1

Layihənin əsas məqsədi yerli özünüi-darəetmə orqanlarında şəffaflıq vəsəmərəliliyin artırılması, yerli özünüi-darəetmə orqanlarının fəaliyyətində ictimaiiştirakçılığın gücləndirilməsi və onların insti-tutsional inkişafına dəstəkdir. Bu məqsədənail olunması üçün layihə qarşısındabələdiyyə büdcəsinin formalaşmasındavətəndaş iştirakçılığını artırmaq (VətəndaşınRəy Kartı Sorğusu vasitəsilə), bələdiyyəvergilərinin hesablanması və toplanması,bələdiyyə xərcləmələri (“Şəffaf büdcə” və“Tətbiqi büdcə təhlili” proqramları, yerli

vergi ödəyicisinin uçot kartının yaradılmasıvə sair) sahələrində şəffaflığı gücləndirmək,bələdiyyə qərarlarının qəbulunda vətəndaş,xüsusilə də qadınların iştirakçılığına nailolmaq (büdcə müzakirələri, qadın qruplarının

ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:Azərbaycanın şimal bölgəsinin 10 bələdiyyəsində elektron idarəçilik

vasitəsi ilə etibarlılığı, şəffaflığı və məsuliyyəti yaxşılaşdırmaq

Maliyyə dəstəyi:Almaniya Texniki Əməkdaşlıq Cəmiyyəti

Müddəti:15 Sentyabr 2010-15 Sentyabr 2011

Layihələrimiz

2

ИЛЛИК

HESABAT2011

formalaşdırılması və sair) kimi mühüm vəz-ifələr qoyulub.

Layihə coğrafi baxımdan Azərbaycanınşimal bölgəsində - Quba və Xaçmaz rayon-larında yerləşən 10 bələdiyyəni əhatə edib.Layihə müddətində kompüter, printer,skayner dəsti ilə təmin olunan bələdiyyələrdəVətəndaşın Rəy Kartı sorğusu vasitəsiləsakinləri narahat edən problemlər müəyyən-ləşdirilib, həmin problemlər sakinlərin vəbələdiyyələrin iştirakı ilə müzakirə olunub.Müzakirələr nəticəsində sakinlərin prioritetsaydıqları problemlərin həlli bələdiyyə büd-cəsinə daxil edilib. Bundan başqa, İTMmütəxəssisləri bələdiyyə kompüterlərinə“Şəffaf büdcə” mühasibat proqramını yük-

ləyərək, bələdiyyə rəhbərləri və mühasib -lərinə onda işləmək bacarıqlarını aşılayıblar.Bundan əlavə, bələdiyyə rəhbərləri və müha-sibləri üçün mühasibatlıq və vergi qanunveri-ciliyinə dair təlimlər təşkil olunub.

Layihə çərçivəsində hər 10 bələdiyyə üçüninternet saytı yaradılıb, bələdiyyə vergiödəyiciləri Yerli Vergi Ödəyicisinin Kodu ilətəmin edilib. Saytlarda bələdiyyə əhalisi(sayı, tərkibi, təhsil səviyyəsi və sair);Bələdiyyənin ərazisi(xəritəsi də daxil ol-maqla); Sosial (təhsil, səhiyyə, mədəniinkişaf, sosial təminat altbölmələrindənibarətdir. Altbölmələrin hər biri üzrə ətraflıməlumatlar yerləşdirilib. Məsələn, Təhsil al-tbölməsində bələdiyyə ərazisindəki təhsil

ИЛЛИК

HESABAT2011

müəssisələrinin və onlarda təhsil alanlarınsayı, müəssisələrin maddi-texniki təchizat vətəmir səviyyəsi, onlarda çalışan işçilərin sayıbarədə ətraflı məlumatlar yerləşdirilib);Məşğulluq(bələdiyyə ərazisində yaşayanəmək qabiliyyətli sakinlərin sayı, onların işlətəmin olunma vəziyyəti, işləyənlərin sahələrüzrə bölgüsü və sair məlumatlar daxil edilib);İqtisadiyyat (Kənd Təsərrüfatı və Ticarət alt -bölmələrindən ibarətdir. Birinci altbölmədəbələdiyyə ərazisindəki torpaqların sahəsi, ocümlədən əkinəyararlı torpaqların sahəsi, is-tifadə səviyyəsi, bələdiyyə torpaqlarındabecərilən məhsullar, həmçinin heyvandarlıqsahəsində vəziyyəti əks etdirən məlumatlaryerləşdirilib. İkinci altbölmədə isə bələdiyyəərazisində fəaliyyət göstərən ticarət və iaşəobyektləri barədə məlumat var); İnfrastruk-tur (Bu bölmə Rabitə, İçməli su, Suvarmasuyu və İstilik altbölmələrindən ibarətdir.Birinci altbölməyə bələdiyyə ərazisinin tele-fon rabitəsi ilə əhatə olunma səviyyəsi, bu-radakı rabitə müəssisələri barədə, ikincialtbölməyə bələdiyyə ərazisinin içməli su ilətəchizat səviyyəsi, üçüncü altbölməyə su-varma suyu ilə təchizat səviyyəsi, dördüncü

altbölməyə isə qaz və istiliklə təchizatsəviyyəsi barədə məlumatlar daxil edilib) vəVətəndaşın Rəy Kartı (bu bölmədə VRKsorğusunun mahiyyəti, metodikası, sorğu an-keti nümunəsi və bələdiyyədə keçirilmişVRK sorğusunun nəticələrinə dair məlumatyerləşdirilib) barədə geniş və ətraflı məlu -matlar yerləşdirilib. Saytlarda həmçininbələdiyyə üzvləri, sədri, bələdiyyə sahəsindəqanunvericiliyə dair məlumatlar ayrıcabölmə şəklində daxil edilib. Ən mühümməsələ isə saytda bələdiyyələrin son üç illikbüdcəsinə dair gəlirlər və xərclər üzrə məlu -matın yerləşdirilməsidir. Bunlardan əlavə,İTM-in hzırladığı vergi vebkalkulyatoruna dasaytlardan keçid qoyulub. Saytlarda bələ -diyyə üzvləri və sakinlərini maraqlandıransualların cavablandırılması üçün “Sual-cavab” bölməsi, eyni zamanda “Şəffaf büd -cə” proqramı, bələdiyyə sahə sində nəşrlər dəyerləşdirilib.

İTM həmçinin tərəfdaş bələdiyyələrinproblemlərinin vəkilliyi məqsədilə ANS TV-nin “İqtisadi Forum” verilişində bütüntərəflərin iştirakı ilə müzakirələr təşkil edib.

3

ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihə çərçivəsində əsas fəaliyyət beynəl -xalq və Avropa QHT şəbəkələri, onların fəa -liyyət prinsipləri, üzvlük prosedurları və sairbarədə ətraflı məlumatları yerli QHT –lərəçatdıran, həmçinin bu şəbəkələrə üzvlükprosedurlarının keçilməsində onlara yardımgöstərən məsləhət xidmətinin təşkili olub.QHT-lər bu xidmətdən şəbəkələrə üzvlüküçün ərizə formalarının doldurulmasındanonların İnternet resurslarından istifadəyəqədər geniş bir sahədə yardım ala biliblər.Xidmət 04 dekabr 2010-cu ildən 31 yanvar2011-ci ildək fəaliyyətdə olub.

Layihə dövründə bir dəfə xarici əla -qələrini genişləndirməkdə maraqlı olanQHT-lərin ümumi toplantısı keçirilib, dahasonra isə hər həftənin şənbə günü QHT nü-

mayəndələrinə fərdi qaydada məsləhət xid-məti göstərilib. Layihə dövründə QHT-lərəilk növbədə “Xarici şəbəkələrdə iştirakçılıqnəyə kömək edir”, “Avropa şəbəkələrində

Layihənin adı:Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti institutlarının beynəlxalq və regional

səviyyədə effektiv xarici əlaqələrin qurulmasına yardım

Maliyyə dəstəyi:Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım Fondu

Müddəti:25 oktyabr 2010-25 yanvar 2011

4

iştirakçılığın QHT-lər üçün üstünlüyü nədir”və “Bu, inkişafa töhfədirmi” suallarına cavabtapmaqda yardım göstərilib.

