[nwo] gonzalo giner - tajemnica loży

7/25/2019 [NWO] Gonzalo Giner - Tajemnica Loy

1/284

GONZALO GINER

TAJEMNICA LOYZ hiszpaskiego przeoya AGNIESZKA WALULIK


2/284

Dla Pilar, za twoj nieocenion pomoc


3/284

Rezydencja markiza de la Ensenada. Madryt Rok 1746

12 grudnia

Na widok sdowego nakazu dwaj stranicy, ktrzy strzegli ogromnych, elaznych

wrt paacu don Zenona de Somodevilli, markiza de la Ensenada, stanli na baczno i

przepucili orszak, ktremu przewodniczy siejcy postrach inkwizytor generalny krlestwa,

biskup don Francisco Perez Prado y Cuesta, oraz gwny przeoony zakonu jezuitw, ojciec

Ignacio Castro.

Szybkiemu przemarszowi nocnych goci, gnanych wag powierzonej im misji i chci

jak najszybszego jej zakoczenia, towarzyszyo tylko wte wiateko przy ciece, ktra

przecinaa ogrody wspaniaej posesji. Przeraajc cisz, jaka ich spowijaa, zakca jedynie

metaliczny brzk wydawany przez laski dwch inkwizytorskich pomocnikw.

Jeden ze sug markiza, idcy nieco z przodu przed ponur grupk, prowadzi j w

stron wejcia do paacu. Nawet sobie nie wyobraa, c to za sprawa przywioda

inkwizytorw o tak niezwykej porze. Zawoa gono i po chwili majordomus otworzy

drzwi, po czym, nie pytajc o nic, wpuci przybyszy do holu. Nastpnie zaprowadzi biskupa

do biblioteki, gdzie czeka ju na niego Somodevilla, ktremu towarzyszya tego wieczoru

jego bliska przyjacika dona Faustina, hrabina de Benavente.

Najwyszy zwierzchnik witej Inkwizycji nie zwyk bra udziau w aresztowaniach,

lecz w tym przypadku jego obecno bya a nadto usprawiedliwiona, gdy chodzio o donos,

ktry dotyczy domostwa samego markiza. Ostre, szczupe rysy i gbokie oczy nadaway

twarzy biskupa wyraz nie tylko surowy, lecz take nieprzenikniony, przez co bya ona

pozbawiona wszelkich uczu: czowiek w bowiem kierowa si bardziej wymogami swej

pracy ni jakimikolwiek pyncymi z serca impulsami.Biskup mia na sobie paszcz z szorstkiego materiau. Na paszczu tym, na wysokoci

lewego ramienia, widnia znak, ktry od trzystu lat stanowi symbol jednej z siejcych

najwikszy postrach instytucji w kraju: zielony krzy ze szpad po lewej i gazk oliwn po

prawej stronie - symbol witego Oficjum.

Podwjne drzwi, ktre prowadziy do okazaej biblioteki markiza, stany otworem. Z

penym szacunku ukonem majordomus oznajmi przybycie biskupa.

- Czcigodny ojcze, oczekiwalimy was z wielk niecierpliwoci. - Z tymi sowamimarkiz de la Ensenada, ktry piastowa rwnie stanowisko ministra skarbu, obrony oraz


4/284

floty i Indii, a take pierwszego ministra krla Ferdynanda VI, podnis si z sofy, by powita

inkwizytora, po czym ucaowa jego piercie.

- Pokj temu domowi! - odpar Perez Prado. - Dzikuj waszej wielmonoci za mie

powitanie, cho mojej wizyty nie mona nazwa towarzysk.

Don Zenon podprowadzi go bliej do fotela zajmowanego przez hrabin de

Benavente, ktra na uprzejme pozdrowienie don Francisca zaproponowaa mu miejsce w

pobliu kominka i filiank gorcej czekolady. Duchowny z chci przysta na obie

propozycje, pomimo skrpowania, jakie zawsze budzia w nim owa dama z jej wrcz

obraliw urod.

Dona Faustina miaa bowiem zaokrglone policzki, ktre wyglday jak wyrzebione

przez anioa. Pod delikatn krzywizn kaprynych ust, ktre zdaway si nadyma lub ciga

zgodnie z rytmem jej mowy, rysowaa si przeliczna brdka. Jej nos by subtelny i nieco

zadarty, a co si tyczyo oczu, to nie istnia mczyzna, ktry nie daby si zapa w ich

szmaragdow sie, uwiedziony spojrzeniem Faustiny.

Promienna uroda dwudziestodwuletniej hrabiny, od szeciu lat maonki hrabiego de

Benavente, cieszya si tak saw, e w Madrycie trudno byo znale szlachcica, ktry nie

staraby si jej zdoby, mimo i powszechnie wiedziano, e nikomu jeszcze nie powid si

ten zamiar.

- Prosz powiedzie, w jaki sposb planujecie przeprowadzi to pojmanie, ktre nas tu

zgromadzio.

Hrabina wzia z rk biskupa filiank czekolady i odstawia j na ozdobny stolik z

kararyjskiego marmuru.

- Wszystko jest gotowe. Wasza ekscelencja musi tylko wyrazi zgod i wskaza mi,

gdzie mog znale tego czowieka.

Markiz de la Ensenada skin gow, a inkwizytor, mwi dalej:.

- Jak w kadym przypadku, pocztkowo nie bdziemy go informowa o zarzutach,jakie zostay mu postawione, by w miar moliwoci przeszkodzi mu w odkryciu, kto zoy

donos. Nastpnie oskarony zostanie zabrany do tajnego wizienia. Bdzie tam przebywa w

cakowitym odosobnieniu przez okres do omiu dni; to czas wystarczajco dugi, by mg

przemyle swoje grzechy. Jeli dziki boskiemu natchnieniu przyzna si do nich, paski

pokj owiec, don Antonio Rosilln, bdzie mg prosi o ask i sprawa nie trafi do wyszych

instancji. Jeli tylko zdoa nas dostatecznie przekona o swej skrusze, bdzie mg wrci do

normalnego ycia bez wycigania przez wite Oficjum adnych dalszych konsekwencji,


5/284

cho oczywicie bdzie musia odprawi pewn pokut, by jego dusza cakowicie uwolnia

si od zmazy grzechu.

- Jak mwiem wam kilka dni temu - przerwa markiz - byoby to z wielk korzyci

dla rzdu, gdybycie w trakcie swej witej posugi zdoali uzyska jakiekolwiek nowe

informacje o dziaalnoci i planach masonerii, do ktrej podobno naley ten mj niewierny

suga. Jak dobrze wiecie, donos na niego zosta zoony przez ojca Parejasa, kapana naszej

drogiej hrabiny de Benavente, ktra poinformowaa mnie o caej sprawie, za co jestem jej

gboko wdziczny.

Kobieta podzikowaa za uprzejmo ciepym umiechem, w ktrym odbijaa si jej

cakowita lojalno wobec markiza.

- Poza moimi pomocnikami sprowadziem tu dzi take przeoonego jezuitw, ojca

Castro, jako e jego zakonowi rwnie zaley na ukrceniu tej niebezpiecznej herezji.

Zapewniam, e powicimy temu wszystkie nasze siy, ekscelencjo. - Biskup dysponowa

odpowiednimi rodkami i si perswazji tak wielk, e potrafi wydoby kompletne i

szczegowe zeznanie nawet z najbardziej opornego winia.

Niepokj, jaki ywi wobec masonerii krlewski minister, opiera si na solidnych i

uzasadnionych podstawach. Co si tyczyo religii, papie Klemens XII wyda w roku 1738

bull, w ktrej potpia owo tajne stowarzyszenie. Pod kar ekskomuniki zabrania w niej

katolikom udziau w spotkaniach, przynalenoci czy te jakiegokolwiek kontaktu z

wolnomularzami. Tajny charakter bractwa wzbudza w dostojnikach kocielnych, a take w

samym ministrze, podejrzenia o ciemne zamiary natury politycznej - wszyscy przecie

wiedzieli, e do masonerii naleao wielu arystokratw i osb piastujcych wysokie

stanowiska wojskowe.

Jakie dwadziecia lat wczeniej masoni ustanowili w Madrycie swoj pierwsz

siedzib, w starym hotelu o nazwie Trzy Kwiaty Lilii, a odpowiedzialnym za zaoenie loy

by angielski szlachcic o nazwisku Wharton. Pocztkowo dziki innym obcokrajowcom,potem za przy pomocy rodowitych Hiszpanw masoni zaczli z niezwykym powodzeniem

szerzy swoj doktryn w rnych miastach krlestwa, gdzie zakadano potem nowe loe czy

te domy, w ktrych zbierali si, by odprawia tajne rytuay.

Podejrzliwo markiza wzmagay jeszcze pogoski o sekretnych przysigach i

okruciestwie kar, ktrym poddawano czonkw, jeli przyapano ich na wyjawianiu nazwisk

wspbraci czy te de bractwa.

By odkry ich zamiary, don Zenon postanowi zatem przenikn do kilku l przypomocy swych najbliszych wsppracownikw. Dziki ich doniesieniom zdoa potwierdzi


6/284

pewne szczegy dotyczce podstaw masoskiej filozofii oraz rytuaw i zacz wierzy, e

bya to niebezpieczna organizacja, ktra zawizaa spisek przeciwko niemu samemu, jako

zwierzchnikowi rzdu, oraz przeciwko caej Hiszpanii.

Do tego wszystkiego doszo teraz oskarenie o czonkostwo w masonerii jego

wasnego pokojowego. Std te wypywao zainteresowanie markiza ca spraw i proba do

witego Oficjum o sprawdzenie, jak dalece zaangaowany by Rosilln, oraz jakie byy

zamiary stowarzyszenia. Gdyby potwierdzono w powany zarzut szpiegostwa, zniweczenie

dziaa bractwa musiaoby sta si dla don Zenona spraw wagi pastwowej.

- eby nie przedua sprawy, prosibym wasz czcigodno o natychmiastowe

zatrzymanie pana Rosillna. - To rzekszy, markiz podnis si i zadzwoni dzwoneczkiem,

by wezwa swego majordomusa. - Ka subie zaprowadzi was do jego pokojw. Licz, e

ta przygnbiajca sprawa znajdzie szczliwe zakoczenie.

- Moje posannictwo jest wite i prosz mi wierzy, e wypeniam je z cakowitym

oddaniem, jak rwnie - mog doda - z pewn satysfakcj - odpar biskup.

Przed opuszczeniem biblioteki przystan na chwil, po czym spojrza na markiza oraz

hrabin i umiechn si do nich zowieszczo.

aden dwik nie zakci napitej ciszy, jaka zapada po jego wyjciu, dopki w

korytarzach nie ucicho echo jego krokw.

Nagrzany kominek emanowa wystarczajcym ciepem, by w bibliotece nie

odczuwao si chodu, jednak hrabina de Benavente zacza rozciera sobie donie z energi,

ktra zdawaa si wiadczy o czym wrcz przeciwnym. Jej przelotne drenie nie uszo

uwagi markiza.

- Faustino, czy mam rozkaza, eby dorzucili do ognia? Usiad przy niej i uj jej

donie, by je rozgrza. Natychmiast wyczu t szczegln delikatno skry, ktra - cho

niezbyt czsto mia okazj jej dotyka - nie bya mu te cakowicie obca.

- Moje drenie nie wypywa z chodu twego domu, drogi przyjacielu, lecz z obecnocibiskupa. Przeraaj mnie jego nieprzeniknione oczy, zimne jak wgle, i jego czarna, twarda

jak stal dusza. - Kobieta skromnie cofna donie. - Wiesz dobrze, mj panie, e to ja ponosz

odpowiedzialno za jego dzisiejsz wizyt, jednak nie znaczy to, i przestaam odczuwa do

niego niech. W mojej opinii czowiek ten reprezentuje wszystko, co w istocie ludzkiej

najgorsze.

- Cakowicie si z tob zgadzam. - Spojrzenie markiza spoczo na tych oczach, ktre

nigdy nie przestaway go oczarowywa. - Wymienilimy ju kiedy opinie na temat witegoOficjum, wic znasz moje zdanie w tej kwestii. Musz jednak przyzna, e mimo wszystko


7/284

biskup jest mi dzi bardzo potrzebny, zeznanie Rosillna za bdzie miao najwysz wag,

chociaby uzyskano je przy pomocy niezwykych metod Preza Prado.

Hrabina de Benavente stana na chwil przy kominku, by przegoni chd, ktry

napeni j za spraw ponurego inkwizytora.

- Znamy si chyba do dobrze, drogi przyjacielu, bym moga zauway, e

przejawiasz szczeglne zainteresowanie t spraw, zamiast uzna j za zwyczajny przypadek

herezji. Co ci tak drczy?

Ponownie usiada, rozkadajc przy tym fady sukni, a nastpnie dokonujc trudnej

operacji uoenia rogwki - usztywnienia, ktre poszerzao jej biodra.

- Jak wiesz, mam wielu wrogw, zarwno w Hiszpanii, jak i poza ni. Na og

wystrzegam si jednych i drugich, lecz podejrzewam, e zjednoczyli swe siy, by usun mnie

ze stanowiska i zakci spokj krlestwa. Jestem te niemal pewien, e masoneria odgrywa

w tym spisku decydujc rol.

