Đạo tin lành và công tác đối với đạp tin lành ở thái...
TRANSCRIPT
1
Đạo Tin Lành và công tác đối với đạp Tin Lành ở Thái
Nguyên hiện nay : Luận văn ThS. Triết học: 60 22 85 /
Lê Quốc Tuấn ; Nghd. : PGS.TS. Hoàng Minh Đô
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đạo Tin lành là một tôn giáo lớn trên thế giới, ra đời từ thế kỉ XVI ở Châu Âu,
gắn liền với quá trình ra đời, phát triển của CNTB.
Từ khi ra đời, đạo Tin lành có ảnh hưởng rất lớn trong đời sống kinh tế chính
trị xã hội, trong tâm lý lối sống, phong tục tập quán nhiều nước, nhất là những nước
có nền công nghiệp tiên tiến ở Tây Âu, Bắc Âu và Bắc Mỹ. Ở nước ta, đạo Tin
lành được truyền bá vào khoảng cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Khi mới truyền đạo,
đạo Tin lành phát triển rất chậm, số lượng tín đồ giáo sỹ không đông bằng các tôn
giáo khác. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, do nhiều nguyên nhân, đạo Tin
lành ở nước ta phát triển với tốc độ nhanh, không chỉ ở các tỉnh phía Nam, mà ở cả
các tỉnh phía Bắc, không chỉ trong người Kinh ở vùng đồng bằng, mà cả trong vùng
đồng bào DTTS ở Tây Nguyên, duyên hải miền Trung và miền núi phía Bắc.
Tại Thái Nguyên, đạo Tin lành du nhập vào những năm 1963 và hiện nay
đang có chiều hướng phát triển theo cả bề rộng cũng như chiều sâu, nhất là trong
đồng bào DTTS người Mông và người Dao. Không thể phủ nhận rằng, đạo Tin lành
có những mặt tích cực nhất định, song về mặt tiêu cực cũng có không ít ảnh hưởng
đến mọi mặt của đời sống xã hội địa phương.
Chính vì vậy, công tác QLNN đối với tôn giáo ở nước ta nói chung và đạo Tin
lành nói riêng ở Thái Nguyên hiện nay, trở thành vấn đề có ý nghĩa tình thế và chiến
lược, nhằm đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội. Nó đòi hỏi phải có
những giải pháp đồng bộ, toàn diện của các cấp, các ngành. Công tác này ở Thái
2
Nguyên, bên cạnh những thành công, vẫn còn những hạn chế nhất định. Đi sâu vào
những nội dung này, đã và đang đặt ra nhiều vấn đề lý luận cũng như thực tiễn đòi
hỏi phải được làm sáng tỏ, nhằm góp phần nâng cao hơn hiệu quả của công tác
QLNN đối với đạo Tin lành.
Vì vậy, người viết chọn vấn đề: “Đạo Tin lành và công tác đối với đạo Tin
lành ở Thái Nguyên hiện nay”, là nhằm đáp ứng một phần những đòi hỏi trên đây
của công tác này tại địa phương.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trước tình hình đạo Tin lành phát triển ở nước ta nói chung và các tỉnh miền
núi phía Bắc nói riêng đã có một số công trình nghiên cứu về đạo Tin lành đáng chú
ý sau đây:
- Thực trạng của đạo Tin lành trong vùng dân tộc thiểu số ở một số tỉnh miền
núi phía Bắc nước ta hiện nay - Đề tài khoa học cấp Bộ, chủ nhiệm đề tài TS.
Nguyễn Đức Lữ, Trung tâm khoa học về Tín ngưỡng và Tôn giáo, Học viện Chính
trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 1999.
- Đạo Tin lành Việt Nam - Thực trạng, xu hướng phát triển và những vấn đề
đặt ra hiện nay cho công tác lãnh đạo và quản lý - Đề tài nhánh thuộc đề tài cấp Nhà
nước, chủ nhiệm đề tài PGS.TS Hoàng Minh Đô, Trung tâm nghiên cứu tôn giáo và
tín ngưỡng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, năm 2001.
- Nguyên nhân của sự phát triển đạo Tin lành và công giáo trong vùng đồng
bào dân tộc thiểu số ở Tây Bắc, Tây Nguyên và Tây Nam bộ - Đề tài cấp Bộ, chủ
nhiệm đề tài TS Nguyễn Đức Lữ, Trung tâm khoa học về Tín ngưỡng và Tôn giáo,
Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội 2002.
- Bước đầu tìm hiểu đạo Tin lành trên thế giới và Việt Nam của tác giả
Nguyễn Thanh Xuân, Nxb Tôn giáo, Hà Nội 2002.
Nhìn chung các công trình trên đây đã nghiên cứu việc truyền bá, ảnh hưởng
cũng như đặc điểm của đạo Tin lành vào nhân dân cả nước nói chung và đồng bào
3
DTTS các tỉnh miền núi phía Bắc nói riêng, đề ra một số giải pháp nhằm ổn định
tình hình. Do vậy, những công trình này là những tư liệu quý để hiểu sâu hơn và có
hệ thống hơn về vấn đề Tin lành. Tuy nhiên các công trình ấy bàn đến vấn đề Tin
lành trên những góc độ chung và rộng, còn ở phạm vi hẹp hơn là nghiên cứu về đạo
Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên thì chưa có tác giả nào đề cập đến. Vì vậy,
chúng tôi chọn đề tài nói trên nhằm tìm hiểu và lý giải vấn đề đạo Tin lành - quá
trình du nhập, phát triển và ảnh hưởng cũng như công tác đối với đạo Tin lành ở một
tỉnh miền núi phía Bắc như Thái Nguyên và mong muốn chỉ ra được những luận cứ
khoa học góp phần thực hiện tốt công tác đối với đạo Tin lành trên địa bàn của tỉnh
là một việc làm hết sức cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích :
Trên cơ sở phân tích quá trình du nhập, phát triển của đạo Tin lành và thực
trạng công tác đối với đạo Tin lành, luận văn đề xuất một số giải pháp, kiến nghị
nhằm thực hiện tốt công tác đối với đạo Tin lành ở Thái Nguyên.
