n@uczyciel 1/2016
DESCRIPTION
N@uczyciel – czasopismo edukacyjne dla nauczycieli z pasją!TRANSCRIPT
numer 1
/2016
–styczeń/luty 2
016
Temat numeru
PROGRAMOWANIE
str. 32 Blogi nauczycielskie
czyli co mają do powiedzenia
pedagodzy?
str. 10
Konkurs Diversity inspiracją dla ciekawych
lekcji programowania
str. 6
Platforma Zondle Recepta na wspólną naukę i zabawę
str. 12 Mow mi PYTHON!Programowanie w języku Python w ramach projektu Koduj z klasą
str.22
Mistrzowie Kodowania
Dokąd zmierza programowanie?
Wydawca:OCDN sp z o.o.ul. Bronowicka 86/230-091 Krakówtel./fax +48 12 633 33 [email protected]
Redaktor naczelny:Grzegorz Jasiński - [email protected]
Redaktor prowadzący:Agnieszka Bała – [email protected]
Współpraca:Beata Chodacka, Kszysztof Jaworski, WIoleta Jednaka, Marzena Krzysztoń, Jolanta Majsiak, Tomasz Matuszczak, Monika Skucińska, Wanda Szymanowska, Bernardeta Wójtowicz
Korekta:Agnieszka Bała
Opracowanie graficzne i skład: Konrad Nykiel
Reklama:Agnieszka Bała – [email protected]
facebook.com/nauczyciel.ocdn
Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo do redagowania nadesłanych tekstów i obróbki nadesłanych zdjęć, nie odpowiada za treść zamieszanych ogłoszeń i reklam.
©Copyright by OCDN. All right reserved.
o kształceniu informatycznym mówi się bardzo wiele. Od kilku miesięcy dyskusja na ten temat nabrała szczególnego znacznie z uwagi na zmia-ny planowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Wzorem innych krajów europejskich, MEN planuje wdrożenie nauki programowania od pierwszej klasy szkoły podstawowej. Spora grupa przeciwników tej zmiany sugeruje, że jest ona kolejnym krokiem na drodze do porzucenia pewnych idei i wartości oraz zwraca uwagę, że w trakcie kształcenie zbyt dużo miej-sca poświęca się technologii. Postępu nie da się jednak zatrzymać, techno-logie będą oddziaływały na nasze życie jeszcze bardziej niż obecnie, a brak umiejętności programowania będzie stanowił o pozycji społecznej każde-go człowieka, podobnie jak niegdyś umiejętność czytania czy pisania.
Cieszę się, że MEN rozpoczął debatę nad kształceniem informatycznym. Pogodzenie pomysłów na jego realizacje nie jest łatwe, ale potrzebne. Zbyt dużo uwagi w programie nauczania poświęca się zastosowaniu na-rzędzi znanych już niemal każdemu uczniowi, a za mało umiejętnościom kluczowym z punktu widzenia tej dziedziny jakimi są programowanie i algorytmika. Z tego powodu aktualny numer czasopisma „N@uczyciel” poświęcony został programowaniu. Przedstawiamy pomysły na realizację ciekawych lekcji oraz na zainteresowanie uczniów tą niełatwą dziedziną. Nie skupiamy się na jednym narzędziu czy języku – prezentujemy wiele z nich, aby stały się dla Państwa inspiracją w pracy zawodowej na każdym szczeblu edukacji – od szkoły podstawowej aż po szkołę ponadgimnazjal-ną.
Pozostając jeszcze w temacie nowych technologii, zachęcam do lektury artykułu na temat platformy Zondle, prezentującego możliwości zastoso-wania tej bezpłatnej aplikacji w szkole. Od 22 lutego na platformie OKA-PI, prowadzonej przez Ogólnopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli, dostępny będzie darmowy kurs z tego narzędzia. Serdecznie zapraszam do udziału.
Warto też zwrócić uwagę na blogi, które mogą pełnić wiele ważnych funk-cji, od pamiętnika po narzędzie komunikacji z uczniami. Mówiąc o na-uczycielskim pamiętniku zachęcamy do lektury relacji z matur w PRL oraz o wrażeniach nauczyciela decydującego się na zmianę dalszej drogi zawo-dowej – na szczęście z własnej woli.
Życzę przyjemnej i inspirującej lektury,
Grzegorz Jasiński
Drodzy Czytelnicy,
Platforma Zondle - czyli tworzymy własną grę edukacyjną
AKTUALNOŚCI
SPIS TREŚCI
6
28Matura w PRL-u
BLIŻEJ SZKOŁY28
Konkurs Diversisty – inspirację dla ciekawych lekcji programowania
Mów mi Python!
Programowanie w podstawówce – czarowanie na ekranie
Kod do nowoczesnej edukacji
Praca z uczniami według wskazówek Mistrzów Kodowania
PROGRAMOWANIE10
14
18
22
26
10
Blogi nauczycielskie, czyli co mają do powiedzenia pedagodzy
Niezbyt imponujące CV
Z ŻYCIA NAUCZYCIELA32
3632
6
Wioleta Jednaka
Platforma Zondle czyli tworzymy własną grę edukacyjną
6
Różnorodne narzędzia i aplikacje wspierają nauczycieli w podnoszeniu atrakcyjności lekcji, prezentacji nowych treści oraz ich powtarzaniu. Wykorzystanie narzędzi TIK pozwala zwiększyć zaangażowanie ucznia i jego zainteresowanie omawianym tematem. Na rynku dostępny jest szeroki wybór aplikacji i narzędzi przydatnych w trakcie pracy dydaktycznej. Wiele z nich oferuje bazę gotowych materiałów, opracowanych przez użytkowników i udostępnionych do użytku pu-blicznego. Z jakich aplikacji korzystać?
Gry i quizy już dawno zagościły na szkolnych lekcjach. Uży-
wamy ich w celu pobudzania zainteresowania uczniów
i wzmocnienia motywacji do nauki. Możemy przygotować
7
AKTUALNOŚCI
je własnoręcznie, wykorzystując programy do tworzenia
dokumentów i grafik lub skorzystać z bezpłatnych aplikacji,
stworzonych specjalnie do tego celu np. Zondle.
Aplikacja Zondle, dostępna pod adresem www.zondle.
com, umożliwia tworzenie gier edukacyjnych o różnym
stopniu trudności i różnorodnej tematyce. Każdy nauczyciel
i uczeń może stworzyć własną grę językową, matematycz-
ną czy przedmiotową. Łatwy w obsłudze interfejs umożliwia
szybkie i proste przygotowanie quizów. Dzięki możliwości
tworzenia własnych klas i dodawania uczestników każdy
nauczyciel może śledzić postępy swoich uczniów. Funkcja
dziennika pozwala natomiast porównywać wyniki uzyskane
przez uczniów. Nagroda w postaci “zolarów” – przyznawa-
na za wykonanie zadania – wzmacnia motywacje uczniów
do pracy. Za przyznane zolary uczeń ma możliwość kupna
różnych gadżetów na platformie lub realnych nagród wspól-
nie ustalonych z nauczycielem. Wszystkie utworzone quizy
można udostępniać ma stronie internetowej, blogu lub Fa-
cebooku dla szerszego grona odbiorców. Utworzone gry
staną się atrakcyjnym i przyjaznym sposobem uczenia się
oraz utrwalania wiadomości i umiejętności.
