numer 3/2011 magia okularów kontaktologia …9...ul. ks. trószyńskiego 7, 01-693 warszawa tel.:...
TRANSCRIPT
magia okularów kontaktologia optometria
www.gazeta-optyka.pl
numer 3/2011
ISSN 2081-1268
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
CIBA Optyka okladka.ai 1 11-06-01 15:45
Oprawy Mercedes - Benz Dostępne tylko w Rodenstock po podpisaniu umowy autoryzacyjnej.
Aveo.Rozwiązanie dla zmęczonych oczu.• Wspomaganie akomodacji +0.5 D• Dla klientów potrzebujących relaksu i satysfakcji z widzenia• Dostępne dla Impression® Mono i Multigressiv® Mono
22 740 70 0522 740 70 1522 740 70 16 22 740 70 06
Biuro:Tel.:
Fax:
Rodenstock Polska sp. z o.o.04-190 Warszawa ul. Jubilerska 8www.rodenstock.pl
0801 60 97 160800 14 64 34
Zamówienia:Tel.:Fax:[email protected]
Nowość!
2
OPTYKA 3/2011
/
Redaktor naczelnaMagdalena Lis
Sekretarz redakcjiTomasz Kaczyń[email protected]. +48 600 688 437
Manager ds. organizacji i marketingu
Monika Gawinowicz
tel. +48 601 973 300
Layout i składStudio Sundaylove
www.studiosundaylove.pl
Fotografie FoTomasMedia.pl
Współpracownicy Doc. dr Janina Bartkowska
Szymon Grygierczyk
Prof. dr hab. Ryszard Naskręcki
Polskie Towarzystwo Optometrii i Optyki
Polskie Stowarzyszenie Soczewek Kontaktowych
Dr n. med. Andrzej Styszyński
Mgr inż. Tomasz Tokarzewski
WydawcaM2 Media s.c.
Adres RedakcjiM2 Media s.c.
ul. Walecznych 36 lok. 1
03-916 Warszawa
Telefon +48 22 654 93 94
Fax +48 22 654 94 17
www.gazeta-optyka.pl
© Wszystkie prawa zastrzeżone.Redakcja „Optyki” nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam. Redakcja zastrzega sobie również prawo dokonywania niezbędnych poprawek i skrótów w przesłanych do Aktualności informacjach bez porozumienia z autorem. Wydawca ma prawo odmówić zamieszczenia ogłoszenia i reklamy, jeżeli ich treść i forma są sprzeczne z misją i charakterem pisma. Wydawca nie prowadzi sprzedaży numerów archiwalnych.
magia okularów kontaktologia optometria
www.gazeta-optyka.pl
od redakcjinumer 3/2011
Szanowni Państwo,Nadchodzące lato to najlepszy czas, by przypomnieć klientom, jak ważna jest ochro-na wzroku przed szkodliwym promieniowaniem UV. Dlatego w tym przedwakacyjnym numerze „Optyki” opisujemy zarówno samo promieniowanie, by wiedzieć, z czym wal-czymy, jak i prezentujemy sposoby ochrony. Do grupy najbardziej narażonych na eks-pozycję słoneczną należą osoby uprawiające sporty. Jeszcze do niedawna sportowcy z wadami refrakcji musieli korzystać z półśrodków, ale dziś technologia poszła do przo-du, a skierowana do nich zaawansowana technologicznie i komfortowa oferta optyczna zdecydowanie się poszerzyła. Przedstawiamy zatem wybór dedykowanych sportowych soczewek jednoogniskowych, dostępnych na polskim rynku, jak i najnowsze trendy w okularach sportowych, by mogli Państwo lepiej doradzać swoim klientom. Kontynuujemy nasz cykl na temat konstrukcji i parametrów soczewek progresywnych, wkraczając z numeru na numer na coraz bardziej skomplikowane obszary tego zagad-nienia. Jednak prowadzący czytelników Szymon Grygierczyk nawet najtrudniejsze aspekty jest w stanie wyjaśnić w sposób klarowny i zrozumiały.Zapraszamy do lektury działu „Optyka – Nauka”, który – przy nieocenionej współpracy środowisk akademickich – nabiera wiatru w żagle. Tym razem prezentujemy dwa na-ukowe teksty, jeden dr. D. Roberta Iskandera traktujący o analizie monochromatycz-nych aberracji oka, a drugi, autorstwa mgr. Rafała Brygoły i dr. Doroty H. Szczęsnej, na temat stabilności filmu łzowego. Polecamy także interesujący tekst, prezentujący, na podstawie badań własnych, róż-nice między praktyką optometrysty i nie-optometrysty w Polsce. Autorami są Sylwia Kropacz, Jakub Płóciennik i Derek Mladenovich. Autorzy postulują, by – dążąc do wzro-stu jakości usług optycznych i optometrycznych w naszym kraju – ujednolicić edukację optometryczną oraz wyraźnie określić kompetencje optometrystów kończących studia. W odpowiedzi na pytania czytelników przedstawiamy aktualnie obowiązujące warunki reklamacji zarówno w stosunkach klient-optyk, jak i optyk-dostawca. Zdecydowaliśmy też, że opiszemy kontrowersyjny temat, który stanowi pewne tabu w naszym środowi-sku: optyczny sklep internetowy, który może być dla optyka sprzymierzeńcem, a nie wrogiem.Ostatnie tygodnie obfitowały w ważne dla branży optycznej i kontaktologicznej wyda-rzenia. Na pewno warto wymienić tu jubileusz XV-lecia Cechu Optyków w Warszawie, majowe posiedzenie ŚKAOOiO, sympozjum Eye Health Advisor w Warszawie, konferen-cję ECOO i EAOO w Pradze oraz BCLA w Manchesterze. Relacje z tych wydarzeń znajdą Państwo w tym numerze.Życzymy przyjemnej lektury „Optyki” oraz słonecznych, wspaniałych wakacji.
Bardziej efektywne na zewnątrzBardziej efektowne wewnątrz Przedstawiamy Suntech Intense, najnowszej generacji soczewki fotochromowe firmy Hoya.
Zaskakująco przejrzyste wewnątrz (95% transmitancji światła), szybko przyciemniają się, uzyskując intensywny kolor na zewnątrz (aż do 85%).
W porównaniu z soczewkami Suntech 2.0, soczewki Suntech Intense są do 3% jaśniejsze w pomieszczeniach i aż do 11% ciemniejsze na zewnątrz.
To doskonałe rozwiązanie na co dzień, które idealnie pasuje do dynamicznego stylu życia Twoich klientów.
Suntech Intense są dostępne we wszystkich popularnych materiałach i konstrukcjach firmy Hoya.
Suntech Intense_OPTYKA_03-2011.indd 1 2011-03-23 22:42:00
4
OPTYKA 3/2011
W następnym numerze:• Problemy widzenia u dzieci; badania wzroku • Korekcja wzroku u dzieci (okulary, soczewki kontaktowe)• Soczewki progresywne: kontynuacja• Sklep internetowy, cz. II• Zakupy grupowe• Dział „Optyka – nauka”• Najnowsze trendy w oprawach korekcyjnych Wysyłka nr 4/2011 – 15 sierpnia
/
moda okularowaNowe kolekcje, nowe modele 8
Okulary sportowe – trendy 20
optykaPromieniowanie UV i oko (Karen Walsh) 24
Okulary i soczewki sportowe 30Wybrane dedykowane soczewki sportowe – przegląd rynku 36
Bezpieczeństwo ruchu drogowego 40Soczewki progresywne: parametry indywidualne, cz. III 42
(Szymon Grygierczyk) 20
optyka – nauka Analiza monochromatycznych aberracji oka w dziedzinie mocy 50
refrakcyjnej (dr hab. inż. D. Robert Iskander) 20Stabilność filmu łzowego na soczewkach noszonych w trybie 54
ciągłym (mgr inż. Rafał Brygoła, dr inż. Dorota H. Szczęsna) 20
edukacjaMajowe posiedzenie ŚKAOOiO (prof. Ryszard Naskręcki) 58
20ss optometria
Optometrysta i „nie-optometrysta” w gabinecie, czyli różnice 62 w praktyce optometrycznej w Polsce (Sylwia Kropacz, 20
Jakub Płóciennik, dr Derek Mladenovich) 20
marketingOptyczny sklep internetowy – hobby czy konieczność? 66
prawoReklamacje, rękojmia i gwarancja 68
wydarzeniaPraskie spotkania: ECOO i EAOO (Kamil Chlebicki, Sylwia Kropacz) 72
Sympozjum Eye Health Advisor – podsumowanie 76 BCLA 2011 – reportaż 78
targiX Poznański Salon Optyczny – za nami; 80
Silmo 2011 – już po wakacjach; kalendarium 20
aktualnościAktualności optyczne 82
spis treści numer 3/2011
Wyłączny dystrybutor kolekcji Stepper w Polsce:Viscom, Viscom Lens i Optimex
ul. Ks. Trószyńskiego 7, 01-693 Warszawa tel.: 22 832 45 71, 503 17 00 00, fax: 22 832 45 76, e-mail: [email protected]
STEPPER – ekspresjaw klasycznym styluNajnowsze propozycje marki Stepper, które oferuje firma Viscom, stanowią eklekty-czną mieszankę stylów i inspiracji. Projektanci nie zapomnieli jednak o podstawowych zaletach opraw Stepper, do których należy wysoka jakość wykonania, użycie najlepszych materiałów, jak tytan i grilamid TX5, a także funkcjonalność opraw, która nie może być zdominowana przez modę. Wśród najnowszych modeli w naszej ofercie znalazły się wyraziste oprawy w kształtach retro, w klasycznych kolorach, jak czarny i rozmaite odcienie szylkretu. Zauszniki wyko-nane są z tytanu, zaś fronty – z opatentowanego grilamidu TX5. Są to projekty właściwie uniseks, przeznaczone zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, lubiących ekspresywne, klasyczne kształty.Kto zaś szuka nowocześniejszej, ale równie funkcjonalnej formy, powinien sięgnąć po tytanowe, geometryczne projekty z najnowszej kolekcji. Są one dalekie od minimalizmu i banału – Stepper wie, że tytanowe oprawy mogą być ciekawe i atrakcyjne. Męskie mo-dele są bardziej kanciaste w formie, zaś damskie charakteryzują się miękkimi, łagodnymi liniami.
Oto wartości, którymi kieruje się Stepper w swojej działalności i w relacji ze swoimi klientami:
• Konsekwencja = klasyczny, uniwersalny design • Jakość = użycie najlepszych materiałów, jak tytan i TX5 • Solidność = wysoka jakość wykonania • Zaufanie = najwyższa wartość w biznesie! • Tradycja = 30 lat doświadczenia w branży • Bezpieczeństwo = jakość gwarantowana przez cenioną markę • Uczciwość = jakość produktu adekwatna do jego ceny
Zapraszamy do współpracy!
Wyłączny dystrybutor okularów przeciwsłonecznych i korekcyjnych SAFILO:Viscom Lens – Optimex
ul. Ks. Trószyńskiego 7, 01-693 Warszawa tel.: 22 832 45 71, 503 17 00 00, fax: 22 832 45 76, e-mail: [email protected] www.safilo.com
8
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa
DIORNajnowsza kolekcja Dior (Safilo Group) – Les Marquises – jest wprost przepiękna. O jej wyjątkowości zadecydo-wała niezwykła, żywa kolorystyka i inspiracje bardzo ekspresywnymi trendami retro. Egzotyczne nazwy tych wielobarwnych modeli – nie tylko przeciwsłonecznych, ale i korekcyjnych – zainspirowane zostały wakacyjnym rajem, jakim są wyspy Południowego Pacyfiku. Do wyobraźni najbardziej przemawiają twarzowe mo-dele wzorowane na stylu pin-up girl z lat 50., z pod-niesionymi do góry bokami – Hatutaa i nieco większy Mohotani. Wykonano je z acetatu, a kolorystyka została opracowana specjalnie dla Diora. Projekty te występują w wersji tak przeciwsłonecznej, jak i korekcyjnej, która nie jest wcale mniej ekspresywna. Kolory tych modeli to
fiolet, róż, amarant, turkus, perła, beż, a także czerń – w rozmaitych dwuwarstwo-wych konfiguracjach. Stylistyka lat 80. znalazła zaś odzwier-ciedlenie w obszernym modelu acetato-wym wzorowanym na pilotkach, Tahuata. Metalowe barwne zauszniki, lustrzane soczewki w kształcie łezki i dwuwarstwo-we fronty dopełniają dzieła. Barwy tego modelu również zachwycają swoją inten-sywnością. Czerwień, fuksja, fiolet, perła i czerń to kolory wersji przeciwsłonecznej, zaś projekty korekcyjne to głównie szarość i brąz z domieszkami.
BRENDEL Kolekcjom okularowym marki Brendel (w port-folio Eschenbach Optik) zawsze przyświeca to samo hasło – „individual eyewear”, co można przetłumaczyć jako „osobiste okulary”. Patrząc na modele z najnowszej kolekcji, nie można się z tym nie zgodzić. Oprawy korekcyjne, za-równo męskie, jak i damskie, charakteryzują się bezpretensjonalną elegancją, są idealne do codziennego noszenia, przy czym moda nie przytłacza tu funkcjonalności.Na zdjęciach wyżej prezentujemy serię korek-cyjną dla kobiet. Oprawy te przeznaczone są dla tych pań, które lubią klasyczny, elegancki,
ale funkcjonalny styl, nie chcą ukrywać się za modą i wiedzą, w czym jest im dobrze. Cechy charakterystyczne stylu tej ko-lekcji to miękkie linie, dyskretne dekoracje, modne kolory. Do dyspozycji klientek są oprawy zarówno metalowe, patentki, jak i pełne z acetatu, bardziej wyraziste. Te acetatowe oprawy, widoczne na zdjęciu, występują w mocnych kolorach, jak czer-wień, brąz, czerń i niebieski, a ich atrakcyjną ozdobą jest egzo-tyczny wzór na zausznikach.Twarzą tej kolekcji Brendel została brytyjska aktorka i modelka Liz Hurley, która uosabia czterdziestokilkuletnią kobietę świa-domą swojej wartości i lubiącą dobrze wyglądać. Okulary Bren-del mają użytkowniczkom dodawać uroku, nie zakrywając ich osobowości. Mają to być okulary po prostu osobiste.
Foto: Eschenbach Optik
Foto: Safilo
9
www.gazeta-optyka.pl
MYKITANiemiecka firma Mykita przedstawiła swoje nowo-ści na drugą połowę roku i trzeba przyznać, że są to produkty bardzo udane, doskonale wykonane i zachwycające pod względem stylistycznym, cieka-wie interpretujące rozmaite trendy retro. Tego przykładem jest oprawa Holly, stanowiąca nowatorską interpretację uroczego kształtu „but-terfly”, modnego w latach 50. i 60. Projektanci prze-kształcili ten styl w typowe dla tej marki wykonanie z płaskiego metalu, co kultowemu kształtowi nadało zupełnie nowy kontekst. Holly dostępna jest w na-stępujących dwubarwnych wersjach: srebrno-czar-nej, srebrno-białej i złoto-niebieskiej.Inne propozycje korekcyjne to oprawy z serii Lite, którą tworzą najlżejsze projekty Mykity. Modele Pep-pi i Nelli zostały wykonane tylko z trzech części, a ich bezsprzeczną zaletą jest właśnie prostota kształtów,
w stylu sekretarskich okularów z lat 80. Końcówki zauszników zostały wykonane z silikonu, dzięki czemu można je łatwo dopasowywać. Złote lub różowe awangardowe oprawy będą absolutnym hitem miejskich ulic.Również z serii Lite pochodzą zaprezentowane tu okulary przeciwsłoneczne Leif i Tomma o dy-namicznym, obszernym kształcie. Podwójny mo-stek modelu Leif nadaje mu szykowny wygląd, zainspirowany oczywiście stylem retro z lat 80. Intrygujące są również dwa kolejne projekty prze-ciwsłoneczne tu pokazane, Tiago i Xenia, których ekspresywna górna belka wyraźnie nawiązuje do okularowej klasyki z lat 60.Mykita pokazuje tą kolekcją, jak świeżo i nowator-sko można podejść do stylów retro i stworzyć ich innowacyjne interpretacje.
UVEXMarka Uvex jest w portfolio Rodenstock od 2009 roku, dzięki czemu kolekcja okularów i opraw sportowych ciągle się rozrasta i podwyższa swoją jakość. Wśród najnowszych propozycji znalazło się osiem nowych modeli, którym przy-świeca zasada: maksimum ochrony i komfortu.Wszystkie oprawy korekcyjne (tu przedstawiamy U7001 i U7004) charakteryzują się nowym, w pełni ergonomicznym projektem zausznika – jest on pokryty gumą (dla komfortu i bezpieczeństwa) i łatwo dostosowuje się do kształtu twarzy. Oba modele mają czyste linie i proste kształty, jak przystało na sportową stylistykę. Jedyną ozdobą jest sposób połączenia metalowych zauszników z plastikowym frontem. Pierwsza ze wspomnianych opraw dostępna jest w kolorze czarnym, szarym i oliwkowym, zaś druga – w czarnym, brązowym i niebieskim. Z minimalistyczną stylistyką opraw korekcyjnych kontrastują najnowsze modele przeciwsłoneczne, nazwane adekwatnie Oversize, czyli bardzo duże, ponadwy-miarowe. To usportowiona i odświeżona wersja pilotek, z ciekawym projektem
podwójnego mostka, w modnych w tym sezonie kolorach, jak biały, fioletowy czy seledynowy. Okulary te łączą sportowy de-sign i detale z miejską formą, co zapewnia ich wielofunkcyjność.Uvex to również typowo sportowe okulary z serii Sport Performance, opływowe i er-gonomiczne, wykorzystujące osiągnięcia najnowszych technologii, jak regulowane noski, gumowe zakończenia zauszników, itp. Linia ta wyposażona została w soczew-ki, które dostosowują się do warunków świetlnych i gwarantują pełną ochronę przed UV.
Foto: Rodenstock
Foto: Mykita
moda okularowa /
10
OPTYKA 3/2011
JK LONDONBrytyjska firma Jai Kudo jest znana na świecie nie tylko z produkcji soczewek, ale również jako projektant i producent ciekawych i modnych opraw i okularów przeciw-słonecznych, aktywnie uczestnicząc w kreowaniu nowych trendów okularowych.Wiosenno-letnia kolekcja okularów przeciwsłonecznych JK London przyciąga uwa-gę wyrazistym wzornictwem i wykorzystaniem doskonałej jakości materiałów. Desi-gnerzy firmy postawili na czystość formy i inspirację trendami retro, co doskonale widać w oprawach R&B i Rock and Roll. Te modele w stylu pilotek zainspirowane zostały modą lat 80., a ciekawa kolorystyka podkreśla ich niepowtarzalny, vinta-geowy charakter. Linia dedykowana jest osobom ceniącym modny styl i wygodę co-dziennego użytkowania. Wśród najnowszych propozycji na uwagę zasługuje także projekt Reggae, który charakteryzuje się szeroką górą frontu na cieńszej metalowej podstawie. Dzięki ta-kiemu rozwiązaniu model ten jest niestandardowy i intrygujący, a zarazem funkcjo-
nalny. Poza czernią i granatem, okulary dostępne są też w kolorze ciemnej szaro-ści. Natomiast model Jazz Funk w kolorze purpurowo-srebrnym i czarno-złotym to projekt dla kobiet ceniących sobie tak do-skonały, vintageowy design, jak i perfek-cyjne wykonanie.Przeciwsłoneczna kolekcja JK London jest interesująca zarówno pod względem wzor-nictwa, wyraźnie inspirowanego trendami retro, jak i kolorystyki. Docenią ją użyt-kownicy, dla których oprócz wygody waż-ny jest również doskonały styl.
CALVIN KLEIN Calvin Klein to jedna z najbardziej rozpozna-walnych marek świata, ikona Ameryki, a dżinsy i bielizna z logo cK stanowią przedmioty po-żądania wielu kobiet na całym świecie. Calvin Klein założył firmę w 1968 roku, w Nowym Jor-ku, rozpoczynając od szycia płaszczy, by wkrót-ce rozszerzyć swoje imperium o inną odzież, a później – o wszelkie możliwe produkty, w tym kosmetyki, wyposażenie domu, akceso-ria i oczywiście okulary. Od wielu lat okularo-we kolekcje Calvin Klein i ck Calvin Klein znaj-dują się w portfolio grupy Marchon (w Polsce dystrybutorem jest AM Group Plus). Najnowsza kolekcja okularów Calvin Klein skierowana jest do wyszukanego odbiorcy,
świadomego najnowszych trendów. W produktach Calvin Klein klienci szukają nowoczesnego designu o czystych liniach, wyrafinowanej w swojej prostocie elegancji i luksusowych, wysokiej jakości materiałów. Pokazane tu propozycje korekcyjne i przeciwsłoneczne nie zawodzą w tym aspekcie. Okulary przeciwsłoneczne wykorzystują stylistykę retro, by przekształcić ją w design jak najbar-dziej odpowiadający charakterowi marki. Oprawy ko-rekcyjne wykonane są tak z acetatu, jak i metalu, a ich minimalistyczna forma dopasowuje się do eleganckiej prostoty ubrań Calvin Klein. Wśród najnowszych propozycji cK znalazła się też seria Classics – są w niej klasyczne modele korekcyjne i prze-ciwsłoneczne, zainspirowane oryginalnymi projektami Calvina Kleina, powstałymi w minionych dekadach.
Foto: Marchon
Foto: Jai Kudo
Opr. M.L.
/ moda okularowa
12
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa
Belutti • mod. 0104 • kol. c09
Carrera • mod. 6170 • kol. 867
John Galliano • mod. 5003 • kol. 024
Lafont • mod. Fellini • kol. 034
Skaga • mod. 3812 • kol. 5306
13
www.gazeta-optyka.pl
moda okularowa /
JK London • mod. Elstree • kol. m06
Face a Face • mod. Legends • kol. 390
JK London • mod. Victoria • kol. p10
Rye&Lye • mod. Wall • kol. c2
Ogi • mod. 9070 • kol. wielobarwny
14
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa
Kenzo • mod. 2157 • kol. C03
Sonia Rykiel • mod. 7202 • kol. 53
Stepper • mod. E-9301 • kol. F190
Marc Jacobs • mod. 325 • kol. purpurowy
Tom Ford • mod. 5184 • kol. 001
16
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa
GF Ferré • mod. 74701 • kol. niebieski
Cutler and Gross • mod. 0886 • kol. Humble Potato
Belutti • mod. 481 • kol. 01
Ogi • mod. Nicollet • kol. beżowy
Belutti • mod. 498 • kol. 01
17
www.gazeta-optyka.pl
moda okularowa /
D&G • mod. 3058 • kol. 1691-14
Try Star • mod. 50003 • kol. biały
Gucci • mod. 5001 • kol. EHY
Titanflex • mod. 824031 • kol. 30
Face a Face • mod. Legends • kol. 684
18
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa Fo
to: s
erw
isy
pras
owe
firm
Solano • mod. 10007 • kol. A
Sonia Rykiel • mod. 7633 • kol. C00
Tru Trussardi • mod. 12802 • kol. czerwony
Smith • mod. Becket • kol. 60651
United Colors of Benetton • mod. 68704 • kol. zielony, stalowy
20
OPTYKA 3/2011
/ moda okularowa
Okulary sportowe – trendyOkulary sportowe to już nie tylko technologia, ale i moda, tak samo istotna, co funkcjonalne detale i innowacje pomagające w osiąganiu sportowych sukcesów i komfortu noszenia. Obok aerodynamicznych, ergonomicznych kształtów mamy formy nawiązujące do miejskiej mody i pretendujące do miana wielofunkcyjnych, sprawdzających się i w sporcie, i na ulicy. Coraz więcej w okularach sportowych żywych kolorów, jak różowy, czerwony, żółty czy zielony. Technologiczne wymagania pozostają te same: dobra wentylacja, lekkość, dopasowywane noski i zausz-niki, zabezpieczenia antypoślizgowe, wytrzymałość mechaniczna nie tylko opraw, ale i soczewek (najlepiej wymiennych!), a wreszcie najwyższa ochrona przed blaskiem i promieniowaniem UV. Wybrane propozycje na ten sezon – poniżej.
Smith • mod. Blazer
Adidas • mod. Supernova pro
Maui Jim • mod. Breakwall
Oakley • mod. 006011
Cébé • mod. Wild
Cébé • mod. Ice 8000
Carrera • mod. Turbo
Porsche Design • mod. 8527
Oakley • mod. 009142
Puma • mod. 15108
Zero rh+ • mod. 73005
Puma • mod. 15117
Bollé • mod. Draft
reklamaA4_Optyk_druk
23 maja 2011 11:39:34
22
OPTYKA 3/2011
Foto: Allison, AM Group, Belutti, Bushnell, Charmant, Luxottica, Maui Jim, Rodenstock, Rudy Project, Safilo, Silhouette Opr. M.L.
/ moda okularowa
Uvex • mod. Active
Belutti • mod. 465
Solano • mod. 20023
Boss Black • mod. 0338
Carrera • mod. Angel
Rudy Project • mod. Magster
Rudy Project • mod. Zyon
Maui Jim • mod. Backyards
Rudy Project • mod. Genetyk
Serengeti • mod. Larino
Porsche Design • mod. 8525cSolano • mod. 20008
24
OPTYKA 3/2011
/ optyka
Konsekwencje nadmiernej ekspozycji skóry na promieniowanie UV są od dawna doskonale znane – aż 95% populacji potrafi wskazać związek pomiędzy problemami ze skórą a promieniowaniem UV, a 85% badanych zna ryzyko rozwoju czerniaka złośliwego.1 Jednak poziom tej wiedzy znacząco się zmienia, gdy chodzi o oko, albowiem tylko 7% ankie-towanych łączy choroby oczu z nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV.1
Uważa się, że narządem, który poza skórą jest w największym stopniu narażony na uszkodzenia indukowane słońcem, jest narząd wzroku.2 W niniejszym artykule podsumowano wiedzę na temat interakcji pomiędzy promie-niowaniem UV a tkankami oka, omówiono wyzwania związane ze stosowaniem właściwej ochrony oraz przedstawiono rolę soczewek kontaktowych z filtrem UV w ochronie oczu przed szkodliwym promieniowaniem.
Czym jest promieniowanie ultrafioletowe?Niezwykle ważne jest, aby zrozumieć, czym jest promieniowanie ultrafioletowe. Pro-mieniowanie to nie jest częścią widzialnego spektrum światła, ale sąsiaduje z niebieskim widmem widzialnym spektrum elektromagne-tycznego. Fale o długości od 400 do100 nm należą do spektrum promieniowania UV (ryc. 1), które dalej dzieli się na UVA (400–315 nm), UVB (315–280 nm), UVC (280–200 nm) oraz UV vacuum (próżniowe) o długości fali 200–100 nm.3 Słońce to naturalne źródło energii ultrafioletowej. Im krótsze fale, tym większa ich szkodliwość. Promieniowanie UVC i UV vacuum są blokowane przez warstwę ozo-nową w stratosferze.3 Dlatego w dalszej części artykułu skupimy się na omówieniu działania i wpływu promieniowania UVA i UVB.
Mechanizm działaniaNiektóre efekty działania promieniowania UV są korzystne i potrzebne dla zdrowia, czego przykła-dem może być produkcja witaminy D. Jednocześnie te same długości fal UVA są przyczyną oparzeń skóry.4 UVA i UVB powo-dują uszkodzenia włókien kolagenowych i przyspie-szają procesy starzenia się skóry. UVA nie powoduje bezpośrednich uszkodzeń struktury DNA, jak to się dzieje w przypadku UVB, ale może generować syntezę wysoce reaktywnych cząsteczek, jak wolne rodniki czy też grupy hydroksylowe niszczące strukturę DNA. W związku z tym, że promieniowanie UVA nie powoduje za-czerwienienia skóry (rumień), nie trzeba go uwzględniać w testach czynników ochronnych SPF obecnych w kremach.
Promieniowanie UV o krótszej długości fal, jak UVB, powoduje zniszczenia na poziomie molekularnym najważniejszej struktury budulcowej: kwasu deoksyrybonukleinowe-go (DNA).4 DNA w sposób ciągły absorbuje promieniowanie UVB i absorpcja ta jest zwykle przyczyną zmiany kształtu cząsteczki DNA poprzez rozrywanie wiązań wodorowych, połączeń białka-DNA oraz samych nici DNA (ryc. 2). Zmiany w strukturze molekularnej DNA często oznaczają brak możliwości „od-czytania” kodu DNA przez enzymy tworzące białka. W wyniku błędnego odczytu struktura nowego białka może być uszkodzona, albo dochodzi do śmierci komórki.
Promieniowanie UV i oko
Konsekwencje ekspozycji skóry na promieniowanie UVPromieniowanie UV jest głównym czynnikiem sprawczym nowotworów skóry.5 Powszechnie wiadomo, że zwiększona zachorowalność na czerniaka złośliwego skóry ma bezpośredni związek z ciężkimi oparzeniami słonecznymi oraz/lub nadmierną ekspozycją na słońce w młodym wieku.6 Dowiedziono również, że przewlekła ekspozycja na promieniowanie UV jest podstawowym czynnikiem predyspo-nującym do rozwoju raka kolczystokomór-kowego powiek.7 Częstość występowania raka podstawnokomórkowego jest znacząco wyższa po stronie nosa niż na innych czę-ściach twarzy bezpośrednio narażonych na ekspozycję słońca. Dzieje się tak z powodu efektu ogniskowania promieni słonecznych po stronie nosowej.8
Jak promieniowanie UV działa na tkankę?Charakterystyka absorpcji promieniowania przez tkanki okaJak napisano wcześniej, promieniowanie UVA i UVB, ze względu na różną długość fali, wy-wiera odmienny wpływ na tkanki biologiczne. Również tkanki oka charakteryzują się różną zdolnością absorpcji promieniowania. Rogów-ka i soczewka to dwie najważniejsze struktury oka absorbujące największą ilość promieni
KAREN WALSH, Johnson&Johnson Vision Care
Ryc. 1. Promieniowanie elektromagnetyczne
Ryc. 2. Promieniowanie UV powoduje rozrywanie połączeń chemicznych w obrębie helisy DNA, co skutkuje ubytkiem lub błędnym umiejscowieniem nukleotydów
Foto: Eye Health Advisor
25
www.gazeta-optyka.pl
optyka /
słonecznych. Promieniowanie o długości fali poniżej 300 nm (UVB) jest przede wszystkim pochłaniane przez rogówkę. Soczewka absor-buje głównie promieniowanie UVA (długość fali poniżej 370 nm) (ryc. 3).9
SpojówkaNiezwykle łatwo dochodzi do uszkodzeń spojówki pod wpływem promieniowania UV, które aktywuje serię złożonych reakcji oksyda-cyjnych prowadzących do śmierci komórki.10 Nowotwory kolczystokomórkowe często rozwi-jają się na spojówce w pobliżu rąbka rogówki.7 Jak pokazały badania, czerniaki złośliwe, jak czerniak naczyniówki, występują 8–10 razy częściej wśród osób rasy kaukaskiej niż rasy czarnej.11
Istnieją również silne dowody epidemio-logiczne potwierdzające związek pomiędzy przewlekłą ekspozycją na promienie UV a rozwojem skrzydlika.12 Zmiana ta często występuje u osób żyjących w gorącym klima-cie oraz pracujących na świeżym powietrzu (ryc. 4). Lokalizację nosową skrzydlika można wyjaśnić ogniskowaniem obwodowych pro-mieni światła na przyśrodkowej części komory przedniej, czyli okolicy komórek macierzystych rąbka rogówki.
Obserwuje się znacznie słabszą korelację pomiędzy promieniowaniem UV a rozwojem tłuszczyka. Jest to zmiana częściej występująca w populacjach żyjących jednocześnie w silnie nasłonecznionych i śnieżnych warunkach.13
RogówkaZarówno nabłonek, jak i nieregenerujący się śródbłonek rogówki, są niezwykle wrażliwe na działanie UV. Zwiększona ekspozycja na promieniowanie UVB uszkadza antyutle-
niające mechanizmy ochronne, skutku-jąc uszkodzeniami rogówki i innych struktur oka.14 Spora ilość promieniowania UVB jest pochłaniana przez zrąb rogówki, dlatego ścieńczenia rogówki w przebiegu stożka lub po zabie-gach refrakcyjnych umożliwiają dociera-nie promieniowania do soczewki wew-nątrzgałkowej.
Choć wiele patologii związanych ze szko-dliwym promieniowa-
niem słonecznym ma charakter przewlekły, photokeratitis jest klasycznym przykładem ostrej odpowiedzi na promieniowanie UV. Schorzenie to znane jest również pod nazwą ślepoty śnieżnej. Jest to stan odwracalny, przebiegający z silnym bólem, łzawieniem, kurczem powiek i światłowstrętem.15 Nabło-nek rogówki i błona Bowmana pochłaniają dwukrotnie więcej promieniowania niż tylne warstwy rogówki. W przebiegu photokerati-tis dochodzi do podrażnienia i uszkodzenia jedynie powierzchownej części nabłonka rogówki.
Już jednogodzinna ekspozycja na pro-mieniowanie UV odbite od śniegu lub 6–8 godzin ekspozycji na światło odbite od pia-sku wystarcza do rozwoju posłonecznego, bolesnego uszkodzenia nabłonka rogówki. Gdy czas ekspozycji jest krótszy, może dojść do pojawienia się łagodnych dolegliwości i dyskomfortu.
Zwyrodnienie sferoidalne, zwane też keratopatią klimatyczną kropelkową, to przewlekłe zmiany patologiczne rogówki charakteryzujące się pojawieniem się nieregularnych białkopodobnych złogów w przedniej części zrębu rogówki.9
Komora przedniaW cieczy wodnistej wypełniającej komorę przednią znajduje się wysokie stężenie kwasu askorbinowego (witamina C). Witamina C wymiata wolne rodniki z cieczy wodnistej, chroniąc tym samym soczewkę przed fotousz-kodzeniem.16 Obecność tego antyoksydantu działa jak filtr zarówno dla promieniowania UVA, jak i UVB, co prawdopodobnie ma duże znaczenie ochronne w patogenezie zaćmy.17
Soczewka wewnątrzgałkowaZ wiekiem soczewka staje się żółtawa i traci swoją przezierność. Pierwotnie proces ten jest związany z nieodwracalną zmianą białek rozpuszczalnych w nierozpuszczalne, dziedzi-czeniem oraz ekspozycją na promieniowanie UV.18 Ekspozycja na promieniowanie UV u zwierząt prowadzi do rozwoju zaćmy. Rów-nież związek pomiędzy zaćmą a promieniowa-niem został dowiedziony i udokumentowany u ludzi.19
Soczewka pochłania promieniowanie UVA oraz UVB. Jest trzykrotnie bardziej narażona na działanie UVA, ale oba rodzaje promie-niowania są szkodliwe, choć ze względu na inne mechanizmy.20 Liczne badania dowiodły istnienia związku pomiędzy UVB a rozwojem zaćmy korowej oraz zaćmy podtorebkowej tylnej.21
SiatkówkaChociaż ilość promieniowania UV docierają-cego do powierzchni siatkówki osoby dorosłej jest niezwykle mała dzięki właściwościom ochronnym soczewki (1% UV o długości fali poniżej 340 nm i 2% UV o długości fali pomiędzy 340–360 nm), badania kliniczne wskazują na związek pomiędzy rozwojem
Ryc. 3. Wewnątrzgałkowe filtrowanie promieniowania UV przez tkanki oka
Ryc. 4. Skrzydlik (przedruk za zgodą Rachael Peterson, Uniwersytet Waterloo, Kanada)
26
OPTYKA 3/2011
/ optyka
zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem a ilością czasu spędzanego na słońcu. Należy tu jednak zaznaczyć, że część badań wyklucza tę zależność. Wyniki przeprowadzonego w ostatnim czasie badania wskazały na silną zależność między 10-letnim okresem wystę-powania wczesnej postaci AMD a nadmierną ekspozycją na słońce w okresie letnim.22
Ryzyko ekspozycjiDziura ozonowaWarstwa atmosferyczna ozonu stanowi ważną barierę ochronną przed przenika-niem promieniowania UV o krótkich falach. Ozon jest nie tylko filtrem dla szkodliwego UVC i UVC vacuum, ale zmniejsza także ilość docierającego do powierzchni ziemi promie-niowania UVB. Ilość ozonu obecnego w górnej części atmosfery zmienia się w zależności od szerokości geograficznej, pory roku oraz pory dnia, określając ilość UVB i UVA o długości fali do 330 nm, na które najbardziej jesteśmy narażeni.23 Zmniejszanie się warstwy ozonu ma szczególne znaczenie w dyskusji na temat ekspozycji na UV i skutkuje zwiększaniem się ilości promieniowania UVB docierającego do powierzchni ziemi. Ocenia się, że w związku ze zbyt późnym zakazem stosowania chloro-fluorowęglowodorów (CFC), nie ma szans na odbudowanie warstwy ozonu do roku 2050.24
Wysokość nad poziomem morza i szerokość geograficznaNatężenie promieniowania UV zależy od wysokości. Im wyżej nad poziomem morza, tym mniejsze pochłanianie promieniowa-nia i większa ekspozycja na jego szkodliwe działanie. Dawka promieniowania rośnie przy malejących szerokościach geograficznych; kraje równikowe to miejsca wyższego natęże-nia promieniowania UV.25
Efekt kumulacyjnyPromieniowanie wywiera kumulacyjny efekt w ciągu naszego całego życia. Wiele osób spędza wolny czas na świeżym powietrzu. Jeśli doda się do tego wydłużenie średniego czasu życia, to ryzyko rozwoju zmian w obrę-bie tkanek istotnie rośnie.3 Szersze źrenice i bardziej przejrzyste ośrodki optyczne u dzie-ci sprawiają, że są one szczególnie narażone
na szkodliwe promienio-wanie UV.
Fotografie fluorescen-cyjne umożliwiają obej-rzenie i ocenę wczesnych fotouszkodzeń skóry i tkanek oczu, które nie są widoczne w normalnym białym świetle.26 A zatem wczesna ochrona oczu od najmłodszych lat dziecię-cych stosowana przez całe dalsze życie ma niezwykle istotne znaczenie.
Źródła ekspozycjiEkspozycja na promienie rozproszone przechodzące przez atmosferę oraz promieniowanie odbite od takich źródeł, jak śnieg, budynki i woda ma prawdopodobnie większe znacze-nie kliniczne niż ekspozycja na bezpośrednie promieniowanie. Ilość rozproszonego lub odbitego promieniowania zależy od rodzaju powierzchni, na przykład śnieg odbija 80–94% promieni UVB, a woda jedynie 5–8% promie-niowania. Ten typ pośredniego promieniowania jest odpowiedzialny za około 50% całkowitej ekspozycji, choć większość osób nie uświada- mia sobie tego. Podobnie sprawa wygląda w pochmurne dni. Chmury nie chronią przed promieniami UV, a więc brak ochrony w po-chmurne dni może być szczególnie niebez-pieczny.
