ie ko
rozji m
etali i
sposob
w jej zap
obieg
ania,
om
wien
ie zasto
sowa
meta
li i nie
metal
i odw
oujc
si do
ich
waciw
oci,
dy
skusja nt. Jak
ie czeka n
as y
cie w
mom
encie
wyczerpan
ia si
me
tali i nie
metal
i?
-
9CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
33
Jak pr
zygo
towa
i ro
zdzie
li mi
eszanin
substan
cji na
skad
niki?
Mies
zanin
y jed
norodn
e i niejed
norodn
e. Sp
osob
y roz
dzie-
lania mi
eszanin
na
skad
niki: s
czenie
, de
kantacja,
sedy
mentacja,
desty
lacja,
krysta
lizacja, sp
o-soby
mecha
niczn
e ,ch
roma
tografia,
desaturac
ja,
sposob
y wykorzy-
stujc
e r
nice w
e w
aciw
ocia
ch
fizycznych s
ubsta
n-cji, n
p. w
aciw
oci
magn
etyczne, r
-nic
a gstoci
cieczy
(rozd
zielac
z).
Sto
py jako
jedn
o-rodn
e mies
zanin
y me
tali.
de
finiuje p
ojcie
mies
zanin
y jed
norodn
ej i niejed
norodn
ej, wy
jania
czym
si r
ni m
ieszanin
a od z
wizku
chem
iczne
go,
wy
mien
ia przyka
dy m
ieszanin
jedn
orod
nych i n
iejed
norodn
ych
wy
mien
ia sposob
y roz
dzielan
ia mi
eszanin
y jed
norodn
ej i niejed
-no
rodn
ej na
skad
niki i om
wi je
sporzdz
a mies
zanin
, proje
ktuje do
wiad
czen
ia po
zwala
jce r
ozdz
ieli da
n m
iesza-
nin n
a ska
dniki,
wy
mien
ia skad
i zastosowa
nie pr
zyka
dowy
ch m
ieszanin
: am
algam
atu i t
omba
ku,
wy
mien
i skad
pierw
iastko
wy niektryc
h stop
w: br
zu,
mosi
dzu,
eliw
a, sta
li, sto
pu W
ooda
, duralu
miniu
m uzasad
nia, d
laczego
stosuje
si cz
cie
j stop
w ni c
zysty
ch
metal
i, rozw
izuje
zada
nia zn
ajc s
kad p
rocentow
y stop
w, wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi proste
dow
iadczen
ia w
celu rozd
zielen
ia mi
eszanin
y na s
kadn
iki,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
an
aliza et
ykiet
wyb
ranych p
rodu
ktw
spo
ywczych c
elem
stwierdz
enia, i stan
owi mi
eszanin
y wieloska
dniko
we,
om
wien
ie zn
anych m
ieszanin
z ycia
codz
ienne
go: ama
lgama
-tu i t
omba
ku,
zapo
znan
ie ze stop
ami m
etali,
an
aliza sk
adu w
ybran
ych s
top
w me
tali,
do
wiad
czen
ia:- s
porz
dzan
ie mi
eszanin
: wod
y i piasku
, wod
y i cu
kru, k
redy
i soli, wo
dy i o
leju r
olinne
go, o
pik
w elaz
a i zm
ielon
ej sia
rki or
az
sposob
y ich ro
zdzie
lania
- ho
dowla k
ryszta
w z
mies
zanin
y wod
y i s
iarczan
u (VI)
mied
zi (II)
- roz
dzielan
ie mi
eszanin
y kwa
su sa
licylow
ego i cu
kru m
etod
kry
stalizacji
- roz
dzielan
ie skad
nikw
tuszu d
o flam
astra
(lub a
trame
ntu) or
az
barw
nikw
do sod
yczy (n
p. rn
okolo
rowy
ch land
rynek) m
etod
chroma
tografii,
- roz
dzielan
ie mi
eszanin
y alko
holu ety
loweg
o z at
ramen
tem
metod
desty
lacji,
- porw
nanie
tward
oci mo
sidz
u, mi
edzi, cy
nku,
cyny,
- roz
dzielan
ie wo
dy so
dowe
j na s
kadn
iki,
rozw
izyw
anie zada
na p
odsta
wie z
najom
oci skad
u procen-
towe
go stop
w;
-
10CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
42
Czym
si r
ni
zjawisko f
izycz-
ne od
przemi
any
chem
iczne
j?
Zja
wisko f
izyczne.
Prz
emian
a chem
iczna
(reakcja
chem
iczna
).
de
finiuje z
jawisk
o fizy
czne
i prze
mian
che
miczn
, po
daje rn
ic m
idzy zjaw
iskiem
fizycznym
a przemi
an
chem
iczn
, w
poda
nych pr
zyka
dach do
konu
je an
alizy pr
zemi
any f
izyczne
j i zjaw
iska f
izyczne
go,
de
finiuje r
eakcj syntezy, an
alizy i w
ymian
y, zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
w
poda
nych pr
zyka
dach do
konu
je an
alizy i o
krela
, ktry
z pod
anych p
rzyka
dw
jest syn
tez,
analiz, czy w
ymian
, wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi proste
dow
iadczen
ia de
monstru
jce p
rzemi
an c
hemi
czn
, op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie zja
wiska f
izyczne
go i p
rzemi
any c
hemi
czne
j, om
wien
ie typ
w re
akcji ch
emicz
nych: syn
tezy, an
alizy i w
ymia-
ny i z
apisy
wanie
rwn
a re
akacji c
hemi
czny
ch,
ba
danie
na cz
ym po
lega z
jawisk
o fizy
czne
i prze
mian
a chem
iczna
, d
owi
adczen
ia w
okre
laniu zja
wisk fiz
ycznych i pr
zemi
an
chem
iczny
ch or
az ok
relan
ie typ
u reakcji c
hemi
czne
j:- roz
kruszan
ie grud
ki sia
rki i s
palan
ie sia
rki,
- pod
grzewa
nie m
ieszanin
y siar
ki z
elazem,
- cic
ie pa
pieru i s
palan
ie pa
pieru,
- ogrzewa
nie so
dy oc
zyszczon
ej,- top
nienie
i spa
lanie ste
aryny
(wiecy),
- dzia
anie elaz
em na
roztw
r sia
rczan
u (VI) m
iedzi (II),
- reakcja ma
gnezu z
jode
m,- s
palan
ie ma
gnezu w
powietr
zu,
- reakcja tle
nku o
owiu (II) z
wg
lem dr
zewn
ym,
- reakcja octu na
skorup
ki z jaj;
-
11CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
52
Jak pr
zebie
gaj
reakcje en
do-
energ
etyczne
i egzoe
nerge
-tyc
zne?
Ro
dzaje
reakcji
chem
iczny
ch.
