new ผลกระทบของโรงงานอุตสาหกรรม...

ผลกระทบของโรงงานอตสาหกรรมตอ คณภาพนำในแมนำปาสก

จงหวดสระบร The Impact of Industry on Water Quality of

Pasak River in Saraburi Province

สยาม อรณศรมรกต ชมพร ยวร

168

ปท 28 ฉบบท 2 กมภาพนธ - พฤษภาคม 2553

ผลกระทบของโรงงานอตสาหกรรมตอ

คณภาพนำในแมนำปาสก จงหวดสระบร สยาม อรณศรมรกต1

ชมพร ยวร2

บทคดยอ การศกษาวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาผลกระทบของโรงงาน

อตสาหกรรมทคาดวาจะมผลกระทบตอคณภาพนำในแมนำปาสก โดยวเคราะห

คณภาพในแมนำปาสกเปรยบเทยบกบผลการวเคราะหคณภาพนำของโรงงาน

อตสาหกรรมทคาดวามผลกระทบกอนปลอยลงในแมนำปาสก ทมระยะหางจาก

แมนำปาสกในรศม 1.5 กโลเมตร จำนวนทงสน 17 โรงงานอตสาหกรรม

ผลการวเคราะหการสมเกบนำตวอยางตามจดเกบทง 9 จดในแมนำปาสกท

เปนตวแทนของโรงงานอตสาหกรรมซงไดทำการวเคราะหคาพารามเตอรทสำคญ

3 พารามเตอร ไดแก pH, DO และ BOD พบวาจดเกบนำตวอยางทง 9 จดมคา

พารามเตอรทศกษา สวนใหญอยในเกณฑพอใช-ด แตมบางจด ไดแก สะพานขาม

แมนำ (ผงรวง) บานมวงงาม และ ปากคลองเรงราง คา BOD แสดงวาอยในสภาพ

เรมเสอมโทรม แตบรเวณดงกลาวกยงมแหลงการใชนำจากกจกรรมอนๆ อกทอาจ

เปนสาเหตของคณภาพนำบรเวณดงกลาว เชน จากชมชนและการเกษตร ซงควรม

การเฝาระวงเนองจากมการกระจายตวอยในบรเวณดงกลาว

สำหรบประเดนทเกยวกบแผนการจดการคณภาพแมนำปาสกของโรงงาน

อตสาหกรรมนนสมควรจดทำโครงการพฒนาจตสำนกดานสงแวดลอมสำหรบ

ผบรหาร ใหความรวมมอแกหนวยงานราชการ โดยการเขารวมพฒนา ระบบการ1ตำแหนง รองศาสตราจารย (วทยาศาสตรมหาบณฑต) คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล 2ผชวยศาสตราจารยประจำคณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล

ผลกระทบของโรงงานอตสาหกรรมตอคณภาพนำในแมนำปาสก จงหวดสระบร

สยาม อรณศรมรกต และชมพร ยวร 169

จดการสงแวดลอม (ISO 14001) และการประยกตเทคโนโลยสะอาด นอกจากน

ยงควรผลกดนใหโรงงานอตสาหกรรมคาทำการตรวจวดคณภาพนำในบางพาราม

เตอรเพอนำมาเปนขอมลเบองตนในการปรบปรงคณภาพนำทง

คำสำคญ : คณภาพนำ, แมนำปาสก, ผลกระทบจากโรงงานอตสาหกรรม

Abstract This research has its aim to study the impact of the industry on water

quality in Pasak River. Water quality analysis comparison between water in

Pasak River and water discharge from 17 factories along the Pasak River

within the range of 1.5 Kilometers are performed.

The water quality results of 9 stations water sampling in Pasak River,

which represents water quality discharged from the nearby factories. Three

significant parameters were analyzed; pH, DO and BOD, the results were

found that most of the parameters were in the level of moderate to good

category. There were two stations which BOD is over the standard; they were

Ban Muan Ngam, and Pak Klong Rueng Rang, which mean water quality is

deteriorated in those stations. The consideration of other activities available in

those areas with has high potential to pollute water such as water discharge

from community, wastewater from agricultural activity.

Water quality management plan in Pasak River was an urgent situation

for Saraburi Province, the high potential projects were; increasing the

environmental awareness to the factory management level, cooperating with

the government agencies by implementing Environmental Management System

(ISO 14001) and CT in the processes. Therefore the enforcement to factory to

have periodically wastewater quality check before discharge shall be baseline

information for future improvement.

