ministry of education lower primary phase for implementation in

Republic of Namibia

MINISTRY OF EDUCATION

LOWER PRIMARY PHASE

FOR IMPLEMENTATION IN 2015

FIRST LANGUAGE SYLLABUS

AFRIKAANS VERSION

GRADES 1 - 3

Ministry of Education National Institute for Educational Development (NIED) Privat Bag 2034 Okahandja Namibia © Copy right NIED, Ministry of Education, 2014 First Language Syllabus (Afrikaans Version) Grades 1-3 ISBN 978-99945-2-052-7 Printed by NIED Website: http://www.nied.edu.na Publcation date: 2014

http://www.nied.edu.na/

INHOUD

1. Inleiding ....................................................................................................................... 1

2. Rasionaal .................................................................................................................... 1

3. Doelstellings ............................................................................................................... 1

4. Insluitende Onderwys ............................................................................................... 1

5. Skakels met ander vakke en interkurrikulêre kwessies....................................... 2

6. Benadering tot onderrig en leer ............................................................................... 3

7. Vaardighede aan die einde van die fase ............................................................... 5

8. Omvang en volgorde – Pre-primêr tot graad 3 ..................................................... 7

9. Leerinhoud ................................................................................................................ 21

10. Evaluering .................................................................................................................... 59

9.1 Doel van evaluering .................................................................................................. 59

9.2 Soorte evaluering .................................................................................................... 59

9.3 Graadbeskrywings .................................................................................................. 60

10.4 Omskrywing van riglyne vir Deurlopende Evaluering (Besonderhede is beskikbaar

in die Junior Primary National Policy Guide) ............................................................................... 60

10.4.1 Informele Deurlopende Evaluering ........................................................................................ 60 10.4.2 Formele Deurlopende Evaluering .......................................................................................... 61

(Besonderhede oor rekordhouding is beskikbaar in die Junior Primêre Deurlopende

Evaluering Rekordvorms) ................................................................................................. 61

11. Woordelys ................................................................................................................. 62

1 NIED Sillabus: Eerste Taal Junior Primêre fase 2014

1. Inleiding

Hierdie sillabus sit die voorgenome leer en evaluering vir Afrikaans Eerste Taal vir grade 1 tot 3 van die Junior Primêre fase uiteen. As vak val Afrikaans Eerste Taal binne die "taalkundige en letterkundige" terrein van leer in die kurrikulum, maar het tematiese skakels met ander vakke oor die kurrikulum.

Die doelstellings, leerdoelwitte en vaardighede wat mekaar tussen vakke oorvleuel, is deel van noodsaaklike leer binne die totale kurrikulum. In ideale omstandighede sal 10 periodes (vir die grade 1 en 2) en 9 periodes (vir graad 3) per week vir die vak nodig wees.

2. Rasionaal

Gedurende die eerste drie jaar van formele skoolonderrig moet die leerders in alle vakke deur medium van die moedertaal, in hierdie geval Afrikaans, onderrig word. Die belangrikste oogmerk met die onderrig van Afrikaans in die Junior Primêre fase is om seker te maak dat leerders vaardighede aanleer wat ’n goeie grondslag sal lê vir geletterdheid, kommunikasie en syfervaardigheid. Al hierdie dinge is van groot belang vir die leerder se verdere onderrig.

Die wesenlike kenmerke van Afrikaans Eerste Taal is die vier taalvaardighede van luister en reageer, praat en kommunikeer, lees, en skryf. ’n Vyfde terrein van taalstruktuur, grammatika en taalgebruik word by die vier vaardighede ingesluit om die leerders se vermoë te ontwikkel om Afrikaans korrek te gebruik. Die klem val in hierdie stadium op die aanleer van taal om te kan kommunikeer, met begrip te kan lees en formeel en skeppend te kan skryf.

3. Doelstellings

Die doelstellings van Afrikaans Eerste Taal is om:

leerders in staat te stel om doeltreffend in Afrikaans te kommunikeer deur dit te praat, te lees en te skryf

leerders in staat te stel om hulle gedagtes, idees, ervarings en waardes te kan uitdruk as ’n noodsaaklike deel van persoonlike ontwikkeling

4. Insluitende Onderwys

Insluitende Onderwys is elke leerder se reg. Dit bevorder deelname aan of toegang tot die volle spektrum van opvoedkundige programme en dienste wat deur die opvoedkundige stelsel in hoofstroomskole beskikbaar gestel word. Die gedagte is om steun en erkenning te gee aan die uiteenlopendheid wat onder ALLE leerders aangetref word en om ALLE struikelblokke tot leer uit die weg te ruim.

Basiese Onderwys skep ’n toegeruste gemeenskap, soos in die vooruitsig gestel in Visie 2030, deur insluiting te bevorder. Leerders met leerprobleme en ander individuele behoeftes sal ingesluit word in ’n hoofstroomskool, en hulle behoeftes sal aandag kry deur verskillende onderrigmetodes te gebruik en, waar nodig, spesifieke leermateriaal te verskaf. Voorsiening sal gemaak word vir leerders wat so ernstig gestrem is dat hulle geen voordeel sal trek uit bywoning van insluitende skole nie. Dit sal volgens die behoeftes geskied met behulp van leerondersteuningseenhede, hulpeenhede of hulpskole totdat hulle ’n punt bereik waarop hulle in ’n insluitende skool opgeneem kan word, indien moontlik. Die sillabus, onderrigmetodes en materiaal word aangepas vir leerders in hierdie skole.

Die leerdergesentreerde benadering tot onderwys is by uitstek geskik vir leerders met spesiale leerbehoeftes, omdat dit bou op wat leerders reeds weet en kan doen, en hulle dan help om nuwe kennis en vaardighede aan te leer. Die sillabusraamwerk vir Insluitende Onderwys spesifiseer die vaardighede wat leerders met spesiale leerbehoeftes behoort te


kan bemeester. Individuele leerondersteuningsplanne moet daargestel word om die individuele leerproses vir leerders met spesiale leerbehoeftes te rig en te evalueer.

Meer riglyne oor hoe om vir leer en onderrig in ’n insluitende klaskamer te beplan, is saamgevat in die sillabusraamwerk vir Insluitende Onderwys (2012). Hierdie riglyne sal help om ALLE leerders toe te rus met die kennis, vaardighede en benaderings wat tot sukses sal lei in ’n wêreld wat toenemend ingewikkeld raak, vinnig verander en oor ’n magdom inligting en kommunikasietegnologie beskik.

Die Junior Primêre fase bied gelyke geleenthede vir seuns en meisies, en maak dit vir almal moontlik om op gelyke vlak deel te neem. Onderwysers moet leerders eenders sien en behandel, en alle leermateriaal moet op albei geslagte van toepassing wees.

Meisies toon gewoonlik ’n groter taalaanleg as seuns in die Junior Primêre fase, en die manlike en vroulike geslag gebruik taal op verskillende maniere. Hierdie verskille kan benut word as ’n hulpmiddel deur seuns en meisies tydens taallesse saam te groepeer. Waardes soos identiteit, gevoelens, keuses en strydpunte word dikwels in taallesse bespreek. Die verskillende houdings teenoor waardes waardeur manlike en vroulike denkwyses gevorm word, kan gebruik word om besprekings in die klaskamer te verryk.

5. Skakels met ander vakke en interkurrikulêre kwessies

Interkurrikulêre kwessies sluit in Omgewingsleer, MIV en Vigs, Bevolkingsopleiding, Opleiding vir Mensregte en Demokrasie, Inligting en Kommunikasietegnologie en Padveiligheid. Hierdie aspekte is ingesluit by die formele sillabus omdat dit alles gekoppel is aan bepaalde risiko's en uitdagings binne ons Namibiese gemeenskap. Al ons leerders moet verstaan:

wat die aard van hierdie risiko's en uitdagings is

wat die uitwerking daarvan op ons gemeenskap is, en

hoe dit in die plaaslike opset hanteer kan word.

Die grootste risiko's en uitdagings is uitgewys as:

omgee vir en die bestuur van ons natuurlike hulpbronne

die gevolge van MIV en Vigs

gesondheidsprobleme wat verband hou met besoedeling, swak sanitasie en afval

sosiale onsekerheid as gevolg van ongelykheid en bestuur wat regte en verantwoordelikhede ignoreer

swak nakoming van padveiligheidsmaatreëls, en

sake rakende globalisering.


Sommige vakke leen hulle meer tot die onderrig van interkurrikulêre sake as ander. Hierdie sillabus bevat meer voorbeelde van ander skakels met interkurrikulêre kwessies, maar net een voorbeeld van elke interkurrilulêre kwessie word hier onder gegee:

Omgewings-leer

MIV enVigs Bevolkings-

opleiding

Menseregte &

Demokrasie

Inligting & Kommunikasie-

tegnologie Padveiligheid

Graad 1

Diere: Skryf ’n storie oor ’n troetelhond

Graad 2

Praat en kommuni-keer: Bespreek hoe om siek mense te versorg

Graad 3

Skryf: Gee ’n beskrywing van die familie

Graad 1

Luister en reageer:

Luister na leerders wat verskillende tale praat

Graad 2

Gebruik die internet om inligting te vind

Graad 3

Lees: Lees die verkeers-reëls vir fietsryers

6. Benadering tot onderrig en leer

Die benadering tot onderrig en leer is gebaseer op die paradigma van leerdergesentreerde onderrig soos uiteengesit in ministeriële beleidsdokumente en die konsepraamwerk vir leerdergesentreerde onderrig. Hierdie benadering verseker optimale leerkwaliteit mits die beginsels toegepas word. Daarbenewens bly die tematiese/geïntegreerde benadering die fokuspunt van Junior Primêre onderrig en leer.

Die doel is om leer met begrip te ontwikkel, en daarmee saam die kennis, vaardighede en gesindhede wat kan bydra tot die ontwikkeling van die gemeenskap. Elke leerder bring ’n magdom kennis en sosiale ervarings saam skool toe, dinge waartoe die familie, die gemeenskap en wisselwerking met die omgewing bygedra het. Leer in die skool moet die leerder se bestaande kennis en ervarings benut, daarop voortbou, dit uitbrei en uitdagings daaraan stel.

Leerders leer op hulle beste wanneer hulle aktief betrokke is by die leerproses deur intensiewe deelname, bydraes en skeppende werk. Elke leerder is ’n individu met sy/haar eie behoeftes, leertempo, ervarings en vaardighede. Die onderwyser moet vir hierdie behoeftes van die leerder voorsiening kan maak en leerervarings daarvolgens kan aanpas. Leerstrategieë moet mekaar afwissel, maar buigsaam wees binne goed gestruktureerde lesaanbiedings. Alhoewel die taalvaardighede in hierdie sillabus afsonderlik gelys word, moet onderwysers in gedagte hou dat dit op ’n geïntegreerde manier onderrig moet word.

Met betrekking tot die leerdoelstellings en vaardighede wat bereik moet word, moet die onderwyser besluit wanneer dit die beste is om die leerinhoud breedvoerig te onderrig, wanneer dit gepas is om leerders inligting vir hulleself te laat ontdek of na te vors, wanneer hulle verruiming of verryking nodig het, wanneer bepaalde vordering in vaardighede of inligting nodig is, of wanneer die leerders aangemoedig moet word om hulle eie pad deur ’n bepaalde studieveld te vind.

Om in eerstetaalonderrig in groepe, in pare, alleen of as ’n klas te werk, moet die aanbieding georganiseer en doelgerig wees. Spanwerk moet waar moontlik aangemoedig word. Byvoorbeeld, daar kan baie maniere wees om ’n probleem op te los, en leerlinge wat in groepe werk, kan by mekaar leer. Dit is belangrik dat die take betekenisvol sal wees sodat leerders die sin daarin kan sien. Namate die leerders se persoonlike, sosiale en kommunikatiewe vaardighede ontwikkel, kan hulle stadigaan meer verantwoordelikheid kry om self hulle werk onder die onderwyser se leiding te beplan en te evalueer.


Baie leerders wie se moedertaal Afrikaans is, het reeds baie taalvaardighede en ’n uitgebreide woordeskat aangeleer nog voordat hulle skool toe is. Met ander leerders is dit egter nie die geval nie. By sommige leerders is die klankstelsel volledig ontwikkel. Die funksie van eerstetaalonderrig sal dan wees om uitspraak en vlotheid te verfyn en te ontwikkel. Party leerders sou ook omtrent die hele grammatikastelsel van die taal bemeester het, terwyl ander nog foute sal begaan as hulle op intuïsie staatmaak om uit te vind hoe die taal werk. Onderwysers moet bou op dit waarmee die leerders reeds vertroud is en hulle dan leer om taalstrukture reg te gebruik en hulle vermoë ontwikkel om die taal op meer gevorderde maniere aan te wend.

Die onderrig van Afrikaans moet ook beklemtoon dat taal ’n standaardvorm het wat gebruik moet word vir skryfwerk en formele situasies, terwyl die spreektaal wissel van baie formele en beleefde taal tot informele taal en sleng.

Daar moet baie voorbeelde van taal en gedrukte materiaal in die klaskamer wees. Elke klaskamer moet ’n leeshoekie hê met boeke van erkende skrywers, plaaslike stories, gediggies en prosa wat ontwikkel is in samewerking met die plaaslike gemeenskap, die leerders se eie skeppende werk en plakkate met die nodige toeligting. ’n Wye verskeidenheid media moet gebruik word om besprekings, rolspel en skeppende skryfwerk aan die gang te sit, van radiostasies wat in plaaslike tale uitsaai tot prente sonder woorde, aspekte van populêre kultuur en kinderkultuur.

Alhoewel min skole rekenaars vir leerders het, moet onderwysers ’n bewustheid van hedendaagse inligtingstegnologie by leerders in die Junior Primêre fase kweek. Daar is programme in woordverwerking, en skole met rekenaars moet dit installeer sodat onderwysers en leerders skryfwerk daarop kan doen. Leerders kan bewus gemaak word van inligtingstegnologie deur besprekings van plekke waar hulle rekenaars en inligtingstegnologie in die plaaslike omgewing sien en waarvoor dit gebruik word, en deur stories te lees en oor prente te gesels wat oor inligtingstegnologie handel. Dié wat toegang het tot rekenaars, moet aangemoedig word om daarop te werk en met hulle maats daaroor te gesels.

Hieronder is spesifieke benaderings om in gedagte te hou wanneer eerstetaalvaardighede (Afrikaans) onderrig word.

Luister en reageer

Informele en toevallige aanleer van taal moet in hierdie stadium baie klem kry om taalontwikkeling te stimuleer. Leerders moet dikwels na stories luister, rympies opsê en liedjies sing, en ook hulle eie stories, rympies en liedjies opmaak. Hulle moet bewus raak van die struktuur en woordeskat van die Afrikaanse taal en goeie luistervaardighede ontwikkel. Hulle moet baie geleentheid kry om deur hulle reaksies te wys dat hulle die taal verstaan.

Praat en kommunikeer

Leerders moet weet hoe om doelgerig in aanvaarbare Afrikaans te kommunikeer. Hulle moet taalstrukture korrek aanwend en aangemoedig word om spontaan, selfversekerd en verbeeldingryk te gesels.

Lees

Lees is ’n belangrike vaardigheid in taalontwikkeling en noodsaaklik vir lewenslange leer. Leerders moet fonologiese vaardighede, woordeskat en klankleer baasraak en leer om leesstukke te analiseer en te verstaan ten einde vlot en met begrip te kan lees. Leesbewustheid kom na vore wanneer leerders verhoudings tussen klanke en simbole begin raaksien (klankleer). Die onderrig van klankleer is ’n uiters belangrike aspek van lees en


moet sistematies, opeenvolgend en binne verband onderrig word. Leesonderrig moet egter nie begin voordat leerders ’n goeie begrip het van die klanke van Afrikaans en snap hoe hulle verander en aangepas kan word nie (fonologiese bewustheid).

Leerders moet aangemoedig word om ’n verskeidenheid verhalende en vakliteratuur te lees en te hanteer en om die internet en ander tegnologie te gebruik as dit beskikbaar is. Dit is uiters belangrik dat onderwysers goeie leesgewoontes en ’n liefde vir lees by leerders kweek. Die ekstra leesperiode wat in die kurrikulum ingebou is, moet gebruik word om ’n leeskultuur te bevorder sowel as om "trae" lesers aan te moedig om plesier uit lees te put.