Ut
lenian
ie a s
palan
ie oraz ich z
naczen
ie w
przyrodz
ie. Re
akcje
egzo
- i end
oene
rge-
tyczn
e oraz
en
ergia w
reakcjac
h chem
iczny
ch.
przedstaw
ia rn
ic m
idzy ut
lenian
iem a spala
niem,
od
rn
ia spala
nie od
utlen
iania
de
finiuje p
ojcia
reakcji eg
zo- i
endo
energ
etyczne
j, wy
mien
ia przyka
dy ut
lenian
ia z
ycia codz
ienne
go i s
palan
ia wy
stpu
jce w
jego
otoczeniu
, rozr
nia rea
kcje eg
zo- i
endo
energ
etyczne
na po
dstaw
ie zapis
u so
wneg
o, zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
a-dz
i proste
dow
iadczen
ia de
monstru
jce p
okaz re
akcji
egzo
- i en
doen
ergety
czny
ch,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie rea
kcji c
hemi
czny
ch z uw
zgld
nienie
m aspe
ktu
energ
etyczne
go,
om
wien
ie utlen
iania i sp
alania
z po
danie
m przyka
dw,
do
wiad
czen
ia ob
razuj
ce r
ne e
fekty
energ
etyczne
reakcji
chem
iczny
ch:
a) re
akcje
egzo
energe
tyczne
:- s
palan
ie ma
gnezu w
tlenie
(efekt
ciepln
y i w
ietlny
),- s
palan
ie ma
gnezu w
parze
wod
nej (e
fekt
ciepln
y, w
ietlny
),- s
palan
ie wo
doru w
bak
ach m
ydlan
ych (
efekt a
kusty
czny
),- s
palan
ie eta
nolu (
efekt c
ieplny
i wietl
ny),
- bu
rza w
prob
wce -
spala
nie et
anolu
w tle
nie ot
rzyma
nym
w rea
kcji m
anga
nianu
(VII) po
tasu z
kwasem
siarko
wym
(VI)
(efekt
ciepln
y, w
ietlny
i aku
styczny
),-
wulka
n che
miczny
- ro
zkad
term
iczny
dichromi
anu (
VI)
amon
u (efekt c
ieplny
i wietl
ny);
b)reak
cje en
doen
erge
tyczne
:- roz
kad t
ermicz
ny w
glan
u wap
nia,
- otrz
ymyw
anie tle
nu z m
anga
niane
m (V
II) po
tasu,
- red
ukcja
tlenk
u mied
zi (II) w
odorem
,- roz
kad c
hlorku
sreb
ra po
d wpy
wem
wiat
a,- reakcje estry
fikacji;
-
12CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
63
Czym
jest
powietr
ze?
Skad
procen
towy
po
wietr
za.
Az
ot, tlen
, dwu
tle-
nek w
gla, w
odr,
ga
zy sz
lache
tne
wa
ciwoci
i zastosowa
nie.
Ob
ieg az
otu,
tlenu
i dwu
tlenk
u wg
la w
przyrodz
ie.
wy
mien
ia skad
procen
towy
powietr
za i p
rzedstaw
i go w
form
ie dia
gram
u, wy
jania
zjaw
isko s
ublim
acji,
wy
mien
ia w
aciw
oci po
wietr
za, a
zotu, tlen
u, dw
utlen
ku
wgla
, wod
oru,
om
awia zasto
sowa
nie az
otu,
tlenu
, dwu
tlenk
u wg
la, w
odoru
i gazw
szlac
hetnych,
om
awia ob
ieg azo
tu, tlen
u, dw
utlen
ku w
gla w
przyrodz
ie, zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi proste
dow
iadczen
ia na
:- b
adan
ie skad
u pow
ietrza
,- id
entyf
ikacj
tlenu
, pary
wod
nej i dw
utlen
ku w
gla w
powietr
zu,
- otrz
ymyw
ania tle
nu, d
wutle
nku w
gla i w
odoru,
- bad
anie w
aciw
oci fiz
ycznych i ch
emicz
nych tle
nu, d
wutle
nku
wgla
i wod
oru,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski,
rozw
izuje
zada
nia w
ykorzystu
jc g
sto,
objt
o i m
as;
an
aliza diag
ramu p
rezen
tujc
ego p
rocentow
y ska
d pow
ietrza
, an
aliza ta
bel, s
chem
atw, infografik przedstaw
iajcych w
aci-
woci
, zastosowa
nie az
otu,
tlenu
, dwu
tlenk
u wg
la, w
odoru
i gazw
szlac
hetnych,
an
aliza ob
iegu a
zotu, tlen
u i dw
utlen
ku w
gla w
przyrodz
ie, rozw
izyw
anie zada
z w
ykorzysta
niem
gsto
ci, m
asy
i obj
toci
, d
owi
adczen
ia:- b
adan
ie skad
u pow
ietrza
(spa
lanie w
iecy w
powietr
zu
z udz
iaem
wod
y),
- otrz
ymyw
anie tle
nu z Km
nO4,
- bad
anie w
aciw
oci chem
iczny
ch tl
enu (
z arz
cym
si
uczywk
iem),
- spa
lanie sia
rki i m
agne
zu w
powietr
zu i t
lenie,
- otrz
ymyw
anie dw
utlen
ku w
gla w
wynik
u spa
lania w
gla lub
rozkad
u term
iczne
go so
dy oc
zyszczon
ej,- b
adan
ie w
aciw
oci fiz
ycznych d
wutle
nku w
gla (obserw
o-wa
nie za
chow
ania si
zapa
lonych
wiec w
zlew
ce na
kolejny
ch
stopn
iach,
gdzie
wprow
adzany
jest dw
utlen
ek w
gla)
,- b
adan
ie rozp
uszczalno
ci dw
utlen
ku w
gla,
- wykryw
anie ob
ecno
ci dw
utlen
ku w
gla w
powietr
zu (z
wod
wa
pienn
),
- prze
lewan
ie dw
utlen
ku w
gla z n
aczynia
do na
czyn
ia oraz
identyfiko
wanie
obecno
ci,
- spa
lanie ma
gnezu w
obecno
ci dw
utlen
ku w
gla,
- zjaw
isko s
ublim
acji z
dwutlen
kiem
wgla
,- o
trzym
ywan
ie wo
doru w
reakcji kw
asu s
olneg
o i cy
nku (
magn
e-zu) o
raz ba
danie
wa
ciwoci chem
iczny
ch,
- spa
lanie wo
doru w
bak
ach m
ydlan
ych,
- iden
tyfika
cja pa
ry wo
dnej w
powietr
zu z wy
korzy
stanie
m sta
ego w
odorotlen
ku so
du;
-
13CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
72
Jaka jest ja
ko
powietr
za, k
t-
rym od
dycham
y i ja
k fun
kcjon
uje
atmosfera?
Za
nieczyszczenia
py
owe i ga
zowe
i ic
h rda
. Ro
zwj cywili-
zacji a czysto
powietr
za.
