monogamia jako dylemat wieznia

TEORIA GIER W

NAUKACH

SPOŁECZNYCH

Dlaczego monogamia?

Dlaczego monogamia?

Monogamia

powstała po

to, aby biednym

i brzydkim

mężczyznom

zapewnić

dostęp do

kobiet.Gary Becker

Non-Monogamy as a Collective Action

Problem

J. Hughes Department of Sociology

University oConnecticutf

(e-mail) [email protected]

http://hackvan.com/pub/stig/life/Monogamy-as-

Prisoners-Dilemma.html

Non-Monogamy as a Collective

Action Problem

Etnolodzy twierdzą, że jedynie 1-2% wszystkich gatunków jest monogamicznych (Angier, 1990).

Żaden z gatunków małp nie jest ściśle monogamiczny.

Wśród 849 społeczeństw zbadanych przez antropologa Murdocka (1967), zdecydowana większość (83%) praktykuje poligamię.

Nawet w społeczeństwach, które są technicznie monogamicznych jest często sporo nieścisłości zarówno tolerowane i tajnych.

Frequency of Marriage Types Across Cultures from the

Standard Cross-Cultural Sample of pre-industrial societies

(Murdock & White 1969)

http://en.wikipedia.org/wiki/Standard_Cross-Cultural_Sample

Socjobiologiczne argumenty za

nie-monogamią

Samce mają szansę na szersze rozprzestrzenienie ich materiału genetycznego; samice – na większą odporność i zróżnicowanie genetyczne ich potomstwa.

Wiele osób odczuwa przyjemność z obcowania z wieloma partnerami.

Trzy rozpowszechnione modele

rodziny

Patriarchalna poligynia

(wielożeństwo)

Patriarchalna

monogamia z

rozpowszechnioną

męską niewiernością

Ścisła monogamia


PP nie jest strategiczną interakcją między partnerami seksualnymi, ale raczej decyzją ekonomiczną mężczyzny.

W PP kobiety mają ograniczoną możliwość podejmowania decyzji. Muszą albo zaakceptować porządek, albo popełnić samobójstwo

Możemy założyć możliwość kobiecej niewierności (która jest trudna do ukrycia i wiąże się z wysokimi karami)

Wypłaty mężczyzny zależą od ilości żon (w)

Wypłaty kobiety zależą od uciążliwości potencjalnej kary.


Wypłata mężczyzny = (popyt na

w żon) + (prestiż x w

żon)+(wartość pracy w żon) –

(koszt w żon)=f(w)>1

Wypłata kobiety = (popyt na

niewierność)-(ryzyko odkrycia x

uciążliwość kary) –

(zinternalizowane sankcje)=<0


PATRIARCHALNA

POLIGYNIA

ŻONY

WIERNENIEWIERN

E

MĘ

ŻO

WI

E

1 ŻONA1,1 1,<0

W ŻONf(w), 1 f(w),<0

Patriarchalna poligynia -

wnioski

Co się będzie działo, jeśli ryzyko odkrycia

niewierności żon będzie niskie?

Co, jeśli założymy solidarność płciową

kobiet?

Co, jeśli kobiety będą zdradzały mężom

niewierność innych kobiet?

Które strategie mężów i kobiet wyznaczają

równowagi w tej grze?

Patriarchalna monogamia z

rozpowszechnioną męską niewiernością

Od chwili swojego powstania, społeczeństwa monogamiczne były zróżnicowane: od modeli bardziej liberalnych do purytańskich.

W PMzNM, społeczeństwo generalnie nie akceptuje pozamałżeńskich relacji, jednak ściśle nie egzekwuje tych zasad (szczególnie jeśli chodzi o mężczyzn)

Często w społecznościach PMzNM mamy do czynienia z nieoficjalnym prestiżem mężczyzn nawiązujących pozamałżeńskie relacje.

Różnice między PM a PMzNM

Zinternalizowana wypłata za zachowania

niemonogamiczne jest tłumiona przez oficjalny

zakaz takich zachowań

Mężczyźni mogą korzystać z wartości pracy

tylko jednej zony, i – jednocześnie –

obdarowywać prezentami wszystkie swoje

partnerki. W PMzNM motywacja do

poszukiwania kolejnych partnerek jest

mniejsza niż w PM


rozpowszechnioną męską

niewiernością

Wypłata mężczyzny=(popyt na

m partnerek)+(m partnerek x

prestiż)-(koszt m

partnerek)=f(m)>1

Wypłata kobiety = (popyt na

niewierność) – (ryzyko x kara)=<1



niewiernościąPATRIARCHALNA

MONOGAMIA Z

ROZPOWSZECHNION

Ą MĘSKĄ

NIEWIERNOŚCIĄ

ŻONY

WIERNENIEWIERN

E

MĘ

ŻO

WI

E

WIERNI1,1 1,<1

NIEWIERN

If(m), 1 f(m),<1



niewiernościąW PMzMN mężczyźni są niewierni do

tego stopnia, w jakim mogą sobie

pozwolić na utrzymywanie kolejnych

partnerek

W PMzMN kobiety są niewierne w

zależności od tego, jak wysokie jest

ryzyko kary wynikającej z ujawnienia

niewierności.

Ścisła monogamia

W ŚM, niewierność jest łatwo wykrywalna

i – w razie ujawnienia – surowo karana

Normy społeczne nie przewidują prestiżu

niewiernych mężczyzn.