Skryf

Leerders moet daagliks doelgerigte en betekenisvolle skryfwerk in Afrikaans doen om goeie handskrifvaardighede te ontwikkel, skryfgewoontes, spelvaardighede en -metodes en kreatiwiteit te vestig, en om hulle voor te berei vir die eise wat die volgende jare aan hulle gaan stel. Hulle moet leer om hulle eie werk na te gaan en kwaliteit werk te lewer. Handskrifvaardighede moet pertinent onderrig word in gereelde handskriflesse en ook voortdurend aandag geniet in alle ander vakke wanneer nodig.

Taalstruktuur, grammatika en taalgebruik

Die reëls en beginsels van die Afrikaanse taal sluit in die korrekte gebruik van leestekens en grammatika, klankleer (en uitspraak), woordsoorte, tye, woordbou, woordeskat, sinsbou en spelreëls. In baie gevalle moet leerders hierdie beginsels doelbewus aanleer sodat hulle die nodige vaardighede het om in hulle daaglikse taallesse te gebruik. Dit bly egter baie belangrik dat leer lekker, interessant en sinvol sal wees en dat die stelreëls van Afrikaans, wanneer dit goed vasgelê is, op geïntegreerde wyse toegepas sal word.

7. Vaardighede aan die einde van die fase

Wanneer hulle met graad 1 in die Junior Primêre fase begin, behoort alle leerders sosiaal, emosioneel, kognitief en fisiek gereed te wees om met formele onderrig in Afrikaans te begin. Die eerste vyf weke in graad 1 behoort gewy te word aan skoolgereedheidsaktiwiteite.

Wanneer hulle graad 3 Afrikaans in die Junior Primêre fase voltooi het, moet leerders oor die volgende vaardighede beskik:

Luister en reageer

Leerders luister aandagtig, aktief en ondersoekend na mondelinge voorlesings, en reageer op verskillende maniere om begrip en waardering te toon. Hulle toon belangstelling in en respek vir die spreker deur die regte lyftaal en nieverbale optrede.

Praat en kommunikeer

Leerders kommunikeer duidelik en samehangend deur gebruik te maak van wisselende woordeskat, korrekte grammatika en sinsbou, akkurate uitspraak en gepaste intonasie. Hulle lewer uitgewerkte kort praatjies en gee die belangrikste besonderhede in logiese volgorde weer met inagneming van die doel van die praatjie en die gehoor.

Hulle dra by tot besprekings deur inligting uit te ruil, gedagtes te deel, opinies uit te spreek, gepaste vrae te vra en aktief deel te neem. Hulle toon goeie interaktiewe vaardighede en sosiaal-aanvaarbare gedrag soos om beurte te maak om te praat en ander se standpunte te respekteer.


Lees

Leerders lees ’n verskeidenheid verhalende en inligtingstekste op hulle eie vir plesier, inligting en persoonlike ontwikkeling. Hulle identifiseer sinne en sinsnedes wat in tekste gebruik word om betekenis, belangstelling en emosie te skep. Hulle identifiseer die karakters se optrede en gee hulle menings oor karakters en gebeurtenisse.

Hulle pas hulle kennis van die Afrikaanse klanksisteem toe, hulle voorspel, sien onderlinge verbande raak, ontleed woorde en herlees of lees verder om die betekenisse van woorde in hulle konteks te ontsyfer. Hulle lees akkuraat en vlot genoeg om te verstaan wat hulle lees, en hulle lees hardop met korrekte uitspraak en intonasie, uitdrukking, tempo en volume.

Hulle vra vrae, korrigeer hulleself, stop en herlees om hulle te help om te verstaan wat hulle lees. Hulle vertel die kernpunte van ’n teks in volgorde en weet wat die strekking van die storie is. Hulle identifiseer letterlike inligting, maak moeiliker afleidings en maak gevolgtrekkings oor wat in die teks gebeur.

Hulle kyk na ’n verskeidenheid visuele materiaal soos boeke, prenteboeke, koerante, tydskrifte, diagramme, tabelle, kaarte, DVD's, televisie, films, internet (waar beskikbaar) met 'n spesifieke doel, begrip en kritiese onderskeiding.

Skryf

Leerders skryf letters en syfers reg met eenvormige grootte en spasiëring en toon ritme, goeie tempo, korrekte liggaamshouding en potloodgreep.

Hulle skryf heelwat skeppende stukkies wat gepas is vir hulle lesers en doel, gegrond op bekende idees en ervarings, ontwikkel karakters en gebruik storielyne met ’n begin en ’n einde. Hulle skryf ’n verskeidenheid formele skryfstukkies wat gepas is vir hulle lesers en doel, en gebruik aanvaarbare skryfreëls en korrekte spelling

Taalstruktuur, grammatika en taalgebruik

Leerders gebruik hoofletters, punte, vraagtekens en uitroeptekens reg. Hulle gebruik afkappingstekens om verkortings aan te dui en kommas om items in ’n lys van mekaar te skei. Hulle noem, identifiseer en gebruik soortname, eiename, telbare en ontelbare naamwoorde en versamelname asook werkwoorde, voorsetsels en byvoeglike naamwoorde.

Hulle gebruik die teenwoordige, verlede en toekomende tyd reg asook stellings, vrae en uitroepe. Hulle vorm veelvoudige sinne met behulp van voegwoorde en gebruik vakverwante woordeskat op gepaste wyse en met die regte uitspraak. Hulle pas hulle kennis van klankleer, woordbou en spelreëls toe.


8. Omvang en volgorde – Pre-primêr tot graad 3

Die volgende tabel word gebruik om die ontwikkeling van vaardighede, kennis en gesindhede in die Junior Primêre fase aan te dui. Die leerinhoud vir Pre-primêr is egter nie by hierdie sillabus ingesluit nie; dit kan in die Pre-primêre sillabus nageslaan word.

LUISTER EN REAGEER

PRE-PRIMÊR GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

AANDAGTIGE LUISTER EN GEPASTE REAKSIE

Luister na stories, rympies en liedjies vir die pret en wys dat hulle dit geniet

Luister aandagtig na stories, rympies en liedjies vir die pret en wys dat hulle dit geniet deur emosionele reaksie teenoor karakters en gebeurtenisse te toon

Luister aandagtig na stories, rympies en liedjies vir die pret en wys dat hulle dit geniet deur emosionele reaksie teenoor karakters en gebeurtenisse te toon

Luister aandagtig na stories, rympies, liedjies, raaisels en grappies vir die pret en wys dat hulle dit geniet deur emosionele reaksie teenoor karakters en gebeurtenisse te toon

Vertel dele van ’n storie in hulle eie woorde oor

Vertel ’n storie oor en gee die hoofstorielyn

Vertel ’n storie oor en gee die hoofgedagte en ’n paar besonderhede

Vertel ’n storie oor en gee die hoofgedagte en besonderhede

Luister na en reageer op mondelinge opdragte

Luister na en reageer op mondelinge opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting

Luister na en reageer op mondelinge opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting

Luister na en reageer op ’n opeenvolging van mondelinge opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting

Herhaal ’n opeenvolging van 3 tot 4 woorde

Luister na en herhaal mondelings ’n opeenvolging van 2 enkelvoudige 4 tot 5 woord sinne

Luister na en herhaal mondelings ’n opeenvolging van 3 enkelvoudige sinne of 1 veelvoudige sin

Luister na en herhaal mondelings ’n opeenvolging van 4 enkelvoudige sinne of 1 veelvoudige sin en 1 enkelvoudige sin

Reageer met 'n tekening, mimiek of rolspel



Toon aanvaarbare luistergedrag deur te wag vir ’n beurt om te praat sonder om in die rede te val

Toon aanvaarbare luistergedrag deur te wag vir ’n beurt om te praat sonder om in die rede te val en deur bedagsaam te reageer

Toon aanvaarbare luistergedrag deur te wag vir ’n beurt om te praat, gepaste lyftaal te gebruik, vrae te vra om duidelikheid te kry en eie menings te gee

Toon aanvaarbare luistergedrag deur te wag vir ’n beurt om te praat, gepaste lyftaal te gebruik, kommentaar te lewer en eie menings uit te spreek deur saam te stem of te verskil


PRAAT EN KOMMUNIKEER


VLOT, SELFVERSEKERDE EN VERBEELDINGRYKE KOMMUNIKASIE

Gesels spontaan en met selfvertroue oor hulleself en hulle omgewing

Gesels spontaan en met selfvertroue



Gebruik alledaagse taal vlot en met verbeelding, uitdrukking, korrekte intonasie en uitspraak, en gebruik kennis van grammatika en woordeskat



Gebruik beleefde taal om te groet, verlof te vra, iemand te bedank en om te verskoning vra

Gebruik beleefde taal om te groet, verlof te vra, iemand te bedank, om verskoning te vra en hulleself voor te stel



GEBRUIK VAN TAAL

Vertel stories Vertel stories met behulp van enkelvoudige sinne en korrekte taalstruktuur

Vertel voorbereide en onvoorbereide stories met behulp van enkelvoudige en veelvoudige sinne en korrekte taalstruktuur

Vertel voorbereide en onvoorbereide stories met behulp van enkelvoudige en veelvoudige sinne en korrekte taalstruktuur

Sê rympies op en sing liedjies

Sê rympies op en sing liedjies

Sê rympies en gediggies op, sê tongknopers en sing liedjies

Sê rympies op, vra raaisels, vertel grappies, sing liedjies en voer ’n eenvoudige dialoog op

Herroep/vertel persoonlike ervarings

Herroep/vertel persoonlike ervarings

Herroep/vertel algemene nuusgebeure

Herroep/vertel ervarings en gee uitdrukking aan gevoelens en menings

Beskryf ’n item, voorwerp, dier of gebeurtenis/ervaring

Beskryf ’n item, voorwerp, dier, persoon of gebeurtenis/ervaring

Beskryf ’n dier, persoon of gebeurtenis/ervaring

Verduidelik in eenvoudige taal hoe verskillende goed werk

Verduidelik deur te sê hoe verskillende goed werk

Verduidelik eenvoudige prosesse; hoe verskillende goed werk; gee aanwysings



Gee inligting deur ’n eenvoudige proses te beskryf

Gee inligting deur ’n proses te beskryf

Doen navraag deur vrae te vra om inligting te kry

Doen navraag deur vrae te vra om inligting te kry

Doen navraag deur onderhoude met mense te hê vir ’n bepaalde doel

Beantwoord vrae deur enkelvoudige sinne te gebruik

Beantwoord vrae deur enkelvoudige sinne en korrekte taalstruktuur te gebruik

Beantwoord vrae deur enkelvoudige en veelvoudige sinne te gebruik asook korrekte taalstruktuur

Beantwoord vrae deur enkelvoudige en veelvoudige sinne te gebruik asook korrekte taalstruktuur

Lug ’n eenvoudige mening en gee ’n rede daarvoor

Lug ’n eenvoudige mening en gee ’n rede daarvoor

Gee ’n opdrag

BEPLANNING EN AANBIEDING VAN INLIGTING

Berei 'n eenvoudige wys-en-vertel voor en bied dit aan

Berei daaglikse nuus voor en bied dit aan; sê wie, wat, wanneer en waar

Berei ’n eenvoudige praatjie voor en bied dit aan; sê wie, wat, wanneer en hoekom; dit moet ’n begin, ’n middel en ’n einde hê

Berei ’n kort praatjie voor; sê wie, wat wanneer, waar en hoekom; dit moet ’n begin, ’n middel en ’n einde hê; visuele hulpmiddels; maniere om luisteraars se aandag te kry

LEES

WAARNEMINGSVAARDIGHEDE

Demonstreer visuele en ouditiewe vaardighede




FONOLOGIESE BEWUSTHEID EN ARTIKULASIE

Identifiseer woorde in sinne

Tel en manipuleer eenvoudige woorde in sinne en tel lettergrepe in eenvoudige woorde

Manipuleer selfstandige naamwoorde in sinne, en tel en herken lettergrepe in eenvoudige woorde

Brei sinne uit deur besonderhede by te voeg, en tel en manipuleer lettergrepe in meerlettergrepige woorde

Identifiseer rymwoorde

Identifiseer rymwoorde en onderskei tussen kort en lang vokaalklanke

Identifiseer rymwoorde en onderskei tussen kort en lang vokaalklanke

Identifiseer en vervang rymwoorde en onderskei tussen kort en lang vokaalklanke



Herken beginklanke (foneme) in eenvoudige woorde

Herken en manipuleer beginklanke (foneme) in eenvoudige woorde

Herken en manipuleer begin- en eindklanke (foneme) in eenvoudige woorde

Herken en manipuleer begin-, middel- en eindklanke (foneme) in eenvoudige woorde

Herken en herhaal beginklanke in woorde



Voeg saam en verdeel eenlettergrepige woorde (beginklanke en eindklanke wat rym)

Voeg saam en verdeel eenlettergrepige woorde met tweeletter samevoegings (beginklanke en eindklanke wat rym)

Voeg saam en verdeel eenlettergrepige woorde met drieletter samevoegings (begin- en eindklanke wat rym)

ORGANISERING EN BASIESE KENMERKE VAN GESKREWE TEKSTE

Verwys terloops daarna dat skryfwerk gelees word van links na regs en van bo na onder, dat prente en skryfwerk betekenis oordra en dat woorde van mekaar geskei word deur spasies

Sien raak dat geskrewe werk gelees word van links na regs en van bo na onder, dat prente en skryfwerk betekenis oordra en dat woorde van mekaar geskei word deur spasies

Demonstreer dat skryfwerk gelees word van links na regs en van bo na onder

Demonstreer dat skryfwerk gelees word van links na regs en van bo na onder

Demonstreer die regte manier om ’n boek te hanteer deur dit regop te hou, en verduidelik dat ’n boek ’n voor- en 'n agterblad het

Demonstreer die regte manier om ’n boek te hanteer deur die boek regop te hou, en verduidelik dat ’n boek ’n voorste en 'n agterste buiteblad en ’n titel het

Demonstreer die regte manier om ’n boek te hanteer deur dit regop te hou, en verduidelik dat ’n boek ’n voorste en 'n agterste buiteblad, ’n titel en ’n skrywer het

Demonstreer die regte manier om ’n boek te hanteer deur dit regop te hou, en verduidelik dat ’n boek ’n voorste en 'n agterste buiteblad, ’n titel, ’n skrywer en ’n illustreerder het

KLANKLEER

Verwys terloops na die alfabet en noem ’n paar enkelklanke

Herken lettername en letterklanke, en die volgorde van die alfabet



Lees drieletterwoorde met kort vokaalklanke

Lees drieletterwoorde met kort vokaalklanke

Lees graadvlakwoorde wat begin of eindig met tweeletter-amevoegings

Lees graadvlakwoorde wat begin of eindig met tweeletter-samevoegings

Lees graadvlakwoorde wat begin of eindig met tweeletter-samevoegings



Lees graadvlakwoorde wat begin met drieletter-samevoegings

Lees graadvlakwoorde wat begin met drieletter-samevoegings

Lees graadvlakwoorde met dubbelklanke

Lees graadvlakwoorde met dubbelklanke, bv. aa, ee, oo, uu

Lees graadvlakwoorde wat dubbelklanke bevat

Lees graadvlakwoorde met tweevokaalklanke, bv. ie, ou, oe, ui

Lees graadvlakwoorde met tweevokaalklanke

Lees graadvlakwoorde met diftonge

Lees graadvlakwoorde met tweeklanke (diftonge), bv. ooi

Lees graadvlakwoorde met tweeklanke

Hersien graadvlak-woordeskat en sigwoorde



INTERPRETASIESTRATEGIEË

Interpreteer prenteboeke deur dit te "lees" en ’n storie op te maak




Interpreteer eenvoudige tekste deur voorspellings en kennis van ’n paar enkelklanke

Interpreteer onbekende woorde en tekste deur kennis van klankleer

Interpreteer onbekende woorde en tekste deur voorspellings, kontekstuele leidrade en kennis van klankleer

Interpreteer onbekende woorde en tekste deur voorspellings, kontekstuele leidrade en kennis van klankleer

Lees weer of lees verder om onbekende woorde en tekste te interpreteer

Lees weer of lees verder om onbekende woorde en tekste te interpreteer

LEESBEGRIPSTRATEGIEË

Gebruik begripstrategieë om betekenis te gee: gebruik prentleidrade, skryfwerk en eie ervarings

