nr 4 (88) - kwiecień 2016

szkolenia imprezy zewnętrzne prawo

e-Biuletyn wydawany jest przez Centrum Doradztwa Rolniczego z siedzibą w Brwinowie

Zachęcamy do zamieszczania w e-Biuletynie artykułów, ciekawych informacji i ofert. Jeśli są Państwo zainteresowani otrzymywaniem e-Biuletynu Informacyjnego drogą elektroniczną, prosimy o zgłoszenia na adres:

[email protected] lub tel. 22/729 66 34 w. 132

www.cdr.gov.pl

Premie dla Młodych Rolników w ramach PROW 2014 –

2020. NOWY NABÓR WNIOSKÓW

Rozwój małych gospodarstw w PROW 2014-2020

Premie na dobry start

W prezentowanym wydaniu naszego miesięcznika

znajdą Państwo trzy artykuły poświęcone wybranym

działaniom PROW 2014-2020. Kolejne publikacje nt.

pozostałych działań będą pojawiać się w następnych

biuletynach. Autorzy publikacji mogą również służyc

Państwu pomocą w razie potrzeby wyjaśnienia

szczegółów tutaj nieprzedstawionych...

CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W BRWINOWIE

05-840 Brwinów, ul. Pszczelińska 99, tel. 22 729 66 34 do 38

Kwiecień 2016

PRODUKCJA ROLNA

DOBRE PRAKTYKI

ROW

EKONOMIKA ROLNICTWA

http://www.cdr.gov.pl

2

NAZWA WYDARZENIA/

FORMA EDUKACYJNA

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

CDR Brwinów

Zmiany w działaniach: rolno-środowiskowo-klimatycznym i rolnictwo ekologiczne w PROW 2014-2020 oraz w programie rolnośrodowiskowym PROW 2007-2013 /szkolenie/

13 kwietnia

Janina Dąbrowska 22-729-66-34 w.106

[email protected]

CDR O/Radom

Zmiany w działaniach: rolno-środowiskowo-klimatycznym i rolnictwo ekologiczne w PROW 2014-2020 oraz w programie rolnośrodowiskowym PROW 2007-2013 /szkolenie/

4 kwietnia

Barbara Pachocka-Oździńska 48 365 69 24

[email protected]

Praktyczne wykorzystanie wyników badań naukowych we wdrażaniu innowacji w produkcji ogrodniczej /konferencja/

18-19 kwietnia

Magdalena Przerwa, DSPR tel. 48 365 69 43

[email protected]

Praktyczne wykorzystanie wyników badań naukowych we wdrażaniu innowacji w produkcji zwierzęcej /konferencja/

25-26 kwietnia

Bożena Ginalska, DSPR 48 365 69 35

[email protected]

szkolenia CDR

Konferencje, szkolenia, warsztaty

organizowane przez CDR

3

NAZWA WYDARZENIA/

FORMA EDUKACYJNA

DATA

I MIEJSCE

ZGŁOSZENIA

I INFORMACJE

CDR O/Kraków

Szkolenia PROW 2014-2020 Premia dla młodych rolników

6 kwietnia

Grzegorz Dziedzic tel. 12/ 424 05 06

[email protected]

Edukacyjne gospodarstwa rolne – profil edukacja ekologiczna i konsumencka /szkolenie internetowe/

18 kwietnia -

13 maja


[email protected]

Ochrona danych osobowych i zarządzanie bazami danych /szkolenie dla LGD)

19-20 kwietnia


[email protected]

CDR O/Poznań

Szkolenia PROW 2014-2020 Premia dla młodych rolników

4 kwietnia

Małgorzata Górecka [email protected]

tel. 61-823-20-81 w. 133

Zmiany w działaniach: rolno-środowiskowo-klimatycznym i rolnictwo ekologiczne w PROW 2014-2020 oraz w programie rolnośrodowiskowym PROW 2007-

2013 /szkolenie/

8 kwietnia


tel. 61-823-20-81 w. 133

Szkolenia PROW 2014-2020 - Modernizacja Gospodarstw Rolnych

11 kwietnia


tel. 61-823-20-81 w. 133

szkolenia CDR

Konferencje, szkolenia, warsztaty

organizowane przez CDR

4

Imprezy promocyjne, konferencje szkolenia,

warsztaty organizowane przez WODR

Kw

iec

ień

20

16

Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

www.wodr.konskowola.pl

miejsce/kontakt

24 kwietnia IV Kiermasz Roślin Ozdobnych

LODR w Końskowoli tel. 81/ 889 06 00, [email protected]

24 kwietnia IV Kiermasz Kwiatów i Roślin Ozdobnych

LODR w Końskowoli, ZDR w Zamościu zs. w Sitnie

tel. 84/ 611 25 25, [email protected]

Mazowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Warszawie

www.modr.mazowsze.pl

miejsce/kontakt

kwiecień X Wiosna na Polu i w Ogrodzie

MODR w Warszawie tel. 25/ 640 09 22,

[email protected]

kwiecień XXIII Targi Rolne i Przedsiębiorczości

MODR w Warszawie tel. 46/ 862 00 40,

[email protected]

Opolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Łosiowie

www.oodr.pl

organizator/kontakt

kwiecień Konkurs na Najpiękniejszą Izbę Tradycji woj. opolskiego

OODR Łosiów [email protected], tel. 77/4125327 wew.260

imprezy zewnętrzne

5



Kw

iec

ień

20

16

Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach

www.lodr-bratoszewice.pl organizator/kontakt

17 kwietnia XI PIOTRKOWSKIE TARGI OGRODNICZE „Pamiętajmy o ogrodach”

ŁODR w Bratoszewicach, Oddział w Piotrkowie Tryb. , Zespół Doradztwa

Rolniczego i Metodyki

kom. 519 301 082, [email protected]

23 -24 kwietnia XXIII Targi Rolne AGROTECHNIKA 2016

ŁODR w Bratoszewicach , Dział Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

kom. 519 301 045 , [email protected]

Podlaski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Szepietowie

www.odr.pl

miejsce/kontakt

16-17 kwietnia Wiosenne Targi Ogrodnicze i Targi Pszczelarskie

PODR w Szepietowie, Sekcja Wydawnictw i Promocji

tel. 86 275 89 02 , [email protected]

Biuro Targów : tel. 86/ 275 89 44 , [email protected]

Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie www.w-modr.pl

organizator/kontakt

23 -24 kwietnia VIII Wiosenne Targi Ogrodnicze "Pamiętajcie o ogrodach"

W-MODR w Olsztynie , Dział Metodyki Doradztwa, Szkoleń i Wydawnictw

tel. 89 535 76 84 w. 46, 697 632 088 [email protected]

imprezy zewnętrzne

6



Kw

iec

ień

20

16

Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Gdańsku

www.podr.pl

miejsce/kontakt

9-10 kwietnia Targi Ogrodnicze „Wiosna 2016”

PODR w Gdańsku, Dział Specjalistów Branżowych i Administracji w Słupsku tel. 59/ 847 12 81, [email protected]

16-17 kwietnia VIII Targi Ogrodnicze

PODR w Gdańsku, Dział Systemów Produkcji Rolnej, Standardów

Jakościowych i Doświadczalnictwa tel. 58/ 688 20 11, 58/688 21 50 ,

[email protected]

23-24 kwietnia VII Wiosenne Targi Ogrodnicze

PODR w Gdańsku, Oddział Stare Pole tel. 55/ 270 11 00, [email protected]

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu

www.wodr.poznan.pl

miejsce/kontakt

3 kwietnia Wiosenne Targi Rolno-Ogrodnicze AGROMARSZ

WODR w Poznaniu tel. 723 678 002, 62/ 742 94 30,

[email protected]

9 kwietnia XXI Wielkopolskie Forum Pszczelarskie WODR w Poznaniu;

[email protected], tel. 723 678 071

imprezy zewnętrzne

7


warsztaty, targi

imprezy zewnętrzne

VIII Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL

Najbarwniejsze targi w Polsce! VIII edycja AGROTRAVEL odbędzie się w dniach 7—10 kwietnia w Targach Kielce.

