134

แนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ Managing collaboration Concept; in tourism by the community on Lanta Island, Krabi Province พฑรย ทองฉม 1, ศศวมล สขบท2

บทคดยอ การวจยนเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา

จงหวดกระบ ซงจากการศกษาทบทวนแนวคด ทฤษฏ งานวจย และวรรณกรรมตางๆ ทเกยวของ พบวา การจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชน จะตองอาศยโดยการมงเนนการกอใหเกดความรวมมอระหวางกนในการดาเนนกจกรรมตางๆ ทสาคญ รวมไปถงการการเขาใจรปแบบการจดการการทองเทยวโดยชมชน ซงตองอาศยแนวทางใน 7 องคประกอบ ไดแก 1) กระบวนการเรยนรของการทองเทยวโดยชมชน 2) หลกการทองเทยวโดยชมชน 3) กระบวนการทางานเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการจดการทองเทยว 4) การประเมนความเปนไปไดของการจดการทองเทยวโดยชมชน 5) การเตรยมความพรอมของชมชนในการจดการการทองเทยว 6) รปแบบการทองเทยวโดยชมชน และ 7) องคประกอบของการจดการทองเทยวโดยชมชน รวมไปถงองคประกอบดานความรวมมอ 5 องคประกอบ ไดแก 1) ความรวมมอในดานการทาแผน 2) ความรวมมอในดานการแลกเปลยนขอมล 3) ความรวมมอในดานการปฏบต 4) ความรวมมอในดานการประเมนผล และ 5) ความรวมมอในดานการบนทก แตเหนอสงอนใดหนวยงานทเกยวของ อนไดแก หนวยงานภาครฐ และเอกชน รวมถงชมชนทองถนตองอาศยกระบวนการจดการทประกอบดวยกจกรรม 4 กจกรรม ไดแก การวางแผน การจดการองคกร การชนา หรอ การสงการ และการควบคมองคกร เพอใหการจดการบรรลผมสาเรจอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด อนไดมาเพอผลประโยชนตอชมชนในภาพรวม ซงในการศกษานนาจะเปนจดเรมตนของการหาแนวทางการจดการความรวมมอของชมชน โดยเนนการมสวนรวม และสามารถนามา

1 นกศกษาปรญญาโท หลกสตรบรหารธรกจมหาบณฑต สาขาการจดการการทองเทยว มหาวทยาสงขลานครนทร สงขลา 90110 ประเทศไทย 2 อาจารยประจาภาควชาบรหารธรกจ คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยสงขลานครนทร สงขลา 90110 ประเทศไทย

135

ประยกตใชใหเกดการพฒนาการทองเทยวแบบยงยนแกชมชน ทจะตองพฒนาตนเองใหมการดาเนนการเชอมโยงกนในทกภาคสวนตอไป ค าส าคญ: การจดการ ความรวมมอ การทองเทยวโดยชมชน Abstract

This paper presents a Conceptual Framework to collaborative management of tourism by the community on Lanta Island, Krabi Province, which studied on deliberative theory and other related research literatures on the collaborative management in the community tourism. The result was found that collaborative management in the community dwell; knowledge the model of Community Based Tourism (CBT) which claims to seven aspects; 1) Learning Process of CBT 2) Principle of CBT 3)Working Process being more strengthen for the community 4) Evaluating on the feasibility of a community 5) Prearrangement for CBT 6) Model of CBT, and lastly 7) Elements of CBT. In term of the collaborative approach, it consists of five collaborative elements; 1) Planning 2) Information Sharing 3) Performing 4) Evaluating and 5) Recording. Additionally, the collaborative management in the community tourism depend; the four processes into all management to achieve effectively and efficiently, they are Planning, Organizing, Leadership, and Controlling. Consequently, all benefits can contribute to an overall local community by focusing on the collaboration in all processes. This study explores an initiate of collaborative approach in tourism management by the local community, and can be applied into the development of sustainable tourism together with other related sectors. Keywords: Managing, Collaboration, Community Based Tourism บทน า

