Maturski rad iz geografijeTEMA: POLARIZIRANOST SJEVERA I JUGA ITALIJE

Mentor: prof. Adisa Marshall Uenik: Amar Kustura

Sarajevo, april 2014.SADRAJ

1. UVOD32. RELJEF43. KLIMA63.1. Koliina padavina74. VODE84.1. Rijeke84.2. Jezera95. BILJNI I IVOTINJSKI SVIJET106. STANOVNITVO126.1. Gustina naseljenosti136.2. Prirodni prirataj147. KULTURA158. PRIVREDA168.1. Poljoprivreda178.2. Industrija198.3. Energetika218.4. Turizam229. ZAKLJUAK2310. LITERATURA2411. POPIS TABLICA2512. POPIS ILUSTRACIJA26

1. UVOD

Neke drave sadre dijelove koji se vie ili manje razlikuju po fizikogeografskim ili drutvenogeografskim karakteristikama. Jedna od njih jeste Italija, koja je nakon industrijalizacije u 19. st. neslubeno podjeljena na znatno razvijeniji, industrijski sjever i nerazvijeni poljoprivredni jug. Najprije treba navesti neke osnovne podatke, prije nego to ponem sa detaljnom obradom teme. Italija je drava smjetena u Junoj Evropi na Apeninskom poluostrvu sa povrinom od 301 340 km2 i populacijom od 61 680 122 stanovnika.U ovom radu u analizirati karakteristike sjevernog i junog dijela Italije, uporediti ih i ukazati na razlike ova dva dijela mediteranske drave. Kao granicu za sjeverni i juni dio u uzeti regiju Lazio, u kojoj je smjeten i glavni grad Italije, Rim. Cilj ovoga rada jeste najprije produbiti znanje o Italiji, a zatim otkriti odlike u kojima se njene cjeline razlikuju.

2. RELJEF

Reljef na sjeveru Italije moemo podjeliti na etiri zone: italijanske Alpe, Ligurske i Emilijske Apenine i Padsku niziju. Italijanske Alpe su najvii dio ove regije i u okviru njih su najvii vrhovi Italije sa preko 4500 m, od kojih je najvii Mt. Blanc sa 4810 m. Izgraene su od mezozojskih karbonatnih stijena nastalih tzv. alpskom orogenezom. Sastoje se od: Zapadnih na granici Italije sa Francuskom i Istonih na granici sa Austrijom.Ligurski Apenini obuhvataju prostor uz Ligursko more, a Emilijski Apenini zauzimaju poloaj juno od Padske nizije. Oni su izgraeni od naslaga iz miocena. Tektonskim pokretima ovo podruje je sputeno do dananjeg bazena Tirenskog mora. Ostaci ovih pomjeranja jesu Sicilija i Sardinija.Kao izuzetak u sjevernom planinskom dijelu Padska nizija presjeca Alpe i Apenine. Ovaj prostor je veoma prostran i pokriven tercijarnim i kvartarnim naslagama. Reljef ovog podruja je preteno nizijski i nastao je taloenjem rijenih sedimenata sa Alpa.Reljef junog dijela Italije moemo podijeliti na: Centralne i June Apenine i otoke Siciliju i Sardiniju. Centralni Apenini su graeni od karbonatnih jedinica i obuhvata prostor Lazia i Abruzza. Na njima je smjeten najvii vrh Apenina Como Grande visok 2912 m. Juni Apenini su kompleksniji po grai od svih ostalih dijelova Apenina. Izgraen je od kvartarnih sedimenata i naslaga u periodu od miocena nadalje.Otok Sicilija je trokutastog oblika i odvojena od poluotoka Kalabrija 3 km Messinskim prolazom. Reljef je preteno brdsko planinski i sputa se prema jugu. Najvie su zastupljene karbonatne naslage iz zadnje faze miocenskog perioda.Otok Sardinija ima oblik slian pravougaoniku. Istoni dio Sardinije pripada starom Tirenskom kopnu, koje je potonulo, a zapadni nastavak Pirineja. Kao i na Siciliji, reljef je preteno brdsko planinski, osim nekih priobalnih dijelova gdje su uglavnom zastupljene ravnice.Reljef na sjeveru je planinski sa visokim mladim vijencima Alpa i Padskom nizijom kao izuzetkom, dok prema jugu visina opada i planine su relativno starije, a teren krki, osim priobalnih dijelova gdje su uglavnom ravnice. Osim toga na jugu Italije se nalaze i brojni vulkani od kojih su poznatiji Etna i Stromboli na Siciliji i Vezuv u okolini grada Napulja.