Ekspozycja w nieoczekiwanych okresachJak już wspomniano wcześniej, około 80% całkowitego promieniowania dociera do powierzchni ziemi w godzinach między 10:00 a 14:00. W okresie letnim natężenie tego pro-mieniowania jest szczególnie wysokie.27 W przeprowadzonym ostatnio w Japonii badaniu określano wielkość ekspozycji narządu wzroku na promieniowanie UVB w ciągu całego dnia oraz w różnych porach roku.28 Badacze dowiedli, że ekspozycja oczu na promienie UV jest najwyższa wcześnie rano oraz późnym po-południem podczas wszystkich pór roku oprócz zimy. Wiosną, latem i jesienią ekspozycja na słońce osiąga swój szczyt wczesnym rankiem i późnym popołudniem i jest prawie dwukrotnie
wyższa niż w południe (ryc. 5). Takie obserwa-cje ponownie podkreślają potrzebę edukacji pacjentów z zakresie całorocznej ochrony oczu przed ekspozycją na promieniowanie UV.
Wyzwania związane z ochronąKształt oczodołu oraz brwi stanowi pewną ochronę przed bezpośrednim promieniowa-niem słonecznym, a przy silnym oświetleniu dodatkową ochronę stanowi mrużenie oczu.
Jak pokazują badania, odbite światło nadal dociera do oczodołu,29 a anatomia aparatu ochronnego oka sprawia, że jest on szczegól-nie wrażliwy na rozproszone lub odbite fale promieniowania UV (na przykład promienie odbite od powierzchni filmu łzowego). Bada-nia eksperymentalne pokazały, że kapelusz z szerokim rondem czterokrotnie redukuje ekspozycję oczu na promienie UV.30 Regular-ne noszenie okularów przeciwsłonecznych wiąże się z 40-procentowym spadkiem ryzyka rozwoju zaćmy podtorebkowej tylnej.21
Efekt peryferyjnego ogniskowania promieni słonecznychUważa się, że peryferyjne promienie słoneczne są w rzeczywistości najbardziej szkodliwe i niebezpieczne dla oczu. Na początku lat 90. Coroneo przedstawił hipotezę tłumaczącą, dlaczego skrzydliki najczęściej rozwijają się w części nosowej spojówki gałkowej.31 Wstęp-ne badania pokazały, że rogówka działa jak soczewka, ogniskując promienie padające od strony skroniowej na przeciwnej stronie oka.
Ryc. 5. Średnie natężenie promieniowania UVB od wschodu do zachodu słońca (za Sasaki)
27
www.gazeta-optyka.pl
Budowa anatomiczna nosa chroni przed występowaniem tego efektu po przeciwnej stronie, to znaczy promienie słoneczne padające na nosową część rąbka nie mają tak obwodowego kierunku, aby ogniskować się na skroniowej części rąbka rogówki. Ilość ogni-skowanego promieniowania zależy w pewnej mierze od kształtu rogówki oraz głębokości komory przedniej, co wyjaśnia, dlaczego niektóre osoby są szczególnie narażone na ryzyko rozwoju skrzydlika, a inne mniej.32
Obliczono, że poprzez efekt peryferyjnego ogniskowania promieni słonecznych szczyt natężenia światła na nosowej części rąbka jest około 20-krotnie wyższy niż natężenie padającego światła. Co więcej, w tym samym mechanizmie natężenie światła docierającego do nosowej części soczewki jest od 3,7 do 4,8 razy wyższe niż normalnie padające światło. Uważa się, że zjawisko PLF (Peripheral Light Focusing) jest również czynnikiem rozwoju zaćmy korowej, co potwierdza fakt częstszego mętnienia soczewki w kwadrancie dolno-no-sowym.32
Efekt PLF występuje przy bardzo różnych kątach padania promieni, nawet tych bardzo skośnych, biorących swój początek poza płaszczyzną czołową. Okulary przeciwsło-neczne o odpowiednim kształcie prawie do-skonale chronią oko przed promieniowaniem UV, większość opraw nie zapewnia jednak wy-starczającej ochrony z boku. Dlatego oprawy o odsłoniętych bokach i wąskich zausznikach nie zapewniają praktycznie żadnej ochrony przed obwodowym ogniskowaniem promie-niowania UV (ryc. 6).33
Soczewki kontaktowe z filtrem UVPrawidłowo dopasowane soczewki kontaktowe powinny pokrywać całą rogówkę i rąbek. Do-danie filtra UV do struktury miękkiej soczewki kontaktowej zapewnia ochronę zarówno ro-gówki, jak i wewnętrznych struktur oka przed bezpośrednim i odbitym promieniowaniem. W przeciwieństwie do niektórych okularów przeciwsłonecznych, soczewki kontaktowe z filtrem UV skutecznie chronią przed efektem PLF. Dowiedziono tego podczas badań, w któ-
rych soczewka z filtrem UV w istotnym stopniu zmniejszała natężenie obwodowego promie-niowania ogniskującego się na nosowej części rąbka (ryc. 7).33
Naukowcy z Ohio State University zbadali ochronny wpływ silikonowo-hydrożelo-wych soczewek kontaktowych z filtrem UV na rogówkę, ciecz wodnistą oraz soczewkę wewnątrzgałkową. Uaktywnienie metalopro-teinaz (MMP) w zrębie rogówki pod wpływem promieniowania UV indukuje wiele patolo-gicznych kaskad zapalnych. Podczas badania określano stężenie metaloproteinaz oraz kwasu askorbinowego w komorze przedniej po wcześniejszej ekspozycji na promienie UV bez soczewki kontaktowej oraz z założo-ną soczewką z filtrem UV. Autorzy doszli do wniosku, że jest to jedno z pierwszych badań, potwierdzających ochronny wpływ soczewek z filtrem UV na rogówkę, ciecz wodnistą oraz soczewkę wewnątrzgałkową. Soczewki kon-taktowe z filtrem UV skutecznie chronią przed rozwojem patologicznych zmian w obrębie tych struktur.34
optyka /
28
OPTYKA 3/2011
Niektóre miękkie soczewki kontaktowe zapewniają ochronę przed promieniowaniem UV, a ilość pochłoniętego i transmitowanego promieniowania UV zależy od materiału i konstrukcji soczewki. Soczewki kontaktowe z filtrem UV muszą spełniać określone przez FDA i ISO kryteria. Na podstawie zdolności absorpcyjnych przy minimalnej grubości centralnej (dla soczewki o mocy -3,00D), soczewki są klasyfikowane do odpowiednich grup.35 Soczewka klasy I musi blokować co najmniej 90% UVA oraz co najmniej 99% UVB. Soczewka klasy II musi blokować co najmniej 70% UVA oraz co najmniej 95% UVB. (…)
Edukacja w praktyceZainteresowanie pacjentów soczewkami kon-taktowymi z filtrem UV znacząco wzrosło od czasu propagowania wiedzy na temat koniecz-ności ochrony przed szkodliwym promienio-waniem słonecznym. Pacjent powinien mieć dostęp do ulotek informacyjnych na temat sposobów ochrony oczu przed UV. Podczas wywiadu z pacjentem należy zadać pytania na temat stylu życia oraz przyjmowanych leków, aby trafnie zidentyfikować pacjentów z grupy wysokiego ryzyka fotouszkodzeń struktur oka. Po zakończeniu badania należy omówić z pacjentem dostępne sposoby minimalizo-
wania ekspozycji na promieniowanie UV, tj. wybór odpowiednich okularów przeciwsło-necznych oraz zalety soczewek kontakto-wych z filtrem UV.
WnioskiEfekt działania pro-mieniowania UV ma charakter kumulacyjny w ciągu całego życia, a oczy młodych osób są szczególnie narażo-ne na jego szkodliwy wpływ. Zatem należy położyć szczególny nacisk na ochronę narządu wzroku od najwcześniejszych lat
życia. Maksymalna ekspozycja na UV wystę-puje w najmniej oczekiwanym czasie i wbrew pozorom nie zmniejsza się w pochmurne dni. Dlatego ochrona oczu jest ważnym zagad-nieniem przez cały rok. Efekt ogniskowania peryferyjnych promieni słonecznych (PLF) jest odpowiedzialny za rozwój skrzydlika po stronie nosowej oraz zaćmy korowej. Okulary przeciwsłoneczne o niewłaściwym kształcie oprawy nie chronią przed efektem PLF. Za-stosowanie soczewek kontaktowych z filtrem UV klasy I lub II w istotny sposób zmniejsza ekspozycję nosowej części rąbka na promienie obwodowe. Soczewki takie chronią rogówkę, rąbek rogówki oraz wewnętrzne struktury oka w sytuacjach, gdy noszone okulary przeciw-słoneczne mają niewłaściwy kształt. Najodpo-wiedniejszym przekazem dla pacjenta będzie zalecenie korzystania ze złożonej ochrony: kapelusza o szerokim rondzie lub czapki z daszkiem, dobrej jakości, zabudowanych okularów przeciwsłonecznych oraz soczewek kontaktowych z filtrem UV u osób z wadą refrakcji.
Artykuł został pierwotnie opublikowany „Optician”, 2009;237 (6204): 26–33. My przedrukowujemy go za magazynem Johnson&Johnson Vision Care – „Eye Health Advisor”, 3/2010. Dziękujemy firmie Johnson&Johnson za pozwolenie na przedruk tego tekstu. Bibliografia do artykułu dostępna jest na stronie www.gazeta-optyka.pl.
O autorce:Optometrystka Karen Walsh pełni funkcję Professional Affairs Managera w firmie Johnson & Johnson Vision Care. Prowadziła prywatną praktykę i jednocześnie pracowała w praktykach optycznych. Obecnie kończy studia optometryczne w City University.
/ optyka
Ryc. 7. Efekt peryferyjnego ogniskowania promieni słonecznych – detekcja UV na nosowej części rąbka (za Kwok i wsp.)
Ryc. 6. Efekt peryferyjnego ogniskowania promieni słonecznych
30
OPTYKA 3/2011
/ optyka
Okulary i soczewki sportowe
Większość uprawianych dyscyplin sporto-wych, czy to zawodowo czy amatorsko, wyma-ga doskonałego widzenia. Jest ono niezbędne zwłaszcza w sportach wyczynowych, gdzie czasem szczegóły zobaczone kątem oka de-cydują nie tylko o zwycięstwie, ale też często o bezpieczeństwie zawodnika. Przez długie lata osoby mające poważną wadę wzroku nie mogły uprawiać sportów, bo były ograniczane przez dostępne pomoce optyczne, niekomfor-towe w sporcie i innych aktywnościach. W przypadku dzieci w wieku szkolnym groziło to nawet zaburzeniem ich rozwoju społecznego ze względu na brak możliwości uczestniczenia w grach zespołowych albo doprowadzało do narastania kompleksów wywołanych brakiem udziału w aktywnościach rówieśników. Nie każdy jest Anną Czerwiń-ską, której duża wada wzroku i grube, ciężkie okulary (dopóki nie zaczęła nosić soczewek kontaktowych) nie przeszkadzały w zdobywa-niu himalajskich szczytów. Teraz to wszystko już się na szczęście zmieniło i na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań optycznych dla sportowców, które mają zapewnić im kom-fort, bezpieczeństwo i doskonałe widzenie w każdych warunkach.
Grupy ryzykaWedług raportu Amerykańskiego Stowarzy-szenia Przeciwko Ślepocie, rocznie w USA dochodzi do blisko 40 tys. poważnych zranień oczu, które związane są z uprawianiem sportu lub aktywnościami na świeżym powietrzu. Do tego dochodzi około 100 tys. zranień mniej groźnych, niezgłaszanych w placówkach zdrowia. Niestety, wiele poważnych zranień kończy się trwałym uszkodzeniem oka. Stowa-rzyszenie wskazało kilka grup podwyższonego ryzyka, które szczególnie powinny uważać w czasie uprawiania sportu i chronić swoje oczy. Są to:• dzieci do 14. roku życia, które stanowią
aż 44% wszystkich pacjentów z urazem oka, powstałym w czasie zabawy sportowej;
• młodzież do 25. roku życia, która stanowi blisko 50% pacjentów z urazem oka;
• sportowcy mający już wadę jednego z oczu, którzy powinni szczególnie chronić drugie zdrowe oko;
• osoby z dużą wadą wzroku;• osoby po operacji wzroku z osłabioną natu-
ralną odpornością oka.
Dostępne opcjeAktywni klienci, uprawiający rozmaite sporty, mogą wybierać najlepszą dla siebie opcję spośród następujących rozwiązań, w zależ-ności od potrzeb, wymagań wzrokowych oraz zasobności portfela:• soczewki kontaktowe, dające dobre pa-
noramicznie widzenie, także ochronę przed promieniowaniem UV, np. jednodniowe, idealne do okazjonalnego noszenia podczas uprawiania sportów i przebywania na świe-żym powietrzu. Soczewki kontaktowe nale-ży, podczas uprawiania sportu na zewnątrz, uzupełnić o dobre okulary przeciwsłoneczne;
• ochronne oprawy sportowe, wykonanez wytrzymałych materiałów, z zamonto-wanymi soczewkami plano przezroczystymi, uszlachetnionymi filtrami UV, lub dodatko-wo zabarwione, które mają wkładkę korekcyjną (clip-in). Istnieje również opcja ochronnych opraw sportowych w wersji korekcyjnej, w których korekcja zamontowa-na jest na stałe, a na oprawę można nałożyć przeciwsłoneczny clip – w zależności od uprawianego sportu wybiera się odpowiedni kolor tej nakładki (sun clip);
• typowe okulary sportowe (przeciwsłonecz-ne) o aerodynamicznym kształcie, wykona-ne z zaawansowanych materiałów i wyposa-żone w poprawiające komfort rozwiązania, z zestawem wymiennych soczewek do określonych warunków atmosferycznych. Najlepsze firmy oferują również w tym przy-padku korekcyjną wkładkę clip-in;
• zabarwione przeciwsłoneczne nakładki na okulary korekcyjne (clip-on) – to opcja bardziej popularna na Zachodzie niż u nas;
• duże oprawy z soczewkami uszlachetnio-nymi barwieniami i filtrami UV, nakładanena codzienne oprawy z soczewkami korek-cyjnymi (tzw. overspecs);
Foto: B&S/Optykon
Foto
: B&
S/Op
tyko
n
31
www.gazeta-optyka.pl
• maski do nurkowania, okularki do pływa-nia oraz gogle narciarskie z wstawionymisoczewkami korekcyjnymi, dostępne odrazu z wybranymi mocami, ale można je tak-że zamówić z innymi mocami dla każdegooka. W przypadku masek i gogli możli-we jest też zamówienie, oprócz soczewek korygujących widzenie na całej powierzch-ni, soczewek z dodatkiem do czytania, bifo-kalne i trifokalne;
• specjalne tworzywo sztuczne z odpowiedni-mi mocami, które można nakleić na maskę do nurkowania lub gogle – to jeszcze nie-spotykane często w Polsce rozwiązanie;
• korekcyjne soczewki fotochromowe, zdoby-wające coraz większe uznanie w naszymkraju;
• korekcyjne soczewki dedykowane do okula-rów sportowych.
OprawyOprawy okularów sportowych powinny być wykonane z wytrzymałych oraz niealergicz-nych materiałów. Podstawowym materiałem jest acetat, ale bardzo często nie jest on
wystarczająco odporny choćby na uderzenie piłką. Obecnie wypiera go propionian celu-lozy, który jest lżejszy, bardziej odporny na działanie potu oraz bardziej hipoalergiczny. Zdecydowanie lepszym materiałem na oprawy sportowe jest poliamid, który występuje pod wieloma nazwami handlowymi, jak perlon, nylon, rilsan, ultramid czy grilamid. Jest on bardzo odporny na uderzenia oraz złamanie. Doskonałym wyborem są również okulary wykonane z włókna węglowego, które jest niezwykle lekkie, a przy tym niemal nieznisz-czalne. Najdroższym z materiałów jest stop berylu i miedzi, mający wytrzymałość tytanu, ale dający się łatwiej kształtować.
Sportowe oprawy powinny mieć także funkcjonalne, poprawiające komfort udogod-nienia. Należą do nich miękkie, antypoślizgo-we nakładki lub elementy w miejscach, gdzie stykają się ze skórą, czyli na zausznikach i na mostku. Pozwoli to na wyeliminowanie obtarć oraz pochłonie część energii uderzenia, a także pozwoli oprawom pewniej trzymać się na głowie sportowca. Dobrej stabilizacji pomagają również dopinane do zauszników (a czasem zajmujące ich miejsce) gumki obej-mujące tył głowy, dzięki czemu, zwłaszcza w sportach kontaktowych, nie ma zagrożenia, że okulary spadną z nosa. Funkcjonalne są re-gulowane noski i zauszniki, dopasowujące się do kształtu twarzy użytkownika. Oprawy do uprawiania sportów powinny mieć schowane wszystkie metalowe części oraz powinny być
obłe, bez ostrych krawędzi. Dobrze zabez-pieczona powinna być zawiaska, narażona na uderzenia mechaniczne. Dlatego okulary do uprawiania sportów kontaktowych mają na styku tarcza-zausznik masywną budowę.
Materiały soczewekBardzo istotną sprawą w przypadku soczewek dedykowanych do okularów sportowych jest materiał, z jakiego są wykonane. Im jest on bardziej wytrzymały na uszkodzenia, tym lepiej. Absolutnym minimum jest wykonanie takiej soczewki z CR39, choć lepiej, żeby był to poliwęglan lub jeszcze lepiej – np. Trivex. Wiąże się z tym spory wydatek, ale w przypad-ku niektórych sportów, w których używa się przedmiotów osiągających bardzo duże pręd-kości, jest to jedyny wybór. Warto wiedzieć, że prędkość krążka hokejowego dochodzi do 160 km/h, a piłka rzucona przez 12-latka może osiągnąć prędkość aż 130 km/h.
Konstrukcje dedykowanych soczewek sportowych Do stworzenia optymalnej konstrukcji soczewek w tradycyjnych okularach używa się modeli matematycznych (m.in. Ostwal-ta i Wollastona). Uwzględniają one takie parametry, jak wada wzroku, moce dioptryjne i parametry materiału. Dzięki temu uzyskuje się soczewki, w których oś optyczna przecho-dzi przez środek obrotu oka i pokrywa się z osią widzenia. Od kilku lat na rynku obecne
optyka / Fo
to: B
&S/
Opty
kon
32
OPTYKA 3/2011
Klasyczne okulary korekcyjne
1a 1b • Przy patrzeniu w dal osie optyczne soczewek korekcyjnych (1) pokry-wają się z równolegle ustawionymi osiami widzenia (2).
• Wiązka światła (3) po przejściu przez układ optyczny soczewka okula-rowa – oko zostaje skupiona na siatkówce oka.
• Moce soczewek w pozycji noszenia są takie same, jak moce zamon-towanych soczewek.
Sportowe okulary korekcyjne ze standardowymi soczewkami
2a 2b • Przy patrzeniu w dal osie optyczne soczewek korekcyjnych (1) nie pokrywają się z równolegle ustawionymi osiami widzenia (2).
• Wiązka światła (3) po przejściu przez układ optyczny soczewka – oko zostaje odchylona (3’).
• W wyniku dużego pochylenia soczewki korekcyjnej indukowana jest pryzmatyczność (4) i astygmatyzm (5).
• Moce soczewek w pozycji noszenia różnią się od mocy zamontowa-nych soczewek. Wada wzroku jest niewłaściwie skorygowana (moc użytkowa soczewek jest zbyt duża, wywołana pryzmatyczność zmusza oczy do zbieżnego ustawienia).
Sportowe okulary korekcyjne ze specjalnie zaprojektowanymi soczewkami – Relax (JZO)
3a 3b • Przy patrzeniu w dal osie soczewek korekcyjnych (1) nie pokry-wają się z równolegle ustawionymi osiami widzenia (2).
• Jednak wiązka światła (3), dzięki specjalnie dobranej konstrukcji soczewki* po przejściu przez układ optyczny soczewka okularowa – oko pokrywa się z osią widzenia oka i w każdym przekroju skupia-na jest na siatkówce.
*Konstrukcja soczewek uwzględnia: kąt wygięcia oprawy, kąt pantosko-powy, krzywiznę tarczy oprawy, wielkość tarczy oprawy, poziomą i pionową decentrację źrenicy w tarczy, odległość wierzchołkową.
źródło: Izoptyka 49, 2009
są soczewki zindywidualizowane, w których dodatkowo uwzględnia się takie parametry, jak odległość wierzchołkowa, kąt pantosko-powy i wielkość tarczy oprawy. Doskonale sprawdzają się one w okularach tradycyj-nych, problem pojawia się przy okularach sportowych, które mają duży kąt wygięcia, nazywany także kątem łuku oprawy. Wiele firm wprowadziło więc do swojej oferty so-czewki o dużej bazie. Bazą soczewki nazywa się promień powierzchni wypukłej. Jest to przybliżona wartość zdolności skupiającej powierzchni wypukłej, którą wyraża się w dioptriach. Oblicza się ją na podstawie wartości promienia krzywizny powierzchni wypukłej oraz współczynnika załamania światła, którego wartość przyjmuje się najczęściej jako 1.500. Wynik podaje się z do-kładnością co 0,25D. W przypadku soczewek dedykowanych do opraw sportowych baza ma zwykle wartość od 6 do 8.
Jednak wprowadzenie dużych baz rozwią-zało problem tylko częściowo, gdyż w przypadku soczewek korekcyjnych zamon-towanych do opraw sportowych o dużym ką-cie wygięcia, oś widzenia w żadnym punkcie na powierzchni soczewki nie pokrywa się z osią optyczną soczewki. Powoduje to
powstanie astygmatyzmu skośnego, a co za tym idzie – znacznie pogarsza się jakość odwzorowania obrazu na siatkówce. Astyg-matyzm skośny powstaje w momencie, gdy oś optyczna soczewki odchyla się wraz z so-czewką. Pochylenie soczewki zmienia jej moc efektywną sferyczną i cylindryczną.
Dlatego niezbędne stało się znalezienie takiego modelu matematycznego, który uwzględniałby pochylenie soczewki. Jednym z wprowadzonych rozwiązań jest stosowane m.in. przy produkcji soczewek Relax firmy JZO równanie Martina (opisane w „Izoptyce” nr 49/2009 przez Martę Karnicką), w którym oblicza się nowe wartości mocy sfery i cylin-dra. Uzyskuje się to poprzez wyliczenie mocy efektywnej w dwóch przekrojach głównych soczewki: 1. Sagitalnym, czyli prostopadłym do przekro-
ju tangencjonalnego Fs = F*{1+[sin2ψs/(2*n)]}
2. Tangencjalnym, czyli przekrojem zawierają-cym oś optyczną soczewkiFT = F*[(2n+sin2ψs)/(2n*cos2ψs)]gdzie:
– moc efektywna w przekroju sagitalnym– moc efektywna w przekroju tangencjanym– moc soczewki przed pochyleniem
– kąt pochylenia soczewki– współczynnik załamania materiału soczewki
Obliczona różnica między mocą w prze-kroju tangencjalnym a mocą w przekroju sagitalnym jest wartością mocy cylin-drycznej indukowanej przez pochylenie soczewki:
Cψs = Fs – FsDrugim efektem, jaki zostaje wywo-
ł any przez pochylenie soczewki, jest indukcja efektu pr yzmatycznego. Do obliczenia jego war tości wykorzystuje się równanie:
Pr = 100*tg ψs*t*F1/ngdzie:
– kąt pochylenia– moc powierzchni przedniej– współczynnik załamania materiału soczewki– grubość soczewki
Przy tym kierunek położenia bazy pryzmatu określa miejsce, w którym światło „wychodzi” z soczewki. Dlatego przy kącie pantoskopo-wym dolna krawędź soczewki skierowana jest w kierunku twarzy, a przy kącie wygięcia opra-wy, baza wywołanego pryzmatu skierowana jest w kierunku skroni.
/ optyka
34
OPTYKA 3/2011
Należy też pamiętać, że choć teoretycznie, dzięki zastosowaniu tych równań, możliwe jest dziś wyszlifowanie soczewki o dużej bazie nawet z zerowym astygmatyzmem wiązki skośnej, to soczewka taka, zwłaszcza w przypadku dużych mocy, robi się bardzo wy-pukła, a przez to nieestetyczna. Dlatego przy tworzeniu tego typu soczewek zachowuje się kompromis między minimalnymi aberracjami obszarów sferycznych a akceptowalnym przez klienta kształtem soczewki.
Tak przeliczone soczewki dają zadowalający obraz na całej swojej powierzchni i mimo że koszt ich wykonania nie jest niski, to w przypadku wielu sportów, takie soczewki są wręcz niezbędne. Przeliczane soczewki mają w swojej ofercie m.in. firmy Carl Zeiss (Clarlet Loop), Essilor (f-360°), JZO (Relax), Rodenstock (Perfalit Sport), Visio-Seiko (Sportstech), a firma Hoya ma takie soczewki w końcowej fazie testów. Będą nazywać się Nulux Sportive i według producenta mają one mieć bardzo wysoką ostrość w obszarach peryferyjnych.
Wybraną ofertę dedykowanych soczewek sportowych, zarówno tych z dużą bazą, jak i przeliczanych, zaprezentowaliśmy w tabeli na następnych stronach, przy czym ograni-czyliśmy się tylko do soczewek jednoognisko-wych.
Powłoki, barwienia, polaryzacjaW przypadku soczewek dedykowanych do opraw sportowych niezwykle ważne są zasto-sowane w nich uszlachetnienia. 1. Utwardzenie w przypadku soczewek orga-
nicznych, poliwęglanowych oraz wykona-nych z Triveksu występuje w standardzie. Materiały te przy swojej dużej wytrzymałości na uderzenia mechaniczne mają dość miękkie powierzchnie, a przez to są bardziej narażone na zarysowania. Przed nimi chroni wystarczająco podstawowe utwar-dzenie, ale jeśli nasz klient deklaruje upra-wianie sportów, w których np. żwir lub piasek spod kół może uderzyć w okulary, to zdecydowanie należy polecić mu dodatko-we utwardzenie, które mają w swojej ofercie wszystkie szanujące się firmy.
2. Powłoki oleo- i hydrofobowe ułatwiają utrzymanie soczewek w czystości i komfor-
cie (nie przyczepiają się do nich krople wody, potu, błoto, pyły), co przy uprawia-niu niektórych sportów, jak np. kolarstwo przełajowe, jest niezwykle istotną i po-trzebną cechą.
3. Filtry UV. W dzisiejszych czasach już chyba nikogo nie trzeba przekonywać, jak nie-bezpieczne jest promieniowanie UV. 95% docierającego do nas promieniowania to UVA w zakresie od 315 do 400 nm. Nie zatrzymują go ani szyby bez filtrów, ani chmury, ani nawet niektóre tkaniny. Jest niebezpieczne w dłuższej perspektywie. Dużo niebezpieczniejsza dla naszego ciała i oczu jest bezpośrednia ekspozycja na promieniowanie UVB w zakresie od 280 do 315 nm. Na szczęście zatrzymują je szyby i filtrują chmury. Największe nasilenie występuje latem. Uprawiający sporty są często dodatkowo narażeni na to promie-niowanie, gdyż przebywają w miejscach, gdzie ekspozycja jest dużo większa, jak wysokie góry, woda lub plaże.
4. Zabarwienie soczewek. Ze względu na uprawiany rodzaj sportu soczewki powinny mieć odpowiednie zabarwienie. Ważna jest nie tylko barwa, ale i procent absorp-cji światła. W większości sportów ważne jest, aby mieć doskonałą ostrość widzenia i bardzo dobry kontrast. Dobór koloru zależy nie tylko od uprawianego sportu, ale także od warunków atmosferycznych.
Warto polecić klientom z wadą wzroku soczewki fotochromowe, które najczęściej zabarwione są na brązowo i szaro.
5. Filtry polaryzacyjne. W niektórych spor-tach, jak np. żeglarstwo, wędkarstwo, jazda na rowerze czy golf, niezwykle przydatne jest wykorzystanie soczewek z filtrem polaryzacyjnym. Dzięki niemu likwidowane są wszelkie oślepiające oczy odblaski. Szczególnie chwalą sobie te filtry kierowcy czy rowerzyści.
6. Okulary dla kierowców, oprócz filtru polaryzacyjnego, powinny zmieniać także procent absorpcji światła w zależności od jego natężenia. Zwykły fotochrom nie barwi się za szybą samochodową, która pochłania większość promieniowania UV, dlatego wymyślono całkiem nowy rodzaj soczewek ściemniających się wewnątrz po-jazdów, pod wpływem światła widzialne-go. Soczewki takie występują pod nazwą DriveWear i wyposażone są w filtr polary-zacyjny.
7. Powłoki antyrefleksyjne pozwalają na wyeliminowanie szkodliwych dla oczu odbić od zewnętrznych i wewnętrznych powierzchni soczewki.
Redakcja dziękuje za przesłane materiały firmom Hoya, Jai Kudo, JZO, Rodenstock, Visio (Seiko).
Piśmiennictwo:1. Piotr Kasjaniuk, Bazy soczewek okularowych, Izoptyka 53, 20102. Marta Karnicka, Moce dioptryjne soczewek w oprawach o dużych kątach wygięcia, Izoptyka 49, 2009
Opr. TKK
Sport Kolor soczewki
rowerzyści (dla poprawienia kontrastu)
kierowcy
wędkarze (w słabym świetle)
motocykliści
narciarze (w słabym świetle)
tenisiści
żeglarze
biegacze
golfiści lub
/ optyka
Naz
wa
firm
y/dy
stry
buto
rN
azw
a so
czew
kiM
ater
iał
Inde
ksLi
czba
Ab
bego
Kons
trukc
ja s
ocze
wki
Dost
ępne
moc
e w
dio
ptria
chM
aks.
baz
a so
czew
kiM
aks.
śre
dnic
a so
czew
ki w
mm
Usz
lach
etni
enia
Uw
agi
Carl
Zeis
s Vi
sion
Clar
let 1
.5 L
oop
orga
nicz
ny1.
501
58sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+4,0
0 cy
l. +4
,00
7.00
75/8
5ba
rwie
nia,
AR
Moż
liwa
dece
ntra
cja
do 1
3 m
m.
Clar
let 1
.5 L
oop
Tran
sitio
ns B
r/Sz
orga
nicz
ny1.
501
58sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+4,0
0 cy
l. +4
,00
7.00
75/8
5AR
Clar
let 1
.5 L
oop
POL
orga
nicz
ny1.
501
58sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+4,0
0 cy
l. +4
,00
7.00
72/8
2ba
rwie
nia:
brą
z 85
%, s
zary
85%
, AR
Clar
let 1
.6 L
oop
orga
nicz
ny1.
642
sfer
yczn
aod
-4,
00 d
o +4
,00
cyl.
+4,0
07.0
075
/85
barw
ieni
a, A
R
Clar
let 1
.6 L
oop
Tran
sitio
ns B
r/Sz
orga
nicz
ny1.
642
sfer
yczn
aod
-4,
00 d
o +4
,00
cyl.
+4,0
07.0
075
/85
AR
Clar
let 1
.6 L
oop
POL
orga
nicz
ny1.
642
sfer
yczn
aod
-4,
00 d
o +4
,00
cyl.
+4,0
07.0
072
/82
barw
ieni
a: b
rąz
85%
, sza
ry 8
5%, A
R
Essi
lor P
olon
ia
Spor
ts S
OL-u
tions
Apa
che
- po
mar
ań-
czow
e ka
t. 2
Airw
ear -
pol
iwęg
lan
1.59
31je
dnoo
gnis
kow
aod
-8,
00 d
o +6
,00
w z
ależ
nośc
i od
moc
y i ś
redn
icy
socz
ewki
80po
wło
ka C
rizal
Sun
*, u
twar
dzen
ie S
upra
Dla
upra
wia
jący
ch s
porty
: strz
elan
ie d
o ce
lu, j
azda
na
nart
ach
we
mgl
e.
Nie
zale
cane
do
opra
w n
a ży
łkę,
*AR
na
wew
. pow
ierz
chni
.
Spor
ts S
OL-u
tions
Mas
ter -
brą
zow
e ka
t. 2
Airw
ear -
pol
iwęg
lan
1.59
31je
dnoo
gnis
kow
aod
-8,
00 d
o +6
,00
80po
wło
ka C
rizal
Sun
*, u
twar
dzen
ie S
upra
Dla
upra
wia
jący
ch s
porty
: gol
f, te
nis.
Nie
zale
cane
do
opra
w n
a ży
łkę,
*A
R na
wew
. pow
ierz
chni
.
Spor
ts S
OL-u
tions
Tou
areg
- b
rązo
we
kat.
3Ai
rwea
r - p
oliw
ęgla
n1.
5931
jedn
oogn
isko
wa
od -
8,00
do
+6,0
080
pow
łoka
Criz
al S
un*,
utw
ardz
enie
Sup
raDl
a up
raw
iają
cych
spor
ty: w
spin
aczk
a gó
rska
, kol
arst
wo
górs
kie,
na
rcia
rstw
o, tu
ryst
yka
pies
za. N
ieza
leca
ne d
o op
raw
na
żyłk
ę, *
AR n
a w
ew.
pow
ierz
chni
.
Spor
ts S
OL-u
tions
She
rpa
- br
ązow
e ka
t. 4
Airw
ear -
pol
iwęg
lan
1.59
31je
dnoo
gnis
kow
aod
-8,
00 d
o +6
,00
80po
wło
ka C
rizal
Sun
*, u
twar
dzen
ie S
upra
Dla
upra
wia
jący
ch s
porty
: wsp
inac
zka
wys
okog
órsk
a, ja
zda
na n
arta
ch
po lo
dow
cu. N
ieza
leca
ne d
o op
raw
na
żyłk
ę, *
AR n
a w
ew. p
owie
rzch
ni.
Spor
ts S
OL-u
tions
Airw
ear X
perio
Inui
t -
pola
ryza
cyjn
e żó
łte k
at. 2
Airw
ear -
pol
iwęg
lan
1.59
31je
dnoo
gnis
kow
aod
-8,
00 d
o +6
,00
75po
wło
ka C
rizal
Sun
*, u
twar
dzen
ie S
upra
Dla
upra
wia
jący
ch s
porty
: węd
kars
two,
jazd
a na
row
erze
, łyż
wia
rstw
o.
Nie
zale
cane
do
opra
w n
a ży
łkę,
*AR
na
wew
. pow
ierz
chni
.
Spor
ts S
OL-u
tions
Airw
ear X
perio
Mis
tral
- po
lary
zacy
jne
brąz
owe
kat.
3Ai
rwea
r - p
oliw
ęgla
n1.
5931
jedn
oogn
isko
wa
od -
8,00
do
+6,0
075
pow
łoka
Criz
al S
un*,
utw
ardz
enie
Sup
raDl
a up
raw
iają
cych
spo
rty w
odne
i pl
ażow
e. N
ieza
leca
ne d
o op
raw
na
żyłk
ę, *
AR n
a w
ew. p
owie
rzch
ni.
Airw
ear M
elan
inAi
rwea
r - p
oliw
ęgla
n1.
5931
jedn
oogn
isko
wa
od -
8,00
do
+6,0
080
pow
łoka
Criz
al S
un*,
pow
łoka
Silv
er S
hado
w C
lean
Tou
ch**
, ut
war
dzen
ie S
upra
Ochr
ona
prze
d U
V i ś
wia
tłem
nie
bies
kim
. Nie
zale
cane
do
opra
w n
a ży
łkę,
*AR
na
wew
. pow
ierz
chni
. **Z
pow
łoką
Silv
er S
hado
w C
lean
To
uch
nie
są d
ostę
pne
barw
. kat
. 4, A
R na
wew
. pow
ierz
chni
.
Xper
io -
pol
aryz
acyj
ne s
zare
, brą
zow
e,
szar
ozie
lone
kat
. 3Or
ma
1.50
58je
dnoo
gnis
kow
aod
-8,
00 d
o +6
,00
74po
wło
ka C
rizal
Sun
*, p
owło
ka S
ilver
Sha
dow
Cle
an T
ouch
**,
utw
ardz
enie
Sup
raNi
ezal
ecan
e do
opr
aw n
a ży
łkę,
*AR
na
wew
. pow
ierz
chni
. **Z
pow
łoką
Si
lver S
hado
w C
lean
Touc
h ni
e są
dos
tępn
e ba
rw. k
at. 4
, AR
na w
ew.
pow
ierz
chni
.
Xper
io -
pol
aryz
acyj
ne s
zare
, brą
zow
e,
szar
ozie
lone
kat
. 3Ai
rwea
r - p
oliw
ęgla
n1.
5931
jedn
oogn
isko
wa
od -1
0,00
do
+6,0
074
pow
łoka
Criz
al S
un*,
pow
łoka
Silv
er S
hado
w C
lean
Tou
ch**
, ut
war
dzen
ie S
upra
Xper
io -
pol
aryz
acyj
ne s
zare
, brą
zow
e ka
t. 3
Orm
ix
1.60
42je
dnoo
gnis
kow
aod
-10,
00 d
o +8
,00
75po
wło
ka C
rizal
Sun
*, p
owło
ka S
ilver
Sha
dow
Cle
an T
ouch
**,
utw
ardz
enie
Sup
ra
Essi
lor
f-360
°Ai
rwea
r i A
irwea
r Tr
ansi
tions
-
poliw
ęgla
n
1.59
31je
dnoo
gnis
kow
aod
-10,
00 d
o +8
,00
prze
jrzys
te Ø
75
Tran
sitio
ns Ø
70so
czew
ki p
rzej
rzys
te i
Tran
sitio
ns: p
owło
ka C
rizal
For
te.
Socz
ewki
bar
wio
ne: p
owło
ka C
rizal
Sun
*, S
ilver
Sha
dow
Cl
ean
Touc
h**
*AR
na w
ew. p
owie
rzch
ni. *
*Z p
owło
ką S
ilver
Sha
dow
Cle
an T
ouch
nie
są
dos
tępn
e ba
rw. k
at. 4
, AR
na w
ew. p
owie
rzch
ni.
Essi
lor
f-360
°Or
mix
i Or
mix
Tr
ansi
tions
1.60
42je
dnoo
gnis
kow
aod
-13,
00 d
o +8
,00
75so
czew
ki p
rzej
rzys
te i
Tran
sitio
ns: p
owło
ka C
rizal
For
te.
Socz
ewki
bar
wio
ne: p
owło
ka C
rizal
Sun
*, S
ilver
Sha
dow
Cl
ean
Touc
h**
Essi
lor
f-360
°St
ylis
i Sty
lis Tr
ansi
tions
1.67
32je
dnoo
gnis
kow
aod
-13,
00 d
o +8
,00
75so
czew
ki p
rzej
rzys
te i
Tran
sitio
ns: p
owło
ka C
rizal
For
te.
