metoda analizy i specyfikowania wymagań na oprogramowanie

Analiza systemowa organizacji: opracowanie modelu jej działania, cel i szukanie rozwiązania

Jarosław Żeliński – analityk biznesowyPrezentacja prowadzonej działalności, sposobu prowadzenia procesu analizy i projektowania

oraz zasad współpracy

… listy … listy …

• Szanowny Panie, […] Jestem specjalistą w zakresie HR i poszukuję wspólnego języka z programistami tworzącymi czasami dla mnie oprogramowanie. Potwierdzam Pana zdanie - metody opisowe i zorientowane na przypadki nie są skuteczne a nawet powiem bezużyteczne gdyż programiści nie czytają ich do końca. Proszę o pomoc i z góry dziękuję.

… listy … listy …

• Jestem pod wielkim wrażeniem Pana artykułów, tym bardziej, że na przykładzie własnej firmy miałem okazję doświadczyć problemów wdrożeniowych, których przyczyny i skutki Pan opisuje. Niestety mimo najwyższej staranności i zaangażowania z naszej strony jeden z GoldPartnerów i jednocześnie laureat nagrody partnera roku firmy Microsoft zdołał "modelowo położyć na łopatki" nasz projekt. W związku z tym pewnie będę miał przyjemność popracować z Panem. Jak się domyślam, prawdopodobnie w ten właśnie sposób trafia do Pana większość klientów.

© Jarosław Żeliński IT-Consulting 4

O mnie…

Od 1991 roku w branży IT i zarządzaniaOd 1998 roku jako niezależny analityk, projektant i firma IT-Consulting.plDziesiątki publikacji w prasie branżowej i gospodarczejWykładowca: 2005-20012 Akademii Morskiej i Politechniki Warszawskiej, od 2014 wykładowca Wyższej Szkoły Zarządzania i Technik Informatycznych pod auspicjami PAN od 2014Kilkudziesięciu odbiorców usług doradczych, małe, średnie i duże firmy zarówno informatyczne jak i ich klienci oraz administracja publiczna.Poświadczenie bezpieczeństwa wydane przez ABW

Projekty anal ityczne między innymi dla…

Publikacje między innymi w …

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.lexipation.eu/Images/consortium/altec.jpg&imgrefurl=http://www.lexipation.eu/thePartnership.aspx&h=1522&w=3098&sz=207&hl=pl&start=10&sig2=UUFktAVyTaVS6_6kuUJong&tbnid=GLQedw6yFi0fXM:&tbnh=74&tbnw=150&eid=BRRYR9sxjJDAAYOL0K0O&prev=