Gebruik begripstrategieë om betekenis te gee: gebruik persoonlike ervarings en kennis, prentleidrade, titels en opskrifte

Gebruik begripstrategieë om betekenis te handhaaf: gebruik persoonlike ervarings en kennis, prentleidrade, skryfwerk, selfondervraging, selfkorrigering, stop en herlees

Gebruik begripstrategieë om betekenis te handhaaf: gebruik persoonlike ervarings en kennis, prentleidrade, skryfwerk, selfondervraging, selfkorrigering, stop en herlees



BEGRIP

"Lees" ’n prenteboek en vertel dit oor of dramatiseer om begrip te toon

Lees ’n eenvoudige storie en vertel dit oor en dramatiseer om begrip te toon

Lees ’n storie en vertel dit oor en dramatiseer om begrip te toon

Lees stories, rympies en gediggies en vertel dit oor en dramatiseer om begrip te toon

Plaas prentjies in die regte volgorde en vertel die storie oor

Plaas prentjies en eenvoudige geskrewe sinne in volgorde om ’n storie te maak

Plaas inligting soos prentjies en sinne in logiese volgorde om betekenis te verleen

Plaas inligting soos sinne, prente, diagramme en resepte in logiese volgorde

Gesels oor stories en beantwoord maklike letterlike vrae

Beantwoord eenvoudige letterlike vrae en eenvoudige moeiliker (afleibare) vrae gegrond op 'n teks

Beantwoord eenvoudige letterlike vrae en eenvoudige moeiliker (afleibare) vrae gegrond op 'n teks, en gee menings oor gebeurtenisse en karakters

Beantwoord eenvoudige letterlike vrae en eenvoudige moeiliker (afleibare) vrae gegrond op 'n teks, en gee menings en uitsprake oor gebeurtenisse en karakters

Gee ’n kort opsomming van ’n eenvoudige teks

STILLEES EN HARDOP LEES MET DOEL EN BEGRIP

Wees bewus van die behoefte en begeerte om te lees

Demonstreer die behoefte en begeerte om te lees

Demonstreer die behoefte en begeerte om onafhanklik te lees

Demonstreer die behoefte en begeerte om onafhanklik te lees

Maak asof hulle ’n prenteboek met of sonder skrif "lees" met doel en begrip

Lees ’n verskeidenheid graadvlak verhalende tekste stil of hardop met doel en begrip

Lees ’n verskeiden-heid graadvlak verhalende tekste stil of hardop teen ’n aanvaarbare tempo, met doel en begrip

Lees ’n verskeiden-heid graadvlak verhalende tekste stil of hardop teen ’n aanvaarbare tempo, met doel en begrip

Lees ’n verskeidenheid graadvlak feitelike tekste en visuele materiaal om spesifieke inligting te vind



Lees voorbereide graadvlak tekste hardop met begrip, korrekte uitspraak, vlotheid, gevoel, akkuraatheid en met inagneming van gewoontes

Lees voorbereide graadvlak tekste hardop met begrip, korrekte uitspraak, vlotheid, gevoel, akkuraatheid en met inagneming van gewoontes

Lees voorbereide graadvlak tekste hardop met begrip, korrekte uitspraak, vlotheid, gevoel, volume, tempo, akkuraatheid en met inagneming van gewoontes



Lees onvoorbereide graadvlak leesboeke met ’n mate van begrip, akkuraatheid, vlotheid en gevoel



REAKSIE OP LETTERKUNDE

Identifiseer karakters en belangrike gebeurtenisse

Identifiseer karakters, agtergrond en belangrike gebeurtenisse

Identifiseer karakters, agtergrond en eenvoudige storielyne

Identifiseer struktuur in tekste – ’n begin en ’n einde

Identifiseer struktuur in tekste – ’n begin en ’n einde

Identifiseer sinne en sinsnedes wat gevoel aandui

SKRYFWERK

HANDSKRIF

Demonstreer die aanvanklike ontwikkeling van fyn-motoriese beheer, hand-oog koördinasie, hand-dominansie, potloodgreep en sitposisie

Demonstreer fyn-motoriese beheer, hand-oog koördinasie, handdominansie, potloodgreep en liggaamshouding

Demonstreer korrekte potloodgreep en liggaamshouding

Demonstreer korrekte potloodgreep en liggaamshouding

Demonstreer die aanvanklike ontwikkeling van ritmiese handskrifbewegings deur gebruik te maak van links-na-regs, bo-na-onder oriëntasie

Demonstreer vaardigheid in vinnige, ritmiese skryf deur gebruik te maak van links-na-regs, bo-na-onder oriëntasie

Demonstreer skryfritme en -tempo

Demonstreer skryfritme en -tempo

Skryf eie naam Gebruik drukskrif en skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met korrekte vorm, eenvormige grootte en spasiëring

Gebruik drukskrif en skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met korrekte vorm, eenvormige grootte en spasiëring

Gebruik drukskrif en skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met korrekte vorm, eenvormige grootte en spasiëring



SKRYF

Demonstreer die noodsaaklikheid van en die behoefte om te skryf




Skryf diktee van twee enkelvoudige 4-5 woord sinne

Skryf diktee van drie enkelvoudige of twee veelvoudige sinne

Skryf diktee van vier of meer enkelvoudige sinne of twee of meer veelvoudige sinne

Skep en skryf eie stories van omtrent vyf enkelvoudige sinne

Skep en skryf eie stories van vyf tot ses enkelvoudige en veelvoudige sinne met ’n titel, ’n begin en ’n einde

Skep en skryf eie stories van ses of meer enkelvoudige en veelvoudige sinne met ’n titel, ’n begin, ’n middel en ’n einde, en karakters en agtergrond

Skryf eenvoudige gediggies

Skryf eenvoudige gediggies

Skryf eenvoudige gediggies met rym of vrye vers

Skryf herinneringe van persoonlike ervarings met ’n begin en ’n eenvoudige einde, en gebruik stellings met wie, wat en wanneer

Skryf herinneringe van persoonlike ervarings met ’n begin en ’n eenvoudige einde, en gebruik stellings met wie, wat en wanneerr

Skryf herinneringe van persoonlike ervarings met ’n begin, ’n middel en ’n einde, en gebruik stellings met wie, wat, wanneer, waar, hoekom en hoe

Gee feitelike beskrywings deur gebruik te maak van 4 - 5 enkelvoudige sinne

Gee feitelike beskrywings deur gebruik te maak van 4 - 5 enkelvoudige en veelvoudige sinne

Gee feitelike beskrywings deur gebruik te maak van 5 - 6 enkelvoudige en veelvoudige sinne en ’n temasin

Gee eenvoudige beskrywings om te wys hoe dinge werk. Gebruik 3 of 4 enkelvoudige sinne

Gee eenvoudige beskrywings om te wys hoe dinge werk. Gebruik 4 of 5 enkelvoudige en veelvoudige sinne

Gee eenvoudige beskrywings om te wys hoe dinge werk. Gebruik 5 of meer enkelvoudige en veelvoudige sinne

Skryf eenvoudige prosedures of ’n stel opdragte oor hoe om iets te doen

Maak ’n lys van eenvoudige prosedures, en gee ’n stel opdragte, ’n resep of stappe in ’n eksperiment wat beskryf hoe om iets te doen



Skryf eenvoudige vrae om inligting te bekom met wie, wat, wanneer en hoekom

Skryf eenvoudige vrae om inligting te bekom met wie, wat, wanneer en hoekom

Skryf eenvoudige vrae vir ’n onderhoud om inligting te bekom met wie, wat, wanneer, hoekom en hoe

Skryf eenvoudige stellings om opinie en regverdiging daarvoor aan te dui

Skryf eenvoudige stellings om opinie en regverdiging daarvoor aan te dui

Skryf kaartjies en eenvoudige uitnodigings



Skryf ’n vriendskaplike brief met ’n datum, aanhef, inhoud, einde en naam

METODES OM SKRYFWERK TE VERBETER

Skryf netjiese, leesbare, afgeronde stukkies deur gebruik te maak van self-redigering waardeur woorde bygevoeg word om meer betekenis te gee, hoofletters en punte korrek gebruik word en sommige spelfoute reggemaak word

Skryf netjiese, leesbare, afgeronde stukkies deur gebruik te maak van self-redigering waardeur woorde bygevoeg en uitgehaal word om meer betekenis te gee, verskeie leestekens en grammitika reg gebruik word en sommige spelfoute reggemaak word

Skryf netjiese, leesbare, afgeronde stukkies deur gebruik te maak van self-redigering waardeur woorde en sinne bygevoeg, uitgelaat of verander word, die meeste leestekens en grammitka reg gebruik word en die meeste spelfoute reggemaak word


TAALSTRUKTUUR, GRAMMATIKA EN TAALGEBRUIK

HOOFLETTERS EN LEESTEKENS


Gebruik hoofletters vir die eerste woord in ’n sin en name van troeteldiere en mense

Gebruik hoofletters vir die eerste woord in ’n sin en name van troeteldiere en mense, dae van die week, maande van die jaar en die eerste woord van ’n boek se titel

Gebruik hoofletters vir die eerste woord in ’n sin en name van troeteldiere en mense, dae van die week, maande van die jaar, die eerste woord van ’n boek se titel, sleutelwoorde in titels, spesiale dae en vakansiedae, dorpe, stede en lande, voorletters van mense se name, en nasionaliteite en tale

Gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin

Gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin en ’n vraagteken aan die einde van ’n vraag

Gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin, ’n vraagteken aan die einde van ’n vraag en ’n uitroepteken om gevoel uit te druk

Gebruik afkappingstekens vir eenvoudige weglatings

Gebruik kommas om items in ’n reeks van mekaar te skei

Gebruik kommas om items in ’n reeks van mekaar te skei

WOORDSOORTE

Gebruik soortname en eiename

Identifiseer, benoem en gebruik soortname en eiename

Identifiseer, benoem en gebruik telbare en ontelbare selfstandige naamwoorde en versamelname

Gebruik voornaamwoorde, ek, jy, hy, sy, dit, ons, hulle en julle (onderwerp) en hulle en julle (voorwerp)





Gebruik besitlike voornaamwoorde, my/myne, jou/joune, sy/syne, haar/hare

Gebruik besitlike voornaamwoorde, my/myne, jou/joune, sy/syne, haar/hare

Gebruik besitlike voornaamwoorde, my/myne, jou/joune, sy/syne, haar/hare, ons/ons s’n, hulle/hulle s'n

Gebruik gewone werkwoorde

Identifiseer, noem en gebruik gewone werkwoorde

Identifiseer, noem en gebruik gewone werkwoorde

Gebruik eenvoudige voorsetsels

Gebruik eenvoudige voorsetsels

Gebruik voorsetsels

Gebruik eenvoudige byvoeglike naamwoorde

Gebruik byvoeglike naamwoorde as woorde wat selfstandige naamwoorde beskryf

Identifiseer, benoem en gebruik byvoeglike naamwoorde as woorde wat selfstandige naamwoorde beskryf

Gebruik bywoorde as woorde wat ’n werkwoord beskryf

TEENWOORDIGE TYD EN VERLEDE TYD

Gebruik die teenwoordige tyd en verlede tyd (net mondelings) om handelinge te beskryf deur gebruik te maak van werkwoorde

Verander die werkwoorde van die teenwoordige na die verlede tyd, bv. spring/ het gespring; praat/ het gepraat

Verander die werkwoorde van die teenwoordige na die verlede tyd, bv. koop / het gekoop; vra/ het gevra

Verander die werkwoorde van die teenwoordige na die verlede tyd, bv. stop/ het gestop; nooi/ het genooi

TOEKOMENDE TYD

Gebruik bekende werkwoorde (net mondelings), bv. Ek sal môre by my ouma gaan kuier.

Gebruik bekende werkwoorde bv.

Ons sal môre na my pa toe gaan /Ons sal nie môre na my pa toe gaan nie.

Gebruik bekende werkwoorde, bv.

Die diere sal by die watergat kom drink. /Die diere sal nie by die watergat kom drink nie.

Gebruik bekende werkwoorde, bv.

Volgende jaar sal ek (nie) in graad 4 wees (nie) en my suster sal kom kuier.

SINSBOU, REËLS EN BEGINSELS

Verbind sinne met "en" (net mondelings)

Vorm enkelvoudige sinne met voegwoorde soos en en of

Vorm enkelvoudige en veelvoudige sinne met voegwoorde soos of, toe, maar en omdat

Vorm enkelvoudige en veelvoudige sinne deur sinne te verbind met voegwoorde wat tyd/opeenvolging uitdruk (eerstens, daarna, toe, terwyl, voor, ná)



Gebruik modale werkwoorde kan om vermoë of waarskynlikheid uit te druk, en mag om verlof te vra

Gebruik modale werkwoorde kan (vermoë of waarskynlikheid), mag (verlof) en moet (behoefte)

Gebruik modale werkwoorde kan, mag, moet, kon, moes en wou

Gebruik onbepaalde telwoorde soos ’n paar, baie, en ’n bietjie

Gebruik onbepaalde telwoorde soos ’n paar, baie, 'n bietjie, ’n klomp, sommige, enige, geen

Gebruik onbepaalde telwoorde soos ’n paar, baie, 'n bietjie, ’n klomp, sommige, enige, geen, almal, elke, albei

Gebruik aanwysende voornaamwoorde soos hierdie en daardie



WOORDBOU

Herken eenlettergrepige woorde en verdeel tweelettergrepige woorde in lettergrepe

Herken eenlettergrepige woorde en verdeel twee- en drielettergrepige woorde in lettergrepe

Identifiseer eenvoudige homofone en maak die regte keuses met die skryf van stories/diktee, bv. hart/hard, ly/lei

Identifiseer eenvoudige homofone en maak die regte keuses met die skryf van stories/ diktee, bv. styl/steil

Identifiseer eenvoudige homofone en gebruik hulle op die regte manier

Identifiseer eenvoudige manlike en vroulike woorde

Identifiseer manlike en vroulike woorde met betrekking tot die familie

Identifiseer manlike en vroulike woorde met betrekking tot mense en diere

Las agtervoegsel "end" aan waar die spelling van die oorspronklike woord dieselfde bly, bv. singend, werkend

Las agtervoegsels aan, bv. "lik" (paslik), "tig" (aandagtig), "er" (onderwyser)

Identifiseer en pas eenvoudige sinonieme en antonieme by mekaar





Verduidelik en gebruik eenvoudige spreekwoorde, bv. jou lippe aflek

Vorm die meervoud van bekende selfstandige naamwoorde deur byvoeging van "s", bv. beker (bekers); man (mans)

Vorm die meervoud van bekende selfstandige naamwoorde deur byvoeging van "s", bv. hoender (hoenders); seun (seuns)

Vorm die meervoud van selfstandige naamwoorde deur byvoeging van "s", bv. vader (vaders); letter (letters)

Vorm die meervoud van selfstandige naamwoorde deur byvoeging van "e", bv. boek (boeke); woord (woorde)

Vorm die meervoud van selfstandige naamwoorde deur byvoeging van "e" en die verdubbeling van die eindmedeklinker by woorde met kort klinkers bv. pot (potte); kat (katte)

Vorm die meervoud selfstandige naamwoorde met lang klinkers (dubbelklanke) deur die weglating van die een klinker en die toevoeging van "e", bv. skaap (skape)

Vorm die meervoud selfstandige naamwoorde met lang klinkers (dubbelklanke) deur die weglating van die een klinker en die toevoeging van "e", bv. skaap (skape)

Vorm meervoude van ander selfstandige naamwoorde, bv. kind (kinders); bed (beddens)

Vorm meervoude van ander selfstandige naamwoorde, bv. bees (beeste); kas (kaste)

SPELLING

Klank eenvoudige woorde deur gebruik te maak van kennis van letter/klankverbande



Verdeel woorde deur gebruik te maak van beginklanke, eindklanke en letterkombinasies

Verdeel woorde deur gebruik te maak van beginklanke, eindklanke, letterkombinasies en lettergrepe

Verdeel woorde deur gebruik te maak van beginklanke, eindklanke, letterkombinasies en lettergrepe



Skryf bo-oor en langs eenvoudige, dikwels gebruikte sigwoorde, bv. as, op, soos, en, die, dit, is, my, jou, of

Skryf bo-oor en langs woorde en maak woorde om nuwe woorde en dikwels gebruikte graadvlaksigwoorde te spel, bv. party, na, eendag, was, waar

Skryf bo-oor en langs woorde en maak woorde, gebruik onthou-speletjies om nuwe woorde en dikwels gebruikte sigwoorde te spel, bv. jou, moenie, hulle

Visualiseer hoe ’n woord lyk: visuele patrone, lengte van woorde, vorms van woorde en kenmerke van woorde, bv. klein woordjies binne groot woorde

Visualiseer hoe ’n woord lyk: visuele patrone, lengte van woorde, vorms van woorde en kenmerke van woorde, bv. tweeklanke, diftonge en meervoude

Visualiseer hoe ’n woord lyk: visuele patrone, lengte van woorde, vorms van woorde en kenmerke van woorde, bv. tweeklanke, diftonge en agtervoegsels

Gee alternatiewe spellings en laat leerders die regte een kies

Verwys na "selfgemaakte" prent-woordeboeke, "probeer-en-leer" boekies, woordkaarte, plakkate teen die mure, en vra onderwysers en ander volwassenes om te help



Gebruik ’n metode soos "kyk, sê, bedek, visualiseer, skryf, kontroleer" om woorde op hulle eie aan te leer



TOEPASSING VAN SPELREËLS

Ná ’n kort klinker verdubbel die medeklinker om ’n meervoud te vorm, bv. bom - bomme; kar - karre

Ná ’n lang klinker verdwyn een van die klinkers en "e" word aangelas om meervoude te vorm, bv. soom - some; paal - pale

Verdubbel die laaste letter by eenlettergrepige woorde met ’n kort klinker voor ’n agtervoegel aangelas word, bv. mal - maller, dop - doppe; sel - selle


9. Leerinhoud

Graad 1-leerders moet gedurende die eerste termyn vir ten minste vyf weke deelneem aan skoolgereedheidsaktiwiteite voordat formele onderrig begin. Verwys na die dokument, A School Readiness/Preparatory Programme (5 weeks), uitgegee deur NIED in 2011.

