РЕСМИ 13 ҚАЗАН 2017 ЖЫЛ - egemen.kz · жəне су-сын...

16 ҚАЗАН 2017 ЖЫЛ 13РЕСМИ

(Жалғасы 14-бетте)

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІНІҢ БҰЙРЫҒЫ

2017 жылғы 27 шілде №352 Астана қаласы

«Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын

бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі №115 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар

енгізу туралы

(Жалғасы. Басы 188, 193, 196-нөмірлерде)2-тоқсан

Менің отбасым жəне до-старым

«Музыкалы-ырғақты қимыл-қозғалысты да-мыту»

1.1 Сапқа тұруды меңгеру 1.1.1.2 аяқтың ұшымен, бір-бірінің артынан, жеңіл ырғақты жүгіру (музыканың басын, аяғын анықтау)1.1.1.3 сапқа тұруды орындау: бір, екі, үш қатарға тұру. шеңбер құрып тұру

1.2 Музыка ырғағымен гимнастикалық жаттығулар жасату

1.1.2.2 қолды иыққа қойып, алға, артқа айналдыру, қолды екі жаққа созып, кеудені оң-солға иілу

1.3 Қарапайым би қимылдарын үйрену

1.1.3.2 қол ұстасып жүріп айналуды орындау

1.4 Музыка ырғағымен қимыл-қозғалыс ойындарын ойнату

1.1.4.1 «Ақ серек-Көк серек» (каз. хал. əні), «Стукалка» (укр. хал. əні) «Балықтар мен балықшы» (орыс хал. əні) «Поезд» (Қазақстан халық əндері)

Бізді қоршаған əлем

«Музыканы анықтап, қабылдату»

2.2 Есту арқылы музыканы тыңдап, ажырату (музыка темпі, регистрі)

1.2.2.1 тыңдалған музыкалық шығарманың ырғақ, екпін динамикасын анықтау

2.3 Музыкалық шығармаларды тыңдап, анықтау

1.2.3.1 берілген пьесаларды тыңдап, музыкалық сипа-тын ажыратып, табу (көңілді пьеса, мұңлы пьеса)

«Фонетикалық ырғақты пайда-ланып, сөйлеу тілі дағдыларын қалыптас-тыру»

3.1 Сөздік тынысты дұрыс қолдану 1.3.1.1 дауысты дыбыстар (а, о, у, ы, э, и) мен дифтонг-тарды (ю, я, е) ұзақ, қысқа айту 1.3.1.2 дауысты дыбыстармен дауыссыздарды мұрын жолды, ауыз қуысты, етіп саралап жіктеп, дұрыс айту1.3.1.3 тынысты тиімді пайдалану, дауысты дыбыстарға дауысты көтеріп-түсіру жаттығулары

3.2 Сөздік материалды түсініп, қабылдау

1.3.2.1 сөздік материалды түсініп, үлгі бойынша не-месе өз бетімен сөйлемдерді құрастырып, өз тілінде пайдалану

3.3 Ырғақты-интонациялық сөйлеу қалпын қабылдап, қайталап айту

1.3.3.1 қалыпты, биік, төмен тембірін есту арқылы қабылдап, ажырату

«Өлеңді қа был дап, ес те сақтап, қа-былдату»

4.1 Негізгі дирижерлік қимылдарды түсіну

1.4.1.1 мұғалімнің көмегімен ырғақтық суреттемесі күр-делі емес музыкалық шығармаларды дирижерлеу білу

3-тоқсанСаяхат

Салт-дəстүр жəне ауыз əдебиеті


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 1.1.1.3 сапқа тұруды орындау: бір, екі, үш қатарға тұру. шеңбер құрып тұру1.1.1.4 өз жұбын тауып, қимылдарды жұппен тұрып орындау. Бөлменің кеңістігін дұрыс пайдалану


1.1.2.3 аяқтың бұлшық еттеріне арналған жаттығуларды орындау: саусақтың ұшына тұру, аяқтың ұшы мен өкшеге қою


1.1.3.3 «галоп» биінің негізгі жүрістерін орындау



1.2.3.2 музыкалық терминдерді қолдана отырып, тыңдалған музыкалық шығарманың жанрын, ырғағын ажырату (марш, өлең, би)

2.4 Қарапайым музыкалық жəне шулы аспаптарда ойна-ту арқылы ырғақты тыңдап, қабылдап, қайталау

1.2.4.1 қарапайым марш ырғағын тыңдап, қабылдау. Қабылдаған ырғақты музыкалық шулы аспаптарда ойнап, сүйемелдеу

«Фонетикалық ырғақты пайда-ланып, сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыру»


1.3.3.1 қалыпты, биік, төмен тембірін есту арқылы қабылдап, ажырату

3.4 Сөз тіркестерін синтагмге бөліп, айту

1.3.4.2 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестерде сақтай білу (кідіріс сақтау арқылы)

«Өлеңді қабылдап, есте сақтап, қабылдату»

4.2 Музыканың сүйемлдеуімен ұжымдық мəнерлеп оқу

1.4.2.1 музыканың сүйемлдеуімен көңіл-күй білдіріп, ұжыммен өлеңнің сөзін айту

4.3 Əн айту 1.4.3.1 бір тыныста 6-7 дыбыстарды əндетіп айту, музыка лық əсемдеуді жасай білу (халық əндерінің мелодикасымен)

4.4 Өз бетімен музыкалық шығармашылық іс-əрекет жасау

1.4.4.1 ырғақты суреттемелері (төрттік, сегіздік) ұзақтықтан тұратын шығарманы есту арқылы қабылдап, əн айта алу

4-тоқсан Тағам жəне су-сын

«Музыкалы-ырғақты қимыл-қозғалысты дамыту»

1.1 Сапқа тұруды меңгеру 1.1.1.4 өз жұбын тауып, қимылдарды жұппен тұрып орындау. Бөлменің кеңістігін дұрыс пайдалану1.1.1.5 қозғалыс темпін өзгерту мұғалімнің нұсқауымен тоқтау

1.2 Музыка ырғағымен гимнас-тикалық жаттығулар жасату

1.1.2.4 бір қолмен ұсталып, аяқты көтеру, жартылай отыру-ды орындау


1.1.3.4 аяқпен тапылдату жаттығуларын орындау; оң иықтан айналу арқылы қолмен байсалды қимылдарды орындау Үлгі бойынша билеу: «Шөжелерім», «Қонжық биі», «полька»

Дені саудың – жаны сау

«Музыканы анықтап, қабылдату»:


1.2.3.2 музыкалық терминдерді қолдана отырып, тыңдалған музыкалық шығарманың жанрын, ырғағын ажырату (марш, өлең, би)

2.4 Қарапайым музыкалық жəне шулы аспаптарда ойнату арқылы ырғақты тыңдап, қабылдап, қайталау

1.2.4.1 қарапайым марш ырғағын тыңдап, қабылдау. Қабылдаған ырғақты музыкалық шулы аспаптарда ойнап, сүйемелдеу


1.3.4.2 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестерде сақтай білу (кідіріс сақтау арқылы)


4.3 Əн айту 1.4.3.2 «Баспалдақ» ойыны. Дауысты жоғары-төмен келтіре білу


1.4.4.1 ырғақты суреттемелері (төрттік, сегіздік) ұзақтықтан тұратын шығарманы есту арқылы қабылдап, əн айта алу

3) 2-сынып: 8-кесте

Ортақ тақырыптар

Бөлімдер Бөлімшелер Оқыту мақсаттары

1-тоқсанӨзім ту-ралы


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 2.1.1.1 музыка ырғағына сай жүрудің əр түрін орын-дау 2.1.1.2 аяқты кезек сермеп, тізені бүгіп, солға көтеріп, отыру, тұру, қолды сермеп көмектесіп, бір аяқпен, екі аяқпен секіру


2.1.2.1 басты айналдырып бұру, белді айналдыру жаттығуларын орындау


2.1.3.1 аяқпен тапылдату жүрісін орындау, аяқты өкшеге қойып, секіру


2.1.4.1 «Мысық пен тышқандар»(Құрманғазы күйі «Балбырауын»)


2.1 Есту арқылы музыканы тыңдап, ажыратып, тану

2.2.1.1 берілген 4-6 музыка шығармаларының үзінділерін есту арқылы ажырату

Менің отба-сым жəне достарым


3.1 Сөздік тынысты дұрыс қолдану 2.3.1.1 дауыстыларды (8-10 сек) созып, ызың дауыс-сыздарды дұрыс айту2.3.1.2 сөз бен сөз тіркестерде ысқырық, ызың дау-ыссыз дыбыстарды саралап жіктеп, айту


2.3.2.1 оқу ұйымдастыруына байланысты қолданылатын сөздік материалды есту арқылы қабылдау


2.3.3.1 дауысты біртіндеп қосып, айту: (ақырын-қатты-өте қатты)


2.3.4.1 ұзын сөйлемдерді кідіріс сақтау арқылы, син-тагмдерге бөле білу



2.4.1.1 ырғақтық суреттемесі күрделі емес музыкалық шығармаларды дирижерлей білу

2-тоқсанМенің мектебім


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 2.1.1.2 аяқты кезек сермеп, тізені бүгіп, солға көтеріп, отыру, тұру, қолды сермеп көмектесіп, бір аяқпен, екі аяқпен секіру2.1.1.3 музыка ырғағымен жүгірудің негізгі түрлерін орындау


2.1.2.2 мойын бұлшық етін дамытуға арналған жаттығуларын орындау. Басты айналдыру, алдыға-артқа, оңға-солға бұру (отырып, тұрып жаттығу жасау)


2.1.3.1 аяқпен тапылдату жүрісін орындау, аяқты өкшеге қойып, секіру2.1.3.2 жолақпен айналуды орындау


«Аңшылар мен қояндар» («Ақсақ құлан» күйі)


2.1 Есту арқылы музыканы тыңдап, ажыратып тану (басы, аяғы жəне тағы сол сияқты)

2.2.1.2 нота ұзақтықтарын жəне паузаларды (екілік,төрттік,) естіп, анықтау


2.2.2.1 есту арқылы қабылдап,əр бөлімнің ауысуын қимыл-əрекетімен көрсетіп, ажырату


2.2.3.1 берілген пьесаларды тыңдап, музыкалық сипатын ажыратып, табу (көңілді, мұңлы, байсал-ды пьеса)


2.2.4.1 қарапайым əуендерді металлофон, румба,сылдырмақта орындау: «Полька» (муз. М. Глинка) «Марш» (муз. Е. Брусиловский)

Менің туған өлкем


3.1 Сөздік тынысты дұрыс қолдану 2.3.1.2 сөз бен сөз тіркестерде ысқырық, ызың дау-ыссыз дыбыстарды саралап жіктеп, айту 2.3.1.3 қысқа сөздерді, сөз тіркестерді (8-10 буын) бөлмей, тұтас айту


2.3.2.1 оқу ұйымдастыруына байланысты қолданылатын сөздік материалды есту арқылы қабылдау


2.3.3.2 қол қимылына қарап, дауысты өзгерте білу, өз бетімен дауысты өзгерте алу



2.4.1.2 1-2 октава ішіндегі жоғарғы 2-3 дыбысты қол қимылымен көрсете білу

3-тоқсанДені саудың – жаны сау



1.1 Сапқа тұруды меңгеру 2.1.1.3 музыка ырғағымен жүгірудің негізгі түрлерін орындау2.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орындау (тұру, ауысып тұру)2.1.1.5 жалау, гүл ұстап жұппен бірінің артынан бірі жүру


2.1.2.3 аяқтың бұлшық еттеріне арналған жаттығуларды орындау: аяқтың ұшын алға, жанға созу, аяқтың ұшына жартылай отыру


2.1.3.2 жолақпен айналуды орындау2.1.3.3 «полька биінің» жүрісін орындау2.1.3.4 «Қамажай» қазақ биінің қимылдарын орын-дау (толқын, кесе)



2.2.2.2 есту арқылы графикалық сызба негізінде өлең əуендерін қабылдап, ажырат


2.2.3.2 музыкалық терминдерді қолдана оты-рып, тыңдалған музыкалық шығарманың жанрын, ырғағын ажырату


2.2.4.1 қарапайым əуендерді металлофон, румба, сылдырмақта орындау: «Полька» (муз. М. Глинка)

«Фонетикалық ырғақты пайдала-нып, сөйлеу тілі дағдыларын қалып-тастыру»


2.3.3.1 дауысты біртіндеп қосып, айту: (ақырын-қатты-өте қатты)2.3.3.3 əртүрлі интонацияны есту арқылы қабылдап, айта білу


2.3.4.1 ұзын сөйлемдерді кідіріс сақтау арқылы, син-тагмдерге бөле білу



2.4.1.2 1-2 октава ішіндегі жоғарғы 2-3 дыбысты қол қимылымен көрсете білу

4.2 Музыканың сүйемлдеуімен ұжымдық мəнерлеп оқу

2.4.2.1 көңіл-күй білдіріп, ұжыммен өлеңнің сөзін бірігіп айту

4.3 Əн айту 2.4.3.1 1-октава диапозонында қалыпты дауыстағы əндерді орындау


2.4.4.1 «Бауырсақ» музыкалық ертегінің сюжетін, əр кейіпкердің мінезіне қарай қимыл жасай алу

4-тоқсанҚоршаған орта


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 2.1.1.2 аяқты кезек сермеп, тізені бүгіп, солға көтеріп, отыру, тұру, қолды сермеп көмектесіп, бір аяқпен, екі аяқпен секіру 2.1.1.3 музыка ырғағымен жүгірудің негізгі түрлерін орындау2.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орындау (тұру, ауысып тұру) 2.1.1.5 жалау, гүл ұстап жұппен бірінің артынан бірі жүру


2.1.2.4 қолдың білектеріне арналған жаттығулар:білектерді сілкілеу, айналдыру, айқастыру саусақтарды қосып-ажырату


2.1.3.4 «Қамажай» қазақ биінің қимылдарын орын-дау (толқын, кесе). Үлгі бойынша билеу: «Айгөлек», «Қонжық пен қуыршақ» полькасы



2.2.3.3 жеке дауыспен орындау мен хордың орын-дауын ажырату


2.2.4.1 қарапайым əуендерді металлофон, рум-ба, сылдырмақта орындау: «Марш» (муз. Е. Брусиловский)

Саяхат «Фонетикалық ырғақты пайда-ланып, сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыру»


2.3.4.1 ұзын сөйлемдерді кідіріс сақтау арқылы, син-тагмдерге бөле білу2.3.4.2 мелодиялық контурды сақтай отырып. логикалық екпінді сөз тіркестерде ажыратып, айта білу


4.3 Əн айту 2.4.3.1 1 октава диапозонында қалыпты дауыстағы əндерді орындау


2.4.4.1 «Бауырсақ» музыкалық ертегінің сюжетін, əр кейіпкердің мінезіне қарай қимыл жасай алу




1-тоқсанТірі табиғат «Музыкалы-

ырғақты қимыл-қозғалысты дамыту»

1.1 Сапқа тұруды меңгеру 3.1.1.1 əшекейлі (бейнелі) сап түзеп жүру, топтағы сап тұру орнын ауыстыру3.1.1.2 ирелеңдеп жүруді орындау (қосылып-ажырауды жасату)


3.1.2.1 музыка ырғағымен буын, бел, омыртқа, мойын қозғалысын белсендіру, иілгіштігін дамыту жаттығуларын орындау


3.1.3.1 қарапайым би қимылда-рын орындау: вальс жүрісі, бүйірлік жүріс


3.1.4.1 «Орамал тастау», (қазақ күйлері сүйемелдеуімен)



3.2.1.1 əуеннің ырғақты суретін қабылдап, қол шапалақтау арқылы орындау (сүйемелдеумен)3.2.1.2 əр түрлі музыкалық формаларды естіп, ажырату


3.2.2.1 есту арқылы музыканың темпін, регистрін ажырату3.2.2.2 музыкалық аспаптарды: фортепиано, баян, марака-сы, румба дыбыстарын ажыратып, қабылдау

Жақсыдан үйрен жа-маннан жи-рен (жарық пен қараңғы)


3.1 Сөздік тынысты дұрыс қолдану

3.3.1.1 жабысыңқы дауссыздар мен ызың дауыссыздарды саралап жіктеп айту3.3.1.2 буын тізбегін (күрделендіре) бір тыныста айту


3.3.2.1 сабаққа қатысты күнделікті қолданылатын сөз тіркестер мен сөйлемдерді анық, тұтас, бөлмей айту


3.3.3.1 біртіндеп дауыс үнін қосып, түсіру (жоғары үннен - орташа үнге дейін немесе керісінше)



