Nasz ŚwiatMaj 2004 Numer 49

Cena 1 zł

Magazyn o uczniach, dla uczniów

Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Mikołaja Kopernika w Andrychowie

GRECJA

Strona 2 „Nasz Świat”

Grecja, Republika Grecka, Ellenikí Dimokratía, państwo w południowej części kontynentu europejskiego.

Zajmuje znaczny obszar Półwyspu Bałkańskiego oraz ponad 100 wysp na Morzu Egejskim i Jońskim, z których największe to: Kreta, Eubea, Cyklady, Sporady Północne i Południowe, Wyspy Jońskie. Obszar 130 918 km2, z czego na część lądową przypada 105 834 km2, na wyspy zaś 25 084 km2.Graniczy na północy z Albanią, Macedonią, Bułgarią i Turcją. Granice morskie wyznaczają od wschodu Morze Egejskie, od południa Morze Śródziemne, od zachodu Morze Jońskie. Podzielona administracyjnie na 10 obwodów.

Większe miasta (dane z 1991): Saloniki (407 tys.), Pireus (197 tys.), Patras (142 tys.), Larisa (102 tys.), Iraklion (Kandia) (102 tys.). W 1991 w miastach zamieszkiwało 63% ludności.

W obrębie 9 prowincji dzieli się na 51 nomosów, 1 okręg autonomiczny (Ajon Oros) i 1 okręg miejski (Wielkie Ateny).Językiem urzędowym jest grecki.

Ludność10,6 mln mieszkańców (2000), co

daje średnią gęstość zaludnienia 81 osób/km2. Przyrost naturalny: 0,18‰ (2000). Kraj jest niezróżnicowany etnicznie, przeważającą większość ludności stanowią Grecy (96%), pozostałą część tworzą: Macedończycy (2%), Turcy (1%) oraz Albańczycy i Bułgarzy. Dominują chrześcijanie obrządku grecko-ortodoksyjnego (98% społeczeństwa), katolicy i protestanci są grupami bardzo nielicznymi (łącznie 0,5%). Spotyka się, chociaż sporadycznie, muzułmanów (1,5%). Przeciętna długość życia mężczyzn 75, kobiet 81 lat.

Warunki naturalneGrecja jest krajem morskim,

posiadającym niezwykle silnie rozwiniętą linię brzegową o łącznej długości 15 tys. km, z czego na wybrzeża wysp przypada 10,9 tys. km. Niemal 80% powierzchni kraju zajmują góry, często stykające się bezpośrednio z wybrzeżem morskim. W północnej i zachodniej części kraju rozciągają się pasma górskie Pindosu, na przedłużeniu których leżą łańcuchy górskie Peloponezu z kulminacją na Ajios Ilias (2407 m n.p.m.). Pasma wysp Kithira, Kreta i Rodos należą do tego samego systemu górskiego. Na wschodzie i północnym wschodzie rozciągają się stare masywy z najwyższym szczytem Grecji Olimpem (Olympos, 2917m n.p.m.) oraz południowe stoki Rodop.

Niziny występują głównie wzdłuż wybrzeży morskich oraz w środkowo-wschodniej części kraju. Do największych obszarów o charakterze nizinnym zalicza się Nizinę Salonicką i Nizinę Tesalską. Przeważająca część Grecji pozostaje pod wpływem oddziaływania klimatu śródziemnomorskiego, różniącego się nieznacznie w poszczególnych regionach. Na północy zimy są ostrzejsze, temperatury spadają tu w lutym nawet do minus 19°C. Na wschodzie klimat jest bardziej suchy. Okres bezdeszczowy w lecie trwa tutaj 5 miesięcy. Zachodnie wybrzeża nad Morzem Jońskim znajdują się w strefi e oddziaływania klimatu o cechach atlantyckich.

Ustrój politycznyRepublika, funkcję głowy państwa

sprawuje prezydent, władza ustawodawcza należy do trzystuosobowego Zgromadzenia Narodowego. Władza wykonawcza w rękach rządu.

GospodarkaBogactwa naturalne: na terenie Grecji

występują różnorodne, lecz na ogół mało zasobne złoża surowców mineralnych. Najobfi ciej reprezentowane są różnorakie kruszywa i skały wykorzystywane w budownictwie. Nierzadko spotyka się rudy metali. Rudy żelaza wydobywa się na Półwyspie Chalcydyckim i w Attyce. Rudy metali kolorowych, cynku, ołowiu, , boksyty i chromity eksploatowane są ze złóż w Tesalii, południowej Attyce, Tracji. Obok rud żelaza, na Półwyspie Chalcydyckim wydobywa się sól kamienną i piryty. Bogate złoża wapieni, podstawowego surowca przy produkcji cementu, dostępne są na nieomal całym obszarze kraju.

PrzemysłGrecki przemysł przetwórczy cechuje

bardzo duża dynamika. Dobrze rozwinął się przemysł stoczniowy. Tradycyjnie jedną z najważniejszych dziedzin ekonomiki kraju jest włókiennictwo.

Doskonałych surowców dla rozwoju tej branży dostarcza miejscowe rolnictwo. Do głównych ośrodków przemysłu włókienniczego należą Ateny, Pireus, Megara, Saloniki. Stosunkowo niezłą pozycję zajmuje przemysł chemiczny i farmaceutyczny. Znaczną rolę w gospodarce państwa odgrywa rybołówstwo i żegluga morska. Flota grecka pod względem tonażu zalicza się do ścisłej światowej czołówki.

RolnictwoMożliwości rozwoju greckiego

rolnictwa są ograniczone przez górski charakter kraju i względny brak ziem nadających się do zagospodarowania. Wśród uprawianych roślin do najważniejszych należą zboża: pszenica, jęczmień, kukurydza, ryż, rośliny przemysłowe: tytoń, bawełna, sezam, rycynus oraz owoce cytrusowe, winna latorośl, oliwki, fi gi, warzywa. Poważne znaczenie ma produkcja zwierzęca. Najliczniejsze pogłowie posiada stado owiec, dla których dobrych warunków do wypasu dostarczają górskie łąki i pastwiska. Rolnictwo greckie cechuje się znacznym rozdrobnieniem ziemi. Grecja posiada międzynarodową renomę jako dostawca doskonałych gatunków tytoniów. Bardzo dobrze rozwinął się przemysł przetwórstwa spożywczego, reprezentowany przez znaczną liczbę przetwórni owocowo-warzywnych, produkujących wino, oliwę jadalną, konserwy owocowe., Grecja posiada międzynarodową renomę jako dostawca doskonałych gatunków tytoniów.

