leɛzib n yiɣersiwen - animal farm (georges orwell) traduction habib-allah mansouri

Upload: idlisen

Post on 14-Apr-2018

274 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    1/59

    1

    George Orwell

    Lezib n yi$ersiwen

    Tasuqilt n

    abib-Allah MANURI

    Azwel amezwaru :La ferme des animaux.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    2/59

    2

    AWAL EF UMESKAR D WUNGAL

    Kra $ef tudert n George Orwell :

    Isem aeqqani n George Orwell d Eric Arthur Blair. Ilul-d ass n 25 yunyu1903 deg Motihari deg tmurt n Lhend. Baba-s d anawur deg tedbelt n Tmurt n Lhend.

    Yekcem $er u$erbaz n Eton maca yeffe$ uqbel ma ad ikemmel leqraya-ines,

    sinakin yu$al d amsaltu deg Birmanya. Semmus n yiseggasen umbad, deg useggas n 1928,yeaxer seg uxeddim akken ad yidir s tira-s kan.

    Yedder acal n yiseggasen d amenar deg yiberdan n Paris . Deg useggas n 1933yessuffe$-d adlis-ines amenzu iwumi isemma Down and out in Paris and London 1.

    Deg tallit n rad n banya (1936-1939), ittekka $er tmiliciyin n P.O.U.M ne$Partido Obrero de Unificacion Marxista 2 i ibedden tama n yimsegduden. ef tallit-agi

    yeooa-a$-d yiwen udlis i d-yeff$en deg useggas n 1938 iwumi yeqqar Tajmilt iKatalunya anda i yewwet s leqse deg yizduklanen i irekven imeddukal-nsen iwernaven.

    Deg useggas n 1943 yu$al d anemhal n u$mis The Tribune, sinakin yu$al d

    amcegge n TheObserver deg Frana d Lalman.

    George Orwell yewwev lefu n ebbi ass n 21 yennayer 1950 deg temdint n London .

    Ameskar-agi yettwassen s sin wungalen : amenzu d Lezib n Yi$ersiwen i

    yessufe$ deg useggas n 1945 ; win sin d 1984 , yeffe$ deg useggas n 1949.

    Ayen yura :

    - Hommage la Catalogne.- Dans la dche Paris et Londres.- Le quai de Wigan.

    - Et vive lAspidistra !- Un peu dair frais.

    Iwudam n wungal :

    - Mass Jones : Qayer Nicolas wis sin.- Am$ar Azemni : Kra qqaren d Vladimir Lnine, maca ma ad nu$al $er

    wungal ad naf d akken awudem-agi ur yekim ara. Ihi nezmer ad nini belli ulac

    Lnine deg udlis-agi. Yezmer lal yeb$a George Orwell ad yebder deffirn uwudem-agi Karl Marx d Fredrick Engels .

    1 Ussan n lif aberkan deg Paris d London 2 Akabar n yixeddamen i usdukel amarksi .

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    3/59

    3

    - Napolon : Staline .- Takuret n Udfel : Trotsky .- Brille-Babil : A$mis Pravda [ Tidet s tutlayt tarusit].- Malabar : Stakhanov .

    - Mose : Tajmat n yimasiiyen urtuduksiyen.

    - Mass Frederick : Adolphe Hitler .

    Lenaf

    - Imdanen : Asmil amsihran.- Ilfan : Tamehla n Ukabar.- Iqjan : Tamsulta tasertit.

    - Iudiwen : Im$iden d yime$nasen.- Akraren : Agdud.

    - Tamcict : Win ur nesi tikta tisertiyin, d amruri.- Itbiren : Wid yettanwen tikta tizduklanin deg tmurt.

    - I$ersiwen n tegi : Menchviks iximen n yizduklanen.

    Imukan

    - Lezib n Umanwa : Tamnekda tarusit.

    - Lezib n Yi$ersiwen : Tiddukla n tegduda tinemlayin tisubyatiyin (URSS).- Axxam n Mass Jones : A$rem n Krimlin.- Pinchfield : Tamurt n Lalman.- Foxwood : Tamurt n Lengliz.

    Tidyanin

    - Tanekra : Tagrawla n Tuber 1917.- Anmen$I n Umesbel : rad mgal Rruss imellalen.- Ahuddu ne$ asedrem n tsirt : Abrir n U$awas n Semmus n yiseggasen.

    - Timen$a n yi$ersiwen : Azmaz ne$ ccre n Musku.- Assa$en imzenziyen d Mass Frederick : Arkawal ger Lalman d Rruss.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    4/59

    4

    I

    Bab n lezib n Umanwa, Mass Jones , yeldi tasekkart n tecciwt n yiyuav, maca

    yeske, yettu ad yerr iderbuzen mi yeffe$. Yeddem yid-s lefna akken ad iwali abrid, yezgerama s un$elyav. Yebda la itekkes irkassen-is, yewwet s rrkel tawwurt n tenwalt, yeffi-d segtbettit taqbuct taneggarut n lbira, sinakin yessers iman-is $ef ssrir anda tella yakan Massa Jones i yebdan asxerxer.

    Akken kan texsi tafat n texxamt, lezib yenneqlab, sya u sya la nsell i ut n yifriwen,sinakin tebda yiwet n terkukt tameqqrant. Deg tebit yuzzel wawal belli iv yezrin, Am$arAzemni yurga yiwet n tergit. Targit i yeb$a ad d-imel i yi$ersiwen nniven. Am$ar Azemni d ilef i d-yewwin arraz amezwaru n enf-ines asmi yella d amecu.Yekcem amzazwar syisem n Thuski n Willingdon, maca $er medden irkelli yettwassen s yisem n Um$arAzemni . I$ersiwen msefhamen ad d-mlilen akken kan ara yeffe$ Mass Jones . Yerna

    Am$ar Azemni yettuqader mli, $ef waya yal yiwen yezmer ad yeoo kra n lweqt segyives-ines i wakken ad ier $ef wacu i ten-yejme.

    Netta s timad-is yeef yakan amkan deg yiwet n te$mert, ibedd $ef yiwet n t$awsayettakken ccbi i tdekant (Tadekant-agi i d usu-s n walim yettnewwir yiwen n lefna ielqendeg yiwet n tejgut). Yeawev mraw d sin n yiseggasen deg tudert-is, tem$er terra-t d azuran,maca, $as akken d amufay, mazal yesa lhiba, qqaren-d fell-as yettueqqel, yeur s lenana$as akken uglan-is nekkmalen. Kra n lweqt umbad, i$ersiwen nniven bdan kemen, tefenimukan-nsen. Yezwar uqjun Filu akked snat n teqjunin iwumi qqaren Fleur dConstance, vefren-ten umbad ilfan yeglalzen deg walim lmendad n tdekant. Tiyuav

    beddent $ef lewaci n waqi, win yenan itbiren ulin $ef loayza. Tifunasin d wakrarenqqimen deffir n yilfan, imiren bdan ttarren ife. D$a kecmen sin yiudiwen, Malabar akked Douce . Leun s leqel, srusan lewafer-nsen s leder $ef walim akken ur rekkvenara kra n yi$ersiwen imeca izemren ad ilin ffren ddaw n walim-nni. Douce d yiwet ntegmert d talemmast deg lemer, seg wasmi i d-ilul uji-ines wis ukku iru-as lqedd-nni itesa asmi tella d tamecut. Win yenan Malabar : d yiwet n zzayla annect ila-tt, tejhedam sin n yiudiwen. Tamzurt tameqqrant tamellalt te$li-as-d armi d axenfuc, dayen i t-yeooan yettbin-d ciu am ubudali. Malabar ur yelli ara d asemdan. as akken i$ersiwenirkelli ttqadaren-t mli, acku ran belli zemren ad tteklen fell-as, yernu Malabar ixeddemyiwet n lxedma tameqqrant ulac win i tt-ixeddmen. Kecmen-d da$en Edme , ta$a

    tamellalt d Benjamin , a$yul. Ulac win i$elben Benjamin deg le

    mer, d netta i da$ersiw acaraf deg lezib, am wakken d netta i d settut. Ur yettmeslay ara aas, maca mi arayeneq yessexdam kra n yinzan d lemani qessien. Amedya, yiwen n wass yenna-s belliebbi yefka-as-d taea akken ad iqce izan, maca amer yufa ur iseu la taea wala izan.Deg yi$ersiwen yellan deg lezib, ala netta ur yettavan ara. Mi ara teseqsin ay$er, yeqqar-asen ulac ayen yeevayen. Maca $as akken d netta i d ameddakel aeqqani n Malabar .Sin-agi u$en tannumi seddayen ass n acer lwaid deffir n lejnan, mebla ma meslayen, kessenkan.

    Akken kan bulen sin yiudiwen-nni $ef walim, ha-tt-a tekcem-d yiwet n tsatut nyiewiwen n ubik iwumu tereq yemma-tsen. Tasatut-agi teur amkan s leyav-ines,ttawin akin ttarran akka, ttqelliben akken ad d-afen amkan anda ulac win ara ten-irekven. Douce tebna-asen ur s uvar-is, qqumcen, sinakin tewwi-ten tnafa. Deg ddqiqa

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    5/59

    5

    taneggarut, tekcem-d tagmert nniven iwumi ssawalen Lubie (Tagmert tacebant i iteqqenMass Jones $er tcari-ines). Tekcem-d tetteffe sseker. Teef amkan $er zdat, la tettmuqulwiyav. Deg taggara tu-d temcict. Am wakken i txeddem seg zik-is, tmuqel tajmat yiwenyiwen tettgaba amviq amayan anda ad d-tessers iman-is. Deg taggara teqqim ger Douce d Malabar . Sinakin tebda aserer seg lfe, win yenan inaw n Um$ar Azemni ur

    yekki sya, ur yeffi$ sya.

    I$ersiwen irkelli nejmaen tura deg lezib - anagar Musa , d yiwen ugerfiw iyesen $ef yiwen ufurk zdat n tewwurt n deffir i iebba umdan - imi i ten-iwala fen imukan-nsen, gren yakk tamawt, Am$ar Azemni yeskeke, d$a yebda ameslay s wawalen-agi :

    Ay imeddukal, teslam yakan s tergit i urga$ iv yezrin. Maca ad d-u$ale$ $er temsalt-agi umbad. Deg tazwara $ur-i laoa nniven ad awen-tt-id-ini$. Ur cukke$ ara, ay imeddukal,ad rnu$ ger-awen kra n wagguren nniven. Maca imi ad mte$ b$i$ ad xedme$ yiwen n lwajebuqbel, acku ri$ ad ken-snefe$ s tmusni-inu. Segwasmi d-lule$ armi d tura, acal n yiseggasen

    aya nekk la ttxemmime$ deg aa d telwit n texxamt n yilfan. Tura zemre$ ad d-ini$ : ulaca$ersiw i yeawven ad yissin agama n tudert n umaval-agi am nekk. ef waya i b$i$ adawen-hevre$.

    D acu-t ihi, ay imeddukal, agama n tmeddurt-nne$? Walit lumur akken iwata : $ur-ne$yiwet n tudert n lxedma, tudert n lif, yiwet n tudert wezzilet mavi. Akken kan ad d-nas $erddunit, ttaken-a$-d kan swayes ad nidir i wakken ur nettmettat ara, yernu wid yesan ljehd dtezmert ad seddin akk tudert-nsen deg lxedma alamma ssuf$en tawit. Yernu asmi ad nu$almebla lfayda, ad a$-zlun mebla ema. Akken kan ad ieddi useggas-nne$ amezwaru degddunit-agi, i$ersiwen akken ma llan ad ttun anamek n wawalen am usgunfu d lehna. Weroinad d-tafev a$ersiw d ilelli. D tagi i d tidet.

    D wagi i d lmektub-nne$? Tamurt-nne$ d tagellilt armi ur tezmir ad teawev ad tefk iyimezda$-is tudert yelhan? Ala ay imeddukal, agim n tekwal ala! Akal n tmurt n Lengliz damsirew, anezwi-ines yelha ugar. Nezmer ad nesse deg aqqa amvan n yi$ersiwen yugar swacal wid yettidiren dagi. Lezib-agi kan wed-s yezmer ad ieyyec mraw d sin nyiudiwen, snat n tmerwin n tfunasin, aas n twinas n wakraren - ad ddren irkelli deg lxir dlehna. Maca yella yiwen n ugur : ur nezmir ara ad nessugentudert am tagi. Maca imi nera

    belli d tagi i d tudert qeien, ay$er mazal-a$ ar tura nettidir tudert-agi n lif? Acku l$ella-nne$ irkelli, ne$ aric ameqqran deg-s, ttakren-tt yimdanen. Ay imeddukal, dagi i tella tririt nwuguren-nne$. Kulci yeqqen $er yiwen n wawal : Amdan. Acku d amdan i d acengu-nne$aeqqani. Ilaq ad t-nekkes, ma neawev $er waya nezmer ad d-nini belli iuran n uhuvttwaqelen. Dayen yekfa uxeddim-nni seg be armi d tameddit! Dayen tekfa tudert n la dccer!

    Amdan d amexluq ayiwen i itetten mebla ma ifares kra. Ur yettak ayefki, ur yettarewtimellalin, ur yezmir ad yezzu$er lmaun, d amaay akken ad yeef awtul. Maca ccil n wayairkelli d netta i d agellid n yi$ersiwen irkelli. D netta i iferrqen axeddim ger yi$ersiwen, macaur sen-yettak seg l$ella ala ayen ad ten-yeooen d imudduren. Ayen i d-yegran ad t-yejme iyiman-is. Anwa i ikerrzen akal? D nukni! D acu yettaran akal-agi d amsirew? D l$ebbar-nne$!Maca ccil n waya irkelli, ulac yiwen deg-ne$ i ikesben ta$awsa nnig n teglimt-ines. Kunemti atifunasin yellan zdat-i, acal n hiktulitren n uyefki i tfarsemt aseggas yezrin? Sani i iu

    uyefki-agi swayes tzemremt ad tessekremt imeca-nkent, ad asen-tefkemt ljehd d tezmert?Yal tiqqit d acengu-nne$ i tt-yeswan armi yewa. I kunemti a tiyuav, acal n tmellalt i

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    6/59

    6

    turwemt aseggas-agi? ef wacal n tmellalt i tzedlemt. Tiyav nzant deg ssuq akken ad $nuntJones d twacult-is! I kemmini, Douce , anda gran ukku n yijien i trefvev, widizemren ad ilin yid-m tura, ad kem-wansen lad$a deg wussan-inem ineggura? Yal yiwenyenza asmi yeawev aseggas deg tudert-is, ur tettu$alev ad ten-twaliv ! Ukkuet n tdusa duxeddim-inem deg yierqan acu i am-d-fkan? Asa$ur s ccea d ti$mert daxel n umesbel!