Socz
ewki
bar
wio
ne: p
owło
ka S
ilver
Sha
dow
Cle
an T
ouch
**Z
pow
łoką
Silv
er S
hado
w C
lean
Tou
ch n
ie s
ą do
stęp
ne b
arw
. kat
. 4,
AR n
a w
ew. p
owie
rzch
ni.
Essi
lor
f-360
°Li
neis
1.74
33je
dnoo
gnis
kow
aod
-14,
00 d
o +1
0,00
75so
czew
ki p
rzej
rzys
te: p
owło
ka C
rizal
For
te
Hoy
a Le
ns P
olan
d
Hilu
x CR
39 1
.50
Wys
okie
Krz
ywizn
y Ba
zow
eCR
391.
5058
sfer
yczn
aod
-4,
00 d
o +4
,00
cyl.
4.00
8.00
75H
ard,
HVA
, HVP
, SH
V, H
VL, b
arw
ieni
a
Hilu
x Ey
as 1
.60
Wys
okie
Krz
ywizn
y Ba
zow
eEy
as1.
6041
sfer
yczn
aod
-4,
00 d
o +4
,00
cyl.
4.00
8.00
75H
ard,
HVA
, HVP
, SH
V, H
VL, b
arw
ieni
a
Hilu
x Ey
as 1
.60
Sunt
ech
2.0
Wys
okie
Kr
zyw
izny
Baz
owe
Eyas
1.60
41sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+4,0
0 cy
l. 4.
008.
0075
Har
d, H
VA, H
VP, S
HV,
HVL
foto
chro
m (
brąz
, sza
ry)
Jai K
udo
Pols
ka
1.53
RX
Triv
exTr
ivex
1.53
45je
dnoo
gnis
kow
a sf
eryc
zna
od
-13,
00 d
o +8
,00
cyl.
do -
6,00
4.00
75H
C ut
war
dzen
ie la
kier
owe
dwus
tronn
e, H
MAR
trad
ycyj
ny A
R,
Stay
clea
n po
wło
ka ła
twoc
zysz
cząc
a
1.53
RX
Triv
exTr
ivex
1.53
45je
dnoo
gnis
kow
a as
fery
czna
Fre
eFor
mod
-9,
50 d
o +1
0,00
cyl
. do
-5,0
04.
0075
HC
utw
ardz
enie
laki
erow
e dw
ustro
nne,
HM
AR tr
adyc
yjny
AR,
St
aycl
ean
pow
łoka
łatw
oczy
szcz
ąca
1.59
Pol
ycar
bona
tepo
liwęg
lan
1.59
32je
dnoo
gnis
kow
a sf
eryc
zna
od -
6,00
do
+4,0
0 cy
l. do
-4,
004.
0070
HM
AR tr
adyc
yjny
AR
1.50
RX
Driv
eWea
rCR
391.
5058
jedn
oogn
isko
wa
sfer
yczn
a
od -
9,00
do
+7,5
0 cy
l. do
-6,
006.
2575
HC
utw
ardz
enie
laki
erow
e dw
ustro
nne,
HM
AR tr
adyc
yjny
AR,
St
aycl
ean
pow
łoka
łatw
oczy
szcz
ąca
1.50
RX
Driv
eWea
rCR
391.
5058
jedn
oogn
isko
wa
asfe
rycz
na F
reeF
orm
od -7
,50
do +
7,00
cyl.
do -
5,00
6.25
75H
C ut
war
dzen
ie la
kier
owe
dwus
tronn
e, H
MAR
trad
ycyj
ny A
R,
Stay
clea
n po
wło
ka ła
twoc
zysz
cząc
a
1.50
RX
Pola
rised
CR39
1.50
58je
dnoo
gnis
kow
a sf
eryc
zna
od -
9,00
do
+7,0
0 cy
l. do
-4,
008.
0075
HC
utw
ardz
enie
laki
erow
e dw
ustro
nne,
HM
AR tr
adyc
yjny
AR,
St
aycl
ean
pow
łoka
łatw
oczy
szcz
ąca
1.50
RX
Pola
rised
CR39
1.50
58je
dnoo
gnis
kow
a as
fery
czna
Fre
eFor
mod
-11,
00 d
o +7
,00
cyl.
do -
5,00
8.00
75H
C ut
war
dzen
ie la
kier
owe
dwus
tronn
e, H
MAR
trad
ycyj
ny A
R,
Stay
clea
n po
wło
ka ła
twoc
zysz
cząc
a
1.50
RX
Base
6&
8 ba
rwio
ne je
dnol
icie
lu
b gr
adal
nie
CR39
1.50
58je
dnoo
gnis
kow
a sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+9,0
0 cy
l. do
-4,
008.
0075
UC
bez
pow
łok,
HC
utw
ardz
enie
laki
erow
e dw
ustro
nne,
HM
AR
trady
cyjn
y AR
, Sta
ycle
an p
owło
ka ła
twoc
zysz
cząc
a
JZO
Izop
last
160
Xpe
rio B
/G R
elax
polim
er s
ynte
tycz
ny
wys
okoi
ndek
sow
y1.
596
42sf
eryc
zna
od -3
,50
do +
5,00
cyl
. do
+2,0
08.
0070
/80
AR10
-Ide
al M
ax,A
R9-M
ystic
, AR8
-Ide
al.p
l, AR
3-Sz
mar
agd,
AR
6-Ja
ntar
, U-T
opaz
, Fla
sh, B
lue
Bloc
ker
Izop
last
160
Rel
axpo
limer
syn
tety
czny
w
ysok
oind
ekso
wy
1.61
42as
fery
czna
od -3
,50
do +
5,00
cyl
. do
+2,0
08.
0070
AR10
-Ide
al M
ax, A
R9-M
ystic
, AR8
-Ide
al.p
l, AR
3-Sz
mar
agd,
AR
6-Ja
ntar
, U-T
opaz
, Fla
sh, B
lue
Bloc
ker,
barw
. che
mic
zne
Izop
last
159
Ene
rgy
Rela
xpo
liwęg
lan
1.59
131
asfe
rycz
naod
-3,5
0 do
+5,
00 c
yl. d
o +2
,00
8.00
76AR
10-I
deal
Max
, AR9
-Mys
tic, A
R8-I
deal
.pl,
AR3-
Szm
arag
d,
AR6-
Jant
ar, U
-Top
az, F
lash
, Blu
e Bl
ocke
r
Wyb
rane
ded
ykow
ane
socz
ewki
spo
rtow
e - p
rzeg
ląd
rynk
u
JZO
Izop
last
156
Rel
axpo
limer
syn
tety
czny
śr
edni
oind
ekso
wy
1.55
134
sfer
yczn
aod
-3,5
0 do
+5,
00 c
yl. d
o +2
,00
8.25
70AR
10-I
deal
Max
, AR9
-Mys
tic, A
R8-I
deal
.pl,
AR3-
Szm
arag
d,
AR6-
Jant
ar, U
-Top
az, F
lash
, Blu
e Bl
ocke
r, ba
rw. c
hem
iczn
e
Izop
last
153
TRV
Rel
axTr
ivex
1.53
45as
fery
czna
od -3
,50
do +
5,00
cyl
. do
+2,0
08.
0070
AR10
-Ide
al M
ax, A
R9-M
ystic
, AR8
-Ide
al.p
l, AR
3-Sz
mar
agd,
AR
6-Ja
ntar
, U-T
opaz
, Fla
sh, B
lue
Bloc
ker,
barw
. che
mic
zne
(fizj
olog
iczn
e)
Izop
last
150
Driv
eWea
r Rel
axpo
limer
syn
tety
czny
ni
skoi
ndek
sow
y1.
5059
sfer
yczn
aod
-3,0
0 do
+5,
00 c
yl. d
o +2
,00
8.25
74/8
0AR
10-I
deal
Max
, AR9
-Mys
tic, A
R8-I
deal
.pl,
AR3-
Szm
arag
d,
AR6-
Jant
ar, U
-Top
az, F
lash
, Blu
e Bl
ocke
r
Izop
last
150
Xpe
rio B
/G R
elax
CR39
1.50
258
sfer
yczn
aod
-3,0
0 do
+5,
00 c
yl. d
o +2
,00
8.25
70/8
0AR
10-I
deal
Max
, AR9
-Mys
tic, A
R8-I
deal
.pl,
AR3-
Szm
arag
d,
AR6-
Jant
ar, U
-Top
az, F
lash
, Blu
e Bl
ocke
r
Izop
last
150
Tra
nsiti
ons
B/G
Rela
xCR
607
1.50
158
sfer
yczn
aod
-2,
50 d
o +5
,00
cyl.
do +
2,00
8.25
76/8
0AR
10-I
deal
Max
, AR9
-Mys
tic, A
R8-I
deal
.pl,
AR3-
Szm
arag
d,
AR6-
Jant
ar, U
-Top
az, F
lash
, Blu
e Bl
ocke
r, ba
rw. c
hem
iczn
e
Izop
last
150
Rel
axCR
391.
501
58sf
eryc
zna
od -
2,50
do
+5,0
0 cy
l. do
+2,
008.
0070
/80
AR10
-Ide
al M
ax, A
R9-M
ystic
, AR8
-Ide
al.p
l, AR
3-Sz
mar
agd,
AR
6-Ja
ntar
, U-T
opaz
, Fla
sh, B
lue
Bloc
ker,
barw
. che
mic
zne
Rode
nsto
ck
Pols
ka
Impr
essi
on M
ono
Spor
t 1.6
0or
gani
czny
1.60
40,5
sfer
yczn
aex
tra c
urve
d: +
/-4,
00 c
yl. 4
,00;
clip
-in
+/-6
,00
cyl.
4,00
; bas
ic c
urve
d: +
/-8,
00
cyl.
4,00
do 8
.00
do 7
5/95
AR: S
olita
ire P
rote
ctPl
us, S
olita
ire P
rote
ct. W
szys
tkie
dos
tępn
e ba
rwie
nia
Indy
wid
ualn
e. O
ptym
aliz
acja
uw
zglę
dnia
: kąt
nac
hyle
nia
tarc
z op
raw
y,
krzy
wiz
nę b
azow
ą i P
D. D
o op
raw
śre
dnio
zak
rzyw
iony
ch, z
wpi
nany
m
klip
sem
sło
necz
nym
lub
do o
praw
bar
dzo
zakr
zyw
iony
ch.
Impr
essi
on M
ono
Spor
t Col
orM
atic
IQ
1.60
/Col
orM
atic
IQ C
ontra
st 1
.60
orga
nicz
ny fo
toch
ro-
mow
y1.
6040
,5sf
eryc
zna
extra
cur
ved:
+/-
4,00
cyl
. 4,0
0; b
asic
cu
rved
: +/-
8,00
cyl
. 4,0
0
do 8
.00
do 7
5/95
AR: S
olita
ire P
rote
ctPl
us, S
olita
ire P
rote
ct. F
otoc
hrom
brą
z do
85%
, sza
ry d
o 90
% (
kont
rast
ora
nge
do 8
5%, k
ontra
st
gree
n do
85%
)
Perfa
lit S
port
1.60
orga
nicz
ny1.
597
40,5
sfer
yczn
aex
tra c
urve
d: +
/-4,
00 c
yl. 4
,00;
bas
ic
curv
ed: +
/-8,
00 c
yl. 4
,00
do
8.0
0do
80
AR: S
olita
ire P
rote
ctPl
us, S
olita
ire P
rote
ct, l
ustrz
anka
. Wsz
yst-
kie
dost
ępne
bar
wie
nia
Opty
mal
izow
ane
z uw
zglę
dnie
niem
: kąt
a na
chyl
enia
tarc
z op
raw
y,
krzy
wiz
ny b
azow
ej i
PD. D
o op
raw
śre
dnio
zak
rzyw
iony
ch, z
wpi
nany
m
klip
sem
sło
necz
nym
lub
do o
praw
bar
dzo
zakr
zyw
iony
ch.
Perfa
lit S
port
Colo
rMat
ic IQ
1.6
0/Co
lorM
atic
IQ C
ontra
st 1
.60
orga
nicz
ny fo
toch
ro-
mow
y1.
597
40,5
sfer
yczn
aex
tra c
urve
d: +
/-4,
00 c
yl. 4
,00;
bas
ic
curv
ed: +
/-8,
00 c
yl. 4
,00
do
8.0
0do
80
AR: S
olita
ire P
rote
ctPl
us, S
olita
ire P
rote
ct. F
otoc
hrom
brą
z do
85%
, sza
ry d
o 90
% (
kont
rast
ora
nge
do 8
5%, k
ontra
st
gree
n do
85%
)
Perfa
lit S
port
1.59
poliw
ęgla
n1.
5929
,8sf
eryc
zna
extra
cur
ved:
+/-
4,00
cyl
. 2,0
0; b
asic
cu
rved
: +/-
8,00
cyl
. 4,0
0
do 8
.00
do 8
0AR
: Sol
itaire
, Sol
itaire
Top
Coat
. Bar
wie
nia
dost
ępne
na
extra
cu
rved
brą
z do
85%
, sza
ry d
o 85
%
Perfa
lit S
port
pola
ryza
cyjn
e 1.
59po
liwęg
lan
pola
ry-
zacy
jne
1.59
30sf
eryc
zna
extra
cur
ved:
+/-
4,00
cyl
. 4,0
0; b
asic
cu
rved
: +/-
8,00
cyl
. 4,0
0
do 8
.00
do 7
5AR
: Sol
itaire
, Sol
itaire
Top
Coat
. Pol
aryz
acja
brą
z do
85%
, sz
ary
do 8
5%
Perfa
lit S
port
1.50
orga
nicz
ny1.
5058
,2sf
eryc
zna
extra
cur
ved:
+/-
4,00
cyl
. 2,0
0; c
lip-in
+/
-6,0
0 cy
l. 4,
00; b
asic
cur
ved:
+/-
8,00
cy
l. 4,
00
do 8
.00
do 8
0AR
: Sol
itaire
Top
Coat
, Sol
itaire
, Bac
k AR
(w
ybra
ne b
arw
ieni
a),
lust
ro. W
szys
tkie
dos
tępn
e ba
rwie
nia
w o
ferc
ie
Seik
o/Vi
sio
Pols
ka
Seik
o Sp
orts
tech
360
° 1.6
7 ba
za 6
orga
nicz
ny -
as
fery
czny
1.67
AS32
asfe
rycz
na z
kom
pen-
sacj
ą pr
yzm
atyc
zną
od -
4,00
do
+4,0
0 m
aks.
cyl
. 4,0
06.
0075
+ 1
0 m
m
dece
ntra
cji
Supe
rRes
ista
ntCo
at S
RC, S
uper
Clea
nCoa
t SCC
Kom
pens
acja
pry
zmat
yczn
a i a
styg
mat
yczn
a, m
ożliw
ość
barw
ieni
a.Se
iko
Spor
tste
ch 3
60° 1
.67
baza
6or
gani
czny
-
asfe
rycz
ny1.
67AS
32as
fery
czna
z k
ompe
n-sa
cją
pryz
mat
yczn
ąod
-2,
00 d
o +4
,00
mak
s. c
yl. 4
,00
8.00
75 +
10
mm
de
cent
racj
iSu
perR
esis
tant
Coat
SRC
, Sup
erCl
eanC
oat S
CC
Star
visi
on Je
tSta
r 1.5
0or
gani
czny
1.50
58sf
eryc
zna
od -
4,00
do
+3,5
0 m
aks.
cyl
. 2,0
06.
0075
+ 1
0 m
m
dece
ntra
cji
Supe
r AR,
Sup
er A
R in
ner (
na w
ew. s
troni
e so
czew
ki),
Pl
atin
um A
R, P
latin
um A
R in
ner (
na w
ew. s
troni
e so
czew
ki)
Moż
liwoś
ć ba
rwie
nia.
Star
visi
on Je
tSta
r 1.5
0or
gani
czny
1.50
58sf
eryc
zna
od -3
,00
do +
3,50
mak
s. c
yl. 2
,00
8.00
75 +
10
mm
de
cent
racj
iSu
per A
R, S
uper
AR
inne
r (na
wew
. stro
nie
socz
ewki
),
Plat
inum
AR,
Pla
tinum
AR
inne
r (na
wew
. stro
nie
socz
ewki
)
Star
visi
on Je
tSta
r 1.5
0 Ac
tive
- po
la-
ryza
cyjn
eor
gani
czny
1.50
56sf
eryc
zna
od -
2,50
do
+3,5
0 m
aks.
cyl
. 2,0
08.
0075
+ 1
0 m
m
dece
ntra
cji
Supe
r AR,
Sup
er A
R in
ner (
na w
ew. s
troni
e so
czew
ki),
Pl
atin
um A
R, P
latin
um A
R in
ner (
na w
ew. s
troni
e so
czew
ki)
Kolo
r sza
ry lu
b br
ązow
y, m
ożliw
ość
mon
tow
ania
w o
praw
ach
żyłk
owyc
h.
Star
visi
on Je
tSta
r 1.5
0 Dr
iveW
ear
orga
nicz
ny1.
5058
sfer
yczn
aod
-2,
50 d
o +3
,50
mak
s. c
yl. 2
,00
add.
3,0
8.00
70 +
10
mm
de
cent
racj
iSu
per A
R, S
uper
AR
inne
r (na
wew
. stro
nie
socz
ewki
),
Plat
inum
AR,
Pla
tinum
AR
inne
r (na
wew
. stro
nie
socz
ewki
)
SZAJ
NA
Labo
rato
-riu
m O
ptyc
zne
Optip
last
1.5
0 Sp
ort &
Fas
hion
HD
CR39
1.49
858
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,00
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
080
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Wer
sja
Clas
sic
i Ind
yvid
ual.
Optip
last
1.5
3 Tr
igo
Spor
t & F
ashi
on H
DTr
ivex
1.53
45je
dnoo
gnis
kow
aod
-4,
00 d
o +6
,00
cyl.
od 0
,25
do 4
,00
6.00
; 8.0
075
Onyx
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Optip
last
1.6
0 Sp
ort &
Fas
hion
HD
MR-
81.
6045
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,50
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
075
Onyx
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Optip
last
1.5
0 Tr
ansi
tions
VI S
port
&
Fash
ion
HD
Tran
sitio
ns V
I1.
498
58je
dnoo
gnis
kow
aod
-3,5
0 do
+6,
00 c
yl. o
d 0,
25 d
o 4,
006.
00; 8
.00
75On
yx, K
roku
s fo
rte p
lus
AR, C
ypry
s AR
, Per
fect
AR,
Dia
men
t AR
Wer
sja
Clas
sic
i Ind
yvid
ual;
brąz
, sza
ry.
Optip
last
1.5
3 Tr
igo
Tran
sitio
ns V
I Spo
rt &
Fas
hion
HD
Tran
sitio
ns V
I1.
5345
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,00
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
075
Onyx
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Optip
last
1.6
0 Tr
ansi
tions
VI S
port
&
Fash
ion
HD
Tran
sitio
ns V
I1.
6045
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,50
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
070
Onyx
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Optip
last
1.5
6 S
olar
Spo
rt &
Fas
hion
HD
ND
1.56
1.56
43je
dnoo
gnis
kow
aod
-2,
50 d
o +6
,00
cyl.
od 0
,25
do 4
,00
6.00
; 8.0
070
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
RW
ersj
a Cl
assi
c i I
ndyv
idua
l; br
ąz, s
zary
, fiol
etow
y, n
iebi
eski
, róż
owy,
zi
elon
y, p
omar
ańcz
owy.
Optip
last
1.5
5 Su
nSen
sors
+Spo
rt &
Fa
shio
n H
DSu
nsen
sors
+1.
5540
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,00
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
070
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Wer
sja
Clas
sic
i Ind
yvid
ual;
brąz
, sza
ry.
Optip
last
1.5
6 Su
nSen
sors
+Spo
rt &
Fa
shio
n H
DSu
nsen
sors
+1.
5637
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,00
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
070
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
R
Optip
last
1.5
0 Po
lar S
port
& F
ashi
on H
DCR
391.
498
58je
dnoo
gnis
kow
aod
-4,
00 d
o +6
,00
cyl.
od 0
,25
do 4
,00
6.00
; 8.0
075
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
RW
ersj
a Cl
assi
c i I
ndyv
idua
l; br
ąz B
-15,
sza
rozi
elon
y G-
15.
Optip
last
1.5
3 Tr
igo
Pola
r Spo
rt &
Fa
shio
n H
DTr
ivex
1.53
45je
dnoo
gnis
kow
aod
-3,5
0 do
+6,
00 c
yl. o
d 0,
25 d
o 4,
006.
00; 8
.00
74On
yx, C
ypry
s AR
, Per
fect
AR,
Dia
men
t AR
Wer
sja
Clas
sic
i Ind
yvid
ual;
brąz
, sza
ry G
-3.
Optip
last
1.5
0 Dr
iveW
ear S
port
&
Fash
ion
HD
CR39
1.49
858
jedn
oogn
isko
wa
od -3
,00
do +
6,00
cyl
. od
0,25
do
4,00
6.00
; 8.0
074
Onyx
, Kro
kus
forte
plu
s AR
, Cyp
rys
AR, P
erfe
ct A
R, D
iam
ent A
RW
ersj
a Cl
assi
c i I
ndyv
idua
l.
Opr.
TKK
w o
parc
iu o
dan
e pr
zesł
ane
prze
z fir
my,
akt
ualn
e na
dzi
eń 1
0.05
.11
Wejdź na stronę programu www.za-kontaktowani.pl i poznaj szcze
góły.W obecnych czasach społeczeństwo zaczyna doceniać korzyści
płynące z aktywnego trybu życia. Po wielu godzinach spędzanych w biurze, przed komputerem czy w samochodzie, coraz częściej decydujemy się na aktywny wypoczynek i uprawianie rożnych dyscyplin sportowych. Tendencja ta nasila się w okresie wakacyj-nym, gdy słoneczna pogoda zachęca do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Również wszechobecne propagowanie zdrowego stylu życia odpowiednio motywuje do uprawiania sportu.Jednak nie wszyscy mogą w pełni cieszyć się z korzyści, jakie zapewnia aktywność ruchowa. Niestety, często wada wzroku staje sie przeszkodą, a korekcja okularowa nie pozwala na swobodne uprawianie sportu. Dla osób, które nie uznają kompromisów i oczekują takiej formy korekcji, która zapewni ostry obraz, jak również nie będzie ograniczeniem, idealnym rozwiązaniem są soczewki kontaktowe.Ich główną zaletą jest fakt, iż zapewniają pełną swobodę ruchów, dzięki czemu uprawianie ulubionej dyscypliny sportowej staje się czystą przyjemnością. Soczewki kontaktowe posiadają wiele zalet, nie zmieniają wielkości obserwowanego obrazu i nie powodują jego zniekształcenia, nie ograniczają pola widzenia, zapewniają lepsze widzenie przestrzenne i ocenę odległości, co sprawia, że widziany obraz jest lepszej jakości. Obecnie na rynku jest dostępnych wiele rodzajów soczewek kontaktowych, jednakże najlepszym rozwiązaniem dla osób prowadzących aktywny tryb życia, uprawiających rożne dyscypliny sportowe, są soczewki jednodniowe. Nie wymagają one pielęgnacji, dają pełną swobodę i elastyczność użytkowania odpowiednio dopasowaną do indywidualnych potrzeb.Dobierając soczewki kontaktowe, należy wziąć pod uwagę charak-terystykę uprawianej dyscypliny, a przede wszystkim warunki, takie jak zapylenie lub kontakt z wodą.Soczewki DAILIES® idealnie sprawdzają sie we wszystkich tych sytuacjach, zarówno w przypadku sportów wodnych, jak również w dyscyplinach, gdzie istotnym czynnikiem jest zapylenie powie-trza. Zazwyczaj użytkownicy mają wiele wątpliwości dotyczących
korzystania z soczewek kontaktowych podczas uprawiania sportów wodnych. Otóż w tym przypadku jedynym dopuszczalnym rozwią-zaniem jest stosowanie jednodniowych soczewek kontaktowych, ponieważ tylko one zapewniają bezpieczeństwo i minimalizują możliwość infekcji. Należy jednak pamiętać, że takie soczewki powinny zostać zdjęte i wymienione na nową parę po wyjściu z basenu, jeziora lub innego kąpieliska.Soczewki jednodniowe DAILIES® pozostają komfortowe przez cały czas użytkowania dzięki wyjątkowemu systemowi nawilżania AquaComfort, który przy każdym mrugnięciu uwalnia do oka związek nawilżający. Dzięki swoim unikatowym zaletom są one idealnym rozwiązaniem zarówno dla osób chcących stale użytko-wać soczewki, jak również dla użytkowników okularów, którzy korzystają z korekcji soczewkami tylko okazjonalnie, np. podczas uprawiania sportu. Wśród soczewek DAILIES® znaleźć można soczewki do korekcji właściwie wszystkich wad wzroku. Począwszy od krótkowzroczno-ści i nadwzroczności, poprzez astygmatyzm, do prezbiopii włącz-nie. Ciekawą propozycją są również kolorowe soczewki jednodnio-we DAILIES® Freshlook, które dają możliwość zmiany koloru oczu. Tak szeroki zakres parametrów pozwala praktycznie każdemu amatorowi sportów cieszyć sie ze swobody, jaką dają soczewki kontaktowe.Powszechnie wiadomo ze „sport to zdrowie”, a jednodniowe soczewki DAILIES® pozwalają pozbyć się ograniczenia, jakim jest korekcja okularowa, przez co uprawianie sportu przez „okularni-ków” staje czystą przyjemnością.
Paulina FiguraOptometrysta i Konsultant Techniczny CIBA VISION,członek BCLA
Z DAILIES® zyskujesz każdego dnia!
KUPUJESZ SOCZEWKI KONTAKTOWE?Weź udział w Programie Za-Kontaktowani! Zasady są bardzo proste!
1. Kupuj soczewki DAILES® oznaczone promocyjnymi naklejkami:
2. Rejestruj kody promocyjne i zbieraj pieniądze:
3. Po uzbieraniu co najmniej 40 zł, otrzymasz od nas bezpłatną kartę Visa Za-Kontaktowani.
Ale to nie koniec korzyści, jakie czekają na Ciebie!
Szukaj za-kontaktowanych Salonów Optycznych!Wejdź na stronę www.za-kontaktowani.pl i poznaj szczegóły programu!
SPRZEDAJESZ SOCZEWKI KONTAKTOWE?Przyłącz się do Programu Za-Kontaktowani! Zbieraj punkty i odbieraj atrakcyjne nagrody.
1. Sprzedawaj soczewki DAILIES® oznaczone promocyjnymi naklejkami:
2. Rejestruj kody promocyjne i zbieraj punkty.
3. Wymieniaj punkty na nagrody z katalogu!
Zainteresowany? Zapytaj o szczegóły swojegoPrzedstawiciela Regionalnego lub wejdźna www.za-kontaktowani.pl
1210
pkt
780
pkt980
pkt
20 pkt
za każde opakowanie
10 pkt
za każde opakowanie10 pkt
za każde opakowanie
10złza każde opakowanie
10złza każde opakowanie
20złza każde opakowanie
Soczewki dla sportowców
artykuł sponsorowany
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
CIBA Optyka rozkladowka.ai 1 11-05-25 09:42
Wejdź na stronę programu www.za-kontaktowani.pl i poznaj szcze
góły.W obecnych czasach społeczeństwo zaczyna doceniać korzyści
płynące z aktywnego trybu życia. Po wielu godzinach spędzanych w biurze, przed komputerem czy w samochodzie, coraz częściej decydujemy się na aktywny wypoczynek i uprawianie rożnych dyscyplin sportowych. Tendencja ta nasila się w okresie wakacyj-nym, gdy słoneczna pogoda zachęca do spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu. Również wszechobecne propagowanie zdrowego stylu życia odpowiednio motywuje do uprawiania sportu.Jednak nie wszyscy mogą w pełni cieszyć się z korzyści, jakie zapewnia aktywność ruchowa. Niestety, często wada wzroku staje sie przeszkodą, a korekcja okularowa nie pozwala na swobodne uprawianie sportu. Dla osób, które nie uznają kompromisów i oczekują takiej formy korekcji, która zapewni ostry obraz, jak również nie będzie ograniczeniem, idealnym rozwiązaniem są soczewki kontaktowe.Ich główną zaletą jest fakt, iż zapewniają pełną swobodę ruchów, dzięki czemu uprawianie ulubionej dyscypliny sportowej staje się czystą przyjemnością. Soczewki kontaktowe posiadają wiele zalet, nie zmieniają wielkości obserwowanego obrazu i nie powodują jego zniekształcenia, nie ograniczają pola widzenia, zapewniają lepsze widzenie przestrzenne i ocenę odległości, co sprawia, że widziany obraz jest lepszej jakości. Obecnie na rynku jest dostępnych wiele rodzajów soczewek kontaktowych, jednakże najlepszym rozwiązaniem dla osób prowadzących aktywny tryb życia, uprawiających rożne dyscypliny sportowe, są soczewki jednodniowe. Nie wymagają one pielęgnacji, dają pełną swobodę i elastyczność użytkowania odpowiednio dopasowaną do indywidualnych potrzeb.Dobierając soczewki kontaktowe, należy wziąć pod uwagę charak-terystykę uprawianej dyscypliny, a przede wszystkim warunki, takie jak zapylenie lub kontakt z wodą.Soczewki DAILIES® idealnie sprawdzają sie we wszystkich tych sytuacjach, zarówno w przypadku sportów wodnych, jak również w dyscyplinach, gdzie istotnym czynnikiem jest zapylenie powie-trza. Zazwyczaj użytkownicy mają wiele wątpliwości dotyczących
korzystania z soczewek kontaktowych podczas uprawiania sportów wodnych. Otóż w tym przypadku jedynym dopuszczalnym rozwią-zaniem jest stosowanie jednodniowych soczewek kontaktowych, ponieważ tylko one zapewniają bezpieczeństwo i minimalizują możliwość infekcji. Należy jednak pamiętać, że takie soczewki powinny zostać zdjęte i wymienione na nową parę po wyjściu z basenu, jeziora lub innego kąpieliska.Soczewki jednodniowe DAILIES® pozostają komfortowe przez cały czas użytkowania dzięki wyjątkowemu systemowi nawilżania AquaComfort, który przy każdym mrugnięciu uwalnia do oka związek nawilżający. Dzięki swoim unikatowym zaletom są one idealnym rozwiązaniem zarówno dla osób chcących stale użytko-wać soczewki, jak również dla użytkowników okularów, którzy korzystają z korekcji soczewkami tylko okazjonalnie, np. podczas uprawiania sportu. Wśród soczewek DAILIES® znaleźć można soczewki do korekcji właściwie wszystkich wad wzroku. Począwszy od krótkowzroczno-ści i nadwzroczności, poprzez astygmatyzm, do prezbiopii włącz-nie. Ciekawą propozycją są również kolorowe soczewki jednodnio-we DAILIES® Freshlook, które dają możliwość zmiany koloru oczu. Tak szeroki zakres parametrów pozwala praktycznie każdemu amatorowi sportów cieszyć sie ze swobody, jaką dają soczewki kontaktowe.Powszechnie wiadomo ze „sport to zdrowie”, a jednodniowe soczewki DAILIES® pozwalają pozbyć się ograniczenia, jakim jest korekcja okularowa, przez co uprawianie sportu przez „okularni-ków” staje czystą przyjemnością.
Paulina FiguraOptometrysta i Konsultant Techniczny CIBA VISION,członek BCLA
Z DAILIES® zyskujesz każdego dnia!
KUPUJESZ SOCZEWKI KONTAKTOWE?Weź udział w Programie Za-Kontaktowani! Zasady są bardzo proste!
1. Kupuj soczewki DAILES® oznaczone promocyjnymi naklejkami:
2. Rejestruj kody promocyjne i zbieraj pieniądze:
3. Po uzbieraniu co najmniej 40 zł, otrzymasz od nas bezpłatną kartę Visa Za-Kontaktowani.
Ale to nie koniec korzyści, jakie czekają na Ciebie!
Szukaj za-kontaktowanych Salonów Optycznych!Wejdź na stronę www.za-kontaktowani.pl i poznaj szczegóły programu!
SPRZEDAJESZ SOCZEWKI KONTAKTOWE?Przyłącz się do Programu Za-Kontaktowani! Zbieraj punkty i odbieraj atrakcyjne nagrody.
1. Sprzedawaj soczewki DAILIES® oznaczone promocyjnymi naklejkami:
2. Rejestruj kody promocyjne i zbieraj punkty.
3. Wymieniaj punkty na nagrody z katalogu!
Zainteresowany? Zapytaj o szczegóły swojegoPrzedstawiciela Regionalnego lub wejdźna www.za-kontaktowani.pl
1210
pkt
780
pkt980
pkt
20 pkt
za każde opakowanie
10 pkt
za każde opakowanie10 pkt
za każde opakowanie
10złza każde opakowanie
10złza każde opakowanie
20złza każde opakowanie
Soczewki dla sportowców
artykuł sponsorowany
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
CIBA Optyka rozkladowka.ai 1 11-05-25 09:42
40
OPTYKA 3/2011
WstępKomisja Europejska przygotowała program dotyczący bezpieczeństwa ruchu drogowego, które należy do najważniejszych zagadnień spo-łecznych. W 2009 roku w wypadkach drogowych w Unii Europejskiej zginęło ponad 35 tys. osób (liczba ta odpowiada liczbie ludności miastaśredniej wielkości), a przy tym co najmniej 1,5 mln osób zostało rannych. Koszty dla społeczeń-stwa są ogromne i wyniosły w 2009 roku około 130 mld euro.
W ramach konsultacji społecznych, podczas przygotowywania raportu, zabrało głos w tej kwestii wiele ważnych organizacji optycznych, jak Euromcontact, EFCLIN, Eurom I, IACLE i ECOO, mając nadzieję, że ich opinia przyczyni się do konkretnych akcji poprawiających szko-lenie kierowców i bezpieczeństwo na drogach. Organizacjom chodzi głównie o fizyczne przy-stosowanie do prowadzenia pojazdu, do którego należy dobra ostrość wzroku. Jak wiadomo z danych statystycznych i własnych doświadczeń każdego z nas, dobre widzenie ma olbrzymi wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Kraje człon-kowskie muszą wprowadzić adekwatne regulacje przed 2013 rokiem, zatem to ostatni moment na to, by zainteresowane środowiska mogły jeszcze mieć wpływ na ustawodawstwo.
Poniżej – wprowadzenie do tego tematu, który będziemy kontynuować także w przyszłym nu-merze, gdy zaprezentujemy stanowisko ECOO i założenia projektu Komisji Europejskiej na temat unijnych wytycznych w sprawie bezpie-czeństwa drogowego na lata 2011−2012.
Eurom I o wzroku kierowcówW lipcu 2010 roku przedstawiciele europejskiego przemysłu optycznego z organizacji Eurom I wzięli udział w debacie, która odbyła się w siedzibie Parlamentu Europejskiego w Strasburgu na temat roli dobrego widzenia w bezpieczeństwie na drogach. Rolą reprezen-tantów Eurom I było przekonanie członków PE, jak istotną kwestią jest poprawienie standardów badania wzroku kierowców dla bezpieczeństwa drogowego.
Prof. Renato Pocattera z uniwersytetu medio-lańskiego przedstawił statystyki drogowe z Włoch, które wyraźnie ujawniły związek między ostrością widzenia a wypadkami drogowymi w 59% przypadków. Co trzeci włoski kierow-ca nie spełnia standardów wystarczającego
widzenia, wyznaczonych przez prawo. Widzenie jest czynnikiem odgrywającym największą rolę w bezpiecznej jeździe i jednocześnie jest to czynnik, który można łatwo i tanio kontrolować i poprawić.
We Francji natomiast 8 mln kierowców (na ogólną liczbę 40 mln) ma nieskorygowaną lub niedostatecznie skorygowaną wadę refrakcji, jak donosi stowarzyszenie ASNAV. Szef ASNAV, Bertrand Roy, odwołał się do badań, które wska-zały wyraźnie, że wprowadzenie obowiązkowych badań wzroku starszych kierowców na Florydzie ograniczyło liczbę wypadków drogowych powo-dowanych przez seniorów.
Eurom I wezwał Parlament Europejski, Komisję Europejską i kraje członkowskie do uświada-miania społeczeństw, jak ważna jest fizyczna zdolność do prowadzenia samochodu i jak wiele można zyskać, regularnie poddając się badaniu wzroku przez specjalistę: nie tylko bezpieczniej-sze drogi, ale i wczesne wykrycie wielu schorzeń oka. Dlatego kraje UE powinny przeprowadzać kampanie uświadamiające i zachęcające do badań wzroku.
W 2009 roku Komisja Europejska przedstawiła podstawy nowych wymagań dla widzenia kierow-ców, które mają się znaleźć w nowej dyrektywie odnośnie prawa jazdy, do której wprowadzenia będą zobowiązane wszystkie kraje UE, do 2013 roku. Główne wymogi co do badania ostrości wzroku są następujące: ostrość widzenia jedno-oczna i obuoczna, pole widzenia, test czerwono-zielony. Eurom I chce jednak iść dalej i sugeruje, by każdy kraj wprowadził regulacje co do tego, kto ma przeprowadzać te badania wzroku, czyli tylko specjalista: optometrysta bądź okulista. Ponadto, Eurom I proponuje, by poza badaniami przeprowadzanymi przed wydaniem pierwszego prawa jazdy, ponawiać je po 5 i 10 latach.
źródło: Eurom I
Kierowcy nie widzą, że nie widząZ informacji Kliniki Okulus z Bielska-Białej wynika, że w grupie kierowców po 40. roku życia około 10% to osoby z niezdiagnozowaną lub nieskorygowaną wadą wzroku. W grupie osób po 60. roku odsetek ten wynosi już około 20%.
Około 90 % reakcji kierowców opiera się na wrażeniach wzrokowych. Dobra widoczność i postrzeganie kolorów to warunek bezpiecznej jazdy. Pacjenci często nie mają świadomości, że zaczęli widzieć gorzej, ponieważ proces ten
postępuje powoli, zwykle obuocznie, a organizm adaptuje się do gorszego widzenia. Zazwyczaj zmiany zachodzące w oku pojawiają się z wie-kiem i mogą być zdiagnozowane na badaniach u okulisty. Ze względu na wydawanie bezter-minowych praw jazdy, uzyskanych w młodości, starsi kierowcy nie dostrzegają potrzeby po-nownego badania okulistycznego. Poza gorszym widzeniem po 40. roku życia, bardziej przeszka-dzają też oślepiające światła innych pojazdów oraz zmniejsza się percepcja.