Xidməti aparan ekspert QHT-lərə PASOS,İBP, CİVİCUS, ENTO, Black Sea NGOForum, EİTİ, Rublish What You Pay və digərbeynəlxalq şəbəkələr barədə ətraflı məlumatverib. Xüsusilə daimi əsaslarla fəaliyyətgöstərən Açıq Cəmiyyət üçün SiyasətTədqiqatları Assosiasiyası ( PASOS) və YerliÖzünüidarəetmə Təşkilatlarının Təlimləriüzrə Avropa Şəbəkəsi ( ENTO), dövrü olaraq

fəaliyyət göstərən Qara dəniz QHT və ŞərqTərəfdaşlıq Vətəndaş Cəmiyyəti forumlarıbarədə iştirakçılara daha ətraflı və dolğunməlumat verib. Avropa şəbəkələrində təm-silçiliyin üstünlüklərini göstərmək məqsədiləilk növbədə belə təşkilatların imkanlarınəzərdən keçirilib. Bu imkanların öz üzvləriarasında qrant müsabiqələri elanından tut-muş, müxtəlif təqaüd proqramlarında təm-silçiliyə qədər geniş çeşidli olduğu qeydolunub.

5

ИЛЛИК

HESABAT2011

6

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi Al-maniyanın Fridrix Ebert Fondunun maliyyədəstəyi ilə “Kollektiv danışıqların aparıl-masında və müqavilələrin bağlanmasındahəmkarlar orqanlarının rolu” layihəsini həy-ata keçirib. Layihənin əsas məqsədi ilkhəmkarlar təşkilatlarının bilik vəbacarıqlarının artırılması yolu ilə kollektivdanışıqlar prosesində onların rolunun güc -ləndirilməsi olub.

Layihə çərçivəsində əsas fəaliyyət is-tiqamətini Bakı, Şəki və Gəncə şəhərlə -rində ayrı-ayrı sahələrdə fəaliyyətgöstərən həm karlar təşkilatlarının üzvləriüçün kollektiv danışıqların aparılması,müqavilələr və sazişlər bağlanmasımövzusunda seminarların keçirilməsi

təşkil edib. Seminarlarda əmək münasi-bətlərinin tənzimlənməsi prosesinin işti-rakçıları arasında hüquqi normalarımüəyyənləşdirən kollektiv müqaviləyəsosial əməkdaşlıq aktı və əmək müqav-iləsinin xüsusi forması kimi yanaşılmasın-dan, kollektiv müqavilələrin təsərrüfat

Layihənin adı:“Kollektiv danışıqların aparılmasında və müqavilələrin bağlanmasında

həmkarlar orqanlarının rolu”

Maliyyə dəstəyi:Fridrix Ebert Fondu

Müddəti:15 Mart – 28 Dekabr 2011

subyektlərində və onların stukturbölmələrində yerinə yetirdiyi funksiyalar-dan, müqavilə bağlanarkən tərəflərin, xü-susilə də həmkarlar orqanlarınınöhdəliklərindən, tərəflər arasında danışıqla -rın aparılması qayda və prinsiplərindən söh-bət açılıb. Həmçinin əmək münasibətlərisistemində sosial dialoqun yeri, Azərbay-canda bu sahədəki mövcud vəziy yət, həm -kar ların fəaliyyətini tənzimləyən əsas milliqanunvericilik aktları, AzərbaycanınBeynəl xalq Əmək Təşkilatı (BƏT) iləəməkdaşlığı barədə geniş məlumat verilib.

Bildirilib ki, Azərbaycan BƏT-ə 1992-ciildə üzv olub və indiyədək bu təşkilatınəmək hüquqlarının müdafiəsinə, işçilər,işəgötürənlər və həmkarlar təşkilatları

arasında müqavilə münasibətlərini tənzim-ləməyə yönəlik 54 konvensiyasına qoşulub.Bu konvensiyalara uyğun hazırlanmış milliəmək qanunvericiliyi işçilərin işəgötürəninrazılığını almadan, könüllülük prinsipləriəsasında istə nilən müəssisədə həmkarlartəşkilatı ya rat masına, özlərinin əmək, sosial,iqtisadi hüquqlarını və qanuni maraqlarınıqorumaq üçün müvafiq həmkarlar təşkilat-larına daxil olmasına və onun fəaliyyətindəiştirak edə bilməsinə imkan verir.

Layihə çərçivəsində həmçinin “Kollektivdanışıqlar, müqavilələr və sazişlər. Əməkkollektivləri və həmkarlar təşkilatlarınınüzvləri üçün Bələdçı” nəşr olunaraqhəmkarlar təşkilatlarının üzvləri arasındayayılıb.

7

ИЛЛИК

HESABAT2011

8

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin əsas məqsədi yerli QHT-lərinmenecerləri və mühasiblərinin bilik vəbacarıqlarının artırılması, icbari sığortayadair yeni qanunvericiliyi təbliğ və təşviq et-məklə onun icrasına dəstək vermək olub.Layihə çərçivəsində işçilərin istehsalatqəzaları və peşə əmək xəstəliklərindənicbari sığortası ilə bağlı qanunverici bazatoplanaraq analiz edilib. Baza əsasındaişçilər və işəgötürənlər arasında paylamaqüçün sadə, başadüşülən dildə “İcbari sığorta:kimi və nədən sığortalayır” adlı maari-fləndirmə broşürü çap edilib, maraq qruplarıarasında yayılıb. Bundan əlavə, QHT rəh-bərləri, mühasibləri və menecerləri üçün is-tehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə

Layihənin adı:“İşçilərin sosial vəziyyətinin gücləndirilməsi məqsədilə QHT-lərdə

icbari sığortanın tətbiqinin təşviqi”

Maliyyə dəstəyi:Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında

QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurası

Müddəti:01 aprel-15 sentyabr 2011-ci il

xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qa-biliyyətinin itirilməsi hallarından icbari sı -ğorta mexanizmi və sairlə bağlı metodikiseminar təşkil edilib.

Layihə çərçivəsində həmçinin “İs-tehsalatda bədbəxt hadisələr və peşə xəstə-likləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətininitirilməsi hallarından icbari sığorta haq -qında” Azərbaycan Respublikasının Qanu -nu və Azərbaycan Respublikası Nazirlər

Kabinetinin 192 saylı qərarı əsasında işçiyəgörə sığorta şirkətinə ödəniləcək sığortahaqqı məbləğini, həmçinin sığorta hadisəsinəticəsində zərər çəkmiş sığorta olunanaəlillik növbəti müayinə müddəti göstəril -mədən təyin edildiyi hallarda verilməli olanbirdəfəlik sığorta ödənişinin məbləğinihesablayan vebkalkulyator hazırlanaraqİTM-in saytında yerləşdirilib (www.sig-orta.erc-az.org) .

ИЛЛИК

HESABAT2011

9

Layihənin əsas məqsədi Azərbaycan Re-spublikası Prezidentinin 2007-ci il 16 apreltarixli 2090 saylı sərəncamı ilə təsdiq olun-muş “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gən-clərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə DövlətProqramı”nın icrası prosesində şəffaflıq vəhesabatlılığın artırılması, bilik vəbacarıqları imkan verən bütün gənclərinproqramdan bərabər şərtlərlə bəhrələnəbilməsinə yardım etmək olub.