Malownicze zakątki kraju, miejsca, w których zatrzymuje się czas – z takimi ofertami zapoznać się będą mogli zwiedzający VIII Międzynarodowych Targów Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL. Wystawa, którą zaplanowano od 7 do 10 kwietnia 2016 roku odbędzie się w wyjątkowym akompaniamencie zespołów folkowych oraz przysmaków kuchni tradycyjnej. Międzynarodowe Targi Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki to jedyna tego rodzaju impreza wystawiennicza w Polsce, ukierunkowana na promocję produktów związanych z turystyką wiejską i agroturystyką. Wydarzenie integruje branżę turystyczną nie tylko w kraju, ale i w całej Europie. AGROTRAVEL jest okazją do zapoznania się z kulturą i tradycjami różnych regionów. Podczas najbliższej edycji targów, ofertę wypoczynku na wsi zaprezentują między innymi polskie

regiony, Lokalne Grupy Działania, Lokalne Grupy Rybackie, regionalne i lokalne organizacje turystyczne oraz właściciele gospodarstw agroturystycznych z kraju i z zagranicy.

AGROTRAVEL 2015

Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie serdecznie zaprasza do udziału w bloku warsztatowo-tematycznym przedstawicieli LGD, doradców rolnych, właścicieli obiektów świadczących usługi turystyczne na obszarach wiejskich, przedstawicieli stowarzyszeń agroturystycznych oraz biur podróży jak również inne osoby zainteresowane tą tematyką.

8 PRODUKCJA ROLNA

Czynniki wpływające na trwałość

przechowalniczą warzyw

Autor: Magdalena Przerwa; CDR O/Radom

W Polsce uprawiane jest ok. 180 tyś ha warzyw gruntowych, natomiast zbiory wynoszą ok

4,5-5,0 mln ton, co stawia Polskę w czołówce wśród producentów w Europie. Dotychczasowe

spożycie warzyw w kraju wynosi około 110 kg na osobę i jest znacznie niższe niż w wielu krajach

europejskich (Włochy, Grecja, Francja), gdzie przekracza nawet 180-200kg. Około 22%

spożywanych warzyw pochodzi z długotrwałego przechowywania. Przechowywanie warzyw jest

niezbędne dla regularnego zaopatrzenia rynku w świeże warzywa przez cały rok.

Fot. Źródło: Internet

O wartości przechowalniczej warzyw decyduje zespół cech charakteryzujących warzywa

przeznaczone do przechowywania. Najważniejsza jest zdolność przechowalnicza warzyw czyli

zespół cech genetycznie utrwalonych w procesie hodowlanym, decydującym o odmienności w

budowie morfologicznej, anatomicznej i składzie chemicznym poszczególnych gatunków lub

nawet odmian. Na zdolność przechowalniczą ma wpływ również dojrzałość zbiorcza i jakość

w momencie wstawienia warzyw do przechowywania.

Najważniejsza jest trwałość przechowalnicza czyli zespół cech decydujących o długości

okresu przechowywania poszczególnych gatunków i odmian warzyw. Trwałość przechowalnicza

warzyw zależy głównie od ich zdolności przechowalniczej ale również od czynników

biologicznych, klimatycznych i agrotechnicznych, które wpływają na ich jakość.

Czynniki biologiczne

Gatunki warzyw różnią się między sobą pod względem wrażliwości na niskie temperatury

oraz intensywność oddychania. Biorąc wszystkie cechy warunkujące trwałość

przechowalniczą warzywa dzieli się na 3 grupy

Warzywa trwałe – przechowywane przez okres 3 -12 miesięcy, część jadalną warzyw

9 PRODUKCJA ROLNA

stanowią korzenie zapasowe, zgrubienia, główki, cebule. Charakteryzują się wyższą

zawartością suchej masy, wytrzymałością na niskie temperatury oraz większą odpornością

na uszkodzenia mechaniczne i małą intensywnością

oddychania. Najczęściej są to gatunki dwuletnie, które

w pierwszym roku wegetacji gromadziły substancje

zapasowe w korzeniach spichrzowych (marchew), cebulach

(cebula), główkach ( kapusta biała) i do przejścia z fazy

wegetatywnej do generatywnej wymagają okresu spoczynku

w niskich temperaturach.

Warzywa średnio trwałe - przechowywane przez okres 2 -

24 tygodni. Część jadalną stanowią owoce (pomidor,

papryka) lub kwiatostan (kalafior) i liście (kapusta pekińska).

Odznaczają się wyższa intensywność oddychania

i wrażliwością na niskie temperatury. Długość okresu ich

przechowywania jest uzależniona od tempa pozbiorczego

dojrzewania i starzenia się.

Warzywa nietrwałe – których okres przechowywania nie

przekracza 28 dni. Część jadalną stanowią liście (jarmuż)

lub owoce (ogórek). Ponieważ odznaczają się dużą zawartością wody i najwyższą

intensywnością oddychania, wymagają dużej wilgotności podczas przechowywania. Ich

przechowywanie zależy przede wszystkim od warunków otoczenia, niektóre warzywa są

wrażliwe na niskie temperatury (fasolka szparagowa).

Warzywa przeznaczone do przechowywania powinny być zdrowe, dobrze wyrośnięte, bez

uszkodzeń mechanicznych. Warzywa z widocznymi uszkodzeniami (spękania, skaleczenia,

obtłuczenia) powinny być odsortowane w czasie załadunku. Należy pamiętać, że niepożądane jest

zostawianie naci w przechowywaniu warzyw korzeniowych oraz zbyt dużej ilości ziemi, w której

znajdują się zarodniki chorobotwórcze. Na przykład przeznaczając cebulę na długotrwałe

przechowywanie, wybieramy te dobrze zasuszone o cienkiej zaschniętej szyjce, natomiast główki

kapusty powinny być zbite, o zdrowych najlepiej ciemnozielonych liściach.

Czynniki wpływające na trwałość przechowalniczą warzyw

10 PRODUKCJA ROLNA

Tab. 1 Podział warzyw ze względu na długość okresu przechowywania.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na trwałość przechowalniczą warzyw jest odmiana.

Z odmian dobrze przechowujących się uzyskuje się więcej produktu handlowego, o dobrej jakości.

Poszczególne odmiany w ramach jednego gatunku różnią się:

1. Długością okresu wegetacji (późne odmiany można dłużej przechować)

2. Trwałością przechowalniczą (określoną długością spoczynku)

3. Budową morfologiczną i anatomiczna (dobrze przechowują się warzywa o dużej zawartości

suchej masy)

4. Intensywnością oddychania

5. Wrażliwością na uszkodzenia chłodowe oraz mechaniczne

Warzywa nietrwałe

(1-28dni)

Warzywa średnio trwałe

(2- 24tyg)

Warzywa trwałe

(3-12 m-cy)

Bób zielony

Endywia

Fasola szparagowa

Groch zielony

Jarmuż

Karczoch

Kukurydza cukrowa

Ogórek

Pieczarka

Pomidor(dojrzały)

Rzodkiewka

Sałata

Szczaw zwyczajny

Szparag

Szpinak

Rabarbar

Natki warzyw

Warzywa pęczkowe

Zioła(świeże)

Arbuz

Brokuł

Cebula siedmiolatka

Cukinia

Dynia

Fenkuł

Kalafior

Kalarepa

Kapusta brukselska

Kapusta pekińska

Melon

Miechunka

Oberżyna

Papryka

Pomidor (owoce zielone)

Rzepa

Rzodkiew

Seler naciowy

Brukiew

Burak ćwikłowy

Cebula

Chrzan

Czosnek

Cykoria- korzenie

Kapusta głowiasta

Marchew

Pasternak

Pietruszka

Por

Salsefia

Seler korzeniowy skorzo-

nera

szalotka


11 PRODUKCJA ROLNA

Czynniki klimatyczne

Na trwałość przechowywania warzyw również ma wpływ ich jakość, która w dużej mierze

zależy od przebiegu pogody w okresie wegetacji warzyw.

Temperatura, która wpływa na wzrost, dojrzewanie oraz

jakość i wartość odżywczą warzyw

Nasłonecznienie – warzywa mogą być uszkodzone

przed (żółte plamy na pomidorze i papryce) i po zbiorze

(uszkodzenia fizjologiczne), dlatego zbiór należy

przeprowadzać w godzinach porannych.

Opady – podczas sezonu wegetacyjnego wpływają na

wysokość plonu oraz jakość warzyw, w początkowym

okresie wegetacji warzywa wymagają większej ilości

opadów niż podczas dojrzewania i zbioru. Na przykład

nadmierne opady pod koniec uprawy cebuli wpływają na

nierównomierność w dojrzewaniu oraz zdrowotność

i jakość suchej łuski.

Czynniki agrotechniczne

Gleba - typ gleby istotnie wpływa na wzrost roślin, plon,

jakość oraz wartość przechowalniczą warzyw.

Na przykład z doświadczeń przeprowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach

wynika, że najlepszą trwałością przechowalniczą odznaczały sie selery uprawiane na

czarnej ziemi, gorszą uprawiane na glebie torfowej. Natomiast pory uprawiane na glebie

torfowej, czarnoziemach i glebach brunatnych charakteryzowały się lepszą zdolnością

przechowalniczą.