Szczególną ostrożność powinny zachować nie tylko osoby z wadami refrakcji. Problem z prowa-dzeniem samochodu sprawiają także schorzenia oczu, jak zaćma, AMD, jaskra. Dwa pierwsze upośledzają one zdolność widzenia, jaskra nato-miast ogranicza pole widzenia kierowcy, co także przekłada się na bezpieczeństwo jazdy.
Wielu kierowców podróżuje bez okularów, pomimo wykrytej wady. Gdy posiadamy termi-nowe prawo jazdy z tego powodu i zostaniemy zatrzymani przez policję do kontroli, możemy otrzymać mandat w wysokości 500 zł. Osoba taka stwarza bardzo duże zagrożenie w ruchu drogo-wym, dlatego, gdy zostanie zatrzymana przez policję, będzie traktowana jak prowadzący bez uprawnień. Warto też wiedzieć, że w prawie jazdy wpisany jest kod, inny dla osoby dopuszczonej do jazdy w okularach (01.01), a inny do jazdy w soczewkach kontaktowych (01.02). I nie jest to bez znaczenia. Dla policjanta wpis o okularach oznacza, że osoba mająca kod 01.01, jadąca w soczewkach, łamie prawo i odwrotnie. Można użyć też trzeciego kodu, któ-ry pozwala na jazdę w okularach lub soczewkach (01.06) i warto o taki wpis zadbać.
Co więcej, w niektórych państwach UE policjanci mogą nakazać kierowcy przeczytanie tekstu, w ten sposób sprawdzając jego ostrość wzroku, a w Austrii, Hiszpanii, Niemczech i Sło-wacji obowiązkowe jest posiadanie w samocho-dzie zapasowej pary okularów.
źródło: Klinika Okulus
Rozwiązania optyczne dla kierowcówW naszym zmotoryzowanym świecie prawie miliard ludzi na co dzień prowadzi samochód, a liczba ta wciąż wzrasta. Mnóstwo wypadków samochodowych spowodowanych jest kiepską widocznością na drodze. Światowi producenci z branży optycznej mają na uwadze ten problem, dostrzegając ogromne zapotrzebowanie ze strony konsumentów.
Ponad 90% decyzji i reakcji podejmowanych za kierownicą zależy od dobrego widzenia. Choć wielu kierowców sądzi, że pogodny, słoneczny dzień jest idealny na jazdę, to jednak odblaski od słońca, śniegu, asfaltu i innych samochodów mogą znacząco przyczyniać się do wypadków. Ponad 60% użytkowników okularów przyznało, że ma problemy z ostrym widzeniem w słoneczny
Bezpieczeństwo ruchu drogowego
/ optyka
41
www.gazeta-optyka.pl
optyka / Fo
to: J
ai K
udo
dzień ze względu na wspomnia-ne odblaski. Z badań przepro-wadzonych przez Essilor of America wynika, że 20% kierowców czasem prowadzi bez swoich okularów korek-cyjnych, zamiast nich nosząc zwykłe okulary przeciwsłoneczne bez korekcji. Okazało się też, że czas reagowania kierowcy poprawi się o 1/3 sekundy, gdy nosi on soczewki z polaryzacją. Dla samochodu, który jedzie 80 km/h, 1/3 sekundy pozwoli kierowcy zatrzymać się o siedem metrów wcześniej (albo o długość skrzyżowania). Przy ostrych odblaskach, polaryzacja poprawi przejrzystość widzenia o 75% w porównaniu z soczewkami bez polaryzacji.
Na rynku dostępne są soczewki łączące zalety polaryzacji z fotochromem – DriveWear, zapew-niające komfort jazdy w zmiennych warunkach pogodowych. Powstały one z połączenia techno-logii dwóch firm: NuPolar – firmy Younger Optics i Transitions Optical Technology. DriveWear zaciemnia się za szybą samochodu pod wpływem światła widzialnego. Warstwa polaryzacyjna NuPolar o zabarwieniu żółtozielonym przy za-chmurzonym niebie i deszczu zapewnia wysoką przepuszczalność światła, rozjaśnia obraz, zwiększa rozpoznawanie obiektów i postrzega-nie głębi. Natomiast podczas słonecznej pogody redukuje oślepiające odbicia światła od niere-gularnych powierzchni, wyostrzając kontrast i poprawiając widzenie kolorów. Pod wpływem światła widzialnego soczewka zmienia kolor na brązowy. Po opuszczeniu pojazdu, pod wpły-wem fotochromu działającego na UV, soczewka zabarwia się na kolor rudobrązowy. Maksymalny stopień przyciemnienia porównywalny jest z okularami przeciwsłonecznymi. Producent ze względu na duży stopień zabarwienia wstępnego nie zaleca stosowania soczewki DriveWear do jazdy nocą.
W Polsce obowiązuje norma PN-EN 1836+A1:2007 („Ochrona indywidualna oczu – Okulary i filtry chroniące przed olśnieniem słonecznym, do zastosowań ogólnych oraz filtry do bezpośredniej obserwacji słońca”), w której określono, jakie właściwości muszą spełniać soczewki przeciwsłoneczne używane przez kie-rowców oraz jak bardzo mogą być zabarwione, by można było w nich prowadzić pojazdy. Przed-stawia to tabela 1.
Ważny jest również sam kolor zabarwienia soczewki. Zgodnie z normą nie nadają się dla kierowców kolory: czerwony, niebieski i zielony. Przekłamują one barwy sygnalizatorów świetl-nych oraz znaków drogowych. Zalecanymi barwami soczewek dla kierowców są odcienie koloru brązowego jako tzw. barwienia fizjologicz-ne. Dobrze radzą sobie z oślepiającym blaskiem, podnoszą kontrast, nie przepuszczają szkodliwe-go światła niebieskiego, co wpływa na poprawę ostrości widzenia oraz percepcję głębi ostrości, nie przekłamując jednocześnie kolorów. Warto pytać swoich dostawców o specjalne barwienia dla kierowców – ma je w ofercie już kilka firm.
Warto wspomnieć o żółtym filtrze Blue Blocker, odcinającym całkowicie światło niebieskie o długości 400–500 nm. Powłoka ta polepsza widzenie przy słabych warunkach oświetlenio-wych, we mgle czy o zmierzchu, poprawiając ocenę odległości oraz rozpoznawanie szcze-gółów na drodze. Trzeba jednak wiedzieć, że okulary takie nie osłabiają świateł samochodów jadących z przeciwka. Poprawiają za to samopo-czucie w zimowe i pochmurne dni, co ma wpływ na koncentrację na drodze. Jednak mają one też swoich przeciwników, gdyż żółte soczewki, oprócz filtrowania szkodliwego zakresu światła, filtrują także cienie na poboczu, a jednym z nich może być człowiek albo rowerzysta. Trzeba jeszcze dodać, że okulary z filtrem Blue Blocker to nie to samo co okulary marki BluBlocker, które przekłamują kolory i nie wolno używać ich, prowadząc samochód.
źródło: Essilor of America, Jai Kudo
Opr. M.L.
Tab. 1.
42
OPTYKA 3/2011
/ optyka
W tej części mojego cyklu artykułów o soczewkach progresywnych zajmę się wpływem poszczególnych pomiarów na zmianę konstrukcji soczewek progresywnych.
Prowadząc spotkania dotyczące soczewek progresywnych, spotykam się z pytaniami dotyczącymi sensowności pomiarów para-metrów indywidualnych. Pojawia się teza, że skoro klasyczne soczewki progresywne są na rynku już tak długo, nie trzeba było przy nich wcześniej dokonywać dodatko-wych pomiarów, a klienci świetnie widzieli, to jaki jest sens w dodatkowych pomiarach i czy klienci faktycznie są w stanie zoba-czyć różnicę.
Zastanówmy się w takim razie, jak po-szczególne parametry mogą wpłynąć na jakość i komfort widzenia.
Rozstaw źrenic (PD: pupil distance) Jak pisałem w pierwszym artykule, klasyczna soczewka progresyw-na posiada wykonaną na stałe powierzchnię progresywną umiesz-czoną na zewnętrznej stronie soczewki. Wynika z tego podstawowy wniosek: progresja musi zostać precyzyjnie obliczona dla szeregu różnych założeń, które opisałem we wspomnianym artykule. Roz-staw źrenic jest jednym z kluczowych parametrów do obliczenia insetu soczewki progresywnej. Niestety, w klasycznych soczewkach progresywnych oraz najprostszych soczewkach wykonywanych w technologii free form, parametr ten jest standaryzowany na 63–65 mm (minimalne różnice różnych producentów), bez uwzględnie-nia asymetrii. Efektem tego jest różnica komfortu widzenia w strefie progresji oraz strefie bliży – subiektywnie postrzegana szerokość tych obszarów będzie się różnić w zależności od PD klienta – osoby o PD zbliżonym do założonego standardu korzystać będą ze znacz-nie szerszych pól, niż osoby o PD większym lub mniejszym. Wynika to z faktu, iż konwergencja na daną odległość bliży jest różna dla osób o różnym PD, tym samym inset powinien być dostosowany do
PD oraz odległości czytania. Większe PD oznacza większą konwergencję, a więc większy inset i odwrotnie: mniejsze PD to w konsekwencji mniejszy inset.
Inset liczony dla jednego – „standar-dowego” – rozstawu źrenic jest jednym z najpoważniejszych ograniczeń klasycz-nych soczewek progresywnych, nieza-leżnie od metod ich produkcji i dotyczy również wielu tanich soczewek free form. Problem ten można rozwiązać, stosując indywidualne soczewki progresywne, przy których inset liczony jest indywidualnie przy uwzględnieniu PD klienta.
Soczewki progresywne: parametry indywidualne cz. III SZYMON GRYGIERCZYK, specjalista Hoya Lens Poland
Foto: Hoya Lens Poland
43
www.gazeta-optyka.pl
optyka /
Warto w tym miejscu wyjaśnić również pojęcie „zmiennego insetu”, stosowane często także przy klasycznych soczewkach progresywnych – otóż w tym przypadku mamy do czynienia z przesunięciem pól widzenia (czyli insetem), uwzględniającym różne działania pryzmatyczne przy zmianie wartości korekcyjnej soczewki: im większa wartość w plusie, tym większy inset, im wyższy minus, tym mniejszy inset. Podob-nie rzecz wygląda przy addycji: wyższa addycja to większy „plus”, a więc im wyższa addycja, tym na ogół większy inset. Nie mylmy tego jednak w żadnym razie z indy-widualną konstrukcją.
Odległość od wierzchołka rogówki (CVD: corneal vertex distance, vertex)Odległość CVD to zgodnie z definicją od-ległość od wierzchołka rogówki do tylnej powierzchni soczewki korekcyjnej. Zgodnie z powszechnie nauczaną wiedzą, zmiana tejże odległości zmienia nam działanie soczewki, w efekcie czego należy zastoso-
wać wyższą lub niższą wartość korekcyjną. Z praktyki wiemy również, że zasada ta ma znaczenie przy wysokich mocach korekcyj-nych – dla małych wartości korekcyjnych (a takich soczewek okularowych sprzedaje-my przecież najwięcej) nawet spora zmiana CVD nie ma większego znaczenia.
Powyższa informacja jest prawdziwa wyłącznie dla soczewek jednoogniskowych. Zastosowanie korekcji soczewką progre-sywną zmienia zupełnie postać rzeczy – tu nawet niewielka zmiana CVD w stosunku do założeń projektanta ma ogromne znaczenie i to niezależnie od wartości korekcyjnej soczewki.
Wspomniany powyżej inset jest bardzo precyzyjnie obliczony dla określonej odle-głości soczewki od oka. Zmiana tej odległo-ści powinna automatycznie wiązać się ze zmianą insetu zgodnie z zasadą: im większa odległość soczewki od oka, tym większy inset. Problem leży w tym, iż dla większości soczewek progresywnych odległość vertex jest ustalona już na etapie projektowania soczewki i mieści się w zakresie 12,5–15,0 mm (w zależności od producenta i gene-racji soczewki progresywnej). Przykłado-wo standardem firmy Hoya dla soczewek Hoyalux iD jest odległość wierzchołkowa 14,5 mm. W założeniu projektanta soczew-ki progresywnej optyk powinien tak dobrać oprawę okularową, aby uzyskać odpowied-nie ustawienie oraz odległość soczewki od oka. Teoria niestety często odbiega od praktyki, a efektem niezgodnej z zało-żeniami odległości soczewki od oka jest zawężenie szerokości pól widzenia w strefie
progresji oraz w bliży. W praktyce będzie to oznaczać, iż dany klient, kupując dwie pary okularów i wybierając różne oprawy okularowe, w których odległość CVD będzie różna oraz kupując dwie identyczne pary progresywnych soczewek okularowych, bę-dzie reklamował różną szerokość pól widze-nia w bliży i odległościach pośrednich.
Rozwiązaniem problemu indywidualnego przeliczenia insetu w zależności od CVD jest zastosowanie najnowszych generacji indywidualnych soczewek progresywnych, w których parametr ten jest uwzględniany.
Kolejnym aspektem projektu każdej so-czewki progresywnej zależnym od CVD jest długość strefy progresji. W klasycznym mo-delu projektowania soczewek progresyw-nych zakładamy uzyskanie jak najlepszego kompromisu pomiędzy uniwersalnością soczewki, naturalnym widzeniem i podsta-wową ergonomią korzystania z okularów. Efektem tych założeń jest taka konstrukcja soczewki, w której podczas swobodnego patrzenia przed siebie mamy uzyskaną korekcję dali, a przy opuszczeniu wzroku do określonego kąta korekcję bliży. Kąt, o jaki opuszczamy wzrok, jest dość ściśle określo-ny i jest kompromisem pomiędzy komfor-tem czytania (tekst nie może znajdować się zbyt nisko, gdyż wzrok zbyt szybko się zmęczy) a szerokością strefy progresji i obszaru bliży. Na szerokość strefy pro-gresji wpływ ma szereg czynników, spośród których jednym z najistotniejszych jest prawo Minkwitza, które w uproszczeniu za-kłada, iż szerokość strefy progresji zależna jest ściśle od jej długości (szerokość zmie-
44
OPTYKA 3/2011
/ optyka
nia się dwukrotnie szybciej w stosunku do zmiany długości progresji), co oznacza, że dwukrotne skrócenie progresji oznacza jej czterokrotne zwężenie. Prawo to w bezpo-średni sposób wpływa na projekty socze-wek progresywnych i znacznie ogranicza możliwości swobodnego skracania długo-ści strefy progresji. Co ciekawe, powyższe prawo wykorzystujemy z korzyścią dla klienta w specjalnych projektach soczewek progresywnych do pracy w bliży i odle-głościach pośrednich, w których to dzięki znacznemu wydłużeniu obszaru progresji uzyskujemy jego znaczne poszerzenie.
Mając więc obliczony kąt, przy którym zachowujemy komfortowy obrót oka w dół przy widzeniu w obszarze bliży, dodajemy do tego założoną odległość wierzchołkową i w relatywnie prosty sposób obliczamy wynikającą z tego długość strefy progresji. Warto zwrócić uwagę, iż klasyczna długość strefy progresji w różnych firmach jest bardzo podobna – wynika to z podobnych założeń odnośnie pozycji soczewki przed okiem i ergonomii widzenia.
Co jednak dzieje się, gdy soczewkę o kla-sycznej długości progresji umieścimy bli-żej oka, niż założył to projektant? Fizycz-nie długość progresji nie ulegnie zmianie, ale dla klienta oznacza to przesunięcie obszaru bliży w dół i szybkie pogorszenie komfortu widzenia. W nielicznych, naj-bardziej zaawansowanych konstrukcjach progresywnych dobór długości progresji jest wypadkową m.in. odległości soczewki od oka, na czym zyskuje komfort widze-nia klienta. CVD mniejsze od standardu wymaga krótszej progresji, a większe CVD dłuższej strefy progresji.
Wynika z tego jeszcze jeden istotny dodatkowy wniosek – nie istnieją uniwersalne soczewki pro-gresywne, które mogłyby zaspokoić wszystkie wyma-gania i potrzeby klienta.
Na tym jednak nie koniec. Czwartym elementem, na który wpływ ma zmiana CVD (obok mocy, insetu i długości progresji), jest
profil konstrukcyjny, a więc to, na ile soczewka ma miękką bądź twardą konstruk-cję. Wątek ten poruszyłem w pierwszym artykule, przypomnę tylko, że zmniejszenie odległości soczewki od oka powinno skut-kować bardziej miękką konstrukcją, a oddalenie soczewki od oka coraz twardszą konstrukcją. Podobnie jak przy długości progresji, fakt ten uwzględniany jest tylko w nielicznych najnowszych indywidualnych soczewkach progresywnych.
Jak widzimy, odległość wierzchołkowa to niezmiernie istotny parametr w przypadku soczewek progresywnych.
Kąt pantoskopowy (PA: pantoscopic angle)Klasyczne jednoogniskowe soczewki okula-rowe (sferyczne i asferyczne) projektowane są dla kąta pantoskopowego wynoszącego 0o, czyli przy założeniu, że oś widzenia przechodząca przez środek obrotu oka i przez środek źrenicy przecina soczewkę w środku optycznym pod kątem prostym. Efektem tego założenia jest centracja so-czewek jednoogniskowych, podczas której zaznaczamy środek źrenicy klienta przy skompensowanym kącie pantoskopowym.
Soczewki progresywne znacząco odbiega-ją od tej zasady. Metoda centracji soczewek progresywnych zakłada, iż punkt montażo-wy do dali (krzyż centracji) ma być umiesz-czony na środku źrenicy przy swobodnej pozycji głowy i ciała. Konsekwencją tego jest założenie pewnego kąta pantoskopo-wego już na wstępie podczas projektowania soczewki progresywnej. Firmy projektujące soczewki progresywne dokonują obliczeń dla kątów pantoskopowych zawierających
się najczęściej w przedziale około 8–10o (o dokładne parametry dla każdej soczewki proszę pytać swojego dostawcę socze-wek), i tak właśnie pochylona powinna być soczewka progresywna w oprawie. Każda zmiana ustawienia soczewki w stosunku do założeń projektanta ma bezpośredni wpływ na komfort widzenia i szerokość pól widze-nia w każdym obszarze (zarówno w dali, jak i w bliży). Dobór oprawy okularowej powinien odzwierciedlać powyższe zało-żenie i idealne oprawy okularowe powinny umożliwiać modelowanie i zmianę kąta pantoskopowego.
Dobrze brzmi to w teorii, w praktyce jednak coraz większa liczba opraw okula-rowych ogranicza lub wręcz uniemożliwia modelowanie i zmianę kąta pantoskopowe-go. Wielu optyków posiada ponad połowę opraw okularowych, przy których nie ma możliwości zmiany kąta pantoskopowego. Odradzam stosowanie klasycznych socze-wek progresywnych do tego typu opraw – niewłaściwe ustawienie soczewki przed okiem na pewno będzie miało negatywny wpływ na jakość widzenia.
Na szczęście istnieje już sporo indywidu-alnych soczewek progresywnych projekto-wanych dla kąta pantoskopowego zmierzo-nego przez optyka na kliencie w wybranej przez niego oprawie. Warto w tym miejscu podkreślić, iż ta sama oprawa okularowa będzie często wynikowo dawała różne kąty pantoskopowe u różnych klientów – wynika to oczywiście z faktu, jak leży na twarzy klienta (wysokość uszu, itp.).
Zachęcam również do każdorazowego sprawdzenia kąta pantoskopowego zarów-no podczas wydawania klientowi okularów, jak i przy zastrzeżeniach odnośnie jakości widzenia. Wielokrotnie miałem okazję roz-wiązać problemy z adaptacją do soczewek progresywnych zmieniając właśnie kąt pan-toskopowy lub/oraz kąt krzywizny oprawy.
Kąt krzywizny oprawy (FFA: face form angle, panorama oprawy, kąt nachyle-nia szablonów, itp.)Kąt krzywizny oprawy to następny element układanki, brany pod uwagę w projekcie każdej soczewki progresywnej. Większość
Foto
: Hoy
a Le
ns P
olan
d
Hoya wprowadza technologię TrueForm TrueForm to nowa technologia obliczeniowa i produkcyjna, w której zasady freeform stosowanesą do półproduktów konwencjonalnych soczewek z zewnętrzną powierzchnią progresywną, takich jak Hoyalux Summit Pro i Hoyalux Summit CD.Oznacza to, że każda korekcja jest unikalnie przeliczana i produkowana, gwarantując idealne odwzorowanieobrazu w soczewce. Stosując dodatkową korekcję aberracji dla każdej osi widzenia, wspieraną przez technologię asferyzacji powierzchni wewnętrznej,uzyskujemy zoptymalizowane widzenie na całej powierzchni soczewki.
Korzyści dla Twoich klientów: • precyzja na poziomie pixeli• zoptymalizowana ostrość widzenia• sprawdzone konstrukcje wykonywane
z jeszcze większą dokładnością
Jakość dnia dzisiejszego spotyka się z wiodącą technologią jutra
TrueForm_OPTYKA_03-2011.indd 1 2011-03-24 11:37:11
46
OPTYKA 3/2011
/ optyka
producentów standardowo zakłada, iż wy-nosi on około 2–4o i tak zaprojektowane są następnie soczewki progresywne. Identycz-nie jak w przypadku kąta pantoskopowego, ustawienie soczewki korekcyjnej niezgod-nie z założeniami projektanta prowadzi nieuchronnie do pogorszenia komfortu widzenia i zawężenia wszystkich obszarów soczewki progresywnej. Bardzo wiele opraw okularowych posiada kąt FFA znacząco przekraczający 5o, a nierzadko wynoszący 15o i więcej (np. okulary przeciwsłoneczne lub sportowe). Stanowczo odradzam sto-sowanie klasycznych soczewek progresyw-nych do takich opraw. Podkreślam również, iż zmiana krzywizny bazowej soczewki w żadnym stopniu nie rozwiązuje pro-blemu, a wręcz go pogłębia. Soczewka okularowa wykonana z większej krzywizny bazowej niż standard określony przez projektanta będzie wprawdzie bardziej pra-widłowo zamontowana w oprawie o dużym kącie FFA, ale jednocześnie większa baza spowoduje znaczną utratę jakości odwzoro-wania, a tym samym komfortu widzenia.
Duże kąty FFA wymuszają przeliczenie soczewki i wprowadzenie minimum kom-pensacji działań pryzmatycznych. Jeśli klient wybrał oprawę z kątem FFA odbie-gającym od standardu, zalecam koniecznie stosowanie indywidualnych soczewek progresywnych, umożliwiających przelicze-nie konstrukcji soczewki, podobnie jak ma to miejsce przy „niestandardowym” kącie pantoskopowym.
Odległość czytania/bliżyInset w soczewce progresywnej ma jak najwierniej „odwzorować” konwergencję klienta. Konwergencja natomiast zależy bezpośrednio od odległości czytania. Kla-syczne soczewki progresywne projektowane są do addycji 2,50D dla odległości 40 cm, dopiero powyżej tej addycji odległość bliży się zmniejsza. W praktyce oznacza to, że optymalną szerokość pola bliży i komfort widzenia uzyskamy czytając w tej właśnie odległości. Faktycznie często mamy jednak do czynienia z sytuacjami, w których nasi klienci lubią czytać, trzymając tekst w innej odległości – mniejszej lub więk-
szej. Oddalenie lub przy-bliżenie tekstu do siebie skutkuje zmianą konwer-gencji, a tym samym oś widzenia już nie przecina soczewki w punkcie, który założył projektant (czyli na linii insetu).
Rosnąca liczba socze-wek progresywnych umoż-liwia podanie parametru odległości czytania, dzięki czemu możliwe staje się zaprojek-towanie jeszcze doskonalszych soczewek progresywnych.
Pomiar parametrów indywidualnychPrzy świadomości znaczenia opisanych po-wyżej parametrów indywidualnych, pojawia się pytanie o szybki i skuteczny ich pomiar w warunkach typowego salonu optyczne-go. Rozwiązań jest wiele i każdy liczący się producent stara się zapewnić przynajmniej podstawowy zestaw narzędzi do ich po-miaru. Abstrahując od ich większego czy mniejszego stopnia skomplikowania, pragnę podkreślić jedną podstawową zasadę, a mia-nowicie konieczność wymodelowania oprawy tak, by komfortowo leżała na twarzy klien-ta, a dopiero potem dokonania pomiarów. Nie ma sensu mierzenie czegokolwiek, jeśli przy odbiorze okularów kompletnie zmie-niamy modelowanie i tym samym ustawienie soczewki względem oka. Zachęcam także do jak najczęstszego stosowania narzędzi pomiarowych – stara zasada tu akurat się potwierdza, że ćwiczenie czyni mistrza.
Warto również zachować zdrowy dystans do wykonywanych pomiarów i nie wpadać w przesadę – mały błąd pomiaru odległości wierzchołkowej, kąta pantoskopowego czy kąta krzywizny oprawy jest dopuszczalny, zwłaszcza że oprawa okularowa nie jest na stałe „przymocowana” do twarzy klienta i w trakcie normalnego użytkowania pa-rametry te nierzadko ulegają niewielkim zmianom.
Optymalnymi urządzeniami do komplek-sowego i szybkiego wykonywania pomiarów indywidualnych są systemy wideocentracji, które coraz powszechniej goszczą w polskich
salonach optycznych. Zapewniają one naj-częściej dużo większą precyzję niż manualne metody pomiarowe, a jednocześnie świet-nie działają na klientów, podnosząc w ich oczach prestiż salonu z tego typu sprzętem. Omówienie możliwości technicznych oraz różnic w tych urządzeniach przekracza niestety ramy tego artykułu, zresztą już ukazywały się w „Optyce” artykuły na ich temat, tym niemniej gorąco zachęcam do przetestowania i przekonania się o kom-forcie pracy z nowoczesnymi systemami wideocentracji.
Centracja w 3DPodsumowując: rozpatrując i analizując so-czewki progresywne musimy niestety odbiec od klasycznego schematu dwuwymiarowego, w którym liczyły się tylko PD i wysokość montażowa. Soczewki progresywne wyma-gają od nas podejścia trójwymiarowego, przy którym uwzględniamy także odległość soczewki od oka oraz kąty, pod którymi so-czewka pochylona jest względem oka. Takie podejście pozwala na znacznie pełniejsze podejście do tematu soczewek progresyw-nych i zrozumienie widzenia w nich, a jedno-cześnie na większą pewność ich aplikacji i łatwiejszą adaptację naszych klientów.
Zaznaczam, iż w artykule podałem przy-kłady podstawowych i najważniejszych tzw. parametrów indywidualnych. W kolejnych częściach cyklu zajmiemy się wpływem subiektywnych odczuć i potrzeb klienta na projekt soczewki progresywnej, doborem odpowiedniego typu soczewki dla różnych wymagań klienta i specyficznych sytuacji, jak również problemem pomiaru mocy sa-mych soczewek progresywnych.
Foto
: Hoy
a Le
ns P
olan
d
Ważne informacje dotyczące soczewek kontaktowych AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL (lotrafilcon B): Do użytku w trybie dziennym lub przedłużonym do 6 dni i nocy, dla osób nadwzrocznych/krótkowzrocznych i/lub z presbiopią. Przy przedłużonym noszeniu wzrasta ryzyko poważnych problemów okulistycznych (np. owrzodzenia rogówki). W niektórych przypadkach może to powodować spadek
ostrości wzroku. Dodatkowo może wystąpić dyskomfort, pieczenie lub barwienie rogówki.Referencje: 1. W badaniu 221 specjalistów, którzy dopasowali ponad 2 000 soczewek kontaktowych AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL pacjentom; Znaczące różnice na poziomie 0.05; Dane CIBA VISION, 2009. 2. Rappon J, Bergenske P. soczewki kontaktowe AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL w praktyce. Contact Lens Spectrum. Marzec 2010: 7-9. W badaniu 221 specjalistów, którzy dopasowali ponad 2 000 soczewek kontaktowych AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL pacjentom; Znaczące różnice na poziomie 0.05; Dane CIBA VISION; 2009. 3. Rappon J, Bergenske P. AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL Soczewki kontaktowe w Praktyce. Contact Lens Spectrum. Marzec 2010: 7-9.AIR OPTIX®, CIBA VISION, the AIR OPTIX® logo i CIBA VISION logo są własnością Novartis AG.© 2010 CIBA VISION AG, firma Novartis AG 2010-181-67940
SOC
ZEWK
I KON
TAK
TOW
E AIR O
PTIX® A
QU
A M
ULTIFO
CA
L
Skontaktuj się z PrzedstawicielemRegionalnym CIBA VISION.
Więcej informacji na stronie: www.cibavision.pl
Istnieją skuteczne i nowoczesne sposoby korekcji presbiopii
Koniec problemów z czytaniem nawet małego druku. Aplikuj swoim pacjentom soczewki kontaktowe AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL zapewniające ostre widzenie z bliska bez ograniczeń w widzeniu dalekim i pośrednim. Przeprowadzone ostatnio badania1 pokazują, że soczewki kontaktowe AIR OPTIX® AQUA MULTIFOCAL:
• zapewniają skuteczne dopasowanie u 76% pacjentów potrzebujących dodatku w okularach w zakresie od 0,75 do 2,502
• są preferowanym wyborem dla niemal 9 z 10 specjalistów3
• są łatwe w doborze dla 95,5% specjalistów3
MU
LTIFOC
AL
AIR OPTIX AQUA® MULTIFOCAL WYBÓR DODATKÓW
DODATEK OKULAROWY
DODATEK OBUOCZNY
do +1,25 LO
od +1,50 do +2,00 MED
od +2,25 do +2,50 HI
CIBA_multifocal_230x300.indd 1 11-05-25 13:18
Personalizacja – punkt widzenia rybki akwariowejRAFAŁ BOHDANOWICZ, Dyrektor Generalny Essilor Polonia
Według niektórych krążących w branży opinii, jest pewien zakres opraw, dla któ-rych personalizacja soczewek progresyw-nych nie jest uzasadniona. Oprawy te określane są poprzez zakres parametrów rekomendowany dla soczewek uniwersal-nych. W przypadku rmy Essilor oznacza to oprawy o kącie pantoskopowym od 8° do 12°, odległości wewnętrznej powierzch-ni soczewki do powierzchni rogówki, w praktyce mierzonej od tarczy opra-wy (vertex), w zakresie 12-14 mm oraz kącie krzywizny oprawy (tak zwany wrap) około 1°-5°. „Typowy” pacjent o PD 64 mm potrzebuje okularów progresywnych do czytania na „typową” odległość 40 cm, co daje „typową” decentrację pola do bliży w stronę nosa dla konwergencji o wartości 15 pdpt.
W praktyce trudno o „typowego” pacjenta; każdy jest inny i ma inne potrzeby. Czy warto zrezygnować z personalizacji, gdy pacjent wybierze, według naszych kryteriów, tak zwaną oprawę typową?
Spójrzmy na personalizację jak na proces dopasowania okularów do potrzeb „złotej rybki”, prowadzącej obserwację ze środka okrągłego naczynia. Zamiast aplikować rozwiązanie dobre z naszego punktu widzenia spróbujmy dopasować się do wykrzywionego naszym zdaniem, jednak prawdziwego dla rybki, wyobrażenia rzeczywistości.
Personalizacja personalizacji nierównaPrzyjmijmy tezę, że „typowy” pacjent istnie-je i personalizacja dla „typowych” opraw nie jest potrzebna. Na początku należy jednak określić, jaką personalizację mamy na myśli. Firma Essilor zaoferowała trzy poziomy per-sonalizacji, z których każdy adresuje inne parametry tego zagadnienia.
Pierwszy poziom personalizacji – ze względu na kształt oprawy i jej położenieProjekty powierzchni soczewek progresyw-nych to pilnie strzeżone przez wszystkich producentów tajemnice. Próba dokładnej analizy tego skomplikowanego tematu wymagałaby omówienia wielu szczegó-łów w poświęconym temu osobnym arty-kule. Przyjmijmy uproszczone stwierdze-nie, że dodatkowe parametry podawane w celu personalizacji pierwszego rodza-ju umożliwiają takie przeprojektowanie powierzchni progresywnej względem pro-jektu wyjściowego, by w swoim położeniu względem gałki ocznej, w jej różnych kątach spojrzenia, powierzchnia spełniała założenia projektu dla różnych opraw i pacjentów.
Upraszczając do końca, taka personaliza-cja prowadzi do uzyskania powtarzalnie wysokiej satysfakcji różnych pacjentów, bez względu na to, jaką oprawę życzą sobie nosić.
Konwencjonalna soczewka progresywna zakłada „standardowe” parametry nosze-nia. Projektanci przyjmują jedną kombina-cję parametrów i np. wykonują projekt dla soczewki plano z addycją 2.00 przy zało-żeniu uśrednionych parametrów vertex, kąta pantoskopowego, krzywizny oprawy i odległości do czytania, z której po zało-żeniu „typowego” PD, wynika przesunięcie strefy do bliży w stronę nosa. Jakakolwiek odchyłka od założonej w projekcie kombi-nacji tych parametrów powoduje powsta-wanie dodatkowego astygmatyzmu wiązek skośnych lub też błędu mocy, w różnych kątach spojrzenia gałki ocznej. Inna kombi-nacja założonych parametrów to całkowicie inna powierzchnia progresywna z punktu widzenia użytkownika, inne odczucia sze-rokości poszczególnych stref, komfortu, widzenia peryferyjnego itp.
Krytycznym parametrem przy projekto-waniu każdej soczewki jest środek obrotu gałki ocznej. Projekt zakłada, że promienie wpadające przez soczewkę do gałki ocznej, w różnych kątach spojrzenia, muszą przejść przez środek jej obrotu. Zmierzony vertex ma na celu lepsze przybliżenie odległo-ści tylniej powierzchni soczewki od środ-ka obrotu oka. W zależności od wprawy i motywacji możemy z różną dokładnością zmierzyć vertex. Przyznają Państwo jednak, że trudno nam będzie zmierzyć linijką odle-głość powierzchni rogówki od środka obro-tu oka. Podobne znaczenie, a więc określe-nie położenia skomplikowanej powierzchni progresywnej względem punktu odnie-sienia, ma pomiar kąta pantoskopowego i pozostałych parametrów. W przypadku soczewki konwencjonalnej rozmiar nosa pacjenta może mieć więc dużo większy wpływ na jakość widzenia niż wybór typu konstrukcji progresywnej.
Dokładność pomiaru potrzebnych parame-trów ma znaczny wpływ na jakość personali-zacji. Firma Essilor oferuje dwa ciekawe i nie-drogie narzędzia do tego rodzaju pomiarów: linijkę 5D (pomiar vertex, kąta pantosko-powego, krzywizny oprawy, PD, wysokości środka źrenicy) oraz urządzenie pomiarowe MHP (precyzyjny pomiar wysokości źrenicy).
Linijka 5D
„Kilka lat temu ratusz miejski Monza we Włoszech zabronił trzymania złotych rybek akwariowych w owalnych naczyniach. Wydawca zakazu wytłumaczył częściowo nową regulację tym, że trzymanie rybek w okrągłym naczy-niu jest okrutne, z powodu wykrzywionego obrazu rzeczywistości obserwowanego przez stworzenie. Jednak skąd wiemy, że my sami mamy prawdziwy, niezaburzony obraz rzeczywistości. Może również przebywamy w wielkim naczyniu dla złotych rybek i obserwujemy rzeczywistość przez olbrzymią soczewkę? Wyobrażenie złotej rybki o realnym świecie jest inne niż nasze, ale czy możemy być pewni, że jest mniej realne?” (Stephen Hawking i Leonard Mlodinow, „The Grand Design”, 2010)
T E K S T S P O N S O R O W A N Y
Urządzenie pomiarowe MHP
Zmierzone dokładnie indywidualne para-metry, w połączeniu z informacją o pre-ferowanej przez pacjenta odległości do czytania, umożliwiają rmie Essilor indywi-dualne przesunięcie obszaru do bliży w stro-nę nosa, w zależności od wymaganej na tę odległość konwergencji.
W dalszej kolejności to od procesu produk-cyjnego zależy, czy laboratorium uwzględni te małe różnice w mierzonych parametrach przy wykonaniu powierzchni progresywnej. W warszawskim laboratorium Essilor, pro-dukcja soczewek progresywnych realizowa-na jest punkt po punkcie, w systemie obrób-ki cyfrowej, z uwzględnieniem zmierzonych parametrów. Parametry mają wpływ na konstrukcję soczewki w systemie ciągłym, a nie dla skończonej ilości kilku czy kilkuna-stu kombinacji.
W przypadku Essilor i soczewek Varilux Physio f-360°, personalizacja nawet typo-wych opraw ma sens i prowadzi do lep-szej odpowiedzi na potrzeby wzrokowe pacjenta.
Drugi poziom personalizacji – EyecodeW większości rozwiązań personalizacji dostępnych na rynku nie mierzymy precy-zyjnie kluczowego parametru używanego w projektowaniu soczewek okularowych. Położenie środka obrotu gałki ocznej ma jednak zasadnicze znaczenie! Nawet dla zwykłej soczewki sferycznej wykonanej ze szkła o indeksie 1.523 i mocy -4.00 D, astygmatyzm wiązki skośnej, o kącie pada-nia 30°, dla uśrednionej odległości środka obrotu oka równej 27 mm, w porówna-niu do projektu dla 33 mm, jest ponad dwa razy większy (soczewka o krzywiźnie powierzchni bazowej +3.00 D oraz tylniej -7.00 D, Borish’s Clinical Refraction, II edycja, tabela 23-2).
Teoretyczna odległość od środka obrotu gałki ocznej do soczewki / 27 mm (Vertex 14 mm + odległość od rogów-ki do środka obrotu gałki ocznej 13 mm).
Urządzenie VISIOFFICE umożliwia pomiar położenia środka obrotu gałki ocznej w trzech wymiarach i uwzględnienie tego parametru w konstrukcji zamawianej pary soczewek progresywnych Varilux. VISIOFFICE mierzy również pozostałe para-metry potrzebne do wykonania personalizacji I typu oraz zawiera program prezentacyjny do oferowania komfortu widzenia.
Urządzenie Visiof ce
Trzeci poziom personalizacji – zachowania wzrokoweWraz z wprowadzeniem soczewek Varilux Ipseo, Essilor zaproponował rozwiązanie oparte na badaniach zachowań wzroko-wych pacjentów. Polega ono na pomiarze proporcji ruchów głowy w stosunku do ruchów oczu, przy przenoszeniu punktu ksacji w płaszczyźnie horyzontalnej. Badania wykazały, że każdy człowiek ma w takiej sytuacji unikalny i powtarzalny wzór zachowania. Ma więc również inne wyma-gania w stosunku do powierzchni soczewek progresywnych.
Rozkład współczynnika głowa/oczy u 200 osób starczowzrocznych – sierpień 2002. Szkoła Optometrii Uniwersytetu w Montrealu.