Jeżeli nasza klasa nie jest wyposażona w stanowiska kom-
puterowe, a chcemy przeprowadzić quiz na lekcji możemy
wykorzystać tablety lub smartfony uczniów. Aplikacji, które
to umożliwiają, jest kilka, między innymi często używany
Kahoot i jego odpowiednik Quizziz. Zwolennicy tej formy
nauki polubią także platformę Zondle, gdyż daje podobne
możliwości, a co za tym idzie, nie musimy korzystać z kil-
ku różnych aplikacji, aby zadać uczniom quiz w ramach
zadania domowego, przeprowadzić ciekawą lekcję powtó-
rzeniową czy sprawdzić wiedzę naszych uczniów. Do prze-
prowadzenia quizu na lekcji będziemy potrzebowali tablicy
interaktywnej lub komputera z rzutnikiem multimedialnym
oraz tabletów lub smartfonów naszych uczniów. Dla sta-
łych użytkowników Zondle zostały przygotowane aplikacje
na urządzenia mobilne, które ułatwią pracę podczas lekcji.
Wyniki przeprowadzonego quizu będziemy mogli podejrzeć
i zapisać na naszym koncie. Zalet platformy Zondle jest wie-
le. Problemem może okazać się natomiast język aplikacji.
Interfejs jest dostępny tylko w języku angielskim. Platforma
posiada szereg różnych rozbudowanych opcji, dlatego war-
to przed rozpoczęciem pracy skorzystać z darmowych tuto-
riali na temat działania aplikacji.
Darmowych narzędzi i aplikacji internetowych jest wie-
le. Warto wypróbować kilka z nich aby wybrać dla siebie
i uczniów najlepszą. My proponujemy platformę Zondle,
dzięki której wprowadzimy innowacje na nasze lekcje, zmo-
tywujemy uczniów do nauki na lekcjach i pracy w domu.
8
9
AKTUALNOŚCI
Marzena Krzysztoń
Konkurs Diversity inspiracją dla ciekawych lekcji programowania
Większość uczniów jest bardzo zainteresowana programowaniem i wręcz z niecierpliwością oczekują na pierwsze zajęcia. Jednak po kilku pierwszych lekcjach pojawia się pewne rozczarowanie – pro-gramowanie okazuje się być trudne, trochę nudne, emocje z nim związane opadają. Pojawia się pytanie, w jaki sposób podtrzymać silną motywację do nauki i zainteresowanie uczniów programo-waniem?
10
W tym roku szkolnym konkurs Diversity organizowany jest
już po raz piętnasty. Od pierwszej edycji konkursu zmieniły
się zadania konkursowe, ale jego formuła pozostaje wciąż
taka sama. W konkursie biorą udział zespoły mieszane tzn.
w każdym zespole muszą być zarówno chłopcy, jak i dziew-
czynki. Pierwsze zadania konkursowe dotyczyły tworzenia
witryn internetowych, ale od 2013 roku to się zmieniło – te-
raz zadania dotyczą programowania robotów, a także gier
komputerowych. I właśnie te zadania oraz proponowane
narzędzia postanowiłam wykorzystać na zajęciach infor-
matyki. W trakcie lekcji uczniowie pracują indywidualnie
i rozwiązują problemy mniej skomplikowane od tych kon-
kursowych, a jeśli dodatkowo zainteresują się zadaniami
konkursowymi – postanowią utworzyć zespół i wziąć udział
w rywalizacji konkursowej – wszyscy będziemy im kibico-
wać. Dla tych uczniów organizowane są zajęcia dodatkowe.
Tak było w 2013 roku, gdy zespół, który uczyłam, zakwalifi-
kował się do finału konkursu.
Pierwsze zadania konkursowe polegały na zaprogramo-
waniu robotów do walki mini sumo. Zespół Diversity udo-
stępnił oprogramowanie firmy Webots, za pomocą które-
go można było przeprowadzać symulację toczonych walk.
W programie były dostępne trzy plansze do walki: łatwa,
średnia i trudna. Uczniowie programowali swoje symulacje
robotów, a następnie ustawiali je do walki na odpowied-
niej planszy. W ten sposób uczniowie poznawali algorytmy
z rozgałęzieniami i pętle. Uczyli się też testowania swoich
programów i ich ulepszania np. przez zmianę ustawień
czujników. Oprogramowanie jest dostępne pod adresem:
http://www.cyberbotics.com/index. Wersja trial jest
darmowa przez 30 dni – po tym czasie należy wykupić li-
cencję. Oczywiście oprogramowanie zawiera wiele innych
rodzajów symulacji, które można swobodnie wybierać w za-
leżności od potrzeb i zainteresowań. Większość uczniów
była zainteresowana programowaniem rozwiązań do tego
11
PROGRAMOWANIE
12
stopnia, że nie zwracała uwagi na dzwonek obwieszczający
koniec lekcji. Uczniowie rywalizowali głównie między sobą
w tworzeniu bardziej optymalnych algorytmów.
Dzięki konkursowi Diversity dowiedziałam się o możliwości
zakupu robotów mobilnych, których cena była do zaakcep-
towania przez szkołę (przez stronę internetową: http://
www.mobot.pl ). Roboty te zakupiliśmy jako produkt do
samodzielnego złożenia. Dało to uczniom możliwość wyka-
zania się praktycznymi zdolnościami czytania schematów
elektronicznych oraz umiejętnością lutowania. Roboty te
można programować w oparciu o programowanie dostar-
czone przez producenta. Aby oprogramować roboty ucznio-
wie musieli stosować zarówno instrukcje warunkowe, jak
i instrukcje pętli. Na bieżąco mogli sprawdzić działanie swo-
ich programów, widzieli czy robot wykonywał odpowiednie
zadania, czy też zaczynał żyć własnym życiem. Symulacje
w programie webots i programowanie robotów mobilnych
były dla uczniów dużą satysfakcję, jednak jeśli chodzi o moje
odczucia, zdecydowanie bardziej polecam pracę z robotami
mobilnymi, choćby z powodu ceny programu webots (gdy
minie czas prób).
Tegoroczne zadanie algorytmiczne RoboCode dotyczy
stworzenia robota-czołgu zdolnego do walki z jednym prze-
ciwnikiem na domyślnej planszy dostarczanej przez plat-
formę Robocode, w wersji wskazanej przez organizatorów
konkursu. Tak jak w poprzednich edycjach organizatorzy
dostarczają trzy plansze z robotami o różnym stopniu za-
awansowania: łatwym, średnim i trudnym. Oprogramo-
wany przez uczestników robot będzie musiał zmierzyć się
z tymi roboto-czołgami. Robocode umożliwia programowa-
nie algorytmów w jednym z języków programowania: Java
lub C#. Wraz z uczniami wybraliśmy język Java i już powsta-
ją pierwsze algorytmy. Środowisko jest bardzo przyjazne
i łatwo się w nim pracuje. Jedynym utrudnieniem jest doku-
mentacja dostępna tylko w języku angielskim.
Tak jak w roku ubiegłym, drugim zadaniem jest rozwiązanie
dwóch problemów algorytmicznych w grze strategicznej
Colobot. Wielu uczniów zna tę grę, dlatego bardzo chęt-
nie angażują się w rozwiązywanie problemów. Na lekcjach
można wykorzystać ich wiedzę i znajomość środowiska –
podczas gdy dla mnie było to pierwsze zetknięcie z tą grą,
uczniowie świetnie się w niej orientowali, i od razu mieli
mnóstwo pomysłów. Pierwsze zadanie polega na zapro-
gramowaniu robota do przejścia przez labirynt (w którym
mogą pojawić się miny), drugie – na zastosowaniu w prak-
tyce algorytmu dziel i zwyciężaj podczas transportu tytanu
do elektrowni atomowej.