Zmianowanie – czyli prawidłowe następstwo roślin po sobie jest jednym z najważniejszych

czynników decydujących o wielkości i jakości plonu, wartości odżywczej, przydatności do

przetwórstwa i przechowywania, szczególnie ważne przy uprawie warzyw przeznaczonych

na długotrwałe przechowywanie. W płodozmianie warzywnym z reguły oprócz plonu

głównego wykorzystuje się przedplony, poplony, a także uprawy współrzędne. Bardzo

ważne jest przy układaniu płodozmianu, aby nie uprawiać po sobie roślin spokrewnionych.

Rośliny z jednej rodziny botanicznej mogą być atakowane przez te same choroby

i szkodniki np.: warzywa korzeniowe (marchew, seler) należy uprawiać nie częściej niż co

4 lata na tym samym polu, unikając stanowisk po roślinach baldaszkowatych i kapustnych.

Nawożenie - przy doborze nawożenia warzyw przeznaczonych do długotrwałego

przechowywania ważny jest stosunek poszczególnych składników dostępnych dla roślin,

a szczególnie azotu do potasu. Na przykład nadmiar azotu pod koniec wegetacji cebuli jest

niekorzystny, powoduje większy udział cebul z grubszą szyjką a tym samym gorsza

trwałość przechowalniczą.


12 PRODUKCJA ROLNA

Nawadnianie – duża zmienność warunków pogodowych stwarza konieczność uzupełniania

niedoborów wody przez nawadnianie, gdyż bez tego nie można uzyskać w gospodarstwie

wysokich, stabilnych i dobrej jakości plonów. Nawadnianie umożliwia również terminowy siew

i sadzenie, a także terminowy zbiór warzyw. Przy nawadnianiu należy pamiętać, że stosowane

jedynie dla zwiększenia plonu powoduje obniżenie jakości i trwałości przechowalniczej. Należy

przestrzegać terminów nawodnień i niedopuszczeniu do zbyt dużych wahań wilgotności gleby.

Ochrona roślin – środki ochrony roślin mogą wpływać w różny sposób na wzrost i wartość

biologiczną warzyw. W okresie wegetacji należy prowadzić regularną ochronę upraw przed

szkodnikami i chorobami, gdyż tylko to może zapewnić uzyskanie warzyw o dobrej jakości.

Należy pamiętać, że wszystkie środki ochrony należy stosować zgodnie z zaleceniami,

ponieważ zanikanie pozostałości w przechowywanych warzywach jest wolniejsze niż

podczas ich wegetacji.

Chcąc zachować wysoką jakość warzyw po zbiorze należy stworzyć warunki, które

ograniczą intensywność procesów życiowych na tyle, aby z jednej strony utrzymać tkankę

warzyw przy życiu, a z drugiej strony – maksymalnie zahamować postępowanie procesu

starzenia. Ponieważ warzywa zawierają dużo wody i łatwo przyswajalnych substancji,

są narażone zarówno na więdnięcie i uszkodzenia mechaniczne, a także stanowią doskonałą

pożywkę dla rozwoju różnych organizmów chorobotwórczych, powodujących ich gnicie,

co powoduje wielkość strat ilościowych, jak i jakościowych.

Magdalena Przerwa (CDR Odział w Radomiu)


13

Estonia to kraj przemysłowo-rolniczy o powierzchni 45 226 km2, liczba ludności wynosi 1,34

mln z czego 0,5 mln żyje w stolicy Estonii: Tallinnie. Do 1991 roku wchodziła w skład

nadbałtyckiego regionu ekonomicznego ZSRR, silnie uzależniona od importu surowców i paliw.

Reforma systemu gospodarczego została zapoczątkowana przed uzyskaniem niepodległości.

Estonia jako pierwsze z państw powstałych po rozpadzie ZSRR opuściła w 1992 strefę rublową.

Do ogólnoświatowego kryzysu z 2007 roku średnioroczny wzrost PKB w Estonii wynosił 9-12%,

w chwili obecnej wzrost ten waha się w granicach 2-4%. W 2012 roku PKB Estonii wyniosło 21,8

mld USD (PKB na mieszkańca 16 561 USD) przy bezrobociu sięgającym 10,2% oraz inflacji

4,2%. Gospodarka oparta o usługi 69%, przemysł 28% oraz rolnictwo 4%. Użytki rolne w Estonii

zajmują ok 37% powierzchni kraju.

Na obszarze Estonii znajduje się 38 rezerwatów, 4 parki narodowe oraz 17 krajobrazowych.

W miastach dominuje turystyka krajoznawcza. Mała powierzchnia kraju sprawia że można

przemieścić się na jego drugi koniec w zaledwie 5 godzin. Pozostałości radzieckiego przemysłu

ciężkiego, prehistoryczne cmentarzyska, rezydencje arystokratyczne, średniowieczne zamki oraz

dziewiczy krajobraz Estonii sprzyjają rozwojowi turystyki. Dodatkowym atutem Estonii jest Tallin,

a dokładniej Stare Miasto wpisane na listę UNESCO, jako jedno z najlepiej zachowanych

średniowiecznych centrów miast w Europie.

W 2007 roku Estonię odwiedziło 1,9 mln turystów, stanowiło to niespełna 2% wszystkich

podróżujących w subregionie Środkowo-Wschodnim Europy. Pod względem liczby

odwiedzających turystów Estonia w 2007 roku zajęła 5 miejsce dla wspomnianego subregionu.

Przychody z turystyki międzynarodowej wyniosły 1,035 mln USD, dla porównania w Polsce

wartość niniejszych przychodów w 2007 roku wyniosła 10,627 mln USD. W strukturze krajów

najchętniej odwiedzających Estonię dominuje Finlandia (54,9% turystów), Szwecja (8%), Dania

(7%), Wielka Brytania (5,3%).

Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Krakowie z uwagi na wieloletnią i ścisłą

współpracę w zakresie wdrażania programu LEADER ze Stowarzyszeniem LGD „Nad Białą

Przemszą” w Małopolsce wzięło udział w realizacji projektu współpracy pn. „Europejska Grupa

Działania” z Programu Erasmus+ w sektorze: Edukacja dorosłych Akcja 1 Mobilność edukacyjna

– Mobilność osób uczących się i pracowników, typ akcji: Mobilność kadry edukacji dorosłych.

Projekt zakładał współpracę z partnerami zagranicznymi w zakresie mobilności kadry edukacji

dorosłych: job shadowing/obserwacja pracy w organizacji zajmującej się edukacją dorosłych

w programie Erasmus+. W ramach realizacji projektu zorganizowano trzy wyjazdy zagraniczne

do:

- Lokalnej Grupy Działania w Finlandii

- Uniwersytetu Wiedzy Stosowanej w Holandii

- Stowarzyszenia Rozwoju Turystyki Wiejskiej MTU Eest Maaturism w Estonii

Turystyka wiejska Estonii na przykładzie

gospodarstwa agroturystycznego

"Luhtre Torusim Farm"

Autorzy: Piotr Rachwał (UR Kraków), Waldemar Gorajczyk

(CDR O/Kraków)

ROW

14

W listopadzie 2015 roku odbyliśmy staż w Stowarzyszeniu Rozwoju Turystyki Wiejskiej

MTU Eest Maaturism z Estonii (www.maaturism.ee) i mieliśmy możliwość odwiedzenia szeregu

przedsiębiorstw zajmujących się produkcją roślinną, zwierzęcą oraz szeroko rozumianą

agroturystyką.

Na szczególną uwagę zasługuje gospodarstwo agroturystyczne "Luhtre Tourism Farm"

prowadzone przez Panią Marje Schmidt. Początki przeklasyfikowania tego gospodarstwa

w gospodarstwo agroturystyczne sięgają 2005 roku. Oprócz działalności agroturystycznej

właściciele gospodarstwa posiadają również 40 ha lasów, które stanowią dodatkowe źródło

dochodów w bilansie zysków ogółem. Odnośnie agroturystyki, Pani Marje Schmidt oferuje

wynajem 20 pokoi gościnnych (45 Euro za dobę od osoby) oraz 2 domków letniskowych (350

Euro za wynajem całego domku na jedną dobę). Możliwe jest też wynajęcie jednej z dwóch sal

restauracyjno-bankietowych. Dodatkowo, w celu podniesienia oferowanego wachlarza usług w

gospodarstwie, powstało muzeum, w którym można podziwiać przedmioty codziennej pracy

przodków Pani Schmidt na przełomie XX wieku. Nie brakuje w nim także licznych zdjęć oraz

pamiątek rodzinnych.

