hiu nm na l ng tin b mt gi bn,v d d hiu nh trc kia bn cm 5.000 th mua dc t ph nhng gi phi 20.000 th mi mua dc,cn 5.000 ko mua dc,chng t 5000 b mt gi.Cn nguyn nhn th nhiu lm,nhng ch yu l cung cu ,1 s nguyn nhn khc nh: Lm pht do cu ko Kinh t hc Keynes cho rng nu tng cu cao hn tng cung mc ton dng lao ng, th s sinh ra lm pht. iu ny c th gii thch qua s AD-AS. ng AD dch sang phi trong khi ng AS gi nguyn s khin cho mc gi v sn lng cng tng. Trong khi , ch ngha tin t gii thch rng do tng cu cao hn tng cung, ngi ta c cu v tin mt cao hn, dn ti cung tin phi tng ln p ng. Do c lm pht. Lm pht do cu thay i Gi d lng cu v mt mt hng gim i, trong khi lng cu v mt mt hng khc li tng ln. Nu th trng c ngi cung cp c quyn v gi c c tnh cht cng nhc pha di (ch c th tng m khng th gim), th mt hng m lng cu gim vn khng gim gi. Trong khi mt hng c lng cu tng th li tng gi. Kt qu l mc gi chung tng ln, ngha l lm pht. Lm pht do chi ph y Nu tin cng danh ngha tng ln, th chi ph sn xut ca cc x nghip tng. Cc x nghip v mun bo ton mc li nhun ca mnh s tng gi thnh sn phm. Mc gi chung ca ton th nn kinh t cng tng. Lm pht do c cu Ngnh kinh doanh c hiu qu tng tin cng danh ngha cho ngi lao ng. Ngnh kinh doanh khng hiu qu, v th, khng th khng tng tin cng cho ngi lao ng trong ngnh mnh. Nhng m bo mc li nhun, ngnh kinh doanh km hiu qu s tng gi thnh sn phm. Lm pht ny sinh v iu . Lm pht do xut khu Xut khu tng dn ti tng cu tng cao hn tng cung, hoc sn phm c huy ng cho xut khu khin lng cung sn phm cho th trng trong nc gim khin tng cung thp hn tng cu. Lm pht ny sinh do tng cung v tng cu mt cn bng Lm pht do nhp khu Sn phm khng t sn xut trong nc c m phi nhp khu. Khi gi nhp khu tng (do nh cung cp nc ngoi tng gi nh trong trng OPEC quyt nh tng gi du, hay do ng tin trong nc xung gi) th gi bn sn phm trong nc cng tng. Lm pht hnh thnh khi mc gi chung b gi nhp khu i ln.

Lm pht tin t Cung tin tng (chng hn do ngn hng trung ng mua ngoi t vo gi cho ng tin ngoi t khi mt gi so vi trong nc; hay chng hn do ngn hng trung ng mua cng tri theo yu cu ca nh nc) khin cho lng tin trong lu thng tng ln l nguyn nhn gy ra lm pht. Lm pht ra lm pht Khi nhn thy c lm pht, c nhn vi d tnh duy l s cho rng ti y gi c hng ha s cn tng, nn y mnh tiu dng hin ti. Tng cu tr nn cao hn tng cung, gy ra lm pht. Trong kinh t hc, thut ng lm pht c dng ch s tng ln theo thi gian ca mc gi chung hu ht cc hng ho v dch v so vi thi im mt nm trc . Nh vy tnh trng lm pht c nh gi bng cch so snh gi c ca mt loi hng ho vo hai thi im khc nhau, vi gi thit cht lng khng thay i. Khi gi tr ca hng ho v dch v tng ln, ng ngha vi sc mua ca ng tin gim i, v vi cng mt s tin nht nh, ngi ta ch c th mua c s lng hng ho t hn so vi nm trc. C nhiu dng lm pht khc nhau, nh lm pht mt con s (single-digit inflation), lm pht hai con s (double-digit inflation), lm pht phi m (galloping inflation), siu lm pht (hyper inflation)... Mt v d in hnh ca siu lm pht l vo nm 1913, tc l ngay trc khi chin tranh th gii n ra, mt USD c gi tr tng ng vi 4 mark c, nhng ch 10 nm sau, mt USD i c ti 4 t mark. Vo thi , bo ch ng ti nhng tranh nh bim ha v vn ny: ngi ta v cnh mt ngi y mt xe tin n ch ch mua mt chai sa, hay mt bc tranh khc cho thy ngy ng mark c c dng lm giy dn tng hoc dng nh mt loi nhin liu. Lm pht c tnh nh th no? Lm pht c o lng bng cch theo di s thay i trong gi c ca mt lng ln cc hng ha v dch v trong mt nn kinh t (thng thng da trn d liu c thu thp bi cc t chc Nh nc, mc d cc lin on lao ng v cc tp ch kinh doanh cng lm vic ny). Cc gi c ca cc loi hng ha v dch v c t hp vi nhau a ra mt ch s gi c o mc gi c trung bnh, l mc gi trung bnh ca mt tp hp cc sn phm. T l lm pht l t l phn trm mc tng ca ch s ny. Khng tn ti mt php o chnh xc duy nht ch s lm pht, v gi tr ca ch s ny ph thuc vo t trng m ngi ta gn cho mi hng ha trong ch s, cng nh ph thuc vo phm vi khu vc kinh t m n c thc hin. Tuy nhin, thc o lm pht ph bin nht chnh l CPI - Ch s gi tiu dng (consumer price index) o gi c ca mt s lng ln cc loi hng ho v dch v khc nhau, bao gm thc phm, lng thc, chi tr cho cc dch v y t..., c mua bi "ngi tiu dng thng thng".

Nguyn nhn lm pht C rt nhiu nguyn nhn dn n tnh trng lm pht, trong "lm pht do cu ko" v "lm pht do chi ph y" c coi l hai th phm chnh. Cn i thu chi l iu khng th trnh khi khi xy ra lm pht - Lm pht do cu ko Nhiu ngi c trong tay mt khon tin ln v h sn sng chi tr cho mt hng ho hay dch v vi mc gi cao hn bnh thng. Khi nhu cu v mt mt hng tng ln s ko theo s tng ln v gi c ca mt hng . Gi c ca cc mt hng khc cng theo leo thang, dn n s tng gi ca hu ht cc loi hng ho trn th trng. Lm pht do s tng ln v cu c gi l lm pht do cu ko, ngha l cu v mt hng ho hay dch v ngy cng ko gi c ca hng ho hay dch v ln mc cao hn. Cc nh khoa hc m t tnh trng lm pht ny lqu nhiu tin ui theo qu t hng ho. - Lm pht do chi ph y Chi ph ca cc doanh nghip bao gm tin lng, gi c nguyn liu u vo, my mc, chi ph bo him cho cng nhn, thu... Khi gi c ca mt hoc vi yu t ny tng ln th tng chi ph sn xut ca cc x nghip chc chn cng tng ln. Cc x nghip v mun bo ton mc li nhun ca mnh s tng gi thnh sn phm. Mc gi chung ca ton th nn kinh t cng tng. - Lm pht do c cu Ngnh kinh doanh c hiu qu tng tin cng danh ngha cho ngi lao ng. Ngnh kinh doanh khng hiu qu, v th, khng th khng tng tin cng cho ngi lao ng trong ngnh mnh. Nhng m bo mc li nhun, ngnh kinh doanh km hiu qu s tng gi thnh sn phm. Lm pht ny sinh t . - Lm pht do cu thay i Gi d lng cu v mt mt hng gim i, trong khi lng cu v mt mt hng khc li tng ln. Nu th trng c ngi cung cp c quyn v gi c c tnh cht cng nhc pha di (ch c th tng m khng th gim), th mt hng m lng cu gim vn khng gim gi. Trong khi mt hng c lng cu tng th li tng gi. Kt qu l mc gi chung tng ln, dn n lm pht. - Lm pht do xut khu Xut khu tng dn ti tng cu tng cao hn tng cung, hoc sn phm c huy ng cho xut khu khin lng cung sn phm cho th trng trong nc gim khin tng cung thp hn tng cu. Lm pht ny sinh do tng cung v tng cu mt cn bng. - Lm pht do nhp khu Khi gi hng ho nhp khu tng th gi bn sn phm trong nc cng tng. Lm pht hnh thnh khi mc gi chung b gi nhp khu i ln.

Khi lm pht xy ra, gi tr ca ng tin st gim - Lm pht tin t Cung tin tng (chng hn do ngn hng trung ng mua ngoi t vo gi cho ng tin trong nc khi mt gi so vi ngoi t; hay chng hn do ngn hng trung ng mua cng tri theo yu cu ca nh nc) khin cho lng tin trong lu thng tng ln l nguyn nhn gy ra lm pht. Ai l nn nhn ca lm pht? Khi lm pht xy ra th hu ht mi thnh phn ca nn kinh t u tr thnh nn nhn ca lm pht, bi nhn mt cch tng th th mi ngi u l ngi tiu dng. Tuy nhin, 3 thnh phn chu nhiu thit thi nht l: - Ngi v hu: Lng hu l mt trong nhng hng ho n nh nht v gi c, thng ch c iu chnh tng ln i cht sau khi gi c hng ho tng ln gp nhiu ln. - Nhng ngi gi tin tit kim: Hn nhin s mt gi ca ng tin khin cho nhng ngi tch tr tin mt ni chung v nhng ngi gi tin tit kim nh mt ca ci nhanh nht. - Nhng ngi cho vay n: Khon n trc y c th mua c mt mn hng nht nh th nay ch c th mua c nhng mn hng c gi tr thp hn. Vy ai l ngi c hng li? C l khi ng tin mt gi dn th ngi sung sng nht chnh l nhng con n v nay khon n h phi tr c v nh gnh hn. - Nhng ngi thuc din ngho trong x hi (thu nhp di 1USD/ngy): y l nhng ngi chu hu qu nng n nht ca lm pht khi s tin t i ca h gi y khng cho 1 ba n gia nh. Tuy nhin lm pht mc va phi cng c ci li, l n gp phn phn phi li thu nhp trong x hi, gia nhng ngi tha tin v nhng ngi c hng ho cn thanh l. Sau khi lm pht kt thc th tin s phn phi u hn, t trng hp ngi ny w nhiu tin cn ngi kia w nhiu hng nhng li thiu vn. T nm 1992 nh hng xu ca trng phi "lm pht gi c" c cnh bo trn mt s phng tin thng tin i chng. Cho nn VN ta khng cn b lm pht cao hn cc nc, cn phn tch nhng sai lm ca trng phi "lm pht gi c" khng cn tnh trng phi hp khng ng b: Ngn hng nh nc theo trng phi lm pht tin t ni lm pht c bn ch c 5%, cn B Ti chnh li c theo trng phi "lm pht gi c" trch ngn sch 10.000 t nm 2004 v d kin 17.000 t cho nm 2005hi vng gi c gi du tng ln t th trng th gii. Thc ra B Ti chnh cng ch c li g v khi hc i hc, cun sch kinh t hc ca Samuelson c dng ph bin trong ging dy. Thc t gi du vn tng t 50 USD/thng nm ln 70 USD nh hin nay chng t gi ng gi du ch l o tng v nh th l khng chp nhn mt bng gi mi do cn sc gi du la to ra. Gi du tng l do cung nh hn cu v du la. B hng ni tin ca

ngn sch tr gi nh vy ch khc g bt chp quy lut th trng; cng nh khng chp nhn thin nhin ch ban tng cho tri t nhng m du c hn v ang b khai thc cn kit dn. V th cc sai lm ca trng phi "lm pht gi c" nh sau: Nhm ln cuc khng hong nguyn nhin liu truyn thng vi lm pht, gi l lm pht chi ph y. Samuelson nhm ln hai cn sc du la ny vi lm pht v gi l lm pht chi ph y vi nh ngha: "Lm pht xy ra do chi ph tng ln trong nhng giai on tht nghip cao v mc huy ng ngun lc yu t c gi l lm pht chi ph y Nu nguyn nhn ca lm pht tin t l do cung tin t ln hn nhu culu thng hng ho v dch v th nguyn nhn ca lm pht chi ph y l do chi ph tng ln. Tt nhin phng thuc c tr cho loi "lm pht chi ph y" phi l h chi ph. Samuelson khng tm gii php h chi ph v khng vit mt dng no chng minh l tht cht tin t v nng li sut ti 20% c th h chi ph thay cho DN. Bn cnh , nhm ln gi c tng l hu qu ca lm pht thnh nguyn nhn gy lm pht dn ti sai lm cho rng c c lm pht vng. Vi quan nim c gi c chung tng ln l lm pht nh vy ch khc g o ln lut nhn qu. Ngoi ra, Samuelson cn ln ln kinh t vi tin t trong nh ngha v lm pht cu ko. Theo nh ngha: "Lm pht cu ko din ra khi tng cu tng nhanh hn tim nng sn xut ca mt nc, ko gi tng ln lm cn bng tng cung v tng cu" , phn nh quan h kinh t tng cu ln hn tng cung. Samuelson nhm ln tng cu ln hn tng cung, hin tng kinh t, vi cung tin t ln hn cu tin t, l hin tng tin t. V gi l "lm pht" nn Samuelson yn ch l dng cc cng c ca chnh sch tin t s ha gii c mt cn i tng cung nh hn tng cu. Thy r nguyn nhn thc ca lm pht cao (9,5%) ca VN, vic tm ra phng thuc ngn chn n xut hin: l cn sa ngay cch tnh ch s gi c bng cch lai tr gi du v gi nng sn nhy cm vi thin tai ra khi ch s gi c. Nu VN sa ngay t cch tnh ch s gi nh cc nc ny th ch s gi c nm 2004 ch cn 5% nh Thng c Ngn hng Nh nc pht biu. c bit, s khng mt ca hng u c no dm nng gi ti 10% nh nm 2004 v mc lm pht ca ta s khng cao hn ln so vi cc nc ny. Rt mong nhng nh kinh t v qun l kinh t v m tng m tn Samuelson, vit bi tranh lun, bnh vc th Samuelson xem c bo cha c cho nhng sai lm nu trn Nguyn nhn gy ra tnh trng lm pht ch yu do Chnh ph in tin ra chi tiu b p vo phn thiu ht ca Ngn sch, va/hoc do Chnh ph in tin cho cc t chc kinh t khc vay u t sn xut, xy dng c bn, nhng Chnh ph khng c c vt i chng m bo gi tr gi tr ng tin. X hi bn hng ha cho Chnh ph v thu c tin nhng x hi li khng c hng ha khc mua, do Chnh ph khng c c vt i chng tng ng m bo gi tr nhng ng tin , v vy to p lc gy ra s mt cn i Tin- Hng trong nn kinh t, gy ra lm pht. Cho n nay, lm pht vn l vn kinh t v m hng u cua Vit Nam, lam phat vn la vn ln ma th gii nay vn cha giai quyt c. Nu bac c quan tm v lm pht v gi ly gi tr ng Vit Nam, bac c th tham kho thm tai a ch: http://nguyencaodung.wordpress.com/2010/02/04/ch%C6%B0%C6%A1ng-1-nguyen-

