ÇOCUK VE KÜTÜPHANE

Zeynep Bayram

Kastamonu Üniversitesi

Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 4. Sınıf

zeyneppbayram37@gmail.com

Amaç

Çocukluk döneminin (ilköğretim) özellikleri;

Çocuk kitap ilişkisi ve çocuğa olumlu yönde katkısı;

Okumayı sevme koşullarını, belirlemektir.

Yöntem

Çalışmada nitel ve nicel araştırma yöntemleri

kullanılmıştır.

Araştırmanın evreni ilköğretim öğrencileri, örneklemi

Kastamonu/Merkez Kuzeykent ilkokulunda okuyan 1., 2.,

3. ve 4. sınıf öğrencilerinden 10’ar kişi olup 7-11 yaş arası

çocuklardan oluşan toplam 40 kişi oluşturmaktadır.

Araştırmada betimleme yöntemi uygulanmıştır.

Kütüphane taraması,

Kastamonu Kuzeykent İlköğretim okulunda bir anket yapılmıştır.

Veri Toplama Teknikleri

ÇOCUK KİMDİR?Çocuğun tanımını yapmak insanın tanımını yapmak kadar

zor ya da kolaydır. Tanımı yapacak olanın cinsiyeti, yaşı,

mesleği, yaşadığı çevre ve edindiği bilgi, çocuğun

evrensel düzeyde bir tanımını getiremeyecektir.

Tanımlanabilen çocukluktur (Alpay, 1990, s.87).

OKUMA NEDİR?Okumak, “Bir yazıyı meydana getiren harf ve işaretlere

bakıp bunları çözümlemek veya seslendirmek” (Türk Dil

Kurumu, 2006) olarak tanımlanmaktadır.

ÇOCUK VE OKUMA Kişiliğin temellerinin atıldığı ilkokul döneminde çocuk

ona verilen her şeyi alır ve zihninde kaydeder. En hızlı,

en kolay ve en iyi öğrenme dönemi olan bu yaşlarda

çocuk ona okulda sunulanı alır. Bu yaşa sunulan renkli,

canlı, çeşitli, öğretici ve eğlendirici kitaplar düş

gücünü ve merak duygusunu geliştirmek,

düşüncelerini yontmak, başarma duygusunu

kazandırmada önemli rol oynamakla birlikte yeni bir

arkadaşlığın başlangıcını da oluşturur.

ÇOCUĞU OKUMAYA YÖNELTMEK Kitabın taşıdığı nitelik ve özelliklere dikkat etmek;

içerik, dil, resimler, şekiller, renkler, puntolar,

malzeme bunların yanında yayınevi ve varsa çevirmen,

Yaşa uygunluk,

Çocuğun ilgi alanına uygun ayıklayıp rafa dizmek ve

çocuğa sunmak ile çocuğa okuma aşkı aşılanır.

BİR MİNİK ANKET

25%

25%25%

25%

Sınıflar

sınıfınız 1 sınıfınız 2

sınıfınız 3 sınıfınız 4

Kütüphane nedir?

Hiç kütüphaneye gittin mi?

Kütüphanede kitap okudun mu?

Kütüphanede ödev yaptın mı?

Sence güzel kitap nasıl olmalıdır?

Güzel kitabın konusu nasıl olmalıdır?

Kitap hangi malzemelerden oluşmalıdır?

Kitabın boyutları nasıl olmalıdır?

MİNİK BİR ANKET

BULGULAR1.Kütüphane nedir?

% 55 Bilginin olduğu yer (22 kişi)

% 28 Sessiz olunan yer (11 kişi),

% 7 Kitapların olduğu yer (3 kişi),

% 5 Bilgi alınan ve araştırma yapılan yer (2 kişi),

% 5 Kitap okunan ve ödev yapılan yer (2 kişi).

Kütüphane, bilgi ve kitapların bulunduğu, kitaplarla da

sessiz araştırma, okuma ve ödev yapılan yerdir.

2. Hiç kütüphaneye gittin mi?

% 92 Evet (37 kişi)

% 8 Hayır (3 kişi)

3. Kütüphanede kitap okudun mu?

% 72 Evet (29 kişi)

% 28 Hayır (11 kişi)

İlköğretim öğrencileri kütüphaneye gitmekte ve kütüphanede kitap okumaktadırlar. Ancak bu ilköğretim okulunda bir kütüphane bulunduğu göz önüne alınmalıdır.

4. Kütüphanede ödev yaptın mı?

% 88 Hayır (35 kişi)

% 12 Evet (5 kişi)

Kütüphane alışkanlığı gözlenen öğrencilerin ödevlerini

kütüphane dışında yapması, “kütüphane – eğitim”

ilişkisinde kütüphanenin yerini internet mi alıyor?

