nghien cuu bao che gel nhu tuong dau trong nuoc chua acid kojic 1% dung tren da

7/23/2019 NGHIEN CUU BAO CHE GEL NHU TUONG DAU TRONG NUOC CHUA ACID KOJIC 1% DUNG TREN DA

http://slidepdf.com/reader/full/nghien-cuu-bao-che-gel-nhu-tuong-dau-trong-nuoc-chua-acid-kojic-1-dung-tren 1/62

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢ C THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TÔ NHƢ PHƢƠNG

NGHIÊN CỨ U BÀO CHẾ GEL NHŨ TƢƠNG DẦU TRONG

NƢỚ C CHỨ A ACID KOJIC 1% DÙNG TRÊN DA

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP DƢỢC SĨ ĐẠI HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2015



BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢ C THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TÔ NHƢ PHƢƠNG

NGHIÊN CỨ U BÀO CHẾ GEL NHŨ TƢƠNG DẦU TRONG

NƢỚ C CHỨ A ACID KOJIC 1% DÙNG TRÊN DA

KHÓA LUẬ N TỐT NGHIỆP DƢỢC SĨ ĐẠI HỌC

Thầy hƣớ ng dẫn: ThS. NGUYỄ N CÔNG PHI

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2015



i

MỤC LỤC

MỤC LỤC ................................................................................................................... i

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. iv

DANH MỤC BẢ NG ................................................................................................... v

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................. vii

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................... viii

CHƢƠNG 1. ĐẶT VẤN ĐỀ ...................................................................................... 1

CHƢƠNG 2. TỔ NG QUAN TÀI LIỆU ..................................................................... 2

2.1. TỔ NG QUAN VỀ GEL CÓ CẤU TRÚC NHŨ TƢƠNG .................................. 2

2.1.1. Định nghĩa ......................................................................................................... 2

2.1.2. Phân loại ............................................................................................................ 2

2.1.3. Yêu cầu chất lƣợ ng ........................................................................................... 2

2.1.4. Ƣu nhƣợc điểm của dạng bào chế gel có cấu trúc nhũ tƣơng ........................... 2

2.2. TỔ NG QUAN VỀ ACID KOJIC ......................................................................... 3

2.2.1. Công thức .......................................................................................................... 3

2.2.2. Tính chất lý hóa ................................................................................................. 4

2.2.3. Tác dụng ............................................................................................................ 4

2.2.4. Cơ chế ............................................................................................................... 4

2.2.5. Định lƣợ ng acid kojic ........................................................................................ 4

2.3. TỔ NG QUAN VỀ MỘT SỐ TÁ DƢỢC TẠO GEL CARBOMER ................... 5

2.4. TỔ NG QUAN VỀ CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CÔNG THỨ C ....................... 6

2.4.1. Cảm quan .......................................................................................................... 6

2.4.2. pH ...................................................................................................................... 6

2.4.3. Độ dàn mỏng ..................................................................................................... 6

2.4.4. Kích thƣớ c tiểu phân ......................................................................................... 7

2.4.5. Khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng ......................................................... 7

2.5. CÁC NGHIÊN CỨ U VỀ ACID KOJIC .............................................................. 8

2.5.1. Các nghiên cứu .................................................................................................. 8

2.5.2. Các chế phẩm .................................................................................................... 9



ii

CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U ...................................................... 11

3.1. NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ TRANG THIẾT BỊ ................................................ 11

3.1.1. Nguyên vật liệu ............................................................................................... 11

3.1.2. Trang thiết bị ................................................................................................... 12

3.2. NGHIÊN CỨ U CÔNG THỨ C VÀ XÂY DỰ NG QUY TRÌNH BÀO CHẾ

GEL CHỨ A ACID KOJIC 1% DÙNG TRÊN DA .................................................. 12

3.2.1. Công thức đề nghị ........................................................................................... 12

3.2.2. Xây dựng quy trình bào chế ............................................................................ 13

3.3. CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CÔ NG THỨ C. ................................................... 15

3.3.1. Cảm quan ........................................................................................................ 15

3.3.2. Xác định độ dàn mỏng .................................................................................... 15

3.3.3. pH .................................................................................................................... 15

3.3.4. Kích thƣớ c tiểu phân và phân bố kích thƣớ c tiểu phân .................................. 16

3.3.5. Khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng ....................................................... 16

3.4. XÂY DỰ NG TIÊU CHUẨN GEL NHŨ TƢƠNG dầu trong nƣớ c CHỨ A

ACID KOJIC 1% ...................................................................................................... 17

3.5. THẨM ĐỊNH QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢ NG ACID KOJIC BẰNG PHƢƠNGPHÁP QUANG PHỔ UV-VIS.................................................................................. 17

3.5.1. Xác định tính đặc hiệu (tính chọn lọc) ............................................................ 17

3.5.2. Xác định tính tuyến tính .................................................................................. 17

3.5.3. Xác định độ lặ p lại (độ chính xác) .................................................................. 18

3.5.4. Xác định độ đúng ............................................................................................ 19

CHƢƠNG 4. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬ N ............................................................... 20

4.1. K ẾT QUẢ VỀ SỰ LỰ A CHỌ N CÔNG THỨC GEL NHŨ TƢƠNG DẦUTRONG NƢỚC CHỨ A 1% ACID KOJIC .............................................................. 20

4.1.1. Khảo sát công thức .......................................................................................... 20

4.1.2. Công thức lựa chọn ......................................................................................... 34

4.1.3. Quy trình điều chế công thức lựa chọn ........................................................... 34

4.2. XÂY DỰ NG TIÊU CHUẨ N GEL CHỨ A ACID KOJIC 1% .......................... 35

4.2.1. K ết quả đánh giá của 3 lô ................................................................................ 35

4.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn ....................................................................................... 36



iii

4.3. THẨM ĐỊNH QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢ NG ACID KOJIC BẰNG PHƢƠNG

PHÁP QUANG PHỔ UV-VIS.................................................................................. 38

4.3.1. Xác định tính đặc hiệu (tính chọn lọc) ............................................................ 38

4.3.2. Xác định tính tuyến tính .................................................................................. 41

4.3.3. Xác định độ lặ p lại (độ chính xác) .................................................................. 42

4.3.4. Xác định độ đúng ............................................................................................ 43

CHƢƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ................................................................ 44

5.1. K ẾT LUẬ N ........................................................................................................ 44

5.2. ĐỀ NGHỊ ........................................................................................................... 44

Tài liệu tham khảo ..................................................................................................... 45



iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

D/N: Dầu trong nƣớ c.

KA: Acid kojic.

HPLC: Sắc kí lỏng hiệu năng cao.

NF: Dƣợc điển Mỹ.

N/D: Nƣớ c trong dầu.

PA: Hóa chất tinh khiết..

Ph.Eur: Dƣợc điển Châu Âu.

TCCS: Tiêu chuẩn cơ sở .

UHPLC: Sắc kí lỏng siêu hiệu năng.



v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Danh mục các nguyên vật liệu sử dụng. .................................................. 11

Bảng 3.2. Danh mục các thiết bị sử dụng. ................................................................ 12

Bảng 3.3. Các thành phần trong công thức đề nghị. ................................................. 13

Bảng 3.4. Các dung dịch xác định tính tuyến tính. ................................................... 18

Bảng 4.5. Thành phần các công thức khảo sát lần 1 CT1 đến CT5 ......................... 20

Bảng 4.6. Thành phần các công thức khảo sát lần 1 CT6 đến CT10 ....................... 21

Bảng 4.7. K ết quả đánh giá về cảm quan của các công thức CT1 đến CT10 .......... 22

Bảng 4.8. Thành phần các công thức khảo sát đợt 2 CT11 đến CT16. .................... 23

Bảng 4.9. Đánh giá về cảm quan các công thức 11 đến 16. ..................................... 23

Bảng 4.10. K ết quả đo độ dàn mỏng của các công thức 11, 14, 16.......................... 24

Bảng 4.11. K ết quả đo pH của các công thức 11, 14, 16. ......................................... 24

Bảng 4.12. K ết quả đo phân bố kích thƣớ c tiểu phân của các công thức 11, 14, 16.

................................................................................................................................... 25

Bảng 4.13. Đánh giá về cảm quan đối vớ i từng loại cánh khuấy. ............................ 26

Bảng 4.14. K ết quả đo độ dàn mỏng CT6 vớ i CK1, CK2 vớ i thờ i gian khuấy tƣơng ứng.

................................................................................................................................... 27

Bảng 4.15. K ết quả đo phân bố kích thƣớ c tiểu phân của CT16 vớ i hai loại cánh

khuấy và thờ i gian khuấy tr ộn khác nhau tƣơng ứng. ............................................... 28

Bảng 4.16. Thành phần các công thức khảo sát đợ t 5 từ CT23 đến CT26. .............. 29

Bảng 4.17. Thành phần các công thức khảo sát đợ t 5 từ CT27 đến CT30. .............. 30

Bảng 4.18. Đánh giá về cảm quan các công thức 23 đến 30. ................................... 30

Bảng 4.19. K ết quả đo độ dàn mỏng của các công thức 25, 26, 29 và 30. ............... 31

Bảng 4.20. K ết quả đo pH của các công thức 25, 26, 29 và 30. ............................... 31

Bảng 4.21. K ết quả phân bố kích thƣớ c tiểu phân của công thức 25, 26, 29 và 30. 32



vi

Bảng 4.22. Phần trăm hoạt chất khuếch tán qua màng theo thờ i gian của các công

thức 25, 26, 29 và 30. ................................................................................................ 33

Bảng 4.23. K ết quả đánh giá 3 lô về cảm quan. ....................................................... 35

Bảng 4.24. K ết quả đánh giá 3 lô về pH. .................................................................. 35

Bảng 4.25. K ết quả đánh giá 3 lô về phân bố kích thƣớ c tiểu phân. ........................ 35

Bảng 4.26. K ết quả khảo sát tính tuyến tính ............................................................. 42

Bảng 4.27. K ết quả khảo sát độ lặ p lại (độ chính xác). ............................................ 43

Bảng 4.28. K ết quả khảo sát độ đúng. ...................................................................... 43



vii

DANH MỤC HÌNH

Hình 2.1. Carbomer ở dạng acid (a) và dạng muối (b)............................................... 6

Hình 2.2. Tế bào khuếch tán ....................................................................................... 8

Hình 2.3. UNITONE 4 của Isis Pharma ................................................................... 10

Hình 2.4. MELA-D serum của La Roche-Posay ...................................................... 10

Hình 3.5. Sơ đồ bào chế gel chứa 1% acid kojic. ..................................................... 14

Hình 4.6. Đồ thị phân bố kích thƣớ c tiểu phân của CT16. ....................................... 25

Hình 4.7. Đồ thị phân bố kích thƣớ c tiểu phân khi dùng CK1 vớ i thờ i gian 4 phút.................................................................................................................................... 28

Hình 4.8. Đồ thị biểu diễn khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng của các công

thức 25, 26, 29 và 30. Mỗi mẫu đƣợ c lặ p lại 3 lần và lấy k ết quả trung bình. ......... 32

Hình 4.9. Phổ hấ p thu của mẫu chuẩn. ..................................................................... 38

Hình 4.10. Phổ hấ p thu của mẫu thử. ....................................................................... 39

Hình 4.11. Phổ hấ p thu của mẫu tự tạo. ................................................................... 39

Hình 4.12. Phổ hấ p thu của mẫu placebo. ................................................................ 40

Hình 4.13. Phổ hấ p thu của mẫu tr ắng. .................................................................... 40

Hình 4.14. Đƣờ ng thẳng biểu diễn sự phụ thuộc của độ hấ p thu và nồng độ. ......... 42



viii

LỜ I CẢM ƠN

Vớ i tấm lòng trân tr ọng và biết ơn sâu sắc, em xin gửi lờ i cảm ơn đến ThS. Nguyễn

Công Phi, ngƣờ i thầy đã luôn quan tâm hƣớ ng dẫn, truyền đạt nhiều kiến thức, k ỹ

năng và kinh nghiệm quý báu trong suốt quá trình thực hiện khóa luận tốt nghiệ p.