Więcej informacji o konkursie na stronie: http://diversity.
pl. Życzę wszystkim miłej zabawy z robotami. Do zobacze-
nia w finałach kolejnej edycji konkursu!
13
PROGRAMOWANIE
Monika Skucińska
Mów mi Python!
Program Koduj z Klasą był realizowany przez Centrum Edukacji Obywatelskiej w okresie od lipca do grudnia 2014 i 2015 roku. Jego celem było szerzenie idei programowania wśród uczniów i nauczycieli z całej Polski.
Programowanie w języku Python w ramach projektu Koduj z klasą organizowanego przez Centrum Edukacji Obywatelskiej
14
Programy takie jak Koduj z Klasą,
które zakładają uczenie programo-
wania na każdym etapie edukacji,
wpisują się w strategiczne cele zwią-
zane z rozwojem kapitału ludzkiego
i społecznego Polski. Na potrzebę
tego typu działań wskazują bada-
nia edukacyjne takie jak PISA 2012,
które jednoznacznie pokazały nie-
doskonałości krajowego systemu
edukacji w zakresie wykorzystania
nowych technologii. Polscy ucznio-
wie słabo wypadają w rozwiązywa-
niu problemów wymagających pra-
cy z komputerem (przeciętny uczeń
zdobył 481 pkt wobec 500 pkt śred-
nio w OECD). Polska młodzież go-
rzej od nastolatków z innych krajów
radzi sobie z rozwiązywaniem zadań
matematycznych, wykorzystują-
cych TIK oraz z czytaniem tekstów
i wyszukiwaniem informacji w sieci.
Jednocześnie z roku na rok badania
rynku pracy wskazują, że specjaliści
z branży IT są w czołówce najbar-
dziej poszukiwanych pracowników.
Programy uczące korzystania z no-
wych technologii idą w parze z coraz
to lepszym wyposażeniem polskich
szkół w sprzęt i oprogramowanie
komputerowe. Projekty, takie jak
Koduj z Klasą, pozwalają zdobyć
umiejętności, dzięki którym ucznio-
wie i nauczyciele uczą się w pełni wy-
korzystywać ich możliwości.
Umiejętność programowania nie tyl-
ko daje większe możliwości rozwo-
ju intelektualnego i zawodowego,
ale także ma znaczenie dla rozwoju
społecznego. Nowe technologie za-
gościły już na dobre w wielu inicja-
tywach zmierzających do rozwoju
nowoczesnego społeczeństwa oby-
watelskiego i – mądrze wykorzysty-
wane – będą budowały jego poten-
cjał. Warto zatem uczyć czegoś, co
dostarcza nowych bodźców i umie-
jętności, a jednocześnie rozwija mło-
dych ludzi, dając im narzędzie wpły-
wające na otaczający ich świat.
15
PROGRAMOWANIE
Program wskazywał, że dzięki tech-
nologiom informacyjno-komunika-
cyjnym nauka przedmiotów ścisłych
może być efektywniejsza, a progra-
mowanie komputerowe może przy-
nieść rezultaty nie tylko podczas
zajęć z informatyki. Program uczył
stosowania algorytmów, zasad lo-
giki oraz samodzielnego szukania
rozwiązań. Celem programu było
również udowodnienie, że podstaw
programowania można skutecznie
uczyć na każdym poziomie kształce-
nia.
Poza kształceniem nauczycieli, a za
ich pośrednictwem uczniów, Koduj
z Klasą umożliwił także zbudowanie
i rozwinięcie ogólnopolskiej kadry
trenerów-edukatorów, wyłonionych
spośród nauczycieli i trenerów, któ-
rzy wcześniej zetknęli się z naucza-
niem programowania.
Do udziału w Koduj z Klasą zaproszo-
no pedagogów uczących w szkołach
podstawowych w klasach I-III oraz
nauczycieli pracujących z młodzie-
żą w szkołach ponadgimnazjalnych,
a w szczególności w szkołach tech-
nicznych i zawodowych oraz wszyst-
kich uczniów tych szkół.
Zgłoszonym do programu nauczy-
cielom szkół ponadgimnazjalnych
zapewniono kompleksowe wspar-
cie, które obejmowało: dwudniowe,
bezpłatne szkolenie z podstaw pro-
gramowania w Python, pakiet go-
towych scenariuszy zajęć z podstaw
programowania w języku Python,
forum internetowe zapewniające
możliwość wymiany doświadczeń
i pomysłów na zajęcia z nauczycie-
lami z całej Polski, a także wsparcie
metodyczne i merytoryczne przez
cały czas trwania programu.
Przeszkoleni uczestnicy programu
mieli za zadanie przeprowadzenie
cyklu zajęć z programowania (8 spo-
tkań po 90 minut) według wytycz-
nych zawartych w przygotowanych
dla nich scenariuszach zajęć. Zajęcia
były realizowane jako lekcje dodat-
kowe lub w ramach podstawy pro-
gramowej.
Po zapoznaniu się z założeniami pro-
jektu może nasunąć się parę pytań,
np. dlaczego Python? Python jest
dynamicznie typowanym językiem
interpretowanym wysokiego pozio-
mu. Cechuje się czytelnością i zwię-
złością kodu. Stworzony został w la-
tach 90. przez Guido van Rossuma,
nazwa zaś pochodzi od tytułu serialu
komediowego “Latający cyrk Monty
Pythona”. Według zestawień serwisu
TIOBE Python jest w czołówce popu-
larności języków programowania (4
miejsce na koniec 2015 roku). W sys-
temach opartych na Linuksie inter-
preter Pythona jest standardowo za-
instalowany. W systemach Microsoft
Windows należy go doinstalować.
Interpreter Pythona może i powi-
nien być używany w trybie interak-
tywnym do nauki i testowania kodu.
Funkcjonalność Pythona może być
dowolnie rozszerzana dzięki licznym
16
bibliotekom, które pozwalają two-
rzyć aplikacje matematyczne (Mat-
plotlib), okienkowe (PyQt, PyGTK,
wxPython), internetowe (Flask,
Django) czy multimedialne i gry (Py-
game). Istnieją również komplek-
sowe projekty oparte na Pythonie,
wspomagające naukową analizę, ob-
liczenia i przetwarzanie danych, np.:
Anaconda czy Enthought Canopy.
W ramach projektu, którego jestem
ambasadorem, oprócz szkoleń dla
nauczycieli przeprowadziłam zaję-
cia dla uczniów klasy trzeciej mat-
-fiz-inf. Poznanie innego języka niż
C++ było dla nich interesującym do-
świadczeniem. Przeprowadziliśmy
instalację Pythona pod Windows,
pracowaliśmy zarówno w termina-
lu (z interpreterem), jak i tworząc
skrypty, przy pomocy “lekkiego”
edytora Geany. Zademonstrowałam
tworzenie gier na przykładzie Pon-
ga, po czym uczniowie grę zmody-
fikowali, zmieniając paletkę, piłkę,
zasady gry.
I jeszcze na zakończenie, fragment
filozofii Pythona, którą można uzy-
skać po wpisaniu w interpreterze:
>>> import thisPiękny jest lepszy niż brzydki.Jawny jest lepszy niż domyślny.Prosty jest lepszy niż złożony.Złożony jest lepszy niż skompli-kowany.Czytelność ma znaczenie.(…)
17
PROGRAMOWANIE
18
Bernardeta Wójtowicz
Programowanie w podstawówceObecnie w Polsce toczy się dyskusja nad uczeniem programowania dzieci w różnym wieku. Dys-kutuje się nad programem nauczania, nad warunkami prowadzenia zajęć, nad przygotowaniem dydaktycznym nauczycieli. A czy warto zaczynać naukę programowania już w szkole podstawowej? Czy ma to sens?
