NR. 12 02 JUL 2016NR. 08 15 JUNI 2019

Tips voor twij­felaars: blijven of solLiciteren?

calvin rans is UNIversitair docent van het jaar 2019

Onderwijswethouder Amsterdam zet in

tegen lerarentekort

IONDER

WIJS

We houden van het onderwijs en zijn trots op ons werk, waarmee we de basis leggen voor onze samenleving. Om ons vak te kunnen blijven uitoefenen, hebben we ruimte, vertrouwen en waardering nodig. Het vak moet snel weer aantrekkelijker worden.

www.samenvoorgoedonderwijs.nl

Stop met (nieuwe) regels die ons veel tijd en energie kosten

Zorg voor betere carrièremogelijkheden

Investeer in voldoende personeel om goed onderwijs te kunnen geven

IONDER

WIJS

inhoud

4 De studenten8 Column Loek Schueler13 Column Esther Singer 20 Vraag antwoord25 Vera Koppenrade28 Brieven28 Agenda29 Berichten36 Cursussen39 Contact CNV Onderwijs

‘ Ik ben pleit-bezorger van ongelijk belonen’Onderwijswethouder Amsterdam pakt lerarentekort in de hoofdstad aan

16

22

rubrieken

03030303 Colo

fon

Schooljournaal is een uitgave van CNV Onderwijs, onderdeel van CNV Connectief Oplage: 55.000 exemplaren Redactieadres Postbus 2510, 3500 GM Utrecht, tel. 030 751 10 03 E-mail schooljournaal@cnv.nl Website www.cnvonderwijs.nl/schooljournaal LinkedIn www.cnvonderwijs.nl/linkedinHoofdredacteur Loek Schueler Redactie Edwin van Baarle, Jacqueline Bot (eindred.), Ciska de Graaff (eindred.), Peter Magnée (eindred.) Secretariaat Jobien Goldberg Medewerkers Ruud van Diemen, Marjolein Hammink, Vera Koppenrade, Susan van Raamt, Esther Singer. Omslagfoto Wilbert van WoenselVormgeving & productie: FIZZ | Digital Agency & Ten Brink Uitgevers Abonnementen € 150,– per jaar.Personeels- en zakenadvertenties Opgeven bij Recent t.a.v. Ray Aronds (ray@recent.nl), Postbus 17229 1001 JE Amsterdam, tel. 020 330 89 98. Personeelsadvertenties kunnen worden opgegeven tot uiterlijk dinsdag 14.30 uur. Prijzen vanaf € 106,- excl. BTW.

IONDER

WIJS

We houden van het onderwijs en zijn trots op ons werk, waarmee we de basis leggen voor onze samenleving. Om ons vak te kunnen blijven uitoefenen, hebben we ruimte, vertrouwen en waardering nodig. Het vak moet snel weer aantrekkelijker worden.

www.samenvoorgoedonderwijs.nl

Stop met (nieuwe) regels die ons veel tijd en energie kosten

Zorg voor betere carrièremogelijkheden

Investeer in voldoende personeel om goed onderwijs te kunnen geven

IONDER

WIJS

6 Vaderlandse historie wordt herschreven‘Canon moet zoveel mogelijk Nederlanders bedienen’

14 Wil je blijven of ga je solliciteren? Acht tips van loopbaancoaches voor de twijfelaars

16 Docent: ‘Ik heb een hekel aan nakijken’ In Rotterdam corrigeren leerlingen elkaars toetsen

18 ‘Ik miste contact met mijn vak en leerlingen’ Rector in Roermond wordt weer docent

22 ‘Meester maak eens een wheelie! Leerkracht geniet van lesgeven ondanks handicap

26 ‘Wat zou jij doen in deze situatie?’ Rode Kruis maakt fi lmen na ongeluk bespreekbaar

32 Klamme handen of trots moment? Stress door visitatiebezoek in hoger onderwijs

34 ‘Ik geef verkleed als ijshockeyspeler college’ Universitair docent haalt alles uit de kast voor een goede les

de studenten

04

Stijn van leest (19) van Roc SintLucas in Eindhoven heeft op het Grafisch Lyceum in Rotterdam de finale van het NK Adobe gewonnen. Hij mag nu naar New York om de Nederlandse kleuren op het WK te verdedigen. De opdracht was om in Photoshop, Illustrator of InDesign een poster te ontwerpen. De jury prees de jongen om zijn creativiteit en lef.

Grafisch talent

Foto: Arie Kievit

05050505

Minder geld scholen voor materialen

Het kabinet laat de Canon van Nederland, het overzicht van de nationale geschiedenis, aanpassen aan de scha-duwkanten van onze historie. In het voorjaar van 2020 moet dat zijn beslag krijgen. De Amerikaans/Nederlandse VU-historicus James Kennedy is door minister Van Engelshoven van Onderwijs gevraagd om leiding te geven aan een evaluatiecommissie, die aandacht moet geven aan ‘de perspectieven van verschillende groepen in de samenleving’. Nu is er weliswaar al aandacht voor een aantal zwarte bladzijden van Nederland, zoals bijvoorbeeld de slavernij, de Tweede Wereldoorlog, en de koloniale oorlog in Indonesië, maar de onderwerpen moeten van alle kanten worden belichten. Reden hiervoor is dat de Canon van Nederland, in 2006 samengesteld als overzicht van wat iedereen in elk geval moet weten over de Nederlandse

geschiedenis (vijftig thema’s, beginnend bij de hunebedden en de Romeinse limes en eindigend bij de Groningse gas-bel en de Europese Unie) te weinig divers is, terwijl die wel vaak als leidraad dient voor het geschiedenisonderwijs.Vorig jaar was er al kritiek omdat de canon te veel ging over mannen. Slechts drie thema’s waren gekoppeld aan een vrouw (Aletta Jacobs, Anne Frank en Annie M.G. Schmidt). Kennedy bekijkt de aansluiting op het onderwijs en de his-torische actualiteit. Volgens hem zijn er inmiddels nieuwe inzichten ontstaan, en weten we ook meer. Hij noemt het belangrijk om na te gaan of de canon zoveel mogelijk Nederlanders bedient. Ook moeten de positieve dingen volgens hem in balans zijn met de negatieve om een goed beeld van onze geschiedenis te krijgen.

Er hebben zich meer studenten en scholieren aange-meld voor het nieuwe studiejaar, waardoor scholen volgend jaar €115 miljoen minder te besteden hebben aan gebouwen, schriften en tafels. Die ontdekking van de Telegraaf is inmiddels bevestigd door het ministerie van Onderwijs, dat jaarlijks inschat hoeveel scholieren en studenten er bijkomen. Het ontstane gat wordt opgevuld door een deel van het budget niet aan te passen aan de inflatie. Het gaat om het potje

‘loon en prijsindicatie’, met als gevolg dat het totale budget voor de bekostiging van schoolspullen voor alle scholen nu kleiner is geworden. Het komt vaker voor dat het ministerie flink mis zit met de studentenramingen. Ook het huidige school-jaar was dat het geval, wat een gat van €55 miljoen gaf. Besloten is om die tegenvaller niet bij de scholen neer te leggen, maar te bekostigen uit de algemene middelen.

Nationale geschiedeniscanon aangepast aan historische schaduwkanten

nieuwsFoto: A

NP

/Pieter van M

aele

06

Monument van de Troepenmacht in Suriname (TRIS) - het Nederlandse koloniale leger - op het terrein van Fort Zeelandia in Para-maribo.

SLIMME IDEEËN ZWOLSE LEERLINGEN BELOOND Bijna 34.000 basisschoolleerlingen bedachten ruim 1.200 creatieve oplossingen voor mondiale uitdagingen op het gebied van voedsel, water en energie voor de Generation Discover Bright Ideas Challenge van olie-reus Shell. Winnaar in de categorie Energie werd de Zwolse basisschool De Wilgenburg met hun Zonneflex, een luxaflex die energie opvangt van zonnestralen. Bij Voedsel won de Groen van Prinstererschool in Kampen. Leerlingen van deze school kwamen met het idee voedselverspilling tegen te gaan door middel van drones, waarbij efficiënt voedsel kan worden besteld en het overige eten wordt verdeeld onder minderbe-deelden. De school deed voor de tweede keer mee,

en volgend jaar zeer beslist weer omdat ‘het super leerzaam is om op deze manier te werken. De lessen doen een appel op creativiteit, praktisch denken en analyserende vaardigheden.’ In de categorie Water had de ZoutWaterZuivering-buis van basisschool Het Mozaïek in Nieuw-Vennep het winnende idee. Het apparaat haalt water uit de zee en kookt en filtert het, zodat er drinkwater getapt kan worden in landen met zoetwaterschaarste. Shell wil met de wedstrijd basisschoolleerlingen op een laagdrempelige manier in aanraking brengen met wetenschap en technologie, vakken die volgend jaar verplicht worden in het basisonderwijs.

Stand CNV Libelle Zomerweek druk bezocht ‘Welke powervrouw ben jij?’ was het thema waarmee CNV Onderwijs samen met de collega’s van CNV Zorg & Welzijn en CNV Vakmensen eind vorige maand een stand bemanden tijdens de Libelle Zomerweek op het Almeerderstrand in Almere. Bezoekers konden daar in gesprek met medewerkers van CNV Onderwijs over hun werk, of ze daar tevreden mee waren, wat ze in het alge-meen vonden van de positie van vrouwen op de arbeidsmarkt, en hoe het CNV daarbij kan helpen. Een test kon aangeven wat precies de positie was van de vragenstellers. Onder de invullers werd elke dag een Rituals-pakket verloot.

07070707

Scholenkoepel wint strijd voor meer digitaal lesmateriaal Een loodzware boekentas lijkt in de toekomst verleden tijd, nu de Stichting Carmelcollege een kort geding heeft gewonnen over de aanschaf van digitaal lesmateriaal. Omdat een eerdere pilot succesvol was, wil de op een na grootste scholenkoepel in Nederland meer met digitale boeken gaan werken en minder met papieren exemplaren. Het kort geding was aangespannen door boekenleverancier The Learning Network (TLN), voorheen Van Dijk Educatie, omdat deze het niet eens was met de manier waarop de scholenkoepel de digitale boeken aankoopt. De Stichting Carmelcollege experimenteerde de afgelopen jaren al met digitale boeken. Zo liep er een pilot bij de vakken wiskunde

en biologie. Daarbij was er een papieren werkboek, daarnaast kregen de leerlingen ook les met behulp van digitaal materiaal, op bijvoorbeeld een laptop. Voordeel is dat de leerstof op deze manier beter op de leerling kan worden afgestemd. Als een kind sneller dan gebruikelijk door de stof heen is, kan dat alvast door naar het volgende leerjaar, omdat men niet vastzit aan het materiaal dat is voorgeschreven voor dat specifieke jaar. Ook kunnen de digitale boeken sneller aangepast worden aan de actualiteit, of nieuwe inzichten.Er ging steeds veel geld zitten in logistieke kosten, zoals boeken bezorgen, terughalen, beoordelen en vervangen. Dat geld kan nu worden besteed aan innovatie.

08

10

Teleurstellingde voorzitter

Baa-bete, Saute-Mouton en Shaun luiden de namen van een aantal nieuwe leerlingen van een Franse basisschool die kampt met krimp. Het zijn alleen geen kinderen, maar schapen. De school kreeg er in één klap vijftien nieuwe leerlingen bij, toen ouders die vreesden dat een klas zou sluiten, vijftien scha-pen lieten inschrijven. De ludieke actie volgde nadat de school in Crêts-en-Bel-ledonne, een dorp aan de voet van de Alpen, aankondigde dat een van de elf klassen dicht moest, omdat het aantal leerlingen was gedaald van 266 naar 261. Een lokale herder was daarop met vijftig schapen op de proppen gekomen. Dat leek wat overdreven, maar ‘gelukkig’ waren vijftien dieren in het bezit van een officieel geboortecertificaat, nodig voor het inschrijven.

Er is een principeakkoord over de pensioenen! Dit dankzij de hulp van de leden en de massale acties in de afgelo-pen maanden. CNV, collega-vakbonden, werkgevers en kabinet bereikten vlak voor het ter perse gaan van dit School-journaal een principeakkoord over een nieuw pensioenstelsel. De pensioenac-ties en publiciteit in de afgelopen maan-den maakten dat minister en werkgevers weer aan tafel kwamen en bereid waren om met ons goede afspraken te maken. Op de website www.cnvonderwijs.nl vind je de belangrijkste punten en de volle-dige tekst van het principeakkoord.

Inschrijven schapen voorkomt sluiten Franse basisschool

Principeakkoord pensioenen bereikt

08

De voorjaarsnota stemt het onderwijs chagrijnig. Het kabi-net heeft geen oog voor de huidige werkdruk en de roep om erkenning en noodzaak tot investeringen lijkt totaal niet te zijn gehoord. Enige zeer kleine lichtpuntje is dat dit schooljaar het structurele budget (€333 miljoen) omhoog gaat voor verdere werkdrukvermindering in het primair onderwijs. Dit toont aan dat onze pittige gesprekken in Den Haag wel tot veranderingen kunnen leiden, maar helaas zijn ze minimaal. De volgende klus kun je wel raden: CNV Onderwijs gaat keihard door met de zoektocht naar extra geld zodat de totale structurele reservering (€430 miljoen) zo snel mogelijk naar de scholen gaat.