GRECJA

Powierzchnia: 131944 km˛Ludność: 10,6 mln

Gęstość zaludnienia: 81 osób/km2

Stolica: Ateny 3,3 mlnJęzyk: Grecki

Waluta: Euro (€)PKB: 95000 mln $Ustrój: Republika

Opracowanie: Jarosław Jarzyna VI a

„Nasz Świat” Strona 3

Godne do odwiedzenia są m.in. Ateny, Akropol i Partenon, muzea

archeologiczne, sztuki bizantyjskiej i inne Korynt, Delfy, Olimpia, Rodos, Korfu, Mykeny, Kreta, Daphni, Nauplion, Saloniki.

ZABYTKI ATEŃSKIE3 gł. zespoły starożytne: 1) Akropol

ateński z Partenonem, u jego podnóża teatr Dionizosa, portyk Eumenesa II, Odeon i pomnik Lizykratesa, 2) resztki zabudowy agory greckiej, z portykiem Attalosa II, i agory rzymskiej (ok. 40 p.n.e), z Wieżą Wiatrów i Biblioteką Hadriana, oraz dzielnica garncarzy, Keramejkos, z Hefajstejonem (Tezejonem), Dipylonem i nekropolą, 3) na miejscu dzielnicy Hadrianopolis (II w.) - łuk Hadriana i świątynia Zeusa Olimpijskiego. Ze średniowiecza zachowało się kilka kościołów bizantyjskich, m. in.: Ajos Theodoros i Św. Apostołów (XI w.), Kapnikarea (XII w.), Mała Metropolia (XIII w.). Liczne reprezentacyjne budowle neoklasycystyczne (XIX w.).

Saloniki - zabytkiResztki łuku triumfalnego Galeriusza (ok.

300 n.e), tzw. mauzoleum Galeriusza (ok. 500 n.e) zamienione na kościół Św. Jerzego, bizantyjskie obwarowania, m.in. cytadela Heptapyrgion, tureckie meczety, bizantyjskie świątynie: Św. Demetriusza (V-VIII w.), Panhagia Acheiropoietos (V w.), Hoisos Dawid (V-VI w.), Haga Sofi a (VIII w.), Panhagia Chalkeon (XI w.), Św.Pantalejmona (XII w.), Proroka Eliasza (XIII w.), Św. Katarzyny (XIII w.), Św. Mikołaja XIII-XIV.

Turystyka: Witamy w mitycznej krainie bogów!W Grecji proponujemy Państwu spędzenie

urlopu: na boskiej wyspie Krecie gdzie W urlopu: na boskiej wyspie Krecie gdzie W w promieniach słońca stapia się ze sobą starożytna kultura i współczesna radość życia.Na barwnej i tajemniczej wyspie Rodos, która według mitu jest kochanką boga Słońca Heliosa.Na wyspie Hipokratesa ojca medycyny - Kos, na zielonym klejnocie Grecji - Korfu oraz na półwyspie Chalkidiki, który ze względu na trzy cyple, wchodzące w głąb Morza Egejskiego często porównywany jest z trójzębem Posejdona.

ZWIEDZANIE

W większości zwiedzanych klasztorów od turystów wymagany jest specjalny ubiór (można go bezpłatnie wypożyczyć): długa spódnica/spodnie, nie jest tolerowany strój plażowy. Osoby zainteresowane zwiedzaniem Republiki Mnichów na Świętej Górze Atos nie muszą już starać się o zgodę władz greckich.

NURKOWANIE

Turyści udający sie do Grecji z zamiarem nurkowania winni bezwzględnie uzyskać zezwolenie na nurkowanie w urzędzie portowym właściwym dla miejsca pobytu w Grecji. W wydanym zezwoleniu określony jest rejon, w którym nurkowanie jest dozwolone.

Nurkowanie bez zezwolenia lub poza wyznaczonym terenem zagrożone jest sankcjami karnymi. Niedozwolone jest wydobywanie z dna morskiego jakichkolwiek przedmiotów.

GRECJA

Grecja zajmuje południową część Półwyspu Bałkańskiego, oblewają ją cztery morza: Jońskie, Egejskie, Kreteńskie i Trackie. Jest krajem górzystym o bardzo zróżnicowanej linii brzegowej: zatoki, porty, wyspy i półwyspy. Do największych zatok należą: Patras, Koryncka i Salonicka. Największym półwyspem jest Peloponez, stanowiący 1/5 powierzchni kraju.

Najbardziej wysunięta na zachód jest Kerkira (Korfu), na wschód Rodos, największą wyspą jest Kreta, licząca 8372 km2

powierzchni. Druga pod względem wielkości jest Eubea (3653 km2), położona tak blisko lądu stałego, że jest z nim prawie stopiona.

Wyspy greckie z pozoru są bardzo do siebie podobne - biała zabudowa domów, skalista powierzchnia i wiele zabytków - przy bliższym poznaniu okazują się jednak diametralnie różne. Ich odmienność wynika zapewne z różnorodności obyczajów i kultur tam panujących, wielonardowości ich mieszkańców, co stanowi niespotykaną mieszankę i każdej wyspie nadaje indywidualny charakter.

4/5 obszaru kraju to tereny górzyste z tak znanymi górami jak Pindos, które zaczynają się od północy szczytem Smolikas (2637 m) i kończą na południu, na Parnasie. Innym, nie mniej znaczącym pasmem górskim jest Olimp, wraz z najwyższym szczytem Mitikas (2917 m).

W przeważającej część Grecji panuje klimat śródziemnomorski, różniący się nieznacznie w poszczególnych regionach. Na północy zimy są ostrzejsze, temperatury spadają w lutym nawet do minus 19°C. Na wschodzie klimat jest bardziej suchy. Okres bezdeszczowy w lecie trwa tutaj 5 miesięcy. Zachodnie wybrzeża nad Morzem Jońskim znajdują się w strefi e oddziaływania klimatu o cechach atlantyckich.

Stolica: AtenyPowierzchnia: 131,9 tys. km2Ludność: 10 601 527Waluta: Euro = centówJęzyk: greckiRóżnica czasu do Polski: plus 1 godzina względem PolskiNapięcie: 220 V

Opracowanie: Patrycja M.

Strona 4 „Nasz Świat”

MitologiaMit to opowieść narracyjna

wyjaśniająca w postaci alegorycznej lub symbolicznej

zjawiska natury lub życia ludzkiego, zgodnie z wierzeniami w dawnych religiach. Bohaterami mitów są postacie obdarzone nadprzyrodzonymi cechami. Współcześnie pojęcie to można rozumieć dwojako: - jako archaiczną opowieść narracyjną wyrażającą i organizującą wierzenia danej społeczności, - jako wypowiedź mającą na celu modelowanie wzorców osobowych i wzorów zachowań, apelującą nie do opartej na faktach wiedzy, ale do emocji, uprzedzeń i przesądów.

Ponadczasowa wartość mitów polega na tym, że są one synonimami ludzkich zachowań, stosunku ludzi do bogów i bogów do ludzi, wyjaśniają prawa rządzące światem i przyrodą, uczą pokory, wiary i miłości.