Slika 1: Reljefna karta Italije[footnoteRef:2] [2: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Italy_topographic_map-blank.svg/831px-Italy_topographic_map-blank.svg.png]

3. KLIMA

Klima Italije je veoma raznolika zbog njenog geografskog poloaja. Na sjeveru, tanije na viim alpskim vrhovima klima je alpska, a na nadmorskim visinama viim od 800 m preovladava planinska klima. Zime su veoma hladne sa najmanje tri mjeseca sa prosjenom temperaturom ispod 0oC, a prosjena ljetna temperatura ne prelazi 22oC.Klima u veem dijelu Lombardije je kontinentalna. Dok su na prostoru Padske nizije zime otre i veoma hladne, dok su ljeta prijatna i topla. Temperatura najtoplijeg mjeseca je oko 24oC, a najhladnijeg varira od 0 9oC.Juni dio Italije, ukljuujui Siciliju i Sardiniju, ima sredozemnu klimu sa toplim suhim arkim ljetima i prosjenim temperaturama najtoplijeg mjeseca od 26oC, a najhladnijeg izmeu 4-13oC.

Slika 2: Klima Italije[footnoteRef:3] [3: http://geografiainfinita.com/wp-content/uploads/2014/08/clima_italia.jpg]

3.1. Koliina padavina

Sjeverni dio drave primi preko 2000 mm padavina godinje, a najvie na granici sa Slovenijom i vicarskom.Izmeu 1000 i 2000 mm padne na obronke Alpa i Apenina, dok 700 do 1000 mm primaju Padska nizija i predalpsko podruje. Ue rijeke Po prima ispod 600 mm, a 500 do 700 mm istona i juna obala poluotoka, kao i Sicilija. Najmanje padavina ima istoni dio Sardinije, manje od 500 mm.Sjeverni dio Italije ima veu koliinu padavina, dok kako se kreemo prema jugu ta koliina padavina se smanjuje.

Slika 3: Koliina padavina[footnoteRef:4] [4: http://www.bestcountryreports.com/media/D_Images/Italy_Precip.jpg]

4. VODE

S prisustvom nekoliko velikih planinskih vijenaca sa vjenim snjenim pokrivaem koji su svojim otapanjem formirali jezera i izvore, Italija je bogata vodama. Ima veliki hidroenergentski potencijal i mnotvo rijeka.

4.1. Rijeke

Na sjeveru najvea rijeka regije, a ujedno i Italije, jeste Po sa duinom od 652 km. Izvire na Zapadnim Alpama odakle se kree prema istoku kroz Padsku niziju i ulijeva se u Jadransko more. Ima dosta alpskih pritoka, a Dora Baltera duga 160 km i Sesia 138 km su najdue. Adie je druga po veliini u cijeloj Italiji sa duinom od 410 km. Ona izvire na granici u Alpama, na granici vicarske, Italije i Austrije. Kao i rijeka Po, Adie se ulijeva u Jadransko more. Spomenuta je u Njemakoj himnoj kao njena granica. Trea najvea rijeka je Tiber sa 406 km duine, koja izvire na Centralnim Apeninima i ulijeva se u Tirensko more. Jo neke od veih rijeka na sjeveru su: Adda i Arno. Adda je duga 313 km, izvire u junim obroncima Alpa i ulijeva se u rijeku Po. Rijeka Arno je sa duinom od 241 km je etvrta po veliini u ovom dijelu Italije, izvire u Emilijskim Apeninima i ulijeva se u Ligursko more.Najvea rijeka junog dijela Italije je Ofanto, koja je duga 170 km i ulijeva se u Jadransko more. Druga je Basento sa duinom od 149 km, koja izvire u Junim Apeninima, a ulijeva se u Jonsko more.Trea najvea, koja je ujedno i najvea rijeka na otoku Siciliji, jeste Salso sa duinom od 144 km. Ulijeva se u Sredozemno more. Druga najvea rijeka na Siciliji jeste Belice duga 77 km.Najvea rijeka na Sardiniji je Tirso s duinom 152 km. Izvire na istoku otoka, a ulijeva se u Sredozemno more. Flumendosa je druga po duini na Sardiniji duga 127 km i ulijeva se u Tirensko more. Rijeke na sjeveru su due i bre zbog nagiba planina, dok su na jugu rijeke krae i neke od njih ak poniru zbog tla.