Keywords : Water Quality, Pasak River, Impact of Industry

170


บทนำ นำเปนทรพยากรทมความสำคญตอการดำรงอยของสงมชวตไมวาจะเปน

การใชประโยชนในดานเกษตรกรรม ดานอตสาหกรรม และการอปโภคบรโภค แต

เนองดวยปจจบน มแนวโนมการขยายตวของประชากรเพมสงขนทำใหความจำเปน

หรอความตองการใชนำเพมมากขน ซงถาไมมการวางแผนการจดการหรอการจดสรร

นำทเปนระบบ กจะสงผลกระทบตอการอปโภคและบรโภคของมนษยได เชน การ

ขาดแคลนนำ คณภาพนำเสอมโทรม การแยงชงทรพยากรนำ เปนตน

จงหวดสระบรเปนจงหวดทมแมนำปาสกไหลผาน ซงจากการรายงานคณภาพนำ

ของสำนกงานสงแวดลอมจงหวดสระบร ป 2548 และจากการรองเรยนของชมชน

พบวาคณภาพนำในแมนำปาสกเสอมโทรม ซงจงหวดสระบรมกจกรรมการใชประโยชน

จากแมนำปาสกในหลายๆ ดาน ไดแก ดานการเกษตร ดานการเพาะเลยงปลาใน

กระชง ดานการอปโภคและบรโภคจากชมชน และดานอตสาหกรรม ซงกจกรรมดง

กลาวนมสวนทำใหคณภาพนำนนลดลง แตกไมสามารถทจะระบวาสาเหตหลกๆ นน

มาจากแหลงใด เนองจากแตละกจกรรมของการใชนำตางยนยนวาไมไดเปนตนเหต

ของการเสอมโทรมดงกลาว

ดงนนในงานวจยนผวจยจงยกประเดนการใชนำและคณภาพนำในดาน

อตสาหกรรมเนองจากจงหวดสระบรมการกระจายตวของโรงงานอตสาหกรรม

อยางรวดเรว

วตถประสงค 1. เพอตรวจวดคณภาพนำในแมนำปาสกบรเวณโรงงานอตสาหกรรมท

คาดวาจะมผลกระทบตอคณภาพนำในแมนำปาสก

2. เพอนำผลจากการวเคราะหคณภาพนำผวดนของแมนำปาสกเปรยบ

เทยบกบผลการวเคราะหคณภาพนำของโรงงานอตสาหกรรมทคาดวา

มผลกระทบกอนปลอยลงในแมนำปาสก



วธการศกษา ในการศกษาครงนจะศกษา โรงงานอตสาหกรรมทมระยะหางจากลำนำสาขา

ทเชอมตอไปยงแมนำปาสก หรอ ใกลกบแมนำปาสกในรศม 1.5 กโลเมตร โดยม

ขนตอนการศกษาวจย ดงน

1. การสมภาษณขอมลการใชนำและขอมลทวไปทเกยวของกบการวเคราะห

คณภาพนำของโรงงานทคาดวามผลกระทบตอคณภาพนำของแมนำปา ไดแก กจกรรม

การผลต ประเภทของระบบบำบด จดนำทงหลงการบำบด ปรมาณการใชนำ มาตรฐาน

การปลอยนำทง เปนตน จำนวนทงสน 17 โรงงานดงน - บรษท นำตาลสระบร จำกด

- บรษท อาหารสยาม จำกด

- บรษท ไทยอะครลคไฟเบอร จำกด

- โรงงานลมกยฮวด

- บรษท ชนาโนเคนช (ประเทศไทย) จำกด

- บรษท โมลดเมท จำกด

- บรษท โคหเลอร (ประเทศไทย) จำกด (มหาชน)

- บรษท สหกจวศาล จำกด

- บรษท ปนซเมนตไทย (แกงคอย) จำกด

- บรษท ซนฟด อนเตอรเนชนแนล จำกด

- บรษท กรงเทพโปรดวส จำกด

- บรษท อนโด-รามา เคมคอลส

- โรงงานทงสวสด

- บรษท เจาคณเกษตรพชผล จำกด

- บรษท อตสาหกรรมสหธญญพช จำกด

- บรษท รอยล ปอรซเลน จำกด (มหาชน)

- โรงไฟฟาแกงคอยโคเจนเนอเรชน

172


2. จดเกบตรวจวดคณภาพนำในแมนำปาสกบรเวณโรงงานอตสาหกรรม

โดย จากการสมเกบนำตวอยางบรเวณโรงงานอตสาหกรรมทมผลกระทบตอประเดน

ปญหามลพษทางนำแกแมนำปาสก ซงมทงหมด 9 จดดงน 1.1 บานแกงเสอเตน หรอ S1

1.2 บานชองเหนอ หรอ S7

1.3 สะพานขามแมนำปาสก เหนอเทศบาลแกงคอย หรอ S8

1.4 สะพานขามแมนำ (ผงรวง) หรอ S11

1.5 สะพานขามแมนำกลางเมองสระบร หรอ S12

1.6 บานตนตาล หรอ S16

1.7 บานมวงงาม หรอ S17

1.8 สะพานอดรกสาร4 (ปากบาง) หรอ S18

1.9 ปากคลองเรงราง หรอ S21

3. การวเคราะหคณภาพนำในแมนำปาสกจำนวนทงสน 9 จดเกบตวอยาง

3.1 พารามเตอร ททำการตรวจวดไดแก pH, DO และ BOD

3.2 วธวเคราะหพารามเตอร

คา pH วเคราะหโดยเครอง pH meter electrode method

คา DO วเคราะหโดยเครอง DO meter

คา BOD วเคราะหโดยวธ Azide Modification ทอณหภม 20 องศา

เซลเซยส เปนเวลา 5 วน ตดตอกน

กจกรรมทางดานการประกอบการอตสาหกรรม จากการรายงานของสำนกงานอตสาหกรรม จงหวดสระบร พบวามโรงงาน

อตสาหกรรมไดจดทะเบยนขออนญาตประกอบกจการรวมตงแตป พ.ศ. 2500 ถง

ป พ.ศ. 2549 ทงสน 1,073 โรงงานอตสาหกรรมแบงจำแนกเปนอตสาหกรรม

ชนดตางๆ ประมาณ 21 ชนด (อตสาหกรรมจงหวดสระบร,2549)