เกาะลนตา มธรกจทองเทยวโดยสวยใหญจะอยทบรเวณบานศาลาดาน เกาะลนตาใหญ เนองจากเปนทาเทยบเรอ อกทงบรเวณดงกลาวมสงอานวยความสะดวกตางๆ ไดแก รานอาหาร รานขายของทระลก รานอนเตอรเนต และทพกหลายรปแบบ เชน โรงแรม รสอรท บงกะโล ฯลฯ นอกจากนบรเวณดงกลาวยงประกอบดวยชายหาดจานวนมาก มความแตกตางจากสถานททองเทยวอนทอยในกลมเดยวกน เกาะลนตาเปนเกาะทยงคงความเรยบงายของวถชวตของคนใน

136

ชมชน และยงคงทรพยากรทางทะเลทยงอดมสมบรณ นกทองเทยวทมาเทยวสวนใหญกจะไดพบกบความเปนมตรของคนในพนทและธรรมชาตทสวยงาม และมความเงยบสงบของธรรมชาตอยางแทจรง (วนวสาข พลอย อนสวาง, 2553)

หากแตการทองเทยวทผานมาไดกอใหเกดผลกระทบตอวถชวตของคนในชมชน เกาะลนตา จงหวดกระบ ทงน ผลกระทบทเกดขนมทงผลดและผลเสยตอวถชวตของชมชน อนเปนเหตปจจยใหเกดการปรบตวของระบบการทองเทยวเปนอยางมาก จากผลการวจยของ (วนวสาข พลอย อนสวาง, 2553) พบวา การมสวนรวมของชมชนในการพฒนาการทองเทยวในพนท เกาะลนตา ในภาพรวมอยในระดบนอย และในดานของการตดตามและประเมนผลถอวาชมชนมสวนรวมนอยทสด ปญหาและอปสรรคในการพฒนาการทองเทยวในพนทคอ ชมชนยงขาดความรและความเขาใจในดานการพฒนาและการจดการการทองเทยว ความไมชดเจนในดานแนวความคด หลกการ วธการ และกระบวนการ รวมทงการบรหารจดการทรพยากรการทองเทยวและการกระจายผลประโยชนใหชมชนทองถน และสงสาคญมาก คอ ขาดความรวมมออนดระหวางหนวยงานภาครฐ และเอกชน รวมทงชมชนทใชประโยชนจากการทองเทยวในรปแบบดงกลาว

ดวยเหตผลดงกลาวการวจยครงนจงมวตถประสงคเพอเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอของชมชน โดยเนนการมสวนรวมของหนวยงานของภาครฐและเอกชน และประชาชนในทองถน ซงแนวทางการจดการรวมมอของชมชนจะกอใหเกดประโยชนแกชมชนและผทเกยวของกบการจดการการทองเทยว และสามารถนามาประยกตใชใหเกดการพฒนาแบบยงยนแกชมชนทจะตองพฒนาตนเองใหมการดาเนนการเชอมโยงกนระหวางหนวยงานภาครฐและเอกชน รวมทงชมชนทองถน จากเหตผลทกลาวมาขางตนจงเปนมลเหตจงใจใหผวจยตองการศกษาการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ วตถประสงค

เพอเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ แนวคด ทฤษฎ กรอบแนวคด วธด าเนนการวจย ขอมลทเกยวของกบการเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ จะใชการดาเนนการ โดยการรวบรวม ขอมลทตยภม (Secondary Data) ซงเปนการดาเนนการรวบรวมโดย การวจยเอกสาร (Documentary Research) ซงขอมล

137

ทตยภมในการศกษามตงแตขอมลในดานการทบทวนวรรณกรรม แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ เพอใชเปนองคความรพนฐานในการสรางกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ (พรภณ พงษเพชร, 2552) ดงตอไปน

แนวคดการทองเทยวโดยชมชน การทองเทยวโดยชมชน (Community - Based Tourism) คอการทองเทยวทคานงถง

