B51

06

A47

0

Trefriw

Visiting the ReserveThe reserve is situated SW of Porthmadog. From the town centre follow the signs for Morfa Bychan along the A487, turning right. Continue along this road until you reach Porthmadog Golf Club on the left. Park in the village and walk across the golf links, past the greenkeeper’s shed to the stile in the NE corner of the reserve. Alternatively the reserve can be approached from the beach after parking in the car park at the end of the road to the beach (SH 543 365).

Ymweld â’r Warchodfa Ceir hyd i’r warchodfa i’r DO o Borthmadog. O ganol y dre, dilynnwch yr arwyddion am Morfa Bychan, gan droi i’r dde ar hyd yr A487. Dilynnwch y ffordd yma nes cyraedd Clwb Golff Pothmadog ar y chwith. Parciwch yn y pentref a cerddwch ar hyd llwybr y cwrs golff, heibio sied gofalwr y cwrs i’r gamfa yng nghornel GDd y warchodfa. Neu, mae’n bosib cyraedd y warchodfa o’r traeth ar ol parcio yn y maes parcio ar ddiwedd y ffordd i’r traeth (SH 543 365).

The North Wales Wildlife Trust is one of 47 Wildlife Trusts across the UK and one of 6 Welsh Wildlife Trusts. We are a registered charity, dependent on the support of our members and donations. The North Wales Wildlife Trust• invests in the future by helping people of all ages to gain

a greater appreciation and understanding of wildlife;• acquires and manages nature reserves; • undertakes projects to benefi t wildlife in towns and

countryside;• challenges developments which threaten wildlife habitats;• works with the public, communities, landowners, local

councils and others to protect wildlife for the future.

If you would like to help support wildlife conservation by becoming a member or volunteer, or would like information about local nature reserves, please contact:North Wales Wildlife TrustHeadquarters & Membership 376 High Street, Bangor, Gwynedd LL57 1YE 01248 351541 email: nwwt@wildlifetrustswales.orgRegistered Charity No. 230772Company No. 773995

Mae Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yn un o blith 47 o Ymddiriedolaethau Natur ledled y DG ac yn un o blith y 6 Ymddiriedolaeth Natur yng Nghymru. Mae’r Ymddiriedolaeth yn elusen gofrestredig, yn dibynnu ar gefnogaeth ein haelodau a rhoddion. Mae Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yn:• buddsoddi yn y dyfodol drwy helpu pobl o bob oed i

werthfawrogi a deall bywyd gwyllt yn well; • prynu a rheoli gwarchodfeydd natur;• ymgymryd â phrosiectau sydd o fudd i fywyd gwyllt

mewn trefi ac yng nghefn gwlad;• herio datblygiadau sy’n bygwth cynefi noedd bywyd gwyllt; • gweithio gyda’r cyhoedd, cymunedau, perchnogion tir,

cynghorau lleol ac eraill i warchod bywyd gwyllt ar gyfer y dyfodol.

Os hoffech helpu i gefnogi cadwraeth bywyd gwyllt drwy ddod yn aelod neu’n wirfoddolwr, neu os hoffech wybodaeth am warchodfeydd natur lleol, cysylltwch â:Ymddiriedolaeth Natur Gogledd CymruPencadlys ac Aelodaeth 376 Stryd Fawr, Bangor, Gwynedd LL57 1YE 01248 351541 e-bost: nwwt@wildlifetrustswales.orgElusen Gofrestredig: 230772Cwmni Cyfyngedig: 773995

www.wildlifetrust.org.uk/northwales

antenna creative 07772 629063 Lluniau gan / Illustrations by Alan WagstaffPapur wedi’i ailgylchu 100% Recycled paper Gwarchod Natur ar gyfer y Dyfodol

Protecting Wildlife for the Future

Ymddiriedolaeth NaturGogledd CymruNorth WalesWildlife Trust

Gwarchodfa Natur

Morfa BychanNature Reserve

Gwarchodfa Natur

Morfa BychanNature Reserve

100 m

GogleddNorth

Llwybr CyhoeddusPublic Footpath

Foredune Cyn-Dwyn

Dune Slack Llac Twyni

Mire Cors

Semi-fixed Dune Twyni Tywod Rhannol-symudol

Cultivated landTir wedi’i trin

Fixed DuneTwyn Sefydlog

Morfa Bychan offers the chance to see rare maritime plants within a dynamic dune system. A complete range of dune habitats are present.

