modul f_moh. ardan makarim corny_kelompok 1

8/17/2019 Modul F_Moh. Ardan Makarim Corny_Kelompok 1

1/23

LAPORAN PRAKTIKUM MEKANIKA BENDA PADAT

MODUL F

LENDUTAN DAN PUTARAN SUDUT PADA BALOK STATIS

TERTENTU

KELOMPOK 1

Nastiti Tiasundari 1106003926Wi ! "anu#ra$ %usti 110600&001Mart$a D'stri Arsari 110600(0&2

)inta Indra*ati 110601162(Firdaus 110606+,3(Moh. Ardan Makarim Corny 1206241073

Tan##a Pra-ti-u. / 1( Mar't 2013

Asist'n Pra-ti-u. / Ra $.a u iana

Tan##a Dis'tu ui /

Ni ai /

Para Asist'n /

LABORATORIUM )TRUKTUR

DEPARTEMEN TEKNIK )IPIL

FAKULTA) TEKNIK UNI4ER)ITA) INDONE)IA

DEPOK 2013


2/23

MODUL F: LENDUTAN DAN PUTARAN SUDUT PADA BALOK STATIS TERTENTU

I. TUJUA !"#CO$AA

15 Untu- .'n'ntu-an 'sar 'ndutan dan 7utaran sudut dari s' ua$ stru-tur

a 8- statis t'rt'ntu525 M'. andin#-an $asi 7'r 8 aan d'n#an $asi t'8ritis5

II. T"O#I

B'sar 'ndutan dan 7utaran sudut dari s' ua$ stru-tur statis t'rt'ntu !an#

di 'ri ' an da7at dit'ntu-an d'n#an .'n##una-an sa a$ satu dari -'ti#a .'t8d'

di a*a$ ini/15 M't8d' Int'#rasi

)a a$ satu .'t8d' 7'n!' 'saian da a. .'n ari ni ai 'ndutan dan

7utaran sudut ada a$ d'n#an .'t8d' int'#rasi !an# di-'na u#a d'n#an

t'8ri ' astis5 B'ri-ut ini ada a$ ru.us da a. .'n ari ni ai 'ndutan dan

7utaran sudut/

: ; Ru.us U.u.

d!


3/23

Gambar F.1 Metode Momen Area untuk Balok Kantilever

: uas idan# .8.'n

: ara- dari titi- 'rat uas idan# .8.'n .'nu u titi- B

θB :

θB : 7'ru a$an -'.irin#an < 7utaran sudut di titi- B

∆B: =

∆B: 'sar 'ndutan di titi- B

3. M't8d' Unit Load M't8d' Unit Load ada a$ s' ua$ .'t8d' !an# .'n##una-an 7rinsi7

'n'r#i untu- .'n#$itun# /

• B'sar 'ndutan dan 7utaran sudut 7ada a 8- dan 78rta

• B'sar 'ndutan 7ada ran#-a atan#

B'ri-ut ini ada a$ 7'n'ra7an .'t8d' unit load 7ada a 8- -anti 'C'r

A A ?

Gambar F.2 Unit Load Met od untuk Balok Kantilever untuk Men!ari Lendutan

P1

C


4/23

∆ :

d'n#an/

M : .8.'n a-i at ' an P

. : .8.'n a-i at satu satuan #a!a unit load" !an# '-'r a 7ada titi- ?5

A A 1

Gambar F.3 Unit Load Met od untuk Balok Kantilever untuk Men!ari Putaran Sudut

θ :

d'n#an/

M : .8.'n a-i at ' an P

. : .8.'n a-i at satu satuan .8.'n unit moment" !an# '-'r a 7ada

titi- ?

III. !"#ALATAP'ra atan 1 untu- P'r 8 aan 11 ")T5 601 P'n!an##a u un# d'n#an 7'n '7it t'ta71 ")T5 602 P'n!an##a u un# d'n#an r81 ")T5 603 P'n##unaan .8.'n 'n#-a7

2 ")T5 60& Katr8 #anda2 ")T5 60( Ku.7u an -a*at

C

P

C


5/23

3 ")T5 606 P'n '7it #antun#an2 ")T5 60+ P'n#$u un# 7'n##antun#2 ")T5 60, %antun#an;#antun#an 'sar + ")T5 609 %antun#an;#antun#an -' i1 ")T5 610 P'n#i. an# #antun#an

1 ")T5 611 Ku.7u an 7'n!an##a !an# da7at dis'suai-an1 ")T5 6. Ar 8 i 7'n#u-ur 1 ")T5 6 L8#a.1 ")T5 6dBa 8- u i 7'rs7'-ti

%a. ar F5& .'nun u-an a7 i-asi dari ' an t'r7usat di t'n#a$ 'ntan# 7ada a 8-

d'n#an 7'r 'ta-an s'd'r$ana5 Ban!a- Cariasi !an# da7at di a-u-an s'7'rti .'nun u-an