* Nhiệm vụ :
Để thực hiện được mục đích trên, đề tài cần tập trung giải quyết những nhiệm
vụ sau :
- Khái quát quá trình du nhập, phát triển và những tác động, ảnh hưởng của
đạo Tin lành đến đời sống xã hội ở Thái Nguyên.
- Làm rõ thực trạng công tác đối với đạo Tin lành ở Thái Nguyên và những
vấn đề đang đặt ra.
- Xây dựng một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác đối
với đạo Tin lành ở Thái Nguyên trong thời gian tới.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng: Đề tài nghiên cứu đạo Tin lành ở Thái Nguyên và công tác đối
với đạo Tin lành ở Thái Nguyên hiện nay.
4
* Phạm vi nghiên cứu: Đề tài chỉ tập trung vào nghiên cứu đạo Tin lành và
công tác đối với đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên từ năm 1990 đến nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận: Thực hiện đề tài này, tác giả dựa trên cơ sở lý luận của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về tôn giáo; những quan điểm, đường lối
chính sách của Đảng về tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói riêng; các công trình
nghiên cứu về tôn giáo và Tin lành của các nhà nghiên cứu khoa học.
* Phương pháp nghiên cứu: Luận văn thực hiện trên cơ sở những nguyên tắc
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử,
đồng thời sử dụng tổng hợp các phương pháp lôgíc với phương pháp lịch sử, xử lý tư
liệu và điều tra khảo sát thực tế, phương pháp phân tích và tổng hợp, kết hợp lý luận
với thực tiễn.
6. Đóng góp của luận văn
- Đề tài góp phần làm rõ quá trình du nhập, phát triển và ảnh hưởng của đạo
Tin lành trong đồng bào các dân tộc ở Thái Nguyên hiện nay và đề ra một số giải
pháp, kiến nghị.
- Đề tài có thể làm tư liệu tham khảo cho những nguời làm công tác lãnh đạo,
quản lý về vấn đề tôn giáo, tín ngưỡng, đặc biệt là đạo Tin lành trong đời sống đồng
bào các dân tộc thiểu số ở Thái Nguyên.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn có kết
cấu gồm 3 chương, 7 tiết.
NỘI DUNG
Chương 1
5
QUÁ TRÌNH DU NHẬP, PHÁT TRIỂN VÀ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẠO TIN
LÀNH Ở THÁI NGUYÊN
1.1. Một số đặc điểm về tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội và dân tộc, tín ngưỡng
tôn giáo ở Thái Nguyên có liên quan đến sự du nhập và phát triển của đạo Tin
lành
1.1.1. Đặc điểm về tự nhiên, kinh tế, văn hóa, xã hội
Thái Nguyên là một tỉnh thuộc khu vực miền núi và trung du Bắc bộ, là trung
tâm của vùng Đông bắc, có vị trí tiếp giáp với đồng bằng Bắc bộ và miền núi phía
Bắc, là vùng nối giữa thủ đô Hà Nội với các tỉnh miền núi Đông bắc.
Tỉnh Thái Nguyên có diện tích tự nhiên 3.541,47 km2 và dân số 1.063.000
triệu người, với 8 dân tộc anh em chủ yếu sinh sống đó là: Kinh, Tày, Nùng, Sán Dìu,
Mông, Sán Chay, Hoa và Dao. Hiện nay, tỉnh Thái Nguyên có 9 đơn vị hành chính.
Tổng số gồm 180 xã, trong đó có 125 xã là vùng cao và miền núi, còn lại là các xã
đồng bằng và trung du, trong đó có 41 xã đặc biệt khó khăn thuộc diện 135.
Thái Nguyên là nơi có nhiều cơ sở kinh tế, văn hóa, quốc phòng có tầm chiến
lược của đất nước như khu công nghiệp Gang thép, cụm công nghiệp cơ khí Gò Đầm,
có 7 trường Đại học, 18 trường Cao đẳng, trung học và dạy nghề... Thái Nguyên còn
là cái nôi, là điểm hội tụ nền văn hóa đặc sắc của các DTTS.
1.1.2. Đặc điểm về dân tộc, tín ngưỡng và tôn giáo
* Đặc điểm về dân tộc:
Thái Nguyên có 8 dân tộc anh em đang sinh sống.
Đồng bào các DTTS ở tỉnh Thái Nguyên sống xen kẽ trong từng bản, thôn,
xóm ở các xã miền núi, vùng cao, vùng sâu, vùng xa thuộc các huyện vùng cao,
miền núi phía bắc của tỉnh.
Do điều kiện đất đai canh tác bạc màu, thiếu vốn, thiếu giống và tư liệu sản
xuất, trình độ canh tác lạc hậu nên thu nhập (lương thực) trên đầu người còn thấp, tỷ
lệ hộ nghèo còn khá cao. Bên cạnh đó, các phương tiện thông tin đại chúng (đài,
6
báo) cũng còn hạn chế trong việc phổ biến, tuyên truyền, hướng dẫn kỹ thuật làm
ăn... đến với đồng bào. Vì vậy, chất lượng cuộc sống (vật chất, tinh thần) của đồng
bào các DTTS nhìn chung còn rất thấp so với đồng bào Kinh.