LUISTER EN REAGEER

VAARDIGHEID/ ONDERWERP

GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

Binne ’n passiewe woordeskatomvang van ten minste 2 000 woorde:



Aandagtige luister en gepaste reaksie

Leerdoelwit Leerders luister aandagtig en toon begrip deur gepas te reageer

Vaardighede Leerders moet die volgende kan doen:



luister aandagtig na geskikte stories, rympies en liedjies vir die pret en toon waardering deur met gevoel te reageer op karakters en gebeurtenisse

- bespreek en beantwoord vrae oor stories, rympies en liedjies

vertel ’n storie mondelings oor, insluitend die hoofstorielyn, met prente of aksies, in die korrekte volgorde

luister na en reageer op verbale opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting

luister aandagtig na geskikte stories, rympies en liedjies vir die pret en toon waardering deur met gevoel te reageer op karakters en gebeurtenisse

- bespreek en beantwoord vrae oor stories, rympies en liedjies

vertel ’n storie mondelings oor, insluitend die hoofstorielyn en ’n paar besonderhede, met prente of aksies, in die korrekte volgorde

luister na en reageer op verbale opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting

luister aandagtig na geskikte stories, rympies en liedjies, raaisels en grappies vir die pret en toon waardering deur met gevoel te reageer op karakters en gebeurtenisse

- bespreek tekste, beantwoord vrae en gee inligting in enkelvoudige en samegestelde sinne

- luister na die radio en TV (indien beskikbaar)

vertel ’n storie mondelings oor, insluitend die hoof storielyn en ’n paar besonderhede, met prente of aksies, in die korrekte volgorde

luister na en reageer op opeenvolgende verbale opdragte, boodskappe, aankondigings en inligting



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Aandagtige luister en gepaste reaksie vervolg…

herhaal 2 opeenvolgende enkelvoudige 4 tot 5 woord sinne korrek, bv. Ek hou van my pop. Sy dra ’n groen rok.

luister, reageer dan met tekeninge, mimiek en rolspel

wys aanvaarbare luistergedrag - luister met respek na die

spreker sonder om hom in die rede te val; behou oogkontak

- neem ander se menings in ag en tree altyd hoflik op

- werk saam as ’n groep met besprekings, rolspel, namaak, mimiek, sang en gesels deur gebruik te maak van paslike strategieë, bv. beurte maak om te praat

herhaal 3 opeenvolgende enkelvoudige sinne of een veelvoudige sin korrek, bv. Ek het ’n kat. Haar naam is Wollie. Sy eet muise. Ek het ’n kat met die naam Wollie en sy eet muise.


wys aanvaarbare luistergedrag - luister met respek na die

spreker, toon gepaste liggaamstaal en gevoel en behou oogkontak

- neem ander se menings in ag en reageer deur eie menings op ’n hoflike manier te gee

- werk saam as ’n groep met bespreking, rolspel, namaak, mimiek, sang, rympies opsê en gesels, deur gebruik te maak van paslike strategieë, bv. beurte maak om te praat,vrae te vra om duidelikheid te kry

- wys sensitiwiteit vir ander se regte en gevoelens, stem saam of verskil op ’n hoflike manier, lewer kommentaar/stel idees voor

herhaal 4 opeenvolgende enkelvoudige sinne of 1 veelvoudige sin en 1 enkelvoudige sin korrek, bv. Op pad huis toe het dit gereën. My klere het nat geword. Ek het koud gekry. Ek het ’n warm bad geneem. Op pad huis toe het dit gereën en my klere het nat geword. Ek het koud gekry.


wys aanvaarbare luistergedrag - luister met respek na die spreker,

toon gepaste liggaamstaal en gevoel en behou oogkontak

- neem ander se menings in ag en reageer deur saam te stem of te verskil en eie menings uit te spreek

- werk saam as ’n groep met bespreking, rolspel, namaak, mimiek, sang, rympies opsê en gesels, deur gebruik te maak van paslike strategieë, bv. beurte maak om te praat,vrae te vra om duidelikheid te kry, en kommentaar te lewer op wat na vore gekom het

- wys sensitiwiteit vir ander se regte en gevoelens, stem saam of verskil op ’n hoflike manier, lewer kommentaar/stel idees voor of brei uit op idees en gee terugvoering


PRAAT EN KOMMUNIKEER VAARDIGHEID/ ONDERWERP

GRAAD 1 GRAAD 2

GRAAD 3

Vloeiende, vrymoedige en vindingryke kommunikasie

Leerdoelwit

Leerders kommunikeer vloeiend, vrymoedig en vindingryk

Vaardighede

Leerders moet die volgende kan doen:

Vaardighede



kommunikeer spontaan en vrymoedig, gee eie idees, menings en ervarings weer deur middel van gepaste beskrywings en aksiewoorde

- ontwikkel die tongspiere, bv. bewegings van links na regs en van bo na onder

- gebruik nieverbale strategieë (oogkontak, korrekte liggaamshouding) om doeltreffend te kommunikeer; hou kulturele verskille in gedagte



-



gebruik alledaagse taal vloeiend en met gevoel, en met die regte intonasie en uitspraak

- gebruik graadvlakkennis van grammatika en woordeskat tydens gesprekke

- oefen om nuwe woorde te gebruik



- oefen om nuwe woorde te gebruik en verduidelik betekenisse binne sinsverband



- oefen om nuwe woorde te gebruik en verduidelik betekenisse binne sinsverband

- stop aan die einde van ’n sin



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Vloeiende, vrymoedige en vindingryke kommunikasie (vervolg)

- stop aan die einde van ’n sin tydens ’n gesprek

- stop aan die einde van ’n sin - laat die stemtoon effens opgaan

by die vra van ’n vraag - rus tussenin met die opnoem

van items op ’n lys

- laat die stemtoon effens opgaan by die vra van ’n vraag

- rus tussenin met die opnoem van items op ’n lys

- verander stemtoon om ’n uitroep en/of emosie te wys

- laat die onbepaalde lidwoord weg voor ontelbare selfstandige naamwoorde (Ek hou van roomys)

- laat die onbepaalde lidwoord weg

voor ontelbare selfstandige naamwoorde (Ons eet baie rys)



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Vloeiende, vrymoedige en vindingryke kommunikasie (vervolg)

gebruik beleefde taal om te groet, toestemming te vra, iemand te bedank, verskoning te vra en hulleself voor te stel



Doelwitte van taal Leerdoelwit

Leerders gebruik die taal doeltreffend vir verskillende doeleindes

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


vertel stories met behulp van enkelvoudige sinne en regte taalstruktuur

- in die verlede tyd

vertel voorbereide en onvoorbereide stories met behulp van enkelvoudige en veelvoudige sinne en regte taalstruktuur in die verlede tyd

vertel voorbereide en onvoorbereide stories met behulp van enkelvoudige en veelvoudige sinne en regte taalstruktuur - in die verlede tyd

sê rympies op en sing liedjies - speel taalspeletjies

vertel/onthou persoonlike ervarings

- gebruik die verlede tyd - beskryf ’n handeling en ’n gevolg,

bv.

sê rympies en gediggies op, sê tongknopers en sing liedjies

- speel taalspeletjies

vertel/onthou persoonlike ervarings en algemene nuusgebeure

- gebruik die verlede tyd

sê rympies op, vra raaisels en vertel grappies, sê gediggies op, sing liedjies, en voer ’n eenvoudige dialoog op

- speel taalspeletjies - voer ’n eenvoudige dialoog op, bv.

’n gesprek tussen twee mense

vertel/onthou persoonlike ervarings en algemene nuusgebeure, en spreek ’n gevoel of mening daaroor uit



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Doelwitte van taal (vervolg)

Ek het te veel geëet[handeling] daarom was ek siek [gevolg]

beskryf ’n item, voorwerp, dier of gebeurtenis/ervaring

- wys dit en praat daaroor; alledaagse nuus

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. Dit is my troetelskilpad. Sy naam is Skillie. Hy eet slaaiblare.

- beskryf ooreenkomste en verskille, bv. Hierdie blaar is dieselfde kleur as daardie een

- gebruik die verlede tyd, bv. Ek het ’n vis gesien. Dit was ’n grote.

- gebruik die toekomende tyd, bv. Ek sal môre sewe jaar oud wees.

verduidelik in eenvoudige terme hoe goed werk

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. My speelgoedkarretjie beweeg as ek hom stoot. Hy het wiele wat in die rondte draai.

- beskryf oorsaak en gevolg (die idee dat een ding ’n ander ding veroorsaak), bv.

Die hond het my skoen stukkend gekou [oorsaak] daarom moes ek ’n nuwe paar koop [gevolg]

beskryf ’n item, voorwerp, dier of gebeurtenis/ervaring

- wys dit en praat daaroor; alledaagse nuus

- gebruik die teenwoordige tyd - beskryf ooreenkomste en

verskille, bv. My suster het lang hare net soosek, maar hare is swart.

- gebruik die verlede tyd, bv. Gister het ek by Maria gekuier..

- gebruik die toekomende tyd, bv. Ek sal môre aan die resies deelneem.

verduidelik hoe dinge werk - gebruik die teenwoordige tyd bv.

’n Fiets werk as jy die pedale trap en die wiele in die rondte draai.

- gebruik die verlede tyd - beskryf oorsaak en gevolg (die

idee dat een ding ’n ander ding veroorsaak), bv. Ons het nie baie reën gehad nie [oorsaak] daarom sal die oes nie goed wees nie [gevolg]

beskryf ’n dier, persoon of ’n gebeurtenis/ervaring

- alledaagse nuus - gebruik die teenwoordige tyd - beskryf ooreenkomste en

verskille, bv. Die eland is amper soos die koedoe, maar hy is groter en sy horings lyk anders.

- gebruik die verlede tyd, bv. Gister het ek by Maria gekuier.

- gebruik die toekomende tyd, bv. Ons sal môre plaas toe gaan.

verduidelik eenvoudige prosesse, hoe iets werk of gee aanwysings

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. - Dit is hoe ’n muisvalletjie werk ... So kom ek by die huis …



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Doelwitte van taal (vervolg)

vind uit deur vrae te vra om inligting te kry

- gebruik die teenwoordige tyd om vrae te vra met wie, wat,wanneer en waarom

beantwoord vrae deur enkelvoudige sinne en die regte taalstruktuur te gebruik

- stel Ja/Nee vrae, antwoorde en negatiewe stellings op, bv.

Hou jy van lekkers?

Ja, ek hou van lekkers.

Nee, ek hou nie van lekkers nie.

gee inligting deur ’n eenvoudige prosedure te beskryf

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. (Ek wil vir jou vertel hoe om ’n saadjie te plant/’n koek te bak/’n speletejie te speel)

vind uit deur vrae te vra om inligting te kry

- gebruik die teenwoordige tyd om vrae te vra met wie, wat, wanneer en waarom

beantwoord vrae deur enkelvoudige en veelvoudige sinne en die regte taalstruktuur te gebruik

- stel Ja/Nee vrae, antwoorde en negatiewe stellings in die teenwoordige en verlede tyd op, bv.

Het jy huis toe gehardloop?

Ja, ek het huis toe gehardloop.

Nee, ek het nie huis toe gehardloop nie.

maak ’n stelling - gebruik die teenwoordige tyd en

gee ’n rede, bv. Ek hou van (my maatjie) want (hy speel met my

gee inligting deur ’n eenvoudige prosedure te beskryf

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. (Dit is wat gebeur as jy ys warm maak)

vind uit deur onderhoude met

mense te voer met ’n bepaalde doel

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. vra mense hoe hulle kos by hulle huise bêre

beantwoord vrae deur enkelvoudige en veelvoudige sinne en die regte taalstruktuur te gebruik

- stel Ja/Nee vrae, antwoorde en negatiewe stellings in die teenwoordige en verlede tyd op

maak ’n stelling - gebruik die teenwoordige tyd en

gee ’n rede, bv. Ek hou van (eiers) want (hulle smaak lekker en is goed vir my)

- Ek dink (ons moet water spaar) want (ons damme is amper leeg)



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

gee ’n opdrag

- Gaan speel buite - Laat my alleen - Maak die klaskamer aan die kant

voor jy huis toe gaan

Die beplanning en aanbied van inligting

Leerdoelwit

Leerders beplan en gee inligting

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


bied voorbereide, alledaagse nuus aan met verwysing na wie, wat, wanneer en waar, bv. My pa en ek (wie) het verlede week (wanneer) dorp toe gegaan (waar) en ’n sak mielies teruggebring (wat)

lewer ’n eenvoudige, voorbereide praatjie met verwysing na wie, wat, wanneer, waar en waarom, en met ’n duidelike begin, middel en einde

- gebruik uitgesoekte onderwerpe

lewer voorbereide, kort praatjies met verwysing na wie, wat, wanneer, waar en waarom; met ’n duidelike begin, middel en einde; gebruik visuele hulpmiddels en basiese strategieë om luisteraars te boei, bv. oogkontak


LEES

Perseptuele vaardighede

Leerdoelwit

Leerders toon waarnemingsvaardighede

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


demonstreer visuele persepsie: - visuele diskriminasie - visuele opeenvolging - figuur-agtergrond differensiasie - vormkonstantheid - visuele geheue - visuele analise en sintese



demonstreer ouditiewe persepsie: - ouditiewe diskriminasie - ouditiewe opeenvolging - ouditiewe geheue - ouditiewe sluiting - ouditiewe analise en sintese - ouditief-visuele integrasie

demonstreer ouditiewe persepsie:

- ouditiewe diskriminasie - ouditiewe opeenvolging - ouditiewe geheue - ouditiewe sluiting - ouditiewe analise en sintese - ouditief-visuele integrasie

demonstreer ouditiewe persepsie: - ouditiewe diskriminasie - ouditiewe opeenvolging - ouditiewe geheue - ouditiewe sluiting - ouditiewe analise en sintese - ouditief-visuele integrasie

Fonologiese bewustheid en artikulasie

Leerdoelwit:

Leerders toon fonologiese bewustheid en artikulasie

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


tel die aantal woorde in sinne, en laat uit of vervang woorde in sinne, bv. Ek het huis toe gehardloop (vervang"gehardloop"met"gestap").

Vervang selfstandige naamwoorde en verander woordorde in ’n sin om die betekenis te verander, bv. Die kwaai vrou het die klein hondjie gejaag. Die kwaai hond het die klein vroutjie gejaag.