    Ula d lajel-nne$, deg tmeddurt-agi n lif, yettawev uqbel lawan. Win iyi-yenan, urtzuxu$ ara, imi ttekka$ deg wid yesan zzher. Aql-iyi deg useggas-inu wis mraw d krav, si$nnig n ukkuet n twinas n dderya. D tagi d tudert tamagnut n yilfan, maca deg taggara ulaca$ersiw ara imenen seg ujenwi amelun. Kunwi ay ilfan imeca i yeqqimen dagi,tettssisem i lehvur-iw, deg mraw d sin n wagguren yal yiwen deg-wen, mi ad d-yawev lajel-is ad ieyyev $er win i t-ixelqen seg letab ara inal ass-nni. D tagi i d taggara taberkant i a$-yettrajun irkelli - tifunasin d yilfan, akraren d tyuav, ulac win ara imenen. Ula d iudiwen dyiqjan ur ten-yezgil ara. Ke a Malabar , asmi ad d-te$li tezmert-ik, ad ak-izenz Jones i ugezzar, d netta ara k-yezlun, d netta ara yesrekmen aksum-ik, aksum ara en iqjan-is. Win

    ye

    nan iqjan s timmad-nsen, ad d-u$alen kan d ifermacen, meqqrit deg le

    mer, ad ten-yeqqen Jones $er yiwen uru ara iegger deg wasif.

    Ay imeddukal, waqila kulci iban am waggur? Yakk tiqriin i nettidir usant-d segumdan, aseddanku-nne$. Akken kan ad nese$li amdan, yakk acu ara nexdem ad d-yu$al dayla-nne$. Dayen isehlen akken ad d-nu$al d ilelliyen, d imerkentiyen. D acu ilaqen akken adnawev $er yiswi-agi? Ilaq ad nexdem be tameddit seg wul-nne$ akken ad nessenger iri nyimdanen. D wagi i d izen-inu ay imeddukal. Ilaq ad nesker tagrawla! Melmi ara tevrutnekra-agi? Ur ri$ ara : yezmer deg yiwet n ddurt, am wakken yezmer ad tevru deg yiwen nuwinas. Maca am wakken ttussu$ i walim seddaw n yivarren-iw, ad d-yas wass anda ad tbintidet. Ay imeddukal, deg wakud iwen-d-mazal ad teddrem ur ilaq ara ad tettum iswi-agi.

    Maca deg tazwara yessefk fell-awen ad teawvem tiktiwin-agi swayes umne$ i wid ara d-yasen deffir-nwen i wakken lejyal d tsutwin i d-iteddun ad kemmlen amennu$ armi dtarennawt.

    Cfut mli ay imeddukal : ur berrut ara i bel deg waman, ur ilaq ara ad d-tu$alem $erdeffir. adret ad ken-kelxen, $as sxedmen ifukal i sen-yehwan. Ur ttessiset ara i widak d-yeqqaren belli amdan d yi$ersiwen tezda-ten lfayda, amzun liser n u$ersiw icud $er win numdan? D tikerkas. Amdan yessen kan yiwet n lfayda : lfayda-ines. Deg umennu$ ad tbantadukli yesan lsas ger yi$ersiwen. Imdanen irekelli d icenga. I$ersiwen ger-asen dimeddukal.

    Yekker yiwen n hut d ameqqran. Imi qrib ad ifak Um$ar Azemni inaw-inesagrawliw, ff$en-d ukku n yi$erdayen imeqqranen seg uiuc-nsen, fen imukan-nsen, qqimenula d nitni ttessisen. Imi ten-walan yiqjan, rewlen srid $er uiuc-nsen, tarewla temne bab-is.Imiren kan irfed-d Um$ar Azemni taqejart-is akken ad yessuter tasusmi.

    Yenna-d : Ay imeddukal, tella yiwet n temsalt ilaq ad nemeslay fell-as. Amek i ilaqad neseb i$ersiwen am yi$erdayen d yiwtal, d imsisan (allies) ne$ d icenga? Awal aneggaruha-t-an $ur-wen. Ad ssutre$ tura deg wid yellan dagi ad d-fken ay-nsen $ef usumer-agi :I$erdayen d imeddukal-nne$.

    eddan srid $er tefrant, yernu s tegti tameqqrant gezmen-tt deg ay belli sya $er zdatyessefk ad walin i$erdayen am yimeddukal. Ukku kan i ibedden deg wudem n waya : krav n

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    7/59

    7

    yiqjan d temcict (faqen umbad belli taneggart-agi terra ih akked ala). Ikemmel Um$arAzemni deg wawal-is :

    Ur ri$ ara acu awen-d-rnu$ nnig waya. Zemre$ ad awen-d-ini$ kan sbegnet tadawt-nwen mgal amdan d lewayed-is. Acengu ileu $ef sin n yivarren, abib d win ileun $ef

    ukku n yivarren ne$ ifrax irkelli. Ur ilaq ara ad tettum da$en ta$awsa-agi : amennu$-agi mgalamdan ur ilaq ara ad a$-yerr am netta.as nesse$li-t ur ilaq ara ad nu$al am netta, ur ilaq araad nevfer lewayed-is n diri. A$ersiw ur ilaq ara ad yezde$ deg uxxam, ur ilaq ara ad yeesdeg ssrir, ur ilaq ara ad iles aselsu (vtement), ur ilaq ara ad isew asavel ne$ dduxan, amwakken ur ilaq ara ad yesexdem idrimen, ur ilaq ara ad yexdem tanezzut. Lewayed n umdandir-itent irkelli. Cfut, a$ersiw weroin ad yeqer a$ersiw nniven. Asmi ad d-u$alen irkelli datmaten, ur yettili ara amgared ger win ijehden d uvif ne$ ger win iewren d ungif. A$ersiwur yezmir ara ad ine$ wayev. Yakk i$ersiwen kif-kif-iten deg uzref.

    Tura ad awen-d-meslaye$ $ef tergit n yiv yezrin. Ur ttmeslaye$ ara fell-as s telqi.

    Tban-iyi-d ddunit amek ara tili asmi ad tettwakkes seg yifassen n umdan. Targit-agi tesmekta-yi-d s yiwet n t$awsa yeffren mli daxel n yiktayen-inu. Acal aya, asmi lli$ d ilef amecu,yemma d telfatin nniven cennunt yiwet n ta$ect. Maca cfant kan $ef uay akked krav nwawalen imezwura. Maca deg tergit-inu n yiv yezrin, ta$uct-agi tu$al-iyi-d am wakken telladeg lael, s wawalen-is irkelli - awalen, ulac ccek deg waya, i cennun zik i$ersiwen qbel maten-ttun. Maca tura ad awen-tt-id-cnu$ i kunwi ay imeddukal. D tidet, tura aql-iyi meqqre$deg lemer, ta$uct-inu zuret, maca asmi ara tefvem aay, ad tt-tecnum axir-iw. Azwel-ines :

    A zzaylat n tmurt n Lengliz.

    Am$ar Azemni yeskeke ciu, d$a yebda icennu. Ta$uct-is zuret, am wakken id-yenna, maca isellek iman-is. Ha-tt-n ihi ta$ect-agi :

    A zzaylat n tmurt n Lengliz d Irlanda,Ay i$ersiwen n tmura irkelli,esset i usirem,Tallit n wure$ la ken-tettraju.

    Amdan aseddanku yettwakes-as kulci,Ierqan-nne$ ad issinen lxir d liser,

    ala nukni yesan azref ad ten-nekcem,Ha-t-a yusa-d ass n tlelli.

    Dayen tura tekfa tallit n tnaafin deg yinzaren,Dayen tura tekfa tallit n rren $ef yizugar-nne$,Dayen tura tekfa tallit n yijelkaven,

    Dayen tura tekfa tallit n unje d lmut.

    Igerrujen, ifen wid n tirga-nne$,N temin, irden d usa$ur,N yiffis, tajilbant d lleft,La ken-ttrajun ass-nni.

    A tifunasin, ay iudiwen, ay iwezziwen, ay idanduten,as akken nttemet d imeca,

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    8/59

    8

    Heyyit ihi ass-nni,D ilelliyen.

    A zzaylat n tmurt n Lengliz d Irlanda,Ay i$ersiwen n tmura irkelli,

    esset i usirem,Tallit n wure$ la ken-tettraju.

    Imi slan i t$uct am tagi, i$ersiwen bdan la tss$un, tteggiven, am wakken d tawla i ten-yu$en. Am$ar Azemni ur yeawev ara ad yecnu tamejrut taneggarut armi iwalai$ersiwen irkelli cennun yid-s. Ula i$ersiwen ungifen lemden aay d kra n wawalen. Widiewren am yilfan d yiqjan efven ta$uct s lekmal-is deg kra n ddqayeq. Umbad kra nwallusen, lezib yu$al d amkan anda ad teslev ala i leyav n yi$ersiwen am usrugmet ntfunasin, aseglef n yiqjan, asbebe n wakraren, asee n yiuduwen. Leyav-agiyettemcabi $er ccna n lesker.A zzaylalt n tmurt n Lengliz, i$ersiwen n tmura irkelli : d tagi dta$uct i cennun lwaid i$ersiwen, yal yiwen amek i izmer. Yernu cennun-tt seg wul, ccnan-ttsemmuset n tikkal mevfarent ta deffir ta, seg tazwara armi d taggara. Amer ufan ur ebbsenara s ul n yiv.

    Maca hut-nni yessak-id Mass Jones i ijelben seg wusu-ines, yi$il d akaeb i d-ikecmen $er uma n lezib. Yeddem-d tamekalt i yettaooa deg yiwet n te$mert n texxamt-ines n tguni, deg lam yewwet lbarud. Alalas-nni iaz liv anda i nejmaen i$ersiwen.Ineggura-agi msefraqen, yal yiwen yu$al s amkan-is s tazla : at ukku n yivarren u$en usu-nsen n walim, ifrax ufgen $er lecuc-nsen. Kra n lweqt sinakin, lmexluqat n lezib irkellitewwi-ten tnafa.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    9/59

    9

    II

    Krav n wuvan umbad, yemmut Um$ar azemni deg yives-ines. Yettwamvel ddawtejnant.

    Aql-a$ deg tazwara n waggur n me$res. S lemul n krav n wagguren i d-yusan umbad,i$ersiwen rran-tt kan i uxeddim s tuffra. Inaw n Um$ar azemni yessaki-d deg walla$en nwid iewren kra n tektiwin d yiwet n tmu$li weroin xemmen fell-asent. I$ersiwen ur rin aramelmi ad tevru tanekra i s-d-ibeccer umazan, yernu ula d yiwen deg-sen ur yumin belli ad d-tevru deg tudert-nsen, maca $as akken ttwalin d akken yessefk fell-asen ad as-bnun lsas. Winyenan aselmed d usuddes ttunefken i yilfan i ttwalin akk i$ersiwen am wakken d enf iieddqen mli. Ger yilfan, llan sin ufraren-d : Takuret n Udfel d Napolon , sin nyilfan i yettrebbi Mass Jones akken ad ten-yezenz s ssuma $layen. Napolon d yiwenn Berkshire ameqqran, ala netta i yellan deg lezib. Ur yettmeslay ara aas, yettwassen dakken yera mli acu i yeb$a, yessen mli nnfe-is. Takuret n Udfel yif-it deg terci,

    yettaf-d lebda tifrat i wuguren, $as akken yettbin-d am wakken ur yes

    i ara lhiba amumeddakel-is. Ilfan n lezib nniven segman-ten s lelf. Win yettwassnen ger-asen, Brille-Babil , d azuran, d amecu deg lqedd, yettwassen s t$uct-ines taqesant d tmu$li-inestamcumt. ur-s kra n lenak d imdewen, mi ara ileu, tikli-ines fessuset. Brille-Babil da$en d aeddad n wawal. Deg yiskusa iween ad d-tettwaliv yettjellib deg umkan-is, taea-ines deg yigenni. Tauri-agi tesebgen-d lfayda-ines lad$a deg uwenni. Qqaren-d irkelli belli Brille-Babil yezmer ad ak-iqenne s wayen yeb$a.

    Seg uselmed n Um$ar Azemni , deg krav yid-sen Napolon , Takuret n Udfel d Brille-Babil - suff$en-d yiwen unagraw afiluufi ijehden iwumi semman Ta$ersiwri.Acal n wuvan deg ddurt, akken kan ad yees Mass Jones , ad d-mlilen s tufra deg lezib

    iwakken ad sfehmen i wiyav imenzayen n T$ersiwri. Deg tazwara mmugren-d aas nwuguren akken ad sen-sfehmen. Kra n yi$ersiwen nnan-asen-d yessefk fell-asen ad qqimen dimekdiyen i Mass Jones i ttwalin d bab-nsen, ne$ tikwal xeddmen kra n tmiwa yeuren dnniya, amedya mi ad d-inin : D Mass Jones i a$-yesseayen, asmi ara iru ad nemmetseg la, ne$ : Ay$er ad nerre iqerra-nne$ $ef yiwet n t$awsa ara yevrun asmi ur nettili ara?, ne$ da$en : Imi tanekra-agi ad tevru, nella ne$ ulac-a$ ulac amgared. Ilfan ufan ugurenannect ila-ten akken ad asen-seknen belli tamu$li-agi-nsen temgarad mli $ef yiman nT$ersiwri. Iseqsiyen ungifen d wid i d-tettak Lubie , tagmert tamellalt. Teseqsa-d Takuret n Udfel , tenna-as-d :

    Asmi ara teddi tnekra-agi, ad yili ssuker?

    - Ala, i-s-d-yerra Takuret n Udfel . Deg le

    zib-agi ur nes

    i ara allalen akken adnexdem ssuker. Yernuu ssuker d zziyada ur nesi ara azal meqqren. Maca ad tesuv yakkasa$ur d tekkunt i teb$iv.

    - Ayen yenan tasfift ara ccude$ $ef tqerruyt-iw, zemre$ ad tt-rre$?-A tamdakkelt, i d-yenna Takuret n Udfel , tisfifin-agi i temmlev aas d azamul n

    tallit asmi telliv d taklit. Ur tezmirev ara ad teskecmev deg walla$-inem belli tilelli i ye$layen$ef t$awsiwin-agi mebla lqima?

    Lubie thuzz aqerruy-is, maca iban belli ur tettwaqne ara s tririt n Tkuret nUdfel .

    Ilfan mmugren-d uguren imeqqranen akken ad d-sebsen tikerkas i d-yettawi Musa,agerfiw imebbi, imfeccec n Mass Jones . Musa d yiwen ugerfiw d alemmas, nezmer

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    10/59

    10

    ad d-nini d a$ali, ur yezmir ara ad yeef imi-s. Yeqqar-asen tella yiwet n tmurt tudrigt,ssawalen-as-d Adrar n Sucrecandi anda ttidiren i$ersiwen umbad tamettant-nsen. eftutlayt n Musa, Adrar n Sucrecandi yezga-d deg yigenni, akin i usigna. Deg umkan-agiyal ass d acer. Iffis imeqqi-d s ul aseggas, tijurin n ssuker ttemeggarent deg tferkiwin.I$ersiwen kerhen Musa $ef lehdur-ines ur yesin lmena, am wakken kerhen-t acku ur

    ixeddem ara. Maca $as akken kra yi$ersiwen umnen s tilin n Udrar n Sucrecandi, ilfanufan aas n wuguren akken ad d-ksen tikti-agi seg yiqerra-nsen.

