muĞla mİlas kore gazİlerİnİn anilari iŞiĞinda …. o.yildiz.pdf · sözlü tarih...

Tarih Okulu Dergisi (TOD) Journal of History School (JOHS)

Mart 2014 March 2014

Yl 7, Say XVII, ss. 545-570. Year 7, Issue XVII, pp. 545-570.

DOI No: http://dx.doi.org/10.14225/Joh422

MULA-MLAS KORE GAZLERNN ANILARI IIINDA KORE

SAVAI ZERNE BR DEERLENDRME

zgr YILDIZ

Hafize DORAMACI

zet

25 Haziran 1950 ylnda Kuzey Korenin Gney Koreye saldrmas ve Kuzey

Korenin iki lke arasnda snr kabul edilen 38. paraleli gemesi ile balayan, Birlemi

Milletler ve inin de savaa dhil olmas ile geni bir devletler topluluuna yaylan

sava tarihte Kore Sava olarak bilinir. Sava patlak verdii srada Trk Hkmetinin

banda Demokrat Parti bulunuyordu. Demokrat Parti Birlemi Milletlerin Gney

Koreye yardm arsna olumlu cevap vermi ve Trkiyede savaa dhil olmutur.

Hkmetin Koreye asker gnderme kararn almasndan sonra Trk askeri ilk kez

kendi lkeleri dnda baka topraklarda savam, tutsak olmu, yaralanm ve ehit

dmtr.

Bu aratrmada Mula Milas Muharip Gaziler Derneinde bulunan gazilerimiz

ile yaplan grmelerden yola karak Kore Sava zere dair bir deerlendirme

yaplmtr. Aratrmann giri ksmnda Kore corafyas ve sava ncesi genel duruma

ksaca deinilmitir. Birinci ksm da Trkiye'nin savaa dhil olmas ile ilgili bilgi

verilmitir. Aratrmann ikinci blmnde; Korede Trk askerinin savat Kunuri

Muharebeleri, Kumyang-ni Muharebeleri, Vegas-Karson ve Elko Muharebeleri, nc

blmde Atekes, Trk Askerlerinin Trkiye'ye Dn ve Trkiye'nin NATO yelii

ile ilgili bilgi verilmi ve bu cephelerde savaan gazilerin anlar nda objektif bir

szl tarih almas yaplmaya allmtr. Bu alma gazilerin Kore topraklarnda

neler yaadklarna, ne artlarda arptklarna ve neler hissettiklerine tercman olma

adna byk nem tamaktadr.

Anahtar Kelimeler: Kore Sava, Kore Gazileri, Szl Tarih, NATO, Kuzey

Yldz, Mula-Milas Muharip Gaziler Dernei

Do. Dr., Mula Stk Koman niversitesi Eitim Fakltesi Tarih Eitimi Blm.

Mula Stk Koman niversitesi Eitim Bilimleri Enstits Sosyal Bilgiler Eitimi Anabilim

Dal Yksek Lisans rencisi.

zgr Yldz / Hafize Doramac

[546]

An Evaluation On The Korean War In The Light Of Mula-Milas Korea

Veterans Memories

Abstract

The war breaking out with North Korea's attack on South Korea on 25 th June

1950 and North Koreas passing beyond the 38th paralell accepted as the border

between two countries, expanding a wide community of states also with UN and China's

involvement; is known as Korean War in history. When the war broke out, the

Democratic Party was heading the Turkish Government. The Democratic Party

responded positively the UNs call for help for South Korea and Turkey got involved in

the war ,too. After the governments decision to send troops to Korea, the Turkish

soldiers fought; were captured, wounded and became martyrs outside their own

countries, in other lands for the first time.

In this study, an evaluation on Korean War has been done based on the

interviews with the veterans of Mula-Milas War Veterans Association. In the

introduction part of the study, Korean geography and the overall condition before the

war were mentioned briefly. In the first part, the information about Turkeys

involvement in the war was given. In the second part of the study, the information about

the Battles of Kunuri, Kumyang-ni,Vegas-Karson and Elko; in the third part, the

information about the Armistice, Turkish Soldiers Returning to Turkey and Turkeys

Membership of NATO (North Atlantic Treaty Organization) were given and an

objective study of oral history was tried to be carried out in the light of the memories of

veterans fighting on these fronts. This study is of great importance for articulating what

the veterans experienced, under what conditions they struggled and what they felt on

Korean domain.

Key Words: Korean War, Korea Veterans, Oral History, NATO, North Star,

Mula-Milas War Veterans Association

Giri

Gemite Kore yarmadas Coan adnda tek bir lkeydi.1 Ancak Korede

kinci Dnya Sava'ndan sonra, 1948de kuzey ve gneyde iki ayr devlet

kurulmutur. kinci Dnya Sava'ndan galip kan Sovyetler Birlii ve Amerika

dnyann iki byk devleti olarak ortaya kmtr. Bu gelimeler nda

dnya siyasetinde bu iki devlet nemli bir rol stlenmi ve dnya siyaseti iki

1 brahim Gner ve Mustafa Ertrk, Ktalar ve lkeler Corafyas, Nobel Yayn Datm,

Ankara 2006, s. 243.

Mula-Milas Kore Gazilerinin Anlar Inda Kore Sava zerine Bir Deerlendirme

[547]

kutuplu bir dneme adm atmtr. Bu iki kutuplu dnemim bir sonucu olarak

Sovyetler Birlii, Amerika ve onlarn etrafndaki kk devletler arasndaki

atmalarn birbirlerine kar dorudan silah kullanmadan srdrld tarihsel

bir dnem olan "Souk Sava Dnemi" balamtr. kinci Dnya Sava

sonrasnda Amerika ve Rusya dnyann her yerindeki olaylara ilgi duymaya

balamtr. Avrupa 1947'de kapitalist ve komnist olarak ikiye

blnmtr.2 Marksist-Lenist kltr benimseyen Ruslar, Asya'da, Avrupa'da

ve dnyann herhangi bir blgesinde nem kazanan komnist akmlara lml

bakmtr. Amerika ise, uluslarn kendi geleceklerine kendilerinin tayin etmeleri

yolundaki Wilson'cu gr savunma adna, komnizmin dnya apnda

yaylma hareketini durdurma yolunda bir tutum sergilemitir.3

Avrupa'da NATO'nun kurulmas dolaysyla Dou ve Bat bloklar

arasndaki denge bozulmu, souk sava gelimeleri Avrupa'dan Uzak Dou

lkelerine yansmtr. Bu yansmann nedenlerinden ilki Uzak Douda

kuvvetler dengesinin Sovyet Rusyann lehine olmasdr. Bu durumun da nedeni

Japonyann kinci Dnya Sava yenilgisinden sonra Asyada meydana gelen

kuvvet boluunu inin doldurmas ve bylelikle komnizmin Asya'da byk

bir arla sahip olmasdr. kinci olarak da Sovyet Rusyann, batllarn

NATO gibi bir ittifaknn Uzak Dou'da bulunmuyor olmas souk savan bu

lkelere yansmasn kanlmaz klmtr.4

Potsdam Konferansnda Sovyetler Uzak Dou Sava'na katlmaya karar

vermitir.5Amerikann kinci Dnya Sava'nda Japonya'nn Hiroima ve

Nagazaki kentlerine atom bombalarn att tarihlerde Sovyetler, Japonyaya

sava ilan etmi ve Kuzey Koreye asker sokarak 38. enlem izgisine kadar

ilerlemilerdir.6 Sovyetlerin Kore'ye asker sokmasnn asl nedeni ise Kore'nin

stratejik adan Asya'ya ayak basmak iin nemli bir yer olmasdr. Sovyetler

Japon askerlerini teslim alma bahanesi ile Kore topraklarnda hzla ilerlemeye

devam ederken Amerika bu durumdan rahatsz olmu ve Rusya'ya 38'inci

paralel hattnn kuzeyinde durmasn bu hattn gneyindeki Japon birliklerinin

Amerika tarafndan teslim alnacan bildirmitir. Bunun sonucu olarak

2 Oral Sander, Siyasi Tarih 1918 1994, 6.Bask mge Kitap Evi Yaynlar, Ankara 1998, s. 249. 3 William H. McNeill, Dnya Tarihi. eviren: Alaeddin enel, mge Kitapevi, Ankara 2007, s.