4.2. Jezera

Veina jezera su preteno na sjeveru i u centralnom dijelu Italije. Najvanija jezera na sjeveru su: Garda, Maore, Komo i di Iseo. Ona su glacijalna ili lednika po postanku. U junom dijelu Italije postoji manji broj jezera. Na Siciliji postoji vei broj vjetakih jezera od kojih je najvee Pozzillo. Jedino i najvee prirodno jezero na Siciliji jeste Pergusa.Na Sardiniji postoji samo jedno slatkovodno jezero i to Baratz na sjeverozapadu otoka. Ostala jezera su vjetaka: Omodeo, Coghinas. Neka od njih, kao to su: Cabras i Santa Gilla.

Slika 4: Hidrografska karta Italije[footnoteRef:5] [5: http://www.mapsofworld.com/italy/maps/italy-river-map.jpg]

5. BILJNI I IVOTINJSKI SVIJET

Na krajnjem jugu i u priobalnim krajevima se javlja mediteranska vegetacija, odnosno pojas divlje masline i rogaa. Na zapadnoj obali i centralnom dijelu Sicilije i Sardinije je prisutan pojas hrasta. U najveem dijelu Italije, tj. od junih dijelova Alpa du cijelih Apenina, zastupljen je hrast medunac i crnika, dok je pojas engleskog hrasta, graba i jasena zastupljen na prostoru Padske nizije.Na viim dijelovima, kao to su obronci Alpa i Apenina zastupljen je pojas bukve, dok pojas jele i etinara je prisutan sa porastom nadmorske visine. Dijelovima viim od 2800 m odgovara vegetacija iznad umske granice ili kamenita pusto bez vegetacije. ume pokrivaju samo 18 % teritorije i to preteno u Alpama.

Slika 5: Vegetacija Italije[footnoteRef:6] [6: http://www.ilpolline.it/wp-content/uploads/2007/07/vegetazione.jpg]

U Italiji ivi mali broj ivotinjskih vrsta u odnosu na ostatak Evrope, jer veina divljih ivotinja u prolosti je bila ugroena ili skoro istrijebljena. Na Alpama ivi mali broj divokoza, kao to su tzv. mufloni, koji su ugroena vrsta. Mali broj vukova i medvjeda, koji su porijeklom iz Slovenije se i dalje moe nai u divljini, ali njihov broj se veoma sporo poveava. Meu pticama grabljivicama najbrojnije su: orao, leinar i soko. Kreu se uglavnom iznad planinskih vrhova. U Italiji ivi preko 4500 endemskih vrsta ivotinja. Jedna od njih jeste aba Discoglosso koja ivi na podruju Sardinije. Na jugu su zastupljene razne morske vrste i ptice. Na obalama se ponekad mogu vidjeti i delfini i rijetke vrste tuljana. Italija posjeduje oko 500 vrsta ptica, od kojih 15 ugroenih.Danas veina ovih ivotinja ivi u nacionalnim parkovima. U njima ive orlovi, divokoze, medvjedi, vukovi i mrmoti. Italija ima 24 nacionalna parka koji zauzimaju 5 % povrine. Neki od njih su: Abruzzo, Tosco Emmiliano i Maddalen.

