nİkotİn baĞimliliĞinin farmakolojİk tedavİsİ
DESCRIPTION
NİKOTİN BAĞIMLILIĞININ FARMAKOLOJİK TEDAVİSİ. Dr. Zeynep Aytemur Solak Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı. Tütün kullanımı tedavi edilebilir kronik bir hastalıktır (US Public Health Service, JAMA 2000; 283: 3244 - 3254). Nikotin Bağımlılığının Tanısı - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
NİKOTİN BAĞIMLILIĞININ FARMAKOLOJİK TEDAVİSİ
Dr. Zeynep Aytemur SolakEge Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs
Hastalıkları Anabilim Dalı
Tütün kullanımı tedavi edilebilir kronik bir hastalıktır
(US Public Health Service, JAMA 2000; 283: 3244 - 3254)
Nikotin Bağımlılığının TanısıMental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel Kılavuzu
(DSM-IV-R 1994)
Tanıda anahtar özellikler:1. Bırakmayı istemeye rağmen içmeyi sürdürme2. Önceden bırakma girişimleri3. Hastalıklarla yüz yüze olmaya rağmen sürekli kullanma4. Tolerans5. Yoksunluk semptomları
Klinik Değerlendirme - Değişim Evreleri
Sürdürme Deneme Hazırlanma Düşünme Düşünmeme
Aktif içici Sigarayı bırakmış
(Semin Respir Crit Care Med 1996; 17: 289-297)
Sigarayı Bırakma Tedavi Kılavuzları
AHCPR (Agency for Health Care Policy and Research
1996, update 2000) APA (American Psychiatric Assocation, 1996) EMASH (European Medical Association Smoking or Health 1997) HEA (Health Education Authority 1998, update 2000)
Farmakolojik TedaviKimlere Uygulanmalı?
15 adet/gün sigara içen olgular Günün ilk 30 dakikası içinde sigara içen olgular (EMASH, Monaldi Arch Chest Dis 1997; 52: 282-
284)
10-15 adet/gün <10 adet/gün
Farmakolojik Tedavi Birinci basamak Nikotin replasman tedavisi - Sakız (1984)
- Transdermal bant (1992)
- Nazal spray (1996)
- İnhaler (1998)
Nikotin içermeyen tedavi - Bupropion HCL (1997)
Nikotin Replasman Tedavisi - 1:
Nikotin Sakızı- 2 ve 4 mg. lık iki form, 24 adet/gün- 8-12 hafta tedavi- 20-30 dakikada kan tepe değeri- Ağızda irritasyon, çene ağrısı, GİS yan
etkileri (Chest 2000; 117: 169S-
175S)
Nikotin Replasman Tedavisi – 2:
Nikotin Bantı- 21, 14, 7 mg/gün nikotin salınan üç form- 8 hafta tedavi- 2-4 saatte kan tepe değeri- Lokal irritasyon, baş ağrısı, uykusuzluk (JAMA 2000; 283: 3244-3254)
Nikotin Replasman Tedavisi – 3:
Nikotin Nazal Spray- Bir püskürtme 0.5mg nikotin,
maks.40mg/gün- 3-6 ay tedavi- 5-10 dakikada kan tepe değeri- Burun, boğaz irritasyonu, göz, burun
akıntısı (N Engl J Med 2002; 346 (7): 506-
512)
Nikotin Replasman Tedavisi – 4:
Nikotin İnhaler- Bir inhalasyonla 13cg nikotin, bir
kartuşla 80 inhalasyon, 6-16 kartuş/gün- 6 ay tedavi- 20 dakikada kan tepe değeri- Öksürük, ağız ve boğaz irritasyonu (Arch Intern Med 1997; 157: 1721-
1728)
Nikotin Replasman Tedavisi - 5:
Tüm formlarda tedavi başarısı farksız (meta-analiz).