    Ilfan-agi ufan-d deg sin yiudiwen Malabar d Douce d imekdiyen ieqqaniyen.Deg sin yid-sen ufan deg tazwara aas n wuguren akken ad gzin tiktiwin-agi timaynutin, macasegwasmi i d-u$alen yilfan d nitni i d iselmaden-nsen, bdan la fehmen. Seg tama-nsen, sinyiudiwen-agi, bdan la sselmaden i$ersiwen nniven tiktiwin-agi. Ulac anejmu ara yevrun stuffra ur teddren ara, deg temlilin-agi selmaden wiyav ad ccnun A zzaylat n tmurt n Lengliz.S yimse$ret-agi i keffunt lebda timliliyin-agi.

    Maca yebda yettbin-d d akken tanekra-agi ad tevru uqbel lawan, yernu s sshala $efwayen $ilen deg tazwara. S lemul n yiseggasen, Mass Jones, $as akken yewer dyi$ersiwen, ibedd akken ilaq d lxedma-ines, maca seg kra n lweqt yekcem deg yiwet n tallittaberkant. Aas i yexer segwasmi i s-ssuff$en lkarva, seddan-t deg ccra. Seg wass-nni tu-as lerara n lxedma, yerra-tt kan i tissit. Yesedday ussan-is d ti$imit deg uttag n tenwaltyeqqar a$mis, taqbuct n lbira zdat-s, deg teswit $er tayev itebbe$ deg-s aftat n u$rum iugerfiw Musa. Am yifellaen, am ixeddamen-ines, d imedazen, tiferkiwin yemme$ fell-asent lecic, lesquf n yixxamen qrib ad $lin, ula d i$ersiwen yen$es ui-nsen.

    Ikcem-d waggur n yunyu, yewwev-d lweqt n unejruv n usa$ur. Ass uqbel n Saint-Jean ara d-ye$lin d ass n sed, Mass Jones iu $er Willingdon. Din yerra-tt kan i tisit

    deg tberna n Yizem azegga$armi yeske. Ur d-yu$al ara s axxam-is armi d seldazekka-nniacer, tameddit mavi. Ifellaen-ines gen tifunasin be zik, sinakin uen ad eggden iwtal,mebla ma celen ma an yi$ersiwen ne$ xai. Mi d-yu$al Mass Jones iegger iman-is $efwattag n texxamt n ui, i$umm udem-is s yiwet n tes$unt, sinakin yees, tewwi-t tnafa. Mi d-ye$li yiv i$ersiwen qqimen akken i la, yen$a-ten ccer. Maca deg taggara yen$a-ten mli la,ur zmiren ad ebren nnig waya. Tekker yiwet seg tfunasin tewwet tawwurt n umebel swacciwen-is, ciu umbad zzaylat irkelli bdant la tettent ivuman ufant deg ufir. Imiren kanyuk-id Mass Jones. Sinakin iu d wukku n yifellaen-is $er umebel, yal yiwen sujelkav-ines. Wwven kan, bdan tiyita d tirni. Tewwev tifidi s i$es, dayen i$ersiwen imelluaur zmiren ara ad ebren. Mebla ma msefhamen, imellua mm$en $ef yigezzaren-nsen.Irgazen-nni, deg semmus yid-sen, ufan iman-nsen ger yi$ersiwen tta$en tiyita seg yal tama.Weroin walan deg tudert-nsen i$ersiwen deg liala am tagi. Wigini yu$en tannumi kkateni$ersiwen, ufan iman-nsen deg yir tagnit, mmuten seg lxuf. Zdat n tnekra-agi, tereq-asen iyimdanen cedd n uyeddid, ur rin ara acu ara xedmen, fen abrid n trewla. Tarewla temne

    bab-is. fen abrid n lexla, i$ersiwen deffir-nsen.

    Imi twala Massa Jones seg aq ayen yevran, tejme kra seg lewal-is deg yiwet ntmuit, teffe$ s tuffra seg lezib. Musa ijelleb seg umkan-is, yebda la yekkat deg yifriwen-is uqbel ad tt-yevfer. Deg tewit-nni, i$ersiwen i yuzlen deffir n yimdanen mi ten-walan qribad d-awven $er ubrid, rran tise$lit n zzerb. Akka uqbel ad faqen s wayen yevran, tanekra tevra: Jones yettwaqce, Lezib n Umanwar yu$al d ayla-nsen.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    11/59

    11

    I$ersiwen qqimen deg yimukan-nsen qquren, ur uminen ara s zzher-nsen asedi.Tigawt tamenzut i xedmen uen la ttazzalen, ttezzin $ef lezib amzun ttqelliben $ef kra nyimdanen yeffren deg kra n t$emmar. Sinakin bdan anadi deg yal amkan iwakken ad efvenigulaz ineggura n yiwen n unhil i kerhen mli. I$ersiwen en tawwurt n t$erfet anda ttarantiberdiwin i d-yezgan deg erf n udaynin, sinakin egren $er trest tiberdiwin d yijenwiyen i

    yesexdam Mass Jones d yimeddukal-is akken ad ddzen ne$ ad zlun yes-sen ilfan dizamaren. rimat d yisgersen ismektayen ussan n ddel ttwaegren $er yivuman iwumi fkantimes deg uma. Akka i tevra da$en d yijelkaven. Imi walan ijelkaven tu$ deg-sen tmes,i$ersiwen bdan ajelleb seg lfe. Takuret n Udfel iegger $er tmes tisfifin swayes tcebbieniudiwen ussan n ssuq.

    Tisfifin, kif-kif-itent am yiselsa, i d-yenna. Wigini d limaa n umdan. Yessefk $efyi$ersiwen irkelli ad lun eryan.

    Mi yesla Malabar i wawalen-agi, iu yewwi-d amvelliw amecu i yettlus degunebdu akken ad yesser iman-is seg yizan, iegger-it $er tmes d t$ewsiwin nniven.

    Sinakin i$ersiwen bdan la sru$uyen akk ti$ewswin ara ten-id-yesmektin s Mass Jones . Napolon yefka-d umbad i yal yiwen snat n lgelbat n yirden d snat n tebulinn u$rum i yal aqjun. Sinakin bdan i$ersiwen la cennunA zzaylat n tmurt n Lengliz seg tazwaraarmi d taggara, at n tikkal. Umbad yal yiwen yu$ amkan-is, tewwi-ten tnafa, weroin senam yiv-nni.

    Am lada, kkren-d deg tefrara. Mi d-mmektan tarennawt uzlen irkelli d aqlaqal $ertkessawin, syin ulin yiwet n ti$ilt anda zemren ad walin lezib. Imi wwven $er tqacuct, walanayla-nsen ddaw n tafat n be. Ih d ayla-nsen tura - yakk acu ttwalin wallen-nsen yu$al d

    ayla-nsen. I tekti-agi, bdan ajelleb seg lfer, aglilez deg lqaa, am wakken bdan kessen lecicaleqqaq n unebdu. S lewafer-nsen qelen i$udar akken ad sraen rria lali n wakal. Sinakin

    bdan taswe n lezib. Bedden qquren, ggugmen seg lfer mi walan zdat-nsen akal yettwakrez,asa$ur, tajnant, tamda d uriq. Amzun d tikkelt tamezwarut ara walin lezib-agi, $as akkenmazal ur uminen ara belli akk acu i ttwalin yu$al d ayla-nsen.

    Syin u$alen leun wa deffir wa $er lezib, mi d-wwven zdat n umnar n uxxam,bedden, ssusmen. D tidet ula d axxam-agi yu$al d ayla-nsen, maca uggaden ad kecmen $er-s.Kra n lweqt umbad, Napolond Tkuret n Udfel wwten tawwurt s tuyat-nsen akken adkecmen, i$ersiwen nniven veffren-ten, wa deffir wa, leun kan s leqel iwakken ur ttqelliqen

    ara wid ized$en din. Tura la leun seg texxamt $er tayev $ef tfenza, ttmeslayen kan s leqel,imi walan alame$ anda yettidir Mass Jonesd tmeut-is bedden, wehmen : ssrir ameqqran,imeren uren s rric, lemri deg yal texxamt, attag yettwaxedmen s yinaden n yiudiwen,lqaa tessa s terbiyin $layen, d yiwet n tugna n tgellidt Victoria telleq $ef liv.

    Mi d-ubben ruj, ur ufin ara Lubie. U$alen-d ad qelban fell-as, ufan-tt mazal-ittdeg texxamt n yives. Teddem tasfift tazegzawt i d-tufa $er tgida n Mass Jones, tebdatettmuqul iman-is deg lemri. eggven fell-as, uen ooan-tt. Kksen yakk ikesman n yilefittwaelqen deg tenwalt, s yiwet n tyita yee Malabar tabettit n lbira yellan zdat ntenwalt. Lbaqi ooan-t akken i t-ufan. Msefhamen akken ad rren axxam-agi d asalay. I$ersiwenmtafaqen umbad iwakken ulac win ara yidiren deg-s.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    12/59

    12

    an lfavur n tebit, sinakin Takuret n Udfel d Napolon ssawlen-asen-d akkenad nejmaen.

    Ha-tt-an d setta d uzgen ay imeddukal, i d-yenna Takuret n Udfel, yernu d ass$ezzifen i a$-yettrajun. Ad nezwir uqbel deg usa$ur, maca tella yiwet n temsalt i$ef ilaq ad d-

    nemeslay.

    Ilfan mlan-asen-d belli deg krav n wagguren ineggura lemden ta$uri d tira deg yiwenn udlis n uselmed n tira i kesben warraw n Mass Jones (ineggura-agi egren-t $er ufir, dini t-ufan ilfan). Sinakin, yessuter Napolon akken ad as-d-awin yibidunen n teklut tacebantd tberkant, syin yewwi i$ersiwen armi d zzerb. Din, Takuret n Udfel (acku d netta i iewrendeg tira) yefev s teklut awalen : Lezib n Umanwa. Deg umkan-is yura-d : Lezib nYi$ersiwen. Acku, sya $er zdat, d wagi i d isem amaynut n lezib. Imi kfan axeddim-agi, yalyiwen yu$al $er umkan-is. Napolond Tkuret n Udfel wwin-d yiwen n usellum i sersenzdat n liv. Sfehmen-asen belli deg krav n wagguren n leqraya d unadi, wwven ilfan adsgezlen imenzayen n T$ersiwri $er at n tenbavin. Yewwev-d lawan akken ad d-arun at ntenbavin-agi $ef liv. Tanbavin-agi d aavuf ama$lal ara yeselun tudert daxel n tlisa nLezib n yi$ersiwen. Takuret n Udfel yufa-d kra n wuguren akken ad d-yali $ef usellum(akken ad d-yeawev ilef ad d-yali $ef usellum, mai d laoa isehlen). Mi yewwev dasawen, yebda axeddim-is, Brille-Babil yeqqim ukessar, yeef-as abidun n teklut. Akkagi ittwarunt at n tenbavin s yisekkilen icebanen imeqqranen $ef liv. Seg lbed n kravet ntmerwin n lmitrat nezmer ad ten-n$er. Ha-t-a acu i d-qqarent :

    1- At sin n yivarren d icenga.2- At ukku n yivarren ne$ afrux d imeddukal.

    3- Ulac a$ersiw ara yelsen iselsa.

    4- Ulac a$ersiw ara yesen $ef ssrir.5- Ulac a$ersiw ara yeswen i$isem(alcool).6- Ulac a$ersiw ara yen$en wayev.

    7- Yakk i$ersiwen edlen, kif-kif-iten deg uzref.

    Tira tgerrez, $as akken afrux yu$al af-rrux, d tira n usekkil S s lmeqlub. Takuretn Udfel ye$ra i yi$ersiwen ur ssinen ad $ren at n tenbavin. Huzzen akk iqerra-nsen iwakkenad sbeggnen belli qeblen-tent. Wid iewren ger yi$ersiwen bdan yakan effven at ntenbavin-agi.

    I tura $er usa$ur! i d-ieggev Takuret n Udfel. Aserhu-nne$ icudd $er lem$awlaswayes ara nesekcem yes-s l$ella-agi. Ilaq ad ne$leb Mass Jones d yimeddukal-is deguxeddim-agi.

    Maca imiren kan bdant tifunasin, deg kravet yid-sent, anaze. Snat n tmerwin dukkuet n sswaye ulac win i tent-yegen, timaagin-nsent cufent armi qrib ad ervqent.Ilfan xemmemen ciu, sinakin wwin-d ibidunen, bdan tuga. Xedmen cc$el-agi akken ilaq,acku ivarren n yilfan watan i cc$el am wagi. uen semmus n yibidunen s uyefki, kra nyi$ersiwen bdan la ten-ttmuqulen s erf n ti. Yeneq yiwen deg-sen yenna-d :

    Acu ara nexdem s uyefki-agi irkelli?Yiwet seg tyuav tenna-d :

    - Tikwal MassJones irennu-t i ui n yi$ersiwen.Napolon ibedd zdat n yibidunen, ieggev :

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    13/59

    13

    - Ayen yenan ayefki-agi kkset a$bel ay imeddakel! Wagi d ugur-nne$. D l$ella kan iyesan azal tura. Takuret n Udfel ad awen-imel abrid. Nekk, ad aken-d-laqe$ umbad. Arzdat ay imeddukal! Asa$ur la ken-yettraju.

    I$ersiwen uen srid $er tferkiwin, bdan auccu n usa$ur, maca mi d-u$alen tameddit-

    nni ur d-ufin ara ayefki deg umkan anda i t-ooan, ulac later-is.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    14/59

    14

    III

    Asekcem n usa$ur yen$a-ten, xedmen seg wul-nsen ! Maca letab yeffe$ $er tafat,acku l$ella tif ayen ttrajun.

    Kra n lweqt umbad axeddim yu$al-asen d ukmir. Allalen n tfellat ttwaxedmen iyimdanen mai i yi$ersiwen. Deg taggara xelen-tt akken ilaq. Ulac yiwen seg yi$ersiwen iyesxedmen yiwen seg wallalen n tfellat mebla ma yufa iman-is yettuetem ad ibedd $efyiqejjaren-is n deffir. Maca ilfan d uricen, yal ugur ttafen-as-d tifrat. Ayen yenan iudiwen,ssnen yal tardast n tferka, am wakken ssnen ad d-uccen xir n Jones d yimeddukal-is. Degtilawt, ilfan ur xeddmen ara, beun kan axeddim, ttbaddan $ef yiqerra n yi$ersiwen nnivenakken ad assen axeddim-nsen. S tmusni-nsen, d nitni i yefen tanba, wagi d ayen ibanen segtazwara. Malabar d Douce tteqqnen tura iman-nsen $er tmacint n uuccu, ttawin ttarandeg tferka, ulac tardast ur tt-nalen ara, yiwen seg yilfan ibedd $er uqerru-nsen. Wagini layetteyyiv : Hue dia, ay ameddakel! ne$ Hula, hu, ay imeddukal! la sab n tegnit. Yal

    a$ersiw, ula d imeca-nni mavi xeddmen ayen mi zemren, ula d nitni jemm

    en asa$ur. Ula dibak d tyuzav ur ebbsen ara seg uxeddim, seddaw n yiij ttruun ttu$alen, deg yiqubab-nsenaqeccav n walim. Akkagi i yekfa uuccu n usa$ur sin n wussan uqbel $ef lweqt i iteef degtallit n Jones. Nnig n waya, l$ella n useggas-a tif yakk l$ellat n yiseggasen yezrin. Yernuavegger ulac, acku tiyuzav d yibak awcen yal aqeclaw yellan deg lqaa. Am wakken ulayiwen seg yi$ersiwen ur yukir ula d aqeclaw.