7utaran sudut dan 'ndutan 7ada 7'r 'ta-an ' an .'n##antun# atau ' an t'r a#i

.'rata dan ain; ain5

P'ra atan 2 untu- 7'r 8 aan 22 ")T5 1301 P'n!an##a u un#1 ")T5 1302 P'n!an##a 7'r 'ta-an r81 ")T5 1303 P'n#atur r81 ")T5 130& P' at '7it3 ")T5 130( '7it 7'n##antun#3 ")T5 1306 P'n!a. un# #antun#an3 ")T5 130+ P'n##antun# 'sar t'.7at ' an@3 ")T5 1309 P'n##antun# u un#1 ")T5 1310 P'n!an##a 7'r 'ta-an #anda1 ")T5 1311 P'n#atur 7'r 'ta-an1 ")T5 1312 P'n##antun# -' i2 ")T5 1313 U un# sisi ta a. kni#e ed$e@


6/23

%a. ar F5( .'nun u--an a 8- -anti 'C'r d'n#an ' an t'r7usat di u un#5 4ariasi

da7at di uat d'n#an .'. 'ri-an Cariasi ' an ' an 7ada titi- t'rt'ntu dan ain; ain5P'n#aturan;7'n#atuan s'7'rti di atas da7at diCariasi-an .'n!'suai-a d'n#an

-' utu$an .asin#;.asin#5 P'n#aturan;7'n#aturan ini di a-u-an untu- .'nun u-an

7'n##unaan 'r a#ai 'nis a at untu- 'r a#ai a7 i-asi5 Untu- 7'r 8 aan;7'r 8 aan

s'7'rti ini di.ana di utu$-an 7'n#a.atan 'ndutan !an# 'sar dian ur-an 7'n##unaan

dari a at untu- 'ntan# 7an an# lon$ travel $au$e @ "A? 6 %erie%5

I%. CA#A &"#JAA. P'r 8 aan 1 stru-tur a 8- s'd'r$ana@

15 M'n#u-ur di.'nsi dari 7' at a 8- 7an an# ' ar dan t' a @525 M'.asan# 7' at da a. #rame s'd'.i-ian ru7a s'$in##a 7' at t'rs' ut .'. 'ntu-

stru-tur a 8- s'd'r$ana d'n#an 7an an# 90 .535 M'.asan# a at dial $au$e 7ada 7' at 7ada u un# s' ' a$ -anan s' ' a$ -iri dan

t'7at di t'n#a$ 7' at s'd'.i-ian ru7a s'$in##a dial $au$e .'n'-an 7' at5&5 M'n!'t' an#-a 7ada dial $au$e .'n adi n8 s't' a$ sist'. t'r7asan#5(5 M'. 'ri-an ' an 7ada 7' at s' 'sar 2 N di t'n#a$ 7' at565 M'. a a 7'. a aan 7ada dial $au$e di u un# 7' at s' ' a$ -anan -iri dan t'7at

t'n#a$ dari 7' at =:&( .@5+5 M'na. a$an ' an s' 'sar 2 N t'rus .'n'rus sa.7ai ' an 10 N5,5 M'. a a 7'. a aan dial $au$e untu- Cariasi ' an5

B5 P'r 8 aan 2 stru-tur a 8- -anti 'C'r@15 M'n#u-ur di.'nsi dari 7' at a 8- 7an an# ' ar dan t' a @525 M'.asan# 7' at da a. #rame s'd'.i-ian ru7a s'$in##a 7' at t'rs' ut .'. 'ntu-

stru-tur a 8- -anti 'C'r d'n#an 7an an# &( .535 M'.asan# a at dial $au$e 7ada 7' at 7ada u un# s' ' a$ -iri 7'r 'ta-an@ dan di

u un# 7' at s'd'.i-ian ru7a s'$in##a dial $au$e .'n'-an 7' at5&5 M'n!'t' an#-a 7ada dial $au$e .'n adi n8 s't' a$ sist'. t'r7asan#5(5 M'. 'ri-an ' an 7ada 7' at s' 'sar 2 N di u un# 7' at565 M'. a a 7'. a aan 7ada dial $au$e di u un# 7' at s' ' a$ -iri dan -anan dari

7' at5+5 M'na. a$an ' an s' 'sar 2 N t'rus .'n'rus sa.7ai ' an 10 N5


7/23

,5 M'. a a 7'. a aan dial $au$e untu- Cariasi ' an5

%. 'A(IL !"#CO$AA DA !" )OLA'A DATAA5 PER?OBAAN I BALOK )EDER"ANA P'r 'ta-an )'ndi R8 @L : 90 . : 900 ..

7' at: 25( . : 2( ..$ 7' at : 0 (2 . : ( 2 ..= : 100 ..