Maar er is meer nodig en daar is geen oog voor in deze nota. Juist nu het kabinet middelen heeft om gericht te investeren in loon en werkdrukaanpak, laten ze het onderwijs in de kou staan. Wij zijn de afgelopen periode met diverse leden naar Den Haag gegaan. Alle input die we hadden opgehaald met de werktruck met kliko’s hebben we al bij het ministerie gebracht. We hebben gepraat. De urgentie overgebracht en gezocht naar doorbraken. Maar hier zien we niets maar dan ook niets van terug.

Er moeten echt fundamentele zaken veranderen. Allereerst is de noodzaak voor werkgevers, werknemers, overheid en politiek zo duidelijk dat niemand meer kan weglopen. Er moet verantwoordelijkheid worden genomen, het is tijd om doorbraken te bereiken. Geen gewijs, geen gedoe en niet verschuilen. Schouders eronder, lef hebben, keuzes maken, focus aanbrengen en vertrouwen geven! Er is een fundamentele discussie nodig want de onder-wijsraderen haperen. Het loopt mis door de regelziekte en bureaucratie in het onderwijs. Niemand wordt daar blij van en dit gaat ten koste van de onderwijskwaliteit. Er moet geld komen vanuit dit kabinet. In de komende periode zal CNV Onderwijs nog meer samenwerking zoeken om tot doorbraken te komen. Samen met jullie en op welke manier dan ook.

Foto

: Kje

ll P

oste

ma

Er is een fundamentele discussie nodig want de onder-wijsraderen haperen. Het loopt mis door de regelziekte en bureaucratie in het onderwijs. Niemand wordt daar blij van en dit gaat ten koste van de onderwijskwaliteit. Er moet geld komen vanuit dit kabinet. In de komende periode zal CNV Onderwijs nog meer samenwerking zoeken om tot doorbraken te komen. Samen met jullie en op welke manier dan ook.

Foto

: Kje

ll P

oste

ma

Loek SchuelerVoorzitter CNV

Onderwijs

Laat je leerlingen in beweging komentijdens de les!

Jongeren zitten ruim 10 uur per dag! Veel jongeren kunnen meer uit

zichzelf halen door te bewegen gedurende de schooldag. Wat is het

verband tussen bewegen, cognitie en leren? Hoe gebruik je beweging

in het lokaal om rust en orde te versterken? En hoe zet je beweging in

tijdens de lessen?

Congres ‘Beter leren in beweging’Integreer beweging in je dagelijkse lessen

medilexonderwijs.nl/beweging

Stilzitten is het

nieuwe roken!

DatumWoensdag 30 oktober 2019

Speciaal voorDocentenMentoren Studieloopbaanbegeleiders Team- en afdelingsleiders uit vo en mbo

ONTDEK HET PROGRAMMA OP

ONZE WEBSITE

Onderwijswethouder over aanpak lerarentekort in de hoofdstad

CNV Onderwijsvoorzitter Schueler: ‘Onze achterban is bezorgd dat leertijdverkorting de kwaliteit beïnvloedt. Of dat er onbevoegden voor de klas worden gezet.’

‘Wij zorgen dat een leraar het fi jn heeft in

Amsterdam’

alle sectoren

10

Hoe staat Amsterdam er momenteel voor? Moorman: ‘We hebben een heel groot tekort. Ik meen dat we nu op 180 fte zitten. En het loopt op, vooral in het primair onderwijs. In het voortgezet onderwijs manifesteert het tekort zich in een aantal vakken, zoals wiskunde, natuurkunde en scheikunde. In het VO kun je een leraar van buiten de stad nog wat later inroosteren op een dag. In het PO is dat lastiger om te doen.’Schueler: ‘Daar staan de meesten om 7.30 uur voor de deur om alles klaar te zetten voor de dag.’Moorman: ‘Klopt, en als je dan van buiten de stad moet komen met het openbaar vervoer en zelf ook nog kinderen hebt, dan geeft dat problemen.’En wat gaan jullie daar als stadsbestuur aan doen?Moorman: ‘Konden we de salarissen maar aanpak-ken. Want dan zou ik daar keuzes in maken. Maar ik zie ook dat we er de middelen niet voor hebben. We investeren wel op andere punten, €23 miljoen in totaal. De gemeenteraad heeft het net goedge-keurd. Dat gaat naar scholingsbeurzen voor teams, allerlei maatregelen op het gebied van vervoer, korte kennismakingscursussen voor mensen die denken: is het onderwijs iets voor mij? We ondersteunen zijin-stromers. Die vallen nu snel uit omdat ze niet genoeg meegenomen worden in het vak. Dus op heel veel verschillende manieren investeren we om te zorgen dat een leraar het fi jn heeft in Amsterdam.’

EXTRA SCHRIJNENDJullie steken ook geld in betaalbare woningen voor leraren. Krijgen we straks appartementengebouwen vol onderwijspersoneel?Moorman: ‘We bekijken of we leegstaande schoolge-bouwen kunnen transformeren naar lerarenunits. We hebben nu al honderd woningen beschikbaar voor jonge docenten onder de 27 jaar. Maar je ziet dat er ook veel behoefte is aan middelgrote woningen op

Gewapend met maar liefst €23 miljoen gaat Amsterdam de strijd aan met het lerarentekort.

Onder meer betaalbare woningen, extra parkeervergunningen en beurzen voor teams horen tot

het omvangrijke pakket aan maatregelen waarmee de leerkracht

naar de stad moet worden getrokken. CNV Onderwijsvoorzitter

Loek Schueler ging in gesprek met onderwijswethouder Marjolein

Moorman (PvdA). ‘Ik ben een pleitbezorger van ongelijk belonen.’

het moment dat er sprake is van gezinsuitbreiding. En dat is een lastiger probleem, want dat is het liberale segment van de woningmarkt waar we geen controle op hebben. De duurdere huur. Met mijn collega-wet-houder Ivens (SP) van Wonen kijk ik daarom of we bijvoorbeeld afspraken kunnen maken met investeer-ders.Schueler: ‘Zowel CNV Onderwijs als jij, als vertegen-woordiger van de vier grote steden, zitten bij het lan-delijk overleg over het lerarentekort. Daar hebben we besproken dat bepaalde onderwerpen aan de cao-ta-fel of met het ministerie moeten worden afgesproken. Maar ook dat we nu al iets moeten gaan doen, en daarin is de regionale aanpak het mantra geworden. Jullie zijn een van de eersten die daar met een fors budget heel concreet dingen hebben opgepakt.’Moorman: ‘We moesten ook wel. Wij hebben hier in Amsterdam het grootste probleem. Ik ben een jaar geleden als wethouder begonnen met een stevige ambitie: kansengelijkheid voor alle kinderen. Maar als je niet eens een leraar voor de klas hebt, dan ben je je eerste voorwaarde daarvoor al kwijt. Je ziet hier in de stad dat het lerarentekort vooral daar ontstaat waar we een leraar het hardst nodig hebben. En dat maakt het natuurlijk extra schrijnend. We hebben veel getalenteerde kinderen in de stad, maar die hebben wel een leraar nodig om dat te ontwikkelen.’

HORRORSchueler: ‘In Amsterdam is de situatie nu al nijpend. Straks gaan in het hele land de tekorten toenemen. Wat is jullie tip voor onze leden, of de schoolbestu-ren?’Moorman: ‘Het is vooral, doe niet één ding. Ik denk dat dat heel belangrijk is. Het is niet alleen maar sala-ris, daarmee zijn we er nog niet. Het is ook niet alleen maar werkdrukverlichting. Een heel groot deel is ook het waarderen van het vak an sich. Je wordt geen leraar om ongeloofl ijk carrière te maken of heel veel geld te verdienen. Je wordt leraar omdat je het verschil wilt maken. Het is belangrijk dat je goed je vak kunt uitoefenen. Daarom moeten wij vanuit gemeentes laten zien waar het knelt. Heel formeel ben ik alleen verantwoordelijk voor huisvesting en leerplicht. Maar als ik alleen mijn wettelijke taak uitvoer, lopen de tekorten verder op.’Schueler: ‘Dus je oproep is vooral richting andere gemeentebesturen?’Moorman: ‘Nee, ook naar leraren en schoolleiders. We moeten veel meer samenwerken om met elkaar het onderwijs te verbeteren. Wij hebben een denktank aan de slag gezet, en die heeft geconstateerd dat de urennorm in Nederland heel erg hoog is in verge-lijking met omringende landen. Er is geen verband met de kwaliteit van het onderwijs. Ik vind dat een interessante conclusie. Niet om te zeggen dat kinde-

alle sectoren

11111111

12

ren minder lang naar school moeten. Een vierdaagse leerweek is voor mij een horror. Het geeft wel de kans om de druk op leraren te verminderen, door ze een lagere urennorm te geven. De rest van de tijd kan voor de kinderen worden ingevuld met brede talentont-wikkeling. Dat biedt meer kansen voor leerlingen op allerlei gebieden en verlicht tegelijk de leraar.’Schueler: ‘Maar wel vanuit een kwalitatieve benade-ring toch? Onze achterban is bezorgd dat leertijdver-korting de kwaliteit beïnvloedt. Of dat er onbevoeg-den voor de klas worden gezet. In Nederland staan leraren in vergelijking met andere landen inderdaad veel meer lesuren voor de klas. Daarom hebben de cao-partijen in het primair onderwijs samen een brief aan de minister gestuurd. Doel is dat er een onder-zoek naar de eff ecten van verlaging van de urennorm in het primair onderwijs komt, zodat de urennorm uiteindelijk ook lager wordt. Om onder andere de professionaliseringstijd voor leraren te vergroten.’Moorman: ‘Ook belangrijk is om na te denken over hoe we zaken organiseren. Heel veel scholen hier in Amsterdam gaan nog naar schoolzwemmen. Moet daar dan op dat moment een bevoegd docent bij aan-wezig zijn? Natuurlijk moet het pedagogisch allemaal heel goed geborgd zijn, maar dat kan ook op andere manieren gebeuren, waarbij kwaliteit wel vooropstaat. Een bevoegde docent blijft heel belangrijk, maar laten we tegelijkertijd eerlijk zijn. Het is gewoon een feit dat op dit moment in Amsterdam op heel veel scholen die onder druk staan onbevoegden voor de klas worden gezet. En dat is niet omdat scholen dat willen, maar omdat ze op dit moment niet anders kunnen.’

SUCCESFORMULESchueler: ‘Is er ergens in dat hele pakket van maatre-gelen iets waarvan je weet: dit is een succesformule?’ Moorman: ‘Onderwijs doe je niet individueel. Dat is een teamprestatie. Wij investeren dus veel in teambeurzen. En ook in schoolleiders, omdat die het team zo goed mogelijk kunnen helpen daarmee. Zo

vergroot je niet alleen de kwaliteit, maar ook het plezier in het lesgeven. Ik zie daar profi jt van op allerlei gebied.’ Een teambeurs is niet iets wat je in een vacaturetekst zet. Hoe trek je daar dan nieuwe leerkrachten mee naar Amster-dam?Moorman: ‘Als je als leraar echt het verschil wilt maken, dan moet je vooral op de plek zijn waar dat ook kán. Volgens mij is dat in Amsterdam, want daar kun

je maximaal je vak uitoefenen. Maar ik zie ook dat dat extra competenties vraagt. Want het is niet altijd makkelijk om hier voor een klas te staan. Je hebt scholen waar ontzettend veel mondige ouders zijn en je hebt scholen waar je ouders juist moeilijk de klas in krijgt. Beide zijn ingewikkeld. Ik wil ook echt investeren in de opleiding van leraren om die groot-stedelijke vaardigheden te ontwikkelen. Er zijn leraren in Amsterdam-Zuidoost die soms wel weken maken van 50, 60 uur. Omdat ze met hart en ziel werken. Dat vergt veel. Ik ben ook een pleitbezorger voor ongelijk belonen. Ik vind dat de leraar die het meeste verschil maakt, het meest mag verdienen.’Grootstedelijke beloning?‘Ja. Doen ze ook in Parijs en Londen. Dat is helemaal niet zo gek.’Schueler: ‘Voor ons als vakbond is dat lastig. Wie be-paalt wat zwaar is en wat niet? Iedereen werkt zich uit de naad. Ook in Drenthe is het heel pittig, weliswaar op een andere manier dan in Zuidoost.’Moorman: ‘Dat soort dingen zul je goed met elkaar moeten afspreken. Ik heb ook niet meteen een lijstje met factoren waarmee je dat kunt berekenen.’

STEVIG BEMOEIENSchueler: ‘Er wordt in Amsterdam €24 miljoen geïn-vesteerd, €23 vanuit de gemeente, €1 miljoen vanuit het ministerie. Elders in het land zeggen onze leden, wij hebben dit geld niet.’ Moorman: ‘Wij zijn ook een omvangrijke stad, hè. We hebben 208 bassischolen, 70 middelbare scholen. Het gaat dus om het volume. Maar we investeren ook veel omdat we hier al heel lang de traditie hebben dat we er ons als gemeente stevig tegenaan bemoeien. In samenwerking met de schoolbesturen. Dat alles onder het motto dat het wel om ònze Amsterdamse kinderen gaat. Dus onze taak beperkt zich niet alleen tot het beslissen over de huisvesting van scholen of het checken of iedereen wel naar school gaat. Nee, onze verantwoordelijkheid voelen we veel steviger.’