Em xin chân thành cảm ơn Thầy PGS.TS. Nguyễn Thiện Hải đã giành thời gian để

đọc và góp ý kiến quý giá để khóa luận của em hoàn thiện hơn.

Xin cảm ơn tất cả các thầy cô ở bộ môn Công nghiệp Dƣợ c, khoa Dƣợc đã tạo điều

kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong suốt quá trình làm khóa luận.

Thân gửi lờ i cảm ơn đến chị Nhiễn đang làm việc tại bộ môn và các anh chị học

viên cao học.

Cuối cùng, xin gửi lờ i cảm ơn đến tất cả các bạn tổ 5, tổ 7 và các bạn cùng làm khóa

luận tại bộ môn Công nghiệp Dƣợ c đã giúp đỡ tôi trong suốt thờ i gian thực hiện

khóa luận.

Xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Tô Nhƣ Phƣơng



ix

Khóa luận tốt nghiệp Dƣợc sĩ Đại học - Năm học 2014-2015

NGHIÊN CỨ U BÀO CHẾ GEL NHŨ TƢƠNG DẦU TRONG NƢỚ C CHỨ A

ACID KOJIC 1% DÙNG TRÊN DATô Nhƣ Phƣơng

Thầy hƣớ ng dẫn: ThS. Nguyễn Công Phi

Đặt vấn đề

Acid kojic (5-hydroxy-2-(hydroxymethyl)-4-pyron) là một trong những thành phần

làm tr ắng da phổ biến nhất đƣợ c sử dụng trong mỹ phẩm. Nghiên cứu bào chế gel

nhũ tƣơng cấu trúc dầu trong nƣớ c chứa 1% acid kojic dùng trên da đƣợ c thực hiện

vớ i mục tiêu bào chế sản phẩm an toàn, chất lƣợ ng.

Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứ u

Các công thức gel đƣợ c sàng lọc dựa trên các chỉ tiêu: cảm quan, pH, độ dàn mỏng,

phân bố kích thƣớ c tiểu phân và khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng. Hoạt chất

acid kojic đƣợc định lƣợ ng bằng phƣơng pháp quang phổ UV Vis ở bƣớ c sóng 305

nm. Xây dựng tiêu chuẩn gel trên cơ sở số liệu của 3 lô sản xuất thử nghiệm.

K ết quả và bàn luận

Đã lựa chọn đƣợ c công thức gel vớ i các thành phần: pha dầu (isopropyl myristat),

pha nƣớ c (propylen glycol), chất diện hoạt ( Tween, Span), chất tạo gel (Carbopol

940) và chất bảo quản (Nipagin M). Kiểm soát chất lƣợ ng sản phẩm bở i các tiêu

chuẩn cảm quan, pH, phân bố kích thƣớ c tiểu phân, định tính và định lƣợ ng.

K ết luận

Sản phẩm nghiên cứu đạt mục tiêu đặt ra.



x

Final assy for the degree of BS Pharm - Academic year 2014 - 2015

FORMULATION OF 1% KOJIC ACID OIL IN WATER EMULGEL USED IN SKIN

Nhu Phuong ToSupervisor: M.S Cong Phi Nguyen

Introduction

Kojic acid (5-hydroxy-2-(hydroxymethyl)-4-pyrone) is one of the most popular

whitening agents used in cosmetics. Research “ Fomulation of 1% kojic acid oil in

water emulgel used in skin” is aimed to formulate a safety and effective whitening

products.

Materials and methods

Various emulgel formulation were selected based on organoleptic properties, pH,

particle size distribution measurement, spreadability test and Franz cell diffusion

test. Kojic acid was quantified using UV spectrophotometry at 305 nm. Emulgel

standard distribution had been set up following measurement results of three lots.

Results and dicussionThe selective formulation of this research had been found with these components:

oil phase (isopropyl myristate), water phase (propylene glycol), surfactants (Tween

and Span), gelling agent (Carbopol 940) and preservative (Nipagin M). Product

quality control had been set up with characteristics of organoleptic properties, pH,

particle size distribution, qualitative and quantitative analysis.

Conclusion

Achived product reached targets of this research.



1

CHƢƠNG 1. ĐẶT VẤN ĐỀ

R ối loạn tăng sắc tố da (nám, tàn nhang, đốm lão hóa, …) là một tình tr ạng phổ

biến, tuy không ảnh hƣởng đến sức khỏe con ngƣời nhƣng tác động r ất nhiều về mặt

tâm lý. Có r ất nhiều phƣơng thức điều tr ị tình tr ạng này, chủ yếu đƣợ c chia thành

hai nhóm: nhóm các tác nhân hóa học (hydroquinon, arbutin, acid kojic, acid

ascorbic và các dẫn xuất,…) và nhóm các phƣơng thức tr ị liệu vật lý (liệu pháp lạnh

với nitơ lỏng, phẫu thuật laser, lột da hóa học, mài da bề mặt, v.v…). Trong số các

phƣơng thức trên, can thiệ p bằng các tác nhân hóa học vẫn giữ vai trò chủ chốt

trong điều tr ị các r ối loạn tăng sắc tố da cũng nhƣ ứng dụng trong lĩnh vực mỹ phẩmđể làm tr ắng da [3].

Một làn da tr ắng mịn là tiêu chuẩn của vẻ đẹ p truyền thống Á Đông. Vì thế, nhu cầu

về các sản phẩm tr ắng da là khá lớn, đặc biệt ở thị trƣờ ng châu Á. Ngày nay, khi

công nghệ phát triển, những sản phẩm làm tr ắng da càng dễ tiế p cận ngƣờ i dùng

hơn. Tuy nhiên, tính an toàn và hiệu quả của các sản phẩm này không phải luôn đi

đôi vớ i những lờ i quảng cáo của các nhà sản xuất, nhất là đối vớ i các sản phẩm

không rõ nguồn gốc hiện đang tràn lan trên thị trƣờ ng Việt Nam nhƣ hiện nay.

Xuất phát từ mong muốn tìm đƣợ c công thức cho một sản phẩm làm tr ắng da dựa

trên các bằng chứng khoa học nhằm đảm bảo tính an toàn, hiệu quả khi sử dụng

đồng thờ i xây dựng đƣợ c tiêu chuẩn cơ sở rõ ràng để thuận tiện trong vấn đề kiểm

tra, kiểm soát chất lƣợ ng chế phẩm, chúng tôi đã thực hiện đề tài “Nghiên cứ u bào

chế gel cấu trúc nhũ tƣơng dầu trong nƣớ c chứ a acid kojic 1% dùng trên da”

vớ i mục tiêu nghiên cứu công thức và quy trình bào chế gel chứa 1% acid kojic.Đề tài đƣợ c thực hiện vớ i các nội dung:

- Nghiên cứu công thức và xây dựng quy trình bào chế gel chứa 1% acid kojic

bao gồm các thành phần: pha dầu, pha nƣớ c, chất diện hoạt, chất tạo gel và

chất bảo quản.

- Xây dựng tiêu chuẩn gel chứa acid kojic 1%.



2

CHƢƠNG 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU

2.1. TỔNG QUAN VỀ GEL CÓ CẤU TRÚC NHŨ TƢƠNG

2.1.1.

Định nghĩa

Gel bôi da là những chế phẩm thể chất mềm, sử dụng tá dƣợ c tạo gel thích hợ p [1].

2.1.2. Phân loại

Gel thân dầu (oleogels): Trong thành phần sử dụng tá dƣợ c tạo gel, bao gồm dầu

parafin phối hợ p với các tá dƣợ c thân dầu khác, có thêm keo silic, xà phòng nhôm,

hoặc xà phòng k ẽm.

Gel thân nƣớ c (hydrogels): Trong thành phần bao gồm nƣớ c, glycerin, propylen

glycol, có thêm các tá dƣợ c tạo gel nhƣ polysaccarid (tinh bột, tinh bột biến tính,

acid alginic và natri alginat), dẫn chất cellulose, polymer của acid acrylic

(carbomer, carbomer copolymer, carbomer interpolymer, methyl acrylat) và các

chất vô cơ (magnesi - nhôm silicat) [1].

2.1.3. Yêu cầu chất lƣợ ng

Phải là hỗn hợp đồng nhất.

Thể chất mềm, mịn màng, không tan chảy ở nhiệt độ thƣờ ng, dễ bám thành lớ p

mỏng khi bôi lên da.

Không gây kích ứng, dị ứng đối vớ i da dùng sử dụng trong thờ i gian dài.

Bền vững (về lý, hóa và vi sinh) trong quá trình bảo quản.

Gây đƣợ c hiệu quả cao đúng vớ i mục đích và yêu cầu khi thiết k ế công thức.

Không gây bẩn quần áo, dễ r ửa sạch bằng nƣớ c và xà phòng [1].

2.1.4. Ƣu nhƣợc điểm của dạng bào chế gel có cấu trúc nhũ tƣơng

Ƣu điểm

Tránh đƣợ c sự chuyển hóa qua gan lần đầu và các bất lợi khác do thay đổi pH, hoạt

tính enzym, tốc độ làm r ỗng dạ dày,v.v… so vớ i các dạng bào chế dùng đƣờ ng

uống, tiêm, đặt dƣới lƣỡ i…



3

Cảm quan đẹ p, mềm mịn, dễ lấy, ít nhờ n rít, dễ tán ra trên da, dễ r ửa, thân thiện vớ i

môi trƣờ ng.

Thuận tiện về mặt bào chế đối vớ i hoạt chất sơ nƣớ c.

Tăng khả năng giải phóng hoạt chất, đặc biệt là đối vớ i các hoạt chất sơ nƣớ c, ngay

cả khi bào chế dạng gel nhũ tƣơng N/D.

Giải phóng hoạt chất nhanh hơn so vớ i các dạng bào chế truyền thống nhƣ kem,

thuốc mỡ .

Ổn định hơn so vớ i các dạng bào chế dùng ngoài khác nhƣ bột, kem, thuốc mỡ

Có khả năng chứa đƣợ c một lƣợ ng lớ n hoạt chất.

Đơn giản, dễ thực hiện, ít tốn kém.

Nhƣợc điểm

Có thể gây kích ứng da và viêm da tiế p xúc do hoạt chất hoặc tá dƣợ c [22].

