lesgeven aan grote groepen(kopie)...pag 4 ‐start de sessie met een vraag of een probleem en vraag...

Lesgeven aan grote groepen

‐ leren is een actief proces

Hedendaagse visie op leren

pag 1

p‐ leren is cumulatief‐ leren is een constructief proces‐ leren is contextgebonden‐ leren is betekenisvol leren‐ een cognitief conflict is de stimulus voor leren‐ leren is een kwestie van extensieve oefening‐ kennis ontstaat en ontwikkelt in een sociale context‐ leren is zelfregulerend en doelgericht

De meeste mensen leren

(Segers & Dochy , 1999)

Vier elementen die met goed onderwijs, aan kleine en grote groepen, in verband worden gebracht:

‐ 10% van wat ze lezen‐ 20% van wat ze horen‐ 30% van wat ze zien‐ 50% van wat ze zien en horen‐ 70% van dat waarover ze met anderen praten‐ 80% van wat ze doen in de realiteit‐ 95% van wat ze aan iemand anders aanleren

(Biggs 1999)

‐ studenten zjn intrinsiek gemotiveerd‐ studenten zijn actief‐ er is interactie‐ er is een goed gestructureerde en geïntegreerde kennisbasis

(Biggs en More , 1993)

(Biggs , 1999)

Enkele kenmerken van ‘krachtige leeromgevingen’, leeromgevingen die het leerproces optimaal ondersteunen:

‐ goede balans tussen ontdekkend leren en persoonlijke exploratie enerzijds en systematische instructie en b l idi d ijd

‘Learning is not a spectator sport. Students do not learn much just sitting in classes listening to teachers, memorizing prepackaged assignments, and spitting out answers. They must talk about what they are learning,

begeleiding anderzijds

‐ aandacht voor individuele verschillen op vlak van mogelijkheden, behoeftes en motivaties van de studenten

‐ leeractiviteiten inbedden in contexten die rijk zijn aan leermateriaal en die mogelijkheden bieden tot sociale interactie

Arthur Chickering

write reflectively about it, relate it to past experiences, and apply it to their daily lives. They must make what they learn part of themselves’

(Chickering & Gamson, 1987)

‐ leeractiviteiten inbedden in contexten die representatief zijn voor opdrachten die de studenten in het latere beroepsveld moeten uitoefenen

(Dochy & McDowell, 1997)

Themabundel: ‘Lesgeven aan grote groepen’ Denkdag BEM / OFM van 5 januari 2008 © Arteveldehogeschool

Hinkstapsprong hoorcolleges

Bouw in het hoorcollege geregeld

Een aantal kleine tools om een hoorcollege te activeren

pag 2

the 60” paperVraag de studenten op het einde vang g g

pauzes in, waarin je stimuleert dat de studenten nieuwe inhouden verwerken. Zo is het interessant elke 12‐18 minuten een pauze van 2‐3 minuten in te lassen, waarin studenten in koppels overlopen wat net gezien is en elkaar verduidelijking geven. Het motto ‘If we talk six minutes less

Vraag de studenten op het einde van het hoorcollege in 1 zin te noteren wat voor hen het belangrijkste was in deze les. Geef hen hiervoor 60”. Dit is bedoeld als reflectiemoment. Je kan de studenten vragen voor te lezen wat ze noteerden (niet anoniem) of de papiertjes kunnen doorgegeven worden en de lector leest enkele voor ( i )Het motto ‘If we talk six minutes less,

students learn more’, is hier van kracht.

Responsiecolleges

Indien de studenten via zelfstudie bepaalde inhouden verwerken, kan je een responsiecollege inrichten waarin je vertrekt van de vragen die

(anoniem).

in‐class‐Exercises

Geef korte opdrachten met een uitvoertijd variërend van 30” tot 5’ (gebruik hiervoor de vragen die je zou stellen mocht je in kleine groep werken) Bijvoorbeeld: vraag hen eenje vertrekt van de vragen die

studenten hebben. Deze vragen kunnen de studenten op voorhand publiceren via een online discussieforum. Of je kan de vragen bij aanvang van het responsiecollege inzamelen.