Kolejnymi atrakcjami dla turystów są kort tenisowy, basen z podgrzewaną wodą, grill oraz

dwie sauny. Warto wspomnieć też o sklepiku z pamiątkami, w którym można nabyć lokalne

pamiątki, przedmioty rękodzielnictwa i inne.

Fot 1-2. Muzeum pamiątek rodzinnych. Źródło: Archiwum prywatne

Przekształcenie omawianego gospodarstwa rolnego w gospodarstwo agroturystyczne

okazało się sukcesem. W sezonie oferowane pokoje gościnne podlegają pełnemu obłożeniu.

Sytuacja wygląda podobnie w przypadku wynajmu sal restauracyjno-bankietowych. Co więcej,

całość posiłków przygotowywana jest na miejscu częściowo z własnych warzyw uprawianych na

terenie posesji.

Zdjęcie 3-4. Sklep z upominkami

Źródło: Archiwum prywatne

ROW

Turystyka wiejska Estonii

15

W ostatnich latach istotnym źródłem dochodów właścicielki w bilansie ogółem

gospodarstwa stała się organizacja przyjęć weselnych. Koszt organizacji takiej imprezy dla 100

osób wynosi 5500 Euro, natomiast przy 70-80 osobach para młoda zobligowana jest do zapłaty

2500 Euro opłaty stałej i dodatkowo 40 Euro od osoby za porcję obiadową.

Pani Marje Schmidt w celu zapewnienia jak najlepszej obsługi dla swoich gości

w chwili obecnej zatrudnia na stałe 5 osób.

Fot. 5-6. Gospodarstwo

agroturystyczne "Lehtre

Tourism Farm"

Droga do osiągnięcia sukcesu "Luhtre Tourism Farm" wiązała się z ciężką pracą oraz

dużymi nakładami finansowymi. Całość przeprowadzonych inwestycji została zrealizowana ze

zgromadzonych środków własnych i pomocy bliskich. Pani Schmidt nie posiłkowała się kredytami

bankowymi ani też nie składała wniosków o dofinansowanie w ramach programów pomocowych

Unii Europejskiej. Właścicielka swoją decyzję tłumaczyła istnieniem zbyt dużej biurokracji przy

składaniu wniosków oraz obawami przez zwrotem uzyskanego dofinansowania w razie wykrycia

nieprawidłowości w związku ze złożonym wnioskiem.

Jedynym problemem gospodarstwa jest brak następcy, który przejąłby obowiązki

właścicielki po jej odejściu na emeryturę. Pani Marje Schmidt ma córkę, która wyjechała na

studia do Tallinna, a następnie tam znalazła pracę oraz założyła rodzinę.

Gospodarstwo agroturystyczne Pani Schmidt zasługuje na szczególną uwagę ze względu

na duże zainteresowanie osób odwiedzających to miejsce. Właścicielka gospodarstwa nie tylko

wynajmuje pokoje, ale także organizuje dla gości imprezy okolicznościowe i konferencje.

Dodatkowe źródło dochodów stanowi sprzedaż drewna, pamiątek, organizacja konferencji,

imprez okolicznościowych oraz opłaty za wynajem sauny. Tak duża dywersyfikacja dochodów

zapewnia bezpieczeństwo finansowe, które wpływa korzystnie na dalszy rozwój gospodarstwa.

Jedynym zagrożeniem dla dalszego funkcjonowania i rozwoju opisanego podmiotu jest brak

osoby, która zarządzać będzie gospodarstwem po odejściu Pani Schmidt na emeryturę.

ROW

Turystyka wiejska Estonii

16 EKONOMIKA ROLNICTWA

Termin naboru: 31 marca do 29 kwietnia 2016r.

Od 31 marca do 29 kwietnia 2016 r. będzie można składać wnioski o przyznanie wsparcia

w ramach poddziałania „Pomoc w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych

rolników” finansowanego z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 - 2020.

Wnioski o przyznanie pomocy można składać osobiście lub przez upoważnioną osobę, listem

poleconym lub pocztą kurierską do kierownika biura powiatowego Agencji, właściwego ze

względu na miejsce położenia gospodarstwa.

Dla kogo premia?

Nowelizacja rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie premii dla młodych

rolników (Dz. U. z 2016 r., poz. 345) łagodzi dotychczas obowiązujące zasady udzielania tej

pomocy.

Najważniejsza zmiana polega na tym, że wsparcie będą mogli uzyskać także wnioskodawcy,

którzy już rozpoczęli prowadzenie działalności rolniczej, a więc m.in. wystąpili o płatności

bezpośrednie. Przepis ten dotyczy także wnioskodawców, którzy ubiegali się o premię dla

młodych rolników w roku 2015.

Zgodnie z nowymi przepisami, o premię może starać się osoba fizyczna, która:

ma nie więcej niż 40 lat (uznaje się, że osoby, które w dniu złożenia wniosku nie ukończyły

41 lat spełniają warunek wieku dla "młodego rolnika" określony zarówno w PROW 2014-

2020, jak i przepisach unijnych i krajowych)

posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe,

rozpoczęła urządzanie gospodarstwa rolnego tzn. stała się właścicielem lub objęła

w posiadanie gospodarstwo rolne o powierzchni co najmniej 1 ha nie wcześniej niż

w okresie 18 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o przyznanie pomocy,

przed dniem rozpoczęcia urządzania gospodarstwa:

nie wystąpiła m. in. o: przyznanie płatności na podstawie przepisów o płatnościach

bezpośrednich, pomoc finansową na operację typu "Premie dla młodych rolników"

w ramach PROW 2014-2020, pomoc finansową w ramach PROW 2007-2013 na

działania "Ułatwienie startu młodym rolnikom" i "Korzystanie z usług przez rolników

i posiadaczy lasów" oraz pomoc finansową w ramach PROW 2004-2006 na działanie

"Ułatwienie startu młodym rolnikom" jak również nie wystąpiła o pomoc finansową

w ramach Programu SAPARD,

nie była posiadaczem zwierząt gospodarskich objętych obowiązkiem zgłoszenia do

rejestru zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib stada,

nie prowadziła działu specjalnego produkcji rolnej.

Premie dla Młodych Rolników w ramach PROW

2014 – 2020. NOWY NABÓR WNIOSKÓW

Opracowała: Barbara Grygo; CDR w Brwinowie


Pozostałe wymogi

Młody rolnik ma trzy lata na uzupełnienie kwalifikacji zawodowych (wykształcenia), liczone

od dnia doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy.

Wielkość ekonomiczna gospodarstwa (SO), nie może być mniejsza niż 13 tysięcy euro i

nie większa niż 150 tysięcy euro.

Powierzchnia użytków rolnych w gospodarstwie rolnym musi być co najmniej równa

średniej krajowej, a w województwach o średniej niższej niż krajowa - średniej

wojewódzkiej i nie większa niż 300 hektarów. Przy czym określony został wymóg, że

przynajmniej 70% minimalnej wielkości stanowi przedmiot własności beneficjenta,

użytkowania wieczystego lub dzierżawy z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub

jednostki samorządu terytorialnego (JST).

Pomoc nie może zostać przeznaczona na: chów drobiu (z wyjątkiem produkcji

ekologicznej), prowadzenie plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne, prowadzenie

niektórych działów specjalnych produkcji rolnej.

Beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia uproszczonej rachunkowości

w gospodarstwie, a w wyniku realizacji biznesplanu wartość ekonomiczna gospodarstwa

wzrośnie co najmniej o 10%.

Wysokość wsparcia

Premia dla młodych rolników wynosi 100 tys. złotych i będzie wypłacana w dwóch ratach:

I - w wysokości 80% - po spełnieniu przez beneficjenta, w terminie 9 miesięcy od dnia

doręczenia decyzji o przyznaniu pomocy, warunków z zastrzeżeniem których została wydana

ww. decyzja;

II - w wysokości 20% - po realizacji biznesplanu.

Zgodnie z przepisami rolnik musi przeznaczyć całą kwotę 100 tys. zł premii na inwestycje

dotyczące działalności rolniczej lub przygotowania do sprzedaży produktów rolnych

wytwarzanych w swoim gospodarstwie. Ważne jest że co najmniej 70% tej kwoty musi zostać

przeznaczone na inwestycje w środki trwałe.