Tekst: Edwin van Baarle Foto’s: Evert Elzinga

Wethouder Moor-man: ‘We bekijken of we leegstaande schoolgebouwen kunnen trans-formeren naar lerarenunits.’

columnEsther Singer

AdmegastratieIedereen klaagt over en zucht onder de enorme administratie in het onderwijs. Het woord admegastratie is in dit geval zelfs passender. Het lijkt zelfs alsof we het papieren monster alleen maar groter maken. Waarom is het toch zo moeilijk om hierin verandering te brengen? En zou het niet gewoon een kwestie zijn van dóen. Of beter gezegd: van niet meer doen! Als we nou eens teruggaan naar de essentie van ons bestaan als leer-kracht. We richten ons op het geven van lessen en het begelei-den van het leerproces.Om te beginnen zouden we veel minder bezig moeten zijn met toetsen. We toetsen ons helemaal suf, maar waarom eigenlijk? Toetsen geven een indicatie van wat een kind wel/niet beheerst. Maar het is en blijft vooral een momentopname. Leert een kind echt iets van het maken van een toets? Als het de vraag ‘goed’ heeft beantwoord, heeft het geluk gehad dat het goed heeft gegokt. Of het kind wist het al; en heeft de eerder geleerde ken-nis of vaardigheid nu toegepast. Maar daadwerkelijk groeien, of iets nieuws erbij leren van een toets? Nee.Toetsen kopiëren, nakijken, registreren en analyseren kost de leerkracht ontzettend veel kostbare tijd. En wat levert het ons nu echt op; behalve dan een overzichtelijke A4 met scores –

waar overigens in de meeste gevallen geen haan ooit meer naar kraait?Maar de admegastratie heeft nog een veel akeligere kant. Namelijk dat zo’n beetje alles wel ergens gere-gistreerd dient te worden. Observaties, evaluaties, resultaten, analyses van methode- en niet-metho-detoetsen, registraties van individueel aangeboden hulp en hulpplannen, absenties, verslagen van gesprekken, diverse overzichten per groep, diverse overzichten per kind, alle incidenten groter dan een schaafwond, en zo nog talloze niet al te nuttige zaken. Ellenlange screeningslijsten voor dit en voor dat. Bijvoorbeeld: maar liefst 2 keer per schooljaar een digitale vragenlijst met 27 stellingen per kind invullen voor het screenen van sociale competenties. Als je een klas van 31 kinderen hebt zijn dat dus maar liefst 1674 muisklikken per schooljaar! Draagt dat nu daadwerkelijk bij aan de onderwijskwa-liteit? Maar we doen het evengoed braaf, want ‘als de Inspectie komt, dan …. ‘Ligt daar dan niet de oplossing? Als de Onderwijsinspectie nou eens zou afkicken van die enorme administratiefetisj, en scholen zou gaan beoordelen op pure onderwijskwaliteit, dan kunnen de leerkrachten hun kostbare tijd een stuk nuttiger besteden, met iets waar de kinderen daad-werkelijk baat bij hebben.

Wat leveren toetsen ons nu echt op, behalve dan een overzichtelijke A4 met scores?

13

Foto

: Sop

hie

Terl

uin

Esther Singer (27),vaste flexmedewerker,

Pancratiusschool, Oosterblokker.

alle sectoren

14

8 tips voor de twijfelaars:

Blijven of solliciteren?

1. ONDERZOEK WAAR HET WRINGT Wat is er precies aan de hand? Wat maakt je werk niet meer leuk? Ben je het niet eens met het beleid? Vind je dat er te veel vergaderd wordt? Zit het klassenmanagement niet goed in elkaar? Loopt het stroef met je schoolleider of je collega’s? Word je teveel beknot in je autonomie? Probeer daar goed de vinger op te krijgen.Ook van belang is of je al eerdere pogingen hebt ondernomen dingen te veranderen om het weer leuk te krijgen op je huidige school. Werkte dat? Zijn er nog zaken die je zou kunnen beïnvloeden of anders aanpakken?

2. SLUIT ANDERE FACTOREN UITIs het alleen de onvrede op je werk of spelen ook andere factoren een rol? Voordat je beslissingen neemt, is het belangrijk ook daar de vinger op te krijgen. Stel dat je al langere tijd met iets worstelt op je werk, zoals dat het niet lekker loopt met je duo-collega. Als gevolg daarvan ben je misschien meer gaan piekeren en heb je last gekregen van onzekere gevoelens. Wat er weer voor gezorgd kan hebben dat je slechter bent gaan slapen. Met als gevolg dat je steeds minder goed in je vel bent gaan zitten. Ofwel, door stapeling van verschil-lende zaken kan het zijn dat je de situatie niet goed meer kunt overzien. Het is dan zaak eerst het sneeuwbaleffect te stoppen en de andere klachten aan te pakken.

3. DENK NA OVER JE DROOMBAAN Zoek uit wat je verwacht van een andere baan. Wat past er bij jou, wat zijn jouw werkwaarden? Wat is belangrijk voor je? Misschien heb je afge-lopen jaren wel nieuwe competenties ontwik-keld, waar je meer mee zou willen doen? Kortom: hoe ziet jouw droombaan eruit en wat wil jij op de andere school gaan brengen? Als je die zaken helder hebt, krijg je beter in beeld welke kant het moet opgaan.

4. SCHRIJF HET OPBlijf er niet alleen in je hoofd mee bezig, maar maak op papier een lijst van de voors en tegens van een overstap. Door zaken van je af te schrij-ven, krijg je ook letterlijk meer afstand, waardoor je alles eerder duidelijk krijgt. Zijn de kansen

Het wringt al een tijdje, je gaat lang niet elke dag met plezier naar je werk. Je voelt je niet (meer) thuis binnen het huidige beleid van je school, je zit er alweer veel te lang of het klikt niet met die duo-collega. Toch durf je de beslissing maar niet te maken: blijven of solliciteren bij een andere school? We vroegen een aantal loopbaancoaches om tips.

groter dan de twijfels en angsten, dan is de stap om te solliciteren gemakkelijker te maken.

5. ONDERZOEK JE TWIJFELS Wat houdt je tegen om weg te gaan? Welke gedachten komen bij je op? Welke weerstand voel je? Zet alles eens op een rijtje en probeer de rode draad te vinden. Heb je die gevonden en is de angst of twijfel groot, maak het dan be-spreekbaar met iemand die je vertrouwt. Je zult zien dat de angsten dan minder erg worden. Misschien ga je zelfs wel kansen zien.

6. AANKAARTEN SCHOOLLEIDER Voel je je vertrouwd genoeg met je leidingge-vende om transparant te zijn over je tweestrijd? Maak die dan bespreekbaar! Kaart aan wat er leeft bij je en waar de schoen wringt. Wie weet wat voor opening dat geeft. Misschien kan hij je nieuwe kansen of uitdagingen bieden, wellicht op een andere school binnen het bestuur.

7. BEZOEK EEN LOOPBAANCOACHKom je er nog niet uit? Zoek een onafhanke-lijk klankbord om mee te sparren, zoals een loopbaancoach. Voor iemand die op afstand staat, is het vaak veel makkelijker om de vinger precies op de zere plek te leggen. Zodat jij nieuwe inzichten krijgt in je situatie, waardoor je makkelijker knopen kunt doorhakken.

8. GA OP ONTDEKKINGSTOCHT Blijf niet alleen hangen in onderzoek, maar onderneem ook actie. Ga eens kijken op een andere school bijvoorbeeld, vraag om een rondleiding van de schoolleider, praat met collega’s die de stap al gemaakt hebben. Ofwel, laat je inspireren! Lonken de verandering en het avontuur, maar blijf je bang om de verkeer-de beslissing te maken, bijvoorbeeld omdat je het lastig vindt om te bepalen welke school bij jou past? Overweeg om als tussenoplossing een tijdje te gaan werken als poolkracht! Op die manier krijg je de kans om mee te draaien op verschillende scholen, waarbij je kunt (her)ontdekken wat jou wel en niet aanspreekt. In de huidige economie zijn dit soort oplossingen mogelijk.

Tekst: Jacqueline Bot Illustratie: Esther van den Bergalle sectoren

15151515

De keren dat ikzelf vroeger als leerling andermans werk mocht beoordelen, was ik meestal óf veel te lief óf veel te streng. Zo sprak ik louter in superlatieven tijdens

de lessen handvaardigheid, wanneer mij gevraagd werd wat ik van de werkjes van klasgenoten vond. Alles was altijd ‘prachtig’, ‘geweldig’ en ‘net echt’. Zelfs wanneer zo’n vingerverftekening of asbak van klei in

Nooit meer toetsen nakijken, maar die taak voortaan

overlaten aan de leerlingen zelf. Klinkt als een droom,

nietwaar? Maar volgens de best ‘wakkere’ Frans Droog,

docent aan het Wolfert Lyceum, kan dat prima. ‘Sterker,

leerlingen leren beter en onthouden de lesstof langer wanneer zij elkaars toetsen beoordelen en bespreken.’

werkelijkheid niet om aan te zien was. Ik was veel te bang dat ook maar het kleinste beetje kritiek als een boemerang zou terugkeren. En dat medeleerlingen ook míjn frutselstukjes flink door de mangel zouden halen. Later, als student journalistiek, schoot ik juist volledig in een andere kramp. Er destijds van overtuigd dat het binnenharken van de Pulitzerprijs slechts een kwestie

Bor, Floris, Isa en Sann: door nakijkcommissie minder vaak hoofdstukken lezen en herlezen voor herhaaltoetsen.

Nieuwe trend: laat leerlingen elkaars toetsen nakijken

voortgezet onderwijs

16

van tijd zou zijn, hakte ik met een wel erg botte bijl in op de verhalen van anderen. Stukken gingen meer rood dan zwart retour. Een klassiek geval van jezelf overschreeuwen om mogelijke eigen tekortkomingen te verhullen. Ego en eigenbelang zaten een objectieve beoordeling danig in de weg.

GEEN HOGE CIJFERS Iets waar de leerlingen van het Wolfert Lyceum in Bergschenhoek duidelijk geen last van lijken te hebben. Bepaalde klassen kijken daar al geruime tijd elkaars toetsen na. En in tegenstelling tot wat je zou denken, gaat dat wonderwel goed. Het regent in ieder geval niet automatisch hoge cijfers. De tieners tonen zich strenge doch rechtvaardige controleurs.Precies zoals docent Frans Droog gehoopt had. Al jaren probeert hij zijn leerlingen op allerlei manieren meer verantwoordelijk te maken voor hun eigen leer-proces. Zo is hij initiatiefnemer van de grassroots-be-wegingen (activisme aan de basis, red.) EdcampNL, MeetUp010, MeetUpNL en EduHackathonNL, waar leerkrachten elkaar laagdrempelig ontmoeten om van en met elkaar te leren. Daarbij is hij zeer geïnteres-seerd in het toepassen van technologie of nieuwe on-derwijsmethodes in de dagelijkse praktijk. Dus toen hij op een dag een tweet voorbij zag komen, waarin Iris Driessen, docent Nederlands op het Hyperion Ly-ceum in Amsterdam, het idee opperde ‘om leerlingen voortaan elkaars werk te laten nakijken’, was hij direct gegrepen.

VERTROUWEN TERUGKRIJGEN ‘Allereerst, omdat ik een hekel heb aan nakijken’, grapt Droog. ‘Maar ook omdat ik wel zin had in een expe-riment. Voorheen werkte ik als moleculair bioloog. Ik ben het dus wel gewend om hypotheses te testen. Bijvoorbeeld dat als je leerlingen vertrouwen geeft, je dat ook terugkrijgt. Maar ook dat zij meer opsteken van elkaars werk beoordelen en becommentariëren dan leerlingen die alleen studeren voor een goed cijfer.’ Zijn voorzichtige conclusie, na zo’n drie jaar proefdraaien: dat zijn lessen biologie, natuurkunde,

scheikunde en wiskunde sinds de introductie van deze zogenoemde ‘nakijkcommissies’ inderdaad be-ter beklijven. Beter dan in het oude systeem, zegt hij. ‘Een leerling die een paar dagen voor zijn proefwerk begint met stampen, is veel van die info de dag erna alweer vergeten. Wat nog is blijven hangen wanneer ze de toets een week of twee weken later terugkrijgen, is vaak minimaal. Nabesprekingen hebben op zo’n moment weinig nut meer. Alles wat ik dan nog op het proefwerk schrijf, slaan ze toch niet op. Meestal gebruiken leerlingen die lessen enkel om te zien of er nog wat punten te sprokkelen zijn.’

DYNAMISCHE LEERMETHODEZonde van de tijd, vindt Droog, zowel voor hemzelf als voor de leerling. Maar bovenal, weinig efficiënt. Dan is het nakijken van elkaars werk een meer effectieve leermethode. Dynamischer ook. ‘Bij mij werkt het als volgt: als leerlingen de klas binnenkomen voor een toets, zien zij vijf namen op het bord staan. Zij vormen die dag de nakijkcommissie. Ook zij hebben gewoon geleerd voor de toets, maar deze maken ze niet in de klas. Dat doen ze in een ander lokaal, met gebruikma-king van het boek. Zij maken samen het nakijkmodel en moeten ook discussiëren. Waarom is een bepaald antwoord wel of niet goed? Naar die discussie luister ik en ik kijk uiteindelijk het nakijkmodel na.’ Simpel? Dat zou je denken. Maar dan ken je de proefwerken van de meeste middelbare scholieren nog niet, lacht Droog. ‘Want wat doe je bijvoorbeeld als je het handschrift niet kunt lezen? Of als er zoveel antwoor-den zijn doorgekruist en opnieuw ingevuld dat het moeilijk kiezen is welke nu de juiste is. Daarbij, hoe gedetailleerd moet een antwoord zijn om een (extra) punt te scoren? Groeit gras sneller, omdat koeien sim-pelweg poepen, of omdat er voedingsstoffen in hun mest zitten die het gras zijn groeispurt geven?’