I = 1

12b h

3 = 1

12 x25 x 5.2

3 = 292.93 mm4

DATA PEN%AMATAN

NO

BEBAN(N)

PEMBACAAN DIALLOADING

PEMBACAAN DIALUNLOADING

A C D A C D1 2 0.28 0.01 0.01 0.6 0.20 0.202 4 0.87 0.21 0.21 1.2 0.40 0.403 6 1.32 0.34 0.34 1.94 0.42 0.424 8 1.9 0.53 0.53 2.22 0.62 0.625 10 2.4 0.67 0.67 2.46 0.64 0.64

Ta ' 15 Data P'n#a.atan P'. a aan Dia Loadin$ dan Unloadin$ Ba 8-

)'d'r$ana P'r 'ta-an )'ndi R8 @

!" )OLA'A DATA$ALO& ("D"#'A A *!"#L"TA&A (" DI + #OL,• M'n ari Ni ai L'ndutan

Ru.us !an# di#una-an untu- .'n ari 'ndutan

δ = P L3

48 E I

d'n#an ni ai E !an# 'r 'da !aitu E untu- .'n ari ni ai δ praktikum ada a$ E $asi

7'r 8 aan !an# dida7at dari ru.us E praktikum =

L3

48 x m x I

. ada a$ #radi'n !an# dida7at dari #ra i- antara ' an C'rsus 'ndutan5)'dan#-an ni ai E untu- .'n ari ni ai δ teori ada a$ ni ai E it'ratur !aitu

s' 'sar 2 x 1011

Pa = 200000 MPa

• M'n ari )udut Putar Ru.us !an# di#una-an untu- .'n ari sudut 7utar 7ra-ti-u.@


8/23

θ praktikum = P L

2

16 E I

d'n#an ni ai E ada a$ $asi 7'r 8 aan !an# dida7at dari ru.us

E= L2

16 x m x I

d'n#an . ada a$ #radi'n !an# dida7at dari #ra i- antara ' an C'rsus 7utaran sudut5

Putaran sudut θ da a. #ra i- t'rs' ut da7at di ari d'n#an ru.us

tan θ= pembacaandial gauge x

)'dan#-an ni ai E untu- .'n ari ni ai θ teori ada a$ ni ai E it'ratur !aitu

s' 'sar 2 x 10 11 Pa = 200000 MPa

• K8nC'rsi )udut D'ra at -' RadianK8nC'rsi sudut d'ra at -' radian da7at di a-u-an d'n#an ru.us

Ao=[ Ao x π 180 o ]rad• M'n ari K'sa a$an R' ati

M'n ari -'sa a$an r' ati !a-ni .'. andin#-an s' isi$ ni ai $asi 7ra-ti-u.

dan ni ai it'ratur d'n#an ni ai it'ratur !an# da7at di#a. ar-an d'n#an ru.us Kesalahan Relatif =|nilailiteratur − nilaieksperimennilailiteratur | x 100

L-nd /an $a ok (-d-rhana *!-r -/akan (-ndi + #o , Dial Loading

o. $- an * , !-m a aan Dia A

1 2 0.28

2 & 0.873 6 1.324 , 1.9

10 2.4Ta ' 25 Ni ai P'u a$ B' as dan P'u a$ T'ri-at untu- M'. uat %ra i- B' an

C'rsus L'ndutan 7ada P'r 8 aan Dial Loadin$ Ba 8- )'d'r$ana


9/23

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 110

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0.28

0.87

1.32

1.9

2.4f(x) = 0.26x - 0.23R² = 1

Beban vs Lendutan

Beban (N)

Lendutan di A ( )

%ra i- 15 B' an C'rsus L'ndutan Dial Loadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana

P'r 'ta-an )'ndi R8 @

P'rsa.aan #aris = 0.263 x− 0.227 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$ 0.263

E praktikum = L

3

48 m I =

9003

48 x 0.263 x 292.93= 197136.3407 MPa

&Ke%ala an relati# E ' (.)3 *"

o! * , 5rak/ik m *mm, /-ori *mm, &- a ahan #- a/i *8,

1 2 05(26 05(1, 15(& G2 & 150(2 1503+ 15&( G3 6 15(+, 15((( 15&, G4 , 2510& 250+& 15&( G

10 25630 25(92 15&+ G

Ta ' 35 P'n#8 a$an Data L'ndutan Dial Loadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$anaP'r 'ta-an )'ndi R8 @

Dial Unloading

o. $- an * , !-m a aan Dia A1 2 0.62 & 1.23 6 1.94

4 , 2.2210 2.46


10/23

Ta ' &5 Ni ai P'u a$ B' as dan P'u a$ T'ri-at untu- M'. uat %ra i- B' an

C'rsus L'ndutan 7ada P'r 8 aan Dial Unloadin$ Ba 8- )'d'r$ana

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 110

0.5

1

1.5

2

2.5

3

0.6

1.2

1.942.22

2.46f(x) = 0.24x + 0.26R² = 0.95

Beban vs Lendutan

Beban (N)

Lendutan di A ( )

%ra i- 25 B' an C'rsus L'ndutan Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana


P'rsa.aan #aris = 0.237 x− 0.262

.a-a #radi'n #aris .@ ada a$0.237

E praktikum = L

3

48 m I =

9003

48 x 0.237 x292.93= 218763.1123 MPa

&Ke%ala an relati# E ' +.3, *"


1 2 05&+& 05(1, ,5&9 G2 & 059&, 1503+ ,5(, G

3 6 15&22 15((( ,5(( G4 , 15,96 250+& ,5(, G

10 253+0 25(92 ,5(6 GTa ' (5 P'n#8 a$an Data L'ndutan Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana


! /aran ( d / $a ok (-d-rhana *!-r -/akan (-ndi + #o ,


11/23

Dial Loading

DIAL GAUGE(Pe ba!aan Dia"

C # D)

$ DIALGAUGE%$

&AN '1 (DIAL

GAUGE%$) ( θ )θ ( ad)

0.01 100 0.0010 0.05729 o 0.00100.21 100 0.0021 0.12032 o 0.0021

0.34 100 0.0034 0.19480 o 0.0034

0.53 100 0.0053 0.30366 o 0.0053

0.67 100 0.0067 0.38387 o 0.0067

Ta ' 65 P'n#8 a$an Data Ni ai )udut Putar Dial Loadin$ untu- M'. uat %ra i-

B' an C'rsus )udut Putar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

0

0

0

0

0

0.01

0.01

0.01

0.01

f(x) = 0x - 0R² = 0.99

Beban vs udut Puta

Beban (N)

Puta an udut ( ad)

%ra i- 35 Putaran )udut C'rsus L'ndutan Dial Loadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana

P'r 'ta-an )'ndi R8 @P'rsa.aan #aris = 0.00073 x− 0.000324 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$

0.00073

E praktikum = L2

16 m I = 900

2

16 x 0.00073 x292.93= 236743.6421 MPa

&Ke%ala an relati# E ' (,.3- *"

o! * ,

θ 5rak/ik m

*mm,

θ /-ori

*mm,&- a ahan #- a/i *8,

1 2 05001&6 05001+2, 1(5(1 G2 & 0500292 05003&(6 1(5(1 G

3 6 0500&3, 0500(1,( 1(5(3 G4 , 0500(,& 05006913 1(5(2 G


12/23

10 0500+30 0500,6& 1(5(1 GTa ' +5 P'n#8 a$an Data Putaran )udut Dial Loadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana


Dial Unloading

DIAL GAUGE(Pe ba!aan Dia"

C # D)

$ DIALGAUGE%$

&AN '1 (DIAL

GAUGE%$) ( θ )θ ( ad)

0.20 100 0.0020 0.11459 o 0.00200.40 100 0.0040 0.22918 o 0.0040

0.42 100 0.0042 0.24064 o 0.0042

0.62 100 0.0062 0.35523 o 0.0062

0.64 100 0.0064 0.36669 o 0.0064

Ta ' ,5 P'n#8 a$an Data Ni ai )udut Putar Dial Unloadin$ untu- M'. uat

%ra i- B' an C'rsus )udut Putar

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 110

0

0

0

0

0.01

0.01

0.01

f(x) = 0x + 0R² = 0.93

Beban vs udut Puta

Beban (N)

Puta an udut ( ad)

%ra i- &5 Putaran )udut C'rsus L'ndutan Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana

P'r 'ta-an )'ndi R8 @P'rsa.aan #aris = 0.00055 x− 0.0005998 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$

0.00053

E praktikum = L

2

16 m I =

9002

16 x 0.00055 x292.93= 314223.3795 MPa

&Ke%ala an relati# E ' -.(( *"


13/23

o ! * ,θ 5rak/ik m

*mm,

θ /-ori

*mm,&- a ahan #- a/i *8,

1 2 050011 05001+2, 3653& G2 & 050022 05003&(6 3653& G3 6 050033 0500(1,( 3653( G4 , 0500&399 05006913 3653+ G

10 0500(&99 0500,6& 3653( GTa ' 95 P'n#8 a$an Data Putaran )udut Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- )'d'r$ana


B5 PER?OBAAN I IBALOK KANTILE4ER P'r 'ta-an '7it@L : &( . : &(0 .. 7' at: 25( . : 2( ..$ 7' at : 0 (2 . : ( 2 ..

I = 1

12b h

3 = 1

12 x25 x 5.2

3 = 292.93 mm4

DATA PEN%AMATAN

NO

BEBAN(N)