http://www.vectra.pl/index.php

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.wedka.pl/webs/rusalka/images/logo.jpg&imgrefurl=http://www.wedka.pl/webs/rusalka/&h=192&w=200&sz=9&hl=pl&start=44&sig2=Pdj2GkE2t26gkRgU6-x8-w&tbnid=yFVpp16aCNX2vM:&tbnh=100&tbnw=104&eid=gxRYR-66Oo2MxAGX_tGyDg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://imagenes.acambiode.com/img-bbdd/paperlogo_s.jpg&imgrefurl=http://argentina.acambiode.com/producto_56547594751555840586705001140985.html&h=92&w=581&sz=10&hl=pl&start=1&sig2=V0FFEVqLxYFahK-73xGy8g&tbnid=RKYxL8qUqPAW7M:&tbnh=21&tbnw=134&eid=nxRYR6eIJYWMxAGctJG0Dg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.e-przetarg.pl/templates/lang-pl/images/datacomp.gif&imgrefurl=http://www.e-przetarg.pl/partner.php&h=58&w=230&sz=7&hl=pl&start=25&sig2=ULy2fXWQl-mVKtl0bD7w1Q&tbnid=5POCZxrnYqwf3M:&tbnh=27&tbnw=108&eid=1RRYR4OGMZi8wgGTo62oDg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://kst.tele.pw.edu.pl/kst2000/kst/htm/catalogue/logo/fca.gif&imgrefurl=http://kst.tele.pw.edu.pl/kst2000/kst/htm/catalogue/firmy_f.htm&h=74&w=113&sz=3&hl=pl&start=8&sig2=rpLhZ8G7eTjYFvIlk2n2pQ&tbnid=nA4LFYXOWZNKRM:&tbnh=56&tbnw=86&eid=8xRYR929LoW0wAHa9NG-Dg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.sap.com/poland/partners/description/infovide-matrix/logo_infovide-matrix.gif&imgrefurl=http://www.sap.com/poland/partners/description/infovide-matrix/index.epx&h=70&w=353&sz=12&hl=pl&start=2&sig2=tQKGHrzD2_L6FpM_iE9zCg&tbnid=_SOQnyD0tZ_51M:&tbnh=24&tbnw=121&eid=iBVYR93cLYeQwAGK-vGvDg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://zim.pcz.czest.pl/biznes/sponsorzy/1.jpg&imgrefurl=http://zim.pcz.czest.pl/biznes/sponsorzy.html&h=104&w=454&sz=12&hl=pl&start=7&sig2=-pv13oIjArnTvfSpXsFfeg&tbnid=Kqdhm68XnfF42M:&tbnh=29&tbnw=128&eid=rhVYR4m7EKauwAG1o7G9Dg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.telefonia.pilicka.net.pl/lokalni/petrotel_logo.GIF&imgrefurl=http://www.telefonia.pilicka.net.pl/lokalni/petrotel.htm&h=80&w=170&sz=3&hl=pl&start=2&sig2=0zjsmLedWD1WWbipOGHlVA&tbnid=ieA2UsGhuRnGCM:&tbnh=47&tbnw=99&eid=yBVYR-dbmLzCAZOjragO&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://dialog.pl/cms/upload/logo_nokia_siemens.png&imgrefurl=http://www.dialog.pl/kontakt_biuroprasowe_informacjeprasowe_szczegoly.php?obj=2423&h=65&w=120&sz=6&hl=pl&start=3&sig2=kVK2qnTE4tnr_H-0AWEEbQ&tbnid=C9wK7TgjUwtrGM:&tbnh=48&tbnw=88&eid=BhZYR5qaNYegwAHGq_G7Dg&prev=

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://www.edufest.info/images/logo%20Computerworld.jpg&imgrefurl=http://www.edufest.info/partners.php&h=278&w=1197&sz=46&hl=pl&start=1&sig2=QJnllETIMNs5Huxs2PxnTQ&tbnid=hEzBJOxrCo2ijM:&tbnh=35&tbnw=150&ei=vkugR6bnCJi8-gKipsHJDA&prev=/images?q=computerworld&gbv=2&svnum=10&hl=pl&newwindow=1

http://www.forbes.pl/


A na grzyba nam Pan Analityk? Przecież analizę zrobimy sami, a jak nie - to zrobi to dostawca.

Perspektywa obserwatora z ziemi (system geocentryczny)

Odkryta Prawda (system heliocentryczny)

Samodzielny ekspert a korporacja konsultingowa

– Zespoły realizują monumentalne realizacje jednak są to dzieła pojedynczych ludzi, zarówno Mona Lisa jak i freski w Kaplicy Sykstyńskiej powstały w głowie jednego człowieka.

– Strategiczne idee tworzone są przez pojedynczych ludzi, do wdrożenia ich może być wymagany sprawny zespół.– Wspólnie z moimi klientami Tworzę ich strategie i rozwiązania, które potem wdrażają zespoły dostawców tych

rozwiązań ….• Nie mam ograniczeń korporacyjnych na swoje pomysły, idee i rekomendacje, nie wiąże mnie żadna

polityka korporacyjna, kierunki myślenia wyznacza mi tylko klient i jego sytuacja.• Nie jestem związany umowami prowizyjnymi i lojalnościowymi z żadnym dostawcą oprogramowania.• Pracuję zawsze sam, pozwalają mi na to narzędzia wspierające obieg dokumentów oraz narzędzia

wspomagające analizę i projektowanie CASE. Zwalniają mnie one z ogromu żmudnej pracochłonności a Państwa z ponoszenia jej kosztów.