Slika 6: Karta faune Italije[footnoteRef:7] [7: http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/07/ZooSignRome%281%29.jpg]

6. STANOVNITVO

Italija je vjerski i jezino uglavnom homogena, ali je kulturno i privredno raznolika. Negdje oko 80 % ine krani, a ostatak ine ostale zajednice kao to su: protestanti 1,4 %, pravoslavci 1,6 % i muslimani kojih ima 1,9 % ili 1,6 miliona i ija se useljenika zajednica stalno poveava. Katolici naseljavaju vei dio drave, dok su ostale vjerske skupine uglavnom koncentrisane na jugu.Slubeni jezik je italijanski, ali na podruju Italije postoje razliiti dijalekti. Postoje situacije u kojima stanovnici sjevera prilikom sluanja razgovora dva Sicilijanca ne mogu razumjeti ni jednu jedinu rije. Jo neki od jezika koji se koriste u manjoj mjeri su: albanski i grki na jugu i njemaki, katalonski i slovenski na sjeveru. Ti jezici su djelimino slubeni.Stanovnitvo veinom ine Italijani sa 90 %. Smatra se da je italijansko stanovnitvo nastalo mjeanjem sa Germanskim plemenima kao to su Lombardi i Ostrogoti, dok je jugu dolo do mjeanja sa Arapima i Grcima.Postoje i odreene manjine na sjeveru kao to su: Austrijanci, Slovenci, Francuzi i Hrvati. Dok su na jugu prisutne grupe albanskih i grkih Italijana i Arapa. Smatra se da na jugu ivi oko 100 000 Albanaca, dok se oko 3000 Hrvata doselilo u vee gradove Sjeverne Italije u novije doba. Najvea manjina jesu Nijemci u Junom Tirolu sa oko 300 hiljada Nijemaca.Broj stanovnika 1861. godine je iznosio oko 22 miliona. Izmeu 2001. i 2011. godine broj stanovnika se poveao za skoro 2,5 miliona stanovnika to je priblino 4,3 % na ukupno 59 miliona stanovnika.Italija je prema popisu iz 2014. godine imala preko 61 milion stanovnika. Od popisanih stanovnika 46% ivi na sjeveru, tj. priblino 28 miliona stanovnika, dok je na jugu naseljeno oko 35 % stanovnitva, to je oko 20 miliona stanovnika.Povean je i broj porodica sa priblino 21 milion na 24 miliona, smanjen je prosjean broj lanova sa 2,6 na 2,4.6.1. Gustina naseljenosti

Gustina naseljenosti Italije je vrlo neravnomjerna. Prosjena gustina naseljenosti je oko 201 stanovnik po km2. Najnaseljeniji na sjeveru je industrijski prostor Lombardije sa 407 stanovnika po km2 i poljoprivredno razvijena Padska nizija, dok su na jugu najnaseljenija Kampanja sa 422, Kalabrija sa 129 i otok Sicilija sa 194 stanovnika po km2. Od slabo naseljenih podruja izdvajaju se: alpski, predalpski planinski krajevi na sjeveru sa ispod 90 stanovnika po km2, a Basillicata sa 57 stanovnika po km2 i otok Sardinija sa 68 stanovnika po km2 su najnaseljenije na jugu.

Slika 7: Gustina naseljenosti Italije[footnoteRef:8] [8: http://www.istat.it/en/files/2011/06/Italy-in-figures-2013.pdf]

6.2. Prirodni prirataj

Prirodni prirataj je 2002. godine iznosio -0,34 promila, dok se 2011. smanjio na -0,77 promila. Najnii prirodni prirataj su imale Toskana, Ligurija i Piedmontna sjeveru , dok su najvii prirodni prirataj imale Lombardija, Veneto i industrijski dio na sjeveru i Kampanja i Apulija na jugu. Veliki broj stanovnika emigrira ka Padskoj niziji ili u inostranstvo. Oko 20 miliona Italijana, veinom iz siromanijeg, junog dijela, je nakon ujedinjenja 1870. godine napustilo zemlju traei zaradu u inostranstvu. U novije vrijeme veliki broj Italijana, a naroito s juga, odlazi da radi u Francusku, Njemaku, Belgiju i vicarsku. Stepen migracije iznosi pozitivnih 5,01 promila, to znai da Italija predstavlja atraktivnu destinaciju za imigrante. Najvie imigranata se uselilo u sjeverni dio zemlje, a najvie u Lombardiju iznad 8 promila.U sjevernom dijelu Italije je 2013. izdato priblino 2,5 miliona viza, a u junom dijelu oko 450 hiljada viza. Dok je 2013. godine na tlu italije boravilo preko 4 miliona stranih dravljana. Prirodni prirataj se 2013. godine poveao na 0,5.Tabela 1 Broj izdatih viza i stranih dravljana u Italiji[footnoteRef:9] [9: http://www.istat.it/en/files/2011/06/Italy-in-figures-2013.pdf]