45 4 Fahir Armaolu, 20.Yzyl Siyasi Tarihi 1914-1995,Alkm Yaynevi. Ankara 1994, s. 454 5 Harun Bodur, Kronolojik 20.Yzyl Siyasi Tarihi, alar Yaynlar, Ankara 2005, s. 466. 6 Chang Il Ohn, The Causes of the Korean War, 1950-1953 International Journal of Korean

Studies Volume XIV, Number 2, 2010, s. 20.


[548]

Korenin tamam Rusya tarafndan igal edilememitir.7 Bu gelimeler

neticesinde kinci Dnya Sava sonunda Kore fiilen ikiye blnm Gney

Kore'de Amerika Birleik Devletleri askeri igal alanlar, Kuzey Kore'de

Sovyetler Birlii askeri igal alanlar kurulmutur.8

Fiilen ikiye blnen Kore'de, Rusya Amerika'nn varlndan; Amerika

da Rusya'nn varlndan endie duymaktadr. Bu durumun nedeni iki lkenin

de Kore'deki varlklarnn gidiatnn kendi lehine olmasn istemelerinden

kaynaklanmaktadr. Rusya ve Amerika fiilen ikiye blnen lkedeki siyasi

varlklarn meru bir zemine oturtabilmeyi hedeflemektedir. Bu balamda

harekete geen Amerika, Kore'deki durumun gidiatn ve bu lkenin

geleceinin tayini iin konuyu Birlemi Milletlere tamtr. 17 Ekim 1947de

Amerikan delegesi Bykeli Warren Austin Birlemi Milletler Genel

Kurulu'na bir tasar sunmutur. Bu tasarda Kore'de ulusal deil blgesel bir

seim yaplmas ve gneyli temsilcilerin ounlukta olmas nerilmitir. Rusya

Amerikan nerisine kar Koredeki tm igal glerinin ekilmesini ve

Korelilerin kendi sorunlarn zmek zere rahat braklmas nerisini

sunmutur. 14 Kasm 1947de ABD nerisi, seimlerin blgesel deil ulusal

dzeyde yaplmas deiiklii ile Birlemi Milletler Genel Kurulunda kabul

edilmitir. Rusya bu duruma itiraz etmi ve Koredeki seim hazrlklarn

yapmak ve Kore ile ilgili sorunlar ele almakla grevli Birlemi Milletler Kore

Geici Komisyon'un kuzeye girmesine izin vermemitir. Bu durumda seimler

sadece gney tarafnda yaplmtr.9 Kuzey Kore'de Kore Demokratik Halk

Cumhuriyeti Anayasas ilan edilmi ve Kore Halk Cumhuriyeti kurulmutur.

Kim l-Sung hkmetin bana gemitir. Gney Kore'de ise Kore Cumhuriyeti

ilan edilmi Syngnam Rhee cumhurbakan seilmitir.10

Kuzey Kore ile Gney Kore arasnda oluabilecek herhangi bir gerginlik

ihtimaline kar Kuzey Kore ile Rusya, Gney Kore ile Amerika arasnda askeri

yardm antlamalar imzalanmtr. Bu antlamalar Amerika'nn Gney Kore'yi,

Rusya'nn Kuzey Kore'yi desteklediinin gstergesi olmutur. Rusya bunun yan

7 Adil Ik, Kore Sava'nda Trk Ordusu'nun Lojistik Destei (Yaymlanmam Yksek

Lisans Tezi) Dokuz Eyll niversitesi Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi Enstits. zmir, 2009. s. 9.

8 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, NTV Yaynlar, stanbul 2010, s. 26. 9 Ersin Embel, Hegemonya ve Meruiyet Kavramlar erevesinde Amerikan

Mdahalecilii: Kore ve Kosova rnekleri (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi) Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Uluslararas likiler Anabilim Dal, Ankara 2004, s. 77, 78.

10 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 32.


[549]

sra komnist rejimi benimseyen in ile dostane ilikiler kurmak iin iki lke

arasnda otuz yl srecek olan karlkl dostluk ve savunma antlamas

imzalamtr.11

Rusya bu antlama ile olas bir Kore Sava'nda in'i kendi

yanna ekmeyi amalamtr.

Oluan bu bloklamalar Uzak Douda olas bir savan ilk sinyallerini

vermitir. Nitekim tm bu kar atmalarnn sonucunda 25 Haziran 1950de

Kuzey Kore ile Gney Kore arasnda silahl atmalar balamtr. Bu

atmann kim tarafndan balatld konusunda gr ayrlklar vardr. Bu

grlerden biri, atmay SSCB istei ile Kuzey Korenin balatt

ynndedir. Dier grse atmann ABD destei ile Gney Kore

hkmetinin balatt ynndedir. Genel kabul grm gre gre: 25

Haziran gn Kuzey Kore birlikleri 38. enlemden saldrya geerek Gney Kore

topraklarna girmilerdir. Bu durumun aleyhine gelimesinden endielenen

Gney Kore Hkmeti Birlemi Milletler Gvenlik Konseyine acil yardm

arsnda bulunmu ve Konsey olaanst toplanmtr. Konsey Kuzeyin

saldrsn barn bozulmas olarak grm, Kuzey Kore'nin 38. paralelin

kuzeyine ekilmesi ve bu kararn uygulanabilmesi iin Birlemi Milletler

yelerinin Gney Kore'ye yardm etmesi gerektii karar almtr. Kuzey

Kore'nin Konseyin bu kararna uymayarak taarruza devam etmesi sonucunda

Amerika Birleik Devletleri bakan Truman Birlemi Milletler Gvenlik

Konseyi kararna uyarak Amerikan komutan Mac Arthur'a nce Gney Kore'ye

ikmal malzemesi verilmesini daha sonra Amerikan hava ve deniz kuvvetleriyle

Gney Kore'ye yardm edilmesini emretmitir.12

Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi'nin 27 Haziran 1950 tarihli ikinci

toplantsnda Kuzey Kore'nin konsey kararna uymayarak arpmalar

durdurmadn yarmadada durumun ktye gittiini renmitir. ABDnin

konseye sunduu bir dier tasar da uluslararas bar ve gvenliin yeniden

kurulmas iin her trl yardmn yaplmas tavsiye edilmektedir. Ayrca Bakan

Trumann Gney Koreye yardm iin ABD hava ve deniz glerini blgeye

gnderdiini aklayan mesaj konseye okunmutur. Birlemi Milletler

Gvenlik Konseyi'nin 25 ve 27 Haziran 1950 kararlarn, 56 ye devletten

Trkiye dahil, 53' prensip olarak kabul etmesine ramen Sovyet Rusya,

11 Blent Demir, Gney Kore'nin Ekonomik ve Teknolojik Geliim Sreci-Blge lkeleri ve

Trkiye le Olan Stratejik Yaklamlar(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi).Gebze leri teknoloji Enstits Sosyal Bilimler Enstits, Gebze 2006, s. 23.

12 Ersin Embel, Hegemonya ve Meruiyet Kavramlar erevesinde Amerikan

Mdahalecilii: Kore ve Kosova rnekleri, s. 84, 89.


[550]

ekoslovakya ve Polonya kabul etmemitir. 13

Tm bu alnan kararlar

neticesinde Gney Kore'nin yardmna eitli milletlerin askerlerinden meydana

gelen fakat esas yk Amerika'nn stlendii Birlemi Milletler Kuvveti

gnderilmitir. Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi Kore'de Birlemi

Milletler adna savaan silahl kuvvetleri idare etmek zere birliklerin bana

Amerikal komutan Mac Arthuru atamlardr.

Kuzey Kore ile Gney Kore arasnda Birlemi Milletler mdahalesi olan

dneme kadarki savalarda Kuzey Kore baar gsterirken, Birlemi Milletler

silahl gleri Gney Kore'ye ayak bastktan sonra durum bunun tam tersi bir

hal almtr. Dalmakta olan Kuzey Kore birliklerinin yardmna ise in

komutur. in Halk Cumhuriyeti sava ncesi de Sovyetlerle iyi ilikiler

kurmutur. Kore Savanda da komusu istilaya urarken seyirci kalmama

gerekesi ile "Gnll" adn verdii askerlerle savaa dhil olmutur. 14

in

"Gnll" adn verdii kuvvetle sava ilan etmeden ve gizlice son taarruzuna

hazrlanan Birlemi Miletler ordusuna kar taarruza gemi ve Birlemi

Milletler kuvvetlerini gneye ekilmek zorunda brakmtr. Bylelikle in

Halk Cumhuriyeti 1950 Ekim ayndan itibaren silahl bir kuvveti Sovyetlerin

yardmna gndererek savaa dhil olmutur.15

1-Trkiye'nin Savaa Dhil Olmas

Demokrat Parti iktidara geldii andan itibaren Trkiyenin NATOya

girmesini kendi varlnn devam iin kanlmaz saymtr. Demokrat Parti

seim kampanyalarnda Trkiyenin NATO'ya yeliini byk bir sorun olarak

grm iktidara geldikten sonra ilk ii de bu sorunun almas iin gerekli

admlarn atlmas olmutur.16

13 Mehmet Sedat Erkan, Trkiye Cumhuriyeti Tarihinde Kore Sava, nemi, ncesi ve

Sonras ile lgili Deerlendirme (Yaymlanmam Doktora Tezi) Gazi niversitesi Tarih Ana Bilim Dal Trkiye Cumhuriyeti Tarihi Bilim Dal, Ankara, 2009. s. 65-66.