Punktacja

1. Powierzchnia gospodarstwa

Premie dla Młodych Rolników. NABÓR WNIOSKÓW

Kryterium Przyznawa-ne punkty

Max dla danego kryte-rium

Powierzchnia gruntów powyżej średniej 0,25pkt/ha 5 pkt


2. Kwalifikacje

3. Rodzaj produkcji

4. Kompleksowość biznesplanu

Kryterium Punkty Max ilość pkt za wykształ-cenie

Studia wyższe doktor, magister, inżynier 5 pkt

5 pkt

Technik zawodów rolniczych 5 pkt

Wykształcenie średnie i 4 lata stażu 2 pkt

Tytuł zawodowy lub tytuł mistrza uzyskany w formie pozaszkolnej oraz przynajmniej 3 letni staż pracy

3 pkt

Brak wykształcenia 0 pkt

Kryterium Punkty Max dla danego kryterium

Uczestniczenie w Unijnych systemach jakości żywność

2 pkt 4 pkt

Uczestniczenie w systemie jakości Rolnictwo ekologiczne

4 pkt 4 pkt

Uprawa roślin wysokobiałkowych na powierzchni min 1 ha

2 pkt 2 pkt


Inwestycje budowlane 2 pkt 2 pkt

- udziale w szkoleniach lub - korzystaniu z usług doradczych,

0,5 pkt 2 pkt

prowadzeniu działań w zakresie przygotowania do sprzedaży produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie,

1 pkt 1 pkt

udziale w zorganizowanych formach współpra-cy producentów rolnych,

2 pkt 2 pkt

prowadzeniu działalności w zakresie przetwa-rzania produktów rolnych wytwarzanych w go-spodarstwie,

2 pkt 2 pkt



5. Cele przekrojowe

6. Różnica wieku

7. Wielkość przejmowanego gospodarstwa

W pierwszej kolejności pomoc przysługuje wnioskodawcom, którzy uzyskali największą

liczbę punktów, przy czym pomoc jest przyznawana, jeżeli wnioskodawca uzyskał co najmniej

12 punktów.

Dokumenty Aplikacyjne można pobrać ze strony ARiMR http://www.arimr.gov.pl/dla-

beneficjenta/wnioski/prow-2014-2020/premie-dla-mlodych-rolnikow.html


Struktura zbóż mniejsza bądź równa 66% 0,5 pkt 0,5 pkt

Zobowiązanie do przygotowania planu nawozo-wego oraz stosowanie tego planu

2 pkt 2 pkt

Inwestycje w zakresie ochrony środowiska i klimatu

5 pkt

Innowacyjność biologiczna, produkcyjna nowo-czesne technologiem, innowacyjny produkt

Za każdy ob-szar 1 pkt

2 pkt


15-25 lat 1 pkt 1pkt

Powyżej 25 lat 2 pkt 2 pkt


Przejęcie gospodarstwa w całości

3 pkt 3 pkt


http://www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/wnioski/prow-2014-2020/premie-dla-mlodych-rolnikow.html

http://www.arimr.gov.pl/dla-beneficjenta/wnioski/prow-2014-2020/premie-dla-mlodych-rolnikow.html


W nowym „PROW-ie” rolnicy będą mieli możliwość skorzystania z możliwości rozwoju

swoich „małych gospodarstw” np. ubiegając się o wsparcie w postaci premii w działaniu

Restrukturyzacja małych gospodarstw. Poddziałanie: 6.3 - Pomoc na rozpoczęcie działalności

gospodarczej na rzecz rozwoju małych gospodarstw.

Procedury reguluje: Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23

października 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty oraz

zwrotu pomocy finansowej na operacje typu „Restrukturyzacja małych gospodarstw”

w ramach poddziałania „Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz rozwoju

małych gospodarstw” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Data ogłoszenia: 2015-11-06, Nazwa dziennika: Dziennik Ustaw, Rok: 2015, Pozycja: 1813

Link do rozporządzenia pod adresem:

http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2015/1813

Na wstępie pragnę zwrócić uwagę na fakt, że nie będzie to działanie dla wszystkich „małych

gospodarstw” (informacje medialne: internet i inne, przedstawiają to działanie dość lakoniczne,

jednak nazbyt optymistycznie). Podstawowe kryteria to np. obowiązek ubezpieczenia w KRUS,

spełnienie wymogu osiągnięcia wymaganej Wielkości ekonomicznej gospodarstwa, czy

osiągnięcie minimum punktowego dostępu go działania.

Warunki postawione zostały wysoko. Czy będziemy z tego mogli skorzystać? Mam nadzieję,

że tak a poniższy artykuł da Państwu na to odpowiedź i pozwoli odpowiednio się przygotować do

aplikowania o premię. „Restrukturyzując” swoje gospodarstw, musimy koniecznie założyć,

że nasz plan opierać się będzie na faktycznej i realnej, możliwej do realizacji szeroko rozumianej

modernizacji i dalszego rozwoju naszego gospodarstwa.

Szczegóły przedstawiam poniżej.

Opis rodzaju operacji

Pomoc jest przyznawana na restrukturyzację gospodarstwa w kierunku produkcji

żywnościowych lub nieżywnościowych produktów rolnych, a także przygotowania do sprzedaży

produktów rolnych wytwarzanych w gospodarstwie. Przez restrukturyzację rozumie się

zasadnicze zmiany w gospodarstwie, które mają na celu poprawę jego konkurencyjności

i zwiększenie jego rentowności poprzez wzrost wielkości ekonomicznej gospodarstwa,

w szczególności w wyniku zmiany profilu prowadzonej produkcji rolnej.

Rodzaj wsparcia

Premia w wysokości 60 tys. zł wypłacana w dwóch ratach: pierwsza rata w wysokości 80%

kwoty pomocy, druga rata w wysokości 20% kwoty pomocy. Premia może być przyznana tylko

raz w okresie realizacji PROW 2014-2020 osobie i na gospodarstwo. Co najmniej 80% premii

Rozwój małych gospodarstw w PROW

2014-2020

Autor: Ireneusz Gradka; CDR O/Radom

http://www.dziennikustaw.gov.pl/du/2015/1813


musi być przeznaczone do wydatkowania w środki trwałe (budynki i budowle gospodarcze,

maszyny i urządzenia rolnicze).

Beneficjenci

Rolnik będący osobą fizyczną ubezpieczoną na podstawie przepisów o ubezpieczeniu

społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie, nieprzerwanie przez co najmniej

ostatnie 24 miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku o przyznanie pomocy i w tym

okresie nie prowadził innej działalności gospodarczej, oraz:

prowadzi na terytorium RP działalność rolniczą w celach zarobkowych,

jest posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego w rozumieniu Kodeksu

cywilnego, o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha lub nieruchomości służącej do

prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu

przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,

posiada gospodarstwo rolne o wielkości ekonomicznej mniejszej niż 10 tys. euro.

W przypadku małżonków premię może otrzymać tylko jedno z nich, niezależnie od tego,

czy prowadzą wspólne gospodarstwo, czy odrębne gospodarstwa.

Ilu wnioskodawców skorzysta z takiej możliwości w całych pozostałym okresie w latach

2017-2020? Około 60 tys. w skali kraju! Dużo? Mało?

Koszty kwalifikowalne - brak

Pomocy nie przyznaje się:

na inwestycje dotyczące plantacji roślin wieloletnich na cele energetyczne oraz niektórych

działów specjalnych produkcji rolnej, w szczególności: hodowli zwierząt laboratoryjnych,

hodowli ryb akwariowych, hodowli psów rasowych, hodowli kotów rasowych, na koszty

podatku VAT, zakup sprzętu i rzeczy używanych, zakup nieruchomośc;

osobie, która jest beneficjentem jednego z poniższych instrumentów wsparcia:

„Ułatwianie startu młodym rolnikom”, „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Różnicowanie

w kierunku działalności nierolniczej” objętych PROW 2007-2013, oraz „Modernizacja

gospodarstw rolnych”, „Premie dla młodych rolników”, „Premie na rozpoczęcie działalności

pozarolniczej” objętych PROW 2014-2020.

Co jeszcze ważne?!

Beneficjent zobowiązuje się do rozpoczęcia prowadzenia uproszczonej rachunkowości

w gospodarstwie najpóźniej w dniu rozpoczęcia realizacji biznesplanu i prowadzenia jej

co najmniej do dnia upływu okresu związania celem tj. 5 lat.

W wyniku realizacji biznesplanu powinien nastąpić wzrost wielkości ekonomicznej

gospodarstwa do poziomu co najmniej 10 tys. euro, przy czym wzrost ten musi wynieść co

najmniej 20% wartości wyjściowej.

Wielkość ekonomiczna obliczana jest na podstawie Standardowej Produkcji „SO” 2010

i bierzemy pod uwagę stan wyjściowy i docelowy.