W mitach utrwalone są archetypy (np. matka bolejąca - Niobe) - pierwsze wzory ludzkich postaw i zachowań, tkwiące w świadomości zbiorowej każdej społeczności.

Z mitów wywodzą się stałe obrazy i motywy literackie (np. Arkadia, “złoty wiek”). Jest to topos, a ich zbiór to topika.

Za chronologicznie pierwszy utwór, w którym znaleźć można uporządkowany i ujmujący w całość

system wierzeń o powstaniu świata, bogach i herosach uchodzi “Teogonia” Hezjoda.

Narodziny świata (kosmogonia) - z Chaosu (otchłani, bezkształtnej masy, mieszaniny powietrza, ziemi, wody i ognia) powstał Dzień, a wraz z nim Jasność i Radość. Z niego też wyłoniła się Gaja (Ziemia) w otoczeniu Eteru, Uranos (Niebo), Tartaros (Podziemie) - będące jednocześnie i żywiołami, i istotami boskimi oraz Eros, przyczyna sprawcza wszelkiego rozwoju i rozmnażania.

Narodziny bogów (teogonia) - Gaja zroszona deszczem zesłanym przez Uranosa zrodziła wszelką roślinność i zwierzęta, a strugi deszczu wypełniły doliny dając początek rzekom, jeziorom i morzom.

Boska para spłodziła dzieci: sturękie olbrzymy (dzikie, niezrównoważone potwory), cyklopów z jednym okiem pośrodku czoła, bóstwa związane z piorunami, a także sześciu tytanów, między tytanów, między tytanówinnymi: Kronosa i Prometeusza, sześć tytanid, między innymi: Reę i Temidę (patronkę sprawiedliwości).

U r a n o s obawiając się gwałtowności najstarszych synów:

sturękich i cyklopów, strącił ich do

T a r t a r u .

Wówczas Gaja zbuntowała najmłodszego syna, Kronosa i ten zraniwszy ojca sierpem, pozbawił go tronu. Z krwi Uranosa zrodziły się Erynie - boginie zemsty, z włosami kłębiącymi się od wężów i biczami w rękach. Wówczas też zrodziło się nowe pokolenie gigantów i nimf. nimf. nimf

Żoną Kronosa byłą Rea. Rodziły się dzieci, ale bóg, mając w pamięci słowa ojca, który przepowiedział mu, że zostanie pokonany przez własnego syna, połykał dzieci. Rei udało się jedynie ukryć najmłodszego syna, Zeusa. Wychowywał się na Krecie, a dorósłszy, zgodnie z przepowiednią, pokonał ojca i przywrócił życie rodzeństwu: Herze, z którą się ożenił, Afrodycie (bogini miłości), Hadesowi (bogowi podziemia), Posejdonowi (bogowi mórz), Hestii (opiekunce ogniska domowego), Demeter (bogini urodzaju).

Dziećmi Hery i gromowładnego Zeusa byli: Ares (bóg okrutnej wojny), Hefajstos (bóg ognia), Atena (bogini mądrości), Apollin (bóg światła i muzyki), Artemida (bogini łowów, lasów i pól).

Władzę nad wiatrami sprawował Eol, rydwanem słonecznym objeżdżał świat Helios, a poprzedzała go różanopalca bogini jutrzenki, Eos.

Nad bezpieczeństwem świata i nieomylnością bogów czuwała Mojra - bogini przeznaczenia.

Mity nie tylko obrazowo wyjaśniały, jak powstał świat i człowiek, ale i organizowały wyobrażenie o otaczającej rzeczywistości, pozwalały interpretować rzeczywistość

przyrodniczą i społeczną, między innymi przez kreowanie ich przyczynowości.

„Nasz Świat” Strona 5

chimeryczny charakter - od Chimery, potwora, łączącego cechy lwa, kozy i węża. Przenośnie: kapryśny, dziwaczny, nieprzewidywalny; jabłko niezgody - jabłko z napisem “Dla najpiękniejszej” rzucone przez boginię niezgody, Eris. O rozstrzygnięcie sporu, która z bogiń: Hera, Atena czy Afrodyta ma je otrzymać, poproszono Parysa. Ten w zamian za obietnicę otrzymania za małżonkę najpiękniejszej kobiety, Heleny - oddał je Afrodycie. Przenośnie: źródło, przyczyna poważnych konfl iktów; czapka niewidka - szyszak Hadesa, czyniący go niewidzialnym. Przenośnie: magiczna czapka; koń trojański - pod koniec 10 roku wojny - pod koniec 10 roku wojny Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, Grecy, pozorując rezygnację z oblężenia, opuścili podzamcze, pozostawiając opuścili podzamcze, pozostawiając olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie olbrzymiego, drewnianego konia. Trojanie wprowadzili “dar” do miasta, nie wiedząc, wprowadzili “dar” do miasta, nie wiedząc, że kryje się w jego wnętrzu oddział rycerzy że kryje się w jego wnętrzu oddział rycerzy achajskich. Ci, pod osłoną nocy, otworzyli achajskich. Ci, pod osłoną nocy, otworzyli bramy miasta, co doprowadziło do upadku bramy miasta, co doprowadziło do upadku Ilionu. Przenośnie: podstępny, niebezpieczny Ilionu. Przenośnie: podstępny, niebezpieczny dar, ukryte niebezpieczeństwo, chytry dar, ukryte niebezpieczeństwo, chytry podstęp;koszula Dejaniry - umierający centaur Nessos, - umierający centaur Nessos, chcąc zemścić się na Heraklesie, polecił jego chcąc zemścić się na Heraklesie, polecił jego żonie swą krew, jako środek zapewniający żonie swą krew, jako środek zapewniający trwałą miłość męża. Nasączona jadem koszula trwałą miłość męża. Nasączona jadem koszula paliła ciało herosa, przyczyniając się do jego paliła ciało herosa, przyczyniając się do jego cierpień;kraina cieni - Hades. Przenośnie: świat kraina cieni - Hades. Przenośnie: świat umarłych, niewidzialnych; znaleźć się w labiryncie - budowla o - budowla o niezwykle skomplikowanym układzie niezwykle skomplikowanym układzie korytarzy, która na polecenie Minosa została korytarzy, która na polecenie Minosa została zaprojektowana i zbudowana na Krecie przez Dedala. Budynek stał się miejscem zamieszkania Minotaura; męki Tantala - kara jaka spotkała króla, który zaprosiwszy bogów na ucztę zaserwował im potrawę sporządzoną z ciała własnego syna. Uwięziony w Tartarze cierpiał głód i pragnienie. Przenośnie: straszliwe cierpienia;wyrocznia delfi cka - świątynia Apollina w Delfach. Przenośnie: wizja, jasnowidzenie;nić Ariadny - dar królewny kreteńskiej, który umożliwił Tezeuszowi odnalezienie drogi powrotnej z labiryntu. Przenośnie: sposób na wyjście z trudnej sytuacji;nić żywota - Mojra Kloto przędzie niż żywota (według Hezjoda). Przenośnie: los, przeznaczenie; Nike - symbol zwycięstwa, tryumfu oraz istoty, która niesie szczęśliwą wieść o wygranej. Jej posąg umieszczano na dziobach okrętów; Olimpijski spokój - w czasie starożytnych igrzysk przerywano walki i wojny. Przenośnie: powaga, panowanie nad emocjami; Orfeusz i Eurydyka - Orfeusz król i śpiewak tracki, syn muzy Kaliope, tak cierpiał po śmierci ukochanej żony, że bogowie postanowili ją mu zwrócić. Postawiono jeden warunek: Orfeusz nie mógł na nią spojrzeć,