- Zatem uwaasz, e twj pokojowy jako mason bierze udzia w konspiracji, ktrej

zadaniem jest szpiegowanie ci?

- Tego wanie chc si dowiedzie, moja wierna przyjaciko. Gdy tylko

powiedziaa mi o Rosillnie, pomylaem, e donos na niego zainteresuje wite Oficjum,

ktre bardzo chce uzyska jakie dowody przeciw masonerii. W tej sprawie czy nas

wsplny interes, tote mam nadziej, e inkwizycja potwierdzi moje domysy i odkryje, kto

stoi za tym wielkim spiskiem.

Dwa pitra ponad bibliotek ponury orszak kierowa si wanie w gb dugiego

korytarza, gdzie zgodnie z informacj mia przebywa Antonio Rossilln. W miar, jak

przechodzi, zza niektrych drzwi wychylay si gowy czeladzi markiza. Zaskoczenie

ustpowao miejsca trwodze, gdy tylko sucy pojmowali znaczenie owej procesji.

Natychmiast zamykali drzwi, modlc si przy tym, by to nie na nich skupia si uwagaduchownych. Po przejciu ksiy powietrze stawao si mroczne i duszne. Poruszenie, jakie

wzbudzay pocztkowo ich kroki, zmienio si na ostatnich metrach w martw cisz, a w

kocu inkwizytorzy dotarli do drzwi, ku ktrym zmierzali.

Jeden z nich zastuka trzykrotnie. Dwch pomocnikw stano po obu jego stronach.

W jednej doni trzymali laski, w drugiej za krtkie szpady, ktre zawsze nosili ze sob na

wypadek trudnoci. Wte wiato z lampki oliwnej na cianie odbijao si na twarzy biskupa,

podkrelajc wiatocieniem jego ostry profil. Za nim orszak zamykali przeoony jezuitw,Ignacio Castro, oraz notariusz.


8/284

W potwartych drzwiach pojawia si jedenastoletnia dziewczynka. Z pocztku staa

nieruchomo, potem jednak wbiega midzy nich w niewinnym pragnieniu, by przyjrze im si

dokadniej.

- Beatriz...! - Zawoa z wntrza kobiecy gos. - Wracaj do rodka i dokocz kolacj!

Kobieta, ktra woaa, otworzya drzwi na ocie i spojrzaa zdziwiona na przybyych,

maa za przesza obok niej, straciwszy ju zainteresowanie sytuacj.

- Prosz jej wybaczy, to takie rozbrykane dziecko. Nawet nie zaprosia panw do

rodka.

Piciu mczyzn bez sowa weszo do pokoju. Kobieta spojrzaa na nich zdumionym

wzrokiem, nie wiedzc jeszcze, czemu moe zawdzicza wizyt. Zaczynaa si jednak

obawia, e nie zwiastowaa ona nic dobrego.

- W czym mog panom pomc? - Nadal nie znaa ich zamiarw i budzio to w niej

coraz wikszy niepokj.

- Szukamy don Antonia Rosillna, a wiemy, e tu wanie mieszka.

Owiadczenie to wyszo z ust jednego z pomocnikw. Kobieta usiowaa wyczyta z

ciemnych oczu biskupa Pereza Prado odpowiedzi, ktre si w nich kryy.

- Czemu go panowie szukaj, i to o tak pnej porze? Nagle z przeraeniem

rozpoznaa emblemat inkwizycji, wyszyty na paszczu mczyzny w habicie jezuity, ktry

zdawa si mie najwikszy autorytet wrd przybyszw. Nie czekajc na odpowied, dodaa:

- To mj m, ale niestety wyszed jaki czas temu i nie wiem, kiedy wrci, jeli w

ogle tej nocy - skamaa szybko, ywic nierealn nadziej, e zdoa ich przekona. Gotowa

bya przeszkodzi w misji, o ktr ich podejrzewaa.

- Nie rbcie nam problemw - tym razem gboki gos wydoby si z ust przeoonego

jezuitw - i wezwijcie go. Mamy cakowit pewno, e nigdzie nie poszed.

Chwyci kobiet z tak si, e jkna z blu. Sprbowaa si wyrwa i krzykna ze

strachu, jednak nie zdoaa umkn przed jego rk, ktra zacisna si mocno na jej drugimramieniu i cakowicie j unieruchomia.

Zaniepokojony krzykami w jednych z drzwi stan mczyzna okoo czterdziestu lat o

jasnych wosach, redniego wzrostu, lecz mocno zbudowany. Na widok szarpaniny zbliy si

z zacinitymi piciami, gotw stawi czoo mczyznom, ktrzy pochwycili jego on.

Dwch inkwizytorw wycigno ostre szpady i zastpio mu drog, nakazujc spokj.

Uwolniona z ucisku zakonnika kobieta, skrya si przestraszona w ramionach ma, w

ktrego oczach wida byo powcigan furi oraz jakie jeszcze nieodgadnione uczucie.


9/284

- Czy pan jest don Antoniem Rosillnem, pokjowcem najwietniejszego markiza de

la Ensenada? - Gos wydoby si ze sztywnych i zimnych ust biskupa.

- Tak. To ja! - odpowiedzia tamten stanowczo.

- Panie notariuszu Ruiz, prosz o zapisanie wszystkiego, co zostanie tu powiedziane.

A panu, panie Manrique, rozkazuj odczyta nakaz, ktry umieszcza tego czowieka w naszej

wadzy.

Kobieta wodzia dokoa dzikimi, przeraonymi oczami, usiujc zrozumie cokolwiek

z tego, co si dziao. Jeden z mczyzn rozwin dokument, ktry zajmowa ledwie jedn

stron, i zacz odczytywa go z namaszczeniem:

- W Madrycie w dniu dwunastego grudnia roku Paskiego tysic siedemset

czterdziestego szstego, w obecnoci czcigodnego inkwizytora generalnego krlestwa, don

Francisca Pereza Prado y Cuesty, oraz gwnego przeoonego jezuitw, don Ignacia Castro,

niniejszym zawiadamia si don Antonia Rosillna, obywatela Madrytu, penicego urzd

pokj owca najwietniejszego pana don Zenona de Somodevilli, markiza de la Ensenada, e z

powodu wniesienia w ostatnich dniach do urzdu witej Inkwizycji powanego oskarenia

przeciw jego osobie, od tej chwili zostaje on zatrzymany i znajduje si pod wadz witego

Oficjum, oraz e z nakazu tego Oficjum zostanie on natychmiast przewieziony do wizienia

i zatrzymany tam do czasu, kiedy jego przewinienie zostanie zbadane.

Kobieta wybucha paczem, wczepiajc si w ramiona ma, podczas gdy sam

Rosilln sucha tych ponurych sw w osupieniu, z twarz pen niepokoju. Inkwizytor

odczyta ostatnie zdanie nakazu:

- Zarazem zawiadamia si was, e od tego momentu cae wasze mienie zostanie

zinwentaryzowane i skonfiskowane a do zakoczenia procesu.

- dam przedstawienia zarzutw, jakie mi postawiono! - Sowa te zostay

wypowiedziane przez Rosillna z min pen wyniosoci.

- dam, dam... - powiedzia ironicznie biskup. - Zapewniam was, e w obecnejsytuacji nie jestecie w pozycji, by czegokolwiek da, a ju z pewnoci nie wyjanie.

Lepiej niech si pan skupi na zbadaniu wasnego sumienia. Nasza askawo obejmie was,

gdy tylko przyznacie si do przestpstwa, lecz musicie to zrobi z gbi serca, albowiem

nasze wtpliwoci nie rozwiej si, pki nie ujrzymy w was szczerego zamiaru poprawy.

- To oburzajce! - Rosilln jeszcze bardziej podnis gos. - Markiz musi natychmiast

zosta powiadomiony o tym haniebnym postpowaniu.

- Jeli chcecie sobie pomc, przyznajcie si szybko, gdy - jak z pewnocirozumiecie - markiz zosta powiadomiony o naszych zamiarach, jeszcze zanim po was


10/284

przyszlimy, i nie wyrazi adnych obiekcji. - W przeciwiestwie do zaniepokojonej twarzy

Rosillna, w spojrzeniu inkwizytora wida byo jakie szczeglne i okrutne zadowolenie. -

Zabierzmy oskaronego do wizienia! - powiedzia gono biskup do swych pomocnikw, po

czym zwrci si do notariusza: - Prosz natychmiast rozpocz inspekcj jego mienia!

Dwaj inkwizytorzy zbliyli si do pokojowca, gotowi na uycie przemocy w razie

najmniejszego oporu z jego strony, przyzwyczaili si bowiem do tego, e aden oskarony nie

poddawa si bez protestw i szarpaniny. Obaj przewyszali Rosillna wzrostem i wag, tote

uznali, e obezwadnienie go w przypadku walki nie bdzie nastrczao wielkich trudnoci.

Nie wzili jednak pod uwag reakcji jego ony, ktra z niemal koci zrcznoci rzucia si

na pierwszego z nich, gdy ten zamierza wanie chwyci jej ma za rami, i wystrzelia

paznokciami w stron jego twarzy z tak furi, e wydrapaa mu na policzku trzy cienkie

linie, niemal trafiajc ostrymi czubkami w oko. W mgnieniu oka mczyzna wymierzy jej

brutalny policzek, po ktrym upada daleko na podog. Nie zwlekajc, zwali si jej na plecy

i unieruchomi swoim ciarem. Rosilln sprbowa zrzuci z siebie trzech ludzi, ktrzy na

niego ruszyli, lecz mimo gniewu i determinacji jego wysiki okazay si prne i zosta

zwizany, mocarne za rami jednego z agresorw otoczyo jego szyj i cisno z tak si,

e ledwo mg oddycha.

- Nie pozwol, ebycie zabrali mojego ma!

Pomimo niewygodnej pozycji kobieta nie zaprzestaa szarpaniny ani krzykw, i wci

wycigaa paznokcie do nikczemnika, ktry ledwo pozwala jej si rusza. Walczya na

prno, wiedziona odruchem, a przez jej gow przewija si tymczasem korowd gorzkich

myli, wrd ktrych dominowaa przede wszystkim ponura wizja przyszoci, jaka moga

czeka ma i j sam. Najwikszy bl sprawiaa jej myl o udrce i wstrzsie malekiej

Beatriz, gdyby zobaczya ich w tej sytuacji. W kocu skupia si na chwili obecnej i poczua,

e kto wykrca jej rk - mylaa wrcz, e j zwichnie. Z oczu popyny jej zy, bardziej

wciekoci ni blu, cho to drugie odczucie zaczynao zyskiwa przewag nad pierwszym.Gruby sznur zacisn si dookoa jej nadgarstkw tak ciasno, e obciera skr, drugi za, na

kostkach ng, ograniczy do minimum moliwo poruszania si.

- Wiedma przestanie si szarpa, gdy j dobrze zwiecie. Szorstki gos oprawcy

rani jej maonka, ktry mg jedynie zaprotestowa w upokorzeniu:

- Bagam waszmociw, bycie ograniczyli si do mnie i oszczdzili tej haby mojej

onie, ktra w niczym nie zawinia waszej witej instytucji.

- Zrobilibymy to z chci, gdybymy mieli pewno, e zachowa si waciwie -odpar jezuita. - Jednak rozwaga nakazuje nam raczej przytrzyma j jeszcze przez chwil.


11/284

- Jestecie niczym wicej jak brudnymi psami, erujcymi na padlinie - przerwaa mu

kobieta, za co wymierzono jej brutalny cios w twarz, ktry pozbawi j przytomnoci.

Biskup Perez Prado ani jezuita Castro nie wydawali si zbytnio przejmowa

ekscesami, ktre towarzyszyy aresztowaniu, dopki nie zauwayli delikatnej twarzyczki

dziewczynki. Usyszawszy haasy, maa wychylia si wanie zza drzwi oddzielajcych pokj

od reszty kwatery. Gdy jej niewinne spojrzenie napotkao wzrok inkwizytora, ten poczu

niezrczne wspczucie, ktre kazao mu jak najszybciej zakoczy spraw.

Poleci uwolni on Rosillna z wizw, jako e wydawaa si nieprzytomna, a

nastpnie rozkaza, by wszyscy przygotowali si do natychmiastowego zabrania winia.

Jeden z pomocnikw zacz przecina wizy kobiety szpad, gdy nieoczekiwanie na jego

plecy posypay si ciosy dziewczynki. Usiowaa ona maymi pistkami powali mczyzn,

ktry pobi jej matk i najwyraniej chcia pozbawi j ojca. W swej dziecicej niewinnoci

nie rozumiaa jeszcze tego, co si dziao, lecz wyczuwaa zimn grob, ktra napenia cae

jej ciao i pchna w stron owego czowieka. Wczepiona w jego plecy, szukaa rkami

jakiego punktu, ktry lepiej nadawaby si na cel jej wci sabych ciosw. Odnalaza uszy

oraz szyj mczyzny i pocza drapa wszystko, na olep. Krzyki ojca nie zdoay

powstrzyma jej bezsensownego ataku, lecz zbudziy matk dokadnie w chwili, kiedy maa

poleciaa przez pokj, odepchnita siln rk rozdranionego oprawcy. Nastpne wydarzenia

potoczyy si tak szybko, e nikt nie zdy powiedzie ani sowa. Usyszeli tylko zduszony

krzyk kobiety w momencie, gdy w jej serce wbio si miercionone ostrze szpady, ktra

znalaza si midzy ni a mczyzn akurat wtedy, kiedy zamierzaa si na niego rzuci.