Brei sinne uit deur die byvoeging van sinsnedes/meer besonderhede, bv. Hy slaap in die bed. Hy slaap altyd in die groot bed by my huis.



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Fonologiese bewustheid en artikulasie (vervolg)

klap en tel lettergrepe in woorde

identifiseer en tel lettergrepe in eenvoudige woorde

laat uit en vervang lettergrepe in woorde om nuwe of onsin-woorde te maak, bv. Sê"potlood", sê dit weer sonder die"lood" (pen) bv. sê"potloodl"maar in plaas van"lood"sê ‘"klip" (penklip)

identifiseer en tel lettergrepe in meerlettergrepige woorde

laat uit en vervang lettergrepe in woorde om nuwe of onsin-woorde te maak

identifiseer rymwoorde in rympies en liedjies, bv. Trippe trappe trone, varkies in die bone

identifiseer rymwoorde in rympies en liedjies, bv. Een twee, koppie tee

identifiseer en vervang rymwoorde in rympies en liedjies, bv. Trippe trappe trone (tone,skone, lone) varkies in die bone

identifiseer kort klinkerklanke in eenlettergrepige woorde, bv. man, pen, pot, son

identifiseer lang klinkerklanke, bv. maan, loof, plaas, reën

onderskei tussen kort en lang klinkerklanke in eenlettergrepige woorde, bv. bot (kort), boot (lank); bes (kort), bees (lank)

onderskei tussen kort en lang klinkerklanke in meerlettergrepige woorde, bv. karee: "a" is kort en"ee"is lank, lawaai: "a" is kort en ‘"aai" is lank

identifiseer beginklanke (foneme) in eenlettergrepige woorde en vervang foneme om nuwe woorde te vorm, bv. sê die woord "man", in plaas van "m" sê "p" (pan)

herken en maak herhalings van beginklanke in woorde, bv. slange swem stadig

identifiseer begin- en eindklanke (foneme) in eenvoudige eenlettergrepige woorde en vervang foneme om nuwe woorde te vorm, bv. sê die woord"rat", in plaas van "r" sê "m" (mat); sê die woord "rat", in plaas van "t" sê "k" (rak)

herken en maak herhalings van beginklanke in woorde, bv. Piet plant polle in die pad

identifiseer begin-, middel- en eindklanke (foneme) in eenlettergrepige woorde, vervang en laat foneme weg

herken en maak herhalings van klanke in sinne, bv. slordige Sarie sit stil en sê sy is skaam



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Fonologiese bewustheid en artikulasie (vervolg)

voeg saam en verdeel begin- en eindklanke, bv. d-op; m-an

voeg saam en verdeel begin- en eindklanke insluitend tweeletter-samevoegings, bv. kl-ap; br-uin

voeg saam en verdeel begin- en eindklanke insluitend drieletter-klanke, bv. str-aat; spr-ing

Organisering en kenmerke van gedrukte werk

Leerdoelwit:

Leerders begryp die organisering en die basiese kenmerke van gedrukte werk

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


volg woorde van links na regs, bo na onder en bladsy vir bladsy

- oefen die oogspiere - besef dat gedrukte werk betekenis

oordra en spreektaal verteenwoordig, en dat woorde deur spasies van mekaar geskei word

- herken eie naam en eenvoudige sigwoorde uit die omgewing, en "lees" soms woorde uit die omgewing, bv. STOP tekens, etikette

- herken kenmerkende eienskappe van ’n sin, bv. dat die eerste woord met ’n hoofletter geskryf word en 'n leesteken aan die einde het

- identifiseer die titel van 'n boek

wys die regte manier om boeke te hanteer, bv. hou die boek regop, wees bewus van die voorste en agterste omslag, blaai versigtig

lees gedrukte werk van links na regs, bo na onder en bladsy vir bladsy

- oefen die oogspiere - besef dat gedrukte werk

betekenis oordra en spreektaal verteenwoordig, en dat woorde deur spasies van mekaar geskei word

- identifiseer basiese leestekens in gedrukte werk

- identifiseer die titel van ’n boek, illustrasies, die skrywer en die illustreerder


lees gedrukte werk van links na regs, bo na onder en bladsy vir bladsy

- oefen die oogspiere - besef dat gedrukte werk betekenis

oordra en spreektaal verteenwoordig, en dat woorde deur spasies van mekaar geskei word

- gebruik kenmerke wat tekste orden, soos inhoudsopgawe, indeks en sub-opskrifte

- identifiseer die titel van ’n boek, opskrifte, illustrasies, die skrywer en die illustreerder




GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Klankleer

Leerdoelwit

Leerders onthou en gebruik kennis van klankleer as hulle bekende woorde lees


herken lettername en letterklanke en volgorde van die alfabet

- klanke en lettername van kort en lang klinkers

- klanke en lettersimbole van medeklinkers

- sorteer woorde volgens eerste letters (bad, bus, baba, byt)

- lettername bly dieselfde maar die klanke wat hulle verteenwoordig, kan verander, bv. die"e" in se, red

- lang"e"-klank, bv. see, gee, vee

lees drieletterwoorde met kort klinkerklanke, bv. k-a-t, p-e-n, s-i-t, d-o-m, h-u-t

lees bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings begin reg, bv. bl, br, dr, sm, sn, sp

- sorteer woorde volgens samevoegings, bv. (blom, blou, bles)

leer bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings eindig, reg, bv. -nk, -nd, -st





- sorteer woorde volgens eerste letters (tafel, tas, televisie, tol)

- lettername bly dieselfde maar die klanke wat hulle verteenwoordig, kan verskil, bv. die"u"in bus en

uniform; die "e" in bed en in esel - lang"e"-klank, bv. see, gee, vee

lees drieletterwoorde met kort klinkerklanke, bv. k-a-t, p-e-n, s-i-t, d-o-m, h-u-t

lees bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings begin reg, bv. kr, fr, gl, sl

- sorteer woorde volgens samevoegings, bv. (drom, dryf, drup, druk)

lees bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings eindig, reg, bv. -mp, -nt





- lettername bly dieselfde maar die klanke wat hulle verteenwoordig, kan verander, bv. die"a" in bad, water

- lang "e"-klank, bv.vee

lees bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings begin reg, bv. sp, sk, sw, tw

- sorteer woorde volgens samevoegings, bv. (sweet, swart, swerm)

lees bekende graadvlakwoorde wat met tweeletter-samevoegings eindig, reg, bv. -rs, -lk, -lf, -rd



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Klankleer (vervolg)

lees bekende woorde wat graad-vlak medeklinker- en klinker-tweeklanke bevat, reg, bv. /dd/, /ee/, /ar/

- sorteer woorde volgens dieselfde klank maar met verskillende spelling, bv. (see, esel) (esel, sit)

- sorteer woorde volgens dieselfde klank en dieselfde spelling, bv. (ster, ver, perd, perk)

- speel woord- en geheuespeletjies; pas en identifiseer woorde by woorde en woorde by prentjies; pas woorde in sinne deur gebruik te maak van tabelle, liedjies, rympies en kaartjies

lees bekende graadvlakwoorde wat met drieletter-samevoegings begin, reg, bv. spl, str, spr

- sorteer woorde volgens samevoegings (spring, sprinkel, sproet)

lees bekende woorde wat graad-vlak medeklinker- en klinker-tweeklanke bevat, reg, bv. /nn/, /ew/, /ur/

- sorteer woorde volgens dieselfde klank maar met verskillende spelling, bv. (see, esel) (esel, sit)

- sorteer klanke deur dieselfde klank en dieselfde spelling, bv. (fout, sout, stout)

- speel leesspeletjies en woordstudiespeletjies

lees bekende graadvlakwoorde wat met drieletter-samevoegings begin, reg, bv. skr

- sorteer woorde volgens samevoegings (skuur, skat, skuins, skerp)

- sorteer woorde volgens dieselfde klank maar verskillende spelling (styl, steil; faal, vaal)

- sorteer woorde volgens dieselfde klank en dieselfde spelling (rook, skoon, room, loon)

- speel leesspeletjies en woordstudiespeletjies



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Klankleer (vervolg)

lees bekende woorde wat graad-vlak-tweeklanke bevat, reg, bv. eeu, oei

hersien graadvlakwoordeskat en dikwels gebruikte sigwoorde





Dekodering-strategieë Leerdoelwit

Leerders pas dekodering-strategieë toe wanneer hulle lees (deur die betekenis van prentjies en uitspraak/betekenis van onbekende woorde uit te werk)

maak stories op uit prenteboeke, bv. "lees" die boek deur ’n storie op te maak met behulp van prent-leidrade

kyk na prentjies en ken gewone voorwerpe en ervarings uit



gebruik kontekstuele leidrade en voorspellingsvaardighede om onbekende woorde aan prentjies te koppel, bv. Hierdie storie gaan oor die weer. Hierdie woord lyk soos "sonnig". Maak die storie sin as ons "sonnig" lees?

gebruik kontekstuele leidrade en voorspellingsvaardighede om onbekende woorde aan prentjies te koppel, bv. Hierdie storie gaan oor diere. Hierdie woord lyk soos "olifant". Maak die storie sin as ons "olifant" lees?

gebruik kennis van klankleer as onbekende woorde gelees word, bv. klank enkel letters en graad-vlak-samevoegings, tweeklanke en diftonge

gebruik beginklank- en eindklank-strategieë, bv. k-at; m-an, s-it; d-of, s-on

gebruik kennis van klankleer as onbekende woorde gelees word, bv. klank enkel letters en graad-vlak-samevoegings, tweeklanke. drieklanke en diftonge

- gebruik beginklank- en eindklank-strategieë, bv. tr-ee; br-oek

gebruik kennis van klankleer as onbekende woorde gelees word, bv. klank enkel letters en graad-vlak-samevoegings, tweeklanke

- gebruik beginklank- en eindklank-strategieë, bv. str-am; spr-aak



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Dekodering-strategieë (vervolg)

gebruik herlees en verder lees strategieë, bv.

- herlees deur terug te gaan na dele van die teks om die betekenis uit te werk en te help met woordherkenning

- lees verder deur ’n moeilike/onbekende woord oor te slaan en tot aan die einde van die sin te lees, en dan die verband te gebruik om die woord te dekodeer; lees weer die hele sin

gebruik herlees en verder lees strategieë, bv.

- herlees deur terug te gaan na dele van die teks om die betekenis uit te werk en te help met woordherkenning

- lees verder deur ’n moeilike/onbekende woord oor te slaan en tot aan die einde van die sin te lees, en dan die verband te gebruik om die woord te dekodeer; lees weer die hele sin

Begripstrategieë Leerdoelwit Leerders gebruik leesbegrip-strategieë om graadvlaktekste te verstaan

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


pas strategieë toe om betekenis daar te stel:

- gebruik persoonlike ervarings en kennis

- gebruik leidrade soos titels, opskrifte, herhalings en prentjies om gebeurtenisse en inligting in ’n teks te voorspel

pas strategieë toe om betekenis te behou:



- gebruik self-ondervraging, self-korrigering, pouses en herlees van stukke om betekenis te behou

pas strategieë toe om betekenis te behou:



- gebruik self-ondervraging, self-korrigering, pouses en herlees van stukke om betekenis te behou

Begrip Leerdoelwit Leerders toon begrip deur gepas te reageer op verhalende, feite- en visuele materiaal

(PP – tekste aan leerders voorgelees; grade 1 - 3 tekste aan leerders voorgelees of deur leerders gelees)



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Begrip (vervolg) Vaardighede Leerders moet die volgende kan doen:



lees ’n eenvoudige storie (verhalend), vertel dan die storie oor om begrip te toon

lees ’n eenvoudige storie (verhalend), en doen dan ’n rolspel om begrip te toon

lees ’n eenvoudige storie (verhalend), vertel dan die storie oor om begrip te toon


lees eenvoudige stories en gediggies, vertel dan die storie oor om begrip te toon


plaas prentjies en eenvoudige geskrewe sinne in volgorde om ’n logiese storie te vorm

plaas inligting in logiese volgorde, bv. sinne/prentjies om ’n storie te vorm

plaas inligting in logiese volgorde, bv. sinne, prentjies, diagramme, prosedures, resepte, ens.

beantwoord (mondelings en skriftelik) inhoudsvrae gebaseer op stories (verhalend) en inligtingtekste (nie-verhalend) bv. wie, wat en waar

beantwoord (mondelings en skriftelik) inhoudsvrae gebaseer op stories (verhalend) en inligtingtekste (nie-verhalend) bv. wie, wat en waar

beantwoord (mondelings en skriftelik) inhoudsvrae gebaseer op stories (verhalend) en inligtingtekste (nie-verhalend) en ander visuele materiaal (bv. TV, films, internet), bv. wie, wat en waar

beantwoord mondelings en skriftelik moeiliker (afleibare) vrae gebaseer op tekste, bv. hoe en waarom

beantwoord mondelings en skriftelik moeiliker (afleibare) vrae gebaseer op tekste, bv. hoe en waarom

- identifiseer oorsaak en gevolg in ’n storie (waarom iets gebeur het)

- reageer op ’n teks met eenvoudige opinies oor gebeurtenisse en karakters, bv. Ek dink dit was gaaf dat Marie met die klein meisietjie gespeel het

beantwoord mondelings en skriftelik moeiliker (afleibare) vrae gebaseer op tekste en maak gevolgtrekkings, bv. hoe en waarom

- identifiseer oorsaak en gevolg in ’n storie (waarom iets gebeur het)

- reageer op ’n teks of ander visuele materiaal met eenvoudige opinies en uitsprake oor gebeurtenisse en karakters, bv. Ek het nie van die seun gehou nie, want hy was gemeen teenoor sy maatjie. ’n Mens moet vriendelik wees met jou maats.



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

maak ’n kort opsomming van ’n eenvoudige teks, mondelings en skriftelik

Stillees en hardop lees Leerdoelwit

Leerders lees ’n wye reeks tekste stil en hardop, doelgerig en met begrip

wys op die behoefte en begeerte om te lees

- blaai deur boeke, bespreek prente

- gebruik die "leesperiode" om belangstelling vir lees te wek

wys op die behoefte en begeerte om onafhanklik te lees vir kennisverryking en plesier


wys op die behoefte en begeerte om onafhanklik te lees vir kennisverryking en plesier


stillees verskillende graadvlak-tekste (insluitend stories, gediggies en eie skryfwerk) doelgerig en met begrip

- identifiseer rymwoorde in gediggies

stillees verskillende graadvlak-tekste (insluitend stories, gediggies en eie skryfwerk) teen die regte tempo, doelgerig en met begrip

stillees verskillende graadvlak-tekste (insluitend stories, toneelstukke, gediggies en eie skryfwerk) teen die regte tempo,doelgerig en met begrip

- herken kenmerke van vrye vers en eenvoudige gediggies, bv. vorm, lettergrootte, herhaling, rym, gebruik van basiese leestekens

- herken kenmerke van vrye vers en eenvoudige gediggies, bv. vorm, lettergrootte, herhaling, rym, gebruik van leestekens

- lees verskillende graadvlak inligtingstekste en visuele materiaal om spesifieke inligting te vind en uit te haal

- gebruik prenteboeke en"groot boeke" om inligting te vind

- vind inligting deur gebruik te maak van piktogramme en eenvoudige diagramme

- lees verskillende graadvlak-inligtingstekste en visuele materiaal om spesifieke inligting te vind en uit te haal

- gebruik ’n "tuisgemaakte" prentewoordeboek om inligting te vind; vind woorde in die woordeboek

- vind en vertolk inligting uit prente, bekende simbole, padtekens en eenvoudige diagramme

- lees verskillende graadvlak-inligtingstekste en visuele materiaal om spesifieke inligting te vind en uit te haal

- vind woorde en hulle betekenisse in ’n eenvoudige woordeboek met behulp van gidswoorde

- vind en vertolk inligting uit prente, eenvoudige kaarte, diagramme, tabelle en ander visuele materiaal



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Stillees en hardop lees (vervolg)

lees voorbereide graadvlaktekste hardop met begrip, die regte uitspraak, vloeiendheid, uitdrukking, akkuraatheid en met inagnemeing van stelreëls, bv.