Stan wyjściowy:

PRODUKCJA ROŚLINNA - uprawy w plonie głównym pod zbiory w roku, w którym

przypada dzień rozpoczęcia terminu składania wniosków o przyznanie pomocy,

PRODUKCJA ZWIERZĘCA – stan średni w roku, w którym przypada dzień rozpoczęcia

terminu składania wniosków o przyznanie pomocy.

Stan docelowy:

zakończenie do 15 maja danego roku - uprawy w plonie głównym oraz średni stan zwierząt

w roku poprzedzającym rok realizacji biznes planu,

zakończenie po 15 maja danego roku - uprawy w plonie głównym oraz średni stan zwierząt

w roku realizacji biznes planu.

Przykładowa wyliczona wielkość ekonomiczna „małego gospodarstwa” w regionie

Mazowsze i Podlasie wynosząca poniżej 10 tys. EUR:

Minimum punktowe:

Wniosek, który zostanie złożony musi uzyskać minimum punktowe ustalone na poziomie 10

pkt.! Dużo to czy mało? Czy łatwo spełnić ten wymóg? Czy trudno? Załóżmy tylko sytuację, że

wiek rolnika jest pow. 40 r.ż., nie ma on odpowiednich kwalifikacji rolniczych, nie będzie

uczestniczył w „systemach jakości”, nie będzie wykonywał inwestycji budowlanej, nie przystąpi

do „grupy” i nie będzie przetwarzał produktów?! Czyli ile punktów potencjalnie może uzyskać?



Policzmy ile dostaniemy punktów i za jakie kryteria: rośliny wysokobiałkowe – 2, szkolenia –

2, przygotowanie do sprzedaży – 1, zboża strukt. – 0,5, innowacje – 2, wielkość ekonomiczna – 1.

Razem punktów – 8,5. Brakuje do minimum punktowego (10)! Nasz wniosek zostanie

odrzucony!

Poniżej tabelaryczne zestawienie i możliwości uzyskania punktów za poszczególne

kryteria:

Bardzo ważnym staje się rozplanowanie wszystkich naszych działań w gospodarstwie pod

względem czasowym. Dotyczy to zarówno czasu na nasze inwestycje i realizację

zaplanowanych działań restrukturyzacyjnych zapisanych w biznesplanie (mamy na to 3 lata) ale

także podjęcia i kontynuowania zobowiązań, które będą trwały do 5 lat od uzyskania płatności

I raty premii.

Poniżej przedstawiam uproszony: HARMONOGRAM CZASOWY REALIZACJI OPERACJI

–PRZYKŁAD



Musimy realnie i logiczne zaplanować nasze działania, naszą operację!

Sama realizacja inwestycji to jeszcze nie wszystko.

Sposób jej rozliczenia a wcześniej przygotowania dokumentacji tj. projekt, kosztorys,

pozwolenia, przeprowadzenie prawidłowo ogłoszonych i potem zrealizowanych postępowań

ofertowych z zachowaniem konkurencyjności – staje się niezwykle kluczowe i zasadnicze.

Źle dobrane albo niepełne czy niejasno określone i sprecyzowane w zapytaniach

ofertowych kryteria wyboru ofert mogą obrócić w niwecz nasze jakże istotne plany rozwojowe,

względem tego co byśmy chcieli a co okaże się do realizacji po rozstrzygnięciu postępowania.

Niezbyt korzystnym jest też to, że według Harmonogramu naboru wniosków w ramach

PROW 2014-2020 przyjmowanie wniosków odbędzie się dopiero w I kwartale 2017 roku. Choć

o tyle to dobrze, że mamy jeszcze czas, by dobrze zaplanować restrukturyzację naszego

gospodarstwa. No a potem? Jego dalszy rozwój już w kolejnym działaniu tj. „Modernizacji

gospodarstw rolnych” po przekroczeniu progu 10 tys. EURO. I tego rolnikom życzę.

Pamiętamy tylko o tym, że:

nie jest to jednak działanie dla wszystkich „małych gospodarstw”!

nie jest to działanie okrzyczane już jako tzw. „niskotowarowe” – bis!

Ireneusz Gradka

Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu

ul. Chorzowska 16/18, 26-600 Radom

Tel.: 48 365 69 00

Fax: 48 365 49 70

E-mail: [email protected]



W nowym Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, wzorem poprzednich

doświadczeń, przewiduje się wsparcie działań zmierzających do podjęcia działalności

pozarolniczej na obszarach wiejskich. Takimi działaniami będą „Premie na rozpoczęcie

działalności pozarolniczej” zapisane w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-

2020. Pierwsza z nich wdrażana poprzez Agencję Restrukturyzacji

i Modernizacji Rolnictwa, a druga poprzez Lokalne Grupy Działania w ramach inicjatywy

LEADER. W pewnym sensie przypominać będą założeniami swojego poprzednika -

"Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej" wdrażanego w ramach Programu Rozwoju

Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013. Jednak już na pierwszy rzut oka można doszukać się

kilku istotnych różnic, zarówno pomiędzy dotychczasowymi działaniami, jak również aktualnie

proponowanymi. Dla przejrzystości i czytelności kryteriów dostępu

w ramach poszczególnych działań, założenia te ujęto w poniższej tabeli.


Autor: Oskar Wysocki; CDR O/Poznań

Kryteria

Premia ARiMR

Premia LGD

Wniosko-dawca

Podmiot jest ubezpieczony na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie jako rolnik, małżonek rolnika lub domownik. Posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producen-tów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

Podmiot nie podlega ubezpieczeniu spo-łecznemu rolników z mocy ustawy i w pełnym zakresie. Posiada numer identyfikacyjny nadany w trybie przepisów o krajowym systemie ewidencji producen-tów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatno-ści.

Kwota premii

100 tys. PLN wypłacana w II ratach: I – 80% kwoty premii II – 20% kwoty premii wypłacana, jeżeli operacja została zrealizowana zgodnie z biznesplanem.

max. 100 tys. PLN wypłacana w II ratach: I – 70% kwoty premii II – 30% kwoty premii wypłacana, jeżeli operacja została zrealizowana zgodnie z biznesplanem.

Miejsce realizacji inwestycji

Gospodarstwo rolne, miejsce zamieszka-nia wnioskodawcy oraz główne miejsce wykonywania działalności znajduje się w miejscowości, należącej do: gminy wiejskiej, gminy miejsko-wiejskiej,

z wyłączeniem miast liczących powy-żej 5 tys. mieszkańców,

gminy miejskiej z wyłączeniem miejsco-wości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców.

Miejsce zamieszkania wnioskodawcy znajduje się w miejscowości, należącej do: gminy wiejskiej, gminy miejsko-wiejskiej,

z wyłączeniem miast liczących powyżej 20 tys. mieszkańców,

gminy miejskiej z wyłączeniem miejsco-wości liczących powyżej 20 tys. mieszkańców.

Obszar działania LGD.



Kryteria

Premia ARiMR

Premia LGD

Koszty kwalifiko-

wane

Brak szczegółowych wytycznych.

zakupu robót budowlanych lub usług zakupu nowych maszyn lub wyposaże-

nia zakupu środków transportu, z wyłącze-

niem zakupu samochodów osobo-wych przeznaczonych do przewozu mniej niż 8 osób łącznie z kierowcą

najmu lub dzierżawy maszyn, wyposa-żenia lub nieruchomości

zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego oraz zakupu paten-tów, licencji lub wynagrodzeń za prze-niesienie

autorskich praw majątkowych lub zna-ków towarowych

koszty ogólne

Kryteria dostępu

gospodarstwo rolne, w którym pracuje wnioskodawca, ma wielkość ekono-miczną nie większą niż 15 tys. euro

za rok poprzedzający rok złożenia wnio-sku o przyznanie pomocy przyznano płatność do gruntów rolnych wchodzą-cych

w skład gospodarstwa rolnego, w którym pracuje wnioskodawca

Określone zostaną przez LGD w ramach Lokalnych Strategiach Roz-woju.

Wyklucze-nia

Pomocy nie przyznaje się osobie, która jest beneficjentem jednego z poniższych instrumentów wsparcia: „Różnicowanie w kierunku działalności

nierolniczej” objętego PROW 2007-2013,

„Premie dla młodych rolników”, „Restrukturyzacja małych gospo-darstw” objętych PROW 2014-2020.