Procesy równouprawnienia doprowadziły

do zwiększenia męskiej wierności:

zwiększenia kosztów niewierności i

zmniejszenia popytu na niewierność

Ścisła monogamia

Wypłata mężczyzny = (krzywa

popytu na w kobiet) – (ryzyko x

kara) – (zinternalizowane

sankcje)

Wypłata kobiety = (krzywa

popytu na p partnerów) – (ryzyko

x kara) – (zinternalizowane

sankcje)

Ścisła monogamia

ŚCISŁA

MONOGAMIA

ŻONY

WIERNENIEWIERN

E

MĘ

ŻO

WI

E

WIERNY1,1 1,<1

NIEWIERN

Y<1,1 <1,<1

Założenia upraszczające model

Relacja kobieta-mężczyzna spełnia ujednoliconą miarę potrzeb

Użyteczność relacji monogamicznej jest dla wszystkich jednakowa i wynosi 1.

Podczas gdy wartość pierwszej relacji wynosi 1, wartość każdej kolejnej jest obniżona o odpowiednią wartość krańcową (jestem mniej niż dziesięć razy szczęśliwszy z 10 relacji niż z jednej)

Kontrakty seksualne są obustronne

Wartość relacji jest pomniejszona, jeśli partner jest zaangażowany z inną relację.

Użyteczność relacji nie zmniejsza się z upływem czasu

Monogamiczna większość i

niemonogamiczna mniejszość w

społeczeństwie liberalnym

Dostrzeganie ryzyka niewierności przez większość

Istnienie mniejszości odrzucającej monogamiczne wartości i normy

Przy wstępnym wyborze (monogamia albo romans z inną osobą) wypłaty obu stron decydujących się na romans są zawsze wyższe od wypłat osób pozostających w monogamii.

Macierz wypłat w

niemonogamicznej subkulturze

PARTNER B

TYLKO Z A Z A I WIERNYM D

Z A I

ZDRADZAJĄCYM

D

PARTNER D MA

INNEGO

PARTNERA

PA

RT

NE

R A

TYLKO Z BA=1.0

B=1.0

A=0.66

B=1.75

D=0.66

A=0.66

B=1.51

D=1.51

A=0.66

B=1.51

D=1.17

Z B I WIERNYM C

A=1.75

B=0.66

C=0.66

A=1.51

B=1.51

C=0.66

D=0.66

A=1.51

B=1.17

C=0.66

D=1.51

A=1.51

B=1.17

C=0.66

D=1.17

Z B I

ZDRADZAJĄCYM

C

A=1.51

B=0.66

C=1.51

A=1.17

B=1.51

C=1.51

D=0.66

A=1.17

B=1.17

C=1.51

D=1.51

A=1.17

B=1.17

C=1.51

D=1.17

PARTNER D MA

INNEGO

PARTNERA

A=1.51

B=0.66

C=1.17

A=1.17

B=1.51

C=1.17

D=0.66

A=1.17

B=1.17

C=1.17

D=1.51

A=1.17

B=1.17

C=1.17

D=1.17

Problem złożoności

Jeśli każdy ma szansę znalezienia samotnego

partnera skłonnego do wejścia w

niemonogamiczną relację, wówczas najlepszą

strategią każdego gracza jest zerwanie

relacji z partnerami zaangażowanymi w inne

relacje i poszukiwać osób w monogamii. Ale

wówczas warunki się zmieniają!

Jeżeli nikt nie będzie angażował się relację z

kimś, kto ma innego partnera, wówczas

największa ilość partnerów zapewniających

stabilność wynosi 1.

Dylemat więźnia

Jeśli każdy zwiąże się z

dwoma

kochankami, wówczas każdy

otrzyma 1.17 (co jest lepsze

od wypłaty wiernego

zdradzanego i dla

monogamisty).

Jeżeli jednak wszyscy mogą

mieć lepiej, mając tylko

jeden romans, wówczas nikt

nie zaangażuje się w drugi (i

wszyscy otrzymają 1)

Spouse-Swapping Equilibrium

PARTNER B

TYLKO Z A RÓWNIEŻ Z C

PA

RT

NE

RA

TYLKO Z BA=1.0

B=1.0

A=0.66

B=1.51

RÓWNIEŻ

Z D

A=1.51

B=0.66A,B,C,D=1.17spouse-swapping

Ménage à trois

PARTNER B

TYLKO Z A RÓWNIEŻ Z C

PA

RT

NE

RA

TYLKO Z B 1.0,1.0 ZAKAZANE

RÓWNIEŻ Z

CZAKAZANE

Wszyscy=1.17

do 1.75

Wnioski

Trywialny: Jeśli karzemy ludzi za robienie czegoś przyjemnego, w rezultacie przestaną to oni robić

Nieoczywisty: Nawet grupa osób z silnymi skłonnościami niemonogamistycznymi jest złapana w pułapkę monogamiczności przez dylemat więźnia.

Kiedy libertyni dążą do korzystnej dla siebie sytuacji, związki niemonogamiczne upadają i wracamy do monogamii

W celu ucieczki od monogamii, libertyni musieliby tworzyć niemonogamiczne społeczności oparte na zupełnie nowych systemach norm.

Czy są jakieś pytania?

Następne zajęcia

monogamia jako dylemat wieznia

Education