    S ul n unebdu, axeddim ileu am ssaa. I$ersiwen feen s lehna d talwit andattidiren. Yal talqimt ara sbelen tesa lbenna, imi tura s tidi-nsen id-ellan lqut-nsen. Dayentekfa tallit n ssadaqa i sen-yettak, nnig wul-is Mass Jones ameca. Segwasmi ff$en afus nyimdanen - d iesrufen-, yal yiwen deg-sen yewwi tiremt tameqqrant. as akken mazal ur

    ssinen ara ad d-selun lumur akken ilaq, txu-iten tirmit, maca $as akken seddan kra nwussan n usgunfu. Ufan iman-nsen zdat waas n wuguren iwumi ilaq ad asen-d-afen tifrat.Kra n wagguren sinakin, asmi i d-yewwev lweqt n tmegra, ufan iman-nsen ttwaetmen adsxedmen tarrayt i yesexdem umdan zik. Imi ulac tamacint n userwet deg lezib, i$ersiwen-agiu$alen tuvun $ef l$ella akken ad tt-ssuzren. Maca tierci n yilfan d ljehd n Malabarssuffu$en-ten dima seg lmerta. Wehmen irkelli deg Malabar. Deg tallit n Jones yakanixeddem seg wul-is, deg lweqt-nni ixeddem amur n krav n yiudiwen. Deg kra n wussanyettbin-d am wakken axeddim irkelli ye$li-d fell-as. Segmi d-yali wass alamma ye$li-d yivnetta la yedeggir, la ijebbed, yernu anda yella uxeddim iween ad d-tafev din. Yemtafaq dyiwen n uyaziv amecu akken ad t-id-yesker azgen n ssaa uqbel wiyav, akkagi yettaf-d

    iman-is yezwar dima a$awas n wass, yernu mebla ma ssutren deg-s laoa d netta i izewwiren$er lxedma. Ma imager-d ugur, yeqqar-asen dima : Ad xedme$ kter. D tagi i d tanfalit-ines.

    Maca yal yiwen ixeddem ayen iwumi yezmer. Tiyuzav d yibak jemen mraw nlgelbat n yirden ileqven sya u sya. Ulac tikerva, ulac win i yetcektayen $ef tiremt ad as-fken,ula d amennu$, i iverrun zik yal ass, yebes. Lubie, ilaq ad t-id-nini, ur tettenkar ara zik, amwakken tettaooa axeddim-ines uqbel wiyav. Tettaf-d ssebba s uru i ikecmen deg lafer-ines.Tikli n temcict da$en temgarad $ef wiyav. Walan belli deg lawan n uxeddim ad d-terwel. Add-teffer acal n sswaye iwakken ad d-tbin kan deg lawan n wui ne$ tameddit asmi arayekfu uxeddim amzun ulac acu yevran. Tettaf-d dima tisebbiwin i ilaqen, yernu iwakken adteffer tikerkas-ines ad tebdu aserer. Ayen yenan Benjamin, a$yul awessar, yeqqim am

    wakken yella zik, d netta kan, ulac acu i ibedlen deg-s segwasmi tekker tegrawla. Axeddim-isixeddem-it am zik, s leqel d ta$art n uqerru, mebla ma yecetka, maca ulac acu ara yernu s$ur-

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    15/59

    15

    s. Weroin yefka-d rray-is $ef tnekra d yinelkamen-is. Mi ad tesseqsin ma yella d tudert n turai yifen tin n tallit n Jones, yeqqar-asen-d kan : Tudert n yi$yal tewer. Ulac yiwen deg-wen i iwalan a$yul yemmut, mi ad slen i tririt am tagi, ulac win ara yernun aseqsi nniven.

    Acer d ass n ustefu, lfavur n be tetten-t ssaa umbad $ef lada. Sinakin d nnuba n

    tfugla i yettu$alen yal ddurt. Ad zwiren s usali n usenoaq. Takuret n Udfel idebber-d yiwetn terbit tadalt i tekseb zik Massa Jones. ef terbit-agi yessune$ s yini aceban iccew dlafer. Akkagi ihi, yal acer be yettwarfed usenoaq deg tebirt n lezib. Akken i sen-yessefhem Takuret n Udfel, iniadal n usenoaq yettgensis tizzegzewt n tkessawin n tmurt nLengliz. Ayen yenan iccew d lafer, d tigduda n uzekka, tin ara sbedden asmi ara d-sse$liniri n yimdanen. Sinakin n urfad n usenoaq, i$ersiwen ad kecmen $er umesbel. Din i iverruugraw, agraw amatu iwumi ssawalen Agraw. Deg ugraw-agi i ttarun a$awas n umahil n ddurti d-iteddun, am wakken deg Ugraw-agi i ttmeslayen $ef kra n temsal icudden $er lezib. Dilfan i isummuren dima tiktiwin $ef wayen ara mmeslayen. Acku $as akken i$ersiwen nnivenssnen tura ad $ren, maca ula d yiwen deg-sen ur yeawev ara ad d-yefk asumer amaynut.

    Ayen ye

    nan iskusa, aric ameqqran yettili ger Takuret n Udfel d Napolon. Weroinawven ad mtafaqen $ef yiwet n t$awsa : ma yefka-d yiwen ay, u d akken wayev ad d-ibedd deg wudem-is. Yiwen n ubrid mtafaqen - ulac win i izemren ad ibedd mgal waya-akken ad bnun taxxamt n ustefu i yi$ersiwen yelan deg lemer. Axxam-agi ad yili zdat ntejnant. Maca kra n lweqt umbad ata yekker-d yiwen uskasi ameqqran : Acal i ilaq ad yesudeg lemer yal enf n yi$ersiwen iwakken ad yesu azref ad yawi testa$t? Agraw ikeffu dimas ccna nA zzaylat n tmurt n Lengliz, tameddit ttaooan-tt i ustefu.

    Ilfan rran ta$erfet n tberdiwin d amkan n temlilit-nsen. Deg umkan-agi, yal tamedditqqaren deg yidlisen i d-wwin seg lezib, tiuriyin d enat, amedya : titwilin n uemmar ne$tidak n unejjar. Takuret n Udfel yeltha da$en s beu n yi$ersiwen $ef Tesmilin, deg unnar-

    agi yugi ad yeyu. I tyuza yesnulfa-d Tasmilt n usartu, i tfunasin Tiddukla n tewa ntfunasin tizedganin, i wid yeff$en i ubrid Tasmilt n uawed n ttrebga i yimeddukal yettidirendeg tlelli deg lexla (iswi-ines d ttarebga n yi$erdayen d yiwtal), i wakraren Amussu n tavuttazedgant d wallalen nniven ara ibedden deg wudem n waanen n tmetti. Wagi irkelli meblama nemmeslay-d $ef tne$riyin n t$uri d tira.

    Isenfaren-agi s umata ur awven ara $er yiswi-nsen. Aneruv n ttrebga n yi$ersiwen nlexla iffuneg imiren kan. Acku ulac acu i ibeddlen deg lewyed-nsen. Tamcict tettekka degtazwara deg Tesmilt n uawed n ttrebga, tessebgen-d deg kra n wussan ul deg uxeddim-agi.Yiwen n ubrid walan-tt teqqim $ef ssqef tettemcawar d yiiwciwen i jebden iman-nsen fell-as.

    I$ersiwen u$alen tura d imeddukal. Akka tura yal iiwci yezmer ad d-yers $ef tfekka-ines,yezmer ad yeqqim ula $ef waccaren-is. Maca iiwciwen qqimen deg umkan-nsen, weroinqerben $er temcict-nni.

    Maca ayen yenan temsirin n t$uri d tira lant akken ilaq, smursent. Mi d-yekcemertadem, nezmer ad d-nini belli i$ersiwen irkelli awven ad $ren, ad arun.

    Ilfan nitni, ssnen yakan ad $ren, ad arun akken iwata. Iqjan lemden ad $ren $as akkenmazal ttmagaren kra n wuguren, maca deg tilawt ala at n tenbain i ten-ice$ben. Edmeta$a tsellek aqerruy-is deg uric-agi. Tikwal deg tmeddiyin, teqqar i wiyav tiwreqtin n u$misi ttafen ttemeggaren deg yivumman. Benjamin a$yul, asmi ara s-yehwu, yezmer ad i$er am

    yilfan, maca ur iemmel ara ad irre aqerruy-is. Ayen ri$ nekkini, i d-yeqqar, ulac ta$awsa iyuklalen ad tt-n$er. Douce telmed yakk isekkilen, maca ur teawev ara ad tegzi tussna n

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    16/59

    16

    wawalen. Malabar ur yeawev ara ad d-ieddi akin i usekkil D. S lafer-ines ameqqranyura-d deg u$ebbar isekkilen A B C D, sinakin ibedd la ten-yettmuqul, yebra i yimea$-isdeg lqaa. Seg ssaa $er tayev yettarav ad isewxer taceuyt-is i i$ummen anyir-is. Ixeddemiwumi yezmer akken ad yecfu $ef yisekkilen ara d-yasen umbad, maca ur yeawev ara.Tikwal iceffu $ef E F G H, maca ma yecfa $ef yisekkilen-agi, ad yettu isekkilen imezwura.

    Deg taggara yegzem-itt deg ay ad yecfu kan $ef ukku n yisekkilen imezwura. I wakken add-yecfu fell-asen, yal ass yettaru-ten yiwen ne$ sin n yiberdan. Lubie tugi ad telmedagemmay, ala semmus n yisekkilen n yisem-is. Tettaru-ten akken ilaq s tqecca, d$a ad ten-treqqem s tjeoooigt ne$ snat, sinakin ad tebdu adewwer fell-asen.

    Ayen yenan i$ersiwen nniven n lezib, ula d-yiwen deg-sen ur yeawev ad ieddiakin i usekkil A. I$ersiwen ungifen am wakraren, tiyuza d yibriken, ur awven ara ad efvenakken ilaq at n tenbain. Umbad axemmem, Takuret n Udfel yenna-asen nezmer adnesegzel at n tenbain-agi deg yiwet n tefyirt :At ukku n yivarren, ih! At sin n yivarren,ala! Deg twinest-agi, i d-yenna, ara d-naf amenzay agejdan n T$ersiwri. Win ara ifehmen

    anamek lqayen n tefyirt-agi ad yemne

    i tezririn n yimdanen. Deg tazwara iga ngewren,nnan-as ula d nitni d At sin n yivarren, maca Takuret n Udfel isebgen-asen-d belli $elen,yenna-asen :

    Afriwen n yiga, ay imeddukal, d igmanen n wafug mai n usendudi, $ef waya ilaqad ten-neseb am yivarren. Wagi d ayen ibanen. Yernu d afus i ixeddemen amgared gerumdan d u$ersiw : d afus i isendudiyen, d afus n teraymit.

    Iga ur ufin ara acu ara d-inin zdat n wawalen yemyicabbaken n Tkuret n Udfel ,maca mtafaqen irkelli $ef tegrayt-ines, yernu i$ersiwen n lezib irkelli, yiwen yiwen, bdanlemden tafyirt tamaynut :At ukku n yivarren, ih ! At sin n yivarren, ala ! D tawinest-agi i d-

    uran s yisekkilen imeqqranen $ef liv nnig n at n Tenbain. Segwasmi i tt-efven akken ilaq,mebla ierriqen, teoeb-asen i wakraren. Acal n tikkal, mi ad ilin len deg tferkiwin, ad

    bdun asbebe lwaid : At ukku n yivarren, ih! At sin n yivarren, ala! acal n sswayemebla ma yan.

    Napolon ur yefki ara azal i Temsilin n Tkuret n Udfel. ef tutlayt-is, aselmed nyimeyanen i yesan azal ameqqran $ef wayen xeddmen i yi$ersiwen imeqqranen deg lemer.Deg lweqt-agi, tiqjatin deg snat yid-sent, Constance d Fleur, sant-d, kra n lweqt miyekfa unejruv n usa$ur, ta n yiqjan ean. Akken kan ebsen tuva, yekkes-itenNapoloni tyemmatin-nsen, yenna-asent d netta ara yenun s uselmed-nsen. Yerra-ten deg

    te

    rict anda ur zmiren ad d-kecmen ala ma ulin $ef usellum yellan deg t$erfet n tberdiwin.Ibes-iten deg umkan-agi armi i ten-ttun i$ersiwen irkelli.

    Ayen yenan adrig n uneruq n uyefki, ufan-as-d ixef-is. Yal ass, sexlaven ayefki $erwui n yilfan. Ussan-nni d tallit n usendi n ttefa, kra n lweqt umbad asmi ara wwent adtent-tafev $lint $er lqaa. I$ersiwen rjan ad bvun ger-asen l$ella s beu u$dim. Yiwen n wasstusa-asen-d tasunva ad leqven tteffa akken ad ten-id-awin $er t$erfet n tberdiwin i lfayda nyilfan. Kra n yi$ersiwen bdan la tcektayen, maca mebla lfayda, teqqim d awal kan. Ilfanirkelli, ula d Napolon d Tkuret n Udfel, mtafaqen $ef temsalt-agi. D Brille-Babil iiruen ad yefk isegziyen iwatan i yi$ersiwen nniven :

    Deg lenaya-twen ay imeddukal, ur iyi-d-qqaret ara tumnem belli, nukni s yilfannexdem akka acku nettxemmim kan $ef yiman-nne$! Nexdem akka acku neb$a ad d-nefk

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    17/59

    17

    iglamen i yiman-nne$! Deg tilawt, aas deg-ne$ kerhen ayefki d tteffa. Am nekk. Ma yellanejme-iten i yiman-nne$, wagi iwakken ad nader tazmert-nne$. Ayefki d tteffa (wagi dayen i tesebgen tussna) laqen i yilfan akken ad qqimen ean. Ur tettut ara da$en belli dnukni i d ixeddamen aggagen. Tamehla d tuddsa n lezib-agi fell-ane$ i rsent. be ne$ yivnukni d axemmem $ef lehna d liser-nwen. D wagi i a$-yeooan ad nsew ayefki-nni, ad ne

    titefain-nni. Teram acu ara yevrun ma yella, nukni s yilfan ur nexdim ara lwajeb-nne$?Jones ad d-yu$al! Ih, Jones! Ulac ccek deg waya ay imeddukal - i ieggev Brille-Babil, ad as-tiniv d aellel i ten-yettellil, yernu ur yebis ara aerrek seg tama $er tayev,teea-ines deg yigenni tettergagi-, ur ccuke$ ara yella yiwen deg-wen yessaramen tu$alin nJones?