7. KULTURA

Italija je poznata po umjetnosti, kulturi i spomenicima, kao i prolosti punoj dogaaja bitnih za kulturu cijelog svijeta. U Italiji zapoinje renesansa tokom 14. i 15. stoljea i prvi umjetnici ovoga razdoblja se javljaju u Firenci. Veliki broj genija je upravo iz ovoga grada.Italija posjeduje veliku kulturnu batinu, ali je ona razliito rasprostranjena. Te razlike su uzrokovane obiajima ljudi.Muzeji i galerije su najvie rasprostranjene u sjevernom dijelu oko 48 %, od ega 24,9 % na sjeveroistoku i 23,1 % na sjeverozapadu, dok ih najmanje ima na jugu i otocima 23,4 %.Spomenici su najvie zastupljeni na sjeveru 43,2 %, tj. 24,6 % na sjeverozapadu i 18,6 % na sjeveroistoku, dok su najmanje rasprostranjeni na jugu i otocima 25,1 %.Arheoloka nalazita ili parkovi su najvie zastupljeni na jugu i otocima 52 %, dok ih najmanje ima na sjeveru 18,8 %, odnosno 12,1 % na sjeverozapadu i 6,7 % na sjeveroistoku. Najpoznatije nalazite na jugu Italije jesu Pompeji, u blizini vulkana Vezuva i ostaci antikih spomenika na Siciliji.

Slika 8: Rasprostranjenost kulturnih znamenitosti[footnoteRef:10] [10: http://www.istat.it/en/files/2011/06/Italy-in-figures-2013.pdf]

8. PRIVREDA

Italija je mlada kapitalistika zemlja sa industrijsko-agrarnim karakterom. Njenu privredu karakterie koegzistencija industrijskih postrojenja na sjeveru sa ostacima feudalizma i nerazvijena privreda na jugu.Nakon Drugog svjetskog rata na sjeveru su se razvila velika industrijska preduzea koja su uglavnom bila u privatnom vlasnitvu, dok su na jugu pojavila manja i srednja preduzea. Pokuaji uvoenja velikih korporacija kao na sjeveru su bili neuspjeni.Vlada je 1950. poela provoditi plan Cassa per il Mezzogiorno ili Fond juga. To je znailo obnavljanje infrastrukture i gradnju industrijskih postrojenja na jugu da bi se mogla sustii razlika u napretku sjevera nad jugom. Zbog mafije i korumpirane vlasti oko treine novca od ovog projekta je protraeno. Ali se od 1990. se izrazitije suzbija mafijako djelovanje i siva ekonomija, koji su vrijedni oko 250 milijardi amerikih dolara ili 25 % BDP-a.Sjever se znatno bre razvija i ostvaruje oko 79 % nacionalnog dohotka, dok jug zaostaje sa samo 21 %. U radnom odnosu je 2013. godine bilo oko 25 miliona stanovnika to je pridonijelo BDP od 29 600 dolara po stanovniku. Od oko priblino 67 % stanovnitva koje radi u uslunim djelatnostima veina je s juga ili priobalnih krajeva u kojima je turizam kao grana privrede veoma razvijena. U industriji radi oko 28 % i to je uglavnom stanovnitvo na sjeveru koje radi u velikim industrijskim postrojenjima.Samo 4 % stanovnitva radi u poljoprivredi i to je stanovnitvo na jugu i oko prostora Padske nizije.Italija ima prosjenu stopu nezaposlenosti od oko 12 %. Od toga juni dio oko 20 %, a sjeverni dio manje od 7 %.Iako je kriminal najee najee povezan za jug i Sicilijansku mafiju, zadnjih godina je sve uestalija mafija na sjeveru koja koristi stanje u svijetu za svoje lino dobro. 8.1. Poljoprivreda