ตารางท 1 แสดงสถตจำนวนโรงงานแยกตามหมวดอตสาหกรรมจงหวดสระบร

ตงแต พ.ศ. 2500 - พ.ศ. 2549

ท รายการ จำนวน เงนทน พนกงาน แรงมา

1 อตสาหกรรมการเกษตร 118 1,339,599,714 1,733 43,983.50

2 อตสาหกรรมอาหาร 100 9,445,720,897 9,000 590,412.97

3 อตสาหกรรมเครองดม 6 51,150,000 69 903.48

4 อตสาหกรรมสงทอ 24 2,395,952,000 5,427 66,064.37

5 อตสาหกรรมเครองแตงกาย 4 1,797,664,000 879 1,251.19

6 อตสาหกรรมเครองหนง 7 218,380,004 753 2,807.73

7 อตสาหกรรมไมและผลตภณฑ

จากไม

38 110,791,500 473 3,236.02

8 อตสาหกรรมเฟอรนเจอรและ

เครองเรอน

14 89,471,500 224 927.62

9 อตสาหกรรมไมและผลตภณฑ

จากกระดาษ

9 1,641,752,000 1,098 21,285.46

10 อตสาหกรรมสงพมพ 3 20,410,000 40 79.99

11 อตสาหกรรมเคม 31 78,305,032,549 1,947 168,869.18

12 อตสาหกรรมปโตรเคมและ

ผลตภณฑ

7 929,284,600 141 9,902.55

13 อตสาหกรรมยาง 11 2,565,647,000 596 68,082.79

174


ท รายการ จำนวน เงนทน พนกงาน แรงมา

14 อตสาหกรรมพลาสตก 19 1,083,370,000 949 23,004.77

15 อตสาหกรรมอโลหะ 237 65,023,320,809 27,862 7,079,802.82

16 อตสาหกรรมโลหะ 11 4,781,872,000 1,688 233,911.12

17 อตสาหกรรมผลตภณฑโลหะ 102 4,758,184,300 2,518 30,959.40

18 อตสาหกรรมเครองจกรกล 55 894,476,536 1,198 11,437.61

19 อตสาหกรรมไฟฟา 4 70,886,250 85 1,107.45

20 อตสาหกรรมขนสง 80 4,388,926,828 1,755 33,183.82

21 อตสาหกรรมอนๆ 193 8,363,883,585 3,365 401,299.40

รวม 1,073 188,275,776,072 61,800 8,792,513.24

ทมา : อตสาหกรรมจงหวดสระบร,2549

จากการศกษาขอมลพนฐานของโรงงานอตสาหกรรมพบวาโรงงานอตสาหกรรม

ทมระยะหางจากลำนำสาขาทเชอมตอไปยงแมนำปาสก หรอ ใกลกบแมนำปาสก

รศม 1.5 กโลเมตร มไมนอยกวา 88 โรงงานอตสาหกรรม ซงอาจจะกอใหเกดผล

กระทบตอคณภาพนำในแมนำปาสกได ถาไมมการจดการคณภาพนำใหอยในเกณฑ

มาตรฐานตามทกฎหมายไดกำหนดไวกอนปลอยสแหลงนำสาธารณะ มบางโรงงาน

อตสาหกรรมทคาดวาเปนตวแทนหรอคาดวามผลกระทบตอประเดนปญหาดาน

มลพษทางนำเนองจากกจกรรมททำงาน กระบวนการผลต และขนาดของโรงงาน

อตสาหกรรม ซงสรปไวดงตารางท 2

ตารางท 1 แสดงสถตจำนวนโรงงานแยกตามหมวดอตสาหกรรมจงหวดสระบร

ตงแต พ.ศ. 2500 - พ.ศ. 2549 (ตอ)



ตารางท 2

ภาพ

รวมส

ถานป

ระกอ

บการ

อตสา

หกรร

มทคา

ดวาเ

ปนตว

แทนห

รอคา

ดวาม

ผลกร

ะทบต

อประ

เดนป

ญหา

ดานม

ลพษท

างนำ

ชอสถ

านปร

ะกอบ

การ

กจกรรม

การผ

ลต

ประเภท

ของระบ

บ

บำบด

จดนำทง

หลงการ

บำบด

มาตร

ฐานก

ารปล

อย

นำทง

ปรมา

ณการใชน

ำ

บรษท

นำต

าลสร

ะบร

จำกด

ผลตน

ำตาล

ทราย

ขาว

และน

ำตาล

ทราย

ขาว

บรสท

ธ (3

17 ค

น)

บอผง

(ระ

บบปด

) ใช

ระบบ

นำ

หมนเ

วยน

เกนค

ามาต

รฐาน

บาง

คา (

ระบบ

ปด)

1,00

0 ล

บ.ม.

/วน

บรษท

ซนฟ

ด อน

เตอร

เนชน

แนล

จำกด

ฆาแล

ะชำแ

หละไ

ก

(2,2

95 ค

น)

Act

ivat

ed S

ludg

e คล

องมว

กเหล

ก อย

ในเก

ณฑ

มาตร

ฐาน

2,40

0-2,

700

ลบ.ม

./วน

บรษท

อาห

ารสย

าม

จำกด

ผลตอ

าหาร

กระป

อง

เชน

ขาวโ

พดก

ระปอ

ง

(332

คน)

บอผง

ยง

ไมมก

ารปล

อยส

แหลง

นำสา

ธารณ

ะ

ยงไม

มการ

ปลอย

ส

แหลง

นำสา

ธารณ

ะ

1,00

0 ล

บ.ม.