(Arch Intern Med 1999;159:2033-8)
Kombinasyon: Bant + Sakız (2 mg)
<18 yaş, gebe, hospitalize hastalarda veriler sınırlı
Kontrendikasyon ? (AMI, ciddi aritmi, kronik deri hastalığı)
Bupropion HCL - 1:
Nontrisiklik, aminoketon antidepresan (2. Basamak)
Mani, dikkat defisit bozukluğu
Sigarayı bırakmada yardımcı preparat: 150 mg tb, 300 mg/gün, 8 hafta
Nikotin
Locus caeruleus Nucleus accumbens noradrenalin dopamin Yüksek kortikal aktivasyon Pozitif pekiştirici
etki(Dikkat, konsantrasyon, vb) (Keyif verici
özellik) Yoksunluk Bağımlılık
Bupropion HCL – 2:
Placeboya göre bırakma oranları 2 kat yüksek Placebo: %12.4, 300 mg/gün Bupropion: %23.1 (N Engl J Med 1997; 337: 1195-202)
NRT ile kombinasyon, tek tek kullanımdan üstün Bupropion: %30.3, Bant+Bupropion: %35.5 (N Engl J Med 1999; 340:685-91)
Kilo artışını önleme üzerine olumlu etki
(N Engl J Med 1997; 337: 1195-202)
Bupropion HCL – 3:
Yan etki:Baş ağrısı, uykusuzluk, ağız kuruluğu, rinit
Uyarı: (Doza bağlı nöbet riski)-Kafa travması öyküsü, -MSS tümörü, -Alkolik olma -Nöbet eşiğini düşüren ilaç kullanımı (risk 1/1000)
-Bipolar bozukluğun depresif fazında manik epizod riski
-Duyarlı olgularda latent psikoz aktivasyonu
Bupropion HCL – 4:
Mutlak kontrendikasyon:
- Epilepsi öyküsü
- Bulumia ya da anoreksia nervoza öyküsü
- MAO inhibitörü ile birlikte kullanım
Tedavi Başarısını Değerlendirme:
2 hafta içinde sigara bırakılmamışsa; İlaç rejimi ve motivasyon yeniden
değerlendirilmeli. Diğer ilaç eklenebilir, NRT alıyorsa doz artırılabilir
4 hafta tedaviden sonra aynı düzeyde sigara içmeye devam ediyorsa;
Tedavi kesilmeli, tedavi programı yeniden değerlendirilmeli, başarısızlığın nedenleri
araştırılmalı
NRT + Bupropion HCL Endikasyonları:
Daha önce uygulanan yöntemle başarısız olmuşsa
İlacı yüksek dozda kullanma eğilimi varsa
Farmakolojik Tedavi
İkinci basamak (FDA onayı yok) Clonidine: - 2 noradrenerjik agonist,
antihipertansif - Oral ve bant formu - Uzun süreli sonuçlar ümit verici
değil - Ciddi yan etkiler
Nortriptyline:
- Trisiklik antidepresan - Bırakma oranlarında 2 kat artış - Ciddi antikolinerjik yan etki - Uzun süreli sonuçlar?
Yöntem Hedef kitle Kontrol placebo ile fark
Kısa öneri Bırakmaya hazır, ayaktan hasta %2Uzm-dav.dest. Yardım ihtiyacı olan orta-ağır içici %7Uzm-dav.dest Gebe %7Uzm-dav.dest. Hastanede yatan içici %4Proaktif Tlf Yardım isteyen, destek almamış %2Yazılı döküman Yardım isteyen, destek almamış %1Nikotin sakızı Sınırlı destek, orta-ağır içici %5Nikotin sakızı Yoğun destek, orta-ağır içici %8Transdermal Bant Sınırlı destek, orta-ağır içici %5Transdermal Bant Yoğun destek, orta-ağır içici %6Nazal Spray Yoğun destek, orta-ağır içici %12Nikotin İnhaler Yoğun destek, orta-ağır içici %8Dil altı tablet Yoğun destek, orta-ağır içici %8Bupropion Yoğun destek, orta-ağır içici %9Yoğ. Des + NRT Poliklinikte izlenen, orta-ağır %13-19ya da bupropion (Cochrane 2000, meta-analiz)
Diğer Tedaviler:
Hipnoz Akupunktur
Luksopunktur
?