natur dbh1 03
TRANSCRIPT
![Page 1: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/1.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERANATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Izaki bizidunak
IRAKURGAIA
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
JARDUERA
IRTENAURREKOA
![Page 2: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/2.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Irakurgaia
IRTENAURREKOA
Gaur egun, bi milioi izaki bizidun baino gehiago daude sailkatuta, eta urtero, gora egiten du kopuru horrek.1896. urtean, oso aurkikuntza bitixia izan zen Txinan. Frantziako misiolari batek, aita Davided, panda handi bat aurkitu zuen. Animalia hura enigma handia izan zen hasiera-hasieratik. Lehendabizi, hartzen taldearen barruan sailkatu zuten, baina geroago, panda gorriarekin lotura handiagoa zuela pentsatu zuten (panda gorria mapatxeen antzeko beste animalia bat da, Txinakoa bertakoa). Bi pandek antzeko portaera dute eta antz handia dute gorputzeko ezaugarri askotan. Baina desberdintasun handiak ere badituzte. Hainbat biologok panda handia mapatxeen taldearen barruan sailkatu zuten; beste batzuek, ordea, hartzen taldearen barruan sartu zuten.Baina XX. mendearen bukaeran, behin betiko frogatuta geratu zen hartza dela panda handia. Izan ere, orduan, azterlan zehatz batzuek argi eta garbi erakutsi zuten bi panden arteko antzekotasunak biak hango elikadurara moldatzearen ondorioz sortu direla, biek banbua jaten dute-eta.
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Panda gorria (Ailurus fulgens).
Panda handia (Ailuropoda melanoleuca).
![Page 3: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/3.jpg)
Edukien eskema
Izaki bizidunak
EzaugarriakKonposizioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Zelula
HistoriaKonposizioaDesberdintasunakAntolaketa
Taxonomia
KategoriakErreinuakEspezieak
Bioaniztasuna
JatorriaGaltzeaEustea
Zientzia zure esku
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
HASI
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
![Page 4: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/4.jpg)
Zelula eukariotoak
Jarduera: animalia- eta landare-zelulak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
HASI
Kategoria taxonomikoak
Bioaniztasuna galtzea
Unitatearen azalpenerako baliabideak
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Izaki bizidunen ezaugarriak
Izaki bizidunen konposizioa
Zelulari buruzko aurrekari historikoak
Zelulen konposizioa
Zelulen arteko desberdintasunak
Antolaketa-mailak Bost erreinuak Espezieak
Bioaniztasunaren jatorria
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
Bioaniztasunari eutsi beharra
Estekak
![Page 5: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/5.jpg)
Izaki bizidunen ezaugarriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Jaio eta hil egiten dira
Materia organikoz
osatuta daude
Zelulaz osaturik daude
Bizi-funtzioak egiten dituzte
![Page 6: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/6.jpg)
Izaki bizidunen ezaugarriak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Bizi-funtzioak
Harremana
Ugalketa
NutrizioaHeterotrofoak Autotrofoak
Sexu bidezko ugalketa
Ugalketa sexugabea
![Page 7: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/7.jpg)
Zelula eukariotoak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
![Page 8: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/8.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Izaki bizidunen konposizio kimikoa
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
karbonoa (C), hidrogenoa (H), oxigenoa (O), nitrogenoa (N)
substantzia ez-organikoak substantzia organikoak
ura gatz mineralak gluzidoak lipidoak proteinak azido nukleikoak
Landareak Animaliak
% 74 % 60
% 19% 0,6
% 0,8 % 20
% 3,2
% 3,4% 3,2 % 16
bitaminak
![Page 9: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/9.jpg)
Artelazki-xafla Mikroskopioa
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Aurrekari historikoak
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
1665
Robert Hooke
x 50Zelulak
XIX. m.
XX. m.
Theodor Schwann
Matthias Schleiden Zelulak unitate bizidunik txikienak dira
Teoria zelularra
Mikroskopio elektronikoa
Landare-zelula
x 3.850
![Page 10: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/10.jpg)
Landare-zelula
Bakterioak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Zelulen konposizioa
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Animaliak Landareak
Zelula eukariotoak Zelula prokariotoak
EzBaiBaiBaiZelula prokariotoak
BaiBaiBaiBaiZelula eukariotoak
NukleoaMaterial genetikoaZitoplasmaMintz plasmatikoa
Mintz plasmatikoa
Animalia-zelulaZitoplasma
Material genetikoa
Nukleoa
Zitoplasma
Mintz plasmatikoa
Material genetikoa
Ikusi desberdintasunak
![Page 11: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/11.jpg)
Animalia-zelulen eta landare-zelulen arteko desberdintasunak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
ZELULA-PARETA(gogorra)
ANIMALIA-ZELULA LANDARE-ZELULA
NUKLEOA
KLOROPLASTOA(fotosintesia)
BAKUOLOAK
ZITOPLASMA
MINTZ PLASMATIKOA
MITOKONDRIOAK
![Page 12: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/12.jpg)
Antolaketa-mailak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
IZAKI BIZIDUNAK
Zelulabakarrak
zelula bat
koloniak
Bakterioa
Alga zelulabakarra(Volvox)
Zelula-elkarketa (zelula bakoitzak bere kabuz egiten ditu funtzioak)
Zelulaniztunak
Zelulak
Ehunak
Organoak
Sistemak
Aparatuak
Lokomozio-aparatua
Hezur-zelulaGihar-zelulak
Hezur-ehuna
Zelulek elkarren beharra dute bizi
ahal izateko
Organoa: hezurra
Eskeleto-sistema
Gihar-ehuna
Organoa: giharra
Gihar-sistema
![Page 13: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/13.jpg)