3.4.1.1 ырғақтық суреттемесі күрделі емес музыкалық шығармаларды дирижерлеу білу

2-тоқсанУақыт

Сəулет


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 3.1.1.2 ирелеңдеп жүруді орындау (қосылып-ажырауды жасату)3.1.1.3 музыка ырғағымен тізбектеліп, тұру3.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орындау: бағанамен тұру


3.1.2.2 денені артқа алға еңкею, қолды екі жаққа созып, му-зыка ырғағымен түсіру


3.1.3.2 би қимылдарын орындау: паде-баск, плие, балансе, кіші, үлкен батман



3.2.2.1 есту арқылы музыканың темпін, регистрін ажырату3.2.2.2 музыкалық аспаптарды: фортепиано, баян, марака-сы, румба дыбыстарын ажыратып,қабылдау


3.2.3.1 бір əуеннің үзінділерін тыңдап, қарапайым музыкалық формаларды (шумақ, қайырма) қабылдап, анықтау


3.2.4.1 мұғалімнің аспаптағы сүеймелдеуімен шағын қарапайым шығармаларды орындау «Балдырған əні» (Н.Жанаев, Б. Дəлденбаев)

«Фонетикалық ырғақты пай-даланып, сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыру»


3.3.1.2 буын тізбегін (күрделендіре) бір тыныста айту3.3.1.3 қысқа сөздерді, сөз тіркестерді (10-12 буын) бөлмей, тұтас айту


3.3.2.1 сабаққа қатысты күнделікті қолданылатын сөз тіркестер мен сөйлемдерді анық, тұтас, бөлмей айту


3.3.3.1 біртіндеп дауыс үнін қосып, түсіру (жоғары үннен-орташа үнге дейін немесе керісінше3.3.3.2 ырғақты-интонациялық сөйлеу қалпын есту арқылы қабылдап, қайталау



3.4.1.1 ырғақтық суреттемесі күрделі емес музыкалық шығармаларды дирижерлей білу3.4.1.2 екпінді тактты қол қимылымен көрсете білу

3-тоқсанӨнер

Атақты тұлғалар


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 3.1.1.3 музыка ырғағымен тізбектеліп, тұру3.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орындау: бағанамен тұру


3.1.2.3 келбетті түзеуге арналған жаттығуларды орындау:тізеге отыруды еденге бүйірінен отыру қалпына ау-ыстыру. Қайта бастапқы қалпына (позицияға) келу3.1.2.4 дұрыс келбетті қалып-тастыруға арналған жаттығу-ларды орындау: аяқты алға созып, денені алға-артқа қозғау. Қолды кеуде астына ұстап етпетінен жату


3.1.3.3 билерді орындау «Казақ биі» (Ш. Калдаяқов) «Матрос биі» («Яблочко»)



3.2.2.2 музыкалық аспаптарды: фортепиано, баян, марака-сы, румба дыбыстарын ажыратып, қабылдау


3.2.3.2 музыкалық шығарманы тыңдап, сипатын анықтап, ажырату 3.2.3.3 вокалды-инструменталды музыканы тыңдап, жеке дауыспен аспаптардың дыбысталуын ажырату


3.2.4.1 мұғалімнің аспаптағы сүйемелдеуімен шағын қарапайым шығармаларды орындау «Балдырған əні» (Н. Жанаев,Б. Дəлденбаев)



3.3.3.3 2-5 күрделі тіркестерде екпінді сөйлеу тілінде сақтай білу


3.3.4.1 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестері мен əр түрлі сөйлемдерде сақтай білу


4.2 Музыканың сүйемелдеуімен ұжымдық мəнерлеп оқу

3.4.2.2 берілген əннің бір шумағын көтеріңкікөңіл-күй білдіріп, өз бетімен айта алу

4.3 Əн айту 3.4.3.1 əн мен қысқа өлеңдерді əртүрлі динамикада орын-дай алу (қатты-баяу)


3.4.4.1 «Алдар көсе» ертегісін қазақ халық музыкалық шығармамен байланыстырып, қысқаша қойылым жасау

4-тоқсанСу – тіршілік көзі


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 3.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығу-ларын орындау: бағанамен тұру3.1.1.5 музыкадағы акцентке қимылмен əрекет ету


3.1.2.4 дұрыс келбетті қалып-тастыруға арналған жаттығуларды орындау: аяқты алға созып, денені алға-артқа қозғау Қолды кеуде астына ұстап етпетінен жату3.1.2.5 жұп, топ болып əсем жүру, жүгіру, бір-бірімен ауысу əдістерін орындау


3.1.3.4 «Дробушечка», «Ковы-рялочка» орыс биінің қимылдарын орындау. Қарапайым би композицияларын орындау: «Хоровод с платочками»

Демалыс мəдениеті. Мерекелер



3.2.3.2 музыкалық шығарманы тыңдап, сипатын анықтап, ажырату3.2.3.3 вокалды-инструменталды музыканы тыңдап, жеке дауыс пен аспаптардың дыбысталуын ажырату



3.3.4.1 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестері мен əр түрлі сөйлемдерде сақтай білу3.3.4.2 мелодиялық контурды сақтай отырып. логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестерде ажыратып, айта білу


4.3 Əн айту 3.4.3.2 1-2 октава диапозонында əндерді орындап, əннің мінездемесін анықтай білу




1-тоқсанМенің Отаным – Қазақстан


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 4.1.1.1 əшекейлі (бейнелі) сап түзеп жүру, топтағы сап тұру орнын ауыстыру4.1.1.2 топпен бірге қимылдарды бірқалыпты орындау


4.1.2.1 музыка ырғағы мен би қимылдарды жəне гимнастикалық жаттығуларды орындау4.1.2.2 келбетті түзеуге арналған жаттығуларды орындау: «Мысық», «Ақ қайың», Термеу» (жартылай шпагат,мостик жəне тағы сол сияқты)


4.1.3.1 би композицияларындағы негізгі би элементтерін ырғақпен, көңіл-күймен, бидің суретін сақтай отырып, орындау


4.1.4.1 «Ақ сандық, көк сандық» (қазақ күйлері сүйемелдеуімен)



4.2.1.1 симфониялық оркестр мен халық аспаптардың ды-быстарын (əуендерін) есту арқылы қабылдап, ажырату4.2.1.2 қазақ халқының жəне басқа халықтардың музыкалық аспаптарының дыбыс бояуын ажырату


4.2.2.1 жоғарғы, орта, төменгі регистр, темп, қысқа, ұзақ дыбыстар, биіктігін естіп анықтау4.2.2.2 қазақ, орыс халық əндері негізінде вокалды-инстру-менталды орындауды есту арқылы ажырату

Адами құнды-лықтар

«Фонетикалық ырғақты пайдала-нып, сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыру»


4.3.1.1 сөздік материалды қалыпты дауыспен айту 4.3.1.2 берілген сөздік материалды ұтымды жолмен бір тыныста анық айту


4.3.2.1 берілген сөздік материалдың мағынасын түсініп, есту арқылы қабылдап, айту


4.3.3.1 сөз тіркестердің мелодикалық құрамын сақтай білу


4.3.4.1 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестері ажыратып, айта білу



4.4.1.1 есту арқылы музыкалық шығарманың үзіндісін қабылдап, қол қимылымен дұрыс көрсете алу

2-тоқсанМəдени мұра

Маман-дықтар əлемі


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 4.1.1.2 топпен бірге қимылдарды бірқалыпты орындау4.1.1.3 музыка ырғағымен тізбектеліп, қиғашты адым-мен тұру


4.1.2.1 музыка ырғағымен би қимылдарды жəне гимнастикалық жаттығуларды орындау4.1.2.3 заманауи музыканы тыңдап, ырғақты-гимнастикалық жаттығулар жиынтығын орындау


4.1.3.1 би композицияларындағы негізгі би элементтерін ырғақпен, көңіл-күймен, бидің суретін сақтай отырып, орындау4.1.3.2 қазақ биінің негізгі элементтерін өз бетімен орын-дау (5 элемент)



4.2.2.1 жоғарғы, орта, төменгі регистр, темп, қысқа, ұзақ дыбыстар, биіктігін естіп анықтау4.2.2.2 қазақ, орыс халық əндері негізінде вокалды-ин-струменталды орындауды есту арқылы ажырату


4.2.3.1 есту арқылы музыкалық пьеса мен əндердің бөлімдерін қабылдау (шумақ, қайырма, əуеннің басы)4.2.3.2 музыкалық шығармаларды тыңдап, сипатын ажырату


4.2.4.1 өз бетімен аспаптарды таңдап, əуенді халық əндерін орындау (ксилофон, флейта, металлофон, гар-моника) орындау



4.3.1.2 берілген сөздік материалды ұтымды жолмен бір тыныста анық айту4.3.1.3 өз бетімен сөз тіркестерін бір тыныста айту (12-14 буынды)


4.3.2.1 берілген сөздік материал-дың мағынасын түсініп, есту арқылы қабылдап, айту


4.3.3.1 сөз тіркестердің мелодикалық құрамын сақтай білу4.3.3.2 сөз тіркестердің мелодикалық құрамын есту арқылы қабылдап, айта білу. Сөйлеу темпін өзгерте алу: жай сөйлеу. тез сөйлеу, қалыпты сөйлеу



4.4.1.2 əннің əуенін келтіре алып, ұжыммен дирижер-лей білу

3-тоқсанТабиғи құбылыстар


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 4.1.1.3 музыка ырғағымен тізбектеліп, қиғашты адым-мен тұру4.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орын-дау: бағанамен, бір жолға, шеңбер құрып


4.1.2.2 келбетті түзеуге арналған жаттығу-ларды орындау: «Мысық», «Ақ қайың», «Термеу» (жартылай шпагат, мос-тик жəне тағы сол сияқты)

4.1.2.5 дұрыс келбетті қалыптастыруға арналған жаттығуларды орындау: отырып, аяқты кезек сермеп, тізені кезекпен бүгіп, жату қалпына ауысу. Қолды кеуде астына ұстап етпетінен жатып, қолдың күшімен денені тік ұстап, көтерілу

Қоршаған ортаны қорғау


4.1.3.3 орыс биінің негізгі элементтерін өз бетімен орын-дау (5 элемент)



4.2.2.1 жоғарғы, орта, төменгі регистр, темп, қысқа, ұзақ дыбыстар, биіктігін естіп анықтау


4.2.3.1 есту арқылы музыкалық пьеса мен əндердің бөлімдерін қабылдау (шумақ, қайырма, əуеннің басы)4.2.3.2 музыкалық шығармаларды тыңдап, сипатын ажырату4.2.3.3 симфониялық оркетрдегі аспаптардың дауысын тыңдап, ажырату


4.2.4.1 өз бетімен аспаптарды таңдап, əуенді халық əндерін орындау (ксилофон, флейта, металлофон, гар-моника) орындау



4.3.3.3 сөйлеу тілінде интонациялардың түрлерін келтіріп, айта алу


4.3.4.1 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестері ажыратып, айта білу



4.4.2.1 музыканың сүйемелдеуімен көңіл-күй білдіріп, ұжыммен өлеңнің сөзін бірігіп айту

4.3 Əн айту 4.4.3.1 музыкалық аспаптардың суемелдеуімен əн айту4.4 Өз бетімен музыкалық шығармашылық іс-əрекет жасау

4.4.4.1 өз бетімен ертегіні таңдап, қысқаша қойылым жасау

4-тоқсанҒарышқа саяхат


1.1 Сапқа тұруды меңгеру 4.1.1.4 нұсқау бойынша сапқа тұру жаттығуларын орын-дау: бағанамен, бір жолға, шеңбер құрып)4.1.1.5 жұппен əр түрлі қимылдарды орындау


4.1.2.3 заманауи музыканы тыңдап, ырғақты-гимнпстикалық жаттығулар жиынтығын орындау4.1.2.4 босаңсу жаттығуларын орындау: бір-бірінің қолдарынан ұстап, шеңбер құрып, тербетіліп тұру 4.1.2.5 дұрыс келбетті қалыптастыруға арналған жаттығуларды орындау: отырып, аяқты кезек сермеп, тізені кезекпен бүгіп, жату қалпына ауысу. Қолды кеуде астына ұстап етпетінен жатып, қолдың күшімен денені тік ұстап, көтерілу


4.1.3.4 дүниежүзі халықтарының билерінің негізгі элементтерін өз бетімен орындау (5 элемент)



4.2.2.2 қазақ, орыс халық əндері негізінде вокалды-ин-стру-менталды орындауды есту арқылы ажырату


4.2.3.2 музыкалық шығармаларды тыңдап, сипатын ажырату4.2.3.3 симфониялық оркетрдегі аспаптардың дауысын тыңдап, ажырату

Болашаққа саяхат



4.3.4.1 логикалық жəне синтагмалық екпінді сөз тіркестері ажыратып, айта білу4.3.4.2 сөз тіркестердегі ауыспалы акцентті сақтап, айта алу



4.4.2.2 əуеннің ырғақтық суреттемесін есту арқылы қабылдай алу

4.3 Əн айту 4.4.3.1 музыкалық аспаптардың сүйемелдеуімен əн айту4.4.3.2 орындаған əндердің мелодияның ырғақты суреттемесін, динамикалық жағын сипаттай алу


4.4.4.1 өз бетімен ертегіні таңдап, қысқаша қойылым жасау

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығына 34-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі № 115 бұйрығына 252-қосымша

Нашар еститін, кейіннен естімей қалған білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Түзету ырғағы» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)

Глава 1. Общие положения1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом среднего обра-

зования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года № 1080.

2. Учебная программа является учебно-нормативным документом, определяющим по каждому учебному предмету/дисципли-не содержание и объем знаний, умений и навыков соответственно возрастным познавательным возможностям обучающихся.

3. Учебная программа ориентирует процесс обучения на использование методического потенциала каждого предмета для осознанного усвоения обучающимися знаний и приобретения умений по предметным областям, развитие самостоятельности путем овладения способами учебной деятельности, умениями ориентироваться в социокультурном пространстве.

4. В учебной программе гармонично сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновационных педагогических подходов к организации образовательного процесса в современной школе. Подходы к об-учению являются основными ориентирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

5. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного процесса, что нашло отражение в новой структуре учебной программы.

6. Одним из основных требований к процессу обучения на современном этапе является организация активной деятельности обучающегося по самостоятельному «добыванию» знаний. Такой подход способствует не только приобретению предметных знаний, социальных и коммуникативных навыков, но и личностных качеств, которые позволяют ему осознавать собственные интересы, перспективы и принимать конструктивные решения. Активная познавательная деятельность обучающегося приоб-ретает устойчивый характер в условиях сотворчества и поддержки учителя как партнера, консультанта.

7. Такого характера усиление личностно-ориентированного образования возможно при использовании интерактивных мето-дов обучения, которые в различных сочетаниях создают предпосылки для сотрудничества всех участников образовательного процесса, не допуская авторитарности во взаимоотношениях.

8. Все инновационные подходы к организации образовательного процесса превращают обучение в модель общения об-учающихся в реальном творческом процессе, предполагающий активный обмен знаниями, идеями, способами деятельности.

9. Учебная программа конкретного предмета позволяет развивать активность обучающегося в познавательном и социаль-ном плане путем организации учебной деятельности, ориентированной на использование материалов регионального харак-тера (объекты, предприятия, источники информации). Проектная деятельность воспитательного характера, осуществляемая в рамках достижения целей обучения данного предмета, организовывается в партнерстве с родителями, представителями местного сообщества.

10. В учебной программе сформулированы ожидаемые результаты, представленные в виде системы целей обучения, которые служат основой для определения содержания учебного предмета. В содержательном аспекте учебные программы раскрывают вклад конкретного учебного предмета в воспитание обучающегося как субъекта своего учения и субъекта меж-личностного общения.

11. Содержание ежедневного образовательного процесса по конкретному предмету подчинено целям обучения и ори-ентировано на формирование у обучающихся готовности использовать приобретенные знания, умения и навыки в любой учебной и жизненной ситуации.

12. Развитие личностных качеств в органическом единстве с навыками широкого спектра являются основой для привития обучающимся базовых ценностей образования: «казахстанский патриотизм и гражданская ответственность», «уважение», «сотрудничество», «труд и творчество», «открытость», «образование в течение всей жизни». Эти ценности призваны стать устойчивыми личностными ориентирами обучающегося, мотивирующими его поведение и повседневную деятельность.

Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета «Коррекционная ритмика»13. Предмет «Коррекционная ритмика» направлен на осуществление коррекции психического и физического развития

слабослышащих детей, совершенствования навыков слухового восприятия музыки, речи, выработки навыков эмоциональной интонированной устной речи, ритма и выразительных движений под музыку.

14. Цель изучения предмета – формирование разносторонне развитой личности, эстетическое и нравственное воспитание обучающихся, их социальная адаптация.