    Ma tella yiwet n t$awsa ur b$in ara yi$ersiwen ad tevru d tu$alin n Jones. Ma yellasfehmen-asen-d lumur s tmu$li-agi, ulac acu ara d-inin. Ti$imit n yilfan ean tu$al i yala$ersiw d tammunt. Akkagi, i$ersiwen irkelli qeblen tikti, mebla yiskusa, belli ayefki dtteffa d-ye$lin $er lqaa (akked d tidak, aric ameqqran, ur yewwin ara) d ayla n yilfan.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    18/59

    18

    IV

    er taggara n unebdu, asali n tedyanin yu$ nnef n tmurt. Yal ass Napolon dTkuret n Udfel tceggien itbiren, tu$da-nsen : ad gren iman-nsen ger yi$ersiwen nniven nlezayeb i iqerben i lezib-nsen. ekkun-asen-d amek i tevra tnekra, am wakken slemden-

    asen-d anya nA zzaylalt n tmurt n Lengliz.

    Aric ameqqran n lweqt-agi yesedda-t Mass Jones deg Willingdon , yezgayeqqim deg tberna Izem-Azegga$ yetcektay i win yeb$an ad d-isel tmeqranit tameqqranti t-yu$en asmi i t-tesenjla tirkeft n yi$ersiwen seg lezib-ines. Imawlan n lezayeb nniven ii$av awnen-t ciu deg wussan imezwura. Deg wulawen-nsen, tseqsayen ma ur zmiren ara adsfaydin seg lmuiba i yu$en Jones . Mass Jones yesa zzher imi imawlan n snat nlezayeb d-yezgan $er tama n lezib-ines ur ttemsefhamen ara, ttemceqlalen dima. Lezibamezwaru, Foxwood , meqqer mli, maca ur t-qumen ara yernu d aqdim : tikessawinmebla lqima, tibirin yea-tent lecic. Ayen yenan bab-is, Mass Pilkington i

    yeseddayen aric ameqqran n lweqt-is deg yava deg lexla ne$ yada deg yisafen, almendn tsemhuyt. Lezib nniven, Pinchfield , mecu $ef umezwaru, maca bab-is iqum-it. Bab-isisem-is Mass Frederick , d argaz yezgan deg cceat, am wakken yettwassen s ta$art-inesdeg uric n yiwela. Mass Pilkongton d Mass Frederick myikrahen armi ur zmiren araad msefhamen ula $ef temsalt i izemren ad ten-inefen deg sin.

    Maca deg sin yid-sen tessefqe-iten tnekra n yi$ersiwen, am wakken nezgamen,ttqelliben amek ara xedmen iwakken i$ersiwen-nsen ur erren ara nnig ayen ran yakan $eftemsalt-agi. Deg tazwara wan tavsa $ef tekti n lezayeb i yesefraken i$ersiwen s timmad-nsen. Tidderwect am tagi, sya mraw d seddis n wussan umbad, kulci ad yu$al s amkan-is, i

    d-nnan. Ssazlen awal belli deg Le

    zib n Umanwar ( ula s wure$ n ddunit ur s-ssawalen araLezib n Yi$ersiwen) i$ersiwen zgan d amennu$ ger-asen, yernu ma kemmlen akka ad ten-ine$ la. Maca iedda lweqt, i$ersiwen ur mmuten ara seg la. Ihi Frederick dPilkington ufan iman-nsen ilaq ad beddlen tasetna (refrain) i d-wwin. ef tutlayt-nsen,lezib-agi yeur d lefvaye. I$ersiwen ttemyean ger-asen, kra deg-sen sra$ayen wiyav stefiin yer$an, am wakken cerken tiwetmin. Ata acu ara yevrun, i d-yenna Frederick d Pilkington , asmi ara nerev ad nbeddel iuvaf n Yakuc.

    Maca ulac win i yumnen lehvur-agi. Nnig waya, yuzzel wawal $ef yiwen n lezibagrurzan deg wanda ttwaqecen yimdanen, anda i$ersiwen selayen lumur-nsen s yiman-nsen. Kra n wagguren umbad, tanekra-agi n yi$ersiwen tu$ akk lexlawi. Iramulen yellan dimvuen yeffe$-iten leqel tura, ad as-tiniv ven. Akraren mm$en $ef tebirin, an kulci.Tifunasin ttneggizent $er yigenni, se$layent deg ubrid-nsent yakk ibidunen ara mmagrent.Iudiwen mi ara d-awven zdat n ueiv ad ebsen, imnayen ad d-afen iman-nsen ttwavegren$er tmurt. Ula d anya d wawalen n A zzaylat n tmurt n Lengliz u$en yal amkan. Amse$retagrawlan yuzzel deg tmurt, efvent akk i$ersiwen. Mi ara s-slen yimdanen, $as akken itteffe$-iten leqel, qqaren-d belli yakk waya d askerer. Qqaren-d da$en belli ar tura mazal urawven ara ad fehmen amek ixeddmen i$ersiwen-agi iwakken ad awven iman-nsen $erwaya. Yal a$ersiw ara fen icennuA zzaylat n tmurt n Lengliz ad ye imiren aekkaz. Maca$as akken imse$ret yetta$ yal ass amkan : ijemumen teffiren-t, itbiren $ef yisekla cennun-t sul n wass. Ccna-agi yexlev d uhetwir n uemmer ad as-tiniv yexlev d uay n nnwaqes. Mi

    ara s-slen yimdanen, tettaaf-iten targagayt amzun slan s yiwet n lmuiba ara d-ye$lin fell-asen deg wussan i d-iteddun.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    19/59

    19

    Deg tazwara n waggur n tuber, asmi tekfa tmegra n yirden, dant deg u$araf, usan-dkra n yitbiren, zzin qbel ciu deg yigenni, d$a rsen deg umra n Lezib n Yi$ersiwen.Jones d yifellaen-is irkelli usan-d d seddis n yirgazen nniven n Foxwood d Pinchfield , jelben $ef erb, wwven tama n uxxam. Wwin-d yid-sen izduzen, anagar Jones , i ten-yezwaren, i d-yusan s tmekelt deg ufus. Mebla ccek usan-d ad d-rren ayla-

    nsen.

    Tagnit am tagi bnan fell-as aas aya, $ef wayagi heggan iman-nsen seg ucal nwussan. Takuret n Udfel ye$ra akk imen$iyen n Jules Csar deg yiwen n udlis aqbur iyufa deg uxxam, yernu d netta i yeselayen timezlin n ustan. Yefka-asen-d tanbavin, d$a yalyiwen yu$ amkan-is.

    Mi qrib ad awven yimdanen $er yixxamen n lezib, iserre Takuret n Udfel itenagt-ines tamezwarut. Itbiren, deg kravet n tmerwin d semmus yid-sen, ufgen nnig nyiqerra n ugalfu n yicenga, sseren-d i tuff$a-nsen $ef yiqerra n wid iedmen. Acengu ur ifaqara armi d-yufa iman-is ye$li-d deg yiwet n txettalt n yiwezziwen yeffren deffir n erb. Syimenqaren-nsen bdan anqab deg teglulin n yimdanen. Ar tura, imennu$en-agi mazal-iten dimera imeca, imdanen awven ad qaren iwezziwen s yizduzen. Maca imiren kan Takuret n Udfel iserre i tenagt-ines tis snat. D netta s timmad-is i inehren tikra-ines andaad d-naf Edme ta$a tamellalt d wakraren. Mm$en irkelli $ef yimdanen, kkaten-ten segyal tama. Maca tamlilt tameqqrant tettunefk i u$yul Benjamin i itezzi $ef yiman-is, d$a adyebdu aekkek, tiyita-nsen, ta deffir tayev. Maca $as akken imdanen awven i tikkelt nnivenad asen-fen tasawent s lfevl n yidebbuzen-nsen d yirkassen iwumi yezzi uzzal. Imireniserre Takuret n Udfel i yiwen n uziq, d tamuli n tu$alin $er deffir. I$ersiwen irkelliu$alen-d $er deffir, zegren tawwurt tameqqrant, d$a kecmen $er uma. Imdanen seren-as issu$at n trennawt, $ilen i$ersiwen ttwa$elben, d$a bdan la ttazzalen deffir-nsen.

    D wagi i yerja Takuret n Udfel . Yeooa imdanen ad aen armi wwven $er tlemmastn uma, imiren ff$en-d seg deffir krav n yiudiwen d kravet n tfunasin aked uzuran segyilfan iqqimen ffren deg umesbel. Imdanen faqen belli $lin deg yiwet n tcerket, i$ersiwengezmen-asen abrid. Takret n Udfel yefka-d tamuli n tenagt, d netta i yezwaren , srid adyedhem Jones . Wagini akken ad iud $ef yiman-is, yeddem abeckiv-ines, yejbed. Alalasiuz azagur n Tkuret n Udfel , ijre-it, am wakken yen$a yiwen n yikerri. Mebla ma yu$al$er deffir, Takuret n Udfel yewwet s ljehd yesa (taeyt-ines tewwev twinas d snat ntmerwin n yikilugrammen) ivarren n bab n lezib iwumi yettwakkes kulci i iseren i ubeckiv-ines uqbel ma ad d-ye$li $ef uemmur n le$bar. Maca win yessefqaen mli d Malabar iibedden $ef yivaen-is n deffir yekkat s tefiin-ines tiayanin. Tiyita tamezwarut tuzaqerru n yiwen n uxeddam n Foxwood i ye$lin deg yixmir, yeqqur. Imi walan aya, aricameqqran n yimdanen sseren i yidebbuzen-nsen, erven ad rewlen. Deg tama n yicenga,terwi teberwi. I$ersiwen irkelli ttqaqaren-ten deg uma, wa yetekkik-iten, wayev icekkev-iten, wa yerkev-iten. Ulac a$ersiw ur d-yerrin ara ttar-is, ula d tamcict tettekka. Tjelleb segssqef $er tuyat n yiwen n ufella iwumi tesenta accaren deg tmegre-is, dayen yeooan amdan-nni yetsu$u $er ebbi i t-ixelqen. Mi walan abrid iserre, ff$en imdanen seg uma, sinakinrewlen $er ubrid, feren imi selken seg lmut. Akka ihi, semmus n ddqayeq umbad n unbaz,abrid i ten-id-yewwin, d netta i ten-yerran, rewlen, wa deffir wa, iwezziwen deffir-nsen.

    Ula d yiwen seg yimdanen ur yeqqim, anagar yiwen, win iuzan deg uqerru, yevleq

    $ef tmurt. Malabar mi d-yu$al $er uma inal tafekka n umdan-agi s lewafer-ines, iqleb-it$ef urur. Amdan-nni ur ierrek ara.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    20/59

    20

    Yemmut, i d-yenna Malabar, d ayen yesezanen. Ur nwi$ ara ad t-n$e$. Ttu$tifiin deg lewafer-inu. Maca anwa ara yamnen belli ur t-n$i$ ara s lemamda?

    - Anfet-a$ seg tnafrayt ay imeddukal ! i ieggev Takuret n Udfel amejru. rad drad. Amdan ur yesi azal ala ma yu$al d ljetta yeqquren.

    - Ur b$i$ ad n$e$ edd, $as d amdan, i d-yenna Malabar s yimeawen.- Anda tella Edme ? i ieggev yiwen.

    D tidet, ulac win iwalan Edme . I$ersiwen yeffe$-iten leqel. D acu i tt-yu$en?Tettwawet ne$ wwin-tt imdanen d tamebust? Maca deg taggara ufan-tt deg umesbel. Teffer,aqerruy-is yedem deg walim. Terwel imi tesla i tiyita n lbarud. Sinakin, imi d-u$aleni$ersiwen $er umra, ur ufin ara argaz-nni yeooan $ef tmurt, zi$ yuki-d sinakin yerwel.

    I$ersiwen nnejmaen i tikkelt nniven. Feen mli, yal yiwen iekku-d s leyavtigawin i yexdem deg umennu$. Imiren kan emren urar n trennawt. Sulin asenoaq, cnan A

    zzaylat n tmurt n Lengliz aas n tekwal, mevfarent ta deffir ta, $er taggara wwin ikerri-nni id-yefkan tudert-is d asfel i tegrawla ad t-mevlen. Timtelt-agi fkan-as azal meqqren. efuekka an yiwet n tedmimt. ef yiri n tesraft, yenna-d Takuret n Udfel yiwen n yinawamecu. Yenna-d deg wawal-is belli i$ersiwen irkelli yessefk fell-asen ad heggin iman-nsenad mmten akken ad arben $ef lezib-nsen.

    S unemzel snulfan-d yiwen ubeqqes aserdas, tin n Waav-A$ersiw, Asmil Amezwaru,i d-fkan imiren kan i Tkuret n Udfel aked d Malabar . Deg tilawt, abeqqes-agi dtazal$i yettwaxdmen s u$ir (d tifin i d-t-ufan deg t$erfet n tberdiwin, zik-nni sxeddmen-tt iccbaa n yiudiwen) ara qqnen ussan n acer d tme$riwin. Abeqqes nniven, tin n Waav-A$ersiw, Asmil wis sin, tettunefk, umbad n tmettant, i yikerri.

    Qqimen aas la ttmeslayen $ef yisem ara d-fken i umennu$ yevran, deg taggara fenisem n unmen$i n Umesabel, acku syen i tebda tanagt n trennawt. Seg uxmir ddmen abeckivn Mass Jones . Yernu ran belli deg lezib llant tsenfrin. ef waya mtafaqen ad sbeddenabeckiv-nni am umrud ara sxedmen sin n yiberdan deg useggas : ass n 12 tuber i usmekti nunmen$i n Umesabel aked deg wass n la Saint-Jean n unebdu, i usmekti n Tnekra.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    21/59

    21

    V

    Tagrest teel, yernu Lubie simmal tteddayen wussan, simmal trennu degttnefcic-ines. Yal taebit tettawev-d d taneggarut $er uxeddim, tettaf-d dima tisebbiwin belliur tekkir ara zik, tecektay seg lewje s er, maca $as akken ulac win i itetten am nettat. ef

    ssebba tamecut ad teoo axeddim-is, ad tru srid $er usarij akken ad twali iman-is deg ticci nwaman am tungift. Maca yuzzel fell-as wawal yesefqaen. Yiwen n wass imi tella tleu degumra, taea-ines deg yigenni, tettarra ife, tejbed-itt Douce wed-s.

    Lubie, i s-d-tenna, ilaq ad d-mmeslaye$ yid-m yerna mai d aqeer. Taebit-agi wala$-kem-id zdat n erb i iferqen Foxwood d Lezib n Yi$ersiwen. Yiwen segyifellaen n Mass Pilkington ibedd deg tama nniven. Yernu lli$ kan din ur lli$ ara

    bid ... yezmer lal maca ur ri$ ara wala$ la am-ihedder yernu la am-yeslufuytaxenfuct-im. Acu i d anamek n waya Lubie?

    Lubie tebda tekkat lqa

    a s lewafer-ines, tettezzi $ef yiman-is, d$a tenna-as :Xai! Ur mmeslaye$ ara yid-s! Ur iyi-yeslufuy ara ! D tikerkas!- Lubie muqqel-iyi-d mli $er wallen-iw. ahed-iyi belli ur am-yeslufuy ara

    taxenfuct-im.- D tikerkas! i tawed Lubie, maca ur teawev ara ad tqabel tamu$li n Douce,

    syen tuzzel d aqlaqal, terwel.