W okresie 2 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o przyznanie tej pomo-cy nie wykonywał działalności gospodar-czej i nie została mu dotychczas przy-znana pomoc na operację w tym zakre-sie

Preferowa-ne operacje

o charakterze innowacyjnym, realizowane przez osoby będące benefi-

cjentami poddziałania „Płatności dla rolników przekazujących małe gospo-darstwa”,

realizowane przez osoby zamieszkujące na terenie powiatów o najwyższym po-ziomie bezrobocia w województwie,

zakładające utworzenie miejsc pracy w przeliczeniu na pełne etaty średnio-roczne (nie dotyczy samozatrudnienia),

realizowane przez osoby, które mają od-powiednie kwalifikacje z zakresu pro-wadzenia działalności pozarolniczej przewidzianej w biznesplanie.

innowacyjne, przewidujące zastosowanie rozwiązań

sprzyjających ochronie środowiska lub klimatu,

generujące nowe miejsca pracy, której podstawę będą stanowiły lokalne

produkty rolne (lokalny produkt rolny wytwarzany na obszarze LSR),

ukierunkowane na zaspokojenie potrzeb grup defaworyzowanych określo-nych w LSR.


Porównując ww. wymienione kryteria z dotychczasowymi działaniami na pewno dużym

ułatwieniem szczególnie dla młodych przedsiębiorców podejmujących działalność pozarolniczą

będzie forma pomocy w postaci premii (nie dotacji) oraz sposób jej wypłaty

w dwóch ratach. Z drugiej jednak strony, biorąc pod uwagę kryteria dostępu, wątpliwości może

budzi zapis zobowiązujący do ubezpieczenia się w ZUS do dnia upływu okresu związania celem.

W przypadku rolników zamierzających pozyskać premię za pośrednictwem ARiMR może

stanowić barierę nie do przeskoczenia, ponieważ wyrejestrowanie się z systemu KRUS

i ubezpieczenie w ZUS przez okres związania z celem (licząc tylko same składki) na pewno

wyniesie co najmniej połowę uzyskanej premii. Tak więc, jest to działanie kierowane dla osób

zdecydowanych podjąć działalność pozarolniczą i mających konkretny pomysł na jej dalszy

rozwój.

Kryteria

Premia ARiMR

Premia LGD

Tworzenie

miejsc pracy

Nastąpi utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy w przeliczeniu średniorocz-nym (również samozatrudnienie).

Nastąpi utworzenie co najmniej jednego miejsca pracy w przeliczeniu średnio-rocznym (również samozatrudnienie).

Rodzaje wspieranej działalno-

ści

sprzedaży hurtowej i detalicznej produk-tów nierolnych,

rzemiosła lub rękodzielnictwa, turystyki wiejskiej, przetwórstwa i sprzedaży produktów nie-

rolnych, świadczenia usług społecznych ogólnego

interesu, w tym opieki nad dziećmi, nad starszymi, opieki zdrowotnej, opieki nad osobami niepełnosprawny-mi,

działalności informatycznej, komputero-wej i elektronicznej, sprzedaży inter-netowej,

działalności architektonicznej i inżynier-skiej, rachunkowości, usług księgo-wych i audytorskich, usług technicz-nych, działalności weterynaryjnej.

Nie przewiduje się wsparcia usług rolniczych oraz działalności agrotu-rystycznej.

Wyłączenia: Pomoc nie przysługuje między innymi na działalność usługową wspomagającą rolnictwo i następująca po zbiorach, pro-dukcję metali, produkcję pojazdów sa-mochodowych, przyczep i naczep oraz motocykli, gospodarkę magazynową.

Miejsce złożenia wniosku

Właściwy oddział ARiMR

Właściwa siedziba LGD



Zestawione powyżej założenia mogą również zaskoczyć dotychczasowych beneficjentów

działań realizowanych w ramach PROW 2007-2013, ponieważ zostały wyeliminowane dość

popularne działalności związane chociażby z usługami rolnymi oraz agroturystyką. W przypadku

tych pierwszych wsparcia jednak będzie można poszukać w ramach działania „Rozwój usług

rolniczych”, ale już na zasadach dotacji, a nie premii. Natomiast alternatywą dla agroturystyki,

wciąż pozostaje wsparcie w ramach tzw. turystyki wiejskiej, która w odróżnieniu od agroturystyki

wymaga zarejestrowania działalności gospodarczej.

Pewną nowością w przypadku premii proponowanej przez LGD będzie fakt otwarcia się na

szeroko pojętych mieszkańców wsi (wyklucza rolników) i skierowania jej dla mieszkańców wsi

ubezpieczonych w ZUS.

Należy również pamiętać, że do wniosków trzeba będzie dołączyć biznesplan, zakładający

stworzenie przynajmniej jednego miejsca pracy. Może to być również miejsce pracy dla

zakładającego działalność, choć przedsięwzięcia zakładające stworzenie większej liczby miejsc

pracy będą miały większą szansę na pozytywną decyzję.

Jeśli chodzi natomiast o terminy naborów wniosków, przedstawiony przez Ministerstwo

Rolnictwa i Rozwoju Wsi harmonogram działań PROW 2014-2020 z dnia

21 stycznia 2016 r. zakłada wdrożenie „Premii na rozpoczęcie działalności pozarolniczej”

w I kwartał 2017 r. - termin uzależniony będzie od przebiegu procesu akredytacji. Natomiast co

do premii w ramach działań LGD, planowany termin ogłoszenia naborów - czerwiec 2016 r.

(uzależnione będą od decyzji LGD).

Informacje o Lokalnych Grupach Działania (LGD) znajdziemy na stronie: http://ksow.pl/baza

-lgd.html.


29 prawo

Pozycja Treść

389

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 marca 2016 r.

zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia związków hodowców

lub innych podmiotów do wykonywania zadań z zakresu prowadzenia oceny

wartości użytkowej lub hodowlanej zwierząt.

Dz. U. z 2016 Nr 389

348


zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych wymagań, jakie

powinny spełniać wnioski w sprawach dotyczących płatności w ramach

systemów wsparcia bezpośredniego.

Dz. U. z 2016 Nr 348

345


zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu

przyznawania, wypłaty oraz zwrotu pomocy finansowej na operacje typu

„Premie dla młodych rolników” w ramach poddziałania „Pomoc

w rozpoczęciu działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników”

objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

Dz. U. z 2016 Nr 345

344



przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Program

rolnośrodowiskowy” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007–2013.

Dz. U. z 2016 Nr 344

343



przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Rolnictwo

ekologiczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata

2014–2020.

Dz. U. z 2016 Nr 343

Najnowsze Ustawy i Rozporządzenia związane

z rolnictwem i obszarami wiejskimi

30 prawo

Pozycja Treść

335

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lutego 2016 r.

w sprawie określenia wysokości limitów środków dostępnych w ramach

schematów pomocy technicznej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2014–2020.

Dz. U. z 2016 Nr 335

330


zmieniające rozporządzenie w sprawie norm w zakresie dobrej kultury rolnej

zgodnej z ochroną środowiska.

Dz. U. z 2016 Nr 330

326



przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Działanie rolno-

środowiskowo-klimatyczne” objętego Programem Rozwoju Obszarów

Wiejskich na lata 2014–2020.

Dz. U. z 2016 Nr 326

322



przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Zalesianie gruntów

rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne” objętego Programem

Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 .

Dz. U. z 2016 Nr 197

321



przyznawania pomocy w ramach działania „Inwestycje w rozwój obszarów

leśnych i poprawę żywotności lasów” objętego Programem Rozwoju

Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.

Dz. U. z 2016 Nr 321



http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/326/1





31 prawo

Pozycja Treść

313


zmieniające rozporządzenie w sprawie wyznaczenia trwałych użytków

zielonych wartościowych pod względem środowiskowym.

Dz. U. z 2016 Nr 168

307


w sprawie wprowadzenia „Krajowego programu zwalczania niektórych

serotypów Salmonella w stadach indyków hodowlanych” na 2016 r.

Dz. U. z 2016 Nr 307

303

Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 lutego 2016 r.

w sprawie warunków i trybu zmian programu operacyjnego wprowadzanych

w trakcie jego realizacji.

Dz. U. z 2016 Nr 303



32 DOBRE PRAKTYKI

Na dachu Żnina...

Autor: Mirosław Spochacz, K-PODR w Minikowie

Przygodę z dekarstwem i ciesielstwem

Dariusz Stypczyński rozpoczął jako młody

chłopak, kiedy zaczął pomagać ojcu w czasie

wakacji i weekendów. Nie planował jeszcze

wtedy że zostanie dekarzem. Pomysł na taką

działalność urodził mu się później, gdzieś

pod koniec szkoły średniej. Najpierw była to

pomoc sąsiadom, którzy budowali dom, albo

budynek gospodarczy. Działalność oficjalnie

p. Dariusz rozpoczął od czerwca 2009 roku.