15. Задачи изучения предмета:1) научить слабослышащих обучающихся воспринимать музыку, понимать ее характер и основные средства музыкальной

выразительности; темп, окраску звучания, динамику, ритмические особенности;2) научить выполнять различные общеразвивающие и танцевальные движения под музыку, упражнения с предметами, вы-

полнять команды. Смена движения происходит со сменой музыки и соответствовать музыкальному образу;3) научить исполнять различные по характеру и содержанию песни, изменяя силу и высоту голоса, владеть навыками пев-

ческого дыхания, протяжностью звука, инсценировать песни, петь хором;4) обеспечить овладение понятиями по элементарной теории музыкальной грамоты, знать и различать жанры музыки.

Различать на слух музыкальные инструменты;5) формировать внятную выразительную речь и ее интонационную структуру, речевое дыхание;6) мобилизовать подражательные способности детей и максимально использовать с помощью звукоусиливающей аппа-

ратуры возможности остаточного слуха для коррекции речи;7) развивать слуховое восприятие детей с нарушенным слухом;8) работать над развитиеммеханизмов координации и равновесия, развивать и корректировать весь двигательный аппа-

рат слабослышащего обучающегося.Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса

16. Ценностно-ориентированный подход: 1) ценностно-ориентированный подход в обучении – это способ организации и выполнения учебной деятельности, полу-

чения и использования ее результатов с позиций определенных ценностей. Ценностно-ориентированный учебный процесс целенаправленно формирует систему ценностей личности обучающегося. Ценностные ориентации – это способность (каче-ство) личности выбирать в качестве ориентира в своей деятельности определенные ценности (способность ориентироваться в ценностях), а также способность осознавать и воспринимать их как собственные социально значимые ценности. Реализация ценностей состоит в следовании требованиям, исходящем от ценностей и подчинять этим требованиям повседневную жизнь. Значение ценностей проявляется в сфере формирования норм, привычек, образа жизни, стиля поведения, необходимых для успешного функционирования определенного общества;

2) ценности – социально одобряемая и разделяемая большинством людей личностная, социально-культ урную значимость определённых объектов и явлений, качеств и способов поведения личности. Ценности среднего образования основаны на национальной идее «Мəңгілік ел». Ценностями среднего образования определены: казахстанский патриотизм и гражданская ответственность; уважение; сотрудничество; труд и творчество; открытость; образование в течение всей жизни.

17. Личностно-ориентированный подход:1) целью личностно-ориентированного подхода является индивидуализация учебного процесса, гармоничное формиро-

вание и всестороннее развитие личности обучающегося в учебном процессе, полное раскрытие его творческих сил с учетом его индивидуальных особенностей психического и физического развития обучающегося, потребностей и мотивов поведения с учетом потенциальных возможностей.

18. Деятельностный подход: 1) деятельностный подход заключается в том, что обучающийся получает знания не в готовом виде, а добывает их сам,

осознает содержание и формы своей учебной деятельности, понимает и принимает систему ее норм, активно участвует в их совершенствовании, что способствует активному успешному формированию его знаний, учебных умений и навыков и навыков широкого спектра. Деятельность обучающихся сгруппирована по таким категориям, как «знать», «понимать», «применять», «анализировать», «синтезировать», «оценивать».

19. Дифференцированный подход: 1) дифференцированный подход подразумевает специализацию учебного процесса для различных групп обучаемых, соз-

дание разнообразных условий обучения групп с учетом особенностей обучающихся. Дифференцированный подход включает организацию учебной деятельности различных групп обучающихся с помощью специально разработанных средств и приемов дифференциации деятельности. Условием организации дифференцированной работы является применение дифференциро-ванных заданий, которые различаются по сложности, по познавательным интересам, по характеру помощи со стороны учителя.

20. Коммуникативный подход: 1) коммуникативный подход к обучению - это передача и сообщение информации, обмен знаниями, навыками и умениями

в процессе речевого взаимодействия двух или более людей. Результатом коммуникативного подхода является способность осуществлять общение посредством языка, то есть передавать мысли и обмениваться ими в различных ситуациях в про-цессе взаимодействия с другими участниками общения, правильно используя систему языковых и речевых норм и выбирая коммуникативное поведение, адекватное ситуации общения. В соответствии с коммуникативным подходом процесс обучения включаются задания, способствующие формированию умений общения, и режимов работы, адекватных условиям реальной коммуникации (парная и групповая работа).

21. Игровое обучение:1) использование игровых форм, в качестве метода обучения способствует активизации познавательных интересов обучаю-

щихся. Использование игры в процессе музыкальной деятельности способствует развитию у обучающихся музыкальной памяти, ассоциативно-образного и творческого мышления, слуховых, ритмических, исполнительских навыков и музыкальных знаний;

2) главные элементы игровой технологии обучения – перед началом игры ставится конкретная цель обучения; через игро-вую деятельность достигается конкретный педагогический результат; обучающая деятельность подчиняется правилам игры; учебные материалы являются средствами игры. Игровые приемы, направленные на организацию коллективных форм деятель-ности способствует тому, что обучающиеся учатся уважать мнение других членов малой группы, прогнозировать конечные результаты, самостоятельно планировать деятельность, определять методы достижения целей.

22. Художественно-музыкальный подход: 1) учебно-познавательная деятельность обучающегося или группы обучающихся, направленная на достижение резуль-

татов по применению знаний основ музыкальной грамоты в процессе различных видов музыкальной деятельности (исполни-тельская, музыкально-творческая, коммуникативная и речевая деятельность) в соответствии с возрастными особенностями обучающихся начальной школы. Музыкальная деятельность обучающихся не ограничивается лишь урочными часами, поэтому предусматривается и интеграция с внеурочной деятельностью, а именно, участие обучающихся в различных художественно-музыкальных, драматических и других кружках.

23. Реализация данных подходов осуществляется через: 1) уважение мнения каждого обучающегося и понимание важности использования уже имеющихся знаний и навыков для

дальнейшего развития; 2) мотивирующее и развивающее обучение обучающихся с помощью тщательно подобранных заданий и видов деятельности; 3) моделирование стратегий решения проблем на жизненных примерах обучающихся; 4) поощрение исследовательской деятельности обучающихся и активного обучения;5) развитие у обучающихся навыков критического и творческого мышления через участие обучающихся в различных ви-

дах музыкальной деятельности; 6) организация индивидуальной, групповой и коллективной деятельности обучающихся;7) активную вовлеченность обучающихся в различные виды музыкальной деятельности;8) формирование мотивации к самостоятельному поиску знаний;9) поддержку обучения обучающихся посредством «оценивания для обучения»; 10) использование различных способов оценивания для дальнейшего развития;11) создание благоприятной атмосферы для раскрытия творческих способностей каждого обучающегося;12) дифференциацию обучения в целях стимулирования и мотивации обучающихся;13) межпредметную интеграцию.

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений24. Оценивание результатов изучения предмета «Коррекционная ритмика» осуществляется с применением системы кри-

териального оценивания.25. Критериальное оценивание – процесс оценивания, основанный на сравнении учебных достижений обучающихся с

четко определенными заранее известными всем участникам учебного процесса (обучающимся, администрации школы, педа-гогическому коллективу, родителям и иным законным представителям) критериями оценивания, соответствующими целям и содержанию начального образования, способствующими формированию учебно-познавательных способностей обучающихся.

26. Критериальное оценивание основано на взаимосвязи преподавания, обучения и оценивания. 27. Результаты критериального оценивания используются для эффективного планирования и организации образова-

тельного процесса.28. Система критериального оценивания в начальной школе включает формативное оценивание и суммативное оценивание. 29. Формативное оценивание – оценивание, которое определяет уровень освоения знаний и сформированности навыков

обучающихся в повседневной работе на уроке и/или дома и осуществляет оперативную взаимосвязь между обучающимся и учителем в ходе обучения, позволяет обучающимся понимать, насколько правильно они выполняют задания в период изуче-ния нового материала и достигают целей и ожидаемых результатов обучения.

30. Суммативное оценивание – оценивание, которое определяет уровень освоения знаний и сформированности навы-ков обучающихся по завершении изучения разделов учебной программы за четверть, по завершении уровня образования.

Глава 5. Организация содержания учебного предмета «Коррекционная ритмика»31. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Коррекционная ритмика» составляет: 1) в 0 классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году;2) в 1 классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году;3) во 2 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;4) в 3 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;5) в 4 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.32. Содержание учебного предмета:1) для определения содержания данного предмета выстроена система целей обучения, которая состоит из шести разделов:раздел 1 «Развитие движений» состоит из четырех подразделов: «Овладение построениями», «Усвоение элементов ритми-

ческой гимнастики», «Разучивание несложных танцевальных движений», «Подвижные игры с музыкальным заданием». Цели обучения включают: освоение различных видов ходьбы, бега, прыжков, основные позиции рук и ног, некоторые виды построе-ний, а также детьми разучиваются элементы народных, классических, современных и характерных танцев;

раздел 2 «Слушание музыки» включает следующие подразделы: «Распознавание музыки на слух», «Различение музыки на слух», «Определение музыкальных пьес по характеру», «Воспроизведение музыкального ритма с помощью детских музы-кальных и шумовых инструментов». Слабослышащие обучающиеся, особенно с незначительной тугоухостью, сразу восприни-мают контрастные элементарные музыкальные структуры на слух и словесно охарактеризовать услышанный материал. При обучении обучающихся восприятию необходимо использовать следующие методические приемы: моделирование элементов музыки движениями, соотнесения звука с каким-либо персонажем, моделирование элементов музыки условными знаками, воспроизведение ритма услышанной мелодии с помощью детских шумовых инструментов;

раздел 3 «Фонетическая и речевая ритмика» направлен на развитие слухового восприятияобучающихся, а также произ-носительной стороны речи и определяет следующие направления в работе: «Правильное пользование речевым дыханием», «Понимание и воспроизведение речевого материала», «Восприятие на слух и воспроизведение ритмико-интонационной структуры речи», «Синтагматическое членение фразы». Работа в рамках этого раздела направлена на то, чтобы сделать речь ребенка эмоциональной и выразительной;

14 16 ҚАЗАН 2017 ЖЫЛРЕСМИ


(Жалғасы. Басы 13-бетте)

раздел 4 «Восприятие и исполнение попевок и песен» состоит из следующих подразделов: «Понимание основных дири-жерских жестов», «Эмоциональная коллективная декламация под музыку», «Пение», «Самостоятельная музыкальная твор-ческая деятельность».

таблица 1

№ Разделы Подразделы 1 Развитие движений 1.1 Построения и перестроения

1.2 Элементы ритмической гимнастики1.3 Танцевальные движения1.4 Подвижные игры с музыкальным заданием

2 Слушание музыки 2.1 Распознавание музыки на слух 2.2 Различение музыки на слух 2.3 Определение музыкальных пьес по характеру2.4 Воспроизведениемузыкального ритма с помощью детских музыкальных и шумовых ин-струментов

3 Фонетическая и рече-вая ритмика

3.1 Правильное пользование речевым дыханием3.2 Понимание и вопроизведение речевого материала3.3 Восприятие на слух и воспроизведение ритмико-интонационой структуры речи3.4 Синтагматическое членение фразы

4 Восприятие и исполне-ние попевок и песен

4.1 Понимание основных дирижерских жестов4.2 Эмоциональная коллективная декламация под музыку4.3 Пение4.4 Самостоятельная музыкальная творческая деятельность

33. В программе для удобства использования целей обучения и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа - подраздел, четвертое число показывает нумерацию цели обучения. Например, в кодировке 1.2.1.1 «1» - класс, «2.1» - подраздел, «1» - нумерация учебной цели.

34. Содержание системы целей обучения:1) «Развитие движений»:таблица 2

Обучающиеся будутПодразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс1.1 Построе-ния и пере-строения

0.1.1.1 выполнять под музыку простые виды ходьбы

1.1.1.1 выполнять под музыку различ-ные виды ходь-бы (змейкой, на носках, на пятках с соблюдением дистанции, ходьба широким шагом);

2.1.1.1выполнять под му-зыку разные виды ходьбы (большим и мелким, скользящим и пружинистым шагом с подчеркну-тым размахом рук, с высоким поднимани-ем колен

3.1.1.1выполнять перестро-ения групп, фигурную маршировку

4.1.1.1выполнять перестро-ения групп, фигурную маршировку

0.1.1.2выполнять лег-кий ритмичный бег в коллоне на пальцах и полу-пальцах

1.1.1.2 выполнять ритмич-ный бег в коллоне на носках, уметь изменять задан-ные движения, ориентируясь на начало и конец музыки

2.1.1.2синхронно выпол-нять движения с дви-жениями группы

3.1.1.2синхронно выполнять змейку, сведения и разведения

4.1.1.2выполнять различные положения в группах: сужение и расшире-ние круга

0.1.1.3выполнять по-строение в ко-лонку, в шеренгу, в круг

1.1.1.3выполнять постро-ения: в одну, две, три линии, в ше-ренгу, в круг

2.1.1.3выполнять бег ос-новных движений, останавли-ваясь и продолжая движе-ние вместе с музы-кальным сопрово-жде-нием

3.1.1.3выполнять основные движения ходьбы, останавли-ваясь и продолжая движение вместе с музыкальным сопровожде-нием

4.1.1.3выполнятьпостроения цепочка-ми скрестным шагом, шагом с пятки на носок под музыкальное со-провождение

0.1.1.4находить свою пару и выполнять движения в паре

1.1.1.4находить свою пару и выполнять движения в парах, уметь правильно использоватьпро-странство зала

2.1.1.4выполнять построе-ния по инструкции: построения и пере-строения

3.1.1.4выполнять построе-ния по инструкции: в колонну

4.1.1.4выполнять построения по инструкции: в колон-ну, шеренгу и круг

0.1.1.5уметь изме-нять движе-ние под ритм. Останавливаться под инструкцию учителя

1.1.1.5изменять темп движения или останавливать-ся по инструкции учителя

2.1.1.5маршировка с флажками, с цве-тами, ходьба за ведущими парами с разнообраз-ным по-ложе-нием рук

3.1.1.5реагировать движени-ем на акцент в музыке

4.1.1.5выполнять построения двух концентри-ческих кругов, сужение и рас-ширение круга

1.2Элементы ритмической гимнастики

0.1.2.1 выполнять под музыку на-клоны вперед, в стороны; по-вороты головы, туловища

1.1.2.1 выполнять гимнастические движения: по-вороты головы, полуприседания, вставание на полу-пальцы

2.1.2.1 выполнять программные гим-настические и тан-цевальные движения

3.1.2.1 выполнять круговые вращения головой, вращение плечево-го пояса

4.1.2.1 выполнять под музыку упражненияна разви-тие гибкости, эластич-ности и подвижности суставов, шеи, пле-чевого пояса, позво-ночника

0.1.2.2выполнять раз-личные положе-ния рук: вперед, в стороны, вверх с предметами и без предметов, разги-бания рук, круго-вые вращения рук с флажками

1.1.2.2выполнять раз-личные положе-ния рук, круговые движения плечами попеременно и вместе, сжима-ние пальцев в кулак, разжимание пальцев

2.1.2.2выполнять упражне-ния для мышц шеи, головы, плечевого пояса, повороты, плавные кружения головой, наклоны вперед, вправо, вле-во, наклоны в поло-жении сидя

3.1.2.2выполнять наклоны вперед с положением «руки в стороны», рит-мичное выбрасывание рук, сжатых в кулаки

4.1.2.2 выполнять упражнения на коррекцию осанки и выработку равновесия: «Кошечка», «Березка», «Качалка» с включе-нием элементов: мост, ласточка, полушпагат

0.1.2.3выполнять упраж-нения с выстав-лением ног впе-ред, в стороны, поднимание на носки

1.1.2.3выполнять упраж-нения для мышц ног: приседания вставание на полупаль-цы, вы-ставле-нием ноги на пятку и носок

2.1.2.3выполнять упражне-ния для мышц ног: вытягивание носка вперед и в сторону, полуприседания на носки

3.1.2.3выполнять упражнени-яна выработку осанки: из положения стоя на коленях сесть на пол сбоку от голени, вернуться в исходное положение

4.1.2.3выполнять комплексы ритмико-гимнастиче-ских упражнений под современную музыку

0.1.2.4выполнять присе-да-ния и наклоны туловища

1.1.2.4выполнять присе-дания держась од-ной рукой за опо-ру, махи ногами, полуприседания

2.1.2.4выполнять упражне-ния для рук и кистей рук: раскачивания, скрещивания, вра-щение, встряхива-ние кистей, сжима-ние и расжимание пальцев

3.1.2.4выполнять наклоны туловища вперед вниз из положения сидя с вытянутыми ногами

4.1.2.4выполнять рассла-бляющие упражнения: раскачиваться стоя в кругу, взявшись за руки

3.1.2.5ходить, бегать, дви-гаться свободно и непринуж-денно с разными групповыми перестройками