Knijpertjescolleges

werken). Bijvoorbeeld: vraag hen een schema te maken, een vergelijking op te stellen, vraag naar redenen waarom iets niet zal werken of waarom iets nuttig is of waarom iets juist of fout is, laat hen nadenken over de volgende stap in een casus, over verschillende manieren om een oplossing te controleren, vraag hen naar een lijstje

In een knijpertjescollege vraag je alle studenten een aantal kaarten in bepaalde kleuren bij te hebben. Als lector stel je een vraag of formuleer je een stelling met een aantal antwoordmogelijkheden. Dit kan zowel bij aanvang van een college (om hun voorkennis te testen, hen te

ti ) t d f h t

te verwachten problemen, enz.

Zoemsessies

Groepjes van 2 à 4 studenten overleggen met elkaar over een topic dat de lesgever hen aanreikte. Na een korte bedenktijd wordt het onderwerp

motiveren), tussendoor of op het einde van het college (om zicht te krijgen op de mate van begrijpen). De studenten antwoorden door het bijhorende kaartje omhoog te steken. Op die manier krijg je als lesgever heel snel zicht op de antwoorden van de studenten. Ook bij de studenten wordt dit als tof actief momentje

plenair behandeld, het liefste op basis van de bevindingen uit de groepjes.

Gebruik van visualisering

o gebruik schema’s, structuren,diagrammen en illustraties

o voorzie af en toe een animatie in jei t t ti

jervaren. De term ‘knijpertjescollege’ is afkomstig van het gebruik van gekleurde wasknijpers die op een schrijfplankje gespeld worden om de kaartjes vast te houden.

powerpointpresentatieo studenten leren meer van geluid enbeeld, dan van tekst en beeld

o vraag studenten zelf hun nota’s tevisualiseren (vb. mind map)


de verklarende lezing

Het klassieke hoorcollege waarbij 1 /

pag 3

Cases

Om een algemeen principe of een

Breng variatie in het type les. Kies voor formats die passen bij de inhoud.

vraag/probleem wordt behandeld, met hoofdzaken en bijzaken. Goed om brede concepten uit te leggen en feitelijke informatie door te spelen. Risico: de studenten zitten erbij en kijken ernaar.

deBrainstormsessie

probleemoplossende situatie te illustreren, ontleed je stap voor stap een realistische situatie. Indien mogelijk kunnen de studenten zelf de stappen anticiperen.

Korte lessen afgewisseld met discussiemomentende Brainstormsessie

De lector stelt een vraag waarna de studenten geordend brainstormen (Wat weten jullie al over …?). Breng daarna samen de antwoorden onder in categorieën.

de Interactieve les

De lector begint met een 20’ algemene uitleg waarna een kleine groepdiscussie van 15’ volgt over de mogelijke gevolgen. Als afsluiter volgt een plenair moment waarin de belangrijkste draden samengebracht worden.

Moedig de studenten aan om actief met de inhouden te worstelen terwijl ze er alle kanten van leren zien. Geef voorbeelden en lok tegenvoorbeelden uit, stel algemeenheden voorop en nodig uit om specifieke gevallen te geven, geef regels en vraag naar uitzonderingen, geef de onderdelen

De aandacht van de studenten is het grootst bij het begin van een 50’ durende sessie, vermindert dan gradueel tot een dieptepunt en als het einde nadert, worden ze opnieuw aandachtiger.

Wat doe je eraan?en vraag naar de overkoepeling. Geef de studenten telkens tijd om na te denken. Laat hen ook geregeld met hun buur samen nadenken.

Problemen oplossen

“Wat zou er gebeuren als …?” = L d d l

Wat doe je eraan?

• Wek de motivatie en interesse vande studenten bij het begin op meteen introductie die de aandacht trekt.