dopóki nie ujrzą światła dziennego. Ten jednak nie potrafi ł się powstrzymać i utracił ukochaną na zawsze; woda letejska - od Lete, rzeki zapomnienia w Hadesie. Przenośnie: rzeka zapomnienia, niepamięci; Pegaz - skrzydlaty koń Zeusa (od uderzenia jego kopyta miało wytrysnąć źródło Hipokrene, z którego woda dawała natchnienie poetom); dosiąść Pegaza - próbować sił w poezji, pisać wiersze; wierna jak Penelopa - Penelopa, żona Odyseusza, czekała wiernie na jego powrót dwadzieścia lat; pępek świata - według mitów świątynia

w Delfach miała być środkiem świata. Przenośnie ironicznie: najważniejsza osoba, rzecz; piękna Helena - żona Menelaosa, króla Sparty. Jej porwanie stało się bezpośrednią przyczyną wojny trojańskiej;Pole Elizejskie - miejsce biesiad w krainie wiecznej szczęśliwości, raj; powrót do Itaki - z “Odysei”. Przenośnie: powrót do ojczyzny, domu; puszka Pandory - z mitu o Pandorze. Gdy bogowie zesłali na ziemię Pandorę, pierwszą kobietę, wyposażyli ją w tajemniczy pojemnik, który zabronili otwierać. Pandora nie posłuchała nakazu i namówiła męża do otwarcia puszki, w której, jak się okazało, ukryte były wszystkie nieszczęścia i choroby. Przenośnie: spotęgowane zło, nieszczęście, przykra i nagła niespodzianka; pyrrusowe zwycięstwo - od imienia króla Epiru, Pyrrosa. Przenośnie: zwycięstwo opłacone nadmiernymi ofi arami; Sfi nks - potwór o ciele lwa, twarzy i piersi kobiecej i skrzydłach ptaka. Porywał ludzi i rzucał w przepaść, oznajmiwszy wpierw, że będzie tak czynił, póki ktoś nie rozwiąże jego zagadki. Wybawicielem Teb został Edyp; strzały Erosa - strzały przeszywające serca, rozbudzające różne uczucia;

Związki frazeologiczne pochodzące z mitologii:

Gorgony

męki Tantala - król Tantal, pragnąc upewnić się o wszechwiedzy bogów, poczęstował ich potrawą sporządzoną z ciała syna. Oburzony Zeus przywrócił chłopcu życie, ale wyrodnego ojca skazał na wieczny głód i pragnienie. Synonim cierpienia, od którego nie ma ucieczki; wróżba Tejrezjasza - Terezjasz to ślepy wróżbita, który stracił wzrok w młodości, gdy ujrzał Atenę w kąpieli. W zamian za utracony wzrok otrzymał od Zeusa życie siedem razy dłuższe niż zwykłych ludzi. Znał tajemnice przyszłości, wiedział to, o czym nikt nie wie, rozumiał mowę ptaków; tytaniczna praca - wyczerpująca, bardzo ciężka praca; wejść na Parnas - górę Parnas uważano za siedzibę poezji i muzyki. Przenośnie: osiągnąć sukces (np. literacki); z tarczą albo na tarczy - z Plutarcha; spartańska matka w ten sposób zwracała się do syna idącego na wojnę, słowa te oznaczają: zwycięż albo padnij; paniczny strach - niepohamowany, nagły, często nieuzasadniony strach, przerażenie; takie uczucia wzbudzał w ludziach koszmarnie brzydki grecki bóg pasterzy - Pan; brzydki grecki bóg pasterzy - Pan; pięta Achillesa - matka herosa, boginka morska Tetyda, aby zapewnić synowi nieśmiertelność, wykąpała go w źródle uodparniającym ciało na wszelkie rany. Jednak zanurzając dziecko, trzymała je za piętę, która pozostała nieodporna. Przenośnie: piętę, która pozostała nieodporna. Przenośnie: słaby punkt; róg obfi tości - róg mitycznej kozy Almatei, której mlekiem został wykarmiony Zeus. Młody bóg pobłogosławił róg, który od tej pory napełniał się wszystkim, czego zapragnął pory napełniał się wszystkim, czego zapragnął ten, kto go posiadał; symbol bogactwa, niewyczerpanych zasobów; stajnia Augiasza - oczyszczenie stajni nie uprzątanej przez 30 lat było jedną z 12 prac Heraklesa. Przenośnie: miejsce szczególnie zaniedbane, chaos; syzyfowa praca - bezowocna, daremna praca. Król Koryntu uchodził za “najbardziej przebiegłego ze śmiertelników”, nie tylko nie bał się bogów, ale potrafi ł ich przechytrzyć (ujawniał boskie tajemnice, uwięził bożka śmierci Tanatosa, wymknął się z Hadesu i żył długie lata na ziemi). Za karę musiał wtaczać głaz pod górę, a gdy ten był u szczytu, spadał i Syzyf od początku podejmował wysiłek; węzeł gordyjski - kunsztowny węzeł z łyka złożony w świątyni Zeusa przez Gordiosa I. Przenośnie: zagmatwany problem, skomplikowana sprawa; drakońskie prawo - prawo niezwykle surowe, mające charakter zemsty. Określenie wywiedzione od imienia prawodawcy i reformatora, Drakona; wyprawa po złote runo - po złote runo baranka boskiego pochodzenia postanowił wyruszyć Jazon. Zorganizował drużynę (Argonauci) i z pomocą Medei zdobył je.; złote jabłko - jabłko z napisem “Dla najpiękniejszej” rzucone przez Eris, by skłócić obecne na weselnej uczcie Herę, Atenę i Afrodytę. Parys, w zamian za obietnicę zaślubienia najpiękniejszej kobiety, Heleny, ofi arował je Afrodycie.

Strona 6 „Nasz Świat”

Sztuka Grecji(plastyka)

W Grecji rozpoczął się rozwój monumentalnego malarstwa ściennego. Polignot zainicjował pozorną perspektywę, polegającą na wieloplanowym ujęciu przestrzeni (Amazonomachia, Centauromachia). Późnoarchaiczne malarstwo wazowe (technika czarno - i czerwonofi gurowa) doszło do perfekcji. Najpiękniej rozkwitło w Atenach, gdzie tworzyli Eksakias, Andokides, Eufronios, Eutymides, Makron i Duris.