    Imiren kan tru-as-d i Douce yiwet n tekti. Mebla ma temmeslay i walbav, tru $erumkan anda tettili Lubie, tebda la tettaqlab alim s lewafer-is : ddaw n usu teffer lulatamecut n tejurin n ssuker d waas n tawicin iwumi mxalafen initen.

    Krav n wussan umbad, ulac win iwalan Lubie, ulac win yeran sani tru. Krav nledwareddan, ulac win yeslan s lexbar-is. Sinakin itbiren wwin-d lexber amaynut, nnan-d

    belli walan-tt deg tama nniven n Willingdon la tjebbed deg yiwet n tcari yettwaeb$en suzegga$ d uberkan yellan zdat n tberna. Yiwen n umdan d azuran, d azegga$, yettbin-d amzund netta i d bab n lkabari, la s-yeslufuy taxenfuct-is, yettak-as da$en tijurin n ssuker. Lubie,ass-nni teqqen taawict. Tban-d tenneca, am wakken i d-nnan itbiren. Seg wass-nnii$ersiwen irkelli ttun Lubie.

    Deg waggur n yennayer, tekcem yiwet n tsemhuyt i iweren. Aemmiv yesegrasidammen, lqaa teqqur am wuzzal, axeddim deg tferkiwin d tebirin yu$al d awez$i. Aas n

    temliliyin vrant-d daxel umesbel, ilfan lhan kan s uheggi n u$awas n tsemhuyt i d-iteddun.Mtafaqen irkelli belli ulac win i yifen ilfan deg terci, $ef waya d nitni ara ixemmemen $eftemsalin icudden $er tsertit n lezib, maca yal ta$tast ad teddi $ef ud$ar, yernu ilaq ad tawitegti n tu$ac. Tarrayt-agi d ay yelhan amer ulac amjadel ger Tkuret n Udfel dNapolon, maca yal asentel iferreq-iten. Ma yella yiwen deg-sen yessumer ad zerentimin, wayev ad yessumer ad zeren taekkunt. Ne$ ma iwala yiwen deg-sen belli yiwet ntferka telha i lekemb, wayev ad d-yini telha i lleft. Yal yiwen yesa imu$al-ines, d tagi i dssebba i yeooan ad yekker leyav d ccwal deg umjadel. Deg yinejmuen, Takuret n Udfelirebbe dima s lfevl n yinawen-is igerrzen, maca $as akken d Napolon i izemren adijemen asilel n yi$ersiwen seg snat n tamiwin. Deg tama n yikraren i d-yesmuresmli. Deg

    taggara-agi, bdan la sbe

    bi

    en tawinest tagrawliwt : At ukku n yivarren, ih ! At sin nyivarren, ala! ama tella ssebba ne$ ulac, yernu acal n tikkwal ebsen ameslay deg unejmu

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    22/59

    22

    akka. Walan da$en belli emmlen ad cnun tasetna (refrain)-nsen mi ara yemu Takuret nUdfel deg umeslay. Wagini ye$ra mli kra n wuunen n yiwet n tes$unt yenan lumur nusefrek n lezib d tkessawt i yufa deg yiwen seg yixxamen n lezib, yernu yu$al yeur syisenfaren imaynuten i useqed n lezib. Mi ara d-yemeslay $ef terrayin i ilaq ad sxedmeniwakken ad jemen ui ne$ amek ara skawen iftisen, ihedder-d am umusnaw. Ihegga-d yiwen

    n uzenzi$ yemcebbak irkelli : sya $er zdat, i$ersiwen ad sersen tuff$a-nsen deg tferkiwin - yalass deg yiwen n umkan yemxalafen iwakken ad reben amesni. Napolon ur d-yefki ula dyiwen n usenfar, yeqqar-d kan belli isenfaren n Tkuret n Udfel ad ffungen. Yettbin-d amwakken yettraju ad d-tas nnuba-s. Maca imennu$en d umjadel eddan akken i led-nsen asmid-mmeslayen $ef tsirt n wavu.

    Takuret n Udfel yesefqed yiwet n ti$ilt i iqublen lezib, d amkan-agi i iwala ilaq ilebni n tsirt n wavu. Tisirt-agi ma nerna-as ameslal n tsafut, lezib ad yesu tasafut. Swakkanezmer ad newwe adaynin, amesbel akked d umkan anda ttidiren yilfan, am wakken nezmerad ten-nessiz$el deg tegrest. Tisirt-agi tezmer da$en ad tesselu acaqur-alim, tamacint ara

    igezmen lleft, tamencart, am wakken syes-s ad nizmir ad neeg s ubrid n tmacinin. I$ersiwenweroin slan s yismawen n tmacinin-agi (acku lezib-agi aqbur yesa kan allalen iqdimen).I$ersiwen wehmen mi slan i Tkuret n Udfel ibedder-d timacinin timakanin ara ixedmencc$el deg umkan-nsen, nitni deg lweqt-nni ad ksen alamma wan ne$ ad terren kan i leqraya dlehdur ger-asen.

    Deg kra n ledwar, Takuret n Udfel yekfa i$uwas-ines. Aric ameqqran n tenqivintitwiliyin yewwi-tent-id seg krav n yidlisen i yekseb zik Mass Jones : yiwen n udlisufus nwin yesnunnucen, wayev n ubennay d yiwet n temsirt $ef tsafat i wid yebdan leqraya-nsen.Yerra tanarit-ines deg yiwen n umkan anaccav. Agens n tnarit-agi yelha i win yeb$an adyefser i$awasen $ef tmurt. Yett$amay acal n sswaye deg umkan-agi, aru iress $ef yidlisen

    akken ad qqimen ldin, abruy n unegmirs deg uqejjar-is, yettawi yettara, yettderrir ijerrivenyernu deg lweqt $er wayev ad yesgermed deg tumert. I$uwas ttemyecbaken armi d-u$alen daemmur n yisegra d tecafin i i$ummen azgen n wagens. I$ersiwen nniven ur fhimen tigert,qqimen kan ttwalin deg Tkuret n Udfel, wehmen deg-s. Ma ulac irkelli, ttasen-d yiwet ntikkelt deg wass akken ad t-walin mi yessunu$, ula d tiyuzav d yibak, i itezzin $ef yijerrivenn unegmirs, ttilin. ala Napolon i iezlen iman-is. Asmi d-wwin awal $ef tsirt n wavu,ibedd mgal n usenfar-agi. as akken, iu-d yiwen n wass akken ad d-imuqel i$uwas. S tekli-ines taayant, yebda ileu deg texxamt, imuqel yal tenqi icudden $er yi$uwas s leqel,sinakin isra-iten yiwet n tikkelt ne$ snat. Kra n lweqt umbed yebda la yettmuqqul axeddim-nni s yir tamu$li, imiren kan ha-t-an yerfed teqajjart-is, u mebla ma yeeva, ibecc kulci.

    Sinakin yeffe$ mebla ma yerna-d awal.

    Tamsalt n tsirt n wavu tebva lezib $ef sin. Takuret n Udfel ur yenki ara belli lebni-ines mai d tigawt isehlen. Ilaq-asen ira akken ad bnun i$raben, ilaq ad xedmen afriwen ntsirt, sinakin ilaq ad ddeben ameslal n tsafut d yiguta. (Amek? Ulac win i izemren ad d-yaftiririt.) as akken yeqqar-asen dima belli axeddim ad yekfu deg yiwen n useggas. Sinakinyenna-asen belli asenqes n yixeddamen ad yeoo i$ersiwen ad xedmen ala krav n wussan degddurt. Napolon seg tama-s yettmuqul tamsalt akken nniven, yeqqar-asen belli lweqt-agi dwin n tmerna n ufares n wui.egret lweqt-nwen, i d-yenna, deg lebni n tisirt n wavu, adtemmtem irkelli seg la. I$ersiwen bvan iman-nsen $ef sin n lefuf imenza$en, yal yiwenyetteggiv s ttewaya-ines, ef amezwaru : Fernet Takuret n Udfel d ddurt n krav n

    wussan!, wis sin : Fernet Napolon akked d lmedwed yeuren! ala Benjamin uryettekkan ula $er yiwen seg sin n lefuf. Yugi ad yamen s tmerni n wui, am wakken yugi ad

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    23/59

    23

    yamen s zzyada n lweqt n ustefu. Tisirt n wavu ne$ mai d tisirt n wavu, tudert ad tkemmelam zik - ala uguren.

    Ugar n umjadel d yimen$an $ef tsirt n wavu, yella-d ugur nniven i icudden $er temsaltn uuddu d uqare n lezib. Bdan ttfiqin belli $as akken rnan imdanen deg unmen$i n

    Umebel, wigini zemren ad d-u$alen tikkelt nniven, yernu ewlen mli akken ad rren MassJones $ef uqerru n lezib. Wagini irkelli acku asali n teri-nsen yu$ akk lexlawi, dayenyeooan i$ersiwen n lezayeb ad u$alen d imanunen.

    Am wakken u$en tannumi, Takuret n Udfel d Napolon myikasen. ef wawal nNapolon, i$ersiwen n lezib ilaq ad debben imrigen, yernu ilaq ad lemden amek ad ten-sxedmen. ef tutlayt n Tkuret n Udfel, ilaq ad aznen $er tmura iqerben itbiren akken adssutren deg yi$ersiwen n lezayeb nniven ad sekren tagrawla. Amezwaru yeqqar-asen dimama yella i$ersiwen n lezib ur awven ara ad arben $ef yiman-nsen d aqarur i ten-yettrajun.Wis sin yeqqar-asen tinekriwin ara yevrun deg yal tama ad settunt acengu deg yiswi-ines :

    taslekt n lezib. I$ersiwen slan i Napolon, sinakin i Tkuret n Udfel, maca ur rin araiwumi ara d-fken leq. Deg tilawt tteddun dima d win ara yemeslayen d aneggaru.

    Yewwev-d wass anda i$uwas n Tkuret n Udfel wejden. Deg tejmat yevran ass nacer amevfir, seddan tamsalt i ud$ar : ad nebdu lebni n tsirt n wavu ne$ ala? Akken kannnejmaen-d i$ersiwen, yekker-d Takuret n Udfel ad yemeslay, $as akken ikraren gezmen-as inaw-ines s usbebe-nsen, yefka-d ifukal yettuddun $ef lebni n tsirt n wavu. Sinakinyekker-d Napolon. Tisirt n wavu, i d-yenna s leqel, d nngaf d timmuhbelt. Yessuter-ddeg-sen ad bedden mgal usenfar-agi. Mi yekfa awal-is, yu$al s amkan-is, yeqqim. Yemeslay-d kan azal n uzgen n ddqiqa, mebla ma yenerwa ma yella slan-as-d ne$ xai. Imiren kan

    ibebb Takuret n Udfel akken ad yemeslay. Akken kan yesgugem akraren yebdan asbe

    be

    ,iserre-as i yiwen n usarag yeuren d ifukal yettuddun $ef tekti n lebni n tsirt n wavu. Artura mazal-iten bvan $ef sin. Maca i$ersiwen teoeb-asen mli tikuysa n Tkuret n Udfel iyesexdamen awalen ilaqen akken ad yessune$ unu$ n Lezib n Yi$ersiwen n uzekka. Dayentekfa lxedma n lbexs, dayen yekfa ukennu ddaw n uzaglu! Takuret n Udfel yeldi tiwwura iusugen-ines, tura ur yettmeslay ara kan $ef ucaqur-alim d tmacinin i igezzmen lleft, tura layettcekkir deg tsafut. Timacinin ara sxedmen deg lezib, am tin ara ikerzen, tin ara imegren,ad d-u$alent leunt s tsafut. Nnig n waya, ad skecmen $er umebel tafat, amsez$el, d wamanyeman d yiemmaven. Mi d-yu$al s amkan-is, iban-d amek ara yekfu unejmu. Imiren kanibedd Napolon, imuqel Takuret n Udfel s yir tamu$li, sinakin iserre-as-d i yiwenunaze uziq weroin slan-as-d.

    Imiren kan slan i useglef yessewacen deg bea, sinakin kecmen-d $er umkanunejmu ta n yiqjan imeqqranen qqnen izurar ittwaxedmen s u$ir. Mm$en-d $efTkuret nUdfel, cwi kan ad t-$een. Dqiqa umbad, ha-t-an yezger tawwurt, iqjan deffir-is.I$ersiwen qquren, wehmen, xelen, ula yiwen deg-sen ur yezmir ad d-yerr awal, uzzlen irkelli$er tewwurt akken ad walin aqaqer. Takuret n Udfel yerwel, yeef abrid n tkessawt.Yuzzel am yilef, iqjan la t-afaren. Kan akka armi t-walan yeccev, $ilen irkelli dayen an-tyiqjan. Imiren kan yekker-d, yeqed iman-is, ikemmel tazzla. Iqjan qrib ad t-qeven, yiwendeg-sen, uglan-is ttbinen-d, qrib ad yeiwev ad ikerrec taea, maca irwel-as. SinakinTakuret n Udfel yederdeb deg yiwet n iuct yellan deg erb, seg wass-nni ulac win i t-

    iwalan.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    24/59

    24

    I tsusmi, qquren deg tugdi, i$ersiwen u$alen $er yimukan-nsen. Sinakin u$alen-d iqjans tazzla. Deg tazwara ulac win yeran ansi i d-usan, maca kra n lweqt kan mmektan-d kulci,acku d wigini i d iberhucen, deg ta yid-sen, i d-yukerNapolon i yemma-tsen, i d-iebba stuffra. as akken mazal-iten d imeyanen deg lemer, maca u$alen yakan d i$ersiwen annectila-ten, yernu banen werit am wuccanen. I$ersiwen-agi imeqqranen qqimen tama n

    Napolon. Walan irkelli amek ixeddmen i tewin-nsen, am wakken u$en tannumixeddmen yiqjan zik mi ara d-ilin zdat n Jones.

    Napolon, deffir-is iqjan-is, yuli $er umkan alayan din i d-yenna, aas aya, Am$arAzemni inaw-ines. Yenna-asen-d belli sya $er zdat ur ttilen ara inejmu n wass n acer be.Ur sin ara lfayda, i sen-d-yenna, d aegger n lweqt, d aya kan. Sya $er zdat, yakk timsalicudden $er usefrek n lezib, d aseqqamu n yilfan ddaw n tselwit-ines ara tent-iwali.Aseqqamu-agi ad yenejma wed-s, mebla ma evren i$ersiwen nniven, sinakin ti$tasin adawvent akk i$ersiwen. Qqimen la ttemlilin ass n acer akken ad refden asenoaq, ad cnun A

    zzaylat n tmurt n Lengliz, deg taggara yal a$ersiw ad iwali d acu ilaqen ad yexdem ddurt i d-

    iteddun. Maca iskusa iguzaz ttwagedlen.

