1

Mašinski fakultet Podgorica

odjeljenje Pljevlja

Mašine za obradu drveta

Seminarski rad

Tema:

Mašine za obradu drveta

Rendisanjem

Student:Slaviša Drobnjak 15/08 Prof.dr Mileta Janjić

2

Uvod

U obradi drveta zadrţan je termin rendisanje za metod obrade

obilnim glodanjem sa noţevskim glavama kao na primer,obrada na

ravnjalici,debljači,četvorostranoj rendisaljki i slično.

Obradom rendisanjem-blanjanjem dobijaju se glatke-fino oblanjane

površine.

Blanjanjem se moţe skidati veća debljina materijala za manji

vremenski period.

Blanjalice mogu biti ručne ili mašinske varijante.

Blanjanje se obično vrši kod površina koje su ostale hrapave,grube

ili neravne posle obrade predmeta rezanjem.

Te neravnine i hrapave površine nastaju usled profila oštrice alata.

Tokom obrade blanjanjem predmet mora biti dobro pričvršćen,tako

da ne smije dolaziti do pomjeranja.

Kod ručnog(starog) blanjanja treba vući potez po potez,dok se ne

preĎe čitava površina.

Kod oobrade blanjanjem tvrdo drvo je mnogo teţe obraditi i mnogo

je sloţenije.Blanjalica se obično povlači u smjeru drvnih vlakanaca.

Kod ručnih blanjalica pri povlačenju unazad blanjalica se mora

blago izdignuti iznad predmeta obrade.

3

Obrada rendisanjem Kod mašina za obradu drveta rendisanjem alat izvodi glavno

kruţno kretanje,dok obradak izvodi pomoćno kretanje koje je

pravolinijsko i koje nije u kinematskoj vezi sa glavnim kretanjem.

Masine za rendisanje mogu da budu sa jednim,dva,tri ili više radnih

vretena

Poloţaj vretena moţe da bude horizontalan,vertikalan,kombinovan

ili nagnut pod odreĎenim uglom.

Poloţaj (a,b)horizontalan;poloţaj (c)verikalan;poloţaj

(d)kombinovan.

4

Kod ovih mašina vreteno moţe biti postavljeno ispod radnog

stola,iznad radnog stola ili sa bočne strane.

U odnosu na broj strana koje se obraĎuju na predmetu obrade

mašine za rendisanje se mogu podjeliti

na:jednostrane,dvostrane,trostrane i četvorostrane.

JEDNOSTRANE- mašine mogu obraĎivati predmet sa jedne strane.

Ako obraĎuju predmet samo sa donje strane nazivaju se ravnjače

,ako obraĎuju predmet samo sa gornje strane nazivaju se debljače.

Jednostrana blanjalica

5

Jednostrana blanjalica

Šema jednostranog blanjanja

6

Poloţaj vretena kod jednostranog blanjanja vertikalno-horizontalno

Izgled jednostranog blanjanja

7

RAVNJAČE- Osnovna koncepcijska obiljeţja za ove mašine

ogledaju se u sledećem:

rade na principu obimnog glodanja;

za vrijeme obrade obradak se nalazi u horizontalnom

poloţaju na random stolu;

na njima se mogu obraĎivati relativno široki obratci,sa

horizontalnom noţevskom glavom;

obrada se obavlja sa donje strane obratka;

pomoćno kretanje je jednodimenzionalno kretanje obratka;

pomoćno kretanje je ručno.Moguće je i mehanizovati

pomoćno kretanje primenom(montaţom) ureĎaja za pomer

(foršub aparat);

upravljanje ovim sistemima je ručno-protočna obara.

Ravnjanje širokih ili uskih obradaka sa duţinama od 150mm pa

naviše je prevashodno posao koji se obavlja na ravnjačama.

Ravnjače ne spadaju u univerzalne mašine.Na njima je moguće

raditi:

ravne,prave površine-prve fine tehnološke;

ravnjanje uske površine koja je u odnosu na široku površinu

orijentisana pod pravim uglom ili je zakošena;

profile u okviru tehničko-tehnoloških mogućnosti uz primjenu

odgovarajućih alata i pomoćnog pribora.

Ravnjače su mašine na kojima se ne vrši obrada na tačne(zadate)

mjere, dakle na njima se ne vrši dimenzionisanje.

8

Izgled ravnjače

9

Izgled ravnjače

Kod ovih mašina prednji sto se moţe dizati i spuštati, pa se tako

podešava dubina rezanja.Pri podešavanju dubine rezanja veoma je

vaţno da poloţaj zadnjeg stola bude u ravni reznog kruga alata.