Parametr indywidualny
Znormalizowana reprezentacja rozkładu współczynni-ków. Pomiary wykazują różny wynik dla każdej osoby. Kilka pomiarów wykonanych u tej samej osoby wykazu-je stały, taki sam rezultat. To kryterium jest specy czne i stabilne dla danej osoby.
Osoba używająca w większym stopniu oczu potrzebuje maksymalnie szerokiego pola widzenia, zwłaszcza w stre e pośred-niej. Konstrukcja zapewniająca maksy-malnie szerokie strefy z astygmatyzmem skumulowanym na peryferiach zapewni w takim przypadku lepszą jakość widze-nia (konstrukcja bardziej „twarda”). Osoba obracająca głową potrzebuje konstrukcji zapewniającej optymalne odwzorowanie w obszarach centralnych i łagodny gradient narastania mocy astygmatycznych w obsza-rach peryferyjnych (konstrukcja bardziej „miękka”). Pomiaru parametru głowa/oczy dokonujemy w ciągu kilku minut za pomocą urządzenia VISIOFFICE.
System produkcji cyfrowej Essilor umożliwia odwzorowanie skomplikowanego projektu soczewki progresywnej, mody kowanego w zależności od zmierzonej proporcji ruchów głowy do ruchów oczu.
Dzięki trzypoziomowej personalizacji dostarczymy naszym klientom ofertę nie-powtarzalną. Całość możemy zaofero-wać, jak najlepszy garnitur szyty na miarę, w unikalnej parze soczewek Varilux Ipseo, oznaczonych inicjałami pacjenta.
Czy warto dostosować się do potrzeb „złotej rybki”? Czy personalizacja soczewek Varilux w „typowych” oprawach ma sens? Wierzę, że tak, przy czym typowe oprawy ze sperso-nalizowanymi soczewkami Varilux nabierają wyjątkowo nietypowego charakteru.
Autor jest absolwentem wydziału Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej o specjaliza-cji Inżynierii Biomedycznej, jak również Wydziału Fizyki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Pozna-niu o specjalizacji Optyki Okularowej. Od 8 lat na stanowisku Dyrektora Generalnego rmy Essilor Polonia Sp. z o.o.
Poruszający oczami Poruszający głową
50
OPTYKA 3/2011
/ optometr ia/ optyka – nauka50
StreszczenieWiększość optometrystów i okulistów nie jest dobrze zaznajomiona z pojęciami aberracji monochromatycznych i ma trudności z inter-pretacją własności wzrokowych oka na podstawie szeregu współ-czynników wielomianu Zernikego lub map aberracji frontu falowego. Z drugiej strony, są oni bardzo dobrze wyszkoleni w interpretacji mocy refrakcyjnej oka, głównie w przypadku mocy sferocylindrycz-nej, która określa aberracje niższego rzędu. Metody przedstawione w niniejszym artykule uogólniają koncepcję mocy refrakcyjnej oka do aberracji wyższych rzędów i przedstawiają je w postaci map refrakcyjnych wyrażanych w dioptriach. Taka reprezentacja aberracji monochromatycznych może być dla tych grup bardziej intuicyjna i zrozumiała.
AbstractThe majority of optometrists and ophthalmologists have difficulties interpreting monochromatic wavefront aberrations, particularly when expressed in terms of a set of Zernike polynomial coefficients or their graphic equivalents. On the other hand, they are very well trained in the interpretations of eye refractive power, particular-ly in the case of the spherocylindrical power that describes the aberrations of the lower order. The methods described in the paper generalise the concept of refractive power to higher order aberra-tions and present them in dioptric power maps. Such representation of monochromatic aberrations could prove to be more intuitive and comprehensible for those groups.
WstępW optyce, moc refrakcyjna (łamiąca) jest ściśle związana z parame-trami ogniskowania układu. W optometrii i okulistyce, moc refrak-cyjna jest standardową metodą opisu topografii rogówki [1], a co za tym idzie – aberracji rogówkowych. Niestety, wieloletnie doświad-czenia nabyte w opisie topografii rogówki nie zostały przeniesione na obszar analizy aberracji całego oka, gdzie standardem opisu został rozkład wielomianu Zernikego [2]. Notacja refrakcyjna w postaci Sfera[D]/Cylinder[D] × Oś[stopnie] jest bardziej zrozu-miałym opisem dla optometrysty niż zbiór współczynników wie-lomianu Zernikego, wyrażonych w mikrometrach, i który to zbiór ważny jest tylko dla danego rozmiaru źrenicy. Jednym z głównych powodów zastosowania wielomianów Zernikego jest ich właściwość bezpośredniego opisu aberracji optycznych oraz to, że stanowią kompletny zbiór funkcji ortogonalnych na kole jednostkowym. Na przykład, pierwszy współczynnik odpowiada stałej. Dwa kolejne odpowiadają nachyleniu poziomemu i pionowemu (pryzmy). Kolejne trzy współczynniki, opisujące aberracje drugiego rzędu, odpowiada-ją przeogniskowaniu (sfera) oraz podstawowemu astygmatyzmowi (cylinder). Kolejne cztery, trzeciego rzędu, opisują komę oraz tzw. trefoil. Aberracja sferyczna, astygmatyzm oraz tzw. tetrafoil to kolejne pięć współczynników.
Teoretycznie, przy założeniu, że funkcja jest dobrze określona, rozkład aberracji frontu falowego można opisać nieskończonym rozwinięciem wielomianu Zernikego. W praktyce, mamy do czynienia głównie z aberracjami drugiego (niższego) rzędu – te korygowane
Dr hab. inż. D. ROBERT ISKANDER Instytut Inżynierii Biomedycznej i Pomiarowej, Politechnika Wrocławska
Analiza monochromatycznych aberracji oka w dziedzinie mocy refrakcyjnej
Foto
: arc
hiw
um A
utor
a
51
www.gazeta-optyka.pl
optyka – nauka / 51
są przy pomocy standardowych okularów czy też soczewek kon-taktowych i stanowią ponad 92% całkowitej aberracji falowej oka normalnego [3]. Aberracje falowe trzeciego, czwartego i piątego rzędu stanowią, odpowiednio, około 55%, 38% oraz 7% aberracji wyższych rzędów w oku normalnym [3]. W przypadkach patologicz-nych, takich jak na przykład w stożku rogówki czy też po drążącej keratoplastyce, wpływ aberracji wyższych rzędów jest dużo większy [4].
Ciekawe są zależności pomiędzy aberracjami wyrażonymi współ-czynnikami wielomianu Zernikego a podstawowym sferocylin-drem. Gdy brak jest aberracji wyższych rzędów, można wyznaczyć korekcję sferocylindryczną bezpośrednio z trzech współczynników drugiego rzędu (tj. z przeogniskowania i astygmatyzmu). Jednak jak wspomniano wyżej, w rzeczywistości aberracje wyższego rzędu stanowią około 8% i nie powinno się ich pomijać w opisie sferocy-lindra [5]. Pojawia się więc pytanie, czy aberracje wyższego rzędu lub też całkowite aberracje oka można przedstawić w postaci map refrakcyjnych? Już w latach 80. Charman i Walsh próbowali odpo-wiedzieć na to pytanie, konstruując mapy sferocylindryczne, w których sfera, cylinder oraz oś astygmatyzmu były wyznaczane dla każdego punktu w źrenicy [6][7]. Niestety, opis aberracji oka w postaci trzech map nie przyjął się w praktyce. Dopiero w ostat-nich kilku latach wzmogło się zainteresowanie opisem aberracji monochromatycznych oka po opracowaniu tzw. refrakcyjnych wielomianów mocy Zernikego [8], które pozwalają na bezpośred-nią liniową transformację informacji z dziedziny frontu falowego do dziedziny mocy refrakcyjnej. Jednym z problemów tej reprezen-tacji był brak ortogonalności tych wielomianów w dziedzinie mocy refrakcyjnej. Odpowiedzią na ten problem są nowo opracowane stokowe wielomiany Zernikego [9]. Z map refrakcyjnych otrzyma-nych z tych nowych reprezentacji można wyznaczyć nieskończenie wiele estymatorów sferocylindru [10][11], sprowadzających się zawsze do tego samego wyniku w przypadku braku aberracji wyż-szych rzędów.
Celem tego artykułu jest zaznajomienie środowiska optome-trycznego i okulistycznego z refrakcyjną reprezentacją aberracji monochromatycznych.
Wielomiany ZernikegoJedną z metod opisu frontu falowego jest jego rozwinięcie w postaci wielomianu Zernikego [12]. Używając standardowej po-staci z pojedynczym wskaźnikiem numerującym [2], front falowy w znormalizowanej źrenicy (tj. o promieniu
€
ρ = r /rmax ) można opisać wzorem:
€
W (ρ,θ) = c j Z j (ρ,θ)j= 0
P −1
∑ (1)
gdzie
€
(ρ,θ) są współrzędnymi biegunowymi, ze znormalizowaną jednostkową współrzędną radialną
€
ρ oraz kątem azymutalnym
€
θ ,
€
c j jest współczynnikiem związanym z wielomianem Zernikego
€
Z j (ρ,θ) , a
€
P jest rzędem rozwinięcia. Wielomian Zernikego może być zdefiniowany w następującej postaci:
€
Z j (ρ,θ) =
2(n +1)Rnm(ρ)cos(mθ), m > 0
2(n +1)Rnm(ρ)sin(mθ), m < 0
n +1Rnm(ρ) m = 0
⎧
⎨ ⎪
⎩ ⎪
(2)gdzie
€
Rnm(ρ) =
(−1)s(n − s)!s! (n + m) /2 − s( ) ! (n − m) /2 − s( ) !
ρn−2s
s= 0
(n− m ) / 2
∑ (3)
oznacza wielomian radialny Zernikego o rzędzie radialnym
€
n i częstotliwości azymutalnej
€
m, które są liczbami całkowitymi speł-niającymi warunki
€
m ≤ n,
€
−n ≤ m ≤ n oraz
€
n ≥ 0 . Istnieją związki pomiędzy parametrami
€
(m,n)oraz wskaźnikiem numerującym:
€
j =12
(n(n + 2) + m)
n =12
−3+ 9 + 8 j( )⎡ ⎢ ⎢
⎤ ⎥ ⎥
m = 2 j − n(n + 2)
(4)gdzie
€
⋅⎡⎤oznacza operator sufitowy (zaokrąglania w górę). Wielo-miany Zernikego często przedstawia się graficznie, gdzie każdemu kolejnemu czynnikowi odpowiada pewien dwuwymiarowy kształt modelowanego frontu falowego. Dodatkowo, podaje się dla danego promienia źrenicy,
€
rmax , zbiór współczynników
€
c j ,
€
j = 0,1,K ,P , wyrażanych w mikrometrach.
Moc refrakcyjna Jednym ze sposobów estymowania mocy refrakcyjnej jest pominię-cie niejednoznaczności wynikającej z promieni skośnych [13] i opisanie jej w postaci [8]:
€
ˆ F (r,θ) =103
W (r,θ) + r ⋅∂W (r,θ)
∂r⎛
⎝ ⎜
⎞
⎠ ⎟
−1
(5)gdzie zarówno front falowy, jak i współrzędna radialna jest w mili-metrach. W układzie optycznym oka pierwszy składnik mianownika równania (5) jest kilka rzędów mniejszy od drugiego czynnika, co pozwala na następujące uproszczenie estymatora mocy refrakcyjnej:
€
ˆ F (r,θ) ≅103 ∂W (r,θ)∂r
⋅ r −1
(6)Korzystając z rozwinięcia frontu falowego (1) i zauważając, że moc refrakcyjna nie istnieje dla składowej stałej oraz nachylenia, jak i ich składników występujących w wyższych aberracjach, można skonstruować zbiór funkcji radialnych, które stanowiłyby rozwinię-cie funkcji mocy refrakcyjnej. To jest:
€
ˆ F (r,θ) =103
rmax
c j Ψj (r /rmax,θ)j= 3
P −1
∑(7)
gdzie funkcje
€
Ψj (ρ,θ),
€
j = 3,4,K ,P −1, są refrakcyjnymi [8] lub też stokowymi wielomianami Zernikego [9]. Warto zauważyć, że równanie (7) przedstawia przekształcenie informacji z dziedziny frontu falowego do dziedziny mocy refrakcyjnej. Przekształcenie to jest odwracalne [9][13] i pozwala na obliczenie aberracji falowych z mapy mocy refrakcyjnej, na przykład w analizie aberracji rogówko-wych.
...
...
€
P −1
€
m > 0m < 0m = 0
⎧
⎨ ⎪
⎩ ⎪
52
OPTYKA 3/2011
/ optometr ia/ optyka – nauka52
Na rysunku 1 przedstawiono reprezentację aberracji monochro-matycznych w dziedzinie mocy refrakcyjnej zgodnie z równaniem (7) do rzędu radialnego
€
n = 5 . Na pierwszy rzut oka, reprezenta-cja ta jest dość podobna do znanych reprezentacji wielomianów Zernikego podawanych w postaci tzw. piramid. Bardziej uważne przyjrzenie się tej reprezentacji pokazuje jednak znaczne różnice. Po pierwsze, dla drugiego rzędu aberracji otrzymujemy typowe „muszkowate” reprezentacje astygmatyzmu, a przeogniskowanie jest stałą. W przypadku komy, otrzymujemy nachylenie płaszczy-zny mocy refrakcyjnej. Aberracja sferyczna, która w dziedzinie frontu falowego wyrażona jest funkcją czwartego stopnia, zamie-nia się w funkcję kwadratową. W pewnym sensie można przyjąć, że funkcja radialna mocy refrakcyjnej jest o dwa rzędy niższa od tej dla frontu falowego. Bierze się to bezpośrednio z równania (6), gdzie mamy do czynienia z pochodną względem współrzędnej radialnej r oraz dzieleniem przez r.
Dyskusja i wnioskiZadać można sobie pytanie, czy przedstawiona powyżej repre-zentacja aberracji monochromatycznych w rzeczywistości ułatwia interpretację własności wzrokowych oka. Rozważmy dwa repre-zentatywne przykłady przedstawione na rysunku 2; jeden dla ty-powego normalnego oka z pewną ilością astygmatyzmu, lecz małą ilością aberracji wyższych rzędów oraz przypadek oka ze stożkiem rogówki, w którym ilość aberracji wyższych rzędów jest znacznie większa. Z map frontu falowego trudno jest bezpośrednio ocenić, w którym przypadku mamy do czynienia ze stożkiem rogówki. Ponadto maksymalna wartość aberracji dla obu oczu jest podobna i wynosi trochę ponad dwa mikrometry dla źrenicy o średnicy 6 mm.
W dziedzinie mocy refrakcyjnej sytuacja przedstawia się bar-dziej klarownie. Po pierwsze, są to mapy dobrze znane z wideo-keratoskopowej analizy topografii rogówki. Widzimy wyraźnie
znajomą „muszkowatą” strukturę astygmatyzmu. W przypadku stożka rogówki, widzimy również pionowe nachylenie mapy mocy refrakcyjnej świadczące o znacznej komie. Co najważniejsze, mapy te są w dioptriach, co pozwala na szybką ocenę własności wzrokowych oka.
Warto również dodać, że estymatory sferocylindru wyprowadzo-ne z map refrakcyjnych, na przykład za pomocą metody Maloney’go [14], mają najwyższą korelację z subiektywnym sferocylindrem ocenianym refrakcyjnie [8].
Reasumując, reprezentacja aberracji monochromatycznych w dziedzinie mocy refrakcyjnej powinna być bardziej intuicyjna i zrozumiała dla optometrystów i okulistów.
Kontakt do Autora można znaleźć na stronie: http://dri.pwr.wroc.pl
Piśmiennictwo:1. C. Roberts. The accuracy of “power” maps to display curvature data in corneal topography systems. Invest Ophthalmol Vis Sci 1994; 35:3525–35322. ANSI. American National Standard for Ophthalmics. Methods for reporting optical aberrations of the eye. ANSI Z80.28-2004. Washington D.C.3. A. Guirao, J. Porter, D.R. Williams, I.G. Cox. Calculated impact of higher-order monochromatic aber-rations on retinal image quality in a population of human eyes. J Opt Soc Am A Opt Image Sci Vis 2002; 19:620–6284. S. Pantanelli, S. MacRae, T.M. Jeong, G. Yoon. Characterizing the wave aberration in eyes with kerato-conus or penetrating keratoplasty using a high-dynamic range wavefront sensor. Ophthalmology 2007; 114:2013–20215. L.N. Thibos, X. Hong, A. Bradley, X. Cheng. Statistical variation of aberration structure and image qual-ity in a normal population of healthy eyes. J Opt Soc Am A Opt Image Sci Vis 2002; 19:2329–23486. G. Walsh, W.N. Charman. The effect of pupil centration and diameter on ocular performance. Vis Res 1988; 28:659–6657. W.N. Charman, G. Walsh. Variations in the local refractive correction of the eye across its entrance pupil. Optom Vis Sci 1989; 66:34–408. D.R. Iskander, B.A. Davis, M.J. Collins, R. Franklin. Objective refraction from monochromatic wavefront aberrations via Zernike power polynomials. Ophthalmic Physiol Opt 2007; 27:245–559. J. Nam, L.N. Thibos, D.R. Iskander. Zernike radial slope polynomials for wavefront reconstruction and refraction. J Opt Soc Am A Opt Image Sci Vis 2009; 26:1035–104810. J. Nam, L.N. Thibos, D.R. Iskander. Describing ocular aberrations with wavefront vergence maps. Clin Exp Optom. 2009; 92:194–20511. R. Navarro. Objective refraction from aberrometry: theory. J Biomed Opt 2009; 14:02402112. F. Zernike. Beugungstheorie des schneidenver-fahrens und seiner verbesserten form, der phasenkon-trastmethode. Physica 1934; 1:689–704[13] D.R. Iskander, B.A. Davis, M.J. Collins. The skew ray ambiguity in the analysis of videokeratoscopic data. Optom Vis Sci 2007; 84:435–442[14] R.K. Maloney, S.J. Bogan, GO-III Waring. Determination of corneal image forming properties from corneal topography. Am J Ophthalmol 1993; 115: 31–41
Rys. 2. Reprezentacja aberracji monochromatycznych w dziedzinie frontu falowego (lewa kolumna) oraz w dziedzinie mocy refrakcyjnej (prawa kolumna) dla normalnego oka z astyg-matyzmem i małą ilością aberracji wyższych rzędów (górny szereg) oraz dla oka ze stożkiem rogówki (dolny szereg).Rys. 1. Reprezentacja aberracji monochromatycznych w dziedzinie mocy refrakcyjnej [w diop-
triach]. W pierwszym rzędzie (n = 2) astygmatyzm i przeogniskowanie; w drugim (n = 3) trefoil i koma, w trzecim (n = 4) tetrafoil, astygmatyzm wtórny oraz aberracja sferyczna, w czwartym (n = 5), pentafoil, mixed-trefoil oraz koma wtórna.
Teraz PROMOCJA FreshLookSkontaktuj się z Przedstawicielem Regionalnym lub Biurem Obsługi Klientatel. 22 375 75 85UWAGA! Tej soczewki nie wolno zakładać na oko!Soczewka przeznaczona jest jedynie do celów demonstracyjnych! Próbka nie do sprzedaży.
CV/CO/FLIL/PA
/110525/PL
Mała zmiana. Wielki efekt.Jednodniowa soczewka kontaktowa, która naturalnie powi´ksza oczy, dzi´ki czemu sà wi´ksze i bardziej wyraziste.
www.cibavision.pl
54
OPTYKA 3/2011
54 / optometr ia/ optyka – nauka54
StreszczenieCelem pracy było porównanie stabilności filmu łzowego na so-czewkach Air Optix Night&Day nowej i starej generacji aplikowa-nych w trybie ciągłym. W eksperymencie wzięło udział 11 osób. Do nieinwazyjnego pomiaru filmu łzowego wykorzystano szybki wideokeratometr na bazie komercyjnego instrumentu Medmont E300. Pomiary przeprowadzono w czterech etapach noszenia soczewki – 30 minut po założeniu soczewki, po 24 godzinach, po tygodniu i po miesiącu. W wyniku przeprowadzonego ekspe-rymentu stwierdzono, iż istnieje statystycznie znacząca różnica w stabilności filmu łzowego pomiędzy soczewką Air Optix Night&Day nowej i starej generacji w pierwszym pomiarze i w pomiarze przeprowadzonym po miesiącu, w pozostałych dwóch pomiarach stabilność filmu łzowego była porównywalna na obydwu soczewkach.
AbstractThe aim of the study was to compare tear film stability on Air Optix Night&Day contact lenses dedicated for continuous wear. Eleven subjects participated in the experiment. A high speed vi-deokeratoscope based on a commercial Medmont E300 was used for noninvasive measurement of tear film. The measurements were carried out in four stages of contact lens wear: 30 minutes after lens application, 24h later, and then after 7 and 30 days. Statistically significant differences were found in tear film stability between Air Optix Night&Day lenses of the new and old generation measured in the first day after application and after 30 days of wear. In the other two considered measurements the tear film stability was similar.
WstępAplikowanie soczewek w trybach przedłużonym i ciągłym ma stosunkowo długą historię. Już w latach 70. w Stanach Zjedno-czonych zaczęto stosować soczewki w tym trybie do celów tera-peutycznych. Największy wzrost aplikacji przypadł na lata 80., kiedy dopuszczono możliwość noszenia soczewek hydrożelowych w trybie ciągłym [1].
W połowie lat 90. nastąpił spadek w ilości aplikacji. Wywołany był on publikacjami badań wskazujących na to, iż niedotlenienie rogówki powodowane noszeniem soczewek o niskiej tlenoprze-puszczalności w trybie ciągłym znacząco zwiększa ryzyko wystą-pienia takich powikłań, jak chociażby wrzodziejące zapalenie
Stabilność filmu łzowegona soczewkach noszonych w trybie ciągłym
Mgr inż. RAFAŁ BRYGOŁA, dr inż. DOROTA H. SZCZĘSNAInstytut Fizyki, Politechnika Wrocławska
Foto
: arc
hiw
um A
utor
ów
55
www.gazeta-optyka.pl
prawo / optyka – nauka / 55
rogówki [1][2]. Od czasu, gdy wprowadzono na rynek soczewki silikonowo-hydrożelowe, czyli produkowane z materiału znacz-nie lepiej przepuszczalnego dla gazów, odnotowuje się stopnio-wy wzrost nowych aplikacji w trybie ciągłym. Potwierdzają to wyniki ankiet przeprowadzanych w latach 1996−2007 na terenie Wielkiej Brytanii przez Efrona i Morgana [3]. Niestety, pomimo wyeliminowania problemu z niedotlenieniem, aplikacja w trybie ciągłym nadal niesie za sobą zwiększone ryzyko zapaleń rogówki [1][2][4].
Bardzo ważnym elementem w przypadku noszenia soczewki w jakimkolwiek trybie, oprócz oczywiście aspektu zdrowotnego, jest uzyskanie komfortu w danej soczewce. Najczęstszym powo-dem porzuceń soczewek kontaktowych jest brak komfortu. Jest to problem złożony ze względu na to, iż na wypadkowe uczucie pacjenta ma wpływ bardzo wiele nakładających się na siebie czynników – począwszy od samej charakterystyki materiału, konstrukcji soczewki poprzez gromadzenie się depozytów na po-wierzchni soczewki oraz stabilność filmu łzowego. Brak komfor-tu rozumiany jako suchość, drażnienie oka przez soczewkę czy uczucie ciała obcego [5][6], jest zazwyczaj związany ze słabym zwilżaniem powierzchni soczewki przez łzy, czyli niestabilnym filmem łzowym.
Film łzowy pełni funkcję odżywczą, obronną oraz optyczną. Dostarcza pozbawionej naczyń krwionośnych rogówce tlen oraz produkty odżywcze. Dodatkowo zabezpiecza ją przed wysycha-niem, usuwa ciała obce z powierzchni oka oraz ma działanie bakteriobójcze. W strukturze łez wyróżnia się trzy podstawowe warstwy – zaczynając od najbardziej oddalonej od powierzchni rogówki: lipidowa, wodna i mucynowa. Soczewka kontaktowa dzieli standardową strukturę łez na tzw. film przed- i zasoczew-kowy. Warstwa lipidów w filmie przedsoczewkowym jest znacznie cieńsza niż w warunkach fizjologicznych [7][8][9]. W przypadku warstwy wodnej jej grubość jest ściśle związana z materiałem, z jakiego wykonana jest soczewka, niemniej podobnie, jak w przypadku lipidów, warstwa wodna jest cieńsza niż na oku bez soczewki [7][8].
Film zasoczewkowy, tzw. soczewka łzowa, składa się z warstwy wodnej oraz mucynowej przylegającej do powierzchni rogówki. Pod soczewką mogą zbierać się kulki mucynowe oraz produkty przemiany materii, dlatego bardzo ważne jest prawidłowe dopa-sowanie soczewki – szczególnie istotna jest jej ruchomość.
Istnieje wiele metod badania filmu łzowego. Można je podzie-lić na dwie podstawowe grupy: metody inwazyjne, w których sam pomiar ma wpływ na film łzowy oraz nieinwazyjne, które dają możliwość bardziej obiektywnej oceny filmu łzowego. Warstwę łez bada się zarówno pod kątem oceny ilości, jak i stabilności filmu łzowego na powierzchni rogówki.
Poza wspomnianymi zaletami, materiały silikonowo-hydrożelo-we mają podstawową wadę: jest nią ich hydrofobowa natura. Dla-tego producenci soczewek stosują specjalne systemy poprawiają-ce zwilżalność materiału i nieustannie te systemy modyfikują.
Celem opisanego w niniejszej pracy eksperymentu było sprawdzenie, czy i w jakim stopniu zmienia się stabilność filmu łzowego na soczewce noszonej w trybie ciągłym. Chcieliśmy sprawdzić, czy objawy zgłaszane przez niektórych pacjentów są skorelowane ze stanem filmu łzowego. Do eksperymentu użyto dwóch soczewek silikonowo-hydrożelowych Air Optix Night&Day (AON&D) oraz Air Optix Night&Day Aqua (AON&D Aqua) firmy CIBA Vision, które są dopuszczone do noszenia w trybie ciągłym i mają status soczewki opatrunkowej. Soczewka Air Optix Night&Day Aqua jest następcą Air Optix Night&Day. Jest wzbogaco-na o dodatkowy system nawilżania, dzięki czemu, w założeniu producentów, ma zapewniać znacznie większy komfort niż jej poprzedniczka. Dodatkowym celem pracy było porównanie stabilności filmu łzowego na soczewce Air Optix Night&Day bez systemu nawilżającego i z systemem nawilżającym Aqua.
Materiał i metody Do nieinwazyjnego pomiaru stabilności filmu łzowego zasto-sowano szybki wideokeratometr. Klasyczny keratometr reje-struje obraz koncentrycznych prążków Placido rzutowanych na powierzchnię rogówki. Analiza obrazów odbitych od rogówki daje szczegółowe informacje o jej topografii. Szybki wideoke-ratometr (High Speed Videokeratoscope – HSV) jest dodatkowo wyposażony w kamerę, która rejestruje z dużą częstotliwością obrazy odbijane od rogówki, a dokładniej od warstwy filmu łzowego. Każde zaburzenie filmu łzowego powoduje zniekształ-cenie obrazu prążków Placido. W pracy wykorzystano szybki wideokeratometr na bazie komercyjnego instrumentu Medmont E300 [10]. Analiza komputerowa zwraca wynik liczbowy opisu-jący jakość filmu łzowego, tzw. TFSQ (Tear Film Surface Quality) [11], który przyjmuje wartości w granicach od 0 do 1, gdzie 1 oznacza idealne odwzorowanie prążków Placido, a co się z tym wiąże, stabilny film łzowy. Im niższa stabilność filmu łzowe-go, tym większe zaburzenia koherencji prążków i tym niższa wartość parametru TFSQ. Podstawową zaletą HSV jest możliwość nieinwazyjnego zbadania stabilności warstwy łez w czasie bez ingerencji w integralność filmu łzowego.
W badaniach wzięło udział 11 osób, w tym trzech mężczyzn i osiem kobiet – w wieku od 20 do 29 lat (średnia wieku: 24 lata). Wszyscy pacjenci byli użytkownikami soczewek kontak-towych i nie stwierdzono u nich przeciwwskazań do noszenia soczewek. Aplikowane soczewki były odpowiednio dobierane pod względem wady refrakcji i krzywizny rogówki.
Po wstępnej ocenie refrakcji oraz stanu przedniego odcinka oka w lampie szczelinowej, soczewki aplikowano w następu-jącym porządku – na oko dominujące soczewka AON&D Aqua, zaś na oko niedominujące AON&D. Następnie dokonywano przy pomocy szybkiego wideokeratometru rejestracji obrazów odbicia pierścieni Placido od filmu łzowego w sześciosekundo-wych interwałach z częstotliwością 13 klatek na sekundę. Czas pomiaru przyjęto, mając na uwadze fakt, iż człowiek mruga
56
OPTYKA 3/2011
/ optometr ia/ optyka – nauka56
średnio co 4–6 sekund [12]. Pomiary wykonywano kolejno po 30 minutach od założenia soczewki, po 24 godzinach, czyli po przespanej nocy w soczewce, po tygodniu oraz po miesiącu ciągłego noszenia.
Dodatkowo każdy z pacjentów podczas trwania ekspery- mentu wypełniał dwie ankiety. Pierwsza dotyczyła komfortu i spostrzeżeń po pierwszej przespanej nocy, a druga stanowiła „dzienniczek pacjenta”, w którym mógł on notować każdego dnia informacje o czasie noszenia soczewki, komforcie oraz swoje obserwacje. Podczas trwania eksperymentu dozwolo-ne było zwilżanie soczewki kroplami typu sztuczne łzy oraz przemywanie soczewek płynem do pielęgnacji. Wszystkie osoby badane używały produktów tej samej marki, aby uniknąć dodatkowego wpływu zróżnicowania składu płynu i kropli na film łzowy.
Program komputerowy obliczał współczynnik TFSQ dla każdej z zarejestrowanych klatek oraz dokonywał prezentacji gra-ficznej, w formie wykresu, zmian w poziomie stabilności filmu łzowego w czasie całego przebiegu pomiaru. Ze względu na proces stabilizowania się filmu łzowego, trwający około jednej sekundy [13], i jego wpływ na wartość parametru TFSQ, w analizie pominięto klatki zarejestrowane podczas pierwszej sekundy po mrugnięciu.
Wyniki z dyskusjąW pierwszej ankiecie, po przespanej nocy, pacjenci w 10-stop-niowej skali ocenili komfort w swoich soczewkach w granicach 7–10, gdzie 1 oznacza absolutny brak komfortu a 10 – pełen komfort (średnio 8,7). W drugiej ankiecie w większości przy-padków pacjenci na co dzień oceniali komfort w podobnych granicach jak po pierwszej przespanej nocy. Trzech pacjentów zauważyło spadek ostrości wzroku po 20 dniach użytkowania soczewek. Siedmiu pacjentów średnio co 5–7 dni zdejmowało soczewki i dokonywało czyszczenia w płynie do pielęgnacji so-czewek kontaktowych, gdyż zauważali spadek ostrości wzroku. Po wykonaniu procesu czyszczenia mechanicznego następowa-ła poprawa i pacjenci kontynuowali noszenie soczewek.
Dla każdej sekwencji obrazów obliczono średnią wartość parametru TFSQ. Następnie dokonano uśrednienia wyników w poszczególnych grupach podzielonych według etapów no-szenia soczewki i rodzaju soczewki. Wartości średnie dla grupy pacjentów wraz z błędami standardowymi zaprezentowano w tabeli 1 i na rysunku 1.
Na każdym z mierzonych etapów noszenia soczewek, film łzowy na soczewkach AON&D Aqua wykazywał lepszą stabilność i jakość (niższe wartości TFSQ) niż na soczewkach wcześniejszej generacji. Przeprowadzona analiza statystyczna za pomocą sparowanego testu t-Studenta wykazała statystycznie zna-czące różnice w jakości i stabilności filmu łzowego pomiędzy soczewkami z systemem nawilżającym i bez niego w pierwszym pomiarze pół godziny po założeniu (p=0,01) oraz po miesiącu noszenia (p=0,03). Nie znaleziono znaczących różnic między soczewkami w pomiarach przeprowadzonych po pierwszej prze-spanej nocy i po tygodniu (p>0,05). Otrzymane wyniki wskazują na lepszą jakość filmu łzowego na soczewkach AON&D Aqua, jednakże osoby badane oceniły obie soczewki podobnie pod względem komfortu noszenia. Istnienie różnic w TFSQ w czasie pierwszego pomiaru oznacza, iż soczewka AON&D Aqua znacz-nie szybciej adaptuje się do oka niż AON&D. Wyższa wartość TFSQ po miesiącu użytkowania na soczewce nowej generacji może sugerować, iż jest ona mniej podatna na proces starzenia wpływający na stabilność łez.
Sparowany test t-Studenta nie wykazał statystycznie zna-czących różnic w stabilności filmu łzowego między kolejnymi etapami noszenia soczewki zarówno w grupie soczewek bez sys-temu nawilżającego, jak i z systemem nawilżającym (p>0,05). Oznacza to, że jakość filmu łzowego na danej grupie soczewek była podobna w każdym etapie ich noszenia i nie zaobserwo-wano znaczącego pogorszenia stabilności łez od momentu założenia soczewek.
Rys. 1. Porównanie wartości średnich TFSQ w pomiarach na soczewce kontaktowej w kolejnych etapach noszenia testowanych soczewek. Słupki błędów oznaczają błąd standardowy. Analiza statystyczna (wartości p, sparowany test t-Studenta) określa różnice pomiędzy filmem łzowym na soczewkach Air Optix Night&Day z systemem nawilżającym Aqua i bez niego. Gwiazdką oznaczono różnice statystycznie znaczące.
. Pomiar na rogówce 30 minut po aplikacji soczewki Pomiar po 24h Pomiar po 7 dniach Pomiar po 30 dniach
Oczy dominujące (TFSQ ± SE) 0,90±0,009 0,82±0,009 0,81±0,011 0,81±0,008 0,83±0,019
Oczy niedominujące (TFSQ ± SE) 0,89±0,012 0,79±0,012 0,80±0,005 0,80±0,003 0,79±0,009
Tab. 1. Zestawienie wartości średnich TFSQ oraz błędów standardowych
57
www.gazeta-optyka.pl
prawo / optyka – nauka / 57
Nie wykazano znaczących statystycznie różnic w jakości filmu łzowego mierzonego na rogówce (p=0,11), dlatego uznaliśmy, że dominacja oczu i kolejność wykonywanego pomiaru nie wpły-wała w sposób istotny na wynik TFSQ.
Przed pomiarami na HSV dodatkowo dokonywano przeglądu stanu soczewki w biomikroskopie. U wszystkich pacjentów na obu soczewkach obserwowano film lipidowy oraz niekiedy małe złogi białkowe. Nie udało się powiązać ilości depozytów ze zmia-ną wartości TFSQ.
Wnioski Rozważania poświęcone stabilności filmu łzowego w sensie numerycznym są bardzo ważne, niemniej jednak należy je także odnieść do komfortu, jaki uzyskuje pacjent w czasie noszenia danej soczewki. W przypadku naszych badań pacjenci nie potra-fili jednoznacznie określić różnic pomiędzy soczewką zaapliko-waną na oku dominującym i niedominującym, mimo że ekspery-ment wskazał statystycznie istotne różnice w TFSQ w przypadku pierwszego i ostatniego pomiaru pomiędzy obiema soczewkami. Może to świadczyć o tym, że nieduże zmiany w stabilności filmu łzowego nie wpływają na komfort noszenia soczewki.
Dla badanej grupy pacjentów nie ma istotnych różnic w pozio-mie TFSQ na obydwu soczewkach kontaktowych między pomiara-mi przeprowadzonymi w kolejnych etapach noszenia soczewek. Eksperyment nie wykazał wpływu czasu noszenia na stabilność filmu łzowego. Badania potwierdziły tezę, iż film łzowy jest zna-cząco mniej stabilny na soczewce kontaktowej (we wszystkich pomiarach) w porównaniu z okiem bez soczewki.
Przedstawione badania potwierdzają bardzo złożoną naturę filmu łzowego i wpływu jego stabilności na komfort noszenia so-
czewki. Relacje pomiędzy warstwą łez a soczewką kontaktową są bardzo złożone i jeszcze dość mało zgłębione, toteż należałoby je w dalszym ciągu badać w celu projektowania nowych, lepszych soczewek, które zapewniałyby wysoki poziom bezpieczeństwa noszenia i pełen komfort każdego dnia. Wprowadzanie udo-skonalanych materiałów ma na celu coraz lepsze tolerowanie soczewek na oku, nie zawsze jednak nowe parametry wpływają pozytywnie jednocześnie na wszystkie aspekty związane z no-szeniem soczewek. Niniejszy eksperyment potwierdził większą stabilność filmu łzowego na materiałach z ulepszonym syste-mem zwilżania powierzchni soczewki.