Za
groenia
cywilizacyjn
e: efekt
ciepla
rnian
y, dz
iura
ozon
owa,
smog
. Sp
osob
y ochrony
po
wietr
za pr
zed
zanie
czyszczenia
mi.
wy
mien
ia zanie
czyszczenia
pyow
e i ga
zowe
oraz w
ymien
ia r
da ich e
misji,
wy
mien
ia czyn
niki pow
oduj
ce za
groenia
cywilizacyjn
e, om
awia skutki wy
nikaj
ce z wy
stpo
wania
zagro
e c
ywiliz
acyj-
nych: efektu
ciep
larnia
nego
, dziu
ry oz
onow
ej, sm
ogu,
wy
mien
ia sposob
y ochrony
powietr
za pr
zez z
aniec
zyszczen
iami,
om
awia na
tural
ne sp
osob
y okre
lania
czystoci
powietr
za na
po
dstaw
ie bio
indykato
rw,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi
dow
iadczen
ie przedstaw
iajce e
fekt
ciepla
rnian
y, op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie zagro
e w
ynika
jcych z
rozw
oju cy
wilizacji,
praca z
map
Pols
ki w
yszukiw
anie i okre
lanie
najba
rdzie
j zanie
czyszczo
nych ob
szar
w, ref
eraty
uczn
iowskie (dysku
sja),
praca w
grup
ach m
etod
meta
planu
nt. Jak
mo
na og
ranicz
y
ilo
tlenk
w niem
etali w
pow
ietrzu
?, film
- zagro
enia
cywilizacyjn
e, an
aliza stop
nia za
nieczyszczenia
, pow
ietrza
w na
jblis
zej
okolicy na
podstaw
ie wy
nikw
ze stacji m
onito
rujc
ych s
topie
zanie
czyszczenia
atmo
sfery,
po
znan
ie na
tural
nych sp
osob
w ok
relan
ia czystoci
powietr
za
(bioind
ykato
ry),
do
wiad
czen
ia:- p
owsta
wanie
efektu ciep
larnia
nego
(ogrzewa
nie dw
ch k
olb:
z pow
ietrze
m i dwu
tlenk
iem w
gla)
,- u
tlenia
jce w
aciw
oci oz
onu (
z wykorzysta
niem
sto
nego
kw
asu s
iarko
wego
(VI), alko
holu ety
loweg
o i m
anga
nianu
(VII)
potas
u);
82
Jaka jest z
ale-
no
mid
zy
budo
w at
omu
a poo
enie
m pie
rwias
tka
w uk
adzie
ok
resow
ym
pierw
iastk
w?
bu
dowa
ukad
u ok
resow
ego p
ier-
wiastk
w i w
aci-
woci
pierw
iastk
w na
lecych d
o dan
ej grup
y lub
okres
u uk
adu o
kresowe
go.
Pra
wo ok
resow
oci.
Za
leno
bu
dowy
ato
mu od
poo
enia
pierw
iastka
w uk
a-dz
ie ok
resow
ym
pierw
iastk
w.
ok
rela w
aciw
oci pie
rwias
tkw
nale
cych d
o dan
ej grup
y lub
ok
resu u
kadu
okres
oweg
o, wy
korzy
stuje uk
ad ok
resow
y pier
wiastk
w jak
o rdo
infor-
macji o
budo
wie a
tomu
, rys
uje m
odele
atom
w w
ybran
ych p
ierwiastk
w uw
zgld
niajc
ko
nfigu
racj ele
ktron
ow,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi
dow
iadczen
ia przedstaw
iajce w
aciw
oci nie
ktryc
h pie
rwias
tkw,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski,
zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw;
przypo
mnien
ie po
oen
ia pie
rwias
tkw
w uk
adzie
okres
owym
(w
skazuj
c na g
rupy
i okre
sy),
symu
lacje ko
mputero
we zw
izan
e z bu
dow
atom
u, w
iczen
ia w
rysow
aniu mo
deli a
tom
w wy
bran
ych p
ierwiast-
kw
uwzgld
niajc
konfigu
racj ele
ktron
ow,
w
iczen
ia w
oblicz
aniu ma
sy at
omu d
aneg
o pier
wiastka
wyra
o-
nej w
unita
ch na
podstaw
ie rys
unko
wych m
odeli at
omw
, do
wiad
czen
ia:- b
arwien
ie po
mien
ia przez lito
wce,
- reakcja lito
wcw
z wo
d,
- reakcja sodu
i mag
nezu z wo
d,
- reakcja glinu
z chlor
em, b
rome
m i jo
dem;
-
14CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
92
W jaki
sposb
mog
c
zy s
i ato
my
pierw
iastk
w?
Ro
dzaje
wiz
a
chem
iczny
ch.
Du
blet i
oktet
ele
ktron
owy.
Jony
: kati
ony,
anion
y. Mecha
nizm
two-
rzenia
si w
iza
ko
walen
cyjny
ch
atomo
wych)
niespola
ryzow
anych
i spola
ryzow
anych
oraz jono
wych.
Dipo
l elek
tryczny
(bud
owa p
olarna).
wy
mien
ia rodz
aje w
iza
chem
iczny
ch,
wy
jania
pojc
ie du
bletu i o
ktetu elektro
nowe
go i d
ipola
elektr
yczn
ego,
wy
jania
mecha
nizm
tworzenia
si w
iza
kowa
lencyjny
ch
niespola
ryzow
anych i sp
olaryz
owan
ych o
raz jono
wych,
rys
uje sc
hema
ty po
wstaw
ania wiza
kowa
lencyjny
ch niespo
-lar
yzow
anych i sp
olaryz
owan
ych o
raz jono
wych: F
2, br 2, P 4
, h2S,
Kb
r, MgO
, Na 2O
, hbr,
hCl,
NaC
l, zapis
uje po
wstaw
anie wizan
ia w
czstec
zkach z
a pom
oc
wzorw
suma
rycznych,
elektr
onow
ych i kr
esko
wych: F
2, br 2, P 4
, h 2S, Kb
r, MgO
, Na 2O
, hbr,
hCl,
NaC
l, wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi
dow
iadczen
ia przedstaw
iajce czenie
si at
omw
w zwizki
chem
iczne
i zba
da pr
zewo
dnictwo
elektry
czne
sucheg
o chlo
rku
sodu
i jeg
o wod
nego
roztw
oru,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski,
zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw;
om
wien
ie wiza
chem
iczny
ch,
symu
lacje ko
mputero
we pr
zedstaw
iajce p
owsta
wanie
wiz
a
kowa
lencyjny
ch niespo
laryzow
anych i sp
olaryz
owan
ych o
raz
jonow
ych,
w
iczen
ia w
rysow
aniu sch
emat
w po
wstaw
ania wiza
ko
walen
cyjny
ch niespo
laryzow
anych i sp
olaryz
owan
ych o
raz
jonow
ych:
F 2, br
2, P4, h 2S, Kb
r, MgO
, Na 2O
, hbr,
hCl,
NaC
l, w
iczen
ia w
zapis
ywan
iu po
wstaw
ania wizan
ia w
czstec
zkach
za po
moc w
zorw
suma
rycznych,
elektr
onow
ych i kr
esko
wy-
ch:F 2
, br 2, P 4
, h2S,
Kbr, M
gO, N
a 2O, h
br, hCl,
NaC
l, d
owi
adczen
ia:- s
palan
ie ma
gnezu w
tlenie
(lub p
owiet
rzu),
- reakcja sodu
z chlor
em,
- obserw
acja przez lup
krys
ztak
w chlor
ku so
du,
- bad
anie przewo
dnictwa
elektry
czne
go su
cheg
o chlo
rku so
du
i jego
wod
nego
roztw
oru;
-
15CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
103
Czy p
romi
e-nio
twrczo
jest g
ron
a dla
czow
ieka
i rod
owisk
a?