Napiszę przekornie, tak i nie. Na
pewno nie warto jeśli myślimy o na-
uce programowania w języku wy-
sokiego poziomu typu C++, czy co
gorsza Pascal, a nawet Java. Te pro-
gramy są po prostu zbyt trudne dla
młodego człowieka i mogą głównie
zniechęcić dziecko do nauki. Oczy-
wiście teraz uogólniam, na pewno
są gdzieś zapaleńcy, którzy zaczęli
programowanie już w bardzo mło-
dym wieku, ale wyjątek potwierdza
regułę. Warto uczyć programowania
jeśli zrobimy to umiejętnie. Moż-
na zacząć od działań pozbawionych
użycia komputera czy też tabletu.
Mucha
Jedną z najprostszych aktywności,
pomagających w nauce programo-
wania, jest zabawa w muchę – albo
w prowadzenie do celu. Pomysł
znalazłam na stronie: http://www.
zamiastkserowki.edu.pl/2014/11/
mucha-skoncentruj-sie.html i za-
stosowałam w nauce moich dzieci,
nieco Muchę modyfikując. Dziecko
otrzymuje wydrukowany labirynt
na kartce w kratkę, z zaznaczonym
wejściem i wyjściem (a najlepiej
Czarowanie na ekranie
skarbem) i ma za zadanie narysować
strzałkami jakie czynności, jakie kro-
ki, jakie operacje należy wykonać,
aby osiągnąć cel. Można tak samo
bawić się z dzieckiem zawiązując mu
oczy i każąc wykonywać polecenia:
krok do przodu, skręć w prawo, krok
do przodu, skręć w lewo itp.
Lightbot
Można wpleść technologię do zaba-
wy i na urządzeniu mobilnym zain-
stalować aplikację Lightbot: https://
lightbot.com/. W aplikacji Lightbot
prowadzimy małego ludzika, a na-
szym zadaniem jest przejście zazna-
czonej na obrazku drogi. Niekiedy
należy zaświecić żarówkę – stąd na-
zwa aplikacji – Lightbot. Użytkow-
nik ma podane dozwolone operacje
i z ich użyciem prowadzi ludzika.
Program ma – liczącą kilkanaście
poziomów – wersję bezpłatną i dużo
bardziej rozbudowaną wersję płat-
ną – aktualnie cena pełnej wersji to
21,50 zł.
Baltie
Czas na programowanie z użyciem
komputera. Baltie to program au-
torstwa Bohumira Soukupa, prze-
znaczony do nauki programowania
najmłodszych. Można go pobrać
bezpłatnie ze strony https://www.
sgpsys.com/pl/. Idea jest prosta
– wcielamy się w rolę czarodzieja,
który ma zestaw poleceń do wy-
korzystania. Program można uru-
chomić na trzech różnych pozio-
mach. Pisanie programu polega na
tworzeniu obrazów, wyczarowując
poszczególne bloki. Baltie bardzo
ładnie pozwala na wprowadzenie
pętli. Załóżmy, że dziecko ma do
narysowania prostokąt złożony z 4
wierszy i 6 kolumn, a narysowany
z aut, kwiatków, słoneczek czy ja-
kiegokolwiek innego znaku. Może
oczywiście pracowicie wklejać do
linii poleceń kolejne prostokąty, ale
wcześniej czy później pojawi się py-
tanie, czy da się to zrobić szybciej
– przecież to się powtarza. Wystar-
czy wtedy pokazać polecenie pętli
i gotowe! Z reguły dziecko zauwa-
ża już zupełnie naturalnie, że może
zrobić pętlę w pętli i to wcale nie
jest trudne. Dla lubiących wyzwania
– na stronie baltie.net jest odnośnik
do nieustającego konkursu Baltie:
19
PROGRAMOWANIE
http://baltie.net/%28S%28djxa-
xgtjpm4cyqmnehoddz2y%29%29/
Default.aspx?contestid=-1 Żeby
uzyskać dostęp do zadań, należy
zarejestrować szkołę na stronie.
Organizowane są również konkur-
sy Baltie o zasięgu ogólnopolskim,
ale jeśli ktoś nie chce to oczywiście
nie musi brać udziału w rywalizacji
i może programować tylko dla za-
bawy.
Khan Academy
Uczniowie szkoły podstawowej po-
trafią też poradzić sobie na plat-
formie Khan Academy, podejmując
wyzwania dotyczące na przykład
programowania w Java Script,
a konkretnie – tworząc animacje.
Szczegóły można sprawdzić na
stronie: https://pl.khanacademy.
org/. Są tam dostępne przetłuma-
czone tutoriale i interaktywne ćwi-
czenia dla uczniów. Część z nich jest
sprawdzana automatycznie przez
platformę, a część oceniana przez
innych użytkowników. Uczniowie
uczą się Java Script krok po kroku,
najpierw nieznacznie zmieniając
gotowy program, aby tylko uzy-
skać nieco inny efekt – na przykład
większą figurę. Mogą skorzystać
z podpowiedzi platformy i pomocy
dostępnej na stronie, tuż poniżej
tworzonego projektu.
CodeCombat
Kolejna propozycja to nauka pro-
gramowania poprzez granie. Tak, to
nie żart, grając w grę CodeCombat,
uczymy się programować w Java
Script, Python, albo Lua, CLojure
lub CoffeeScript. Musimy poko-
nać ogry, pozbierać klejnoty, a to
wszystko sterując swoją postacią
i mając do dyspozycji tylko określo-
ne polecenia w danym języku pro-
gramowania. Uczniowie szkoły pod-
stawowej radzą sobie w tym świet-
nie i nawet nie mają pojęcia, że pro-
gramują. Gra dostępna na stronie:
https://codecombat.com/play
Warto!
Kilka słów na koniec. Czy warto
uczyć programowanie najmłod-
szych? Uważam, że warto, bo dzieci
chcą programować – we wspomnia-
nych programach i zabawach widzą
od razu efekt swoich działań i czer-
pią z tego radość. Ten krótki artykuł
to spis propozycji dla nauczycieli,
dla rodziców, dla uczniów. Możliwo-
ści nauki programowania jest dużo,
trzeba tylko umieć z nich skorzystać
i chcieć zacząć programować!
Miłego kodowania!
20
21
PROGRAMOWANIE
Krzysztof Jaworski
KOD do nowoczesnej edukacjiNauka programowania jest coraz bardziej obec-na w szeroko pojętej edukacji. Nowe platformy, debaty, inicjatywy odmieniają pojęcie progra-mowania na wiele różnych sposobów. Kiedy kierujemy swoją uwagę w stronę nowoczesnej edukacji, powinniśmy się zastanowić, w jakim celu chcemy realizować naukę programowania? Co chcemy osiągnąć, umożliwiając uczenie się programowania różnym grupom odbiorców? Sięgając do doświadczeń programu Mistrzowie Kodowania, przedstawię ich filozofię i praktykę w obszarze obecności nauki programowania w szkołach. Jednocześnie postaram się poszukać odpowiedzi na postawione powyżej pytania.