2.2. TỔNG QUAN VỀ ACID KOJIC

Kojic acid (5-hydroxy-2-(hydroxymethyl)-4-pyron) là một trong những thành phần

làm tr ắng da phổ biến nhất đƣợ c sử dụng trong các sản phẩm mỹ phẩm [11]. Kojic

acid đƣợ c phân lậ p lần đầu tiên năm 1907 từ nấm Aspergillus oryae [4]. Acid kojic

r ất kém bền. Nhiều chế phẩm trên thị trƣờ ng sử dụng dạng este kojic dipalmitat thay

cho acid kojic, tuy nhiên hiệu quả của sự thay thế này chƣa đƣợ c chứng minh

[Murad alam]. Acid kojic ức chế sự hình thành sắc tố da, nên có tác dụng làm tr ắng

da, tác dụng này đã đƣợ c chứng minh trên in vitro [6][16][17][27] và in vivo

[9][18][19].

2.2.1. Công thứ c

Công thức phân tử: C6H6O4.

Phân tử lƣợ ng: 142,11.



4

2.2.2. Tính chất lý hóa

Điểm chảy: 152 °C - 154 °C [28].

pKa: 7,90 - 8,03

Tính tan: Tan trong nƣớ c, ethanol, aceton; ít tan trong ether, ethyl acetat,

chloroform, pyridin; không tan trong benzen [35].

2.2.3. Tác dụng

Nhiều nghiên cứu cho thấy kojic acid cho hiệu quả tƣơng đƣơng hydroquinon, chất

đƣợc coi là “tiêu chuẩn vàng” trong điều tr ị các vấn đề liên quan đến r ối loạn tăng

sắc tố da [13][25].

2.2.4. Cơ chế

Tƣơng tự nhƣ các chất làm tr ắng da hydroquinon và arbutin, acid kojic có tác dụng

ức chế enzym tyrosinase do tạo phức vớ i nguyên tố đồng [11]. Ngoài ra kojic acid

còn ức chế sự hỗ biến dopachrom thành 5,6-dihydroindol-2-carboxy acid [26][32].

Các nghiên cứu mới hơn trong những năm gần đây cho thấy acid kojic còn có tác

động làm giảm sắc tố da không liên quan đến sự ức chế enzym tyrosinase[7]. Ngoàira, đã có nghiên cứu chỉ ra r ằng acid kojic đóng vai trò cảm ứng làm tăng sản xuất

IL-6 và IL-8 trong các tế bào melanocyte/keratinocyte nằm ở lớ p nền biểu bì, trong

đó IL-6 có tác động ức chế tr ực tiế p quá trình hình thành sắc tố da melanin ở các tế

bào này [8].

2.2.5. Định lƣợ ng acid kojic

Có nhiều nghiên cứu về phƣơng pháp định lƣợng acid kojic đã đƣợ c tiến hành trongnhững năm qua nhƣ định lƣợ ng acid kojic bằng phƣơng pháp sắc kí lỏng hiệu năng

cao (HPLC) [20][21][37], sắc kí lỏng siêu hiệu năng (UHPLC) [10], sắc kí cặ p ion

[33], điện di mao quản [38], v.v…Trong số đó Roberto Pontarolo và các cộng sự đã

phát triển phƣơng pháp định lƣợ ng acid kojic bằng phƣơng pháp quang phổ UV -

Vis. Phƣơng pháp này đƣợc đánh giá là đơn giản, ít tốn kém, tiện lợ i và mang lại

hiệu quả cao.



5

Kojic acid có khả năng phản ứng tạo phức với ion nhôm trong môi trƣờ ng acid.

Phản ứng xảy ra chủ yếu do liên k ết phối trí đƣợ c tạo thành giữa ion nhôm vớ i

nhóm hydroxy enol và nhóm carbonyl trên phân tử acid kojic. Phức chất tạo thànhcó bƣớ c sóng hấ p thu cực đại tại 305 nm. Định lƣợng acid kojic đƣợ c tiến hành

thông qua phé p đo quang phổ UV-Vis của phức chất nhôm - acid kojic tại bƣớ c

sóng 305 nm. Phƣơng pháp này đƣợ c áp dụng để định lƣợ ng acid kojic trong cả

nguyên liệu và thành phẩm [29].

2.3.

TỔNG QUAN VỀ MỘT SỐ TÁ DƢỢ C TẠO GEL CARBOMER

Carbomer là polymer tổng hợ p cao phân tử của acid acrylic liên k ết chéo vớ i allyl

sucrose (Carbopol 934) hoặc allyl ete của pentaerythritol (Carbopol 940), trong

phân tử chứa từ 52% đến 68% nhóm acid carboxylic (COOH).

Carbomer ở dạng r ắn là các phân tử có tính acid cuộn chặt vào nhau (Hình 2.1.a ).

Khi phân tán trong nƣớ c, các phân tử bắt đầu hydrat hóa và tháo cuộn một phần.

Cách phổ biến nhất để đạt đƣợc độ nhớ t tối đa là chuyển đổi carbomer có tính acid



6

Liên k ết dọc

thành dạng muối (Hình 2.1.b) bằng cách trung hòa carbomer bằng các base phổ biến

nhƣ natri hydroxyd (NaOH) hay triethanolamin (TEA).

(a) (b)

Hình 2.1. Carbomer ở dạng acid (a) và dạng muối (b).

Carbomer đƣợ c sử dụng phổ biến trong các chế phẩm dạng lỏng và dạng bán r ắn,

bao gồm các loại kem, gel, lotion và thuốc mỡ , sử dụng trong nhãn khoa, tại chỗ,

tr ực tràng và âm đạo. Nồng độ carbomer đƣợ c sử dụng từ 0,5 - 5%. Carbomer cũng

có thể tạo gel vớ i dung môi cồn, glycerin, propylen glycol. Dung dịch trong nƣớ c

0,5 - 1% (đã đƣợc trung hòa) có độ nhớ t từ 3000 - 6000 cps [1][30].

2.4. TỔNG QUAN VỀ CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CÔNG THỨ C

2.4.1. Cảm quan

Chế phẩm phải đạt yêu cầu về thể chất: mềm, mịn màng, độ đặc vừa phải, đồng

nhất; không tan chảy ở nhiệt độ thƣờ ng, dễ bám thành lớ p mỏng khi bôi lên da,

v.v…[1].

2.4.2. pH

Chế phẩm phải có pH phù hợ p vớ i pH tự nhiên của da, khoảng 4,0 đến 6,5 [23].

2.4.3. Độ dàn mỏng

Việc xác định thể chất của các dạng bào chế bán r ắn là r ất cần thiết. Trƣớ c kia

ngƣờ i ta chỉ đánh giá thể chất bằng cảm quan. Ngày nay đã có nhiều phƣơng pháp



7

dụng cụ để kiểm tra thể chất nhƣ đo độ xuyên sâu, đo độ dàn mỏng, đo độ dính, đo

khả năng chảy ra khỏi ống tuýp…

Độ dàn mỏng của thuốc mỡ đƣợ c biểu thị bằng diện tích tản ra của một lƣợ ng thuốc

mỡ nhất định khi cho tác dụng lên nó những tr ọng lƣợ ng khác nhau.

Dụng cụ dùng là giãn k ế [2].

2.4.4.

Kích thƣớ c tiểu phân

Sự đánh giá kích thƣớ c tiểu phân là cần thiết đối vớ i các dạng bào chế cấu trúc nhũ

tƣơng. Các thông số khi đo kích thƣớ c tiểu phân phản ánh đƣợ c mức độ hiệu quả

của quá trình nhũ hóa cũng nhƣ các thay đổi về độ bền của chế phẩm trong quá

trình bảo quản. Kích thƣớ c tiểu phân và sự phân bố kích thƣớ c tiểu phân có thể đo

đạc tr ực tiế p thông qua kính hiển vi điện tử. Tuy nhiên phƣơng pháp này đòi hỏi

nhiều thờ i gian, công sức và trình độ k ỹ thuật công nghệ nhất định, do đó chủ yếu

đƣợ c dùng làm tiêu chuẩn để đánh giá hiệu quả của các phƣơng pháp khác. Ngày

nay, phƣơng pháp tán xạ ánh sáng đƣợ c sử dụng r ộng rãi trong xác định kích thƣớ c

và phân bố kích thƣớ c tiểu phân. Các đo lƣờ ng phân bố kích thƣớ c tiểu phân dựa

trên nguyên tắc đo độ tán xạ của một hoặc một số bƣớ c sóng ánh sáng khi nó truyền

qua cuvet chứa một lƣợ ng mẫu đƣợ c pha loãng nhất định. Phƣơng pháp này đƣợ c

đánh giá là đơn giản, nhanh chóng, hiệu quả và đƣợ c áp dụng r ộng rãi [15].

2.4.5. Khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng

Khả năng giải phóng hoạt chất ra khỏi tá dƣợ c là một trong những yếu tố quyết định

mức độ và tốc độ hấ p thu hoạt chất qua da. Để đánh giá khả năng giải phóng dƣợ c

chất ra khỏi các tá dƣợc khác nhau, ngƣời ta thƣờ ng sử dụng phƣơng pháp khuếch

tán qua gel hoặc qua màng. Trong đó, phƣơng pháp khuếch tán qua màng đƣợ c áp

dụng r ộng rãi vớ i nhiều hoạt chất và có thể sử dụng để đánh giá một cách khá định

lƣợ ng mức độ và tốc độ giải phóng hoạt chất ra khỏi các hệ tá dƣợ c khác nhau. Trên

cơ sở đó có thể tiế p tục nghiên cứu in vivo và thiết k ết đƣợ c các công thức có tác

dụng điều tr ị đúng vớ i mục tiêu mong muốn.



8

Màng dùng cho phƣơng pháp này có thể là màng nhân tạo (Celphan, dẫn chất

cellulose, silicon…), màng tự nhiên (da động vật để nguyên hoặc đã loại bớ t lớ p

sừng nhƣ da chuột nhắt, chuột cống, da thỏ…).

Môi trƣờ ng khuếch tán thƣờng là: Nƣớ c cất, dung dịch đệm, cũng có khi là dung

môi hoặc hỗn hợ p dung môi.

Hình 2.2. Tế bào khuếch tán

Để xác định lƣợ ng hoạt chất giải phóng đƣợ c trong từng khoảng thờ i gian có thể dùng phƣơng pháp quang phổ hoặc sắc kí lỏng hiệu năng cao. Từ các thông số đo

đạc và tính toán, vẽ đồ thị biểu diễn sự tƣơng qua giữa lƣợng dƣợ c chất giải phóng

theo thời gian đồng thờ i có thể tính đƣợ c hằng số tốc độ giải phóng dƣợ c chất [2].

2.5. CÁC NGHIÊN CỨ U VỀ ACID KOJIC

2.5.1. Các nghiên cứ u

(1997) Igaki T. và cộng sự đã thực hiện các thử nghiệm và đƣa ra các khuyến cáonhằm nâng cao tính bền của acid kojic và các dẫn xuất khi dùng trong bào chế: điều

chỉnh giá tr ị HLB của hỗn hợ p chất diện hoạt không quá 12 và nên có ít nhất một

chất diện hoạt thuộc nhóm không ion hóa; dạng bào chế thích hợp là nhũ tƣơng dầu

trong nƣớ c hoặc nƣớ c trong dầu và nên thực hiện việc gel hóa để cải thiện về mặt

cảm quan khi sử dụng, nhất là đối với nhũ tƣơng loại nƣớ c trong dầu [31] .