Pro
mien
io-tw
rczo,
rda
oraz ro
dzaje
prom
ieniow
ania.
Ok
res p
trwa
nia.
Po
jcie i zastosowa
-nie
izotop
w.
Re
akcja
acucho
wa
jako
rdo
ogrom-
nej ilo
ci en
ergii.
Wpy
w prom
ienio-
wania
joniz
ujcego
na
orga
nizmy
ywe
. Za
groenia
pyn
ce
podczas e
ksplo
atacji
elektr
owni jd
rowe
j. Mari
a Sko
dow-
ska-Cu
rie wk
ad
w rozw
j na
uki.
wy
jania
pojc
ie prom
ieniot
wrcz
oci (w
tym
sztuczne
j i natu
ralne
j), wy
mien
ia zasu
gi Mari
i Sko
dows
kiej-C
urie,
chara
kteryz
uje pr
omien
iowan
ie: ,
, ,
, wy
jania
na cz
ym po
lega r
ozpa
d promi
eniot
wrcz
y i ro
zwi
e zada
nia z zasto
sowa
niem
okres
u pt
rwan
ia, wy
mien
ia zasto
sowa
nie izotop
w,
wy
mien
ia zagro
enia
pyn
ce p
odczas ek
sploa
tacji e
lektro
wni
jdrowe
j, rozw
izuje
zada
nia na
oblicz
anie ok
resu p
trw
ania,
wy
mien
ia osig
nicia
Mari
i Sko
dows
kiej-C
urie;
om
wien
ie prom
ieniot
wrcz
oci i ro
dzaj
w prom
ieniow
ania,
an
aliza w
ykres
w ilu
struj
cych ok
res p
trwa
nia w
ybran
ych
pierw
iastk
w prom
ieniot
wrcz
ych,
an
aliza w
ykres
u ilus
trujc
ego
szere
gi prom
ieniot
wrcz
e, rozw
izyw
anie zada
na o
bliczan
ie ok
resu p
trw
ania,
an
aliza infografik ilustr
ujcych za
stosowa
nie izotop
w,
po
gada
nka (
refera
ty) nt
. ycia i prac
y Mari
i Sko
dows
kiej-C
urie,
de
bata
uczn
iowska z
udzia
em go
ci nt
. bud
owy e
lektro
wni
atomo
wej w
dane
j miejsco
woci
i bezpie
cze
stwa e
nergi
i ato
mowe
j;
-
16CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
112
Czy istn
ieje
zwiz
ek
mid
zy ch
emi
a mate
matyk
?
Pra
wo stao
ci
skad
u. Pra
wo za
chow
ania
masy.
Ob
liczen
ia zw
izan
e z z
astosowa
niem
wzoru z
wizku
chem
iczne
go.
int
erpret
uje pr
awo s
taoci skad
u i pr
awo z
acho
wania
masy,
zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch za
pomo
c sy
mboli
i wzo
rw
i iloci
owo z
interp
retuje
, ob
licza s
tosune
k licz
by at
omw
pierw
iastk
w w
zwiz
kach
chem
iczny
ch,
ob
licza s
tosune
k masow
y pier
wiastk
w w
zwiz
kach
chem
iczny
ch,
ustal
a wz
r sum
aryczny
zwiz
ek ch
emicz
ny na
podstaw
ie sto
sunk
u masow
ego p
ierwiastk
w, ob
licza m
as c
zste
czko
w su
bstan
cji,
ustal
a wz
r sum
aryczny
substan
cji na
podstaw
ie ma
sy
czstec
zkow
ej, ustal
a na p
odsta
wie o
blicze
wart
o ind
eksu lub s
ymbo
l pie
rwias
tka w
zwiz
ku ch
emicz
nym
znaj
c mas c
zste
czko
w,
ob
licza s
kad p
rocentow
y zwizk
w chem
iczny
ch,
ustal
a wz
r sum
aryczny
zwiz
ku ch
emicz
nego
maj
c do d
yspo
-zycji m
as c
zste
czko
w i z
awart
o p
rocentow
pier
wiastka
(-k
w),
po
sugu
je si
ukad
em ok
resow
ym pierw
iastk
w;
w
iczen
ia w
pisan
iu rwn
a re
akcji ch
emicz
nych za
pomo
c
symb
oli i w
zorw
oraz ilo
ciow
a ich inter
preta
cja,
wy
kazywa
nie, e licz
ba at
omw
substra
tw
rwn
a jest liczbie
ato
mw
prod
uktw
poprzez p
rzedstaw
ianie przebie
gu re
akcji
na m
odela
ch,
ob
liczan
ie sto
sunk
u licz
by at
omw
pierw
iastk
w w
zwiz
kach
chem
iczny
ch,
ob
liczan
ie sto
sunk
u masow
ego,
do
wiad
czaln
e usta
lanie sto
sunk
u ela
za do
siarki
w sia
rczku
elaz
a (II) p
oprze
z ogrzewa
nie m
ieszanin
y ela
za z sia
rk o
r-
nych pr
oporcja
ch ob
u ska
dnik
w pie
rwias
tkw
w zw
izkach
chem
iczny
ch,
ustal
anie wz
oru s
umary
czne
go zw
izku
chem
iczne
go na
po
dstaw
ie sto
sunk
u masow
ego p
ierwiastk
w, ob
liczan
ie ma
sy cz
stec
zkow
ej substan
cji,
ustal
anie wz
oru s
umary
czne
go su
bstan
cji na
podstaw
ie ma
sy
czstec
zkow
ej, ustal
anie na
podstaw
ie ob
licze
wart
o ind
eksu lub s
ymbo
l pie
rwias
tka w
zwiz
ku ch
emicz
nym
znaj
c mas c
zste
czko
w,
ob
liczan
ie skad
u procentow
ego z
wizk
w chem
iczny
ch,
ustal
anie wz
oru s
umary
czne
go zw
izku
chem
iczne
go m
ajc
do dy
spoz
ycji m
as c
zste
czko
w i z
awart
o p
rocentow
pie
rwias
tka (-
kw)
; Uw
aga:
do ob
licze
wykorzysta
uka
d okre
sowy
pierw
iastk
w,
tabele
.