Về phong tục tập quán: Do trình độ dân trí thấp, công tác tuyên truyền, vận
động, giáo dục của ta còn hạn chế nên ở một số vùng, một số dân tộc còn lưu truyền
một số hủ tục lạc hậu, mê tín gây tâm lý nặng nề và tốn kém về kinh tế như: ốm đau
đi xem bói, cúng ma; làm ma khô dài ngày khi có người chết; thách cưới trong dựng
vợ gả chồng, tảo hôn...
Trong các dân tộc nói trên, đáng chú ý là dân tộc Mông và Dao.
* Đặc điểm về tín ngưỡng, tôn giáo:
Ngoài tín ngưỡng truyền thống, hiện nay trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên hiện
có 3 tôn giáo chính là: Công giáo, Phật giáo và Tin lành.
1.2. Quá trình du nhập, phát triển và thực trạng đạo Tin lành ở Thái Nguyên
1.2.1. Quá trình du nhập và phát triển của đạo Tin lành ở Thái Nguyên
Quá trình đạo Tin lành xâm nhập, phát triển vào tỉnh Thái Nguyên có thể chia
thành các giai đoạn sau đây:
Giai đoạn 1, từ 1963 - 1988 đạo Tin lành bắt đầu xâm nhập vào Thái Nguyên.
Giai đoạn 2, từ 1989 đến nay: Giai đoạn đạo Tin lành phát triển trong các
dân tộc ở Thái Nguyên.
* Trong dân tộc Mông:
Đến năm 1989, đạo Tin lành mới bắt đầu ảnh hưởng, phát triển trong vùng
dân tộc Mông. Cơ sở cho đạo Tin lành đi vào dân tộc Mông là luận điệu tuyên
truyền “Vàng Chứ”. (“Vàng Chứ ”- Theo âm Hán - Mông là “Vương chủ” - tức là
Thượng đế hay Chúa trời...). Quá trình đạo Tin lành phát triển trong người Mông ở
tỉnh Thái Nguyên có thể chia thành 3 giai đoạn chính sau đây:
- Từ 1989 - 1991:
- Từ 1992 - 2002:
7
- Từ 2003 đến nay:
* Trong dân tộc Dao:
Từ cuối năm 1991, bắt đầu có những dấu hiệu về đạo Tin lành xâm nhập và phát
triển vào vùng dân tộc Dao ở tỉnh Thái Nguyên.
* Trong các dân tộc khác:
Nhóm tín đồ Tin lành ở thành phố Thái Nguyên do Lê Thị Hiền (1964), dân
tộc Kinh, hiện cư trú ở tổ 24 - Phường Hoàng Văn Thụ - Thành phố Thái Nguyên
làm trưởng nhóm.
1.2.2. Thực trạng đạo Tin lành ở Thái Nguyên
* Về số lượng quần chúng tín đồ:
Qua điều tra cơ bản của Công an và Ban tôn giáo tỉnh Thái Nguyên thì tính
đến tháng 8/2009 có 694 hộ với 4.571 người theo đạo Tin lành.
* Về phạm vi ảnh hưởng và mức độ tín ngưỡng của đạo Tin lành:
Phạm vi ảnh hưởng của đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên là 25 xóm,
bản; 16 phường, xã; 04 huyện và 01 thành phố.
Về mức độ tín ngưỡng: Số tích cực, tự nguyện thường xuyên cầu nguyện tập
trung theo Kinh thánh, giáo lý đạo Tin lành có khoảng 2.796 người. Bên cạnh đó số
quần chúng, tín đồ còn lừng chừng (đã bỏ tín ngưỡng truyền thống, ảnh hưởng theo
đạo Tin lành nhưng không cầu nguyện thường xuyên theo giáo lý đạo Tin lành) có
khoảng 1.775 người [75, tr.27].
* Các điểm nhóm sinh hoạt:
Trên địa bàn toàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay có 18 điểm nhóm, trong đó phân
theo dân tộc thì Mông nhiều nhất với 16 nhóm sinh hoạt theo đạo, dân tộc Dao có 01
nhóm và dân tộc Kinh có 01 nhóm.
Các nhóm sinh hoạt đạo phân theo các tổ chức, hội thánh (Hệ Phái) Tin lành
thì Hội thánh Tin lành Việt Nam (miền Bắc) có 12 nhóm lễ sinh hoạt (dân tộc Mông
có 10 nhóm, dân tộc Dao có 01, các dân tộc khác có 01).
8
Trong Hội thánh “Liên Hữu Cơ đốc Việt Nam” chỉ đạo có 06 nhóm lễ sinh
hoạt (người Mông ở huyện Võ Nhai và Đồng Hỷ). Trong đó huyện Võ Nhai có 02
nhóm, huyện Đồng Hỷ có 04 nhóm.
* Số đối tượng cầm đầu, cốt cán:
Hiện nay, có 17 đối tượng cầm đầu, cốt cán tích cực hoạt động truyền đạo.
Trong đó dân tộc Mông có 15 đối tượng, dân tộc Dao có 01 đối tượng, dân tộc Kinh
có 01 đối tượng.
* Về cơ sở thờ tự:
Hiện nay, cơ sở thờ tự của đạo Tin lành ở Thái Nguyên chưa hình thành. Họ
tổ chức sinh hoạt đạo chủ yếu tại nhà riêng của các đối tượng cầm đầu cốt cán
(những người tự phong là chức sắc của đạo Tin lành: Chi hội trưởng).
1.3. Tác động, ảnh hưởng của đạo Tin lành đến đời sống xã hội ở Thái Nguyên
1.3.1. Những tác động, ảnh hưởng mang tính tích cực
Trước hết, có thể thấy tôn giáo này đã góp phần làm thay đổi một số nếp sống
của đồng bào theo đạo, giảm bớt những mê tín, hủ tục trong tín ngưỡng truyền thống
với những nghi lễ rườm rà, tốn kém.