4.1.2.5выполнятьупражнения на выра-ботку осанки: в поло-жении сидя подтягива-ние коленей к груди, переходя в положение лежа; сидя на пятках выпрямлять и сгибать спину

1.3Танце-вальные движения

0.1.3.1 выполнять при-топы, кружения по одному и в парах

1.1.3.1 выполнять движе-ния, принятые в казахском и рус-ском танце

2.1.3.1выполнять шаг с притопом, поворот-ные три притопа, выставление ноги на пятку с подпрыги-ванием

3.1.3.1выполнять несложные танцевальные дви-жения:вальсовая дорожка, припляс, скользящий ход на полупальцах, боковой ход с припа-данием, «веревочка»«присядка»

4.1.3.1исполнять танцеваль-ные движения в ком-позициях ритмично, эмоционально, сохра-няя рисунок и линию танца

0.1.3.2выполнять ходьбу в хороводе

1.1.3.2выполнять хоро-водный шаг

2.1.3.2выполнять кружение полосками

3.1.3.2выполнять танцеваль-ныедвижения: па-де-баск,плие, балансе, боль-шой и малый батман-ковырялочка с прито-пом, шаг вальса

4.1.3.2знать и уметь само-стояте-льноисполнять основныеэлементы казахского (не менее пяти)

0.1.3.3выполнять боко-вой галоп

1.1.3.3выполнять шаг галопа, перемен-ный шаг

2.1.3.3выполнять шаг польки

3.1.3.3исполнять пляски «Казахский танец» (музыка Ш. Калдая-кова) «Матросский танец» (народная ме-лодия «Яблочко»)

4.1.3.3знать и уметь само-стоя-тельно исполнять основные элементы русского танца (не ме-нее пяти)

0.1.3.4 исполнять несложные на-родные танцы: «Қаражорға», русская пляска и полька

1.1.3.4выполнять при-топы, кружение через правое плечо, плавные движения рук ис-полнять пляски по показу «Полька», «Медвежа-та», «Покру-жись-поклонись»

2.1.3.4выполнятьдвижения ка-захского танца «Қамажай»: пере-менный шаг, тол-кын, кесе«Айголек», «Хоровод с пла-точками», полька «Мишка с куклой»

2.1.3.4разучивание неслож-ных танцевальных композиций движе-ния русской пля-ки «Дробушеч-ка», «Ковыря-лочка»

4.1.3.4 знать и уметь само-стоятельно исполнять основные элементы танцы народов мира (не менее пяти)

1.4Подвижные игры с му-зыкальным заданием

0.1.4.1 «Сақина тастау», «Гуси лебеди», «Кошки-мышки», «Замри», «Один лишний»

1.1.4.1 «Ақ серек-Көк серек» (казахская народная музыка), «Стукалка» (укра-инская народная музыка) «Поезд» (мелодии наро-дов Казахстана) «Рыбаки и рыбки» (русская народная музыка)

2.1.4.1«Передай мяч» (музыка М. Глинки), «Кот и мыши» (музы-ка Т.Ломовой),

3.1.4.1«Зайцы и охот-ники» (музыка Н. Раухвергера)

4.1.4.1«Чей кружок?» (музыка казахского народа кюй «Ақсақ құлан»)

2) «Слушание музыки»: таблица 3

Обучающиеся будутПодразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс

2.1 Распо-знавание му-зыки на слух

0.2.1.1 реагировать на начало и конец звучания музыки

1.2.1.1 воспринимать на слух и воспризво-дить простой марше-вый ритм песни

2.2.1.1 различать на слух му-зыкальные фрагменты при выборе из 4-6

3.2.1.1исполнять руками (хлопками) ритмиче-ский рисунок мелодии (одновременно с ак-компонементом)

4.2.1.1различать на слух симфоническую му-зыку от народной

2.2.1.2 различать на слух: двудольный, трехдольный четырех-дольный метр в музыке

3.2.1.2различать на слух: различные музыкаль-ные формы

4.2.1.2различатьна слух звучания народных инструментов

2.2 Разли-чение музыки на слух

0.2.2.1 различать на слух громкую-тихую, бы-струю-медлен-ную музыку

1.2.2.1 различать на слух музыку (громкую, ти-хую, негромкую)

2.2.2.1 различать изменения движений в связи со сменой частей

3.2.2.1 различать на слух темп музыки, регистр

4.2.2.1различать на слух темп музыки, ре-гистр

2.2.2.2различать на слух мелодий песен с опо-рой на их графическую запись (при выборе из 2-4)

3.2.2.2воспринимать и от-гадывать звучания на слух различные инструменты: форте-пиано, баян, дудочка, челесты, маракасы, румба

4.2.2.2различать на слухвокальные, инстру-ментальные и во-кально-инструмен-тальные исполне-ния на материале казахских и русских народных песен

2.3 Определение музыкальных пьес по харак-теру

0.2.3.1 воспринимать музыкальные фрагменты и определять ха-рактер музыки (веселая-груст-ная мелодия)

1.2.3.1 воспринимать и определять характер музыкальных пьес (веселая-грустная пьеса)

2.2.3.1 воспринимать и опре-делять характер музыкаль-ных пьес (веселая, грустная, спо-койная)

3.2.3.1 воспринимать и опре-делять фрагменты из одной мелодии (за-пев, припев)

4.2.2.1 различать на слух разные части му-зыкальных пьес и песен (запева, припева, проигры-ша, чередования сольного и коллек-тивного)

1.2.3.2воспринимать и вос-производить жанры пьес по ритму: марш, песня, танец

2.2.3.2воспринимать и опре-делять по ритму музыкаль-ных пьес: марш, песня, колы-бельная

3.2.3.2воспринимать и опре-делять характер про-изведе-ния

4.2.3.2воспринимать и определять харак-тер произведения

2.2.2.3воспринимать и разли-чать сольное и хоровое исполнение

3.2.3.3воспринимать и раз-личать солирующий голос и хоровое звучание при про-слушивании вокаль-но-инструментальной музыки

4.2.2.3воспринимать на слух и различать звучания инстру-ментов симфониче-ского оркестра

2.4Воспроиз-ведение му-зыкального ритма с помо-щью детских музыкальных и шумовых ин-струментов

0.2.4.1воспринимать на слух музы-кальный ритм. Уметь испол-нять воспри-нятый ритм на музыкальных инструментах

1.2.4.1воспринимать на слух и воспроизво-дить простой марше-вый ритм движения-ми, с помощью игры на шумовых инстру-ментах

2.2.4.1исполнять на метал-лофонах, румбах, буб-нах простые мелодии: «Курочка и цыплята» (музыка Е. Тиличеевой)«Полька» (музыка М.Глинки)«Марш» (музыкаЕ.Брусиловского)

3.2.4.1исполнять под ак-компонемент учи-теля различных ритмы, несложные пьесы «Балдырған əні» (Н,Жанаев, Б. Дəлден-баев)«Как под горкой»(муз м сл народные)

4.2.4.1уметь самостоя-тельно выбирать инструмент с моти-вировкой

3) «Фонетическая и речевая ритмика»:таблица 4

Обучающиеся будутПодразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс3.1 Правильное пользование речевым ды-ханием

0.3.1.1 воспроизводить гласные (а, о, у, ы, э, и) на одном выдохе с движениями

1.3.1.1 произносить кратко и долго гласные звуки (а, о, у, ы, э, и) и дифтонги (я,е,ё, ю)

2.3.1.1 уметь пропевать гласные, протяжно правильно произ-носить щелевые согласные на 8-10 счетов

3.3.1.1дифференцирова-тьи произносить смычные и ще-левые согласные с рациональной голосоподачей

4.3.1.1уметь произ-носить речевой материал голосом нормальной высо-ты, силы

0.3.1.2воспроизводить согласные (п, т, к, ф, м, б)

1.3.1.2правильно произ-носить согласные (п,т,с,к,ш,в,ф,б,г,д,з,ж,ц,ч,л,м,н,р,х,щ) дифференцируя в произношении носовые и ротовые звуки, свистящие и шипящие, звонкие и глухие

2.3.1.2дифференциро-ванно произно-сить в словах и фразах согласные звуки: носовые и ротовые (б-м, д-н, п-м, т-н)

3.3.1.2слитно отчетливо произносить рече-вой материал с ра-циональной темпо и голосоподачей

4.3.1.2произносить фразы слитно, самостоятельно распределяя ды-хательные паузы при произнесении длинных фраз (до 10-12 слогов)

0.3.1.3выполнять упражнения на дыхание с отхлопывани-ем ритма словосочетаний (слитное воспроиз-ведение 5-7 слогов с постоянной или меняющейся гласной (папопу, папопупе)

1.3.1.3рационально ис-пользовать речевой выдох при произ-несении сочетаний взрывного и глас-ного звуков (7-8 слогов)

2.3.1.3слитно воспро-изводить слова и короткие фразы из 8-10 слогов

3.3.1.3слитно воспроиз-водить слогосоче-тания с постепен-ным их наращи-ванием до 10-12 слогов

4.3.1.3слитно воспроиз-водить слогосоче-тания с постепен-ным их наращава-нием до 12-14

3.2 Понимание и вопроизведе-ние речевого материала

0.3.2.1 произносить речевой мате-риал эмоционально, голо-сом нормальной высоты, силы и тембра

1.3.2.1 понимать и употре-блять речевой ма-териал по образцу и самостоятельно

2.3.2.1 воспринимать на слух и понимать речевой материал, связанный с ор-ганизацией учеб-ной деятельности обучающихся на уроке

3.3.2.1 внятно, слитно произносить фор-мулы самооргани-зации на урок

4.3.2.1 понимать воспри-нимаемый и вос-производимый ре-чевой материал

3.3 Восприятие на слух и воспроизве-дение ритми-ко-интонаци-онной струк-туры речи

0.3.3.1 воспринимать на слух и воспризводить слитно и раздельно словосочета-ния, слова

1.3.3.1 различать голос нормальной высо-ты, силы и тембра

2.3.3.1 уметь постепенно усиливать голос: тихо-громко-громче

3.3.3.1уметь постепенно повышать и пони-жать тон от высо-кого до среднего уровня и наоборот

4.3.3.1уметь соблюдать мелодическую структуры фразы

1.3.3.2уметь изменять голос по силе: нор-мальный громкий, тихий

2.3.3.2уметь изменять го-лос с движениями и без движений

3.3.3.2воспринимать на слух и воспроиз-водить элементы ритмико-интонаци-онной структуры речи: изменение темпа речи, за-медление, убы-стрение

4.3.3.2воспринимать на слух и воспроиз-водить фразы, со-блюдая мелоди-ческую структуру фразы

2.3.3.3уметь воспри-нимать на слух воспроизводить интонации на раз-личном речевом материале

3.3.3.3соблюдать ударе-ние в двух-пяти-сложных струк-турах

4.3.3.3уметь передавать в речи все виды интонации (мело-дические структу-ры фраз)

3.4Синтаг-матическое членение фразы

0.3.4.1 выделять ударный глас-ный в ряду слогов (ударе-ние в 2-3 сложных словах)

1.3.4.1 выделять ударный гласный в ряду слогов – по под-ражанию и образцу (ударение в 4-6 сложных словах)

2.3.4.1 уметь делить длинные фразы паузами на син-тагмы;

3.3.4.1 соблюдать логиче-ское и синтагмати-ческое ударение во фразах различ-ных типов и видов

4.3.4.1 выделять логиче-ское и синтагма-тическое ударе-ние во фразе

0.3.4.2выделять логическое уда-рение во фразе (по подра-жанию или по образцу)

1.3.4.2выделять логиче-ское ударение во фразе с расстанов-кой логического и синтагматического ударения во фразе

2.3.4.2выделять логи-ческое ударение по возможно-сти соблюдая мелодичес-кий контур

3.3.4.2выделять логиче-ское и синтагмати-ческое ударение по возможности соблюдая мелоди-ческий контур

4.3.4.2уметь выделять переходной ак-цент во фразе, синтагме

4) «Восприятие и исполнение попевок и песен»:таблица 5

Обучающиеся будутПодразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс

4.1 Понимание ос-новных дирижер-ских жестов

0.4.1.1 воспро-изводить ритми-ческий рисунок, состоящий из четвертных, восьмых и поло-винных длитель-ностей в умерен-ном темпе

1.4.1.1 дирижировать неслож-ные по ритмическому рисунку музыкальные пьесы

2.4.1.1 дирижировать не-сложные по рит-мическому рисун-ку музыкальные пьесы

3.4.1.1дирижировать не-сложные по рит-мическому рисун-ку музыкальные пьесы

4.4.1.1воспроизводить движением руки воспринятый на слух ритмический рисунок музыкаль-ного отрывка

1.4.1.2определять движением руки высотного по-ложения двух и более звуков внутри первой октавы

2.4.1.2определять дви-жением руки вы-сотного положения двух и более зву-ков внутри первой –второй октав

3.4.1.2отмечать движе-нием руки сильную долю такта

4.4.1.2приблеженно инто-нировать мелодии песен, дирижиро-вать хором

4.2Эмоциональная коллективная декламация под музыку

0.4.2.1 эмоцио-нально декламировать песни под музы-ку (коллективно)

1.4.2.1 эмоционально декла-мировать песни под музыку (коллективно)

2.4.2.1коллективно эмоци-онально деклами-ровать песни под музыку (спокойно, бодро, грустно)

3.4.2.1коллективно эмо-ционально декла-мировать песни под аккомпоне-мент и под управ-ление учителя

4.4.2.1коллективно эмо-ционально декла-мировать песни под аккомпонемент и под управление учителя

3.4.2.2исполнять каждый куплет песни с со-ответст-вующими эмоциональными оттенками

4.4.2.2 воспроизво-дить ритмический рисунок мелодий песен в умеренном и умеренно-бы-стром темпе

4.3Пение

0.4.3.1 исполнять казах-ские и русские народные попев-ки, песни

1.4.3.1 исполнять протяжно на одном выдохе не менее 6 звуков определенного музыкального тона, различных музыкаль-ных тонов, казахских и русских попевок

2.4.3.1исполнять песни в диапозоне «ДО первой октавы-ЛЯ первой октавы» естественным про-тяжным голосом нормальной гром-кости

3.4.3.1исполнять фраг-менты песен, по-певок в контраст-ной динамике (громко-тихо)

4.4.3.1 уметь са-мостоятельно исполнять песни в сопровождении шумовых и музы-кальных инстру-ментов под дири-жирование обуча-ющегося

1.4.3.2уметь петь звукоряд «Лесенка» - вверх и вниз с показом рукой

2.4.3.2исполнять песни в диапозоне первой октавы различным голосом (нормаль-ный, тихий, ше-потный)

3.4.3.2 исполнять песни в диапозоне первой-второй ок-тавыпо трезвучию не менее 12-16 слогов на один выдох определять характер песни

4.4.3.2уметь анализиро-вать звуко-высот-ную и ритмическую структуру мелодии, динамических от-тенков

4.4Самостоятельная музыкальная твор-ческая деятель-ность

1.4.4.1 воспроизво-дить ритмический рисунок, состоящий из четвертных, восьмых и половинных длитель-ностей в умеренном и медленном темпе

2.4.4.1 знать кра-ткоесодержание музыкальной сказки «Колобок», определять обра-зы, характеры их движений

3.4.4.1 музыкально-дра-матическая поста-новка «Теремок»

4.4.4.1 музыкально-дра-матическая по-становка «Кошкин дом»

34. Долгосрочные планы:1) 0 класс:таблица 6

Сквозные темы

Разделы Подразделы Цели обучения

1 четвертьВсе обо мне «Развитие дви-

жений»1.1 Построения и перестроения 0.1.1.1 выполнять под музыку простые виды ходьбы

0.1.1.2 выполнять легкий ритмичный бег в коллоне на пальцах и полупаль-цах

1.2 Элементы ритмической гимнастики

0.2.1.1 выполнять под музыку наклоны вперед, в сторо-ны; повороты головы, туловища

1.3 Танцевальные движения 0.1.3.1 выполнять притопы, кружения по одному и в парах

1.4 Подвижные игры с музы-кальным заданием

0.1.4.1 «Сақина тастау»

Моя школа «Слушание му-зыки»

2.1 Распознавание музыки на слух

0.2.1.1 реагировать на начало и конец звучания музыки

«Фонетическая и речевая рит-мика»

3.1 Правильное пользование речевым дыханием

0.3.1.1 воспроизводить гласные (а, о, у, ы, э, и) на одном выдохе с движениями 0.3.1.2 воспроизводить согласные (п, т, к, ф, м, б)


0.3.2.1 произносить речевой материал эмоционально, голосом нормальной высоты, силы и тембра

3.3 Восприятие на слух и вос-произведение ритмико-интона-ционной структуры речи

0.3.3.1 воспринимать на слух и воспризводить слитно и раздельно словосочетания, слова