- stop aan die einde van ’n sin

lees voorbereide graadvlaktekste hardop met begrip, die regte uitspraak, vloeiendheid, uitdrukking, akkuraatheid en met inagnemeing van stelreëls, bv.

- stop aan die einde van ’n sin - laat die stemtoon effens opgaan

vir ’n vraag - maak kort pouses met die lees

van ’n lys items wat met kommas van mekaar geskei word

lees voorbereide graadvlaktekste hardop met begrip, die regte uitspraak, vloeiendheid, uitdrukking, volume, tempo, akkuraatheid en met inagnemeing van stelreëls, bv.

- stop aan die einde van ’n sin - laat die stemtoon effens opgaan vir

’n vraag - maak kort pouses met die lees van

’n lys items wat met kommas van mekaar geskei word

- verander stemtoon om ’n uitroep aan te dui

lees onvoorbereide graadvlakboeke hardop met 'n mate van begrip, akkuraatheid, vloeiendheid en uitdrukking



Reaksie op letterkunde

Leerdoelwit

Leerders reageer mondelings en skriftelik op letterkundige tekste

- identifiseer karakters en belangrike gebeurtenisse

- identifiseer hoe karakters ooreenstem met/verskil van mense in hulle eie lewens

- bespreek en gee gevoelens oor rympies, liedjies en stories

- bespreek die moraal (les) van die storie

- identifiseer karakters, agtergrond en belangrike gebeurtenisse

- bespreek hoe karakters reageer op belangrike gebeurtenisse/uitdagings in die storie

- verduidelik en gee redes hoekom leerders van ’n karakter/storie/gedig hou of nie hou nie


- identifiseer karakters, agtergrond en storielyne (reeks van gebeurtenisse wat verband hou met mekaar wat die storie maak) bespreek hoe karakters reageer op belangrike gebeurtenisse/uitdagings in die storie

- verduidelik en gee redes hoekom leerders van ’n karakter/storie/gedig hou of nie hou nie




GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Reaksie op letterkunde (vervolg)

identifiseer die struktuur van ’n storie, bv. begin en einde

identifiseer die struktuur van ’n storie, bv. begin en einde

identifiseer sinne en sinsnedes in stories of gediggies wat emosies uitdruk soos woede, hartseer, vreugde, bv. trane het oor haar wange gerol


SKRYFWERK VAARDIGHEID/ ONDERWERP

GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Handskrif Leerdoelwit

Leerders gebruik vloeiende en leesbare handskrif

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


demonstreer fyn-motoriese spiere, hand-oog koördinasie, handdominansie, handgreep en liggaamshouding, bv.

- bepaal dominante hand deur skêre, kwassies, potlode te gebruik en klein voorwerpe te hanteer

- plaas papier in die regte posisie - skryf op die lyn

demonstreer die regte potloodgreep en liggaamshouding, bv.


demonstreer die regte potloodgreep en liggaamshouding, bv.


- demonstreer vaardighede om ritmies en teen die regte tempo te skryf deur gebruik te maak van links-na-regs, bo-na-onder oriëntasie, bv.

- volg ritmiese patrone op stippellyne en skryf dit oor

- skryf woorde en syfers oor

- demonstreer ritme en tempo deur op die gidslyne te skryf, bv.

- skryf oor van plakkate en die skryfbord af

- skryf sinne oor

- demonstreer ritme en tempo deur op die gidslyne te skryf, bv.

- skryf oor van plakkate en die skryfbord af

- skryf sinne oor



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Handskrif (vervolg) skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met regte vorm, gebruik eenvormige grootte en spasiëring

- 8.5 mm reëls (4 spasies)

skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met regte vorm, gebruik eenvormige grootte en spasiëring

- 8.5 mm reëls (3 reëls per 25 mm)

skryf letters, woorde, sinne en syfers netjies en leesbaar met regte vorm, gebruik eenvormige grootte en spasiëring

- 6.5 mm reëls (4 reëls per 25 mm)

Skryf

Leerdoelwit

Leerders skryf met verskillende doelwitte en pas verskeie skryfvorms toe

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


demonstreer die behoefte en begeerte om te skryf, bv.

- speel skryfspeletjies - wys in watter opsig skryf en teken

van mekaar verskil - deel eie skryfwerk met ander deur

dit te wys of hardop voor te lees - eksperimenteer met reëls, vorms

en skryfhulpmiddels - eksperimenteer met skryfwerk,

bv. "skryf" opskrifte vir eie prente/boeke; dramatiseer "skryf" vir ’n bepaalde doel

skryf diktee: 2 enkelvoudige 4 tot 5 woord sinne, bv. Ek is lief vir my pop. Sy dra ’n groen rok.

- gebruik graadvlakkennis van grammatika, basiese leestekens, spelling, klankleer, en woordeskat om akkuraat te skryf


- speel skryfspeletjies - deel eie skryfwerk met ander deur

dit te wys of hardop voor te lees

Skryf diktee: 3 enkelvoudige of 2 samegestelde sinne, bv. Ek het ’n kat met die naam Wollie. Sy het skerp tandjies. Sy eet muise of Ek het ’n kat met die naam Wollie en sy eet muise. Sy het skerp tandjies, maar sy byt my nie.


- speel skryfspeletjies - deel eie skryfwerk met ander deur dit

te wys of hardop voor te lees

skryf diktee: 4 of meer enkelvoudige sinne of 2 of meer samegestelde sinne, bv. Op pad huis toe het dit begin reën. My klere het nat geword. Ek het koud gekry. Ek het in ’n warm bad geklim. of Op pad huis toe het dit begin reën en my klere het nat geword. Ek het so koud gekry dat ek in ’n warm bad geklim het. Later het ek voor die vuur gesit en ’n boek gelees.



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Skryf (vervolg)

skep eie stories in die verlede tyd en gebruik omtrent 5 enkelvoudige sinne

skryf eenvoudige gediggies, bv.

Ek eet brood

Ek eet piesangs

Ek eet mango's

Reën is nat

Reën val van bo af

Ek hou van reën

Ek het ’n kat en hy sit op ’n ... (Skryf ’n ontbrekende rymwoord om ’n eenvoudige rympie te voltooi)

skryf stories/herinneringe van persoonlike ervarings in die verlede tyd; gebruik wie, wat en wanneer sinne en gee die storie ’n begin en 'n eenvoudige einde bv. Ek (wie) het by die huis (waar) gespeel (wat). Dit was pret.

- gebruik graadvlakkennis van grammatika, leestekens, spelling, klankleer en woordeskat om akkuraat te skryf

skep eie stories in die verlede tyd met ’n eenvoudige titel, ’n begin en ’n einde, en gebruik 5 tot 6 enkelvoudige en veelvoudige sinne

skryf eenvoudige gediggies, bv.deur gebruik te maak van alliterasie (Slordige Sarie sit haar sokkies in die sak)

bv. gee die gediggie ’n vorm (skryf ’n gediggie oor ’n slak en laat die woorde krul in die vorm van ’n slak se skulp)

skryf stories/herinneringe van persoonlike ervarings in die verlede tyd; gebruik wie, wat, waar en wanneer sinne en gee die storie ’n begin en 'n eenvoudige einde bv. Verlede week (wanneer) het dit gereën en gereën.

- gebruik graadvlakkennis van grammatika, leestekens, spelling, klankleer en woordeskat om akkuraat te skryf

skep eie stories in die verlede tyd met ’n titel, agtergrond (plek/tyd) karakter/s, en met ’n begin, middel en einde, en gebruik 6 of meer enkelvoudige en veelvoudige sinne

skryf eenvoudige rympies of vrye vers gediggies, bv. skryf ’n naamvers met die naam

FRANS

Fluks

Rats

Altyd hulpvaardig

Netjies op sy werk

Speel graag sokker

skryf stories/herinneringe van persoonlike of indirekte ervarings (bv. ’n eenvoudige boekbespreking) in die verlede tyd; gebruik wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe stellings; gee dit ’n begin, middel en einde, bv.



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Skryf (vervolg)

gee feitelike beskrywings deur gebruik te maak van 4 tot 5 enkelvoudige sinne

- beskryf die self, bekende mense, diere en voorwerpe in die teenwoordige tyd, bv. My hond se naam is Vlekkie.Hy is bruin.Hy eet bene. Vlekkie slaap buite op die werf. Ek is lief vir Vlekkie.

skryf eenvoudige verduidelikings om te wys hoe goed werk deur gebruik te maak van 3 tot 4 enkelvoudige sinne, bv.

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. My speelgoedkarretjie loop as ek hom stoot. Hy het wiele. Die wiele draai in die rondte.

Daar was ’n vloed (wat) in ons dorp (waar). Ons (wie) was almal nat.

- gee feitelike beskrywings deur

gebruik te maak van 4 tot 5 enkelvoudige en veelvoudige sinne

- beskryf die self, bekende mense, diere en voorwerpe in die teenwoordige tyd, bv. My suster is lank en baie mooi. Sy het baie maats en gaan graag uit. Sy pas my op oor die naweek. Sy is my maat.

skryf eenvoudige verduidelikings om te wys hoe goed werk deur gebruik te maak van 4 of 5 enkelvoudige en veelvoudige sinne

- met of sonder prentjies - gebruik die teenwoordige tyd, bv.

My fiets beweeg as ek sy pedale trap. Dit laat die twee wiele draai. Dan kan ek ry. Ek moet die handvatsels vashou

'n Paar aande gelede (wanneer) het my pa (wie) vuur gemaak (wat) sodat ons kon kos maak (waarom). Hy het die vuur agter die huis gemaak (waar) en vuurmaakhout en papier gebruik (hoe). Ons het hoender en vleis gaargemaak (wat). Dit was lekker om saam met my pa kos te maak; dit was groot pret.

- gee feitelike beskrywings deur gebruik te maak van ’n onderwerpsin en 5 tot 6 enkelvoudige en veelvoudige sinne

- beskryf mense, voorwerpe, diere en plekke in die teenwoordige tyd, bv.Die gemsbok is ’n groot bok wat in Namibië voorkom. Sy lyf is swart en bruin. Sy gesig is wit en swart en hy het lang, gepunte horings. Hulle eet gras en beweeg in troppe. Die gemsbok is op Namibië se landswapen. Hy is ’n simbool van krag en trots, net soos Namibië se mense.

Skryf verduidelikings om te wys hoe goed werk deur gebruik te maak van 5 of meer enkelvoudige en veelvoudige sinne

- met of sonder diagramme - gebruik die teenwoordige tyd, bv. So

werk ’n muisvalletjie. Sit ’n stukkie kos aan die een kant van die valletjie. Trek die veer terug totdat hy klik. Dan ...



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Skryf (vervolg)

skryf eenvoudige vrae (doen navraag) om inligting te kry deur gebruik te maak van wie, wat, wanneer en waarom, bv.

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. Wat is jou hond se naam? Waarom noem jy hom so? Wie gee hom kos? Wanneer slaap hy?

- beskryf eenvoudige metodes om te sê hoe om iets te doen, bv.

- takies vir die week of opdragte, en gebruik die teenwoordige tyd, bv. hoe om iets te maak:So maak ’n mens ’n aartappelafdruk. (Maak ’n lys van benodigdhede en gee die stappe/metode in volgorde)

- So plant ’n mens ’n saadjie

1. Maak ’n gaatjie in die grond.

2. Sit die saadjie in die gat en bedek dit met grond.

3. ...

skryf eenvoudige vrae (doen

navraag) om inligting te kry deur gebruik te maak van wie, wat, wanneer en waarom, bv.

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. Wat doen jy ná skool? Waarom hou jy daarvan om dit te doen? Wie speel saam met jou? Wanneer het julle aandete?

beskryf metodes om te sê hoe om iets te doen, bv.

- aanwysings vir ’n speletjie, ’n resep of die stappe om te volg vir ’n eenvoudige eksperiment; gebruik die teenwoordige tyd, bv. Dit is wat gebeur as jy ys warm maak.(Maak ’n lys van benodigdhede, skryf ’n kort prosedure in opeenvolgende stappe, die resultaat en ’n samevattende stelling)

- wys hoe om ’n koek te bak: (Gee die naam van die koek, ’n lys van bestanddele en skryf die metode stap vir stap neer)

skryf eenvoudige vrae vir 'n onderhoud (doen navraag) om inligting te kry deur gebruik te maak van wie, wat, wanneer, waar en waarom - gebruik die teenwoordige tyd, bv. Watter kos word in die huis gebêre? Hoe word dit gebêre? Waarom bêre julle kos? Wie bêre dit? Wanneer gebruik julle die kos wat julle gebêre het?



GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Skryf (vervolg)

skryf eenvoudige stellings om ’n opinie en ’n rede te gee

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. Ek hou van (Namibië) want (dit is my tuiste).

skryf stellings om ’n opinie en ’n rede te gee

- gebruik die teenwoordige tyd, bv. Ek dink (ons moet meer tyd hê om te speel) want …

skryf kaartjies en eenvoudige uitnodigings

- verjaardagkaartjies, moedersdag/vadersdagkaartjies, bedankingskaartjies en uitnodigings na geleenthede

- gebruik die regte tyd (verlede tyd, teenwoordige tyd, toekomende tyd)







skryf ’n vriendskaplike brief met die datum, aanhef, inhoud, afsluiting en naam

- wees bewus van die leser, bv. maat, onderwyser, ouer, skoolhoof





Metodes om skryfwerk te verbeter

Leerdoelwit

Leerders gebruik metodes om hulle skryfwerk te verbeter




lewer netjiese en leesbare finale werkstukke met behulp van bepaalde metodes, bv.

- bespreek prente, idees en onderwerpe om oor te skryf met klasmaats en onderwyser

- beplan ’n stuk skryfwerk

- herlees en voeg woorde by om betekenis te verruim

- identifiseer en verbeter ontbrekende hoofletters en punte en spelfoute

- deel skryfwerk met klasmaats


- bespreek prente, idees en onderwerpe om oor te skryf met klasmaats en onderwyser

- beplan ’n stuk skryfwerk

- herlees en vervang en/of voeg woorde by om betekenis te verruim

- identifiseer en verbeter puntuasie-, grammatika- en spelfoute deur gebruik te maak van woordeboeke en plakkate in die klaskamer

- deel skryfwerk met klasmaats


- gebruik aanleidende strategieë om inligting te kry oor ’n onderwerp, bv. bespreek gedagtes met klasmaats en rangskik gedagtes en inligting voor die skryfwerk begin

- formuleer’n stuk skrywerk, en kies ’n formaat wat by die doel sal pas, bv. ’n dagboekinskrywing, brief, resep

- vervang, voeg by en/of herrangskik woorde en/of sinne

- herrangskik gedagtes of feite om die betekenis duidelik uit te bring

- soek en verbeter die meeste leesteken-, grammatika- en spelfoute deur gebruik te maak van

- woordeboeke en ander hulpmiddels

- bespreek eie en ander se skryfwerk en gee en kry terugvoering


TAALSTRUKTUUR, GRAMMATIKA EN TAALGEBRUIK


GRAAD 1

GRAAD 2

GRAAD 3

Hoofletters en leestekens

Leerdoelwit

Leerders gebruik die regte hoofletters en leestekens in hulle skryfwerk

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


gebruik ’n hoofletter vir die eerste woord in ’n sin en name van troeteldiere en mense

gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin

gebruik ’n hoofletter vir die eerste woord in ’n sin, name van troeteldiere en mense, die name van die dae van die week en die eerste woord van ’n titel van ’n boek, bv. My troeteldiere

N.B. Name van seisoene word nie met ’n hoofletter geskryf nie, bv. somer, herfs, winter, lente

gebruik ’n hoofletter vir die eerste woord in ’n sin, name van troeteldiere en mense, die name van die dae van die week en maande van die jaar, die eerste woord en sleutelwoorde van titels van boeke, spesiale dae en vakansiedae (Kersfees), dorpe, stede en lande, voorletters in mense se name en nasionaliteite en tale, bv. Namibiese, Suid-Afrikaanse tale, Oshikwanyama N.B. Name van seisoene word nie met ’n hoofletter geskryf nie, bv. somer, herfs, winter, lente


VAARDIGHEID/

ONDERWERP GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin.

gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin, ’n vraagteken aan die einde van ’n vraag.

gebruik kommas om items in ’n reeks van mekaar te skei, bv. Ek het ’n kameelperd, ’n luiperd en ’n olifant gesien

gebruik ’n punt aan die einde van ’n sin, ’n vraagteken aan die einde van ’n vraag en ’n uitroepteken om gevoel uit te druk.

gebruik kommas om items in ’n reeks van mekaar te skei, bv. Ek het ’n kameelperd, ’n luiperd en ’n olifant gesien

Woordsoorte Leerdoelwit

Leerders identifiseer en gebruik die name van verskillende woordsoorte korrek wanneer hulle praat, lees en skryf

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


gebruik soortname en eiename, bv.