9

(2010) Draelos Z. D. và các cộng sự đã tiến hành đánh giá, so sánh hiệu quả làm

tr ắng da của công thức nghiên cứu chứa acid kojic, chiết xuất Emblica officinalis và

acid glycolic vớ i công thức chứa 4% hydroquinon. K ết quả cho thấy công thức

nghiên cứu cho hiệu quả tƣơng đƣơng và có thể đƣợ c dùng thay thế cho công thức

chứa 4% hydroquinon trong điều tr ị các r ối loạn sắc tố da ở mức độ nhẹ đến trung

bình [12].

(2010) Nhóm chuyên gia xét duyệt thành phần mỹ phẩm (The Cosmetic Ingredient

Review Expert Panel - CIREP) đã kết luận: tính nhạy cảm của da và hiệu quả tr ắng

da sẽ không đƣợ c thể hiện khi dùng acid kojic ở nồng độ thấp hơn 1%, do đó, acid

kojic đƣợ c coi là thành phần an toàn khi sử dụng đến mức nồng độ này [5].

(2013) Gonçalez và các cộng sự đã nghiên cứu sự vận chuyển qua da của hệ nano

mang acid kojic để điều tr ị lão hóa da. K ết quả nghiên cứu cho thấy các hệ nano,

điển hình là hệ tinh thể lỏng (liquid crystalline systems-LCSs) có ảnh hƣởng đến sự

thấm qua da, tăng hoạt tính của acid kojic và không gây độc tính tế bào [14].

(2014) Montra Srisayam và các cộng sự đã nghiên cứu ứng dụng phổ hồng ngoại

biến đổi Fourier để mô tả sự biến đổi của các phân tử sinh học trong các tế bào sắc

tố bị ung thƣ ở ngƣời đƣợc điều tr ị bằng sesamol và acid kojic. Nhóm nghiên cứu

đã kết luận: Cả sesamol và acid kojic cho thấy tác động tƣơng tự trên sự ức chế tổng

hợ p melanin [24].

(2014) Vớ i mục đích nâng cao hơn nữa khả năng ức chế enzym tyrosinase của acid

kojic, nhóm nghiên cứu từ trƣờng Đại học Sungkyunkwan, Hàn quốc đã nghiên cứu

tổng hợ p các dẫn xuất của acid kojic chứa các liên k ết thioether và ester đồng thờ iđánh giá hoạt tính ức chế tyrosinase của các dẫn xuất này [36].

2.5.2.

Các chế phẩm

Kojic acid là thành phần phổ biến trong các sản phẩm làm tr ắng da ở châu Á. Acid

kojic không đƣợ c sử dụng đơn trị trong điều tr ị nám da. Thông thƣờ ng, acid kojic

thƣờng đƣợ c sử dụng k ết hợ p vớ i các thành phần có tác động làm tr ắng da khác nhƣ

arbutin, acid ascorbic và dẫn xuất, chiết xuất trà xanh, chiết xuất r ễ cam thảo, v.v…



10

Bên dƣớ i là hình minh họa hai chế phẩm trong thành phần có chứa acid kojic (hiện

chƣa đƣợ c chính thức phân phối trên thị trƣờ ng Việt Nam).

Hình 2.3. UNITONE 4 của Isis Pharma

Hình 2.4. MELA-D serum của La Roche-Posay



11

CHƢƠNG 3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨ U

3.1. NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ TRANG THIẾT BỊ

3.1.1.

Nguyên vật liệu

Bảng 3.1. Danh mục các nguyên vật liệu sử dụng.

Tên nguyên liệu Tiêu chuẩn Nguồn gốc

Acid kojic TCCS Trung Quốc

Dầu parafin PA Mỹ

Acid oleic PA Đức

Isopropyl myristat PA Đức

Cetostearyl alcol TCCS Trung Quốc

Acid stearic TCCS Trung Quốc

Propylen glycol TCCS Trung Quốc

Glycerol TCCS Trung Quốc

Nipagin M TCCS Trung Quốc

Polysorbat 80 TCCS Trung Quốc

Sorbitan monooleat TCCS Trung Quốc

Carbopol 940 TCCS Trung Quốc

Hydroxy propyl methyl cellulose NF 32 Mỹ

Aerosil 200 Ph. Eur. Đức

Nhôm clorid PA Mỹ

Natri hydroxyd TCCS Trung Quốc

Acid nitric TCCS Trung Quốc



12

3.1.2. Trang thiết bị

Bảng 3.2. Danh mục các thiết bị sử dụng.

Tên thiết bị Mã số Nguồn gốc

Cân kĩ thuật Satorius TE412 Đức

Cân phân tích Satorius CPA224S Đức

Máy đo pH CyberScan pH 510 Hàn Quốc

Máy siêu âm Elma T840 DH Đức

Máy khuấy từ MIX 6 2Mag Đức

Máy khuấy Wisestir HS-120A Hàn Quốc

Máy lắc xoáy Top-mix 94323 Đức

Máy quang phổ UV Vis Shimadzu UV-1601 Nhật

Máy đo kích thƣớ c tiểu phân Malvern Mastersizer 3000E Anh

Tế bào khuếch tán Labfine Hàn Quốc

Màng lọc cellulose acetat M047-CA045 Hồng Kông

3.2. NGHIÊN CỨ U CÔNG THỨ C VÀ XÂY DỰ NG QUY TRÌNH BÀO

CHẾ GEL CHỨ A ACID KOJIC 1% DÙNG TRÊN DA

3.2.1. Công thức đề nghị



13

Bảng 3.3. Các thành phần trong công thức đề nghị.

Thành phần Nguyên liệu Tỉ lệ trong công thứ c (%)

Hoạt chất Acid kojic 1

Pha dầu

Mineral oil

5 - 20Isopropyl myristat (IPM)

Acid oleic

Chất diện hoạt

Tween 80

10 - 20Span 80

Chất tạo gel Carbopol 940 0,45 - 1,35

Chất bảo quản Nipagin M 0,05

Pha nƣớ c

Propypen glycol 10 - 20

Glycerin 0 - 10

Nƣớ c cất vđ. 100

3.2.2. Xây dự ng quy trình bào chế

Quy trình chung

Ngâm tá dƣợ c tạo gel trong nƣớ c.tạo hỗn hợ p gel sánh.

Hòa tan nipagin M trong hỗn hợ p propylen glycol và glycerin, phân tán tiế p acid

kojic vào, khuấy bằng máy khuấy từ đến tan hoàn toàn (hỗn hợ p A).

Thêm tá dƣợ c tạo gel vào hỗn hợ p A, khuấy đều.

Cho từ từ dung dịch natri hydroxyd vào, khuấy đều (hỗn hợ p B).

Cho chất diện hoạt và dầu vào hỗn hợ p B, khuấy tr ộn liên tục đến đồng nhất.

Bảo quản ở nhiệt độ phòng trong 24 giờ, sau đó tiến hành các thử nghiệm.



14

Khảo sát sự khuấy trộn

Khảo sát trên 3 loại cánh khuấy: cánh khuấy chân vịt, cánh khuấy mái chèo bản và

cánh khuấy chữ U

Khảo sát thờ i gian khuấy: 4, 6, 8, 10 phút

Tốc độ khuấy: Tốc độ 1 (khoảng 200 vòng/phút), tốc độ 2 (khoảng 400 vòng/phút).

Sơ đồ bào chế

Hình 3.5. Sơ đồ bào chế gel chứa 1% acid kojic.

Để ổn định 24h ở nhiệt độ phòng

Gel acid kojic 1%

Tiến hành thử nghiệm

Khuấy đề u

Khuấ y bằ ng máy khuấ yđến đồng nhấ t

Chất tạo gel + Nƣớ c cất

Khuấ y bằ ng máy khuấ yt ừ đế n tan hoàn toàn

Ngâm 24h ở nhiệt độ phòng

Khuấy đề u

Dung dịch

Nipagin M +Propylen glycol + Glycerin

+ Acid kojic

Hỗn hợ p A Dung dịch NaOH

Hỗn hợ p B Pha dầu, chất diện hoạt

Hỗn hợ p sánh



15

3.3. CÁC CHỈ TIÊU ĐÁNH GIÁ CÔNG THỨ C.

Quá trình sàng lọc công thức dựa trên đánh giá các chỉ tiêu về cảm quan, độ dàn

mỏng, pH, kích thƣớ c tiểu phân và khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng. Số

lƣợ ng chỉ tiêu đƣợ c áp dụng tăng dần theo quá trình sàng lọc từ đơn giản đến phức

tạ p. Các công thức đƣợ c so sánh, sàng lọc lần lƣợ t qua từng loại chỉ tiêu đến lúc

chọn đƣợ c công thức phù hợ p.

3.3.1. Cảm quan

Tiến hành quan sát, ghi nhận về màu sắc và thể chất của các công thức gel. Các

công thức đạt yêu cầu về cảm quan khi có màu tr ắng; thể chất mịn, đồng nhất; r ất íthay không có bọt khí; độ đặc vừa phải; không gây cảm giác nhờ n rít sau 5 phút bôi

khoảng 0,2 g gel trên một diện tích da khoảng 10 cm2.

3.3.2. Xác định độ dàn mỏng

Dụng cụ: 2 tấm kính mỏng, nhẵn, đƣờng kính 6 đến 8 cm, có chia ô.

Tiến hành: Cân khoảng 1 g gel lên tấm kính dƣới. Đặt tấm kính còn lại lên trên. Đọc

đƣờng kính ban đầu. Lần lƣợt đặt lên tấm kính trên những quả cân theo thứ tự tr ọnglƣợng tăng dần, cứ sau 1 phút đọc lại đƣờ ng kính tản ra của gel [2].

Độ dàn mỏng đƣợ c xác định theo công thức: (cm2)

Vớ i d: đƣờ ng kính tản ra của gel (cm).

Dùng phép phân tích phƣơng sai (Anova) k ết hợ p vớ i tr ắc nghiệm F, tr ắc nghiệm t

để so sánh độ dàn mỏng của các công thức ở từng thời điểm.

3.3.3.

pH

Cân chính xác khoảng 0,5 g gel. Thêm 20 ml nƣớ c cất đun sôi để nguội, siêu âm

trong 30 phút. Chuyển hỗn hợp vào bình định mức 50 ml. Thêm nƣớ c cất đun sôi để

nguội đến vạch. Đo pH của mẫu bằng cặp điện cực Calomen - Thủy tinh.

Các công thức đạt yêu cầu khi có pH trong khoảng 5,5 - 6,5.



16

3.3.4. Kích thƣớ c tiểu phân và phân bố kích thƣớ c tiểu phân

Cân khoảng 0,5 g gel vào ống falcon 15 ml. Thêm khoảng 10 ml nƣớ c cất. Phân tán

mẫu bằng máy lắc xoáy trong 10 phút. Để ổn định trong 10 phút. Đo phân bố kích

thƣớ c tiểu phân bằng máy Malvern Mastersizer 3000E.

Ghi nhận các thông số Dv (50), Dv (90), U (Uniformity - độ đồng nhất).

3.3.5. Khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng

Thiết bị

Tế bào khuếch tán là tế bào Franz có 2 khoang. Thể tích khoang nhận là 12,5 ml,

diện tích bề mặt khuếch tán là 3,14 cm2.

Tiến hành

Khoang cho: chứa khoảng 1 g gel acid kojic 1%.

Khoang nhận: chứa nƣớ c cất đƣợ c khuấy tr ộn bằng cá từ vớ i tốc độ 600 vòng/phút

và đƣợ c duy trì ở nhiệt độ 37 ± 0,5 0C.