nhan-gay-ra-l%E1%BA%A1m-phat/ mt gii php mi cho vn lm pht. mt giai phap hay va giai quyt trit bai toan lam phat. Cho n nay, ti Vit Nam cng nh cc nc khc trn th gii, lm pht vn l mi e da thng xuyn i vi s pht trin ca nn kinh t. Lm pht lm cuc sng mi ngi thm phn lo u suy ngh i ph, lm gim cht lng cuc sng ca nhng ngi thu nhp thp, nh hng n tt c mi ngi trong x hi. nh hng lm pht s lm gim sc mua ca ngi ngho v lm tng bt bnh ng v thu nhp, lm chng li cc mi quan h kinh t mua bn, nh hng tiu cc n tng trng ca nn kinh t. Nguyn nhn gy ra tnh trng lm pht ch yu do Chnh ph in tin ra chi tiu b p vo phn thiu ht ca Ngn sch, va/hoc do Chnh ph in tin cho cc t chc kinh t khc vay u t sn xut, xy dng c bn, nhng Chnh ph khng c c vt i chng m bo gi tr gi tr ng tin. X hi bn hng ha cho Chnh ph v thu c tin nhng x hi li khng c hng ha khc mua, do Chnh ph khng c c vt i chng tng ng m bo gi tr nhng ng tin , v vy to p lc gy ra s mt cn i Tin- Hng trong nn kinh t, gy ra lm pht. Gii quyt vn lm pht bng cch a tin vo lu thng trc tip nh vo cc doanh nghip thng mi lun tn trng c nguyn tc: Tin ch c a vo lu thng khi trong x hi c c vt t, hng ha lm vt i chng; v khi vt t, hng ha , vt i chng khng cn, c bn i tiu th, th tin t trong lu thng phi c thu v. V vy chng ta s vn lun c c s cn i TinHng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, lm pht mc nhin s c loi tr. Chng ta s thot khi vng xoy cung tin- lm pht- suy thoi. Gi tr ng tin quc gia s lun c gi vng v n nh. 1.2. V sao c lm pht Xt trong nn kinh t sn xut hng ho, sn xut p ng nhu cu tiu dng cho ton x hi. Ta phn chia nn kinh t thnh 4 khu vc sn xut: khu vc 1 sn xut t liu sn xut (TLSX), khu vc 2 sn xut nguyn vt liu, khu vc 3 sn xut nhin liu, v khu vc 4 sn xut t liu tiu dng (TLTD). Ta gi: C : Tng gi tr TLSX sn xut c trong 1 thi k. Ng : Tng gi tr nguyn vt liu sn xut c trong 1 thi k. Nl : Tng gi tr nhin liu sn xut c trong 1 thi k. P : Tng gi tr TLTD sn xut c trong 1 thi k. V : Tng thu nhp bng tin ca ngi lao ng v li nhun thu c ca DN trong 1 thi k Khu vc 1: S hot ng sn xut trong ngnh sn xut TLSX vi s tham gia ca my

mc thit b (C1), nguyn vt liu (Ng1), nhin liu (Nl1), sc lao ng v s hp tc ca con ngi trong cc doanh nghip (V1) to ra TLSX (C) dng cho ton x hi. V mt gi tr, ta c th din t bng cng thc ton hc sau: C1 + Ng1 + Nl1 + V1 = C (1) Khu vc 2: S hot ng sn xut trong ngnh sn xut nguyn vt liu vi s tham gia ca my mc thit b (C2), nguyn vt liu (Ng2), nhin liu (Nl2), sc lao ng v s hp tc ca con ngi trong cc doanh nghip (V2) to ra nguyn vt liu (Ng) dng cho ton x hi. V mt gi tr, ta c th din t bng cng thc ton hc sau: C2 + Ng2 + Nl2 + V2 = Ng (2) Khu vc 3: S hot ng sn xut trong ngnh sn xut nhin liu vi s tham gia ca my mc thit b (C3), nguyn vt liu (Ng3), nhin liu (Nl3), sc lao ng v s hp tc ca con ngi trong cc doanh nghip (V3) to ra nhin liu (Nl) dng cho ton x hi. V mt gi tr, ta c th din t bng cng thc ton hc sau: C3 + Ng3 + Nl3 + V3 = Nl (3) Khu vc 4: S hot ng sn xut trong ngnh sn xut TLTD vi s tham gia ca my mc thit b (C4), nguyn vt liu (Ng4), nhin liu (Nl4), sc lao ng v s hp tc ca con ngi trong cc doanh nghip (V4) to ra TLTD (P) dng cho ton x hi. V mt gi tr, ta c th din t bng cng thc ton hc sau: C4 + Ng4 + Nl4 + V4 = P (4) Vi sn xut p ng nhu cu cho ton x hi, ta c c: C1 + C2 + C3 + C4 = C (5) Ng1 + Ng2 + Ng3 +Ng4 = Ng (6) Nl1 + Nl2 + Nl3 + Nl4 = Nl (7) Cng : (1)+ (2)+ (3)+ (4) V do : (5), (6), (7) Ta rt ra c: V1 + V2 + V3 + V4 = P (8) Hay V = P (9) Vic phn chia nn kinh t thnh 4 khu vc sn xut nh trn ch vi mc ch lm n gin ho m hnh tnh ton, thc t ta c th phn chia nn kinh t thnh nhiu hn 4 khu vc trn, nhng cui cng chng ta vn c c : V = P (9) Tc l Tng thu nhp bng tin ca ngi lao ng v li nhun thu c ca doanh

nghip trong 1 thi k lun bng vi Tng gi tr t liu tiu dng sn xut c trong thi k . iu ny chng minh l: Nu chng ta (ton x hi) sng v tiu xi bng thu nhp ca chnh mnh th chng ta (ton x hi) s lun c hng ho mua v gi c hng ho s khng b tng ln. Vic phn chia nn kinh t thnh cc khu vc sn xut khc nhau ch mang tnh tng i. Nhn trn gc ton x hi th chng ta thy rng ton x hi sn xut ra l cho ton x hi tiu dng. By gi nu Chnh ph in thm mt khi lng tin (t) tiu xi v Chnh ph cng khng c k hoch thu hi khi lng tin (t) v, iu ny s lm cho tng qu thu nhp bng tin ca ton x hi tng ln v s l (V+t), nhng khi lng hng ho vn khng thay i, do s gy p lc lm cho gi c hng ho tng ln, gy ra lm pht. Tm li, 1- Nu chnh ph in tin ra chi tiu th lm pht xy ra l iu khng th trnh khi. 2- M rng hn: Ch nhng s tng trng tn dng do in tin ra cho vay tiu xi, xy dng c bn, mi gy ra lm pht, cn vic tng trng tn dng do in tin ra cho vay pht trin thng mi gip cho s trao i hng ha ca mi cho nhau c d dng v thun tin hn th khng gy ra lm pht. Vic tng trng tn dng thng qua cho cc doanh nghip thng mi vay thc hin vic mua bn do lun c c hng ha lm vt i chng lun m bo c s cn i Tin- Hng nn khng gy ra lm pht. Kt lun th 2 ny rt quan trng, n to nn s khc bit ln gia gii php chng lm pht ny vi cc gii php chng lm pht ca cc tc gi khc c xy dng trc . y chnh l im khi pht cho ton b gii php ca chng ti trong vic gii quyt vn lm pht 2.1- Nhng quan im xut pht: Hng nghin cu ca chng ti xut pht t nhng quan im sau : - D l tin vng hay tin giy th TIN vi gi tr danh ngha ca n c Chnh Ph xc nh v ghi trn mt ng tin; v hng ho vi gi tr thc t ca n c x hi xc nh v cng nhn, tin ch l vt trung gian gip cho s trao i sn phm ca mi ngi cho nhau trong x hi c d dng, nhanh chng v thun tin thng qua cc hot ng mua bn trn th trng. - Tin c a vo lu thng phi lun t c s cn i Tin- Hng trong qu trnh lu thng trong x hi khng gy ra lm pht. Tin ch l vt trung gian gip cho s trao i sn phm ca mi ngi cho nhau trong x hi thng qua cc hot ng mua bn trn th trng. C tin l phi c hng ho mua, khng c c trng hp c tin nhng khng c hng ho mua lm to p lc gy

ra tnh trng lm pht. V vy tin ch c a vo trong lu thng khi c c vt t hng ho lm vt i chng m bo gi tr cho mnh, v khi vt t hng ho khng cn, vt i chng c bn i, tiu th, th tin t trong lu thng phi c thu v. Hay ni cch khc, tin c a vo lu thng phi lun t c s cn i Tin- Hng trong qu trnh lu thng trong x hi khng gy ra tnh trng lm pht. - Tin c a vo lu thng cn phi nh vo cc doanh nghip thng mi (DNTM) lun t c s cn i Tin- Hng, khng gy ra lm pht. Cc DNTM l ni din ra cc hot ng mua, bn hng ha, l ni d tr hng ha cho ton x hi, khng phn bit l cc DNTM bn bun hay bn l. Cc DNTM l ni c chc nng d tr hng ha do ton x hi sn xut ra, l ni trung gian mi ngi trao i sn phm cho nhau trong x hi, l ni thc s nm c hng ho. V vy, vic a tin vo lu thng cn phi nh vo cc DNTM. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM s lun c c vt t hng ho m DNTM mua vo lm vt i chng m bo gi tr ng tin. Tin c a vo lu thng khi cc DNTM mua c hng ho v khi hng ho c bn i th tin t trong lu thng c thu v. V vy to c s cn i Tin- Hng, loi tr c lm pht. Trong cch thc gii quyt vn ca chng ti, u tin chng ti s a ra c mt phng n chun a tin vo lu thng sao cho lun to c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t khng gy ra lm pht. Sau cn c vo phng n chun tm c, chng ta s iu chnh a tnh trng Tin- Hng mt cn i hin nay tr v trng thi cn i theo phng n nu. To ra c s cn i Tin- Hng v lun gi vng c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, l quan im xuyn sut ton b gii php ca chng ti cho vn lm pht. Tin- Hng c cn i, mi quan h kinh t cn i quan trng nht ca nn kinh t c xc lp, lm pht s c loi tr v nn kinh t s nhanh chng pht trin nh bn thn n c th. 2.2- Phng n a: a tin vo lu thng nh vo cc DNTM n gin trong vic nhn nhn vn , chng ta gi thit rng trong x hi c c sn phm nhng cha c c tin t. Chng ta s a tin vo lu thng gip cho mi ngi trau i sn phm cho nhau c d dng, nhanh chng v thun tin. 2.2.1- Mc ch, yu cu: Mc ch : Tin c a vo lu thng lm vt trung gian gip cho s trao i sn phm ca mi ngi cho nhau c d dng, nhanh chng v thun tin nh vo cc hot ng mua bn trong x hi. Tin c a vo lu thng gip cho s hot ng v pht trin nn kinh t, khng gy ra lm pht. Yu cu :

Tin c a vo lu thng phi t c s cn i Tin- Hng: - Tin c a vo lu thng phi c vt t hng ha lm vt i chng lm vt bo m gi tr cho mnh. - Khi vt i chng khng cn, khi vt t hng ha c trao i tiu th th tin t trong lu thng phi c thu v. 2.2.2- i tng tin c a vo trong lu thng: Tin c a vo lu thng l gip cho s trao i sn phm ca mi ngi vi nhau trong x hi c d dng, nhanh chng v thun tin. V vy, i tng tin c a vo lu thng trong x hi l tt c cc loi sn phm c trong x hi, c em trao i v c kh nng trao i c (tiu th c) trn th trng. Tin ch c a vo lu thng khi c c hng ha trong x hi v hng ha c kh nng trao i c trn th trng, khng c in tin ra tiu xi, nu hng ho khng c kh nng trao i c trn th trng th cc DNTM khng c a tin vo lu thng. V sau , khi hng ha khng cn trong x hi, hng ha c tiu th, th tin t trong lu thng phi c thu v. Hay ni cch khc, cc DNTM ch c php s dng s tin c cung cp kinh doanh mua bn m thi, ngoi ra khng cn c php s dng cho bt c mc ch no khc. 2.2.3- Phng php a tin vo lu thng: Phng php a tin vo lu thng nh vo cc DNTM c tin hnh nh sau: - u tin tin uc in ra v cung cp cho cc DNTM. Cc DNTM s iu tit a tin vo lu thng thng qua hot ng kinh doanh mua v bn ca mnh. Ngn hng Trung ng (NHT) s in tin v cung cp cho ngn hng thng mi (NHTM), k NHTM s cung cp li cho cc DNTM di hnh thc cho vay. Cc DNTM s dng s tin vay ny vo mc ch kinh doanh mua bn qua a tin vo lu thng trong x hi, ngoi ra khng cn c s dng cho bt c mc ch no khc. Cc DNTM phi t chu trch nhim v hot ng kinh doanh mua bn ca mnh. Nu li th c hng v nu l th phi t b p vo bng thu nhp th hin bng tin ca mnh. NHT cng vi NHTM s qun l v kim sot vic a tin vo lu thng ca cc DNTM m bo cc DNTM s dng ng mc ch vn vay ca mnh. Cc trng hp cho vay phi m bo tr c n vay. - Sau tin t DNTM s c a vo lu thng nh vo cc hot ng mua hng ha ca cc DNTM. Cc DNTM cn phi tr tin ngay cho ngi bn sau khi nhn c hng. C nh vy mi p ng c y nhu cu tin t trong x hi, mi m bo khng b tnh trng thiu tin trong lu thng. Bng hnh ng tr tin cho ngi bn m tin t DNTM c a vo lu thng trong x hi.

Ta lun c c : Tng gi tr tin c a vo Tng gi tr vt t hng ha = (1) lu thng trong XH m DNTM mua vo

Vi gi tr hng ha

= gi bn hng ha ti chnh DNTM

Chnh lch gia gi bn v gi mua l thu nhp ca DNTM m cc c s san xut chp nhn nhng li cho cc DNTM cc DNTM chi tiu trong vic vn chuyn, d tr v bo qun hng ha. - K , tin t trong lu thng c thu v nh vo cc hot ng bn hng ha ca cc DNTM. Cc DNTM cn phi thu tin ngay ca ngi mua sau khi bn c hng, c nh vy mi m bo khng b tha tin trong lu thng. Bng hnh ng thu tin ca ngi mua m tin t trong lu thng c quay v cc DNTM. Ta lun c c : Tng gi tr tin t trong lu thng c thu v = Tng gi tr vt t hng ha (2) t DNTM c bn i

V t (1) v (2) ta lun c c : Tng gi tr tin (cn li) trong Tng gi tr VTHH hin c = lu thng (cn li) ti cc DNTM (3)

Hay ni cch khc, tin trong lu thng lun gi c s cn i vi hng ha c trn th trng (ti cc DNTM). - Tin t trong lu thng c thu v. Sau nu DNTM mua c hng ha th tin t DNTM li c tip tc a tr li vo lu thng. V sau nu DNTM bn c hng ho th tin t trong lu thng c thu v ti cc DNTM. Qu trnh a tin vo lu thng v thu tin t trong lu thng v c th thay phin nhau tip din to thnh dng chu chuyn ca tin t trong x hi v chng ta vn lun c c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, lm pht s c loi tr. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM. Theo , ngun tin kinh doanh thng mi khng cn phi ly t ngun thu nhp ca x hi m ch n gin in ra l c c. NHT s in tin v cung cp cho NHTM, NHTM s cung cp li theo nhu cu cho cc DNTM di hnh thc cho vay. D nhin vic cung cp tin cho cc DNTM cn phi c qun l v kim sot trnh trng hp li dng gy ra nhng nh hng khng tt cho nn kinh t. 2.2.4- Qun l v kim sot vic a tin vo lu thng: Vic a tin vo lu thng ca cc DNTM cn phi c qun l v kim sot ngn chn tnh trng cc DNTM li dng s tin c cung cp hoc li dng s vt

t hng ha mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi, lm cho mt phn tin c a vo lu thng khng c (hoc mt i) vt t hng ha lm vt i chng, gy ra s mt cn i Tin- Hng, to ra nhng iu kin cho lm pht xy ra. NHTM s qun l v kim sot vic a tin vo lu thng ca cc DNTM. Gi: To : T: DT : Q: Khi lng tin DNTM c NHTM cho vay kinh doanh mua bn Khi lng tin DNTM a vo v hin ang lu thng trong x hi Khi lng tin hin cn tn ti qu DNTM Gi tr khi lng vt t hng ha do DNTM mua vo v hin cn li ti DNTM