Z Autorami można skontaktować się pod adresem e-mail: [email protected]
Piśmiennictwo: 1. G.N. Foulks. Prolonging Contact Lens Wear and Making Contact Lens Safer. American Journal of Ophthalmology 2006; 141:369−373 2. M.E. Jansen, R. Chalmers, G.L. Mitchell, B.T. Kinoshita, D.Y. Lam, T.T. McMahon, K. Richdale, L. Sorbara, H. Wagner. Characterization of patients who report compliant and non-compliant overnight wear of soft contact lenses. Contact Lens & Anterior Eye 2011 (w druku)3. P.B. Morgan, N. Efron. Patterns of prescribing extended wear contact lenses. Contact Lens & Ante-rior Eye 2008: 167–169 4. S. Hickson-Curran, R.L. Chalmers, C. Riley. Patient attitudes and behavior regarding hygiene and replacement of soft contact lenses and storage cases. Contact Lens & Anterior Eye 2011 (w druku)5. R. Chalmers, C. Begley. Use your ears (not your eyes) to identify CL-related dryness. Optician 2005; 229:25−316. N. Pritchard, D. Fonn, D. Brazeau. Discontinuation of Contact Lens Wear: A Survey. International Contact Lens Clinic 1999; 26:157−162 7. A.J. Phillips, L. Speedwell, J. Morris. Contact lenses, Butterworth-Heinemann, 20078. N.A. Brennan, Ch. Coles. Deposits and Symptomatology with Soft Contact Lens Wear. International Contact Lens Clinic 2000; 27:75−1009. M.M. Hom, A.S. Bruce. Prelens tear stability: Relationship to symptoms of dryness. Optometry 2009; 80:181−18410. D. Alonso-Caneiro, D.R. Iskander, M.J. Collins. Tear Film Surface Quality With Soft Contact Lenses Using Dynamic-Area High-Speed Videokeratoscopy. Eye and Contact Lens 2010; 35:227−231 11. D. Alonso-Caneiro, D.R. Iskander, M.J. Collins. Assessment of Tear Film Surface Quality Using Dynamic-Area High-Speed Videokeratoscopy. IEEE Transaction on Biomedical Engineering 2009; 56:1473−1481 12. A.S. Bruce, M. Milton. Manual of contact lens prescribing and fitting, Butterworth-Heinemann, Londyn 2006 13. D.H. Szczesna, H.T. Kasprzak. Numerical analysis of interferograms for evaluation of tear film build-up time. Ophthalmic and Physiological Optics 2009; 29:211−218
Dział Optyka – Nauka – zapraszamy do współpracy!Redakcja „Optyki”, realizując postulaty środowisk akademickich oraz organizacji reprezentujących środowiska optyków i optometrystów (KRIO, PTOO, ŚKAOOiO), rozpoczyna wydawanie działu Optyka – Nauka. To bezpreceden-sowe przedsięwzięcie ma na celu umożliwienie publikacji oryginalnych wyników badań naukowych przede wszyst-kim studentom, doktorantom oraz młodym pracownikom nauki. Nad merytorycznym poziomem nadsyłanych do druku prac czuwa Rada Naukowa dodatku Optyka – Nauka w składzie:
Prof. dr hab. RYSZARD NASKRĘCKI (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) Dr hab. inż. D. ROBERT ISKANDER (Politechnika Wrocławska)Prof. dr hab. HENRYK KASPRZAK (Politechnika Wrocławska)Prof. dr hab. ANDRZEJ KOWALCZYK (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)Prof. UW dr hab. MAREK KOWALCZYK-HERNANDEZ (Uniwersytet Warszawski)Prof. dr hab. BOGDAN MIŚKOWIAK (Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu)
Rada korzystać będzie także z pomocy zewnętrznych recenzentów.Wszelkie informacje na temat wymogów przygotowywania manuskryptów znajdują się na naszej stronie internetowej: www.gazeta-optyka.pl.
58
OPTYKA 3/2011
/ edukacja
Majowe posiedzenie ŚKAOOiO Prof. dr hab. RYSZARD NASKRĘCKI, Przewodniczący ŚKAOOiO
maja 2011 roku w siedzibie Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej w Warszawie odbyło się kolejne posiedzenie Środowiskowej Komisji Akredytacyjnej Optyki Okularowej i Optometrii (ŚKAOOiO). Program tego posie-dzenia obejmował dyskusje nad następujący-mi zagadnieniami:
1. Analiza oferty dydaktycznej w zakresie kształcenia i dokształcania w obszarze optyki okularowej i optometrii (studia podyplomo-we, szkoły policealne, kursy, etc.).
2. Nowa ustawa o szkolnictwie wyższym – jak nowe zapisy wpłyną na obecnie realizowa-ne kształcenie.
3. Krajowa Ramowa Struktura Kwalifikacji – jak oceniać wiedzę i kwalifikacje zdobyte poza szkolnictwem wyższym w osiągnięciach studenta.
4. Analiza skutków zmiany zapisów odno-śnie zawodów optyka okularowego i optome-trysty w klasyfikacji zawodów.
Jednym z celów statutowych, jaki postawiła sobie Komisja, jest monitorowanie oferty edukacyjnej w obszarze optyki okularowej i optometrii. Oferta ta obejmuje obecnie stu-dia wyższe (licencjackie/inżynierskie i magisterskie), zarówno stacjonarne, jak i niestacjonarne (zaoczne), studia podyplo-mowe, kształcenie policealne oraz różnorodne kursy.
Zaniepokojenie budzi fakt, że w każdym z tych obszarów (poza studiami podyplomo-wymi) podaż oferty edukacyjnej szybko rośnie. Nowe uczelnie i nowe wydziały uruchamiają optykę okularową i optometrię jako specjal-ności studiów, rośnie także gwałtownie oferta szkół policealnych, które, realizując program nauczania technik optyk, wprowadzają tzw. specjalności: optometria, oftalmika, kontak-tologia, itp. No i wreszcie cała gama kursów – począwszy od kursów przygotowujących do egzaminów mistrzowskich i czeladniczych, a skończywszy na tzw. kursach refrakcji (często kilku stopni), organizowanych głównie przez cechy. Sytuacja ta wymaga, zdaniem ŚKAOOiO, dokładnego zdiagnozowania, opisania oraz ustalenia podstaw prawnych i formalnych uwa-runkowań w kontekście nabywanych uprawnień zawodowych. Bez wątpienia przygotowywany obecnie raport Komisji powinien zostać szybko opublikowany.
Kolejnym zagadnieniem dyskutowanym na posiedzeniu były konsekwencje nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym dla prowadzo-nych obecnie studiów wyższych. Przewodniczą-cy Komisji prof. Ryszard Naskręcki zreferował najważniejsze zapisy nowej ustawy, w szcze-gólności ich wpływ na tworzenie programów studiów, wymagania kadrowe oraz możliwości tworzenia nowych kierunków i specjalności. Komisja wyraziła obawy, że złagodzenie wy-mogów formalnych do prowadzenia kierunku studiów może zachęcić wiele ośrodków do uru-chamiania nowych kierunków lub specjalności bez odpowiedniej infrastruktury oraz kadry specjalistów.
Krajowa Ramowa Struktura Kwalifikacji ma umożliwić porównywalność efektów kształ-cenia zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Struktura (lub ramy) kwalifikacji powinny przedstawić w sposób nie-zwykle czytelny możliwe do uzyskania efekty kształcenia, tak aby możliwe było porównanie
kompetencji uzyskiwanych przez absolwen-tów. Jednym z założeń tego systemu jest jego otwartość na możliwość uznawania kompe-tencji nieformalnych, a więc np. uznawania przez szkoły wyższe wiedzy i umiejętności zdobytych poza systemem szkolnictwa wyż-szego. Tego typu regulacja wymagać będzie wcześniejszego opracowania zasad oceny wie-dzy i kwalifikacji oraz sposobu ich uznawania.
I wreszcie ostatni z problemów, jakim zaj-mowała się Komisja na majowym posiedzeniu, dotyczył skutków zmiany zapisów odnośnie zawodów optyka okularowego i optometry-sty w klasyfikacji zawodów. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 roku w sprawie klasyfikacji za-wodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. z dnia 17 maja 2010 roku) wprowadziło nowe opisy grup elementarnych zawodów/specjalności. Zmiany te dotyczą także zawodów optyka okularowego (kod 3253) i optometrysty (kod 2286). Komisja oceniła, że opisy te (wersja z dnia 22 lutego 2011 roku) nie przystają do rzeczywistego zakresu czynności zawodowych oraz programów kształcenia w tych zawodach. Komisja uznała konieczność wystąpienia do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o przy-wrócenie zapisów w uprzednim brzmieniu. Jednocześnie Komisja przyznała, że opisy tych zawodów powinny być systematycznie aktualizowane i zadeklarowała gotowość do przekazywania w przyszłości swych uwag i propozycji w tym zakresie, jak również gotowość do konsultacji. Członkowie Komisji wyrazili przekonanie, że konieczne jest przy-gotowanie dla zawodów optyka okularowego oraz optometrysty nowego opisu tzw. zadań zawodowych, przystających do rzeczywistej sytuacji formalno-prawnej obu tych zawodów.
Posiedzenie Komisji zakończyły bieżące informacje i komunikaty oraz ustalenie har-monogramu dalszych prac Komisji.
12
Foto: FoTomasM
edia.pl
59
www.gazeta-optyka.pl
Nowa soczewka kontaktowa z optyką o wysokiej rozdzielczości
Według danych z badania o zasięgu globalnym przeprowadzonego w siedmiu krajach wśród 3 800 pacjentów wymagających korekcji wad wzroku jakość widzenia to najważniejszy czynnik, którym kierują się oni przy wyborze produktów z branży ochrony zdrowia oczu.1 39% osób używających soczewek kontaktowych, które zapytano o występowanie objawów związanych z widzeniem, podało, że widzi „halo” wokół źródeł światła, zwłaszcza w nocy. 41% osób skarżyło się na niewyraźne widzenie lub niemożność dostrzeżenia drobnych szczegółów mimo korekcji wady wzroku, a 46% zauważyło zjawisko olśnienia lub problemy z widzeniem przy jasnym oświetleniu, takim jak padające bezpośrednio lub odbite światło słoneczne albo światło emitowane przez reflektory samochodów w nocy.1 Pacjenci uznali te objawy za dokuczliwe i chcieliby znaleźć sposób ich minimalizacji; jednakże mniej niż 10% osób podało, że całkowicie rozwiązały problem związany z objawami w postaci zaburzeń widzenia.1
ABERRACJE SFERYCZNE Jednym z potencjalnych źródeł takich zjawisk, jak olśnienie i halo, są aberracje wyższego rzędu (ang. higher-order aberrations, HOA) występujące w aparacie optycznym oka. U każdej osoby stwierdza się niepowtarzalny schemat HOA.2,3 Aberracje wyższego rzędu, w tym aberracje sferyczne, mają pewne znaczenie przy określaniu potencjalnej ostrości widzenia u pacjentów.2 Aberracje sferyczne, które mają tendencję do przesunięcia w kierunku wartości dodatnich, spotyka się w znaczącej części populacji; natomiast inne rodzaje HOA oscylują wokół zera, gdyż równomiernie rozkładają się między wartościami dodatnimi i ujemnymi.4,5 W populacji ogólnej przeciętna wartość aberracji sferycznych wynosi około +0,15μm przy źrenicy o szerokości 6 mm.4,5 Podczas dobierania soczewek kontaktowych istotne jest uwzględnienie aberracji sferycznych, ponieważ powodują one pogorszenie jakości widzianego obrazu, zwłaszcza w warunkach słabego oświetlenia, co może objawiać się pod postacią zjawiska olśnienia i efektu halo (Rycina 1). Efekt
taki ma miejsce, gdy promienie światła przechodzące przez centralną część soczewki skupiają się w jednym miejscu, a promienie przechodzące przez część obwodową skupiane są w punkcie położonym bliżej soczewki (w przypadku soczewek dodatnich) lub dalej od soczewki (w przypadku soczewek ujemnych). Różnica między tymi dwoma punktami ogniskowania to właśnie aberracja sferyczna.Poza tym aberracje sferyczne powodują istotne osłabienie ostrości widzenia w warunkach obniżonego kontrastu.6 Jeszcze bardziej tę kwestię komplikuje fakt, że standardowa optyka sferyczna soczewek kontaktowych tak naprawdę indukuje w pewnym stopniu aberracje sferyczne, których wartość zależy od mocy soczewki.7 Wykazano, że skorygowanie aberracji sferycznych poprawia jakość widzenia,2 ponieważ powoduje bardziej precyzyjne skupienie promieni światła docierających do siatkówki, co sprawia, że widziany obraz jest wyraźniejszy (Rycina 2).7
Rycina 1: Symulacja obrazu siatkówkowego przy źrenicy o szerokości 6 mm w oku, w którym wartość aberracji sferycznej wynosi +0,15 μm. Obraz stworzono przy użyciu oprogramowania firmy Vision Optics Laboratory (Sarver and Associates, Inc., Carbondale, Illinois). Obraz przedstawia optotyp wielkości 20/80 (0,3 log MAR) widziany przez źrenicę o średnicy 6 mm w oku bez żadnych aberracji poza sferycznymi.
Rycina 2. Symulacja obrazu siatkówkowego przy źrenicy o szerokości 6 mm w oku, w którym wartość aberracji sferycznej wynosi 0,00 μm. Obraz stworzono przy użyciu oprogramowania firmy Vision Optics Laboratory (Sarver and Associates, Inc., Carbondale, Illinois). Obraz przedstawia optotyp wielkości 20/80 (0,3 log MAR) widziany przez źrenicę o średnicy 6 mm w oku bez żadnych aberracji.
AVNI PARIKH*
Artykuł sponsorowany
OBIECUJĄCA METODA MINIMALIZACJI OBJAWÓW ZWIĄZANYCH Z WIDZENIEM Nowa soczewka wprowadzona niedawno przez firmę Bausch & Lomb została opracowana po to, by pomóc Państwu zaspokoić najpilniejsze potrzeby waszych pacjentów związane z jakością widzenia, a zwłaszcza żeby umożliwić skorygowanie aberracji sferycznych. W modelu soczewek kontaktowych PureVision 2 HD wprowadzono standardy optyki wysokiej rozdzielczości w celu zmniejszenia średniej wartości aberracji sferycznej zarówno w układzie optycznym oka, jak i w soczewce, w całym zakresie mocy optycznej. Soczewki te zapewniają wyraźne i ostre widzenie, zwłaszcza przy słabym oświetleniu. W badaniu, w którym wzięło udział 339 pacjentów przydzielonych w sposób losowy do grup używających przez cztery tygodnie soczewek kontaktowych PureVision lub PureVision 2 HD, 75% osób przyznało, że widziały lepiej w soczewkach PureVision 2 HD, a 77% stwierdziło, że soczewki PureVision 2 HD przyczyniły się do ograniczenia efektu halo i zjawiska olśnienia, nawet przy słabym oświetleniu.8
Soczewki pakowane są w pojemniki wypełnione roztworem zawierającym poloksaminę, substancję powierzchniowo czynną o właściwościach nawilżających, dzięki czemu – poza wyraźnym widzeniem – zapewniają uczucie wyjątkowego komfortu po założeniu. Cienkie, zaokrąglone krawędzie soczewek umożliwiają gładkie, łagodne przejście między soczewką a spojówką i nie kolidują z ruchami powiek, co zwiększa komfort noszenia. Na rycinie 3 pokazano, jaka jest grubość krawędzi soczewek PureVision 2 HD w porównaniu z innymi produktami dostępnymi w sprzedaży. Soczewki PureVision 2 HD należą do najcieńszych soczewek dostępnych obecnie na rynku; mimo to są wyjątkowo łatwe w użyciu.Przy współczynniku 130 Dk/t soczewki PureVision 2 HD cechują się wysoką przepuszczalnością dla tlenu, dzięki czemu w trakcie ich noszenia oczy pozostają zdrowe i nieprzekrwione.9 Ponadto soczewki PureVision 2 HD przeznaczone są do systematycznej, comiesięcznej wymiany. W badaniach wykazano, że w przypadku pacjentów używających soczewek miesięcznych prawdopodobieństwo przestrzegania zaleceń dotyczących schematu systematycznej wymiany jest większe niż w przypadku pacjentów używających soczewek dwutygodniowych.10
BADANIE KLINICZNE Z UDZIAŁEM NOWYCH UŻYTKOWNIKÓW W badaniu klinicznym, w którym wzięło udział 225 osób po raz pierwszy używających soczewek kontaktowych, 80% pacjentów przyznało, że są zadowoleni z soczewek kontaktowych PureVision 2 HD. 76% pacjentów stwierdziło, że łatwo się je zakłada, natomiast według 92% soczewki łatwo się również zdejmuje. Soczewki szczególnie dobrze spełniały swoją rolę w przypadku pacjentów należących do młodszej grupy wiekowej. 74% spośród 103 pacjentów w wieku od 12 do 18 lat potwierdziło długotrwały komfort noszenia soczewek PureVision 2 HD,11 dzięki któremu soczewki te świetnie nadają się dla początkujących użytkowników i stanowią doskonałą alternatywę dla okularów.
PODSUMOWANIE Nowe soczewki kontaktowe PureVision 2 HD to wysokiej jakości produkt zapewniający wyraźne, ostre widzenie, nawet przy słabym oświetleniu. Ulepszony, zawierający poloksaminę roztwór wypełniający blister, daje komfort po założeniu, cieńsze krawędzie mniej kolidują z ruchami powiek, a większa przepuszczalność dla tlenu sprzyja utrzymaniu zdrowych i nieprzekrwionych oczu. PureVision 2 HD to doskonały wybór; produkt ten oferuje pacjentom nawet więcej, niż oczekują od soczewek kontaktowych.
* Avni Parikh jest dyrektorem ds. Kontaktologii (Professional Services Manager) regionu Australii i Nowej Zelandii w firmie Bausch + Lomb.
1. Market Probe Europe. Symptom Incidence & Needs Survey. December 2009.2. Piers PA , Manzanera S, Prieto PM, Gorceix N, Artal P. Use of adaptive optics
to determine the optimal ocular spherical aberration. J Cataract Refract Surg. 2007 Oct;33(10):1721-6.
3. Legras R, Rouger H. Just-Noticeable Levels of Aberration Correction. J Optom. 2008;1:71-7.
4. Thibos LN, Hong X, Bradley A, Cheng X. Statistical variation of aberration structure and image quality in a normal population of healthy eyes. J Opt Soc Am A. 2002 Dec;19(12):2329-48.
5. Porter J, Guirao A, Cox IG, Williams DR. Monochromatic aberrations of the human eye in a large population. J Opt Soc Am A Opt Image Sci Vis. 2001
Aug;18(8):1793-803.6. Wang Y, Zhao K, Yang X, He J, Wang W. Higher Order Aberrations and Low
Contrast Vision Function in Myopic Eyes (-3.00 to -6.00 D) Under Mesopic Conditions. J Refract Surg. 2010 May 19:1-8.
7. Cairns G. Enhancing contact lens design for complete performance. Optician. 2007(February):14-6.
8. MillwardBrown. PureVision 2 HD.5 Product Test: Study 648. July 2010. 339 subjects randomly trialed PureVision and PureVision 2 HD contact lenses for four weeks. Surveys were completed at seven days and four weeks.
9. Data on file, Bausch + Lomb, Incorporated.10. Dumbleton K, Woods C, Jones L, Fonn D, Sarwer DB. Patient and
practitioner compliance with silicone hydrogel and daily disposable lens replacement in the United States. Eye Contact Lens. 2009 Jul;35(4):164-71.
11. MillwardBrown. PureVision 2 HD.5 Product Test: Study 652. July 2010.
0.12
0.10
0.08
0.06
0.04
0.02
0.00
Grubość krawędzi (mm)
PureVision 2 z optyką HD
AcuVue Oasys
Biofinity Air Optix Aqua
Air Optix Night & Day
.070 .070 .075
.120
.100
Rycina 3: Grubość (mierzona w odległości 200 μm od krawędzi) wybranych dostępnych w sprzedaży miękkich soczewek kontaktowych.(9)
Artykuł sponsorowany
© Bausch & Lomb Incorporated. Symbole ®/™ oznaczają znaki handlowe firmy Bausch & Lomb Incorporated. Pozostałe produkty / marki są znakami ich odpowiednich właścicieli.
62
OPTYKA 3/2011
/ optometr ia
Optometrysta i „nie-optometrysta” w gabinecie, czyli różnice w praktyce optometrycznej w Polsce
WstępZgodnie z danymi Europejskiej Rady Opto-metrii i Optyki, zawód optometrysty jest chroniony prawnie w wielu krajach Europy w zakresie wymagań co do uzyskania pro-fesji, prawa używania tytułu i wykonywania czynności zawodowych. W niektórych krajach, np. w Wielkiej Brytanii, Irlandii czy na Cyprze, wymagane są nawet okresowe licencje.
Niestety, w Polsce, podobnie jak w Belgii, ochrona prawna zawodu istnieje jedynie w niewielkim stopniu.¹ Polscy optometryści działają w kraju w oparciu o wpis do klasyfika-cji zawodów i specjalności, za co odpowiada Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Jak wiadomo, nie ma jednak żadnej ustawy chro-niącej ten zawód, tak jak to jest w przypadku innych zawodów medycznych.
Brak jasno zdefiniowanych przez polskie prawo kompetencji oraz umiejętności, jakie powinien posiadać optometrysta, jak również brak precyzyjnie określonych procedur odsyłania pacjentów do innych specjalistów, powoduje dużą dowolność w sposobie oraz jakości pracy optometrystów w Polsce. Nie ma narzędzi dających możliwość kontroli świad-czonych przez nas, optometrystów, usług,
stymulujących nas do ciągłego pogłębiania swojej wiedzy i rozwijania umiejętności.
Zaniepokojeni ciągłym brakiem precyzyj-nych regulacji tego zawodu poprzez ustawę, a co za tym idzie – brakiem regulacji edukacji optometrycznej w Polsce( jedyną taką inicja-tywą jest powstanie i praca ŚKAOOiO), posta-nowiliśmy zbadać, w jaki sposób praktykują polscy optometryści. Celem tej pracy nie było ocenianie jakości kształcenia jakiejkolwiek uczelni, ale próba zrozumienia potrzeb opto-metrystów dotyczących edukacji, zarówno tej w ramach studiów z optometrii, jak również edukacji podyplomowej.
Według naszej wiedzy jest to pierwsza praca w Polsce, która porusza ten temat. Wyniki naszych badań zgłosiliśmy wcześniej do Amerykańskiej Akademii Optometrii. Zostały one przedstawione na dorocznym zjeździe akademii w San Francisco w listopadzie 2010 roku,² dlatego dopiero teraz możemy się tymi wynikami podzielić w „Optyce”.
Metoda badaniaNasze badania rozpoczęliśmy w styczniu 2009 roku od ankiety internetowej (32 odpowie-dzi), zaś drugą część badań przeprowadzi-
liśmy w czasie konferencji Polskiego Towa- rzystwa Optometrii i Optyki w 2009 roku w Warszawie (43 ankiety). Razem otrzymali-śmy 75 ankiet, co według naszych szacunków stanowiło w tamtym czasie około 20% prakty-kujących w Polsce optometrystów.
Dla potrzeb analizy naszych wyników badań podzieliliśmy osoby wykonujące pracę opto-metrysty na dwie podstawowe grupy:1. Optometryści-optycy z tzw. wykształceniem
optycznym (osoby z tytułem licencjata lub inżyniera) – uwzględniliśmy w naszych badaniach tę grupę, ponieważ wiemy, że bardzo często osoby z takim wykształce-niem nazywają siebie optometrystami, a co może bardziej istotne, wykonują pracę oraz zadania optometrysty w gabinecie.
2. Optometryści z tzw. zaawansowanym wykształceniem (osoby z tytułem magistra lub doktora). Tę grupę dodatkowo podzie-liliśmy na dwie podgrupy ze względu na wiedzę na temat chorób i ich leczenia:• „nieklinicznych” optometrystów, czyli
absolwentów uczelni, w których program nauczania optometrii nie wymagał od absolwentów diagnozy chorób oczu oraz wiedzy na temat ich leczenia;
SYLWIA KROPACZ Mgr MSc, JAKUB PŁÓCIENNIK Mgr MSc, DEREK MLADENOVICH OD FAAO MP
63
www.gazeta-optyka.pl
optometr ia /
• „klinicznych” optometrystów, czyli absolwentów uczelni, których program nauczania optometrii uzupełniony był o aspekty kliniczne tego zawodu, tzn. diagnozy chorób oczu oraz wiedzy o ich leczeniu.
Podział ten jest bardzo istotny ze względów praktycznych. Wielu pacjentów nie kontroluje wzroku, o ile nie są do tego zmuszeni badaniami okresowymi, albo zauważają nagłe pogorszenie widzenia. Jedyną szansą na uświadomienie takiego pacjenta, że powinien poddać się badaniu okulistycznemu, jest najczęściej badanie w salonie optycznym. Oczywiście opto-metryści kliniczni nie wchodzą w żaden sposób w kompetencje okulistów. Wiedza na temat chorób oraz ich leczenia jest natomiast bardzo potrzebna, aby w sposób prawidłowy odesłać pacjentów w odpo-wiednim terminie do lekarza okulisty na leczenie. Ponadto zapewnia ona większą współpracę z okulistami, na czym nam wszystkim bardzo zależy.
W naszej ankiecie zapytaliśmy optometry-stów m.in. o:• poziom wykształcenia oraz liczbę lat
praktyki w zawodzie;• ocenę częstości wykonywania oraz znajo-
mości poszczególnych procedur badania wzroku, takich jak: refrakcja, testy widze-nia obuocznego, badanie przedniego oraz tylnego odcinka oka, a także dodatko-wych testów, jak badania ruchów oczu, pola widzenia, badanie źrenic;
• wywiad z pacjentem dotyczący chorób oczu, chorób ogólnych oraz wywiad ro-dzinny pacjenta (choroby oczu w rodzinie, choroby ogólne w rodzinie);
• edukację oraz informowanie pacjenta (np. o ko-nieczności badania dna oka po rozsze-rzeniu źrenic) oraz o sposób odsyła-nia pacjentów do innych specjalistów;
• oczekiwania dotyczące edukacji po-dyplomowej, chęć stosowania leków diagnostycznych oraz terapeutycznych po dodatkowym przeszkoleniu.
WynikiW wynikach naszych badań nie było istot-nych różnic pomiędzy optometrystami o różnym poziomie edukacji w przypadku procedury badania refrakcji oraz częściowo w sposobie odsyłania pacjentów do innych specjalistów (wyniki tej części badań zosta-ły przedstawione na niedawnym zjeździe Europejskiej Akademii Optometrii i Optyki w Pradze w maju). Natomiast w przypadku
Pełna oferta sprzętu okulistycznego i optycznego fi rmy VISIONIX. Największy wybór pomocy optycznych.
tel. +48 71 785 09 68 ul. Parandowskiego 21, 54-622 Wrocław www.ophtalmica.pl [email protected]
Ryc. 1. Poziom edukacji respondentów w procentach
64
OPTYKA 3/2011
badania zdrowia oczu, wywiadu z pacjentem oraz edukacji pacjenta, znaleźliśmy istotne statystycznie różnice pomiędzy specjalistami w zależności od ich edukacji.
Optometryści z tzw. zaawansowaną edu-kacją (tytuł magistra lub doktora) w porów-naniu z optometrystami-optykami z tytułem licencjata lub inżyniera:• 1,4 razy częściej przeprowadzają testy
pomocne w oszacowaniu zdrowia oczu, takie jak badanie źrenic (p=0,0253);
• 1,2 razy częściej edukują i informują pacjen-tów na temat zdrowia oczu (p=0,0069);
• 1,2 razy częściej pytają pacjenta o historię chorób oczu w rodzinie (p=0,0152).Dodatkowe różnice zaobserwowaliśmy
w grupie optometrystów z tzw. zaawansowaną edukacją (tytuł magistra lub doktora). W tej grupie optometryści „kliniczni” w porównaniu z „nieklinicznymi”:• częściej wykonują badanie dna oka, zarów-
no oftalmoskopię bezpośrednią (p< 0,05), jak i oftalmoskopię pośrednią (p< 0,05);
• częściej edukują pacjentów na temat zdro-wia oczu.
Liczba lat praktyki w zawodzie była także istotnym statystycznie czynnikiem wpływają-cym na sposób pracy optometrysty. Specjali-ści, którzy mieli więcej niż pięć lat doświad-czenia zawodowego:• częściej pytali pacjentów na temat ich
zdrowia ogólnego (p=0,048) oraz na temat zdrowia ogólnego członków ich rodzin (p=0,037);
• częściej przeprowadzali badania przed-niego odcinka oka w lampie szczelinowej (p=0,037).
WnioskiPomimo faktu, że zawód optometrysty jest w Polsce stosunkowo nową profesją, znaleźli-śmy znaczące różnice w sposobie pracy z pacjentami w zależności od poziomu wy-kształcenia.
Najbardziej zadziwiające są dla nas różnice w przeprowadzaniu wywiadu z pacjentem (zarówno wywiadu dotyczącego pacjenta, jak i jego rodziny), ponieważ ta część badania nie wymaga edukacji przy użyciu zaawanso-wanych urządzeń lub dobrego wyposażenia
uczelni (lub gabinetu), na której przyszli optome-tryści zdobywają wiedzę. Wywiad wymaga od specja-listy jedynie zrozumienia tematu ochrony zdrowia oczu i całego organizmu pacjenta oraz faktu, że nasza praca to nie tylko zapisanie mocy okularów, ale przede wszystkim zapewnienie pacjentom maksymalnie najlepszego i komfortowego widzenia. A do tego dobry i komplek-sowy wywiad oraz edukacja pacjenta są niezbędne.
Jesteśmy przekonani, że konieczne jest ujednolice-nie edukacji optometrycz-nej w Polsce oraz jasne określenie, jakie kompe-tencje powinien posiadać optometrysta kończący studia. Wpłynie to nie tylko na jakość usług
w zakresie ochrony zdrowia oczu, ale pozwoli również na lepszą współpracę z innymi spe-cjalistami w tej dziedzinie.
Dla przykładu w Norwegii, w kraju, w któ-rym zawód ten jest bardzo dobrze rozwinięty i uregulowany prawnie, optometryści blisko współpracują z lekarzami ogólnymi i okulista-mi. Liczba pacjentów, u których potwierdzo-no wystąpienie chorób oczu (około 94%),³ odsyłanych przez optometrystów do innych specjalistów, wskazuje na dużą rolę, jaką odgrywają optometryści w systemie opieki zdrowotnej, a także na wielkie znaczenie samych regulacji prawnych.
Naszym zdaniem organizacją, która mo-głaby w Polsce określić takie wymagania oraz przekonać uczelnie do kształcenia studentów w taki sposób, aby mogli oni nabyć te umie-jętności, jest Polskie Towarzystwo Optometrii i Optyki przy współpracy z Europejską Radą Optometrii i Optyki (tylko w ten sposób moż-liwe będzie dla nas w przyszłości swobodne wykonywanie zawodu optometrysty w krajach należących np. do Unii Europejskiej) oraz ze Środowiskową Komisją Akredytacyjną Optyki Okularowej i Optometrii. Wiemy, że istnieją już dokumenty opisujące standardy badania optometrycznego, ale uważamy, że czas pójść krok dalej. Mamy także nadzieję, że wyniki tego typu badań jeszcze bardziej zachęcą optometrystów i PTOO do starania się o regulacje prawne dotyczące zawodu optometrysty, a stowarzyszenia zawodowe do wyznaczania zakresu kompetencji, jakie powinien posiadać optometrysta niezależnie od tego, jaką uczelnię ukończył. A wszystko to dla dobra zarówno naszej profesji, jak i naszych pacjentów.
Praca zaprezentowana została na zjeździe Amerykańskiej Akademii Optometrii w San Francisco w listopadzie 2010 roku.Sylwia Kropacz*, Jakub Płóciennik*, Derek Mladenovich OD FAAO MP*: „Variations in provision of eye care among optometrist in Poland”* PCO at Salus University USA
Autorzy artykułu proszą o wszelkie komentarze i opinie. Kontakt: Sylwia Kropacz: [email protected]; Jakub Płóciennik: [email protected]ś
Ryc. 2. Elementy badania optometrycznego wymienione w ankiecie; % respondentów wykonujących daną procedurę częściej niż u połowy pacjentów
Piśmiennictwo:1. Dane ECOO (Europejska Rada Optometrii i Optyki), ECOO Blue Book2. Sylwia Kropacz, Jakub Płóciennik, Derek Mladenovich OD FAAO MP: „Variations in provision of eye care among optometrists in Poland”, zjazd Amerykańskiej Akademii Optometrii, listopad 2010 roku, San Francisco3. Vibeke Sundling, Pal Gulbrandsen, Ragnheiður Bragadottir, Leiv S. Bakketeig, Jak Jervell, Jørund Straand. Optometric practice in Norway: a cross-sectional nationwide study. Acta Ophthalmologica Scandinavica, Vol. 85, Issue 6, pages 671–676, September 2007
/ optometr ia
optometr ia /
66
OPTYKA 3/2011
Optyczny sklep internetowy – hobby czy konieczność?Sklepy internetowe sprzedające soczewki kontaktowe, płyny do ich pielęgnacji, okulary przeciwsłoneczne, a nawet okulary korekcyjne wykonane na odległość według danych dostar-czonych przez klienta (sic!), traktowane są przez większość optyków jako zło, zabierające pracę i przychody ludziom z branży. Tymczasem nowe czasy przyniosły nowe wyzwania i może najwyż-sza pora, by dotychczasowego wroga przemienić w przynoszącego zyski sojusznika.
Część polskich optyków już zrozumiała, że tak naprawdę dzisiaj nie ma sensu zastanawiać się nad tym, czy założyć internetowy sklep optyczny uzupełniający praktykę rzeczywistego salonu, a jedynie nad tym, jak zrobić to porządnie, by przynosił on zyski.
Często wykwalifikowani optycy z tradycjami rzemieślniczymi, uznający tylko i wyłącznie bezpośredni kontakt z klientem, nie zdają sobie sprawy, że ich konkurent z sąsiedniej ulicy już dawno ma wirtualny sklep. A co więcej, wcale nierzadko jest on założony tak, by pozornie nic go nie wiązało z salonem optycznym. Dlatego czasem mamy do czynienia z hipokryzją albo inaczej: rodzajem marketingu. Z jednej strony optyk będzie twierdził, że sklep internetowy to zło, a po cichu już od dawna taki sklep prowadzi. Dzięki temu w środowisku wciąż pozostaje tym niezłomnym, a przy tym odwodzi innych od założenia przez nich sklepu, który byłby przecież konkurencją dla niego.
Nie ma w tym nic złego, takie są prawa dzi-siejszego rynku. Niebezpieczeństwo tkwi gdzie indziej: takie sklepy mogą zakładać osoby mają-ce kapitał, a niemające pojęcia o branży. Dlatego zdecydowanie lepiej, żeby wykwalifikowani optycy oficjalnie prowadzili uzupełniające ich praktykę sklepy internetowe, niż żeby soczewki kontaktowe czy nawet okulary korekcyjne mieli sprzedawać całkiem przypadkowi ludzie. A liczby mówią same za siebie. Według danych wykła-dowców SGH Rafała Mrówki i Mikołaja Pindel-skiego (przytaczali je na marcowym spotkaniu Klubu Air Optix), nowi konkurenci w branży optycznej to:• 20% stanowią ludzie spoza branży;
• 30% to ludzie z branży, którzy do tej pory nie zajmowali się tym produktem albo tą formą sprzedaży;
• 50% to nowe podmioty branżowe z kraju i zagranicy.Może paść też pytanie, po co zakładać interne-
towy sklep optyczny, skoro jest ich już tak wiele. Jednak dane statystyczne wskazują, że rocznie przybywa w Polsce około 300 nowych salonów optycznych i duża część z nich pozostaje na ryn-ku – popyt na usługi i produkty optyczne będzie rósł, jak przewidują analizy tego rynku.
Sytuacja na rynku internetowym w PolsceMożna zaklinać rzeczywistość, ale sprzedaż internetowa wszelkich dóbr konsumpcyjnych rośnie z roku na rok w błyskawicznym tempie. Chyba nie ma już takiej branży, której produktów nie dałoby się kupić w sieci. Nie wychodząc z domu, można kupić nie tylko książkę czy film, ale też mieszkanie, samochód, sprzęt RTV, a nawet robaki dla wędkarzy. Polacy wręcz poko-chali kupowanie w Internecie. W 2010 roku już co czwarty nasz rodak zrobił zakupy, korzystając ze sklepu internetowego. Badania wykazują, że aż połowa z internautów, którzy jeszcze tego nie zrobili, deklaruje, że zrobi to w najbliższym czasie.
Jak wykazują badania rynku za 2010 rok, Pola-cy wydali najwięcej pieniędzy w sieci na:• elektronikę 24,9%,• kosmetyki 15%,• zabawki, gry 12,2%,• rozrywkę 9,4%,• meble 8%,• odzież 6,9%,• żywność 6%,• inne 17,6%.
W ostatnim czasie swoje internetowe wersje zaczęły zakładać nawet sieci marketów, gdzie można kupić ich towar jeszcze taniej. Na koniec 2009 roku działało w Polsce 7,6 tys. sklepów internetowych, a w 2010 było już ich blisko 10 tys. Średnio przybywa ich 28% rocznie. To i tak wciąż jest bardzo mało, gdyż w 2009 roku handel w Internecie w Polsce stanowił około 2%
sprzedaży detalicznej, zaś we Francji, Niemczech czy Wielkiej Brytanii było to już około 8%.
Według Rafała Mrówki i Mikołaja Pindelskiego, rozwój polskiego rynku internetowego warto-ściowo wzrasta rocznie o 15%, z kolei rynku tra-dycyjnego – tylko o 2,5%. Do tego trzeba dodać, że koszty prowadzenia salonu optycznego rosną rocznie o 7%, a internetowego tylko 1,5%. Jeśli założyć, że wzrosty te będą stałe i stabilne, to w 2020 roku salon optyczny zacznie generować blisko 150 tys. zł strat rocznie! Ale w tym samym czasie zyski z prowadzenia sklepu interneto-wego przekroczą 150 tys. zł rocznie. Jak widać, naprawdę nie czas na pytanie, czy założyć sklep w sieci, tylko jak zrobić to dobrze.
Dlaczego sprzedaż internetowa ma przyszłość?Skąd wzięła się tak duża popularność i potencjał zakupów przez Internet? Żeby znaleźć odpo-wiedź na to pytanie, trzeba zastanowić się, jacy są obecni klienci, m.in. salonów optycznych. Według badań przeprowadzonych przez Rafała Mrówkę i Mikołaja Pindelskiego, typowi klienci internetowi:• szukają wygodnej formy zakupu;• nie mają autorytetów, ale ich szukają, najczę-
ściej w sieci;• są wygodniccy i roszczeniowi;• są świadomi swoich potrzeb;• chętnie angażują się w różne działania
(presumpcja, czyli inteligentna konsumpcja polegająca na takim nabywaniu dóbr kon-sumpcyjnych, by ich zakup przyniósł kupujące-mu jeszcze zysk);
• są mało lojalni wobec marek i dość lojalni wobec innych ludzi;
• starają się działać etycznie i ekologicznie;• poszukują u dostawcy dodatkowych wartości;• szybko się nudzą i zniechęcają;• oczekują ponadstandardowego traktowania.
Typowa sytuacja obecnie wygląda tak, że klient poszukujący soczewek kontaktowych przypusz-czalnie przyjdzie raz do salonu optycznego, by przebadać wzrok, dopasować soczewki i zreali-zować tam swoją pierwszą receptę. A później?
/ marketing
67
www.gazeta-optyka.pl
marketing /
Większości z dorastającego dziś internetowego pokolenia nic nie będzie w stanie przekonać, że warto znów odwiedzić optyka, by kupić u niego płyn do pielęgnacji albo nowe pudełko soczewek, skoro wystarczy kilka razy kliknąć i nawet w ciągu tego samego dnia, taniej, można mieć zamówio-ny towar w domu. Że nieetyczne jest sprzedawa-nie soczewek przez sieć? A czym różni się to od sprzedaży przez optyka tych samych soczewek klientowi, który wie, jaką ma wadę, nosi już soczewki i po prostu wchodzi do salonu i mówi, jakich mocy potrzebuje. Ilu optyków zapropo-nuje wówczas: a może zrobimy badania, może coś się zmieniło, może trzeba innych soczewek? Raczej niewielu. Po prostu podają wybrany towar z półki, inkasując pieniądze i mając nadzieję, że klient znów kiedyś zajrzy, o ile nie wpadnie na to, że może kupić soczewki w sieci. Sytuację po stronie klienta zmieni wprowadzenie preskrypcji, nad którą trwają prace w Polskim Stowarzyszeniu Soczewek Kontaktowych. Wtedy klient zostanie zmuszony do regularnego badania wzroku, by uzyskać nową receptę na soczewki kontaktowe. Ale po stronie sklepów internetowych zmiana
będzie polegała tylko na tym, że w formula-rzu zamówienia dojdzie nowe pole ze skanem preskrypcji, dopóki nie pojawią się inne regulacje rynkowe.