Duţina radnog stola je od značaja za ravnjanje dugačkih obradaka,

tako da se danas u pojedinačnim slučajevima rade ravnjače sa

duţinom radnog stola i do 3m.Osnovni podaci o elementima reţima

obrade za ravnjače su:

broj obrtaja glavnog vretena n=4000 do 6000 o/min,

prečnik noţevske glave D=80 do 140 mm,

broj noţeva z=2 do 4.

10

DEBLJAČE- osnovna koncepcijska obiljeţja rada debljače sastoje

se u sledećem:

rade na principu obimno glodanja;

za vrijeme obrade,obradak se nalazi u horizontalnom

poloţaju na random stolu;

na njima se mogu obraĎivati relativno široki obratci sa

horizontalno postavljenim noţevskim glavama;

obrada se obavlja sa gornje strane obratka;

pomoćno kretanje je jednodimenzionalno kretanje obratka;

pomoćno kretanje je mehanizovano i

upravljanje obradnim sistemom je mehaničko pomoću

graničnika.

Debljače se koriste prvenstveno za dimenzionisanje

detalja,ponekad i sasatva,koji imaju ravne konture.Osnovna

namjena im je za dimenzionisanje debljina i širina na detaljima

prizmatičnog i prizmatično-konusnog oblika.Debljače su uglavnom

niskoproduktivne mašine i koriste se pojedinačnoj proizvodnji.Da

bi se obezbedila kvalitetna obrada na debljačama potrebno je

obaviti korektno podešavanje radnog stola,transportnih valjaka i

pritisnih greda.

Dubina glodanja se podešava podizanjem,odnosno spuštanje radnog

stola u odnosu na radon vreteno.Pomoćno kretanje obratka obavlja

se preko dva para valjaka.Ukoliko se ţeli istovremeno obraĎivati

detalji različitih mjera(debljina) tada su gornji trnsportni valjci i

pritisne grede uraĎene od segmenata,a glava sa noţevima je drugčije

konstrukcije.Novije konstrukcije ovih mašina imaju mogućnost

elektronskog podešavanja.Debljače rade obično sa sledećim

reţimima rezanja:

broj obrtaja glavnog vretena n=3500 do 6600 o/m;

prečnik noţeve glave D=80 do 140 mm;

broj noţeva z=2(6(4);

dubina rezanja do 15 mm.

11

Šema rada debljače

12

Izgled debljača

13

Pored ovih mašina postoje i kombinovane mašine takozvane

ravnjače-debljače.

Izgled ravnjače-debljače

14

DVOSTRANE mašine-ove mašine se najčešće upotrebljavaju za

dimenzioniranje debljine na zakrivljenim detaljima u jednoj

ravni,ravnjanje širih strana na detaljima za izradu ploča i sl.

Imaju dva horizontalna radna vretena,tako da protoku obraĎuju

dve suprotne strane na obratku.Poloţaji noţevskih glava na

dvostranim rendisaljkama slika:

15

Na dvostranim rendisaljkama moguće je kombinovati obradu,tako

da se prethodno vrši ravnjanje šire strane obratka i dimenzionisanje

debljine,a potom se obavlja poduţno piljenje obradaka na pilama

koje su postavljene na odgovarajuće vratilo. Ovim se u jednom

prolazu dimenzioniše poprečni presjek prizmatičnih detalja.

Šema dvostranog blanjanja

Donje vreteno obavlja funkciju ravnjače,a gornje vreteno funkciju

debljače.

16

Izgled dvostrane blanjalice

TROSTRANE mašine-osnovna koncepcija ovih mašina sastoji se u

tome:

rade na principu obimnog glodanja;

za vrijeme obrade obradak se nalazi u horizontalnom poloţaju

na radon stolu;

obrada se moţe obavljati se tri ili četri strane obratka;

pomoćno kretanje je jednodimenzionalno kretanje obratka;

pomoćno kretanje je mehanizovano;

upravljanje obradnim sistemom je mehaničko pomoću

graničnika.

17

Obrada na ovim mašinama se obavlja alatima za obimno glodanje

noţevskim glavama i glodalima u protoku.Trostrane rendisaljke su

mašine na kojima se obraĎuju detalji preko 300 mm širine.

šema trostranog blanjanja

Trostrana blanjalica

18

ČETVOROSTRANE mašine- ove mašine imaju najmanje četiri

radna vretena i to dva postavljena horizontalno,a druga dva

vertikalno,Današnje konstrukcije ovih mašina sadrţe uglavnom veći

broj radnih vretena od pomenutih.