Layihə müddətində Dövlət Proqramıvə onun icra mexanizmini müəyyənləşdirənhüquqi baza araşdırılıb, bu sahədəmütərəqqi xarici təcrübə öyrənilib, müqay-isəli analiz aparılıb. Eyni zamanda pro-qramın icrası prosesi araşdırılıb, bu

prosesdə iştirak edən tərəflərin təmsilçiləriilə müsahibələr, sorğular aparılıb, prosesinçatışan və çatışmayan tərəfləri müəyyən-ləşdirilib. Tədqiqat zamanı proqramınicrasında iştirak edən dövlət qurumlarına 13informasiya sorğusu göndərilib, veriləncavablar analiz edilib və yekun olaraq İTMekspertləri proqramın icrası prosesinin tək-milləşdirilməsi, bu sahədə şəffaflıq və

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:«2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə

Dövlət Proqramı»nın monitorinqi: şəffaflıq və səmərəlilik”

Maliyyə dəstəyi:ABŞ-nin Azərbaycandakı səfirliyi

Müddəti:15 iyun 2011-15 yanvar 2012-ci il

10

ИЛЛИК

HESABAT2011

hesabatlılığın artırılması, proqramdan bilikvə bacarıqları imkan verən bütün gənclərinyararlana bilməsinə şərait yaratmaq üçüntəklif və tövsiyələr hazırlayıblar.

Layihə fəaliyyətlərinin bir istiqamə-tini də dövlət proqramının yaratdığı imkan-lar haqqında maraq qrupları arasındamaarifləndirmə işinin aparılması, proqramvə onun icrası prosesi, çatışan və çatışmayancəhətlərinə dair jurnalist yazılarından ibarətmedia kampaniyasının həyata keçirilməsi,maraq və təsir qruplarının iştirakı ilədəyirmi masaların təşkili, eyni zamanda

proqrama dair gənclərin bilgilərinin artırıl-masına və onların bu prooqramda iştriakınametodiki-informasiya yardımının göstəril -məsi, proqramın populyarlaşdırılmasınanail olunması təşkil edib. Bu istiqamətdəİTM tərəfindən proqram barədə məlumat-landırıcı buklet və poster hazırlanaraq, aliməktəb tələbələri arasında yayılıb. Eyni za-manda Gəncə, Lənkəran və Bakı şəhər-lərində yerləşən universitetlərdə eynixarakterli 6 seminar təşkil edilib, tələbələrəproqram barədə ətraflı məlumat verilib.İTM ekspertləri tərəfindən proqram və onun

11

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

icra mexanizminə dair ən maraqlı suallar vəonların cavablarından ibarət kitabça hazır-layaraq, maraq qrupları arasında yayılıb.Media kampaniyası çərçivəsində jurnalistlərtərəfindən hazırlanan və proqramla bağlı

müxtəlif aspektləri əhatə edən 6 məqalədərc etdirilib (“Yeni Müsavat”, “Azadlıq”,“Bizim Yol” qəzetləri və “Qafqazinfo”,“Mediaforum” və “ann.az” İnternet sayt-larında).

12

ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin əsas məqsədi ölkədə baş verəninflyasiya proseslərinə xarici amillərin təsirsəviyyəsini öyrənmək və bu proseslərə ölkədaxilindəki kartel razılaşdırılmalarının, sub-yektiv təzyiq amillərinin, qeyri-qanuni mü-daxilələrin təsirlərini tədqiq etmək, gömrük,inhisarçı idxal təzyiqlərinin minimumaendirilməsi, bazar qiymətlərinin liberal-laşdırılması ilə bağlı tövsiyələr hazırlamaq-dan ibarət olub. Layihənin məqsədinəhəmçinin Azərbaycanda idxal inflyasiyasınıdoğuran obyektiv və subyektiv amilləri ayrı-ayrılıqda təhlil etmək, idxal olunan istehlakmallarının gömrükdə rəsmiləşmə qiymətləriilə bazar qiymətləri arasındakı fərqi aşkaraçıxartmaqla istehlak bazarına nəzarəti həyatakeçirən və antiinhisar normalarının pozulma-masına yönələn siyasətin qiymətləndiril -məsi ni həyata keçirmək daxil idi.

Layihə çərçivəsində İTM ekspertləri Azər-baycana idxal olunan malların gömrük rəs-miləşməsi qiymətləri ilə 2009-cu iləpəra kəndə satış qiymətlərinin (İTMtərəfindən ölkənin 22 regionunda aparılanqiymətlərin statistik müşahidəsinin nəticələriəsasında) müqayisəsini aparıblar. İdxalqiymətlərinə dair məlumatlar Dövlət Statis-tika Komitəsindən əldə edilib. Hər bir məh-sul üzrə idxalda rəsmiləşən qiymət, gömrükrüsumları ilə birlikdə yaranan qiymət vəpərakəndə satışdakı qiymətlər müqayisə ol-unub.

Tədqiqatın yekunu olaraq bu nəticəyəgəlinib ki, monetar siyasət İstehlak Qiy -mətləri İndeksinə (İQİ) əhəmiyyətli təsirgöstərmir. Belə ki, Azərbaycanda İQİ-yə in-flyasiya gözləntiləri daha çox təsir göstərir.Mövcud məzənnə siyasəti inflyasiyaya

Layihənin adı:İnflyasiyanın determinantları və idxal inflyasiyasının kənarlaşma

hüdudlarının daraldılması imkanlarının tədqiqi

Maliyyə dəstəyi:Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım Fondu

Müddəti:15 noyabr 2010 – 15 dekabr 2011-ci il

13

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

azaldıcı təsirə malikdir. Bundan əlavə,qiymətləndirmələr göstərir ki, inflyasiya gö-zləntiləri və keçmiş dövrün inflyasiyası cariinflyasiyanı yaradan əhəmiyyətli faktorlar-dandır və onların təsirləri təqribən eynidir.Tədqiqatın gəldiyi əsas nəticələrdən biri dəbudur ki, qeyri-neft məcmu buraxılışkəsirinin inflyasiya yaratmaq kanalı yoxdur.

Bu nəticənin bir neçə izahı ola bilər: Əvvəla,ÜDM hesablanarkən idxal məhsulları nəzərəalınmadığı halda İQİ hesablanmasında bu özəksini tapır. İdxal məhsullarının istehlak zən-bilində payının əhəmiyyətli olduğunu nəzərəalsaq nəticə izah olunandır. Digər izah isəinstitusional, bazar strukturu və inhisarçılıqamilləri ilə bağlıdır.

14

15

İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi artıq 5 ildir ki,Azərbaycanda rəsmi dövlət orqanına alterna-tiv olaraq inflyasiya hesablamalarını həyatakeçirən yeganə qeyri-hökumət təşkilatıdır.Hesablamalar Dövlət Statistika Komitəsininistifadə etdiyi metodologiya əsasında, eynisayda mal və xidmətlər üzrə aparılır.

Bu layihə çərçivəsində Azərbaycanın 10 re-gionunda 2011-ci ilin iyul-dekabr aylarıərzində qiymətlərin statistik müşahidəsiaparılıb. Əldə edilən qiymət göstəriciləriəsasında Bakı və regionlarda istehlakqiymətləri indeksində baş verən dəyişiklikləraylar, rüblər və illik olmaqla hesablanıb vənəticələr press-relizlərin yayılması, brifinq vəmətbuat konfransları vasitəsilə geniş icti-maiyyətə açıqlanıb.

Bundan əlavə, qeydə alınmış qiymətlər vəNazirlər Kabinetinin 30 aprel 2009-cu il tarixliqərarı ilə təsdiq olunmuş normativlər əsasında

aylar üzrə minimum istehlak səbətinin dəyəridə hesablanaraq ictimaiyyətə çatdırılıb.

İTM ekspert qrupu tərəfindən aparılan dahabir hesablama 2012-ci ildə gözlənilən infly-asiya səviyyəsi ilə bağlı olub.

Qrupun beynəlxalq metodologiya iləapardığı proq noz laşdırmanın nəticələrinəəsasən 2012-ci ildə Azərbaycanda 12,4 faiz in-flyasiyanın olacağı gözlənilir.

ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:Alternativ inflyasiya hesablamalarının aparılması

Maliyyə dəstəyi:Açıq Cəmiyyət İnstitutu Yardım Fondu

Müddəti:01 iyul 2011-01 iyul 2012

16

Tədqiqat xarakterli layihənin məqsədiquş və balıq yemi idxalı timsalında idxalprosedurlarında inzibati baryerləri yaradanmərhələləri müəyyən etmək və onun təsir-lərini qiymətləndirmək olub. Tədqiqatınqarşısında duran əsas vəzifə idxal pros-esinin tədqiqi nəticəsində tapıntılarıqiymətləndirməkvə beynəlxalq təcrübəyəəsaslanaraq təkliflər paketi hazırlamaqdı.