During the last ice age sediment from Snowdonia was deposited in the Irish Sea. Within the north of Cardigan Bay the prevailing currents carry this sediment towards Tremadog. Continual movement of sediment has led to the development of extensive sandbars in Tremadog Bay.

Both Morfa Bychan and neighbouring Morfa Harlech dune systems have been created as sand blown onshore is stabilised by dune vegetation. These dune systems are unusual as, although they have been degraded by caravan parks and golf-course, the fore-dunes are building.

The underlying geology of the site is slate interbedded with feldspars. This has little effect on the habitat however, as the soils over most of the reserve are derived from windblown sand. Sand dune soils are mainly alkaline, deriving the lime content from the small particles of seashells found within them.

Mae Morfa Bychan yn cynnig cyfl e i weld planhigion arforol prin o fewn system o dwyni sy’n newid yn barhaus. Mae’r amrediad cyfan o gynefi noedd twyni-tywod yn bresennol.

Yn ystod oes y rhew diwethaf cafodd gwaddod o Eryri ei ddyddodi ym Môr Iwerddon. Yn rhan ogleddol Bae Ceredigion mae’r ceryntau arferol yn cludo’r gwaddod hwn tuag at Dremadog. Arweiniodd symudiad parhaus y gwaddod at ddatblygiad barrau tywod helaeth ym Mae Tremadog.

Crëwyd systemau twyni Morfa Bychan a Morfa Harlech gerllaw wrth i dywod a chwythwyd i’r lan gael ei sefydlogi gan lystyfi ant ar y twyni. Mae’r systemau twyni hyn yn anghyffredin gan fod y cyn-dwyni yn tyfu’n uwch; ar yr pryd mae meusydd carafannau a chyrsiau golff gerllaw yn ehangu.

Y ddaeareg o dan y safl e yw llechen a ffelsparau mewn gwelyau’n gymysg â’i gilydd. Fodd bynnag, ychydig o effaith gaiff hyn ar y cynefi n gan fod y priddoedd dros y rhan fwyaf o’r warchodfa’n deillio o dywod a chwythwyd gan y gwynt. Mae priddoedd tywodlyd yn alcalinaidd, gyda’r calch ynddynt yn deillio o’r gorynnau bychain o gregyn môr.

Beach Traeth

Fence Fens

Holyhead

Caernarfon

Bangor

Llandudno

Nefyn

Porthmadog

A55

A55

A487

A5

A5

A470

A470

Dolgellau

A487

A487

A497

A496

P

A497

Morfa Bychan( in village)

P

B5106

A470

Trefriw

Visiting the ReserveThe reserve is situated SW of Porthmadog. From the town centre follow the signs for Morfa Bychan along the A487, turning right. Continue along this road until you reach Porthmadog Golf Club on the left. Park in the village and walk across the golf links, past the greenkeeper’s shed to the stile in the NE corner of the reserve. Alternatively the reserve can be approached from the beach after parking in the car park at the end of the road to the beach (SH 543 365).

Ymweld â’r Warchodfa Ceir hyd i’r warchodfa i’r DO o Borthmadog. O ganol y dre, dilynnwch yr arwyddion am Morfa Bychan, gan droi i’r dde ar hyd yr A487. Dilynnwch y ffordd yma nes cyraedd Clwb Golff Pothmadog ar y chwith. Parciwch yn y pentref a cerddwch ar hyd llwybr y cwrs golff, heibio sied gofalwr y cwrs i’r gamfa yng nghornel GDd y warchodfa. Neu, mae’n bosib cyraedd y warchodfa o’r traeth ar ol parcio yn y maes parcio ar ddiwedd y ffordd i’r traeth (SH 543 365).

The North Wales Wildlife Trust is one of 47 Wildlife Trusts across the UK and one of 6 Welsh Wildlife Trusts. We are a registered charity, dependent on the support of our members and donations. The North Wales Wildlife Trust• invests in the future by helping people of all ages to gain

a greater appreciation and understanding of wildlife;• acquires and manages nature reserves; • undertakes projects to benefi t wildlife in towns and

countryside;• challenges developments which threaten wildlife habitats;• works with the public, communities, landowners, local

councils and others to protect wildlife for the future.