Geneza i teraźniejszość Mistrzów Kodowania
Mistrzowie Kodowania to proaktywna odpowiedź na zmia-
ny, które zachodzą w otaczającym nas świecie. W czerwcu
2013 roku program – zainicjowany przez Samsung Electro-
nic Polska – wyszedł naprzeciw światowym trendom, zwią-
zanym z wprowadzaniem nauki programowania do szkół
na całym świecie. Wśród zwiastunów tej zmiany widoczna
była rosnąca popularność, dedykowanego młodszym użyt-
kownikom, języka programowania i platformy Scratch.
Program w swojej pilotażowej odsłonie był skierowany do
szkół podstawowych i objął swoim zasięgiem 34 placówki
w całym kraju. Obecnie, dwa i pół roku od jego uruchomie-
nia, w trakcie trzeciej edycji programu, przeszkoliliśmy po-
nad 4000 nauczycieli na wszystkich etapach edukacyjnych.
Wypracowane przez nas materiały wykorzystują nie tylko
Scratcha, ale także Scratcha Juniora, App Inventora, Javę
oraz niebawem C++. Przez kolejne edycje Mistrzowie Kodo-
wania dojrzewają, zmieniają się, reagują na potrzeby jego
odbiorców. Uczniowie, rodzice, nauczyciele i edukatorzy
znajdują się w nieustającej drodze do mistrzostwa.
22
23
PROGRAMOWANIE
Ucieczka od Orwella i XIX wieku
W wyobraźni zbiorowej może być obecny obraz progra-
misty, który w oderwaniu od rzeczywistości zapisuje ciągi
znaków czytelnych tylko dla niego i cyfrowych maszyn. Łą-
cząc to wyobrażenie z obecnymi w mediach informacjami
o niedoborach pracowników w branży nowych technologii,
wprowadzenie nauki programowania może niepokoić. Wi-
zja szkoły jako miejsca przygotowującego armię programi-
stów gotowych do pracy w korporacyjnych boksach może
zmrozić niejedną osobę. Dlatego w pierwszej kolejności
rozprawmy się z tym mitem. Wprowadzając naukę pro-
gramowania dla uczniów na różnych poziomach edukacji
zależy nam na wykorzystywaniu zasobów znajdujących się
w modelach dynamicznej i nowoczesnej szkoły. Wprowa-
dzanie nauki programowania jako zamkniętej i odseparo-
wanej dziedziny, oderwanej od innych treści edukacyjnych,
nie mieści się w nurcie nowoczesnej edukacji. Uniwersalna
wartość programowania bierze się stąd, że rozwija procesy
poznawcze uczniów, myślenie, umiejętność rozwiązywania
problemów, podejmowania edycji, współpracy w grupie,
daje szansę na doświadczanie efektu sprawczości i zwięk-
sza świadomość w posługiwaniu się nowymi technologiami.
Wszystkie te umiejętności korespondują z innymi obsza-
rami, w których zanurzony jest młody człowiek. W naszym
podejściu ważne jest poszukiwanie połączeń z innym dzie-
dzinami i społecznością, w której uczący się programowa-
nia funkcjonują. Warto więc szukać takich rozwiązań, które
nie ograniczają korzystania z nauki programowania tylko
dla osób, które w przyszłości chciałyby być programistami.
Poznanie elementarnych podstaw programowania może
dać wiele satysfakcji i szans na samorealizację dla młodych
ludzi, którzy będą pracować w różnorodnych branżach.
W ucieczce od dogmatów pomaga nam także przekonanie,
24
że naszym celem nie jest nauka obsługi konkretnego narzę-
dzia takiego jak Scratch. Ważniejsze dla nas jest to, aby przy
pomocy wybranych narzędzi uczyć ich zasad i reguł, które
są uniwersalne dla świata nowych technologii.
Oswajanie skryptów
Najważniejszą osobą, dzięki której programowanie może
zaistnieć w rzeczywistości szkolnej, jest nauczyciel. Nieza-
leżnie od etapu edukacji to on może zainicjować warunki
dla rozwoju swoich uczniów. Z powodu holistycznego po-
dejścia, opierając się na licznych doświadczeniach, jesteśmy
przekonani, że przestrzeń do nauki podstaw programowa-
nia może stworzyć każdy nauczyciel. Wystarczy, że jest
w nim chęć i potrzeba ciągłego rozwoju. Naszą współpracę
z nauczycielami, którzy chcą rozpocząć z uczniami przygo-
dę z programowaniem, zaczynamy od zaproszenia na szko-
lenia. Są to dwudniowe warsztaty, w ramach których nasi
trenerzy (czynni nauczyciele i edukatorzy) dzielą się naszym
podejściem, metodyką oraz przekazują funkcje wykorzy-
stywanych przez nas narzędzi takich jak Scratch czy App
Inventor. Jesteśmy przekonani, że każdy z nas ma wiele
doświadczeń, które ułatwiają uczenie się programowania.
W naszym uproszczonym rozumieniu programowanie to
pisanie przepisów dla cyfrowych urządzeń. Nasze codzien-
ne doświadczenia, planowanie dnia, podejmowanie decyzji
zawierają w sobie wiele alegorii, które możemy wykorzy-
stać i abstrahować na pojęcia, którymi posługujemy się
w programowaniu. W oswajaniu pomaga nam także odej-
ście od nieustannej potrzeby optymalizacji i doskonałości.
Proces uczenia się ma swoją dynamikę i jego odpowiednie
zaprojektowanie wymaga miejsca na błędy, na różnorodne,
również nieidealne rozwiązania. Dzięki temu nie pozbawia-
my uczących się możliwości poznania różnorodnych dróg
dochodzenia do celu i dostrzegania własnego rozwoju.
Precyzja, tak jak w każdym procesie uczenia się, przyjdzie
z czasem.
W stronę nowoczesnej edukacji
Chcąc wspierać i wprowadzać naukę programowania do
szkół w oparciu o dynamiczne i nowoczesne modele edu-
kacji, musimy pamiętać o osłabianiu utartych schematów
i wzmacnianiu nowych sposobów działania. Wspieramy
przenikanie się programowania z innymi treściami eduka-
cyjnymi poprzez promowanie działań, które takie podejście
kultywują. Akcentujemy potrzebę współpracy przy tworze-
niu projektów programistycznych, pamiętając o podziale
ról w zespołach projektowych i różnorodnych etapach ich
przygotowania, testowania i dystrybucji. Wszystkie etapy
są wartościowe zarówno z dydaktycznego, jak i wychowaw-
czego punktu widzenia. Przygotowane przez nas zasoby
edukacyjne, które znajdują się na stronie wiki.mistrzowie-
kodowania.pl traktujemy jako pewien rodzaj przewodnika
i drogowskazów. Zawsze podkreślamy elastyczność i wol-
ność w wyborze metod pracy i rozkładu realizowanego ma-
teriału przez nauczycieli. To oni najlepiej znają społeczność
placówek, w których pracują, są na co dzień z uczniami
i znają ich potrzeby. Dlatego po ich stronie pozostawiamy
dynamikę, czas i formę zajęć. Scenariusze są wsparciem, ale
to nauczyciele wraz z uczniami decydują, jak długo chcą się
na pewnych elementach skupić i w jaki sposób je rozwijać.
W założeniach programu uciekamy także od nadmiernej
dokumentacji, a kierujemy nasze działania na wspieranie re-
alnej pracy nauczycieli z uczniami. Nasze działania opierają
się na takich wartościach jak zaufanie, elastyczność i zaan-
gażowanie. W tym widzimy szansę na realizację pozytywnej
25
PROGRAMOWANIE
Praca z uczniami W pracy z uczniami musimy – my nauczyciele – poszukiwać stale nowych rozwiązań i dróg do przekazania wiedzy i umiejętności. Wychowujemy i przygotowujemy do zawodów, które jeszcze nie istnieją, do życia, które będzie wymagało podejmowania decyzji, obmyślenia strategii działania i wy-korzystania nowych, zmieniających się technologii.