PEMBACAAN DIALLOADING

PEMBACAAN DIALUNLOADING

A A1 2 1.21 1.32

2 4 2.35 2.433 6 3.46 3.554 8 4.61 4.705 10 5.70 5.70

Ta ' 105 Data P'n#a.atan P'. a aan Dia Loadin$ dan Unloadin$ Ba 8-

Kanti 'C'r P'r 'ta-an '7it@

!" )OLA'A DATA$ALO& &A TIL"%"# *!"#L"TA&A J"!IT,• M'n ari Ni ai L'ndutan

Ru.us !an# di#una-an untu- .'n ari 'ndutan

δ = P L3

3 E I

d'n#an ni ai E !an# 'r 'da !aitu E untu- .'n ari ni ai δ praktikum ada a$ E $asi

7'r 8 aan !an# dida7at dari ru.us

E praktikum = L

3

3 x m x I

. ada a$ #radi'n !an# dida7at dari #ra i- antara ' an C'rsus 'ndutan5


14/23

)'dan#-an ni ai E untu- .'n ari ni ai δ teori ada a$ ni ai E it'ratur !aitu

s' 'sar 2 x 1011

Pa = 200000 MPa

L-nd /an $a ok &an/i -9-r *!-r -/akan J-5i/, Dial Loading

o. $- an * , !-m a aan Dia A1 2 1.212 & 2.353 6 3.464 , 4.61

10 5.70Ta ' 115 Ni ai P'u a$ B' as dan P'u a$ T'ri-at untu- M'. uat %ra i- B' an

C'rsus L'ndutan 7ada P'r 8 aan Dial Loadin$ Ba 8- Kanti 'C'r

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 110

1

2

3

4

5

6

1.21

2.35

3.46

4.61

5.7f(x) = 0.56x + 0.09R² = 1

Beban vs Lendutan

Beban (N)

Lendutan di A ( )

%ra i- (5 B' an C'rsus L'ndutan Dial Loadin$ 7ada Ba 8- Kanti 'C'r

P'r 'ta-an '7it@

P'rsa.aan #aris = 0.562 x+ 0.094 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$ 0.562

E praktikum = L

3

3 m I =

4503

3 x 0.562 x 292.93= 184508.3901 MPa

&Ke%ala an relati# E ' -.- *"

o

! * , 5rak/ik m *mm, /-ori *mm, &- a ahan #- a/i *8,

1 2 1512& 150369 ,5&0 G


15/23

2 & 252&, 250+39 ,539 G3 6 353+2 35110, ,5&0 G4 , &5&96 &51&++ ,5&0 G

10 (5619 (51,&+ ,53, G

Ta ' 125 P'n#8 a$an Data L'ndutan Dial Loadin$ 7ada Ba 8- Kanti 'C'r P'r 'ta-an '7it@

Dial Unloading

o. $- an * , !-m a aan Dia A1 2 1.322 & 2.433 6 3.55

4 , 4.7010 5.70Ta ' 135 Ni ai P'u a$ B' as dan P'u a$ T'ri-at untu- M'. uat %ra i- B' an

C'rsus L'ndutan 7ada P'r 8 aan Dial Unloadin$ Ba 8- Kanti 'C'r

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 110

1

2

3

4

5

6

1.32

2.43

3.55

4.7

5.7f(x) = 0.55x + 0.23

R² = 1

Beban vs Lendutan

Beban (N)

Lendutan di A ( )

%ra i- 65 B' an C'rsus L'ndutan Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- Kanti 'C'r

P'r 'ta-an '7it@

P'rsa.aan #aris = 0.551 x+ 0.231 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$ 0.551

E praktikum = L

3

3 m I =

4503

3 x 0.551 x 292.93= 188191.8607 MPa

&Ke%ala an relati# E ' .+/ *"


16/23


1 2 15102 150369 652, G2 & 2520& 250+39 652+ G3 6 35306 35110, 652+ G4 , &5&0, &51&++ 652, G

10 (5(01 (51,&+ 6510 GTa ' 1&5 P'n#8 a$an Data L'ndutan Dial Unloadin$ 7ada Ba 8- Kanti 'C'r

P'r 'ta-an '7it@

%I. Ana i i !rak/ik m1. Ana i i !-r o aan

P'r 8 aan L'ndutan dan Putaran )udut ini t'rdiri dari dua ua$ 7'r 8 aan

!a-ni 7'r 8 aan satu !aitu d'n#an stru-tur a 8- s'd'r$ana dan 7'r 8 aan dua

!aitu d'n#an stru-tur -anti 'C'r5 Pada 7'r 8 aan 7'rta.a ' an !an# di#una-an

di 'ta--an t'7at dit'n#a$;t'n#a$ 'ntan# dari s' ua$ stru-tur a 8- d'n#an

7'r 'ta--an s'd'r$ana s'dan#-an 7ada 7'r 8 aan -'dua ' an di 'ta--an diu un#

s' ua$ stru-tur d'n#an 7'r 'ta-an '7it5Ta$a7 7'rta.a !an# di a-u-an 7ada 7'r 8 aan 7'rta.a ada a$ .'n#u-ur

di.'nsi dari 7' at a 8- !an# a-an di#una-an 7ada stru-tur !aitu t'rdiri atas

u-uran 7an an# ' ar dan t' a a 8-5 P'n#u-uran di.'nsi di a-u-an d'n#an

.'n##una-an .'t'ran dan an#-a s8r8n#5 K'.udian 7ra-ti-an .'.asan# 7' at

a 8- s'd'.i-ian ru7a dan di a-u-an 7u a 7'n#aturan 7ada 7'r 'ta-an a#ar

7'r 'ta-an .'n adi 7'r 'ta-an s'ndi dan r8 s'$in##a 7' at t'rs' ut .'. 'ntu-

stru-tur a 8- s'd'r$ana d'n#an 7an an# 'ntan# 90 .5 )'t' a$ itu di a-u-an

7u a 7'n#u-uran ara- antara 78sisi dia #au#' d'n#an 7' at a 8-5 )'t' a$ dia#au#' t'r7asan# 7ada u un# s' ' a$ -anan s' ' a$ -iri dan t'7at dit'n#a$