(Vi gi tr = gi bn ti chnh DNTM) a) Nu DNTM a tin vo lu thng lun c c vt t hng ho mua vo lm vt i chng, nu DNTM khng li dng s tin c cung cp v khng li dng s vt t hng ha mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi, th ta lun c c : Tng gi tr VTHH hin c ti DNTM hay Q Q + DT Q + DT >= >= >= >= Tng gi tr tin do DNTM a vo v hin ang lu (4a) thng trong XH T T + DT To (4b)

b) Nu DNTM li dng s tin c cung cp hoc li dng s vt t hng ha mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi, lm cho mt phn tin c a vo lu thng khng c c vt t hng ha lm vt i chng, th ta c : Tng gi tr VTHH hin c ti DNTM hay Q Q + DT Q + DT < < < < Tng gi tr tin do DNTM a vo v hin ang lu (5a) thng trong XH T T + DT To (5b)

Nh vy, vic qun l v kim sot cc DNTM a tin vo lu thng c tin hnh nh sau : Hng k v t xut theo yu cu, cc DNTM phi lp cc bo co sau gi cho NHTM :

- Bo co tr gi VTHH hin c ti DNTM theo gi bn (Bo co VTHH tn kho theo gi bn) Q - Bo co tin hin tn qu ti DNTM DT - Bo co tin DNTM c NHTM cho vay kinh doanh mua bn To D nhin, nhng bo co ny cn c nhng kim tra thc t bo m tnh chnh xc ca s liu v cn c nhng bin php c th i vi nhng trng hp khng trung thc. T nhng bo co trn: a)- Nu Q + DT >= To th chng t DNTM a tin vo lu thng c c vt t hng ha lm vt i chng. DNTM khng c li dng s tin c cung cp v cng khng c li dng s vt t hng ha mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi (t yu cu). b)- Nu Q + DT < To th chng t DNTM a tin vo lu thng khng c vt t hng ha lm vt i chng, khng m bo gi tr ng tin. DNTM li dng s tin c cung cp hoc li dng s vt t hng ha mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi. V vy cn phi c bin php i vi cc DNTM ny (Khng t yu cu). Qun l v kim sot vic a tin vo lu thng ca cc DNTM theo cch thc trn l khng c g kh khn i vi chng ta hin nay v hon ton c th thc hin c. * ** Do tc ng ca quy lut nng sut lao ng khng ngng tng ln m gi c hng ho ngy cng gim xung, v do tc ng ca quy lut cung-cu m gi c hng ho c th tng ln hay gim xung. Tuy nhin, nh vo s qun l v kim sot nh trn m tin c a vo lu thng s lun c iu ho vi s tng ln hay gim xung ca gi c hng ho, chng ta vn khng b tnh trng tha tin trong lu thng, lm pht vn khng xy ra. Gi s cc DNTM mua c hng ho v tin c a vo lu thng. Nu sau gi c hng ho tng ln th tin c a vo lu thng cng tng ln tng ng (do (4a)) v cc DNTM thu li. Nu gi c hng ho gim xung th tin c a vo lu thng cng s c gim xung tng ng (do (4a)), cc DNTM b thit v phi t b p vo bng thu nhp th hin bng tin ca mnh m bo c (4b) hoc (4a). Tnh trng tha tin trong lu thng vn khng xy ra, v vy lm pht s khng xy ra. Tm li, nh vo vic qun l v kim sot c vic a tin vo lu thng ca cc DNTM nh trn m tin c a vo lu thng lun cn i vi gi tr khi lng vt t hng ho c trn th trng. Tin c a vo lu thng lun c c vt t hng ho

lm vt i chng, lun bin i tng hoc gim tng ng vi s tng hoc gim khi lng vt t hng ho c trn th trng v lun bin i tng ng iu ho vi s ln xung ca gi c hng ho trn th trng (do b tc ng bi quy lut cung cu v quy lut nng sut lao ng khng ngng tng ln). V vy lm pht s c loi tr. 2.2.5- Dng chu chuyn ca tin t trong x hi: Dng chu chuyn ca tin t theo phng n ny c th c m t nh sau: u tin NHT s in tin v cung cp cho NHTM, k NHTM s dng s tin cung cp li cho cc DNTM di hnh thc cho vay. C c tin, cc DNTM s mua hng ca bt c ai c bn cho mnh. T tin c a vo lu thng v bt u lan ra khp x hi. Ton b sn phm do x hi sn xut ra u c bn cho cc DNTM, n to thnh tng qu sn xut, tiu dng v tch ly ca ton x hi. Cc DNTM s d tr v bo qun ton b nhng sn phm cn nhng ngi sn xut to ra sn phm s nhn c tin ca mnh do bn c sn phm. Khi DNTM bn c hng ha th hng ha t trong d tr c tiu th dn v tin t trong lu thng c thu v. Nhn c tin t cc DNTM sau khi bn c hng ha, l ngun tin cc doanh nghip chi tr lng cho nhng ngi lao ng, phn chia li thu nhp cho nhng ngi cng hp tc to ra sn phm, v tip tc chi tiu cho qu trnh ti sn xut k tip ca mnh. Nhn c tin t kt qu lao ng ca mnh, l ngun tin mi ngi chi tiu trong bt c lnh vc no m mnh mun, chi mua sm hng ha tiu dng cho nhu cu c nhn v gia nh, hoc u t cho sn xut, xy dng c bn, kinh doanh dch v, hoc chi tiu cho cc nhu cu dch v m mnh mun nh du lch, vui chi gii tr, tha mn cc nhu cu hin ti v chun b cho tng lai ca mnh. Nu h chi tiu trong lnh vc mua sm hng ha th tin t trong lu thng c thu v v tin c chun b cho dng chu chuyn k tip ca mnh thng qua cc hot ng mua bn khng ngng ca cc DNTM trong x hi. Nu h chi tiu trong lnh vc dch v th tin c tip tc lu thng trong x hi. V d h chi tiu trong bt c lnh vc no th chng ta vn lun c c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin. Tin n c cc thnh vin trong x hi. Nu tin c tiu xi trong lnh vc dch v hoc cc lnh vc khc (khng phi mua sm) th tin c tip tc lu thng trong x hi. Nu tin c dng mua sm vt t hng ha th tin s c quay v cc DNTM. Tin c thu v cc DNTM, n kt thc dng chu chuyn ca mnh trong x hi v chun b cho dng chu chuyn tip theo nh vo cc hot ng mua bn khng ngng ca cc DNTM 2.3- Xy dng m hnh h thng ngn hng qun l v kim sot vic a tin vo lu thng theo phng n a:

Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM a n s cn phi xy dng mt m hnh h thng ngn hng qun l v kim sot vic a tin vo lu thng ca cc DNTM. http://nguyencaodung.files.wordpress.com/2010/02/mohinh_nh2.jpg&http://nguyencaodu ng.files.wordpress.com/2010/02/mohinh_nh2.jpg H thng ngn hng c xy dng l h thng ngn hng 3 cp: - Cp I : l Ngn hng Trung ng (NHT), thc hin chc nng pht hnh tin cung cp tin t cho cc nhu cu hot ng giao dch, trao i, mua bn ca nn kinh t. NHT c quyn pht hnh, bao gm giy bc ngn hng, tin c v c bt t. NHT khng giao vic pht hnh bt t cho cc NHTM m NHT phi c quyn pht hnh thng nht kim sot tng khi lng tin c pht hnh a vo lu thng. Nguyn tc pht hnh : Ngn hng pht hnh tin khng trn c s d tr vng m pht hnh qua vic cho nn kinh t vay trn c s vt t hng ho hin c c trong nn kinh t. NHT pht hnh tin cn c vo nhu cu vay ca cc NHTM Khi lng tin c pht hnh ny s c NHT cung cp cho nn kinh t thng qua hot ng cung cp tn dng ca NHT cho cc NHTM. Khi lng tin c c l do pht hnh, do in ra m c c, v vy ngun tin NHT cho cc NHTM vay l khng hn ch p ng y nhu cu tin t cho s hot ng v pht trin ca nn kinh t. NHT s p ng y nhu cu vay ca cc NHTM. NHT ch c cho cc NHTM vay, khng c quyn cho bt c mt t chc kinh t hay c nhn no khc c vay. NHT phi m bo uc nguyn tc ny trong sut qu trnh hot ng ca mnh. NHT khng cn chc nng l ngn hng ca cc ngn hng trong vic l ngi cho vay cui cng i vi cc ngn hng. NHT ch to ra kh nng thanh ton cho nn kinh t thng qua vic cung cp tn dng cho NHTM, v ch ring NHTM mi c c c quyn ny nhm lun t c s cn i chung v Tin- Hng trong ton b nn kinh t. Cc ngn hng v t chc tn dng khc phi t to ra kh nng thanh ton cho chnh mnh. NHT khng th cung cp tn dng cho cc ngn hng v t chc tn dng ny c, v v vy NHT cng khng th cp tn dng cho Chnh ph, khng th ng tin cho ngn sch vay c, do phi m bo c s cn i chung v Tin- Hng trong ton b nn kinh t. - Cp II : l cc Ngn hng Thng mi (NHTM), c chc nng a tin (tin nhn c t NHT) vo lu thng trong x hi thng qua vic cho cc DNTM vay dng vo mc ch mua bn trong nc. NHTM ch uc quyn cho cc DNTM vay kinh doanh mua bn ni ia, ngoi ra khng c quyn cho bt c t chc kinh t hoc c nhn no khc uc vay, khng cho vay kinh doanh xut nhp khu, khng phc v cho ngoi thng. Ngun tin m NHTM c c hon ton l do vay t ngun tin pht hnh ca NHT, nn NHTM s cho cc DNTM vay y theo nhu cu ca cc DNTM m bo p ng c y nhu cu tin t cho s hot ng giao dch, trao i, mua bn ca nn kinh t.

Cc khon cho vay phi m bo tr c n vay v phi m bo s dng ng mc ch vn vay, ch c s dng cho mc ch mua bn trong nc, khng c s dng cho bt c mt mc ch no khc. NHTM s qun l v kim sot vic s dng nhng ng tin vay c ny ca cc DNTM theo phng n a c trnh by trn. - Cp III : l cc Ngn hng Tit kim v u t Pht trin (NHTK & TPT), v cc t chc tn dng khc ca nn kinh t. NHTK & TPT v cc t chc tn dng ny c chc nng thu ht tin c a vo lu thng (t cc DNTM), tp trung ngun tin tm thi cha s dng n ca x hi li cho vay u t pht trin sn xut, xy dng c bn, kinh doanh dch v, xut nhp khu, v cc hot ng khc ca nn kinh t (ngoi mc ch kinh doanh mua bn ni a). Ngun tin ny c a vo lu thng nh vo cc DNTM v vy s lun cn i vi khi lng vt t hng ho c trn th trng, s lun c c vt t hng ho c trn th trng (ti cc DNTM) lm vt m bo gi tr cho mnh, v vy sc mua ca ng tin lun c n nh, khng gy ra lm pht. Ngun vn m NHTK & TPT c c l do huy ng dc t trong x hi, khng c hng cc khon tn dng t NHT cng nh t NHTM. NHT tuyt i khng cp tn dng cho cc NHTK & TPT ny. NHTK & TPT c th c c ngun tin bng cch vay ln nhau hoc vay cc ngn hng nc ngoi. Chnh ph nu mun b p thiu ht ca Ngn sch th c th pht hnh cng tri, tri phiu, hoc vay vn t cc ngn hng tit kim v cc t chc tn dng trn. Chnh ph khng c quyn in tin ra chi tiu hoc vay tin t NHT hoc NHTM, v nu lm nh vy th s ph v s cn i chung v Tin- Hng ca nn kinh t v do s gy ra lm pht 2.4- Gii php mi cho tnh trng lm pht: Theo gii php ny, chng ta s chuyn i cch thc a tin vo lu thng t trc tip nh vo Chnh ph sang cch thc trc tip nh vo cc DNTM. Theo , Chnh ph s ngng vic a tin vo lu thng, v khi lng tin (T) do Chnh ph a vo lu thng trc y do khng c c vt bo m gi tr nn s c thu v. Sau vic a tin vo lu thng s c tip tc thc hin nh vo cc DNTM. V khng gy ra nhng nh hng ln n nn kinh t th khi lng tin (T) trn s c thu dn v sau . 1- Trc ht cn xy dng li chc nng, nhim v ca cc ngn hng theo m hnh h thng ngn hng a nu m bo cch thc a tin vo lu thng c trc tip nh vo cc DNTM. 2- NHT s in tin v cung cp cho NHTM, k NHTM s cung cp li cho cc DNTM di hnh thc cho vay v cc DNTM phi m bo tr c n vay. Sau cc DNTM s a tin vo lu thng thng qua cc hot ng mua bn ca mnh. 3- NHTM s qun l v kim sot vic a tin vo lu thng ca cc DNTM.