ความยงยนของสงแวดลอม สงคม และวฒนธรรม กาหนดทศทางโดยชมชน จดการโดยชมชน เพอชมชนและชมชนมบทบาทเปนเจาของ มสทธในการจดการดแล เพอใหเกดการเรยนรแกผมาเยอน การจดการทองเทยวโดยชมชน คอการทชมชนเปนผดาเนนการใหมการพฒนาศกยภาพของบคลากรในชมชนใหมความรความสามารถ ในการตดสนใจดาเนนกจกรรมตางๆ และมเปาหมายอยทการอยรวมกบทรพยากรธรรมชาตอยางยงยนภายใตกระบวนการทางานเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการจดการทองเทยวทเกยวของ และสงสาคญคอการเตรยมความพรอมของชมชนตอการรองรบในการดาเนนการกจกรรมตางๆ ทกอใหเกดป ระโยชน ตอชมชนมากทสด ซงผวจยไดนาแนวคด ไดแก 1) กระบวนการเรยนรของการทองเทยวโดยชมชน 2) หลกการทางานของการทองเทยวโดยชมชน 3) กระบวนการทางานเพอเสรมสรางความเขมแขงของชมชนในการจดการทองเทยว 4) การประเมนความเปนไปไดของการจดการทองเทยวโดยชมชน 5) การเตรยมความพรอมของชมชนในการจดการทองเทยว 6) รปแบบการทองเทยวโดยชมชน และ 7) องคประกอบของการจดการทองเทยวโดยชมชน

รชพร จนทรสวาง (2546) ไดใหความหมายของการทองเทยวโดยชมชนวาเปนการทองเทยวในแหลงทองเทยวทมลกษณะเปนชมชน พนฐานทสาคญ คอ การมสวนรวมของชมชนในการจดการทองเทยวของพนท การทองเทยวโดยชมชนมสวนชวยในการกระตนเศรษฐกจของทองถนดวยการสรางงานและการกระจายรายได ขณะเดยวกนกชวยในการอนรกษวฒนธรรม และขนบธรรมเนยมประเพณของชมชนซงมเอกลกษณเฉพาะตน

พจนา สวนศร (2546) ไดใหนยามของการทองเทยวโดยชมชนวา เปนการทองเทยวทคานงถงความยงยนของสงแวดลอม สงคม และวฒนธรรม โดยกาหนดทศทางโดยชมชน จดการโดยชมชน เพอชมชน และชมชนมบทบาทเปนเจาของมสทธในการจดการดแลเพ อใหเกดการเรยนรแกผมาเยอน

สนธ สโรบล (2546) ไดกลาวถงลกษณะของการทองเทยวโดยชมชน ในประเดนทสาคญคอ ชนชนเปนผดาเนนการ ตงอยบนฐานความคดทวาชาวบานทกคนเปนเจาของทรพยากรและเปนผมสวนไดสวนเสยจาการทองเทยว นาเอาทรพยากรทอง เทยวทมอยในทองถน ทงดาน

138

ธรรมชาตประวตศาสตร วฒนธรรมประเพณ รวมทงวถชวตความเปนอยและวถการผลตของชมชนมาใชเปนปจจยหรอตนทนสาคญในการจดการทองเทยวอยางเหมาะสม เพอกอใหเกดประโยชนตอทองถนทงดานเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม รวมทงมการใชทรพยากรอยางยงยนไปถงคนรนลกหลานพรอมกนนตองมการพฒนาศกยภาพของคนในชมชน ใหมความรความสามารถในการจดการทองเทยว และเปนผมสวนรวมในการดาเนนการ ตงแตการคดวางแผนดาเนนการ การตดสนใจดาเนนกจกรรมตางๆ การประเมนผลโครงการและการรบผลประโยชน โดยคานงถงความสามารถในการรองรบของธรรมชาตเปนสาคญ

สรปไดวารปแบบการทองเทยวโดยชมชมนนมความหลากหลายแตกตางกนไป ขนอยกบทรพยากรทชมชนม หรออาจกลาวไดวาขนอยกบบรบทของชมชนนนๆ ทชมชนสามารถหยบยกมาใชใหเกดประโยชนตอการทองเทยวนามาซงรายไดจากการทองเทยวภายใตแนวคดของชมชน หรอภมปญญาทองถนนนๆ และผวจยไดนามาใชในเสนอแนวคดการจดการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ โดยทชมชนเปนผทมสวนไดสวนเสย และมบทบาทอยางครอบคลมในการจดการกจกรรมทางดานการทองเทยว ทกอใหเกดผลประโยชนในภาพรวม ทงยงสงผลตอการกระจายรายไดอยางทวถง แนวคดทฤษฎทเกยวของกบความรวมมอ การวจยเรองการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชน อาเภอเกาะลนตา จงหวดกระบ ผวจยไดรวบรวมและวเคราะหองคความร เพออธบายแนวทางความรวมมอ ดงน