Kao i u veini Zapadnih zemalja poljoprivreda je u padu zadnjih godina. Oko 60 % povrine Italije zauzimaju poljoprivredne povrine i panjaci. Razliite vrste klime omoguuju uzgajanje razliitih poljoprivrednih kultura. Zemljoradnja je znaajnija od stoarstva.Od ukupne poljoprivredne povrine oranice ine 48 %, na vonjake i vinograde 9 %, livade i panjake 18 % i ume 18 %. Veu vrijednost u poljoprivrednoj proizvodnji daju stoarstvo sa 38 % i voarstvo i vinogradarstvo sa 27 %. Stoarstvo je razvijeno uglavnom u sjevernim planinskim krajevima Alpa. Razvoj stoarstva je samo djelimino usklaen sa potrebama mesne industrije, pa se velike koliine mesa uvoze.Sjever je karakteristian i po itu, industrijskom bilju, voarstvu i visoko produktivnom mlijenom stoarstvu, kao i govedarstvu i svinjogojstvu u planinskim dijelovima. Zbog mehanizacije i koritenja Padska nizija je postala jedan od glavnih dijelova u kojima se siju itarice. Od posebnog znaaja je suptropska zemljoradnja koja svrstava Italiju meu prve zemlje svijeta po proizvodnji agruma, maslinovog ulja i vina.Godinje se proizvede 600 tona pomorandi, 350 tona limuna i 100 hiljada tona mandarina. Glavni proizvodni region je agruma je Siilija i Kalabrija, tj. juni dio Italije. Italija zauzima prvo mjesto u izvozu limuna u svijetu.Maslina je karakteristina za itav Apeninski poluotok, ali je posebno rasprostranjena u junim krajevima, tj. Apuliji gdje je zastupljena 40 %.Italija spada u svjetski vane proizvoae vina koje se najvie gaji u: Toskani, Emiliji, Pijemontu na sjeveru i Siciliji i Apuliji na jugu. Vinogradarstvo se razvilo u Apuliji 20 %, Siciliji u junom dijelu Italije i u Pijemontu, Veneciji, Toskani i Emiliji na sjeveru. Italija je jedan od vodeih proizvoaa vina u svijetu, s tim da se esto smjenjuje sa Francuskom na prvom mjestu.Ma da ima raznovrsnu poljoprivrednu proizvodnju rasprostranjenu po cijelom poluotoku, Italija idalje ne moe da pokrije sve svoje potrebe. Neiskoristivi dijelovi za sijanje poljoprivrednih kultura su uglavnom na najviim dijelovima Alpa ili umoviti predjeli.U proizvodnji kukuruza, rie i penice prednjai sjeverni dio, tanije Lombardija i Padska nizija nad junim dijelom, dok u proizvodnji paradajza, maslina i mediteranskih kultura prednjai juni dio.

Slika 9: Iskoritenost zemlje[footnoteRef:11] [11: http://www.italy-map.info/mapimages/italy-land-use-map.jpg]