14 Blent Demir, Gney Kore'nin Ekonomik ve Teknolojik Geliim Sreci-Blge lkeleri ve

Trkiye le Olan Stratejik Yaklamlar, s. 37. 15 Adnan zmez, kinci Dnya Sava'ndan Sonra Gelien Olaylarn Inda Kore Sava Ve

Trkiye (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi). stanbul niversitesi Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi Enstits Atatrk lkeleri ve nklap Tarihi Ana Bilim Dal, stanbul 2006, s. 101.

16 A. Haluk lman ve Oral Sander, Trk D Politikasna Yn Veren Etkenler (1923-1968) , ASBF Dergisi, cilt 27, say II, s. 6, 7.

NATO; Kuzey Atlantik ttifak'dr. Ayrnt iin baknz; Fahir Armaolu, 20.Yzyl Siyasi Tarihi 1914-1995, s. 448, Oral Sander, Siyasi Tarih 1918 1994, s. 238, Harun Bodur,

Kronolojik 20.Yzyl Siyasi Tarihi, s. 457.


[551]

Demokrat Parti iktidarnn ilk gnlerinde 25 Haziran 1950de Kore

Sava patlak vermitir. Birlemi Milletler Gvenlik Konseyi Kuzey Kore

saldrlarnn bar bozucu bir davran olduunu kararlatrm, 27 Haziranda

da yelerini Kore Cumhuriyetine saldry karlama yeterlilii verecek ve

blgedeki milletleraras bar ve gvenlii geri getirecek yardmlarda

bulunmaya armtr.

Birlemi Milletler Genel Sekreteri'nin askeri destek istemi temmuz

aynda Trk hkmetine ulamtr. Trkiye Gvenlik Konseyinin bu konuda

ald karar olumlu karlamtr. ktidarn bu olumlu tavrnn ardnda yatan

temel sebep ise Trkiyenin NATOya yeliinin salanmasdr. Menderes

hkmeti 25 Temmuz 1950'de TBMM'nin onayn almadan 4500 kiilik bir

tugay Gney Kore Cumhuriyeti'ne Birlemi Milletler askerleri iinde

gnderme kararn aklamtr. Muhalefet ise bu kararn meclis onay olmadan

verildii iin Koreye asker gnderilmesine tepki gstermitir.17

Asker gnderme karar kesinleince sra oraya gnderilecek birliklerin

oluturulmasna gelmitir. Kore'ye gnderilecek tugayn ekirdek birliinin,

Ankara Aya'taki 241. Piyade Alay olmas ve Kore Tugay Karargh'nn 28.

Piyade Tmeni tarafndan oluturulmasna karar verilmitir. Bu birliklere zmit,

zmir ve skenderun'dan gelen tmenler de katlmtr. Kore'ye gidecek erler

ncelikli olarak 1929 doumlulardan sonra 1928'in gnlllerinden seilmitir.

Askerler arasnda sadece gnlller deil kura ile belirlenen askerler de vardr.

Bir blk tm kadrosuyla birlikte tugaya alnm ve yurdun her bir yanndan

Ankara'ya askerler sevk edilmitir.18

Kore'ye gnll olarak katlan gazilerimiz

anlarnda sk sk bundan bahsetmilerdir.

Bu hususta Gazi Sleyman Bozyer19

: "Bergama piyade alaynda askerlik

yapyorum, 4.500 kiilik asker olmas gerekirken 400 kii eksik kt. Bundan

dolay alay komutan bizi gece itimaya ald. Burada itima derken askerde

kaaklar tespit etmek iin yaplan saymlardan bahsediyorum. Alay komutan

bu srada Koreye gnll katlmak isteyen olup olmadn sordu. Katlmak

isteyenlerin bir adm ne kmasn syledi. Bergamadan bir arkadam

gnll olarak katld. Onun arkasndan ben de gnll olarak katlmak iin bir

17 Mehmet Sedat Erkan, Trkiye Cumhuriyeti Tarihinde Kore Sava, nemi, ncesi ve

Sonras ile lgili Deerlendirme, s.72. 18 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 27. 19 Sleyman Bozyer: 28.12.1930 Kavakldere doumlu. u an Kavakldere'de ikamet etmekte

olup halen sadr. Gazi ile rportaj 05.02.2013 tarihinde, Mula-Milas Muharip Gaziler

Dernei'nde, saat:10.00'da yaplmtr.


[552]

adm ne ktm ve gnll olarak yazldm. Ertesi sabah yzbandan izin

istedim izin verebileceklerini ancak sadece zmir iinde gezebileceimizi,

Ankaradan acil beklendiimizi syledi. Tamam dedik. Bornovadan ertesi

sabah trene bindik. Bandolarla marlarla bizi Ankaraya uurladlar.

Ankaraya vardmzda bir hafta burada silah eitimi aldk." demitir.

Kore Sava'na katlacak olan bu ilk askeri birliklere Kore Trk Silahl

Kuvvetleri ve Birinci Trk Tugay adlar verilmi, komutanlna

Tugeneral Tahsin Yazc, kurmay bakanlna Yarbay Selahattin Tokay

getirilmitir. Koreye gidecek birlikler kesinletikten sonra Kore'de Amerikan

silahlar kullanlacandan, askerlere bu silahlarnn tantlmas iin Ankara'da

youn ve zorlu eitim sreci balamtr.20

Eitim srecinin zorlu olduunu

gazilerimizin szlerinden de anlyoruz. nc kafileden Gazi Kemal Gk21

eitimin ne denli zor olduunu u szleri ile anlatmtr: "Mersinde sekizinci

blkte askerlik yapyordum, gece kouta bir kyamet koptu rendik ki

Koreye asker seilecekmi. Bu seim de kura ile olacakm. steyen de gnll

olarak yazlacakm, ben de gnll olarak ktm. Bize yeni elbiseler verdiler

ve moral olsun diye ar izni verdiler. Trenle zmire indik Seferihisar'da drt

ay eitim aldk. Blk komutan smail Korkmaz vard, o gelirdi bizim eitimler

iin. Yattmzla kalktmz bir olurdu, drt ay boyunca ok sk bir eitim

geirdik Amerikan silahlarn reniyorduk.(Gazimiz bunlar anlatrken

gzyalarn tutamad.) Biz asl harbi orada eitimde yaadk." demitir.

Kore'ye gidecek erlerden gnll ve kura usul dnda baz blkler tam

kadro tugaya alnmtr. Tam kadro tugaya alnan blklerde vatani grevini

yapmakta olan nc kafileden Gazi Hseyin Grler:22

"zmir Bergamada

askerlik yapyorduk stemenimiz geldi. Silahlar brakn Koreye gidiyoruz

dedi. blk arasnda kura ekilmi bizim blk km kurada. Gurur duyduk

bu durumdan. Seferihisarda ay eitim grdk zmir Alsancaktan gemiye

bindik ve otuz gnde Pusana vardk. Alay komutanmz Srr Acard. Blk

komutanmz Cemil Szdinler idi." diyerek bu konudaki hislerini dile getirmitir.

20 Ercan Haytaolu, "Kore Sava ve Denizli Kore ehitleri ile Gazileri" Pamukkale

niversitesi Eitim Fakltesi dergisi yl:2002(1) Say:11 s. 88. 21 Kemal Gk: 1931 Milas doumlu. u an Milas Kazkl Ky'nde ikamet etmekte olup halen

sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:11.00' de yaplmtr.

22 Hseyin Grler: 1930 Milas doumlu. u an Milas Pinar Ky'nde ikamet etmekte olup halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler

Dernei'nde saat:13.00' de yaplmtr.