MINDER SNEL VERGETENDie discussies gaan soms diep, geeft hij toe. Maar een dag later, wanneer de toets wordt besproken, is het de commissie die bepaalt wat goed of fout is. En dat gaat prima. ‘Leerlingen accepteren meer van elkaar dan van mij. En ze hebben meer begrip voor de docent, omdat ze zien hoe moeilijk het is om die toets goed na te kijken, en de uitkomst daarvan te verdedigen.’Maar het meest waardevolle vindt Droog dat leerlin-gen aangeven het geleerde minder snel te vergeten. Belangrijk, zien ook Bor, Floris, Isa en Sanne uit 4 vwo in. Dankzij de nakijkcommissie hoeven zij minder vaak hoofdstukken te lezen en herlezen voor herhaal-toetsen. Wel zo fijn, zegt Floris. ‘Een nachtje blokken op een paar hoofdstukken, is nog wel te overzien. Maar voor het examen is meer nodig dan dat. De nakijkcommissie is een leuke manier om je de stof eigen te maken.’

Tekst: Ilja Post Foto: Miriam van der Hoekvoortgezet onderwijs

17171717

Tips voor het invoeren van een nakijkcommisie

• Leg goed uit wat het doel is: meer, beter, langer en effectiever leren

• Betrek leerlingen bij je plannen en doelen• Plan een toetsbespreking zo snel mogelijk, liefst in de

volgende les• Zijn er geen keuze-uren beschikbaar op jouw school? Vraag

een collega eventueel om de toets in diens les na te kijken

voortgezet onderwijs

Menting heeft heel veel zin in de draai die hij gaat maken. De wens om weer les te geven en meer contact te hebben met leerlingen is altijd

blijven hangen, zegt hij. ‘Ik praat er al jaren over. Toen ik directeur werd, zei ik dat ik ooit zou terugkeren naar de klas.’In zijn jonge jaren is hij klassieke talen gaan studeren vanwege het vak, maar net als veel studiegenoten kwam hij terecht in het onderwijs. Al na een jaar lesgeven, ontdekte hij zijn passie voor het leraarschap. Elf jaar nadat hij begon als docent werd hij afdelingscoördinator en acht jaar daarna kwam hij in de schooldirectie. Dit jaar, na ruim een decennium leiding te hebben gegeven op het Lyceum Schöndeln, heeft hij besloten weer voor de klas te gaan staan. Op een andere school weliswaar, namelijk het Bisschop College Broekhin, eveneens in Roermond.

EIGEN GELUK De vacature die Menting vanaf volgend school-jaar gaat vervullen, stond vorig jaar ook al open. Toen liet hij hem lopen. ‘Ik voelde me verantwoordelijk als directeur en wilde afmaken waar ik aan begonnen was. Maar wanneer is iets af?’ Hij merkte dat hij het afgelopen jaar steeds meer contact zocht met leerlingen en dat hij in zijn vrije tijd weer Latijn begon te lezen. ‘Het waren duidelijke tekenen aan de wand. Ik moest voor mijn eigen geluk kiezen. En na elf jaar was het ook tijd voor ander leiderschap. Ik ben een

Rob Menting (56) was elf jaar directeur bij Lyceum Schöndeln in Roermond. Hij gaat na ruim twintig jaar weer Latijn en Grieks geven, op een andere school. ‘Het zou goed zijn als lesgevers meer leiding geven, en als leidinggevenden meer lesgeven.’

Directeur gooit het roer om en wordt weer leraar

‘ Ik moest voor mijn eigen geluk kiezen’

onverbeterlijke idealist, dat maakt dingen niet eenvoudig. Ik heb de neiging tot abstraheren. Nu breekt op deze school een periode aan dat er keuzes moeten worden gemaakt.’

BURGERSCHAPSpijt van zijn keuze om het management in te gaan, heeft Menting niet. ‘Ik vind het leuk om na te denken over hoe onderwijs beter kan en over de richting van de school. Ik heb er aan bijgedragen dat het Lyceum Schöndeln een cultuurprofielschool is geworden en we hebben het technasium ingevoerd. Daar ben ik trots op: beide richtingen brengen de leerlingen in contact met de wereld om de school heen. Binnen het technasium werken leerlingen aan opdrachten die van een bedrijf komen, bij cultuur maken leerlingen een Gesamtkunstwerk. Ze doen dan alles zelf.’Ook is hij als directeur veel bezig geweest met het thema burgerschap, dat sinds 2006 een verplicht onderdeel is van het onderwijs. ‘De neiging bestaat om daar een vak van te maken, maar dat moet je juist niet doen. Dan wordt het weer iets met kennis en toetsen, terwijl burgerschap veel meer met houdingen te maken heeft, met hoe leerlingen in de wereld staan. Je moet ze niet voorbereiden op de maatschappij, ze zítten al in de maatschappij. De discussie over het middel-baar onderwijs is heel erg geframed in vakken. Daarbij dreigen we de samenhang binnen die vakken uit het oog te verliezen.’18

Tekst: Jantine Albers Foto: Jan Paul Kuitvoortgezet onderwijs

Directeur gooit het roer om en wordt weer leraar

VERBINDINGHij zal zich ook als docent bezig blijven houden met deze thema’s. Menting: ‘Wat ik graag wil als docent is duidelijk: ik wil verbinding met de buitenwereld. Ik wil mezelf niet opsluiten in een lokaal, ik ben niet van plan om een lesboer te worden. Ik wil mijn netwerk in stand houden en me blijven bezighouden met burgerschap en cul-tuur. Daar krijg ik van de directie op mijn nieuwe school ruimte voor.’ Hij vindt dat de grenzen tussen docenten en het management vloeibaar-der moeten zijn. ‘Het zou goed zijn als lesgevers meer leiding geven en als leidinggevenden meer lesgeven. Maar dat is praktisch gezien lastig, beiden hebben een ramvaste agenda.’

FLIPPING THE CLASSROOMIn twintig jaar tijd is er veel veranderd in het onderwijs. Tegenwoordig moet je als leraar concurreren met mobieltjes en het internet. Daar heeft de scheidende schoolleider een duidelijke mening over. ‘Als leerlingen afgeleid zijn, moet je er voor zorgen dat de les boeiender is.’ Hij heeft zich voorgenomen om les te gaan geven volgens flipping the classroom. ‘Ik ben van plan om de uitleg op te nemen en als huiswerk mee te geven. Het oefenen, dat normaal gesproken huiswerk

is, vindt dan plaats in de klas.’ Lachend: ’Dan kan ik ze helpen en loop ik niet het gevaar 45 minuten aan het woord te zijn.’ Technologie is volgens hem juist een nuttig middel om kennis te verwerven. ‘Er zijn apps waarmee je snel kunt testen of leerlingen hebben begrepen waar het in de les over ging. Dan kun je snel schakelen en het scheelt nakijkwerk.’

KANSENIn de klassieke talen liggen volgens Menting genoeg kansen op het gebied van burgerschap en cultuur. Vooral de mooie en filosofische verhalen zijn een goede bron om uit te putten. ‘Twintig jaar geleden was ik een tamelijk traditionele docent. Nu ben ik veel meer aan het zoeken naar hoe ik leerlingen met mijn vak kan opvoeden. Een oud-leerling zei ooit tegen me: “Dat Grieks dat ik ooit van je kreeg ben ik al lang vergeten, maar ik vergeet nooit wie jij was.” Volgens mij is dat het doel van lesgeven. Dan heb je meer bereikt dan wanneer iemand na jaren nog een grammaticarijtje kan opzeg-gen. Daar word je namelijk geen beter mens van. Een vak is belangrijk, juist ook omdat je het nodig hebt om met kinderen in gesprek te raken over dingen die ertoe doen.’

Rob Menting: ‘Ik wil verbinding met de buitenwereld.’

19191919

Vraag antwoord

geval blijft de huidige arbeidsover-eenkomst bestaan en bouwt Ans ook nog steeds pensioen bij ABP op. De werkgever blijft in deze situatie het werkgeversdeel van de pensioen-premie betalen en de werknemer het werknemersdeel. Na afloop van de verlenging van twaalf maanden loopt het dienstverband alsnog van rechtswege af. Een opzegging van

de werkgever is hiervoor niet nodig. Het is in deze situatie dus belangrijk dat Ans tijdig met haar werkgever in overleg gaat of het moment van beëin-diging nogmaals met twaalf maanden wordt uitgesteld. Natuurlijk kan ook afgesproken worden dat het dienst-verband na afloop van de verlenging alsnog stopt.

ZELF BETALENMogelijkheid twee is dat werkgever en werknemer na de beëindiging van het dienstverband besluiten dat een nieuwe arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wordt aangegaan. Deze tijdelijke arbeidsovereenkomst kan jaarlijks met ten hoogste twaalf maanden worden verlengd. Ook geldt dat maximaal zes keer een arbeids-overeenkomst voor bepaalde tijd kan

worden aangegaan, voor de maximale duur van 48 maanden. In deze situatie bouwt Ans geen pensioen meer op. Wel kan ze vrijwillig pensioen opbou-wen bij ABP. Dit kan tot uiterlijk vijf jaar na haar AOW-gerechtigde leeftijd. Ze moet dan de pensioenpremie wel helemaal zelf betalen.

VERSTANDIGAns en haar werkgever kiezen ervoor om de beëindiging van haar dienst-verband met twaalf maanden uit te stellen. Ze heeft bij Hanneke ook aan-gegeven dat zij voor de kleuterklassen ingezet wil worden. Nadat deze met de directeur van school had overlegd, was dit geen enkel probleem. Omdat Ans lid is van CNV Onderwijs, besluit zij voor alle zekerheid nog even contact op te nemen met een juridisch adviseur. Die geeft aan dat alle afspra-ken juridisch gezien correct zijn, maar dat het te allen tijde verstandig is om gemaakte afspraken op papier vast te leggen. Op deze manier kan er in de toekomst nooit onduidelijkheid ontstaan over hetgeen Ans met haar werkgever heeft afgesproken.

Juf Ans werkt al jaren als leerkracht basisonderwijs in het bijzonder onderwijs. Nog altijd geeft ze met veel energie en plezier les in de kleuterklassen. Op 15 augustus dit jaar bereikt ze haar AOW-gerechtigde leeftijd. Op grond van de cao PO zal haar arbeidsovereenkomst met ingang van 1 september daaropvol-gend van rechtswege eindigen.

Eigenlijk wil Ans nog helemaal niet stoppen. Het liefst zou ze langer door-gaan bij haar werkgever. Ze is daarom in gesprek gegaan met Hanneke van de afdeling personeelszaken. Maar langer doorwerken; kan dat eigenlijk wel? Het antwoord is ‘ja’. Ans en haar werkgever kunnen met elkaar overeenkomen dat ze ook na haar AOW-gerechtigde leeftijd nog kan blijven werken.

UITSTELLENDe cao PO geeft hier twee verschil-lende mogelijkheden voor. De eerste is dat werkgever en werknemer jaar-lijks overeenkomen om het moment van beëindiging van de arbeidsover-eenkomst telkens met maximaal twaalf maanden uit te stellen. In dat

Belangrijk om tijdig te overleggen of het moment van beëindiging nogmaals wordt uitgesteld

20

Ondersteuning

Bevind jij je ook in deze situatie en heb je daarbij juridische ondersteuning nodig? Neem dan contact met ons op via 030 751 10 03 of mail naar cnvinfo@cnv.nl.

Werken na je AOW-leeftijd, kan dat?

GA NAAR RENTEGENKANKER.NL

Ren tegen kanker en voor het leven. Geef jouw race extra betekenis door geld op te halen voor baanbrekend kankeronderzoek en draag daarmee bij aan een wereld waarin niemand meer sterft aan kanker. Schrijf je in voor het team en ren mee in Utrecht, Rotterdam, Amsterdam, Biddinghuizen of Eindhoven. Je ontvangt dan je startbewijs, een trainingsprogramma en ondersteuning tijdens elke stap die je zet.

WAAR REN JIJ MEE?

Het leven van basisschoolleerkracht Ger Homblen veranderde acht jaar geleden compleet. Door een ongelukkige val van een balkon tijdens een verhuizing brak hij zijn rug. Al snel werd duidelijk dat hij een dwarslaesie had en voor altijd in een rolstoel zou moeten zitten. ‘Ik wist meteen dat ik weer voor de klas wilde en ook met de volledige verantwoordelijkheid.’ Dat is na een aantal moeilijke jaren gelukt.

Ger Homblen geeft na ongeluk les in een rolstoel

Ger Homblen: ‘Vroeger was ik 1 meter 80 lang en sterk. Nu moet ik vaak omhoog kijken als ik tegen de leerlingen praat.’