/วน

กรงเ

ทพโป

รดวส

จำกด

ฆาแล

ะชำแ

หละส

ตวปก

(5,6

14 ค

น)

Ana

erob

ic ร

วมกบ

Act

ivat

ed S

ludg

e

ปลอย

ลงสป

าสก

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

10,0

00 ล

บ.ม.

/วน

บรษท

ไทยอ

ะครล

ค

ไฟเบ

อร จ

ำกด

ผลตเ

สนใย

อครล

ค

(450

คน)

Act

ivat

ed S

ludg

e นำ

กลบม

าใช

หมนเ

วยนแ

ละทง

ลงแม

นำปา

สก

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

13,0

00 ล

บ.ม.

/วน

บรษท

อนโ

ด-รา

มา

เคมค

อลส

ผลตเ

ฟอฟ

รล

เฟอฟ

รลอล

กอฮอ

ล

กรดอ

ะเซต

ค แ

ละกร

ด

ฟอรม

ค (2

46 ค

น)

Act

ivat

ed S

ludg

e ปล

อยลง

สแมน

ำปา

สก ค

า CO

D

เกนค

ามาต

รฐาน

45

0-49

0 ล

บ.ม.

/

วน

176


ชอสถ

านทป

ระกอ

บการ

กจกรรม

การผ

ลต

ประเภท

ของระบ

บ

บำบด

จดนำทง

หลงการ

บำบด

มาตร

ฐานก

ารปล

อย

นำทง

ปรมา


ำ

ลมกย

ฮวด

เต

าเจย

ว แล

ะซอว

(4

คน)

ระบบ

นำลน

ซงมบ

อ

ดกตะ

กอนแ

ละบอ

ดกไข

มน

ปลอย

ลงสแ

มนำ

ปาสก

ไมได

ทำกา

รวเค

ราะห

คณภา

พนำ

600

ลบ.

ม./ว

น

ทงสว

สด

ผลตน

ำปลา

ผสม(

ปจจบ

น

ลดจำ

นวนก

ารผล

ตลง)

(16

คน)

ระบบ

นำลน

ซงมบ

อ

ดกตะ

กอนจ

ำนวน

6 ลก

ปลอย

ลงสแ

มนำ

ปาสก

ไมได

ทำกา

รวเค

ราะห

คณภา

พนำ

37 ล

บ.ม.

/วน

บรษท

ชนา

โนเค

นช

(ประ

เทศไ

ทย)

จำกด

ผลตเ

สนดา

ยไหม

ปนแล

ะ

เศษไ

หม

Act

ivat

ed S

ludg

e ไม

มขอม

ล เก

นคาม

าตรฐ

าน

เกอบ

ทกคา

950

ลบ.

ม./ว

น

บรษท

เจาค

ณเก

ษตรพ

ช

ผล จ

ำกด

ผลตน

ำเชอ

มไฮฟ

รคโท

ส

(193

คน)

ไมรา

ยงาน

ผล

ขอมล

ใหทร

าบ

ไมมข

อมล

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

ไมมข

อมล

บรษท

โมลด

เมท

จำกด

ผล

ตภณ

ฑยาง

ททำจ

ากแบ

บ

พมพ

(30

0 คน

)(ใช

นำใน

กระบ

วนกา

รผลต

นอยม

าก)

ไมมร

ะบบบ

ำบด

นำทง

ปลอย

สแหล

งนำ

สาธา

รณะ

ไมได

ทำกา

รวเค

ราะห

คณภา

พนำ

17 ล

บ.ม.

/วน

บรษท

อตส

าหกร

รมสห

ธญญ

พช

จำกด

ผลตเ

ชอกป

าน ก

ระสอ

บ

ปาน

กระส

อบพ

ลาสต

ก

(2,0

00 ค

น)

บอพ

กนำ

ปลอย

ลงสแ

มนำ

ปาสก

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

ไมมก

ารใช

นำใน

กระบ

วนกา

รผลต


ภาพ

รวมส

ถานป

ระกอ

บการ

อตสา

หกรร

มทคา

ดวาเป

นตวแ

ทนหร

อคาด

วามผ

ลกระ

ทบตอ

ประเ

ดนปญ

หาดา

นมลพ

ษทาง

นำ (ต

อ)




ภาพ

รวมส

ถานป

ระกอ

บการ

อตสา

หกรร

มทคา

ดวาเป

นตวแ

ทนหร

อคาด

วามผ

ลกระ

ทบตอ

ประเ

ดนปญ

หาดา

นมลพ

ษทาง

นำ (ต

อ)

ชอสถ

านปร

ะกอบ

การ

กจกรรม

การผ

ลต

ประเภท

ของระบ

บ

บำบด

จดนำทง

หลงการ

บำบด

มาตร

ฐานก

ารปล

อย

นำทง

ปรมา


ำ

บรษท

โคหเ

ลอร

(ประ

เทศไ

ทย)

จำกด

(มหา

ชน)