If you would like to help support wildlife conservation by becoming a member or volunteer, or would like information about local nature reserves, please contact:North Wales Wildlife TrustHeadquarters & Membership 376 High Street, Bangor, Gwynedd LL57 1YE 01248 351541 email: nwwt@wildlifetrustswales.orgRegistered Charity No. 230772Company No. 773995

Mae Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yn un o blith 47 o Ymddiriedolaethau Natur ledled y DG ac yn un o blith y 6 Ymddiriedolaeth Natur yng Nghymru. Mae’r Ymddiriedolaeth yn elusen gofrestredig, yn dibynnu ar gefnogaeth ein haelodau a rhoddion. Mae Ymddiriedolaeth Natur Gogledd Cymru yn:• buddsoddi yn y dyfodol drwy helpu pobl o bob oed i

werthfawrogi a deall bywyd gwyllt yn well; • prynu a rheoli gwarchodfeydd natur;• ymgymryd â phrosiectau sydd o fudd i fywyd gwyllt

mewn trefi ac yng nghefn gwlad;• herio datblygiadau sy’n bygwth cynefi noedd bywyd gwyllt; • gweithio gyda’r cyhoedd, cymunedau, perchnogion tir,

cynghorau lleol ac eraill i warchod bywyd gwyllt ar gyfer y dyfodol.

Os hoffech helpu i gefnogi cadwraeth bywyd gwyllt drwy ddod yn aelod neu’n wirfoddolwr, neu os hoffech wybodaeth am warchodfeydd natur lleol, cysylltwch â:Ymddiriedolaeth Natur Gogledd CymruPencadlys ac Aelodaeth 376 Stryd Fawr, Bangor, Gwynedd LL57 1YE 01248 351541 e-bost: nwwt@wildlifetrustswales.orgElusen Gofrestredig: 230772Cwmni Cyfyngedig: 773995

www.wildlifetrust.org.uk/northwales

antenna creative 07772 629063 Lluniau gan / Illustrations by Alan WagstaffPapur wedi’i ailgylchu 100% Recycled paperGwarchod Natur ar gyfer y Dyfodol

Protecting Wildlife for the Future

Ymddiriedolaeth NaturGogledd CymruNorth WalesWildlife Trust

Gwarchodfa Natur

Morfa BychanNature Reserve

Gwarchodfa Natur

Morfa BychanNature Reserve

100 m

GogleddNorth

Llwybr CyhoeddusPublic Footpath

Foredune Cyn-Dwyn

Dune Slack Llac Twyni

Mire Cors

Semi-fixed Dune Twyni Tywod Rhannol-symudol

Cultivated landTir wedi’i trin

Fixed DuneTwyn Sefydlog

Morfa Bychan offers the chance to see rare maritime plants within a dynamic dune system. A complete range of dune habitats are present.

During the last ice age sediment from Snowdonia was deposited in the Irish Sea. Within the north of Cardigan Bay the prevailing currents carry this sediment towards Tremadog. Continual movement of sediment has led to the development of extensive sandbars in Tremadog Bay.

Both Morfa Bychan and neighbouring Morfa Harlech dune systems have been created as sand blown onshore is stabilised by dune vegetation. These dune systems are unusual as, although they have been degraded by caravan parks and golf-course, the fore-dunes are building.

The underlying geology of the site is slate interbedded with feldspars. This has little effect on the habitat however, as the soils over most of the reserve are derived from windblown sand. Sand dune soils are mainly alkaline, deriving the lime content from the small particles of seashells found within them.

Mae Morfa Bychan yn cynnig cyfl e i weld planhigion arforol prin o fewn system o dwyni sy’n newid yn barhaus. Mae’r amrediad cyfan o gynefi noedd twyni-tywod yn bresennol.

Yn ystod oes y rhew diwethaf cafodd gwaddod o Eryri ei ddyddodi ym Môr Iwerddon. Yn rhan ogleddol Bae Ceredigion mae’r ceryntau arferol yn cludo’r gwaddod hwn tuag at Dremadog. Arweiniodd symudiad parhaus y gwaddod at ddatblygiad barrau tywod helaeth ym Mae Tremadog.

Crëwyd systemau twyni Morfa Bychan a Morfa Harlech gerllaw wrth i dywod a chwythwyd i’r lan gael ei sefydlogi gan lystyfi ant ar y twyni. Mae’r systemau twyni hyn yn anghyffredin gan fod y cyn-dwyni yn tyfu’n uwch; ar yr pryd mae meusydd carafannau a chyrsiau golff gerllaw yn ehangu.