Tədqiqat çərçivəsində quş və balıq yemiidxalını tənzimləyən qanunverici baza analizedilib, bu işlə məşğul olan sahibkarlarla, mü-faviq peşəkar sahəvi birliklərin (biznes as-sosiasiyaları) rəhbərləri ilə fokus-qrupmüzakirələri aparılıb və ilkin informasiyabazası formalaşdırılıb, həmin baza aidiyyəti

dövlət qurumlarının səlahiyyətli şəxsləri ilədəqiqləşdirilib, eyni zamanda müstəqilinkişaf yoluna Azərbaycanla oxşar şərtlərdaxilində qədəm qoymuş, lakin hazırdabeynəlxalq ticarət reytinqi ölkəmizdən xeyliyüksək olan ölkələrin (Latviya, Makedoniyavə sair) müvafiq təcrübələri öyrənilib,

Layihənin adı:İdxal prosesində inzibati baryerlərin müəyyən olunması və xərclərin

hesablanması (quş və balıq yeminin idxalı nümunəsində)

Maliyyə dəstəyi:ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAİD)

Müddəti:27 aprel-30 dekabr 2011

????

???????2010ИЛЛИК 2011

HESABAT

ИЛЛИК

HESABAT2011

nəhayət, balıqçılıq təsərrüfatlarında, yemidxalı ilə məşğul olan sahibkarlıq subyek-tlərində sorğular keçirilib.

Tədqiqat çəçivəsində quş və balıq yemi-nin idxalı ilə məşğul olan sahibkarlararasında keçirilən sorğu zamanı əldə olunaninformasiya bazası əsasında xərc hesabla-maları aparılıb. Aşkar olunub ki, şirkətlərinidxal prosedurlarına sərf etdiyi vaxt qanun-vericiliyə uyğun 82 saat, faktiki isə 59 saat-dır. Qanunvericiliklə nəzərdə tutulanödə niş lər 7683 manatdır, faktiki isə 13373manatdır.

Müəyyən olunub ki, idxal prosessininəksər mərhələlərində rəsmi xərclər faktikixərclərdən çoxdur.

Tədqiqat çərçivəsində aparılan hesabla-malara görə, malın gömrük dəyəri, rüsum-lar, yığımlar, ƏDV bütövlükdə idxal edilənmalın dəyərinin 36 faizini təşkil edir.

Yem və yem əlavələrinin idxalı pros-esində vaxt itkiləri, eynilə rəsmi ödənişlərbaxımından ən mürəkkəb mərhələ idxalüçün baytarlıq icazəsinin alınmasıdır. İdxalbaytarlıq icazəsinin verilməsini tənzimləyən

qaydalarda idxalçılara münasibətdətələblərin sərtliyi, təqdim olunası sənədlərinçoxluğu, icazə üçün müddətin həddən artıquzunluğu, rüsumun məbləğinin yüksəkliyiyem və yem əlavələrinin idxalı prosesinəböyük inzibati maneə yaradır.

Bütün qeyd olunanları və dünya təc -rübəsini nəzərə alaraq, tədqiqat qrupu birsıra təkliflərlə çıxış edib. Qrup hesab edir ki,təqdim olunan təkliflər qəbul olunub həyatakeçirilərsə, onda yem və yem əlavələrininidxalı prosesinə mane olan inzibati baryer-lər aradan qalxar. Bütün prosedurlara sərfolunan vaxt 115 gündən 12 günə düşər. Buda idxala sərf olunan vaxtın 89.6% azalmasıdeməkdir. Eyni zamanda, xərc baxımındanşirkətlərin ödədiyi rəsmi ödənişlər (rüsum-lar, yığımlar, vergilər, xidmət haqları vəsair) 7683 manatdan 6083 manata düşəbilər. Bu isə xərclərin 20% azalmasıdeməkdir

Qeyd: Hesablamalar 10 ton balıq yemi-

nin timsalında aparılıb, bu zaman ancaq

idxal prosedurlarına aid olan xərclər nəzərə

alınıb.

17

????

???????2010ИЛЛИК 2011

Tədqiqatın əsas vəzifəsi ixrac prosesininmərhələli tədqiqi nəticəsində tapıntılarıaşkara çıxarmaq və beynəlxalq təcrübəyəəsaslanaraq Azərbaycandan Avropa İttifaqıölkələrinə ixrac prosedurlarınınsadələşdirilməsinə, benefisiarların potensialimkanlardan maksimum faydalanmasınaşərait yaradan təkliflər paketi hazırlamaq vəonların təsirlərini qiymətləndirməkolub.Tədqiqat prosesində Aİ-yə ixraca aidqanunvericilik bazası toplanıb, onun eksper-tizası aparılıb, potensial ixracatçıların qa-nunvericlik öhdəlikləri və tələblərimüəyyənləşdirilib. Eyni zamanda nar məh-sullarının AB-yə ixracı ilə məşğul olansahibkarlar, ixrac icazəsi verən aidiyyəti

dövlət qurumları ilə görüşlər və sorğularnəticəsində məlumat bazası yaradılıb,şirkətlər və dövlət qurumları tərəfindən sərfolunan xərclər (vaxt və pul) müəyyən-ləşdirilib.

Tədqiqat göstərib ki, nar məhsullarınınAvropa İttifaqı ölkələrinə ixracını tənzim-ləyən qanunvericilik aktlarının sayı 31-əçatır. Bura Azərbaycan Respublikasının 6qanunu, 1 Məcəllə, Nazirlər Kabinetinin 13qərarı, Prezidentin 2 fərmanı və Tarif(Qiymət) Şurasının 5 qərarı və 2 daxili təli-mat, 1 Dövlət Proqramı və 1 əsasnamə dax-ildir.

İxracatçı məhsulunu Aİ-yə ixrac etməküçün 5 sertifikat və 1 təsdiqedici kod nöm-

Layihənin adı:Nar məhsullarının Avropa İttifaqı ölkələrinə ixracı timsalındaprosedurlar üzrə xərclərin hesablanması və inzibati baryerlərin

müəyyənləşdirilməsi

Maliyyə dəstəyi:ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAİD)

Müddəti:27 aprel-30 dekabr 2011

HESABAT

18

ИЛЛИК 2011

rəsini almalıdır. Hər bir sertifikatın əldəedilməsi üçün sahibkarlar çoxsaylı sənədlərtəqdim etməlidilər.

Metodologiyaya uyğun olaraq toplanı -lmış statistik baza əsasında hesablamalaraparılıb. Nəticələrin müqayisəli təhliligöstərib ki, Aİ ölkələrinə məhsul ixracıprosedurunun hər bir mərhələsinin rəs-miləşdirilməsinə və həyata keçirilməsinəsərf olunan vaxtın böyük hissəsi dövlət qu-rumlarının payına düşür. İxrac prose-durlarına şirkətlərin və dövlət qurumlarınınümumi vaxt sərfi müvafiq olaraq 84 saat və272 saat təşkil edib. Şirkətlər üçün Avropa

Birliyi ölkələrinə 20 ton nar şirəsininixracının təşkili və həyata keçirilməsi xər-cləri 658 manat (143 manat vaxt sərfi + 515manat rəsmi ödənişlər) məbləğindəqiymətləndirilib.

Hesablamalar zamanı dövlət qurum-larının ixracın sənədləşdirilməsi ilə bağlı özfunksiyalarını yerinə yetirməsinə çəkdiklərivaxt sərfi xərcləri isə 462 manat məbləğindəqiymətləndirilib. Bu, birgə vaxt sərfinin76%-ni təşkil edir.

Tədqiqat qrupu qeydə alınan problem-lərin həlli məqsədilə təkliflər hazırlayaraqmüvafiq strukturlara təqdim edib.