W Grecji działali mistrzowie pędzla Zeuksis i Parrasjos, którzy udoskonalili technikę temperową i optyczne kształtowanie przestrzeni, jak też proporcji ludzkiego ciała.

W malarstwie sztalugowym Agatarchos wprowadził perspektywę linearną, a Apollodoros światłocień.

Malarstwo wazowe weszło w okres tzw. stylu bogatego (technika czerwonofi gurowa i biało gruntowana).

Malarstwo sztalugowe, gł. enkaustyczne (enkaustyka), rozwijało się w szkole ateńskiej (Eufranor i Nikiasz) i sykiońskiej (Pamfi los, Pausias). Malowano sceny historyczne, rodzajowe, portrety. Wdziękiem i subtelnym kolorytem wyróżniały się obrazy Apellesa (Afrodyta Anadyomene).

W hellenistycznym malarstwie sztalugowym pojawił się pejzaż, niebo, chmury. Ceramika posiadała piękną dekorację reliefową (czarki megaryjskie), doskonałą artystycznie dekorację miały też naczynia brązowe, srebrne i złote.

Opracowanie: M. Łysoń

Literatura grecka rodzi się w okresie archaicznym. Pierwotnie ściśle związana jest z religią i przekazywana ustnie. Czynili to aojdowie - zawodowi, wędrowni śpiewacy, którzy przy wtórze formingi (drewnianego instrumentu strunowego) opiewali bohaterskie czyny.

Za twórcę tego typu twórczości uchodzi mityczny Orfeusz, zaś pierwszy instrument strunowy - lirę, miał ze skorupy żółwia sporządzić Hermes i przekazać ją bratu Apollinowi.

Po Homerze występują rapsodowie, którzy kultywowali pieśni epickie. Wywodzili się ze szkoły recytatorów założonej na wyspie Chios.Tak zrodziły się i ukształtowały opowieści narracyjne.

Homer, Homeros (VIII w. p.n.e.), grecki epik, uważany za autora Iliady i Odysei. Legenda mówi, że był ślepym śpiewakiem wędrownym (aojdą).

Na temat okoliczności powstania i autorstwa poematów toczyły się spory od starożytności po współczesność, np. czy były tworem jednego autora czy też wielu i czy powstały w określonym czasie lub stopniowo narastały, niektórzy uważali nawet, że Homer w ogóle nie istniał.

Homer

Homer

Literatura grecka

„Nasz Świat” Strona 7

Tales z Miletu (około 620-540 p.n.e.) - “pierwszy mędrzec”, który opierając się na szczupłych jeszcze wiadomościach z dziedziny przyrody ( m a t e r i a l i s t a ) , próbował odpowiedzieć na zasadnicze pytanie fi lozofi i: jaka jest ostateczna przyczyna wszechrzeczy.

Jego zdaniem, elementem, z którego miał powstać wszechświat, była woda.

Heraklit z Efezu (około 540-480 p.n.e.) - uznał, że źródłem poznania jest dusza ludzka, stanowiąca część kosmosu. W związku z czym nie ma potrzeby przeprowadzania wielu badań i osiągania wysokiego stopnia wiedzy. Dla poznania prawdy wystarczy poznać samego siebie. Boga często nazywał “logos” - rozum, traktując go jako swoiste “prawo natury”. Był materialistą głoszącym, iż: “świat jest jeden, nie został stworzony przez żadnego z bogów ani przez żadnego z ludzi, lecz był jeden i będzie wiecznie żyjącym ogniem, który według miary zapala się i według miary gaśnie”. “Wszystko płynie” i “nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki” to słowa odzwierciedlające jego fi lozofi ę.

Pitagoras (około 572-497 p.n.e) - prekursor idealizmu platońskiego. Łączył mistykę ze ścisłością typową dla matematyki. Po Pitagorasie nie pozostały żadne pisma, dlatego też trudno oddzielić to, czego sam nauczał od twierdzeń jego uczniów. Nie na podstawie obserwacji, lecz przekonania, że forma kuli jest doskonała, pitagorejczycy wysunęli tezę, że ziemia jest kulista. Uważali też, że w środku świata płonie ogień, dookoła którego krążą ciała niebieskie. Z ognia owego czerpią swój blask, a w czasie obrotu wydają tony muzyczne. Jest to tzw. “harmonia sfer”.

Demokryt z Abdery (około 460-370 p.n.e.) - pierwszy fi lozof, który stworzył konsekwentnie zbudowany materialistyczny pogląd na świat, który jego zdaniem stanowiła materia zbudowana z niepodzielnych cząstek, atomów pozostających w ustawicznym ruchu. Twierdzenie to doprowadziło

go do przekonania, że istnieją tylko dwa rodzaje wiedzy: prawdziwa - jej źródłem jest rozum i fałszywa, której źródłem są zmysły. Zajął się również zagadnieniami etyki. Uznał, że rozumowe poznanie dobra prowadzi do zadowolenia objawiającego siępogodą ducha (zyskał tym miano “śmiejącego się fi lozofa”). Należał, podobnie jak Arystoteles, do najbardziej uniwersalnych myślicieli.

Sokrates (469-399 p.n.e.) - nauczyciel Platona. Głosił absolutyzm i intelektualizm etyczny. W odróżnieniu od sofi stów wierzył w istnienie obiektywnej prawdy i możność jej poznania. Utożsamiał dobro, szczęście i cnotę z prawdą, która jego zdaniem jest jednoznaczna, a podstawowym obowiązkiem człowieka jest jej szukanie. Mądrość bowiem, twierdził, prowadzi do cnoty, a zło wynika z nieświadomości. Za najlepszy środek poznania uznał metodę dialogu, w którym doprowadzał wywody przeciwnika do absurdu. W 399 roku p.n.e. uznano, że Sokrates stał się przeciwnikiem ateńskiej demokracji. Został oskarżony o szkalowanie instytucji państwowych, nieuznawanie państwowego kultu religijnego i deprawację młodzieży. Został skazany na śmierć przez otrucie cykutą. Sokratejskie sformułowania: “poznaj samego siebie”, “wiem, że nic nie wiem”.

Herodot (około 484-424 p.n.e.) - zwany jest ojcem historii. Odbył podróże po Europie i Azji i po powrocie do Aten postanowił zebrane wiadomości skupić wokół zagadnienia odwiecznego sporu między Europą i Azją. Mit przeplata z rzeczywistością, w historii widzi spełnianie się sprawiedliwości bożej.

Tukidydes (460-400 p.n.e.) - autor “Wojny peloponeskiej”, przedstawiciel nowego pokolenia krytycznego i racjonalistycznego, zyskał miano „ojca krytyki historycznej”. Pragnął przede wszystkim wyjaśnić sens wielkich wypadków historycznych sobie współczesnych. Jak Demokryt usunął działanie pierwiastka boskiego w przyrodzie, tak on ich ingerencję w historię.