• Geef bij aanvang de doelen helder weer. Startvervolgens met een overzicht van de hoofdzaken, korteachtergrondschets/context, gedetailleerde uitleg van 2

Leg de studenten als starter een provocatief probleem/stelling voor waardoor de interesse van de studenten is gewekt en zij op zoek gaan naar antwoorden / oplossingen / argumenten.

de les alsSpannend antwoord op een vraag

of 3 hoofdzaken (wissel elke 10’ à 15’ van format) ensluit af met een samenvatting van de hoofdzaken.

• Plan lessen in blokjes van 10’ tot 15’. In elk blokjebehandel je 1 topic met voorbeelden en eindig met eensamenvatting en overgang naar een volgend blokje. Hebje onvoldoende tijd, laat liever een volledig blokje wegdan de samenvatting onvolledig of te snel te geven.

de les als Spannend antwoord op een vraag

De studenten anticiperen actief of passief en geven mogelijke oplossingen aan.

• Indien de studenten veel moeten noteren, geef hen danaf en toe vijf minuutjes om hun nota’s in orde tebrengen. Daarbij is het nuttig dat ze overleggen methun buur.


pag 4

‐ Start de sessie met een vraag of een probleem en vraag naar antwoorden/oplossingen. Verdeel de grote

het lesverloop is Trager

• Vermenigvuldig in je voorbereidingd ijd di j di h b d

Lesgeven aan grote groepen.Eerste hulp bij praktische problemen…

Actieve lessen met veel interactiviteit bevorderen het leren

groep in kleinere groepen en laat de studenten hierover in hun groep kort overleggen. 1 persoon per groep rapporteert. Noteer dat op het bord / schrijf het op / projecteer het en gebruik hun antwoorden/voorstellen tijdens de sessie.

‐ Stel tijdens het college vragen en geef studenten enkele minuten om een antwoord op te schrijven. Vraag ze pas daarna om antwoorden. Op die manier

de tijd die je nodig hebt om devoorziene stof te geven maal 2zodat er tijd is voor interactie envragen. Op die manier hou jerekening met het feit dat hetlesgeven aan grote groepen tragerverloopt (het binnenkomen in hetlokaal en plaatsnemen alleen alneemt meer tijd in, het vormen vanVraag ze pas daarna om antwoorden. Op die manier

heeft elke student de tijd om even na te denken over het antwoord. Tijdens de discussie voelen de studenten zich dan meer op hun gemak.

‐ Gebruik cases en eerder dan een college te geven, ga je samen met de studenten door de case. Op die manier gebruik je probleemstellingen als uitgangspunt en niet enkel inhouden.

j ,kleinere groepjes en rapporterenneemt meer tijd).

• Plan en organiseer: hoe geef je deverbeterde taken terug zonderlestijd daarvoor te gebruiken.

studenten stellen veel Vragen buiten de lessen

‐ Als iemand een vraag stelt, laat de vraag beantwoorden door een andere student (vrijwilliger, niet aanduiden). Herhaal of parafraseer altijd eerst de vraag zodat iedereen ze heeft begrepen en er wat tijd is om na te denken.

‐ Vraag bij afbeeldingen altijd eerst wat de studenten zien voor je zegt wat ze verondersteld zijn te zien.

• Maak bekend wanneer en waar ofhoe je bereikbaar bent, maar stelgrenzen aan de reële of digitalemomenten waarop je bereikbaarbent. Spreekuur kan ook per chat ofvia Skype.

• Laat vragen eerst in groepbespreken (eventueel via een onlinediscussieforum) en indien geenj g j

‐ Wanneer je de studenten in duo of in een klein groepje een opdracht geeft, kan je nooit iedereen aan het woord laten tijdens de klassikale terugkoppeling. Een leuke manier om te bepalen welk groepje je aan het woord laat, is door een (zachte) bal in het publiek te gooien en de bal te laten bepalen welk groepje aan de beurt komt. Als uitbreiding hierop kan je het gekozen team de bal zelf laten doorspelen naar een ander

discussieforum) en indien geenantwoord gevonden wordt, stuurtéén lid van de groep de vraag door.

• Creëer een FAQ‐lijst (frequentlyasked questions) bij je cursus waarinde meeste vragen en antwoordenopgenomen zijn.