Những điều răn của Kinh thánh trong giáo lý Tin lành luôn dạy tín đồ làm
điều thiện, tránh điều ác cũng góp phần hoàn thiện đạo đức cá nhân. Ngoài ra còn
có điểm đáng lưu tâm là những người theo đạo rất chú trọng và khuyến khích con cái
đi học chữ.
Đây cũng là những nội dung mà chúng ta đã vận động đồng bào thực hiện từ
nhiều năm nay.
1.3.2. Những tác động, ảnh hưởng mang tính tiêu cực
- Một là, Tin lành xâm nhập vào địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã gây ra những trở
ngại cho quá trình phát triển KT-XH.
9
- Hai là, Tin lành xâm nhập vào địa bàn tỉnh Thái Nguyên đã làm đảo lộn trật
tự xã hội, văn hóa truyền thống, gây mất đoàn kết trong gia đình, dòng họ của các
DTTS, ảnh hưởng xấu đến văn hóa dân tộc nói chung.
- Ba là, sự xâm nhập, phát triển của đạo Tin lành cùng những hoạt động đạo
trái pháp luật đã làm phức tạp thêm về tình hình chính trị, trật tự - an toàn xã hội.
- Bốn là, Tin lành xâm nhập vào Thái Nguyên đã ảnh hưởng đến khối đại
đoàn kết toàn dân.
Chương 2
CÔNG TÁC ĐỐI VỚI ĐẠO TIN LÀNH Ở THÁI NGUYÊN VÀ NHỮNG
VẤN ĐỀ ĐANG ĐẶT RA
2.1. Thực trạng công tác đối với đạo Tin lành ở Thái Nguyên
2.1.1. Thành tựu đạt được và nguyên nhân
* Những kết quả đạt được:
Một là, đã quán triệt vận dụng các văn bản pháp luật của Nhà nước để giải
quyết các hoạt động đạo Tin lành trái pháp luật trong vùng DTTS.
Tỉnh ủy đã quán triệt Thông báo số 160 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
(khóa IX), đồng thời chỉ đạo các ngành các cấp rà soát, xây dựng kế hoạnh công tác
cụ thể tổ chức thực hiện Thông báo số 160 đạt hiệu quả.
10
Ngoài ra, thực hiện thông báo số 160 của Ban Bí thư và Chỉ thị số 01 của
Chính phủ về chủ trương công tác với đạo Tin lành, UBND tỉnh đã có Kế hoạnh số
11/KH - UBND ngày 2/6/2006 về việc thực hiện Chỉ thị số 01 của Chính phủ.
UBND tỉnh ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ công tác
QLNN đối với các hoạt động tôn giáo như: Quyết định 1329/QĐ-UB ngày
14/6/2004 về Quyết định các hoạt động tôn giáo trên địa bàn tỉnh; Quyết định
1799/QĐ-UB ngày 29/8/2006 về quy định trình tự, thủ tục xây dựng các công trình
kiến trúc tôn giáo trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên; Hướng dẫn 1143/HDLN-TNMT-
BTG, ngày 10/7/2007 về trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho
cơ sở tôn giáo trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Hai là, đã tổ chức thực hiện tốt một số mặt công tác cơ bản sau.
Tổ chức thực hiện các dự án đầu tư vốn sản xuất, vốn hỗ trợ làm nhà, xây
dựng cơ sở hạ tầng (trường học, đường xá, trạm y tế, nước sạch nông thôn, điện sinh
hoạt…) đối với vùng đồng bào DTTS, nhất là vùng dân tộc Mông ảnh hưởng theo
“Vàng Chứ” và đạo Tin lành.
Tỉnh đã huy động được sức mạnh tổng hợp của HTCT, trong đó lực lượng
Công an làm nòng cốt cùng tham gia xây dựng và củng cố phong trào quần chúng
bảo vệ an ninh Tổ quốc đối với vùng DTTS, đặc biệt là trong vùng dân tộc Mông,
Dao…
Đặc biệt, tỉnh đã thành lập các đoàn công tác, chủ động có kế hoạch trực tiếp
vận động quần chúng đấu tranh ngăn chặn, giải quyết việc đạo Tin lành xâm nhập,
phát triển trái pháp luật và ảnh hưởng của tà đạo Dương Văn Mình.
Công tác xây dựng nếp sống văn hóa mới, xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc ở các địa phương trong tỉnh cũng đã có những chuyển biến rõ rệt.
Ba là, các cấp ủy Đảng, đoàn thể, cơ quan chức năng tiến hành điều tra cơ
bản, rà soát nắm chắc mọi diễn biến tình hình về đạo Tin lành.
11
UBND tỉnh đã chỉ đạo các cấp chính quyền, đoàn thể rà soát, nắm chắc mọi
diễn biến tình hình về âm mưu, hoạt động lợi dụng đạo Tin lành, lợi dụng DTTS của
địch và các phần tử xấu; hoạt động tác động của các Trung tâm Tin lành trong việc
phát triển Tín đồ vào vùng DTTS, số lượng quần chúng ảnh hưởng theo “Vàng Chứ”
và theo đạo Tin lành; số điểm nhóm tụ tập đông người sinh hoạt tôn giáo trái pháp
luật, số đối tượng cầm đầu, cốt cán truyền đạo…
* Nguyên nhân của những kết quả trên:
- Nguyên nhân chủ quan:
Do sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên và sự
nỗ lực của các ban ngành trong việc tổ chức thực hiện Thông báo 160 của Ban Bí
thư, Chỉ thị 01 của Thủ tướng Chính Phủ.
Tỉnh ủy và UBND tỉnh đã đề ra chủ trương, biện pháp để phát triển mọi mặt
đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng, giữ vững ổn định
chính trị trên địa bàn.