63.05.2023

Audyt i Analiza Biznesowa organizacji

Specyfikacje zorientowane na modele


Trzy poziomy analizy i opisu organizacji – elementy audytu

Źr. http://www.bptrendsassociates.com/

Strategia rynkowa, cele biznesowe

Procesy biznesowe, struktura organizacyjna, reguły biznesowe. To sposób w jaki firma realizuje cele biznesowe

Procedury i instrukcje, zasoby. Jak realizowane są poszczególne zadania

Celem prowadzenia audytu jest zrozumienie i udokumentowanie know-how organizacji: opracowanie modelu mechanizmu i zasad jej działania. Korzyścią z posiadania takiej dokumentacji jest możliwość bezpiecznej oceny i analizy wpływu rekomendowanych zmian oraz ochrona prawna.


Struktura organizacyjna

Bardzo ważny model z perspektywy analizy ról w procesach biznesowych. Wymaga formalizacji w toku analizy i projektowania


Struktura (model) motywacji biznesowej i strategii

Każda organizacja powinna mieć jasno określone cele i ich mierniki. Nowe rozwiązania mają im służyć i niczemu innemu.


Proces biznesowy: łańcuchy aktywności i ich cele

Modele procesów biznesowych to nie są detalicznie opisane czynności. To łańcuchy aktywności tworzące produkty biznesowe. Pozwalają zidentyfikować przepływ informacji, reguły biznesowe oraz wychwycić miejsca potencjalnej optymalizacji i naprawy.


Procedury realizacji wybranych aktywności w procesach

• W postaci listy:1. K jg kdjh dfk

1. Dk; fhkjdhgkldfj g2. Sdkj gkjdfh lfkd

2. Kdjh kjldfs g3. Sdk ghkjdf g

• W postaci diagramów i schematów blokowych

Detale wybranych aktywności w procesach są dokumentowane niezależnie lub wykorzystywane są dokumenty (np. procedury) istniejące w firmie.


Zestawienia

• Zestawienie: Słownik pojęć biznesowych

• Zestawienie: Lista reguł biznesowych

• Zestawienie: Wymagania biznesowe

Tych elementów nie „rysujemy” na schematach blokowych, powołujemy się na nie. W przeciwnym wypadku schematy te stają się bardzo złożone i nieczytelne. W tej postaci dołączane są także jako wymagania na oprogramowanie.


Grupy referencyjnych procesów jako szkielet analizy i audytu

Taki ogólny schemat, mapa podstawowych procesów, stanowi początek projektu, jego celem jest określenia zakresu projektu.


Rola zamawiającego

• Określenie celu i zakresu projektu– Jak brzmi kluczowe pytanie, na które szukamy odpowiedzi?– Kluczowe problemy jakie należy rozwiązać.– Oczekiwane efekty.

• Wyznaczenie ekspertów recenzentów, ich rola:– Dostarczanie danych i informacji– Recenzowanie powstających elementów dokumentacji

• Komunikacja:– Standardowo elektroniczny, interaktywny, rejestrowany obieg

dokumentów (platforma dostarczana przez Wykonawcę)– Spotkania w ustalonych odstępach czasu (raz, dwa razy w

miesiącu)


iteracje

Iteracyjny proces analizy

Analiza dokumentacji

Modele(hipoteza) Konsultacje z

ekspertami

Korekta modeli

Uwagi do modeli

Modele

Cel projektu Analiza celu biznesowego

Raport z analizy

Brak uwag

Opracowanie własne, Jarosław Żeliński

Określenie zakresu dalszych

działań


Konsultacje i internetowy przepływ informacji

analityk

Ekspert dziedzinowy

Ekspert dziedzinowy

Schemat blokowy - model

Panel dyskusyjny pomiędzy analitykiem

i ekspertami

(c) Jarosław Żeliński http://IT-Consulting.pl 18

Struktura produktów projektu

Opis (definicja) problemu

Zakres projektu (rozwiązania)

Procesy biznesoweDane biznesowe(dziedzina)