Thời điểm lấy mẫu: Mẫu đƣợ c lấy trong 240 phút ở các thời điểm 5, 10, 15, 20, 25,

30, 60, 120, 180 và 240 phút.

K ết quả

Mẫu lấy ở từng thời điểm đƣợc định lƣợ ng bằng phƣơng pháp quang phổ UV-Vis.

Phần trăm hoạt chất khuếch tán qua màng X% ở thời điểm n đƣợ c tính theo công

thức:

( ∑

)

Trong đó:

An: Độ hấ p thu của dung dịch thử ở thời điểm lấy mẫu thứ n.

Ac: Độ hấ p thu của dung dịch chất đối chiếu.

Cc: Nồng độ của dung dịch chất đối chiếu (15 μg/ml)

a: Độ pha loãng.

V: Thể tích khoang nhận (12,5 ml).

m: Hàm lƣợ ng acid kojic trong chế phẩm cho vào khoang cho (khoảng 10 mg).



17

3.4. XÂY DỰ NG TIÊU CHUẨN GEL NHŨ TƢƠNG DẦU TRONG

NƢỚ C CHỨ A ACID KOJIC 1%

Tiến hành 3 lô nghiên cứu. Đo đạc các thông số của 3 lô từ đó xác định mức chất

lƣợ ng cụ thể cho từ chỉ tiêu. Tiêu chuẩn gel nhũ tƣơng D/N chứa acid kojic 1%

đƣợ c xây dựng vớ i 6 chỉ tiêu:

1. Cảm quan.

2. pH.

3. Kích thƣớ c tiểu phân.

4.

Định tính.5. Định lƣợ ng.

3.5. THẨM ĐỊNH QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢ NG ACID KOJIC BẰNG

PHƢƠNG PHÁP QUANG PHỔ UV-VIS.

3.5.1. Xác định tính đặc hiệu (tính chọn lọc)

Tiến hành quét phổ và xác định bƣớ c sóng hấ p thu cực đại của mẫu tr ắng

(methanol ), mẫu đối chiếu loãng (bình acid kojic 15 μg/ml trong mục xác định tínhtuyến tính), mẫu thử, mẫu tự tạo, mẫu placebo. Quan sát và so sánh phổ UV của

phức tạo thành trong các dung dịch.

Yêu cầu: Mẫu thử và mẫu tự tạo phải có đỉnh hấp thu (λmax) và độ hấ p thu gần giống

mẫu đối chiếu loãng. Mẫu tr ắng và mẫu placebo không cho đỉnh hấ p thu tại λmax.

3.5.2. Xác định tính tuyến tính

Pha dung dịch đối chiếu : Cân chính xác khoảng 15 mg acid kojic chuẩn (tƣơngđƣơng 15 mg acid kojic tinh khiết), cho vào bình định mức 100 ml. Thêm khoảng

25 ml methanol , lắc kĩ, đem siêu âm 15 phút. Thêm methanol đến vạch, lắc đều.

Dung dịch trong bình 1 có nồng độ khoảng 150 μg/ml. Pha các dung dịch chuẩn

theo bảng



18

Bảng 3.4. Các dung dịch xác định tính tuyến tính.

Nồng độ acid kojic (μg/ml) 1,5 3 9 15 21 27 30

Dung dịch đối chiếu (ml) 0,5 1 3 5 7 9 10

Dung dịch AlCl3 300 μg/ml (ml) 0,5 1 3 5 7 9 10

Dung dịch MeOH vđ (ml) 50

Mỗi dung dịch sau khi pha đƣợc đem đo quang phổ UV Vis ở 305 nm. Ghi lại độ

hấ p thu và tính toán k ết quả.

Dùng Excel để lập đƣờ ng thẳng biểu diễn sự phụ thuộc tuyến tính giữa hàm lƣợ ng

và độ hấ p thu. Mối tƣơng quan tuyến tính đƣợ c thiết lậ p bằng cách xác định phƣơng

trình Y= aX + b; tính R 2. Sử dụng tr ắc nghiệm F và t để kiểm tra tính tƣơng thích

của phƣơng trình hồi quy và ý nghĩa của các hệ số trong phƣơng trình.

Yêu cầu: Độ hấ p thu của ít nhất 5 nồng độ khác nhau của mẫu đối chiếu để xác định

phƣơng trình hồi quy Y= aX+b. Hệ số tƣơng quan R 2 ≥ 0,998.

3.5.3. Xác định độ lặp lại (độ chính xác)

Pha dung dịch thử: Thêm 30 ml dung d ịch methanol vào một lƣợng gel đã đƣợ c tr ộnđều có chứa 15 mg acid kojic (khoảng 755 mg gel), siêu âm trong 15 phút, chuyển

hỗn hợp vào bình định mức 50 ml. Thêm dung dịch methanol đến vạch. Lắc đều,

lọc qua giấy lọc, bỏ 10 ml dịch lọc đầu. Hút chính xác 5 ml dịch lọc vào bình định

mức 50 ml. Thêm 5 ml dung dịch AlCl3 300 μg/ml. Thêm dung dịch methanol đến

vạch. Lắc đều. Lọc qua màng lọc 0,45 μm. Đo độ hấ p thu của dung dịch thu đƣợ c ở

bƣớ c sóng 305 nm.

Thực hiện định lƣợ ng ít nhất 6 mẫu thử bằng cách đo các mẫu thử đã pha chế. Tính

hàm lƣợ ng trung bình ̅ (%) của acid kojic có trong gel. Tính SD và RSD (%) của

các k ết quả hàm lƣợ ng từ 6 lần đo đƣợ c.

Yêu cầu: Qua 6 lần thực hiện, hàm lƣợ ng acid kojic (%) có trong gel có RSD ≤ 2%



19

3.5.4. Xác định độ đúng

Sử dụng phƣơng pháp thêm chất chuẩn vào mẫu placebo. Tiến hành tƣơng tự nhƣ

khi pha dung dịch để xác định độ lặ p lại, nhƣng trƣớ c khi siêu âm trong 10 phút,

mẫu placebo đƣợ c thêm một lƣợ ng chất chuẩn bằng 80%, 100%, 120% hàm lƣợ ng

hoạt chất có trong công thức bào chế. Mỗi mức nồng độ đƣợ c tiến hành 3 mẫu.

Mỗi dung dịch đƣợc đo độ hấp thu, tính ra hàm lƣợ ng acid kojic r ồi tính ra hàm

lƣợ ng trung bình, % tỉ lệ phục hồi ở từng nồng độ thêm vào.

Yêu cầu: Tỉ lệ phục hồi ở từng nồng độ phải từ 97,0% - 103,0%.



20

CHƢƠNG 4. K ẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

4.1. K ẾT QUẢ VỀ SỰ LỰ A CHỌN CÔNG THỨ C GEL NHŨ TƢƠNG

DẦU TRONG NƢỚ C CHỨ A 1% ACID KOJIC

4.1.1. Khảo sát công thứ c

Khảo sát đợ t 1

Khảo sát sơ bộ tỷ lệ pha dầu.

Mỗi công thức pha chế 50 g.

Bảng 4.5. Thành phần các công thức khảo sát lần 1 CT1 đến CT5

Thành phần CT1 CT2 CT3 CT4 CT5

KA (%) 1 1 1 1 1

Dầu khoáng (%) 20 15 15 - -

IPM (%) - - - 15 -

Acid oleic (%) - - - - 15

Carbopol (%) 1,35 1,35 1,35 1,35 1,35

NaOH (%) 0,24 0,24 0,24 0,24 0,24

Propylen glycol (%) 10 10 10 10 10

Glycerin (%) 10 10 10 10 10

Tween 80 (%) 12 12 12 12 12

Span 80 (%) 8 8 8 8 8

Nipagin M (%) 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05

Nƣớ c cất vđ. (%) 100 100 100 100 100



21

Bảng 4.6. Thành phần các công thức khảo sát lần 1 CT6 đến CT10

Thành phần CT6 CT7 CT8 CT9 CT10KA (%) 1 1 1 1 1

Dầu khoáng (%) 10 10 10 10 5

IPM (%) - - - - -

Acid oleic (%) - - - - -

Carbopol (%) 1,35 0,90 0,90 0,90 0,90

NaOH (%) 0,24 0,16 0,16 0,16 0,16Propylen glycol (%) 10 20 10 20 10

Glycerin (%) 10 - 10 - -

Tween 80 (%) 12 12 6 6 6

Span 80 (%) 8 8 4 4 4

Nipagin M (%) 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05

Nƣớ c cất vđ. (%) 100 100 100 100 100



22

Bảng 4.7. K ết quả đánh giá về cảm quan của các công thức CT1 đến CT10

STT Đánh giá cảm quanMức độ đạt yêu cầu về

cảm quan (*)CT1 R ất đặc. -

CT2 Không cải thiện so vớ i CT1. -

CT3 Đặc, thể chất không thay đổi sau 2 tuần. -

CT4 Gần giống CT3. -

CT5 Đặc, thể chất có thay đổi đáng kể sau 2 tuần(bắt đầu tách pha)

-

CT6 Hơi đặc, có cải thiện so vớ i CT1 ++

CT7 Hơi đặc, có cải thiện đáng kể so vớ i CT1. ++

CT8 Độ đặc vừa phải, có cải thiện đáng kể so vớ iCT1.

+++

CT9 Gần giống CT8. +++

CT10 Lỏng. -

(*): Tối đa là +++++. (-): Không đạt. Nhận xét:

Các công thức CT6 CT7, CT8 và CT9 có thể chất chấ p nhận đƣợ c trong số 10 công

thức vừa khảo sát. Điều này đƣa ra gợ i ý về việc khảo sát đợ t 2 cần tiến hành tiế p

tục dựa trên việc thay đổi tỉ lệ carbopol, glycerin, propylen glycol và chất diện hoạt.

Công thức CT5 (pha dầu là acid oleic) thay đổi về thể chất đáng kể sau 2 tuần so

vớ i CT3 (pha dầu là dầu khoáng) và CT4 (pha dầu là isopropyl myristat) cho gợ i ý

về việc chỉ tiế p tục khảo sát vớ i dầu khoáng và isopropyl myristat, ngừng sử dụng

acid oleic làm pha dầu trong quá trình sàng lọc công thức.

Từ công thức CT6 đến CT10, thể chất gel chuyển từ đặc sang lỏng đƣa ra gợ i ý về

việc nên tiế p tục khảo sát ở tỉ lệ pha dầu 10%.



23


Tiế p tục khảo sát tỉ lệ carbopol, glycerin, propylen glycol và chất diện hoạt.


Bảng 4.8. Thành phần các công thức khảo sát đợ t 2 CT11 đến CT16.

Bảng 4.9. Đánh giá về cảm quan các công thức 11 đến 16.