Các ngành kế hoạch - đầu tư, giao thông - vận tải, xây dựng, tài chính, ngân
hàng, nông nghiệp và phát triển nông thôn, công thương, tài nguyên môi trường…
đã hướng dẫn UBND các huyện thị, các phòng chức năng tổ chức triển khai thực
hiện có hiệu quả các chính sách, các chương trình dự án theo đúng chỉ tiêu, kế hoạch,
tiến độ đã đề ra.
Đặc biệt là Công an tỉnh đã phối hợp với các ngành hữu quan, chính quyền
cấp huyện luôn giành thế chủ động, đấu tranh, ngăn chặn làm thất bại mọi âm mưu
lợi dụng tôn giáo, “DBHB” của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị, trật
tự an toàn xã hội trong mọi tình huống.
Ngoài ra còn có sự tham mưu kịp thời của các ngành chức năng, sự tin tưởng,
ủng hộ của nhân dân các dân tộc trong tỉnh đối với Tỉnh ủy và UBND tỉnh.
- Nguyên nhân khách quan:
12
Do có sự lãnh đạo sát sao của Bộ Chính trị, Ban Bí thư Trung ương Đảng; sự
quan tâm đầu tư của Trung ương; sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và Thủ tướng
Chính phủ; sự phối hợp giúp đỡ của các Bộ, ngành ở Trung ương và cả sự phối hợp,
giúp đỡ của một số tỉnh bạn.
2.1.2. Những mặt hạn chế và nguyên nhân
* Những hạn chế còn tồn tại:
Một là, việc nắm bắt và nhận thức vấn đề đạo xâm nhập vào vùng đồng bào
dân tộc của các cấp, các ngành trong tỉnh (nhất là ở cơ sở) có thể nói là chậm, bị
động và thiếu sự thống nhất, do vậy lúng túng trong biện pháp xử lý.
Hai là, việc triển khai quán triệt các chủ trương, chính sách, pháp luật của
Đảng và Nhà nước ở một số cấp ủy, chính quyền cơ sở còn mang nặng tính hình
thức, thiếu kiểm tra, đôn đốc; nội dung của một số chương trình hành động xây
dựng chưa sát với thực tế địa phương.
Ba là, công tác điều tra, khảo sát đạo Tin lành và tuyên truyền vận động quần
chúng đạt hiệu quả chưa cao.
Bốn là, công tác củng cố, xây dựng cơ sở Đảng, chính quyền, đoàn thể ở vùng
DTTS mặc dù đã được chú ý quan tâm nhưng kết quả đạt được cũng còn những hạn
chế.
Năm là, việc phát triển kinh tế, văn hóa - xã hội hiệu quả thu được chưa cao.
Chưa gắn tổng thể các giải pháp kinh tế với văn hóa - xã hội. Công tác xóa đói giảm
nghèo, giải quyết việc làm chưa bền vững.
* Nguyên nguyên của những hạn chế:
- Nguyên nhân khách quan:
Một là, do âm mưu “DBHB” của các thế lực thù địch lợi dụng vấn đề tôn giáo,
dân tộc chống phá ta.
Hai là, điều kiện tự nhiên và vị trí địa lý cũng như đặc điểm về xã hội, dân tộc
không thuận lợi cho quá trình phát triển KT - XH.
13
Ba là, những vấn đề lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh về tôn giáo chưa được nghiên cứu và quán triệt đầy đủ. Bên cạnh đó sự chỉ
đạo của Trung ương có lúc chưa kịp thời, chưa cụ thể dẫn tới cách hiểu và vận dụng
khác nhau.
- Nguyên nhân chủ quan:
Một là, nguyên nhân về nhận thức: chưa có sự nhận thức đầy đủ và chưa tạo
được sự thống nhất của cả HTCT về chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng,
Nhà nước đối với tôn giáo trong đó có đạo Tin lành; còn lúng túng trong phân biệt
hai mặt nhu cầu TN, TG và lợi dụng TN, TG. Do đó, chưa tạo ra được sự thống nhất
trong hoạt động (lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý điều hành, đến tổ chức thực hiện), còn tả
khuynh trong công tác đối với đạo Tin lành.
Hai là, nguyên nhân từ đội ngũ cán bộ và công tác cán bộ.
Công tác quy hoạch, đào tạo cán bộ làm công tác tôn giáo thời gian qua chưa
có sự quan tâm, chú trọng thực sự của các cấp, các ngành. Đội ngũ cán bộ làm công
tác ở vùng dân tộc ít người vừa thiếu, vừa yếu, bất đồng về ngôn ngữ; ít am hiểu về
phong tục, tập quán của đồng bào; thiếu sâu sát, nhạy cảm với cơ sở.
Ba là, nguyên nhân từ công tác thông tin, báo cáo, kiểm tra, xử lý sai phạm do
cán bộ ta gây ra còn chưa kịp thời.
2.2. Những vấn đề đang đặt ra và một số bài học kinh nghiệm từ đạo Tin lành
và công tác đối với đạo Tin lành ở Thái Nguyên hiện nay
2.2.1. Những vấn đề đặt ra hiện nay
Một là, chưa có sự thống nhất trong nhận thức về vấn đề Tin lành.
Hai là, sự tác động của đời sống kinh tế, văn hóa - xã hội đến sự phát triển
của đạo Tin lành.
Ba là, quá trình thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với
đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên những năm qua cho thấy, công tác
QLNN lĩnh vực này bộc lộ nhiều bất cập, hạn chế.
14
Bốn là, qua sự phát triển của đạo Tin lành một cách trái pháp luật đặt ra vấn
đề phải đổi mới, hoàn thiện hệ thống pháp luật, xây dựng cơ chế phối hợp hoạt động
của các cơ quan trong HTCT trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.