Dlatego gimnazjaliście potrzebne
są podstawy algorytmiki i logicz-
nego myślenia, tworzenia i projek-
towania zadań, gdzie skutki trzeba
przewidzieć i zaplanować. Opano-
wanie umiejętności posługiwania
się technologią budzi pytanie, jak
to działa i dlaczego nie można ina-
według wskazówek Mistrzów Kodowania
czej?
Uczę od kilkunastu lat uczniów
algorytmiki i programowania róż-
nymi programami i sposobami.
Kiedyś królowało LOGO, w któ-
rym głownie rysowaliśmy żółwiem
skomplikowane powtarzalne, ska-
lowalne wzory, czarowaliśmy BAL-
TIEM i sięgnęliśmy po C++. W każ-
dym z tych programów można zro-
bić ciekawe lekcje i wytłumaczyć
podstawowe instrukcje i operacje.
Scratch ma w sobie dodatkowo
aspekty grywalizacji, współpracy,
dzielenia się oraz szybkiej wizuali-
zacji wykonanych poleceń. Nie jest
zbyt trudny w obsłudze i logicznie
pozwala budować kolejne dzieła.
Obawiałam się, że dla gimnazja-
listów będzie zbyt infantylny: du-
szek, klocki, sceny. Jednak pozo-
stawienie swobody w wykonaniu
proponowanych ćwiczeń szybko
dało niezwykłe efekty.
Każdy uczeń potrafi sam wykonać
program wykonujący funkcje wa-
runkowe, pętle. Rozumie dlaczego
tak ma działać, nie zniechęca się
i sam szuka możliwości optymali-
zacji pisanych gier, aby było szyb-
ciej, łatwiej.
Program pozwala na wielopozio-
mowe przygotowanie tego samego
zadania w klasie, gdzie stawiane
Beata Chodacka
26
Praca z uczniami
wyzwania mogą być kolejno dokła-
dane, nie burząc dotychczasowego
efektu pracy.
Łatwo można wyjaśnić takie poję-
cia jak zmienne, listy a także sto-
sowanie bloków jako definiowanie
własnych instrukcji.
Uczniowie szybko doszli do za-
awansowanych rozwiązań, często
zaskakując podczas zajęć. Przykła-
dem może być quiz z pytaniami,
gdzie po prawidłowej odpowiedzi
przyznawany jest punkt, a po błęd-
nej odejmowany punkt. Powstały
gry z pulą pytań do losowania, z po-
wtarzanymi pytaniami przy błędnej
odpowiedzi, z nagrodami w postaci
mini gier za zdobyte punkty.
Innym przykładem jest gra polega-
jąca na podpisywaniu elementów
zestawu na rysunku. Drugoklasiści
przygotowali znikanie przedmio-
tów, pojawianie się kolejnych od-
słon zestawu, naliczanie punktów,
losowe obrazki.
Jeden z moich uczniów zapytał czy
może przygotować plakat w scre-
chu, wykorzystał program do stwo-
rzenia animacji interaktywnej.
Konieczne jest poszukiwanie ta-
kich zadań i zagadnień, które będą
stanowić wyzwanie dla naszych
uczniów i trzeba też pamiętać, że
pokazanie wielu języków progra-
mowania pozwoli odnaleźć się każ-
demu w trudnej i łatwej dziedzinie
logicznego i algorytmicznego my-
ślenia.
Takie programy jak Mistrzowie
Kodowania, Koduj z Klasą wniosły
niezwykle dużo do szkół, przede
wszystkim poprzez masowe szko-
lenia nauczycieli, pokazywanie
przykładów i otwartość w kontak-
tach. Pokazały, że programowanie
nie jest magią kombinacji zawi-
łych kodów i za to my, nauczyciele,
dziękujemy!
27
PROGRAMOWANIE
Jolanta Majsiak
Matura w PRL-uLata Polski Ludowej 1945- 1989
P o 1945 roku szkolnictwo w Polsce musiało zmagać się z gigantycznymi stratami poniesionymi podczas wojny. Widoczne
one były w postaci tragicznie przetrzebionych kadr, zniszczeń budynków, pomocy naukowych i księgozbiorów oraz w postaci masowych zaległo-ści w wykształceniu samej młodzieży i pogłębio-nego przez wojnę analfabetyzmu. Wznawianie szkolnictwa polskiego w roku 1944/45 odbywało się według zasad przedwojennego ustroju szkol-nego. W latach szkolnych 1945/46 i 1946/47 wprowadzono już drobne zmiany dotyczące szkół powszechnych, ale na szczeblu szkolnic-
twa średniego utrzymano 3-letnie gimnazjum i 2-letnie liceum. Mimo trudności materialnych i kadrowych szkolnictwo średnie odnotowało poważny wzrost ilościowy. Według danych liczba szkół średnich ogólnokształcących zwiększyła się z 291 w 1945 roku do 742 w roku szkolnym 1947/48, co daje ponad 2,5-krotny wzrost.
O d roku szkolnego 1948/49 władze wprowadziły system jedenastokla-sowy (siedmioletnia szkoła podstawowa
i czteroletnie liceum bez podziału na profile). Szkołę średnią nazwano szkołą ogólnokształcącą
Mat
urzy
ści z
I LO
w R
adom
sku
28
stopnia licealnego (od klasy VIII do XI). W roku 1951 dokonano reformy szkolnictwa zawodowego wprowadzając 4-letnie technika jako pełne szkoły średnie. Reforma nie była wolna od wad. Działa-cze oświatowi i sami nauczyciele wskazywali mi. in. brak zróżnicowania programu naucza-nia w ostatnich klasach licealnych oraz przeła-dowanie treści nauczania. Jednak oprócz zmian organizacyjnych i dydaktycznych dokonały się też szybko zmiany ideowo-wychowawcze. Ofensywa ideologiczna władz, rozpoczęta na dobre w roku 1947, wpływała diametralnie na treści naucza-nia i wychowanie moralno-społeczne. Domino-wały sloganowe cele wychowania i werbalne hasła. Znakiem czasu było w latach stalinowskich (czyli do 1956 r.) – widoczne także na maturze – skrajne zideologizowanie programów nauczania, w których od rzeczywistej wiedzy ważniejsze było opanowanie partyjnych haseł, a także obecność “czynnika społecznego” w komisjach, czyli działa-cza partyjnego czuwającego nad “postawą moral-no-polityczną” zdających.
S ame matury składały się z egzaminów pisemnego i ustnego (z języka polskiego i matematyki) oraz egzaminów ustnych
(z fizyki, historii i wiedzy o społeczeństwie). Wszystkie egzaminy ustne z tych trzech przedmio-tów odbywały się jednego dnia, co było zapewne dużym obciążeniem dla zdających. Maturzy-sta powinien był znać podstawy materializmu, znaczenie walki klasowej dla rozwoju społecz-nego, założenia programowe Manifestu PKWN i planu 6-letniego oraz umieć uzasadnić wyższość ustroju socjalistycznego nad kapitalistycznym. Znajdowało to odzwierciedlenie w pytaniach maturalnych z języka polskiego i wiedzy o społe-czeństwie, podporządkowanych “jedynie słusznej linii Partii”. Tematyka wypracowań maturalnych z języka polskiego w tamtych czasach nie pozosta-wia w tym zakresie żadnych złudzeń:
• Przebudowa społeczna i gospodarcza wsi polskiej w świetle Manifestu PKWN i planu 6-letniego.