STT Đánh giá về cảm quan

Mức độ đạt yêu

cầu về cảm quan

(*)

CT11 Tr ắng đục, hơi đặc, ngả vàng nhạt sau 2 tuần ++++

CT12 Tr ắng hơi trong, đặc, ngả vàng nhạt sau 1 tuần. ++

CT13 Giống CT 2. ++

CT14 Tr ắng đục , đặc vừa, ngả vàng nhạt sau 2 tuần. ++++

CT15 Tr ắng hơi trong, đặc vừa, ngả vàng nhạt sau 1 tuần. ++

CT16 Tr ắng hơi trong, đặc vừa, ngả vàng nhạt sau 2 tuần. ++++

Thành phần CT11 CT12 CT13 CT14 CT15 CT16

KA (%) 1 1 1 1 1 1

Dầu khoáng (%) 10 10 10 10 10 10

IPM (%) - - - - - -Carbopol (%) 1,35 1,35 0,90 1,35 1,35 0,90

NaOH (%) 0,24 0,24 0,16 0,24 0,24 0,16

Propylen glycol (%) 10 10 10 20 20 20

Glycerin (%) 10 10 10 - - -

Tween 80 (%) 6 9,6 9,6 6 9,6 9,6

Span 80 (%) 4 6,4 6,4 4 6,4 6,4 Nipagin M (%) 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05

Nƣớ c cất vđ. (%) 100 100 100 100 100 100



24

(*): Tối đa là +++++ (-): Không đạt.

Nhận xét: Theo k ết quả đánh giá nhƣ trên, các công thức 11, 14, và 16 cho thấy sự

cải thiện cảm quan rõ r ệt nhất. Tiế p tục khảo sát và so sánh độ dàn mỏng, pH và

phân bố kích thƣớ c tiểu phân của các công thức trên.

Bảng 4.10. K ết quả đo độ dàn mỏng của các công thức 11, 14, 16.

Khối lƣợ ng

quả cân (g)

Độ dàn mỏng của các công thứ c (cm2)

CT11 CT14 CT16

0 9,0746 9,0746 9,0746

5 9,0746 9,6163 10,7467

10 9,6163 9,6163 11,9399

20 10,1736 10,1736 13,1959

50 11,3354 10,7467 15,1976

100 13,1959 13,1959 15,8963

Nhận xét: Các công thức trên có k ết quả đo độ dàn mỏng tƣơng tự nhau.

Bảng 4.11.

K ết quả đo pH của các công thức 11, 14, 16.

Lần đo pH của các công thứ c

CT11 CT14 CT16

1 6,36 6,23 6,37

2 6,32 6,25 6,39

3 6,33 6,22 6,35

Trung bình 6,34 6,23 6,37

Nhận xét: Các công thức trên đều có pH nằm trong khoảng mong muốn theo mục

tiêu thiết k ế công thức.



25

Bảng 4.12. K ết quả đo phân bố kích thƣớ c tiểu phân của các công thức 11, 14, 16.

Công thứ c Dv (50) (μm) Dv (90) (μm) U

CT11 0,404 0,914 5,500

CT14 0,430 0,908 0,865

CT16 0,396 0,862 0,539

Nhận xét: Theo k ết quả trên, cả ba công thức đều có phần lớ n tiểu phân kích thƣớ c

nhỏ hơn 1 μm, trong đó công thức 16 cho thấy tính đồng nhất về kích thƣớ c tiểu

phân cao hơn so vớ i công thức 11 và 14. Do đó, công thức 16 (vớ i tỉ lệ 10% pha

dầu, 0,9% carbopol, 0% glycerin, 20% propylen glycol và 16% chất diện hoạt nhƣđã khảo sát) đƣợ c dùng làm công thức mẫu cho sàng lọc các công thức về sau.

Hình 4.6. Đồ thị phân bố kích thƣớ c tiểu phân của CT16.



Lặ p lại khảo sát đợ t 2 và thay thế dầu khoáng bằng IPM và tiến hành đánh giá các

công thức từ 17 đến 22. K ết quả thu đƣợc tƣơng tự nhƣ khảo sát đợ t 2: Công thức22 cho k ết quả khảo sát về thể chất tốt nhất trong số 6 công thức. Nhƣ vậy cần làm

thêm khảo sát về sau để chọn đƣợ c pha dầu phù hợ p ở tỉ lệ 10% (IPM hoặc dầu

khoáng).



26


Sử dụng các thành phần theo công thức 16 ở phần khảo sát đợ t 2 và tiến hành khuấy

tr ộn vớ i 3 loại cánh khuấy: cánh khuấy chân vịt (CK1), cánh khuấy mái chèo bản(CK2), cánh khuấy chữ U (CK3) trong thờ i gian 4, 6, 8 và 10 phút.

Bảng 4.13. Đánh giá về cảm quan đối vớ i từng loại cánh khuấy.

STT Đánh giá về cảm quan Mức độ đạt yêu cầu (*)

CK1 Gel mềm, mịn, ít bọt khí, thể chất đồng nhất +++++

CK2 Tƣơng tự nhƣ khi dùng CK1 +++++

CK3 Bọt khí r ất nhiều, gel tạo thành không mịn, thể chất không đồng nhất. -

(*): Tối đa là +++++. (-): Không đạt.

Theo đánh giá về cảm quan nhƣ trên, cần tiế p tục so sánh và đánh giá hiệu quả giữa

2 loại cánh khuấy CK1 và CK2.



27

Bảng 4.14. K ết quả đo độ dàn mỏng CT6 vớ i CK1, CK2 vớ i thờ i gian khuấy tƣơng ứng.

Thờ i gian

khuấy

Khối lƣợ ng

quả cân (g)

Độ dàn mỏng (cm2)

CK1 CK2

4 phút

0 9,6163 9,0746

5 10,7467 9,0746

10 12,5600 10,7467

20 13,1959 11,9399

50 15,1976 13,1959

100 15,8963 14,5147

6 phút

0 9,6163 9,6163

5 11,3354 11,3354

10 11,9399 11,9399

20 13,1959 12,5600

50 14,5147 13,8474

100 16,6160 15,1976

8 phút

0 10,1736 9,0746

5 10,4767 10,7467

10 11,9399 11,3354

20 13,5147 11,9399

50 14,5147 13,1959

100 16,6160 15,1976

10 phút

0 9,6163 9,6163

5 10,7467 10,7467

10 11,9399 11,3345

20 12,5600 12,5600

50 14,5147 13,8474

100 15,8963 15,8963



28

K ết quả cho thấy: Độ dàn mỏng của công thức 16 khi dùng hai loại cánh khuấy

CK1 và CK2 tƣơng tự nhau; độ dàn mỏng của công thức 16 khi khuấy tr ộn trong

các khoảng thờ i gian 4, 6, 8 và 10 là tƣơng tự nhau. Do đó, tiế p tục tiến hành khảo

sát loại cánh khuấy và thờ i gian khuấy tr ộn dựa trên việc đo phân bố kích thƣớ c tiểu

phân.

Bảng 4.15. K ết quả đo phân bố kích thƣớ c tiểu phân của CT16 vớ i hai loại cánhkhuấy và thờ i gian khuấy tr ộn khác nhau tƣơng ứng.

Thờ i

gian

(phút)

CK1 CK2

Dv (50)

(μm)

Dv (90)

(μm) U

Dv (50)

(μm)

Dv (90)

(μm) U

4 0,803 1,16 0,223 0,859 7,89 3,808

6 0,781 1,11 0,217 0,604 6,41 1,838

8 0,768 1,08 0,212 0,572 6,53 2,372

10 0,763 1,07 0,210 68,8 387 1,815

Nhận xét: CK1 tạo đƣợ c sự đồng nhất về kích thƣớ c tiểu phân cao hơn hẳn so vớ i

CK2. Thờ i gian khuấy tr ộn thay đổi từ 4 đến 10 phút không gây ra sự thay đổi đáng

k ể đến phân bố kích thƣớ c tiểu phân. Do đó, các khảo sát về sau sẽ tiến hành vớ i

cánh khuấy chân vịt trong thờ i gian 4 phút.

Hình 4.7. Đồ thị phân bố kích thƣớ c tiểu phân khi dùng CK1 vớ i thờ i gian 4 phút.



29


Tiế p tục khảo sát tỷ lệ từng chất diện hoạt và loại dầu cụ thể cho công thức gel.


Bảng 4.16. Thành phần các công thức khảo sát đợ t 5 từ CT23 đến CT26.

Thành phần CT23 CT24 CT25 CT26

KA (%) 1 1 1 1

Dầu khoáng (%) 10 10 10 10

IPM (%) - - - -

Carbopol (%) 0,90 0,90 0,90 0,90

NaOH (%) 0,16 0,16 0,16 0,16

Propylen glycol (%) 20 20 20 20

Tween 80 (%) 6,4 8 9,6 11,2

Span 80 (%) 9,6 8 6,4 4,8

Nipagin M (%) 0,05 0,05 0,05 0,05

Nƣớ c cất vđ. (%) 100 100 100 100



30

Bảng 4.17. Thành phần các công thức khảo sát đợ t 5 từ CT27 đến CT30.

Bảng 4.18. Đánh giá về cảm quan các công thức 23 đến 30.


CT23 R ất lỏng, r ất nhiều bọt khí. +

CT24 Hơi lỏng, nhiều bọt khí. +

CT25 Đặc vừa, mịn, ít bọt khí ++++

CT26 Tƣơng tự 31 ++++

CT27 Tƣơng tự 29 +

CT28 Tƣơng tự 30 +




Thành phần CT27 CT28 CT29 CT30KA (%) 1 1 1 1

Dầu khoáng (%) - - - -

IPM (%) 10 10 10 10

Carbopol (%) 0,90 0,90 0,90 0,90

NaOH (%) 0,16 0,16 0,16 0,16

Propylen glycol (%) 20 20 20 20

Tween 80 (%) 6,4 8 9,6 11,2

Span 80 (%) 9,6 8 6,4 4,8

Nipagin M (%) 0,05 0,05 0,05 0,05

Nƣớ c cất vđ. (%) 100 100 100 100



31

Nhận xét: Các công thức 25, 26, 29 và 30 đạt yêu cầu về cảm quan. Cần tiế p tục

đánh giá các công thức này trên các chỉ tiêu về độ dàn mỏng, pH và kích thƣớ c tiểu

phân.

Bảng 4.19. K ết quả đo độ dàn mỏng của các công thức 25, 26, 29 và 30.

Khối

lƣợ ng quả

cân (g)

Độ dàn mỏng của các công thứ c (cm2)

CT25 CT26 CT29 CT30

0 11,3354 9,0746 12,5600 10,7467

5 13,1959 10,7476 14,5174 12,5600

10 13,8474 11,9399 15,1976 13,1959

20 14,5147 13,1959 16,6160 14,5147

50 15,8963 13,8474 18,0864 15,8963

100 18,0864 15,8963 20,4179 18,0864

Nhận xét: Độ dàn mỏng của các công thức trên tƣơng tự nhau

Bảng 4.20. K ết quả đo pH của các công thức 25, 26, 29 và 30.

Lần đo pH của các công thứ c

CT25 CT26 CT29 CT30

1 6,18 6,11 5,80 5,95

2 6,08 6,31 6,01 6,22

3 6,16 6,33 6,24 5,90

Trung bình 6,14 6,25 6,01 6,02

Nhận xét: Các công thức trên đều có pH nằm trong khoảng mong muốn theo mục

tiêu thiết k ế công thức.



32

Bảng 4.21. K ết quả phân bố kích thƣớ c tiểu phân của công thức 25, 26, 29 và 30.