Reguły biznesowe

Koncepcja rozwiązania

Zmiany organizacyjne Automatyzacja Reorganizacja

procesów

Opis systemu informatycznego – wymagania i wdrożenie


Model jako uniwersalne narzędzie

• Opracowany w toku analizy model biznesowy może posłużyć jako uniwersalne narzędzie do innych analiz i projektów…

Model procesów

Modelowanie i optymalizacja

Specyfikacja kosztów działań

Specyfikacja procesów i kluczowych

mierników jakości

Specyfikacja wymagań na

oprogramowanie

Struktura organizacyjna

zasobów ludzkich


DOKUMENTACJA WYMAGAŃ JAKO PROJEKT LOGIKI DZIAŁANIA

Po opracowaniu raportu z analizy powstaje Specyfikacja wymagań. Jest to dokumentacja techniczna dla dostawcy oprogramowania. W tej postaci jest mniej ryzykowna niż przekazanie opisu i listy oczekiwań… Ta część dokumentacji jest adresowana dla developera: dostawcy rozwiązania.

Trudność z określaniem wymagań stawianych systemowi

• Problemy, w których rozwiązaniu mają pomóc budowane złożone systemy są zwykle „problemami złośliwymi” (Rittel i Webber, 1973). „Problem złośliwy” to taki skomplikowany problem, w którym jest tak wiele powiązanych ze sobą bytów, że nie istnieje jego ostateczna specyfikacja.

• Prawdziwy charakter problemu objawia się dopiero w miarę opracowywania rozwiązania.


Aplikacja i to czego od niej oczekujemy

W toku projektowania rozwiązania powstaje jego architektura. Każda wymagana aplikacja jest dokumentowana w sposób zrozumiały dla Zamawiającego jako lista wymaganych usług (np. system na pozwalać na tworzenia faktur i zarządzanie nimi)


Każda Usługa aplikacji ma swój scenariusz

Każda usługa aplikacji ma dedykowany opis (scenariusz) pozwalający na jej zrozumienie i przetestowanie czy całość jest spójna. Dla Dostawcy jest to test poprawności.


Logika biznesowa wymaga opisania jej jednoznacznie metodami zrozumiałymi dla developera

Wewnętrzna struktura każdej aplikacji ma opis jej struktury logicznej pozwalający na upewnienie się, że znane są zasoby wymagane, by każdy scenariusz usługi był możliwy do wykonania.


Detale…

• Detale opisujące to co ma realizować dostarczane oprogramowanie zawarte jest we wzorach dokumentów, słownikach pojęć, regułach biznesowych.

• Nie ma znaczenia to czy dostarczane oprogramowanie jest gotowe czy wykonywane jako dedykowane: pierwsze jest albo nie jest zgodne z wymaganiami (i dokonujemy wyboru) a drugie musi je spełniać…

… forum programistów …

• No naprawdę świetny dokument. Zajrzałem do tego pdf-a i muszę powiedzieć że treść i forma super, gratuluję. Gdyby każdy projekt w IT był robiony na podstawie takiej specyfikacji to może inaczej wyglądałyby proporcje projektów zakończonych do porzuconych.


WYBÓR DOSTAWCY I REALIZACJA

Po opracowaniu raportu z analizy powstaje Specyfikacja wymagań. Kolejny etap to…


Analiza, projektowanie i wdrożenie rozwiązania

W toku projektu jako Audytor bardzo dobrze poznaję organizację, później jako projektant doskonale rozumiem co i dlaczego jest wymagane. Rozumiejąc i znając specyfikę pracy Dostawcy, mogę merytorycznie nadzorować realizację w imieniu Zamawiającego.


Wybór dostawcy i wdrożenie

• Wybór dostawcy, zależnie od wymogów prawnych i sytuacji, ustalany jest indywidualnie.

• Od momentu wyboru dostawcy Analityk pełni rolę nadzoru autorskiego, w metodykach zwinnych (np. SCRUM) określaną jako Product Owner (lub Client Proxy).

ZamawiającyWykonawca Analityk Biznesowy


PODSUMOWANIE…


Jako firma:

• Od roku 1998 pracuję jako niezależny ekspert, firma doradczo-konsultingowa.