Zawisa na chwil na zimnej stali, ze wzrokiem utkwionym w oczach swego przeciwnika, po

czym osuna si bez ycia na podog.

Maleka Beatriz siedziaa dalej na pododze, patrzc bez ruchu, jak morderca matki

wyciga bro z jej piersi. Nastpnie mczyzna wybieg przeraony z pokoju w lad za reszt,

bez krztyny wspczucia wobec dziewczynki.

Mina biskupa Preza Prado, kiedy wchodzi do biblioteki, wyranie wiadczya o tym,

e zadanie nie przebiego bez problemw. Chocia markiz i hrabina de Benavente ju

przedtem zadawali sobie pytanie, co byo przyczyn takiego haasu i zamieszania, to na widok

jego wstrznitej twarzy jeszcze bardziej zapragnli dowiedzie si, co zaszo podczas

aresztowania.

- Wielkie nieszczcie stao si, kiedy wypenialimy nasz posug! - Biskup opad nafotel tak ciko, jakby nis na plecach ciar caej ludzkoci. - Prosz mi wierzy, e to by


12/284

po prostu straszny wypadek! - Wyciera sobie oczy chusteczk, jakby prbowa zetrze z nich

jak okropn wizj. - Co za katastrofa! - mrucza dalej.

- Nieszczcie? Wypadek? Katastrofa? Prosz o wyjanienie, i to szybko!

Markiz stan u jego boku i poklepa go po ramieniu, by podnie go na duchu.

- ona Rosillna nie yje - powiedzia bez ogrdek Perez Prado.

- Justina? - Minister podnis rce do ust w gecie przeraenia. - Martwa? - Chwyci

biskupa za ramiona. - Natychmiast powiedzcie, co si stao!

Za spraw szczegowej i kompletnej relacji markiz z hrabin ujrzeli wszystko tak,

jakby byli na miejscu zdarzenia; poczuli si kolejnymi widzami krwawej sceny i przeywali

j w miar suchania opowieci.

- I to dziecko wszystko widziao? - Wraliwo Faustiny kazaa jej skupi si

cakowicie na nieszczciu, jakie spotkao dziewczynk. - Kto zosta przy tej biedaczce?

Podniosa si stanowczym ruchem, by do niej pj, lecz don Zenon przekona j, by

zaczekaa chwil, gdy on bdzie egna inkwizytora generalnego, jako e ten wydawa si

niezwykle pieszy do wyjcia pod pretekstem zabrania oskaronego do wizienia - w gruncie

rzeczy za chcia jak najszybciej wycofa si z przykrej sytuacji.

Po kilku minutach hrabina z markizem ruszyli razem na gr do kwater suby.

Po drodze musia uspokaja wikszo swoich pracownikw, ktrzy wychodzili mu

naprzeciw; jedni zaniepokojeni, inni przestraszeni krzykami i widokiem inkwizytorw. Nikt

nie odway si wej do pokojw Rosillna - z rozwagi, ze strachu czy te z powodu

mieszanki tych uczu - lecz stali pod drzwiami, zerani ciekawoci, co te zobacz w rodku.

Markiz nakaza wszystkim wrci do swoich pokojw, poza majordomusem, ktry by mu

potrzebny do rozprawienia si z t tragedi.

Wreszcie otworzyli drzwi i opornie weszli do wypenionego duszc atmosfer lku

pokoju.

mier namalowaa tam straszny obraz.Ciao kobiety spoczywao na ou z jej wasnej krwi. Jej oczy wci byy otwarte i

patrzyy zastygym wzrokiem, z piersi za wypywaa lepka wstga szkaratu, ktra nadawaa

powietrzu sodkawy posmak i zabarwiaa je blem.

W niewielkiej odlegoci od matki siedziaa Beatriz. Jej spojrzenie nie miao adnego

wyrazu. Wydawao si nieobecne, zastyge w lodowatym zimnie maych, czarnych oczu.

Troje przygldajcych si makabrycznej scenie widzw potrzebowao kilku sekund,

by odzyska poczucie rzeczywistoci.


13/284

W kocu hrabina podbiega i ze cinitym gardem podniosa dziecko z podogi.

Otoczya je ramionami, chcc zasoni swoim ciaem widok, ktremu tamta przygldaa si

jakby bez emocji. Dziewczynka zacza wyrywa si wciekle, podrapaa ramiona i zdoaa

wylizgn si z jej obj, po czym szybko podbiega do matki, zanim ktokolwiek z obecnych

zdoa j zatrzyma. Obja zmar za szyj i przylgna mocno, podczas gdy hrabina

prbowaa j oderwa, wspomagajc si czuymi sowami i pieszczotami.

Obaj mczyni patrzyli jak sparaliowani na wysiki damy, nie wiedzc, co robi ani

jak jej pomc w rozwizaniu problemu. Ju pierwszy obraz, ktry ujrzeli, by wystarczajco

straszny, by nimi wstrzsn - teraz za z przeraeniem przygldali si dramatycznym

zmaganiom hrabiny z dziewczynk. Pierwsza usiowaa pochwyci drug, ktra z kolei staraa

si pozosta przy ciele matki. Obie plamiy sobie krwi rce, wosy oraz odzienie. W kocu

don Zenon zakoczy bolesn walk: odcign ma i wreszcie umieci j w ramionach

Faustiny, ktra - skpana we zach - wybiega z pokoju, by j stamtd zabra.

Po kilku minutach markiz zszed na parter. W jego duszy zacz narasta gniew na

tchrzliwo i nikczemno zarwno gwnego inkwizytora, jak i przeoonego Towarzystwa

Jezusowego, ktrego nawet nie zobaczy na oczy.

Zanim wszed do biblioteki, zdy ju podj decyzj, e powiadomi krla o

haniebnym zachowaniu obydwu mczyzn, a w moe uzna za stosowne lub niezbdne

wymierzy im jak kar.

Hrabina tymczasem gaskaa czule ciemne wosy Beatriz, zasypujc j czuymi

swkami. Dziewczynka siedziaa na jej kolanach, odwracajc od wiata niewinn

twarzyczk, jakby chciaa skry si w ciepej i bezpiecznej jaskini.

Markiz podszed do nich zaskoczony czuoci tej sceny.

- Chyba przywyka ju do twoich rk, Faustino.

- Do rk splamionych krwi. - W oczach hrabiny odbija si gboki bl. - Czuj si

tak winna jej nieszczcia, e...Dziewczynce zdawao si, e poja jej sowa, i poprzysiga sobie, e nigdy ich nie

zapomni.

- Nigdy wicej tak nie myl - przerwa kobiecie Ensenada. - Wiemy a za dobrze, kto

popeni t zbrodni, i zapewniam ci, e w swoim czasie za ni zapaci.

- Musz ci spyta, czy wiesz, ile czasu moe potrwa proces jej ojca, i czy ma on

jakiego krewnego, ktry mgby si zaopiekowa jego crk.

Druga kwestia zostaa natychmiast wyjaniona, poniewa markiz pyta ju o tomajordomusa. Dziewczynka nie miaa adnej innej rodziny, zatem nikt nie mg jej do siebie


14/284

przygarn. Co do ojca, Somodevilla wyjani hrabinie, jak miay wyglda nastpne etapy

jego procesu inkwizycyjnego. Powiedzia te, e wszystko zalee bdzie od tego, czy

Rosilln zechce przyzna si do winy. Jeli zrobi to szybko, mgby wyj na wolno w

cigu trzech czy czterech miesicy. Lecz jeli si zaprze, dalsze procedury poszukiwania

wiadkw, zezna i obrony bd mogy bardzo przeduy proces. W razie za, gdyby po

wszystkich wymienionych krokach zostaa mu udowodniona wina, kar byoby co najmniej

picioletnie zesanie na galery.

- Podsumowujc, w najgorszym wypadku moe min siedem lat, zanim zdoa

zobaczy si z crk, w najlepszym za jakie cztery miesice - stwierdzi markiz, zaczynajc

pojmowa zamiary przyjaciki.

- Zrozum, jeli powiem, e musz co dla niej zrobi. Jej nieszczcie ciy mi na

sumieniu. Pozwl mi, prosz, zabra j do siebie na czas nieobecnoci jej ojca, jakkolwiek

dugo by miaa potrwa. Wiesz, e zapewni jej opiek i trosk, jakiej potrzebuje.

- Jeli chodzi o mnie, to nie widz lepszego rozwizania. Przyznaj ci tymczasow

opiek nad dzieckiem, o ile pozwolisz mi czsto je odwiedza.

Po radoci na twarzy Faustiny Zenon pozna, jak spieszno byo jej do opuszczenia

jego rezydencji, i posa sug z poleceniem, by przygotowano jej powz.

By moe by to tylko wytwr jego wyobrani albo efekt przeytego stresu, lecz kiedy

stan przy powozie, by si poegna, odnis wraenie, e w ostatnim spojrzeniu, jakie

skierowaa na niego dziewczynka, ujrza lad nienawici i gniewu, ktre zdaway si nosi na

sobie piecz mierci.

Loa masoska w Trzech Kwiatach Lilii. Madryt. Rok 1747

1 lutego

Czowiekiem, ktry mia przeprowadzi ceremoni inicjacyjn generaa wojsk krla

Ferdynanda VI, by czerstwy Anglik o unionym wygldzie i zacinajcym si gosie.Aspirant, ktry poza stopniem wojskowym nosi rwnie szlachecki tytu hrabiego de

Valmojada, poda za nim w milczeniu przez ciemny i wski korytarz. Jego mstwo oraz

szacowno dopiero co zostay zaaprobowane przez trzydziestu braci, ktrzy tworzyli

pierwsz w Hiszpanii lo, zaoon przez lorda Whartona. Hrabia cieszy si z przejcia tej

wstpnej formalnoci, lecz odczuwa rwnie gbokie zaenowanie na myl o przeytej

wanie niedorzecznej ceremonii prezentacji, podczas ktrej musia stan przed wszystkimi z

oczami zasonitymi przepask, w kapciu na prawej nodze i z przewizanym na szyi sznurem.


15/284

Teraz, w pmroku przed drzwiami jakiego pomieszczenia, Anglik objania mu, jak

miay przebiega nastpne etapy, ktre Valmojada musia przej, jeli chcia by nazywany

masonem.

- Jako kandydat na ucznia przejdziesz cztery prby, ktre symbolicznie pomog ci

rozpocz poszukiwanie twego prawdziwego ja. Klucze, ktre uatwi ci wyzbycie si wad,

odnajdziesz w samym porzdku wszechwiata; dziki temu bdziesz mg potem rozrni

to, co prawdziwe, od tego, co takie nie jest. Wyobra sobie, e jeste nieociosanym

kamieniem i musisz odnale narzdzia potrzebne, by nada mu posta.

- Co mam robi w tym pomieszczeniu? Wyglda mi ono raczej na jaskini - spyta

Valmojada, teraz ju z odsonitymi oczami.

- W tej komnacie refleksji masz zagbi si w ziemi, pogrzeba si i zasia w niej,

aby twj owoc wzrs potem ku rzeczom najwaniejszym. Zastanw si nad mierci; rozlicz

si ze swoim yciem. Wydobd z niego esencj samego siebie. Na cianach tej komnaty i w

jej wntrzu znajdziesz przedmioty oraz inskrypcje, ktre ci pomog. Nie ograniczaj si tylko

do kontemplacji zewntrznych form: maj one pobudzi w tobie odczucia, ktre nastpnie

musisz zbada i zinterpretowa.

- Czy potem bd musia wam powiedzie, do czego doszedem?

- Nie. Twoja podr ma by podr wewntrzn. Sowa s zbdne. Pamitaj, e cisza

jest pierwszym kamieniem wityni mdroci.

Bez dalszych wyjanie brat zamkn drzwi i skierowa si w stron loy, gdzie

znajdowaa si reszta czonkw. Zastuka trzykrotnie do drzwi. Poprawi fartuch oraz

medalion, ktry mia na szyi - symbol wiadczcy o jego pozycji mistrza warsztatu czy te

loy - po czym wkroczy do rodka z szerokim umiechem.

Tymczasem Tomas Vilche, hrabia de Valmojada, rozglda si po niewielkiej

komnacie przy wtym wietle wiecy. Jedyne umeblowanie stanowi prosty drewniany st,

na ktrym znajdowa si kawaek chleba, obok za dzbanek z wod i garstka soli.Valmojada obszed pomieszczenie dookoa, poczynajc od pnocy. Na cianach

odkry rne napisy, ktre miay skania neofit do refleksji. Przeczyta jeden z nich: Jeli

przyprowadzia ci tu ciekawo... odejd. Obok widniay sowa Poznaj samego siebie. Na

cianie poudniowej jaka sentencja podpowiadaa mu Jeli si boisz... wycofaj si, inna za

mwia Prochem jeste i w proch si obrcisz. W jednym z rogw pokoju znajdowaa si

czaszka z dwiema skrzyowanymi komi.