3.4 Синтагматическое члене-ние фразы

0.3.4.1 выделять ударный гласный в ряду слогов (ударе-ние в 2-3 сложных словах)

«Восприятие и исполнение по-певок и песен»

4.1 Понимание основных дири-жерских жестов

0.4.1.1 воспроизводить ритмический рисунок, состоящий из четвертных, восьмых и половинных длитель-ностей в умеренном темпе

2 четвертьМоя семья и друзья

Мир вокруг нас

«Развитие дви-жений»

1.1 Построения и перестроения 0.1.1.2 выполнять легкий ритмичный бег в коллоне на пальцах и полупаль-цах0.1.1.3 выполнять построение в колонку, в шеренгу, в круг


0.1.2.2 выполнять различные положения рук: вперед, в стороны, вверх с предмета-ми и без предметов, разгиба-ния рук, круговые вращения рук с флажками

1.3 Танцевальные движения 0.1.3.2 выполнять ходьбу в хороводе1.4 Подвижные игры с музы-кальным заданием

0.1.4.1 «Гуси лебеди»

«Слушание му-зыки»

2.2 Различение музыки на слух 0.2.2.1 различать на слух громкую-тихую, быструю-мед-ленную музыку

2.4 Воспроизведение музыкаль-ного ритма с помощью детских музыкальных и шумовых ин-струментов

1.2.4.1 воспринимать на слух музыкальный ритм. Уметь исполнять воспринятый ритм на музыкальных инстру-ментах



0.3.1.3 выполнять упражне-ния на дыхание с отхлопыва-нием ритма словосочетаний (слитное воспроиз-ведение 5-7 слогов с постоянной или меняю-щейся гласной (па-попу, папопупе)




0.3.3.1 воспринимать на слух и воспризводить слитно и раздельно словосочетания, слова


0.4.1.1 воспроизводить ритмический рисунок, состоящий из четвертных, восьмых и половинных длительностей в умеренном темпе

3 четвертьПуте-шествия

Традиции и фольклор


1.1 Построения и перестроения 0.1.1.3 выполнять построение в колонку, в шеренгу, в круг0.1.1.4 находить свою пару и выполнять движения в паре


0.1.2.3 выполнять упражнения с выставлением ног впе-ред, в стороны, поднимание на носки

1.3 Танцевальные движения 0.1.3.2 выполнять ходьбу в хороводе1.4 Подвижные игры с музы-кальным заданием

0.1.4.1 «Кошки-мышки»,«Замри»


2.3 Определение музыкальных пьес по характеру

0.2.3.1 воспринимать музыкаль-ные фрагменты и опре-делять характер музыки (веселая-грустная мелодия)


0.2.4.1 воспринимать на слух музыкальный ритм.Уметь исполнять воспринятый ритм на музыкальных инстру-ментах





0.3.4.1 выделять ударный гласный в ряду слогов (ударе-ние в 2-3 сложных словах)


4.2 Эмоциональная коллектив-ная декламация под музыку

0.4.2.1 эмоционально декламировать песни под музыку (коллективно)

4 четвертьЕда и на-питки

В здоровом теле – здо-ровый дух


1.1 Построения и перестроения 0.1.1.4 находить свою пару и выполнять движения в паре0.1.1.5 уметь изменять движение под ритм. Останавливаться под инструк-цию учителя


0.1.2.3 выполнять упражнения с выставлением ног впе-ред, в стороны, поднимание на носки0.1.2.4 выполнять приседания и наклоны туловища

1.3 Танцевальные движения 0.1.3.3 выполнять боковой галоп0.1.3.4 исполнять несложные народные танцы: «Қаражорға», русская пляска и полька



0.2.3.1 воспринимать музыкальные фрагменты и опреде-лять характер музыки (веселая-грустная мелодия)


0.2.4.1 воспринимать на слух музыкальный ритм. Уметь исполнять воспринятый ритм на музыкальных инстру-ментах



0.3.4.1 выделять ударный гласный в ряду слогов (ударе-ние в 2-3 сложных словах)0.3.4.2 выделять логическое ударение во фразе (по под-ражанию или по образцу)


4.3 Пение 0.4.3.1 исполнять казахские и русские народные попев-ки, песни

2) 1 класс:таблица 7



1 четвертьВсё обо мне «Развитие дви-

жений»1.1 Построения и перестроения 1.1.1.1 выполнять под музыку различные виды ходьбы

(змейкой, на носках, на пятках с соблюдением дистан-ции, ходьба широким шагом)

1.1.1.2 выполнять ритмичный бег в коллоне на носках, уметь изменять заданные движения, ориентируясь на начало и конец музыки


1.2.1.1 выполнять гимнастические движения: повороты головы, полуприседания, вставание на полупальцы

1.3 Танцевальные движения 1.1.3.1 выполнять движения, принятые в казахском и русском танце


1.1.4.1 «Ақ серек-Көк серек» (казахская народная музы-ка), «Стукалка» (украинская народная музыка)

Моя школа «Слушание му-зыки»


1.2.1.1 воспринимать на слух и воспризводить простой маршевый ритм песни



1.3.1.1 произносить кратко и долго гласные звуки (а, о, у, ы, э, и) и дифтонги (я, е, ё, ю)1.3.1.2 правильно произно-сить согласные (п,т,с,к,ш,в,ф,б,г,д,з,ж,ц,ч,л,м,н,р,х,щ) дифференцируя в произно-шении носовые и ротовые звуки, свистящие и шипящие, звонкие и глухие


1.3.2.1 понимать и употреблять речевой материал по об-разцу и самостоятельно


1.3.3.1 различать голос нормальной высоты, силы и тембра


1.3.4.1 выделять ударный гласный в ряду слогов – по подражанию и образцу (ударение в 4-6 сложных словах)



1.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому ри-сунку музыкальные пьесы




1.1 Построения и перестроения 1.1.1.2 выполнять ритмичный бег в коллоне на носках, уметь изменять заданные движения, ориентируясь на начало и конец музыки1.1.1.3 выполнять построения: в одну, две, три линии, в шеренгу, в круг


1.1.2.2 выполнять различные положения рук, круговые движения плечами попеременно и вместе, сжимание пальцев в кулак, разжимание пальцев

1.3 Танцевальные движения 1.1.3.2 выполнять хороводный шаг1.4 Подвижные игры с музы-кальным заданием

1.1.4.1 ...«Поезд» (мелодии народов Казахстана) «Рыбаки и рыбки» (русская народная музыка)


2.2 Различение музыки на слух 1.2.2.1 различать на слух музыку (громкую, тихую, не-громкую)


1.2.3.1 воспринимать и определять характер музыкаль-ных пьес (веселая-грустная пьеса)



1.3.1.1 произносить кратко и долго гласные звуки (а, о, у, ы, э, и) и дифтонги (я, е, ё, ю)


1.3.2.1 понимать и употреблять речевой материал по об-разцу и самостоятельно





1.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому ри-сунку музыкальные пьесы

3 четвертьПутешествия



1.1 Построения и перестроения 1.1.1.3 выполнять построения: в одну, две, три линии, в шеренгу, в круг 1.1.1.4 находить свою пару и выполнять движения в па-рах, уметь правильно использовать пространство зала


1.1.2.3 выполнять упражнения для мышц ног: приседа-ния вставание на полупальцы, выставлением ноги на пятку и носок

1.3 Танцевальные движения 1.1.3.3 выполнять шаг галопа, переменный шаг«Слушание му-зыки»


1.2.3.2 воспринимать и воспроиз-водить жанры пьес по ритму: марш, песня, танец


1.2.4.1 воспринимать на слух и воспроизводить простой маршевый ритм движениями, с помощью игры на шумо-вых инструментах





1.3.4.2 выделять логическое ударение во фразе с рас-становкой логического и синтагматического ударения во фразе


4.2 Эмоциональная коллектив-ная декламация под музыку

1.4.2.1 эмоционально декламировать песни под музыку (коллективно)

4.3 Пение 1.4.3.1 исполнять протяжно на одном выдохе не менее 6 звуков определенного музыкального тона, различных му-зыкальных тонов, казахских и русских попевок


В здоровом теле –здоро-вый дух!


1.1 Построения и перестроения 1.1.1.4 находить свою пару и выполнять движения в па-рах, уметь правильно использовать пространство зала1.1.1.5 изменять темп движения или останавливаться по инструкции учителя


1.1.2.4 выполнять приседания держась одной рукой за опору, махи ногами, полуприседания

1.3 Танцевальные движения 1.1.3.4 выполнять притопы, кружение через правое пле-чо, плавные движения рук



1.2.3.2 воспринимать и воспроизводить жанры пьес по ритму: марш, песня, танец


1.2.4.1 воспринимать на слух и воспроизводить простой маршевый ритм движениями, с помощью игры на шумо-вых инструментах



1.3.4.2 выделять логическое ударение во фразе с рас-становкой логического и синтагматического ударения во фразе


4.3 Пение 1.4.3.2 уметь петь звукоряд «Лесенка» - вверх и вниз с показом рукой

4.4 Самостоятельная музыкаль-ная творческая деятельность

1.4.4.1 воспроизводить ритмический рисунок, состоящий из четвертных, восьмых и половинных длительностей в умеренном и медленном темпе



Разделы системы целей обучения

Подразделы системы целей обучения

Цели обучения

1 четвертьВсё обо мне «Развитие дви-

жений»1.1 Построения и пере-строения

2.1.1.1 выполнять под музыку разные виды ходьбы (боль-шим и мелким, скользящим и пружинистым шагом с под-черкнутым размахом рук, с высоким подниманием колен2.1.1.2 синхронно выполнять движения с движениями группы


1.1.2.1 выполнять гимнастические движения:повороты головы, полуприседания, вставание на полупальцы

1.3 Танцевальные движения 2.1.3.1 выполнять шаг с притопом, поворотные три прито-па, выставление ноги на пяткус подпрыгиванием


2.1.4.1 «Кот и мыши» (музыка Т.Ломовой)

Моя семья и друзья



2.2.1.1 различать на слух музыкаль-ные фрагменты при выборе из 4-6

«Фонетическая и речевая ритмика»


2.3.1.1 уметьпропевать гласные, протяжно правильно произносить щелевые согласные на 8-10 счетов2.3.1.2 дифференцированно произносить в словах и фразах согласные звуки: носовые и ротовые (б-м, д-н, п-м, т-н)

3.2 Понимание и вопроизве-дение речевого материала

2.3.2.1 воспринимать на слух и понимать речевой мате-риал, связанный с организацией учебной деятельности обучающихся на уроке

3.3 Восприятие на слух и воспроизведение ритми-ко-интонационной структу-ры речи

2.3.3.1 уметь постепенно усиливать голос: тихо-гром-ко-громче

3.4 Синтагматическое чле-нение фразы

2.3.4.1 уметь делить длинные фразы паузами на син-тагмы

«Восприятие и ис-полнение попевок и песен»

4.1 Понимание основных дирижерских жестов

2.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому рисун-ку музыкальные пьесы

2 четвертьМоя школа

Мой родной край


1.1 Построения и пере-строения

2.1.1.2 синхронно выполнять движения с движениями группы 2.1.1.3 выполнять бег основных движений, останавлива-ясь и продолжая движение вместе с музыкальным со-провождением


2.1.2.2 выполнятьупражнения для мышц шеи, головы, плечевого пояса, повороты, плавные кружения голо-вой, наклоны вперед, вправо, влево, наклоны в поло-жении сидя

1.3 Танцевальные движения 2.1.3.1 выполнять шаг с притопом, поворотные три прито-па, выставление ноги на пяткус подпрыгиванием


2.1.4.1 «Передай мяч» (музыка М. Глинки)


2.2 Различение музыки на слух

2.2.2.1 различать изменения движений в связи со сме-ной частей

2.3 Определение музыкаль-ных пьес по характеру

2.2.3.1 воспринимать и определять характер музыкаль-ных пьес (веселая, грустная, спокойная)

2.4 Воспроизведение музы-кального ритма с помощью детских музыкальных и шу-мовых инструментов

2.2.4.1 исполнять на металлофонах, румбах, бубнах простые мелодии: «Курочка и цыплята» (музыка Е. Тиличеевой)



2.3.1.2 дифференцированно произносить в словах и фразах согласные звуки: носовые и ротовые (б-м, д-н, п-м, т-н)


2.3.2.1 воспринимать на слух и понимать речевой мате-риал, связанный с организацией учебной деятельности обучающихся на уроке


2.3.3.1 уметь постепенно усиливать голос: тихо-гром-ко-громче2.3.3.2 уметь изменять голос с движениями и без дви-жений



2.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому рисун-ку музыкальные пьесы

3 четвертьВ здоровом теле – здоро-вый дух!




2.1.1.4 выполнять построения по инструкции: построения и перестроения2.1.1.5 маршировка с флажками, с цветами, ходьба за ведущими парами с разнообразным положением рук


2.1.2.3 выполнять упражнения для мышц ног: вытягива-ние носка вперед и в сторону, полуприседания на носки

1.3 Танцевальные движения 2.1.3.2 выполнять кружение полосками2.1.3.3 выполнять шаг польки 2.1.3.4 выполнять движения казахского танца «Қамажай»: переменный шаг, толкын, кесе



2.2.3.2 воспринимать и определять по ритму музыкаль-ных пьес: марш, песня, колыбельная


2.2.4.1 исполнять на металлофонах, румбах, бубнах про-стые мелодии: «Полька» (музыка М.Глинки)



2.3.3.3 уметь воспринимать на слух воспроизводить ин-тонации на различном речевом материале


2.3.4.1 уметь делить длинные фразы паузами на син-тагмы



2.4.1.2 определять движением руки высотного положения двух и более звуков внутри первой –второй октав

4.2 Эмоциональная кол-лективная декламация под музыку

2.4.2.1 коллективно эмоционально декламировать песни под музыку (спокойно, бодро, грустно)

4.3 Пение 2.4.3.1 исполнять песни в диапозоне «ДО первой октавы-ЛЯ первой октавы» естественным протяжным голосом нормальной громкости

4 четвертьОкружающая среда

Путешествия



2.1.1.2 синхронно выполнять движения с движениями группы 2.1.1.3 выполнять бег основных движений, останавлива-ясь и продолжая движение вместе с музыкальным со-провождением


2.1.2.4 выполнять упражнения для рук и кистей рук: рас-качивания, скрещивания, вращение, встряхивание ки-стей, сжимание и расжимание пальцев

1.3 Танцевальные движения 2.1.3.4 выполнять движения казахского танца «Айголек»,русского танца «Хоровод с платочками» и польки «Мишка с куклой»



2.2.2.3 воспринимать и различать сольное и хоровое исполнение


2.2.4.1 исполнять на металлофонах, румбах, бубнах про-стые мелодии: «Курочка и цыплята» «Марш» (музыка Е.Брусиловского)



2.3.4.2 выделять логическое ударение по возможности соблюдая мелодичес-кий контур

4.3 Пение 2.4.3.2 исполнять песни в диапозоне первой октавыраз-личнымголосом (нормальный, тихий, шепотный)


4.4 Самостоятельная му-зыкальная творческая дея-тельность

2.4.4.1 знать краткое содержание музыкальной сказки «Колобок», определять образы, характеры их движений




(Жалғасы. Басы 13-14-беттерде)



1 четвертьЖивая при-рода



3.1.1.1 выполнять перестроения групп, фигурную марши-ровку3.1.1.2 синхронно выполнять змейку, сведения и разведения


3.1.2.1 выполнятькруговые вращения головой, вращение плечевого пояса

1.3 Танцевальные движения 3.1.3.1 выполнять несложные танцевальные движения: вальсовая дорожка, припляс, скользящий ход на полупаль-цах, боковой ход с припаданием, «веревочка» «присядка»


3.1.4.1 «Зайцы и охотники» (музыка Н. Раухвергера)

Что такое хо-рошо, что та-кое плохо?