- soortname: stoel, tafel, bank - eiename: mev.Louw, Namibië,

Karibib, Windhoek

(die aanleer van die term "selfstandige naamwoord" is op hierdie punt net toevallig)

gebruik voornaamwoorde ek, jy, hy, sy, dit, ons, hulle

- vermy herhaling deur ’n gepaste voornaamwoord in die plek van ’n voorheen gebruikte naamwoord te gebruik, bv. My pa het in die winlel ingegaan. Hyhet vleis gekoop.

identifiseer, benoem en gebruik soortname en eiename, bv. soortname: stoel, tafel, bank

- eiename:mev.Louw, Namibië, Karibib, Windhoek

gebruik voornaamwoorde ek, jy, hy, sy, dit, ons, hulle

- vermy herhaling deur ’n gepaste voornaamwoord in die plek van ’n voorheen gebruikte naamwoord te gebruik, bv. Die beer het gegrom omdat hy honger was.

identifiseer, benoem en gebruik telbare en ontelbare selfstandige naamwoorde en versamelname, bv.

- telbare naamwoorde:boeke, potlode

- ontelbare naamwoorde: water, meel, sout

- versamelname: ’n trop beeste/skape, ’n swerm voëls/bye

gebruik voornaamwoorde ek, jy, hy, sy, dit, ons, hulle Ons het my niggies sien loop, toe laai ons hulle op.


Woordsoorte (vervolg) - vermy oortollige woorde, bv.

- My suster, sy ...

Die leeu was groter ...

- vermy oortollige woorde, bv.

My suster en broer, hulle …

Die man was langer …

- Vermy oortollige woorde, bv.

My suster en ek, ons…

Die ster was helderder …

(die aanleer van die term "voornaamwoord" is onnodig op hierdie punt)

(die aanleer van die term "voornaamwoord" is op hierdie punt net toevallig)

(die aanleer van die term "voornaamwoord" is op hierdie punt net toevallig)

gebruik besitlike voornaamwoorde my/myne, jou/joune, sy/syne, haar/hare

Dit is my hemp. Dit is myne.

Dit is jou huis. Dit is joune.

Dit is sy pen. Dit is syne.

Dit is haar rok. Dit is hare.

(die aanleer van die term "besitlike voornaamwoord" is onnodig op hierdie punt )

gebruik besitlike voornaamwoorde my/myne, jou/joune, sy/syne, haar/hhare

Dit is my hemp. Dit is myne.

Dit is jou huis. Dit is joune.

Dit is sy pen. Dit is syne.

Dit is haar rok. Dit is hare.


gebruik besitlike voornaamwoorde ons/ons s'n, hulle/hulle s’n, sy

Dit is ons motor. Dit is ons s’n.

Dit is hulle hond. Dit is hulle s'n.

Die kat krap met sy naels.


gebruik gewone werkwoorde as aksiewoorde, bv. hardloop, spring, teken, sing, ens. (die aanleer van die term "werkwoord" is op hierdie punt net toevallig)

identifiseer, benoem en gebruik gewone werkwoorde as aksiewoorde, bv. lag, kou, dans, swem, kook, ens.

identifiseer, benoem en gebruik gewone werkwoorde as aksiewoorde, bv.lees, skryf, fietsry, bestuur, ens.

gebruik eenvoudige voorsetsels, bv. in, onder, op, agter, tussen, ens. (die aanleer van die term "voorsetsel" is onnodig op hierdie punt)

gebruik eenvoudige voorsetsels, bv.in, onder, op, agter, tussen, voor, bokant, ens. (die aanleer van die term "voorsetsel" is op hierdie punt net toevallig)

gebruik voorsetsels, bv. in, onder, op, agter, tussen, voor, bokant, af, naby, teen, ens. (die aanleer van die term "voorsetsel" is op hierdie punt net toevallig)




Woordsoorte (vervolg)

gebruik eenvoudige byvoeglike naamwoorde, bv. die vinnige motor, die lang tou, die groot bal

- gebruik trappe van vergelyking van reëlmatige byvoeglike naamwoorde, bv. vinnig/vinniger/vinnigste; lang/langer/langste; mooi/mooier/mooiste

(die aanleer van die term "byvoeglike naamwoord" is onnodig op hierdie punt)

gebruik byvoeglike naamwoorde as woorde wat selfstandige naamwoorde beskryf, bv. die klein babatjie, die vriendelike vrou, ens.

- gebruik trappe van vergelyking van reëlmatige en onreëlmatige byvoeglike naamwoorde, bv. goed/beter/beste

- rangskik byvoeglike naamwoorde in die regte volgorde, bv. ’n klein swart sakkie (nie ’n swart klein sakkie nie)

(die aanleer van die term "byvoeglike naamwoord" is op hierdie punt net toevallig)

identifiseer, benoem en gebruik byvoeglike naamwoorde as woorde wat selfstandige naamwoorde beskryf, bv. die honger hond, die geel blom

- gebruik trappe van vergelyking van reëlmatige en onreëlmatige byvoeglike naamwoorde, bv. goed/beter/beste

- rangskik byvoeglike naamwoorde in die regte volgorde, bv. ’n klein swart sakkie (nie ’n swart klein sakkie nie)

- gebruik byvoeglike naamwoorde om effek en belangstelling in sinne te wek bv. Die lawwe meisie het in die groot boom geklim

gebruik bywoorde as woorde wat ’n werkwoord beskryf, bv. Ek het vinnig gehardloop

(die aanleer van die term "bywoord" is op hierdie punt net toevallig)

Teenwoordige en verlede tyd deur gebruik te maak van werkwoorde

Leerdoelwit

Leerders praat en skryf reg terwyl hulle gebruik maak van algemene werkwoorde in die teenwoordige en verlede tyd

Vaardighede

Leerders moet die volgende kan doen

Vaardighede


Vaardighede


verander werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te "loop"

Ek loop elke dag skool toe.

verander werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te "kook"

My suster kook elke dag kos.

verander werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te"stop"

Die motor stop elke dag voor die huis.

Die motor het gister voor die huis


Ek het gister skool toe geloop.

My suster het gister kos gekook.

gestop.



Teenwoordige en verlede tyd deur gebruik te maak van werkwoorde (vervolg)

verander negatiewe vorms van werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te "loop"

let op die dubbel negatief in Afrikaans

Ek loop nie elke dag skool toe nie.

Ek het nie gister skool toe geloop nie.

verander negatiewe vorms van werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te "kook"


My suster kook nie elke dag kos nie.

My suster het nie gister kos gekook nie.

verander negatiewe vorms van werkwoorde van teenwoordige na verlede tyd, bv. om te "stop"


Die motor stop nie elke dag voor die huis nie.

Die motor het nie gister voor die huis gestop nie.

Teenwoordige en verlede tyd deur gebruik te maak van werkwoorde (vervolg)

Leerdoelwit

Leerders praat en skryf reg terwyl hulle gebruik maak van algemene werkwoorde in die teenwoordige en verlede tyd

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede




Toekomende tyd Leerdoelwit

Leerders praat en skryf reg terwyl hulle gebruik maak van die toekomende tyd

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


gebruik bekende werkwoorde om ’n gebeurtenis in die toekoms te beskryf, bv.

Ons sal my pa volgende week sien.

Let op die dubbele negatief in Afrikaans

Ons sal nie my pa volgende week sien nie.


Die diere sal vanmiddag by die watergat kom water drink


Die diere sal nie vanmiddag by die


Volgende jaar sal ek in graad 4 wees en my suster sal kom kuier.


Dit sal nie môre reën nie


- praat of skryf oor ’n alledaagse gebeurtenis wat nog gaan gebeur, bv. Môre sal ek ... ...

watergat kom water drink nie

- praat of skryf oor ’n alledaagse gebeurtenis wat nog gaan gebeur, bv. Môre sal ek ...

- praat of skryf oor ’n alledaagse gebeurtenis wat nog gaan gebeur, bv.Môre sal ek ...

Sinsbou, reëls en beginsels

Leerdoelwit

Leerders verstaan en gebruik hulle kennis van sinskonstruksie, en van aanvaarde reëls en beginsels wanneer hulle praat en skryf

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


bou enkelvoudige sinne deur gebruik te maak van voegwoorde soos "en" en "of",

bv. My naam is Andreas en my van is Cloete.

Jy kan ’n appel of ’n piesang eet.

bou enkelvoudige en veelvoudige sinne deur sinne te verbind met die voegwoorde "of", "toe", "maar" en "omdat"

bv.Ons doen oefeninge omdat dit ons fiks maak.

bou enkelvoudige en veelvoudige sinne deur sinne te verbind met voegwoorde wat tyd/volgorde uitdruk (eerstens, toe, daarna, terwyl, voor, ná)

bv.Marie was haar hande voor sy gaan eet.




Sinsbou, reëls en beginsels (vervolg)

gebruik modale werkwoorde "kan" om vermoë uit te druk en "mag" om toestemming te vra, bv. Lucy kan ’n drom speel.

Julle mag nou die klaskamer verlaat

- gebruik die onbepaalde telwoorde ’n paar, ’n bietjie, baie, "’n paar" en "’n bietjie" beteken "nie baie nie"

Ek het ’n paar katte.

Ek het min geld oor.

gebruik modale werkwoorde "kan" (vermoë),"mag" (toestemming), en "moet" om ’n verpligting uit te druk, bv.

Ek moet my huiswerk doen.

gebruik die onbepaalde telwoorde ’n paar, ’n bietjie, baie, ’n klomp, ’n groot klomp, sommige, enige, geen

- Daar is baie kos.

Daar was ’n groot klomp mense. Daar is baie diere.

- Gebruik "sommige" vir ’n beperkte hoeveelheid

Sommige mense hou nie daarvan nie.

- Gebruik "geen" vir beklemtoning Daar is geen tyd vir speletjies nie!

gebruik modale werkwoorde "kan", "mag" en "moet", en

"kon", "behoort" en "sou",

bv.Dit kon so gewees het.

Jy behoort warm aan te trek.

Ek sou graag daarmee help.

gebruik die onbepaalde telwoorde paar, ’n bietjie, baie, ’n klomp, ’n groot klomp, sommige, enige, geen, alle, elke, albei

- Alle voëls lê eiers.

- Hy dra ’n handskoen aan elke hand.

- Gebruik "albei" om te verwys na twee mense of goed

Albei my bene is seer.


VAARDIGHEID/ONDERWERP GRAAD 1 GRAAD 2 GRAAD 3

Sinsbou, reëls en beginsels (vervolg)

gebruik die aanwysers hierdie en daardie

- gebruik "hierdie" vir goed wat naby is

Ek hou van hierdie motor.

- gebruik "daardie" vir goed wat ver is

Sien jy daardie olifant?











Woordbou Leerdoelwit

Leerders lees en skryf graadvlakwoorde reg deur gebruik te maak van kennis en woordbou

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


verdeel woorde in lettergrepe, bv.

skaap (1 lettergreep)

pot/lood (2 lettergrepe)

identifiseer eenvoudige homofone (woorde met dieselfde uitspraak maar verskillende spelling en verskillende betekenisse) en kies die regte woorde vir stories en diktee, bv. ly/lei, vier/fier, fonds/vonds

verdeel woorde in lettergrepe bv. dam (1 lettergreep)

wa/ter (2 lettergrepe)

be/wa/ring (3 lettergrepe)

identifiseer eenvoudige homofone (woorde met dieselfde uitspraak maar verskillende spelling en verskillende betekenisse) en kies die regte woorde vir stories en diktee, bv.

ly/lei, vier/fier, fonds/vonds, vly/vlei


VAARDIGHEID/


Woordbou (vervolg)

identifiseer eenvoudige manlike en vroulike woorde, bv. seun/meisie; man/vrou; vader/moeder, ens.

identifiseer en pas eenvoudige sinonieme en antonieme bymekaar, bv. mooi/pragtig (sinonieme); groot/klein (antonieme)

identifiseer manlike en vroulike woorde wat verband hou met die familie, bv. vader/moeder; oom/tannie; oupa/ouma; broer/suster; seun/dogter, ens.

las die agtervoegsels "end" aan waar die spelling van die stamwoord onveranderd bly, bv. singend, skreeuend


identifiseer eenvoudige homofone (woorde met dieselfde uitspraak maar verskillende spellings en verskillende betekenisse) en gebruik reg in sinne, bv. Die man ly aan ’n ernstige siekte/Die seun lei die perd.

identifiseer manlike en vroulike woorde wat verband hou met mense en diere, bv. koning/koningin; man/vrou; prins/prinses; held/heldin; ram/ooi; bul/koei; haan/hen

Las agtervoegsels aan, bv."lik" (gevaarlik), "baar" (deelbaar), "tig" (lastig), "er" (siener)



VAARDIGHEID/


Woordbou (vervolg)

- vorm die meervoude van bekende selfstandige naamwoorde deur "s" aan te las, bv. voël (voëls), leeu (leeus), broer (broers), oom (ooms), seun (seuns), arm (arms)

vorm die meervoud van bekende selfstandige naamwoorde deur "s" aan te las, bv.

- voël (voëls), leeu (leeus), sleutel (sleutels), ouma (oumas)

- las "s" aan selfstandige naamwoorde wat op klinkers eindig bv. padda (paddas), tamatie (tamaties)

vorm meervoude van selfstandige

- naamwoorde waar die klinkers of woorduitgange verander, bv. kind (kinders)

verduidelik en gebruik eenvoudige spreekwoorde, bv. wie nie waag nie, wen nie; twee koppe is beter as een; oefening maak die meester; iets vir ’n appel en 'n ei verkoop

vorm die meervoud van selfstandige naamwoorde deur "s" aan te las

- meisie (meisies), oupa (oupas), sleutel (sleutels)

- las "s" aan selfstandige naamwoorde wat op klinkers eindig bv. padda (paddas), tamatie (tamaties)

vorm meervoude van selfstandige naamwoorde

- waar die klinkers of woorduitgange verander, bv. kind (kinders)

- las "s" aan selfstandige

naamwoorde wat eindig op l, m, n, ng en r, bv. sabels, skerms, lakens, gapings, jagters


VAARDIGHEID/


Woordbou (vervolg)

- las "e" aan woorde met 'n kort klinker wat eindig op ’n medeklinker, en verdubbel die medeklinker, bv. bos (bosse), kat (katte), gas (gasse), blom (blomme)

- las "e" aan woorde met ’n lang klinker wat eindig op ’n medeklinker, en gebruik ’n enkel klinker, bv. boom (bome), baan (bane), been (bene), spoor (spore)

- verander "f" na "w" en las "e" of "es" aan by selfstandige naamwoorde wat eindig op "f", bv. half (halwes), wolf (wolwe). )

Spelling Leerdoelwit

Leerders spel graadvlakwoorde reg met behulp van spelling

Vaardighede


Vaardighede


Vaardighede


gebruik ’n verskeidenheid spelstrategieë:

klank: gebruik kennis van letter/klank verhoudings (klankleer) om woorde uitmekaar te haal, klanke met woorddele te assosieer en klanke saam te voeg; net die mees ooglopende klanke mag geskryf word, bv. skl (skool), hoor (hr)


klank: gebruik kennis van letter/klankverhoudings (klankleer) om woorde uitmekaar te haal, klanke met woorddele te assosieer en klanke saam te voeg; net die noodsaaklike klanke mag geskryf word, bv. skl (skool), hoor (hr)


- klank: gebruik kennis van letter/klankverhoudings (klankleer) om woorde uitmekaar te haal, klanke met woorddele te assosieer en klanke saam te voeg




Spelling (vervolg)

- verdeel woorde in beginklanke, eindklanke en letterkombinasies

- trek af, kopieer en maak woorde (uit klei, ens.) om nuwe woorde en eenvoudige hoë frekwensie sigwoorde te spel, bv. as, op, of, en, die, dit, is, sê, my, jy, 'n

- visualiseer hoe ’n woord lyk: gebruik visuele patrone, lengte van woorde, woordvorms en kenmerke in woorde, bv. klein woordjies binne-in groot woorde, (kat), omkring kort/lang klinkers

- skryf woorde in "selfgemaakte" prentewoordeboeke

- gebruik probeer-en-leerboekies

- verwys na woordplakkate en skryfwerk oral in die klaskamer

- vra onderwysers en ander volwassenes vir hulp

- gebruik ’n metode soos "kyk, sê bedek, visualiseer, skryf, kontroleer" om woorde in isolasie aan te keer

- verdeel woorde in beginklanke, eindklanke, letterkombinasies

en lettergrepe

- trek af, kopieer en maak woorde (met klei, ens) om nuwe woorde en geskikte hoë frekwensie sigwoorde te spel, bv. party,ná, eenkeer, waar

- visualiseer hoe ’n woord lyk: gebruik visuele patrone, lengte van woorde, woordvorms en kenmerke in woorde, bv. klein woordjies binne-in groot woorde, (bal), omkring die dubbelklanke, meervoude, ens.