[553]

Yine bulunduu blk tam kadro Kore Trk Tugay'na katlacak olan nc

kafileden Gazi Halil brahim Emekli:23

"Ben zmir Bergamada askerlik

yapyordum, bize alay olarak stanbula gidiyorsunuz, dediler ama rendik ki

Koreye gidiyormuuz. zmir Seferihisara geldik. ay eitim grdk. zmir

Alsancaktan gemiye bindik hareket ettik. On sekiz gn hi kara paras

grmedik. Gne sudan doup suya batyordu. Gemi o kadar bykt ki deniz

bu gemiyi etkilemez diyordum, o kadar bykt. O zamanlarda NATOya

girmek iin savaa katldk." demitir.

Trk Tugay Tugeneral Tahsin Yazc komutasnda 19-20 Eyll 1950

gn Ankara Etimesgut'tan skenderun'a 259 subay, 18 askeri memur, 4 sivil

memur, 395 astsubay, 4414 er, toplam 5090 kiiyle hareket etmitir. 24

Bu

kuvvete mensup ilk birlikler, 18 Ekim 1950de Pusan limanndan Koreye ayak

basmlardr.25

Trk Tugay'n Koreye tayan gemi u gzergh kullanmtr: Svey

Kanal-Kzldeniz-Mendep Boaz- Seylan adasnn merkezi- Colombo-

Singapur- Filipinler ve Formoza adasn deniz yoluyla izleyerek Pusan

Liman'na ulamlardr. Gazi Sleyman Bozyerin26

Koreye ilk ayak bastklar

yer ve grdkleri manzara karsndaki dnceleri ise yledir: "Bir hafta

Ankarada eitim grdkten sonra skenderuna gittik, bir hafta da

skenderunda kaldk. Bizi almak iin byk bir gemi geldi. Gemilere bindik ve

yolculua baladk. Gemide Amerikallar, Yunanllar ve Fransz askerleri vard.

Yirmi dokuz gnde Pusan Liman'na indik. Pusan ehrinde iler acs bir

manzara vard. ehir ykk dkk kadnlar, yallar ve ocuklar perian

haldelerdi. Onlar yle grmek beni ok zd. Pusan ehri yaklm yklm,

kadnlar ocuklar a Yemeklerimizi olduu kadaryla onlarla paylatk

genler hep cepheye gitmiti geriye kalanlar at ve biz yemek verince ok

sevinirlerdi."

23 Halil brahim Emekli: 1930 Milas doumlu. u an Milas'ta ikamet etmekte olup halen sadr.

Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:14.00' de yaplmtr.

24 Adil Ik, Kore Sava'nda Trk Ordusu'nun Lojistik Destei, s. 47. 25 Harun Bodur,, Kronolojik 20.Yzyl Siyasi Tarihi, s. 467. 26 Sleyman Bozyer: Gazi ile rportaj 05.02.2013 tarihinde, Mula-Milas Muharip Gaziler



[554]

Kore'ye ilk ayak basanlardan biri olan birinci kafileden Gazi Mustafa Ali

Alparslan27

ise Kore yolculuu ve Kore ile ilgili ilk izlenimlerini yle dile

getirmitir: "Bergama alaynda avu talimindeydim. Beni Koreye yazdlar.

Ankara Etimesgut'ta talim grdk. skenderundan gemiye bindik yirmi sekiz

gn sonra Pusan Liman'na indik. Kore halk bizi alklarla karlad.

Geldiimize ok memnun olmulard. lk kafileden Topu Er Hasan Gkda 28

Kore'ye ayak bast anda halkn izlenimlerini u ekilde dile getirmitir: "Bizi

Pusan'da Koreli ocuklar Trk bayraklaryla karladlar. ok gurur duydum o

anda. "

Trk askerlerini ellerinde Kore, Trk ve Birlemi Milletler bayraklar

olan renciler karlamlar ve Trk Tugay Amerikan Dokuzuncu

Kolordusu'nun ihtiyatna alnmtr. 29

Gney Kore'deki kuvvetlerin komutan

olan Mac Arthur Trk Tugay'na "North Star" yani "imal Yldz" kod adn

vermitir. 30

2-Trk Tugaynn Koredeki Muharebeleri

2.1.Kunuri Muharebeleri

Bu muharebe oyalama, emberi yarma, kurtulma ve imha muharebesidir.

Bu muharebe de Trk Tugay Birlemi Milletler askerlerinin kuatlmasn

nlemitir. Pusan Limanna inen askerler kamyonlarla istasyonlara buradan da

trenlerle Taegu'ya sevk edilmilerdir.31

Trk Tugay yirmi gn Teagu'da

kaldktan sonra Mac Arthur karargahndan tugaylarna gelen bir emirle Trk

Tugay'nn Sekizinci Amerikan Ordusu Komutanlna baland Seul'un

Munsan blgesinin emniyeti ve dman birliklerini arama grevi ile 10 Kasm

1950de kuzeye hareket edilecei tugayn 25. Amerikan Tugay Komutanl

emrine girecei bildirilmitir.32

Tugay 10 Kasm 1950 sabah Teagudan

27 Mustafa Ali Alparslan:01.03.1929 Milas doumlu. u an Milas'ta ikamet etmekte olup halen

sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:16.00' da yaplmtr.

28 Hasan Gkda:15.05.1929 Milas doumlu. u an Milas Sarkaya Ky'ne bal Gkseki

Mahallesi'nde ikamet etmekte olup halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:15.00' de yaplmtr.

Bkz. Ekler: 1, 2, 3 ve 4. 29 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, Berikan

Yaynevi, Ankara 2010,s.95,97. 30 Adnan zmez, kinci Dnya Sava'ndan Sonra Gelien Olaylarn Inda Kore Sava Ve

Trkiye, s. 134. 31 Ercan Haytaolu, "Kore Sava ve Denizli Kore ehitleri ile Gazileri, s. 90. 32 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s. 99.


[555]

harekete balayarak Teajon-Chochiwon-Suwon-Seoul karayolu ile hareket

ederek Chongdan blgesine nakledilmilerdir.33

Tugay burada 25. Amerikan

Tmeni'nin emrine girmitir.34

25. Tmen Komutanl'nn emri ile tugay mjin

nehriyle Kaesong'dan kuzeye giden blgeyi taramak ve buradaki etelere kar

nlem almakla grevlendirilmitir.35

19 Kasm'a kadar bu etelerin faaliyetlerine

engel olmaya alan tugay bu srada yakalanan ete yelerini Amerikallara

teslim etmitir. Dokuzuncu Amerikan Kolordusu ise Sekizinci Ordu'nun

yaknda yapaca genel taarruza hazrlanmaktadr. Bundan dolay tmen

Pyongyang'a 48 kilometre uzaklktaki Sucnchon Blgesinde toplanmaya

balamtr.36

Tugay, 20 Kasm 1950de Chongdandan, Pyongyangn 75

kilometre kuzeyindeki Kunuri blgesine gitmek iin yola kmtr.37

Tugay'n

motorlu birlikleri 23 Kasmda, yaya birlikler ise 242526 Kasm'da Kunuri'ye

varmlardr.

2526 Kasm gecesi in ordular snr geerek saldrmlar ve Trk

Tugay kuatlmtr. Tugay taktik btnln kaybetmi ve pek ok zayiat

vermitir ancak Mehmetikler kuatldklar emberi yarmay ve kurtulmay

baarmlardr. 2630 Kasm arasndaki muharebelere Trk Tugay Kunuri

Muharebesi adn vermitir. Bu muharebenin iinde Wawon Muharebesi- 28

Kasm 1950, Simnim-ni Muharebesi- 2829 Kasm 1950, Kaechon Muharebesi

ve 29/30 Kasm 1950 muharebeleri de bulunmaktadr.38

Trk Tugay 28 ve 29

Kasmda Wavon, Simnim-ni, ve Keachon Muharebeleri ile inlileri iki gn

oyalam 39

ve Birlemi Milletler in sa kanadn oluturan Gney Kore

Kolordu cephesinin yarlmasyla oluan boluu doldurmakla grevlendirilen

Trk Ordusunun bu muharebeleri 25 Kasm'da balayp 1 Aralk gnne kadar

devam eden Korede yaanan en etin muharebelerden biri olmutur. 40

Trk Tugay bu muharebelerde sayca kendinden kat kat stn in

tmenini bozguna uratmt. Ellerinde cephane kalmayan ve dman tarafndan

evrildiinden ikmal yapamayan Trk Tugay eksi 15-20 derecede ellerinde

33 Blent Ruscuklu, Kore Sava(Unutulan Sava) ve Gazi Faruk Pekerol'un Anlar Alfa

Yaynlar, stanbul 2005, s. 19. 34 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s. 101. 35 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 53. 36 Blent Ruscuklu, Kore Sava(Unutulan Sava) ve Gazi Faruk Pekerol'un Anlar, s. 19. 37 Ercan Haytaolu, "Kore Sava ve Denizli Kore ehitleri ile Gazileri, s.92 38 Blent Ruscuklu, Kore Sava(Unutulan Sava) ve Gazi Faruk Pekerol'un Anlar, s. 23. 39 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 72. 40 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s.138


[556]

snglerle arparak dn yolunu amlardr.41

Trk Tugay in kuvvetlerini

oyalayarak Amerikan kuvvetlerini yok olmaktan kurtarmtr. Trk ve Dnya

basn gnlerce kahraman Mehmetiklerimizin bu zaferinden sz etmilerdir.42

lk kafile olarak Kore'ye katlan Trk askerlerinin en etin muharebesi

olan Kunuri'de savaan Gazi Mustafa Ali Alparslan43

Kunuri Sava'n ve

Amerikan kuvvetlerini yok olmaktan nasl kurtardklarn ise yle

anlatmaktadr: " Pusan dndaki adrl karargha yerletik orada yirmi gn

kaldk ve kuzeye hareket ettik. Kaesong ehrine oradan da Tegu' ya geldik.