3.2.1.1 исполнять руками (хлопками) ритмический рисунок мелодии (одновременно с аккомпонементом)



3.3.1.1 дифференцировать и произносить смычные и щеле-вые согласные с рациональной голосо-подачей3.3.1.2 слитно отчетливо произносить речевой материал с рациональной темпо и голосоподачей


3.3.2.1 внятно, слитно произносить формулы самоорга-ни-зации на урок


3.3.3.1 уметь постепенно повышать и понижать тон от высо-кого до среднего уровня и наоборот


3.3.4.1 соблюдать логическое и синтагматическое ударение во фразах различных типов и видов


4.1 Понимание основных ди-рижерских жестов

3.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому рисунку музыкальные пьесы

2 четвертьВремя

Архитектура



3.1.1.3 выполнять основные движения ходьбы, останавли-ваясь и продолжая движение вместе с музыкальным со-провождением3.1.1.4 выполнять построения по инструкции: в колонну


3.1.2.2 выполнятьнаклоны вперед с положением «руки в стороны», ритмичное выбрасывание рук, сжатых в кулаки

1.3 Танцевальные движения 3.1.3.2 выполнять танцевальные движения: па-де-баск, плие, балансе, большой и малый батманковырялочка с при-топом, шаг вальса





3.2.3.1 воспринимать и определять фрагменты из одной мелодии (запев, припев)


3.2.4.1 исполнять под аккомпонемент учителя различных ритмы, несложные пьесы «Как под горкой» (музыка, сло-ва - народные)



3.3.1.2 слитно отчетливо произносить речевой материал с рациональной темпо и голосоподачей


3.3.2.1 внятно, слитно произносить формулы самооргани-зации на урок


3.3.3.1 уметь постепенно повышать и понижать тон от высо-кого до среднего уровня и наоборот3.3.3.2 воспринимать на слух и воспроизводить элементы-ритмико-интонационной структурыречи: изменение темпа речи, замедление, убыстрение



3.4.1.1 дирижировать несложные по ритмическому рисунку музыкальные пьесы3.4.1.2 отмечать движением руки сильную долю такта

3 четвертьИскусство

Выдающиеся личности



3.1.1.3 выполнять основные движения ходьбы, останавли-ваясь и продолжая движение вместе с музыкальным со-провождением3.1.1.4 выполнять построения по инструкции: в колонну


3.1.2.3 выполнять упражненияна выработку осанки: из поло-жения стоя на коленях сесть на пол сбоку от голени, вер-нуться в исходное положение3.1.2.4 выполнять наклоны туловища вперед вниз из поло-жения сидя с вытянутыми ногами

1.3 Танцевальные движения 3.1.3.3 исполнять пляски «Казахский танец» (музыка Ш. Калдаякова) «Матросский танец» (народная мелодия «Яблочко»)



3.2.3.2 воспринимать и определять характер произведения


3.2.4.1 исполнять под аккомпонемент учителя различных ритмы, несложные пьесы) «Как под горкой» (народная му-зыка)



3.3.3.3 соблюдать ударение в двух-пяти-сложных структурах


3.3.4.1 соблюдать логическое и синтагматическое ударение во фразах различных типов и видов



3.4.2.1 коллективно эмоционально декламировать песни под аккомпонемент и под управление учителя

4.3 Пение 3.4.3.1 исполнять фрагменты песен, попевок в контрастной динамике (громко-тихо)


3.4.4.1 музыкально-драматическая постановка «Теремок»

4 четвертьВода – ис-точник жизни

Культура отдыха. Праздники



3.1.1.4 выполнять построения по инструкции: в колонну3.1.1.5 реагировать движением на акцент в музыке



3.1.2.5 ходить, бегать, двигаться свободно и непринужденно с разными групповыми перестройками

1.3 Танцевальные движения 2.1.3.4 разучивание несложных танцевальных композиций. Движения русской пляки «Дробушечка», «Ковырялочка»



3.2.3.3 воспринимать и различать солирующий голос и хоровое звучание при прослушивании вокально-инструмен-тальной музыки


3.2.4.1 исполнять под аккомпонемент учителя различных ритмы, несложные пьесы «Балдырған əні» (Н. Жанаев, Б. Дəлденбаев)



3.3.4.2 выделять логическое и синтагматическое ударение по возможности соблюдая мелодический контур


4.3 Пение 3.4.3.2 исполнять песни в диапозоне первой-второй октавы по трезвучию не менее 12-16 слогов на один выдох опреде-лять характер песни




1 четвертьМоя Родина –Казахстан



4.1.1.1 выполнять перестроения групп, фигурную мар-шировку4.1.1.2 выполнять различные положения в группах: суже-ние и расширение круга


4.1.2.1 выполнять под музыку упражненияна развитие гибкости,эластичности и подвижности суставов, шеи, пле-чевого пояса, позвоночника

1.3 Танцевальные движения 4.1.3.1 исполнять танцевальные движения в композициях ритмично, эмоционально, сохраняя рисунок и линию танца


4.1.4.1 «Чей кружок?» (музыка казахского народа: кюй «Ақсақ құлан»)

Ценности «Слушание му-зыки»


4.2.1.1 различать на слух симфони-ческую музыку от на-родной



4.3.1.1 уметь произносить речевой материал голосом нор-мальной высоты, силы4.3.1.2 произносить фразы слитно, самостоятельно рас-пределяя дыхательные паузы при произнесении длинных фраз (до 10-12 слогов)


4.3.2.1 понимать воспринимаемый и воспроизводимый речевой материал

3.3 Восприятие на слух и вос-произведение ритмико-инто-национной структуры речи

4.3.3.1 уметь соблюдать мелодичес-кую структуры фразы


4.3.4.1 выделять логическое и синтагматическое ударе-ние во фразе



4.4.1.1 воспроизводить движением руки воспринятый на слух ритмичес-кий рисунок музыкального отрывка

2 четвертьКультурное наследие

Мир про-фессий



4.1.1.2 выполнять различные положения в группах: суже-ние и расширение круга4.1.1.3 выполнять построения цепочками скрестным шагом, шагом с пятки на носок под музыкальное сопровождение


4.1.2.1 выполнять под музыку упражненияна развитие гиб-кости, эластичности и подвижности суставов, шеи, плече-вого пояса, позвоночника

1.3 Танцевальные движения 4.1.3.1 исполнять танцевальные движения в композициях ритмично, эмоционально, сохраняя рисунок и линию танца





4.2.2.1 различать на слух разные части музыкальных пьес и песен (запева, припева, проигрыша, чередования сольно-го и коллективного)

2.4 Воспроизведение музы-кального ритма с помощью детских музыкальных и шумо-вых инструментов

4.2.4.1 уметь самостоятельно выбирать инструментс мо-тивировкой



4.3.1.2 произносить фразы слитно, самостоятельно распре-деляядыхательные паузы при произнесении длинных фраз (до 10-12 слогов)


4.3.2.1 понимать воспринимаемый и воспроизводимый речевой материал

3.3 Восприятие на слух и вос-произ-ведение ритмико-инто-национной структуры речи

4.3.3.1 уметь соблюдать мелодическую структуры фразы



4.4.1.2 приблеженно интонировать мелодии песен, дири-жировать хором

3 четвертьПриродные явления

Охрана окру-жающей среды



4.1.1.3 выполнять построения цепочками скрестным шагом, шагом с пятки на носок под музыкальное сопровождение4.1.1.4 выполнять построения по инструкции: в колонну, шеренгу и круг


4.1.2.2 выполнять упражнения на коррекцию осанки и вы-работку равновесия: «Кошечка», «Березка», «Качалка», с включением элементов: мост, ласточка, полушпагат4.1.2.4 выполнять расслабляющие упражнения: раскачи-ваться стоя в кругу, взявшись за руки

1.3 Танцевальные движения 4.1.3.3 знать и уметь самостоятельно исполнять основные элементы русского танца (не менее пяти)



4.2.2.2 различать на слух вокальные, инструментальные и вокально-инструментальные исполнения на материале казахских и русских народных песен


4.2.2.1 различать на слух разные части музыкальных пьес и песен (запева, припева, проигрыша, чередования сольно-го и коллективного) 4.2.3.2 воспринимать и определять характер произведения


3.3 Восприятие на слух и вос-произведение ритмико-инто-национной структуры речи

4.3.3.3 уметь передавать в речи все виды интонации (мело-дические структуры фраз)


4.3.4.1 выделять логическое и синтагматическое ударе-ние во фразе



4.4.2.1 коллективно эмоционально декламировать песни под аккомпонемент и под управление учителя

4.3 Пение 4.4.3.1 уметь самостоятельно исполнять песни в сопрово-ждении шумовых и музыкальных инструментов под дири-жирование обучающегося


4.4.4.1 музыкально-драматическая постановка «Кошкин дом»

4 четвертьПутешествие в космос



4.1.1.4 выполнять построения по инструкции: в колонну, шеренгу и круг4.1.1.5 выполнять построения двух концентрических кругов, сужение и расширение круга


4.1.2.3 выполнять комплексы ритмико-гимнастических упражнений под современную музыку4.1.2.5 выполнять упражнения на выработку осанки: в поло-жении сидя подтягивание коленей к груди, переходя в по-ложение лежа; сидя на пятках выпрямлять и сгибать спину

1.3 Танцевальные движения 4.1.3.4 знать и уметь самостоятельно исполнять основные элементы танцы народов мира (не менее пяти)



4.2.2.2 различать на слух вокальные, инструментальные и вокально-инструментальные исполнения на материале казахских и русских народных песен


4.2.3.2 воспринимать и определять характер произведения4.2.2.3 воспринимать на слух и различать звучания инстру-ментов симфонического оркестра



4.3.4.2 уметь выделять переходной акцент во фразе, син-тагме



4.4.2.2 воспроизводить ритмический рисунок мелодий пе-сен в умеренном и умеренно-быстром темпе

4.3 Пение 4.4.3.1 уметь самостоятельно исполнять песни в сопрово-ждении шумовых и музыкальных инструментов под дири-жирование обучающегося4.4.3.2 уметь анализировать звуковы-сотную и ритмиче-скую структуру мелодии, динамических оттенков

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі № 352 бұйрығына 35-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі № 115 бұйрығына 253-қосымша

Нашар еститін, кейіннен естімей қалған білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-2 сыныптары үшін «Айналамен таныстыру» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер 1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта

білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген. 2. 0-2-сыныптарға арналған «Айналамен таныстыру» пəні нашар еститін, кейіннен естімей қалған білім алушыларға арналған

бастауыш білім берудің үлгілік оқу жоспарының түзету компоненті болып табылады.3. Оқу бағдарламасы 0-2-сыныптарда «Айналамен таныстыру» пəнін оқу барысында нашар еститін білім алушылар ие

болатын білімнің, біліктің, дағдының мазмұны мен көлемін анықтайды.4. «Айналамен таныстыру» оқу бағдарламасы нашар еститін білім алушылардың əртүрлі пəндік салалардағы əлемді танудың

вербалды құралдарын жəне коммуникативтік дағдыларды меңгеруі; есту қабілетінің нашарлығымен байланысты кедергілерден өтіп, əлеуметтік-мəдени кеңістіктікте бағдар ұстау біліктілігіне ие болуы үшін оқыту процесінде аталмыш пəннің дидактикалық əлеуетін пайдалануға назар аударады.

5. «Айналамен таныстыру» оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дəстүрлі міндеттері заманауи мектепте білім беру үдерісін ұйымдастырудың инновациялық тəсілдерімен үйлесімді сабақтасқан. Оқытудағы тəсілдер пəн бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын жасаудың негізгі бағдарлары болып табылады.

6. Білім берудің классикалық негіздері ретінде құндылыққа бағдарланған, əрекеттік, тұлғаға бағдарланған, коммуникативтік тəсілдер оқу үдерісінің нəтижелерін жəне білім беру мақсаттарының басымдылық жүйесін нығайту үшін қолданылды əрі оқу бағдарламасының жаңа құрылымында көрініс берді.

7. Тілдерді оқытудың негізі болып табылатын коммуникативтік тəсіл əртүрлі оқу жағдайында білім мен дағды алмасу, тілдік жəне сөйлеу нормалары жүйесін дұрыс қолдану секілді əр оқу пəнінің құралдары арқылы нашар еститін білім алушылардың сөйлеу дағдысын дамытудың жетекші ұстанымы ретінде қарастырылады.

8. «Айналамен таныстыру» оқу бағдарламасында оқу пəнінің мазмұнын анықтаудың негізі болып табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі ретінде берілген күтілетін нəтижелер көрсетілген. Мазмұндық аспектіден алғанда оқу бағдарламаларында оқу мен тұлғааралық қатынастың субъектісі болып табылатын нашар еститін білім алушыны тəрбиелеудегі нақты оқу пəнінің үлесі анықталған.

9. «Айналамен таныстыру» пəнін оқыту келесі əмбебап оқу əрекеттерін қалыптастыруға мүмкіндік береді:1) қоршаған шындық пен адамның ішкі əлемін тануға бағытталған өз қызметін реттей алу қабілеті;2) оқу міндеттерін орындау үшін ақпаратты іздеу қабілеті;3) əртүрлі типтегі қоғамдастықтарда (сынып, мектеп, отбасы, мəдениет мекемесі) ересектермен жəне қатарластарымен

өзара қатынас орнатудың ережелері мен нормаларын сезіну;4) қоршаған орта құбылыстарының жəне зерттелетін нысандардың модельдерімен жұмыс жасау білу қабілеті;5) қоршаған əлемнің құбылыстарын бақылау жəне зерттеу, табиғи нысандардың ерекшеліктерін бөліп көрсету, қоғам

тарихының, мəдениеттің фактілері мен оқиғаларын сипаттап, баяндау.10. «Айналамен таныстыру» оқу бағдарламасы əртүрлі саладағы дағдыларды, біліктерді, пəндік білімді қалыптастыруға

бағытталған, өйткені олар нашар еститін білім алушылардың білім беру практикасындағы, сондай-ақ қоғамға толыққанды, еркін жəне белсенді субъект ретінде енуді қажет ететін мектеп бітіргеннен кейінгі өмірдегі сəтті тұлғаға айналуының кепілі болады.

2-тарау. «Айналамен таныстыру» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері11. Нашар еститін білім алушыларға арналған мектептің 0-2 сыныптарындағы «Айналамен таныстыру» пəнінің мақсаты –

тұлғалық қабылдауды, табиғат жəне мəдениет əлеміне қатысты жағымды эмоционалды қатынасты қалыптастыру, өз елі мен Жер ғаламшарының жанашыры ретінде Қазақстанның болашақ ұрпағын руханилыққа, белсенділікке, құзіреттілікке тəрбиелеу.

12. «Айналамен таныстыру» пəнінің міндеттері:1) қоршаған орта туралы алғашқы түсінік қалыптастыру;2) адам, оның жасы, жынысы, салауатты өмір салтын ұстану қажеттілігі туралы элементарлы білім қалыптастыру;3) өз отбасы, отбасындағы қарым-қатынастар, отбасы мүшелері мен білім алушының міндеттері туралы түсінікті дамыту;4) білім алушының міндеттері мен құқықтары, білім алушы ретіндегі рөлі туралы түсінік қалыптастыру;5) еңбек саласы, мамандықтар туралы түсінік қалыптастыру;6) ересектермен жəне білім алушылармен қарым-қатынас орнатудың жасына жəне мүмкіндіктеріне сай келетін міндеттерін

орындау қабілетін дамыту;7) нашар еститін тұлғалардың əлеуметтік-мəдени өмірі туралы түсінікті дамыту;8) күнделікті өмірде жəне əртүрлі қауіпті əрі төтенше жағдайларда қауіпсіз қимылдау дағдыларын қалыптастыру;9) қажетті денсаулық сақтау процедураларымен бірге күн тəртібін сақтай алу білігін дамыту;10) бөлмені жинау, заттарға күтім жасау секілді жұмыстармен байланысты қолжетімді тұрмыстық тапсырмаларды

(міндеттерді) орындау, азық-түлік сатып алуға, тамақ дайындауға, үстелді əзірлеуге жəне жинауға қатысу біліктерін қалыптастыру;11) қоршаған нысандар: үй, мектеп, онда жəне айналасында орналасқан нысандар, көлік туралы алғашқы түсінік

қалыптастыру;12) бөлмеде жəне көшеде қауіпсіз қимылдау ережелерін меңгерту;13) оқу қызметінің дағдыларын меңгерту жəне ересектермен, құрдастарымен қарым-қатынас орнату тəжірибесіне ие болу;14) есту-көру арқылы қабылдауды дамыту жəне берілген пəнді оқу барысында қолданылатын тақырыптық əрі

терминологиялық лексиканы анық айту дағдысын дамыту.13. «Айналамен таныстыру» пəнін оқыту нашар еститін білім алушыға жеке тəжірибесін ой талқысынан өткізіп, ортасында өз

орнын табуға, жеке қызығушылықтарының бағыттарын болжауға мүмкіндік береді. Пəнді оқу барысында білім алушылар өздерінің экологиялық жəне мəдени сауаттылығын арттырып, қажетті құзіреттерге ие болу үшін практикаға бағытталған білімді меңгереді:

1) қоршаған орта туралы түсінікке ие болу;2) уақыттық жəне кеңістіктік қатынасты білдіретін, табиғат нысандары мен құбылыстарын атайтын табиғаттану терминдерін

меңгеру жəне оларды сөйлеу барысында қолдану (нашар еститін білім алушылардың сөйлеу дағдыларының даму ерекшеліктерін ескере отырып);

3) қоршаған əлемнің тұтастығын сезіну, экологиялық сауаттылық негіздерін меңгеру;4) қоршаған əлемнің тұтастығын сезіну, экологиялық сауаттылық негіздерін, табиғат жəне адамдар əлеміндегі адамгершілік

əрекеттерінің қарапайым ережелерін, табиғи жəне əлеуметтік ортадағы денсаулық сақтау əрекетінің нормаларын меңгеру;5) қоршаған əлемдегі себептік-салдарлық байланыстарды анықтау əрі орнату дағдыларын дамыту.