-
17CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
121
Czy w
arto i jak
oszczdz
a
wod
?
Za
soby wod
y pit
nej i o
bieg w
ody
w przyrod
zie.
Sposob
y oszc
zdza-
nia wod
y. Ob
liczan
ie str
at wo
dy w go
spod
ar-stw
ie do
mowy
m. Ob
liczan
ie iloci
oszczdzon
ej wo
dy
podczas m
ycia
zb
w czy g
olenia
si.
Inf
orma
cja:
- stra
ty z p
owod
u nie-
waciw
ie dziaaj
cej,
spuc
zki ok
. 100 l
dzien
nie,
- ciek
ncy kr
an lub
prysz
nic, 20
00 l
wody m
iesic
znie,
- prze
citnie osob
a my
je zby 3 mi
nuty,
- red
nio wod
a pyn
ie z k
ranu z
prd
koci
2 l/m
in.,
- 1 os
oba, kt
ra przy
myciu
zb
w i gole
niu
si za
krca kr
an
potrz
ebuje
ok. 1 l w
ody,
- liczba
mczyzn
w Po
lsce o
k. 19 m
ln,
z czego
poow
a nie go
li si, a dr
uga p
oowa
go
li si raz
dzien
nie.
wy
mien
ia sposob
y oszczd
zania
wod
y w go
spod
arstw
ie do
mowy
m, om
awia ob
ieg w
ody w
przyrodz
ie, ob
licza s
traty
wody
w cig
u rok
u z po
wodu
przecie
kajc
ego
pryszn
ica, toa
lety, kra
nu,
ob
licza ilo
wod
y zao
szczd
zone
j pod
czas m
ycia zb
w i gole
nia si
, np.
w do
mu ro
dzinn
ym, czy w
Polsc
e;
om
wien
ie zasob
w wo
dy pitnej z p
odkre
lenie
m, i za
soby
te
s og
ranicz
one,
om
wien
ie na
podstaw
ie inf
ograf
ik ob
iegu w
ody w
przyrodz
ie, bu
rza m
zg
w (pog
adan
ka)
do cz
ego w
domu
uyw
amy
wody
i prez
entowa
nie sp
osob
w os
zczdz
ania wo
dy w
domu
, ob
liczan
ie str
at wo
dy w
cig
u rok
u z po
wodu
przecie
kajc
ego
pryszn
ica, toa
lety, kra
nu,
ekon
omicz
ny sp
osb
mycia zb
w i gole
nia si
ob
liczan
ie iloci
wo
dy za
oszczdz
onej, np
. w do
mu ro
dzinn
ym, czy w
Polsc
e;
-
18CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
132
Jakie ma
my
rodz
aje
roztw
orw
?
Po
jcie roztw
oru,
rozp
uszczalnika
i substan
cji
rozp
uszczo
nej.
Szyb
ko
rozp
uszczania
si
substan
cji.
Ro
zpuszczalno
substan
cji (g
azo-
wych i s
taych)
w wo
dzie.
Ro
dzaje
roztw
orw
: w
aciw
y, na
sycony,
niena
sycony, st-
ony, ro
zcie
czon
y, roztw
r ko
loida
lny.
Wod
a natu
ralna
, wo
da de
stylow
ana,
a wod
a mine
ralna
.
wy
jania
pojc
ie roztw
oru,
rozp
uszczalnika, sub
stancji
rozp
uszczo
nej,
wy
mien
ia czyn
niki w
pywa
jce n
a szybk
o roz
puszczan
ia si
substan
cji stay
ch w
wod
zie,
wy
jania
wpy
w tem
perat
ury, mi
eszania
i roz
drob
nienia
na
szyb
ko
rozp
uszczania
si su
bstan
cji stay
ch w
wod
zie,
wy
jania
pojc
ie rozp
uszczalno
ci,
wy
mien
ia czyn
niki w
pywa
jce n
a roz
puszczaln
o s
ubsta
ncji
w wo
dzie
rozw
izuje
zada
nia z wy
korzy
stanie
m krz
ywych r
ozpu
szczaln
o-ci
(zale
no roz
puszczaln
oci od
temp
eratury)
, wy
jania
czym
rn
i si r
oztw
r na
sycony
od nien
asycon
ego,
roztw
r ston
y od r
ozcie
czo
nego
, roztw
r w
aciw
y od
koloida
lnego
, wy
jania
co to
jest efekt T
ynda
lla prop
onuje
otrzy
mywa
nie ro
ztworu n
asycon
ego z
nien
asycon
ego
oraz z roztw
oru
niena
sycone
go ro
ztwr na
sycony,
proje
ktuje do
wiad
czen
ie, kt
rym
wykae w
pyw
rnych
czyn
nikw
na sz
ybko
rozp
uszczania
si su
bstan
cji;
do
wiad
czaln
e wyja
nien
ie po
jcia roztw
oru,
rozp
uszczalnika
i substan
cji ro
zpuszczo
nej: n
p. rozp
uszczanie
cukru
w w
odzie
, po
rwn
anie rozp
uszczalno
ci w
wod
zie dw
ch r
ny
ch
substan
cji w
tej sa
mej te
mpera
turze
, np.
cukru
i soli,
an
aliza kr
zywy
ch ro
zpuszczalno
ci su
bstan
cji i roz
wizyw
anie
zada
z w
ykorzysta
niem
zale
noci
rozp
uszczalno
ci su
bstan
cji
od te
mpera
tury,
om
wien
ie rodz
ajw
roztw
orw
, wp
yw jon
w me
tali i nie
metal
i obe
cnych w
wod
zie na
tural
nej
i mine
ralne
j na
ywy o
rganiz
m p
ogad
anka,
do
wiad
czen
ia:- b
adan
ie wp
ywu t
empe
ratury, mi
eszania
i roz
drob
nienia
na
szyb
ko
rozp
uszczania
azotan
u (V)
potas
u,- b
adan
ie wp
ywu t
empe
ratury n
a roz
puszczaln
o d
wutle
nku
wgla
w na
poju ga
zowa
nym,
- otrz
ymyw
anie rnych r
odzajw
roztw
oru,
- otrz
ymyw
anie roztw
oru n
asycon
ego z
nien
asycon
ego
o odw
rotnie,
- bad
anie efektu Ty
ndalla,
np. w
son
ej wo
dzie, ro
ztworze biak
a jaja z
wod
i ro
ztworze w
ody z
mlek
iem;
-
19CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
143
Jak pr
zygo
to-
wa roz
twr
o st
eniu X?
Po
jcie st
enia
procen
towe
go
i wz
r na s
ten
ie procen
towe
roztw
oru.
Prz
ykad
y roz
two-
rw
o okre
lony
m st
eniu
procen
-towy
m z
ycia
codz
ienne
go.