'ntan#5 P8sisi dia #au#' $arus t'#a- dan .'n'-an 7' at -ar'na un#si dia

#au#' ada a$ untu- .'nun u--an 'sar d' 8r.asi !an# t'r adi5 )'t' a$ itu

di a-u-an 7'n!'t' an 7ada dia #au#' a#ar 78sisi aru. 7ada dia #au#' t'7at

.'nun u--an an#-a n8 s'rta di7'r$ati-an 7u a 78sisi aru. -' i 7ada dia

#au#'5Ta$a7 'ri-utn!a ada a$ .'. 'ri-an ' an 7ada a#ian t'n#a$ 'ntan# 7' at

a 8- s' 'sar 2N -'.udian .' a-u-an 7'. a aan dia #au#' !an# 'rada 7ada


17/23

u un# 7' at s' ' a$ -anan u un# s' ' a$ -iri dan dia #au#' !an# t'7at 'rada

dit'n#a$ 7' at =:&( .@5 an# di a-u-an s' an utn!a ada a$ .'n atat 7'. a aan

dia #au#' dan .'n#u an#i 7r8s'dur !an# sa.a untu- Cariasi ' an &N s5d5 10 N

7'. ' anan loadin$ @5 Ta$a7 t'ra-$ir !an# di a-u-an da a. 7'r 8 aan ini

ada a$ .' a-u-an 7'n atatan untu- Cariasi ' an !an# sa.a !a-ni 10 N s5d5 2 N

7'. ' anan unloadin$ @5Pada 7'r 8 aan -'dua ta$a7 7'rta.a !an# di a-u-an sa.a d'n#an 7'r 8 aan

7'rta.a !aitu .'n#u-ur di.'nsi dari 7' at a 8- !an# a-an di#una-an 7ada

stru-tur !aitu 7an an# ' ar dan t' a a 8-@5 K'.udian 7ra-ti-an .'.asan#

7' at a 8- s'd'.i-ian ru7a dan di a-u-an 7u a 7'n#aturan 7ada 7'r 'ta-an a#ar

7'r 'ta-an .'n adi 7'r 'ta-an '7it s'$in##a 7' at t'rs' ut .'. 'ntu- stru-tur

a 8- -anti 'C'r d'n#an 7an an# 'ntan# &( .5 )'t' a$ itu dia #au#' di7asan# 7ada 7'r 'ta-an dan u#a 7ada u un# 7' at -anti 'C'r ara- dari 7'r 'ta-an :

&( .@ s'd'.i-ian ru7a $in##a dia #au#' .'n'-an 7' at5 )'t' a$ sist'.

t'r7asan# dia #au#' dis't' a#ar .'nun u-an an#-a n8 5Ta$a7 'ri-utn!a 7ada 7'r 8 aan dua ada a$ .'. 'ri-an ' an s' 'sar 2N

t'7at 7ada u un# 7' at5 K'.udian .'. a a ni ai !an# ditun u--an dia #au#'

!an# t'r7asan# di u un# 7' at s' ' a$ -iri 7'r 'ta-an@ dan u un# 7' at s' ' a$

-anan u un# 7' at !an# 7a in# au$ dari 7'r 'ta-an@ dan .'n atat $asi n!a da a.

ta ' 7'n#a.atan5 Pr8s'dur ini diu an# untu- Cariasi ' an &N 6N ,N 10N@

dan u#a tida- u7a untu- .'n#u an# 7r8s'dur 7'. a aan dia #au#' d'n#an

7'. ' anan unloadin$ 10 N s5d 2 N@5

2. Ana i i 'a iP'n#8 a$an data 'ndutan dan sudut 7utar di7isa$ antara dial

loadin$ dan dial unloadin$ s'$in##a a-an ada 'na. 7'n#8 a$an data !an#

'r 'da da a. 7ra-ti-u. -a i ini5Pada 5-r o aan a/ Ba 8- )'d'r$ana P'r 'ta-an )'ndi R8 @

ru.us !an# di#una-an untu- .'n ari 'ndutan ada a$/

δ = P L3

48 E I

)'dan#-an .8.'n in'rsia dari 7' at a 8- da7at di ari d'n#an ru.us/

I = 1

12b h

3![mm4 ]