‘ Ah meester, maak eens een wheelie’

alle sectoren

22

Ik beleef nog evenveel plezier aan werken met leerlingen als toen ik begon’, vertelt Ger Hom-blen(56). Hij zit nu 33 jaar in het vak en begon in 1998 met lesgeven op Campus Special

Needs in Maastricht (dat heette toen nog anders), onderdeel van scholengemeenschap MosaLira. In zijn klas zitten de oudste leerlingen van het spe-ciaal basisonderwijs. ‘Op onze school zitten veel leerlingen met een moeilijk verleden. Kinderen die speciale aandacht nodig hebben. De band die je hebt, is heel anders dan in het basisonderwijs. Ik probeer ze een leuke tijd te geven op school en te laten merken dat ik er voor hen ben. Het is heel bijzonder.’

MOEILIJKE TIJDNa de val acht jaar geleden brak een moeilijke tijd aan voor Homblen en zijn naasten. ‘Ik ging twee jaar lang door een rouwproces. Dat gaat ontzettend diep, je ziet eigenlijk niks meer zitten. Het is een helletocht geweest. Met alles moet je op nul begin-nen: je gezin, werk, hobby’s, vrienden.’ Het was niettemin van meet af aan duidelijk voor hem dat hij zou terugkeren in zijn baan. Hij is een positief en actief persoon, voor wie het niks is om alleen maar thuis te zitten. ‘Ik was 48 en had me kunnen laten afkeuren. Maar ik wilde werken, ik wilde weer voor de klas. Daar voel ik me het meest op mijn plek.’

OPNIEUW INTEGRERENHet bestuur van zijn school en zijn collega’s wilden Homblen ook graag terug. Het opnieuw integreren op school ging dan ook soepel. ‘Ze hebben mijn groep naar beneden verhuisd, er is een aangepast toilet gebouwd en ik heb een vaste parkeerplek dicht bij de ingang.’ Het duurde slechts acht maanden voor hij weer op school was. ‘Ik voelde me opgelucht, maar het deed me ook veel verdriet dat ik in een rolstoel terugkwam.’ Hij zegt dat hij meteen wist dat hij volledige verantwoordelijkheid wilde, met alle daarbijbehorende werkzaamheden. Inmiddels draait hij drie dagen zijn eigen groep.

OVERWICHT Voor de kinderen is het feit dat hun meester in een rolstoel zit helemaal geen probleem. Homblen: ‘Wat dat betreft zijn zij een voorbeeld voor volwas-senen. Ze zijn heel open en willen alles weten. Ze komen met vragen die volwassenen niet durven te stellen. Ik probeer ze dan zo goed mogelijk uit te leggen hoe ik dingen doe en wat er is gebeurd. Kinderen zijn heel praktisch, ze accepteren zoiets heel snel. Soms zeggen ze: Ah meester, maak eens een wheelie!’

Ook qua gezag is er niks veranderd in de klas. ’In het speciaal onderwijs zitten niet de makkelijkste kinderen, het is belangrijk om overwicht te hebben. Vroeger was ik 1 meter 80 lang en sterk. Nu moet ik vaak omhoog kijken als ik tegen de leerlingen praat. Dat is toch anders, mijn positie is kwets-baarder.’ Maar overwicht heeft hij nog steeds. ‘Aan mijn aanpak heb ik niks veranderd, ik ben altijd heel duidelijk en consequent naar mijn leerlingen. Kinderen moeten weten dat je de dingen die je zegt ook uitvoert. Ik heb een vaste regel: als jij niet vervelend doet, hoef ik dat ook niet te doen. Dat weten mijn leerlingen, en het werkt altijd.’ Hij staat op school bekend als een strenge leraar. ‘Maar van leerlingen die ik in de klas heb gehad hoor ik dat ze het leuk hebben gevonden bij mij.’ MET ALLES MEEDOENVoor buitenstaanders is Homblen nog dezelfde persoon als voor het ongeluk, maar dan in een rolstoel. ‘Ik geef technieklessen op school en ik ben scheidsrechter bij het voetballen. Ik doe met alles mee. Soms lig ik daardoor op mijn snufferd, want ik heb een actieve rolstoel. Leerlingen helpen me dan overeind.’ Voor hem zelf is er wel degelijk veel veranderd. Hij begon aanvankelijk met vier dagen per week wer-ken, maar dat was te veel. Die extra rustdag heeft hij echt nodig om te sporten en om bij te komen. Als Homblen ‘s ochtends om kwart over acht op school wil zijn, moet hij om half zes opstaan. ‘Alles kost meer tijd en energie dan voorheen. Tegen de tijd dat ik in de auto zit, heb ik mezelf al zo’n zestig keer moeten tillen. Dat is hard werken.’ Dan heeft hij het nog niet eens over de zenuwpijn die hij de hele dag door voelt. ‘Niet kunnen lopen is het kleinste probleem, dat beperkt me niet in mijn werk. Het lange zitten is moeilijker. Op een gegeven moment krijg ik pijn in mijn rug en dat kruipt naar mijn hoofd. De hele dag lesgeven kost me veel energie, maar ik haal er evenveel energie uit.’ Sinds kort heeft hij een speciale statafel in de klas. Een mechanisme tilt hem op, waardoor zijn lichaam rechtop staat. Op die manier kan hij het zitten afwisselen met staan.

LEVENSVREUGDEHomblen gelooft niet dat hij ooit op honderd pro-cent van de levensvreugde terugkomt die hij eerst had. Maar het scheelt niet veel. Hij sport weer, gaat weer op vakantie en geniet van zijn kleinkinderen. ‘Ik wil alles eruit halen wat erin zit. Ik heb geen keuze. Werken geeft zo veel voldoening, je doet weer mee in de maatschappij. Helemaal in het spe-ciaal onderwijs. Ik wil niet weg bij deze school.’

Tekst: Jantine Albers Foto: Annemiek Mommersalle sectoren

23232323

010 - 442 09 39

Onderwijs Professional

én

Project Professional

• Cursussen

• Leergangen

• Masterclasses

Lesplaatsen: Utrecht • Rotterdam Nijmegen • Groningen

Voor docenten, leidinggevenden en beleidsmedewerkers in:PO • VOMBO • HBOSO • VSO REC • OPDC

Project Management in het Onderwijs

De organisatiekant, menskant

en onderwijskant van projecten

op school.

Inspirerende Blended en

Action Learning opleidingen

met je eigen project als

voorbeeld.

www.ppmo.eu

Nationale Opleiding MediaCoachDigitale geletterdheid en mediawijsheidwww.nomc.nl

Social Media ProfessionalSocial Media: beleid en communicatiewww.mediaenmaatschappij.nl

Anti Pest CoördinatorSchoolveiligheidsbeleid en (online) pestenwww.deantipestcoordinator.nl

Mediawijsheid voor professionals

Hét opleidingsinstituut voor mediawijsheid!

072 - 888 7 222

Social MediaProfessional

advertentie Mediawijsheid Onderwijsblad 94-130.indd 2 18-01-18 11:15

#lisaweethet

... Lisa je graag tips en uitleg geeft over alles rondom je (LIO)stage, je werk en je salaris?Volg cnvonderwijs op Instagram!

Wist je dat …

columnVera Koppenrade

Kind van de rekening

Op het jaarcongres van klinisch (neuro)psychologen was dit jaar de Amerikaanse psychiater Bruce Perry te gast. Hij gaf aan dat technologische verandering in de samenleving sociale interactie terugdringt naar 1/25e deel van wat het eerder was. Dat is een bijzonder grote verandering, ik zal het ter harte moeten nemen, maar deze week ben ik toevallig ook gaan nadenken over straffen en belonen: gereedschappen of interactievormen die je als opvoeder en coach tot je beschikking hebt. In mijn interactie met leerlingen probeer ik altijd hun intrinsieke motivatie te verhogen. En wat blijkt, dit is het lastigste van allemaal. Teveel belonen kan de intrinsieke motivatie juist verzwakken en straffen werkt helemaal niet. Welke keuzes heb je dan als opvoeder nog over? Als begeleider/opvoeder wil je dat het kind verstan-dige keuzes leert maken en je moet toch iets?

Als ik kijk naar mijn eigen opvoedkundige kwalitei-ten, is dat van tijd tot tijd echt niet perfect. Maar ik geef wel grenzen aan. En ik vind dat best goed van mezelf. Het is misschien een beetje ‘tough love’, maar ik mis dit bij steeds meer opvoeders. En als kinderen die stevige vorm van liefde niet meekrijgen, creëer je kleine prinsjes en prinses-jes. Verwende nesten, die niet voldoende hebben geleerd om te gaan met uitgestelde aandacht en duidelijke grenzen. Ik zie het als een vorm van verwaarlozing. Of zoals een intern begeleider het laatst noemde: ‘kind van de rekening’. Waarom hebben ouders van nu vaak zo’n enorm schuldgevoel, dat ze aan alle grillen van hun kinderen willen toegeven? Wellicht een gevolg van de prestatiemaatschappij? Volkomen opgaan in je werk, daarin excelleren, deadlines halen, 24/7 bereikbaar zijn en moeten presteren, waardoor het contact tussen ouder en kind steeds minder wordt. Het niet meer aangeven van grenzen en het idee overbrengen dat kindlief ook moet presteren. Het liefst zonder daarbij te veel inspanning te hoeven leveren.

Lerende kinderen verleggen hun grenzen, in allerlei opzichten, maar hoe kunnen ze dat als ze niet geleerd hebben hiermee om te gaan?

Ik mis de ‘tough love’ bij steeds meer opvoeders

Foto

: Rub

en S

chip

per

25

Vera Koppenrade

is 39 jaar, psycholoog, en heeft een eigen

bureau voor studie-begeleiding in Amersfoort.

Stel je eens voor, het is je moeder, broer of zus die daar ligt. Hoe zou jij dat vinden?’ Voor het eerst deze maandagochtend klinkt er een doodse stilte onder de leerlingen van

havo 4 van het Mondial College Leuvensbroek in Nijmegen. De vraag komt van Rode Kruis-vrijwil-liger Kevin. In een filmpje vertelde hij zojuist over een vervelende ervaring die hij een aantal jaren geleden opdeed. Toen werden hij en zijn collega via de portofoon opgeroepen. De melding: een onwel geworden festivalganger. Binnen drie minuten waren ze bij het slachtoffer. Dat had veel vlugger gekund als de filmende omstanders sneller plek hadden gemaakt, zegt Kevin zichtbaar teleurgesteld in de camera.

URGENTHet verhaal van Kevin is onderdeel van Hero of Humanity, een gratis interactief lesprogramma van het Rode Kruis. Daarmee krijgen leerlingen en studenten van 16 tot en met 25 jaar filmfragmenten van noodsituaties te zien die hun hulpvaardigheid testen. ‘Situaties waar je op die leeftijd zomaar in kunt belanden,’ zegt Diede Verstegen, coördinator educatie van het Rode Kruis, die de gastles deze ochtend verzorgt. ‘Denk aan iemand die na het uitgaan in een steegje wordt lastiggevallen. Vervol-gens vragen we de groep: “Wat zou jij doen in deze situatie?”’

Het Rode Kruis ontwikkelde een nieuwe lesmodule om filmen na ongelukken

bespreekbaar te maken onder jongeren. ‘We vragen ze: wat zou jij

doen in deze situatie?’

De hulporganisatie verzorgt al drie jaar gastlessen met het door hen ontwikkelde programma. Het verhaal van Kevin is echter recent toegevoegd. Ver-stegen: ‘Afgelopen jaar was filmen na ongelukken een onderwerp dat geregeld in het nieuws voorbij-kwam. Filmen kan het werk voor hulpverleners las-tig maken. Het slachtoffer is er evenmin bij gebaat.’ Voor een noodhulporganisatie als het Rode Kruis is het onderwerp daarom urgent. Verstegen: ‘Dat willen we bespreekbaar maken onder jongeren, een doelgroep die veel gebruik maakt van mobieltjes.’

SOMS NUTTIGEigen onderzoek van het Rode Kruis onderstreept de urgentie om filmen na ongelukken te bespreken. Hoewel bijna 90 procent van de deelnemers aan het onderzoek aangaf het filmen af te keuren, gaf een derde van hen aan niet te durven ingrijpen als dit gebeurde. 68 procent van de deelnemers was van mening dat filmen in sommige gevallen nuttig is.De havo 4-klas denkt daar anders over. Na het verhaal van Kevin lijkt de klas het unaniem eens te zijn: filmen na een ongeluk, dat doe je niet. ‘Filmen op zo’n moment is triest,’ zegt een leerling. ‘Apart,’ reageert een ander. ‘Onmenselijk,’ klinkt er van achteruit het lokaal. Maar wanneer gastdocent Ver-stegen vraagt wat de leerlingen wél zouden doen, blijft het even stil. Geen van de leerlingen heeft een EHBO-diploma.

Lesbox Rode Kruis leert jongeren over rol

hulpverleners

‘Filmen op zo’n moment

is triest’

voortgezet onderwijs/mbo/hbo

26

‘

ANDERE DYNAMIEK‘De leerlingen worden aan het denken gezet,’ zegt docent maatschappijleer Jan Verblakt, die Hero of Humanity al eens eerder naar zijn school haalde. ‘Met behulp van de filmfragmenten kunnen ze zich in de situatie verplaatsen. Vervolgens is de vraag: wat is juist, en hoe breng je dat in praktijk?’Docenten als Verblakt zijn overigens niet verplicht om de lesstof uit de voorlichtingsfilm te laten behandelen tijdens een gastles van iemand van het Rode Kruis. Ze kunnen de filmfragmenten en daaropvolgende discussies ook zelf inbrengen in de klas. Verstegen: ‘Docenten zien vaak haakjes in hun eigen lesstof waar de film mooi op aansluit. Ze behandelen het onderwerp dan net zo lief zelf.’ De meerwaarde van een gastdocent zit ‘m in iets anders, legt ze uit. ‘Wanneer er een onbekend gezicht voor de klas staat, komt de lesstof op een andere manier bij leerlingen binnen. Vaak is er dan wat extra belangstelling.’ Verblakt is het daarmee eens: ‘De leerlingen zien mij iedere week. Diede brengt een andere dynamiek. Ze kan met haar expertise de verschillende perspectieven laten erva-ren die zo’n noodsituatie heeft.’