8.2. Industrija

Italija je veoma industrijalizovana drava zahvaljujui svom energetskom potencijalu i razvijenosti skoro svih vrsta industrije. Znaajan faktor za razvoj industrije predstavlja i postojanje velikog broja radne snage sa povoljnim kvalifikacijama. Sjever je veoma industrijalizovan u odnosu na juni dio. Na sjeveru ljudi rade u veim kompanijama koje zapoljavaju veliki broj radnika, dok su na jugu prisutne manja i srednja preduzea. Zbog uvoznih sirovina Italija je razvila crnu i obojenu metalurgiju. eljezare su uglavnom rasporeene blizu primorskih mjesta kao to je enova na sjeveru i Napulj na jugu.Italija ima zalihe boksita, olova i cinka. Zahvaljujui domaim i uvoznim sirovinama Italija je veliki proizvoa aluminijuma. Aluminijum i cink se najvie proizvode u Porto Margheri blizu Venecije. Dok se olovo proizvodi na Sardiniji.Jo jedna od grana industrije koja je veoma razvijena jeste fabrika automobila u kojoj prednjai kompanija FIAT sa preduzeima u Torinu, koje je sjedite ove kompanije, zatim Milanu, Modeni i Firenci na sjeveru i u Napulju na jugu. FIAT proizvodi i traktore, avione, turbine i maine.Brodogradnja je veoma bitna grana mainske industrije, a najvea brodogradilita su u: enovi, Veneciji i Trstu na sjeveru i u Napulju na jugu. Dok je elektronika industrija posebno zastupljena u Lombardiji.Italija raspolae sa raznovrsnom hemijskom industrijom, a najrasprostranjenije su: petrohemijska industrija, proizvodnja vjetakih ubriva i lakova. Petrohemijska industrija je locirana u Trstu i Veneciji na sjeveru i Napulju i Augusti na jugu. Centri ostalih grana industrije su Milan i Torino.Od grana lake industrije razvijena je tekstilna, koja se bazira na preradi na preradi uvoznih sirovina. Pamuna industrija je locirana u Lombardiji, dok se vunena industrija razvila u Pijedmontu i Veneciji na sjeveru.Industrija svile je locirana u gradu Komo, dok je proizvodnja hemijskih vlakana locirana u Torinu i Milanu. Prehrambena industrija Italije ima veliki izvozni znaaj. Povoljni prirodni uslovi su uticali na razvoj poljoprivrede. Na sjeveru je veoma razvijena mlinska industrija, industrija tjestenina i eera. Dok je na jugu rasprostranjena prerada voa i povra, ribe, dobijanje vina i maslinovog ulja.

Slika 10: Karta industrijskih centara Italije[footnoteRef:12] [12: http://www.italy-map.info/mapimages/italy-industry-map.jpg]

8.3. Energetika

Energetska privreda je ostvarila veliki napredak u Italiji. Italija je 2012. proizvela oko 300 milijardi kilovat sati struje. Sa podizanjem kapaciteta za preradu nafte i metana, njihova potronja je porasla. Oko 20 % energije daju hidrocentrale na sjeveru zemlje, dok je ostalo termalna, geotermika energija dobijena vulkanskom parom i solarnom energijom, koja se najvie dobija na jugu. U blizini Firence radi oko 25 elektrinih centrala koje koriste vulkansku paru.Italija uvozi naftu i ugalj. Uprkos tome na Siciliji su smjetena nalazita nafte, ali to nije dovoljno za njihove potrebe. Tri evrtine proizvedene energije ide na sjever Italije zbog potreba za rad industrijskih postrojenja. Broj nuklearnih elektrana je vrlo mali.Na sjeveru je vei broj hidroelektrana zbog rijeka sa veim padom i termoelektrana, dok je na jugu zastupljen manji broj elektrana, koje proizvode energiju pomou vulkanske pare ili nafte.

Slika 11: Rasporeenost elektrana i dalekovoda[footnoteRef:13] [13: http://www.geni.org/globalenergy/library/national_energy_grid/italy/italiannationalelectricitygrid.shtml]

8.4. Turizam

Turizam je vrlo znaajna i vana grana privrede u Italiji. Razvijene su sve vrste turizma: planinski na sjeveru, primorski u obalnom dijelu i na jugu, a u zadnje vrijeme sve veu panju turista privlae kulturno-historijske znamenitosti. Godinje je posjeti preko 47 miliona turista.Zbog veoma razvijenih autoputeva, zvanih auto-strade, turistima je olakan dolazak, a samim tim i kretanje kroz Italiju. Ali je infrastruktura dosta razvijenija na sjeveru u odnosu na juni dio. Najvei dio turista dolazi sa sjevera, naroito iz Njemake i zemalja Sjeverne Evrope,. Sjever Italije je dosta posjeeniji od juga, jer otprilike 100 hiljada stranih i domaih turista noi u sjevernom dijelu, dok u junom domaih 50 hiljada, a stranih 20 hiljada provede no. Dok su sami dolasci iznosili oko 30 hiljada u sjevernom dijelu, a u junom oko 10 hiljada domaih i 5 hiljada stranih turista.