Hng k hoc t xut theo yu cu, cc DNTM phi np cho NHTM cc bo co sau: - Bo co tr gi VTHH hin c ti DNTM theo gi bn Q (Bo co vt t hng ho tn kho theo gi bn) - Bo co tin hin tn ti qu DNTM DT (K c cc loi tin gi ngn hng dng vo mc ch mua bn) - Bo co tin DNTM c cung cp a vo lu thng To D nhin cc bo co ny cn c nhng kim tra thc t v cn phi c nhng bin php c th i vi cc trng hp khng trung thc. T nhng bo co trn : Nu Q + DT >= To Chng t cc DNTM s dng s tin c cung cp cho mnh ng vo mc ch kinh doanh mua bn, khng s dng cho bt c mc ch no khc. DNTM a tin vo lu thng c c vt t hng ho m mnh mua vo lm vt i chng, to c s cn i Tin- Hng. DNTM khng c li dng s tin c cung cp v cng khng c li dng s vt t hng ho mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi (t yu cu). Nu Q + DT < To Chng t DNTM khng s dng ng s tin c cung cp cho mnh vo mc ch kinh doanh mua bn. DNTM a tin vo lu thng khng c vt t hng ho lm vt i chng m bo ga tr ng tin. DNTM li dng s tin c cung cp hoc li dng s vt t hng ho mua vo tiu xi hoc cho vay mn ba bi, lm mt phn tin c a vo lu thng khng c (hoc mt i) vt t hng ho lm vt i chng, gy ra s mt cn i Tin- Hng, to ra nhng iu kin cho lm pht ti din. V vy cn phi c bin php i vi cc DNTM ny (Khng t yu cu). trnh tnh trng s dng tin khng ng mc ch, trc ht NHTM s cho cc DNTM vay theo li sut hin c trn th trng. Sau nu cc DNTM tho mn c cc yu cu a ra trn th s c thng t 70- 90% li sut vay . Nu cc DNTM khng p ng c cc yu cu th s khng c thng li sut m cn b pht cnh co hoc khng cn c quyn vay NHTM na do vi phm nguyn tc a tin vo lu thng v e da n s bn vng ca s cn i chung v Tin- Hng trong ton b nn kinh t. 4- Song song vi vic a tin vo lu thng nh trn, B ti Chnh s thu khi lng tin (T) m trc y Chnh Ph a vo lu thng nhng khng c c vt i chng m bo gi tr v trit tiu i nguyn nhn gy ra lm pht, gp phn to ra s n nh cho nn kinh t. Khi lng tin (T) trn c thu v bng cch b p t ngn sch hoc mt khi lng

ti sn cng cng no c bn ra. Qu trnh ny s tin hnh trong mt khong thi gian tng i di khng gy ra nhng bin ng ln trong nn kinh t (5 nm, 10 nm,). Khi lng tin (T) thu c v, B Ti Chnh s np tr v NHT v tin sau s c a vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a nh trn. Khi lng tin (T) c thu v s trit tiu i nguyn nhn gy ra lm pht, gp phn to ra s n nh cho nn kinh t. Khi lng tin (T) c thu v , mi quan h cn i TinHng s c xc lp, lm pht s c loi tr. * ** Tuy nhin, vn c th c trng hp Chnh Ph khng c kh nng thu hi khi lng tin (T) trn v, do ngn sch qu eo hp v do Chnh Ph cng khng c c ti sn bn ra, th khi Chnh Ph vn cn phi a thm tin vo lu thng p ng cho nhu cu cn thm tin cho s hot ng pht trin nn kinh t. Trong trng hp ny chng ta s vn a thm tin vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n nh trn lin tc p ng c nhu cu tin t gip cho s pht trin nn kinh t v dn dn s trit tiu c lm pht. Tin vn c a thm vo lu thng nh vo cc DNTM nh trn. Lm pht vn cn xy ra, gi c hng ha vn cn tng ln, do khi lng tin (T) trn khng c vt i chng m bo gi tr cho mnh khng c thu v. Tin vn c lin tc a thm vo lu thng p ng cho nhu cu cn thm tin trong lu thng ca nn kinh t. Tin vn khng ngng c a thm vo lu thng nh vo cc DNTM nh trn cho n khi khi lng tin (T) trn l nh hn so vi tng khi lng tin c a thm vo lu thng th gi c s dn dn i vo th n nh, nh hng ca lm pht s ngy cng gim dn. Tin vn c a thm vo lu thng nh trn lin tuc p ng cho nhu cu cn thm tin lu thng trong nn kinh t. n khi no khi lng tin (T) trn l nh hn nhiu ln so vi tng khi lng tin c a thm vo lu thng th mi quan h Tin- Hng lc ny mi gn nh t c s cn bng, lm pht vn cn xy ra, gi c hng ho vn cn tng ln nhng mc nh, ngy cng nh dn v thc t chng ta c th xem nh lm pht c loi tr. V tin vn lin tc c a thm vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a nh trn lin tc p ng nhu cu cn tin cho s hot ng v pht trin nn kinh t. Cng vi thi gian, nh hng ca lm pht i vi nn kinh t v i vi tt c chng ta s khng cn. Tin s c s dng nh l vt trung gian gip cho s trao i sn phm ca mi ngi cho nhau trong x hi c d dng, nhanh chng v thun tin, gip cho s hot ng v pht trin nn kinh t ch n khng cn l nguyn nhn gy ra nhng ri lon trong nn kinh t, khng gy ra lm pht. CHNG 3: KT LUN Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a to ra c mt c

ch hon ton t ng, lun t iu chnh khi lng tin t trong lu thng tng gim tng ng vi s bin ng ln xung ca nn kinh t v vy s khng cn phi c s can thip no ca Chnh ph hay ca Ngn hng Trung ng trong vic iu tit thm hay rt bt khi lng tin lu thng trong x hi. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a lun to c mi quan h tin t- th trng tht tt p v ng nht, n loi tr c lm pht cng nh tnh trng thiu tin trong lu thng, v vy tnh trng sc mua ca ngi dn yu khng mua c hng ho s khng cn. Tnh trng ch l do thiu tin trong lu thng. Cn by gi, tt c cc sn phm do mi ngi sn xut ra u c bn cho cc DNTM v h s nhn ngay c tin, min rng sn phm c kh nng trao i c, tiu th c trn th trng. Ngi dn nhn ngay c tin t vic bn sn phm ca mnh, iu s to nn s gia tng tng cu trong nn kinh t, kch thch c sc mua ca ton x hi. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM, ngun tin Chnh Ph cng cc doanh nghip kinh doanh thng mi l v gii hn; v tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM, qua Chnh Ph kim sot c cc DNTM. V vy Chnh Ph s nm c cc ngun hng quan trng, kim sot c th trng, ngn chn c tnh trng u c tch tr, nng cao gi c hng ho gy ri lon th trng. T , trn th trng cung- cu s c p ng hi ho, vt t hng ho s c c mc d tr ph hp, gia sn xut v tiu dng s tm c ting ni chung tng thch, trnh c tnh trng khan him cng nh d tha hng ho. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM, iu s gip ngnh thng mi c c mt ngun vn lu ng gn nh khng hn ch kinh doanh thng mi. T s gip to lp c mt h thng mng li thng mi rng khp mi min t nc, to ra c s pht trin vt bc cho ngnh thng mi. Cc doanh nghip thng mi Vit nam s ln mnh khng ngng v s khng thua km cc cng ty thng mi hng u ca th gii ang v s u t ti Vit nam. Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a lun c c vt t hng ha lm vt bo m gi tr, v vy vng s khng cn gi vai tr quyt nh gi tr ng tin nh trc y. Vng ch cn l mt loi hng ha bnh thng nh nhng hng ha khc trong x hi, cn gi tr ng tin l do tnh n nh ca mi quan h cn i Tin- Hng quyt nh, n ty thuc vo vic tin c a vo lu thng c c vt t hng ha lm vt bo m hay khng. Cc nc trn th gii cha nc no trit tiu c lm pht, ngay c cc nc tin tin nh Anh, Php, M, Trung Quc, cng u nh th. H phi chp nhn chu mt s tn tht tng ng 4% tng sn phm quc dn gim c 1% lm pht, nhng lm pht vn ti din i ti din li nhiu ln m khng th no trit tiu c n. Cn by gi chng ta khng cn mt s tn km nh th na, chng ta ch cn vn dng cn i Tin- Hng v cch thc a tin vo lu thng nh vo cc DNTM theo phng n a c thc hin, lm pht s c loi tr. To ra c s cn i Tin- Hng, gii php ny s gip cho Chnh ph Vit Nam cng nh Chnh ph cc nc khc trn th gii khng gy ra lm pht. Gi tr ng tin quc

gia c xy dng trn c s ni lc thc s ca nn kinh t, n khng ph thuc vo s bin ng tm l cng nh nim tin ca ngi dn trong x hi m mi ngi s mc nhin tha nhn tin tng vo ng tin quc gia ca mnh. Gi tr ca ng tin quc gia s lun c gi vng, n nh v s c mt gi tr vng chc khng thua km bt c ng tin no khc trn th gii. Thit lp c s cn i Tin- Hng v lun gi vng c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, gi tr ng tin quc gia s lun c n nh, gp phn ngn nga c cc cuc khng hong tin t. Mi ngi dn cc nc ai cng c th t ho v ng tin ca t nc mnh nh t ho v l c ca t quc mnh. Thit lp c s cn i Tin- Hng v lun gi vng c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, iu s gip cho cc nc dn dn i n thng nht cng chung s dng mt loi tin t duy nht trn th gii. Cc nc s trao i hng ho, dch v cho nhau c d dng, nhanh chng v thun tin hn trong mt th gii ton cu ho. Vi vic a tin vo lu thng trc tip nh vo cc doanh nghip thng mi, chng ta s khng cn bn tm n vic lm pht hay suy thoi, chng cn bn tm n vic tha tin hay thiu tin trong lu thng, chnh ph v ngn hng trung ng chng cn phi canh cnh ni lo lng rt bt tin hay a thm tin vo lu thng, chng cn phi bn tm tng li sut hay gim li sut, ht bt tin t lu thng v hay a thm tin vo lu thng chng lm pht hay kch cu chng suy thoi kinh t, Tin c a vo lu thng nh vo cc DNTM lun to ra c s cn i Tin- Hng trong nn kinh t lun vn ng v pht trin, s vng quay ca ng tin s khng cn b l thuc vo tm l ca ngi tiu dng, s thiu tin trong lu thng s khng xy ra. S cn i Tin- Hng s lun c thit lp, trong x hi s lun c c tin mua hng ho m x hi sn xut c. S dn hng ho, nh n sn xut suy thoi kinh t s khng xy ra. Vng xoy theo chu k tng trng v suy thoi, lm pht v suy thoi s khng cn xy ra na, nn kinh t s pht trin n nh v bn vngHin tng lm pht l cn bnh c hu ca mi nn kinh t ang c tc tng trng dng, khc phc hin tng ny, trc ht ta phi phn tch c nhng nguyn nhn trc tip v gin tip gy ra n. Bi v, lm pht lun lun l kt qu ca s tc ng tng hp ca cc yu t kinh t khc nhau, v thng th rt kh nhn ra u l nguyn nhn ch yu, nn vic chng lm pht thng gp nhiu kh khn. T s phn tch ng n ny, ta mi c th ra cc gii php qun l, s dng cc cng c iu tit v m (bao gm: chnh sch ti kho, chnh sch tin t, chnh sch kinh t i ngoi, chnh sch thu nhp) phi hp thc hin mt cch ng b vi nhau nhm to ra mt tc ng tng hp kim ch lm pht mc va phi, to iu kin thun li cho nn kinh t pht trin mt cch bn vng. 1. Nguyn nhn gy ra lm pht: Gm cc nguyn nhn: lm pht do cu, lm pht do cung v lm pht do qun tnh. 1.1 Lm pht do cu: Lm pht do cu, cn c gi l lm pht cu ko (demand-pull inflation), xy ra khi tng cu tng trong khi tng cung khng i hoc tng cung tng chm hn tng cu.

C nhiu nguyn nhn lm tng tng cu: - Do tng chi tiu ca cc h gia nh v tng u t ca cc doanh nghip. Khi , c mt lng tin ln c tung ra mua hng ho v dch v gy ra s tha tin trong lu thng, dn n vic ng tin b mt gi. - Do tng cn cn thng mi, khin cho nc ngoi tng mua hng trong nc, cn ngi trong nc gim mua hng nc ngoi. - Do Chnh ph tng chi tiu hoc gim thu. Nu chnh ph tng chi tiu ca mnh dnh cho hng ho v dch v, lng tin m chnh ph chi mua hng ho v dch v s c a trc tip vo nn kinh t, lm tng tng cu. Nu Chnh ph gim thu hoc tng chi chuyn nhng th s lm tng thu nhp kh dng, t lm tng tiu dng ca h gia nh, tc l tng cu. Hin nay, nguyn nhn tng chi tiu ca Chnh ph l mt trong nhng nguyn nhn ch yu gy ra tnh trng lm pht cao. - Do vic kim sot lng cung tin ca ngn hng trung ng cn hn ch. Ngn hng trung ng khng kim sot c lng cung tin hp l, cung tin tng lm tng li sut, kch thch tng u t t nhn lm tng cu. 1.2 Lm pht do cung: Lm pht do cung, cn c gi l lm pht chi ph y (cost-push inflattion), xy ra khi chi ph sn xut gia tng hoc nng lc sn xut ca quc gia b gim st, trong c hai trng hp u to ra p lc tng gi. Chi ph sn xut tng c th do cc nguyn nhn sau: do gia tng tin lng danh ngha, tng gi nguyn-nhin-vt liu,... Do chi ph sn xut tng nn doanh nghip buc phi tng gi sn phm nhm bo m li nhun, cui cng, th trng cn bng ti mc gi cao hn ban u. Nng lc sn xut ca quc gia gim c th do cc nguyn nhn nh: gim st ngun nhn lc, do s gia tng t l tht nghip t nhin, do s bin ng chnh tr, chin tranh, thin tai,... Do nng lc sn xut suy gim nn kh nng p ng nhu cu gim, gy khan him hng ho v tng gi c. C hai trng hp nu trn tuy c c ch tc ng khc nhau nhng cng c mt kt qu sau cng: nn kinh t va b lm pht va gim sn lng. 1.3 Lm pht do qun tnh: Lm pht do qun tnh (inertial inflation) hay lm pht d kin (expected inflation) l t l lm pht hin ti m mi ngi d kin n s tip tc trong tng lai. T l ny c a vo cc hp ng kinh t, cc k hoch hay cc loi tho thun khc. V, chnh v mi ngi u a t l lm pht d kin ny vo mi hot ng ca mnh nn cui cng n tr thnh hin thc. Mt v d c th ca hin tng lm pht do qun tnh l khi nn kinh t b lm pht cao, mi ngi c xu hng ch gi li mt lng tin mt ti thiu chi tiu hng ngy, h em tin i ly cc ng tin mnh khc, vng hay cc loi hng ho tch tr gi tr, lm tng lng tin lu thng trn th trng, cng lm ng tin mt gi v tng lm pht. 2. Lin h nhng nguyn nhn ca lm pht trong nn kinh t Vit Nam: 2.1. Do pht trin kinh t nhanh nhng cha bn vng v km hiu qu: Trong nhng nm gn y, nn kinh t Vit Nam tng trng vi tc kh nhanh, khong t 7% n trn 8%, nhng cht lng tng trng cn km. Hin nay, nn kinh t Vit Nam pht trin ch yu l theo chiu rng, tc l tng cng khai thc ti nguyn, u t m rng qui m sn xut nhm tng sn lng, cha thc hin c tng sn lng da trn nng cao trnh sn xut. Chi tiu ca Chnh ph cn cao, trong mt phn khng nh l u t km hiu qu, tht thot do tham , tham nhng, tin chi ra nhng khng thu li c hng ho, dn n vic ngun cung tin qu ln, gy lm pht. Trnh qun l sn xut ca mt b phn ln doanh nghip Vit Nam cn thp km, cha tn dng c nguyn-nhin-vt liu, gy tht thot ln trong qu trnh sn xut, y gi thnh sn phm ln cao hn. V vy, khi gi cc yu t u vo ca sn xut tng ln li cng lm gi c cao hn, gy lm pht nhanh. 2.2 Do nh hng tnh hnh kinh t th gii:

