maddenin hâlleri - bİlfen yayincilik...başına “y” harfi yazalım. 1. ( ) tuz ve unu rengine...
TRANSCRIPT
• Maddeyi Niteleyen Özellikler• Bazı Maddelere Karşı Neden Dikkatli Olmalıyız?• Maddelerle Çalışırken Uyulması Gereken Kurallar• Maddenin Hâlleri
Maddeyi Tanıyalım
13. Sınıf Fen Bilimleri
Maddeyi Niteleyen Özellikler
6 Bilfen Yayıncılık
Etkinlik
Aşağıdaki tabloda verilen maddelerin özelliklerini, uygun kutucağa “✓" işareti koyarak belirleyelim.
Niteleyici özellikler
MaddeBerk Esnek Pürüzlü Pürüzsüz Sert Yumuşak
Cam bardak
Cilalı masa
Zımpara kâğıdı
Gümüş bilezik
Sünger
Vida
Pamuk
Metal kaşık
Ağaç kabuğu
Paket lastiği
Taş
Oyun hamuru
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓ ✓ ✓
✓
✓
✓ ✓ ✓
✓ ✓
✓
✓ ✓
✓ ✓ ✓
✓ ✓
✓ ✓
✓
✓ ✓ ✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Maddeyi Niteleyen Özellikler
73. Sınıf Fen Bilimleri
Etkinlik
Yoncaların üzerinde yazılı olan özellikleri okuyalım. Bu özelliklere sahip mad-denin olduğu uğur böceğini bulalım. Numarasını yoncanın ortasına yazalım.
yumuşak
sert
esnek
sert
sert
sert
esnek
berk
yumuşak
berk
sağlam
berk
kokusuz
pürüzlü
renkli
sağlam
kokusuz
kırılgan
pürüzlü
kırılgan
pürüzsüz
pürüzsüz
pürüzsüz
pürüzsüz
balon
toplu iğne
sünger
gözlük camı
altın kolye
kristal vazo
2 4 6
3 5
1
4
2
5
3
6
Maddeyi Niteleyen Özellikler
8 Bilfen Yayıncılık
Etkinlik
Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” harfi yazalım.
1. ( ) Tuz ve unu rengine bakarak birbirinden ayıramayız. Ancak tatla-rından ayırabiliriz.
2. ( ) Sert olmayan maddelere berk madde denir.3. ( ) Top esnek bir maddedir. Böyle olmasaydı zıplamazdı.4. ( ) Maddelerin niteliklerini yalnızca dokunarak anlarız.5. ( ) Her sert madde aynı zamanda sağlamdır.6. ( ) Oyun hamuru esnek bir maddedir.7. ( ) Çok büyük kuvvet uygulandığında kırılmayan maddeler sağlam
maddelerdir.
berk kırılgan
Etkinlik
Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerleri uygun kavramlarla dolduralım.
pürüzsüz sert
deriesnek koku
yumuşak
1. Cam ............................................ ve ............................................ bir maddedir.
2. Demir çubuk, plastik çubuğa göre ............................................ bir maddedir.
3. Balon gibi ............................................ maddeler kırılmadan bükülebilirken taş gibi ............................................ maddeler kolaylıkla bükülemez.
4. Limon ve lavanta kolonyalarını ............................................ larıyla ayırt ederiz.
5. Maddelerin pürüzlü olup olmadığını dokunma duyumuz olan ............................................ ile algılarız.
6. Oyun hamuru, pamuk, balon gibi maddeler ............................................ mad-delerdir.
D
Y
D
Y
Y
pürüzsüz kırılgan
sert
esnek
berk
koku
deri
yumuşak
D
D
Maddeyi Niteleyen Özellikler
12 Bilfen Yayıncılık
Etkinlik
Öğretmenin sorduğu soruya, hangi öğrenciler doğru cevap vermiştir? “✓” işareti koyarak belirleyelim.
Birazdan birlikte laboratuvara gideceğiz. Orada uymamız gereken kuralları hatırlayalım. Bu kurallar
nelerdir?
Öğretmen
Grup çalışması sırasında üzerimize düşen görevi yerine
getirmeliyiz.
Deney yaparken arkadaşları-mızı rahatsız edecek davranış-
larda bulunmamalıyız.
Laboratuvara yiyecek ve içecek getirmemeliyiz.
Laboratuvarda deney ya-parken eldiven ya da önlük
giymeye gerek yoktur.
Laboratuvara indiğimizde kullanacağımız araç gereçleri
hazırlamalıyız.
Çalıştığımız ortamı temizlemeliyiz.
✓
✓
✓
✓
✓
Maddeyi Niteleyen Özellikler
133. Sınıf Fen Bilimleri
Etkinlik
Aşağıdaki ifadeleri okuyalım. Doğru ise ▲ sembolünü, yanlış ise ★ sembolünü takip edelim. Sonuçta ulaştığımız cismin ismini alttaki boşluğa yazalım. Bu cismi niteleyen özelliklere iki örnek verelim.
Bazı
mad
dele
rin r
enkler
i ayn
ıdır.
Bu
mad
dele
ri,
tadı
na b
akar
ak a
yırt e
debilir
iz.