Jedyne, na co optyk może mieć wpływ, to adres internetowy, jaki wpisze do wyszukiwarki klient. Dlatego powinien zadbać, by ta pierwsza wizyta była dla klienta atrakcyjna, by poczuł się on ob-służony ponadstandardowo, a przez to zostanie nawiązana wątła, ale jednak nić lojalności. Nie wobec marki czy salonu, ale wobec człowieka, który w tym coraz bardziej bezosobowym świecie zauważył jednostkę i pochylił się nad jej potrze-bami. Ale, żeby to wykorzystać, trzeba mieć w zanadrzu ofertę dostosowaną do dzisiejszego klienta, czyli internetową wersję swojego salonu, do którego zachęcony specjalnym traktowaniem klient zajrzy w pierwszej kolejności. Jeśli znaj-dzie tam interesującą i atrakcyjną cenowo ofertę, to jest duża szansa, że nie skorzysta z popular-nych porównywarek cen w sieci. Być może nawet poleci sklep swoim znajomym, bo dziś taka opinia ma większą wagę niż spektakularne akcje reklamowe.
W następnym numerze spróbujemy podpowie-dzieć przekonanym o słuszności tego wywodu, jak – od strony technicznej – założyć sklep inter-netowy, a dzięki temu zdobyć nowych klientów.
Opr. TKK
68
OPTYKA 3/2011
/ prawo
Reklamacje, rękojmia i gwarancja
Reklamacje w zawodzie optyka to chleb powszedni. Nawet zachowując największą sta-ranność o jakość wykonywanych prac i dobrze dobraną korekcję, zawsze może zdarzyć się, że soczewki lub oprawy będą miały ukryte wady. W efekcie po stosunkowo krótkim użytkowaniu okulary mogą ulec zniszczeniu, a że klienci wydają na nie dość duże kwoty, to trudno się dziwić, że przychodzą do salonu optycznego rozżaleni, rozczarowani, a czasem nawet agresywni.
Przychodzi klient do optykaOptyk dbający o prestiż i dobre imię swojego zakładu musi nie tylko umieć wyjść naprzeciw oczekiwaniom takich klientów, ale oczywiście musi także mieć wiedzę, kto i za co jest odpo-wiedzialny. Niektórzy uważają, że oni swoją pracę wykonali prawidłowo, a wina leży po stronie producenta opraw czy soczewek. Czy ma w takim razie odpowiadać za ukryte wady, o których nie wiedział, a które doprowadziły do uszkodzenia okularów?
Zacznijmy od tego, że podstawowym prawem klienta do reklamacji jest rękojmia.
Odpowiedzialność z jej tytułu jest odpowie-dzialnością bezwzględną, gwarantowaną każdemu kupującemu przepisami Kodeksu cywilnego oraz ustawy z dnia 27 lipca 2002 roku „o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz zmianie Kodeksu cywilne-go” (Dz.U. 2002 nr 141, poz. 1176) z późniejszymi zmianami. Ustawa ta dokona-ła, w zakresie swojej regulacji, wdrożenia dy-rektywy 99/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z dnia 25 maja 1999 roku w sprawie niektórych aspektów sprzeda-ży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji.
Zgodnie z zapisanymi w Kodeksie cywilnym oraz ustawie przepisami, zakup przedmiotu bądź usługi przez osobę fizyczną od przed-siębiorcy prowadzącego działalność gospo-darczą jest zawarciem umowy. W większości przypadków umowa ta jest zawierana ustnie (kupując w sklepie bułkę czy w kiosku gazetę zawieramy umowę ustną). Jest to wystar-czające, dopóki nie ma z produktem żadnych problemów. Aby wyegzekwować swoje prawa przy reklamacji, niezbędne jest powołanie
świadków zawartej ustnej umowy lub/i przed-stawienie dowodów na jej zawarcie, a są nimi m.in. paragon i faktura. W przypadku zakupu na raty, na przedpłaty, na zamówienie, we-dług wzoru lub na próbę, a także gdy sprzedaż przekracza 2000 zł, sprzedawca jest zobo-wiązany do potwierdzenia umowy na piśmie. W innych przypadkach musi wydać pisemne potwierdzenie zawartej umowy, gdy zażąda tego kupujący. Na umowie muszą znaleźć się następujące informacje: nazwa sprzedawcy, adres sprzedawcy, datę sprzedaży, określenie towaru konsumpcyjnego, ilość, cena.
W uniknięciu późniejszych problemów i nie-porozumień ma pomóc zapis w art. 3 ustawy. Zgodnie z nim sprzedawca jest zobowiązany udzielić kupującemu jasnych, zrozumiałych i niewprowadzających w błąd informacji, które będą wystarczające do prawidłowego użytko-wania i pełnego korzystania z zakupionego towaru, w tym przypadku okularów, zgodnie z ich przeznaczeniem. Może wydawać się to absurdalne, jednak nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co z okularami będzie robił klient. Dlatego wcześniejsze dokładne poin-formowanie go, jak ma użytkować okulary i dbać o nie, pozwoli nam uniknąć później-szych pretensji z jego strony. Należy koniecz-nie wytłumaczyć klientowi, jak musi dbać o okulary, czego mu z nimi robić nie wolno, jakie działania mogą spowodować ich uszko-dzenie. Przykładowo trzeba poinformować, że zostawienie okularów na desce rozdziel-czej w samochodzie przy ostrym słońcu może doprowadzić do deformacji opraw z materia-łów sztucznych albo do zniszczenia powłok na soczewkach.
Informacje o warunkach prawidłowego użytkowania muszą znaleźć się w formie pisemnej na opakowaniu lub przyłączone do towaru ( jeśli dystrybutor nie zadbał o dołączenie do towaru instrukcji, na sprze-dawcy spoczywa obowiązek jej dołączenia we własnym zakresie). Tam też musi znaleźć się
Foto
: FoT
omas
Med
ia.p
l
69
www.gazeta-optyka.pl
nazwa towaru, jego producent albo importer oraz znak zgodności z normami i informacja o dopuszczeniu do obrotu na terenie Polski. Wszystkie te informacje muszą być w języku polskim, za wyjątkiem nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń po-chodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowa-nej terminologii naukowej i technicznej.
Jeśli sprzedawca zadba o powyższe, wtedy łatwiej będzie mu walczyć o swoje dobre imię, nawet w sądzie, jeśli doszłoby do rozprawy po pozwaniu przez niezadowolonego klienta.
Zgodnie z art. 10 ustawy, sprzedawca odpowiada przez dwa lata za niezgodność towaru z umową. Termin ten biegnie na nowo w razie wymiany towaru. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest rzecz używana, strony mogą ten termin skrócić, jednakże nie poniżej jed-nego roku. Jeśli klient dostrzegł niezgodność przed upływem pół roku, domniemywa się wtedy, że istniała ona już w chwili sprzedaży okularów (art. 4 ustawy). Dotyczy to zarówno wad soczewek, opraw, jak i nieprawidłowego ich montażu przez sprzedawcę lub osobę, któ-ra ponosi za to odpowiedzialność, co zapisane
jest z kolei w art. 6 ustawy. Jak zapisano w art. 9, jeśli klient zauważy niezgodność, ma dwa miesiące na zgłoszenie jej sprzedawcy, w przeciwnym wypadku traci prawo do rekla-mowania okularów.
Warto wiedzieć, że zgodnie z art. 7 optyk nie odpowiada za niezgodności, które powsta-ły na skutek wad ukrytych w powierzonym mu przez klienta materiale. Można uznać, że pod ten artykuł podpada przypadek, gdy wadliwa (błędna) okaże się recepta z wynikami bada-nia wzroku wykonanymi poza salonem. Wtedy odpowiedzialność za źle wykonane okulary spada na osobę, która źle wykonała badanie wzroku i do niej musi zwrócić się klient z reklamacją.
W przypadku stwierdzenia, że okulary są niezgodne z umową (dotyczy to zarówno wad fizycznych soczewek czy opraw, jak i źle wy-konanych okularów z winy optyka), klient ma prawo, zgodnie z art. 8 ustawy, zażądać, aby sprzedający doprowadził je do stanu zgodne-go z umową, chyba że naprawa lub wymiana nie są możliwe lub wymagają nadmiernych kosztów. Naprawa lub wymiana musi być
wykonana na koszt sprzedającego, klient nie ponosi także kosztów demontażu, dostarcze-nia, robocizny, materiałów oraz ponownego zamontowania i uruchomienia. Jeśli zarówno naprawa, jak i wymiana są nieopłacalne i znacznie przewyższają koszt okularów, klient ma prawo do zwrotu kosztów poniesio-nych przez siebie, a optyk nie może obarczyć klienta kosztami poniesionymi podczas czy to próby naprawy, czy kontroli reklamowane-go towaru.
Zgodnie z art. 8 ustawy, sprzedawca ma 14 dni kalendarzowych na ustosunkowanie się do reklamacji. Jeśli nie zrobi tego w tym czasie, przyjmuje się, że uznał reklamację za zasadną. Przepisy nie określają, w jakim terminie optyk ma wykonać nowe okulary lub naprawić uszkodzone. Gdy podany przez optyka termin naprawy jest według klienta zbyt długi, a w przypadku okularów, często jedynych, każdy dzień zwłoki to olbrzymia niewygoda, jak również brak możliwości normalnego życia czy pracy, ma on prawo zażądać obniżenia ceny okularów albo nawet odstąpić od umowy.
prawo /
70
OPTYKA 3/2011
/ prawo
Dlatego w interesie optyka leży załatwienie zasadnej reklamacji możliwie jak najszybciej, by oprócz klienta nie stracić także części zarobków. Świadomi tego optycy, dbający o dobre imię swojego zakładu, są na to przygotowani i na przykład w miejsce reklamowanych dro-gich, uszlachetnionych soczewek, wstawiają gratis „na szybko” soczewki tańsze, których klient używa do momentu sprowadzenia nowych soczewek od dystrybutora. Dzięki temu tak potraktowany klient, mimo nieprzyjemnej historii z wadliwymi soczewkami, wróci do salo-nu, zadowolony ze szczególnego traktowania.
Przychodzi optyk do dostawcyPrzechodzimy teraz do art. 12 ustawy, w którym określono wyjście z trudnej sytuacji, jaką jest dochodzenie uznania reklamacji między właścicielem salonu a dystrybutorem opraw czy soczewek. Ideałem jest, gdy dystrybutor bez problemu uzna reklamację i prześle bezpłatnie nowe soczewki. Co jednak, gdy tego nie zrobi i oznajmi optykowi, że nie poczuwa się do odpowiedzialności za sprzedany mu towar i nie uznaje jego niezgodności z umową w rozumie-niu ustawy konsumenckiej? Wtedy optyk musi sam zaspokoić roszczenia klienta, a dopiero później może dochodzić odszkodowania od dystrybutora na drodze sądowej w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego o skutkach niewykonania zobowiązań (art. 471 i następne).
Z telefonów i maili do redakcji wiemy, że przypadków nieuznania reklamacji przez dystrybutorów jest ostatnio więcej. Warto więc przed rozprawą sądową wzmocnić swoją pozycję i zwrócić się o pomoc do Krajowej Rzemieśl-niczej Izby Optycznej, której rzeczoznawcy, odpłatnie, wydadzą opinię o spornym przedmiocie. Już sama taka opinia, negatywna dla dystrybutora, może skłonić go do uznania zasadności reklamacji i przyjęcia za nią odpowiedzialności. Gdy sprawa trafi do sądu, to i tak zostanie powołany biegły sądowy, ale opinia rzeczoznawcy też jest brana pod uwagę przy ustalaniu wyroku.
Co to jest gwarancja?Gwarancja jest wyłącznie dodatkowym do rękojmi, dobrowolnym uprawnieniem, jakiego sprzedawca lub producent udziela kupującemu. Jest ona ustanawiana na drodze umowy lub
oświadczenia dotyczącego umowy sprzeda-ży. Jej głównym zadaniem jest zapewnienie właściwej jakości towaru i zwykle uprawnia kupującego do żądania usunięcia wady towaru lub wymiany go na towar bez wady. Zakres gwa-rancji zależy od sprzedającego lub producenta. Zgodnie z zasadami przyjętymi w Kodeksie cywilnym i ustawie o sprzedaży konsumenckiej, gwarancja odnosi się zasadniczo do wad fizycz-nych, a nie prawnych towaru.
Wadami fizycznymi są wszelkie cechy towaru, które są odpowiedzialne za m.in. zmniejsze-nie jego wartości lub/i użyteczności opisanej w umowie sprzedaży albo wynikającej z jego zwyczajnego przeznaczenia. Wada prawna występuje wtedy, gdy okaże się, że sprzedany towar jest własnością osoby trzeciej albo jest on obciążony prawem osoby trzeciej, czyli użyt-kowaniem, służebnością lub dzierżawą.
Podsumowując, reklamacje można podzielić na trzy główne grupy:• Zasadne, całkowicie bezsporne: klient
ma rację i optykowi pozostaje jedynie jak najszybciej doprowadzić do usunięcia wady. Klient będzie zadowolony, a zakład zyska jego przychylność.
• Budzące wątpliwość optyka, kto tak naprawdę zawinił: czy on, czy producent, a może jednak klient? Wtedy niezbędne jest zdroworozsądkowe podejście do re-klamacji. Należy przekalkulować, co bardziej się opłaca: czy przyjąć reklamację, nawet jeśli będzie to związane z ponie-sieniem przez optyka kosztów naprawy czy wymiany, czy jednak odrzucić ją, ryzykując utratę klienta oraz ewentualne konsekwen-cje, gdy klient odda okulary do ekspertyzy, a ona wykaże, że jednak reklamacja była zasadna. Prawa rynku są nieubłagane, kon-kurencja coraz większa, czasem więc jednak lepiej ponieść straty (czytaj: mieć mniejszy zysk niż zakładany), nawet jeśli ich powód budzi wątpliwość, niż utracić dobre imię firmy.
• Ostatnią grupą są reklamacje całkowicie nieuzasadnione, gdy ewidentnie widać, że to klient poprzez nieprawidłowe użyt-kowanie lub swoją nieuwagę doprowadził do wystąpienia wady lub zniszczenia oku-larów. Wydawać by się mogło, że sprawa jest prosta i oczywista, nie przyjmować re-
Właściciel salonu Oculus z Pruszcza Gdańskie-go zaleca w przypadku reklamacji następu-jącą kolejność sprawdzania poprawności wykonania okularów (od najpoważniejszych i najczęściej występujących błędów do mniej znaczących):• poprawność recepty,• zgodność wykonania okularów z receptą,• centra optyczne i PD (dla każdego oka
osobno),• krzywizny bazowe soczewek (sferyczne lub
asferyczne i ich parametry w odniesieniu do krzywizn bazowych soczewek w poprzed-nich okularach),• wysokość i szerokość części do bliży (w odniesieniu do tych samych paramet-rów w poprzednich okularach – dotyczy okularów progresywnych i dwuognisko-wych, bardzo ważne jest położenie górnej krawędzi wtopki),
• kąt pantoskopowy,• rodzaj konstrukcji soczewek wieloognisko-
wych,• surowiec, z którego wykonane są soczewki
(indeks),• konstrukcja soczewki (sferyczna, asferyczna),• dopasowanie oprawy.
źródło: www.oculus.ovh.org
klamacji i już. Tak mówi logika, ale nie zdrowy rozsądek. Zanim optyk powie: „nie i do widzenia”, powinien się zastanowić, czy warto. Jeśli oprawy czy soczewki były drogie, to można zaproponować klientowi okulary tańsze, bądź duży rabat na ich wykonanie. A w przypadku okularów tanich, niskiej jakości i łatwych do zniszczenia poprzez nieuwagę użytkownika, a przecież takiej „oferty ekonomicznej” nie brakuje w wielu zakładach optycznych, warto dla stałego klienta uczynić gest i dokonać wymiany (naprawy) oprawy lub zniszczonej części na własny koszt. Oczywiście to ostatnie stwierdzenie nie spotka się z przy-chylnością tych, dla których najważniejszy jest jak największy zysk i którzy wolą sprze-dać kolejną parę progresów niż lutować nos-ki, ale to już każdy optyk musi sam zdecydo-wać, czy sprzedaje dobre widzenie i komfort swoim klientom, czy jedynie jest sprzedaw-cą towaru zwanego okularami.
Opr. TKK
72
OPTYKA 3/2011
72 / wydarzenia
Praga – stolica Czech, miasto tysiąca wież oraz przepięknych zabytkowych kamienic. To właśnie tu w dniach 6–8 maja 2011 roku spo-tkało się ponad 250 przedstawicieli branży optometrycznej i optycznej z kilkudziesię-ciu krajów (Europy, Ameryki oraz Bliskiego Wschodu): specjalistów, profesorów, naukow-
Praskie spotkania: ECOO i EAOO KAMIL CHLEBICKI, SYLWIA KROPACZ
członkowie Zarządu PTOO
ców oraz studentów. Zebrali się oni po to, aby wspólnie dyskutować na temat optometrii oraz optyki w Europie podczas zebrania Euro-pejskiej Rady Optometrii i Optyki (European Council of Optometry and Optics, ECOO) oraz III Europejskiej Akademii Optometrii i Optyki (European Academy of Optometry and Optics, EAOO).
Już w piątek rozpoczęły się zamknięte obrady ECOO, na które wstęp mieli jedynie przedstawiciele organizacji należących do ECOO (m.in. autorzy sprawozdania, którzy byli delegatami Polskiego Towarzystwa Optome-trii i Optyki). Odbyły się spotkania dwóch komitetów: komitetu ekonomicznego oraz Professional Services, do którego dołączyła reprezentantka PTOO, Sylwia Kropacz. Zwień-czeniem obrad było sobotnie Walne Zebranie. Głównymi tematami były: podsumowanie dotychczasowej działalności ECOO, a także strategie na przyszłość, projekt wyznaczenia jednolitego zakresu kompetencji optometry-sty z uwzględnieniem współpracy i akredytacji wyższych uczelni w tym zakresie oraz analiza porównawcza dostarczania podstawowych usług w dziedzinie ochrony wzroku w trzech europejskich krajach – Francja, Wielka Brytania, Niemcy. Podczas Walnego Zebrania członkowie ECOO poprzez głosowanie przyjęli ponownie organizację z Francji do ECOO.
Równolegle z piątkowym rozpoczęciem spo-tkań ECOO, ruszyły trwające dwa dni warsz-taty edukacyjne. Odbyły się one w Instytucie Johnson&Johnson Vision Care. Prowadzącymi praktyczne zajęcia były znane osobistości z dziedzin kontaktologii i optometrii, takie jak dr Shehzad Naroo, Judith Morris, Holger Dietze czy Helmer Schweizer. Tematami warsztatów były: indywidualne soczewki kontaktowe, jak uczyć dopasowania soczewek kontaktowych, badania pola widzenia, OCT w praktyce oraz badanie dna oka przy pomocy soczewki Volka.
W sobotę rozpoczęła się konferencja EAOO oraz serie zajęć teoretycznych. Ze względu na swoją formę, wykłady i prezentacje można było podzielić na trzy rodzaje:• akademickie prezentacje badań; • wykłady specjalnie zaproszonych gości;• prezentacje przypadków, czyli wystąpienia
mniej formalne, w dużej mierze opierające się na dyskusji słuchaczy z prowadzącymi. Wśród ponad 50 wystąpień znalazło się
m.in. ciekawe wystąpienie prof. Petera Mo-esta „Oko dominujące”, które zdobyło nagro-dę słuchaczy; „Młodzi dorośli z problemami w uczeniu” (Yolanda Martin); „Rola misji za-granicznych w korekcji refrakcji w Malawi oraz Burkina Faso” (Rachel North); „Planowanie i przygotowanie pierwszych prac naukowych” (Michael Crossland) oraz wykład prof. Thoma-sa van den Berga na temat światła rozpro-szonego, sposobów jego badania i wpływu na nasze widzenie. Wśród licznych wystąpień nie zabrakło też polskiego akcentu – wystąpienia Sylwii Kropacz na temat „Sposobów odsyła-nia pacjentów do innych specjalistów przez optometrystów w Polsce”.
Podczas przerw w zajęciach teoretycznych można było znaleźć czas, aby wziąć udział w sesji posterowej. W tym roku składała się ona z ponad 50 plakatów prezentujących ba-dania z całego świata. Nie zabrakło też okazji do porozmawiania z autorami posterów.
Zebrania ECOO oraz EAOO stanowiły też świetną okazją do zawiązania nowych zna-jomości. Wieczorne spotkania towarzyskie przy kolacji dawały szansę na integrację środowiska optometrystów i optyków z całego świata. Nawiązywały się bardzo ciekawe dyskusje, każdy mógł się podzielić swoimi doświadczeniami i pomysłami. Znalazły się też odpowiedzi na często zadawane pytanie: jak z praktycznego punktu widzenia wygląda optometria i optyka w innych krajach?
Foto: archiwum EAOO
Sylwia Kropacz, Kamil Chlebicki
Członkowie EAOO
Prof. Roger Crelier, wiceprezydent EAOO
Komfort jest odzwierciedleniemnaukowych podstaw
Referencje: 1. Andrasko G, Ryen K. Cornael staining and comfort observed with traditonal and silicone hydrogel lenses and multipurpose solution combination. Optometry 2008; 79(8); 444-454 2. Schachet J, Zigler L, Wakabayashi D, Cohen S. Clinical assessment of a new multi-purpose disinfecting solution in asymptomatic and symptomatic patients. Poster presented at AAO; December 2006; Denver, CO. 3. Data on le. Alcon Laboratories, Inc.
Zapewnij swoim pacjentom niezrównany komfort, na który zasługują, zapewniony poprzez najwyższy standard dezynfekcji1, potwierdzoną zdolność oczyszczania soczewki2 oraz lepsze nawilżenie2,3
Zalecając preparat OPTI-FREE® RepleniSH® MPDS podczas każdej wizyty – pozostajesz najlepszym doradcą swojego pacjenta.
Nauka w służbie komfortu™
Reklama 230x300 do druku.indd 1 3/9/10 7:16:11 AM
PureVision®2 High Definition™Te miesięczne soczewki, wyko-nane z silikonowo-hydrożelowego materiału Balafilcon A, zostały zapro-jektowane w celu redukcji zjawiska olśnienia i efektu halo, zapewniając doskonałe widzenie. Łączą w so-bie rozwiązania pomagające przezwyciężyć wyzwania, z który-mi mają do czynienia użytkownicy soczewek, jak aberracje sferyczne, które mogą prowadzić do zam-glonego widzenia, olśnień i efektu halo. Nawet w warunkach słabego oświetlenia PureVision®2 High Defi-nition™ gwarantują ostre, klarowne widzenie, połączone z wyjątkowym komfortem i tlenotransmisyjnością (130 Dk/t!). Aby zmaksymalizować komfort codziennego noszenia, soczewki te są bardzo cienkie, łatwe w manipu-lacji, a technologia ComfortMoist™ zapewnia właściwe nawilżenie przez cały czas noszenia. Jak mówi Cheryl Donnelly, Dyrektor ds. Me-dycznych na Europę, Bliski Wschód i Afrykę, pierwsze opinie pacjentów i specjalistów po wypróbowaniu PureVision®2 High Definition™ są bardzo pozytywne.
Bausch+Lomb na BCLAFirma Bausch+Lomb wykorzystała majową konferencję British Contact Lens Association, BCLA,
do wprowadzenia na europejskie rynki swojego innowacyjnego produktu – soczewek PureVision®2
z optyką High Definition™, jak również do podkreślenia zalet wielofunkcyjnego płynu do pielęgnacji socze-
wek kontaktowych, Biotrue™.
Badania NSIGHTJak mówi Peter Valenti, wiceprezydent Bausch+Lomb oraz prezydent działu Vision Care Bausch+Lomb na cały świat, „przy projektowaniu PureVision®2 z optyką High Definition™ wzięliśmy pod uwagę styl życia milionów pacjentów. Współczesne życie składa się z sytuacji, w których klarowne widzenie jest niezmiernie istotne, jak prowadzenie samochodu w nocy, uprawianie sportu, uczenie się, praca. Dlatego Bausch+Lomb zlecił ogólnoświatowe badanie NSIGHT (Needs, Symptoms, Incidence, Global Eye Health Trends), aby sprawdzić, jakie są podstawowe potrzeby pacjentów wymagających korekcji wad wzroku.” Okazało się, że jakość widzenia jest najbardziej istotna przy wyborze produktów optycznych, a zjawisko olśnienia i efekt halo są uciążliwymi problemami przy codziennym użytkowaniu soczewek kontaktowych, nie tylko okularów. Dzięki PureVision®2 z optyką High Definition™, specjalista może spełnić wymagania i potrzeby swoich pacjentów, którzy dotąd musieli znosić męczące olśnienia i efekt halo, nosząc soczewki kontaktowe.
Biotrue™Z badania NSIGHT wynika również, że pacjenci skarżą się na suchość oczu podczas noszenia so-czewek kontaktowych, a wiadomo, że dyskomfort jest jednym z najważniejszych powodów prowadzących do porzucenia soczewek. Różne płyny pielęgnacyjne zawierają różne ilości substancji nawilżających i różnie reagują z materiałami soczewek. Wyni-ki badań zaprezentowane na BCLA (Burke S. et al.) wyraźnie pokazały, że Biotrue™, zawierający naturalną substancję nawilżającą, jaką jest hialuro-nian, zapewnia nawilżenie soczewek hydrożelowych i silikonowo-hydrożelowych aż do 20 godzin! 90% spośród 400 amerykańskich pacjentów używających Biotrue™ oceniło komfort po stosowaniu płynu jako dobry i doskonały, zaś 70% z tych, którzy zmagają się z zespołem suchego oka, przyznało, że Biotrue™ pomaga im bardziej niż jakikolwiek z innych wypróbowanych płynów.Biotrue™ ma doskonałe właściwości dezynfekujące i nawilżające, czerpiąc inspiracje z biologii ludzkiego oka.
Academy of Vision Care - www.academyofvisioncare.plLEMUR - Członek Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki (www.ptoo.pl), Polskiego Stowarzyszenia Soczewek Kontaktowych (www.pssk.info.pl), twórca katalogu branżowego DobreWidzenie.pl, administrator i moderator for branżowych.
Academy of Vision Care - to platforma w Academy of Vision Care! Fakt ten zostaje – gdy zainteresuje nas jakiś materiał informacyjno – edukacyjna opracowana potwierdzony przesłaniem na podany adres bardziej, warto dodać go od razu do i prowadzona przez firmę Bausch+Lomb. e-mail wiadomości z naszymi danymi do ulubionych, wtedy łatwo i szybko będziemy Od kwietnia 2011 roku dostępna jest również logowania. w stanie go odnaleźć. Tym sposobem w polskiej wersji językowej. utworzymy sobie bazę tych artykułów, do
których chcemy mieć szybki dostęp. Będą zawsze pod ręką.
Wielopoziomowość! Można ją podzielić na – o p c j a b a r d zo r z a d ko dwie części, tj. ogólnodostępną oraz
wykorzystywana, jednak należy o niej szkoleniową pamiętać w przypadku zmiany jakichkolwiek (wymagane jest – to Twoje własne miejsce. Co danych: osobowych, zmiany adresu e-mail, posiadanie konta). Kto tam znajdujemy i jakie mamy możliwości? danych teleadresowych czy zawodowych.może je w takim razie
założyć? Okuliści, - w tej części – polecam od tego miejsca zacząć optometryści, optycy, wyświetlane są informacje odnośnie swoją przygodę z Academy of Vision Care profesorowie, Twojego łącznego czasu „godzin akademii”, (po zalogowaniu). Dlaczego? Poznamy dzięki wykładowcy, studenci. ostatnio odwiedzane pomocy wiele możliwości, odpowie nam Wszyscy Ci , których / czytane materiały na podstawowe pytania: czym jest Akademia, interesuje miejsce, w którym można znaleźć szkoleniowe, co to są godziny Akademii, czym dokładnie jest artykuły oraz narzędzia do doskonalenia rekomendowane dziennik.i pogłębiania swojej wiedzy. spotkania oraz „mój preferowanysposób nauki”. W tym
Na pewno zależeć to będzie od czasu, jakim Grupuje bloki tematyczne: miejscu każdy z nas dysponujemy i jaki jesteśmy w stanie informacje główne samodzielnie, przez przeznaczyć na utrwalanie, pogłębianie szkolenia nadanie priorytetów, wiedzy, oraz zebranych tam materiałów, artykuły i aplikacje może ustalić, które grupy tematyczne w jaki których, mam nadzieję, będzie przybywać. sposób nas interesują. Do wyboru mamy: Za interesowała C ię polska Akademia Bloki te zawierają materiały z szeroko starczowzroczność, astygmatyzm, wzrok, – zapraszam do anglojęzycznej. Możemy tego rozumianej kontaktologii, od ochrony wzroku pielęgnacja soczewek i stosowanie się do łatwo dokonać (duży plus za rozwiązanie) do np. omówienia fizjologii filmu łzowego, zaleceń, zdrowie oczu, biznes i komunikacja. – wystarczy tylko zmiana języka w górnym zespołu suchego oka, coraz bardziej obecnego Każdy z tych elementów możemy elastycznie (znanym nam już dobrze) miejscu logowania. hialuronianu sodu, wskazówek dotyczących dostosowywać suwakiem nadając im
dopasowania soczewek, schorzenia AMD odpowiednie priorytety: niski, średni, wysoki a także l iczne fotografie przypadków – taka indywidualna personalizacja konta
k l i n i c z nyc h . B a za a r t y ku ł ó w b ę d z i e Wybór należy do Ciebie. Ja uważam, pozwoli położyć nacisk na te materiały, które systematycznie rozbudowywana o kolejne. że najlepszą metodą poznania jest jednak nas bardziej interesują i zachęca do
uczestnictwo! W związku z czym zapraszam do utrwalenia wiedzy o pozostałych. W każdym www.academyofvisioncare.pl – załóż konto momencie istnieje możl iwość zmiany
Dostęp do tej części wymaga założenia konta – już dzisiaj, jutro wykorzystaj zgłębione priorytetów. nie jest to trudne. Wystarczy skorzystać informacje.z formularza klikając w górnym prawym – czyżby powrót do szkoły? narożniku [zarejestruj się]. Po wpisaniu To miejsce służy do przedstawienia zarówno
przeczytanych artykułów, jak i czasu spędzonego z danym artykułem. Możemy tu również planować swoje przyszłe programy edukacyjne, a w razie konieczności – wydrukować.
– omówiony w y m a ga nyc h d a nyc h , zd e c yd o w a n i u wcześniej preferowany sposób nauki. o m o ż l i w o ś c i w y r a ż e n i a z g o d y n a Pamiętać należy, że w każdej chwili możemy otrzymywanie informacji handlowych czy nasze preferencje zmienić dostosowując je do nowości edukacyjnych oraz akceptacji aktualnych potrzeb lub sprawdzić wyniki.regulaminu stajemy się posiadaczem konta
Ulubione
Co oferuje nam Akademia?
M o j e d a n e
Moja akademia
Moje podsumowanie Pomoc
Ile czasu mam poświęcić Akademii? Część ogólnodostępna.
•••
Jak korzystać z Akademii?
Część szkoleniowa.
Mój dziennik
Mój preferowany sposób
www.academyofvisioncare.pl
Czas więc zalogować się w Academy of Vision Care!
Korzystamy z górnego prawego narożnika strony i wpisujemy podane podczas
rejestracji e-mail i hasło - brawo!
Artykuł sponsorowany0
5
25
75
95
100
76
OPTYKA 3/2011
/ wydarzenia
Tegoroczna, czwarta już edycja Sympozjum Naukowego Eye Health Advisor, organizowa-nego przez firmę Johnson&Johnson Vision Care, odbyła się w dniach 16–17 kwietnia przy największej jak dotąd frekwencji. Do Warszawy przyjechało niemal 500 specja-listów-kontaktologów, nie tylko z Polski, ale i innych krajów europejskich, jak m.in. Czechy, Słowacja, Węgry, Grecja, Bułgaria, Rumunia, państwa nadbałtyckie czy Turcja.
Zagadnienia prezentowane podczas tegorocznego sympozjum koncentrowały się wokół najnowszych doniesień naukowych z zakresu kontaktologii, a także szeroko rozumianej ochrony zdrowia oczu. Wiele miejsca poświęcono trendom w kontakto-logii: jakich rozwiązań kontaktologicznych możemy spodziewać się w przyszłości, jakie są wyzwania stawiane soczewkom przez środowisko i tryb życia współczesnych ludzi, jakie właściwości powinny mieć idealne soczewki kontaktowe. Istotnym tematem było także bezpieczne użytkowanie soczewek kontaktowych: jak przekonać pacjenta do stosowania się do zaleceń i jaki tryb użytko-wania soczewek jest najlepszy dla zdrowia oczu.
Firma Johnson&Johnson zaprosiła na sympozjum znakomitych wykładowców, uznane na świecie autorytety w swoich dzie-
dzinach, jak choćby prof. Jason J. Nichols z USA, dr Philip Morgan z Wielkiej Brytanii czy dr Cristina M. Schnider z USA, która zaprezentowała temat codziennej ochro-ny przed promieniowaniem UV w aspekcie zdrowia oczu. Znana z poprzednich sympo-zjów prof. Christina N. Grupcheva z Bułgarii przedstawiła sposoby postępowania w krótkowzroczności u dzieci i roli soczewek kontaktowych w kontroli progresji krótko-wzroczności. Lenora L. Copper z centrali Johnson&Johnson w USA opowiedziała o badaniu właściwości soczewek kontakto-wych i o samej produkcji z punktu widzenia osoby za to odpowiedzialnej. Polską kontak-tologię reprezentowali następujący wykła-dowcy: mgr Ryszard Ścibior („Współczesne postępowanie z astygmatyzmem – przypadki kliniczne”), dr n. med. Arleta Waszczykow-ska („Stosowanie się do zaleceń specja-listy – rola współpracy między lekarzem a pacjentem”), dr n. med. Marek Habela („Bezpieczne stosowanie współczesnych soczewek kontaktowych”) i dr hab. n. med. Jakub J. Kałużny („Zastosowanie Optycznej Koherentnej Tomografii w praktyce kontak-tologicznej”).
Wykładom towarzyszył quiz plakatowy z opisami przypadku pacjenta noszącego
Sympozjum Eye Health Advisor – podsumowanie
soczewki kontaktowe i pytaniami z tym przypadkiem związanymi.
Ta edycja potwierdziła, że sympozjum EHA jest jednym z najważniejszych wydarzeń naukowych z dziedziny soczewek kontakto-wych odbywających się w Europie Środkowej i Wschodniej. Kolejna edycja sympozjum – wiosną 2012 roku.
Opr. M.L.
Foto: FoTomasM
edia.pl
Foto
: Joh
nson
&Jo
hnso
n Vi
sion
Car
e
Foto: Johnson&Johnson Vision Care
Skontaktuj się z nami!
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klientów rma HAYNEz przyjemnością informuje o rozpoczęciu dystrybucji
soczewek kontaktowych największych światowych marek.
Soczewki kontaktowe w ofercie Hayne
HAYNE Polska Sp. z o.o. tel.: 61 841 02 05 fax: 61 840 34 57 [email protected] www.hayne.pl
78
OPTYKA 3/2011
BCLA 2011 – reportaż
/ wydarzenia
Foto
: Red
akcj
a „O
ptyk
i”Fo
to: P
hil W
eedo
n/BC
LAFo
to: R
edak
cja
„Opt
yki”
Tegoroczna, czterodniowa sesja Brytyjskiego Stowarzyszenia Soczewek Kontaktowych, BCLA (British Contact Lens Association) już zakończona – odbyła się w dniach 26–29 maja, w Manchester. To wydarzenie naprawdę warto polecać także polskim specjalistom-kontaktologom, bowiem każdy, kto choć raz pojedzie na BCLA, uważa, że trzeba tam wracać, dokształcać się, dowiadywać się o nowych produktach, badaniach i odkry-ciach. W spotkaniach BCLA, o uznanej na świecie renomie, uczestniczy zawsze po-nad tysiąc brytyjskich i międzynarodowych kontaktologów, optometrystów, optyków, okulistów, na różnych etapach swojego edu-kacyjnego i zawodowego rozwoju.
Tegoroczna sesja nie została uznana przez uczestników za zbyt interesującą, nie pojawiły się bowiem żadne sensacyjne odkrycia ani wiele nowych, przełomowych produktów (spośród nowości można jednak wymienić soczewki firmy Bausch+Lomb, Pure Vision 2 High Definition oraz płyn firmy Alcon, Opti-Free EverMoist). Nie ma to jednakże znaczenia – czy to świeżo upieczony absolwent optome-trii, czy doświadczony kontaktolog – każdy specjalista znajdzie na BCLA coś ciekawego, inspirującego, nowego i pomocnego w dalszej karierze. Polska była reprezentowana przez kilkanaście osób, zarówno specjalistów z firm kontaktologicznych, jak i niezależnych kontaktologów.
Program konferencji jest zawsze bogaty i tak zaplanowany (przez kontaktolo- gów-praktyków), aby można było wysłuchać wykładów wielkich autorytetów z dziedziny kontaktologii, optometrii i okulistyki, prezen-tacji wyników badań naukowych, uczestniczyć w praktycznych warsztatach oraz odwiedzić towarzyszącą konferencji wystawę firm kon-taktologicznych.
Do „gorących” tematów tej konferencji BCLA trzeba zaliczyć stosowanie się do zaleceń, komfort, korekcję presbyopii i myopii za pomocą soczewek kontaktowych, a także – po kilku latach status quo – tlen. W tym ostatnim przypadku nie nastąpił jednak żaden przełom i strony zajmujące się tym problemem swych stanowisk nie zmieniły. Te istotne tematy relacjonowali i o nich dyskutowali naukowcy o światowej sławie, jak chociażby Brien Holden, Joe Bonnano, Lyndon Jones, Philip Morgan, Noel Brennan, Nathan Efron, i wielu innych. Za to krótkich prezentacji swoich najnowszych badań dokonywali nie tylko ci uznani i utytułowani, ale również młodzi naukowcy, na progu swojej kariery, jak choćby Yvonne Wu, która zaprezentowała ciekawe ba-dania dowodowe na temat tego, czy pływanie w goglach może ograniczyć ilość bakterii na soczewkach kontaktowych.