Te sowa, w poczeniu z grobowym wygldem komnaty, zapraszay do pogreniasi w ciemnoci, we wntrzu ziemi, ktra stanowia pierwszy z ywiow natury. Brat


16/284

powiedzia mu, e tu wanie powinien rozpocz proces poznawania siebie, pozbywania si

materialnych przymiotw, by przygotowa si na owiecenie duchowego ja. Mia zastanowi

si nad swymi powinnociami wzgldem innych, wzgldem Istoty Najwyszej, wzgldem

siebie samego.

Genera spdzi w owym ponurym miejscu godzin, czekajc na nastpne etapy.

Zdawa sobie spraw, e - aby jego misja si powioda - musia podej do ceremonii inicjacji

z dyscyplin i cakowitym zaangaowaniem, co te uczyni. Medytowa nad swymi

uczynkami, umar dla starego ycia, by odrodzi si jako istota szlachetniejsza, poszukujca

innego, transcendentnego ja. Napisa take testament, ktrego mieli potem od niego zada.

- Czy jeste gotw na owiecenie? - Zza drzwi zajrzaa do rodka twarz brata, ktry

kierowa jego inicjacj.

- Czuj si teraz bardziej wyzwolony i gotw jestem sta si czci tego bractwa -

odpar hrabia.

- Ponownie zakryj ci oczy, by poj sw obecn niewiedz i lepot, ktra wynika z

twej ignorancji i dumy. Nastpnie poprowadz ci na trzy kolejne prby, w czasie ktrych

powietrze, woda oraz ogie oczyszcz do koca twj umys i pozwol ci przejrze na nowo,

gdy ju wyzwolisz si ze swych ogranicze.

Po krtkiej wdrwce hrabia de Valmojada usysza donone pukanie do drzwi, potem

za jeszcze dwa stuknicia, dobiegajce z drugiej strony. Nastpnie usysza kilka szybko

mwicych gosw.

- Czcigodny, nowicjusz stoi u drzwi wityni!

- Sprawd, kim on jest, bracie! I dowiedz si, czemu omiela si zakca nasze wite

prace.

Po chwili przemwi inny gos:

- Kto omiela si wchodzi do wityni? Odpowiedzia mu kto ze rodka:

- Nowicjusz, ktry prosi o dopuszczenie go midzy nas, czowiek wolny i dobrychobyczajw!

- Kiedy tylko nam otworz - ostrzeg hrabiego jego towarzysz - spu gow na znak

pokory. To konieczne, by wszyscy zobaczyli, e przybywasz do nich bez adnych

przyziemnych uprzedze, bez przywilejw ani wasnoci. Daj mi wszystek metal, klejnoty

oraz piercienie, ktre masz przy sobie: poka je twym przyszym braciom na dowd twej

praworzdnoci. A przede wszystkim zachowaj milczenie, dopki nie spytaj ci o co

bezporednio.


17/284

- Jeli jest wolny i dobrych obyczajw, spytaj go o imi, miejsce urodzenia, wiek, w

jakim wyznaniu si urodzi, jego stan cywilny i obecne miejsce zamieszkania.

- Nazywa si Toms Vilche, urodzi si w Logroo, ma pidziesit lat, katolik z

urodzenia, onaty i mieszka w Madrycie we wasnym paacu, w okolicach Puerta de la Vega -

odpowiedzia gono na pytanie brat przewodnik.

- Kacie nowicjuszowi wej!

Skrzyp zawiasw drzwi nakaza im ruszy do rodka komnaty. Po kilku krokach

genera poczu ukucie w lewej piersi.

- Co poczue, panie? - Hrabia zachowa milczenie. - Sztylet ten symbolizuje kar,

jak ci wymierzymy, jeli zaprzesz si tego stowarzyszenia, do ktrego chcesz przynalee.

- O co prosisz? - spyta go inny gos gdzie z bliska.

- Prosz o przyjcie do grona wolnomularzy - odpar bez wahania genera.

- Czy stajesz przed nami z wasnej, nieprzymuszonej woli? - spytaa ta sama osoba.

- Tak, panie.

Z gbi sali odezwa si jaki inny, agodny gos, w ktrym sycha byo take

stanowczo:

- Zastanw si wpierw nad tym, o co prosisz. Zostaniesz poddany strasznym prbom,

ktre wymaga bd od ciebie heroicznego zaparcia. Czy jeste zdecydowany je przetrwa?

- Tak, panie. - Determinacja hrabiego, by zosta dopuszczonym do owego

tajemniczego stowarzyszenia, nadawaa jego sowom jeszcze wiksz pewno.

Ten sam gos, nalecy - jak si potem okazao - do wielkiego mistrza loy, wymieni

mu liczne przymioty, jakimi musi odznacza si mason, zwizane z wolnoci, moralnoci i

cnot.

- Wszyscy czonkowie maj do wypenienia obowizki - mwi dalej wielki mistrz. -

Przyjcie ich, nie poznawszy uprzednio, na czym polegaj, byoby z twojej strony

nierozwag. Po pierwsze, wymaga si od ciebie milczenia na temat wszystkiego, co mogedo tej pory zobaczy lub usysze, lub te co zobaczysz i czego dowiesz si potem. Drugim

obowizkiem bdzie walka z wszelkimi namitnociami, ktre przynosz czowiekowi hab,

praktykowanie cnt, a nade wszystko pomoc bratu, ratowanie go w nieszczciu i suenie mu

rad. Dobro przyszych braci bdzie ostatecznym celem twoich stara; odrzucenie ich to

sprzeniewierzenie, denuncjacja - najgorsza zdrada. Trzecim za obowizkiem - cign -

bdzie bezwzgldne posuszestwo wobec statutw, norm, nakazw, praw i zasad, ktre

obowizuj w tej loy. - Zamilk na chwil. - Czy masz w sobie wystarczajc si ideterminacj, by od tej pory przyj je za zasady kierujce twoim yciem?


18/284

- Tak, panie. Mam!

- Zanim przejdziemy dalej dam od ciebie przysigi na honor zoonej za pomoc

witego kielicha. Jeli w istocie jeste czowiekiem prawym, napij si, lecz jeli mieszka w

tobie fasz i kamstwo, nie przysigaj, poniewa napj wywrze na tobie efekt rwnie straszny

jak mier. Czy chcesz zoy przysig?

- Tak, panie.

- Przyprowadcie nowicjusza do otarza. - Jaka rka chwycia Valmojad za rami i

zaprowadzia go do innego miejsca w pokoju.

- Bracie ofiarniku, podajcie temu profanowi wity kielich; kielich, z ktrego nie

powinien pi, jeli zamierza nas zdradzi.

Genera poczu w jednej rce metal. Zbliy wargi do krawdzi naczynia i napi si.

- Bracie, jeli mieszka w tobie obuda, moesz jeszcze wycofa si i nie bdzie to

uznane za sprzeniewierzenie. Zostay ci jeszcze bardzo trudne prby. Jeli nie jeste do

silny, by je znie, masz teraz czas, eby odej. Czy chcesz kontynuowa?

Hrabia de Valmojada potwierdzi zdecydowanie.

- Bracie, poprowad tego nowicjusza w jego pierwsz podr i czuwaj, by nie

ucierpia nadmiernie.

Ta sama rka, ktra go podtrzymywaa, poprowadzia go dookoa pomieszczenia.

Valmojada usysza odgos jakby uderzajcych o siebie szpad. Ponad nim wybi si gos

czcigodnego:

- Ta pierwsza podr symbolizuje ycie ludzkie, ktre jest sum namitnoci i

przeszkd. Przedstawilimy je poprzez haas i chaotyczn drog, ktr wanie przebye. Czy

chcesz stawi czoo drugiej podry?

- Tak, panie.

Raz jeszcze brat straszliwy uj go za rami i poprowadzi w inne miejsce, gdzie kto

zapyta:- Kto idzie?

- Nowicjusz, ktry chce zosta wolnomularzem! - odpowiedzia ten, ktry go trzyma.

- Czemu na to zasuguje?

- Poniewa jest wolny i dobrych obyczajw!

- Jeli to prawda, niech zostanie oczyszczony przez wod.

Genera musia przej jeszcze dwie podobne ceremonie w kolejnych miejscach, by

oczyci si przez powietrze i ogie. Najpierw przypalono mu skr wiec, potem za


19/284

tchnienie jednego z obecnych odnowio w nim powietrze. Nastpnie ponownie zwrci si do

niego czcigodny:

- Kady nowicjusz, ktry pragnie zosta wolnomularzem, przed przyjciem w szeregi

naszego bractwa musi da si naznaczy. Aby kada loa rozpoznaa w tobie brata,

naznaczymy ci za pomoc ognia znakiem, ktry znaj tylko wolnomularze. Czy zgadzasz si

przyj go na swoje ciao?

- Bdzie to dla mnie zaszczyt - odpar genera. Tak te uczynili.

- Prosz wszystkich braci o powstanie. Bdziemy wiadkami witej przysigi

naszego nowego czonka. Nowicjuszu, powtarzaj za mn! - Wielki mistrz zwrci si do

hrabiego: - Dobrowolnie przysigam i lubuj, w obecnoci Wielkiego Architekta

Wszechwiata oraz reszty tego szacownego zgromadzenia wolnomularzy, uroczycie i

szczerze, nigdy nie wyjawi naszej wielkiej tajemnicy ani adnego z misteriw bractwa

wolnomularskiego, ktre zostan mi powierzone, nigdy nie zdradzi ich na pimie, poprzez

malowido czy te rzeb, pod kar podernicia garda, wyrwania jzyka i skazania na

najgorszy los.

Uderzy trzy razy jakim cikim przedmiotem i rozkaza, by zdjto przepask. Hrabia

de Valmojada ujrza po obu swoich stronach grup mczyzn uzbrojonych w szpady

skierowane w jego stron.

- Przyjrzyj si, nowicjuszu, szpady te bd gotowe przebi tw pier, skoro tylko

pogwacisz nasze przysigi.Z kolejnym uderzeniem mistrz nakaza, by znowu zawizano

generaowi oczy.

- Bracie pierwszy straniku! Ty, ktry skrywasz si pod jedn z dwch witych

kolumn, symboli powszechnej dwoistoci, dobra i za, bieli i czerni, czy uznajesz go za

godnego dopuszczenia midzy nas?

- Tak, czcigodny mistrzu - odpar tamten.

- O co wic prosisz dla niego? - cign czcigodny.- O wielkie wiato!

- Zdejmijcie mu opask. - Hrabia ujrza, e wszyscy opucili szpady, kierujc teraz ich

czubki w stron podogi. - Niech za moim trzecim uderzeniem bdzie mu dane wiato! -

zakoczy mistrz.

Nastpnie poleci mu powtrzy przysig, co te hrabia uczyni. Wtedy mistrz

rozkaza mu si zbliy. Valmojada opad przed nim na kolana i na jego gowie spocza

szpada, ktr tamten trzyma w lewej rce.


20/284

- Z aski Wielkiego Architekta Wszechwiata, w imieniu Wielkiej Loy Anglii, na

mocy wadzy, ktra zostaa mi przez t lo dana, zawierzam ci, przyjmuj ci i czyni

uczniem wolnomularskim pierwszego stopnia oraz czonkiem loy Trzech Kwiatw Lilii.

Trzykrotnie uderzy drewnianym motem w paz szpady, po czym cign dalej:

- Bracie, od tej chwili nie bdziesz ju nosi innego miana ni wolnomularz. Zbli si,

by otrzyma ode mnie pierwszy braterski pocaunek.

Nastpnie poda hrabiemu fartuch z biaej skry.

- W ten fartuch. Jest to symbol pracy i da ci prawo do przebywania w naszym

gronie. No go z podniesionym czoem.

Podnis par biaych rkawic i wrczy mu je.

- Przyjmij od swych braci te rkawice. S symbolem czystoci w obliczu grzechu i

znieprawienia. Twoje donie powinny zawsze pozostawa czyste. - Hrabia woy rkawice i

spojrza w twarz czcigodnego - jak si potem dowiedzia, by to Anglik o nazwisku Wilmore.

- Pozostaje ci tylko nauczy si znakw, po ktrych si poznajemy - cign tamten. -

Kiedy bdziesz podnosi praw rk do szyi z czterema palcami zczonymi i kciukiem

ustawionym do nich pod ktem prostym, masz wspomina przysig, ktr wanie zoye,

oraz kar, ktr niesie ze sob jej zamanie. Jeli chcesz da si pozna komu, kogo uwaasz

za wolnomularza, przycinij paznokciem kciuka pierwszy staw palca wskazujcego, po czym

stuknij w niego trzy razy. Tym samym prosi bdziesz owego czowieka o wypowiedzenie

witego sowa, ktrym jest Jakin. Za kadym razem, gdy bdziesz chcia wej do wityni,

powiniene poda to sowo stranikowi. - Wskaza palcem kierunek, w jakim mia si uda

hrabia. - Teraz id przedstawi si braciom stranikom za pomoc gestw i znakw, ktrych

wanie si nauczye.