ผลตภ

ณฑจ

ากใย

แกว

เชน

ถงบำ

บดนำ

ปฏกล

(3,3

00 ค

น)

ระบบ

เคม

เกบก

กและ

หมนเ

วยนใ

ช

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

700-

800

ลบ.ม

./วน

บรษท

รอย

ล ปอ

รซ

เลน

จำกด

(มห

าชน)

ผลตถ

วย ช

าม จ

าน

เซรา

มคส

ประเ

ภท

สโตน

แวร

ปอรซ

เลนแ

ละ

โบนไ

ชนา (

969

คน)

บอตก

ตะกอ

นและ

บอผง

2 บ

อ

(ระบ

บปด)

นำนำ

กลบม

าใช

หมนเ

วยน

เชน

รดนำ

ตนไม

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

700-

800

ลบ.ม

./วน

บรษท

สหก

จวศา

ล

จำกด

ผลตพ

รมปพ

นรถย

นต

จากย

างธร

รมชา

ต แล

ะ

ไนลอ

น (3

83 ค

น)

Act

ivat

ed S

ludg

e นำ

นำกล

บมาใ

ช

หมนเ

วยนใ

น

กระบ

วนกา

รผลต

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

33.3

3 ล

บ.ม.

/

วน

โรงไ

ฟฟ

าแกง

คอย

โคเจ

นเนอ

เรชน

ผลตก

ระแส

ไฟฟ

าและ

ไอนำ

(35

คน)

Act

ivat

ed S

ludg

e

และบ

อปรบ

สภาพ

pH ปล

อยทง

ลงส

แมนำ

ปาสก

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

2,88

0 ล

บ.ม.

/

วน

บรษท

ปนซ

เมนต

ไทย

(แกง

คอย)

จำก

ด

ผลตป

นซเม

นต

(871

คน)

บอดก

ตะกอ

นและ

บอพ

กนำ

นำนำ

กลบม

าใช

หมนเ

วยน

และ

ระบา

ยนำล

งสปา

สก

ชวงน

ำเออ

ลนใน

ฤดฝน

อยใน

เกณ

ฑ

มาตร

ฐาน

38,4

00 ล

บ.ม.

/

วน

178


ผลการศกษากจกรรมทางดานการประกอบการอตสาหกรรม จากผลการวเคราะหการสมเกบนำตวอยางในแมนำปาสกของบรเวณโรงงาน

อตสาหกรรมทเปนตวแทนของโรงงานอตสาหกรรมซงไดทำการวเคราะหคาพารา

มเตอรทสำคญของการวเคราะหนำผวดนเพยง 3 พารามเตอร ไดแก pH, DO และ

BOD พบวาจดเกบนำตวอยางทงหมดมคาพารามเตอรทง 3 น สวนใหญอยในเกณฑ

พอใช-ด ของมาตรฐานของนำผวดน แตมบางจดเกบไดแก สะพานขามแมนำ

(ผงรวง) บานมวงงาม (เสาไห) และคลองเรงราง คา BOD ซงอยในเกณฑการใช

ประโยชนจากแหลงนำผวดนอยในสภาพเสอมโทรม ซงจดเกบนำบรเวณดงกลาวม

เพยงโรงงานอตสาหกรรมเพยงแหงเดยวอกท งโรงงานดงกลาวใชนำใน

กระบวนการผลตนอยมาก และมเพยงนำทงจากกจกรรมโรงอาหารทปลอยสแหลง

นำทงปะปนกบแหลงชมชน โดยไดมการศกษาขอมลเพมเตมไดแก คาปรมาณ

โคลฟอรมทงหมด ปรมาณฟคอลโคลฟอรม และปรมาณแอมโมเนย ตลอดแมนำ

ปาสก พบวา มปรมาณทเกนเกณฑมาตรฐานสงผลใหแหลงมคณภาพเสอมโทรม

(คณภาพแมนำปาสก กรมควบคมมลพษ 2551) เนองจากมการใชนำจากกจกรรม

อนๆทอาจเปนสาเหตของคณภาพนำบรเวณดงกลาว เชน จากชมชน หรอการเลยง

ปลาในกระชง การเกษตร ซงกควรทจะเฝาระวงเนองจากมการกระจายตวอยใน

บรเวณดงกลาวดวย (เครอขายอนรกษฯลำนำปาสกจงหวดสระบรการจดการทรพยากร

โดยขบวนภาคประชาชนจงหวดสระบร) และในปจจบนผลการวเคราะหคณภาพ

แมนำปาสกจากระบบรายงานสถานตรวจวดคณภาพนำอตโนมต พบวาคณภาพ pH

และ DO อยในเกณฑปกต (กรมควบคมมลพษ, 2553)

จากการทำวจยขอมลซงผวจยไดทำการศกษาและวเคราะหในชวงฤดฝน

จงอาจทำใหปรมาณนำในแมนำปาสกมปรมาณมากซงจะทำใหนำนนทำการเจอจาง

ความสกปรกไดมาก และทสำคญตองมการเฝาระวงโรงงานอตสาหกรรมทยงไมม

ระบบบำบดนำทสงผลตอแมนำปาสก และโรงงานทมผลการวเคราะหทงจากโรงงาน

อตสาหกรรมไมไดตามเกณฑมาตรฐานเพราะอาจทำการปลอยทง ซงโรงงานเหลาน

อาจจะสงผลตอแมนำปาสกในชวงฤดแลงทมปรมาณนำในแมนำปาสกนอยทำให

คาความสามารถในการรองรบนำเสยลดลง



ตารางท 3 ผลการวเคราะหคณภาพของจดเกบตวอยาง 9 จด บรเวณโรงงาน

อตสาหกรรม

Sampling Sites pH DO (mg/l) BOD (mg/l)