Burada biraz kaldk daha sonra 9. kolordunun ihtiyat olarak Kunuri Savana

katldk. Ben takm avuuydum. Saa sola mevzi aldk. Bir gece yanmzdan

in askerleri geiyordu, onlarn keif kollar bizim iimizden geiyormu. Biz

bu askerlerin kim olduunu sorduumuzda, bize onlarn Kore alayndan, bize

yardmc olacak askerler olduunu sylyorlard. Sonradan rendik ki in

keif koluymu onlar. Kunuride dman keif kollar etrafmz sard iin bir

tepeye trmandk. Yeri geldi arkadalarmn antalarn tadm, muharebeler

bizi ok yorgun dryordu. Tepede iittik ki bizim keif kolumuz dman

kararghna varm, oray bizim kararghmz sanmlar. Birou esir dt.

Biz tekrar da sardk ancak sonra bize ekil emri verildi. Geri ekildik ve bir

dan bana ktk Simnim-ni kasabasnn stnde mevzilendik. Tam mevzilere

yerlemeden grdm ki yoldan inli askerler geiyor; bizi takip ediyorlard.

Ate ettik ama nereye gideceimizi bilemedik. nmzde ky vard. Mevziiye

girdik, bende makineli tabanca vard. Arkadalar kye indiler, ben de orda

dman var diye gitmek istemedim. Oradan kabilmem iin dmann yanndan

gemem gerekiyordu ama ya dman lmediyse, dedim. Saa dndm ve

komutanm Naci Gke'ye sordum:

-u kar tepede ikinci blk var, bilginiz var m?

-Evet var, dedi.

-Benim blkten on be-yirmi kii avuum bizi kurtar dediler u karda

ikinci blk var oraya gidelim beni takip edin, dedim.

Aaya atladm, ikinci ble kotuk ve ikinci bln olduu tepeye

vardk.

-Ate etmeyin biziz, dedik. Yoksa dman sanp ate ederlerdi.

41 Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl, Korede Trk Askeri, Trk Asker

Bykleri ve Zaferleri Seri no: 17 Genel Kurmay Basmevi, Ankara 1989, s. 17. 42 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s.74. 43 Mustafa Ali Alparslan: Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip

Gaziler Dernei'nde saat:16.00' da yaplmtr.


[557]

Onlarn mevzilerinde biz de baladk atee. Blk komutanna haber

vermek iin yukar doru ktm, ama bir de baktm ki ikinci blk komutan

yaralanm, tekrar mevziiye dndm; ancak kurunlar arkamzdan geliyordu.

Meer aalarn bana kmlar, oradan ate ediyorlar bize. ekilme emri

verildi. Evvela yarallar sonra dierleri ekilecek, dediler. Dman bizi

embere almt, biz orada yalnz kalmtk. Yarallarmz bile alamadk. Akam

bir de baktk ki bizim ayrldmz tepeden bize ate ediyorlar. Bir dere vard,

kurtulmak iin karya gememiz lazmd. Benden nce dereye atlayanlar

vurulup lyordu, makineli silahlarla ate ediyordu dman. Ben de makineli

tfek sesi kesilince kotum. Onlar cephanesini yenilerken karya getim.

Simnim-ni kasabasnda sa kalanlarla beraber toplandk. Herkes oradayd,

kamyonlara bindik, kilometre gitmeden aralardan indik nk ate altna

alnmtk. Ate sahasnn en tehlikesiz yeri olan kpr alt vard. Ben de o

kprnn altndan gittim. Orada toplanan Trk birlikleri ate yznden ikiye

ayrlmt; benim bulunduum birlik sola, dier birlik saa ayrld. Saa ayrlan

birlik Amerikan ikinci tmenini de kurtard. kinci tmen gitmeseydi tamam

imha olacakt. Kunuri cehennem gibiydi. Biz tam kurtulduk, derken dman

saryordu bizi, biz kurtulduk derken tekrar sarlyorduk. Ama sa salim lkeme

dndm. Orada bulunduum iin de ok gururluyum."

Trk askerinin haritada iki apraz izgile kapatlp imha olmutur gzyle

baklrken snglerle boaz boaza arparak Kunuri Muharebeleri'nde stn

baar gsterdikleri nazar- dikkatten kamamtr ve bu baarlaryla Sekizinci

Ordunun imhasn nlemilerdir. Cephede yaanan kanl atmalarla ilgili

Gazi Topu Er Hasan Gkda:44

Kunuriye ilk kafilenin takviye kuvveti olarak

ilk kafilenin gidiinden 45 gn sonra gemilerle skenderundan Koreye hareket

ettik. Kunuride ilk kafile ok zayiat vermiti. Biz takviye olarak gittik. Kunuri

cephesinde topu taburunun yannda makineli tfek verdiler. ok sert muharebe

yaadk, hava ok souktu; yamurda, soukta gece ilerliyor, gndz

arpyorduk. Srekli yer deitiriyorduk. Keif kollarmz ok zayiat

veriyordu, be kii gidip bir kii dnen keif kollarmz da olmutu. Keif

kollarmz mayndan dolay ok ehit verdi. Hi unutmam 23 Nisan 1950

tarihinde kefe kan birliimiz baskna urad ve gidenlerden sadece biri geri

dnd. Dierleri ehit dt. Savata keif kolu ok nemlidir; nk

44 Hasan Gkda: Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler



[558]

keifilerin sylediklerine gre dmana topular ve makineli tfek bandakiler

ate aard. Cephede iki- gnde bir yer deitiriyorduk. Srekli dman

hattnda havan ateine maruz kalyorduk. Cephede bize den atmalara

girdikten sonra cephe gerisine istirahata gidiyorduk. Bir sene Korede kaldktan

sonra Pusan'dan gemilere bindik ve zmire indik. Savaa katldmda evli ve

iki ocuk babasydm. Kore Savanda bulunduum sre ierisinde ailemle hi

haberleemedim. Memleketime varnca halk beni alklarla, silah atarak

karlad. ok mutlu oldum. demitir.

Yine Kunuri Cephesinde savaan Gazi Mehmet Karaku45

bu muharebede

yaananlarla ilgili unlar sylemitir: "Birlemi Milletler inlileri denize

dkeceiz diye savaa baladlar. Ancak in ordularnn says olduka

fazlayd. Kunuri Muharebeleri'nde hep tepeleri ele geirme ve teperlerin elden

kmas durumu vard. Tepeleri bir gn biz alyorduk bir gn Kuzey Koreliler...

Bu muharebeler srasnda yara aldm ve beni Tokyoya gnderdiler. Tedavim

tamamland ve Seula dndm. Orda tekrar yara aldm ve lkeme geri dndm.

Ailem benim ldm sanyormu. Herhalde benden nce lkeye dnen

kafileden yaralandm duydular. Haber almaynca da ldm dnmler.

Ben kyme dndmde nce inanamadlar beni grdklerine, sonra ailemde

bir bayram sevinci olutu hem ok armlar hem de ok sevinmilerdi."

Bunlarn sonucunda ise Dnya Kore Sava'ndaki Kunuri

Muharebeleri'nde grev alan Trk askerlerinin gsterdikleri stn baarlardan

byk bir vg ile sz etmitir.46

yle ki gazete ve haberlerde en iyi savaan

birlik kyaslamas yaplrken, Trkler baar kstas olarak

deerlendirilmilerdir.

