Basic Physiology

Special conference : Neurophysiology

กลมท 2-2 หอง 333

หญงไทยอาย 25 ป มา ไป รพ.ทนตกรรมมหาวทยาลยนเรศวรแพทยตรวจพบฟนคต จงนดผาตด กอนท าการผาตดแพทยไดใหยาชาเฉพาะท

- นสตคดวายาท าใหเกดอาการชาไดอยางไร และมกลไกทางสรรวทยาอยางไร- มสารตวใดทางธรรมชาตทออกฤทธคลายยาน

Case 2

นสตคดวายาท าใหเกดอาการชาไดอยางไร และมกลไกทางสรรวทยาอยางไร

Impulse Conduction (การน ากระแสประสาท)

The Action Potential

1. resting state (resting membrane potential)

ปกตภายในเซลลประสาทม K+ สงขณะทนอกเซลลม Na⁺สงNa⁺-Channel และ K⁺-Channel ปด จงม resting membrane potential อยระหวาง -50 ถง -70 mV Inactivation loop เปด Na⁺-Channelอยในสถานะปด

2. Depolarization

เมอมสงเรามากระตนทเซลลประสาท Na⁺-Channel ทเยอหมเซลลบางแหงเปด Na⁺ไหลเขาเซลลท าใหศกยไฟฟาทเยอหม เซลลเปนลบนอยลงจนถง threshold potential Inactivation loop เปด Na⁺-Channelอยในสถานะเปด

3. Resting phase of the action potential

Voltage-gated Na⁺-Channel เปดพรอมกนมากขน มNa⁺ จ านวนมากไหลเขาเซลลอยางรวดเรว ศกยไฟฟาทเยอหมเซลลเพมเปน 30-40 mV ท าใหเกด action potential

4. Falling phase of the action potential (Repolarization)

Inactivation loop ปด Na⁺-Channel จะอยในสถานะinactivated Na⁺หยดเขาเซลลและ K⁺-Channel เปด K⁺ไหลออกจากเซลล ภายในเซลลจงมประจเปนลบมากขน

5. Under shoot (Hyperpolarization)

ศกยไฟฟาทเยอหมเซลลลดถง resting membrane potential แต K⁺- channel ยงคงเปดอย (relatively slow gate) จงท าให K⁺ ไหลออกจากเซลลตอไปจนภายในเซลลมประจลดลงต าลงไปอก ศกยไฟฟาทเยอหมเซลลจงลดต ากวา resting membrane potential Inactivation loop เปด Na⁺-Channelอยในสถานะปด

หลงจากนน Na⁺-K⁺ pump จงท าปมNa⁺ 3 อะตอมออกจากเซลลแลกเอา K⁺ 2 อะตอมเขาเซลล ศกยไฟฟาจงกลบสresting membrane potential อกครง ท าใหเซลลพรอมจะตอบสนองตอการกระตนล าดบถดไป

กลไกการออกฤทธของยาชา

มสงกระตนท Nociceptor (Pain receptor) คอ

ฉดยาชาเขาไปทเนอเยอออน บรเวณใกลๆกบเสนประสาท

ยาชาเฉพาะทในรปทไมมประจจะแพรผานเยอหมเซลลทเปนไขมนเขาไปในเซลลประสาท

ภายในเซลลมความเปนกรดเมอเทยบกบยาชาเฉพาะท ยาชาเฉพาะทจงแตกตวเปนประจ ละลายน าได เกดเปนรปทออกฤทธได

Na⁺-channel อยในสถานะเปด ยาชาจงเขามาจบกบreceptor ทอยใน Na⁺ channelภายในเซลลNa⁺channel จงคงอยในสถานะ inactivated ท าใหNa⁺ไมสามารถเขามาขางในเซลลได

อตราการเกด depolarization ลดลงเรอย ๆ จนไมเกดaction potential ใหม axonจงสงกระแสประสาทตอไปไมได

การขบออก

ยากลมesters : ดดซมเขากระแสเลอดถกhydrolysis โดยเอนไซมpseudocholinesterase ทอยในพลาสมา ผลผลตของการเปลยนแปลง(metabolic product) ของยาชากลมน จะไดเปน para-aminobenzoic acid (PABA) (เปนสาร antigenic-likestructure ท าใหเกดอาการแพไดจงไมเปนทนยมใช)แลวขบออกทางไต

ยากลมamides : ดดซมเขากระแสเลอด สวนใหญมากกวา70%ถกท าลายทตบ แลวขบออกทางไต

มสารตวใดทางธรรมชาตทออกฤทธคลายยาน

สารในธรรมชาตทออกฤทธคลายยาชา

Cocaine

Tetrodotoxin

เปนยาชาเฉพาะทชนดแรกทพบเปนสารสกดจากใบของตน Erythroxylum coca โดยเรมจากใชเปนยาชาส าหรบหตถการ

มกลไกทท าใหเกดภาวะหวใจเตนผดจงหวะโดยออกฤทธยบย งการท างานของsodium channel ท าใหโซเดยมเขาเซลลไดชาลงใน phase 0 ของ depolarization และยบย งการท างานของ potassium channel ได

Cocaine

มกลไกยบย งกระแสของประจโซเดยมทไหลเขาเซลล (sodium channel blockade) ซงเปนระยะ 0 (phase 0) ของขบวนการการเกด depolization ของเซลล ท าใหไมเกดการ action potential ของเซลล จงมผลใหขบวนการสงตอสญญาณไฟฟาของเซลลตางๆสญเสยไป ผลจากการยบย งสญญาณไฟฟานท าใหมอาการชา (paresthesia) และออนแรงของกลามเนอทวรางกาย ทเปนอนตรายคอท าใหกลามเนอการหายใจออนแรงเกดภาวะหายใจลมเหลวและเสยชวตได

Tetrodotoxin

สมนไพรทออกฤทธเปนยาชาเฉพาะท

ดอกกานพล

ดอกผกคราดหวแหวน

พมเสน

eugenol

เปนสารทออกฤทธเปนยาชาเฉพาะทพบในน ามนดอกกานพล ปจจบนน ามาใชเปนยาแกปวดฟน

spilanthol

เปนสารในกลมN-isobutylamide(Ramsewak et al., 1999) ทถกดดซมไดดในเยอบตางๆในรางกาย ออกฤทธเปนยาชาเฉพาะท พบมากในสวนของดอกผกคราดหวแหวน ปจจบนสมนไพรชนดนถกบรรจเปนสมนไพรในโครงการสาธารณสขมลฐานใชเปนยาแกปวดฟน นอกจากนผกคราดหวแหวนกเปนชนดหนงในผกพนบานภาคใต ซงถามการพฒนาใหเปนยาชาแกปวดฟนหรอ เปนยาชาส าหรบการถอนฟน อดฟน

Borneol

พมเสนสกดจาก ตนพมเสน (Dryobalanop aromatica) สามารถ inhibit nicotinic acetylcoline receptor (nAChR) และเมอเทยบกบ lidocaine ทเปน Local anesthetic พบวาออกฤทธดกวา Lidocaine (Park et al., 2003)

บรรณานกรม

ทองนารถ คาใจ. ยาชาเฉพาะทในทางทนตกรรม โครงการตาราคณะทนตแพทยศาสตรมหาวทยาลยเชยงใหม, 2533

กงแกว อนเกษม. ยาชาเฉพาะท. ใน: วรภา สวรรณจนดา, องกาบ ปราการรตน, บรรณาธการ. ตาราวสญญวทยา. กรงเทพฯ, เรอนแกวการพมพ, 2538

THANK YOU FOR YOUR ATTENTION