Hrabia skierowa si w stron dwch kolumn, noszcych nazwy Jakin oraz Boaz, po

czym pozdrowi obu braci za pomoc wyuczonych symboli.

- Sowa, znaki i gesty nowego brata s suszne i poprawne - obwiecili obaj stranicy.- Powstacie i ustawcie si, bracia! - zawoa czcigodny. - W imieniu Wielkiej Loy

Anglii, na mocy danej mi wadzy, ogaszam brata, ktrego widzicie midzy dwoma

kolumnami, uczniem wolnomularskim. Prosz, bycie od tej pory uznawali go za takiego i we

wszystkim wspomagali, aby nigdy nie zaprzesta wypeniania zobowiza, ktre wanie

wobec nas zadzierzgn. - Podnis ramiona, wzywajc jak nieziemsk moc. - Ze mn,

bracia, przez znak, przez wiato i zawoanie! Huzze! Huzze! Huzze! Wolno, Rwno,

Braterstwo!Wszyscy powtrzyli ten okrzyk.


21/284

Czcigodny rozkaza mistrzowi ceremonii, by posadzi hrabiego na jego nowym

miejscu w loy, po czym zasiad na swym tronie.

- Brat mwca ma gos! Niniejsze zebranie dotyczy bdzie niebezpieczestw, jakie

gro nam ze strony niecnego zakonu jezuickiego, ktry, jak wiecie, przeladuje nas od

samego pocztku. Omwimy take pewne informacje dotyczce przekltego markiza de la

Ensenada, ktry najwyraniej postanowi nas zniszczy - skierowa wzrok na jakiego

modzieca, ktry powsta z miejsca z teczk pen papierw. - Przeczytaj, prosz, co tam

napisano; bdzie to pocztek naszych rozwaa.

Hrabia de Valmojada umiechn si w swoim fotelu.

Jak na razie jego plan dziaa bez zarzutu.

Twierdza w La Carraca. Kadyks. Rok 1749

21 wrzenia

Nad zatok Kadyksu pada uparty i obfity deszcz, ktry bezlitonie bi w doki oraz

stocznie morskiej bazy w La Carraca na wyspie Leon.

Potny okrt wojenny zacz zwija agle, wchodzc do portu przez kana biegncy

przy gwnym nabrzeu. Jego dzib zdobiy dwie pikne orle gowy, sam aglowiec za mia

siedemdziesit dwa dziaa i nosi imi Mocny. By jednym z najnowoczeniejszych we

flocie Ferdynanda VI, a zbudowano go kilka lat wczeniej w tej wanie stoczni.

Przy kei sta inny statek, na ktrym Juan Carrasco, onierz piechoty morskiej, a

zarazem sekretarz admiraa Gonzalesa de Mendozy, nadzorowa rozadunek duych zapasw

drewna dbu, orzecha woskiego oraz czarnej topoli, przybywajcych co miesic z portu w

Bilbao, by zaspokoi due zapotrzebowanie stoczni.

Gdy tylko Carrasco dostrzeg zbliajcy si okrt, jego samopoczucie - i tak ju do

nadszarpnite trudnociami, jakie wyniky podczas skomplikowanej operacji rozadunku -

znacznie si pogorszyo. Wiedzia bowiem o kontrowersyjnym towarze, ktry wiz ze sobMocny.

Na widok pierwszych przygotowa do zawinicia do portu kaza odnale swego

zastpc, po czym natychmiast poleci mu zaj swoje miejsce i jak najszybciej ruszy do

gwnych kwater, by przekaza przeoonemu wieci o przybyciu okrtu.

Przeszed przez biegnce wzdu biur i kwater oficerw kruganki, a w kocu dotar

do admiralicji, ktrej wrt strzego zawsze dwch uzbrojonych onierzy. Wpad do rodka i

skierowa si na drugie pitro, do sali spotka, gdzie - jak wiedzia - znajdowa si wanieadmira. Zapuka uprzejmie do drzwi, a po chwili usysza gos, ktry zezwala mu na wejcie.


22/284

Na ogromnym owalnym stole rozoone byy liczne plany okrtw oraz wielka

makieta, na ktrej skupiaa si uwaga dwch towarzyszy admiraa Gonzalesa de Mendozy.

Wygldao na to, e wejcie onierza zupenie ich nie zainteresowao. A w kadym razie nie

stanowio wystarczajcego powodu do przerwania rozmowy.

- Przy uyciu lejszego, lecz wytrzymaego drewna, takiego jak czarna topola,

zdoamy zwikszy moliwoci uzbrojenia okrtw i ich zasig bez umniejszania sterownoci

- powiedzia irlandzki konstruktor Mullan. Przebywa wrd nich ju od trzech miesicy,

odkd zosta zakontraktowany przez onierza marynarki i naukowca w jednej osobie, Jorge

Juana, podczas jego misji szpiegowskiej w angielskich stoczniach, ktr zleci markiz de la

Ensenada.

- Prosz wybaczy, e przerywam, panowie - zdecydowa si wtrci do rozmowy

Carrasco - ale musz poinformowa, e do portu wpyn wanie okrt Mocny z nowym

adunkiem Cyganw, ktrych przysali nam z Kartageny.

- Od jakiego czasu mam wraenie, e wszyscy w tym kraju powariowali! - Admira z

wciekoci rzuci na ziemi zwitek papierw. - Ledwie trzy dni temu przypyno tu

omiuset Cyganw, wrd nich dwustu chopcw, ktrych zupenie nie mamy gdzie

ulokowa, a teraz przysyaj nam jeszcze szeciuset. Mimo wielkiej przyjani dla ministra

Somodevilli nie jestem w stanie poj, dlaczego nakaza te masowe aresztowania. - Podszed

do swego biurka, by odszuka ostatni list markiza de la Ensenada, i odnalaz go na samym

wierzchu potnego stosu korespondencji. - Z dwunastu tysicy zatrzymanych trzydziestego

lipca Cyganw chc nam przysa dwa tysice. Nigdy jeszcze nie widziaem tak potwornej

nagonki!

- Niech pan spojrzy na to jak na dostaw taniej siy roboczej, ktr ofiarowuje nam

Korona, bymy mogli zrealizowa powierzone nam ambitne projekty renowacji i

powikszenia floty wojennej. - Intendent Varas, jako zastpca admiraa, myla o piciu

nowych dokach, ktre miay zosta ukoczone w przecigu trzech lat.- Zgadzam si, drogi przyjacielu, ale nie zapominaj, e s to ludzie nieprzystosowani i

porywczy, oraz e nasze straszne warunki zakwaterowania nie przyczyniaj si do poprawy

ich niespokojnych nastrojw. Bylimy nawet zmuszeni uy kajdan i acuchw, by ukrci

pierwsze prby ucieczek oraz agresj wobec naszych onierzy i pracownikw stoczni. -

Mendoza zdj z wieszaka obszerny paszcz, ktry mia ochroni go przed deszczem, i uda

si obejrze rozadunek. - Nie chc nawet myle, do czego moe doj przy tej drugiej partii.

Irlandczyk, nie znajc szczegw owego niezwykego dekretu o aresztowaniach,zainteresowa si losem cygaskich kobiet i dziewczynek.


23/284

- Wszystkie one - odpar intendent - zostay rozesane po rnych wizieniach i

przytukach Sewilli, Walencji i Saragossy, z obowizkiem wykonywania prac, ktre im tam

wyznacz, by pokry koszty utrzymania.

Mullanowi wydao si to wszystko tak okrutne i barbarzyskie, e musia przyzna

pewien talent osobie, ktra potrafia dojrze w tej zbiorowej tragedii jakiekolwiek korzyci.

- Czy ktokolwiek sdzi, e w takiej sytuacji bd chcieli robi to, czego si od nich

oczekuje? - Jego ze wszech miar logiczne pytanie, ktre w gbi duszy wszyscy sobie

zadawali, nie wymagao odpowiedzi.

Gonzalez de Mendoza poprosi, by kontynuowali narad a do jego powrotu, po czym

skierowa si z sekretarzem w stron portu eskortowany przez oddzia onierzy.

Dzib okrtu liniowego Mocny powoli zblia si do kei, przycigany si jakiej

setki marynarzy, ktrzy rzucili z pokadu cztery grube liny cumownicze, aby przywiza je do

pali na nabrzeu. Pomimo intensywnego deszczu caa zaoga ciko pracowaa, by trudny

manewr dobijania do brzegu przebieg gadko.

Z pokadu rufowego oficerowie wykrzykiwali rozkazy, sprawdzajc zarazem przez

burty, czy dzib i rufa poruszaj si z tak sam prdkoci i rwnolegle do kei. Na

rdokrciu ustawia si w szereg jaka setka onierzy, gotowych do eskortowania winiw,

a kilku chopcw okrtowych zapamitale szorowao pokad.

Kiedy okrt by ju bezpiecznie przycumowany, dwa przenikliwe dwiki gwizdka

zawiadomiy zaog, e na pokad wchodzi admira Gonzles de Mendoza. U stp trapu

powita go kapitan Alvaro Pardo Orduez oraz jego dwudziestu oficerw. Ze wzgldu na

niesprzyjajc aur po oficjalnym powitaniu kapitan zaprosi admiraa do kajuty, by

przekaza mu dowodzenie i spokojnie omwi szczegy eglugi.

Przez sze wychodzcych na ruf iluminatorw wpadao sabe wiato, ktre ledwo

owietlao trzeci cz pomieszczenia. Docierao jednak do piknego dbowego stou, kuktremu skierowali si obaj marynarze, zarazem starzy znajomi i przyjaciele. Gdy tylko

zostali sami, skoczyli z protokoem i rozsiedli si wygodnie, by porozmawia przez kilka

minut.

- Nie sdziem, e zobacz ci w tych okolicach. Mylaem, e eglujesz po morzach

Indii - powiedzia admira ucieszony nieoczekiwanym widokiem starego przyjaciela z

akademii, z ktrym wsplnie odbywa nauki i praktyki w szkole morskiej w San Fernando.

- W istocie, powinienem teraz by raczej w okolicach Hawany, ale w Kartagenieopnili mj rejs, bym zabra dla ciebie ten ogromny adunek winiw.


24/284

- Ilu? - Admira cign peruk, eby obetrze pot, ktry rosi mu czaszk.

Przewidywa, e jakkolwiek liczb usyszy, i tak wyda mu si zbyt dua. Kapitan Pardo

przygotowa go na cios, osadzajc gorzk wiadomo kieliszkiem anywki, ktr sam mu

poda.

- Cakowita liczba osb, jak przyjem na pokad, to dziewiset czterdzieci dwa. -

Twarz admiraa poblada niepokojco. - Czy to o wiele wicej, ni si spodziewae?

- O trzystu wicej od tego, co zapowiadali. Co za katastrofa mi si tu szykuje!

Rozmow przerwa im porucznik, ktry otrzymawszy pozwolenie na wejcie,

wkroczy do rodka i zameldowa o zakoczeniu przygotowa do otwarcia i oprnienia

adowni. Po drodze na pokad wyjani im, e zaczn od najmniejszej - tej najbliej

fokmasztu, po czym stopniowo bd posuwa si dalej, do adowni o wikszych rozmiarach,

ktre zostan otwarte dopiero po odstawieniu pierwszych partii ludzi na nabrzee, pod opiek

onierzy z arsenau. Przez wiksz cz przejcia z wntrza statku rozstawiono oddzia

onierzy piechoty i artylerii, uzbrojonych w muszkiety. Ich zadaniem byo zapobiec

jakimkolwiek prbom ucieczki lub zamieszkom. W razie potrzeby mieli rozkaz strzela, by

zabi.

Admira Gonzales de Mendoza i kapitan Orduez ulokowali si z boku grnego

pokadu, przez ktry mieli wychodzi Cyganie.

By moe by to efekt kwanego i mdlcego odoru, jaki zacz unosi si z przejcia,

albo odraajcy, aosny wygld pierwszych winiw, ktrzy wyszli na zewntrz, czy te

moe suma tych czynnikw, lecz co zmusio obu mczyzn do odsunicia si nieco w ty,

czy to w poszukiwaniu odrobiny czystego powietrza, czy te w instynktownej ucieczce przed

tym, na co patrzyy ich oczy.

Na nogach, rkach i nagich plecach winiw wida byo poczerniae od gangreny

rany. Starsi mieli martwe i nieobecne spojrzenia, dzieci za - ciaa wyschnite i pomarszczone

od choroby. Czarna nienawi, ktra zdawaa si pyn w yach silniejszych, mieszaa si zrezygnacj tych, ktrzy szli pogodzeni z okrutnym losem. Na wszystkich wisiay strzpy

brudnych ubra, dookoa za unosi si przejmujcy odr: mieszanina ludzkich odchodw,

mierci i zgnilizny. Z gbi statku day si sysze wystrzay, kiedy kilku Cyganw zapragno

obmy swj honor we krwi i splamio ni siebie samych, ciany oraz podogi. Inni, ktrzy

rzucili si na onierzy ju na zewntrz, chcc po prostu jak najszybciej zakoczy swoj

udrk, nie zdyli nawet doj do trapu, zanim zginli przebici przez wcznie i szpady.