2.2. Kumyang-ni Muharebeleri

23 Ocak 1951'de Amerikan 25. Tmeninden gelen bir emirle Trk

ordusu tekrar sava alanna gnderilmitir. Burada yaplan muharebeler ise

Kumyang-ni Muharebeleri adn alm ve bu muharebe Trk Tugay'nn

Koredeki en nemli taarruzu olmutur. Sekizinci Ordu komutan General

Ridgyway dman ypratmak ve inisiyatifi ele geirmek iin taarruz planlar

yapmaktadr. inde Trk Tugay'nn da bulunduu bu muharebelerde ise Trk

45 Mehmet Karaku: 1929 Milas doumlu. u an Milas Krcaz Ky'nde ikamet etmekte olup

halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:17.00' de yaplmtr.

46 Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl, Korede Trk Askeri, s. 16.


[559]

Tugay'na Songjonni, Osan-ni hattnda kuzeye ypratc taarruz yapmas uygun

grlmtr. Hedef ise Kumyang-ni kasabasn ele geirmektir.47

156 rakml

tepeyi alma giriimleri srasnda inli bir askerden Kunuri blgesinde ehit

edilen bir Trk avua ait not defteri ortaya kmtr. Bu da Trk ordusunun

sava azmini bir kat daha arttrmtr. nk ehitlerin kan yerde

kalmayacaktr. Trk ordusu 1734 in askerini sng ile etkisiz hale getirmitir. 48

Bu muharebe Kore Savann kaderini belirlemitir. inliler yrttkleri

saldr da ilk kez yenilgiye uramtr. Trk Tugay Kumyang-ni de byk bir

baar kazanmtr. Amerikan Sekizinci Ordu Komutannn teklifi ve ABD

bakannn onay ile Trk Tugay'na Mmtaz Birlik Nian verilmitir.

Birlemi Milletler Kuvvetleri'nin balattklar ypratc taarruzlar ay

boyunca srdrmtr. Askerler alt aydr cephede olduklarndan olduka

yorgun ve bitap dmlerdir. ki tarafn savunma hatlar birbirine ok yakndr.

Birlemi Milletler iki savunma hatt arasndaki alan muharebe ileri karakollar

ile tutarak keif ss haline getirmitir. Ancak savunma mevzileri birbirine ok

yakn olduundan mevzilerdeki hareket dman tarafndan grlebilmektedir.

zellikle 1052 rakml Kum Kale de dman mevziisi ile arada 25 metre mesafe

bulunmaktadr. Bu tepenin bir taraf inlilerin bir taraf Trklerin elindedir.49

Ancak dman bu tepeden kolay kolay vazgememi ve bir taarruz planladklar

haberi alnmtr. Bu sebepten 5 Haziran 1952'de Tugay Komutan ve Tugay

Komutan Yardmcs Albay Nuri Pamir mevzileri teftie gitmitir. Albay Nuri

Pamir Kum Kale'yi teftii srasnda dman tarafndan atlan havan mermisi

parasnn isabet etmesi ile ehit olmutur. 50

kinci kafileden Gazi Sleyman Bozyer51

bu cephede yaananlarla ilgili:

"Dman hatt ile bizim aramzdaki hat arasndaki alanda ileri karakollar

vard. Kum Kale isimli tepeye gittik tepede kar vard ama atma o kadar

iddetliydi ki sabaha kadar oradaki karlar erimiti. Tepe yine el deitirmiti.

Bir ay cephe gerisinde istirahatta kaldktan sonra tekrar cepheye dndk.

Cephede dman da biz de mevzilerden dar kafamz karamyorduk. ki

tarafn da savunma hatlar birbirine ok yaknd. Dmann konumalarn

duyabiliyorduk, o kadar yakndk. Mevzilerdeki gr salayan delikleri

47 Nazm Dndar Saylan Kore Harbinde Trklerle, M.E. B. Ankara,2003, s. 103. 48 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s. 147. 49 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 101111. 50 Nazm Dndar Saylan Kore Harbinde Trklerle, s. 391. 51 Sleyman Bozyer: Gazi ile rportaj 05.02.2013 tarihinde, Mula-Milas Muharip Gaziler



[560]

geceleri kapatyorduk. Bizim albaymz Nuri Pamir vard. O Kum Kalede ehit

oldu. Bana bir havan mermisi paras isabet etmiti. Altnc bln yzbas

da orada ehit oldu, ok kanl bir tepeydi." demitir.

2.3.Vegas-Karson ve Elko Muharebeleri

Komnist in ve Birlemi Milletler Keasong Kasabas'nda mtareke

grmelerinin yaplmasna karar verdi. Ancak inliler ve Kuzey Koreliler bu

grmelerde ellerini kuvvetlendirmek iin mays aynda son bir saldr

balatmlard. Bu srada Korede nc Trk Tugay bulunuyordu ve bu

muharebeler nc Trk Tugaynn en zorlu muharebeleri olmutur. Trk

birlikleri asl savunma mevzilerini ve bu blgede bulunan Amerikallarn kendi

isimlerini verdikleri muharebe ileri karakollarn devralmlardr ki bunlar;

Kk Vegas, Byk Vegas, Dou Berlin, Bat Berlin, Eva, Elko, ve

Karsondur.52

Esir ifadeleri ve telsiz konumalarndan anlaldna gre

dman taarruzu Trk Tugay mevzileri istikametine yneltecekti.53

28 Mays

1953 akam dman ordular Vegas isimli karakolu sis perdesi altna

almlardr. Muharebe boyunca bu gibi taktiklerle karlaldndan dmann

sis perdesi arkasndan harekete geecei biliniyordu ve hemen sis perdesinin

gerisi atee alnd ancak dman buna ramen taarruza kalkt. Dman sel gibi

devaml takviye alarak ilerliyordu ite burada Trk askerleri stn sava

yetenekleri sng hcumlar ile ar kayplar verseler dahi kendilerine verilen

ne olursa olsun geri ekilmek yok emrine sonuna kadar itaat etmi ve cesaretle

savamtr.

Gazi Kemal Gk54

Vegas Muharebeleri ile ilgili anlarn u ekilde dile

getirdi: "Pusan ehrine indik. Vegas leri Muharebe Karakol Cephesi'ne

gnderdiler bizi, ok kanl atmalar oldu burada. Bir sabah, bu son cephemiz

dayann, dedi komutanmz. Biz de onun emirlerine uyduk. Vegas muharebe ileri

karakolunda dmanla aramzda bir tepe vard buralardaki birlikler srekli yer

deitiriyordu. Dman sabah taarruza kalkt geri pskrttk tekrar taarruza

kalkt. yle karya doru bir bakaym, dedim; etraf sislenmi, her yer sis...

Dman gremiyoruz, grmz kapand. Dman taarruza kalkt, biz de

yemek yiyecektik. Ne yemek yiyebildik ne su iebildik. Dman tarafnda sis

52 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 119. 53 Nazm Dndar Saylan Kore Harbinde Trklerle, s. 435. 54 Kemal Gk: Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler



[561]

olduundan biz onlar gremiyoruz ama onlar bizi grebiliyordu. Vegas'

almamz gerekiyordu ama inliler ok kalabalkt. Sisin arkasndan geldike

geliyorlard, biz ate ayorduk, lyorlard, lenlerin yerine yenileri taarruza

kalkyordu. Dman bizim kat kat stmzde bir saydayd. Ben makineli tfek

kullanyordum. Biroumuzun cephanesi bitti. Komutanmza: Cephanemiz

bitti! dedik. Komutanmz: Cephaneniz bittiyse sngnz de mi yok? Sng

takn, bu son cephe. Bunu vermemeliyiz, savan kaderi buna bal! dedi. Bu

sefer boaz boaza sng savana girdik. Allahn izniyle grevimizi

tamamladk geri ekil emri geldi cephe gerisine ekildik."