INGRIJPENDat het Rode Kruis aandacht wil besteden aan het verschijnsel filmen na ongelukken, vinden de leer-lingen van het Mondial College begrijpelijk. ‘Alleen

ken ik niemand in mijn omgeving die dat ooit heeft gedaan of ooit zou doen,’ zegt Lorenzo na de les. Zijn klasgenoot Thomas knikt instemmend. Interes-santer vindt het tweetal de discussie na een ander filmfragment. Thomas: ‘Een meisje zag hoe een jon-gen door twee andere jongens werd lastiggevallen. Er werd ons gevraagd of het meisje moest ingrijpen. Vervolgens zagen we dezelfde situatie, alleen was het nu een jongen die getuige was.’ Thomas vond in eerste instantie dat de jongen moest ingrijpen, het meisje niet. Maar dát zette hem het aan het denken. ‘Waarom zou ingrijpen in zo’n situatie afhankelijk moeten zijn van je geslacht? Moet je niet altijd iets proberen te doen?’

NIET DOEN GEEN OPTIEHet zijn dit soort vragen die het Rode Kruis met Hero of Humanity wil oproepen. ‘Door ze te be-spreken in de klas ontdekken jongeren dat hun op-vattingen kunnen verschillen van leeftijdgenoten, terwijl ze hetzelfde doel voor ogen hebben,’ zegt Verstegen. Over één ding lijkt klas havo 4 het na drie kwartier film dan ook eens: niets doen is geen optie - er is altijd een manier om te helpen.Bij het bekijken van de filmfragmenten kunnen leerlingen op verschillende momenten stemmen via hun telefoon. Wat zouden zíj doen in deze situa-tie: helpen of niet helpen? ‘Op deze manier kunnen ze volledig zelfstandig een keuze maken,’ zegt Ver-stegen. ‘Na het bekijken van het filmfragment laten we de percentages van de klas zien, en vergelijken die met het landelijk gemiddelde. Van daaruit start de discussie.’

Tekst: Mathijs de Groot Foto: Shutterstockvoortgezet onderwijs/mbo/hbo

27272727

Hero of Humanity in jouw klas? Een gastles is aan te vragen via educatie@redcross.nl. Lesmateriaal is te verkrijgen via www.rodekruis.nl/heroofhumanity en www.hero-of-humanity.nl.

vereniging

ONDERWIJSONDERSTEUNERWoensdag 19 juni, 16-20 uur, CNV gebouw, Tiberdreef 4, Utrecht. Loopbaandag voor onderwijs-

ondersteuners: Onderneem, Ontwikkel, Positief! Workshop en coachingsgesprek. Informatie en

aanmelden: onderwijsondersteuners@cnv.nl.

In de agenda staan activiteiten van

CNV Onderwijs. Bijeenkomsten worden maximaal twee

keer vermeld. Aanleveren agendapunten via

servicebureau@cnv.nlKijk voor de uitgebreide agenda en aanmelden op:

onderwijs.cnvconnectief.nl/evenementen. Voor senioren is dat: www.cnvconnectief.nl/vereniging/senioren.

ingezonden Wilt u uw mening geven?

U kunt een brief van maximaal 200 woorden mailen naar

schooljournaal@cnv.nl. De redactie behoudt zich het recht voor om inzendingen

niet te plaatsen of in te korten.

Beste Joke, ik was/ben het helemaal eens met je brief in Schooljournaal 7 over de schoolreisjes. Dat was ook de reden dat ik met onze leerlingen van vmbo-onderbouw, een unicum, en samen met enthousiaste collega’s, tien jaar op rij drie dagen naar Berlijn ben geweest. Leerlingen konden de reis in termijnen betalen, de school lever-

de een bijdrage, kortingen afdingen waar mogelijk. Onvergetelijke reizen met een afwisselend programma, enthousiaste en dankbare leerlingen waarvan sommigen niet verder kwamen dan thuis.

Rien Verkoeijen, docente Duits, Blariacumjuniorcollege Venlo

Schoolreisjes 3

28

berichten

Najaarsbijeenkomsten Senioren Advies Raad (SAR)Donderdag 3 okt., Ruurlo, De Keizerskroon, Dorpstraat 15Dinsdag 8 okt., Hoogeveen, Goede Herderkerk, Middenweg 14Woensdag 9 okt., Alkmaar, De Blije Mare, Kajakstraat 60Donderdag 10 okt., Zuidlaren, Sprookjeshof, Groningerstraat 10Dinsdag 15 okt., Joure, De Oerdracht, E.A. Borgerstr. 46Woensdag 16 okt., Tilburg, Boerke Mutsaers, Vijverlaan 2Donderdag 17 okt., Nieuw-Vennep, De Rank, Eugenie Previnaireweg 14Dinsdag 22 okt., Utrecht, Jeruzalemkerk, Troosterlaan 65Woensdag 23 okt., Geleen, Plenkhoes, Bachstraat 2 Doderdag 24 okt., Elst, Onder de Toren, Maartenstraat 34Dinsdag 29 okt., Nieuwerkerk ad IJssel, HK Centrum, J.A. Beijerinkstr. 53Woensdag 30 okt., Stiphout, De Smed, Dorpstraat 40 Donderdag 31 okt., Goes, De Spinne, Joseph Lunsstr. 7 Woensdag 13 nov., Wierden, Ontmoetingscentrum, Spoorstraat 7 Donderdag 14 nov., Doornspijk, De Deel, Oude Kerkweg 52

Hoe cultureel divers is jouw organisatie? Mag je jezelf zijn en worden ieders talenten benut? Om dat te bevorderen en om te leren wat je zelf kunt doen, organiseert de Commissie Diversiteit van CNV Connectief op zaterdag 5 oktober in het CNV-gebouw, Tiberdreef 4 in Utrecht de werksessie Kleurrijk op de werkvloer. Discriminatie op het werk komt regelmatig voor. Sollicitanten met een niet-westerse achtergrond hebben minder kans op een sollicitatiegesprek dan autochtonen. Als een inclusieve bedrijfscultuur ontbreekt, kan er ook miscommunicatie en wrijving ontstaan tussen medewerkers. Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens, zal dit soort punten verder toelichten. Vervolgens vertellen inspirerende experts over mooie praktijkvoorbeelden van inclusieve bedrijfscultuur. Verder wordt gesproken over werving & selectie en aantrekken en behouden van cultureel talent. Zie voor vedere info en aanmelden: www.cnvconnectief.nl 29292929

In oktober en november zal de SAR-werkgroep weer in 15 plaatsen, verspreid over het hele land, bijeen-komsten houden voor senioren van het CNV. Op deze middagbijeenkomsten komen drie onderdelen aan de orde. In het eerste onderdeel wordt door belastingdes-kundigen ingegaan op de koopkrachtontwikkeling van senioren en op het invullen van het belastingformulier voor dit jaar. In gesprek met een CNV-bestuurder kunnen de aanwezigen allerhande vragen stellen over zaken die senioren aangaan. In het laatste onderdeel zullen notarissen bespreken hoe het beste een testament opgesteld kan worden. Een goed testament kan immers, naast geld besparen, ook veel familieleed voorkomen. De bijeenkomsten waarop je ook andere seniorenleden uit de regio ontmoet, zijn gratis voor CNV-leden. Aanmelden kan vanaf zes weken voor de betreffende datum bij CNV Info, tel. 030 7511002, e-mail: cnvinfo@cnv.nl. Nadere gegevens zijn te vinden op de website: www.cnvsenioren.nl. Alle bijeenkom-sten beginnen om 13.30 uur.

Werksessie kleurrijk op de werkvloer

Beter leren door groepsdynamiekGroepsdynamisch onderwijs (GDO) is een integrale, duurzame aanpak om kindwaardig en kwalitatief goed onderwijs te realiseren. Het biedt een gedegen kader om onderwijs-ontwikkelingen als bijvoorbeeld passend onderwijs en opbrengstgericht werken tot een succes te maken, meldt het boek Beter door leren door groepsdynamiek van Willem Mennen en Eelke Hoekstra. Hoewel binnen het GDO onderwijs op maat en zelfsturing van kinderen belangrijk zijn, zijn beide sterk verbonden met groepscohesie en sociaal leren. Bij groepsdynamisch onderwijs hangt de autoriteit van de school niet af van de toe-vallige aanwezigheid van een sterke directeur of een sterke leerkracht. Binnen het model is iedereen een autoriteit, erop gericht om de gemeenschap te versterken. Uitgever is Pica, het boek kost €25,-. ISBN 9789492525420

berichten

De impact van baanverlies wordt regelmatig onder-schat. Dat iemand helemaal kan vastlopen in een rouwproces is vaak onbekend. Dat kan gebeuren als het werk op een nare manier is beëindigd. Maar ook ook als iemands identiteit sterk gekoppeld was aan de verloren betrekking. Wil je meer weten over rouwen om baanverlies, hierover in gesprek gaan en samen kijken wat nodig is om meer ruimte maken voor nieuwe mogelijkheden? Dan ontmoeten we je graag tijdens één van de CNV ‘Op Tafel’-bijeenkomsten, die CNV Connectief en CNV Vakmensen gezamenlijk organiseren. Anders gezegd: laat maar op tafel komen wat je dwars zit. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor leden die arbeidsongeschikt of werkloos zijn, of onze-kerheid hebben over baanbehoud. Ontslagpsycholoog Janske van Eersel begeleidt de aanwezigen hierin. Wil je anderen ontmoeten, met elkaar in gesprek gaan en ontdekken wat de volgende stap zou kunnen zijn? Kom dan naar één van onderstaande bijeenkomsten die om 13.15 uur starten en eindigen om 16.15 uur. 7 sept., Deventer (zie: https://volgendestap-aa170919.eventbrite.nl); 8 okt., Leiden (zie: https://volgen-destap-aa081019.eventbrite.nl). Benieuwd of er sprake is van rouw als gevolg van (dreigend) ontslag? Vul dan de WerkVerliesLijst in op www.werkverlieslijst.nl.

Leren omgaan met baanverliesAanvraag Lerarenbeurs 2019

Met de Lerarenbeurs kunnen bevoegde leraren van primair onderwijs tot hbo hun deskundigheid vergro-ten of zich (verder) specialiseren. Ze ontvangen een financiële tegemoetkoming voor collegegeld en studie- en reiskosten. Het schoolbestuur kan subsidie krijgen om de leraar studieverlof te geven en een vervanger aan te stellen. De beurs kan gebruikt worden voor een master- of bachelorstudie, een post-initiële master, of een premaster- of schakelprogramma. Ook leraren zonder vast contract kunnen aanspraak maken op de Lerarenbeurs. Zo worden ook invallers in staat gesteld zich verder te ontwikkelen en hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. De beurs is aan te vragen tot en met 30 juni 2019. Meer info en aanvragen via www.duo.nl/lerarenbeurs.

Boek over autisme: van hulp tot hypeSinds het eind van de vorige eeuw zijn er vele handboeken over autisme geschreven. Tegelijkertijd is autisme ons taalgebruik binnengedrongen. Op school of op kantoor worden personen die niet altijd voldoen aan de hoge sociale norm, gemakkelijk afgeschilderd als autist. Maar welke ontwikkelingen in de geschiedenis, in de psychiatrie en in de maatschappij liggen hieraan ten grondslag? Hoe heeft het begrip zich kunnen evolueren tot wat het nu is? In Allemaal autistisch van Gerrit Breeuwsma, ontwikkelingspsycholoog aan de Rijksuniversiteit Groningen, worden de vele aspecten en aannames van autisme op prikkelende wijze tegen het licht gehouden. Vanuit deze vragen wordt onze huidige kennis over autisme, laverend tussen hulp, hoop en hype, in dit boek nader bekeken. Er wordt uiteengezet waarom autisme zo tot onze verbeelding spreekt, maar ook waarom de verbeelding soms met ons op de loop gaat. Het boek wordt uitgegeven door SWP en kost €24,-, ISBN 9789088509032. 30

31313131

Week Tegen Pesten in teken van heldenWees een held, met elkaar is het thema van de Week Tegen Pesten 2019. Van 23 tot en met 27 september staat het aanpakken van pesten en het werken aan een sociaal veilige school centraal. Initiatiefnemer Stichting School & Veiligheid organiseert de Week samen met NPO Zapp en EO vanuit de gedachte dat ieder-een op school een bijdrage kan leveren aan het veiliger maken van een groep. Het hoeven geen grote (helden)daden te zijn. Door iets kleins te doen kun je ook helpen om pesten tegen te gaan. De nadruk ligt dit jaar op samenwerking; zorg met elkaar voor een goede sfeer in de klas zodat er minder behoefte ontstaat om te pesten. Iedereen die een positieve bijdrage levert aan de groep is een held: leraar én leerlingen. Scholen die mee (willen) doen kunnen deze maand de gratis poster ‘Wij doen mee’ aanvragen op de website www.weektegenpesten.com. Aan het begin van het nieuwe schooljaar staat gratis materiaal online rond het gekozen thema. Op eerdergenoemde website en Facebookpagina Week Tegen Pesten vinden scholen alle relevante informatie.