Lm pht ca Vit Nam tng cao cn do s nh hng ca nn kinh t th gii. Bi v hin nay vit Nam hi nhp su vo nn kinh t ton cu trong xu hng ton cu ho, v vy khi cc nn kinh t ln gp trc trc th nh hng nhiu n kinh t Vit Nam. Tnh hnh gi c nguyn liu tr gii ang nng ln vi vic gi xng du tng vi tc chng mt, c lc gi mt thng du th c gi gn chm ngng 100USD, gy ra rt nhiu kh khn cho kinh t Vit Nam. Nht l trong tnh hnh lng ph nhin liu trong sn xut Vit Nam cn rt cao, ph thuc mnh vo nhin liu c ngun gc t du m, cha c cc ngun nhin liu thay th nh nng lng mt tri, sc gi, nng lng thu triu, nng lng ht nhn,... th vic gi du tng nhanh s bt u cho cn bo gi c, to iu kin cho lm pht theo qun tnh. V lu v di c th trit tiu kh nng tng trng kinh t. 2.3. Do chnh sch tin t km hiu qu: Cc chnh sch tin t ca ngn hng trung ng cn km pht huy hiu qu. Cung ng lng tin qui c vt qu mc m nn kinh t i hi. Chnh sch tin t m rng c thc hin trong thi gian di, khin lng cung tin tng cao, lm ng tin b mt gi, gy lm pht. Theo TS L Xun Ngha (V trng V Chin lc, Ngn hng Nh nc Vit Nam), th nguyn nhn trc tip ca lm pht trong thi gian gn y l do tng lng tin trong lu thng, c bit l do tnh hnh tha USD trong th trng tin t Vit Nam thi gian gn y, khin ngn hng nh nc phi dng mt lng tin VN ln mua vo d tr lng USD tha ra, mt lng tin mt ln c a vo lu thng gy tng cung tin. C th, ch tnh ring 6 thng u nm 2007, ngn hng nh nc "bm" ra lu thng 112.000 t ng mua vo 7 t USD. y l mt con s khng nh to p lc tng tin trong lu thng. 3. Cc phng php chng lm pht trong tnh hnh hin ti Vit Nam: D lm pht l do nguyn nhn no gy ra th nguyn tc hnh ng chung chng lm pht vn l gim lng cung tin. Chnh ph c th kim ch lm pht bng cc cng c qun l kinh t v m. Di y, cc phng php chng lm pht s c trnh by theo tng nguyn nhn tng ng nu trn. 3.1 Chng lm pht bng cch gim cu: C th gim cu bng cc chnh sch ti kho thu hp, chnh sch tin t thu hp v chnh sch thu nhp. 3.1.1 Chnh sch ti kho thu hp: C hai cch thc p dng chnh sch ti kho thu hp l gim tiu dng chnh ph hoc tng thu trc thu. -Nu p dng cch gim tiu dng ca Chnh ph th s trc tip nh hng n tng cu v hng ho v dch v. -Nu p dng cch tng thu trc thu th s lm gim thu nhp kh dng, gin tip lm gim tiu dng v kt qu l gim tng cu. Vit Nam, hin nay, Chnh ph ang p dng chnh sch gim tiu dng ca Chnh ph thng qua vic tht cht ngun vn u t, nhm m bo ch u t vo nhng d n mi nhn chc chn em li hiu qu kinh t cao. Tuy nhin, bin php ny cn cha pht huy tc dng c th v cng tc xy dng, kim nh v thc hin cc d n u t cn km, xy ra nhiu tiu cc gy tht thot ln. Cn v chnh sch tng thu, Chnh ph Vit Nam khng p dng v s gy nh hng ln n i sng nhn dn trong tnh hnh gi c leo thang. Ngc li, Chnh ph li lin tc tng lng ti thiu tng thu nhp danh ngha cho dn chng, y l mt hnh thc b p li lng thu nhp mt i do s trt gi ca ng tin. Tuy nhin, hn ch ca n l cng lm tng lng cung tin trong nn kinh t, thc y lm pht tng cao hn. 3.1.2 Chnh sch tin t thu hp: Thc hin cc bin php nhm gim lng cung tin nh: bn cc loi giy t c gi, tng t l d tr bt buc, tng t sut chit khu. Khi Chnh ph bn cc loi giy t c gi nh tri phiu Chnh ph th mt lng tin

trn th trng c rt v, lm gim lng cung tin, qua lm gim tiu dng v u t, hn ch lm pht. Khi ngn hng trung ng tng t l d tr bt buc hoc tng t sut chit khu s lm gim lng cung tin trong cc ngn hng trung gian, t lm gim u t v hn ch lm pht. Hin nay, Vit Nam ang p dng cc bin php trn nhm kim ch lm pht, tuy nhin, tc dng thc t ca cc chnh sch ny cn cha r rt. Tin s L ng Doanh nu ln kin ca ng v vic Chnh ph chng lm pht bng cch bn tri phiu Chnh ph: Ti rt e ngi vic chng lm pht bng pht hnh tri phiu Chnh ph. V nh vy tin lu thng c Nh nc ht v nhng li vo cc d n, cc doanh nghip nh nc rt lu thu hi vn v km hiu qu. n khi thua l, Nh nc li phi mc tin ra vo nhng d n . V nh vy, lm pht ch b ngn chm li ri chuyn sang vng xoy sau m thi.. Thc t cng cho thy r qua cc nm m Chnh ph p dng bin php ny, lm pht vn cha c kim ch tt. Hn na, vic bn tri phiu Chnh ph li bin ngn hng nh nc tr thnh con n ca cc ngn hng trung gian v phi tr li. Ngn hng trung ng cng thc hin bin php tng t l d tr bt buc v tng li sut tin gi tit kim thu hi mt phn tin ang lu thng. Tuy nhin, nu p dng cc chnh sch ny mt cch cng nhc c th lm nh hng xu n sn xut v xut khu, c th lm gim ng k tc tng trng. 3.1.3 Chnh sch thu nhp: L mt chnh sch kim sot kinh t bng cc phng php kim sot c on i vi lng v gi kim ch lm pht. Tuy nhin, do cc bin php ny khng ph hp vi nn kinh t th trng nn ngy nay Chnh ph cc nc rt t khi s dng bin php ny. Vit Nam, vo nhng nm gia thp k 80 ca th k XX tng phi gnh chu mt bi hc au n khi p dng chnh sch thu nhp. l vic Chnh ph p dng chnh sch gi-lng-tin mt cch duy ch, phi khoa hc lm nn kinh t thm tr tr v t l lm pht tng ln chng mt t hai con s ln n trn 700%, gy mt cuc khng hong kinh t nghim trng. Ngy nay, chnh sch ny khng cn c s dng chng lm pht nc ta na. 3.2 Chng lm pht bng cch tc ng ln cung: C th chng lm pht thng qua vic tc ng ln cung theo hai hng: ct gim chi ph sn xut v gia tng nng lc sn xut trn c s nng cao hiu qu sn xut. 3.2.1 Phng php ct gim chi ph sn xut: Thc hin phng php ny tc l tm mi cch kh d nhm gim chi ph b ra cho cc yu t u vo nhm h gi thnh sn phm. V d nh: ct gim s lao ng, s dng mt cch tit kim v c hiu qu nguyn-nhin-vt liu dng trong sn xut,... Gi c th trng gim xung s kim ch c hiu qu lm pht. 3.2.2 Phng php gia tng nng lc sn xut trn c s nng cao hiu qu sn xut: Thc hin phng php ny tc l tin hnh u t nng cao khoa hc cng ngh ng dng trong sn xut, nng cao hiu qu qun l sn xut, nhm tng sn lng sn phm trong khi khng lm tng gi thnh sn phm. C hai phng php ny u ang c ngha ht sc quan trng trong cc bin php kim ch lm pht nc ta hin nay. Nht l trong iu kin gi xng du trn th trng th gii tng cao nhng t chc cc nc xut khu du m (OPEC) quyt nh khng tng sn lng, lm gi ca hu ht cc yu t u vo u tng. Qua phn tch thnh cng ca cc nc trong lnh vc ny, tin s L ng Doanh ni: Gi du th gii ln nhng cc quc gia c nhu cu nng lng ln hn chng ta nhiu m h khng qu sc. Trung Quc lm pht cng ch 5,4%, Singapore ch 3%. Cc quc gia c th bnh thn v nng lng ca h khng qu ph thuc vo du. Trong c cu nng lng c in ht nhn, thy in, gi, nng lng mt tri, kh Hiu qu s dng nng lng ca h rt cao. ng ni tip: Chng hn

mt chic t ti ca Nht s dng 26 ngy/thng, cn VN ch c 18 ngy. Chic xe Nht dng 22 gi/ngy nhng VN l 8 gi. Xe ca h chy hai chiu (c i v v u ch hng) nhng xe ca VN c bn l chy mt chiu. Bn cnh trnh sn xut th thc s dng nng lng cng c ngi dn mt s nc cao. Trong khi , Vit Nam th: Gi xng du phi m nh vy nhng dng nh thc s dng tit kim, hiu qu ngi dn, doanh nghip v cc c quan nh nc gn nh khng c. Hin nay, s tht thot, lng ph trong qu trnh sn xut nc ta cn cao, y gi thnh sn phm ln cao, lm tng tc lm pht. Trc mt, chng ta cn xy dng mt chin lc cho ton nn kinh t, pht ng ton x hi, ci cch su rng, ton din trong vic s dng hp l cc ngun nng lng, nguynnhin-vt liu phc v sn xut, nhm gim thiu chi ph sn xut, qua kim ch c hiu qu lm pht. Trnh khoa hc k thut ng dng vo sn xut ca ta ni chung cn hn ch, trnh qun l sn xut cn thp km, y cng l cc yu t tc ng y gi thnh sn phm ln cao. Ta cn nng cao hiu qu sn xut bng cch u t my mc trang thit b hin i, hc tp cch thc qun l mang li hiu qu cao t cc nc tin tin nh Hoa K v Nht Bn nng cao hiu qu sn xut. C thc hin c mt cch thnh cng hai gii php ny cng mt lc mi c th ti u ho nn sn xut, khin nn kinh t t chu tc ng ca lm pht hn. 3.3 Chng lm pht do qun tnh: S dng cc phng tin thng tin i chng, cc ng thi ca Chnh ph ng lc v ng mc nhm trn an cc thnh phn kinh t, lm cho h tin tng vo s pht trin bn vng ca nn kinh t, tin rng lm pht s c khng ch c hiu qu trong tng lai gn. Do , h loi b trong k hoch ca mnh cc yu t lin quan n tc lm pht cao, v s hn ch phn no c lm pht. Tt nhin, vic s dng bin php ny khng th l s la di nhn dn hay ch l nhng li ni sung, tuyn truyn n thun v cn c m phi da trn nhng thnh cng ca cng tc chng lm pht bng cch lm gim cu hay tc ng ln cung. 4. Tng kt: Hin tng lm pht l mt hin tng c nguyn nhn l s tc ng tng hp ca cc yu t cung, cu v xu hng tm l ca cc thnh phn kinh t. khc phc c hin tng ny, ta cn tin hnh nghin cu mt cch nghim tc rt ra c cc nguyn nhn trc tip v gin tip ca n, ly lm c s a ra cc chnh sch qun l v m thch hp v tin hnh thc hin da trn tnh hnh khch quan c th. Ti liu tham kho: - Gio trnh Kinh t v m, tin s Dng Tn Dip, nh xut bn thng k 2007. - Cc bi vit trn cc bo: Tui Tr, Thanh Nin, Thi bo kinh t Vit Nam, Lao ng, bo in t Vietnamnet, tp ch Tia Sng. - Ngun s liu t Tng cc thng k Vit Nam.

Trong my thp nin va qua, chu sn sinh ra nhiu php l kinh t khi cc quc gia chuyn t tnh trng chm tin v ngho kh thnh nhng th lc cnh tranh ton cu. C mt php l t c ch : lm th no khu vc ny tng trng nhanh m khng nh thc "con mnh th lm pht vn thng gm r" mi khi nn kinh t tr nn qu nng? T nm 2003 n nm 2007, cc nn kinh t chu , tr Nht Bn, c mc tng trng bnh qun hng nm l 8,1%, gp ba ln cc nn kinh t pht trin. Cng thi gian ny, mc lm pht bnh qun chu vn kh d chu: 3,5%. Hin nay, con mnh th quay li v chu c th b y vo thi k ri lon kinh t. Ngn hng u t Merrill Lynch tnh ra mc lm pht bnh qun ca khu vc ny trong thng 5/2008 gn 7%, do s tng gi du m v lng thc, cao hn rt nhiu so vi mc 2,5% hi thng 5/2007. mi l con s bnh qun. n hi thng 6, ch s lm

pht tnh theo nm l 11,6%, cao nht trong 13 nm qua. Cc nh hoch nh chnh sch, cc ngn hng trung ng ang cn nhc tng li sut v sit cht tn dng a lm pht vo tm kim sot. Nhng cc bin php ny s chn p u t v tiu dng - nhng yu t thc y tng trng - e da lm ngng tr pht trin nhanh v kh sun s ca chu . Glenn Maguire - kinh t gia v chu -Thi Bnh Dng ca Ngn hng Socit Gnrale Hng Kng, d bo mc tng GDP ca khu vc ng , tr Nht Bn v Trung Quc, s t 6,5% nm nay tt xung 5% nm ti - mc thp nht k t nm 2001. Theo ng Maguire, lm pht l nguy c ln nht cho s tng trng ca chu sau cuc khng hong ti chnh nm 1997. Mc tng trng chm kt hp vi lm pht tng nhanh y vic hoch nh chnh sch kinh t quc gia vo vng xoy y ri ro - nu chnh ph mt thng bng th nn kinh t s hng chu nhng kt qu xu, t c th tc ng n nhiu mt khc trong x hi. Lm pht gy phn n cho tng lp trung lu v n nhanh chng xa sch nhng thnh qu c nhn c c sau nhiu nm vt v. Lm pht c bit kinh khng i vi ngi ngho. Qu Nhi ng Lin hip quc UNICEF cnh bo s c thm 1,8 triu tr em n b suy dinh dng do gi lng thc cao v cc gia nh gim thc n; ti Philippines, nng dn khng c tin mua du chy my ko quay tr li cy ba bng tru b. trnh bt n, cc chnh ph khng th nhm mt p dng cc bin php khc nghit nhm kim ch lm pht. Nu phn ng qu mnh vi lm pht n mc th tiu lun s tng trng s c nguy c gy phn ng d di trong dn chng. D th no, cc nc ang pht trin cng cn y nhanh tng trng kinh t to vic lm v tng thu nhp cho phn ln dn c. mt khu vc ang ngy cng dn ch ha, c tri s khng ngn ngi bi chc chnh tr gia no khng em li iu tt lnh. Tuy vy, cc nh hoch nh chnh sch khng th b tay ngi nhn m phi i ph vi lm pht ngay t by gi, hy vng s nhanh chng a n vo tm kim sot v sau s tip tc khuyn khch tng trng trong tng lai gn. a s cc ngn hng trung ng chu bt u tng li sut. Thng trc, Ngn hng D tr n hai ln tng li sut c bn ln 8,5%, mc cao nht trong su nm qua; trong ba thng lin tip thng no Ngn hng trung ng Indonesia cng tng li sut. Kh khn nht l ch, p lc tng gi hng ha phn ln n t s tng gi du m v lng thc ton cu m cc chnh ph ring l gn nh khng kim sot c. Gi mt thng du hm nay cao gp nm ln nm 2003, gi go tng gp ba ch trong 5 thng u nm 2008. Marut Sengupta, trng b phn chnh sch ca Lin on Cng nghip n , nhn xt: Hin nay lm pht khng bt ngun t trong nc v dng nh chnh ph khng c nhiu cng c trong tay i ph vi n. V v vy, nhiu quan chc lng tng khng bit nn hnh x th no. Tt nhin lm pht khng phi l vn ring chu . Gn y Ch tch Ngn hng Th gii Robert Zoellick cnh bo rng, th gii ang i vo mt vng nguy him. ng ni s tng gi du m v lng thc l thm ha nhn to c kh nng o ngc nhanh chng nhng thnh tu t c trong by nm qua ca cng cuc xa i gim ngho. Du vy cho n nay cc nh ch quc t ch ni m khng lm cho nn cc