Năm là, công tác cán bộ, nhất là cán bộ người DTTS tại chỗ và bộ máy làm
công tác tôn giáo ở Thái Nguyên cũng đặt ra nhiều vấn đề bức xúc.
Sáu là, công tác vận động quần chúng hiện nay cũng đang đặt ra những vấn
đề bức xúc.
2.2.2. Một số bài học kinh nghiệm
- Bài học thứ nhất: Phải có sự nhận thức đầy đủ, sâu sắc, trước hết là nhận
thức của cấp ủy Đảng, chính quyền, MTTQ, đoàn thể về chủ trương, chính sách,
pháp luật của Đảng và Nhà nước về công tác tôn giáo nói chung và đạo Tin lành nói
riêng.
- Bài học thứ hai: Thực hiện tốt chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc, đoàn
kết giữa người theo đạo và người không theo đạo. Thực hiện đầy đủ nghiêm túc
chính sách tôn trọng tự do TN, TG và tự do không TN, TG. - Bài
học thứ ba: Công tác tôn giáo nói chung và QLNN về tôn giáo nói riêng phải đặt
dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng và sự quản lý điều hành của chính quyền.
- Bài học thứ tư: Đẩy mạnh phát triển KT - XH, xóa đói, giảm nghèo, không
ngừng cải thiện và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân. - Bài
học thứ năm: Làm tốt công tác vận động, tranh thủ trưởng nhóm đạo, những người
có uy tín trong nhóm đạo.
- Bài học thứ sáu: Việc thực hiện công tác đối với đạo Tin lành phải đi đôi với
tăng cường xây dựng HTCT ở cơ sở từng bước vững mạnh.
15
Chương 3
DỰ BÁO XU HƯỚNG BIẾN ĐỘNG CỦA ĐẠO TIN LÀNH VÀ GIẢI PHÁP,
KIẾN NGHỊ NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC ĐỐI VỚI
ĐẠO TIN LÀNH Ở THÁI NGUYÊN THỜI GIAN TỚI
3.1. Dự báo xu hướng biến động của đạo Tin lành ở Thái Nguyên thời gian tới
3.1.1. Một số căn cứ để dự báo
Một là, tình hình chính trị, kinh tế ở trong nước và trên thế giới cũng như ở
Thái Nguyên tiếp tục có những biến động.
Hai là, âm mưu lợi dụng đạo Tin lành để chống phá cách mạng Việt Nam của
các lực lượng thù địch.
Ba là, chính sách quản lý tôn giáo của Đảng và Nhà nước nói chung và tỉnh
Thái Nguyên nói riêng cũng sẽ tác động đến xu hướng phát triển của đạo Tin lành.
Bốn là, sự phát triển nhanh hay chậm của đạo Tin lành ở Thái Nguyên trong
thời gian tới sẽ tùy thuộc vào kết quả giải quyết các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn
hóa, xã hội của tỉnh.
3.1.2. Những dự báo
Thứ nhất, các thế lực thù địch vẫn luôn tìm cách lợi dụng tôn giáo, nhất là lợi
dụng vấn đề đạo Tin lành trong vùng đồng bào DTTS tạo ra điểm nóng về nhân
quyền tôn giáo để chống cách mạng.
Thứ hai, trong thời gian tới, tình hình truyền đạo và phát triển đạo Tin lành ở
Thái Nguyên có thể diễn ra theo chiều hướng nhanh và phức tạp.
16
Thứ ba, sẽ nổi lên vấn đề đòi công nhận tư cách pháp nhân, vấn đề xin cấp
đất và xây dựng cơ sở thờ tự, vấn đề đào tạo phong chức giáo sỹ, thành lập tổ chức
giáo hội, vấn đề đồ dùng việc đạo.
Thứ tư, địa bàn trọng điểm mà đạo Tin lành sẽ tiếp tục ảnh hưởng, phát triển
trong tỉnh đó là các huyện Võ Nhai, Đồng Hỷ, Phú Lương, Đại Từ , thành phố Thái
Nguyên và tập trung chủ yếu vào các dân tộc như: Mông, Dao, Nùng, Tày, Kinh.
Thứ năm, công tác QLNN về đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên
trong thời gian tới sẽ đan xen cả những thuận lợi và khó khăn.
3.2. Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả công tác đối với đạo
Tin lành thời gian tới
3.2.1. Một số giải pháp
Thứ nhất, cần có sự thống nhất nhận thức về vấn đề Tin lành và làm tốt
công tác vận động quần chúng
Thống nhất nhận thức về vấn đề Tin lành:
Để thống nhất nhận thức về vấn đề nói trên cần:
* Một là, phải thống nhất nhận thức về đạo Tin lành.
* Hai là, phải thống nhất nhận thức về nguyên tắc giải quyết vấn đề tôn giáo
của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
* Ba là, phải thống nhất nhận thức về chính sách của Đảng và Nhà nước ta đối
với tôn giáo.
Làm tốt công tác vận động quần chúng:
Để thực hiện tốt công tác này cần:
* Một là, tiếp tục quán triệt sâu rộng tới toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân
dân trong toàn Đảng bộ, trước hết là cán bộ, đảng viên đang công tác tại xã, thôn
nhằm thống nhất nhận thức về Chỉ thị 01 và công tác tôn giáo của Đảng ta.
* Hai là, cần phải xây dựng kế hoạch tuyên truyền, vận động quần chúng với
những nội dung, hình thức và phương pháp phù hợp.
17
* Ba là, đài phát thanh truyền hình địa phương phải tăng cường phát thanh
bằng tiếng DTTS với thời lượng và nội dung hợp lý.
* Bốn là, phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ trong công tác vận động.