Ateam de bal zelf laten doorspelen naar een ander groepje (Valcke, 2006).

‐ Vraag studenten om een examenvraag op te stellen die je de volgende keer gaat beantwoorden (Valcke, 2006).

studenten voelen zich vaak Anoniem in grote groepen;

het is moeilijk om contact te leggen met elke student

• Leer de namen van de studenten.• Laat de studenten een bordje methun naam erop voor zich plaatsenen spreek ze aan bij hun naam.

• Laat de studenten vaste plaatseni i i

Prof. Martin Valckeinnemen, noteer wie waar zit enstudeer hun namen.

• Hou lijsten met foto’s bij de hand.• Stimuleer het samenwerken vanstudenten.

• Laat de taken uitvoeren in groepjes .


pag 5

Studenten niet uit de grote groep pikken om antwoord te laten geven op een vraag (‐)

Sta niet de hele tijd vooraan achter het spreekgestoelte. (‐)

Lesgeven aan grote groepen. Do’s (+) and don’ts (‐).

laten geven op een vraag. (‐)

• Laat de studenten eerst individueelvoorbereiden of overleggen met peers. (+)

Lees geen op voorhand volledig uitgeschreven tekst af. Zowel jij als de studenten zullen zich niet zeer betrokken voelen (er niet bij nadenken). Bovendien kan je te weinig oogcontact met de studenten houden en is je stemgeluid

Nodig deelname uit door je lichaamstaal: (+)

• Wandel rond of zit op een tafel vooraan.• Loop langs de rijen, ga al sprekend naar de studenten opde laatste rijen.

• Kan iedereen je horen/zien? Gebruik microfoon, gebruikbeamer.

• Leer presentatievaardigheden.naar beneden gericht i.p.v. gericht naar de zaal met studenten. (‐)

• Hou het bij een brede schets en een lijstjesleutelwoorden. De zinnen die vertrekken van desleutelwoorden zullen gesproken taal zijn, wat langer volte houden is om naar te luisteren en beter te begrijpendoor de studenten. (+)

De regels opstellen wanneer de problemen zich voordoen. (‐)

Maak afspraken bij het begin van de cursus over: (+)

• laatkomers• taken, deadlines en evaluatiecriteria (geef bij groepswerkdeadlines per groepje, waak erover dat de periodes even

• Zoek naar een goede format voor je eigen notities. (+)

• Maak een apart lijstje met formules, citaten, feiten of eenschema van complexe analyses. (+)

• Noteer een aantal goede voorbeelden ter illustratie en alsantwoord op vragen. (+)

B i t t d ht i ht ti it it i

deadlines per groepje, waak erover dat de periodes evenlang zijn voor elke groep)

• de plaatsen waar de studenten gaan zitten: steeds opdezelfde plaats, dan kan je namen van buiten leren oftelkens op een andere plaats met een naambordje voorzich

• gedrag tijdens de colleges (eten, praten, met laptop bezigzijn als het niet moet …)

• het vroegtijdig verlaten van de les• Buig cursussen om tot opdrachtgerichte activiteiten inplaats van een grote focus op de ‘tekst’. (+)

Gesproken taal

• gebruik korte, eenvoudige woorden, zinnen (+)• spreek langzaam (+)• articuleer duidelijk (+)• geef overgangen duidelijk aan (+)

Verdrink de studenten niet in informatie. (‐)

Het is beter 2 of 3 onderwerpen degelijk aan te brengen. (+)

Geef geen kopies per les. Maak de powerpoint presentaties niet te gedetailleerd.

• Stel een cursus op die je op voorhand ter beschikking stelt g g g j ( )• herhaal, parafraseer en vat samen (+)

Kijk niet steeds om naar de geprojecteerde slides. (‐)

• Volg mee op het pc‐scherm of beter nog, wandel rond engebruik de afstandsbediening waarmee je de slides bekijktterwijl je stemgeluid toch te horen is (ga achteraan in deruimte staan). Het memoriseren van de volgorde van deslides is ook een hulpmiddel (+)

p j p gvan de studenten.