Boek over zinnigheid integrale kindcentraIntegrale kindcentra’s staan in grote belangstelling. Als belangrijk doel voor deze samenwerking tussen onderwijs en kinderopvang, wordt vaak het realiseren van ‘een doorlopende of doorgaande leerlijn’ genoemd. Maar kan dat? En is het zinnig? In Ergens tussen 0 en 12 van Betsy van der Grift worden deze en andere veronderstelde werkelijkheden, met een lichte ironie, onder de loep genomen met hoofdstukken als De Mythe van de Doorgaande Leerlijn, Het verwende ouder-syndroom, De directeur weet niks van kleuters en Teamterreur. Sinds 2008 publiceert Van de Grift boeken, artikelen en blogs over de kinderopvang en het primair onderwijs, veelal gebaseerd op toegepaste wetenschap. Deze bundel bevat de meest gelezen columns, essays en artikelen en voor de praktijk relevante vraagstukken. Ze zijn ingedeeld naar zeven onderwerpen: peuters en kleuters, genderkwesties, de basisschool, kinderopvang, integrale kindcentra, management en marketing. Uitgever van het boek is SWP en het kost €17,50. ISBN: 9789088509001.

Vloeiend van groep 2 naar 3De overgang van groep 2 naar 3 is voor veel kinderen een grote stap. Hoe zorgen leerkrachten ervoor dat de doorstroom vloeiend verloopt? Hoe sluiten ze aan bij de soms grote verschillen in de ontwikkeling van jonge kinderen? Het boek Vloeiend van groep 2 naar 3 van Aafke Bouwman en Marije Bakker geeft praktische antwoorden en handreikingen.Waar kinderen in groep 2 vooral spelend leren, wordt in groep 3 van hen verwacht dat ze officieel gaan leren. Dit is niet altijd gemakkelijk. Om ervoor te zorgen dat kinderen zich ononderbroken kunnen ontwikkelen, organiseren steeds meer scholen in het onderwijs samengestelde groepen 2-3 (en soms in groepen 1-2-3). In dit boek wordt concreet beschreven hoe leerkrachten deze organisatievorm voorbereiden en uitvoeren.Er wordt bovendien uitgebreid ingegaan op thema’s als instructie en diffe-rentiatie, de rol van spel, klassenmanagement en monitoring. Ook wordt in aparte hoofdstukken ingezoomd op de vakgebieden rekenen, taal/lezen en schrijven in groep 2 en 3. Het boek wordt uitgegeven door Pica en kost €24,95. ISBN 9789492525628

31313131

hbo

Je hebt de hele ochtend al klamme handen, een knoop in je buik, en hoofdpijn van het harde werken van de laatste tijd. Vandaag is de beslissende dag: mogen jullie door als

opleiding of wordt deze (publiekelijk) afgekeurd en moeten jullie beulen om de opleiding weer overeind te helpen?Deze horrorgevoelens komen nog vaak kijken bij een visitatiebezoek in het hoger onderwijs. Geen wonder dat veel docenten het een stressvolle aangelegenheid vinden en dat de voorbereiding als zware last wordt ervaren. In opdracht van het ministerie van Onderwijs voerde onderzoeks-bureau AEF een onderzoek uit naar die ervaren werkdruk. Eind vorige maand presenteerden ze hun eerste resultaten aan medewerkers van het ministerie, professionals uit het hoger onderwijs en het Nederlands-Vlaams Accreditatieorgaan (Nvao). Leo Douwes en Frans Bijma, respectie-velijk de voorzitter en secretaris van het bestuur van de CNV-sectorgroep hoger onderwijs, waren ook aanwezig. Uit het onderzoek blijkt dat er niet één, maar meerdere oorzaken zijn voor de ervaren werkdruk rondom het accreditatieproces. De onderzoekers vonden er vijf . Het is een optelsom van lasten; het beoordelingskader is ruim, met een zwaar belang; instellingen hebben weinig (zelf)vertrouwen; de panels zijn onvoorspelbaar over wat ze zullen oordelen; het stelsel van de kwali-teitszorg wordt continue aangepast.

Binnen het hoger onderwijs veroorzaakt het bezoek van het visitatiepanel steevast veel stress bij docententeams op de werkvloer. Dit uit angst om de accredatie kwijt te raken, met alle gevolgen van dien - zoals bijvoorbeeld bij Hogeschool InHolland is gebeurd. Maar volgens Frans Bijma en Leo Douwes, van CNV-sectorgroep hoger onderwijs, wordt de soep niet zo heet gegeten.

Visitatie leidt tot veel stress bij hbo-docenten

WAARDEREND AUDITERENOm te beginnen met het laatste: het is al lang niet meer zo dat een opleiding van de ene op de andere dag zijn accreditatie kan verliezen, zegt Bijma. Hij is beleidsadviseur onderwijs en kwaliteit bij Hoge-school Inholland en begeleidt opleidingsteams van de economische opleidingen bij de voorbereiding op een beoordeling. ‘Toen wij in 2011 de accredi-tatie van enkele opleidingen verloren, was er direct sprake van een rode kaart. Sinds 2014 is het zo dat opleidingen bij een negatieve accreditatie van een panel een hersteltraject is gegund. Na ruim twee jaar komt er dan weer een visitatie, waarin de oplei-ding kan laten zien hoe ze de noodzakelijke punten hebben verbeterd. Bovendien wordt dat niet meer openbaar gemaakt, zoals destijds bij Inholland.’ Voor wat betreft het punt van de aanpassingen aan het stelsel voor kwaliteitszorg, waardoor er ondui-delijkheid is over waar opleidingen op gekeurd worden, merkt Bijlma op dat niet alle aanpassingen noodzakelijk ten nadele van de opleidingen zijn. ‘Het nieuwe visiteren gaat uit van vertrouwen’, weet hij. En terecht: ‘95 procent van de opleidingen behoudt de accreditatie. Het is dus de normale gang van zaken dat de visitatie goed gaat.’

ZELFVERTROUWENWaarom is er dan een gebrek aan (zelf)vertrouwen bij opleidingen? ‘Ervaringen uit het verleden zorgen ervoor dat diverse docenten bij een visitatie de 32

Tekst: Sterre ten Houte de lange Foto: Shutterstockhbo

beker liever aan zich voorbij laten gaan’, vertelt Bijma. ‘Er zijn panels die op een prettige manier visiteren. Zij luisteren belangstellend en open naar het verhaal van de opleidingsteams. Maar er zijn er ook die met een vooringenomen standpunt komen of op een belerende toon de visitatie afnemen. Als je dat als docent hebt meegemaakt, ben je de volgende keer extra op je hoede.’

TE VEEL DOCUMENTATIEBovenop die houding van de panels komt dat zij vaak vragen stellen die niet horen bij de wettelijke kwaliteitskaders. Dit maakt een visitatie erg onvoor-spelbaar. Douwes vindt dat panels daarom beter opgeleid moeten worden. ‘Die onberekenbaarheid zorgt ervoor dat het onderwijspersoneel dat zo’n visitatie voorbereidt veel te veel documentatie verzamelt. Hele pakken papier worden ingeleverd. En een tijd dat daarin gaat zitten! Terwijl je dan helemaal vergeet waar het over gaat: kwalitatief goed onderwijs. Beperk je gewoon tot je curriculum, de eindexamen- en de andere Nvao-eisen, plus een korte onderbouwing van de keuzes die je daarin hebt gemaakt.’

BIJHOUDENDouwes is geïnspireerd door de Radboud Uni-versiteit en de Hogeschool van Amsterdam. Daar is het evalueren van de opleiding een ongoing process. ‘Je kunt elk jaar opschrijven hoe het met

je opleiding gaat, waar je verbeterpunten zitten en hoe je die gaat aanpakken. Dat voorkomt de piek in de werkdruk, en dat niet elke zes jaar weer andere mensen dan de vorige keer de accreditatie hoeven voor te bereiden en het wiel weer opnieuw moeten uitvinden. Het leidt er ook toe dat opleidingen vaker zelf reflecteren en zich bewust worden van hun sterke en zwakke punten. Op die manier ga je met veel meer zelfvertrouwen een visitatie in.’

VANUIT TROTSOok Bijma moedigt opleidingsteams aan om vanuit de eigen visie te vertellen. ‘Ik vraag teams waar ze trots op zijn. Waarom denken zij dat dit een goede opleiding is en aan welke projecten werken ze? Dan komen de verhalen en gaan ze een visitatie benade-ren als een kans om hun opleiding te laten zien.’ Hogeschool InHolland maakt daarom regelmatig samen met evaluatiebureaus de keuze voor een uitgebreide visitatie. ‘In juni hebben we een visi-tatiebezoek dat twee dagen duurt. Het eerste deel bestaat uit een informatiebeurs waar docenten, studenten en oud-studenten vertellen over de oplei-ding. Bij het tweede deel kan het panel vervolgens vragen stellen, maar dan is het ijs al gebroken. Het blijft een keuring, net zo spannend als een sollicita-tiegesprek, maar als je goed bent voorbereid is het een kwestie van doen wat je weet. Bovendien: met 95 procent slagingskans heb je een veel grotere kans van slagen dan bij een sollicitatiegesprek.’

Er zijn panels die vragen stellen die niet horen bij de wettelijke kwaliteitskaders. Dat maakt een visitatie erg onvoorspelbaar.

33333333

Calvin Rans: ‘Fouten maken mag, als studenten daarna maar begrijpen in hoeverre ze naast de correcte oplossing zaten.’

Speelsheid is zijn troef

voortgezet/hoger onderwijs

34

Calvin Rans is universitair Docent van het Jaar 2019

Rans geeft Mechanics of Materials aan eerstejaars en Structural Analysis & Design aan tweedejaars op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechnologie

van de TU Delft. Hij werkt met studenten van wie hij weet dat ze allemaal intelligent en capabel zijn. Ook hebben ze bewust voor deze richting gekozen, dus gaat hij ervan uit dat ze ook allemaal college willen volgen om daarover te leren. FOUTEN MAKEN MAG‘Ik wil het niet forceren, maar ik wil hen motiveren dingen te doen. Studenten kampen vaak met een hoge prestatiedruk. Ze komen al snel in een cirkel van punten halen en scoren, waardoor de focus daarop komt te liggen,’ begrijpt de energieke do-cent. Om de aandacht weer naar het doorgronden van de lesstof te halen, zal je hem dus niet horen zeggen dat ze moeten studeren. Van Rans mogen studenten fouten maken. Als ze daarna maar begrij-pen tot in hoeverre ze naast de correcte oplossing zaten. Hij wil dat ze de essentie van de materie leren kennen. Bij antwoorden die de plank com-pleet misslaan, is het zaak te achterhalen wat je er niet van had begrepen, meent hij. ‘Je richt je op de betekenis van het antwoord. Zo leer je. En dat kan je ook toepassen in het echte leven.’ IJSHOCKEYSPELERLevendigheid neemt een belangrijke plaats in bij zijn lessen. Om complexe stof uit te leggen, gebruikt Rans aansprekende praktijksituaties, aan de hand waarvan studenten kunnen analyseren en berekeningen kunnen maken. Daarbij houdt hij wel van een gekkigheidje. ‘Een les buigdeflectie bijvoorbeeld kan uitmonden in een les vol saaie be-rekeningen. Ik ga verkleed als ijshockeyspeler naar de les, laat een ijshockeyvideo zien en speel in slow motion een slap shot af. Wat gebeurt er bij een slap shot? Hoe zwaaien de spelers de stick? Wat gebeurt er op het ijs en met het ijs zelf? Op een dynamische manier analyseren de studenten een slap shot en leren op die manier hoe je buigdeflectie berekent.’

Op de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechnologie van de TU Delft kijkt inmiddels niemand meer vreemd op als Calvin Rans daar ineens verkleed als bijvoorbeeld ijshockeyspeler de collegezaal binnenstapt. De docent haalt graag - letterlijk - alles uit de kast om de gortdroge materie, eigen aan zijn vakgebied, op levendige wijze over te brengen aan zijn studenten. Mede door die speelse, ludieke lesstijl werd hij uitgeroepen tot universitair Docent van het Jaar 2019.

Rans betrekt de studenten ook door in de les met hen in dialoog te gaan over de stof in plaats van deze in een monoloog aan de groep te onderwijzen. Hij heeft een studiootje op de faculteit waar hij kor-te filmpjes maakt om moeilijke stof eenvoudig uit te leggen. Studenten kunnen de les te allen tijde terug-kijken, want hij plaatst de filmpjes op YouTube. INSPIRATIEDe gelauwerde docent snapt dat hij het studenten daarmee soms ook te makkelijk kan maken, maar dat is dan maar zo, meent hij. Klagen over de men-taliteit van studenten zal Rans sowieso nooit doen. ‘Soms raken docenten gefrustreerd en noemen de studenten lui. Maar ik zeg dan: onthoud dat het om mensen gaat die hier willen zijn. Benader ze op een positieve manier.’ Na het winnen van de prijs ontving Rans reacties van studenten die alweer zes jaar geleden les van hem hebben kregen. ‘Ze bedankten me voor de inspiratie die ze hadden opgedaan. Met het geven van onderwijs ben je in de gelegenheid een grote impact te hebben op de levens van mensen. Dat gaat veel verder dan het tekstboek. Het gaat over zaken als verantwoordelijkheidsgevoel, ethische vragen en je manier van studeren. BESTEDING PRIJSDe prijs van €25.000,- gaat Rans besteden aan het maken van een digitaal tekstboek met filmpjes en video’s. Bij het vervaardigen van het tekstboek wil hij de studenten betrekken. ‘Ik heb al eens geëxpe-rimenteerd met readers die ik samen met studenten heb gemaakt. Een docent kijkt altijd vanuit een ander perspectief naar het lesmateriaal dan een student.’ Volgens hem kunnen studenten tot aan hun niveau bijdragen aan het vervaardigen van lesmateriaal. Waar de stof verder gaat zal de docent de uitleg in elkaar moeten zetten.Ook wil Rans hulp van buitenaf inhuren voor de verbetering van het onderwijs in zijn vakgebied. Het bedrag ziet hij als start-up fonds. Binnen drie jaar moet de nieuwe lesmethodiek er zijn.