Izgled jedne moderne četvorostrane mašine

19

Donje horizontalno radon vreteno(3) sluţi za ravnjanje,odnosno za

izradu prve tehnološke baze. Gornje radno vreteno (6) sluţi za

dimenzionisanje debljine. Na bočnim vretenima mogu biti

postavljeni različiti alati. Njihova uloga na mašini sa već date slike je

dimenzionisanje širine detalja,pri čemu desno bočno vreteno (5)

sluţi za izradu druge tehnološke baze (bočna-uţa strana obratka),a

lijevo bočno vreteno (4) za konačno dimenzionisanje širine (druga

bočna strana obratka),Ukoliko su na bočnim vretenima postavljena

glodala za profilisanje,tada se obično radi o mašinama na kojima se

obraĎuju detalji manjih širina. Takve mašine u literaturi i praksi se

nazivaju kelmašine. Kelmašine mašine imaju najčešće više od četiri

radna vretena. IzmeĎu četvorostranih rendisaljki i kelmašina nema

suštinske razlike,pa se često sreću u praksi mašine koje imaju

zajednički naziv,četvorostrane rendisaljke i kelmašine.

šema četvorostranog blanjanja

20

Raspored vretena kod četvorostrane blanjalice

Nasuprotno leţeća okomita vretena

21

Univerzalno vreteno kod četevorostrane blanjalice

Četvorostrana blanjalica-vretana

22

Četvorostrane blanjalice

23

Četvorostrane blanjalice

24

Bez obzira da li je riječ o četvorostranim rendisaljkama ili

kelmašinama,načini pomoćnog kretanja su im u principu isti.

Upravljanje ovim obradnim sistemima moţe biti:

mehaničko pomoću graničnika

numeričko

Numeričko upravljanje najčešće se primjenjuje pri profilisanju

obradaka na kelmašinama.Pri izradi profila na CNC mašinama

programiranje obuhvata nekoliko faza: Izrada crteţa sa mjerama

profila. Na profilu se izabere odgovarajuća tačka,te definišu mjere

od radnog stola mašine i bočnog upornika do odabrane tačke.

Ukoliko se raspolaţe modelom profila koji je uraĎen od drveta,tada

se ne radi crteţ,već se potrebni podaci odreĎuju specijalnim

postupkom.

Na pripremljenom alatu se,takoĎe optičkim instrumentima bez

kontakta izmjere potrebni podaci. Poţeljno je izmjerene veličine

preko odgovarajućih naljepnica postaviti na alat.

Mjere profila i alata unose se,preko CNC terminala,direktno u

računar kelmašine.

Ovako unesene mjere profila i alata zajedno predstavljaju jedan

program. Broj programa koji se unose u računar zavisi od broja osa

upravljanja na kelmašinami.

Na kelmašini posluţilac bira program za odgovarajuće radno

vreteno pritiskom na odgovarajuće dugme. Pri tome poziciona

kretanja radnog vretena se obavljaju istovremeno. Posle poziciranja

radnih vretena,ručno se postavlja alat. Pošto je alat postavljen i

stegnut mašina se pušta u rad.

Osnovni podaci o reţimima obrade na četvorostranim

rendisaljkama su:

broj obrtaja radnih vretena n=6000 do 9000 o/min

broj sječiva z=4 do 12

brzina pomoćnog kretanja do 200m/min

25

Pored ovih mašina koriste se i ručne blanjalice. One mogu biti

drvene i električne. One se obično koriste za individualnu upotrebu.

Ručne električne blanje

26

Ručne električne blanje

27

Ručne drvene blanja

28

SADRŢAJ:

Uvod ---------------------------------------------------------- 2

Obrada rendisanjem--------------------------------------- 3

Jednostrane blanjalice------------------------------------- 4

Ravnjače ----------------------------------------------------- 7

Debljače------------------------------------------------------- 10

Dvostrane rendisaljke ------------------------------------- 14

Trostrane rendisaljke ------------------------------------- 16

Četvorostrane rendisaljke -------------------------------- 18

Ručne električne blanje ----------------------------------- 25

Ručne drvene blanje --------------------------------------- 27

29

LITERATURA:

www.blanjalice

www.rendisaljke.com

knjiga “FINALANA OBRADA DRVETA”

Dušan Skakić i Almir Krdţović

www.Abrichthobelmaschinen

www.Dickenhobelmaschinen

www.Zweiseitenhobelmaschinen

www.Vierseitenhobel