Y ddaeareg o dan y safl e yw llechen a ffelsparau mewn gwelyau’n gymysg â’i gilydd. Fodd bynnag, ychydig o effaith gaiff hyn ar y cynefi n gan fod y priddoedd dros y rhan fwyaf o’r warchodfa’n deillio o dywod a chwythwyd gan y gwynt. Mae priddoedd tywodlyd yn alcalinaidd, gyda’r calch ynddynt yn deillio o’r gorynnau bychain o gregyn môr.

Beach Traeth

Fence Fens

Holyhead

Caernarfon

Bangor

Llandudno

Nefyn

Porthmadog

A55

A55

A487

A5

A5

A47

0

A47

0

Dolgellau

A48

7

A487

A497

A49

6

P

A497

Morfa Bychan( in village)

P

AnimalsSand dune systems are usually too harsh, dry and windy to support a wide range of animal species. The patchwork of different habitats on Morfa Bychan enable more animal species to survive, but there are nevertheless fewer than in, for example, woodland or fen.

The arid duneland is an especially good habitat to fi nd reptiles such as the Common Lizard (Lacerta vivipara) which needs a warm, open place to bask. Adders are also found on the reserve, but in places with more cover. Adders are venomous, but will only attack if provoked.

A variety of common birds are regularly seen on the site, particularly amongst the scrub woodland. Birds which favour open grassland, such as Meadow Pipit and Skylark, are often seen on the dunes. Rarer species, such as the Hen Harrier, Osprey, Chough and Merlin have been seen on the nearby Morfa Harlech dunes. Coastal dunes are also a common winter habitat of the Short-eared Owl.

StrandlineThe development of dunes starts at the strandline, where material thrown up by the sea decays, allowing strandline plants to establish. These plants form a wind break, trapping wind-blown sand. This strandline community in the south-west corner of the reserve includes Sea Rocket (Cakile maritima), Prickly Saltwort (Salsola Kali) and Orache spp. (Atriplex spp.).

In winter, storms and high tides wash away some of the strandline plants, releasing the sand they trapped. In spring, annual species, such as Prickly Saltwort, rapidly re-colonise allowing the cycle to continue.

Fore-DuneThe fore-dune extends along most of the southern length of the reserve. Sand Couchgrass (Elymus farctus) is important in fore-dune formation as it has an extensive underground rhizome system which helps to bind windblown sand together. Its ability to withstand short periods of immersion in seawater enables it to grow within the reach of high spring tides and so it is most often found at the foot of the dune.

Marram Grass (Ammophila arenaria) is another dune forming species which is common on the fore-dunes. Intolerant of seawater immersion it grows in the area above the reach of the highest tides and is most likely to be found on the dune crest. Other plant species found in this area include Sea Spurge (Euphorbia paralias) and Wild Carrot (Daucus carota).

Yellow DuneThe stabilisation of the dune enables other species to grow behind the fore-dunes in the ‘Yellow Dunes’. As well as Marram Grass and Red Fescue (Festuca rubra), maritime species such as Sand Sedge (Carex arenaria), Rest-harrow (Ononis repens) and Sea Holly (Erymgium maritimum) grow here. Several grassland plants such as Sheep’s-bit Scabious (Jasione montana) and Kidney Vetch (Anthyllis vulneraria) can also be found.

Fixed Dune GrasslandBehind the Yellow Dune is an area of dune grassland. Less sand and salt is blown here and so many non-maritime species can survive. As well as Dune Fescue (Vulpia fasciculata), characteristic grassland herbs such as Birdsfoot Trefoil (Lotus corniculatus), Burnet Rose (Rosa pimpinellifolia) and Wild Thyme (Thymus praecox) grow here. In some areas mosses such as Pseudoscleropodium purum and Rhytidiadelphus squarrosus can also be found.

Dune SlackThis wetter part of the reserve, where the water table lies near the surface, contains Silverweed (Potentilla anserina), Common Sedge (Carex nigra), Creeping Bent (Agrostis stolonifera) and the moss Calliergon cuspidatum. The rare Variegated Horsetail (Equisetum variegatum) and Sharp Rush (Juncus acutus) also grow here. Sharp Rush is at its northerly limit on the west coast of Britain.