Jak wspomina: „ Na początku ukradłem ojcu

młotek z garażu, dokupiłem kilka

elektronarzędzi za dofinansowanie

z Powiatowego Urzędu Pracy oraz za swoje

drobne oszczędności i ruszyłem do pracy”.

Pomagał mu ojciec, to on był najlepszym

współpracownikiem. Służył radą techniczną,

dopingował, czasem też mama wtrącała

swoje „trzy grosze”, żeby robić dobrze,

dokładnie, tak żeby ludzie byli zadowoleni.

Obecnie jak mówi pan Dariusz tę rolę

przejęła trochę jego dziewczyna. Dopinguje

go i stara się pomagać w prowadzeniu tej

działalności. W 2011 roku po raz pierwszy

p. Dariusz wystąpił o dofinansowanie

w ramach PROW 2007-2013 z działania

„Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw”.

W rok później jeszcze raz „prosił” o takie

pieniądze i je otrzymał. Mógł zatem zwiększyć zakres usług i zatrudnienie. Firma DARKO

obecnie zatrudnia 4 pracowników. Zajmuje się: dekarstwem, montuje różne pokrycia dachowe,

ciesielstwem - wykonuje więźby dachowe, remonty, oraz wymianę elementów, konstrukcyjnych ,

zajmują się również różnymi pracami wykończeniowymi na dachach.

Pan Dariusz uważa, że rynek usług jest specyficzną gałęzią gospodarki. W branży ciesielsko

- dekarskiej największym problemem jest pseudokonkurencja która mocno zaniża stawki usług.

Jeśli firma działa zgodnie z różnymi wymogami to ponosi koszty, które z roku na rok są coraz to

wyższe. Natomiast „szara strefa’, która stanowi nie mały procent ogółu firm na rynku poprzez

zatrudnienie „na czarno” bądź rozliczenie bez faktury zawsze te koszty ma niższe i stara się

zaoferować „bardziej korzystną” ofertę.

Mirosław Spochacz, absolwent Akademii Rolniczej (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy) w Poznaniu, pracownik Kujawsko-Pomorskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Zespół Powiatowy w Żninie.

Mgr inż. M. Spochacz mówi o sobie, że jest doradcą rolniczym z powołania. Że nie tylko lubi, ale wręcz kocha swój zawód. I nie wyobraża sobie pracy poza doradztwem. Zajęcie to jest dla niego bardzo interesujące z kilku powodów. Po pierwsze, ciągły kontakt z ludźmi, i to z ludźmi niebanalnymi rolnikami, uprawiającymi najtrudniejszy, ale i najważniejszy zawód świata. Po drugie, praca ta wymaga ciągłego uczenia się i doskonalenia, ponieważ nowinki w rolnictwie szybko się starzeją, a trzeba być na bieżąco, by nie skompromitować przed rolnikami.Po trzecie, po każdym spotkaniu z rolnikiem, nawet niewykształconym staje się on mądrzejszy, ponieważ od każdego człowieka obcującego z ziemią można się wiele nauczyć.

Po czwarte, ma świadomość, że uczestniczy w jakimś stopniu w dziele wyżywieniu narodu. To słowa wręcz patetyczne, ale im więcej będzie dobrych doradców, tym obfitsze będą nasze stoły.

33 DOBRE PRAKTYKI

Kolejną „kłodą pod nogę” jak mówi właściciel firmy są koszty stałe, chodzi mianowicie

o podatki i składki ZUS. Na początku właściciel firmy płaci niskie składki. Może także wybrać

różną formę rozliczenia się z urzędem skarbowym. Na tym etapie koszty są stosunkowo niskie.

Wzrastają one jednak zdecydowanie jeśli chce się inwestować. Zatrudnianie kolejnych

pracowników to ich drastyczny wzrost. Jeśli jeszcze spłaca się kredyty to sytuacja zmienia się

jeszcze bardziej na niekorzyść. Dlatego firma która chce prężnie się rozwijać staje się

niekonkurencyjna na rynku. „Głównym odbiorcą naszych usług jest klient indywidualny, a dla

niego w obecnych czasach cena decyduje o wyborze usługodawcy”- takie relacje zauważa pan

Dariusz.

W 2012 roku w firmie powstał plan, by działać inaczej. Zrobić coś, za czym nie nadąży

konkurencja i „szara strefa”, padło hasło: „BĘDZIEMY ROBIĆ DACHY TAK JAK NIKT INNY”. Na

realizację hasła potrzebne były jednak pieniądze. Pan Dariusz szukał ich składając wniosek do

Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Pomocy udzielił mu Ośrodek Doradztwa

Rolniczego i jego cel został osiągnięty.

Oczywiście cały czas występowały różne problemy. Okres trwający od momentu złożenia

wniosku do otrzymania pieniędzy trwał nawet kilkanaście miesięcy. Inną sprawą była zawiła

forma wniosku i dokumentacji jaką trzeba wypełnić. Ważna jest też wiarygodność i rzetelność

składanej tej dokumentacji oraz dochowanie terminów, bo łatwo można stracić szansę na

dofinansowanie. Panu Dariuszowi udało się pokonać te problemy i teraz z uśmiechem mówi: „Nie

taki diabeł straszny jak go malują”.

Nie był to jedyny wniosek i plan w ramach działania „Tworzenie i rozwój

mikroprzedsiebiorstw” jaki pomagałem opracowywać. Jednak współpraca z panem Dariuszem

była najciekawsza. Takiemu laikowi w dziedzinie dekarstwa jak ja, trudno pisać o kwestiach

roboczogodzin, cen, kosztów funkcjonowania takiej firmy, ale pan Dariusz zna się na tym

doskonale. Z tak przygotowanymi ludźmi pracuje się znacznie lepiej, niż z kimś kto przychodzi

i oczekuje gotowego planu na własny interes i widzi tylko

dofinansowanie, a nie zwraca uwagi na koszty

i zobowiązania, wynikające z unijnego wsparcia. Firma

DARKO otrzymała pieniądze na zakup aluminiowego

żurawia marki Klass K30-1000 o udźwigu 1000 kg

z zasięgiem bocznym 23m i wysokości haka 28m.

Inwestycja kosztowała ponad 320 tyś zł. Była to ogromna

kwota, którą mimo dofinansowania nie dysponował pan

Dariusz. Musiał korzystać z kredytu pomostowego.

Uzyskał go w Banku Spółdzielczym w Żninie z którym

współpracuje od początku prowadzenia działalności.

Fot. 1 Dźwig na podwoziu samochodu Man

Po wyposażeniu swojej firmy w dźwig pan Dariusz zaczął świadczyć usługi w inny sposób

jak firmy działające na naszym terenie. Dotychczas potrzebne były czasochłonne i kosztowne

zabiegi związane z przygotowaniem do pracy, a klient płaci tylko wykonanie dachu lub więźby.

Na dachu Żnina...

34 DOBRE PRAKTYKI

Rozłożenie rusztowań, ich odpowiednie zabezpieczenie czasem zajmowało więcej czasu od

wykonania samej usługi. Prosty przykład: wymiana dachówek na kamienicy w centrum miasta.

Rozłożenie rusztowania, zajęcie chodnika na kilka dni, opłaty za wyłączenie z ruchu, a po

drugiej stronie szybki i sprawny podjazd żurawia z wysięgnikiem, dwie godziny pracy i po

kłopocie. Takie rozwiązania przyjmują się bardzo szybko i firma ma coraz więcej zleceń.

Naprawa dachu na kościele, czy na urzędzie gminy staje się szybsza, a często i tańsza.

Zastosowanie nowego urządzenia doskonale poprawia sprawność i efektywność całej firmy.

Wpływa na polepszenie organizacji pracy. W ostatnim czasie wzrasta dbałość o wygląd

zewnętrzny zabudowań, czy ogrodów. Gospodarstwo agroturystyczne, choćby położone

przepięknie wśród jezior i lasów nie utrzyma klienta pod dziurawym dachem. Dbałość o ochronę

środowiska powoduje również zwiększone zapotrzebowanie na takie usługi, jakie świadczy firma

DARKO” W najbliższym czasie musimy też wymienić eternit na wielu naszych dachach.

Doskonale nadaje się do tych zadań sprzęt pana Dariusza. Jego inwestycja doskonale wpisała

się w potrzeby społeczności lokalnej zapewniając firmie zbyt na jej usługi, a klientom dała

możliwości wyboru odpowiedniego sposobu jej wykonania i zmniejszenia kosztów jakie poniosą.

Na dachu Żnina...

nr 4 (88) - kwiecień 2016

Documents