• Plan 6-letni wzmacnia siły Polski i wzmacnia jej niezależność, a wraz z tym wzmacnia wkład Polaków do ogólnoludzkiego dzieła pokoju (cytat z Bolesława Bieruta).
• Znaczenie pokoju światowego dla rozwoju życia społeczno-gospodarczego i kulturalnego.
• Idea walki o wolność i postęp społeczny w utworach Mickiewicza i Słowackiego.
W dniu 15 lipca 1961 roku Sejm przyjął nową „Ustawę o rozwoju oświaty i wychowania”, która po raz kolejny
dokonała zmian w ustroju szkolnym. Szkoła podstawowa trwała odtąd 8 lat. Na szczeblu szkol-nictwa średniego ogólnokształcącego utrzymano 4-letnie liceum, natomiast w zakresie szkolnictwa zawodowego pojawiły się 4-letnie licea zawodowe i 5-letnie technika, a dla absolwentów zasadni-czych szkół zawodowych 2-letnie licea i 3-letnie technika uzupełniające. Nowością było wprowa-dzenie szkół policealnych o różnych specjalno-ściach dla absolwentów liceów, którzy np. nie dostali się na studia. Reforma weszła w życie na szczeblu średnim od roku szkolnego 1967/68. Ostatni maturzyści szkół systemu jedenastokla-sowego zdawali egzamin maturalny w 1969 roku. Rok zaś 1970 był zasadniczo wolny od matur.
J eszcze w roku szkolnym 1970/71 w liceach wprowadzono profilowanie klas. Młodzież licealna mogła decydować o nauce w klasie
humanistycznej, matematyczno-fizycznej, biolo-giczno-chemicznej lub ogólnej. Wtedy także, od roku 1970, wprowadzono innowację zgodnie z którą zdawanie egzaminu dojrzałości nie było obowiązkowe. Absolwent otrzymywał świadec-two ukończenia szkoły, ale naturalnie nie mógł ubiegać się o rekrutację na uczelnie wyższe. Przyjęty system przetrwał w ogólnych założeniach do końca XX wieku w postaci ośmioklasowej szkoły podstawowej i cztero- (liceum z klasami profilowanymi) lub pięcioletniej (technikum) szkoły średniej.
Wprowadzenie zróżnicowanych kierun-ków klas licealnych spowodowało większą różnorodność w doborze
przedmiotów maturalnych, ale trzonem nadal pozostały pisemne i ustne egzaminy z języka polskiego i matematyki. Z biegiem czasu egzaminy ustne z poszczególnych przedmiotów zaczęto przeprowadzać w różnych dniach. Długo jednak zachowany był dość elitarny charakter matur,
29
BLIŻEJ SZKOŁY
pełniących funkcję sita służącego do zmniejsze-nia liczby kandydatów na studia - przykładowo w 1973 r. pozytywnie ten egzamin zdało tylko 92 tysiące osób i dopiero w okresie późnego PRL zdanie matury stało się czymś bardziej powszech-nym.
E gzaminy maturalne nadal często były jednoznacznie “zaangażowane ideowo” i osadzone w rzeczywistości politycznej
realnego socjalizmu. Zdarzało się, w przypadku języka polskiego, znajdować tematy oparte tylko o twórczość “politycznie słusznych” pisarzy. Wśród ówczesnych propozycji tematów pisem-nych znajdujemy też takie, które każą uczniom doszukiwać się realizacji ideałów PRL w twórczo-ści pisarzy i poetów staropolskich! I tak w roku 1960 maturzyści zmierzyli się z następującymi problemami:
• Troska o losy państwa i społeczeństwa w twórczości pisarzy polskich okresu Odrodze-nia i Oświecenia.
• Walka z wstecznictwem społecznym i politycz-nym oraz z ciemnotą i zacofaniem kleru w utworach literatury staropolskiej.
W latach 70-tych upolitycznienie wypracowań maturalnych było czasem nawet zbyt bezpośrednie:
• Rozwiń i uzasadnij tezę – Nie może być oczekiwań i pragnień bez pracy i działań (cytat z Edwarda Gierka).
• Rozwiń myśl zawartą w zdaniu – Dorobek XXX-lecia PRL to duma wszystkich Polaków.
J eszcze w połowie lat 80-tych maturzy-ści musieli zrobić rozrachunek z dorobku władzy socjalistycznej, choćby w kontek-
ście takiego tematu:
• Realizacja ideałów Stefana Żeromskiego w osiągnięciach czterdziestu lat Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1985 rok).
Mat
urzy
ści z
I LO
w R
adom
sku
30
P rzełomowy rok transformacji ustrojowej przyniósł oczywiste zmiany w programach nauczania (stopniowo ograniczano ilość
języka rosyjskiego, likwidowano „białe plamy” w historii), chociaż ogólna organizacja szkolnic-twa pozostała początkowo ta sama. Inaczej także zaczęto traktować egzamin dojrzałości. Pytania wypracowań maturalnych nie były już okazją do popisu poprawnego politycznego myślenia uczniów. Zniknęło upolitycznienie, zabrakło propagandowych treści. Inny nieco był też zestaw przedmiotów na maturze, z którego w pewnym momencie zniknęła matematyka jako przedmiot obowiązkowy.
Literatura: J. Krasuski, Historia wychowania, Warszawa 1989.
Maturzyści z I LO
w R
adom
skuM
aturzyści z I LO w
Rad
omsku
31
BLIŻEJ SZKOŁY
Blogi nauczycielskieczyli co mają do powiedzenia pedagodzy
Nauczyciele coraz chętniej sięgają po nowe formy przekazu, by dotrzeć nie tylko do uczniów i ich rodziców, ale również do osób niezwiązanych na co dzień z edukacją. Jednym z najczę-ściej wybieranych sposobów komunikacji jest pisanie bloga. Pojawia się jednak pytanie, o czym i do kogo może pisać gro-no pedagogiczne?
Tomasz Matuszczak
Większości osób blogi nauczycielskie
kojarzą się z miejscem, gdzie pedago-
dzy mogą powymieniać się pomysłami
na prowadzenie ciekawych lekcji oraz
radami, jak okiełznać niezbyt grzecz-
nych uczniów. Po części jest to prawda.
Pierwsze pisane przez nauczycieli blogi
odnosiły się do sposobów prowadzenia
zajęć w danej szkole, własnych peda-
gogicznych doświadczeń i pomysłów
na zwiększenie zainteresowania lek-
cjami wśród uczniów. W tej dziedzinie
dużo się nie zmieniło – na blogach moż-
na znaleźć wpisy przedstawiające kon-
kretne metody działań i sprawdzone
scenariusze przydatne do prowadzenia
lekcji. Można tu również podzielić się
informacjami, skąd czerpać inspirację
i jak zdobywać potrzebne do nauczania
narzędzia dydaktyczne. Po co nauczy-
ciele dzielą się taką wiedzą? Żeby za-
interesować swoich uczniów, przykuć
ich uwagę i sprawić by lekcje mijały
w dobrej atmosferze. Bo jak powszech-
nie wiadomo – zadowoleni uczniowie
to zadowoleni i spełnieni nauczyciele.
Dodatkowym plusem prowadzenia
blogów nauczycielskich jest możliwość
umieszczania ćwiczeń i materiałów dla
bardziej ambitnych uczniów, którzy
chcą poszerzyć swoje horyzonty w in-
teresującej ich dziedzinie. Nie jest to
jednak jedyny powód, dla którego na-
uczyciele są aktywni w Internecie. Blogi
prowadzone przez pedagogów zaczęły
również służyć do komentowania i po-
ruszania ważnych kwestii lokalnych,
społecznych, a nawet politycznych.