Slika 12: Karta turistikih atrakcija Italije[footnoteRef:14] [14: http://www.mytripolog.com/wp-content/uploads/2012/08/detailed-italy-tourist-map-for-travelers.jpg]

9. ZAKLJUAK

Kroz ovaj rad su detaljno objanjene gotovo sve karakteristike Italije. Sjeverni i juni dio su veoma specifini dijelovi Italije koji se razlikuju u dosta karakteristika. Sjeverni dio se jako brzo razvija, dok juni dio pokuava da ga sustigne, ali to ide veoma sporo. Sporijem razvoju doprinose i lokalne mafije, korumpiranost vlade i politiara, kao i velika zastupljenost subtropske poljoprivrede na jugu, koja je tradicionalno prisutna i nije mogue tako lako izgraditi industrijska postrojenja. Dok brzom razvoju na sjeveru, osim ulaganja investitora u dananjem vremenu i prolost doprinosi i poloaj i blizina sa Srednjom Evropom, koja se smatra za jednu od najveih ekonomskih regija Evrope. Na sjeveru Italije ljudi su poslovni i brinu se vie o svojoj ekonomiji, dok su na jugu vie prisutni porodini ljudi koji uvaju tradiciju, bilo to kroz obiaje, tradicionalne poljoprivredne kulture i jela. Uprkos tome to se veoma razlikuju po prirodnogeografskim karakteristikama i kulturi, porijeklu stanovnitva i ekonomiji, oni su jedna nacija. Upravo ovakva raznolikost kultura, stanovnitva i objekata koji svjedoe o veoma bujnoj historiji privlae turiste i ljude svijeta da bolje upoznaju ovu zanimljivu dravu.

10. LITERATURA

1. Blaevi I., Pepeonik Z. (2002). Turistika geografija. Zagreb: kolska knjiga Zagreb2. Bradshaw M. (2002). World Regional Geography, Second Edition. New York: Mc Graw Hill.3. Gilbert M., Nilsson R. (2007). The A to Z of Modern Italy. Plymouth: Scarecrow Press, Inc. 4. Hamamdi, S. (2014). Savremene regionalno-geografske karakteristike Italije. Diplomski rad. Sarajevo: Odsjek za geografiju Prirodno-matematikog fakulteta Univerziteta u Sarajevu.5. http://survivinginitaly.com/2014/07/30/northern-italians-versus-southern-italians-are-they-really-that-different/, preuzeto 10.1.2015. 6. http://www.dgt.uns.ac.rs/download/regeo_e16p.pdf , preuzeto 10.1.2015.7. http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=28030, preuzeto 12.1.2015.8. http://www.lifeinitaly.com/tours/top-10-rivers, preuzeto 13.1.2015.9. http://www.lifeinitaly.com/travel/lakes-of-italy.asp, preuzeto 13.1.2015. 10. http://www.zainoo.com/en/italy/economy, preuzeto 14.1.2015. 11. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/it.html, preuzeto 15.1.2015. 12. ISTAT (2013), Italy in figures 2013. Rim: ISTAT13. eibovi, R., okovi E. (2003). Regionalna ekonomska geografija i Evropa. Beograd: Ekonomski fakultet Beograd.

11. POPIS TABLICA

1. Tabela 1 Broj izdatih viza i stranih dravljana u Italiji

12. POPIS ILUSTRACIJA

1. Slika 1: Reljefna karta Italije2. Slika 2: Klima Italije3. Slika 3: Koliina padavina4. Slika 4: Hidrografska karta Italije5. Slika 5: Vegetacija Italije6. Slika 6: Karta faune Italije7. Slika 7: Gustina naseljenosti Italije8. Slika 8: Rasprostranjenost kulturnih znamenitosti9. Slika 9: Iskoritenost zemlje10. Slika 10: Karta industrijskih centara Italije11. Slika 11: Rasporeenost elektrana i dalekovoda12. Slika 12: Karta turistikih atrakcija Italije

25