chnh ph chu vn phi n thng c m chin u vi lm pht. Cng c nhng du hiu ban u cho thy cc bin php chng lm pht ang mang li kt qu. Sau khi tng n im cao nht trong vng 12 nm vo thng Hai va qua, lm pht Trung Quc ang bt u gim. lm ngui nn kinh t qu nng v kim sot tng gi hng ha, chnh quyn Trung Quc p dng hng lot chnh sch, k c hn ch cho vay, a t nc tr li vi thi k kinh t ch huy. Nhng d n lc kim ch nh vy, tng trng ca Trung Quc vn khng c v g chm li. Ngn hng u t Lehman Brothers d bo mc tng GDP ca Trung Quc l 9% nm nay v 8% nm ti. Qing Wang, nh kinh t chnh v Trung Quc ca Ngn hng u t Morgan Stanley, nhn xt: Ti ngh h [Trung Quc] ang gi c s cn bng rt tinh t gia kim sot lm pht v h tr tng trng. Morgan Stanley d bo GDP ca Trung Quc tng 10% nm nay v 9,5% nm ti. Mc d lm pht trong ton khu vc c v s tip tc tng cao trong nhng thng ti, vn khng ai ngh ti mt thm ha kinh t. Chng ti khng tin rng chu s li ri vo mt cuc khng hong ti chnh, Pak Cyn Young, nh kinh t cao cp ca Ngn hng Pht trin chu ti Manila nhn nh. Cc nc chu c d tr ngoi t ln v h thng ngn hng tng i khe mnh nn c kh nng hp th nhng c sc t bn ngoi tt hn so vi thi k suy thoi khu vc 10 nm v trc. Ln ny, cc nh hoch nh chnh sch chu hc c bi hc v s cn thn hn, ng Young ni Sau cuc khng hong ti chnh chu nm 1997, Vit Nam 2 nm lin ri vo tnh trng gim pht l nm 2000 v 2001. Lm pht dn quay tr li t nm 2004 do cc chnh sch kch cu mnh m cng s leo thang ca gi nhiu mt hng trn th gii. Nm 2007, lm pht tng n 2 con s gy nn hoang mang cho ngi dn v c cc nh lnh o t nc. Lm pht thc s bng n v thc s gy nn nhng bt n v m vo nm 2008. Lm pht nh im vo thng 7 nm 2008 khi ln ti trn 30% (YoY). Kt thc nm 2008, lm pht li v cn 19.89%, y l mc cao nht trong vng 17 nm qua. Trong CPI ca lng thc tng cao nht v t 49.16%. Nhn li din bin lm pht nm 2008 c nhiu im ng lu . Thng 5/2008, CPI mt thng tng gn 4%, l thi im tng t bin ca gi lng thc (CPI lng thc tng 22.19%). Trc thng 3/2008 lm pht cng tng 3.56% so vi thng trc. Tnh trung bnh 6 thng u nm 2008 lm pht ln ti 2.86% cho mi thng. Cc chnh sch tht cht tin t ca NHNN, cc bin php km ch lm pht ca chnh ph ng thi t thng 9/2008 khng hong ti chnh t M bt u lan rng ra ton cu lm gi c nhiu mt hng gim mnh, nh lm pht k t thng 9 gim mnh so vi nhng thng trc . Lin tip 3 thng 10, 11 v 12/2008 CPI tng trng m. Nhng thng u nm 2009 lm pht khng cn l mt vn ng lo ngi. Trung bnh 7 thng u nm lm pht ch tng 0.45%/thng, so vi thng 12/2008 n thng 7/2009 lm pht ch tng 3.22%, trong lng thc thc phm gim 0.33%.

Ngun: TCTK Th tm nguyn nhn chnh ca lm pht

Tm hiu nguyn nhn chnh gy ra lm pht Vit Nam c th gip chng ta d bo v lm pht trong lng lai v c nhng chnh sch ng n nhm ngn chn tc hi ca lm pht n s pht trin kinh t. Nhng nguyn nhn gy ra lm pht Vit Nam khng nm ngoi khun kh l thuyt. Tuy nhin, nguyn nhn chnh gy nn lm pht cao Vit Nam c nhiu ngi nh gi l lm pht do cung tin v lm pht do chi ph y. Phn ny i phn tch v lm r hn v 2 nguyn nhn ny. Lm pht do chi ph y Vit Nam y l nguyn nhn d nhn thy i vi lm pht ca Vit Nam trong thi gian qua. Vi mt nn kinh t kh m, kim ngch nhp khu ln n 90% GDP (2008), s bin ng ca gi c trn th gii tc ng ngay n gi c trong nc. Nm 2007 v na u nm 2008, gi c ca hu ht cc mt hng trn th gii bin ng mnh, c bit l gi du th, lng thc, thc phm v cc nguyn liu trong sn xut cng nghip. S tng gi ca hu ht cc hng ha trong nc gp phn lm cho lm pht Vit Nam bng pht.

Tuy nhin, nguyn nhn do chi ph tng ln ca hu ht cc hng ha trn th gii khng th gii thch hon ton cho lm pht Vit Nam. Quan st bng sau chng ta thy cng chu mt s tng gi nh nhau nhng hu ht cc hng ha trn th gii u khng chu mc lm pht cao nh Vit Nam. Nh vy ngoi nguyn nhn do s tng gi ca cc hng ha (lm pht do chi ph y) nguyn nhn rt quan trng gy nn bng n lm pht Vit Nam chnh l lm pht do nguyn nhn cung tin. (Chu s tng gi ca hng ha trn th gii nh nhau nhng lm pht Vit Nam cao hn nhiu so vi cc quc gia khc) Lm pht do cung tin Vit Nam Trn y chng ta xt n yu t chi ph y d yu t ny khng gii thch c hon ton nguyn nhn gy ra lm pht Vit Nam. Trong thi gian qua, cung tin c mi ngi xem l nguyn nhn cn bn gy nn lm pht Vit Nam, sau y chng ta xem xt yu t ny. Sau khi chnh thc gia nhp WTO vo nm 2007, Vit Nam c cng ng quc t nh gi cao v tim nng pht trin. Vn u t nc ngoi vo Vit Nam tng ln nhanh chng. Nm 2007, vn u t trc tip (FDI) gii ngn ln ti 8 t USD, nm 2008 ln ti 11.7 t USD, chim gn 1/3 lng vn u t trong nn kinh t. Dng vn u t gin tip (FPI) cng tng ln nhanh chng, trong nm 2007 c tnh c trn 7 t USD t dng vn gin tip vo Vit Nam. Vn vin tr pht trin (ODA) hng nm Vit Nam nhn c khong 2 t USD (nm 2007 l 2 t USD, 2008 2.2 t USD). Kiu hi chuyn v Vit Nam hng nm t 5-7 t USD. Mc d, Vit Nam lun b thm ht thng mi cao nhng khon thm ht ny t hn cc dng tin chuyn vo Vit Nam dn n cn cn ti khon vng lai vn thng d. D tr ngoi t ca ngn hng thng mi lin tc tng cao (nm 2006 tng 4.6 t USD, nm 2007 tng 10.6 t USD, nm 2008 2.4 t

USD). D tr ngoi t ca NHNN tng ng ngha vi mt lng tin tng ng VND c bm vo nn kinh t, mt khc NHNN khng thc hin bin php V hiu ha lng tin bm vo nn kinh t do vy tin trong nn kinh t tng ln. Ngoi ra, nm 2006 v 2007 nh du nm pht trin mnh m ca h thng ngn hng, tng trng tn dng nm 2006 t 50.18%, nm 2007 t 49.1%. Nh vy tng trng tn dng cao v dng tin mua ngoi t ca NHNN lm cho cung tin tng mnh dn n lm pht. Lm pht do nguyn nhn tin t trn thc t Lm pht cao ca Vit Nam trong thi gian qua c cho l nguyn nhn tin t. Thc t quan st biu hnh di gia tng trng cung tin v lm pht khng c mt mi quan h cht vi nhau r rng. Cc kim nh thng k cng khng thy c tng quan ng tin cy gia tng trng M2 v lm pht.

Ngun: WB v Vietstock d bo Tuy nhin, chng ta cng khng c s ph nh c l thuyt v mi quan h gia lm pht v cung tin i vi Vit Nam bi mt s nguyn nhn sau: Th nht: S liu thng k v lm pht v cung tin Vit Nam khng ln, s liu tnh theo nm ng tin cy m chng ti c c t nm 1992 n nay. Vi chui s liu nh vy khng ln cho vic lm cc kim nh thng k cho kt qu c ngha. Th hai: Mt bin s rt kh o lng hin nay l thay i trong vng quay tin (V). Trong cc m hnh l thuyt gi nh V =0, tuy nhin thc t vng quay tin t bin ng kh ln qua cc thi im khc nhau. Tc lu thng tin t s b gim mnh khi nn kinh t ri vo giai on kh khn. Lc ny ngi dn mt lng tin vo s phc hi kinh t do h hn ch chi tiu lm cho vng quay tin gim. Chng hn vo nm 2000 vng quay tin t l 1.95, nm 2002 ch cn 1.53 gim 21.5%. D cho cung tin tng cao hn bnh thng nhng khng gy ra lm pht. Khi lng tng trng cung tin s chuyn tc ng n vic gia tng mc gi trong di hn c th t 8 n 12 thng trong mt s giai on c th cao hn. Chnh v nhng l do ny chng ta thy trong thc t c giai on mc d tng trng tn dng v cung tin M2 kh cao nhng li khng gy ra lm pht tc thi. lm sng t thm mt s lun im nu trn, sau y chng ta xem xt quan h gia cung tin v lm pht. Chng ta xt tng trng tn dng v lm pht trong khong thi gian ngn hn:

Ngun: IFM v VietstoctFinance Biu cho chng ta thy gia 3 yu t ny c mt s tng quan kh cht ch nhng thng c tr nht nh. Lm pht thng tng hay gim sau khi cung tin tng gim t 3-5. Cc kim nh thng k chng ti thc hin cng cho thy lm pht v tr tng

trng tn dng 4-7 thng c quan h kh cht. y l mt minh chng cho quan im cung tin gy nn lm pht cao Vit Nam. Vy ti sao c kt qu khc nhau khi xem xt mi quan h cung tin v lm pht theo thng v nm? Nguyn nhn xut pht t s khc bit gia bin vng quay tin. Khi xt trong mt khong thi gian di vng quay tin gia cc nm c th rt khc nhau c bit l trong giai on kinh t c nhiu bin ng. i vi d liu thng chng ta c th c mt s lng quan st ln ch trong thi gian ngn, trong giai on ngn s thay i vng quay tin rt nh nn s thay i cung tin s phn nh vo bin ng gi trn th trng. Nhng yu t khc V mt l thuyt c rt nhiu yu t gy nn lm pht, ty tng giai on m mt nguyn nhn no c th ng vai tr chnh. Nhiu khi cc nguyn nhn c th an xen ln nhau rt kh tch cc yu mt cch rch ri. Theo quan im ca chng ti mt s nguyn nhn su xa gy nn lm pht Vit Nam l s thiu hiu qu trong u t, v tnh trng thm ht ngn sch cao thng xuyn. Vit Nam l mt trong nhng quc gia c t l u t/GDP cao nht th gii. Trong nhng nm gn y t l u t/GDP lun ln hn 40% trong khi tc tng trng ch t trung bnh cha n 8%. ICOR ca Vit Nam ln hn 5 ln, cao hn nhiu so vi cc nc ng , v cc quc gia khc cng trnh pht trin nh Vit Nam hin nay. Trong mt nghin cu trc y ca chng ti c ta Cc vn tng trng kinh t ca Vit Nam chng ti nu ra cc nguyn nhn yu km trong c cu nn kinh t. Chnh nhng yu km ny l nhng nguyn nhn su xa cho bt n v m v lm pht cao. Tnh trng thm ht ngn sch ko di trong nhiu nm qua, p lc in tin ti tr cho thm ht ngn sch cng gy nn p lc cho lm pht. Ngoi ra, vic kim sot gi hng ha v neo t gi ngoi t mt cch kh cng nhc cng gy ra nhng xo trn ko di cho nn kinh t. T gi hay gi hng ha khng phn nh gi th trng do kim sot hoc c quyn u n cha kh nng lm pht tim tng trong tng lai. D bo lm pht Vit Nam thi gian n D bo lm pht l mt cng vic kh quan trng khng ch i vi cc nh lm chnh sch m ngay c i vi tng c nhn. Bit c nguyn nhn lm pht chnh ph c th c nhng bin php ch ng i ph. Bit c mc lm pht s gip doanh nghip v cc nh u t c nhng phn ng ph hp trc nhng din bin ca kinh t v m. Tuy vy d bo lm pht l mt cng vic tng i kh khn bi v lm pht ph thuc vo rt nhiu nhiu yu t. Kt hp cc vn l thuyt v ton hc, chng ti tm cc m hnh cho ra nhng kt qu gn vi thc t nht. Trong khun kh ca bi vit ny chng ti trnh by kt qu ca d bo theo hai m hnh sau. M hnh d bo theo cc yu t dn n lm pht

tng ca m hnh ny da trn l thuyt v lm pht. Lm pht ph thuc vo cung tin v s tng ln gi c hng ha trn th gii. Chng ti s dng cc d liu qu kh v tng trng tn dng, cung tin, ch s gi tiu dng v gi c hng ha trn th gii tm kim m hnh ch s ph thuc ln nhau gia CPI v cc yu t cn li. Kt qu d bo S dng bin tr tng trng CPI vi mc tng trng tn dng, cung tin v gi hng ha. R2 trong m hnh d bo ca chng ti ln n 0.982, iu ny c ngha l c n 98.2% gi tr d bo ph hp vi gi thc t. Cc bin c lp trong m hnh u c ngha thng k 99.1%, v cc kim nh thng k u tha mn mt m hnh d bo ng tin cy. c bit trong m hnh ca chng ti, tr ca bin ph thuc l 5, c ngha l m hnh cho php d bo kt qu ca 5 k tip theo m ch cn c vo d liu qu kh. Sai s ca kt qu d bo ch l 6.7%. Biu : Ch s gi tiu dng thc t CPI v ch s gi tiu dng d bo (CPIF)

Kt qu d bo trn cho thy lm pht khng tng t bin vo giai on cui nm. Lm pht trong nm 2009 ch dao ng t 7.5 n 9.84%. M hnh hnh chui thi gian trong d bo lm pht M hnh chui thi gian (times series) l mt m hnh thng c d bo cho cc chui gi tr theo thi gian. Chng ti s dng d liu lm pht theo thng t nm thng 1 nm 2004 n thng 7 nm 2009 vi 67 quan st kim nh m hnh. y l mu ln cho chng ta mt d bo c th tin cy. Qua th nghim nhiu m hnh khc nhau chng ti tm c mt m hnh ph hp, phng trnh hi quy cho R2 = 0.988, cc h s hi quy u c ngha thng k.