St
enie
procen
-towe
roztw
oru
z wykorzysta
niem
krzyw
ych r
ozpu
sz-
czaln
oci w
poda
nej
tempe
raturze.
Ro
zcie
czan
ie i zag
szczanie
. Mies
zanie
roz-
tworw
o rnych
stenia
ch
procen
towy
ch.
Ro
zwiz
ywan
ie rn
orod
nych
zada
z treci
na
oblicz
anie st
enia
procen
towe
go
roztw
orw
.
de
finiuje s
ten
ie procen
towe
, sto
suje w
oblicz
eniac
h wz
r na s
ten
ie procen
towe
, tu
maczy c
o ozn
acza za
pis na
etykiec
ie, np
. ocet 10%
, ob
licza s
ten
ie procen
towe
roztw
oru z
wykorzysta
niem
krzyw
ych,
rozp
uszczalno
ci w
poda
nej te
mpera
turze
, ob
licza s
ten
ie procen
towe
roztw
oru z
wykorzysta
niem
wzoru
na g
sto,
ob
licza z
awart
o s
ubsta
ncji roz
puszczon
ej i ro
zpuszczalnika
w da
nej ilo
ci ro
ztworu o
okre
lonym
sten
iu, ob
licza s
ten
ie roztw
oru p
o jeg
o roz
cieczeniu
i zag
szczeniu
, ob
licza s
ten
ie procen
towe
roztw
oru p
o zmi
eszaniu
roztw
orw
o r
ny
ch sten
iach p
rocentow
ych,
wy
mien
ia ko
lejne
czyn
noci
, ktre
nale
y wykon
a w
celu
przygo
towa
nia ro
ztworu o
okre
lonym
sten
iu, przygo
towu
je ok
relon
ilo
roz
tworu o
okre
lonym
sten
iu procen
towy
m,
om
wien
ie de
finicji st
en
ia procen
towe
go ro
ztworu,
an
aliza za
warto
ci su
bstan
cji w
roztw
orach n
a pod
stawie e
tykiet
spotykan
ych w
yciu
codz
ienny
m, np
. jody
na 3%
, ocet 6
%,
woda
utlen
iona 2
%, k
was b
orny
1%, m
leko 3
,5%, mi
etana
30
%, spir
ytus k
amforowy
10%,
om
wien
ie roztw
orw
o kilku
sten
iach,
rozw
izyw
anie rn
orod
nych za
da t
eksto
wych:
- obliczan
ie st
enia
procen
towe
go ro
ztworw
nasycony
ch
wyko
rzystu
jc kr
zywe
rozp
uszczalno
ci,
- obliczan
ie st
enia
procen
towe
go ro
ztworu r
oztw
orw
z wy
ko-
rzysta
niem
wzoru n
a gsto,
- obliczan
ie zawa
rtoci
substan
cji ro
zpuszczo
nej i rozp
uszczalnika
w da
nej ilo
ci ro
ztworu o
okre
lonym
sten
iu,- o
bliczan
ie st
enia
roztw
oru p
o jeg
o roz
cieczeniu
i zag
szczeniu
,- o
bliczan
ie st
enia
procen
towe
go ro
ztworu p
o zmi
eszaniu
roztw
orw
o rnych s
ten
iach p
rocentow
ych,
dow
iadczen
ia:- o
mwien
ie ko
lejny
ch cz
ynno
ci, k
tre
nale
y wykon
a w
celu
przygo
towa
nia ro
ztworu o
okre
lonym
sten
iu,- p
rzygo
towy
wanie
okre
lonej iloci
roztw
oru o
okre
lonym
st
eniu
;
-
20CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
154
Jak m
ona
oczyci
cie
ki?
- wyciec
zka
eduk
acyjn
a do
pobliskiej
oczyszczaln
i ci
ekw
Za
nieczyszczenia
me
chan
iczne, b
iolo-
giczn
e i ch
emicz
ne.
Mecha
niczn
e, bio
lo-gic
zne i ch
emicz
ne
oczyszczan
ie ci
ekw
. Sp
osob
y uzd
atnia-
nia w
ody d
o picia
.
wy
mien
ia zanie
czyszczenia
mecha
niczn
e, bio
logicz
ne
i che
miczne,
wy
jania
na cz
ym po
lega o
czyszczanie
mecha
niczn
e, bio
logicz
ne
i che
miczne
ciek
w,
wy
mien
ia sposob
y uzd
atnian
ia wo
dy pitnej,
usuw
a z w
ody n
iektre
zanie
czyszczenia
z zasto
sowa
niem
wczeniej om
wion
ych m
etod r
ozdz
ielan
ia mi
eszanin
na
skad
niki;
om
wien
ie i pok
azan
ie przez p
racow
nika o
czyszczalni et
apw
oczyszczan
ia ci
ekw
i spo
sob
w uzda
tnian
ia wo
dy do
picia
;
KLAS
A II (
35 jedn
ostek lek
cyjny
ch)
162
Jak m
ona
ocen
i jak
o
wd p
owier
zch-
niowy
ch?
Kla
sy cz
ystoci
wd
na
tural
nych.
Zja
wisko e
utrofiz
acji
wd.
Wskanik
i ocen
y jakoci w
d po
wierz
chnio
wych:
- fizy
czne,
- che
miczne,
- biolog
iczne.
do
konu
je kla
syfik
acji w
d po
wierz
chnio
wych po
d wzgld
em
czystoci
, wy
jania
zjaw
isko e
utrofiz
acji w
d,
wy
mien
ia ws
kan
iki jakie
wykorzystu
je si
do oc
eny jakoci w
d z p
odzia
em na
fizyczn
e, chem
iczne
i biolog
iczne,
ok
rela i oceni po
dstaw
owe w
aciw
oci fiz
yczn
e wd
pobra-
nych z rnych u
j,
wy
krywa
obecno
jon
w: ela
za, chlo
rkowy
ch i a
zotan
owych
(V), fosfo
ranow
ych (
V), siar
czan
owych (
VI),
ba
da ph
i twa
rdo b
adan
ych p
rbe
k wd
, kwa
sowo
i zasad
owo,
ocen
ia sto
pie z
agroenia
rod
owisk
a na p
odsta
wie o
znaczo
-ny
ch w
skanik
w,
wy
jania
znaczenie
bada
nych jon
w w
wodz
ie i ic
h wpy
w na
istoty
ywe,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie kla
s czysto
ci w
d po
wierz
chnio
wych,
om
wien
ie zja
wisko e
utrofiz
acji-
refera
ty uczn
iowskie,
poga
dank
a, do
kona
nie po
dziau w
skanik
w oc
eny jakoci w
d po
wierz
chnio
wych,
do
wiad
czen
ia (np.
z udz
iaem
pracow
nika
Sane
pidu):
- bad
anie fiz
ycznych w
skanik
w w
d po
wierz
chnio
wych
z r
nych uj: p
omiar
temp
eratury, ok
relan
ie sm
aku,
zapa
chu,
mtnoci, pr
zezro
czystoci
, barw
y,- b
adan
ie chem
iczny
ch w
skanik
w w
d po
wierz
chnio
wych z r-
nych uj: p
h roztw
oru,
tward
o w
ody, kw
asow
o i za
sado
-wo
, w
ykryw
anie jon
w e
lazow
ych,
chlor
kowy
ch, a
zotan
owych
(V), fosfo
ranow
ych (
V), siar
czan
owych (
VI),
- bad
anie bio
logicz
nych w
skanik
w w
d po
wierz
chnio
wych
z r
nych uj: o
bserw
acja ba
kterii
Esch
erich
ii coli (p
aeczki
okr
nicy) po
d mikrosko
pem;
-
21CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
172
Jak ot
rzy-
ma k
wasy
beztlen
owe?