Bar grmeleri devam ederken iki tarafn askerleri de savan verdii

ezici yorgunlua teslim olmaya balamt. Dman askerleri gruplar halinde

teslim olmaya balamlard: nk ala dayanamyorlard. Bir dier Gazi

Halil brahim Emekli55

ise bu husus ile ilgili unlar sylemitir: "Vegas

Muharebeleri srasnda ben telsiz ve telefondan sorumluydum. Ben

mevzideydim savata taarruz halinde deildim. Mevzideyken alt inli asker

teslim oldu onlar karargha gtrdk, karnlar at orba iirdik karnlarn

doyurduk ve sonra esir kampna teslim ettik. ay cephede ay istirahatta

kaldk. "

Tugaymza hep iki alaylk savunma mevzileri verilmitir.56

Grld

zere dmann asl hedefi Birlemi Milletler'in moral kayna olan Trkleri

etkisiz hale getirmekti. nk her nereye gitseler onlar hezimete uratan yine

Trkler oluyordu. On alt saat aralksz sren boumalardan sonra Byk

Vegas dokuz kez el deitirmiti. Ancak sonunda Vegas Mehmetiin

elindeydi. Dman tm abalarna ramen Kk Vegas ve Elkoya

girememiti.57

stihkm blk Komutan Yzba inasi Skann emriyle Elko

ve Karsanda bulunan dmana hcum edilmi ve dman geri pskrtlmtr.

Vegas Muharebeleri sonrasnda Trk Tugay ikisi subay, astsubay olmak

zere 151 askerini ehit vermitir. Mehmetiklerimiz tm dnyada yank bulan

baarlara imza atm ve Korede savan gidiatn tam drt kez

deitirmilerdir. Vegastan sonra ise Trk Tugay ikinci kez stn birlik

55 Halil brahim Emekli: Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip

Gaziler Dernei'nde saat:14.00' de yaplmtr. 56 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s. 235. 57 Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl, Korede Trk Askeri, s. 127.


[562]

madalyas ile onurlandrlmtr. Trk Tugay'nn bu baars Panmunjomda

atekes antlamasnn imzalanmasnda byk rol oynamtr. 58

Gazi Hseyin Akar59

bir imzaland bir imzalanmad denilen atekes

antlamas ve Vegas Muharebelerinde yaadklar ile ilgili unlar dile

getirmitir: "Pusan Liman'na indikten sonra bambaka manzarayla karlatk.

O sralarda Vegas Muharebeleri vard. Vegas Muharebeleri ok etin

geiyordu dmanla aramzda 100 metre mesafe vard yaklayorduk, sonra

geri ekiliyorduk. 125 rakml tepede keif kolundaydk, dman sabaha kadar

bizi havan ateine tuttu. ok yakn mevzilerde savatmzdan lm kanlmaz

gibiydi. Sa geleceimiz hi aklmza gelmiyordu. Birinci ve ikinci tabur olduu

gibi orada ehit dm bir tek bizim tabur nc taburdu biz o kadar zayiat

vermedik. Vegasta iken ekilme emri geldi. Aralara bindik, sabah olmak

zereydi. Yoldayken bir emir daha geldi; geri dnyoruz, diye. Hava

kararmadan biz yine cephelere yerletik. Sonradan rendik ki mzakere oluyor

diye geri ekilmiiz, anlamaya varlamaynca geri dnmz. Bar

imzalandktan sonra bir ay cephe gerisinde kaldk, hemen dnmedik. Bir ay

sonunda ise nchon Liman'ndan gemiye bindik ve zmire indik."

3- Atekes, Trk Askerlerinin Trkiye'ye Dn ve Trkiye'nin

NATO yelii

Koredeki silahl atmalar sona erdiren atekes antlamas 27 Temmuz

1953te Panmunjomda imzalanmtr. Atekes imzaland srada Drdnc

Trk Tugaynn bir blm Kore topraklarna ayak basm bir blm ise

atekes haberini yolda almtr.

Atekes antlamasndan sonra da Trkiye Koreye asker gndermeye

devam etmitir. Son olarak sembolik olarak adada bulunan manga 1971 ylnda

geri arlmtr. Kore Sava souk sava dnemindeki scak atma olarak

tarihe gemitir.60

yl sren sava sonunda Trk Tugay 937 ehit vermi,

2.068 de yaral ile kendi topraklarna geri dnmtr.61

Korede Trk askeri Trk Milleti'nin sava deerini belirgin bir ekilde

ispat ettii iin Trkiyenin NATO yeliine yaplan itirazlarda bertaraf

58 Ali Denizli, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve Kahramanl, s. 239. 59 Hseyin Akar: 1932 Milas doumlu. u an Milas Kuzyaka Ky'nde ikamet etmekte olup halen

sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:09.00' da yaplmtr.

60 Cem Fakir, imal Yldz Son Kore Gazileri, s. 131. 61 Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl, Korede Trk Askeri, s. 134.


[563]

edilmitir. Grlmtr ki, Trkiyenin NATOya katlmas ancak bir kazan

tekil edecektir. Bu sebeple 1951 Eyllnde Ottowada toplanan NATO

Bakanlar Konseyi, 21 Eyll 1951 de yaynlad bildiride Trkiye ile

Yunanistan da NATOya katlmaya davet etmeye karar verdiini aklamtr.

Buna istinaden de Trkiye Byk Millet Meclisi de 19 ubat 1952'de

Trkiyenin NATOya katlmasna karar vermitir.62

Trkiye bylelikle yllardr

katlmak iin abalad ve her bavurusu geri evrilmi olan NATO'ya Kore

Sava'na katlarak ye olmutur.

Sonu

Asyada byk neme sahip Kore yarmadas, kinci Dnya Sava'ndan

sonra Amerika ve Rusyann ilgi oda haline gelmitir. Kore Sava bu iki

byk g iin kanlmaz hale gelmi ve sava balamtr. Trk Hkmeti

NATO yelii iin Kore Savana dhil olmutur. almada, geen bu sre

Trk gazilerinin anlattklar anlar nda aklanmaya allmtr.

Gazi Kemal Gkn anlarndan; Kore Sava ile ilgili gelimelerin ok

ani olduu, eratn Kore'ye sevk edileceini veya kendilerinin sava katlp

katlmayacaklarn son anda rendikleri ortaya kmtr. Yine Gazi Sleyman

Bozyer'in anlarndan; Kore Sava'na birok askerin gnll olarak katld,

bir ksmnn da kura ile blgeye sevk edildii grlmtr. Kore'ye gidecek

askerlerin eitim sreci ise Gazi Kemal Gk'n ifade ettii gibi ok sk ve

youn gemitir. Ankara Etimesgut'ta yaplan eitim ok zorlu gemitir:

nk Trk askeri tatbikata deil savaa gitmektedir. Trk Hkmetinin ve

Trk ordusunun bu ie verdii ciddiyet ve nem ortadr.

Gazi Sleyman Bozyer'in belirttiine gre; Kore'ye sadece Trk askeri

sevk edilmemitir. Trk askerlerini skenderun'dan Pusan Liman'na tayan

gemide Yunan, Fransz ve Amerikan askerleri de bulunmaktadr. Bu sava tm

NATO yelerini harekete geirmitir.

62 Fahir Armaolu, 20.Yzyl Siyasi Tarihi 1914-1995, s. 520. Varova Pakt; NATOnun kurulmasndan alt yl sonra 14 Mays 1955,Sovyetler Birlii

Varova Paktn oluturdu. Bu devletin yannda ekoslovakya, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya, Dou Almanya ve Arnavutluk(1968 ylnda yelikten ekildi)bu ortak savunma rgtnn yesi oldular. Ayrnt iin baknz; Oral Sander, Siyasi Tarih 1918 1994, s.244. Bylece kinci Dnya Savandan hemen sonra Sovyetler Birliinin liderliinde politik, ideolojik, ekonomik ve askeri ynden bir Dou Blou meydana gelmi oldu. Ayrnt iin

baknz; Harun Bodur, Kronolojik 20.Yzyl Siyasi Tarihi, s. 496.


[564]

Ayrca gazilerin anlarnda; Trk askerlerinden birounun uzun deniz

yolculuuyla ilk defa karlatklar ve duruma alamadklar ortaya kmtr.

Yabanc topraklarda savaa gitmenin verdii endienin yan sra, bir de

askerlerin alkn olmad uzun deniz yolculuunun eklenmesi Trk askerinin

motivasyonunu etkilemitir.

Gazilerin anlattklarndan yola karak yaplan deerlendirmede, Kore

Sava'nda en byk sorunun iletiim olduu grlmtr. zellikle Trk

askerleri, memleketlerine haber gndermekte sknt ekmilerdir. Gazi Mehmet

Karaku'un ehit olduunun zannedilmesi ve sonra sa salim kyne

dnmesiyle ailesinin bayram sevinci yaamas buna iyi bir rnek olmutur.