องคประกอบของความรวมมอ ถอเปนสงสาคญททาใหเกดแนวทางการสรางความรวมมอขน ซงจากการศกษา ไดมการใหความหมายแกการสรางความรวมมอ ไววาเปนกระบวนการทกระตนใหองคการตางๆ หนมาปฏบตงานรวมกน เพอแกไขปญหาทไมสามารถทาใหสาเรจลลวงไปไดดวยศกยภาพขององคการเพยงองคการเดยว หรอถาสามารถทาไดแตอาจประสบความสาเรจไดยาก (Agranoff & McGuire, p. 4) นอกจากนยงไดมการกลาวไวอกวาการสรางความรวมมอถอเปนการเขามามบทบาทของผเกยวของทหลากหลายในชวงระยะเวลาทตางกนภายใตบรบทของการสรางความรวมมอ (McGuire, 2006, p. 33)

Wood and Gray (1991) กลาววา ความรวมมอ เปนกระบวนการทเกดขนเมอ ทกฝายมสวนรวมในการกาหนดโครงสราง หนาท กฎเกณฑ การปฏบตงานรวมกนโดยสรปไดวา ผทเขารวมมเปาหมายหรอวตถประสงครวมกนมความสมพนธอยางเปนทางการทสด แตละฝายยอมรบในการมผนารวมกน เปนความรวมมอทหวงผลระยะยาว มสวนรวมทกกระบวนการ ตงแตการวางแผน การปฏบตงานและการประเมนผล ยอมรบความเสยงและผลทเกดขนรวมกน ใช

139

ทรพยากรรวมกน โดยความรวมมอ จะเกดจากความรวมมอของทกๆฝาย ในการดาเนนกจกรรม โดยสงสาคญกคอ มการตดตอสอสาร การแลกเปลยนขอมล การรวมมอกนแกปญหา และการตดสนใจรวมกน

Lucas (1998) ใหความหมายความรวมมอในการทางานขององคกรวา เปนการทางานรวมกนระหวางบคคลทเกดขนเนองจากความตองการของบคคล หรอความตองการขององคกรในการรวมกนรบผดชอบงาน มการรวมมอกนของบคคล มการสรางเครอขายการทางาน มกลมรวมมอ สมาชกมการวเคราะหวจารณตนเอง และรสกวาตนไดรบความไววางใจจากผอน

Robbins & Finley (1998) ใหความหมายของความรวมมอในการทางาน โดยเนนความสาคญ วาทกฝายจะใหการชวยเหลอกนเพอใหไดประโยชนรวมกน และสามารถทาใหทมคงอยไดเพอรกษาผลประโยชนรวมกน

Graham & Wright (1999) ไดศกษาความหมายของความรวมมอจากการสอบถามความคดเหนของผเชยวชาญ โดยการศกษาวาจะนาความรวมมอสการปฏบตไดอยางไร รวมทงไดนาผลทไดจากการสมภาษณมาใชในการสรางตวบงชของความรวมมอสรางแบบวดความรวมมอ ผลการวจยสรปไดวา ความรวมมอหมายถง การทางานรวมกนและการมสวนรวมในกจกรรม การวางแผน การแบงปน และการบรรลเปาหมายของกจกรรมสวนตวบงชของความรวมมอประกอบดวย 1) การวางแผน (Planning) 2) การแบงปน (Sharing) และ 3) การดาเนนการเพอใหบรรลเปาหมาย (Goal Achieving Activities) และจากการศกษาวจยงานของ วรสดา สขารมณ. (2554) เกยวกบองคประกอบของความรวมมอ สามารถสรปไดวา ความรวมมอจะประกอบไดดวย 5 องคประกอบ ดงน 1) องคประกอบดานความรวมมอในการทาแผน หมายถง หนวยงานทเกยวของรวมกนกาหนดแนวทางและการทาแผนเพอจดกจกรรม/โครงการสงเสรมการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว โดยเปนการทสมาชกของหนวยงาน มการวางแผนเชงกลยทธรวมกนตลอดจนรวมกนแลกเปลยนนโยบายระหวางองคการ พรอมทงหาแนวทางการแกปญหาทเกดขนรวมกนได 2) องคประกอบดานความรวมมอในการแลกเปลยนขอมล หมายถง หนวยงานตาง ๆ ไดมการใหการสนบสนนดานขอมลขาวสาร และความรความชานาญทเกยวของกบแนวทางการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว โดยมการแลกเปลยนความร/ขอมลซงกนและกนเพอดาเนนกจกรรม/โครงการโดยมการจดทาการแลกเปลยนขอมลตาง ๆ ในรปแบบของการสรางองคความรทเพมขน การสงเสรมความเขาใจ การเรยนรรวมกน จนกระทงการแลกเปลยนเทคโนโลย เพอเพม ขดความสามารถในการดาเนนกจกรรม/โครงการเพอพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว

140

3) องคประกอบดานความรวมมอในการปฏบต หมายถง หนวยงานทเขารวมปฏบตในกจกรรม/โครงการเพอพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว โดยมการปฏบตงานและการตดสนใจรวมกน ปฏบตงานรวมกน สรางความสมพนธรวมกน แบงปนทรพยากร สรางปฏสมพนธรวมกน พงพาอาศยกน มการเจรจาตอรองระหวางองคการ มการตดตอสอสารซงกนและกน รวมมอกนปรบเปลยนแนวทางปฏบตงานระหวางองคการ และรวมกนใหบรการแกผทเกยวของ

4) องคประกอบดานความรวมมอในการประเมนผล หมายถง หนวยงานทเกยวของสามารถรวมประเมนผลการปฏบตงานระหวางหนวยงาน ซงการรวมกนประเมนผลงาน และยอมรบในผลทถกประเมน

5) องคประกอบดานความรวมมอในการบนทกขอตกลง หมายถง ความรวมมออยางเปนทางการระหวางหนวยงานเพอการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว โดยมการประชมรวมกน จนกระทงไดมการบนทกความรวมมอกนอยางเปนลายลกษณอกษร เพอผลในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยวในระยะยาว

ดงนน ผวจยจงนา 5 องคประกอบเกยวกบความรวมมอมาใชศกษาความรวมมอดานการทองเทยวระหวางหนวยงานภาครฐ และเอกชน รวมถงชมชนทองถน ในการหาแนวทางการจดการความรวมมอของชมชน โดยเนนการมสวนรวม และสามารถนามาประยกตใชใหเกดการพฒนาแบบยงยนแกชมชน ทจะตองพฒนาตนเองใหมการดาเนนการเชอมโยงกนในทกภาคสวนตอไป

แนวคดทฤษฎทเกยวของกบการจดการ ในการศกษาเกยวแนวคดดานการจดการ ผวจยไดความเขาใจแนวคดเกยวของโดยการหา

ความหมายและกระบวนการตางๆ เพอดาเนนการรวบรวมขอมลใหเหมาะสมการการเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ ดงน

สมยศ นาวการ (2536, น.23) กลาววา กระบวนการจดการวาเปนกจกรรมของการบรหารทสาคญ 4 อยาง คอ การวางแผน การจดองคการ การสงการ และการควบคม รปแบบของการบรหารดงกลาวน ไดรบการพฒนาขนเมอประมาณปลายศตวรรษทสบเกา สรอยตระกล อรรถมานะ (2545, น.421) ไดกลาววา กระบวนการจดการ หมายถง กระบวนการดาเนนงานจะตองเปนไปตามขนตอนตามลาดบ เปนการตดสนใจลวงหนาวาจะทาอะไร ทไหน เมอใด โดยใคร นอกจากจะเปนการลดความไมแนนอนแลว ยงทาใหสมาชก ในองคกรมความมนใจในการทางานทาใหการทางานมประสทธผล การจดลาดบการทางานทดไมควรมลกษณะตายตวตองยดหยน ไดตามสถานการณอาจมการปรบปรงแกไข หรอปรบเปลยนลาดบการทางานไดเสมอ สงผลใหการปฏบตงานเกดประสทธผลมากขนดวย

141

นราวฒ ระพนธคา (2551) ไดกลาวถงการจดการ หมายถง ภารกจของบคคลไดบคคลหนงหรอหลายคนทเชามาทาหนาทประสานใหการทางานของบคคลทตางฝายตางทาและไมอาจประสบความสาเรจจากการแยกกนทาใหสามารถบรรลผลสาเรจไดดวยด

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2545, น.211) ใหความหมายการจดการ คอ กระบวนการนาทรพยากรการบรหารมาใชใหบรรลวตถประสงคตามขนตอนการบรหาร คอ

1) กระบวนการนาเขา (INPUT) คอ ทรพยากรทางการบรหาร (Management resources) อนไดแก 4 M’s ประกอบดวยดงนคอ คน (Man), เงน (Money), วตถดบ (Material) และวธการ/จดการ(Method/Management) ถกนาเขาในระบบเพอการประมวลผลหรอการบรการทเตบโตและพฒนากาวหนาไปพรอมกบอตสาหกรรมการผลต และการบรการทเตบโตขนไปอยางรวดเรวทาใหทรพยากรเพยง 4 ประการเรมไมเพยงพอสาหรบเปาหมาย จงไดเพมขนอก 2 M’s เปน 6M’s ไดแก เครองจกรกล (Machine) และการตลาด (Market) ในขณะเดยวกนการทางานทมองเหนถงความสาคญ หรอคณคาของจตใจของผปฏบตงานทมากขน โดยใหความสาคญกบความพงพอใจ ในการปฏบตงานของคนงานมากขน จงเพมขวญกาลงใจ (Morale) เขาไปเปน 7 M’s และเมอโลกกาวเขาสยคโลกาภวฒน (Globalization) ระบบการสอสารไรพรหมแดนทตดตอเชอมโยงกน เปนระบบเครอขายครอบคลมทวโลกทาใหการตดตอสอสารรวดเรวใครไมรหรอไมมขอมลยอมเสยเปรยบในเชงธรกจจงไดเพม ขอมลขาวสาร (Message) เขาไปในทรพยากรกระบวนการผลต รวมเปน 8M’s ซงเปนทรพยากรเหลานจะเพมขนไปเรอย ๆ ไมสนสดตราบเทาทระบบอตสาหกรรมการผลตการจดจาหนาย และการบรการยงคงพฒนาและกาวไปไมหยดยง 2) กระบวนการประมวลผล (PROCESS) คอ หนาทหรอกจกรรมขนพนฐานทผบรหารตองกระทาในปจจบนมหนาท 4 ประการ ไดแก POLC การวางแผน (Planning), การจดองคการ (Organizing), การชนา(Leading) และการควบคม (Controlling) ซงมพฒนาการของแนวคดมาตงแตสมยของฟาโยล (Fayol) ป 1916 ทเหนวาหนาทการจดการ ประกอบดวย POCCC ไดแก การวางแผน (Planning), การจดองคการ (Organizing), การสงการ (Commanding), การประสานงาน (Coordinating) และการควบคม (Controlling) ตอมาในป 1937 กลกและเออรวค (Gulick and Urwick) เหนวากระบวนการจดการ ประกอบดวย การวางแผน (Planning), การจดการองคการ (Organizing), การจดคนเขาทางาน (Staffing), การอานวยการ (Directing), การประสานงาน (Coordinating), การรายงานผล (Reporting) และการงบประมาณ (Budgeting) ซงนยมเรยกวา POCDCORB ครงเมอเขาป 1972 คนตซ (Koontz) มความคดเหนวาหนาททางการจดการ คอ POSDC ไดแก การวางแผน (Planning), การจดองคการ (Organizing), การจดคนเขาทางาน

142

(Staffing), การอานวยการ (Directing), และการควบคม (Controlling) ซงเปนแนวคดของเขาเปลยนแปลงไปชดเจน โดยในป 1988 คนตซ และเวยหรช (Koontz and Weihrich) เขยนตาราใชชอวา Management รวมกนและเปลยนหนาททางการจดการจากตว D (Directing) เปน L (Leading) พฒนาดานแนวคดดงกลาวยงคงกาวตอไปไมหยดยง บางทในยคหนาเราอาจเหนหนาทการจดการทเหลออกษรเพยงตวเดยว หรอสองตวเทานนกเปนได ดงนนอาจสรปหนาทหรอกจกรรมขนพนฐานทางการจดการไดวาเปน เครองมอทใชกระบวนการ (Process) แปรรปทรพยากรทนาเขาใหเปนผลผลตตามวตถประสงค หรอเปาหมายขององคการตอไป

3) กระบวนการนาออก (OUTPUT) คอ เปาหมาย (Goals) หรอ วตถประสงค (Objectives) ขององคการ ทนาออกมาจากกระบวนการแปรรปในขนตอนทสองเปาหมายขององคการสามารถแบงหยาบไดเปน 2 ประเภทดวยกน คอ องคการทมเปาหมายทมงแสวงหากาไร (Profit) และองคการมเปาหมายไมมงแสวงหากาไร (Non-profit) หรออาจแบงเปนองคการทมวตถประสงคเพอการผลตสนคากบองคการทมวตถประสงคเพอใหบรการ (Services) กได

ดรคเกอร (Druck, 2006 อางถงใน สาคร สขศรวงศ, 2550, น.50) กลาววา การจดการ หมายถง การทางานใหสาเรจตามวตถประสงคขององคกร ผานกจกรรมตาง ๆ ทางการจดการ ซงรวมถงกจกรรม 4 ประการ ไดแก การวางแผน การจดการองคกร การชนา และการควบคมองคกร นอกจากกจกรรมการจดการใหเปนไปอยางมประสทธภาพ เชน การตดสนใจในการบรหารจดการ การจดการเชงกลยทธ การจดการทรพยากรมนษย การบรหารกลม และการจดการในสภาพแวดลอมระหวางประเทศ ภาพประกอบ 1

ภาพประกอบ 1 กจกรรมหลกของการจดการ

การวางแผน

กาหนดเปาหมายและวธการ

เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว

การชน า

ภาวะผนาและการจงใจพนกงาน

ใหปฏบตตามแผนงาน

การควบคม

ควบคมการดาเนนงานตางๆ

เพอใหบรรลเปาหมายทวางไว

การจดการ

การจดสรรทรพยากรตางๆ ใน

องคกรใหเหมาะสมกบแผนงาน

ทมา: (สาคร สขศรวงศ, 2550, น.27)

143

จากขอมลขางตน ผวจยจงนามาศกษาระดบของความรวมมอระหวางองคการในการพฒนาการทองเทยวของอาเภอเกาะลนตา จงหวดกระบ ทมงจะศกษาหาแนวทางการจดการความรวมมอของชมชน โดยเนนการมสวนรวมของหนวยงานภาครฐ และเอกชน รวมถงชมชนทองถน และสามารถนามาประยกตใชใหเกดการพฒนาแบบยงยนแกชมชน ทจะตองพฒนาตนเองใหมการดาเนนการเชอมโยงกนในทกภาคสวนตอไป สรป จากการทบทวนวรรณกรรม แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ กบการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ พบวา แนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชน หนวยงานทเกยวของ ไดแก หนวยงานภาครฐ และเอกชน รวมถงชมชนทองถน ตองอาศยกระบวนการจดการทประกอบดวยกจกรรม 4 กจกรรม ไดแก การวางแผน การจดการองคกร การชนา หรอ การสงการ และการควบคมองคกร เพอใหการจดการบรรลผมสาเรจอยางมประสทธภาพและประสทธผลสงสด ทาใหไดกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวทพงปรารถนา ซงนาจะเปนประโยชนสาหรบงานวจยตอเนองในอนาคตในการศกษากระบวนการ หรอ รปแบบการจดการการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชน ของหนวยงานทเกยวของ และเพอทราบแนวทางดานการจดการทควรกาหนดตามความเหมาะสมของชมชนการทองเทยวในเกาะลนตา ทงนผวจยจงไดเสนอกรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชนเกาะลนตา จงหวดกระบ ดงภาพประกอบ 2

144

ภาพประกอบ 2 กรอบแนวคดการจดการความรวมมอดานการทองเทยวโดยชมชน

ความรวมมอดานการทองเทยว

1. ความรวมมอในการทาแผน 2. ความรวมในการแลกเปลยนขอมล 3. ความรวมมอในการปฏบต 4. ความรวมมอในการประเมนผล 5. ความรวมมอในการบนทก

ขอตกลง

แนวทางการจดการความรวมมอดานการ

ทองเทยวโดยชมชน อ.เกาะลนตา จ.กระบ

บรบทชมชน

กระบวนการจดการ

1. การวางแผน

2. การจดการ

3. การชนา / การสงการ

4. การควบคม

การทองเทยวโดยชมชน

เกาะลนตา จงหวดกระบ

ความรวมมอดานการทองเทยวระหวาง

หนวยงานภาครฐและเอกชน รวมทงชมชน

ทองถน

เกาะลนตา จงหวดกระบ

การจดการการทองเทยวโดยชมชน

1) กระบวนการเรยนรของการทองเทยวโดยชมชน

2) หลกการทองเทยวโดยชมชน

3) กระบวนการทางานเพอเสรมสรางความเขมแขงของ

ชมชนในการจดการทองเทยว

4) การประเมนความเปนไปไดของการจดการทองเทยว

โดยชมชน

5) การเตรยมความพรอมของชมชนในการจดการการ

ทองเทยว

6) รปแบบการทองเทยวโดยชมชน

7) องคประกอบของการจดการทองเทยวโดยชมชน

145

เอกสารอางอง การทองเทยวแหงประเทศไทย. (2540). รายงานประจาป. กรงเทพฯ : ผแตง. พจนา สวนศร. (2546). คมอการจดการทองเทยวในชมชน. กรงเทพฯ: โครงการทองเทยวเพอชวต

และธรรมชาต พรภณ พงษเพชร (2552) ความรวมมอในการปองกนปญหายาเสพตดระหวางองคการภาครฐและ

องคการภาคเยาวชน ศกษาเฉพาะศนยอ านวยการประสานงานปองกนและแกไขปญหา ยาเสพตดภาคเยาวชน (ศอ.ปส.ย.) กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร

รชพร จนทรสวาง และราณ อสชยกล. (2546). ความรเบองตนเกยวกบการทองเทยว เอกสาร ชดฝกอบรมทางไกลหลกสตรการจดการทองเทยวชมชนอยางยงยน สานกงานพฒนาการ ทองเทยว กระทรวง การทองเทยวและกฬา รวมกบมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นนทบร : มปท.

วรสดา สขารมณ. (2554). ความรวมมอระหวางองคการในการพฒนาอตสาหกรรมการทองเทยว ของไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคาแหง.

วนวสาข พลอย อนสวาง (2553). การมสวนรวมของชมชนและผลกระทบจากการพฒนาการ ทองเทยวตอพนทเกาะลนตา จงหวดกระบ. พษณโลก : มหาวทยาลยนเรศวร.

ศรวรรณ เสรรตน และคณะ (2545). องคการและการจดการ (น.211). กรงเทพฯ : ธรรมสาร. สมยศ นาวการ. (2536). การบรหาร (น.23). กรงเทพฯ : ดอกหญา. สรอยตระกล อรรถมานะ. (2545). พฤตกรรมองคการ : ทฤษฎและการประยกต (น.421).

กรงเทพฯ : สานกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สาคร สขศรวงศ. (2550). การจดการ : จากมมมองนกบรหาร (พมพครงท 3). กรงเทพฯ :

สานกพมพ จ พ ไซเบอรพรนท. สนธ สโรบล. (2546). การทองเทยวโดยชมชน แนวคดประสบการณจากภาคเหนอ. กรงเทพฯ :

โครงการประสานงานวจยและพฒนาเครอขายการทองเทยวโดยชมชน สานกงานกองทน สนบสนนการวจย (สกว.) สานกงานภาค

Agranoff, Robert and Michael McGuire. (2003). Collaborative Public Management : New Strategies for Local Government (p.48-63). Washington, DC: Georgetown University Press.

Donna J. Wood, and Gray, Barbara. (1991). Collaborative Alliances: Moving from Practice to Theory. Journal of Applied Behavioral Science 27, no. 2: 140-142

146

Graham, J. & Wright, J. A. (1999). What does interprofessional collaboration mean to professionals working with pupils physical disapilities? British Journal of special Education, 22(1).

Lucas, J. R. (1998). Balance of Power. NY: AMACOM. Michael McGuire (2006). Collaborative Public Management: Assessing What We Know and

How We Know It. Article first published online: 9 NOV 2006 DOI: 10.1111/j.1540- 6210.2006.00664.x, from http://onlinelibrary.wiley.com

Robbins, H., Finley, M. (1998). Why change doesn’t work. 2th ed. London: Orient Business. Wood, Donna J. and Barbara Gray. 1991. ‚Towards a Comprehensive Theory of Collaboration.‛ Journal of Applied Behavioral Science 27, no. 2: 139–62