Thứ hai, chú trọng phát triển sản xuất, ổn định và nâng cao đời sống vật
chất và tinh thần cho nhân dân
Trước mắt, Tỉnh cần có những giải pháp tình thế, ưu tiên giải quyết những vấn
đề bức xúc đang đặt ra đối với đời sống của đồng bào DTTS, bảo đảm các nhu cầu
thiết yếu về ăn, mặc, ở, chăm sóc sức khỏe, học hành… Về lâu dài
phải chú trọng tới việc giúp dân chuyển hướng và phát triển sản xuất có hiệu quả.
Cần đầu tư có trọng điểm tạo địa bàn sinh sống ổn định cho đồng bào, đảm
bảo có đất đai canh tác, từng bước cải thiện điều kiện giao thông, xây dựng các trung
tâm kỹ thuật - thương mại, dịch vụ cụm địa bàn làm điểm tựa cho phát triển sản xuất
và phục vụ đời sống dân cư vùng sâu, vùng xa.
Có chính sách ưu đãi khuyến khích các doanh nghiệp nhà nước và tư nhân tổ
chức sản xuất, kinh doanh ở khu vực các xã vùng sâu, vùng xa nhằm đẩy mạnh sản
xuất và lưu thông hàng hóa giữa các vùng trong Tỉnh và trong cả nước.
Thứ ba, phát huy vai trò các thành viên của HTCT ở cơ sở
Việc tiếp tục kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động nói chung và công tác
đối với đạo Tin lành nói riêng của HTCT ở cơ sở nhất là đối với các xã nghèo, cần
phải thực hiện tốt những vấn đề sau:
* Một là, tăng cường giáo dục chính trị, tư tưởng cho đảng viên và quần
chúng, nhất là đội ngũ cán bộ chủ chốt ở xã và các thôn bản thông qua công tác
tuyên truyền phổ biến quán triệt chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà
nước và của cả địa phương, trong đó có chính sách tôn giáo.
* Hai là, phải làm tốt công tác cán bộ.
* Ba là, việc kiện toàn đổi mới HTCT ở cơ sở cấp xã phải đổi mới toàn diện,
đồng bộ, có kế thừa, có bước đi, hình thức và cách làm phù hợp với thực tiễn địa
18
phương. Trong đó, lấy xây dựng, đổi mới Đảng làm then chốt; đổi mới chính quyền
làm trung tâm.
* Bốn là, thực hiện tốt Pháp lệnh “Thực thi Quy chế dân chủ cơ sở” một cách
thực chất tránh dân chủ hình thức. Củng cố công khai những điều dân được biết…
để dân bàn, dân làm và dân kiểm tra. Khắc phục mọi biểu hiện quan liêu - xa dân;
chuyên quyền, độc đoán - mất dân chủ; trù dập những người dám đứng lên đấu tranh
với những biểu hiện sai trái của cán bộ xã.
* Năm là, phát huy vai trò của MTTQ và các đoàn thể nhân dân.
Thứ tư, nâng cao hiệu quả QLNN về tôn giáo và chống địch lợi dụng đạo
Tin lành
3.2.2. Một số kiến nghị
* Đối với Trung ương:
- Quốc hội cần nâng cao hơn nữa chất lượng làm luật nói chung và pháp luật
về tôn giáo nói riêng; sớm ban hành Luật về TN, TG.
- Trước mắt đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ rà soát, xem
xét sửa đổi, những nội dung không còn phù hợp, bổ sung những nội dung chưa được
cụ thể hóa, còn thiếu hoặc mới phát sinh chưa được điều chỉnh trong Pháp lệnh TN,
TG.
- Đề nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định số: 13/2008/NĐ - CP, ngày
04.02.2008, quy định tổ chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương. Trong đó, việc tổ chức bộ máy QLNN về tôn giáo nên theo
hướng: tỉnh nào có nhiều dân tộc thì tách Phòng tôn giáo thuộc Sở Nội vụ sáp nhập
với Ban Dân tộc để thành lập Ban Dân tộc - Tôn giáo, như vậy hợp lý hơn.
- Cần đưa các chương trình về lý luận và chính sách tôn giáo, dân tộc vào
giảng dạy ở các trường.
- Các trung tâm nghiên cứu lý luận và các trường học chuyên ngành của các
ngành như: Công an, quân đội, phụ nữ, thanh niên, các viện nghiên cứu dân tộc và
19
tín ngưỡng… cần tổ chức nghiên cứu và soạn thảo các chương trình giảng dạy
chuyên sâu về tôn giáo, dân tộc nhằm giải quyết vấn đề lý luận và thực tiễn, tạo điều
kiện cho lực lượng ở cơ sở khi tiếp cận những vấn đề cụ thể có các giải pháp để giải
quyết và xử lý.
- Đề nghị Ban Tôn giáo của Chính phủ thường xuyên tổ chức các hội nghị
giao ban, hội thảo chuyên đề về tôn giáo và công tác QLNN về tôn giáo để các tỉnh
có điều kiện trao đổi, học tập kinh nghiệm công tác, nắm bắt được sự chỉ đạo của
cấp trên và thông tin về chính sách tôn giáo một cách kịp thời, hiệu quả nhất.
- Đài Phát thanh và Truyền hình Việt Nam, các đài địa phương và khu vực cần
phải đổi mới nội dung và hình thức tuyên truyền, vận động.
- Trung ương cần đầu tư hơn nữa cho các chương trình, dự án của tỉnh, nhất là
đối với các vùng đồng bào DTTS.
- Đề nghị Chính phủ ngoài các chương trình dự án đầu tư, hỗ trợ để phát triển
KT - XH cần tăng cường thêm nhóm chính sách, giải pháp để củng cố HTCT ở cơ sở.