Công thứ c Dv (50) (μm) Dv (90) (μm) U

CT25 1,11 1,76 0,298

CT26 1,12 1,74 0,288

CT29 1,02 1,61 0,298

CT30 1,02 1,62 0,301

Nhận xét: Các công thức trên đều cho thấy sự đồng nhất gần tƣơng tự nhau về phân

bố kích thƣớ c tiểu phân. Do đó, cần tiến hành đánh giá thêm chỉ tiêu khả năng

khuếch tán hoạt chất qua màng để đƣa ra k ết luận về công thức đƣợ c chọn và tỉ lệ các thành phần đã khảo sát.

Hình 4.8. Đồ thị biểu diễn khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng của các côngthức 25, 26, 29 và 30. Mỗi mẫu đƣợ c lặ p lại 3 lần và lấy k ết quả trung bình.

0.00

10.00

20.00

30.00

40.00

50.00

60.00

70.00

80.00

0 50 100 150 200 250 300

CT25

CT26

CT29

CT30 % K

h u ế c h t á n q u a

m à n g

Thời gian (phút)



33

Bảng 4.22. Phần trăm hoạt chất khuếch tán qua màng theo thờ i gian của các côngthức 25, 26, 29 và 30.

Thờ i gian(phút)

Tỉ lệ khuếch tán qua màng của các công thứ c (%)CT25 CT26 CT53 CT30

5 23,19 24,16 29,96 30,92

10 24,03 24,81 30,62 31,78

15 24,68 25,46 31,48 32,64

20 25,33 26,11 32,15 33,51

25 25,98 26,76 32,82 34,38

30 26,63 27,61 33,68 35,25

60 29,60 30,78 37,83 39,79

120 35,87 37,82 46,64 49,95

180 40,99 44,69 55,85 61,68

240 47,10 51,00 62,77 68,62

Nhận xét: Các công thức 25 và 26 khuếch tán hoạt chất qua màng chậm hơn, ít hơn

so vớ i công thức 29 và 30. Sau 240 phút, công thức 30 cho gần 70% hoạt chất

phóng thích qua màng, cao hơn so vớ i các công thức còn lại.

Nhƣ vậy, qua 5 đợ t tiến hành khảo sát, công thức 30 là công thức đạt các yêu cầunhƣ mục tiêu thiết k ế công thức.



34

4.1.2. Công thứ c lự a chọn

Thành phần Tỉ lệ trong công thứ c (%)

Acid kojic 1

Propylen glycol 20

Isopropyl myristat 10

Tween 80 11,2

Span 80 4,8

Carbopol 940 0,9

NaOH 0,16

Nipagin M 0,05

Nƣớ c cất vđ. 100

4.1.3.

Quy trình điều chế công thứ c lự a chọn

Ngâm carbopol 940 trong nƣớ c trong 24 giờ cho trƣơng nở hoàn toàn (nồng độ

carbopol 940 trong nƣớ c khoảng 4,5%).Hòa tan hòa toàn nipagin M trong propylen glycol, phân tán tiế p acid kojic vào,

khuấy bằng máy khuấy từ đến tan hoàn toàn.

Thêm gel carbopol vào hỗn hợ p trên (hỗn hợ p A)

Cho từ từ từng giọt dung dịch natri hydroxyd vào hỗn hợ p A, khuấy đều.

Cho Tween 80, Span 80, isopropyl myristat vào hỗn hợ p trên, thêm nƣớ c cất vừa

đủ, khuấy tr ộn liên tục trong 4 phút vớ i cánh khuấy chân vịt (tăng tốc từ tốc độ 1 lên

tốc độ 2 trong 45 giây đầu tiên, sau đó khấy tr ộn ở tốc độ 2 đến thờ i gian 4 phút).



35

4.2. XÂY DỰ NG TIÊU CHUẨN GEL CHỨ A ACID KOJIC 1%

Điều chế 3 lô công thức đã chọn ở mục 4.1.2., mỗi lô 250 g. Tiến hành các đánh giá

cho từng lô theo các chỉ tiêu đã đặt ra khi khảo sát công thức. Từ các thông số đo

đạc của 3 lô, xác định các mức chỉ tiêu cho các tiêu chuẩn của gel chứa acid kojic

1%.

4.2.1. K ết quả đánh giá của 3 lô

Bảng 4.23. K ết quả đánh giá 3 lô về cảm quan.


Lô 1 Gel tr ắng mịn, đồng nhất, độ đặc vừa phải. +++++




Bảng 4.24. K ết quả đánh giá 3 lô về pH.

Lần đo

pH của các lô

Lô 1 Lô 2 Lô 3

1 5,85 5,80 5,95

2 5,90 5,90 6,00

3 5,95 5,98 5,97

Trung bình 5,90 5,89 5,97

Bảng 4.25.

K ết quả đánh giá 3 lô về phân bố kích thƣớ c tiểu phân.

Lô Dv (50) Dv(90) U

1 1,02 1,61 0,298

2 1,02 1,62 0,301

3 1,02 1,62 0,301



36

4.2.2. Xây dự ng tiêu chuẩn

Cảm quan

Phƣơng pháp thử: Tiến hành theo mục 3.3.1.

Yêu cầu: Gel màu tr ắng; thể chất mịn, đồng nhất; r ất ít hay không có bọt khí; độ đặc

vừa phải; không gây cảm giác nhờ n rít sau 5 phút bôi khoảng 0,2 g gel trên một

diện tích da khoảng 10 cm2.

pH


Yêu cầu: 5,5 - 6,5.

Phân bố kích thƣớ c tiểu phân


Yêu cầu: Dv (50) ≤ 1,02; Dv (90) ≤ 1,61; U ≤ 0,298

Định tính

Phƣơng pháp thử:

Pha dung d ịch thử (dung d ịch A): Thêm 30 ml methanol vào một lƣợng gel đã đƣợ ctr ộn đều có chứa 15 mg acid kojic (khoảng 755 mg gel), siêu âm trong 15 phút,

chuyển hỗn hợp vào bình định mức 50 ml. Thêm dung dịch methanol đến vạch. Lắc

đều, lọc qua giấy lọc, bỏ 10 ml dịch lọc đầu. Hút chính xác 5 ml dịch lọc vào bình

định mức 50 ml. Thêm 5 ml dung d ịch AlCl 3/ Methanol 300 μg/ml. Thêm methanol

đến vạch. Lắc đều. Lọc qua màng lọc 0,45 μm.

Pha dung d ịch chất đố i chiế u acid kojic: Cân chính xác một lƣợ ng chất đối chiếu

tƣơng đƣơng 15 mg acid kojic vào bình định mức 100 ml. Thêm dung dịch

methanol đến vạch. Lắc đều, lọc qua giấy lọc, bỏ 10 ml dịch lọc đầu. Hút chính xác

5 ml dịch lọc vào bình định mức 50 ml. Thêm 5 ml dung d ịch AlCl 3 300 μg/ml.

Thêm methanol đến vạch. Lắc đều. Lọc qua màng lọc 0,45 μm.

Tiến hành quét phổ dung d ịch A và dung d ịch chất đố i chiế u acid kojic trong vùng

250 - 350 nm.



37

Yêu cầu: Dung dịch thử phải có phổ hấ p thu và λmax trùng vớ i phổ hấ p thu và λmax

của dung dịch chất đối chiếu acid kojic (cho phép chênh lệch ± 2 nm) khi đo quang

phổ UV Vis trong cùng điều kiện.

Định lƣợ ng

Phƣơng pháp thử: Pha dung d ịch thử và dung d ịch chất đố i chiế u acid kojic nhƣ

phần định tính. Tiến hành đo độ hấ p thu của các dung dịch trên tại λmax. Tính toán

hàm lƣợ ng phần trăm acid kojic có trong mẫu thử theo công thức sau:

Trong đó:

AT: Độ hấ p thu của dung d ịch thử .

AC: Độ hấ p thu của dung d ịch chất đố i chiế u acid kojic.

CC: Nồng độ của dung d ịch chất đố i chiế u acid kojic (15 μg/ml).

m: Lƣợ ng cân thực tế (mg).

p: Lƣợ ng cân tính theo lý thuyết (mg).

Yêu cầu: Chế phẩm phải chứa từ 95,0 đến 105,0% acid kojic so với hàm lƣợ ng ghi

trên nhãn.



38

4.3. THẨM ĐỊNH QUY TRÌNH ĐỊNH LƢỢ NG ACID KOJIC BẰNG

PHƢƠNG PHÁP QUANG PHỔ UV-VIS

4.3.1. Xác định tính đặc hiệu (tính chọn lọc)

Phổ hấ p thu của mẫu thử (Hình 4.5.) và mẫu tự tạo (Hình 4.6.) có đỉnh hấ p thu

(λmax) và độ hấ p thu gần giống mẫu đối chiếu loãng (Hình 4.4.). Mẫu tr ắng và mẫu

placebo không cho đỉnh hấ p thu tại λmax.

K ết luận: Quy trình định lƣợng đạt tính đặc hiệu.

Hình 4.9. Phổ hấ p thu của mẫu chuẩn.



39

Hình 4.10. Phổ hấ p thu của mẫu thử.

Hình 4.11. Phổ hấ p thu của mẫu tự tạo.



40

Hình 4.12. Phổ hấ p thu của mẫu placebo.

Hình 4.13. Phổ hấ p thu của mẫu tr ắng.



41

4.3.2. Xác định tính tuyến tính

K ết quả khảo sát sự phụ thuộc tuyến tính giữa nồng độ và độ hấ p thu của acid kojic

cho thấy có sự tƣơng quan tuyến tính giữa nồng độ và độ hấ p thu của acid kojic

trong khoảng 1,5 - 30 μg/ml.

Vớ i R 2 = 0,9995; a = 0,0346; b = -0,0261

Trắc nghiệm t (phân phối Student)

Giả thuyết:

H0: Hệ số hồi quy không có ý nghĩa thống kê

HA: Hệ số hồi quy có ý nghĩa thống kê.

Hệ số a: t = 99,97 > t0,05(5) = 2,57 Chấ p nhận giả thuyết HA: Hệ số hồi quy a có

ý nghĩa thống kê.

Hệ số b: t = -4,09 < t0,05(5) = 2,57 Chấ p nhận giả thuyết H0: Hệ số hồi quy b

không có ý nghĩa thống kê.

Trắc nghiệm F (phân phối Fischer)

Giả thuyết:H0: Phƣơng trình hồi quy không tƣơng thích.

HA: Phƣơng trình hồi quy tƣơng thích.

Biện luận:

F = 9993,06 > F0,05(1,5) = 6,61 Chấ p nhận giả thuyết HA: Phƣơng trình hồi quy

tƣơng thích.

K ết luận: Quy trình định lƣợng đạt tính tuyến tính trong khoảng nồng độ acid kojic1,5 - 30 μg/ml.



42

Bảng 4.26. K ết quả khảo sát tính tuyến tính

Nồng độ X (μg/ml) Độ hấp thu Y

1,5 0,0291

3 0,0794

9 0,2815

15 0,4814

21 0,7905

27 0,9195

30 1,0025

Đồ thị

Hình 4.14. Đƣờ ng thẳng biểu diễn sự phụ thuộc của độ hấ p thu và nồng độ.

4.3.3. Xác định độ lặp lại (độ chính xác)

K ết quả định lƣợ ng 6 mẫu thử có cùng nồng độ cho giá tr ị RSD = 0,37% < 2%.

K ết luận: Quy trình định lƣợng đạt độ lặ p lại (độ chính xác).

Đ ộ h ấ p t h u

Nồng độ (μg/ml)



43

Bảng 4.27. K ết quả khảo sát độ lặ p lại (độ chính xác).