25/284

Kiedy z ostatniej adowni wychodzia trzecia tura, porucznik poinformowa admiraa i

kapitana, e w pierwszym pomieszczeniu naliczyli czterdzieci zwok, z czego trzy dziecice,

porzucone wrd wygodniaych stad szczurw, kau uryny i potwornych nieczystoci.

Po dwch godzinach ostatni Cyganie opucili okrt, pozostawiajc za sob okoo

dwudziestu martwych na pokadzie, a stu osiemdziesiciu szeciu w ostatecznym

rozrachunku. Z dziewiciuset czterdziestu dwch Cyganw, ktrzy weszli na pokad w

Kartagenie, tylko siedmiuset pidziesiciu szeciu zostao doprowadzonych do pomieszcze

wiziennych.

Obaj dowdcy, podobnie jak reszta widzw tego strasznego przedstawienia, wiedzieli,

e sowa byy niewystarczajce, by wyrazi potworno tego, co widzieli, i otrzsn si z

tego okropiestwa. Przez nastpne godziny cay okrt spowity by w przeraajcej ciszy.

- Pjd do lochw i zobacz, czy da si tam cokolwiek zorganizowa - powiedzia w

kocu admira i ruszy do przodu, patrzc w niebo, ktre po kilku dniach ciemnych chmur

szczliwie postanowio obdarowa ich upragnionym ciepem soca. W poowie trapu

odwrci si za siebie, prbujc zachowa w pamici ten nowy obraz okrtu, lnicego teraz

w oczyszczajcym wietle. Z drewna unosiy si opary nagromadzonej wilgoci, jakby

Mocny chcia pozby si wszelkich pozostaoci krwi i mierci, a jego maszty zdaway si

pi w gr i rozdziera chmury, jakby pragny nie dopuci, by jakikolwiek cie na powrt

zasoni oblicze aglowca.

Admira z sekretarzem udali si w kierunku wizienia o czterech wieach, gdzie

czekao na nich trudne zadanie. W przeszoci lochy przeznaczone byy wycznie do

przetrzymywania winiw z poudnia Andaluzji, skazanych za rozbj lub morderstwo, lecz

od jakiego czasu, z powodu zapotrzebowania na robotnikw do wznoszenia nowych murw

obronnych w wielkich portach Karaibw, krl nakaza wysyanie wszystkich winiw do

Indii jako tani si robocz.

Na ostatnim odcinku drogi, dzielcym go od wrt wizienia, admira przypomniasobie niedawny wybuch tyfusu, ktry zdziesitkowa skazacw i doprowadzi do skarg na

lekarzy z twierdzy za cakowity brak higieny oraz niedoywienie winiw. Tamte problemy

wyday mu si bahe w porwnaniu z tymi, ktrym musia stawi czoo teraz. Przyszo mu do

gowy, e jego przyjaciel kapitan Pardo mgby je nieco umniejszy, zabierajc kilkuset

Cyganw ze sob w drodze do Hawany. W tym celu Mendoza musiaby jednak napisa do

samego markiza de la Ensenada, by uzyska jego pozwolenie. Pomyla, e najlepszym

sposobem przedstawienia kapitanowi proby byoby zaprosi go wieczorem do swej


26/284

rezydencji na kolacj w towarzystwie jego ony, Marii Emilii, ktra z pewnoci rwnie

ucieszyaby si z tej wizyty.

- Carrasco! Niech pan wrci jeszcze na statek i powie kapitanowi, e oczekuj go na

kolacji. A po drodze niech pan przekae mj rozkaz, by wszyscy wolni medycy zgosili si

natychmiast do wizienia. Potem niech pan wrci, eby mi pomc. - onierz ruszy biegiem

z powrotem do portu, przeklinajc w duchu admiraa oraz wasny los, wygldao bowiem na

to, e tego dnia tylko on jeden w caej bazie morskiej musia pracowa.

Tydzie po przybyciu ostatnich Cyganw do twierdzy w La Carraca dwa rzdy

winiw szy wczesnym rankiem z wizienia w stron botnistej zatoczki na zachd od

portu, gdzie odbyway si wielkie prace przy wykopach, w ktrych miay stan dwa suche

doki, pierwsze w caej Hiszpanii, wznoszone pod kierunkiem uczonego Jorge Juana.

Miny ju trzy dni, od kiedy okrt, ktry przywiz winiw z Kartageny, podnis

kotwic i ruszy do portu w Hawanie z adunkiem niemal piciuset ludzi, co pozostawio w

wizieniach liczb bardziej odpowiadajc ich moliwociom i wprawio admiraa w nieco

lepszy humor.

Na czele pochodu szli Timbrio Heredia oraz jego brat Silerio, nieustannie pilnowani

przez czterech z czterdziestu stranikw, ktrzy codziennie towarzyszyli winiom. Byo to

konieczne ze wzgldu na niezwykle wybuchowy charakter braci oraz rany zadane przez nich

dwm onierzom, ktrzy mieli ich pilnowa na dziedzicu wizienia.

Aresztowano ich owego nieszczsnego trzydziestego lipca w wiosce niedaleko

Madrytu, gdzie mieszkali od ponad pitnastu lat, prowadzc kuni, ktra cieszya si

ugruntowan saw i licznymi zleceniami. Nie pozwolili, by pochwycono ich bez rozlewu

krwi - noem zabili dwch onierzy. Nie zdoali jednak poradzi sobie z pozostaymi, a

buntownicze zachowanie przysporzyo im potem jeszcze wicej kopotw. Zostali sptani

acuchami oraz sznurami, po czym potraktowani kijami i kopniakami.Timbrio mia on i dwie crki, obie bardzo mode. Jego brat, ktry ledwo co zdy

oeni si z Amali - najmodsz kuzynk swej szwagierki - nie mia jeszcze potomstwa.

Modo i uroda wieo polubionej maonki, albo te wykalkulowana mciwo i

okruciestwo onierzy, uczyniy j ofiar gwatu, ktrego dokonano na oczach obu sptanych

mczyzn, a take crek Timbria, zmuszonych patrze na to, co mogo spotka je same,

gdyby nie suchay polece. zy ciekajce po policzkach dziewczynek kontrastoway ze

spokojem modej ofiary, ktra pomimo wszystko nie utracia swej dumy i ktrej spojrzeniezabarwione byo nienawici. Jeli co wryo si w pami obu Cyganw, poza nikczemnym


27/284

okruciestwem, z jakim ich wszystkich potraktowano, to to, e aden z gapiw, ktrzy

przygldali si widowisku, w ogle nie prbowa im pomc. Byo tam midzy nimi wielu z

ich klientw, w tym kilku szlachcicw i duchownych. Od tego momentu bracia uznali ich

wszystkich za wsplnikw zbrodni, tak samo winnych jak onierze.

Potem dowiedzieli si, e ich majtek zosta podzielony midzy sdziego pokoju,

dwch innych sdziw oraz oficera, ktry kierowa aresztowaniem. Poprzysigli sobie, e

powic swe ycie na krwaw zemst na owych ludziach, a take na wszystkich, ktrzy

przygldali si ich haniebnemu pojmaniu.

Kiedy wspili si na niewielki pagrek, minli inny pochd, skadajcy si z maych

chopcw, ktrzy rwnie szli pracowa w warsztatach. Niektrzy z nich byli tak

wychudzeni, e wygldali jak chodzce trupy.

- Spjrz tylko na tych biednych smarkaczy, traktuj ich gorzej ni zwierzta!

Mocne uderzenie pozostawio na skroni Timbria obficie krwawic ran. Stranik,

ktry zada cios, krzykn do niego, by przesta gada i szed dalej w milczeniu, jak reszta.

Marych Cyganw, ktrzy przechodzili przez gwny plac w kierunku warsztatu

stolarskiego, mina rwnie ona admiraa, doa Mara Emilia Salvadores, udajca si

wanie ze sucymi, by wysucha mszy o smej.

Wstrznita widokiem wyndzniaych chopcw, zwrcia szczegln uwag na

jednego z nich, ktry wyrnia si czupryn potarganych lokw w bardzo jasnym kolorze.

Mg mie jakie trzynacie lat. By jeszcze bardziej wychudzony ni pozostali i zamyka

pochd, idc ze spuszczon gow, przez co wydawa si jeszcze bardziej osierocony ni

reszta.

Doa Mara Emilia zwrcia si do jednej z towarzyszek i polecia jej wywiedzie si

o imi oraz sytuacj owego chopca tak szybko, jak to moliwe. Przystana i patrzya za nim,

pki nie znikn za rogiem. Odczuwaa przy tym dziwn pustk. Nie wiedziaa czemu, lecz

pona z pragnienia, by wyj mu na spotkanie i zamkn go w swych ramionach.Obraz chopca towarzyszy jej przez ca msz, a take podczas rozmowy ze

spowiednikiem, ktry jednak zobaczy w jej odruchowym pragnieniu jedynie przebysk

niezaspokojonego instynktu macierzyskiego.

Po powrocie do rezydencji Maria Emilia rozmylaa o tym wydarzeniu z niepokojem

w duszy. Chopiec w w jaki sposb zmusi j, by zmierzya si z t czci swego ycia,

ktr od jakiego czasu ignorowaa - jakby by kluczem, ktry nieodwracalnie otworzy w

niej jakie drzwi, cho nie wiedziaa jeszcze, co j za nimi czekao.


28/284

Nieco dalej jej m przeywa wanie rozczarowanie postpami w pracy Cyganw.

Przed rozpoczciem budowy nowych dokw trzeba byo zmieni bieg strumienia, ktry

przepywa przez tamte okolice, aby robotnicy mogli pracowa na suchej ziemi. Jednak teren,

na ktrym odbyway si roboty, wci by zbyt wilgotny, jeli nie stanowi wrcz mokrada.

Cyganie musieli kopa w okropnych, niemal niemoliwych warunkach - nogi

zapaday im si po kolana, kajdany za i acuchy jeszcze bardziej ograniczay ich ruchy.

Chocia przy kadym doku pracowao tysic ludzi, to po przeliczeniu okazywao si, e

postpy w pracy byy tak niewielkie, jakby bya ich niecaa setka.

Do tego nieustannie si skaryli, a to na niewygodne kajdany, a to na zbyt mae racje

ywnociowe, ktre im wydzielano, i zawsze na trudne warunki pracy.

Bjki i prby ucieczek zdarzay si tak czsto, e niemal cay oddzia z twierdzy

musia powica wicej czasu na pilnowanie winiw i ukrcanie ich wybrykw ni na

reszt zwyczajnych obowizkw.

- Panie, prosz mnie wysucha! - Sekretarz Carrasco usiowa wanie zwrci na

siebie uwag admiraa i wyrwa go z zamylenia.

- W warsztatach, gdzie wznosz ebra nowej fregaty Wiktorii, toczy si powana

bjka. - Jego zaczerwieniona twarz dowodzia popiechu, z jakim szuka Mendozy.

Admira wcign powietrze z niejakim zaskoczeniem.

Nie potrafi wyobrazi sobie gorszych kopotw od tych, z ktrymi ju musia si

mierzy, jednak rzeczywisto zdawaa si zabawia prezentowaniem mu coraz to nowych

moliwoci.

- Jak do tego doszo? - Szybkim krokiem ruszy na miejsce burdy.

- Tym razem chodzi o jaki tuzin Cyganw, ktrzy zajmuj si wytwarzaniem knag do

nowych fregat. Pracuj przy kowadach, z motami i ogniem, a nikomu nie przyszo do gowy,

e mogliby wykorzysta narzdzia niezgodnie z przeznaczeniem. Jednak to wanie zrobili.

Rozbili gowy dziesiciu pracownikom, innym piciu zmiadyli ebra, a kiedy wychodziem,walczyli wrcz z pitnastoma naszymi onierzami, a przy okazji prbowali spali wielkie

zapasy drewna w skadzie.

- Przysigam, e tym razem za to zapac!

Gonzalez de Mendoza zacisn z wciekoci pici i przyspieszy kroku, zmierzajc

do warsztatu ze szpad w rku. Zdecydowany by za wszelk cen stumi bunt.

Z bulajw i pokadu okrtu, ktry pon ju w jednej trzeciej swojej dugoci, unosi

si gsty, czarniawy dym, podczas gdy przez wrota napyway nowe posiki onierzy iwychodzili ranni.


29/284

W caym tym zamieszaniu jaka dwunastka Cyganw walczya w kbach dymu

przeciwko mniej wicej dwudziestu onierzom, przeciwstawiajc ostrym klingom prty,

moty oraz sztaby elaza.

Admira nie zwaa na sekretarza, ktry zaklina go, by pozwoli onierzom

wypenia swoje zadania. Nie dajc si powstrzyma, ruszy dzielnie w stron jednego z

rebeliantw. Cygan nie by na tyle zrczny, by uchroni si przed jego atakiem, i Mendoza

zatopi szabl w jego brzuchu a po rkoje. Jednak sekund pniej kto inny zada mu

motem ciki cios w plecy, ktry zama krgosup admiraa, po czym rozupa mu czaszk.

Byo to dla wszystkich tak niespodziewane, e obie strony konfliktu przystany na

kilka sekund wrd niepewnych spojrze, po czym na powrt stary si w jeszcze bardziej

krwawej i gwatownej walce, ktra zakoczya si mierci wszystkich buntownikw oraz

kolejnych dziesiciu onierzy.