Hipokrates (460-377 p.n.e.) - zwany ojcem medycyny, wyznawał pogląd, że na stan zdrowia i psychikę jednostek i ludów ma wpływ środowisko klimatyczne

(medycyna “ludzka” i “laicka” w odróżnieniu do kierunku prezentowanego przez kapłanów).

Platon (427-347 p.n.e.) - uczeń Sokratesa, twórca pierwszego systemu fi lozofi cznego, idealizmu obiektywnego - platonizmu. Zakładał dualizm świata: świat idei - niedostępny zmysłom i świat materialny, znany człowiekowi, ale będący jedynie cieniem, niedoskonałą kopią pierwowzoru czyli idei. Najwyższą funkcję poznawczą przyznawał duszy obdarzonej, jego zdaniem, wrodzoną wiedzą o ideałach.

Arystoteles (384-322 p.n.e.) - fi lozof uznany za najwybitniejszego m y ś l i c i e l a starożytności.

Jego działalność obejmowała nieomal wszystkie dziedziny starożytności. Założył własną szkołę w Atenach. Zajmował się procesami zachodzącymi w przyrodzie. Twierdził, że każda rzecz jest bytem stworzonym z materii i formy, kształtującej materię - postawił tezę o zmienności bytu i wielości form ruchu. Zapoczątkował empiryczne (doświadczalne) metody badań przyrodoznawczych, stwarzając w ten sposób podstawy rozwoju nauk przyrodniczych. Zajmował się też zagadnieniami etycznymi. Uważał, że istnieją 3 formy szczęścia: życie wśród przyjemności, życie wolnego i odpowiedzialnego obywatela, życie badacza i fi lozofa. Do prawdziwego szczęścia trzeba wszystkich trzech warunków.

Zaleca “złoty środek”. Dla literatury ogromne znaczenie ma jego “Poetyka” - rozprawa o literaturze, prawach rządzących poszczególnymi rodzajami i gatunkami.

Najwybitniejsi filozofowie i myśliciele greccy

Archimedes urodził się w Syrakuzach w 287 r. p.n.e. i tam rozwijał działalność naukową. Archimedes jest autorem szeregu n i e z w y k ł y c h i oryginalnych prac.

Jak głosi legenda, Archimedes udał się do łaźni. Gdy znalazł się w wannie, zauważył, że im bardziej zanurza się w wodzie, tym więcej wody wylewa się z wanny, a on staje się jakby lżejszy. Bez namysłu, uniesiony radością, wyskoczył z wanny i pobiegł nagi do domu, wołając gromkim głosem Eureka! Eureka! (Znalazłem!).

mają barczyste ramiona, fi gurę stosunkowo dość szeroką w pasie, szyję o szerokości szczęki dolnej oraz duże dłonie i stopy.

Podobne proporcje nadawano posągom kobiecym. W posągach kobiecych szerokość bioder równała się szerokości ramion. Po okresie klasycznym stosowano proporcje nieco smuklejsze (Praksyteles).

Niektóre ubiory wkładano bezpośrednio na ciało, a mianowicie: chlajnę, peplos, exsomis

i chiton. Jako odzienie wierzchnie, odpowiednik naszych płaszczy, noszono himationy i chlamidy. W najdawniejszych czasach archaicznych powszechnie noszonym ubiorem była chlajna. Ubiór ten składał się z dwóch niedużych kawałków wełnianej tkaniny, z których jeden tworzył przód, a drugi tył ubioru. Na linii ramion, jeżeli tkanina była odpowiednio długa, zaginano je na zewnątrz, a przód i tył tkaniny spinano na ramionach szpilami. Zagięta tkanina tworzyła tzw. odrzutkę, luźno zwisającą, nie sięgającą linii pasa. Chlajna była zawsze przepasana grubym sznurem lub rzemieniem. Jeżeli chlajna miała służyć na uroczyste okazje, haftowano je we wzory, nawet fi guralne. Później, ale jeszcze w okresie archaicznym, dwa kawałki tkaniny zastąpiono jednym większym,tworząc tzw. peplos, noszony zarówno przez mężczyzn,

jak i kobiety. Prostokątny płat tkaniny, zawsze wełniany, z którego był zrobiony peplos, miał długość większa niż wysokość noszącego go człowieka, a szerokość równająca się podwójnej odległości między łokciami poziomo wyprostowanych rąk.

Górny brzeg tkaniny, jeżeli była dłuższa od wysokości człowieka, zaginano na linii

Zasadniczą formę ubioru stanowiła chusta czworokątna, spinana na obu albo na jednym ramieniu. Różne wielkości i sposoby układania jej na fi gurze oraz przepasywania dawały bardzo różne efekty. Podstawowym surowcem tkackim i przez wiele wieków jednym była wełna. Grecja, jako kraj górzysty, miała bardzo dobre warunki naturalne dla hodowli owiec, natomiast pól uprawnych nie wystarczało do wyhodowania dostatecznej ilości zbóż. Dlatego roślinne surowce tkackie, przede wszystkim len, rozpowszechniły się dopiero pod koniec okresu archaicznego, jako import, głównie z Egiptu.

Wełnę używano w naturalnych kolorach, tj. białym. Wśród ludzi pracujących fi zycznie rozpowszechniony był kolor brązowy oraz czarny. Zamożniejsza ludność nosiła ubiory z wełny barwionej barwnikami pochodzenia zwierzęcego, szczególnie purpurą, dająca różne odcienie barwy czerwonej, oraz barwnikami roślinnymi, jak szafran dający barwy żółte, i indygo - barwy niebieskie.

Podobnie jak w innych krajach starożytnych, pierwotne ubiory greckie były wąskie. Dopiero w epoce archaicznej wynalazek wrzeciona i ramy tkackiej umożliwił rozpowszechnienie ubiorów sfałdowanych. Wąskie ubiory wykonane z tkanin gładkich nie odpowiadały greckiemu poczuciu estetyki. Podnoszono zatem ich efekt przez malowanie ich lub przewlekanie kolorowych nici w formie różnych rytmicznie układanych wzorów. Pod wpływem postępu tkackiego i coraz doskonalszych osiągnięć artystów rzeźbiarzy weszły w użycie formy ubiorów fałdzistych.

Rzeźby przedstawiły nagie postacie, rzadziej w ubiorze, wówczas akcentowano fałdy ubrania. Częściowe przysłonięcie ciała posągu sfałdowaną tkaniną stwarzało piękne kontrasty draperii i gładkich powierzchni ciała. Wiele rzeźb greckich jest przedstawionych w ubiorach spowijających cała postać; jednak przez tkaninę zawsze są uwidocznione kształty ciała. W celu lepszego studiowania tego rodzaju układu szat rzeźbiarze ubierali swe modele w draperie z mokrych tkanin.