19

Tədqiqat xarakterli layihə çərçivəsindəAzərbaycanda balıqçılıq təsərrüfatı,balıyetişdirmə, balıq emalı və satışındamövcud vəziyyət, sahənin inkişaf imkanlarıaraşdırılıb. Tədqiqat zamanı Şəki-Zaqatala(qızılxallıbalıq(forel) istehsalı) vəSalyan-Neftçala(karp istehsalı) bölgələrindəbalıqçılıq subsektorundakı vəziyyətaraşdırılıb, mövcud problemlər müəyyən-ləşdirilərək, onların maliyyə təsirləriqiymətləndirilib, probemlərin aradanqaldırılması üçün təkliflər hazırlanıb.

Daxili Resurs Xərci (DRX) üsulundan is-tifadə etməklə aparılan tədqiqat balıqçılıqsubsektorunun müqayisəli üstünlüyə malikolduğunu göstərir. Xüsusən də ölkənin

Salyan və Neftçala rayonlarında karp, Şəkivə Zaqatala rayonlarında isə qızılxallı (forel)balıqçılığının inkişaf etdirilməsi xərcrəqabətliliyi baxımından əlverişlidir. Bu re-gionlarda yaradılan təsərrüfatlar proteksion-

Layihənin adı:Azərbaycanda göl və nohur balıqçılığının daxili resurs xərclərinin

hesablanması

Maliyyə dəstəyi:ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi (USAİD)

Müddəti:27 iyun 2011- 30 yanvar 2012

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

20

ИЛЛИК

HESABAT2011

izm tədbirləri olmadan da mənfəətli şəkildəfəaliyyət göstərə bilərlər.

Tədqiqat daha bir gerçəkliyi üzə çıxarıb:balıqçılıq təsərrüfatlarının sonrakı inkişafıbirbaşa mövcud problemlərin həllindənasılıdır. Bu problemlər həm hüquqi bazada,həm marketinq sahəsində, həm də texnikisahədə mövcuddur.

Tədqiqat qrupu onların həllini nəzərdətutan təkliflər hazırlayıb. İTM ekspertlərihesab edirlər ki, aparılan tədqi qatın nəticə -lərini və verilən təklifləri Azərbaycanhökuməti və fermerlər qəbul etsə, balıq is-tehsalı ən azı 2,5-3 dəfə artar, idxal olunanbalıq və balıq məhsulları öz yerini yerli is-tehsala verər.

21

Layihə çərçivəsində üç istiqamətdəfəaliyyətlər həyata keçirilib. Bunlardan bir-incisi alternativ hesablamalar olub. İstiqamət

çərçivəsində alternativ inflyasiya və mini-mum istehlak səbətinin dəyəri üzrə hesabla-malar aparılıb, hər ay hesablamaların

22

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:“Alternativ inflyasiyanın hesablanması və inflyasiyanın

modelləşdirilməsi”

Maliyyə dəstəyi:İsveçrənin İqtisadi Məsələlər üzrə Dövlət Katibliyi (SECO)

Müddəti:01 dekabr 2009-30 aprel 2011

23

ИЛЛИК

HESABAT2011

nəticələri cəmiyyətə açıqlanıb. İkinci is-tiqamət inflyasiyanin determinantlarınınmüəyyənləşdirilməsi və proqnozlaşdırılmasısahəsində tədqiqat olub. Tədqiqat zamanıdünya təcrübəsi dərindən öyrənilərək, Azər-baycandakı vəziyyət nəzərə alınmaqla, infly-asiyanın determinanltarı müəyyənləşdirilib.Eyni zamanda dünya təcrübəsi əsasında2010-cu il üçün üç model əsasında infly-asiyanın proqnozlaşdırılması həyata keçirilib.Bunlar ARİMA, Şərti VAR və Şərtsiz VARmodelləridir. Təcrübə göstərdi ki, bunlardanŞərti VAR metodu əsasında aparılan proqno-zlaşdırma özünü doğruldub. Belə ki, bu pro-qnozlaşdırmanın nəticəsi olaraq İTMtədqiqat qrupu 2010-cu ildə ölkədə 10,5 fai-zlik yekun inflyasiya proqnozlaşdırmışdı.Hesablamalar göstərdi ki, il ərzində Azərbay-canda bundan cüzi fərqlənən 11,45 faizlik in-flyasiya baş verdi. Buna görə də tədqiqatqrupu növbəti illərdə də proqnozlaşdırmanıŞərti VAR metodu ilə aparmaq qərarınagəlib.

Layihə çərçivəsində fəaliyyətlərin bir is-tiqamətini də ictimai maarifləndirmə kam-paniyası təşkil edib. Bu çərçivədə seminarlar,

mətbuat konfransları, radiodebatlar, talk-şoular, KİV-lərdə məqalələrin dərc olunması,rüblük və illik iqtisadi icmalların hazırlan-ması, press-relizlərin yayılması və sair) vəvəkillik işləri (təklif və tövsiyələrin hazırlan-ması və müvafiq dövlət strukturlarına təqdimolunması, dəyirmi masa müzakirələri, yekunkonfransın təşkili və sair) də həyata keçirilib.İTM ekspertləri tərəfindən Azərbaycan və in-gilis dillərində “Azərbaycanın iqtisadi icmalı– 2010(Economic review of Azerbaijan -2010)” icmalı hazırlanıb. İcmal məlumatxarakterli olmaqla yanaşı, analitik təmayül-lüdür. Üç bölmədən ibarət olan icmalda 2010-cu ildə ölkə iqtisadiyyatında baş vermişkəmiyyət və keyfiyyət dəyişiklikləri, inkişafmeylləri təhlil edilib. Birinci bölmədə əsasmakroiqtisadi göstəricilərin (Ümumi DaxiliMəhsul, investisiyalar, xarici ticarət, infly-asiya), ikinci bölmədə icmal büdcənin icrasıvəziyyətinin, Mərkəzi Bankın pul siyasə-tinin, habelə bank sektorunun, qiymətli kağı-zlar və sığorta bazarının, məzənnə siyasətinintəhlili verilib. Üçüncü bölmədə isə kənd təsər-rüfatı və sənaye sektorunun inkişaf meyllərivə problemlərinə ətraflı nəzər salınıb.

24Bələdiyyə sahəsində fəaliyyət göstərən

tərəfdaş QHT-lərlə birlikdə həyata keçirilənlayihə çərçivəsində ölkənin Bərdə, Tərtər vəAğcabədi rayonlarının 16 bələdiyyəsi kom-püter və elektron büdcə proqramları ilə təminedilib, bələdiyyə əməkdaşlarına bu proqram-larda işləmək bacarıqları aşılanıb. Həmçinin“Şəffaf büdcə” proqramından istfadəyə dairtəlimatları, bələdiyyə vergiləri və onlarınhesablanması qaydalarını əhatə edən“Bələdiyyə vergiləri “Şəffaf büdcə” ay-nasında” adlı kitab, maarifləndirici buklet vəposter çap edilərək bələdiyyələrin ərazisindəyayılıb. Bundan əlavə, tərəfdaş bələdiyyələrdəsakinləri narahat edən problemləri müəyyən-ləşdirmək üçün Vətəndaşın Rəy Kartı sorğusu

keçirilib, sorğunun nəticələri, həmçinin 2011-ciil üçün bələdiyyə büdcələri sakinlərlə müzakirəedilib. Müzakirələr zamanı sakinlərin çoxsaylıtəklifləri əsasında bələdiyyə büdcələrinə dəy-işikliklər aparılıb.

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:“Azərbaycanın Mərkəzi Aran bölgəsinə daxil olan bələdiyyələrin idarəetmə

imkanlarının artırılması, vətəndaşların yerli özünüidarəetmə və inkişafdaiştirakçılığının gücləndirilməsi”

Maliyyə dəstəyi:Almaniya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Təşkilatı (GİZ)

və Böyük Britaniyanın Oxfam Təşkilatı

Müddəti:15 sentyabr 2010 - 31 avqust 2011

Daha sonra bələdiyyələrin vergi ödəyiciləribarədə məlumatları əks etdirən Yerli VergiÖdəyicisinin Kartı adlı şəhadətnamə hazırla-naraq vergi ödəyicilərinə paylanılıb.