Other HabitatsSmall patches of heath have established themselves on stabilised sand toward the back of the dune system. Such communities, containing Ling (Calluna vulgaris) and Bell Heather (Erica Cinera) occur where the rain has leached away the lime from the surface, leaving acidic conditions.

Some small areas of mire occur to the rear of the reserve, based on nutrient-rich soils derived from the underlying rock. Morfa Bychan’s mire is unusually species poor, but nevertheless contains Yellow Iris (Iris pseudacorus) and Meadowsweet (Filipendula ulmaria). Management is undertaken to control colonisation by willow scrub.

A coppice of Grey Willow (Salix cinera) has become established within the last 40 years. The under-storey contains a variety of herbs including Marsh Bedstraw (Galium palustre). Small areas of scrub exist, mostly on the ungrazed regions of the reserve, consisting mostly of Bramble (Rubus spp.) and Gorse (Ulex europaeus). Despite the harsh conditions caused by the proximity to the sea, Sycamore (Acer pseudoplatanus) and Ash (Fraxinus excelsior) are establishing themselves on the ridges.

anghyffredin, ond er hynny mae’n cynnwys Iris Felen (Iris pseudacorus) a Bugeiles-y-weirglodd (Filipendula ulmaria). Mae gwaith rheoli ar y gweill i atal y prysg helyg rhag meddiannu mwy a mwy o’r cynefi n hwn.

Sefydlodd coedlan fechan o Helygen Olewydd-ddail (Salix cinerea) ei hunan o fewn y 40 mlynedd diwethaf. Yn yr is-haen mae amrywiaeth o lysiau yn cynnwys Briwydden y Gors (Galium palustre). Ceir darnau bychain o brysg, yn bennaf yn y rhannau o’r warchodfa lle nad oes pori gan anifeiliaid, gyda’r Fwyaren (Rubus spp.) a’r Eithin (Ulex eropaeus). Er gwaetha’r hinsawdd garw oherwydd agosrwydd y môr, mae’r Sycarmorwydden (Acer excelsior) yn sefydlu eu hunain ar y cribau.

oed y llanw uchaf, a’r man mwyaf tebygol y gwelir ef yw ar grib y twyni. Mae’r rhywogaethau eraill i’w gweld yn y man hyn yn cynnwys Llaethlys y Môr (Euphorbia paralias) a Moronen y Maes (Dancus carota).

Y Twyn MelynWedi sefydlogi’r y twyn, gall rhywogaethau eraill dyfu tu cefn i’r cyn-dwyn yn y ‘twyni melyn’. Yn ogystal â Moresg a’r Peisgwellt Coch (Festuca Rubra), bydd rhywogaethau arforol fel yr Hesgen Arfor (Carex arenaria), Tagaradr (Ononis repens) a Chelyn y Môr (Eryngnum maritimum) yn tyfu yma. Gellir canfod hefyd nifer o blanhigion glaswelltir fel Clefryn (Jasione montana) a’r Blucen Felen (Anthyllis vulneraria).

Glaswelltir Twyn SefydlogTu cefn i’r Twyni Melyn mae ardal o laswelltir twyni. Caiff llai o dywod a heli’r môr eu chwythu yma felly gall llawer o rywogaethau nad ydynt yn rhai arforol oroesi. Yn ogystal â Pheisgwellt Uncib (Vulpia fasciculata) ceir llysiau glaswelltir nodweddiadol fel Pys y Ceirw (Lotus corniculatus), Rhosyn Burnet (Rosa pimpinellifolia), a Teim Gwyllt (Thymus praecox) yn tyfu yma. Mewn rhai mannau gellir gweld yn ogystal fwsoglau fel Pseudoscleropodium purum a Rhytidiadelphus squarrosus.

Llac y TwyniYn y rhan fwy llaith hon o’r warchodfa, lle mae’r lefel trwythiad yn agos at y wyneb, gwelir Tinllwyd (Potentilla anserina), Swp-hesgen y Fawnog (Carex nigra), Maeswellt Gwyn y Maes (Agrostis stolonifera) a’r mwsogl Calliergon cuspidatum. Bydd planhigyn prin, o deulu Rhawn y March (Equisetum variegatum) a’r Llymfrwynen (Juncus acutus) hefyd yn tyfu yma. Mae’r Llymfrwynen yma ar derfyn gogleddol ei hardal ar arfordir gorllewinol Prydain.