Kw
as so
lny i k
was
siarko
wodo
rowy
: bu
dowa
, wzo
ry,
otrzy
mywa
nie,
waciw
oci,
zasto
sowa
nie.
zapis
uje w
zory, su
maryc
zne, str
uktural
ne i rysuje
mod
ele
kwasw
beztlen
owych,
om
awia w
aciw
oci i zastosowa
nie kw
asw
: soln
ego
i siark
owod
orow
ego,
zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
przedstaw
ia na
mod
elach r
wnan
ia otrzy
mywa
nia kw
asw
be
ztlen
owych,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adza
dow
iadczen
ia przedstaw
iajce o
trzym
ywan
ie chlor
owod
oru
i kwa
su so
lnego
oraz zb
ada n
iektre
waciw
oci teg
o kwa
su,
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie bu
dowy
, wzo
rw, ot
rzymy
wania
, wa
ciwoci
kwasw
beztlen
owych,
om
wien
ie zasto
sowa
nia kw
asw
beztlen
owych w
oparc
iu o infog
rafiki lub r
efera
ty uczn
iowskie, albo
proje
kcja film
u, mo
delow
anie rwn
a ot
rzymy
wania
kwasw
beztlen
owych,
do
wiad
czen
ia:- o
trzym
ywan
ie chlor
owod
oru z
soli k
uche
nnej i st
on
ego k
wasu
siarko
wego
(VI),
- otrz
ymyw
anie kw
asu s
olneg
o,- b
adan
ie ba
rwien
ia si
wskanik
w w
obecno
ci kw
asu s
olneg
o,- fon
tanna
chlor
owod
orow
a,-obserw
acja efektu to
warzy
szceg
o otw
ieran
iu bu
tli ze ston
ym
kwasem
solny
m,- b
adan
ie dz
iaan
ia kw
asu s
olneg
o na m
armur,
biak
o kurze,
- otrz
ymyw
anie sia
rkowo
doru z elaz
a, sia
rki i k
wasu so
lnego
,- o
trzym
ywan
ie kw
asu s
iarko
wodo
rowe
go,
- bad
anie ba
rwien
ia si
wskanik
w w
obecno
ci kw
asu
siarko
wodo
rowe
go,
- bad
anie pa
lnoci
siarko
wodo
ru;
-
22CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
183
Jak ot
rzyma
w
szko
le kw
as
siarko
wy (IV)
i kwa
s fosforowy
(V
)?
Kw
as sia
rkowy
(IV)
i kwa
s fosforowy
(V
): bu
dowa
, wz
ory, otrzy
mywa
-nie
, wa
ciwoci,
zasto
sowa
nie.
Kw
ane
opad
y.
zapis
uje w
zory, su
maryc
zne, str
uktural
ne i rysuje
mod
ele
kwasw
tleno
wych,
om
wi w
aciw
oci i zastosowa
nie kw
asw
: siar
kowe
go (IV)
i fo
sforowe
go (V
), wy
jania
na cz
ym po
legaj
kwane
opad
y, wy
mien
i skutki
i om
wi og
ranicz
enia po
wstaw
ania kw
any
ch op
adw
, zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
przedstaw
ia na
mod
elach r
wnan
ia otrzy
mywa
nia kw
asw
tle
nowy
ch,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adza
dow
iadczen
ia przedstaw
iajce o
trzym
ywan
ie tle
nku s
iarki
(IV) i kwa
su siar
kowe
go (IV)
oraz tle
nku f
osforu (V
) i kw
asu
fosfo
rowe
go (V
), wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adza
dow
iadczen
ia wy
krywa
nia jon
w fosfo
ranow
ych (
V) i z
bada
nie
ktre
waciw
oci kw
asu f
osforowe
go (V
), op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie bu
dowy
, wzo
rw, ot
rzymy
wania
, wa
ciwoci
kwasw
tleno
wych,
om
wien
ie zasto
sowa
nia kw
asw
tleno
wych w
oparc
iu o infog
rafiki lub p
raca z
tekstem
rd
owym
, albo
proje
kcja
filmu (
analiza et
ykiet
z prod
uktw
spo
ywczych:
napo
je ga
zowa
ne, p
rodu
kty na
biaow
e, mi
d, sztu
czny, g
alaret
ki, rod
ki czystoci
) om
wien
ia zja
wiska k
wanych o
pad
w (prac
a na p
odsta
wie
tekstu
rd
oweg
o, film
), mo
delow
anie rwn
a ot
rzymy
wania
kwasw
tleno
wych,
do
wiad
czen
ia:- o
trzym
ywan
ie tle
nku s
iarki (IV
) (spala
nie sia
rki),
- reakcja tle
nku s
iarki (IV
) na z
ielon
y li
oraz na
barw
ny kw
iat np
. czerw
on r
,
- otrz
ymyw
anie kw
asu s
iarko
wego
(IV)
,- ba
danie
barw
ienia si
wskanik
w w
obecno
ci kw
asu
siarko
wego
(IV)
,- s
palan
ie czerw
oneg
o fosforu,
- otrz
ymyw
anie kw
asu f
osforowe
go (V
),- b
adan
ie ba
rwien
ia si
wskanik
w w
obecno
ci kw
asu
fosfo
rowe
go (V
),- w
ykryw
anie jon
w fo
sforan
owych (
V) w
Peps
i-Coli
,- b
adan
ie rea
kcji k
wasu fo
sforowe
go (V
) (mo
na u
y t
e Co
ca-
Coli lu
b Pep
si, -C
oli) n
a rdz
(np
. zard
zewiay
drut, g
wd
),
- roz
twarz
anie cynk
u w na
poju typ
u cola
,- reakcja kw
asu f
osforowe
go na
marm
ur, tk
anin
bawe
nian
, ma
gnez i
elazo
;
-
23CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
193
Jakie w
aciw
oci
ma kw
as sia
rko-
wy (V
I) i kwa
s azotow
y (V)
?