Kt qu hi quy theo m hnh Arima Biu gi tr d bo v gi tr thc t trong m hnh Arima

Biu trn cho thy gi tr d bo bin ng kh st vi mc gi thc t. C th cc mc d bo theo kt qu ca m hnh chng ti cho kt qu sau: CPI thng 8 ch cn 2.47%, v n thng 12 l 7.02%. Mc gi cao trong thng 12 cng ch l 7.89%. Kt qu d bo cho 5 k tip theo Trn y, chng ti trnh by 2 m hnh d bo v lm pht. Hai m hnh ca chng

ti u ch ra lm pht vo cui nm s khng phi l nhng vn ng lo ngi. Tuy nhin, kt qu d bo theo m hnh ch c gi tr tham kho. Kt lun Hin nay lm pht l mt trong nhng vn c nhiu ngi quan tm. Nhiu ngi lo ngi lm pht s quay tr li sau khi tng trng tn dng nhng thng u nm kh cao. NHNN iu chnh mc tiu tng trng tn dng nm nay ch cn t 25-27% thay v di 30% nh thng bo cch y khng lu. Ngoi ra, NHNN cng gim li sut d tr bt buc xung cn 1.2% thay cho mc 3.6%/nm trc v c th trong thi gian ti bin php tng t l d tr bt buc c p dng. Cc bin php ny nhm gim tng trng cung tin phng nguy c lm pht. Liu cc bin php va qua ca NHNN cn thit i vi Vit Nam hin nay? Khi nim nh i gia lm pht v tng trng kinh t hay c cp, tuy nhin i vi kinh t Vit Nam u l lm pht ti u cho tng trng vn l mt cu hi cn b ng. Trong bi cnh hin nay, tht cht tin t qu mc lm cho kinh t kh c kh nng hi phc nhanh. Hn na, nh chng ti trnh by trn th tng trng tn dng hay cung tin cha chc to ra lm pht ngay. Ngoi yu t cung tin th lm pht cn ph thuc vo nhiu yu t khc. Theo chng ti nhng yu t gy ra lm pht Vit Nam trong qu kh nh gi hng ha trn th gii hoc kh nng NHNN phi mua ngoi t gi t gi l khng cao. Ngoi ra trong bi cnh hin nay vng quay tin s gim. Do chng ti nh gi kh nng lm pht quay tr li trong thi gian trc mt l khng cao. Cc bin php ca NHNN gim tng trng tn dng phng lm pht c th l mt bin php khng cn thit v nh hng n phc hi tng trng kinh t. V di hn chng ti cho rng s thiu hiu qu trong u t v c cu nn kinh t thiu hp l mi l nguy c tim tng cho lm pht v bt n v m. Bin php di hn phi tng hiu qu u t, chnh sch t gi linh hot, c cu li kinh t mi c th kim sot lm pht t xa mt cch hiu qu. Chnh sch v hiu ha (sterilization) y l mt nghip v chnh sch tin t ca NHTW nhm kim sot cung tin. NHTW pht hnh tri phiu bn trn th trng ti chnh rt tin v lu thng chng li lm pht do cung tin

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupLE9r8 Sau cuc khng hong ti chnh chu nm 1997, Vit Nam 2 nm lin ri vo tnh trng gim pht l nm 2000 v 2001. Lm pht dn quay tr li t nm 2004 do cc chnh sch kch cu mnh m cng s leo thang ca gi nhiu mt hng trn th gii. Nm 2007, lm pht tng n 2 con s gy nn hoang mang cho ngi dn v c cc nh lnh o t nc. Lm pht thc s bng n v thc s gy nn nhng bt n v m vo nm 2008. Lm pht nh im vo thng 7 nm 2008 khi ln ti trn 30% (YoY). Kt thc nm 2008, lm pht li v cn 19.89%, y l mc cao nht trong vng 17 nm qua. Trong CPI ca lng thc tng cao nht v t 49.16%.

Nhn li din bin lm pht nm 2008 c nhiu im ng lu . Thng 5/2008, CPI mt thng tng gn 4%, l thi im tng t bin ca gi lng thc (CPI lng thc tng 22.19%). Trc thng 3/2008 lm pht cng tng 3.56% so vi thng trc. Tnh trung bnh 6 thng u nm 2008 lm pht ln ti 2.86% cho mi thng. Cc chnh sch tht cht tin t ca NHNN, cc bin php km ch lm pht ca chnh ph ng thi t thng 9/2008 khng hong ti chnh t M bt u lan rng ra ton cu lm gi c nhiu mt hng gim mnh, nh lm pht k t thng 9 gim mnh so vi nhng thng trc . Lin tip 3 thng 10, 11 v 12/2008 CPI tng trng m. Nhng thng u nm 2009 lm pht khng cn l mt vn ng lo ngi. Trung bnh 7 thng u nm lm pht ch tng 0.45%/thng, so vi thng 12/2008 n thng 7/2009 lm pht ch tng 3.22%, trong lng thc thc phm gim 0.33%

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupTxj9h Th tm nguyn nhn chnh ca lm pht Tm hiu nguyn nhn chnh gy ra lm pht Vit Nam c th gip chng ta d bo v lm pht trong lng lai v c nhng chnh sch ng n nhm ngn chn tc hi ca lm pht n s pht trin kinh t. Nhng nguyn nhn gy ra lm pht Vit Nam khng nm ngoi khun kh l thuyt. Tuy nhin, nguyn nhn chnh gy nn lm pht cao Vit Nam c nhiu ngi nh gi l lm pht do cung tin v lm pht do chi ph y. Phn ny i phn tch v lm r hn v 2 nguyn nhn ny. Lm pht do chi ph y Vit Nam y l nguyn nhn d nhn thy i vi lm pht ca Vit Nam trong thi gian qua. Vi mt nn kinh t kh m, kim ngch nhp khu ln n 90% GDP (2008), s bin ng ca gi c trn th gii tc ng ngay n gi c trong nc. Nm 2007 v na u nm 2008, gi c ca hu ht cc mt hng trn th gii bin ng mnh, c bit l gi du th, lng thc, thc phm v cc nguyn liu trong sn xut cng nghip. S tng gi ca hu ht cc hng ha trong nc gp phn lm cho lm pht Vit Nam bng pht

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupaPgcM Tuy nhin, nguyn nhn do chi ph tng ln ca hu ht cc hng ha trn th gii khng th gii thch hon ton cho lm pht Vit Nam. Quan st bng sau chng ta thy cng chu mt s tng gi nh nhau nhng hu ht cc hng ha trn th gii u khng chu

mc lm pht cao nh Vit Nam. Nh vy ngoi nguyn nhn do s tng gi ca cc hng ha (lm pht do chi ph y) nguyn nhn rt quan trng gy nn bng n lm pht Vit Nam chnh l lm pht do nguyn nhn cung tin Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupg70Gk Lm pht do cung tin Vit Nam Trn y chng ta xt n yu t chi ph y d yu t ny khng gii thch c hon ton nguyn nhn gy ra lm pht Vit Nam. Trong thi gian qua, cung tin c mi ngi xem l nguyn nhn cn bn gy nn lm pht Vit Nam, sau y chng ta xem xt yu t ny. Sau khi chnh thc gia nhp WTO vo nm 2007, Vit Nam c cng ng quc t nh gi cao v tim nng pht trin. Vn u t nc ngoi vo Vit Nam tng ln nhanh chng. Nm 2007, vn u t trc tip (FDI) gii ngn ln ti 8 t USD, nm 2008 ln ti 11.7 t USD, chim gn 1/3 lng vn u t trong nn kinh t. Dng vn u t gin tip (FPI) cng tng ln nhanh chng, trong nm 2007 c tnh c trn 7 t USD t dng vn gin tip vo Vit Nam. Vn vin tr pht trin (ODA) hng nm Vit Nam nhn c khong 2 t USD (nm 2007 l 2 t USD, 2008 2.2 t USD). Kiu hi chuyn v Vit Nam hng nm t 5-7 t USD. Mc d, Vit Nam lun b thm ht thng mi cao nhng khon thm ht ny t hn cc dng tin chuyn vo Vit Nam dn n cn cn ti khon vng lai vn thng d. D tr ngoi t ca ngn hng thng mi lin tc tng cao (nm 2006 tng 4.6 t USD, nm 2007 tng 10.6 t USD, nm 2008 2.4 t USD). D tr ngoi t ca NHNN tng ng ngha vi mt lng tin tng ng VND c bm vo nn kinh t, mt khc NHNN khng thc hin bin php V hiu ha lng tin bm vo nn kinh t do vy tin trong nn kinh t tng ln. Ngoi ra, nm 2006 v 2007 nh du nm pht trin mnh m ca h thng ngn hng, tng trng tn dng nm 2006 t 50.18%, nm 2007 t 49.1%. Nh vy tng trng tn dng cao v dng tin mua ngoi t ca NHNN lm cho cung tin tng mnh dn n lm pht. Lm pht do nguyn nhn tin t trn thc t Lm pht cao ca Vit Nam trong thi gian qua c cho l nguyn nhn tin t. Thc t quan st biu hnh di gia tng trng cung tin v lm pht khng c mt mi quan h cht vi nhau r rng. Cc kim nh thng k cng khng thy c tng quan ng tin cy gia tng trng M2 v lm pht

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupm9V77 Tuy nhin, chng ta cng khng c s ph nh c l thuyt v mi quan h gia

lm pht v cung tin i vi Vit Nam bi mt s nguyn nhn sau: Th nht: S liu thng k v lm pht v cung tin Vit Nam khng ln, s liu tnh theo nm ng tin cy m chng ti c c t nm 1992 n nay. Vi chui s liu nh vy khng ln cho vic lm cc kim nh thng k cho kt qu c ngha. Th hai: Mt bin s rt kh o lng hin nay l thay i trong vng quay tin (V). Trong cc m hnh l thuyt gi nh V =0, tuy nhin thc t vng quay tin t bin ng kh ln qua cc thi im khc nhau. Tc lu thng tin t s b gim mnh khi nn kinh t ri vo giai on kh khn. Lc ny ngi dn mt lng tin vo s phc hi kinh t do h hn ch chi tiu lm cho vng quay tin gim. Chng hn vo nm 2000 vng quay tin t l 1.95, nm 2002 ch cn 1.53 gim 21.5%. D cho cung tin tng cao hn bnh thng nhng khng gy ra lm pht. Khi lng tng trng cung tin s chuyn tc ng n vic gia tng mc gi trong di hn c th t 8 n 12 thng trong mt s giai on c th cao hn. Chnh v nhng l do ny chng ta thy trong thc t c giai on mc d tng trng tn dng v cung tin M2 kh cao nhng li khng gy ra lm pht tc thi. lm sng t thm mt s lun im nu trn, sau y chng ta xem xt quan h gia cung tin v lm pht. Chng ta xt tng trng tn dng v lm pht trong khong thi gian ngn hn

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0lupueDR3 Biu cho chng ta thy gia 3 yu t ny c mt s tng quan kh cht ch nhng thng c tr nht nh. Lm pht thng tng hay gim sau khi cung tin tng gim t 3-5. Cc kim nh thng k chng ti thc hin cng cho thy lm pht v tr tng trng tn dng 4-7 thng c quan h kh cht. y l mt minh chng cho quan im cung tin gy nn lm pht cao Vit Nam. Vy ti sao c kt qu khc nhau khi xem xt mi quan h cung tin v lm pht theo thng v nm? Nguyn nhn xut pht t s khc bit gia bin vng quay tin. Khi xt trong mt khong thi gian di vng quay tin gia cc nm c th rt khc nhau c bit l trong giai on kinh t c nhiu bin ng. i vi d liu thng chng ta c th c mt s lng quan st ln ch trong thi gian ngn, trong giai on ngn s thay i vng quay tin rt nh nn s thay i cung tin s phn nh vo bin ng gi trn th trng. Nhng yu t khc V mt l thuyt c rt nhiu yu t gy nn lm pht, ty tng giai on m mt nguyn nhn no c th ng vai tr chnh. Nhiu khi cc nguyn nhn c th an xen ln nhau rt kh tch cc yu mt cch rch ri. Theo quan im ca chng ti mt s nguyn nhn su xa gy nn lm pht Vit Nam l s thiu hiu qu trong

u t, v tnh trng thm ht ngn sch cao thng xuyn. Vit Nam l mt trong nhng quc gia c t l u t/GDP cao nht th gii. Trong nhng nm gn y t l u t/GDP lun ln hn 40% trong khi tc tng trng ch t trung bnh cha n 8%. ICOR ca Vit Nam ln hn 5 ln, cao hn nhiu so vi cc nc ng , v cc quc gia khc cng trnh pht trin nh Vit Nam hin nay. Trong mt nghin cu trc y ca chng ti c ta Cc vn tng trng kinh t ca Vit Nam chng ti nu ra cc nguyn nhn yu km trong c cu nn kinh t. Chnh nhng yu km ny l nhng nguyn nhn su xa cho bt n v m v lm pht cao. Tnh trng thm ht ngn sch ko di trong nhiu nm qua, p lc in tin ti tr cho thm ht ngn sch cng gy nn p lc cho lm pht. Ngoi ra, vic kim sot gi hng ha v neo t gi ngoi t mt cch kh cng nhc cng gy ra nhng xo trn ko di cho nn kinh t. T gi hay gi hng ha khng phn nh gi th trng do kim sot hoc c quyn u n cha kh nng lm pht tim tng trong tng lai. D bo lm pht Vit Nam thi gian n D bo lm pht l mt cng vic kh quan trng khng ch i vi cc nh lm chnh sch m ngay c i vi tng c nhn. Bit c nguyn nhn lm pht chnh ph c th c nhng bin php ch ng i ph. Bit c mc lm pht s gip doanh nghip v cc nh u t c nhng phn ng ph hp trc nhng din bin ca kinh t v m. Tuy vy d bo lm pht l mt cng vic tng i kh khn bi v lm pht ph thuc vo rt nhiu nhiu yu t. Kt hp cc vn l thuyt v ton hc, chng ti tm cc m hnh cho ra nhng kt qu gn vi thc t nht. Trong khun kh ca bi vit ny chng ti trnh by kt qu ca d bo theo hai m hnh sau. M hnh d bo theo cc yu t dn n lm pht tng ca m hnh ny da trn l thuyt v lm pht. Lm pht ph thuc vo cung tin v s tng ln gi c hng ha trn th gii. Chng ti s dng cc d liu qu kh v tng trng tn dng, cung tin, ch s gi tiu dng v gi c hng ha trn th gii tm kim m hnh ch s ph thuc ln nhau gia CPI v cc yu t cn li. Kt qu d bo S dng bin tr tng trng CPI vi mc tng trng tn dng, cung tin v gi hng ha. R2 trong m hnh d bo ca chng ti ln n 0.982, iu ny c ngha l c n 98.2% gi tr d bo ph hp vi gi thc t. Cc bin c lp trong m hnh u c ngha thng k 99.1%, v cc kim nh thng k u tha mn mt m hnh d bo ng tin cy. c bit trong m hnh ca chng ti, tr ca bin ph thuc l 5, c ngha l m hnh cho php d bo kt qu ca 5 k tip theo m ch cn c vo d liu qu kh. Sai s ca kt qu d bo ch l 6.7%.

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0luq0H0QC M hnh chui thi gian (times series) l mt m hnh thng c d bo cho cc chui gi tr theo thi gian. Chng ti s dng d liu lm pht theo thng t nm thng 1 nm 2004 n thng 7 nm 2009 vi 67 quan st kim nh m hnh. y l mu ln cho chng ta mt d bo c th tin cy. Qua th nghim nhiu m hnh khc nhau chng ti tm c mt m hnh ph hp, phng trnh hi quy cho R2 = 0.988, cc h s hi quy u c ngha thng k.