Bundan əlavə, İTM layihə çərçivəsindəbələdiyyə problemlərini ictimailəşdirmək vəvəkillik işlərini gücləndirmək məqsədilə“Bələdiyyələrdə elektron idarəçilik vasitə -lərinin tətbiqi: mövcud vəziyyət və gələcəyəbaxış” mövzusunda Dəyirmi Masa təşkil edib.Tədbirdə dövlət orqanları, beynəlxalq təşkilat-ların Azərbaycanda fəaliyyət göstərən yerliofisləri və KİV nümayəndələri, müstəqil

ekspertlər, QHT rəhbərləri iştirak ediblər.Vəkillik istiqamətində daha bir fəaliyyət

mərkəzi TV-lərin birində bələdiyyə problem-lərinə həsr olunmuş müzakirələrin təşkili olub.İTM-in ANS TV-nin “İqtisadi forum” veril-işində təşkil etdiyi müzakirələrdə əsas diqqətAzərbaycanda bələdiyyələrin elektron infor-masiya vasitələrinə çıxış imkanları, bələ -diyyələrin İnternet saytlarının yaradılması,ümumiyyətlə, elektron bələdiyyə idarəetməs-inə keçid imkanları ilə bağlı vəziyyətəyönəldilib.

ИЛЛИК

HESABAT2011

25

Layihənin əsas məqsədi kənd təsərrüfatısahəsinə sərmayə qoyuluşlarının artırılmasınavə kəndlilərin kredit təşkilatlarının maliyyəimkanlarından yararlanmasına texniki vəmetodiki dəstək verməkdir. Layihəçərçivəsində kreditlərə təminat fondunun qa-nunverici əsaslarının yaradılması üçün kon-septual sənədin hazırlanması, KreditlərinTəminatı Fondlarının yaradılması və fəa -liyyəti ilə tanış olmaq üçün Türkiyəyəgedilməsi və əlaqədar dövlət oranları vəişgüzar dairələrin iştirakı ilə müzakirələrinaparılması, Kreditlərin Təminatı FondununƏsasnaməsinin hazırlanması, KreditlərinTəminatı Fondunun yaradılması üzrə prezi-dent fərmanının layihəsinin hazırlanması,Kreditlərə Təminat Fondunun fəaliyyəti ilə

Layihənin adı:Kənd təsərrüfatı kreditlərinin sığorta və zəmanətli təminatı

sisteminin huquqi bazasının inkişafı

Maliyyə dəstəyi:AMFA və Böyük Britaniyanın Oxfam Humanitar Təşkilatı

Müddəti:Avqust 2011 – fevral 2012

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

26

əlaqədar qaydaların hazırlanması, KreditlərinTəminatı Fondunun dövlət büdcəsindənmaliyyələşdirməsi üçün tövsiyələrin hazırlan-ması və nəhayət, Kreditlərin Təminatı Fon-dunun yaradılması və fəaliyyəti ilə əlaqədarolaraq mövcud qanunvericilikdə müvafiqdəyişikliklər və əlavələr layihəsininişlənilməsi nəzərdə tutulur.

Layihə çərçivəsində hazırlanmış sənədlər

eskpertlərin müzakirəsinə çıxarılacaq, buməqsədlə yerli və xarici mütəxəssislərin, ic-timai və beynəlxalq və təşkilatların, dövlətorqanlarının nümayəndələrinin, KİV-in işti-rakı ilə dəyirmi masa keçiriləcək. Bütüntoplanmış rəy və təkliflər əsasında hazırlan-mış qanunverici sənədlər aidiyyəti dövləthakimiyyəti orqanlarına, Milli Məclisinüzvlərinə, ictimai birliklərə göndəriləcək.

27

ИЛЛИК

HESABAT2011

28

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Layihənin adı:Gəlirlərin idarə olunmasını necə yaxşılaşdırmalı:

Azərbaycan və Qazaxıstanda idarəetmə təcrübələri

Maliyyə dəstəyi:Gəlirlərə Nəzarət İnstitutu

Müddəti:Sentyabr 2011 - sentyabr 2013

Layihənin əsas məqsədi Azərbaycan vəQazaxıstanda gəlirlərin idarə olunması pros-esini qiymətləndirmək, qabaqcıl dünyatəcrübəsi ilə müqayisə etmək və hər ikiölkədə gəlirlərin idarə olunmasının təkmil-ləşdirilməsi üçün təkliflər hazırlamaqdanibarətdir.

Layihə iki mərhələdə həyata keçirilir. Bir-inci mərhələdə hər iki ölkə üzrə məlumatlartoplanacaq və Beynəlxalq Gəlirlərin İdarəOlunması İndeksi əsasında analiz olunacaq,mövcud vəziyyət qiymətləndiriləcək. İkincimərhələdə isə bu sahədə siyasətin təkmil-ləşdirilməsi üçün təkliflər hazırlanacaq, on-ların ictimailəşdirilməsi üçün vəkillikfəaliyyətləri həyata keçiriləcək. Vəkillik

fəaliyyətlərinə fokus-qrup və dəyirmi masamüzakirələri, media kampaniyası, televiziyatalk-şouları, radiodebatlar, xüsusi nəşrlərinhazırlanması və sair daxildir.

Layihə çərçivəsində Azərbaycan və Qaza-xıstanda təbii sərvətlərin hasilatından əldəedilən gəlirlərin mövcud idarə olunması sis-temi uğurlu dünya təcrübəsi ilə müqayisəediləcək, xüsusilə də gəlirlərin toplandığıfondların fəaliyyəti, stabilləşdiricifunksiyaları, fond vəsaitləri hesabına həyatakeçirilən investisiya siyasəti, həmçinin gəlir-lərin regional əməkdaşlığa təsirləriqiymətləndiriləcək. Eyni zamanda hər ikiölkə üçün gəlirlərin idarə olunması sahəsindəqabaqcıl təcrübəyə əsaslanan idarəertmə

modeli hazırlanacaq. 2011-ci ilin sonunadək layihənin tədqiqat

qrupu Azərbaycanda gəlirlərin idarəedilməsisahəsində mövcud olan qanunverici və nor-mativ aktları toplamış, onların ekspertiza-sını aparmışdır. Bu istiqamətdə daha çoxdiqqət Azərbaycan Respublikasi Dövlət NeftFondu (ARDNF) və onun vəsaitlərininidarəedilməsi ilə bağlı sənədlərəyönəlmişdir. Həmçinin Fondun illik hesabat-larınn təhlili aparılmış və bu hesabatlarəsasında Fondun gəlirləri, aktivləri, xər-

cləmələrinə dair dinamika sıraları qurulmuş,qərarlaşmış tendensiyalar müəy -yənləşdirilmişdir. Fondun büdcəsi və onadəyişikliklər sənədi sistemləşdirilmiş, büdcəgəlirləri və xərcləri ümumiləşdiril mişdir.Büdcənin trend və struktur təhlili apa rıl -mışdır.

Bundan əlavə, neft gəlirlərinin idarəedilməsinə dair beynəlxalq təşkilatlarınıhesabatları toplanmış və onlar layihəninməqsədləri kontekstində öyrənilmişdir. Lay-ihə üzrə fəaliyyətlər davam etdirilir.

29

ИЛЛИК

HESABAT2011

2011- ci ili də əvvəlki illərdə olduğu kimi,İqtisadi Tədqiqatlar Mərkəzi ictimai əlaqə -lərinin genişliyi baxımından ən böyük üstün-lyə malik vətəndaş cəmiyyəti institutu kimiba şa vurub. Belə ki, il ərzində İTM tərə -findən müxtəlif məsələlərlə bağlı 7 dəfə kon-frans, 4 dəfə dəyirmi masa, 14 dəfə təlim vəseminar, 5 dəfə TV müzakirələri, 2 dəfə radiomüzakirələri təşkil olunub. İctimai xarakterlitədbirlərin hər birində orta hesabla 30-danyuxarı xarici və yerli mütəxəssis, beynəlxalqtəşkilat və xarici ölkə səfirliklərinin,həmçinin 20-dək KİV nümayəndələrinin işti-rakı təmin olunub. Bundan əlavə, dövrərzində Mərkəzin İctimaiyyətlə əlaqələr de-partamenti tərəfindən müxtəlif fəaliyyətlərüzrə 21 dəfə mətbuat üçün açıqlama hazırla-naraq yayılıb, onlar çoxsaylı qəzetlərdə, İn-ternet saytlarında, TV və radio xəbərbura xılışlarında yerləşdirilib.