Kw
as sia
rkowy
(VI)
i kwa
s azo
towy
(V):
budo
wa, w
zory,
otrzy
mywa
nie,
waciw
oci,
zasto
sowa
nie.
Ka
taliza
tor i jeg
o funk
cja.
zapis
uje w
zory, su
maryc
zne, str
uktural
ne i rysuje
mod
ele
kwasw
tleno
wych,
om
awia w
aciw
oci i zastosowa
nie kw
asw
: siar
kowe
go (V
I) i azo
towe
go (V
), zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem
substra
tw
i produ
ktw,
przedstaw
ia na
mod
elach r
wnan
ia otrzy
mywa
nia kw
asw
tle
nowy
ch,
de
finiuje p
ojcie
katal
izatora
oraz w
ymien
i funk
cje ka
taliza
tora
w rea
kcjac
h che
miczny
ch w
labo
ratorium
oraz w
aucie
, wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adza
dow
iadczen
ia na
bada
nie w
aciw
oci kw
asu
siarko
wego
(VI)
i kwa
su az
otow
ego (
V),
op
isuje ekspery
ment ch
emicz
ny uw
zgld
niajc
: szko
i sprz
t lab
orato
ryjny, o
dczynn
iki, schem
at, ob
serw
acje i w
nioski;
om
wien
ie bu
dowy
, wzo
rw, ot
rzymy
wania
, wa
ciwoci
kwasw
tleno
wych,
om
wien
ie zasto
sowa
nia kw
asw
tleno
wych w
oparc
iu o infog
rafiki lub p
raca z
tekstem
rd
owym
, albo
proje
kcja
filmu,
mo
delow
anie rwn
a ot
rzymy
wania
kwasw
tleno
wych,
om
wien
ie roli k
atalizato
ra w
reakcjac
h che
miczny
ch
w lab
orato
rium
oraz ro
li kata
lizato
ra w
aucie
, d
owi
adczen
ia:- b
adan
ie ws
kan
ikw
pod w
pywe
m ob
ecno
ci kw
asu
siarko
wego
(VI) i k
wasu az
otow
ego (
V),
- roz
cieczanie
kwasu s
iarko
wego
(VI) w
wodz
ie z p
omiar
em
tempe
ratury,
- bad
anie wp
ywu k
wasu sia
rkowe
go (V
I) na
zielo
ny li
(om
wien
ie wp
ywu k
wanych o
pad
w na
rolin
y),
- bad
anie rea
kcji kw
asu s
iarko
wego
(VI) na
stal, tk
anin
ba
weni
an,
drew
no, b
iako
jaja,
- bad
anie hig
roskop
ijnoci kw
asu s
iarko
wego
(VI) z c
ukrem
,- b
adan
ie rea
kcji k
wasu sia
rkowe
go (V
I) i kwa
su az
otow
ego (
V)
na m
iedzia
n blaszk,
- ba
danie
wpy
wu kw
asu a
zotowe
go (V
) na s
ubsta
ncje
pochod
zenia
biak
oweg
o (bia
ko jaja ku
rzego
, ptas
ie pi
ro, nitk
we
nian
, bia
y ser, c
hude
mis
o) rea
kcja ksan
toprotein
owa
(chara
kterys
tyczn
a),
- spa
lanie cukru
i kata
lizato
r (po
pi ze s
palon
ej kartk
i pap
ieru),
- spraw
dzan
ie pa
lnoci
znitrow
anej wa
ty [m
iesza
nina n
itruj
ca:
3 obj
toci
kwas
u siar
kowe
go (V
I) i 1
objt
o k
wasu
azotow
ego
(V)],
- otrz
ymyw
anie wo
dy kr
lews
kiej [1
objt
o s
ton
ego r
oztw
oru
kwas
u azo
towe
go (V
) i 3
objt
oci st
one
go ro
ztworu k
wasu
so
lnego
] i ba
danie
jej w
aciw
oci;
-
24CH
EMIA I BIOLO
GIA Program
Autorski
L.p.
Liczb
a godzin
Tema
t zaj
Tre
ci na
ucza
niaCe
le szczeg
owe
ksztac
enia i w
ycho
wania
Uc
ze
Sposob
y osi
gania
celw
ksztac
enia i w
ycho
wania
202
Jak w
ytworzy
prd
elektry
czny
z u
ycie
m ow
o-cw
i warz
yw?
Pr
d elek
trycz-
ny i n
apic
ie ele
ktryczn
e. Ele
ktrolity
i niee
lektro
lity.
wy
mien
ia ele
menty, z k
tryc
h zbu
dowa
ny jest ato
m, de
finiuje p
rd elektry
czny, n
apic
ie ele
ktryczn
e, wy
mien
ia substan
cje pr
zewo
dzce p
rd elektry
czny
i niep
rze-
wodz
ce p
rdu,
wy
jania
na cz
ym po
legaj
reakcje
elektro
chem
iczne
przebie
ga-
jce w
omw
ionych d
owiad
czen
iach,
wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi
dow
iadczen
ia na
bada
nie pr
zepy
wu pr
du e
lektry
czne
go;
przypo
mnien
ie bu
dowy
atom
u, om
wien
ie prd
u elek
tryczne
go i n
apic
ia ele
ktryczn
ego,
om
wien
ie ele
ktrolitw
i niee
lektro
litw,
om
wien
ie przebie
gu re
akcji elektro
chem
iczny
ch w
nawizan
iu do
przeprow
adzo
nych do
wiad
cze
, d
owi
adczen
ia:- b
udow
a obw
odu e
lektry
czne
go z uyciem
bater
ii 3,5
V i sp
raw-
dzen
ie przewo
dnictwa
prd
u w oc
cie, ro
ztworze z soku
cytry
ny,
- cytr
ynow
a bate
ria,
- cytr
ynow
y a
cuch w
iata,
- iskry
z zie
mniak
a,-
piewa
jcy o
grek
kiszon
y;
212
Jak m
ona
otrzy
ma
wodo
rotle
nki?
Wod
orotlen
ek so
du
i potasu:
budo
wa,
waciw
oci
otrzy
mywa
nie,
zasto
sowa
nie.
Ot
rzymy
wanie
wo
dorotle
nkw
nie
rozp
uszczalny
ch
w wo
dzie.
zapis
uje w
zory, su
maryc
zne, str
uktural
ne i rysuje
mod
ele
wodo
rotle
nkw
, om
awia w
aciw
oci i zastosowa
nie w
odorotlen
kw:
sodu
i potasu,
om
awia sposob
y otrz
ymyw
ania wo
dorotle
nkw
, zapis
uje r
wnan
ia rea
kcji c
hemi
czny
ch ze
wskazan
iem su
bstra
-tw
i produ
ktw,
przedstaw
ia na
mod
elach r
wnan
ia otrzy
mywa
nia
wodo
rotle
nkw
, wy
konu
je proste
czyn
noci
labo
ratoryjn
e i pr
zeprow
adzi
dow