Tak więc ubiory greckie przeszły ewolucję od efektów raczej malarskich od wybitnie rzeźbiarskich; od szat wąskich, albo bogato zdobionych, do szat sfałdowanych z gładkich tkanin. Grecy rozumieli, że usztywniona przez haft tkanina nie układa się należycie, a wzory zacierają piękny układ fałd.

Fałdy ubiorów były opracowane bardzo starannie. W ich układzie przestrzegano zawsze zasady rytmu oraz kontrastów wiążących kompozycję ubiorów. Dla uwydatnienia układu kontrastujących fałd brzeg tkaniny podkreślono doszytym lub tkanym pasem barwnym. Do białych ubiorów stosowano zwykle purpurowe brzegi.

Ubiory greckie układane na fi gurze z miękkich, prostokątnych chust i w sposób jak najbardziej logiczny na niej umocowane (spięcie na ramionach, przewiązane w pasie) dostosowały się w ogólnym układzie do fi gury ludzkiej. Taki typ ubiorów nazywa się organicznym. Jego przeciwieństwem jest ubiór zgeometryzowany (np. w starożytności kobiece ubiory kreteńskie), który przez krojenie, szycie, a głównie usztywnienia, miał nadaną własną formę, wpływającą na kształt fi gury, na którą został włożony.

Ubiór grecki, wybitnie organiczny, lekki, fałdzisty, korzystnie wyglądał nie tylko wtedy, kiedy osoba nosząca go stała spokojnie, w ruchu zyskiwał nowe walory estetyczne, ponieważ przez ubiór zarysowywały się wyraźniej kształty ciała oraz mechanizm ruchu. W ten sposób podkreślano zależność konstrukcji szat od budowy i ruchów postaci.

Starożytni Grecy uważali, że pięknie zbudowany człowiek to człowiek o harmonijnej i mocnej budowie ciała. Kanon Polikleta ustalał stosunek wysokości całej postaci jak 1:7.Posągi okresu klasycznego

Strona 8 „Nasz Świat”

UBIORY GRECKIE

ramię przez plecy, przesuwano pod prawym ramieniem i znowu zrzucano na lewe. Kobiety nosiły himationy na peplosach lub chitonach, mężczyźni często tylko na opasce na biodrach.

Wierzchnim ubiorem żołnierzy i młodzieńców uprawiających ćwiczenia sportowe była chlamida, wkładana na chiton lub na gołe ciało. Był to krótki płaszcz, spinany na prawym ramieniu, a zasłaniający lewe, robiony z grubej, ścisłej tkaniny wełnianej w ciemnych kolorach. W każdym stylu istnieją analogie form architektury i ubiorów. W sztuce greckiej, oprócz tych samych zasad rządzących kompozycją budowli i ubiorów, można się dopatrzyć podobieństwa postaci ubranych w fałdziste szaty do kanelurowanych (żłobkowanych) kolumn, co zadokumentowali artyści greccy, budując Erechtejon.

W Grecji ubiory miały charakter demokratyczny, nie podlegały żadnym przepisom prawnym. Zależały wyłącznie od osobistego gustu i możliwości majątkowych każdego obywatela. Niewolnicy nosili używane ubiory swoich panów. Po klejnotach można była odróżnić wolną obywatelkę od niewolnicy. Ponieważ mężczyźni nie nosili klejnotów, więc ubiór niewolnika nie różnił się w zasadzie od ubioru wolnego obywatela.

Opracowanie: P. Wojewodzic i A. Rokowska

ramion, tak jak w chlajnie. Tak zagiętą tkaniną otaczano ciało w ten sposób, że jedna jej połowa tworzyła przód, a druga tył ubioru. Po prawej stronie fi gury znajdowały się nie zszyte pionowe brzegi tkaniny, a lewy bok postaci był odsłonięty. Na obu ramionach, na linii załamania, spinano szpilami tkaninę tylną z przednią. Na każdym ramieniu peplos spinano jeden raz. W tkaninie pozostawiono z przodu między spięciami nieco większy odstęp niż z tyłu. W ten sposób tworzyły się na piersiach łukowate fałdy. Całość zwykle przepasywano. Zależnie od długości odrzutki i sposobu przepasania otrzymywano różne odmiany szaty. Odrzutki mogły być krótkie, nie sięgające pasa, lub długie, luźno zwisające, sięgające do bioder. Peplos przepasany był pod odrzutką. Były też odrzutki długie i przepasane na odrzutce albo odrzutki bardzo długie i przepasane podwójnie na odrzutce, tworząc w pasie rodzaj rytmicznie sfałdowanej falbany - mocny akcent poprzeczny.

Dzieci i młode dziewczęta nosiły zwykle peplosy bez przepasania. Peplos mógł być zszyty lub nie zszyty na boku. Ubiór ten układał się symetrycznie. W peplosie nie zeszytym obciągano brzegi do dołu, wskutek czego układały się spiralnie wijące się linie. Dolna linia odrzutki zwisała z boków i była bardziej sfałdowana niż z przodu. Wachlarzowato układające się fałdy, spływające od spięcia na ramionach, kontrastowały z łukowatymi, tworzącymi się na piersiach. Przy poruszaniu się postaci odzianej w peplos nie zszyty prawa noga była widoczna aż do biodra. Kobiety, muzycy i woźnice kwadryg na igrzyskach olimpijskich nosili długie peplosy do kostek. Ogół mężczyzn nosił krótki do kolan.

Odmianą peplosu był tzw. exomis - krótki

„Nasz Świat” Strona 9 ubiór, robiony z wełnianej tkaniny w ciemnych kolorach, długości 2,30 m i szerokości około 1,40 m. Założenie materiału układano na prawym boku, następnie okrywano przód jedną połową, tył drugą, spinano na prawym ramieniu feluką lub wiązano na tasiemki, odpowiednio rozmieszczone. Ubiór ten noszony przez żołnierzy i mężczyzn pracujących fi zycznie.

Pod koniec epoki archaicznej wszedł w użycie chiton, uważany za strój wykwintny. Składał się z dwóch prostokątnych płatów cienkiej tkaniny lnianej. Długość płatów była równa wysokości człowieka do ramion, a szerokość każdego płata równała się pełnej długości obu rąk poziomo wyciągniętych. Płaty zszywano po bokach na całej długości, a górny brzeg poziomy spinano specjalnymi spinkami, tzw. fi bulami,

a później guzikami, czasem zszywano, pozostawiając większe otwory na głowę i ręce. Często zaprasowywana tkaninę w drobne fałdki. Chiton był zawsze przepasany. Niekiedy przepasanie tworzyło jakby szelki skrzyżowane na plecach lub nadawano tkaninie wygląd rękawów. W okresie hellenistycznym kobiety nosiły chiton przepasane wysoko pod piersiami.