Tekst: Evelyne Lammerding Foto: Henriëtte Guestvoortgezet/hoger onderwijs

35353535

CNV Academie komt naar jullie toe om samen met jullie een sterke, overtuigende medezeggenschaps-raad op te bouwen. We reiken je de instrumenten aan waarmee je op een goede manier aan de slag kunt. Maar we zorgen er ook voor dat jullie inge-lezen raken in de relevante regelgeving. Samen verkennen we de mogelijkheden en de grenzen. De basistraining (G)MR is dus een training op maat!

Voor nieuwe en ervaren MR-ledenMelanie Lassooij is trainer/adviseur bij CNV Acade-mie en vertelt over de inhoud van de cursus: ‘Wie als nieuweling in de MR komt, mist soms nog de nodige kennis. En zonder hulp kan het lang duren voordat je helemaal bent ingevoerd in de materie. Het gaat dan vooral om vragen als: waar gaat de MR precies over en waar niet? Daar vertellen we je alles over in deze cursus. In 2,5 tot 3 uur zijn alle basisvragen beantwoord. De cursus is niet alleen relevant voor nieuwelingen, maar ook voor mensen die al langer in de MR zitten. Want al heb je de

basiskennis eerder opgedaan; opfrissen kan geen kwaad. Ik merk dat veel cursisten moeite hebben met de bijzondere bevoegdheden van de MR. Daarom bespreken we dat niet alleen tijdens de cursus, maar krijgen de deelnemers ook na afloop een handige toolbox waarmee ze dat zelf snel kunnen controleren. Dus begin je na de zomervakantie met een nieuw samengestelde MR? Vraag dan nu een basistraining aan, zodat je het nieuwe schooljaar goed van start kunt met elkaar.’

Na deze training zijn jullie:- op de hoogte van relevante regelgeving- praktisch voorbereid op het werk dat jullie gaan

doen- een stevig gefundeerde (G)MR!

Kijk voor meer informatie op www.cnvacademie.nl, of neem contact op via 030-7511747 of aanvraagacademie@cnv.nl.

Om als MR of GMR slagvaardig te kunnen zijn, moeten de leden goed weten waar ze staan, wat de taken van de (G)MR precies zijn en waarmee rekening moet worden gehouden. Een solide basis maakt de raad daad-krachtig en flexibel. De basistraining (G)MR bouwt die basis, zodat de raad zijn nut kan bewijzen.

Basistraining (G)MR

36

Foto: Pim

Geerts

Rapportomslagen.nl

Levert al sinds 2007 diverse soorten

rapportomslagen, ringbanden, tabbladen

en showtassen.

Ook voor nabestellingen kun je bij ons terecht!

Neem vrijblijvend contact met ons op. T 050 - 549 11 05E info@rapportomslagen.nl

www.rapportomslagen.nl

Wanneer je een 10 wilt scoren met het

rapportomslag!

NAZORGBELASTINGSERVICE Onderdeel van je CNV lidmaatschap!

CNV Belastingservice staat klaar om assistentie te

verlenen bij reacties van de Belastingdienst op je aan-

gifte 2018, of aanvraag/wijziging huur- of zorgtoeslag.

CNV Belastingservice: ook voor hulp bij aangifte voor

buitenlandse werknemers en grensarbeiders (M- en

C- aangiftes) en aangifte bij overlijden (F-aangifte).

Dus heb je een vraag over

je aangifte, dan kan je als

CNV-lid het hele jaar

bij ons terecht!

Heb je vragen over je belastingaangifte? Neem

dan contact op met CNV Belastingservice via

telefoonnummer 030 - 751 10 50. Je kunt ook

mailen of chatten (www.cnv.nl/contact).

A LIFE CHANGING EXPERIENCEDoe mee en schrijf je in: opgevenisgeenoptie.nl

VerschijningsschemaSCHOOLJOURNAALnr. 9 06 juli

nr. 10 07 september

nr. 11 28 september

nr. 12 19 oktober

nr. 13 09 november

nr. 14 30 november

nr. 15 21 december

Kleine advertentiesGezocht:

Kans:

Voor de Junior High van de Circle of Life School in Sunyani/Ghana zoekt de stichting Mariette’s Child Care (www.mchildcare.nl) leerlingensets voor de leeftijd 12-18 jr. Heeft u aan het einde van het schooljaar overtollig meubilair in goede staat, neem dan contact op via info@mchildcare.nl. Hartelijk dank namens de kinderen.

Heb je interesse in Onderwijs in Afrika? Wil je ervarin-gen uitwisselen en je kennis delen met leerkrachten in het basisonderwijs in Ghana? Meld je dan aan als vrijwilliger voor het AMO Programma in Ghana. Zowel ervaren leerkrachten als pabostudenten zijn hartelijk welkom! Zie voor meer informatie de vacature op www.stichtingabacus.nl.

38

Leden van CNV Onderwijs kunnen een kleine annonce plaatsen, die voor een bedrag (€ 25,-) wordt gepubliceerd. Het aanbieden van huizen (uitgezonderd vakantiewoningen), auto’s, boten en commerciële activiteiten hoort in deze advertenties niet thuis, evenmin als het werven of aan bieden van personeel. Uw korte advertentietekst (max. 55 woorden) kunt u toesturen aan de redactie Schooljournaal, t.a.v. Jobien Goldberg, Postbus 2510, 3500 GM Utrecht. Adverteer ders dienen 1 week voorafgaande aan de verschijningsdatum € 25,- over te maken op IBAN: NL16RABO0301844755, t.n.v. CNV Connectief/Utrecht, o.v.v. annonce en naam adverteerder. Na ontvangst wordt de annonce zo snel mogelijk geplaatst. De redactie is niet aansprakelijk voor de kwaliteit van de aangeboden vakantieverblijven. De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden annonces te wijzigen of in te korten.

Voor vertrouwen, veiligheid, rust en wederzijds respect

• Preventief en curatief• Gratis volgsysteem• Verbetert welbevinden

in de klas

Zie voor alle trainingen en modules onze website

Kanjertraining

(036) 548 94 05 info@kanjertraining.nlwww.kanjertraining.nl

De voordelen op een rij• Direct en gericht contact met een grote,

geïnteresseerde doelgroep• Primair en voortgezet onderwijs, mbo en hbo• Driewekelijkse verschijning op adres• Adverteren in Schooljournaal kunt u goed

combineren met CNV Bondsbytes E-nieuwsbrief. Oplage ruim 11.700 exemplaren

Kijk voor verschijningsdata, formaten en tarieven op

www.cnvo.nl/adverteren

oplage:55.000

Neem contact op met Ray Aronds van Bureau Recent

T. 020 330 89 98 - E. info@recent.nl

Adverteer in Schooljournaal!

Ècht iets bereiken in het

onderwijs?

CNV Onderwijs is dé vakvereniging die opkomt voor het welzijn en de belangen van (oud-)onderwijspersoneel. Wij zijn jouw partner in school op het gebied van beroeps inhoud, individuele (rechts)bijstand en collectieve belangenbehartiging. CNV Onderwijs is onderdeel van CNV Connectief en aangesloten bij CNV Vakcentrale.

matie uit Schooljournaal of Rechtspositie-gids, of van brochures en folders, zoals over verlofregelingen, ziekte en prepensioen.

LEDENVOORDELENLeden van CNV Onderwijs profiteren van lagere premies en kortingen.ZorgverzekeringOHRA, 026 400 40 40, coll. nr. 3725www.ohracollectief.nl/cnvo3725VGZ, 0900 07 50, coll. nr. 5008500RevalidatieoordDennenheuvel, 035 646 04 64

ALGEMEENCNV OnderwijsTiberdreef 4, 3561 GG UtrechtPostbus 2510, 3500 GM Utrechtcnvconnectief@cnv.nl, www.cnvonderwijs.nl030 751 10 03. Bereikbaar op werkdagen tussen 8 en 18 uurBestuur (vereniging)Loek Schueler, voorzitter CNV Onderwijs, bestuurslid CNV Connectief,bestuur-cnv-connectief@cnv.nl Ledenadministratiecnvc-ledenservice@cnv.nl, 030 751 10 03Schooljournaalschooljournaal@cnv.nl, 030 751 10 03Verenigingsbureauverenigingsbureau@cnv.nl

DIENSTVERLENINGRechtshulp Werk en Inkomencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 03; vertrouwenspersonen 030 751 10 01Rechtshulp PrivéARAG, 033 434 23 42AcademieCNV Academie verzorgt trainingen, advies-trajecten en partnerschappen voor teams, (G)MR’en en OR’en. infoacademie@cnv.nl030 751 17 47, www.cnvacademie.nlDownload de app: CNV MR gids (PO en VO)Starters en Studentencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 06Directieadvies leden CNV schoolleidershelpdesk@cnvs.nl, 030 751 10 04Zelfstandigencnvinfo@cnv.nl, 030 751 10 03Sociaal FondsHet Sociaal Fonds helpt waar mogelijk leden en/of hun gezinsleden met (finan ciële) problemen: A. van Vliet, Paddestoelenlaan 51, 3903 GE Veenendaalsociaalfondsonderwijs@cnv.nl06 36 19 33 76B.g.g. voor dringende zaken: Dhr. B. Gersen, 040 213 03 09CNV Onderwijs Coachingsnetwerkaanvraagacademie@cnv.nl, 030 751 17 85Www.hetonderwijsplein.nlTe raadplegen en downloaden (leden)infor-

Sectorgroepsbesturen

adres & telefoonnummers

www.hetonderwijsplein.nl www.facebook.com/cnvonderwijs Twitter: @cnvonderwijs Linkedin: www.cnvonderwijs.nl/linkedin

PRIMAIR ONDERWIJS Dhr. H. de Vries06 44 42 25 77primaironderwijs@cnv.nl

VOORTGEZET ONDERWIJSDhr. R. Mudde06 42 98 65 43voortgezetonderwijs@cnv.nl

MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJSDhr. T.P.E. Opgenoord046 449 34 21middelbaarberoepsonderwijs@cnv.nl

HOGER ONDERWIJSLeo Douwes06 83 57 38 60hogeronderwijs@cnv.nl

ONDERWIJS DIENSTVERLENINGDhr. R. Vrieling06 12 99 09 52onderwijsdienstverlening@cnv.nl

SCHOOLLEIDERS Dhr. R.J. Bovee020 647 68 43schoolleiders@cnv.nl

SENIOREN ONDERWIJS Koos Wijkhuijs-Geschiere06 22 30 68 07senioren-cnv-onderwijs@cnv.nl

Stuurgroepen

PASSEND ONDERWIJS AnneMarie Bruurmijn-De Louw0416 33 31 13passendonderwijs@cnv.nl

COMMISSIE DIVERSITEITMargriet Janssen-Stoldiversiteit@cnv.nl NETWERK BIJEENKOMSTENElly den Haannetwerkbijeenkomsten@cnv.nl

Thema­/werkgroepen

GROEN ONDERWIJS Dhr. H. Moorlag06 37 26 04 03groenonderwijs@cnv.nl

ONDERWIJSONDERSTEUNERS Dhr. E.L. Kühne06 28 58 83 23onderwijsondersteuners@cnv.nl

JONG Dhr. B. Audenaerd06 41 45 11 16jongeren-cnv-onderwijs@cnv.nl

ANDERS ACTIEVENMevr. K. Frugte cnvc-andersactieven@cnv.nl

‘Jongeren en ouderenbeter begeleiden’

Inge de Witt (57):‘Het gaat niet om status of een hoger salaris. Dat was toen ik jong was echt niet veel beter of slechter. Waar het misgaat is de opvang en begeleiding van jongeren, het delen van werkplezier en de inzet (van de kwaliteiten) van ouderen in onderwijs en zorg. Jongeren worden te snel in het diepe gegooid, de kwaliteiten van ouderen worden onvoldoende benut. Ik merk daarin echt overeenkomsten tussen beide sectoren’, zegt Inge de Witt, docentenopleider zorg & welzijn voor vmbo/mbo aan de Hogeschool Leiden. ‘Ik gaf les in het basisonder-wijs, was docent verpleegkunde in mbo en hbo en heb in het ziekenhuis en de thuiszorg gewerkt. Wat ik ervoer was dat

er een wereld, en dus meer personeel, te winnen valt met betere en aantrekkelijkere arbeidsvoorwaarden met

mogelijkheden voor de verschillende leeftijds-categoriën.’ De bond kan daarbij helpen en

daarom vind ik het belangrijk lid te zijn van CNV Onderwijs.’

Foto: Marisa Beretta