* Đối với địa phương:
- Tỉnh cần có kế hoạch chỉ đạo các huyện, thành có đạo Tin lành xâm nhập,
điều tra cơ bản tình hình đạo Tin lành để có số liệu đánh giá đúng thực trạng.
- Tăng cường lãnh đạo, quản lý, điều hành tổ chức thực hiện phát triển KT -
XH, giữ vững an ninh quốc phòng.
- Có cơ chế, chính sách thông thoáng trong việc thu hút đầu tư của các doanh
nghiệp trong nước và nước ngoài đầu tư vào Thái Nguyên.
- Động viên toàn Đảng bộ và nhân dân các dân tộc trong tỉnh đoàn kết, khắc
phục mọi khó khăn, tránh tư tưởng tự ty, trông chờ, ỷ lại sự đầu tư cứu trợ của Nhà
nước; phát huy nội lực, khai thác tiềm năng, lợi thế, sử dụng có hiệu quả các nguồn
lực cho phát triển KT - XH.
20
- Chỉ đạo các ban ngành tham mưu đề xuất để Tỉnh ủy và UBND quyết định
các chủ trương, giải pháp để từng bước củng cố HTCT ở cơ sở cấp xã, nhất là các xã
nghèo, vùng có đạo Tin lành xâm nhập.
- Tập trung làm tốt công tác vận động quần chúng, bám sát dân, giúp dân
chuyển hướng sản xuất, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần; tuyên truyền chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về tôn giáo; vạch rõ những âm mưu thủ
đoạn lừa bịp, lợi dụng tôn giáo của các đối tượng truyền đạo.
- Trong những năm tới Tỉnh cần thường xuyên mở các lớp tập huấn về tôn
giáo và chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước cho đội ngũ cán bộ làm công tác
tôn giáo ở tỉnh, huyện, đội ngũ cán bộ chủ chốt các xã vùng sâu, vùng dân tộc Mông
và Dao.
- Đẩy mạnh việc xây dựng đời sống văn hóa mới ở cơ sở.
* Đối với các cơ quan chức năng:
- Đối với Ban chỉ đạo công tác tôn giáo tỉnh: Thực hiện tốt vai trò tham mưu
cho Tỉnh ủy và UBND tỉnh về công tác tôn giáo trên địa bàn.
- Đối với các cơ quan, ban ngành có liên quan:
+ Ủy ban MTTQ - Cơ quan tập hợp lực lượng, phát huy sức mạnh đại đoàn
kết dân tộc.
+ Sở Nội vụ - cơ quan thường trực của Ban chỉ đạo công tác tôn giáo tỉnh.
+ Ban Dân vận Tỉnh ủy.
+ Ban Dân tộc.
+ Sở Tài chính.
+ Sở Tài nguyên - Môi trường.
+ Sở Văn hóa, Thể dục - Thể thao và du lịch.
+ Công an, bộ đội.
21
KẾT LUẬN
Từ việc nghiên cứu, phân tích thực trạng công tác đối với đạo Tin lành ở địa
bàn tỉnh Thái Nguyên hiện nay, luận văn đã tập trung làm rõ:
Thứ nhất, Thái Nguyên là một tỉnh thuộc khu vực miền núi và trung du Bắc
Bộ, có 8 dân tộc anh em cùng sinh sống hòa thuận. Ở Thái Nguyên có ba tôn giáo là
Phật giáo, Công giáo và Tin lành, trong đó đạo Tin lành xâm nhập vào Thái Nguyên
22
từ cuối thập kỷ 80 của thế kỷ XX, chủ yếu vào dân tộc Mông và Dao, sau đó lan
sang các dân tộc khác.
Thứ hai, quá trình đạo Tin lành xâm nhập và phát triển vào một số vùng đồng
bào các dân tộc tỉnh Thái Nguyên qua hai giai đoạn (1963- 1988; 1989 - nay) và do
những nguyên nhân chủ yếu là: điều kiện tự nhiên; kinh tế; văn hóa - xã hội; HTCT;
sự tác động từ bên ngoài…
Thứ ba, đạo Tin lành xâm nhập vào Thái Nguyên tuy có những ảnh hưởng
tích cực nhất định song chỉ là thứ yếu. Mặt tiêu cực của nó là rất nặng nề: đã làm đảo
lộn trật tự xã hội và văn hóa truyền thống; gây mất đoàn kết trong cộng đồng các dân
tộc; gây trở ngại cho quá trình phát triển KT - XH trên địa bàn; lộ rõ âm mưu lợi
dụng tôn giáo làm phức tạp tình hình an ninh chính trị…
Thứ tư, từ phân tích thực trạng công tác đối đối với đạo Tin lành ở tỉnh Thái
Nguyên thời gian qua, luận văn đã chỉ ra 6 vấn đề đặt ra (về nhận thức tư tưởng; về
đời sống kinh tế, văn hóa - xã hội; về công tác QLNN với tôn giáo; về công tác cán
bộ; về công tác tuyên truyền vận động quần chúng; về bộ máy làm công tác tôn
giáo).
Giải quyết tốt những vấn đề đặt ra trên - tức là đã thực hiện có hiệu quả công
tác đối với đạo Tin lành trong thời gian tới. Luận văn đã đề xuất 5 nhóm giải pháp
chủ yếu (về nhận thức; về phát triển KT - XH, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời
sống vật chất và tinh thần cho nhân dân; kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động
của hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện tốt công tác vận động quần chúng; nâng cao
hiệu lực, hiệu quả QLNN đối với các hoạt động tôn giáo).
Thứ năm, luận văn còn nêu ra một số kiến nghị với Trung ương và địa phương
nhằm góp phần thực hiện tốt công tác đối với đạo Tin lành trên địa bàn tỉnh Thái
Nguyên trong thời gian tới.
23