• In de cursus staan vragen die de studenten uitnodigenaanwezig te zijn en actief te noteren en die hen aanzetten de cursus op voorhand door te nemen. Op de slides staan alleen de hoofdzaken in kernwoorden.

• Tijdens de lessen verwoord je moeilijke concepten op eenandere manier dan beschreven in de cursus, geef je extra voorbeelden, beantwoord je de vragen en geef je extra toelichtingen Zorg hierbij voor interactie met deslides is ook een hulpmiddel. (+)

Laat je nooit kritisch uit over vragen/opmerkingen van studenten ‐ ze nemen een risico door het woord te nemen in een grote groep. (‐)

toelichtingen. Zorg hierbij voor interactie met de studenten…


pag 6

Wil je voorbeelden zien?...

Neem een kijkje in de BV‐databank:

Samenhang van de lessen

• Zorg ervoor dat de verbanden tussen de verschillendetopics logisch en vloeiend zijn.

http://www.bvdatabank.be• Zorg dat de topics thematisch op elkaar volgen, ofchronologisch, volgens oorzaak en gevolg, geef eersteen probleem en dan de oplossing, ga van hetalgemene naar het specifieke…

• Vestig de aandacht van de studenten op decursusstructuur. Maak de cursus transparant. Beschrijfde organisatorische structuur in de studiewijzer en

Je vindt er een aantal uitgeschreven voorbeelden van leeromgevingen waarin een activerend hoorcollege geactiveerd wordt.

Een greep uit het aanbod:

• Activerend hoorcollege ‘Informatieverwerking’(http://www.bvdatabank.be/bvbank/voorbeeld.php

herhaal dit verschillende keren tijdens de cursus. Plaatsregelmatig de geziene onderdelen in de groterecontext.

Ondersteuning van colleges en kwaliteits‐verhoging door inzet van de elektronische leeromgeving

?vbid=47)

• Activerende colleges in fundamentele wijsbegeerte(http://www.bvdatabank.be/bvbank/voorbeeld.php?vbid=70)

• Wiskundige analyse aan de hand van activerendehoorcolleges en tussentijdse toetsen(http://www bvdatabank be/bvbank/voorbeeld php

Vóór het college• Organiseer een toets over voorkennis zodat deaanwezige voorkennis duidelijk wordt.

• Laat studenten voorafgaand aan een college via eenonline discussieforum reageren op enkele stellingen. Zo worden studenten aangemoedigd tot actieve deelname aan het komende college.(de opvallendste uitspraken kunnen tijdens de les geprojecteerd worden) (http://www.bvdatabank.be/bvbank/voorbeeld.php

?vbid=29)

• Portfolio en activerend hoorcollege in hetopleidingsonderdeel ‘gegevensstructuren’(http://www.bvdatabank.be/bvbank/voorbeeld.php?vbid=62)

kunnen tijdens de les geprojecteerd worden)• Laat groepjes d.m.v. een wiki een deel van de lessamenstellen. De wiki kan verder worden gebruikt om de les nadien aan te vullen met voorbeelden, links, een terminologielijst …

• Bied een keuze van te behandelen onderwerpen aan• Bied materiaal aan waarmee studenten zich kunnenvoorbereiden op het college.

Tijd h t ll Op Coweb vind je nog meer ideeën:http://www.arteveldehogeschool.be/coweb

Tijdens het college• Gebruik audio‐ en videofragmenten om informatieaanschouwelijker te maken.

Na het college• Organiseer een discussieforum.• Stel extra materiaal ter beschikking .• Maak online evaluatie van het didactisch optreden vande lector mogelijk.

Auteurs : Liesbeth Matthys (O&I), Marleen Coutuer (BEM/OFM)

Vormgeving:Cedric Saelens (BEM/OFM)

g j• Geef feedback op opdrachten waaraan studententijdens het college werken.

• Bied zelftests aan.


lesgeven aan grote groepen(kopie)...pag 4 ‐start de sessie met een vraag of een probleem en vraag...

Documents