Sorusunu gündeme getirmekte ve düşündürmektedir.

5. Sence güzel kitap nasıl olmalıdır?

% 60 Çok yazılı olmalı (24 kişi)

% 17 Az yazılı olmalı (7 kişi)

% 10 Kalın kapaklı olmalı (4 kişi)

% 8 Çok resimli olmalı (3 kişi)

% 5 Çok renkli olmalı (2 kişi)

Güzel kitap, doğal olarak da sevilen kitabın “çok yazılı”

olması ön plana çıkıyor. Çok resim ve çok renkli

resimler de ilköğretime yeni başlayanlarda gözleniyor.

6. Güzel kitabın konusu nasıl olmalıdır?

% 73 Bilgilendirici kitaplar (29 kişi)

% 22 Macera kitapları (9 kişi)

% 5 Hayvan masalları (2 kişi)

Kitabın konusunun bilgilendirici olarak düşünülmesi,

derslerle ilişkili düşünme olasılığını getirmektedir

akla. Bunu macera ve hayvan masalları izlemektedir.

7. Kitap hangi malzemelerden oluşmalıdır?

% 97 Kâğıt (39 kişi)

% 3 Karton (1 kişi)

Kütüphanede bulunan kitap malzemelerinin kâğıt ve

kartondan oluşmalı olarak yanıtlanması kütüphanede

değişik türde malzemelerin olmadığını göstermektedir.

8. Kitabın boyutları nasıl olmalıdır?

% 83 Normal boyda (33 kişi)

% 10 Çok büyük (4 kişi)

% 5 Büyük (2 kişi)

% 2 Çok küçük (1 kişi)

Kitap boyutunun çok değişik biçimlerde düşünülmesi

yanı sıra ağırlıklı olarak bugün kullanılan boyutlar

öne çıkmıştır.

Sonuç ve ÖnerilerÇocuk ve kütüphane ilişkisinde önemli bir yapıya sahip olan

çalışmada;

Kütüphane kültürünün var olduğu,

Büyük bir kesimin kütüphaneye gittiği, kimi zaman ödev

yapmak kimi zaman okumak için kütüphaneyi kullandığı,

Çocuğun kütüphanede gördüğü güzel kitapların sadece ‘çok

yazılı’ olmadığı yaşına uygun ve çeşitli sayıda ‘kalın

kapaklı, çok renkli, az yazılı, çok resimli’ kitapların da

güzel olabileceğidir.

Çocukların büyük bir çoğunluğunun (29 kişi) ‘güzel kitabın

konusu nasıl olmalıdır?’ sorusuna verdikleri yanıt

‘bilgilendirici kitaplar’ olmalıdır ardından 9 kişi ise ‘macera

kitapları’ ve 2 kişi de hayvan masalları yönünde olmalıdır.

Vitrinde ve rafta bulunan kitapların hangi malzemelerden

oluştuğu ve ayrıca hangi boyutlarda olduğu bir diğer çocuk ve

kütüphane ilişkisinde önemli bir konudur. Sadece kağıtlardan

oluşan ve aynı boyutta bulunan kitaplar ile bunun dışına çıkıp;

Karton, kumaş, plastik, elektronik/internet gibi malzemelerden

oluşan ve değişik boyda bulunup raflara, vitrinlere dizilen

kitaplar çocuğun okumaya olan bakışında ve ilgisinde değişiklik

yaratacaktır. Çalışmada çocukların büyük bir çoğunluğu (39

kişi) kitapların malzemesinin kağıt olması gerektiği ve yine

büyük çoğunluğu (33 kişi) boyutlarının normal boyda olması

gerektiği sonucuna varılmıştır.

Oyun döneminden çıkan çocuğa bilgilendirici kitapların

yanında okurken eğlenebileceği değişik türdeki konular içeren

kitapları yaşına bağlı olarak sunmak önemli olacaktır.

Ancak çocuk ve kütüphane ilişkisini daha güçlü kılmak

açısından araştırmanın hipotezi olan ‘çocuk kitaplarında -

başlıca belirleyici özelliklerin: Dil, biçim, içerik olduğu-, çocuk

kitapları yaşa / döneme bağlı olarak tasarlanıp hazırlanmasıyla

çocuğun kütüphaneye ilgi duyacağı’nı belirlemek, bu konuda

yol izlemek önemli bir adım olacaktır.

KAYNAKÇAAlpay, M. (1990). Kütüphane: Dünü yarına bağlayan

köprü. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.

Türk Dil Kurumu. (2006). Türkçe sözlük, Ankara: TDK. 25 Kasım 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=OKUMAK adresinden erişildi.