Labo
ratu
vard
a bu
luna
n mad
de-
leri
kulla
nırke
n di
kkat
li ol
mal
ıyız.
Yapa
cağımız
dene
y ile
ilgi
li ön
cede
n bilg
i ed
inmey
e ge
rek
yokt
ur.
Labo
ratu
vard
a ku
lland
ığımız
araç
ge
reçle
ri ça
lışma
sonr
ası y
erle
rine
kald
ırmal
ıyız.
Labo
ratu
vard
a el
dive
n ya
da
önlü
k ku
llanm
ak
gere
kmez
.
Emin
olmad
ığım
ız mad
dele
ri ko
kla-
yara
k ta
nımay
a ça
lışmak
bize
za
rar
vere
bilir
.
Ne
oldu
ğunu
ta
m o
lara
k bil-
med
iğim
iz mad
-de
lerin
tadı
na
bakm
amal
ıyız.
Çivi
Mas
aM
akas
Bard
akC
etve
lLa
stik
Ekmek
ha
mur
uSü
nger
Çıkıştaki cisim:Özellikleri:
Cetvel
Sert ve Pürüzsüz
Maddenin Hâlleri
18 Bilfen Yayıncılık
Etkinlik
Aşağıdaki tabloda bazı maddeler ve maddelerin hâlleri verilmiştir. Maddenin bulunduğu hâli “✖” koyarak işaretleyelim.
Maddeler Katı Sıvı Gaz
Kolonya
Oksijen
Tuz
Tahta
Hava
Sirke
Kâğıt
Etkinlik
Sena ve Hasan akıllarından tuttukları maddelerin özellikleri hakkında bilgi vermişlerdir. Bu maddeler neler olabilir? Üçer örnek yazalım.
Belirli bir şekli vardır. Dışarıdan bir etki alma-dıkça şekli değişmez.
Belirli bir şekli yoktur. Bulunduğu kabın şeklini
alır.
Örnekler1. ...............................2. ...............................3. ...............................
Örnekler1. ...............................2. ...............................3. ...............................
Sena Hasan
✗
✗
✗
✗
✗
✗
✗
Maddeyi Niteleyen Özellikler
193. Sınıf Fen Bilimleri
Değerlendirme
Aşağıdaki tabloya göre soruları cevaplayalım.
Cam sürahi Sirke Oyun hamuru Sünger
Pamuk Su Kristal vazo Ağaç kabuğu
Limon suyu Sakız Süt Gözlük
Gaz yağı Oyuncak araba Lastik Su buharı
Asfalt yol Madeni para Tahta cetvel Hava
1
5
9
13
17
2
6
10
14
18
3
7
11
15
19
4
8
12
16
20
Kutucukların hangisinde ya da hangilerinde;
1. Bulunan maddeler esnektir?........................................................................................................
2. Bulunan maddeler kırılgandır?........................................................................................................
3. Bulunan maddeler pürüzlüdür?........................................................................................................
4. Bulunan maddeler katıdır?........................................................................................................
5. Bulunan maddeler sıvıdır?........................................................................................................
6. Bulunan maddeler gazdır?........................................................................................................
3 - 4 - 5 - 10 - 15
1 - 7 - 12 - 14
4 - 7 - 8 - 14 - 17 - 18
2 - 6 - 9 - 11 - 13
16 - 20
1 - 3 - 4 - 5 - 7 - 8 - 10 - 12 - 14 - 15 - 17 - 18 - 19
Maddeyi Niteleyen Özellikler
20 Bilfen Yayıncılık
Düşünme Becerileri
20 Bilfen Yayıncılık
Aslı’nın kasasının şifresi, kasanın altında yazılı olan cümlenin harfle-rine karşılık gelen rakamlardır. Aslı, Betül’e aşağıdaki ipuçlarını vererek harflere denk gelen rakamları bulmasını ve Betül’den şifreyi çözmesini istiyor. İpuçlarından yola çıkarak Aslı’nın kasasının şifresini bulalım. (Bir rakamı birden fazla harf için kullanabiliriz.)
●● 328 sayısındaki rakamlar; katı, sert ve kırılgan bir maddenin harfle-rine karşılık gelir. ..................................
●● 12875 sayısındaki rakamlar; katı, sert ve sağlam bir maddenin harf-lerine karşılık gelir. ................................
●● 49 sayısındaki rakamlar; belirli bir şekli olmayan maddenin harfleri-ne karşılık gelir. ....................................
●● 9042126 sayısındaki rakamlar; bulunduğu ortama tamamen yayılan maddenin harflerine karşılık gelir. ....................................
●● 124970 sayısındaki rakamlar; esnek ve yumuşak bir maddenin harf-lerine karşılık gelir. ..................................
●● 02370 sayısındaki rakamlar; parlak, sert, sağlam bir maddenin harf-lerine karşılık gelir. ................................
Esnek madde yumuşaktır.
Şifre: ............................................................
Su Cam Demir
Oksijen Yastık Kaşık
Cam
Demir
Su
Oksijen
Yastık
Kaşık
24620821121989320975