4.3.4.

Xác định độ đúng

Bảng 4.28. K ết quả khảo sát độ đúng.

Mứ c nồng độ

lý thuyết (%)

Lƣợ ng chất chuẩn

thêm vào (mg)Độ hấp thu

Lƣợ ng tìm

lại (mg)

Tỷ lệ phục

hồi (%)

80 6,0 0,384 6,02 100,4

80 6,1 0,389 6,10 100,0

80 6,7 0,421 6,60 98,5

100 7,5 0,473 7,42 98,9

100 7,7 0,495 7,76 100,8

100 7,9 0,499 7,83 99,1

120 9,0 0,566 8,88 98,6

120 9,1 0,578 9,07 99,6

120 9,4 0,584 9,16 97,4

RSD% 1,05%

K ết quả định lƣợ ng 9 mẫu placebo thêm chuẩn vớ i 3 mức nồng độ (80%, 100%,

120%) cho tỉ lệ phục hồi nằm trong khoảng 97 - 103%.

K ết luận: Quy trình định lƣợng đạt yêu cầu về độ đúng.

Lần

Khối lƣợ ng cân

của gel (mg) Độ hấp thu

Hàm lƣợ ng

(%) Số liệu thống kê

1 755,0 0,4814 100,00

n = 6̅ 99,78

SD = 0,3670

RSD% = 0,37%

2 755,1 0,4818 100,07

3 755,0 0,4783 99,36

4 755,0 0,4779 99,27

5 755,3 0,4816 100,08

6 755,0 0,4809 99,90



44

CHƢƠNG 5. K ẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

5.1. K ẾT LUẬN

Khóa luận “ Nghiên cứu bào chế gel chứa 1 % acid kojic dùng trên da” đã đạt đƣợ c

những k ết quả sau:

1. Đã nghiên cứu đƣợ c công thức và quy trình bào chế chế phẩm gel có cấu trúc

nhũ tƣơng D/N chứa 1% acid kojic.

2. Xây dựng và thẩm định quy trình định lƣợ ng hoạt chất acid kojic trong nguyên

liệu và chế phẩm bằng phƣơng pháp quang phổ UV - Vis.

3.

Đã xây dựng đƣợ c tiêu chuẩn cho gel chứa acid kojic 1%.

5.2. ĐỀ NGHỊ

Nghiên cứu trong khóa luận này cần đƣợ c tiế p tục các công việc sau:

- Tiến hành thử nghiệm khả năng khuếch tán hoạt chất qua màng vớ i màng

sinh học, thử tính kích ứng và độ bền của công thức gel đƣợ c chọn.

- Tiến hành thử nghiệm in vivo để chứng minh hiệu quả và sự an toàn của chế

phẩm.- Xây dựng quy trình bào chế trên qui mô lớ n.

- Xây dựng và thẩm định quy trình định lƣợ ng gel acid kojic bằng phƣơng

pháp sắc kí lỏng hiệu năng cao (HPLC).



45

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng Việt

1. Bộ môn Bào chế (2010), “ Bào chế và sinh dượ c học T ậ p 2”, NXB Y học, TP

HCM, tr. 64-109.

2. Bộ y tế, “ K ỹ thuật bào chế và sinh dượ c học các d ạng thuố c”, NXB Y học, Hà

Nội, tr. 80-89.

Tiếng Anh

3. André O. B., Marc Paye, Howard I. M. (2014), “ Handbook of Cosmetic Science

and Technology”, 4th

ed.,CRC Press, US, pp. 423-438.4. Beelik A.(1956), “Kojic acid”, Adv Carbohydr Chem., 11, pp. 145-183.

5. Burnett CL., Bergfeld WF., Belsito DV. et al. (2010), “Final report of the safety

assessment of kojic acid as used in cosmetics”, Int J Toxicol ., 29(6), pp. 44-73.

6. Cabanes J. et al. (1994), “Kojic acid, a cosmetic skin whitening agent, is a slow -

binding inhibitor of catecholase activity of tyrosinase”, J. Pharm. Pharmacol .,

46(12), pp. 982-985.

7.

Cho JC. et al. (2012), “Depigmenting activities of kojic acid derivatives without

tyrosinase inhibitory activities”, Bioorg Med Chem Lett., 22(12), pp. 41-62.

8. Choi H., Kim K., Han J. (2012), “Kojic acid-induced IL-6 production in human

keratinocytes plays a role in its anti-melanogenic activity in skin”, J. Dermatol.

Sci., 66(3), pp. 207-215.

9. Cotellessa C., Peris K., Onorati M.T. et al. (1999), “The use of chemical

peelings in the treatment of different cutaneous hyperpigmentations”, Dermatol

Sur., 25(6), pp. 450 – 454.

10. Deconick E., Desmedt B., Rogiersb V. et al. (2013), “Development and

validation of a fast chromatographic method for screening andquantification of

legal and illegal skin whitening agents”, Journal of Pharmaceutical and

Biomedical Analysis, 83, pp. 82 – 88

11. Draelos ZD. (2011), “Cosmetics and dermatologic problems and solutions”, 3rd

ed, CRC Press, pp. 54-56.



46

12. Draelos ZD., Yatskayer M., Bhushan P. et al. (2010), “Evaluation of a kojic

acid, emblica extract, and glycolic acid formulation compared with

hydroquinone 4% for skin lightening.”, Cutis., 86(3), pp. 153-158.

13. Garcia A., Fulton J. (1996), “The combination of glycolic acid and

hydroquinone or kojic acid for the treatment of melasma and related conditions”,

Dermatol Surg., 22(5), pp. 443-447.

14. Gonçalez M. L., Correa M. A., and M. Chorilli M. (2013), “Skin Delivery of

Kojic Acid-Loaded Nanotechnology-Based Drug Delivery Systems for the

Treatment of Skin Aging”, BioMed Research International , 13, pp. 105-113

15. Johan Sjoblom (2001), “ Encyclopedic handbook of emulsion technology”, CRC

Press, New York, pp. 214-216.

16. Kahn V. et al. (1995), “Effect of kojic acid on the oxidation of DL-DOPA,

norepinephrine, and dopamine by mushroom tyrosinase”, Pigm Cell Res. , 8(5),

pp. 234-240.

17. Kim D.H. et al. (2003), “Development of 5-([3-aminopropyl]phosphinooxy)-2-

(hydroxymethyl)-4H-pyran-4-one as a novel whitening agent”, Chem. Pharm.

Bull ., 51(2), pp.113-116.

18. Levy JL., Pons F., Agopian L., Besson R. (2005), “A double-blind controlled

study of a nonhydroquinone bleaching cream in the treatment of melasma”, J

Cosmet Dermatol., 4(4), pp. 272-276.

19. Lim JTJ. (1999), “Treatment of melasma using kojic acid in a gel containing

hydroquinone and glycolic acid”, Dermatol Surg., 25(4), pp. 282-284.

20.

Masse M.O., Duvallet V., Borremans M. et al. (2001), “ Identification and

quantitative analysis of kojic acid and arbutin in skin whitening cosmetic”,

International Journal of Cosmetic Science, 23, pp. 219-232.

21. Ming-Chuan Huang, Shou-Chieh Huang, Cheng-Chin Lin et al. (2004),

“Simultaneous determination of magnesium ascorbyl phosphate, ascorbyl

glucoside, kojic acid, arbutin and hydroquinone in skin whitening cosmetics by

HPLC”, Journal of Food and Drug Analysis, 12(1), pp. 13-18.



47

22. Mohammed Haneefa K.P., Guru Prasad Mohanta, Chandini Nayar (2013),

“Emulgel: An Advanced Review”, J. Pharm. Sci. & Res., 5(12), pp. 254-258.

23.

Monika-Hildegard Schmid-Wendtner, Hans Christian Korting (2007), “ pH and

Skin care”, ABW Wissenschaftsverlag, pp. 73-76.

24. Montra Srisayamemail et al. (2014), “Application of FTIR microspectroscopy

for characterization of biomolecular changes in human melanoma cells treated

by sesamol and kojic acid”, J Dermatol Sci., 73(3), pp. 241-250.

25. Murad Alam (2012), “ Evidence-Based Procedural Dermatology”, Springer,

New York, pp. 325-327.

26. Murad Alam, Ashish Bhatia, Roopal Kundu, Simon Yoo, Henry Chan (2009),

“Cosmetic Dermatology for Skin of Color ”, 1st ed., McGraw-Hill Medical, pp.

116-121.

27. Noh J.M. et al. (2007), “Kojic acid tripeptide amide as a new tyrosinase

inhibitor”, Biopolymers., 88(2), pp. 300-307.

28. O’Neil MJ (2006), “The Merck Index”, 14th ed., Whitehouse Station, NJ:

Merck Research Laboratories; pp. 920-921.29. Roberto Pontarolo et al. (2013), “Development and validation of a UV

spectrophotometric method for kojic acid quantification based on its aluminium

complexes”, Asian J Pharm Clin Res., 6(1), pp.70-73.

30. Rowe R.C., Sheskey P.J., Quinn M.E. (2009), “ Handbook of Pharmaceutical

Excipients”, 6th ed., Pharmaceutical Press, London, pp. 180-185.

31. Patent US5599528 (1997).

32.

Pearl E. Grimes (2008), “ Aesthetics and cosmetics surgery for darker skin

types”, Lippincott Williams & Wilkins, UK, pp. 77-78.

33. Shih Y. (2001), “Simultaneous determination of magnesium L-ascorbyl-2-

phosphate and kojic acid in cosmetic bleaching products by using a microbore

column and ion- pair liquid chromatography”, Journal of AOAC International ,

84(4), pp. 1045-1049.



48

34. Vikas Singla, Seema Saini, Baibhav Joshi (2012), “Emulgel: A new platform for

topical drug delivery”, International Journal of Pharma & Bio Sciences, 3(1),

pp. 480-485.

35. WHO (2001), “Some thyrotropic agents”, International agency for research on

cancer , 79, p.609.

36. Yeong Jin Choi, Ho Sik Rho (2014),“ Synthesis and Biological Evaluation of

Kojic acid Derivatives as Tyrosinase Inhibitors”, Bulletin- Korean Chemical

Society; 35(12), pp. 3647-3650.

37. Yeou-Lih Huang, Cheng-Hui Lin, Hsin-Lung Wu (2007), “Combining high-

performance liquid chromatography with on-line microdialysis sampling for the

simultaneous determination of ascorbyl glucoside, kojic acid, and niacinamide in

bleaching cosmetics”, Analytica Chimica Acta, 58(1), pp. 102 – 107.

38. Yi Hui Lin, Yi-Hsin Yang, Shou-Mei Wu (2007), “Experimental design and

capillary electrophoresis for simultaneous analysis of arbutin, kojic acid and

hydroquinone in cosmetics”, Journal of Pharmaceutical and Biomedical

Analysis, 44(1), pp. 279 – 282.



PHỤ LỤC

Phụ lục 1. COA của acid kojic.



XÁC NHẬN

Khóa luận này đã đƣợ c sửa theo yêu cầu của Hội đồng chấm khóa luận

Thầy hƣớ ng dẫn Chủ tịch Hội đồng

(Ký tên) (Ký tên)

nghien cuu bao che gel nhu tuong dau trong nuoc chua acid kojic 1% dung tren da

Documents