Na pytanie markiza de la Ensenada Maria Emilia wznowia opowie o tym, jak

zostaa wdow.

- Kiedy dowiedziaam si o jego mierci, byam wstrznita. W czasie pogrzebu

otpio mnie dziesi serii po dwadziecia jeden salw z dzia oraz mieszanina zapachw

prochu i ziemi. Dzi, podczas uroczystoci, czuam si zagubiona.

- Prosz mi wierzy, e gboko odczuwam mier maonka pani. - Gos markiza

zadra, on sam za otar z, ktra spywaa mu po policzku. - By najwierniejszym ze

wszystkich moich wsppracownikw, a przy tym dobrym i oddanym przyjacielem.

Te szczere i ciepe sowa pochway, cho byyby mie kadej kobiecie, ktra stracia

ma, nie zdoay poprawi nastroju Marii Emilii.

- Nie wiem, czy postanowia ju, pani, co dalej robi, ale we pod uwag rad, ktrej

zamierzam udzieli; prosz si przenie do Madrytu, daleko od tego miejsca, z ktrym wi

si tak ponure wspomnienia. Jeli to, pani, uczynisz, to przez wzgld na zobowizanie wobecadmiraa, podejm si wyszukania domu i suby oraz zaatwienia odpowiedniej renty, by

moga, pani, y wygodnie.

- Dzikuj za szczodr ofert. - Maria Emilia przez kilka sekund rozwaaa t

nieoczekiwan propozycj. Nowe ycie, w atrakcyjnej i wesoej stolicy, zdao jej si ciekaw

perspektyw. W kocu odezwaa si: - Mog z gry powiedzie, e wyglda to na dobry

pomys, jednak potrzebuj jeszcze kilku dni na przemylenie decyzji.

- Rozumiem. Teraz jednak musz pani opuci. - Markiz podnis si, by ruszy wdrog powrotn do Madrytu, gdzie czekay na niego urzdowe obowizki. - Jeli zdecydujesz


30/284

si, pani, pody za moj rad, prosz zawiadomi mnie listownie i z pewnym

wyprzedzeniem, eby wszystko byo gotowe na pani przyjazd.

Maria Emilia Salvadores przywdziaa rygorystyczn aob i zamwia czternacie

mszy za dusz zmarego - tyle, ile lat trwao ich maestwo - ktrych wysuchiwaa z samego

ranka, by reszt dnia mc powici na przemylenie i organizacj skomplikowanej

przeprowadzki do Madrytu. Pewien czas - niemal zawsze pod sam koniec dnia i w

przygnbiajcym nastroju - przeznaczaa rwnie na pisanie listw do krewnych i przyjaci z

zawiadomieniem o tym, co si stao.

Ktrego dnia dowiedziaa si, e wypywa jaki transport do Hawany, skrelia wic

kilka nostalgicznych zda do kapitana Alvara Pardo Ordeza, proszc go szczerze o

odwiedziny w Madrycie, gdy tylko bdzie mg. Alvaro by dla niej nie tylko przyjacielem.

Przez cay okres, kiedy przebywa w twierdzy, pozwolia sobie wplta si z nim w szaleczy,

namitny romans.

Ktrego wieczoru, gdy obliczaa, ile kufrw moe wysa do nowego domu, ktrego

adres zosta ju wybrany i przekazany jej listownie przez markiza, jedna ze sucych

przypomniaa o sprawie, o ktrej Maria Emilia zupenie zapomniaa.

- Tego dnia, kiedy poleg m pani - niech Bg przyjmie go do Swojej chway -

polecia mi pani wywiedzie si o pewnego cygaskiego chopca, co te uczyniam ju jaki

czas temu. Nie wiem, czy nadal bdzie pani to interesowa, ale lepiej, eby sama pani

zdecydowaa.

Wspomnienie wzruszajcej postaci chopaka sprawio, e Maria Emilia porzucia listy,

ktrymi zajmowaa si przez cay wieczr.

- Oczywicie, e mnie to interesuje - odpara. - Opowiedz, czego si o nim

dowiedziaa!

- Nazywa si Braulio, a na nazwisko ma Montoya. Mwi, e ma trzynacie lat ipochodzi z Almerii. Nie wyobraa sobie pani, ile mnie kosztowao skonienie go do zwierze.

Poniewa nikt nie wiedzia nic o jego rodzinie, musiaam zwrci si do niego samego i

zdoby jego zaufanie, co okazao si niezwykle trudne ze wzgldu na okruciestwa, jakich

dowiadczy w swoim krtkim yciu, o ktrych potem opowiem. Najpierw musz

powiedzie, dlaczego reszta Cyganw traktuje go jak wyrzutka: to z powodu koloru jego

wosw.


31/284

- Przypominam sobie, e by blondynem i mia bardzo bujne loki... - do tego spltane i

brudne, dodaa Maria Emilia w mylach - ale nie rozumiem, co to ma wsplnego z izolacj, o

ktrej mwisz.

- Cyganie nie chc miesza swojej krwi z krwi adnej innej rasy, a poniewa jasne

wosy s u nich nietypowe, przypuszczaj, e chopiec by owocem grzesznego zwizku, i

dlatego go nie uznaj.

- Teraz przypominam sobie, e szed jakby w oddaleniu od reszty. - Fakt, e chopiec

zosta odrzucony przez najwikszych wyrzutkw na ziemi, wydawa si Marii Emilii zarwno

okrutny, jak i gboko ironiczny. - A czego dowiedziaa si o jego rodzicach? Ma gdzie

jakich krewnych?

- To wymagao wicej czasu i zachodu - przyznaa suca, po czym kontynuowaa

opowie: - Trzydziestego lipca zeszego roku zjawi si u nich urzdnik i kilku onierzy z

nakazem aresztowania. Chopiec opowiada mi, jak w pierwszym momencie jego ojciec

zacz si upiera, e rozkaz jest bdny, e on sam nie jest Cyganem i e krlewski edykt go

nie dotyczy, lecz nie zdoa ich przekona i wszystkich bez dalszych dyskusji aresztowano.

Widzc, e jego protesty na nic si nie zdaj, ojciec rzuci si na odakw, by odwrci

uwag od ony i syna, ktrym kaza ucieka do kocioa i poprosi o azyl. Tak te uczynili i

w kocu, cigani przez trzech onierzy, zdoali dosta si do kocioa, gdzie natychmiast

poprosili o pomoc proboszcza. Ten, tknity wspczuciem, z pocztku przyj ich pod swj

dach, lecz zanim upyna godzina, wyda ich odactwu, powoujc si na dyspens od

obowizku udzielenia azylu, ktra zostaa wydana przeciw Cyganom. onierze stwierdzili,

e zmarnowali na nich wystarczajco duo czasu; pewnie dlatego wanie byli tak wciekli na

matk, ktr zamordowali bez litoci na schodach wityni, na oczach jej dziecka. Nieco

wczeniej podobny los spotka ojca, a gdyby nie przybycie sdziego, sam chopiec zginby z

rk jednego z onierzy, ktry jakby wrcz pragn splami si jeszcze wiksz iloci krwi -

skoczya dziewczyna ze zami w oczach, wzruszona histori dziecka.- Biedactwo! Taki mody, a ycie ju pozbawio go tego, co dla innych jest

codziennoci: rodzicw, mioci, zabaw z przyjacimi. - Syszc t relacj, Maria Emilia

zrozumiaa czciowo instynktown ch wzicia chopca pod opiek, gdy go po raz pierwszy

ujrzaa.

Kiedy zostaa sama, przypomniaa sobie uczucia, ktrych dowiadczya tamtego dnia.

Pomylaa wtedy, e w may Cygan jest kluczem, ktry mgby otworzy w jej yciu jakie

drzwi. Ogarna j myl, by poprosi o pozwolenie na adopcj, jako e w tych


32/284

okolicznociach uzyskanie go nie wymagaoby duego zachodu. Czua jednak, e nie ma do

si, by poradzi sobie naraz z rol matki i wdowy, do tego w miecie, ktrego nie znaa.

Trzy powozy opuszczay wraz z eskort dom, ktry by niegdy rezydencj admiraa

Gonzleza de Mendozy i jego maonki Marii Emilii Salvadores, by wyruszy w dug drog,

dzielc Kadyks od Madrytu.

Wdowie po admirale, ktra podrowaa w rodkowym powozie, towarzyszyy cztery

suce oraz obstawa piciu onierzy z glejtami podpisanymi przez nowego dowdc

twierdzy.

Maria Emilia przygldaa si kolejno wszystkim budynkom, ktre mija konwj, ze

wiadomoci, e zostawia w nich du cz wspomnie oraz wiele marze. Przemylaa

wszystko na spokojnie i pozostawia za sob rwnie myl o adopcji owego chopca, cho

bya to dla niej jedna z najtrudniejszych decyzji.

Przebyli gwn, wysadzan palmami alej, a do wysokoci warsztatw. Maria wci

staraa si zapisywa w pamici obrazy, ktre widziaa po drodze. I wtedy go ujrzaa: ich oczy

zetkny si na krtk chwil. Chopak lea na ziemi, otoczony przez pozostaych cygaskich

chopcw, ktrzy wrd miechw kopali jego wychudzone ciao, a wszystko to na oczach

mczyzny, ktry - o czym Maria Emilia wiedziaa - by dowdc stray twierdzy.

Rozkazaa zatrzyma powz, po czym ku zdziwieniu wszystkich pospiesznie wysiada

i pobiega chopcu na ratunek. Jej obecno przerazia maych agresorw, ktrzy uciekli ze

strachem na widok jej samej i dwch towarzyszcych jej onierzy. Maria Emilia podniosa

posiniaczonego Braulia i poprosia o wyjanienia dowdc stray, ktry nie zdoa znale

lepszej wymwki jak owiadczenie, e mia tego dnia zbyt wiele problemw na gowie, by

zwaa jeszcze na niewinne dziecice bjki. Midzy innymi musia zaj si ucieczk dwch

braci o nazwisku Heredia oraz kolejnym buntem w jednym z warsztatw.

Maria Emilia na powrt wsiada do powozu, po czym zacza gaska czule zocisteloki maego Cygana, pena wyrzutw sumienia, e nie zabraa go wczeniej.

Kiedy chopiec ponownie zwrci na ni oczy, zrozumia, e kobieta ta bdzie trwa

przy nim do koca ycia.

Ambasada angielska. Madryt Rok 1751

7 lipca

Moe byo to wbrew etykiecie, by ambasador przyjmowa gocia w piwnicach, wrdtysicy leakujcych butelek i dwch wielkich beczek szkockiej whisky, lecz


33/284

obezwadniajcy upa, jaki w ostatnich dniach zalega nad Madrytem, zmniejsza si noc

zaledwie o kilka stopni, dla Benjamina Keenea za - najwyszego zwierzchnika ambasady -

wilgotna piwniczka bya jedynym ktem, w ktrym mg zazna jakiej ulgi.

Jego go i zarazem wpywowy przyjaciel, genera Fernando de Silva Alvarez de

Toledo, ksi de Huscar i dziedzic ksistwa Alby, wydawa si niezbyt przejmowa

niewygodami zapleniaego pomieszczenia i z rozkosz popija now whisky, bardzo

zachwalan przez gospodarza. Zreszt to odosobnione miejsce odpowiadao im, jako

zaprzysionym wrogom markiza de la Ensenada, gdy dobrze nadawao si do zachowania

w tajemnicy delikatnych spraw, ktre mieli omawia.

Ksi przyby trzy dni wczeniej z ambasady hiszpaskiej w Paryu, a zaledwie

przed godzin zakoczy, w niejakim zdenerwowaniu, rozmow z sekretarzem stanu

Carvajalem, odpowiadajcym za polityk zagraniczn krla Ferdynanda VI.

- Wanie si dowiedziaem, e pojutrze rozpocznie si kolejny zamach na owiecenie

tego archaicznego spoeczestwa.

Mody i przystojny ksi chlubi si zay przyjani z Rousseau oraz innymi

francuskimi wolnomylicielami, a od jakiego czasu utrzymywa te bliskie stosunki z

najwyszymi zwierzchnikami masonerii z Wielkiej Francuskiej Loy Wschodu w Paryu,

jako e w duym stopniu podziela ich pogldy.

- Nasz przyjaciel Somodevilla - mwi dalej - przygotowa krlewski dekret, w ktrym

ze wzgldw religijnych zakazywa si bdzie dziaalnoci wolnomularstwa w Hiszpanii -

owiadczy, z gry przewidujc, jaka bdzie reakcja.