Tarih boyunca ispat edilmi olan Trk ordusunun stn yaps yaplan

rportajlarda daha net bir ekilde ortaya kmtr. Trk Milleti'nin stn

karakteri, Trk ordusunun sava zellikleri ve kahramanl gzler nne

serilmitir. Kore'de Trk askeri kahramanca mcadele etmi, bu baarlarnn

gstergesi olarak stn Birlik Nian almtr. Gazi Mustafa Ali Alparslan'n

Kunuri Sava'n ve orada bulunduklar ortam; "Bir cehennem gibi" ifadesiyle

deerlendirmesi, yinede orada bulunduu iin gurur duymas bu zellii ortaya

koymaktadr.

Trk askerinin, in esirlerine iyi davranmalar almada ortaya karlan

dier nemli bir husustur. Kore Sava'nda bu rneklere ska rastlanmaktadr.

Gazi Halil brahim, ifadelerinde; alt inli esir askere a olduklar iin orba

iirmesi ve daha sonra esir kampna teslim etmeleri, Trk askerinin savata bir

kahraman, atekes ilan edildiinde de tam bir centilmen olduunun

gstergesidir.

Gazilerin anlarndan kan en nemli sonulardan biri de Trk askeri

Kunuri'de, Vegas'ta, Pusan'da ksaca tm cephelerde tam bir cehennem ateine

atlmtr. Tm rportajlardan, askerlerimizin bulunduu cephelerin dman

cephelerine ok yakn olduu, srekli ate hattnda olduklar hatta siperlerden

balarn bile karamadklar anlalmaktadr. Toplamda 937 ehit ve 2.068

yaral olmas da bu olayn ehemmiyetini gstermektedir.

Kore Sava'na katlmann doru olup olmad konusunda tartmalar

olsa da, gazilerimizin anlar tartmalar yaplarken insani boyutun da

dnlmesi gerektiini hatrlatmtr. zellikle Pusan ehrinde Gazi Bozyer'in

a kadn ve ocuklar grmesi, Gazi Hasan Gkda'n yiyeceklerini a anne kz

ile paylamas gibi rnekler oradaki aresiz insanlara Trk Milleti'nin

yardmnn ne kadar gerekli olduunu gstermitir.


[565]

Gazilerle yaptmz rportajlar, gazilerimizin kendilerini yeterince

sahiplenilmemi olarak hissettikleri gereini de ortaya karmtr.

Kahramanca savap, her zaman olduu gibi kendilerine verilen grevi lykyla

yerine getirmi olan ehitlerimize ve gazilerimize hak ettikleri ilginin

gsterilmesi, bu aratrmada karlacak en nemli sonularndan birisidir.

KAYNAKLAR

1- Rportaj Yaplan Gaziler

Sleyman BOZYER: 28.12.1930 Mula/Kavakldere doumlu, evli, be

ocuk babas, Mula/Kavakldere'de ikamet ediyor. Gazimizle yaplan rportaj

Mula-Milas Muharip Gaziler Derneinde 05.02.2013 tarihinde saat 10.00'da

yaplmtr.

Kemal GK: : 1931 Milas doumlu. u an Milas Kazkl Ky'nde

ikamet etmekte olup halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde

Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:11.00' de yaplmtr.

Hseyin GRLER: 1930 Milas doumlu. u an Milas Pinar Ky'nde



Halil brahim EMEKL: 1930 Milas doumlu. u an Milas'ta ikamet

etmekte olup halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde


Mustafa Ali ALPARSLAN: 01.03.1929 Milas doumlu. u an Milas'ta


Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:16.00' da yaplmtr.

Hasan GKDA: 15.05.1929 Milas doumlu. u an Milas Sarkaya

Ky'ne bal Gkseki Mahallesi'nde ikamet etmekte olup halen sadr. Gazi ile

yaplan rportaj 05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler


Mehmet KARAKU: 1929 Milas doumlu. u an Milas Krcaz

Ky'nde ikamet etmekte olup halen sadr. Gazi ile yaplan rportaj

05.02.2013 tarihinde Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:17.00' de

yaplmtr.

Hseyin AKAR: 1932 Milas doumlu. u an Milas Kuzyaka Ky'nde


Mula- Milas Muharip Gaziler Dernei'nde saat:09.00' da yaplmtr.


[566]

2- Tetkik Eserler

ARMAOLU, Fahir, 20.Yzyl Siyasi Tarihi 19141995, Alkm

Yaynevi, Ankara 1994.

BODUR, Harun, Kronolojik 20.Yzyl Siyasi Tarihi, alar Yaynlar,

Ankara 2005.

DEMR, Blent, Gney Kore'nin Ekonomik ve Teknolojik Geliim

Sreci-Blge lkeleri ve Trkiye le Olan Stratejik Yaklamlar,

(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Gebze leri teknoloji Enstits Sosyal

Bilimler Enstits, Gebze 2006.

DENZL, Ali, Kore Kahraman ehit BNB. Ltfi Blgin Hayat ve

Kahramanl, Berikan Yaynevi, Ankara 2010.

HAYTAOLU, Ercan, "Kore Sava ve Denizli Kore ehitleri ile

Gazileri" Pamukkale niversitesi Eitim Fakltesi dergisi yl:2002(1) Say:11

EMBEL, Ersin, Hegemonya ve Meruiyet Kavramlar erevesinde

Amerikan Mdahalecilii: Kore ve Kosova rnekleri, (Yaymlanmam

Yksek Lisans Tezi), Ankara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits

Uluslararas likiler Anabilim Dal, Ankara 2004,

ERKAN, Mehmet Sedat, Trkiye Cumhuriyeti Tarihinde Kore Sava,

nemi, ncesi ve Sonras ile lgili Deerlendirme, (Yaymlanmam Doktora

Tezi), Gazi niversitesi Tarih Ana Bilim Dal Trkiye Cumhuriyeti Tarihi

Bilim Dal, Ankara, 2009.

FAKR, Cem, imal Yldz Son Kore Gazileri, NTV Yaynlar,

stanbul 2010.

Genel Kurmay Askeri Tarih ve Stratejik Ett Bakanl, Korede Trk

Askeri, Trk Asker Bykleri ve Zaferleri Seri no: 17 Genel Kurmay Basmevi

Ankara 1989.

GNER, brahim ve ERTRK, Mustafa, Ktalar ve lkeler

Corafyas, Nobel Yayn Datm, Ankara 2006.

IIK, Adil, Kore Sava'nda Trk Ordusu'nun Lojistik Destei,

(Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi), Dokuz Eyll niversitesi Atatrk

lkeleri ve nklp Tarihi Enstits. zmir,2009.

MCNELL, William H., Dnya Tarihi. eviren: Alaeddin enel, mge

Kitapevi, Ankara 2007.

OHN, Chang Il, The Causes of the Korean War, 19501953,

International Journal of Korean Studies Vol. XIV, No. 2, Korea Military

Academy, fall 2010.


[567]

RUSCUKLU, Blent, Kore Sava(Unutulan Sava) ve Gazi Faruk

Pekerol'un Anlar Alfa Yaynlar, stanbul 2005.

SANDER, Oral, Siyasi Tarih 1918 1994, 6.Bask mge Kitap Evi

Yaynlar, Ankara 1998

SAYILAN, Nazm Dndar, Kore Harbinde Trklerle, M.E. B.

Ankara,2003.

AHN, Cemalettin, lkeler Corafyas, Gndz Eitim ve Yaynclk,

Ankara 2003.

LMAN, A. Haluk ve SANDER, Oral , Trk D Politikasna Yn

Veren Etkenler (19231968), ASBF Dergisi, cilt 27,say II.

ZMEZ, Adnan, kinci Dnya Sava'ndan Sonra Gelien Olaylarn

Inda Kore Sava ve Trkiye, (Yaymlanmam Yksek Lisans Tezi),

stanbul niversitesi Atatrk lkeleri ve nklp Tarihi Enstits Atatrk lkeleri

ve nklp Tarihi Ana Bilim Dal, stanbul 2006.


[568]

EKLER

EK 1: Gazi Hasan Gkda Korede silah arkadalaryla


[569]

EK 2: Gazi Hasan Gkda Korede silah arkadalaryla

EK 3: Gazi Hasan Gkda Korede alktan bitkin dp yanna gelen Koreli anne ve kza

kendi yemeini vermi onlarda Gazi, Hasan Gkdaa hatra fotoraf vermilerdir.


[570]

EK 4: Gazi Hasan Gkda Korede ektirmi olduu fotorafn arkasna

u notu yazmtr: Bir gn olurda Cenab- Allah yok ederse cismimi u

somut hayalime bakpta yd edersiniz ismimi 255951 Perembe

muĞla mİlas kore gazİlerİnİn anilari iŞiĞinda …. o.yildiz.pdf · sözlü tarih...

Documents