Cynefi noedd EraillSyfydlodd darnau bychain o ros eu hunain ar y tywod wed’i sefydlogi tuag at gefn y system dwyni. Gall cymunedau o’r fath, yn cynnwys Grug Cyffredin (Calluna vulgaris) a Chlychau’r Grug (Erica cinerea) fodoli lle mae’r glaw wedi trwytholchi’r calch o’r wyneb a gadael amodau asid.

Mae rhai rhannau bychain o donnen i’w gweld tuag at gefn y warchodfa, wedi’u seilio ar briddoedd â chyfoeth o faeth ynddynt wedi deillio o’r graig oddi tanynt. Mae tonnen Morfa Bychan yn brin o ran rhywogaethau, sy’n beth

AnifeiliaidMae systemau twyni tywod fel arfer yn rhy arw, sych a gwyntog i gynnal amrywiaeth eang o anifeiliaid. Mae’r clytwaith o gynefi noedd gwahanol ar Forfa Bychan yn caniatau fwy o rywogaethau i oroesi ond er hynny mae llawer llai ohonynt nag, er enghraifft, mewn coetir neu ffen.

Mae’r twyndir sych yn gynefi n arbennig o dda i ganfod ymlusgiaid fel y Madfall (Lacerta vivipara) sydd angen man cynnes, agored i dorheulo. Gwelir Gwiberod hefyd ar y warchodfa, ond mewn mannau sydd â mwy o orchudd o blanhigion. Mae gwiberod yn wenwynig ond ni fyddant yn ymosod os adewch lonydd iddynt.

Gwelir amrywiaeth o adar cyffredin yn rheolaidd ar y safl e, yn enwedig ymysg y coetir prysg. Bydd adar sy’n ffafrio glaswelltir agored, fel Corhedydd y Waun a’r Ehedydd, i’w gweld yn aml ar y twyni. Gwelwyd rhywogaethau prinnach fel y Boda Tinwyn, Gwalch y Pysgod, Brân Goesgoch a’r Cudyll Bach ar dwyni Morfa Harlech gerllaw. Mae twyni arfordirol hefyd yn gynefi n cyffredin i’r Dylluan Glustiog.

Llinell y DraethellMae datblygiad twyni’n dechrau wrth linell y traethell, lle bydd deunydd a adawyd gan y Môr yn pydru a chaniatau i blanhigion sefydlu eu hunain. Bydd y planhigion hyn yn ffurfi o cysgod rhag y gwynt, gan ddal tywod wedi’i chwythu ganddo. Mae’r gymuned yma yng nghongl dde-orllewinol y warchodfa’n cynnwys Hegydd Afor (Cakile maritima), Helys Ysbigog (Salsola Kali), a rhywogaethau Llygwyn (Atriplex spp.).

Yn y gaeaf, bydd stormydd a llanw uchel yn cludo rhai o blanhigion llinell y traethell i ffwrdd gan ryddhau’r tywod a ddaliwyd ganddynt. Yn y gwanwyn bydd rhywogaethau unfl wydd fel y Helys Ysbigog yn ail-sefydlu eu hunain yn gyfl ym a chaniatau i’r cylch barhau.

Y Cyn-DwynMae’r cyn-dwyn yn ymestyn ar hyd y rhan fwyaf o ran ddeheuol y warchodfa. Mae’r Marchwellt Tywyn (Elymus farctus) yn bwysig yn ystod ffurfi o’r cyn-dwyn gan fod ganddo system helaeth o risomau tanddaearol sy’n cynorthwyo i ddal tywod a chwythyd gan y gwynt at ei gilydd. Oherwydd y gall wrthsefyll cael y môr drosto am gyfnodau byrion, gall dyfu o fewn cyrraedd llanw uchel ac felly fe’i gwelir fwyaf aml wrth droed y twyni.

Mae Moresg (Ammophila arenaria) yn rhywogaeth arall sy’n furfi o twyni ac yn gyffredin ar y cyn-dwyni. Ni all ddioddef cael y môr drosto a bydd yn tyfu allan o gyrraedd hyd yn

Gwarchodfa Natur

Morfa BychanNature Reserve

Sea Holly & Sheep’s-bit ScabiousCelyn y Môr a’r Clefryn

Water Mint, Yellow Iris, MeadowsweetMintys y Dwr, Iris Melyn, Bugeiles y Weirglodd