Ubiorem wierzchnim, który wszedł w użycie również pod koniec okresu archaicznego, był płaszcz tzw. himation, jednakowy dla kobiet i mężczyzn. Himation był to prostokątny płat tkaniny wełnianej o wymiarach 0,75 na 4 do 5,5 m. Tworzył on rodzaj szala lub dużej chusty. Ludzie bogatsi nosili himationy robione z tkaniny haftowanej

we wzory. Himation wkładano w dowolny sposób. Najczęściej zrzucano go na lewe

W średniowieczu Grecja W średniowieczu Grecja W stanowiła część cesarstwa W stanowiła część cesarstwa W bizantyjskiego. Od VII w. W bizantyjskiego. Od VII w. W Pustoszona przez najazdy W Pustoszona przez najazdy W plemion słowiańskich, z których część osiedliła się na Peloponezie. W połowie IX w. Najazd Arabów, w końcu X w. - Bułgarów, w XI w. - Normanów (zajęcie Epiru, Korfu, spustoszenie Teb i Koryntu). Podczas IV krucjaty krzyżowcy zamiast Ziemi Świętej opanowali Konstantynopol i utworzyli cesarstwo łacińskie. Wtedy na terenie Grecji powstało kilka księstw feudalnych, rządzonych przez

francuskich rycerzy (księstwo Bonifacego de Montferrat, księstwo Aten, księstwo Achai) oraz Wenecjan (Korfu, Kreta, wyspy na Morzu Egejskim itp). 1261 książę Achai, Wilhelm II Villehardouin, został zmuszony do wydzielenia despotatu Morei i oddania jej pod rządy Paleologów. Stolica Morei - Mistra stała się wtedy jednym z ośrodków kultury greckiej.

Po upadku Konstantynopola tereny Grecji dostały się w przeciągu 200 lat pod władanie tureckie (osmańskie imperium). Najdłużej utrzymali się Wenecjanie na

Wyspach Jońskich (1797), a ludność tych wysp wywalczyła sobie prawo (tak jak i na Krecie) do swobodnego rozwoju kulturalnego i wyznawanej religii. Po podboju cały kraj ubożał, islamizacja objęła sfery urzędnicze, nadużycia rządzących odbijały się na kondycji kultury i gospodarki. Jedynie kościół grecki stał się ostoją języka i tradycji greckiej. W końcu XVIII w. Rozwój gospodarczy i początki odradzania się tożsamości narodowej spowodowały powstanie ruchu fanariotów, rzeczników odrodzenia narodowego.

Rafi kl.VIa

HISTORIA

Nasz ŚwiatMagazyn dla uczniówMagazyn dla uczniów

Red. nacz. Piotr SzczepańskiRedaguje zespół uczniów SP 4Druk: SP 4 w Andrychowiee-mail: sp4an@poczta.onet.plwww.sp4an.republika.pl

Szkoła Podstawowa Nr 4im. Mikołaja Kopernika

w Andrychowieul. Włókniarzy 10 a

tel. 875 20 82http://www.sp4.andrychow.pl

GRECKA SAŁATKAtroszeczkę zmieniona, ale jeszcze

pyszniejsza od tej, którą jadłyśmy w Grecji :o)

Składniki (na ok. 4 porcje): Składniki (na ok. 4 porcje): - 4 ładne pomidory- 2-3 nieduże cebulki- 3 papryki (może być czerwona, żółta i pomarańczowa)- 1 średniej długości świeży ogórek- 1 opakowanie serka feta (my kupujemy wersję light)- 2-3 łyżki oleju (najlepszy jest z oliwek)- sól, pieprz do smaku (można dodać „specjalnej sałatki” z torebki)- chlebek.

Z kuchni greckiej

Paprykę sparzyć i pokroić w kostkę. Ogórek obrać ze skórki i pokroić w plasterki. Cebulkę pokroić w piórka. Wrzucić pokrojone składniki do półmiska, dodać olej i wymieszać. Doprawić do smaku solą i pieprzem. Pomidory umyć (można sparzyć i obrać ze skórki), pokroić na ćwiartki i dodać do sałatki. Lekko wymieszać. Ser feta pokroić w kostkę lub w plasterki i ułożyć na sałatce. Całość można skropić olejem lub przygotowaną sałatką z torebki. Takie sałatki można kupić w sklepie. Grecy dodają jeszcze oliwki.A potem już jeść!!! Pyszna jest z chlebem. Palce lizać!

Igrzyska olimpijskieNajwiększa na świecie międzynarodowa

impreza sport, organizowana, co 4 lata (w roku przestępnym) pod hasłami szlachetnego współzawodnictwa młodzieży oraz braterstwa i przyjaźni wszystkich narodów. Miejsce rozegrania kolejnych igrzysk olimpijskich ustala Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Odrębnie rozgrywane są letnie igrzyska olimpijskie (począwszy od 1896), obejmujące obecnie ponad 20 dyscyplin sportowych letnich, oraz zimowe igrzyska olimpijskie (począwszy od 1924 roku), obejmujące 7 dyscyplin sportów zimowych.

Idea nowożytnych igrzysk olimpijskich nawiązuje do tradycji starożytnych Grecji, gdzie podczas uroczystości rel. i państw. odbywały się zawody sportowe oraz występy poetów, muzyków i śpiewaków, a w czasie ich trwania obowiązywał „pokój boży”, ucichały wszelkie spory i wojny. Wśród wielu igrzysk starożytnych Grecji największą sławę zdobyły igrzyska ku czci Zeusa w Olimpii, rozgrywane, co 4 lata, od których przyjęto rachubę czasu wg olimpiad. Początki igrzysk olimpijskich starożytnych nie są znane; wiadomo tylko, że od 776 p.n.e. rozpoczęto zapisywać imiona zwycięzców olimpijskich. Program starożytnych igrzysk olimpijskich obejmował biegi krótkie i długie, pięciobój składający się z biegu, skoku w dal, rzutów oszczepem i dyskiem oraz zapasów, a ponadto z biegiem lat, włączano do programu przejściowo lub na stałe inne konkurencje, jak np. walkę na pięści, wyścigi wozów zaprzężonych w konie, bieg w uzbrojeniu i in.. Starożytne igrzyska olimpijskie przetrwały do 393 n.e., kiedy to cesarz rzymski Teodozjusz Wielki zakazał ich dalszego rozgrywania, dopatrując się w nich kultywowania zwalczanych przezeń obyczajów pogańskich.

Idea igrzysk olimpijskich wskrzeszona została dopiero w końcu XIX w. przez franc. pedagoga i fi lologa, barona P. de Coubertina; dzięki jego staraniom powołany został 1894 Międzynarodowy Komitet Olimpijski, podjęta została decyzja o wznowieniu igrzysk olimpijskich olimpijskich i rozegraniu ich w 1896 po raz pierwszy w stolicy Grecji - Atenach. Od tego czasu igrzyska olimpijskie odbywają się regularnie, co 4 lata.

Zobacz koniecznie www.zorba.pl