Swoje prezentacje, nie tylko produktowe, ale i merytoryczne, miały firmy sponsorujące konferencję – bez ich udziału spotkanie BCLA nie miałoby takiego rozmachu, ani pod wzglę-dem organizacyjnym, ani edukacyjnym.
Bardzo istotną częścią konferencji BCLA są liczne postery, w Polsce jeszcze niedoceniane. Są to zarówno opisy przypadków, jak i opisy badań, przeprowadzanych czy też finansowa-nych tak przez firmy kontaktologiczne, jak i przez niezależnych badaczy. Tu ważny polski akcent: swój poster przedstawiła dr Halina Mańczak, która w zeszłym roku zdobyła na-grodę na BCLA za najlepsze zdjęcie ilustru-jące opis przypadku, a teraz zaprezentowała poster na temat nowych możliwości soczewek skleralnych DigiForm 18.
Nieodzowną częścią edukacji zdobywanej na BCLA są spotkania towarzyskie i rozmowy kuluarowe. Następna sesja BCLA odbędzie się w Birmingham, w dniach 24–27 maja. Więcej informacji na stronie: www.bcla.org.uk. Zaś do tematów poruszonych na BCLA będziemy wracać w kolejnych wydaniach „Optyki”.
Redakcja składa serdeczne podziękowania firmie Bausch+Lomb za umożliwienie uczestnictwa w tegorocznej konferencji BCLA.
Opr. M.L.
Foto: Redakcja „Optyki”
80
OPTYKA 3/2011
/ targi
data nazwa strona www miejsce11.06 giełda optyczna www.fundacjaszkole.fm.interia.pl Warszawa
17.06 giełda optyczna www.fundacjaszkole.fm.interia.pl Sosnowiec
17.11-20.11 Ogólnopolski Kongres Optyków KRIO i Targi Optyka www.kongreskrio.pl Wisła
data nazwa strona www miejsce06.07-08.07 Wenzhou International Optics Fair www.donnor.com/glasses Wenzhou, Chiny
14.09-16.09 China International Optics Fair www.ciof.cn Pekin, Chiny
22.09-24.09 International Vision Expo West www.visionexpowest.com Las Vegas, USA
29.09-02.10 SILMO www.silmo.fr Paryż, Francja
11.10-13.10 IOFT International Optical Fair Tokyo www.ioft.jp Tokio, Japonia
03.11-05.11 Hong Kong Optical Fair www.hkopticalfair.com Hongkong, Chiny
Kalendarium targoweNadchodzące targi optyczne na świecie
Nadchodzące giełdy i targi optyczne w Polsce
Uwaga: giełdy optyczne w Warszawie odbywają się w Szkole Podstawowej nr 275 (Praga Północ, ul. Hieronima 2, róg Bazyliańskiej). Giełdy w Sosnowcu odbywać się będą tak jak dotychczas w piątki od godz. 14:00 do 20:00, zaś w Warszawie w soboty od godz. 8:00 do 12:00.
X Poznański Salon Optyczny za nami
Po raz kolejny Międzynarodowe Targi Poznańskie pod-czas dwóch dni (25–26 marca) gościły przedstawicieli polskiej branży optycznej podczas 10. już edycji Po-znańskiego Salonu Optycznego. To wspólne przed-sięwzięcie Międzywojewódzkiego Cechu Rzemiosł Optycznych w Poznaniu oraz MTP na stałe wpisało się w kalendarz imprez optycznych i cieszy się dużą po-pularnością zarówno wśród wystawców, jak i optyków. Jubileuszowa edycja salonu zgromadziła blisko 60 wystawców oraz niemal 500 specjalistów z branży.Producenci i dystrybutorzy zaprezentowali najnowszą ofertę bezpośrednio swoim klientom, w tym m.in.: opra-wy okularowe, okulary przeciwsłoneczne, soczewki oku-larowe i kontaktowe, akcesoria, wyposażenie zakładów optycznych, instrumenty i urządzenia optyczne.Kolejna edycja Poznańskiego Salonu Optycznego od-będzie się w dniach 2–3 września 2011 roku.
informacja własna MCRO
Foto
: Mar
ek S
tem
pow
ski
Foto
: APF
ouch
a
Silmo 2011 – już po wakacjach
Pierwsze duże europejskie targi optyczne po waka-cjach odbędą się w Paryżu – przypominamy, że targi Silmo przeniosły się na wrzesień, w tym roku są to cztery dni od 29 września (czwartek) do 2 paździer-nika (niedziela). Co nas czeka w tym roku na targach? Będzie to pierw-sza edycja pod nowym kierownictwem Philippe’a La-fonta, zatem dopiero okaże się, jakie są jego pomysły na rozwój Silmo. W każdym razie organizatorzy chcą zapewnić optykom jak najbardziej efektywny pobyt na targach, w czym mają pomóc następujące narzędzia:• Link by Silmo – wirtualne narzędzie komunikowania
się i wymiany informacji w gronie optyków z całego świata przez cały rok;
• Akademia Silmo – naukowe sympozjum, orga-nizowane przez szefa Silmo Guy Charlota, które odbędzie się w dniach 29 i 30 września. Wykłady i prezentacje skierowane są do optyków, którzy chcą
poszerzyć wiedzę i spełniać oczekiwania klientów w zakresie dobrego widzenia;
• Silmo d’Or – nagrody przyznawane za innowacyjność i kreatywność najnowszym produktom optycznym w kilku kategoriach.
Po raz drugi targi Silmo odbędą się w nowym miejscu, mianowicie w centrum wystawowym Parc des Expo-sitions w Paris Nord Villepinte, pawilony 5A–6, na trasie kolejki RER B, blisko lotniska. Godziny otwarcia targów – od 9 rano do 18:30. Organizatorzy planują uruchomienie darmowych autobusów, kursujących między targami a centrum miasta.
Przedstawicielstwo Silmo w Polsce:Promosalons Polska – Międzynarodowe Targi we Francji
Warszawa, tel. 22 815 64 55, fax 22 815 64 80e-mail: [email protected], www.silmoparis.com
silmow CENTRUm
akcji
1 400 marek - 900 wystawców Targi biznesu, źródło innowacji i kreatywności.
SiLMO - światowe targi optyki
znajduje się mniej niż 2,5 godz. drogi od
wielkich stolic europejskich.
centrum Targowe położone w pobliżu Lotniska
Roissy charles de Gaulle oraz stacji TGV, to
jeszcze jeden atut SiLMO, targów, które są ozdobą
Paryża, stolicy kreatywności.
Oprawki optyczne l Okulary słoneczne l Szkła
l Soczewki l Narzędzia l Wyposażenie l
Niedowidzenie l Urządzenia i komponenty
więcej informacji silmoparis.com3
82
OPTYKA 3/2011
wania, wykazując przy tym doskonałe właściwości hydrofobowe, lipofobowe i antystatyczne (Hi-Vision LongLife). Doceniane przez użytkowników jakość i właściwości tych powłok przekonały także jury iF International Forum Design, które przyznało im nagrody iF 2006 (SHV) oraz iF 2010 (HVL), w kategorii materiał.Od sierpnia powłoki te będą nakła-dane również na soczewki w indeksie 1.60 (Eyas). Zamówienia realizowane są w ciągu 48 godzin plus jeden dzień na dostawę.
informacja własna Hoya Lens Polska
Aveo – dodatkowa opcja dla zrelaksowanego widzenia
Jednym z kilku nowych produktów, jakie wprowadza do swojego portfolio firma Rodenstock, są soczewki Aveo. Jest to produkt przeznaczony dla użyt-kowników do 45. roku życia, wspoma-gający akomodację na poziomie +0,50 dla obszarów bliży, co jednocześnie relaksuje wzrok w tych obszarach. Wersja relaksacyjna Aveo dostępna jest dla soczewek Impression Mono, jak i dla wersji zoptymalizowanej Mul-tigressiv Mono. Opcja Aveo dostępna jest dla materia-łów 1.5; 1.6; 1.67 oraz w wersji foto-
Metoda pomiaru UV pozwala na gra-ficzne przedstawienie przepuszczal-ności promieni UV z dokładnością do 1% oraz porównanie dwóch soczewek.Charakterystyczna dla tego modelu jest również nowa listwa pomiarowa, zwiększająca zakres pomiarowy diop- triomierza. Nowy mechanizm pozwala na pomiar okularów progresywnych z częś-ciowo przyciętym dodatkiem do bliży.W LM-1800 zastosowano specjalne pi-saki do soczewek oleofobowych. Poza tym dioptriomierz ten cechuje funkcja graficznego przedstawienia pozycji pryzmy (Prism Layout), automatycz-ne wykrywanie rodzaju soczewek, np. progresywnych, oraz szeroki zakres pomiaru pryzmy (do 20Δ we wszyst-kich kierunkach).Dioptriomierz LM-1800 występuje w dwóch konfiguracjach: LM-1800P oraz LM-1800PD (z funkcją pomiaru PD).
informacja własna Poland Optical
Najnowocześniejsze powło-ki Hoya z polskiej produkcji
Z początkiem maja Laboratorium Soczewek Recepturowych firmy Hoya rozpoczęło produkcję soczewek w indeksie 1.50 (CR39) oraz 1.53 (PNX), z najbardziej zaawansowanymi po-włokami antyrefleksyjnymi, Super Hi-Vision oraz Hi-Vision LongLife. Obie powłoki charakteryzują się niezwykłą twardością i odpornością na zaryso-
Nowe dioptriomierze Nidek serii LM-1800
Firma Poland Opti-cal, wyłączny dys-trybutor produktów Nidek, wprowadziła do sprzedaży na rynku polskim nowy d i o p t r i o m i e r z Nidek, model LM-1800. Został on wzbogacony o zaawansowane funk-cje pomiarowe, które czynią z niego również doskonałe narzędzie dla profesjonalnych szlifierni oraz pro-ducentów soczewek.Dioptriomierz posiada 5,7-calowy dotykowy kolorowy monitor LCD typu VGA TFT. Odchylany monitor zapewnia wygodę dla obsługującego zarówno w pozycji siedzącej, jak i stojącej. Cha-rakteryzuje się bardzo szybką reakcją i przejrzystością obrazu, co gwaran-tuje dokładność pomiaru. Czas po-miaru soczewki to jedynie 50 msek, przy czym wartości pomiarowe są wysoce powtarzalne. W LM-1800 jako źródło światła zasto-sowano zieloną diodę LED (535 nm) oraz sensor Hartmanna, dzięki czemu można z łatwością mierzyć soczewki o niskiej wartości liczby Abbego bez potrzeby kompensaty pomiaru.
chromowej ColorMatic IQ oraz Color-Matic IQ Contrast. Soczewka wykonana jest w technologii ELT uwzględniającej naturalne ruchy gałki ocznej poprzez indywidualną optymalizację insetu oraz uwzględnienie prawa Listinga dla obszarów bliży, zatem zapewnia po-czucie relaksu. Aveo to zrelaksowane widzenie dla aktywnych użytkowników okularów przez cały dzień.
informacja własna Rodenstock Polska
PureVision 2 z optyką High Definition w Polsce
Firma Bausch+Lomb wprowadza na rynek polski soczewki kontaktowe PureVision 2 z optyką High Definition. Te miesięczne soczewki mają za za-danie zmniejszenie efektu halo i zja-wiska olśnienia, przy równoczesnym zapewnieniu doskonałego widzenia. Zapewniają one klarowne i ostre wi-dzenie nawet w warunkach słabego oświetlenia oraz wyjątkowy komfort i tlenotransmisyjność. PureVision 2 z optyką High Definition redukują aberracje sferyczne w całym zakresie mocy. Opakowanie tych soczewek za-wiera uniwersalny roztwór zapewnia-jący komfort w momencie zakładania. 84% respondentów oceniło PureVi-
aktualności82 /Fo
to: N
idek
Foto
: Rod
enst
ock
aktual_3(9)2011.indd 82 5/31/11 3:18:03 PM
83
www.gazeta-optyka.pl
sion 2 po włożeniu jako komfortowe, 75% zgodziło się, że te soczewki dają lepszą widoczność, a 77% stwierdzi-ło, że efekt halo i zjawisko olśnienia są zredukowane nawet przy słabym oświetleniu. Inne badanie, NSIGHT (skrót od ang. Needs, Symptoms, Incidence, Global Eye Health Trends – potrzeby, obja-wy, częstość występowania, świato-we trendy dotyczące zdrowia oczu), przeprowadzone w siedmiu krajach na 3800 pacjentach, którym skorygo-wano widzenie, wykazało, że jakość widzenia jest najważniejszą cechą przy wyborze produktów związanych z oczami. Spośród osób noszących so-czewki kontaktowe, 90% stwierdziło, że są zainteresowane rozwiązaniem, które redukuje zjawisko olśnienia, a 89% – rozwiązaniem, które redukuje efekt halo. Badanie, zlecone przez Bausch+Lomb, zostało przeprowadzone przez nie-zależną firmę badającą rynek Market Probe.
informacja własna Bausch+Lomb
Nowość: Dailies FreshLook Illuminate
Firma CIBA Vision latem tego roku wprowadza na rynek nowe jedno-dniowe soczewki Dailies FreshLook
Illuminate, które w naturalny spo-sób powiększają oczy. Na soczewce naniesiony jest pierścień, który po założeniu jej na oko powiększa tę-czówkę oka. Soczewki produkowane są na bazie jednodniowej soczewki kontaktowej Dailies i w tej samej tech-nologii – LightStream, co gwarantuje powtarzalność parametrów, a także komfort użytkowania dzięki cienkim i delikatnym brzegom soczewki. Do-datkowo, dzięki systemowi AquaCom-fort, soczewka zapewnia dobre nawil-żenie oka. Nowe soczewki dostępne są w wersji plano lub w mocy: od 0,00 do -6,00, co 0,25D; od -6,50 do -8,00, co 0,50D. Pakowane są po 10 sztuk, cena sugero-wana dla konsumenta: 50 zł.
informacja własna CIBA Vision
Nowe soczewki Zeiss
Zeiss Contact Day 30 spheric to hydro-żelowa miesięczna soczewka kontak-towa dziennego użytku, wprowadzona na polski rynek przez krajowego dys-trybutora.Materiał użyty do jej produkcji to jo-nowy Ocufilcon F, zawierający w swoim składzie 55% wody. Ogromną zaletą soczewki jest szeroki zakres dostęp-
nych mocy: od -20 do +10D. Opako-wanie zawiera sześć sztuk soczewek o średnicy 14,20 mm. Soczewki w mo-cach plusowych posiadają krzywiznę BC 8,8 lub 8,6, natomiast w mocach minusowych występują w krzywiznach 8,9 lub 8,6. Soczewka posiada filtr UV.
informacja własna Expert Krak
Za-Kontaktowani: program lojalnościowy CIBA Vision
Od połowy maja ruszył unikalny w skali rynkowej program lojalnościo-wy „Za-Kontaktowani” dla marki Da-ilies, jednodniowych soczewek kon-taktowych CIBA Vision. Programem objęte są opakowania soczewek kon-taktowych Dailies AquaComfort Plus 30 sztuk i 90 sztuk oraz Focus Dailies Toric All Day Comfort 30 sztuk, na któ-
rych znajdują się promocyjne etykiety z kodami alfanumerycznymi. Dzięki nim każdy nabywca ostateczny otrzy-muje premię finansową w formie cash-back, płaconą na przedpłaconą kartę VISA. Ponadto, jeżeli konsument wy-każe się lojalnością wobec swojego sa-lonu optycznego, to poza premią finan-sową otrzyma dodatkowo opakowanie soczewek kontaktowych Dailies gratis w zamian za zakup określonej licz-by opakowań Dailies 30 sztuk lub 90 sztuk w tym samym salonie optycznym. Więcej szczegółów na: www.za-kontaktowani.pl.
informacja własna CIBA Vision
Fuzja Novartis i AlconuNovartis i Alcon dokonały fuzji, łącząc siły firm Alcon, CIBA Vision i Novartis Ophthalmics w jedną organizację dzia-łającą w branży okulistycznej i kontak-tologicznej.Ufamy, że połączenie wiodących ma-rek w okulistyce, komplementarność asortymentu naszych produktów chi-rurgicznych, farmaceutycznych i so-czewek kontaktowych oraz środków do ich pielęgnacji, a także zwiększony za-sięg geograficzny zapewnią przyspie-szony wzrost oraz dodatkowe korzyści dla naszych klientów i ich pacjentów.Nowa struktura Alcon, stanowiąca część koncernu Novartis, powstała w wyniku konsolidacji zarówno struk-tur organizacyjnych, jak i produktów Novartis Ophthalmics i CIBA Vision stosowanych w okulistyce i kontakto-logii. Za cel nadrzędny stawiamy sobie utrzymanie wysokiego poziomu usług
ak tualnośc i / Fo
to: C
IBA
VISI
ON
aktual_3(9)2011.indd 83 5/31/11 3:18:05 PM
84
OPTYKA 3/2011
/ ak tualnośc i
dla naszych klientów. Informujemy, że do momentu zintegrowania działań biznesowych planowanych na drugą połowę roku 2011, nie przewidujemy żadnych zmian w zasadach współpracy z naszymi klientami.
informacja własna Alcon
Nowa strona opraw Jai Kudo
Z końcem maja firma Jai Kudo udo-stępniła na swojej stronie interneto-wej www.jaikudo.pl nowy dział po-święcony projektanckim oprawom Jai Kudo, zawierający:• najnowsze kolekcje z serii Jai Kudo
i JK London;• galerię opraw dla optyków ze spe-
cjalnej oferty;• listę zakładów optycznych, w których
można zakupić oprawy Jai Kudo.Na uwagę zasługuje strona umożli-wiająca odnalezienie w łatwy i szybki sposób zakładów optycznych z ofertą opraw Jai Kudo, dostępna także dla klientów detalicznych.Nowy dział daje możliwość przejrzenia katalogów opraw najnowszych kolek-cji z serii Jai Kudo i JK London on-line oraz ich pobrania w wersji PDF. Ponad-to stanowi on cenne źródło informacji na temat aktualnych promocji na wy-brane modele opraw.
informacja własna Jai Kudo
Okulary ochronne w Hayne Firma Hayne Polska wprowadziła na polski rynek wyspecjalizowane oku-lary sportowe marki Sziols. Niemiec-ka firma Sziols już od kilkunastu lat z powodzeniem plasuje się w czołów-ce producentów sportowych okularów ochronnych używanych przez profe-sjonalnych sportowców.Okulary sportowe Indoor Sports opracowane zostały dla sportowców
oraz osób aktywnie spędzających czas wolny. Dzięki wykorzystaniu zaawan-sowanych technologii, spełniają one najwyższe normy bezpieczeństwa i zapewniają użytkownikom nieograni-czoną swobodę. Indoor Sports spraw-dzają się w każdym sporcie (szczegól-nie zespołowym), na lekcjach wf oraz wszędzie tam, gdzie wada wzroku uniemożliwia pełnię satysfakcji z co-dziennej aktywności fizycznej. Elastyczna opaska na głowę poma-ga zapewnić idealne dopasowanie, a gładkie, ergonomiczne ochrania-cze silikonowe zapewniają potrójną ochronę przed uderzeniami bocznymi. Boczne kanały wentylacyjne umożli-wiają przepływ powietrza i ochronę przed parowaniem. Wyposażono je w odporne na pęknięcia soczewki po-liwęglanowe – istnieje też możliwość wstawienia soczewek korekcyjnych. Zapewniają 100% ochrony przed UV.Okulary dostępne są w szerokiej pale-cie kolorów i w dwóch rozmiarach, dla dorosłych i dla dzieci (Indoor Kids).
informacja własna Hayne Polska
Carolina Herrera z De Rigo Grupa De Rigo Vision S.p.A i Carolina Herrera podpisały umowę licencyjną na design, produkcję i światową dys-trybucję kolekcji okularowych marek Carolina Herrera New York i CH Caroli-na Herrera. Licencja obejmuje zarów-no kolekcje korekcyjne, jak i przeciw-słoneczne. Firma De Rigo jest bardzo zadowo-lona z tej umowy, bo zyskała markę luksusową, rozpoznawalną na całym świecie. Dom mody tej marki założony został w 1981 roku przez projektantkę Carolinę Herrerę, której projekty słyną z ponadczasowej elegancji i wyrafino-wania. Obecnie pod marką CH dostęp-
ne są także inne produkty niż odzież, mianowicie akcesoria, kosmetyki, kolekcje sportowe. Okulary CH były już na rynku, w portfolio firmy Indo. Może współpraca z De Rigo okaże się bardziej udana.
źródło: De Rigo
Informacje z cechów
Obchody Hieronima 2011Jak co roku Małopolski Cech Optyków zaprasza na obchody święta patro-na optyków polskich św. Hieronima. W terminie 16–18 września impre-za odbędzie się w Ośrodku „Jodłowy Dwór” w najpiękniejszym miejscu Gór Świętokrzyskich, tuż u stóp Św. Krzyża – Łysej Góry (30 km od Kielc).Tradycyjnie już w programie wiele atrakcji, oto kilka z nich:1. Msza św. z błogosławieństwem reli-kwiami Krzyża Świętego2. Zwiedzanie jaskini Raj3. Pokaz wytopu żelaza sprzed 2000 lat, tzw. dymarki4. Spacer po Puszczy Jodłowejoraz wiele innych. Dokładny plan ob-chodów dostępny będzie w terminie późniejszym.
informacja własna Małopolski Cech Optyków
XV-lecie Cechu Optyków w Warszawie – obchody 7 maja br. w pałacu w Łochowie odbyły się uroczyste obchody jubileuszu XV-lecia Cechu Optyków w Warszawie. W uroczystości licznie uczestniczy-li członkowie Cechu oraz zaproszeni goście honorowi: Jerzy Bartnik, Pre-zes Związku Rzemiosła Polskiego; dr n. med. Andrzej Styszyński; prof. UW Marek Kowalczyk; Marek Jakubo-wicz i Andrzej Biernacki, członkowie Zarządu Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej; Leszek Gołuch, Starszy Międzywojewódzkiego Cechu Rze-miosł Optycznych; Artur Polar, Starszy Lubelskiego Cechu Optyków; Jerzy Dobrowolski, przedstawiciel Małopol-skiego Cechu Optyków. Mieliśmy rów-nież przyjemność gościć przedstawi-cieli firm optycznych: AM Group, CIBA
Vision, Essilor Polonia, Hoya Lens Po-land, JZO, Optimex oraz Koh. Impreza rozpoczęła się grillem na dziedzińcu pałacu. Następnie w ka-plicy usytuowanej na terenie obiektu odbyła się Msza Jubileuszowa, w któ-rej uczestniczyły poczty sztandarowe obecnych delegacji. W części oficjalnej uroczystości, po powitaniu zebranych gości i przemówieniu Jerzego Wysoc-kiego, Starszego Cechu, nastąpiło wręczenie odznaczeń przyznanych wyróżnionym członkom z okazji ju-bileuszu. Odznaczenia rzemieślnicze wręczał Jerzy Bartnik, Prezes ZRP. Uhonorowani zostali: Honorową Od-znaką Rzemiosła – Tadeusz Jeżowski i Dariusz Śluz; Srebrnym Medalem im. Jana Kilińskiego: Stanisław Sławecki, Jacek Wesołowski, Witold Sokołowski, Joanna Mikulska; Złotym Medalem im. Jana Kilińskiego: Andrzej Dąbrowski, Zbigniew Gajewski, Robert Kilen. Od-znaczenia przyznane przez KRIO wrę-czali członkowie Zarządu KRIO, Marek Jakubowicz i Jerzy Dobrowolski. Brą-zową Odznakę KRIO otrzymali: Krzysz-tof Bardziński, Jerzy Jarosz, Beata Kuśmierczyk-Ćwiek, Dorota Miszczak, Lucyna Tondryk, Szczepan Pietruszka; natomiast Srebrną Odznakę KRIO: Maciej Orliński i Zdzisław Robak. Złotą Odznaką KRIO zostali uhonorowani: Andrzej Biernacki, Wiesław Gabrysiak, Andrzej Rastawicki, Jerzy Wysocki. Wręczono również Srebrną Odznakę KRIO dr. n. med. Andrzejowi Styszyń-skiemu za wkład w edukację optyków
aktual_3(9)2011.indd 84 5/31/11 3:18:05 PM
85
www.gazeta-optyka.pl
ak tualnośc i /
w Polsce. Część oficjalną zakończyły podziękowania złożone przez koleżan-ki i kolegów Starszemu Cechu, Jerzemu Wysockiemu, za 12 lat zaangażowania i liczne sukcesy w prowadzeniu orga-nizacji. Kolejno upominki i gratulacje przekazywali również: Prezes ZRP Je-rzy Bartnik, Starszy MCRO Leszek Go-łuch, Starszy LCO Artur Polar i przed-stawiciel MCO – Jerzy Dobrowolski.Kolejnym punktem obchodów była uroczysta kolacja w sali bankietowej pałacu. Wystąpili śpiewający młodzi aktorzy oraz tancerze. Niezapomnia-nych wrażeń dostarczył też występ aktorki Adrianny Biedrzyńskiej. Oklaskom i owacjom na stojąco nie było końca. Kulminacyjnym punktem
programu był pokaz sztucznych ogni z podkładem muzycznym. Stanowił on, obok okazałego tortu jubileuszo-wego z logo organizacji, wspaniałą formę uczczenia 15. rocznicy działal-ności Cechu Optyków w Warszawie. Imprezę zakończyła zabawa taneczna prowadzona przez profesjonalnego wodzireja i uatrakcyjniona przez wy-stępy wokalne młodych aktorów.Dziękujemy serdecznie firmom spon-sorującym jubileusz: CIBA Vision, Hoya Lens Poland, Optimex, JZO, AM Group i Albinex.
informacja własna Cechu Optyków w Warszawie
Foto: Redakcja „Optyki”
Kursy w Cechu Optyków w WarszawieCech Optyków w Warszawie zaprasza od września wszystkich chętnych do uczestnictwa w kursie refrakcji I stop-nia, pod patronatem Krajowej Rze-mieślniczej Izby Optycznej. Będzie to cykl sześciu sześciogodzinnych wykła-
dów obejmujących wiadomości teore-tyczne i zajęcia praktyczne z zakresu podstaw refrakcji (łącznie 36 godzin). Ćwiczenia praktyczne odbywają się z wykorzystaniem m.in. foroptera, lampy szczelinowej oraz kasety okuli-stycznej. Zajęcia prowadzone są przez dr. n. med. Andrzeja Styszyńskiego, w soboty lub w niedziele w zależności od grupy, raz w miesiącu w siedzibie KRIO przy ul. Przy Agorze 28 w Warszawie. Również we wrześniu rozpocznie się kolejna edycja kursu III stopnia. Pełna informacja wraz z programa-mi kursów I, II i III stopnia dostępna jest na stronie internetowej Cechu: www.cechoptykwar.pl. Zgłoszenia na kursy przyjmuje telefonicznie lub pocztą elektroniczną Biuro Cechu: tel. 22 635 78 67, od poniedziałku do piątku w godz. 9:00–13:00, e-mail: [email protected] też, że w Biurze Ce-chu dostępna jest jeszcze książka dr. n. med. Andrzeja Styszyńskiego „Korekcja wad wzroku – procedury ba-dania refrakcji”, wyd. II, w cenie 70,00
zł (plus ewentualne koszty przesyłki).Zapraszamy również na kursy ortop-tyczne. Kurs ortoptyczny I stopnia prowadzony jest na bazie autorskiego programu, stworzonego specjalnie na potrzeby optyków. Szkolenie rozsze-rza wiedzę z zakresu optyki okularowej i zawiera ćwiczenia służące usprawnia-niu układu wzrokowego. Część prak-tyczna stanowi połowę 15-godzin-nego szkolenia i składa się z ćwiczeń wykonywanych z użyciem profesjonal-nych urządzeń i narzędzi stosowanych w ortoptyce, z wykorzystaniem m.in. listew pryzmatycznych oraz akomo-dacyjnych, flipperów, sznura Brocka, piłki Marsdena, kart fuzyjnych, stereo-gramów, tablic Harta, folii antysupre-syjnych i kolorowych. Ze względu na duże zainteresowanie zagadnieniami z zakresu ortoptyki, zapraszamy też na drugą część kursu z zakresu ćwiczeń wzrokowych. Plano-wane terminy kursu ortoptycznego II stopnia to 17–18 września lub 15–16 października.
informacja własna Cechu Optyków w Warszawie
Excelon - XDNajwyższej jakości automat szlifierski ze zintegrowaną wiertarką 3D.
optopol Handlowy Sp. z o.o.42-400 Zawiercie, ul. Żabia 42 tel./fax: 32 672 28 00 www.optopol.com.pl
BIURA HANDloWE:Zawiercie ul. Żabia 42, tel./fax: 32 672 28 00, kom. 502 196 127Warszawa ul. Łukowska 2a, tel./fax: 22 612 10 00, kom. 502 196 129poznań ul. Górki 13, tel./fax: 61 865 14 19, kom. 502 196 138Gdynia ul. pionierów 4, tel./fax: 58 620 14 04, kom. 510 045 602
Automat szlifierski EXCEloN z autoblokerem już od 60 500 zł netto.Automat szlifierski EXCEloN XD z autoblokerem już od 84 000 zł netto.
MENADŻER pRoDUKtU:
Polska północna – Daniel Świdlicki, kom. 601 234 235Polska południowa – Jarosław Miś, kom. 609 350 003
aktual_3(9)2011.indd 85 5/31/11 3:18:07 PM
KUPNO-SPRZEDAŻ
Kupię wieszaki zamykane w dobrej cenie. Tel. 665 606 261
Kupię automat bezszablonowy Essilor Kappa lub coś bardzo podobnego. Tel. 728 345 082 lub e-mail: [email protected]
Pilnie sprzedam autorefraktometr przenośny Nidek AR- 20 (dam 6-miesięczną gwarancję) oraz kasetę okulistyczną 232 elementy. Wszelkie pytania proszę kierować pod numerem 501 170 410 lub [email protected]
Sprzedam autorefraktometr ze stolikiem kasetą i oprawą próbną. Mało używany, rok 2007/2008, 15 tys. zł. Sprzedam także gablotę na 60 opraw pod-świetlaną, obrotową, bardzo ładna, 1300 zł. Tel. 71 34 319 29
Sprzedam dioptromierz elektroniczny Topcon CL 2500 w bardzo dobrym stanie technicznym. Cena 2500 netto. Tel. 600 505 284
Sprzedam korzystnie minimagazyn soczewek EKO firmy JZO. Kontakt: [email protected]
Sprzedam mało używane meble do salonu optyczne-go, kolor wiśnia, ściana narożna 2,30 mb na 3,90 mb + lada i meble do pracowni. Cena 6900 zł. Tel. 695 301 140
Bezpłatne ogłoszenia drobne
dodaj ogłoszenie
www.gazeta-optyka.pl
Poszukujemy osób z doświadczeniem na stanowisko optyka-asystenta sprzedaży do naszych salonów w centrach handlowych na terenie Warszawy. Oferty prosimy składać na adres: [email protected]
Poszukuję pracy w salonie optycznym w Bydgoszczy jako sprzedawca, refrakcjonista. Posiadam kilkulet-nie doświadczenie zawodowe w badaniu wzroku i doborze soczewek kontaktowych. Kontakt: [email protected]
Salon optyczny w Krakowie nawiąże współpracę z okulistą lub optometrystą. Tel. kontaktowy: 513 457 685
Szukam pracy jako optyk refrakcjonista w Poznaniu i okolicach. Posiadam 2-letnie doświadczenie w branży optycznej. Proszę o kontakt: [email protected]
Szukam pracy. Posiadam 5-letnie doświadczenie w branży optycznej (sprzedaż, warsztat, kierowanie salonem). W czerwcu zdobędę dyplom technika optyka. Kontakt: [email protected]
Wyrażam chęć współpracy z lekarzem okulistą lub optometrystą w nowo otwartym salonie optycznym w Wodzisławiu Śląskim, na swobodnych, korzystnych warunkach. Zainteresowanych proszę o kontakt. Mail: [email protected], tel.: 32 415 70 12 lub 504 54 64 34
Zakład optyczny poszukuje lekarza okulisty do pracy w Zawierciu. Szczegółowe informacje pod nr tel. 32 670 77 71 oraz [email protected]
Zatrudnię okulistę w salonie optycznym, Nieporęt k. Warszawy. Tel. 666 071 880 (godz. 12–19)
Bezpłatne ogłoszenia do numeru 4/2011 (do 160 znaków) przyjmujemy do 23 lipca 2011.
*Prosimy czytelnie wypełnić – drukowanymi literami*Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń i ma prawo odmowy publikacji, jeśli uzna je za niezgodne z charakterem pisma.
*
Podpis, data i pieczątka zamawiającego
Zamówienia ogłoszeń można składać:– listownie (po wypełnieniu formularza)– faxem (wysłać wypełnione zamówienie na numer +48 22 654 94 17)– przez internet (formularz na stronie: www.gazeta-optyka.pl)
PRACA
Firma Jai Kudo, producent soczewek i opraw oku-larowych, poszukuje osoby do pracy na stanowisku przedstawiciela handlowego. Mile widziane do-świadczenie w branży optycznej. Zgłoszenia prosimy wysyłać na adres: [email protected]
Firma Paris Opique zatrudni optyka z doświadcze-niem do centralnego laboratorium. Oferujemy: umowę o pracę oraz bardzo dobre warunki finanso-we. Miejsce pracy: Piastów koło Warszawy. Kontakt pod nr tel.: 886 072 372 oraz e-mail: [email protected]
Lekarz okulista podejmie pracę w salonie optycznym na terenie Krakowa. Tel. 660 797 600
Odstąpię trzy zakłady optyczne z gabinetami okuli-stycznymi w zachodniej Polsce (lubuskie). Tel. kom. 606 941 292
Poszukujemy optometrystów zainteresowanych pracą na terenie Wielkiej Brytanii. Wynagrodzenie: £30.000–£45.000 rocznie. Osoby zainteresowane proszę o kontakt mailowy lub telefoniczny: Paweł Kucharski, [email protected], tel. 508 151 303
Poszukujemy optometrysty do pracy w salonie na terenie Poznania. Praca na stałe, pół etatu. CV prosimy składać w salonie optycznym New Vision, ul. Opieńskiego 1 (Tesco). Tel. 500 155 904
Formularz zamówienia bezpłatnej prenumeraty
1. Niniejsze zamówienie jest:
nową prenumeratąprzedłużeniem prenumeratyzmianą adresu wysyłki (stary adres koniecznie należy wpisać w polu
UWAGI)
2. Informacje o zamawiającym:
imię i nazwisko: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
nazwa firmy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Adres firmy do wysyłki:
ulica i numer: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
kod pocztowy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
miasto: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
województwo: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
telefon: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
faks: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
tel. komórkowy: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
e-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
strona www: .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9
Wypełnienie formularza i przesłanie go do redakcji jest równo-znaczne z zamówieniem bezpłatnej rocznej prenumeraty branżo-wego dwumiesięcznika „Optyka”, który dostępny jest wyłącznie w prenumeracie dla specjalistów z branży optycznej. Dystrybucję prowadzi Wydawca:
M2 Media s.c.ul. Walecznych 36 lok. 1, 03-916 Warszawatel. + 48 22 654 93 94, fax + 48 22 654 94 17
Prosimy zapoznać się z poniższymi warunkami prenumeraty.1. Warunkiem otrzymywania prenumeraty jest dokładne i czy-telne wypełnienie formularza zamówienia przez osobę z branży optycznej. Prenumeratę może zamówić każdy pracownik zakładu optycznego odrębnie na swoje nazwisko i adres firmowy.2. Na formularzu wymagany jest podpis i pieczątka firmy lub zakładu pracy związanego z branżą optyczną.3. Prenumerata wysyłana jest imiennie tylko na adresy służbowe.4. Studenci i uczniowie kierunków optycznych, okulistycznych i optometrycznych mogą zamówić bezpłatną prenumeratę czasopisma po przesłaniu wypełnionego formularza zamówie-nia i kserokopii aktualnej legitymacji lub indeksu, gdzie będą widoczne dane szkoły.5. Wypełniony formularz należy przesłać pocztą lub faksem do redakcji (nr + 48 22 654 94 17, ul. Walecznych 36 lok. 1, 03-916 Warszawa).6. Przesłany i wypełniony formularz traktowany jest jako zamó-wienie bezpłatnej rocznej prenumeraty czasopisma „Optyka”.7. Podane w formularzu informacje osobowe będą wykorzystywa-ne jedynie do celów kwalifikacyjnych zgłoszenia.
Formularz zamówienia bezpłatnej prenumeraty jest dostępny również na naszej stronie internetowej www.gazeta-optyka.pl
magia okularów kontaktologia optometria
3. Jakie stanowisko Pan/Pani zajmuje?
właściciel sprzedawcaoptyk optometrysta okulista przedstawiciel handlowypracownik naukowyinne stanowisko, jakie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Liczba osób zatrudnionych:
do 3 osóbpowyżej 3 osób
5. Czy jest Pan/Pani zrzeszony/a w jakiejś organizacji zawo-dowej? Jeśli tak, to w jakiej?
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Jakie wystawy, imprezy branżowe, targi (krajowe i zagra-niczne) Pan/Pani odwiedza?
kongresy KRIOgiełda w Sosnowcugiełda w WarszawiePoznański Salon Optycznytargi Optyka w Poznaniutargi Optexpo w Kielcachtargi Silmo w Paryżutargi Mido w Mediolanietargi Opti w Monachiumtargi Opta w Brnieinne, jakie? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Jak dowiedzieli się Państwo o istnieniu czasopisma „Optyka”?
zostało mi polecone przez kolegów z branżydotarł do mnie numer promocyjnyz reklam (np. w innej prasie, jakiej?).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
na targach/kongresie ( jakich?).. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
z Internetu
8. Ile osób przeczyta ten egzemplarz „Optyki”? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Czego brakuje w „Optyce”, a o czym piszemy za dużo?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Co jest dla Pana/Pani podstawowym źródłem informacji optycznych?
branżowy dwumiesięcznik „Optyka"inne, jakie? ...............................................
11. Jaka jest Pana/Pani opinia o naszym czasopiśmie? tak niepiszą w niej osoby, z których zdaniem i wiedzą się liczępomaga mi w pracy pomaga mi w nauce porusza najbardziej aktualne tematy ma ładny estetyczny wygląd jest pismem nowoczesnym
12. Reklamy w czasopiśmie „Optyka” są dla Pana/Pani:
źródłem informacji jest ich w sam razsą mi obojętne oraz jest ich za małoprzeszkadzają mi jest ich za dużo
.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Data, czytelny podpis, pieczęć firmowa (wymagana!)
UWAGI