3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер14. Нашар еститін мектеп білім алушыларын оқыту келесі дидактикалық ұстанымдарға негізделеді:1) білім берудің тұлғаға бағытталған тұжырымдамасына ауысуды меңзейтін білім беруді гуманизациялау ұстанымы;2) нашар еститін білім алушылардың даму деңгейлеріне жəне ерекшеліктеріне білім берудің бейімділік ұстанымы, мектеп

оған сай əртүрлі білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағдар ұстайды; нашар еститін білім алушылардың əртүрлі ка-тегорияларына, соның ішінде психикалық дамуы тежелген (бұдан əрі-ПДТ), көру қабілеті нашар білім алушыларға арналған əртүрлі құралдар мен əдістерді қолданады;

3) оқытудың саралау жəне жеке ұстанымы нашар еститін білім алушыға өзі үшін тиімділігі оқыту жолын ата-анасымен бірлесіп таңдауға мүмкіндік береді;

4) оқытудың көрнекілік жəне сөздік құралдар ұстанымы оқу-тəрбие процесіндегі жаңа ұғымдарды, тұжырымдарды, ережелерді қалыптастырудың негізі ретіндегі сезімдік бейнелерді жинастыру, жүйелеу жəне жинақтау мақсатында бақылауды ұйымдастыруға бағытталған, бұл нашар еститін білім алушыларды оқытудың алғашқы сатысындағы заңдылық;

5) ғылым негіздерін ана тілін меңгерумен бірлікте үйрету ұстанымы нашар еститін білім алушының тұлғалық даму барысы, білім берудің бекітілген көлемін білім алушының меңгеруі тілдік даму деңгейімен, ақпаратты сөйлеу арқылы қабылдау, сөйлеу-логикалық ойлаудың қалыптасу деңгейімен байланысты оны дұрыс қолдану мүмкіндігімен анықталатындығымен шарттасады;

6) есту арқылы қабылдауды сөйлеу тілінің дыбыстық жағымен бірлікте дамыту қарқынын күшейту ұстанымы нашар еститін білім алушының өзге тұлғаның өзіне қаратыла айтылған сөзін еркін түсініп, өзгелерге түсінікті, анық сөйлеу қабілетін дамытуға бағытталған;

7) сөйлеу қатынасын белсендіру ұстанымы нашар еститін білім алушылардың бірлескен қызметін ұйымдастырудың психологиялық-педагогикалық тəсілдерін жүзеге асыру қажеттілігімен шарттасады жəне сөйлеу арқылы қатынас жасау қажеттілігін туындататын жағдайларды модельдеуді болжайды. Білім алушыларды қатынастың əртүрлі тəсілдерін қалыптастыруға арнайы оқыту тұтас оқу-тəрбие жұмысындағы əлеуметтік əрекеттің формаларын ескере отырып жүзеге асырылады;

8) əрекеттік тəсіл ұстанымы нашар еститін білім алушыларды оқытудың қазіргі жүйесінің негізгі бағыттылығын көрсетеді, онда əрекет білімді, білікті жəне дағдыны қалыптастырудың процесі жəне нашар еститін білім алушының тұлғасын қалыптастырудың түзете-дамыту бағыттылығын қамтамасыз ететін шарт ретінде қарастырылады.

15. «Айналамен таныстыру» сабақтарында нашар еститін білім алушыларды оқыту мен тəрбиелеудің арнайы міндеті – сөйлеуді практикалық меңгерту жүзеге асырылады. Бұл қоршаған ортамен таныстыру бойынша барлық жұмыстың ерекше маз-мұнын (лексикалық материалды арнайы таңдау, оны топтастыру, жеке бөліктердің өзара орналасуы мен байланысы) талап етеді.

16. «Айналамен таныстыру» оқу пəнін оқыту өзге де сабақтардың («Көркем еңбек», «Музыка», «Бейімделген дене шынықтыру», «Орыс тілі мен əдебиеті», «Түзету ырғағы», «Дыбыстауды қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту») білім беру бағдарламалары аясында жүзеге асырылатын жұмыстың келесі бағыттарына негізделеді:

1) қабылдаудың, назар аударудың, есте сақтаудың, ойлаудың түрлерін дамыту;2) жалпы, қол, артикуляциялық моториканы дамыту;3) белсенді жəне пассив сөздіктің көлемін кеңейту;4) нашар еститін білім алушылардың сөздер мен сөз туындатушы модельдердің грамматикалық формаларын, синтаксистік

құрылымдардың əртүрлі типтерін қабылдау, жіктеу жəне пайдалану дағдыларын дамыту;5) нашар еститін білім алушылардың диалогтік жəне байланысты сөйлеу дағдыларын жетілдіру;6) сөйлеудің фонетикалық жағының бұзылысын түзету, фонематикалық процестерді дамыту;7) сөйлеу жəне сөйлеу арқылы емес дыбыстауды дыбыстық-көру жəне есту арқылы қабылдауды дамыту;8) нашар еститін білім алушылардың коммуникативтік мотивациясын қалыптастыру.17. «Айналамен таныстыру» пəні бойынша тапсырмалар:1) өзің туралы əңгімеле: өз есіміңді, тегіңді, жасыңды, мекен-жайыңды, ата-анаң мен туыстарыңның есімдерін ата;2) таныс жəне бейтаныс адамдармен кездесіп қалған кезде амандасу жəне қоштасу;3) мұғалімнің жəне тəрбиешінің тапсырмаларын орындау (режимдік сəттер);4) үй жəне жабайы жануарлардың суреттерін жинастыру;5) «Көлік», «Көкөністер», «Жемістер», «Ойыншықтар» топтастыру;6) тəулік, жыл мерзімін сурет арқылы анықтау;7) хайуанаттар бағына экскурсиядағы бақылау бойынша сурет салу;8) 8 наурыз, туған күн, Жаңа жыл мейрамдарымен құттықтау қағаздарын дайындау;9) фотосуреттер альбомынан туыстары мен жақындарын тану жəне есімдерін атау;10) логикалық карталармен жұмыс жасау.18. Ақпараттық-коммуникативтік технологияларды (бұдан əрі - АКТ) пайдалану құзыреттілігі:1) ақпараттық-коммуникативтік технологияларды пайдалану құзыреттілігі жұмыс жасау, досуг жəне коммуникация үшін

технологияларды дұрыс əрі шығармашылық тұрғыдан қолдануды қамтиды. Ол АКТ-ны пайдаланудың базалық дағдыларына негізделеді;

2) білім алушы ақпаратты таба, құра жəне онымен жұмыс жасай отырып, ақпарат жəне идея алмасып, өз жұмысын бағалайды жəне жетілдіреді, жабдықтар мен қосымшалардың кең шоғырын пайдалана отырып, барлық оқу пəндері бойынша білім алу үдерісінде АКТ-ны пайдалану дағдыларын дамытады.

19. «Айналамен таныстыру» оқу бағдарламасында АКТ-ны пайдалану бойынша құзыреттілік мыналарды қамтиды:1) білім беру деңгейін жоғарылату үшін сабақтарда қолданыстағы жəне жаңа технологиялардың əлеуетін пайдалану;2) ғаламтор ресурстарымен жұмыс жасау (мысалы, веб сайттан ақпарат оқу, қажетті материалды таңдау, көшіру жəне оны

жеке құжат немесе файл ретінде сақтау);3) мəтінмен жəне слайдтармен жұмыс жасау үшін қарапайым бағдарламалардан бастап, күрделі бағдарламаларға (Word,

PowerPoint секілді) дейін пайдалану;4) ақпаратты өңдеу, оны электронды түрде жеке құжат ретінде сақтау үшін жабдықты (принтер, сканер, сандық фотоап-

парат) пайдалану;5) электронды оқулықтардың көмегімен оқыту.

4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері20. «Айналамен таныстыру» пəні аясындағы түзете-дамыта оқытудың нəтижелерін бағалау критериалды бағалауды

қолдану арқылы жүзеге асырылады.21. Бағдарламаның əр бөліміндегі барлық тақырып бойынша бақылау-диагностикалау тапсырмалары дайындалады.22. Бақылау-диагностикалау тапсырмаларын орындаудың нəтижелері білім алушының жетістіктер картасында тіркеледі

жəне білім алушыға қатысты жеке тəсіл таңдаудың негізін құрайды.23. Білім алушылардың жетістіктері баллдық жүйе бойынша бағаланбайды, өйткені «Айналамен таныстыру» пəні на-

шар еститін білім алушыларға арналған мектептің Үлгілік оқу жоспарының түзету компонентіне енеді жəне түзете-дамыту міндеттерін орындайды.

24. Жетістіктерді бағалау сипаттау мəніне ие.5-тарау. «Айналамен таныстыру» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру

25. «Айналамен таныстыру» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:1) 0-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағат;2) 1-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағат;3) 2-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.26. Нашар еститін білім алушыларға арналған мектепте 0-сынып сөйлеу қабілеті дамымай қалған 6-7 жастағы білім

алушыларға, мектепке дейінгі дайындықтан өтпеген білім алушыларға арналып ұйымдастырылады.27. Үшінші тоқсанда қосымша демалыс беріледі. Оқу-тəрбиелеу процесін ұйымдастыру үшін кабинеттер санитарлық-

гигиеналық нормаларды ескере отырып, қажетті мектеп жабдығымен толықтырылады.28. Жұмысты əртүрлі формада (жеке, жұптық, топтық) жəне түрде (ойындар жəне өзге де белсенді əдістер) жүргізу үшін

сыныптағы жиһаз қозғалмалы болады. Кітап сөрелеріне, білім алушылардың жұмыстарын жəне көрнекілік құралдарды қоюға арналған стенділерге орын бөлінеді.

29. Есту қабілеті нашар білім алушыларға арналған мектепте білім беру кеңістігін ұйымдастыруға қойылатын талаптар:1) оқу процесіндегі өзгерістер, қауіптер туралы ақпарат беретін, жабдықтардың, кабинеттер мен оқу сыныптарының атаула-

рын білдіретін ақпараттың стенділерде баспа кестелері түрінде немесе электронды тасымалдаушыларда берілуі;2) сабақ кестесі туралы дыбыстық анықтамалық ақпараттың визуалды ақпаратпен (субтитрлар көрсету мүмкіндігі бар мо-

ниторлар орнату, монитор көлемі жəне саны кабинеттің көлемін ескере отырып анықталады) қайталануы;3) ақпаратты жаңғыртуды қажетті дыбыстық құралдармен қамтамасыз ету.30. Оқу кабинеттері білім алушылардың есту арқылы қабылдау дағдысын дамытуға мүмкіндік беретін заманауи аудиологиялық

жəне сурдопедагогикалық талаптарға сай келетін дыбыс күшейткіш аппаратурамен жабдықталады: вибротактильді құрылғыларының қосымша жиынтығы жəне сымсыз аппаратурасы бар ұжымдық қолданыстағы дыбыс күшейткіш аппарат.

31. Оқу күні бойында жəне сабақтан тыс уақытта нашар еститін білім алушы медициналық ұсыныстарды ескере отырып, дыбыстық аппаратты немесе кохлеарлы имплантты пайдаланады. Оқу бөлмелерінде FM-жүйелерді, қуат көздерін, батарея-ларды сақтауға арналған арнайы орындар дайындалады. Əр оқу сыныбы білім алушыларға арналған компьютерлер тұратын жұмыс орындарымен жабдықталады.

32. Жеке сабақтар жүргізуге арналған есту кабинеттері вибротактильді құрылғыларының қосымша жиынтығы бар, жеке қолданысқа арналған дыбыс күшейткіш аппаратурамен, визуалды жабдықтармен жəне дыбыстау бойынша жұмыс жасауға, есту арқылы қабылдауды дамытуға арналған компьютерлік бағдарламалармен, айнамен жабдықталған.

33. Заманауи электр акустикалық, соның ішінде, дыбыс күшейткіш, алыстан жақсы көруге мүмкіндік беретін (үлкен экранға тасымалдау) аппаратураларды пайдалану туралы сөйлеуші тұлғаның хабардар болуы да арнайы талап болып табылады.

34. Бөлімдер бөлімшелерден тұрады, онда əр сынып бойынша күтілетін нəтижелер (дағдылар немесе біліктер, білім не-месе түсінік) түріндегі оқыту мақсаттары көрсетілген. Əр бөлімшенің ішінде тізбекті түрде ұйымдастырылған оқыту мақсаттары мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, нашар еститін білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, оларға оқытудың келесі сатылары туралы ақпарат ұсынуға мүмкіндік береді.

35. Бағдарлама мазмұнының осылай бөлінуі мұғалімге өз жұмысын жоспарлап, білім алушылардың жетістіктерін крите-рийлерге сəйкес бағалауға мүмкіндік береді.

36. «Айналамен таныстыру» пəнінің мазмұны:1-кесте

№ Бөлім Бөлімше1 Мен жəне қоғам 1.1 Мен жəне менің отбасым

1.2 Мектеп жəне мектеп қоғамдастығы 1.3 Менің шағын Отаным

2 Менің елімнің табиғаты 2.1 Өсімдіктер 2.2 Жануарлар 2.3 Ауа-райы жəне климат

3 Қауіпсіз өмір ережелері 3.1 Денсаулық 3.2 Қауіпсіз əрекет ережелері

37. Оқыту мақсаттарын тиімді пайдалану үшін оқу бағдарламасына код енгізілген. Кодтағы бірінші сан – сыныпты, екінші жəне үшінші сан – бөлімшені білдірсе, төртінші сан оқу мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4 кодындағы «1» - сынып, «2.1» - бөлімше, «4» - оқыту мақсатының нөмірі.

38. Оқыту мақсаттарының жүйесі:1) «Мен жəне қоғам»:2-кесте

Бөлімше Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:

0-сынып 1-сынып 2-сынып1.1 Мен жəне менің от-басым

0.1.1.1 өз есімін, тегін білу, атау жəне өзгелер атағанда жауап беру0.1.1.2 өз заттарының (ойыншықтар, киім, аяқ киім) атауларын білу0.1.1.3 есту аппаратын, кохлеарлы имплантты пайдалану ережелерін білу0.1.1.4 ұжымдық қолданыстағы дыбыс күшейткіш аппаратты пайдалану ережесін білу0.1.1.5 өз денесінің бөліктерін (бас, мойын, дене, аяқ, қол) білу0.1.1.6 отбасы құрамын, туыстары мен жақындарының есімдерін білу0.1.1.7 азық-түлікті ажырата білу0.1.1.8 киім жəне аяқ киім атауларын топтастыру0.1.1.9 өз денесінің бөліктерін (құлақ, бет, маңдай, мұрын, арқа, төс) білу0.1.1.10 өзара сыйластық негізінде отбасы мүшелерімен қатынас орнату0.1.1.11 пəтердегі бөлмелердің (бөлме, дəліз, жуынатын бөлме) атауларын білу0.1.1.12 ата-анасымен жəне өзге туыстары-мен сыртқы ұқсастықтар (көз, мұрын, шаштың түсі) табу0.1.1.13 саусақтардың атауларын, тырнақтың, шынтақтың, тізенің, табанның атауларын ажы-рата білу0.1.1.14 жақындарының мамандықтарын жəне кəсіп салаларын білу 0.1.1.15 телефонды пайдалану

1.1.1.1 мекенжайын: қаланы (ауылды), көшені, үй жəне пəтер нөмірін білу1.1.1.2 үй (пəтер) жабдығын: жиһаз бен ыдыс атауларын білу1.1.1.3 үй (пəтер) жабдығын: тұрмыстық заттарды білу1.1.1.4 мұқият тамақтану, үстелді дайындау жолдарын білу1.1.1.5 отбасылық даталар, дəстүрлер, салттар туралы білу1.1.1.6 отбасылық мерекелер мен салтанаттарға дайындық шараларына қатысу1.1.1.7 қонақтарды қабылдау немесе мерекені тойлау үшін бөлмені безендіріп, сыйлықтар дайындау;1.1.1.8 мейраммен құттықтап, сыйлықтар мен құттықтау қағаздарын дайындау1.1.1.9 қонақта өзін ұстау ережелерін сақтау1.1.1.10 үй жинау кезінде ата-анасына көмектесу