18/23

)'$in##a dari ru.us diatas dida7at-an ni ai I ada a$

I = 1

12b h

3 = 1

12 x25 x 5.2

3 = 292.93 mm4

E untu- .'n ari ni ai δ praktikum ada a$ E $asi 7'r 8 aan !an# dida7at dari

ru.us/

E praktikum = L

3

48 x m x I

Ni ai . ada a$ #radi'n !an# dida7at dari #ra i- antara ' an C'rsus 'ndutan5

Dari #ra i- $asi 7'r$itun#an 'ast sHuar' untu- 7'r 8 aan 'ndutandial loadin$

7'rsa.aan #aris = 0.263 x− 0.227 s'$in##a dida7at-an ni ai . : 052635

)'dan#-an untu- 7'r 8 aan dia unloadin$ 7'rsa.aan #aris

= 0.237 x+0.262 s'$in##a dida7at-an ni ai . : 0523+ Ni ai .8du us ' astisitas .'n adi/Dial Loading:

E praktikum = L

3

48 m I = 900

3

48 x 0.263 x 292.93 = 197136.3407 MPa

Dial Unloading:

E praktikum = L

3

48 m I =

9003

48 x 0.237 x292.93= 218763.1123 MPa

Ni ai E untu- .'n ari ni ai δ teori ada a$ ni ai E it'ratur !aitu s' 'sar

2 x 1011

Pa = 200000 MPa dan ni ai -'sa a$an r' ati da7at di ari d'n#an

ru.us/

Kesalahan Relatif =|nilailiteratur − nilai eksperimennilailiteratur | x100

)'$in##a dida7at ni ai -'sa a$an r' ati E dan -'sa a$an r' ati 'ndutan5


19/23

Pada 7'r 8 aan Dial Loadin$0 -'sa a$an r' ati E ada a$ 15&3 G s'dan#-an

-'sa a$an r' ati t'r 'sar ada a$ -'ti-a 7'. ' anan 2N !aitu 15(& G dan

-'sa a$an r' ati t'r-' i -'ti-a 7'. ' anan &N dan ,N !aitu 15&( G5Pada 7'r 8 aan Dial Unloadin$0 -'sa a$an r' ati E ada a$ 953, G s'dan#-an

-'sa a$an r' ati t'r 'sar ada a$ -'ti-a 7'. ' anan &N dan ,N !aitu ,5(, G

dan -'sa a$an r' ati t'r-' i -'ti-a 7'. ' anan 2N !aitu ,5&9 G5

Lan#-a$ -'dua da a. 7'r 8 aan 7'rta.a !aitu .'n#$itun# 7utaran sudut di ?

dan D5 Ru.us !an# di#una-an untu- .'n ari sudut 7utar 7ra-ti-u.@

θ praktikum = P L

2

16 E I

d'n#an ni ai E ada a$ $asi 7'r 8 aan !an# dida7at dari ru.us

E= L2

16 x m x I

Putaran sudut θ da a. #ra i- t'rs' ut da7at di ari d'n#an ru.us

tan θ= pembacaandial gauge x

Dial Loadin$ P'rsa.aan #aris = 0.00073 x− 0.000324 .a-a #radi'n #aris .@

ada a$ 0.00073

E praktikum = L

2

16 m I =

9002

16 x 0.00073 x292.93= 236743.6421 MPa

)'$in##a dida7at ni ai -'sa a$an r' ati E : 1,53+ G ni ai -'sa a$an r' ati

θ t'r 'sar ada a$ 7ada 7'. ' anan 6N !aitu s' 'sar 1(5(3 G s'dan#-an

ni ai -'sa a$an r' ati θ t'r-' i ada a$ 7ada 7'. ' anan 2N &N dan 10N

!aitu s' 'sar 1(5(1G Dial Unloadin$

P'rsa.aan #aris = 0.00055 x− 0.0005998 .a-a #radi'n #aris .@

ada a$ 0.00055


20/23

E praktikum = L

2

16 m I =

9002

16 x 0.00055 x292.93= 314223.3795 MPa

)'$in##a dida7at ni ai -'sa a$an r' ati E : (+511 G ni ai -'sa a$an r' ati

θ t'r 'sar ada a$ 7ada 7'. ' anan ,N !aitu s' 'sar 3653+ G s'dan#-an

ni ai -'sa a$an r' ati θ t'r-' i ada a$ 7ada 7'. ' anan 2N dan &N !aitu

s' 'sar 3653& G

Pada 5-r o aan d a Ba 8- Kanti 'C'r P'r 'ta-an '7it@ di#una-an ru.us

!an# sa.a d'n#an 7'r 8 aan 7'rta.a5 Ni ai .8.'n in'rsia 7ada stru-tur ini /

I = 1

12b h

3 = 1

12 x25 x 5.2

3 = 292.93 mm4

Dial Loadin$ Dari 7'r$itun#an 'ast sHuar' dida7at-an 7'rsa.aan #aris

= 0.562 x+ 0.094 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$

0.562

s'$in##a/

E praktikum = L

3

3 m I =

4503

3 x 0.556 x292.93= 184508.3901 MPa

D'n#an .'n##una-an ru.us untu- .'n#$itun# -'sa a$an r' ati dida7at ni ai

-'sa a$an r' ati E : +5+( G@5 K'sa a$an r' ati t'r-' i ada 7ada 7'. ' anan

10 N !aitu ,53, G s'dan#-an -'sa a$an r' ati t'r 'sar ada 7ada 7'. ' anan

2N 6N dan ,N !aitu s' 'sar ,5&0 G Dial Unloadin$ Dari 7'r$itun#an 'ast sHuar' dida7at-an 7'rsa.aan #aris