Ötən il İTM müxtəlif layihələr çərçi -vəsində sosial-iqtisadi sahədən yazan jurnal-istlərlə əməkdaşlığı daha da geniş ləndirib.Mərkəz 8 jurnalistlə müxtəlif sahələrdə

araşdırma xarakterli yazıların hazırlan-masında əməkdaşlıq edib.

2011-ci ildə İTM QHT-lərə Dövlət Dəs -təyi Şurasının maliyyələşdirdiyi “İşçi lərinsosial vəziyyətinin gücləndirilməsi məqsə -dilə QHT-lərdə icbari sığortanın tətbiqinintəşviqi”, Açıq Cəmiyyt İnstitutu YardımFondu tərəfindən maliyyələşdirilən “Azər-baycanın vətəndaş cəmiyyəti institutlarınınbeynəlxalq və regional səviyyədə effektivxarici əlaqələrin qurulmasına yardım” layi-hələri çərçivəsində 100-dən yuxarı QHT iləəməkdaşlıq edib. Layihələr çərçivəsində

30

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

İctimai əlaqələrDəyirmi Masa: 4

Seminar və təlimlər: 14

Konfrans: 7

Mətbuat üçün açıqlama: 21

TV müzakirələri: 5

Radio müzakirələr: 2

QHT-lərə effektiv xarici əlaqələrin qurulmasısahəsində yardım göstərən iki aylıq məsləhətxidməti yaradılıb, QHT rəhbərləri, mühasi-bləri və menecerləri üçün istehsalatda bəd-bəxt hadisələr və peşə xəstəliklərinəti cəsində peşə əmək qabiliyyətinin itir-ilməsi hallarından icbari sığorta mexanizmivə sairlə bağlı metodiki seminar təşkiledilib.

2012-ci ildə İTM-in vətəndaş cəmiyyətiinstitutları ilə əlaqələrinin daha da geniş -ləndirilməsi nəzərdə tutulur. Belə ki, İTMvətəndaş cəmiyyəti institutlarına qeydiyyatvə iqtisadi problemlərin həllində dəstəkgöstərilməsini nəzərdə tutan layihənin

icrasına başlayıb. “Hüquqi vasitələrdən istifadə edilməklə

və geniş vəkillik təşkil olunmaqla vətəndaşcəmiyyətinin güc lən diril məsinə dəstək” adlılayihə Açıq Cəmiyyət İnstitutu YardımFondu və Marşall Fondu tərəfindənmaliyyələşdirilir. İTM həmçinin ötən ilinsonlarında Avropa Komissiyasının dəstəyi ilə“Analitik mərkəzlərin siyasət qərarlarınınqəbulunda rolunun gücləndirilməsi vasitəsiləidarəetmədə səmərəliliyin artırılması” layi-həsinin icrasına da start verib. Bu layihələrçərçivəsində Mərkəz yerli QHT-lərin vəbeyni mərkəzlərinin inkişafına ciddi töhfələrvermək niyyətindədir.

31

ИЛЛИК

HESABAT2011

32

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Xarici əlaqələr2011-ci ildə İqtisadi Tədqiqatlar

Mərkəzinin xarici əlaqələri əhəmiyyətlidərəcədə genişlənmiş, bu sahədə böyükuğurlar əldə edilmişdir. Belə ki, İTM 2011-ciildə Azərbaycanda yeganə QHT olaraqAvropa Yerli Demokratiya Asossiasiyasınaüzv qəbul olunub. ALDA 1999-cu ildəAvropa Şurası Yerli və Regional Haki -miyyətlər Konqresi tərəfindən təsis edilib,hazırda Avropanın 30 olkəsindən olan 150-dən çox üzvü var. Qurumun üzvləribələdiyyələr, bələdiyyə asossasiyaları və buistiqamətdə fəaliyyət göstərən QHT-lərdir.

Bundan əlavə, İTM İdarə Heyətinin sədriQubad İbadoğlu ötən il Avropa BirliyininŞərq Tərəfdaşlığı Proqramı çərçivəsindəVətəndaş Cəmiyyəti Forumunun Azərbaycanüzrə milli koordinatoru seçilib. Həmçinin o,Vətəndaş Cəmiyyəti Forumunun Beynəlxalqİdarə Heyətinə üzv olub.

İl ərzində İTM-in rəhbəri Fridrix NaumanFondunun Gummersbach şəhərində TheoderHeuss Akademiyasında “Koalisiya qurucu-luğu və strateji əməkdaşlıq” mövzusunda

təşkil etdiyi müzakilərdə, SerbiyanınArancelovas şəhərində Serbiyanın İqti-sadiyyat və Regional İnkişaf Nazirliyinin,Almaniyanın Beynəlxalq Əməkdaşlıq Təşk-ilatının birgə təşəbbüsü ilə keçirilən “Re-gionlararası müxtəlifliyin aradanqaldırılması” mövzusunda 2-ci beynəlxalqkonfransda, Cenevrədə BMT-nin təşki-latçılığı ilə keçirilən QHT Forumunda vəAzərbaycan vətəndaş cəmiyyətinin hazır-ladığı alternativ hesabatın müzakirəsində,Fredrix Nauman Fondunun Azərbaycan,Gürcüstan və Ermənistadan olan dinləyi-ciləri üçün Gürcüstanın Bazeleti bölgəsindətəşkil etdiyi Beynəlxalq Liberal YayAkademiyasının işində, Polşanın Poznanşəhərində Avropa Birliyinin Şərq Tərəf-daşlığı Proqramı çərçivəsində VətəndaşCəmiyyəti Forumunun III illik toplantısında,Norveçdə keçirilən konfransda və digərmühüm tədbirlərdə iştirak edib.

İTM-in icraçı direktoru Qalib Toğrul isəBeynəlxalq Təhsil üzrə Amerika Şurasınıntəşkilati, ABŞ Konqresi kitabxanasının

ИЛЛИК

HESABAT2011

33

maliyyə dəstəyi ilə, “Açıq dünya” Proqramıçərçivəsində ABŞ-da səfərdə olub. Ohəmçinin Qazaxıstanın Almatı şəhərindəMenecment, İqtisadi Tədqiqatlar və StratejiProqnozlaşdırma İnstitutunun (KİMEP) vəNorveç Xarici Əlaqələr İnstitutunun (NUPI)təşkilatçılığı ilə keçirilən “Cənubi Qafqaz və

Mərkəzi Asiyada yerləşən analitik mərkə-zlərin regional rəqabətqabiliyyətliliyininartırılması” mövzusunda seminarda Mərkəzitəmsil edib.

İl ərzində İTM 25-ə kimi beynəlxalq QHTşəbəkələri ilə əməkdaşlığını davam etdirib.