- Nienawidz tego czowieka z caej duszy! - krzykn Keene i rozbi swj kieliszek. -

Ktrego dnia my, Anglicy, zmusimy go, by drogo zapaci za swoje intrygi! - Ani jego

pidziesit cztery lata, ani nadmierna waga nie przeszkodziy mu zbytnio w energicznym

zerwaniu si z krzesa. - Dwa lata temu przysa nam do londyskich stoczni jakiego

matematyka, Jorge Juana, by szpiegowa nasze projekty konstrukcji statkw, ukrywajc sipod idiotycznym imieniem Sublevant. Niemal go zapalimy, lecz potem dowiedzielimy si,

e zdoa zdoby plany i projekty przemysowe oraz zwerbowa niemal pidziesiciu

naszych najlepszych inynierw i technikw. Wiemy, e wysano ich do pracy w stoczniach

La Carraca i Ferrol, gdzie powstaje nowa flota wojenna, ktrej zadaniem bez wtpienia bdzie

ktrego dnia pokonanie naszej - podawa kolejne argumenty, wyliczajc je na tustych

palcach. - Teraz za prbuje zabroni dziaalnoci tego szlachetnego stowarzyszenia, ktrego

jedynym celem jest dobro ludzkoci. - Twarz ambasadora nie mogaby wyraa wikszegooburzenia. - Jestem pewien, e za tym dekretem kryj si motywy polityczne, nie za


34/284

religijne, chocia wyobraam sobie, e macza w nim palce rwnie krlewski spowiednik,

ten jezuita Ravago.

- Niech pan w to nie wtpi! Zarwno jezuici, jak sam papie, podburzaj od pewnego

czasu monarchie europejskie przeciwko wolnomularzom. - Ksi przedrzeni tych

pierwszych, przybierajc witobliw min. - Pki jest u wadzy, markiz chce wykorzysta

pobudki religijne, by stamsi organizacj, ktrej w rzeczywistoci si obawia. Doskonale

zdaje sobie spraw, e tworz j wpywowi arystokraci, wojskowi oraz naukowcy, a wiem

te, e drczy go strach przed intrygami, ktrych mgby by celem. Zawsze posugiwa si

tymi samymi sposobami, by zrealizowa swoj polityk. - Wychyli szybko szklaneczk

whisky, by zwily sobie gardo. - A moe nie pamitacie aresztowania jego pokojowca,

Rosillna, na ktrego napuci wite Oficjum, kiedy zacz go podejrzewa o przynaleno

do masonerii?

- Pamitam to bardzo dobrze, tak samo jak nieszczsne zakoczenie caej tej sprawy,

czyli mier jego ony, a nastpnie jego samobjstwo w lochach inkwizycji. Z Rosillnem

stracilimy zrcznego szpiega, ktry informowa nas na bieco o poczynaniach markiza. -

Ambasador odkorkowa now butelk i ponownie napeni szklaneczk ksicia de Huescar, a

nastpnie wasn. - Zawiadomi wielkiego mistrza loy madryckiej, by ostrzeg wszystkich

jej czonkw i odamy; w ten sposb unikniemy aresztowa, na ktre z pewnoci liczy

Somodevilla.

Usiad z powrotem, zadowolony z pokrzyowania planw markizowi, po czym

przyjrza si ksiciu de Huescar.

- Ju tyle lat spotykamy si i powierzamy sobie wzajemnie nasze tajemnice, a jednak

nadal wydaje mi si dziwne, e cz nas wsplne interesy - pana jako ambasadora Hiszpanii

we Francji, mnie za - jako ambasadora Anglii w Hiszpanii.

- Robimy to na inne sposoby, lecz czy nas przede wszystkim opr wobec markiza i

tego, co on reprezentuje. Paskie motywy s polityczne. Ja mam ponadto motywyekonomiczne.

- Chodzi o wasz synn hipotek?

- Niech sam si pan nad tym zastanowi, gdy wyjani, jaki mogoby to mie wpyw na

moj kiesze. Dopki ten intruz nie doszed do wadzy, szlachta nigdy nie musiaa paci

Koronie adnych podatkw, lecz on zdoa przekona tego sabeusza krla Ferdynanda do

zniesienia naszego przywileju.

- Syszaem co o tym - wtrci ambasador - chocia moe moglibycie wyjani mi tobardziej szczegowo.


35/284

- Jego zamierzeniem jest, by wszyscy pacili do skarbca krlewskiego proporcjonalnie

do tego, ile posiadaj. W tym celu Ensenada potrzebuje zebra aktualne dane na temat

wszystkich dbr i wasnoci poddanych, co chce osign poprzez powszechny spis. Jest to

cakiem uczciwy sposb, gdyby chodzio tylko o tych, co posiadaj niewiele, lecz do mnie si

to nie odnosi. Gdybym mia paci proporcjonalnie do mojego majtku, musiabym wiksz

jego cz wystawi na sprzeda, na co nie mam najmniejszej ochoty. Podobnie uwaa

wikszo arystokracji. - Huescar zacisn z determinacj pi. - To wanie jeden z

motyww, ktre pchaj mnie do politycznego zniszczenia Zenona de Somodevilli, lecz nie

jedyny...

Gdzie w pobliu piwniczki jaki dwiczny kobiecy gos wykrzykn imi

Benjamina. Maonek poderwa si z miejsca i natychmiast przeprosi ksicia za konieczno

szybkiego zakoczenia rozmowy. Go, ktry zna ostry charakterek pani Keene, szybko

znalaz wymwk w postaci jakiej zapomnianej kolacji, na ktr zaraz si spni, w ten

sposb zapewniajc ambasadorowi swobodne wyjcie z niezrcznej sytuacji.

Do piwniczki wpada ambasadorowa, napeniajc j natychmiast woni perfum z

biaej lilii oraz ponad setk kilogramw ywej wagi. Wykrzykiwaa po angielsku jakie

oskarenia, ktrych ksi nie rozumia. W kocu spostrzega obecno gocia, gdy ten

zbliy si, by ucaowa jej do, ubolewajc zarazem nad tym, e nie bdzie mg nacieszy

si jej towarzystwem. Angielka posaa mu gupiutki umiech, a na jej policzki zacz

wypywa rumieniec, jak zawsze, kiedy znajdowaa si w obecnoci owego urodziwego

modzieca.

W drodze do domu kareta ksicia de Huesear musiaa przedziera si przez pen koni

i powozw ulic Alcal. Panowaa na niej radosna atmosfera, ktra zdawaa si wylewa z

licznych gospd, zmieniajc ca okolic w jedno wielkie wito. Chocia brakowao

zaledwie kilku minut do dziesitej, nastrj zdawa si nie odbiega od tego, jaki panowa tu wrodku dnia. Ksi rozkaza sudze zwolni, by mc nacieszy si atmosfer zabawy, tak

charakterystyczn dla madryckiej nocy i tak rn od tego, co widzia w Paryu.

Rozbawi go widok trzech kobiet w kolorowych strojach, ktre przypadkiem szy

rwnolegle do niego, znoszc przy tym nieprzystojne arty najpierw ze strony pracownikw

zakadu wynajmujcego powozy, potem za - dwch oywionych, penych wina

modziecw, ktrzy wytoczyli si z jakiej obery. Ksi straci je z oczu, kiedy przeszy na

drug stron ulicy, po czym przypadkiem skierowa wzrok na dwch mczyzn o wygldzie


36/284

Cyganw, ktrzy przeszli obok - zaskoczyo go, e widzi ich na wolnoci: wiedzia bowiem,

i wikszo Cyganw znajdowaa si w wizieniach lub twierdzach.

Nastpne doskonae rdo przeciwnikw Ensenady! - pomyla, kac wonicy

przyspieszy, jako e nie chcia dotrze zbyt pno do swej rezydencji, ktra znajdowaa si

na obrzeach Madrytu.

Niewiadomi wzroku potnego ksicia de Huescar, bracia Heredia weszli do obery

Pod Posacem, by odszuka pewnego sdziego, ktrego urzd - jak si dowiedzieli -

wymaga do czstych podry do Calatayud i Saragossy, a ktry zatrzymywa si tam dwa

razy w tygodniu, by za w miar rozsdn cen zabra do tych miast listy lub inne przesyki.

Wedug wieci, ktre z wielkim trudem udao im si zdoby, ich ony oraz crki

Timbria zamknite byy od chwili aresztowania w Krlewskim Domu Miosierdzia w

Saragossie, ju od dwch lat. Wicej ni raz kusia ich myl, by uda si tam po nie, lecz

ostrzeono ich, e trasa ta bya pilnie strzeona, niebezpieczestwo zatrzymania za - bardzo

wysokie.

Gdy weszli do obery, musieli przepcha si okciami przez wypeniajce lokal tumy,

po czym w kocu dostali si do kontuaru, gdzie toczyo si liczne grono mczyzn

pragncych za wszelk cen zwrci na siebie uwag spoconego oberysty. Kto nie da

swego napitku gonymi okrzykami, ten chwyta biedaka za rkaw, by go do siebie

przycign, albo te kl wrd wybuchw miechu na jako wina, ktre podawano. W

caym tym zamieszaniu bracia zdoali dopcha si do rogu kontuaru, po czym mocno uczepili

si swego miejsca, z rzadka rozdajc w tym celu kuksace. Czekali tam jaki czas, dopki

oberysta nie znalaz si w pobliu.

- Podaj dwm spragnionym druhom po kwarcie wina! - zawoa Silerio, mylc, e w

cigu kilku sekund, kiedy oberysta bdzie ich obsugiwa, zdoa wypyta go o czowieka,

ktrego szukali.

Mczyzna w kilka chwil przynis im dwa kufle i postawi je przed nimi.- Sdzia, ktry jedzi do Saragossy? - spyta Cygan szybko, nie chcc traci czasu na

sowa czy formalnoci, kiedy sposobno bya tak krtka.

- Macie go przy tamtym oknie. - Karczmarz wskaza palcem jaki kierunek, nie dajc

im czasu na pytanie o nazwisko sdziego.

Odwrciwszy si, bracia ujrzeli wychudzonego mczyzn, ktry gono protestujc,

odpycha wielk paczk, wciskan mu po zakoczeniu pracy przez kogo innego. Po dugich

targach czowiek w musia w kocu zrezygnowa i odszed, ciskajc plugawe przeklestwa.Bracia Heredia podeszli bliej i stanli tak, by sdzia zwrci na nich uwag.


37/284

- Musimy przesa paczk do Saragossy...

- Do jutra nie przyjmuj adnych dalszych zlece! - uci tamten, zmczony ju

cigym wystawianiem jego cierpliwoci na prb.

- Dobrze panu zapacimy.

- Wszyscy mwicie to samo. - Do tej pory mczyzna nawet na nich nie spojrza, lecz

kiedy w kocu to uczyni, pomyla, e wygldali na Cyganw. - Powiedziaem, e nie! -

podnis gos, chcc jak najszybciej zakoczy spraw.

Timbrio wycign zza pasa skrzan sakiewk i pooy j na stole.

- Czy sto reali mogoby zmieni paskie zdanie? Sdzia, ktry za tego typu zlecenia

pobiera nie wicej ni dziesi, poprosi, by usiedli przy nim, po czym zaoferowa im dzban

wina. Ciekawio go, gdzie konkretnie miaby dostarczy paczk.

- Czy moemy powierzy panu pewn misj, nawet jeli bdzie to do delikatna

sprawa? - Domylajc si odpowiedzi, Timbrio przygotowa ju kolejn sakiewk z

pienidzmi.

- Bez wtpienia, jeli tylko okaecie tak sam szczodro. Znajdziecie we mnie

dobrego suchacza. Dyskrecji mam na pczki, a moje najlepsze interesy nigdy chyba nie byy

czyste. Sami rozumiecie! - Zabra drug cz zapaty, zdecydowany wysucha ich z pen

uwag.

Najpierw bracia wyjawili mu cel, do ktrego zamierzali wysa paczk, oraz nazwisko

osoby, ktrej naleao j przekaza. Jednak to, czego chcieli w drugiej kolejnoci - i co

usprawiedliwiao hojne wynagrodzenie - polegao na sprawdzeniu zabezpiecze tamtejszego

Domu Miosierdzia, a take zdobyciu jego planw.

Sdzia nie zgosi sprzeciww, cho zadania wyday mu si nieco dziwne, a gdy ujrza

kolejn pkat sakiewk z pienidzmi, zgodzi si rwnie na trzeci misj. Zna odpowiedni

osob, ktra moga sfaszowa papiery Kastylijczykw z dziada pradziada, o ktre mczyni

prosili dla siebie i swoich on, lecz zabraoby mu to nieco wicej czasu, co najmniej miesic.Warunki wyday si braciom dostatecznie dobre, lecz dali sdziemu do zrozumienia,

e tak samo hojnie, jak potrafili odwdziczy si za przysugi, mogli rwnie zapaci za

jakkolwiek niedyskrecj lub oszustwo z jego strony, gdyby do nich doszo. Mwic to,

Timbrio przesun palcem po szyi. Sdzia odczyta gest jako znak tego, co mogli mu zrobi.

Ustalili, e spotkaj si w tym samym miejscu i czasie za dwa tygodnie, po czym si

poegnali.


38/284

Do zadowoleni bracia Heredia ruszyli ulic Alcal w kierunku Prado, udajc si w

niespena dwugodzinn drog do warsztatu, gdzie nie tylko dano im prac, ale te pozwolono

rozstawi dwa rozlatujce si ka w malekim przylegajcym pokoiku.

Z tyu po lewej zostawili za sob paac Buenavista nalecy do markiza de la

Ensenada. Pod jego bramami zoyli przysig, e ktrego dnia dokonaj zemsty na markizie

i na

[nwo] gonzalo giner - tajemnica loży

Documents