    I$ersiwen mazal-iten ur d-ukin ara seg lxela n uqaqer n Tkuret n Udfel , imi slan ite$tasin-agi qqimen qquren deg yimukan-nsen. Aas deg-sen b$an ad bedden mgal ayeniverrun amer ufan ifukal iwatan. Ula d Malabar erqent-as. Yebra i yimea$-is,taceuyt-is t$um-as anyir, yerev ad yesdukkel akk tektiwin-is, maca ulac acu i s-d-yusan salla$-is. Maca yebda uerkuk ula deg teffit n yilfan, lad$a $er wid yumnen s tlelli. Degudarru amezwaru, ukku n yilfan imeyanen sbeggnen tanmegla-nsen, bedden $ef yivarren-nsen n deffir, b$an ad meslayen. Deqzella, iqjan yezzin i Napolon sbegnen uglan-nsen,

    bdan asgermed, ilfan imeyanen ssusmen, u$alen $er yimukan-nsen, qqimen. Sinakin akrarenseren-as-d i usbebe $ef yiwen n ubrid : At ukku n yivarren, ih! At sin n yivarren, ala!

    Asbebe i yefen mraw d semmus n ddqayeq, swakka gezmen abrid i yisuksa.

    Yettukellef umbad Brille-Babil s usegzi i yi$ersiwen ilugan imaynuten.

    Ay imeddukal, i sen-d-yenna, i$ belli yal a$ersiw deg-wen yera acu i yexdemumeddakel Napolon i lfayda-nne$, tudert-is yefka-tt d asfel, maca $as akken irennu lec$alnniven. adret ad t$ilem, ay imeddukal, anbav d ayen isehlen, ne$ d asgunfu! D tamasitiayen, d taekkemt. Win yenan tagada ger yi$ersiwen, ulac win yumenen yes-s amumeddakel Napolon . Ulac acu ad t-yesferen am tu$alin $ur-wen iwakken ad ken-icawe.Maca yezmer lal ad tefem ti$tasin mebla lmena, sani ad a$-yeawev waya? Ad nurdu

    umbad mi teslam i timmuhbelt d wawalen mebla lmena n tsirt n wavu, teddam deg ubrid nTkuret n Udfel! Tura nera irkellli, d akken d abrid n wan$a i yu$.

    - Deg unmen$i n Umesbel yennu$ am waav i d-yenna yiwen.

    - Tava wed-s ur tettqad ara, i d-yenna Brille-Babil. fawa d ti$in n wawal zwarenkulci. Ayen yenan anmen$i n Umeabel, ad d-yas wass anda ad nwali belli nesem$er mlitamlilt n Tkuret n Udfel. Tugrint, ay imeddukal, tugrint n wuzzal! Ha-t-a acu i ilaq adnevfer. Amer ad neccev yiwen n ubrid, yiwen kan, icenga-nne$ ad mm$en fell-ane$. Ayimeddukal, ur cukke$ ara belli tessaramem tu$alin n Jones?

    I tikkelt nniven afukel i yesexdem ulac win i izemren ad as-d-yafen tiririt. Ula d-yiwen seg yi$ersiwen ur ibud ara tu$alin n Jones. Tura ma yella iskusa n wass n acer

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    25/59

    25

    zemren ad t-id-rren, ihi ad ten-nebes kan. Malabar, i izemren tura ad ixemmem s leqel,yenna-d acu ttxemmimen i$ersiwen irkelli : Ma yella d ameddakel Napolon i t-id-yennan, d tidet ihi. Seg yimiren, nnig n twinest-ines yettwassnen : Ad xedme$ kter! yerna-d tayev : Napolon mai d win i$elen.

    Lal yu$al iseggem, bdan tayerza n tefsut. Amkan anda yexdem Takuret n Udfeli$uwas-ines n tsirt yettwa$leq, reglen-t. Ayen yenan i$uwas s timmad-nsen, ulac win yerananda i d-gran. Yernu yal acer be, $ef leca, ttemlilen-d yi$ersiwen akken ad awin tenbavinn ddurt. Skeflen-d seg tejnant aqerru n Um$ar Azemni i yu$alen d i$essan kan i wakken adt-sersen zdat n ubeckiv. Umbad n usali n usenoaq, uqbel unekcum $er umebel, yessefk $efyal a$ersiw ad yelu zdat n uqerru-agi akken ad isebgen leqder i Um$ar Azemni. Daxel numebel, ur tt$iman ara jmi am zik. Napolon iteef amkan deg tazwara n tdekkant akkedd Brille d Minimus (ilef nniven, yewer mli deg tira n tu$ac d yisefra.) Iqjan deg tayid-sen zzin-asen-d, wid yegran seg yilfan, tt$iman deffir-nsen, i$ersiwen nniven ttqabalen-ten. Napolon yeqqar-asen tinbavin n ddurt ad as-tiniv d aserdas. Ad cnun yiwen n ubridA

    zzaylat n tmurt n Lengliz, sinakin ad msefraqen.

    Acer wis krav umbad n useseq n Tkuret n Udfel, i$ersiwen irkelli wehmen mi slanseg yimi n Napolon belli ad bnun tisirt. Napolon ur d-yefki ula yiwet n ssebba i t-yeooan ad yu$al deg wawal-is, ieggen-asen kan belli axeddim i ten-yettrajun mai d ayenisehlen. Am wakken yezmer lal ad sen-sneqsen seg wui. A$awas heggan-t-id akken ilaq.D aseqqamu n yilfan i sbedden $ef demma-s i ixedmen fell-as kravet n ledwa mevfarent.Lebni n tsirt ad yeef sin n yiseggasen.

    Tameddit-nni Brille-Babil ijme-d i$ersiwen wed-sen akken ad asen-yesefhembelli Napolon weroin ibedd mgal n lebni n tsirt. Deg tilawt d netta i ixemmemen $ef waya

    d amezwaru. Ayen yenan i$uwas i yessune$ Takuret n Udfel d tikurva i ten-yuker segwarraten n Napolon. Mi ad nu$al $er tidet, tisirt n wavu d taekka n Napolon. Ay$er, id-yeseqsa walbav, i ibedd Napolon mgal n lebni n tsirt-agi? Yerra-as-d Brille-Babil

    belli ma ibedd Napolon mgal n tsirt d tiumit i yesexdem - d tierci akken ad yessufe$Takuret n Udfel seg lezib, acku d yiwen u$ersiw d dduni yeuren timen$as. Imi turaquqren-t, asenfar-agi yezmer ad d-yu$al d tilawt mebla uguren, acku tura ur yesekcam araiman-is deg lumur-agi. D wagi iwumi nessawal taktik i sen-d-yenna Brille-Babil. Acal dabrid, yetjellib, taea-ines deg yigenni, yernu qrib ad yeerveq seg tava, yenna-asen :Taktik ay imeddukal, taktik! Awal-agi yesewhem mli i$ersiwen, maca qeblen irkelliisegziyen mebla ma rnan awal, skud Brille-Babil yessen ad yemeslay, u skud krav n yiqjan

    i leun dima yid-s mazal sgurmuden.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    26/59

    26

    VI

    Aseggas kamel, i$ersiwen ur bisen ara axeddim, xedmen am waklan. Maca axeddim-nsen yerra-ten d isediyen, nnecraen. Ur ttexmimimen la $ef letab ne$ umran, am wakkenur ttexmimimen ma ad fken iman-nsen d asfel melmi ilaq, acku ran mli belli mea letab i

    ttmagaren, deg taggara d nitni, ne$ ma ulac d tarwa-nsen ara yesnefen s l$ella n uxeddim-agi,mai d yiwet n terbet n yimdanen imedazen, ur xedmen acemmek, ttrajun kan acu araawin.

    Am tefsut, am unebdu xeddmen ddurt n seddiset n tmerwin n sswaye. Deg waggur n$uct ixebber-iten Napolon d akken ad rnun axeddim ula timeddiyin n wass n acer. Ulacwin i ietmen fell-asen zzyada-agi n uxeddim, maca win ur tt-ixeddmen ara ad as-neqsenazgen seg umur-is n wui. as akken, aas n yirmad iooan, semen deg-sen. Tamegra nuseggas-nni txu $ef tin n useggas yezrin, yernu snat n tferkiwin i ilaq ad un deg tazwara nunebdu, ooan-tent d asuki, acku ur awven ara ad kfun tayerza deg lweqt. Tagrest qessien laten-yettrajun.

    Asenfar n tsirt n wavu yettmagar-d aas n wuguren ur bnin ara fell-asen deg tazwara.Deg lezib yella yijdi d usiman s aqa, am wakken yella swanda zemren ad kksen yira :ayen yenan allalen wejden yakk, ttuheggan seg zik. Maca i$ersiwen mmagren-d deg tazwaraugur n yira ara ren d iricen i zemren ad sxedmen deg lebni : amek ara xedmen ? Yessefkfell-asen ad sxedmen tanhizt d tmen$act. D annect-a i iweren mli, acku ur zmiren ad beddenaas n lweqt $ef yivarren-nsen n deffir. Seddan aas n ledwa n uxeddim mebla lfayda uqbelma ad yaf yiwen deg-sen tikti iwatan : asemres n uavuf n taayt. Ira annect ila-ten, meqqritmli llan deg yiwen n umkan deg lezib. I$ersiwen zzin-asen-d imurar, sinakin lwaid,tifunasin, iudiwen, akraren, yakk d win izemren ad yeef amrar (ula d ilfan ggaren tikwal

    afus ma walan tagnit tere) bdan la ssalayen ira-agi s leqel armi d taqacuct n ti$ilt. Syin, adasen-seren ad grirben, mi ad awven ukessar ad u$alen d iceqfan. Mi ad degdgen iblaven-nni,ad yishil uawev-nsen. Iudiwen awaven-ten d iemmuen, akraren skerkren-ten aru aru. Edme ta$a akked Benjamin a$yul ula d nitni gran iman-nsen deg uxeddim-agi, qqneniman-nsen deg yiwet n tcait i t-u$ren wed-sen. Mi tewwev taggara n unebdu, awven adsun ira i ilaqen akken ad bdun lebni. Ilfan qqimen $ef yiqerra-nsen, ttdebbiren fell-asen.

    Acal i ay yernu yewer uxeddim-agi. Tikwal aiwev n yiwen uru $er tqacuct nti$ilt iteef yiwen n wass s lekmal, yernu ma ye$li ur yettuu ara d iceqfan. Amer ulacMalabar yid-sen, weroin ad iwden i$ersiwen ad kfun axeddim-nsen. Malabar wed-s

    yettmatal akk yi$ersiwen yellan deg lezib. Tikwal ma yeccev uru deg tkessart ad yeglu syi$ersiwen i t-skerkren, ad bdun aeggev, d netta dima i t-yesebdaden s tfekka-ines. Yalyiwen yettweid Rebbi mi ad t-iwali inekki, la ileu tardast tardast - inehhet, idisan-inesimeqqranen teccef-iten tidi, lewafer-is ntan deg wakal. Tikwal Douce teqqar-as-d ur ilaqara ad yeseyu iman-is akka, maca netta ulac acu i yeb$a ad isel. Awalen i yettu$alen dimadeg yimi-s : Ad xedme$ kter akked Napolon mai d win i$elen, snat n tefyar-agi$ur-s d tifrat n yakk uguren i yettmagar. Yemsefham d yiwen uyaiv ameyan akken ad t-id-yesker ukkuet n tmerwin d semmuset n ddqayeq uqbel deg umkan n uzgen n ssaa. Ugar nwaya, ma yestufa - maca tura ur yesi ula d yiwet n ddqiqa i usgunfu- yettruu ad ijme ira iyettawi d iemmuren armi d amkan anda bennun tisirt.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    27/59

    27

    as akken yewer uxeddim, i$ersiwen ur ten-ivur ara unebdu. Ayen yenan ui, $asakken ur tetten ara xir n tallit n Jones , maca nezmer ad d-nini d akken ur tetten qel. Akkenad kafin iman-nsen - mebla ma nsedda dagi ayen yewajen semmus yimdanen, lewj n wigid ayen yessewhamen mli - mai d ayen iweren, imi yella lxir. I wakken ad xesren lxir-agiirkelli aas n yibriren i ilaq ad magren. Ayen yenan tirrayin, d tarrayt sexdamen i$ersiwen

    telha ugar, am wakken d nettat i yesenqasen axeddim fell-asen. Amedya, usay xedmen-takken ilaq, ulac amdan deg ddunit i izemren ad t-yexdem am nitni. Tikurva tamecuttettwagdel ger yi$ersiwen, $ef waya ttwaksen yifergan yebvan ger tkessawin d umkan ntyerza, d wagi i yeooan ad sneqsen axeddim icudden $er lemadra d useggem n yifergan. asakken, imi ussan n unebdu zerrin, aas n t$ewsiwin bdant ttxuunt mebla ma bnan fell-as degtazwara : zzit, imemaren, ilni, a$rum itetten yiqjan, tifiin n uemmar - yakk ifuras urzmiren ara ad xedmen deg lezib. Umbad ad wijen da$en zzerria d le$bar i ixeddemumdan, mebla ma neseb dduzan d tmacinin ilaqen i tsirt. Amek ad d-debren akk aya? Ulacanwa yeran tiririt.

    Yiwen n wass, ass n acer be, imi nnejmaen i$ersiwen akken ad slen i tenbavin,yenna-asen Napolon belli ha-t-an yewwi-d yiwet n tsertit tamaynut. Sya $er zdat Lezibn Yi$ersiwen ad yesu assa$en imzenziyen d lezayeb i sen-d-yezzin, mai i wakken adxeddmen tanezzut, wagi d ayen ibanen, maca i wakken ad d-awin kra n yifuras ilaqen. Lebnin tsirt azal-is d ameqqran, $ef waya, i d-yenna, yessefk fell-a$ ur nettak ara azal i kra ntemsal. Am wakken ha-t-an la yettemcawa akken ad yezzenz a$aaf n usa$ur akked aric segl$ella n yirden. Sinakin, ma yella wajen idrimen, yessefk fell-asen ad senzen timellalin(nezmer ad tent-nezzenz deg ssuq n Willingdon ). Tiyuzav, i d-yenna Napolon , ilaqad ferent mli s usfel i d-fkant akken ad bnunt tisirt n wavu.

    Yebda unezgum ikeem i$ersiwen. Ur ilaq ara ad nesu assa$en d yimdanen, ur ilaq

    ara ad nexdem tanezzut, ur ilaq ara ad nesexdem idrimen - mai d tigi kra seg tenbavin ifendeg ugraw ameqqran ivefren asnejli n Jones ? I$ersiwen irkelli cfan d akken mtafaqen $eftenbavin-agi : ne$ ahat mtafaqen $ef waya. Ukku n yilfan imeca i ibedden mgalNapolon asmi i yekkes inejmuen, eggven ciu, maca imiren kan ssusmen mi slan iusgermed n yiqjan. Sinakin, am akken u$en tanumi, akraren seren-as $ef yiwen ubrid :Ukku n yivarren, ih! Sin n yivarren, ala! imiren kan kulci yu$al s amkan-is. Deg taggara,yerfed Napolon aqejja-is i wakken ad yessuter tasusmi, d$a yenna-asen belli ay yefrayakan, teddez tebrez, timsal frant! I$ersiwen ur heddren ara d yimdanen, wagi d ayen ibanen.Ayen yenan taekkemt-agi d netta ara yestkelfen syes-s. Yiwen umdan iwumi ssawalenMass Whymper , d abib n Willingdon , yeqbel ad yili d anemmazal ger Lezib nYi$ersiwen d umaval n bea, yernu yal arim be ad d-yas akken ad d-yawi tinbavin.Napolon yekfa inaw-ines am lada s ueggev : Ad yidir Lezib n Yi$ersiwen! Imikfan ccna nA zzaylat n tmurt n Lengliz, yal a$ersiw yu$al s amkan-is.

    Sinakin, Brille-Babil yezzi $ef Lezib akken ad iqeer d yi$ersiwen, lad$a widakyerfan. Yessefhem-asen belli ayen yenan tagdelt n tnezzut d usexdem n yidrimen weroinmeslayen fell-asen. Tamsalt-agi irkelli d asugen, ne$ d tamayt i d-yufraren seg tkerkas n Tkuret n Udfel . Imi iwala belli ccek yebda ikeem kra n walla$en, Brille-Babil imi duric i yella, yessuter deg-sen : Init-iyi-d ay ameddukal ma mai d targit i turgam?Tzemrem ad iyi-teseknem arrat (document), ne$ avris yuran deg yiwen seg yizmamen ? Imiulac arrat yuran, i$ersiwen walan iman-nsen deg le$lav i llan.

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    28/59

    28

    Am wakken mtafaqen, Mass Whymper yettruu-d yal arim $er lezib. D amdan damecu deg lqedd, iban yeur d tiumit, yesa aamar. Maca yerec mli, yera belli Lezibn Yi$ersiwen yewaj anemmazal, d wagi ara s-d-yeglun s rrbe ameqqran. I$ersiwenttmuqulen tisin d tu$alin-ines s tugdi, amer ttafen ur t-id-ttmagaren ara deg ubrid-nsen. Macami ad walin Napolon , yiwen seg ukku n yivarren, yettak tenbavin i yiwen seg wat n sin

    n yivaen ttu$alen-asen-d zzux d nnefxa d ayen ad ten-yeooen ad qeblen s tarrayt-agitamaynut i yevfer lezib-nsen. Assa$ yesan d yiri n yimdanen ibeddel $ef wayen yesan degzzman aqdim. Ula d imdanen ur emmlen ara Lezib n Yi$ersiwen, ur b$in ara ad t-walinyeoouoeg. Mi ad nu$al $er tidet kerhen-t armi dayen. Yal yiwen deg-sen yumen d akkenlezib ur yetteil ara ad yawev $er leflas, ayen yenan tisirt n wavu, asenfar-agi weroin adiwali tafat. Deg ttbaren, wa isebbgan i wayev, s yizenzi$en deg ufus, belli tisirt-agi ad te$li,ma ulac irkelli weroin ad telu. Maca $as akken, sterfen s lxeddma n yi$ersiwen yeawvenad selun lumur-nsen s yiman-nsen. Yernu tura ssawalen i Lezib n Yi$ersiwen s yisem-inesamaynut, amzun weroin yella isem-is Lezib n Umanwa. Am wakken ooan Mass Jones wed-s, ur bedden ara yid-s, yernu wagi segwasmi i s-yettwakkes yakk usirem n tu$alin $er

    wayla-s, iu ad yidir deg umkan nniven.

    Anagar assa$ yellan akked Mass Whymper , ulac d acu yezdin ger yi$ersiwen dumaval n bea, maca yuzzel yiwen n wawal d akken Napolon qrib ad yemsefham akkedMass Pilkington n Foxwood ne$ d Mass Frederick n Pinchfield - yal yiwenwed-s, mai deg sin $ef yiwen n ubrid.

    Deg wakud-agi, ilfan guooen $er uxxam i d-rran d amkan n tnezdu$t-nsen. I tikkeltnniven iban-d i yi$ersiwen am wakken msefhamen deg wussan imezwura belli ur ilaq adzed$en deg yixxamen am yimdanen, maca i tikkelt nniven Brille-Babil yeawev ad ten-iqenne belli weroin msehmanen $ef waya. Iseffhem-asen da$en belli ilfan, aqerru n lezib,

    yessefk ad sun amkan amhenni anda zemren ad xedmen. Am wakken arioa n u$ella (ackudeg wussan-agi yezrin tettunefk i Napolon arioa n u$ella) tessefk ad yidir deg uxxammai deg udaynin n yilfan. Kra n yi$ersiwen tereq-asen ccedd uyeddid imi slan belli ilfanmai kan lmakla i tetten deg tenwalt ne$ tamesrit i rran d tazeqqa n urar, maca wwven armigganen sufella n yimeeren. Am ladda, Malabar yefra-tt d yiman-is - Napolon mai d win i$elen -, maca Douce temekta-d yiwet n tegdelt yenan tamsalt-agi, trusrid $er umesbel, sinakin terev ad theooi at n tenbavin yuran $ef liv. Teawav kan adtegmi isekkilen yiwen yiwen, tu $er Edme akken ad tt-id-teseqsi.

    Edme , i d-tenna, $er-iyi-d kan Tanba tis Ukkuet. Ur yuri ara belli ur ilaq araad nees $ef ssrir ?

    Edme tegmi-d s lewara isekkilen. Deg taggara tenna-d : La qqaren : Ulac a$ersiw ara yesen $ef lesrir yessan s temlefin.

    D ayen yesewhamen, Douce ur tecfi ara belli meslayen-d $ef temlefin deg Tenbatis Ukkuet, maca imi $ef liv i yura, ulac ccek, d tidet. Imiren kan iedda-d syen Brille-Babil akked sin ne$ krav n yiqjan, d$a yessefhem-asen tamsalt amek i tella deg tilawt :

    Teslam yakan, ay imeddukal, belli nukni s yilfan neggan tura $ef yimeeren yellandeg uxxam ? Ay$er ala ? Ur iyi-d-qqaret ara belli yella yiwen n uslagan ne$ lqanun iyesegdalen imeren? Ssrir ne$ amere, d amkan kan anda i nezmer ad nees. Init-iyi-d d acui d alim n udaynin ma mai d ssrir? Tagdelt tena kan timlefin, tigi d tidet d asnulfu numdan. Maca nukni nekkes timlefin $ef yimeren, tura la neggan ger tferuvay. Deg

    yimeren i nezmer ad nees mli d aya kan, yerna d ayen i a$-ilaqen imi nesexdam mliiqerra-nne$. Ur teb$am ara, ay imeddukal, ad a$-teksem ula ives yelhan akken ad nestefu,

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    29/59

    29

    ana$? Ur teb$am ara ad neyu, ad nenzef alamma ad nu$al ur nezmir ara ad nqabel axeddim-nne$ akken iwata? Ulac ccek, ulac win yeb$an deg-wen tu$alin n Jones ?

    Ayen yenan tanqi-agi kksen-as a$bel, swagi medlen ixef icudden $er temsalt nyimeren. Yernu ulac win i d-yennan awal asmi slan, kra n wussan umbad, d akken sya $er

    zdat ilfan ad kren ssaa umbad $ef yi$ersiwen nniven.

    Mi tekcem tsemhuyt n ertadem tufa-d i$ersiwen mmuten seg uxeddim, erren, maca$as akken ul-nsen yenneca. Umbed n lbi n kra seg usa$ur d yirden, lula i tegrest ur tumara, maca mi ad walin tisirt n wavu yettekkes-asen ane$ni. Tura awven $er tnafa n lebni-ines. Umbad n tmegra, tegnawt tu$al tefa d ayen yeooan i$ersiwen ad rnun deg uxeddim.U$alen xeddmen kter n wussan yezrin, acku, am wakken qqaren, tif ad skerkren yal assiemmuren n yira i wakken ad rnun deg usali n yi$raben n tsirt. Malabar , deg kra nwuvan, yettruu wed-s, ixeddem ssaa ne$ snat ddaw n tziri n ctamber. Mi ad stufun,i$ersiwen ad bdun adewwe $ef tsirt acal n yiberdan mebla ma yan, ad qqimen la tt-

    tettmuqulen, wehmen zdat n lqewwa d uqad n yi$raben. Yernu wehmen da$en deg yiman-nsen amek i awven ad ssalin asenfar ameqqraan am wagi. ala Benjamin am$ar iyugin ad yili d imnifeg am yimeddukal-is, maca mebla ma yeneq, yettawad kan i lehdur-ines udrigen $ef te$zi n lemer n yi$yal.

    Ha-t-an ikcem waggur n wamber d wavu-ines n unul-amalu. D wagi i d-yeooani$ersiwen ad ebsen lxedma-nsen, acku ur zmiren ara ad sxelven asiman ma tella nnwa.Yiwen n yiv yewwet-d wavu yejhed mli, ula d ixxamen n lezib bdan la ttembbiwilen, amwakken kra n yiqermuden yewwi-ten wavu. Tiyua yesen, dduqsent seg tuggdi. Deg yiwetn tergit i xedment, slant i uqee n yiwen n ubeckiv. Mi d-ff$en be berra, i$ersiwen walan

    belli ajda ye$li $er lqaa, am wakken walan yiwet n tulmut yettwaqelen am yiwet n tfejla.Akken kan walan tixearin yevran, seren-as i yiwen n jjiq. Ayen i ttwalin d ayen ur yezmirad t-yeqbel leqel : tisirt teggrurej.

    ef yiwen n ubrid, uzzlen irkelli $er umkan n twa$it. Ula d Napolon , ur yu$en aratannumi ad i$iwel, ha-t-an la yettazzal d amezwaru. D tidet! Tidi-nsen, axeddim-nsen irkelliha-t-an ye$li-d $er lqaa. I$raben $lin irkelli, ulac acu i d-yeggran deg-sen, ira mwezzaen,acal i netaben fell-asen akken ad ten-id-ren, akken ad ten-id skerkren! Qqimen deg umkan-nsen, qquren zdat lmuiba i ten-yu$en. Napolon yebda la yettawi yettara deg umkan ntwa$it mebla ma yenna-d awal, yetcexir seg lweqt $er wayev, taea-ines tettneggiz seg tamatayfust $er tama tazelma, d wagi yesebganen belli la yettxemmim. Imiren kan ibedd deg

    umkan-is, iban-d d akken yufa-as-d ixef-is : Ay imeddukal, i d-yenna, teram anwa yellan deffir n waya? Acengu i d-yusan iv

    yezrin ad yesedrem tisirt n wavu? D Takuret n Udfel i d-ieggev Napolon .Ih, i d-ikemmel awal-is, d Takuret n Udfel , s leb$ev-ines, akken ad ibedd deg

    wudem n yi$uwas-nne$, wagi irkelli akken ad yerr ttar n useseq seg lezib. D netta, d axabit,d asedda ! Yerja armi d-ye$li lam, yedderdeb armi dagi d$a ihud s yiwet n tiyita ayen inebna s tidi-nne$ deg useggas.

    Ay imeddukal, seg teswit-agi ha-tt-a tana ayen yenan Takuret n Udfel . Nekem$ef Tkuret n Udfel s lmut. Win ad t-id-yawin $er te$demt, ad t-nerr d Aav-A$ersiw,Asmil wis sin, am wakken ad as-nernu azgen n lgelba n lbaaa. Lgelba n lbaaa i win ad t-id-yawin d amuddur!

    D Takuret n Udfel i yeawven ad yesxdem lexbu am tigi, d tagrut yeserfani$ersiwen d tirni. Yal yiwen yebda axemmem d acu ilaqen ad yexdem akken ad yeef

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    30/59

    30

    Takuret n Udfel ma yewwi-t-id Rebbi $er lezib. Imiren kan ufan-d $ef yim$an ljeat nyilfan i zemren ad vefren deg kra n lmitrat kan, maca ttbinent d akken ttawint srid $er yiwenuuec yellan deg zzerb. Napolon , umbad mi yesra mli later-agi, yenna-asen-d belli d Takuret n Udfel , ulac ccek. ef ay-is, yusa-d seg lezib n Foxwood . Mi yekfa asriiyenna-asen-d :

    Berkat-a$ adewwer ay ameddukal ! i ieggev Napolon . Axeddim la a$-yettraju.Ad niwed lebni n tsirt be-agi, yernu ur nebbes ara axeddim ul tagrest ama tekkat lehwane$ yekkat wavu. Ad nesebgen i uxedda-agi belli ur nettaoa ara s leshala ayen nebda. Urtettut ara ay ameddukal : ur ilaq ara ad nbeddel ula yiwet n tenqi deg yi$uwas-nne$. Yessefkfell-a$ ad ten-nekfu deg lweqt. Ar zdat ay imeddukal! Ad tidir tisirt n wavu! Ad yidir Lezibn Yi$ersiwen!

  • 7/30/2019 Le zib n yi ersiwen - Animal Farm (Georges Orwell) Traduction Habib-Allah Mansouri

    31/59

    31

    VII

    Tagrest tewer mli. Umbad avu d ugeffur, d nnuba n udfel d ufessi-ines, sinakin dnnuba n ugris i yefen armi d taggara n waggur n fua. S leqel kan, i$ersiwen kemmlenaxeddim n uawed n lebni n tsirt, tikkelt-agi ran d akken iberraniyen la ten-ttassan, am

    wakken ran imdanen iessaden ad feren ugar, amzun d tarennawt, ma yella ur awven araad kfun lebni n tsirt deg lweqt.

    Imdanen-agi ur b$in ara ad amnen belli d tixidas n Tkuret n Udfel yellan deffir nu$elluy n tsirt. ur-sen, tisirt-agi ala a$elluy i tt-yettrajun, acku i$raben-ines d ihcicen, urean ara. I$ersiwen, nitni, ran belli mai d tidet - maca $as akken emen ad asen-iwdenlebni $ef krav n yi$alen n tehri deg umkan n uzgen n lmitra am wakken llan zik. Yessefk fell-asen tura ad d-awin tasmekta tameqqrant n yira. Adfel ye$lin $ef ti$ilt ieel aas axeddim.D$a ha-tt-a tea tegnit, ye$li-d ugris, i$ersiwen u$alen $er uxeddim-nsen, maca tikkelt-atewer-asen mli, yernu tenqes lerara-nni san zik, u$alen xeddmen nnig n wul-nsen.

    Aemmiv yen$a-ten, am wakken la yu$al-asen d tiremt n yal ass. ala Malabar d Douce i mazal xeddmen seg wul-nsen. I$ersiwen la sellen i Brille-Babil i yettmeslayen$ef tulhin d ugemmir n uxeddim, maca deg tilawt ttafen tiseb$as deg tezmert n Malabar dtenfalit-ines : Ad xedme$ kter.

    Mi d-yewwev waggur n yennayer, yebda yettxaa wui. Tiremt n yirden tu$almecuet mavi, i wakken ad $ermen ayen ixuen nnan-asen-d ad asen-rnun yiwet n tiremt nlbaaa. Maca walan d akken aric ameqqran n lbaaa inqer-itt ugris, acku ur tt-$umen araakken iwata ddaw n walim. Tefsex irkelli, aric deg-s ur yelhi ara i wui. Acal n