S1 บานแกงเสอเตน 8.6 6.2 2

S7 บานชองเหนอ 8.0 7 2

S8 สะพานขามแมนำปาสก

เหนอเทศบาลแกงคอย

7.8 7.3 2

S11 สะพานขามแมนำ (ผงรวง) 7.7 6.1 3

S12 สะพานขามแมกลางเมองสระบร 7.7 6.9 2

S16 บานตนตาล 7.7 7.1 2

S18 สะพานอดเรกสาร4 (ปากบาง) 7.6 5.6 1

S17 บานมวงงาม 7.8 6.7 3

S21 ปากคลองเรงราง 7.5 6.5 4

Standard 5.0-9.0 Not exceed 4 Not exceed 2

180


รปท 1 แสดงจดตรวจวดคณภาพนำทงจากโรงงานอตสาหกรรม จงหวดสระบร



อธบายสญลกษณ S1 หมายถง บานแกงเสอเตน

S7 หมายถง บานชองเหนอ

S8 หมายถง สะพานขามแมนำปาสก

เหนอเทศบาลแกงคอย

S11 หมายถง สะพานขามแมนำ (ผงรวง)

S12 หมายถง สะพานขามแมกลางเมอง

สระบร

S16 หมายถง บานตนตาล

S17 หมายถง บานมวงงาม

S18 หมายถง สะพานอดรกสาร4 (ปากบาง)

S21 หมายถง ปากคลองเรงราง

I1 หมายถง บรษท นำตาลสระบร จำกด

I2 หมายถง บรษท ซนฟด อนเตอร

เนชนแนล จำกด

I3 หมายถง บรษท อาหารสยาม จำกด

I4 หมายถง บรษท กรงเทพโปรดวส จำกด

I5 หมายถง โรงไฟฟาโคเจนเนอเรชน

I6 หมายถง บรษท อนโด-ไชนา เคมคอลส

I7 หมายถง ทงสวสด

I8 หมายถง ลมกยเฮยง

I9 หมายถง ชนาโนเคนช

(ประเทศไทย) จำกด

I10 หมายถง เจาคณเกษตรพชผล จำกด

I11 หมายถง บรษทโนลดเมท จำกด

I12 หมายถง บรษท อตสาหกรรมสห

ธญญพช จำกด

I13 หมายถง บรษท โคหเลอร

(ประเทศไทย) จำกด

I14 หมายถง บรษท รอยลปอรซเลน จำกด

I15 หมายถง บรษท สหกจพศาล จำกด

I16 หมายถง บรษท อครลคไทยไฟเบอร

จำกด

I17 หมายถง บรษท ปนขาวไทย

(แกงคอย) จำกด

(หมายเหต : ชอทปรากฎอยนเปนชอสมมต)

จากการศกษาสามารถจำแนกโรงงานอตสาหกรรมได 2 ประเภทไดแก ประเภท

ท 1 โรงงานอตสาหกรรมทไมปลอยนำทงลงสแมนำปาสก และประเภทท 2 โรงงาน

อตสาหกรรมทปลอยนำทงลงสแมนำปาสก ซงสามารถอธบายไดวาโรงงานอตสาหกรรม

ประเภทท 1 นนมระบบบำบดแตกตางกนและนำทผานการบำบดแลวจะไมมการปลอย

ลงสแมนำปาสกและมการปรบปรงคณภาพนำกอนนำกลบมาใชหมนเวยนอกครง

สวนคามาตรฐานนำทงจากโรงงานอตสาหกรรมสวนใหญพบวาผานเกณฑมาตรฐาน

(ดงตารางท 3) สวนโรงงานอตสาหกรรมประเภทท 2 นนกมระบบบำบดทแตกตางกน

และนำทผานระบบบำบดจะทำการปลอยทงลงสแมนำปาสก คามาตรฐานนำทงจาก

โรงงานอตสาหกรรมสวนใหญพบวาผานเกณฑมาตรฐานยกเวนโรงงานอตสาหกรรม

บางแหงยงไมมการตรวจวดคณภาพนำ ดงแสดงตารางท 4

182


15

.

.

.(

) ( )

.

( )

.

.

()

( -

)

487.8 - - - - -

Oil & Grease (mg/l)

2 - 2 <0.1 5.0mg/l

(mg/l)

3 - - < 1.0 - - 1.0 mg/l

Phenols Compound (mg/l)

- - <0.01 - - - 1.0mg/l

- -

- - - -

14

2 1 2

1

( 3) 2

4 4

.

.

.(

) ( )

.

( )

.

.

()

Activated Sludge

Temperature (oC)

35.2 - - - - - 40oC

pH 9.46 - 8.48 8 6.6 8.2 5.5-9.0 BOD (mg/l) 30.5 - 1.6 3 3 3

20 mg/l COD (mg/l) 108 - 20 29 88 -

120 mg/l TKN (mg/l) 1.88 - - 1.7 - -

100 mg/l TDS (mg/l) 2,029 - 1,564 648 304 -

3,000mg/l SS (mg/l) 94 - 22 37 1 41

50mg/l

ตารางท 4 รายชอโรงงานอตสาหกรรมทไมปลอยนำทงลงสแมนำปาสก



1

.