Kategoria taxonomikoak
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
XVIII. m.
Taxonomia: izaki bizidunen sailkapen hierarkikoa
ERREINUA
FamiliaTipoa
Tipoa
Tipoa
Tipoa
Klasea
Ordena
Ordena
Ordena
Familia
Generoa
Generoa Generoa
Generoa
Espeziea
Carl von Linné
Klasea
![Page 14: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/14.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Bost erreinuak
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Onddo-erreinua
• Zelulabakarrak• Prokariotoak• Autotrofoak / heterotrofoak
Monero-erreinua Protisto-erreinua
• Zelulabakarrak / zelulaniztunak• Eukariotoak• Autotrofoak / heterotrofoak
• Zelulabakarrak / zelulaniztunak• Eukariotoak• Heterotrofoak
• Zelulaniztunak• Eukariotoak• Autotrofoak
Animalia-erreinuaLandare-erreinua
• Zelulaniztunak• Eukariotoak• Heterotrofoak
![Page 15: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/15.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Espezieak
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Dimorfismo sexuala
Hibridoak sortzeaNomenklatura binomiala
Izen arrunta:
Panda gorria
Izen zientifikoa:
Ailurus fulgens
generoa
emea
arra
Astoa Behorra
Mandoa
Espeziea:Elkarren artean ugaltzen diren eta ondorengo ugalkorrak ematen dituzten antzeko banakoen multzoa.
![Page 16: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/16.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Bioaniztasunaren jatorria
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Duela milioika urte Gaur egunBILAKAERA
Aniztasun biologikoa
![Page 17: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/17.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Bioaniztasuna galtzea
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Bioaniztasuna galtzearen arrazoiak
Habitatak hondatzea eta zatitzea
Uren, lurzoruen eta atmosferaren kutsadura
Espezie exotikoak sartzea
Kontrolik gabeko ehiza
Presak
Meatzaritza
Hondakinak Industriak
Ibai-karramarroa
![Page 18: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/18.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Bioaniztasunari eutsi beharra
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Bioanistasunari eusteko arrazoiak
Zientifikoak
Estetikoak eta aisialdiarekin loturikoak
Merkataritza-arrazoiak
Etikoak
- Lehengaiak
- Antibiotikoak
Neurriak, bioaniztasuna ez galtzeko
- Naturagune babestuak sortzea.
- Galtzeko arriskuan dauden espezieak ugaltzea.
- Galtzeko arriskuan dauden espezieak babestea.
Doñanako Parke
Nazionala
Iberiar katamotza(Linx pardinus)
![Page 19: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/19.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Prestakuntza
1
2
3
4
5
Zelulak lortu behar dira
Portaren gainean zabaldu behar dira
Zelulak tindatu behar dira
Estalkia jarri behar da
Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio
Landare-zelulak Animalia-zelulak
![Page 20: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/20.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
ATZERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Landare-zelulakPrestakuntza Animalia-zelulak
1 Zelulak lortu behar dira
4 Estalkia jarri behar da
2 Portaren gainean zabaldu behar dira
3 Zelulak tindatu behar dira
5 Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio
![Page 21: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/21.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Zelulei mikroskopio bidez behatzea
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Animalia-zelulakPrestakuntza Landare-zelulak
4 Estalkia jarri behar da
3 Zelulak tindatu behar dira
2 Portaren gainean zabaldu behar dira
1 Zelulak lortu behar dira
5 Mikroskopio bidez prestakinari behatu behar zaio
ATZERA
![Page 22: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/22.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
Estekak
HASI
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak
Doñana Estazio Biologikoa
SARTU WEB ORRI HONETARA
Proiektu biologikoa
SARTU WEB ORRI HONETARA
![Page 23: Natur dbh1 03](https://reader038.vdocuments.net/reader038/viewer/2022102604/558bce40d8b42aa10b8b46f0/html5/thumbnails/23.jpg)
HASI ESKEMA BALIABIDEAK INTERNET JARDUERA
IRTENAURREKOA
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1Izaki bizidunak