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0luq4nlrK Biu trn cho thy gi tr d bo bin ng kh st vi mc gi thc t. C th cc mc d bo theo kt qu ca m hnh chng ti cho kt qu sau: CPI thng 8 ch cn 2.47%, v n thng 12 l 7.02%. Mc gi cao trong thng 12 cng ch l 7.89%. Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0luq9eviG Trn y, chng ti trnh by 2 m hnh d bo v lm pht. Hai m hnh ca chng ti u ch ra lm pht vo cui nm s khng phi l nhng vn ng lo ngi. Tuy nhin, kt qu d bo theo m hnh ch c gi tr tham kho. Kt lun Hin nay lm pht l mt trong nhng vn c nhiu ngi quan tm. Nhiu ngi lo ngi lm pht s quay tr li sau khi tng trng tn dng nhng thng u nm kh cao. NHNN iu chnh mc tiu tng trng tn dng nm nay ch cn t 25-27% thay v di 30% nh thng bo cch y khng lu. Ngoi ra, NHNN cng gim li sut d tr bt buc xung cn 1.2% thay cho mc 3.6%/nm trc v c th trong thi gian ti bin php tng t l d tr bt buc c p dng. Cc bin php ny nhm gim tng trng cung tin phng nguy c lm pht. Liu cc bin php va qua ca NHNN cn thit i vi Vit Nam hin nay? Khi nim nh i gia lm pht v tng trng kinh t hay c cp, tuy nhin i vi kinh t Vit Nam u l lm pht ti u cho tng trng vn l mt cu hi cn b ng. Trong bi cnh hin nay, tht cht tin t qu mc lm cho kinh t kh c kh nng hi phc nhanh. Hn na, nh chng ti trnh by trn th tng trng tn dng hay cung tin cha chc to ra lm pht ngay. Ngoi yu t cung tin th lm pht cn ph thuc vo nhiu yu t khc. Theo chng ti nhng yu t gy ra lm pht Vit Nam trong qu kh nh gi hng ha trn th gii hoc kh nng NHNN phi mua ngoi t gi t gi l khng cao. Ngoi ra trong bi cnh hin nay vng quay tin s gim.

Do chng ti nh gi kh nng lm pht quay tr li trong thi gian trc mt l khng cao. Cc bin php ca NHNN gim tng trng tn dng phng lm pht c th l mt bin php khng cn thit v nh hng n phc hi tng trng kinh t. V di hn chng ti cho rng s thiu hiu qu trong u t v c cu nn kinh t thiu hp l mi l nguy c tim tng cho lm pht v bt n v m. Bin php di hn phi tng hiu qu u t, chnh sch t gi linh hot, c cu li kinh t mi c th kim sot lm pht t xa mt cch hiu qu. Chnh sch v hiu ha (sterilization) y l mt nghip v chnh sch tin t ca NHTW nhm kim sot cung tin. NHTW pht hnh tri phiu bn trn th trng ti chnh rt tin v lu thng chng li lm pht do cung tin.

Ngun c thm: http://www.xaluan.com/modules.php? file=article&name=News&sid=133990#ixzz0luqFt0GI Trng Ngha RFI Gi xng tng ko theo gi c cc mt hng khc ! (nh : Reuters) Lm pht tng tc ti Vit Nam trong hn mt nm gn y tc ng ng k n cuc sng thng nht ca ngi dn. Cc nh hng nhiu mt ny va c Seth Mydans, nh bo tn tui ngi M ghi nhn trong bi phng s ng trn hai t bo International Herald Tribune Php v The New York Times M. Nh bo nu bt tnh hnh kh khn vi hnh tng ''Ngay c c hn cng chu tc hi ca lm pht''. Tnh hnh lm pht Vit Nam trong thng 8 vn cha c du hiu thuyn gim. Theo s liu ca tng cc thng k Vit Nam ngy 25/08/2008, t l tng gi trong thng 08/2008 ln n 28,3%. ng lc y lm pht ln cao vn l tng gi lng thc, vt liu xy ct, chi ph giao thng vn ti. Theo ngun tin ni trn, gi cc mt hng n ung ni chung tng 44,15% so vi cng k nm 2007, trong lc vt liu xy dng cng tng 27,4%, chi ph chuyn ch tng 25,6%. Lm pht tng tt nhin c nh hng su m trn cuc sng hng ngy ca ngi dn Vit Nam, c bit l nhng tng lp thu nhp thp. Gh H Ni vo dp l Vu Lan, nh bo M Seth Mydans, mt phn tch gia tinh t v tnh hnh Vit Nam v chu mn hnh tng truyn thng ca ngy rm thng by cp n tc ng nhiu mt ca vic gi c tng vt trn i sng hng ngy ti Vit Nam. Bi phng s di ca Seth Mydans mang ta : ''Ti Vit Nam, ngay c c hn cng

cm nhn tc hi ca lm pht'', c cng b ln u tin ngy 19/08/2008 trn nht bo International Herald Tribune, xut bn ti Paris, trc khi c t bo M The New York Times s ra ngy 23/08/2008 ng li.

Lng vng m tiu th t hn i Nhn dp rm thng by, phong tc ca ngi Vit Nam l cng bi v t vng m cu an cho ngi thn qu c cng nh cho cc oan hn. Trong nhng nm gn y, vng m cng lc cng a dng t xe c, nh ca cho n qun o, my mc in t. Th nhng, theo Seth Mydans, tng t nh mi mt hng khc ti Vit nam, gi c vng m t cho ngi cht cng tng vt, v nhng ngi bn hng cho bit l cha bao gi ngi ta li mua cng t nh hin nay. Theo tc gi bi bo, vi mc lm pht trn 27 %, cao nht chu , vi gi lng thc tng hn 74% so vi cch y mt nm, qu l Kinh t Vit Nam ang i xung mt cch nghim trng nht t ngy chuyn bc t kinh t ch huy qua kinh t th trng n nay. Vo thng 07/2008, chnh quyn nng gi xng ln thnh 19.000 ng mt lt, tng ng vi 1,2 la. y l mc cao nht t trc ti nay. Cn th trng chng khon o ut ca Vit Nam, bng ln si ni vo nm 2008, hin nay gn nh l ang ng yn ti ch, sau khi lng c phiu trao i b gim 95%. B sc p tng gi n t mi phi, ngi dn bt u phi gim bt n ung, hn ch i chi, tm thm cng n vic lm th hai, di vic mua sm nhng th quan trng. Thm ch c ngi cn ch cho chi ph lm m ci h thp trc khi quyt nh ly nhau. Mt s ph n t nng thn ln H Ni bn cc loi bnh c bit cng c hn nhn ngy x ti vong linh tha nhn l nm nay h kim khng s hi c th v qu ngay.

T l tng trng 6,5 % cho nm 2008 c th cn qu cao Trc tnh hnh nh n , tc gi bi bo trn t Inetrnational Herald Tribune ghi nhn l sau mt thp nin tng trng vi t l khong 8% mt nm, Vit Nam, con h non tr nht ti Chu phi thu hp k hoch pht trin kinh t ca mnh. Vo thng trc, Ngn Hng Pht Trin Chu d bo l tng trng Vit Nam trong nm nay s chm li, ch cn l 6,5% m thi. Mt s kinh t gia cho rng ngay c t l c th cn qu cao. i din Hi The Asia Foundation ti Vit Nam, b Kim Ninh, cho bit l sau nhiu nm

phn khi, bu khng kh lc ny cng thng hn ln. B ni "Ti ngh l ngi ta ang bi quan. Bi cnh chung quanh c v gay go hn, cht hp hn, bi quan hn. Theo ti, y l mt gia on y xo ng.'' Theo mt s ngi th dn chng ang mt tin tng vo nng lc ca chnh ph trong vic qun l kinh t. Cc tin n tng gi gy hong ht, khin ngi dn x i mua go v xng du. Mt lut s tr xin n danh cho rng : ''Chnh ph c du hiu lng tng trong cch khc phc cc kh khn, v phm mt s sai st trong vic iu hnh kinh t''.

Nhiu cng nhn phi b th tr v nng thn Hng trm v nh cng ti cc nh my vn l ng lc thc y tng trng kinh t Vit Nam trong thi gian qua l mt trong nhng biu hin sc nt nht ca thi bt bnh ca ngi dn. Theo bo ch Vit Nam, mt s cng nhn ti cc nh my i u trong vic gip Vit Nam vn ra khi tnh trng ngho i trong thi gian qua, b thnh ph tr v qu sinh sng, v ng lng cng nhn khng cho php h chu ni sinh hot t ti cc th. Theo ng Ben Wilkinson, ph ch nhim chng trnh Vit Nam ti Trng Hnh Chnh John F. Kennedy thuc i hc Harvard gii thch : ''Mt s ngi t nng thn ln tm vic trong cc khu cng nghip thy rng khng ng tip tc na v h tr v qu''. Vit Nam theo nh bo M, gim bt c ng k t l c dn ngho kh t 53% nm 1993 xung cn 15% nm ngoi. Th nhng, nhiu ngi trong s ny, nhng ngI trong thi gian qua c tin mua c chic xe gn my u tin, hay mt chic in thoi di ng, ngy nay b ri tr li xung di ngng ngho kh. Vo thng nm va ri, trc Quc Hi Vit Nam th tng Nguyn tn ng cho bit l s h gia nh c nguy c b i tng ln gp i trong thi hn mt nm. Gi sinh hot tng cao trong mi a ht Trong thi im hin nay, i u ngi dn Vit Nam cng thy gi c tng cao. Tc gi bi phng s nu ln mt s hin tng tng gi lin quan n nhng dch v nh nht nht trong cuc sng thng nht. Tin cng nh mt i giy t 19 xu M tng ln thnh 25 xu, tin ct tc mt cch ng hong cng t 1,25 tng ln khong 1,87 , ung mt tch tr b t ngoi ng cng phi tr 6 xu, thay v 3 xu. Gi mt ci o ma nylon dng mt ln ri vt cng tng

t 12 xu ln thnh 37 xu, cn gi massage m bp cng t 4,37 leo ln mc 6,25 . Tng t nh vy, gi gi xe gn my ngoi ng lc ny l 12 xu, xe b xp bnh cn bm li cng mt 12 xu, gp i gi cch y vi thng. Vt dng trang tr ni tht hay vt liu xy nh cng tng, ko theo gi bt ng sn hay tin thu nh. Gi xng du ln cao lm cho mt s ng ph phi ngng hot ng, buc chnh quyn phi tnh n vic tr gi nhin liu. Do vic ng tin Vit Nam mt gi, nhiu ngi cho bit l h tm cch chuyn tin qua cc ti khon bng la. Nguyn Minh Phong, mt chuyn gia phn tch lm pht thuc Vin Pht Trin Kinh t X hi, tng dnh dng n vn a c, th l kh khn c nhn ca anh hin nay l anh c 13 anh chi em, v khng thy bong bng a c x hi nn lc ny phi n mn tin anh.

Nguyn nhn thc y lm pht cng do chnh Vit Nam to ra Theo nhn xt ca nhiu chuyn gia kinh t, trong mt chng mc no , Vit Nam phi chu tc hi t hin tng suy trm kinh t chung trn th gii, v t gia tng lm pht trong ton vng ng Nam . Tuy nhin nhng nh phn tch cng cho ghi nhn cc nguyn nhn do chnh Vit Nam gy ra. Theo Seth Mydans, kh khn lc ny bt ngun t hin tng nn kinh t b hm nng do vic Vit Nam chy theo tng trng nhanh chng nhng li khng c nhng ro cn an ton. Qu nhiu ngun vn, c bit l ngun u t ngoi quc, t ngoi vo Vit Nam nhng khng lu thng tt c v h tng c s v nng lc hp th yu km. H thng gio dc Vit Nam hin nay o to c qu t nhn cng chuyn nghip hay bn chuyn nghip c kh nng gip Vit Nam nhanh chng tip thu c nhng ngnh cng nghip phc tp hn.

Trong di hn Vit Nam s khi phc li bc tin v kinh t Tuy nhin, a s cc chuyn gia kinh t u cng nhn rng, v lu v di, Vit Nam s tip tc c cc chuyn i khi s vo u thp nin 90, vi chnh sch i mi chnh thc ban hnh vo nm 1986 T lc n nay, gii lnh o Vit Nam, vi cc ch tiu tng trng y cao vng, qu vi v trong vic th hin mong mun a t nc qua mt cc lng ging tr

thnh mt quc gia hin i v thnh vng. Vi dn s 80 triu ngi cng lc cng tng - trong khong 3 phn t di 35 tui, y l mt dn tc hng v tng lai, v cng lc cng xo i qu kh chin tranh. Nh bo M kt lun : trong nhng nm thng i theo quy tc cng sn ch ngha kht khe, khi tn gio b cm on, vong hn nhng ngi qu c ti Vit Nam khng c lu tm v an ngh. Th nhng sau , tn gio tr li Vit Nam song song vi t do thng mi trong lc l x ti vong nhn v cng c hn c khi phc. C hai u pht trin tr li, v ngy nay u chu tc hi ca lm pht ! Bi phng s ca nh bo Seth Mydans nu bt c mt cch c th nhng kh khn m ngi dn bnh thng ti Vit Nam ang phi gnh chu do lm pht tng vt. Trc tnh trng cuc sng tr nn t hn, ngi dn phi chi tiu d sn hn nh ghi nhn sau y ca chi Thy, mt ph n ti TP H Ch Minh, thng xuyn phi qun l cng vic chi tiu trong gia nh Lm pht tng tc ti Vit Nam trong hn mt nm gn y tc ng ng k n cuc sng thng nht ca ngi dn. Cc nh hng nhiu mt ny va c Seth Mydans, nh bo tn tui ngi M ghi nhn trong bi phng s ng trn hai t bo International Herald Tribune Php v The New York Times M. Nh bo nu bt tnh hnh kh khn vi hnh tng ''Ngay c c hn cng chu tc hi ca lm pht''. Tnh hnh lm pht Vit Nam trong thng 8 vn cha c du hiu thuyn gim. Theo s liu ca tng cc thng k Vit Nam ngy 25/08/2008, t l tng gi trong thng 08/2008 ln n 28,3%. ng lc y lm pht ln cao vn l tng gi lng thc, vt liu xy ct, chi ph giao thng vn ti. Theo ngun tin ni trn, gi cc mt hng n ung ni chung tng 44,15% so vi cng k nm 2007, trong lc vt liu xy dng cng tng 27,4%, chi ph chuyn ch tng 25,6%. Lm pht tng tt nhin c nh hng su m trn cuc sng hng ngy ca ngi dn Vit Nam, c bit l nhng tng lp thu nhp thp. Gh H Ni vo dp l Vu Lan, nh bo M Seth Mydans, mt phn tch gia tinh t v tnh hnh Vit Nam v chu mn hnh tng truyn thng ca ngy rm thng by cp n tc ng nhiu mt ca vic gi c tng vt trn i sng hng ngy ti Vit Nam. Bi phng s di ca Seth Mydans mang ta : ''Ti Vit Nam, ngay c c hn cng cm nhn tc hi ca lm pht'', c cng b ln u tin ngy 19/08/2008 trn nht bo International Herald Tribune, xut bn ti Paris, trc khi c t bo M The New York Times s ra ngy 23/08/2008 ng li.

Lng vng m tiu th t hn i

Nhn dp rm thng by, phong tc ca ngi Vit Nam l cng bi v t vng m cu an cho ngi thn qu c cng nh cho cc oan hn. Trong nhng nm gn y, vng m cng lc cng a dng t xe c, nh ca cho n qun o, my mc in t. Th nhng, theo Seth Mydans, tng t nh mi mt hng khc ti Vit nam, gi c vng m t cho ngi cht cng tng vt, v nhng ngi bn hng cho bit l cha bao gi ngi ta li mua cng t nh hin nay. Theo tc gi bi bo, vi mc lm pht trn 27 %, cao nht chu , vi gi lng thc tng hn 74% so vi cch y mt nm, qu l Kinh t Vit Nam ang i xung mt cch nghim trng nht t ngy chuyn bc t kinh t ch huy qua kinh t th trng n nay. Vo thng 07/2008, chnh quyn nng gi xng ln thnh 19.000 ng mt lt, tng ng vi 1,2 la. y l mc cao nht t trc ti nay. Cn th trng chng khon o u