.

.

. -

Activated

Sludge

Anaerobic

Activated Sludge

Activated Sludge

Activated Sludge

Temperature (oC)

- - 30

30

- 40oC

pH - 7.9 6.5-7.5

7.09

- 5.5-9.0

BOD (mg/l) 10

7

15

19.3

- 20 mg/l

COD (mg/l) 17.2

34

<120

186

- 120 mg/l

TDS (mg/l) 542

402

1,200-1,500

- - 3,000mg/l

SS (mg/l) 3

5

20-32

3

- 50mg/l

Oil & Grease (mg/l)

- 2

- - - 5.0mg/l

(mg/l)

- - - - - 1.0 mg/l

CN-(mg/l) - - <0.05

- -

0.2 mg/l

ตารางท 5 รายชอโรงงานอตสาหกรรมทปลอยนำทงลงสแมนำปาสก

184


ยทธศาสตรทางดานโรงงานอตสาหกรรมทมผลตอการจดการ

คณภาพแมนำปาสก ในระดบอตสาหกรรมเองกควรจะตองกำหนดแผนเพอทำใหผลการปฏบตม

ประสทธภาพมากขนซงแผนการจดการสงแวดลอมอตสาหกรรมนนถอวามความ

สำคญอยางยงเพราะในแตละโรงงานอตสาหกรรมซงจะทราบถงกจกรรมของ

ตนเองวามกจกรรมใดทสงผลกระทบตอสงแวดลอม หรอเปนขอปฏบตทกฎหมาย2

.

.

Activated Sludge

pH

Temperature (oC)

- - - 31

40oC

pH - - 8.5

8.04

5.5-9.0

BOD (mg/l) - - 5.2

2.8

20 mg/l

COD (mg/l) - - 31

72

120 mg/l

TDS (mg/l) - - - 2,628

3,000mg/l

SS (mg/l) - - 21

9

50mg/l

Oil & Grease (mg/l)

- - - < 0.2

5.0mg/l

(mg/l)

- - - < 0.03

1.0 mg/l

CN-(mg/l) - - - -

0.2 mg/l

2

.

.

Activated Sludge

pH

Temperature (oC)

- - - 31

40oC

pH - - 8.5

8.04

5.5-9.0

BOD (mg/l) - - 5.2

2.8

20 mg/l

COD (mg/l) - - 31

72

120 mg/l

TDS (mg/l) - - - 2,628

3,000mg/l

SS (mg/l) - - 21

9

50mg/l

Oil & Grease (mg/l)

- - - < 0.2

5.0mg/l

(mg/l)

- - - < 0.03

1.0 mg/l

CN-(mg/l) - - - -

0.2 mg/l

ตารางท 5 รายชอโรงงานอตสาหกรรมทปลอยนำทงลงสแมนำปาสก (ตอ)



บงคบไว ซงแตละโรงงานอตสาหกรรมมหนาทโดยพนฐานวาควรจะทำอยางไรให

ผลจากการดำเนนกจกรรมใดๆนนสงผลกระทบตอสงแวดลอมนอยทสด โดยไมตอง

รอใหหนวยงานราชการหรอเกดการรองเรยนจากภายนอก โดยเฉพาะอยางยงปญหา

นำทงจากโรงงานอตสาหกรรมทไมไดเกณฑมาตรฐาน หรอควบคมคณภาพนำ

กอนปลอยลงสแมนำ ปญหานตองไดรบความแกไขอยางเรงดวนเนองจากปจจบน

ระดบคณภาพของแมนำปาสกมคณภาพลดลง ซงมผลตอการใชทรพยากรนำใน

ภาคอตสาหกรรมทนำนำขนมาใชในกระบวนการผลตหรออปโภคบรโภค ซงจะ

ทำใหตนทนการผลตสงขนจากการปรบปรงคณภาพนำกอนนำมาใช และถาทกๆ ภาค

อตสาหกรรมหรอทกๆ กจกรรม เชน ภาคเกษตรกรรม ชมชน การเลยงปลาในกระชง

ตางใหรวมมอในการลดผลกระทบกจะทำใหภาพรวมของคณภาพนำของแมนำปาสก

กลบสความสมบรณดขนและทกๆฝายกจะสามารถใชทรพยากรนำไดอยางยงยน

ดงนนแผนการจดการหรอแนวทางในการปองกนควรมดงน

1. โรงงานอตสาหกรรมมการจดทำโครงการพฒนาจตสำนกดานสงแวดลอม

สำหรบผบรหารเนองจากการทโรงงานอตสาหกรรมจะมความเปลยนแปลงทาง

ดานสงแวดลอมทดขนนนขนอยกบความเหนชอบตอผบรหารสงสดวามความ

เขาใจในการเอาใจใสดานการจดการสงแวดลอมอยางไรเพอผลกดนและอนมตให

เกดโครงการดานสงแวดลอม

2. โรงงานอตสาหกรรมใหความรวมมอแกหนวยงานราชการ เชน อตสาหกรรม

จงหวดในการตรวจประเมนการจดการสงแวดลอมและปฏบตตามกฎหมายของ

โรงงานอตสาหกรรม

3. โรงงานอตสาหกรรม ใหความรวมมอโดยการเขารวม ระบบการจดการ

สงแวดลอม (ISO 14001) เพอเปนหลกฐานยนยนถงความมงมนในการลดผลกระทบ

และแกไขปญหาสงแวดลอม ตลอดจนการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนอง

4. โรงงานอตสาหกรรมมการจดทำ Cleaner Technology หรอเทคโนโลย

สะอาดเพอใหสงแวดลอมในโรงงานอตสาหกรรมสะอาดยงขน และสามารถลดตนทน

การผลตหรอลดการใชทรพยากรในการผลต รวมถงผลตภณฑสดทายทไดจากการ

ผลตอาจสามารถทมการนำกลบมาใชหมนเวยนอกครง โดยรปแบบการจดทำ Cleaner

186


Technology หรอเทคโนโลยสะอาดนนอาจเปนการจดสรรเทคโนโลยทเหมาะสมใหมๆ

เขามาในกระบวนการผลต หรอการจดการฝกอบรมใหแกพนกงาน

ขอเสนอแนะทางเทคนคการวเคราะหคณภาพแหลงนำธรรมชาต 1. ควรมการกำหนดคาพารามเตอรทเกยวของในการตรวจวดคณภาพนำใน

แมนำปาสกเพมเตม ดงนไดแก โลหะหนก สารฆาศตรพชและสตวชนดทมคลอรน

ทงหมด ปรมาณแอมโมเนย ปรมาณโคลฟอรมทงหมด และปรมาณ ฟคอลโคลฟอรม

(โครงการการประเมนศกยภาพการรองรบมลพษ (Carrying Capacity) แมนำปง

และแมนำปาสก ศนยวจยสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร) เปนตน เนองจากวา

แมนำปาสกเปนแหลงนำธรรมชาตทรองรบนำเสยทเกดขนทงภาคอตสาหกรรม

เกษตรกรรม และชมชน

2. ควรเพมเตมขอมลทเกยวของในดานเกษตรกรรม และความหนาแนนของ

ชมชนในบรเวณทมเกบตวอยางนำในแมนำปาสก เพอนำมาเชอมโยงการวเคราะห

คณภาพนำของแมนำปาสก เนองจากผลการวเคราะหคณภาพแมนำปาสก พบวา

คณภาพนำในบรเวณ สะพานขามแมนำ (ผงรวง) บานมวงงาม และ ปากคลองเรงราง

มคา BOD ทเกนคามาตรฐาน (2 mg/l สำหรบแหลงนำธรรมชาตประเภทท 3)

หากแตตรวจสอบคณภาพนำกอนปลอยจากโรงานอตสาหกรรมใกลเคยง พบวา ไมม

โรงงานอตสาหกรรมใดมคา BOD เกนคามาตรฐาน (20 mg/l สำหรบโรงงาน

อตสาหกรรม)

3. ควรมการตรวจวดคณภาพนำในชวงฤดอนเพอนำมาประกอบการพจารณา

เนองจากการวเคราะหคณภาพนำของแมนำปาสกทวเคราะหนนเปนเพยงแคชวง

ฤดฝน ซงอาจทำใหผลการวเคราะหคณภาพตำกวาความเปนจรง เนองจากแหลงนำ

ไดถกเจอจางสารพษดวยนำฝน หรออาจทำใหผลการวเคราะหมสงขน เนองจากนำฝน

สามารถชะลางสารพษทงทางเคมและชวภาพทเกดจากการเกษตรกรรม หรอชมชน



บรรณานกรม

กรมโรงงานอตสาหกรรมและสมาคมวศวกรรมสงแวดลอมแหงประเทศไทย. 2545. ระบบ

บำบดมลพษนำ. กรงเทพนคร : สมาคมวศวกรรมสงแวดลอมแหงประเทศไทย.

กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2553. ขอมลสถาน

ตรวจวดคณภาพนำอตโนมต แมนำปาสก.

เครอขายอนรกษฯลำนำปาสกจงหวดสระบร. 2551. การจดการทรพยากรโดยขบวนภาค

ประชาชน จงหวดสระบร.

ศนยวจยสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร. 2551. โครงการการประเมนศกยภาพการ

รองรบมลพษ (Carrying Capacity) แมนำปงและแมนำปาสก. จงหวดพษณโลก.

สถาบนสงแวดลอมไทย. 2543. โครงการศกษาเพอจดทำรายงานสถานการณสงแวดลอม

ตามแผนปฏบตการ 21 เพอเสนอตอกรรมาธการวาดวยการพฒนาแบบยงยน

(การตงถนฐานมนษย). กรงเทพนคร : ฝายเมองและสงแวดลอมสถาบนสงแวดลอมไทย.

สวนสงแวดลอม สำนกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดสระบร. 2548.

คมอการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. จงหวดสระบร

สวนสงแวดลอม สำนกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดสระบร. 2548.

แผนบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จงหวดสระบร (ป 2548-

2551). จงหวดสระบร.

อตสาหกรรมจงหวดสระบร. 2549. ฐานขอมลอเลคทรอนคจำนวนโรงงานอตสาหกรรม

ในจงหวดสระบร.

new ผลกระทบของโรงงานอุตสาหกรรม...

Documents