- skryf woorde in "selfgemaakte" prentewoordeboeke



- vra onderwysers en ander volwassenes vir hulp

- gebruik ’n metode soos "kyk, sê bedek, visualiseer, skryf, kontroleer" om woorde in isolasie aan te leer

- verdeel woorde in beginklanke, eindklanke, letterkombinasies

en lettergrepe

- trek af, kopieer, speel onthouspeletjies en maak woorde (met klei, ens.) om nuwe woorde en geskikte hoë frekwensie sigwoorde te spel, bv. hulle, want

- visualiseer hoe ’n woord lyk: vind visuele patrone, lengte van woorde, woordvorms en kenmerke in woorde, bv. klein woordjies binne-in groot woorde, (motor), voorvoegsels, (gepraat), "moeilike" dele van woorde (bruis)

- gee alternatiewe spellings en kies die regte een, bv. wurm, wirm, werm, worm

- gebruik eenvoudige woordeboeke



- vra onderwysers, ander volwassenes en klasmaats vir hulp

- gebruik ’n metode soos "kyk, sê, bedek, visualiseer, skryf, kontroleer" om woorde in isolasie aan te leer

Toepassing van spelreëls Leerdoelwit Leerders spel graadvlakwoorde reg deur gebruik te maak van spelreëls


10. Evaluering

Ten einde die volle omvang en vlakke van vaardighede te bepaal is ’n verskeidenheid deurlopende evalueringsituasies in die Junior Primêre fase nodig om ’n geheelbeeld van die leerder se vordering en bemeestering te gee. Deurlopende Evaluering (DE) moet duidelik, eenvoudig en hanteerbaar wees, en stewig geanker in leerder-gesentreerde beginsels en praktyke. Die vaardighede in die sillabus lê die begrip en bekwaamhede neer wat ’n leerder moet bereik en wat geëvalueer moet word. Die doelwit is egter dat die sillabus leergedrewe moet wees, eerder as evaluering-gedrewe. 9.1 Doel van evaluering

Die doel van DE is om betroubare en toepaslike inligting oor die leerder se bemeestering van die vaardighede te bekom. Hierdie inligting moet gebruik word om terugvoering aan leerders te gee oor hulle sterk en swak punte, waar hulle goed doen en waar en hoe hulle behoort te verbeter. Ouers moet gereeld deur middel van ’n formele skoolrapport op hoogte gebring word van hulle kinders se vordering. Hulle moet aangemoedig word om hulle kinders se prestasies te beloon en hulle onderrig te ondersteun. Deurlopende evaluering help onderwysers ook om hulle onderrig te verbeter en vir die leerders ’n beter leerervaring te gee. Die fokus moet wees op evaluering vir leer eerder as evaluering van leer. Ons evalueer om ’n betroubare beeld tre kry van elke leerder se bemeestering van die vaardighede ten einde verder onderrig/leer te verbeter, leerondersteuning te gee en onderrigstelsels te evalueer. 9.2 Soorte evaluering Informele evalueringsmetodes: Die onderwyser moet vasstel hoe goed elke leerder die vaardighede bemeester het wat in die Wiskundesillabus uiteengesit word, en die leerder se vordering daarvolgens bepaal. In ’n groot mate kan dit op ’n informele wyse geskied deur waarneming van elke leerder se vordering in leer- en praktiese situasies terwyl hulle ondersoek, verskynsels en data interpreteer, kennis toepas, kommunikeer en standpunt inneem, sowel as in hulle deelname in die algemeen. Dit beteken dat ’n leerder vir evalueringdoeleindes waargeneem moet word terwyl die onderwyser onderrig gee. Die waarnemings moet deurentyd aangeteken word. Onderwysers neem alle leerders waar tydens die Wiskundelesse. Hulle sien wie aandag gee en wie nie, wie onafhanklik kan werk en wie sukkel om op hulle eie aan te gaan. Deur vrae te vra kan hulle bepaal wie die begrippe verstaan het en wie nie. Deur aktiwiteite fyn dop te hou kan hulle vasstel wie ’n taak kan voltooi deur kennis en vaardighede toe te pas, en wie nie. Die leerders se deelname, betrokkenheid en bydraes tot groepwerk word ook waargeneem. Formele evalueringsmetodes: Dit behels evalueringsmetodes soos vasvra, kort toetse, mondelinge toetse en werkblaaie. Werkblaaie is baie nuttig en kan óf op die skryfbord óf op papier aangebied word. Dit is baie belangrik dat onderwysers hulle werk organiseer en beplan om leerders te evalueer en punte toe ken en dit dan te verwerk uit tien (10). Die gebruik van formele geskrewe en mondelinge toetse kan net ’n beperkte omvang van vaardighede toets, en moet dus nie baie tyd in beslag neem nie. Kort toetse kan gedurende ’n Wiskundeperiode afgehandel word en moet beskou word as ’n gewone Wiskunde-aktiwiteit.


9.3 Graadbeskrywings Die leerder se vlak van bemeestering in verhouding tot die vaardighede in die Wiskunde-sillabus word in letterwaardes aangedui. Dit is noodsaaklik dat die letterwaardes wat toegeken word, die leerder se werklike vlak van bemeestering weerspieël in verhouding tot die vaardighede. In grade 1 tot 3 hou letterwaardes verband met ‘n persentasie. Die verhouding tussen die waardes wat toegeken word en die vaardighede word hieronder aangedui.

Graad % Vaardigheidsbeskrywings

A 80%+ Bemeester vaardighede uitstekend.Die leerder vaar uitmuntend op al die vlakke van vaardigheid.

B 70-79% Bemeester vaardighede baie goed. Die leerder se prestasie lê beduidend bo die gemiddelde vereistes en die leerder is baie knap op die meeste vlakke van vaardigheid.

C 60-69% Bemeester vaardighede goed. Die leerder het die vaardighede bevredigend bemeester in vreemde situasies en kontekste.

D 50-59%

Bemeester vaardighede bevredigend. Die leerder se vaardighede stem ooreen met die gemiddelde vereistes. Die leerder kan dalk in sommige afdelings ondersteuning nodig hê.

E 40-49%

Bemeester die minimum aantal vaardighede om as vaardig beskou te word. Die leerder het dalk nie al die vaardighede bemeester nie, maar sy/haar bemeestering is genoeg om bo die vaardigheidsvlak te wees. Die leerder het op feitlik alle vlakke leerondersteuning nodig

U 0-39%

Ongegradeer. Die leerder was nie in staat om ’n minimum vlak van vaardigheid te bereik nie, selfs met aansienlike hulp van die onderwyser. Die leerder het leerondersteuning baie nodig.

10.4 Omskrywing van riglyne vir Deurlopende Evaluering (Besonderhede is beskikbaar in die Junior Primary National Policy Guide) Evaluering moet deel uitmaak van die lesbeplanning, en daar moet duidelike evalueringstandaarde wees. Tydens lesse en terwyl leerders besig is met normale klasaktiwititeite is die onderwyser besig met formele en informele deurlopende evaluering vir al die verskillende vaardighede in al die vakke. In die Junior Primêre fase staan evaluering in noue verband met die kriteria. Dit beteken dat, as punte of letterwaardes toegeken word, dit noodsaaklik is dat hulle die leerder se bemeesteringsvlak in verhouding tot die vaardighede moet weerspieël.

10.4.1 Informele Deurlopende Evaluering

Informele Deurlopende Evaluering word gedoen deur noukeurige en geskrewe aantekeninge (sien voorbeeld 10.4.3). Dit beteken dat die onderwyser waarnemings oor bemeestering of probleme op die klaslys aanteken, terwyl die leerders met lesaktiwiteite besig is. Hierdie


aantekeninge of opmerkings help dan weer met toekomstige lesbeplanning, vereistes vir leerondersteuning en die toekenning van punte vir Formele Deurlopende Evaluering. Dit is nie nodig om ’n opmerking of nota vir elke vaardigheid te maak nie – ’n merkie is al wat nodig is om te wys dat ’n leerder die bepaalde vaardigheid bemeester het. ’n Geskrewe bewys is egter nodig as ’n leerder sukkel en meer hulp nodig het.

10.4.2 Formele Deurlopende Evaluering

Formele Deurlopende Evaluering word gewoonlik gedoen ná afhandeling van ’n tema of as ’n bepaalde begrip geëvalueer moet word voordat ’n nuwe begrip aangepak word. Hiervoor kan verskeie kort skriftelike of mondelinge toetse of vasvrageleenthede oor die termyn versprei word waarvoor die onderwyser dan punte toeken. Gedurende die termyn moet onderwysers rekord hou van die punte wat toegeken is vir Deurlopende evaluering op die Formele Deurlopende Evaluering klaslys. Hierdie evaluering vind plaas gedurende normale klasaktiwiteite. Dit beteken dat daar GEEN “toetsweek” of “toetsrooster” in die Junior Primêre fase (Gr. 1-3) is waar leerlinge moet leer vir toetse nie. Aan die einde van die termyn word die punte vir elke vak bymekaar getel in die “Totaal” kolom. Die “gemiddeld” word bereken deur die “Totaal” te deel deur die hoeveelheid evaluerings wat gedoen is. Die desimale breuke word afgerond volgens die wiskundige reël, bv. 3.2 = 3. Die gemiddelde punt word oorgedra na die Formele Deurlopende Evaluering Rekordvorm in onderskeie kolomme. Die onderwyser tel die kolomme bymekaar om die Totaal te kry en bereken dan die persentasie. Die persentasie word verwerk na letterwaardes soos aangedui in 10.3.

(Besonderhede oor rekordhouding is beskikbaar in die Junior Primêre Deurlopende Evaluering Rekordvorms)


11. Woordelys

NB. Die betekenisse wat hier gegee word, is van toepassing op die woord binne die konteks van hierdie sillabus en nie noodwendig op enige ander konteks nie. Begin- en eindklanke - die verdeling van klanke in ’n eenlettergrepige woord, bv. in "kat" is die beginklank /k/ en die eindklank /at/; in "stop" is die beginklank /st/ en die eindklank /op/; in "string" is die beginklank /str/ en die eindklank /ing/. Woordfamilies kan saamgestel word deur die gebruik van algemene beginklanke soos /t/ in "top", "tot", "tas" en "tap", of algemene eindklanke soos /at/ in "kat", "rat", "sat" en "mat" Breedvoerig - om konsepte baie duidelik te omskryf Dekodeer - om sin te maak uit en betekenisse van geskrewe woorde te verstaan Deurlopende evaluering - meting van leerders se vordering, gebaseer op hulle werk in die klaskamer of toetse/vasvra regdeur die termyn of die jaar eerder as op net een eksamen Diftong/tweeklank - ’n opeenvolging van twee verskillende vokaalklanke wat sonder enige onderbreking uitgespreek word, bv. /ei/ in lei, /ui/ in huis, /ou/ in bou, /aai/ in laai, /ooi/ in prooi Foneem - die kleinste klankdeeltjie in ’n taal wat betekenis kan verander, bv. die /m/ en /v/ in mat en vat Fonologiese bewustheid - verwys na iemand se begrip van die klankstruktuur van gesproke woorde. Dit behels die raaksien en manipulasie van klanke en het te doen met aktiwiteite soos rym, lettergreepverdeling, begin- en eindklanke en die herkenning van foneme. Fonologiese bewustheid het net te doen met spraakklanke, nie met geskrewe alfabetletters of klankleer nie, en is ’n belangrike en betroubare voorspeller van latere leessukses Globalisering - wêreldwye integrasie en ontwikkeling as gevolg van verbeterde tegnologie en kommunikasie; kan uitloop op verlies van individuele en kulturele identiteite Hoë frekwensie sigwoorde - woorde wat algemeen in tekste gebruik word en wat leerders behoort te kan lees sonder om daaroor te dink, bv. die, op, my, se, Hoë-orde (afleibare) vrae - vrae met "hoe" en "waar" wat leerders dwing om menings te vorm of tot gevolgtrekkings te kom wat gebaseer is op iets wat hulle


gehoor of gelees het; soms genoem HOTS (High Order Thinking Skills) vrae Homofone - woorde met dieselfde uitspraak, maar veskillende spellings en verskillende betekenisse, bv. My hare is steil; Ek hou van sy styl van hardloop Homonieme - woorde met dieselfde uitspraak en spelling, maar met verskillende betekenisse, bv. Die baba sit op my skoot; Dit was ’n goeie skoot Hoofstroomskole - skole wat hoofsaaklk bedoel is vir leerders wat nie spesiale opvoedingsbehoeftes het nie. Enige skool wat nie ’n spesiale skool is nie Insluiting - om alle partye in te sluit Klankleer - ’n metode om lees te onderrig deur die herkenning van klanke wat letters of kombinasies van letters verteenwoordig; die verhouding tussen klanke en simbole Leerstandaarde - geskrewe voorskrifte van wat leerders moet weet en moet kan doen, op grond van hulle onderrig ná ’n bepaalde tyd, bv. aan die einde van Laer Primêr. Dit word ook "inhoudstandaarde" genoem. Leerstandaarde beskryf wat onderwysers vir leerders moet leer en wat leerders moet aanleer Letterlike vrae - vrae met "wie", "wat" en "waar" wat van leerders vereis om eenvoudige antwoorde in geskrewe of mondelinge tekste te vind Onthou/vertel - skryf of gesels oor ’n ervaring Oorvertel - vertel ’n storie oor nadat dit voorgelees of vertel is Ouditiewe persepsie - verwys na die gehoororgane of die hoorproses; die funksie van leerders se ore en brein wat hulle help om dit wat hulle hoor, te interpreteer, te ontleed en te verstaan Probeer-en-leer boekie - ’n skryfblok of notaboek waarin leerders probeer om self woorde te spel; die onderwyser kontroleer en maak reg waar nodig Samevoegings - kombinasies van twee of meer letters, gewoonlik aan die begin of einde van woorde, bv. /st/ in stok, /nd/ in aand, /str/ in streep, /spr/ in spring Self-deurleesproses - ’n metode wat leerders gebruik om hulle eie skryfwerk te verbeter Sintaks - die manier waarop woorde gerangskik en verbind word om sinsnedes en sinne te vorm


Skoolgereedheids-/voorbereidingsprogram - ’n program ontwerp vir graad 1 Namibiese leerders omdat baie leerders nie skoolgereedheid bereik voordat hulle skool toe gaan nie. Dit is ontwerp om leerders te help om die begrippe en bekwaamhede baas te raak wat nodig is vir meer formele leer Stelreëls - gedragskodes wat as algemeen aanvaarbaar beskou word Taalstruktuur - die grammatika en sintaks van ’n taal Vaardighede - meetbare bekwaamhede wat as noodsaaklik beskou word om ’n taak uit te voer of ’n standaard te bereik Visualiseer - om ’n prentjie van iets in jou gedagte te vorm Visuele persepsie - die funksie van ’n leerder se oë en brein wat hom in staat stel om dit wat hy sien te interpreteer, te analiseer en te begryp Woordbestudering - die analise van woordbetekenisse

The National Institute for Educational Development Privaatsak 2034 Okahandja NAMIBIË Telefoon: +64 62 509000 Faks: +64 62 509033 E-pos: [email protected] Webtuiste: http://www.nied.edu.na © NIED 2014

ministry of education lower primary phase for implementation in

Documents