• Jako realizator usługi zapewniam na czas realizacji projektu:– Opisaną metodykę realizacji projektów analitycznych, wraz z niezbędnymi prawami

autorskimi do niej, w tym plan komunikacji, którą przedstawiam w ofercie i załączam do umowy.

– Metodykę zarządzania projektem.– Oprogramowanie wspomagające elektroniczny, bezpieczny przepływ informacji i

dokumentów pomiędzy ekspertami dziedzinowymi zamawiającego a Doradcą w celu bieżącego opiniowania produktów analizy.

– Oprogramowanie wspomagające zarządzania zadaniami w projekcie.– Narzędzia CASE (Computer Aided System Engineering), w pełni zgodne ze

standardowymi systemami notacyjnymi, źródłowe pliki projektowe tak powstałe są przekazywane wraz produktami umowy.

• Wszystkie dokumenty powstają w języku polskim (dopuszcza się słownictwo dziedzinowe IT w języku angielskim).


Jako ekspert:

• Bardzo dobrze znam zagadnienia z obszaru zarządzania i marketingu na poziomie pozwalającym sprawnie korzystać z takich dokumentów jak plany marketingowe, strategie przedsiębiorstwa, zarządzanie produktami oraz brać aktywny udział w ustalaniu treści takich dokumentów.

• Posiadam ponad 15 letnie doświadczenie w dużych firmach na stanowiskach związanych z marketingiem i strategią rynkową.

• Sprawnie posługuję się systemami pojęciowymi i notacjami: Business Motivation Model (http://www.omg.org/spec/BMM/), Business Process Modeling Notation (http://www.omg.org/bpmn/), Unified Modeling Language (http://www.uml.org/), Case Management Modeling and Notation (http://www.omg.org/spec/CMMN/).

• Znam i stosuję w praktyce zagadnienia z zakresu architektury korporacyjnej i SOA (Service Oriented Architekture), w szczególności architekturę, komponentową, zorientowaną na usługi.

• Znam i stosuje w praktyce obiektowe metody analizy i projektowania, wzorce architektoniczne i projektowe (w szczególności MVC/MVVM, wzorce Domain Driven Design i BCE).

• Znam i sprawnie posługuję się metodami zarządzania projektami opartymi na planowaniu i dokumentowaniu zakresu, terminów i kosztów prac.

http://www.omg.org/spec/BMM/

http://www.omg.org/bpmn/

http://www.uml.org/




Doświadczenie…

• Mam doświadczenie od 1991 roku w projektach IT, oraz w:– Bezpośredniej współpracy z zarządami firm, także dużych spółek giełdowych– W opisywaniu tego jak firmy działają, w ochronie know-how firm (prawo

autorskie i prawo o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)– W analizach i projektowaniu systemów informatycznych nawet dla bardzo

dużych firm i małych też– W nadzorowaniu prac dostawców oprogramowania

• Od 2004 roku, bez przerwy, funkcjonuję na rynku samodzielnie jako niezależny ekspert : analityk i projektant systemów.

• Jestem stale zapraszany na seminaria i konferencje w roli prelegenta• OD 2005 Wykładowca akademicki. Od roku 2014 na zaproszenie władz

uczelni, prowadzę wykłady na Wyższej Szkole Zarządzania i Technik Informacyjnych pod auspicjami Polskiej Akademii Nauk.


…wymagania na nowe rozwiązania muszą być oparte na faktach i realnych scenariuszach. Więc ile warte są wizje w projektach agile albo wydumane w toku warsztatowych burz mózgów litanie życzeń i pomysłów przyszłych użytkowników? Nie tylko moim zdaniem: nie są wiele warte i nie powinny być wymaganiami.


CZY MAMY CZAS I OCHOTĘ NA PREZENTACJE PRAKTYCZNĄ?Jeśli tak, to zapraszam … na dalszą prezentację lub spotkanie

Jarosław Żeliński – Analityk [email protected]://IT-Consulting.plGSM: 0-608 05 90 20

mailto:[email protected]

http://it-consulting.pl/