Bieżące wydarzenia z życia szkoły
Wielu nauczycieli opisuje na swoich
blogach ważne wydarzenia związane
ze szkołą, w której pracują. Dzień na-
uczyciela, studniówka, egzamin gim-
nazjalny, szkolny konkurs recytatorski
– tym wszystkim dzielą się z czytelni-
kami, obok sprawozdań umieszczając
swoje refleksje dotyczące opisywane-
go tematu. Nie tylko działa to mobili-
zująco na uczniów, którzy starają się
aktywnie uczestniczyć w życiu szkoły,
32
33
Z ŻYCIA NAUCZYCIELA
ale również daje rodzicom wgląd w to,
co dzieje się w danej szkole. Pozwala
im lepiej poznać grono pedagogiczne,
specyfikę pracy nauczyciela oraz har-
monogram bieżących wydarzeń i pro-
blemy, z którymi musi zmagać się na
co dzień placówka.
Wprowadzanie najnowszych rozwią-
zań technologicznych do szkół
Rozwój nowoczesnych technologii nie
pozostaje bez wpływu na edukację,
dlatego nauczyciele często poruszają
tę ważną kwestię na swoich blogach.
I nie chodzi tu o obawy związane
z wprowadzeniem nowoczesnych roz-
wiązań do szkół, ale o jak najszybsze
i najsprawniejsze dostosowanie pol-
skich placówek do istniejących możli-
wości technologicznych. Często poru-
szanym zagadnieniem jest ustalenie
najlepszych sposobów wykorzystania
współczesnych osiągnięć informa-
tycznych do kształcenia uczniów. Na-
uczyciele odwołują się tutaj głównie
do rozwiązań, które sprawdziły się
w państwach, gdzie edukacja stoi na
wysokim poziomie i idzie z duchem
czasu. Oddzielną kwestię, poruszaną
w tym wątku, stanowią dofinansowa-
nia do zakupu nowoczesnego sprzętu.
Bieżąca sytuacja w polskiej oświacie
i edukacji
Jest to temat od zawsze budzący wiele
emocji wśród pedagogów. Na swoich
blogach często komentują sytuację,
w jakiej znajduje się obecnie polska
edukacja, wytykają braki w progra-
mach nauczania, proponują własne
rozwiązania istniejących problemów,
apelują do polityków. Komentują
wprowadzane reformy i w prostym
języku wyjaśniają, jakie mogą być ich
konsekwencje dla kolejnych pokoleń
uczniów i studentów. W ten sposób
wpływają na zwiększenie świadomo-
ści społecznej w gronie uczniów i ich
rodziców. Przy okazji pisania o pol-
skim systemie szkolnictwa, często po-
jawiają się odniesienia do systemów
edukacyjnych stosowanych w innych
państwach – zwykle jako przykłady
pożądanych przez pedagogów roz-
wiązań.
Należy pamiętać, że przedstawione
powyżej tematy, to tylko przykłady
najczęściej poruszanych przez pe-
dagogów problemów związanych
z edukacja. Obszar dotyczący wpisów
jest bowiem nieograniczony i zależy
tylko i wyłącznie od osoby prowadzą-
cej bloga.
Zestawienie ( naszym zdaniem )najciekawszych blogów nauczycielskich:
http://blogiceo.nq.pl/nauczamyodkrywamy
http://www.pedagogpisze.pl
http://metodynauczania.pl
http://chetkowski.blog.polityka.pl
http://edukacjaprzyszlosci.blogspot.com
https://blog.gwo.pl
34
35
Z ŻYCIA NAUCZYCIELA
Niezbyt imponujące
CV
Felieton Wandy Szymanowskiej
36
Pół roku temu podjęłam wiekopomną decyzję, że odchodzę ze szkoły. Być może niektórzy nauczy-ciele mi zazdroszczą, bo czekają na ten moment niecierpliwie i z utęsknieniem liczą lata, które po-zostały im do emerytury. Ja nie liczyłam. Lubiłam moją pracę i bywałam nieraz w szkole do wieczo-ra, nie oczekując dodatkowej zapłaty. Uczyłam języka polskiego, muzyki, sztuki, prowadziłam zajęcia z edukacji globalnej i europejskiej oraz zajmowałam się szkolnym partnerstwem pol-sko-niemieckim. Organizowałam szkolne życie kulturalne. Kiedy podpisałam dokument potwier-dzający, że naprawdę odchodzę, do szkoły zaczę-ły napływać fale kandydatów na moje miejsce, wszak okazja, by dostać pracę na stałe, a nie na zastępstwo, trafia się raz na kilkadziesiąt lat.
Z nowym rokiem szkolnym trzeba było zatrudnić czterech nauczycieli: polonistę, muzyka, plastyka i germanistę. Dyrektor zachłystywał się z entuzja-zmu nad kwalifikacjami i bogatym – bo aż na czte-ry strony – CV kandydatki na germanistkę. Mi też zależało, żeby moje dzieło trafiło w dobre ręce, lepsze od moich. Moje CV jest bardzo skromne: ukończenie studiów magisterskich, podyplomo-wych, uzyskanie certyfikatów międzynarodo-wych, publikacje, inne osiągnięcia, zatrudnienie i przejście na emeryturę. Daleko mi do czterech stron.
Dlaczego odeszłam?
W marcu 2014 zupełnie przypadkowo zadebiuto-wałam jako pisarka. Wydałam moją pierwszą po-
wieść obyczajową adresowaną do kobiet w wie-ku dojrzałym. Wtedy jeszcze nie wiedziałam, że książka będzie sukcesem, w ogóle nie wiedzia-łam, że potrafię pisać.
Teraz jestem autorką trzech powieści, a wkrótce ukaże się czwarta. Zbieram dobre recenzje, spoty-kam się z czytelnikami i ciągle piszę. Nie jestem w stanie pogodzić pisarstwa z pracą na etacie. Dlatego odeszłam, chociaż to była bardzo trudna decyzja, bo ocenić która pasja życiowa jest więk-sza i ważniejsza, nadal nie potrafię.
Bałam się września bez szkoły, dlatego precyzyj-nie zaplanowałam początek emerytury. Polecia-łam na długie, egzotyczne wakacje, a wróciłam dopiero na premierę nowej książki. Czy to była dobra decyzja? Zdecydowanie tak. Każdy nowy dzień zaczynam od pochwały wolności i nieogra-niczonej możliwości zarządzania czasem. Powo-li też zaczynam odczuwać smak sukcesu. Do tej pory go nie znałam. Cieszę się, że nie dotyczą mnie już nowe pomysły ministerstwa, że już nic nie muszę, jeśli nie chcę. To jest cudowne uczu-cie!
A szkoła? Tam nie zaglądam w ogóle. To jeszcze zbyt świeża rana.
Wand
a Szym
anowska
37
Z ŻYCIA NAUCZYCIELA
Okładka: Shutterstock.com
s. 3 – Grzegorz Jasiński, fot. własna
s. 6-8 – Shutterstock.com
s. 10 – CC BY-NC 2.0, fot. Robert Heim
s. 11 – fot. Marzena Krzysztoń
s. 12-27 – Shutterstock.com
s. 28-31 – CC BY-SA 3.0, fot. Deda
s. 32-37 – Shutterstock.com
s. 37 – Wanda Szymanowska fot. własna
ŹRÓDŁA: