Organizowanie pracy nauczycieli dla uczenia się uczniów w liceum

Z doświadczeń szkół ALA - Autorskie Licea Artystyczne i Akademickie

Mariusz Budzyński

Edukacja nie może być ciągle sprawowaniem władzy i manipulacją. Człowiek nie jest bowiem dla edukacji, lecz edukacja dla człowieka. P. Freire

TOWARZYSTWO EDUKACJI OTWARTEJ

„ALA”METODA PRACY DYDAKTYCZNO-

WYCHOWAWCZEJw LICEUM

starogreckie słowo „schole” odpoczynek duchowy, polegający na

przebywaniu wśród ludzi, którzy wzajemnie są sobie życzliwi, na wspólnym poszukiwaniu prawdy, dzieleniu się nią oraz radowaniu się

z jej znalezienia prof. Jacek Salij OP materiały po konferencyjne Rzecznika Praw Obywatelskich „Strategia

wychowania do odpowiedzialności za siebie i społeczeństwo” Warszawa wrzesień 2004

Czy życie aby na pewno ma sens?

ALA - założenia podstawowe:• Szkoła dostosowuje się do możliwości psychofizycznych każdego ucznia.• Szkoła jest wspólnotą uczącą się.• Szkoła w pełni realizuje podstawę programową.

- zarówno w sferze dydaktyki jak i wychowania, w szczególności w zakresie przyjmowania przez ucznia:

- odpowiedzialności za swoją naukę, - uczenia się przez całe życie,- życia w postawie dialogu.

dwa filary spójnej konstrukcji edukacyjnej:

• dydaktyka, której naczelną zasadą jest - odejście od nauczycielskiego nauczania do wspierania przez nauczyciela w różnorodny sposób uczniowskiego zadania uczenia się,

• relacje wychowawcze - wynikające z codziennego życia w szkole opartego na zasadach dialogu personalnego,

wychowanie:to całokształt sposobów i procesów pomagających istocie ludzkiej zwłaszcza przez interakcję urzeczywistniać i rozwijać swoje człowieczeństwo.

Ważne jest również, aby dostrzegać równowartość i równoprawność obu podmiotów i działania w tym zakresie

traktować jako współpracę.

Wynika to z potrzeby głębokiego, prawdziwego personalnego kontaktu z drugim człowiekiem. Dlatego wychowawca musi otworzyć się na wartości wychowanka, by dzięki niemu bogacić się duchowo, rozwijać swoje człowieczeństwo przez dialog. (J.Tarnowski)

nauczanie:zadanie pedagogiczne polegające na doborze odpowiednich sposobów i wywołaniu procesów –pomagających istocie ludzkiej […] urzeczywistniać zdolności, rozwijać umiejętności oraz nabywać wiedzę.

warunkiem niezbędnym jest współdziałanie

Dialog wychowawczy

Dialog wychowawczy to proces powolny, nie znoszący narzucania oficjalnego programu, pozwalający natomiast na zrozumienie odrębności partnerów i nawiązanie emocjonalnego kontaktu, pobudzający do refleksji nad własnym postępowaniem, sensem istnienia. To wzajemna wymiana wartości.

Warunkiem prowadzenia dialogu jest otwartość, szczerość, zaangażowanie i autentyczność.

Dialog wychowawczy, a może tutorial tak naprawdę trudno to rozdzielić…

szkoła „ALA”, a szkoła tradycyjna• nie ma dzwonka• nie ma systemu klasowo lekcyjnego• obustronna zgoda na nawiązania relacji uczeń – tutor-opiekun• wybór nauczyciela prowadzącego przedmiot• sprawdzanie wiedzy i umiejętności jest zadaniem ucznia• wspólne ustalanie oceny• zindywidualizowany plan nauki• zindywidualizowany tok nauki• zindywidualizowany program nauki• planowanie poziomu nauki z każdego przedmiotu• obowiązkowy tutorial akademicki lub artystyczny• nie stosowanie powtarzania klasy przy braku promocji• odejście od rywalizacji na rzecz współpracy• oparte na dialogu – przyjacielskie i bezpośrednie relacje w całym środowisku

szkolnym

ważne zmiany – nie tylko pojęć

• nauczanie na > zadanie uczenia się• ocenianie na > samoocenę z pomocą nauczyciela

• ocena zachowania na > samoocenę odpowiedzialności• obecność na > realizację zadań• rywalizacja na > współpracę• hierarchiczność > partnerstwo• autorytet z „nadania” na > autorytet osobowości

Nasza ewaluacja Corocznie absolwenci ALA, kiedy

odchodzą ze szkoły, proszeni są o wypełnienie ankiety.

wyrażone w %suma2 i 3

zdecydo--wanie

tak

raczej tak raczej nie trudno powiedzieć

1 2 3 4 5

1 wiary w siebie 84 44 40 8 8

2 umiejętności zgodnej współpracy 80 16 64 12 8

3 otwartości i życzliwości dla innych 86 48 38 12 2

4 umiejętności pokonywania trudności

90 44 46 8 2

5 umiejętności wyrażania własnego zdania

82 48 34 12 6

6 umiejętności wyboru swojej drogi życiowej

84 46 38 10 6

7 umiejętności realizacji przyjętych zadań

86 42 44 12 2

8 umiejętności samodzielnego twórczego myślenia

86 40 46 8 6

realizacja podstawy programowej w obszarze wychowania - sondaż Absolwenci ALA 2009 - „w szkole nabrałem / nabrałam”:

9 szacunku dla pracy innych 86 46 40 10 4

10 poszanowania innych postaw i poglądów

87 47 40 9 4

11 umiejętności planowania zajęć 86 49 37 10 4

12 odpowiedzialności za swoje decyzje

84 69 25 6 0

13 systematyczności 57 24 33 31 12

14 wrażliwości i odpowiedzialności za innych

82 40 22 20 18

15 umiejętności podejmowania decyzji

89 40 49 4 7

16 samodzielności 93 65 28 5 2

17 umiejętności samodzielnego uczenia się

91 63 28 6 3

realizacja podstawy programowej w obszarze wychowania - sondaż Absolwenci ALA 2009 - „w szkole nabrałem / nabrałam”:

wyrażone w %

suma2 i 3

Bardzo często

często czasami rzadko Bardzo rzadko

wcale

1 2 3 4 5 6 7

1 zastraszony 0 0 0 4 2 6 88

2 dowartościowany 46 14 32 40 14 0 0

3 mądry 64 26 38 20 8 2 6

4 zlekceważony 6 4 2 14 12 32 36

5 radosny 86 40 46 12 2 0 0

6 zaciekawiony 60 14 46 26 10 0 4

7 doceniony 58 22 36 32 10 0 0

8 gorszy 6 2 4 6 6 25 57

9 zdolny 66 20 46 20 10 2 2

10 skrzywdzony 2 0 2 6 6 20 66

11 szanowany 82 36 46 16 0 0 2

12 znudzony 14 6 8 38 18 12 18

13 lubiany 82 36 46 16 0 2 0

14 szczęśliwy 78 34 44 20 2 0 0

Absolwenci ALA 2009 w szkole ALA czułem / czułam się:

o pomocni (a nawet bardzo) – 12o mili - 8o ok.- 6 o większość ok. - 4o wyrozumiali - 4 o sympatyczni - 4o otwarci - 3 o są różni – 3o można z nimi o wszystkim pogadać – 3o pogodni, uśmiechnięci i radośni – 3o tacy jacy powinni być - 3o przyjaźni - 2o bardzo fajni - 2o bardzo dobrze uczą – 2o wiele ciepła i wsparcia – 2o są najlepsi - 2o mili i wymagający o praco wicio leniwio zawsze znajdą czas

o nie „koszą” i nie udają „młodzieżowych”

o inteligentni o ludzie o potrafiący zainteresować o cierpliwi o bezpośredni o niestawiający bariero z każdym można się dogadać o nie odrzucili mnie o spokojni o wyluzowani o pokojowo nastawieni o wspaniali o super o są tacy co się uwezmą i nie

odpuszczą o w większości są wspaniali, ale są

też pomyłki

Nauczyciele w ALA:

o odpowiedzialności – 13o samodzielności - 10o systematyczności - 6o planowania zajęć - 5o kreatywności, twórczego myślenia – 3o wiary we własne możliwości - 3o fotografii - 3 o brać sprawy w swoje ręce – 3o samodyscypliny – 3o dbać o siebie – 3o dopełniania obowiązków – 2o nawiązywać relacje – 2o gospodarowania czasem – 2o nowego spojrzenia na sztukę

o szczerości o tolerancji o samo motywacji o podejmowania decyzji o materiału do matury o operatywności o obrony własnego zdania o stawiania sobie celów o ponoszenia konsekwencji o sprytu o indywidualnej pracy o lepszego sposobu życia w s społeczeństwie

w ALA nauczyłem / łam się:

Czy chcesz coś dodać od siebie:

• Każdemu polecam tę szkołę. • Okropnie jest się rozstawać z tą szkołą po tylu latach... • Podążanie dalej ścieżką artystyczną, którą pomogła mi ALA odnaleźć...• Cieszę się, że natrafiłem na tę szkołę w swym życiu, jest idealnym dla mnie

rozwiązaniem i będzie mi jej szczerze brakowało.• Czas spędzony w ALA oceniam, jako bardzo cenny, ze szczególnie dobrym

wpływem na psychikę uczniów.• Na koniec napiszę tylko to, że taka szkoła to coś wspaniałego i dziękuję, że

mogłem tu chodzić.• W zasadzie to jedynie chciałabym wyrazić ogromną wdzięczność dla

wszystkich, którzy przyczynili się do ukończenia przeze mnie szkoły średniej. Również dla tych, którzy zmotywowali mnie do działania i nie przestali we mnie wierzyć.

• Powinno powstać więcej takich szkół.

Czy chcesz coś dodać od siebie cd:

• ... mnogość przedmiotów artystycznych uświadomiła mi, co chce robić w życiu i w jakim kierunku sie kształcić.

• Dziękuję wszystkim, że wytrzymali aż 5 lat użerania się ze mną :) • Fajna szkoła, ale trzeba znaleźć w sobie dużo samodyscypliny oraz ciężko

pracować, wtedy rzeczywiście można wykorzystać możliwości oferowane przez szkołę.

• Dzięki ALI w końcu naprawdę zainteresowałam sie sztuką. • Jeśli kiedyś będę miała dzieci, to poślę je do tej szkoły. • ALA nie powinna sie bardzo zmieniać.• Może system edukacji w Polsce będzie kiedyś choć w połowie taki jak w

ALA.• Szkoła [ALA] uświadomiła mi co chcę robić w życiu.• Jestem zadowolona, cieszę się, że chodziłam do takiej szkoły – 5 osób

Być może najważniejsza jest pasja odkrywania i naprawiania świata…

Być może najważniejsza jest pasja odkrywania i naprawiania świata…

ALA to źródło tutoringu szkolnegoTutoring szkolny jest realizowany obecnie w 48

szkołach publicznych - gimnazjach oraz szkołach ponadgimnazjalnych w całej Polsce

To jest ok 4000 uczniów z którymi pracuje blisko 400 tutorów

Wrocław, Gniezno, Częstochowa, Warszawa, Tczew, Malbork, Siechnice, Zalesie Górne, Płock, Ciechanów.

Zaprezentowana metoda realizowana jest od blisko18 lat w liceach „ALA” we Wrocławiu oraz od 10 lat w liceum w Częstochowie.

Wyniki naszej pracy są systematycznie badane, badaniom ankietowym podlegają zawsze absolwenci zaraz po ukończeniu szkoły oraz z co 6 lat dla spojrzenia dystansu.

Metoda ta daje niezwykłe efekty, pozwala uczyć się z wielkim powodzeniem zarówno szczególnie uzdolnionym jak i uczniom o ograniczonych możliwościach.

Dzięki naszej pracy wiele osób nie rokujących ukończenia szkoły z przeróżnych powodów – często ogólnie nazywanych „niedostosowaniem społecznym” lub „specyficznymi trudnościami w uczeniu się” oraz „pogrążonych w depresji” mogło sprawić sobie i bliskim, a również nam wielką radość – kończąc szkołę, zdając maturę i podejmując z powodzeniem dalsze trudy życia.

Dziękujemy za uwagę