= 0.551 x+ 0.231 .a-a #radi'n #aris .@ ada a$ 0.551 s'$in##a/

E praktikum = L

3

3 m I =

4503

3 x 0.551 x 292.93= 188191.8607 MPa

D'n#an .'n##una-an ru.us untu- .'n#$itun# -'sa a$an r' ati dida7at ni ai

-'sa a$an r' ati E : (590 G@5 K'sa a$an r' ati t'r-' i ada 7ada 7'. ' anan


21/23

10 N !aitu 6510 G s'dan#-an -'sa a$an r' ati t'r 'sar ada 7ada 7'. ' anan

2N dan ,N !aitu s' 'sar 652, G

3. Ana i i &- a ahanPada 7ra-ti-u. ini t'rda7at ' 'ra7a -'sa a$an !an# da7at .'.'n#aru$i

$asi 7'r8 '$an data ai- data 7'. a aan a at -'ti-a 7'n#a.atan di a-u-an

.au7un $asi 7'n#8 a$an data s't' a$ .' a ui 7'r$itun#an s'suai ru.us5

K'sa a$an;-'sa a$an t'r adi antara ain/K'sa a$an da a. 7'. a aan ni ai dia #au#'K'sa a$an da a. 7'n!'t' an dia #au#'K'sa a$an da a. .' 'ta--an dia #au#' tida- t'7at 7ada ara- !an#

diin#in-an@K'sa a$an -'ti-a .' 'ta--an ' an tida- 'r$ati $ati s'$in##a

7ra-ti-an .'. 'ri-an #a!a ta. a$an ' an tida- di 'ta--an t'7at

dit'n#a$@

%II. &"(IM!ULA

!-r o aan (a/ *$a ok (-d-rhana,

L nd!"an Dial Loading

o


1 2 05(26 05(1, 15(& G2 & 150(2 1503+ 15&( G3 6 15(+, 15((( 15&, G4 , 2510& 250+& 15&( G

10 25630 25(92 15&+ G E= 197136.3407 MPa" kesalahan relatif = 1.43

L nd!"an Dial Unloading


1 2 05&+& 05(1, ,5&9 G2 & 059&, 1503+ ,5(, G3 6 15&22 15((( ,5(( G


22/23

4 , 15,96 250+& ,5(, G10 253+0 25(92 ,5(6 G

E= 218763.1123 MPa "kesalahan relatif = 9.38

S!d!" P!"ar Dial Loading

o ! * ,θ 5rak/ik m

*mm,

θ /-ori

*mm,&- a ahan #- a/i *8,

1 2 05001&6 05001+2, 1(5(1 G2 & 0500292 05003&(6 1(5(1 G3 6 0500&3, 0500(1,( 1(5(3 G4 , 0500(,& 05006913 1(5(2 G

10 0500+30 0500,6& 1(5(1 G

E= 236743.6421 MPa" kesalahanrelatif = 18.37

S!d!" P!"ar Dial Unloading

o ! * ,θ 5rak/ik m

*mm,

θ /-ori

*mm,&- a ahan #- a/i *8,

1 2 050011 05001+2, 3653& G2 & 050022 05003&(6 3653& G

3 6 050033 0500(1,( 3653( G4 , 0500&399 05006913 3653+ G10 0500(&99 0500,6& 3653( G

E= 314223.3795 MPa" kesalahanrelatif = 57.11

!-r o aan D a *$a ok &an/i -9-r,

L nd!"an Dial Loading



23/23

o

1 2 1512& 150369 ,5&0 G2 & 252&, 250+39 ,539 G3 6 353+2 35110, ,5&0 G

4 , &5&96 &51&++ ,5&0 G10 (5619 (51,&+ ,53, G E= 184508.3901 MPa" kesalahanrelatif = 7.75

L nd!"an Dial Unloading


1 2 15102 150369 652, G2 & 2520& 250+39 652+ G3 6 35306 35110, 652+ G4 , &5&0, &51&++ 652, G

10 (5(01 (51,&+ 6510 G E= 188191.8607 MPa" kesalahanrelatif = 5.90

#"F"#" (I

Buku Pedoman Praktikum Mekanika Benda Padat 5D'78-/ La 8rat8riu. )tru-tur

dan Mat'ria D'7art'.'n )i7i UniC'rsitas Ind8n'sia

modul f_moh. ardan makarim corny_kelompok 1

Documents