34

1. Azərbaycanda idxal inflyasiyasınınkənarlaşma hüdudlarının daraldılması imkan-ları ilə bağlı Tövsiyələr

2. İdxal prosesində inzibati baryerlərinazaldılması, xərclərin aşağı salınması və mü-vafiq qanunvericiliyin Dünya Ticarət Təşki-latının tələblərinə uyğunlaşdırılmasına dairTövsiyələr

3. Avropa İttifaqı ölkələrinə ərzaq ixracızamanı prosedurlar üzrə xərclərin aşağı salın-ması, icazə və nəzarət sahəsində para-lelçiliyin aradan qaldırılması,qa nun veri ciliyin təkmilləşdirilməsi is-tiqamətində Tövsiyələr

4. Azərbaycanda göl və nohurbalıqçılığının daxili resurs xərclərininhesablanmasının nəticəsi kimi bu sahənininkişafı ilə bağlı Tövsiyələr

5. Bələdiyyələrin idarəetmə imkan-larının artırılması, vətəndaşların yerli özünüi-darəetmə və inkişafda iştirakçılığınıngücləndirilməsi ilə bağlı Tövsiyələr

6. Kənd Təsərrüfatı Kreditlərinin Təmi-natı Fondunun huquqi bazasının işlənibhazırlanması və konkret fəaliyyət mex-anizminin formalaşmasına dair Tövsiyələr

7. Azərbaycanın vətəndaş cəmiyyəti in-stitutlarının beynəlxalq və regional səviyyədəeffektiv xarici əlaqələrinin qurulması is-tiqamətində Tövsiyələr

8. «2007-2015-ci illərdə Azərbaycangənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrəDövlət Proqramı»nın monitorinqinin aparıl-ması və uyğun xarici təcrübənin öyrənilməsinəticəsində dövlət hesabına xaricdə təhsilləbağlı Tövsiyələr

Tövsiyələrimiz

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

35

ИЛЛИК

HESABAT2011

36

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

37

Nəşrlərimiz2011-ci il ərzində İqtisadi Tədqiqatlar

Mərkəzi tərəfindən müxtəlif layihələrçərçivəsində 10-a yaxın nəşr hazırlanaraq çapedilib. Bura müxtəlif mövzularda aparılantədqiqatların nəticələrini əks etdirən kitablar,məlumatlandırıcı broşürlər, buklet və poster-lər aiddir.

Kitablar:-“Kollektiv danışıqlar, müqavilələr və

sazişlər. Əmək kollektivləri və həmkarlartəşkilatlarının üzvləri üçün Bələdçı” -Kitabda əmək münasibətlərinin tənzimlən-məsi prosesinin iştirakçıları arasında hüquqinormaları müəyyənləşdirən kollektivmüqaviləyə sosial əməkdaşlıq aktı və əməkmüqaviləsinin xüsusi forması kimi yanaşılır.Kollektiv müqavilələrin təsərrüfat subyek-tlərində və onların struktur bölmələrində yer-inə yetirdiyi funksiyalardan bəhs olunur.Müqavilələrin bağlanması zamanı tərəflərin,xüsusilədə həmkarlar orqanlarının öhdəlik-ləri, tərəflər arasında danışıqları aparmaqqaydaları və prinsipləri sadalanır. Kollektivmüqavilənin hazırlanması, bağlanması və

onun yerinə yetirilməsinə nəzarət edilməsiprosedurları təqdim olunur. Bələdçidə sosialdialoqun təşkili zamanı kollektiv danı -şıqların daha səmərəli aparılmasında əməkkollektivinin və həmkarlar təşkilatlarınınüzvlərinin mövqeyinin möhkəmləndirilməsiməqsədilə tövsiyələr də verilir.

- “Azərbaycanın iqtisadi icmalı – 2010(Economic review of Azerbaijan - 2010)”icmalı. İki dildə(Azərbaycan və ingilis)hazırlanmış icmal məlumat xarakterli ol-maqla yanaşı, analitik təmayüllüdür. Üçbölmədən ibarət olan icmalda 2010-cu ildəölkə iqtisadiyyatında baş vermiş kəmiyyət vəkeyfiyyət dəyişiklikləri, inkişaf meylləritəhlil edilib. Birinci bölmədə əsas makroiqti-sadi göstəricilərin (Ümumi Daxili Məhsul,investisiyalar, xarici ticarət, inflyasiya), ik-inci bölmədə icmal büdcənin icrası vəziyyə-tinin, Mərkəzi Bankın pul siyasətinin, habeləbank sektorunun, qiymətli kağızlar və sığortabazarının, məzənnə siyasətinin təhlili verilib.Üçüncü bölmədə isə kənd təsərrüfatı və sə-naye sektorunun inkişaf meylləri və prob-

ИЛЛИК

HESABAT2011

38

lemlərinə ətraflı nəzər salınıb.- “Azərbaycan Respublikasında

“Güzgü statistikası” və xarici ticarətgöstəricilərinin əsaslandırılması” –Kitabda İTM tərəfindən 2010-cu ildən başla-yaraq 2003-2009-cu ilin məlumatları baza-sında Azərbaycanın xarici ticarətində 63faizdən 80 faizə qədər paya malik olan 16ölkə üzrə qarşıqlıqlı ticarətin həcmi ilə bağlı“Güzgü statistikası” metodu ilə aparılantədqiqatın nəticələri əksini tapıb. Tədqiqatçərçivəsində hər bir ölkədə olduğu kimi,Azərbaycanda da xarici ticarətin statistikasıhəm mal pozisiyaları və həm də ölkələr üzrəaraşdırılıb. Eyni zamanda Azərbaycanıntərəf daşlıq etdiyi ölkələrdə də mövcud sta-tistika aparıldığından, bu eyni göstərici(məsələn, idxal) üzrə ikitərəfli statistik mü -qayisə metodundan istifadə edilib. Beynəlx-alq ticarətdəki bu cür müqayisəyə güzgüstatistikası deyilir. Güzgü metodologiyası iləxüsusilə idxal əməliyyatlarının qiymət lən -dirilməsi postsosialist məkanında daha genişyayılıb.

- “Bələdiyyə vergiləri “Şəffaf büdcə”aynasında” – Kitabda İTM tərəfindən hazır-lanaraq tərəfdaş bələdiyyələrdə tətbiq olunan“Şəffaf büdcə” kompüter proqramından isti-

fadə qaydaları, həmçinin tərəfdaş bələdiy -yələrin yerli vergi ödəyicilərinin uçotu,bələdiyyələrin mədən və mənfəət vergisinin,fiziki şəxslərin torpaq və əmlak vergisininqanunvericlikdə necə əks olunması vəhesablanması, tədiyyə bildirişinin forması,tərtibi, göndərilməsi, gecikdirilmiş vergilərəcərimə və penyaların hesablanmasına dair50-yə yaxın əyani misalın timsalında ətraflıməlumat verilib.

- “Dövlət proqramı çərçivəsində xar-icdə təhsil. Ən çox ve ilən suallara cav-ablar” - Kitabça “2007-2015-ci illərdəAzərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təh-sili üzrə Dövlət Proqramı"nın icrası ilə bağlıhüquqi-normativ baza əsasında hazırlanıb.Nəşrdə Dövlət Proqramı çərçivəsində xaricdətəhsil almaq istəyən gəncləri maraqlandırabiləcək ən mühüm sualların cavabı əksinitapıb.

- “İcbari sığorta: kimi və nədənsığortalayır?” – Maarifləndirmə xarakterlibroşürdə işçilərin istehsalat qəzaları və peşəəmək xəstəliklərindən icbari sığortayla bağlıqanunverici bazanın ən mühüm məqamlarıyer alıb. İstifadəçilər broşürdən kimlərinicbari sığortalanmalı olduğu, icbari sığortayagörə vəsaiti kimin ödədiyi, hansı şirkətlərin

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

39

ИЛЛИК

HESABAT2011

işçiləri icbari sığorta edə biləcəyi, sığortaməbləğinin necə hesablandığı, icbari sığortamüqaviləsi, sığorta ödənişi növləri, onlarınhesablanma və ödənmə qaydaları və sairmühüm məsələlər barədə sulalarına ətraflıcavab tapa bilərlər.

Bunlardan əlavə, ötən il İTM tərəfindənbələdiyyələr üçün “Şəffaf büdcə” proqramı,“2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərininxarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı"barədə maarifləndirici bukletlər də nəşr olu-naraq maraq qrupları arasında yayılıb.

40

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

Nəşrlərimiz

41

Nəşrlərimiz

ИЛЛИК

HESABAT2011

42

Maliyyə hesabatı

Qeyri-birjaəməliyyatlarından gəlirlər

Ümumi gəlirlər

????

???????2010ИЛЛИК

HESABAT2011

43

ИЛЛИК

HESABAT2011

İdarə Heyəti

Prof. Fuad Rəsulov

Dr. Qubad İbadoğlu,sədr

İdarə Heyətinin üzvləri

Aytəkin Əsgərova Qalib Toğrul Vahid Məhərrəmov

Dünya Camalova,jurnalist

Eldar Qocayev,hüquqşünas