2.1.1.1 отбасылық еңбекке жəне демалысқа қатысу2.1.1.2 қонақ қабылдау ережелерін білу2.1.1.3 үлкенді-кішілі туы-старына, көршілеріне, бей-таныс адамдарға мұқият жəне мейіріммен қарау2.1.1.4 сөйлеу этикетінің ережелерін білу2.1.1.5 бұқаралық ақпарат құралдарын: радионы, телевидениені, прессаны, ғаламторды ажырата білу2.1.1.6 өзінің сыртқы келбетіне күтім жасау

1.2 Мектеп жəне мек-теп қоғам-дастығы

0.1.2.1 өз сыныбын табу0.1.2.2 мұғалімнің, тəрбиешінің есімі мен əкесінің есімін білу0.1.2.3 мектептегі сыныптардың жəне өзге де бөлмелердің орна-ласу ретін білу0.1.2.4 мектептегі өзін ұстау ережелерін білу0.1.2.5 мұғалімнің жəне тəрбиешінің тапсырмаларын орындау0.1.2.6 оқу жабдықтарын қолдана білу0.1.2.7 сабақ кестесін, күнделікті пайдалана білу0.1.2.8 мектеп жұмысшыларының мамандықтарын білу;0.1.2.9 мектеп жұмысшыларының (директор, оныңорынбасары, мұғалім, тəрбиеші, дəрігер) есімдері мен əкелерінің есімдерін білу0.1.2.10 мектеп бөлмелерінің (сынып, кабинет, дəретхана, дəліз, асхана) атауларын білу0.1.2.11 сыныпта кезекші болу, кезекшілік кестесін пайдалану0.1.2.12 сабақ кезінде өзін ұстау ережелерін сақтау0.1.2.13 мектеп бөлмелерінің қолданылу мақсатын білу0.1.2.14 мектептің мекен-жай-ын білу

1.1.2.1 асханада, сабақта, ойында өзін ұстау ережелерін білу1.1.2.2 мұғалімнің тасырмаларын, қоғамдық тапсырмаларды орындау1.1.2.3 сыпайылықтың қарапайым дағдыларын (амандасу, қоштасу, кешірім сұрау, өз көмегін ұсыну) білу1.1.2.4 заттарға (аяқ киім, киім, оқу құралдары, кабинеттің, жатын бөлменің жабдықтары) мұқият қарау1.1.2.5 жанжал болған жағдайда өзгелерді, олардың ниеттерін, қажеттіліктерін тыңдау, бірлесіп, жанжалды жою тəсілін табу, та-туласу1.1.2.6 ересек адамды есімімен жəне əкесінің есімімен атау1.1.2.7 құрдасына есімін атап жүгіну, көзіне қарау, өтінішке сыпайы жауап беру, жауапты тыңдау1.1.2.8 асхана жабдықтарын қолдану ережелерін білу

2.1.2.1 этикеттің қарапайым ережелерін білу: үлкеннің сөзін бөлмеу, орын беру, ойыншықтарымен бөлісу, қоғамдық орындарда өзін мəдениетті ұстау2.1.2.2 өзге адамға қамқорлық таны-тып, мейірімділік көрсету, өзге білім алушыларға кедергі келтірмей, олармен бірлесіп əртүрлі қызметке араласу2.1.2.3 өзінің жəне өзгенің əрекеттерін бақылау, бағалау, өзге адамның жəне өзінің ерекшеліктерін бөліп көрсету2.1.2.4 өз əрекеттерінің салдарларын, олардың өзге тұлғалардың эмоционал-ды жағдайларына əсерін түсіну

1.3 Менің шағын Отаным

0.1.3.1 қалалық көліктердің түрлерін ажырата білу0.1.3.2 қала (ауыл) табиғатын бақылау0.1.3.3 Қазақстан картасы-нан өзінің тұрғылықты жерінің географиялық орнын табу0.1.3.4. мейрамдармен ертеңгіліктер (Наурыз) дайындауға жəне өткізуге қатысу0.1.3.5 қазақ костюмдері, тұрмыс-тіршілігі туралы түсінікке ие болу

1.1.3.1 қаланың (ауылдың) атау-ын білу1.1.3.2 өз қаласын (ауылын): көшелерді, алаңдарды, жер асты өткелдерін, бульварды, саябақты, көпірді білу1.1.3.3 тұрғын үйлерін, дүкендерді, ауруханаларды, бала бақшаларын жəне мектептерді, стадиондарды ажырата білу1.1.3.4 көше құрылымын: жаяу жолды, жол жиегін, жүретін бөлікті, көшелер қиылысын, бағдаршамды білу1.1.3.5 адамдардың мамандықтарын, олардың еңбектерін жеңілдететін машина-ларды білу1.1.3.6 жол белгілерін ажырата білу1.1.3.7 қазақстандық қоғамдағы адамдардың əртүрлілігі (ұлттары, ұлттық дəстүрлері мен костюмдері) туралы түсінікке ие болу1.1.3.8 ел символикасын (ту, елтаңба, əнұран), оның мақсатын, қолданылу ережелерін білу;1.1.3.9 мемлекеттік жəне қоғамдық мерекелерге (Тəуелсіздік күні, 8. наурыз, Наурыз мерекесі, Отан қорғаушылар күні, білім алушылар-ды қорғау күні) қатысу)1.1.3.10 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу жəне фотосуреттермен, салынған суреттермен альбом құрастыру

2.1.3.1. ескерткіштерді, көрікті жерлерді, мекемелерді: кинотеатр, театр, цирк, стадион, бассейн, мұз айдынын білу;2.1.3.2 ақшаны пайдалана білу, зат, би-лет сатып алуды білу2.1.3.3. көшелердің, қала аудандарының атауларын білу2.1.3.4. теміржолдан өту ережелерін білу2.1.3.5. қалада қоғамдық көлікті пайда-лана білу2.1.3.6. Қазақстанның жер бедерін: жазықты, тауларды, жоталарды, жыра-ларды білу;2.1.3.7. ертеңгіліктерге жəне көңіл көтеру шараларына орай Қазақстан халықтарының өлеңдерін, əндерін, билерін жаттау2.1.3.8 қазақстандық əскер, өз Отанын қорғау міндеттері туралы түсінікке ие болу2.1.3.9 əскер түрлері солдаттарының формаларын, əскери техниканы тану2.1.3.10 туған жерінің пайда-лы қазбалары, олардың адам шаруашылығындағы қолданысы, адамдардың мұқият қатынасы тура-лы білу2.1.3.11 Қазақстанның елордасы Астана жəне оның көрікті жерлері (Бəйтерек, Ақорда, Бейбітшілік жəне келісім са-райы, Океанариум) туралы білу2.1.3.12 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу, фотосуреттерден жəне салынған суреттерден альбом жасау

2) «Менің елімнің табиғаты»:3-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып

2.1 Өсім

діктер

0.2.1.1 сыныпта, аймақта өсімдіктерге күтім жасау жəне бақылау0.2.1.2 бөлме өсімдіктерінің жəне аймақтағы өсімдіктердің атауларын білу0.2.1.3 көкөністер мен жемістерді атап, ажырату0.2.1.4 өсімдіктерді өсірудің қажетті жағдайларын, оларды көбейтудің кей тəсілдерін білу0.2.1.5 көктемдегі табиғат өзгерістерін бақылау

1.2.1.1 өсімдіктерге күтім жасау тəсілдерін білу1.2.1.2 ормандағы, саябақтағы ағаштарды ажырата білу1.2.1.3 ағаштың негізгі бөліктерін білу1.2.1.4 гүлдерді сыртқы түрлеріне қарап ажырату1.2.1.5 өсімдік бөліктерін (та-мыр, сабақ, жапырақ, гүл, жеміс, ұрық) білу 1.2.1.6 жеміс бағының өсімдіктерін білу1.2.1.7 бақша өсімдіктерін білу1.2.1.8 көкөністер мен жемістерді иісі, формасы, боямасы, дəмі, көлемі бойынша ажырату1.2.1.9 көкөністер мен жемістерді өңдеудің гигиеналық талаптары туралы білу1.2.1.10 дала жəне бөлме өсімдіктерінен гербарий жинау;1.2.1.11 бөлмеде жəне көшеде өсімдіктерге күтім жасау

2.2.1.1 саңырауқұлақтарды (жеуге болатын-болмайтын), жаңғақтар мен жидектерді ажы-рата білу, жаңғақтар мен жидектердің адам денсаулығына пайдасын білу2.2.1.2 өсімдіктерді топтау2.2.1.3 өсімдіктердің өсімін бақылау, өзгерістерді бақылау күнделігінде тіркеу, суреттеу2.2.1.4 саңырауқұлақтарды, жаңғақтарды, жидектерді, жемістер мен көкөністерді жинау ережелерін білу

2.2 Жануарлар

0.2.2.1 жануарлар əлемін: құстарды, аңдарды, олардың айырмашылықтарын бақылау0.2.2.2 жануарлар мен құстарды тану жəне атау0.2.2.3 əртүрлі жануар-лар əлемін: балықтарды, жəндіктерді, олардың айырмашылықтарын бақылау0.2.2.4 жануарлардың өмір сүрулері үшін қажетті жағдайларды білу0.2.2.5 жануарлардың тұратын жерлерін білу

1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау1.2.2.2 жабайы жəне үй жануарла-рын ажырату1.2.2.3 аңдар мен құстардың дене бөліктерін білу;1.2.2.4 ыстық елдердің жануарла-рын ажырата білу1.2.2.5 солтүстіктің жануарларын ажырата білу1.2.2.6 туған жердегі жануарлар-ды білу

2.2.2.1 жануарлардың төлдерінің атта-рын білу2.2.2.2 жануарлардың не жейтіндігін біліп, үй жануарларын тамақтандыру2.2.2.3 үй жануарларына күтім жасау2.2.2.4 жануарлардың орын ауыстыру тəсілдерін білу2.2.2.5 əртүрлі жануарлардың (жыртқыш, шөппен қоректенетін, тамақ талғамайтын) тамақтану ерекшеліктерін білу2.2.2.6 жабайы жануарлардың өмір сүру жағдайларын, оларды əр кезде қолға үйрету шарттарын білу 2.2.2.7 бақ пен бақшаның пайдалы жəне зи-янкес мекендеушілерін білу2.2.2.8 жануарларды топтау

2.3 Ауа-райы

жəне клим

ат

0.2.3.1 адам қолымен жасалған табиғат нысандары мен заттарды ажырату0.2.3.2 табиғатты: күнді, желді, жауын-шашынды, ауаны (жылы, суық) бақылау;0.2.3.3 жыл мезгілдерінің атау-ларын білу0.2.3.4 қыс пен күздің белгілерін білу0.2.3.5 білім алушылардың қысқы ойындарын білу0.2.3.6 табиғаттың көктемгі өзгерістерін бақылау0.2.3.7 көктемнің/жаздың белгілерін білу0.2.3.8 табиғат күнтізбесін құру0.2.3.9 ай атауларын білу0.2.3.10 адамдардың киімдері мен аяқ киімдеріндегі мезгілдік өзгерістерді, жыл мезгілдеріндегі білім алушылардың істерін бақылау

1.2.3.1 тəулік мерзімінің ауысқандығын, күннің шығуы мен батуын бақылау1.2.3.2 табиғат құбылыстарын: жаңбырды, найзағайды, желді бақылау1.2.3.3 сағаттың көмегімен уақытты анықтап, уақыт үзінділерін: секун-дыны, минутты, сағатты білу1.2.3.4 табиғатты бақылап, бақылау күнделігін жүргізу1.2.3.5 ауа күйін сипаттау1.2.3.6 апта күндерінің атауларын, олардың ретін білу1.2.3.7 табиғат мекендеушілерін сақтау үшін адамдардың дұрыс əрекеттерінің маңызын түсіну1.2.3.8 өсімдік, жануар, адам үшін ауаның маңызын білу1.2.3.9 адамдардың көктемгі жұмыстары туралы білу1.2.3.10 білім алушылардың жазғы ойындарын білу

2.2.3.1 таза жəне лас ауаны ажыратып, ау-аны ластаудың көздерін, бөлмені желдетуді білу2.2.3.2 тірі ағзалар мен адамның шаруашылық өмірі үшін судың маңызын, табиғаттағы су айналымын білу2.2.3.3 құстардың қысқа дайындықтарын бақылау2.2.3.4 өлі табиғат нысандарының мате-риалдардан (металл, ағаш, пластмасса) тұратындығын білу2.2.3.5 табиғат жағдайының адам əрекетімен байланысын түсіну2.2.3.6 глобусты, географиялық карталарды жəне жоспарларды жіті қарау2.2.3.7 су қоймалары (мұхит, теңіз, өзен, көл, бөгет) туралы білу2.2.3.8 ауа температурасын термометрмен анықтау2.2.3.9 жарық пен қараңғыны салыстыру2.2.3.10 жарықтың табиғи жəне жасанды негіздерін ажырату2.2.3.11 ғарыш денелерін бақылау2.2.3.12 табиғатты, жануарларды, адамдар-ды бақылау нəтижелерін ауызша сипаттау

3) «Қауіпсіз өмір ережелері»:4-кесте

БөлімшеОқыту мақсаттарыБілім алушылар:

0-сынып 1-сынып 2-сынып

3.1 Де

нсаулы

қ

0.3.1.1 адамның дене мүшелерін ажырату0.3.1.2 денсаулықты нығайтуға бағытталған процедураларға (гимна-стика, су процедуралары, күн тəртібі) қатысу0.3.1.3 жеке гигиенаның қарапайым ережелерін сақтау0.3.1.4 үстелде дұрыс отыру, арқаны түзу ұстау

1.3.1.1 адамның негізгі дене мүшелерін жəне олардың функ-цияларын білу1.3.1.2 денсаулықты нығайтудың шарты ретінде таза ауада ойнаудың, шынығудың, дене шынықтырудың маңызын түсіну1.3.1.3 тұмаудың белгілерін білу1.3.1.4 тамақтанар алдында қолды мұқият жуу, тамақтанған соң ауызды шаю1.3.1.5 салфетканың, тер орамалының, кремнің қолданылу мақсатын білу

2.3.1.1 медициналық процедуралардың маңызын түсіну жəне маманның басшылығымен процеду-ралардан өту;2.3.1.2 медициналық мекемелердің қызметін түсіну2.3.1.3 адам денесінің температурасын, пульс жиілігін өлшей білу2.3.1.4 тістерді мұқият тазалап, ауызды шаю

3.2 Қауіп

сіз əрекет е

реже

лері

0.3.2.1 бөлме тазалығын сақтау0.3.2.2 бөлмені желдетудің маңызын түсіну0.3.2.3 тұрмыста, табиғатта қауіпсіздік сақтаудың маңыздылығын түсіну0.3.2.4 мектеп аймағындағы қауіпсіз əрекеттің негізгі ережелерін білу0.3.2.5 көшеден өту ережелерін білу0.3.2.6 жол белгілерін, бағдаршамның жұмысын білу0.3.2.7 өзін салқыннан, желден қорғап, ауа-райы-на сай киім таңдай білу

1.3.2.1 жеңіл жеңіл жарақат алған кезде (соғу, кесу, күйдіру) ересектердің көмегімен алғашқы көмек көрсетудің қажеттілігі ту-ралы білу1.3.2.2 үйде жəне мектепте күн тəртібін сақтау1.3.2.3 жолаушылардың өзін ұстау ережелерін білу1.3.2.4 спорт алаңқайында, ста-дионда, бассейнде өзін ұстау ережелерін білу1.3.2.5 тұрмыстық жабдықтармен жұмыс жасаудың қауіпсіздік ережелерін сақтау1.3.2.6 өрт қауіпсіздігі ережелерін білу

2.3.2.1 өз денсаулығы жəне қоршаған адамдардың денсаулықтары үшін жауапкершілікті түсіну2.3.2.2 жедел жəрдемнің телефонын білу,электр жабдықтарын пайдалану ережелерін сақтау2.3.2.3 жедел көмек алу үшін дəрігерге жүгінудің қажеттілігі туралы білу2.3.2.4 сіріңкені пайдалану ережелерін білу2.3.2.5 отпен ойнаудың қауіптілігі туралы білу2.3.2.6 жедел жəрдемнің телефон нөмірін білу2.3.2.7 үйден мектепке дейінгі көліктің маршру-тын білу2.3.2.8 əр жыл мезгілінде жолда, орманда, су қоймаларында қауіпсіз əрекет ету ережелерін білу2.3.2.9 газ плитаны пайдалана білу2.3.2.10 газбен, электр тоғымен, сумен жұмыс жасаудың негізгі ережелерін білу2.3.2.11 су қоймаларында өзін ұстау ережелерін білу;2.3.2.12 өрт кезінде өзін ұстау ережелерін білу;2.3.2.13 үйде қауіпсіз əрекет ету ережелерін түсіндіру

39. Ұзақ мерзімді жоспар:1) 0-сынып:5-кесте

Ортақ тақырыптар Бөлімшелер

Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:

1-тоқсанӨзім туралы

Менің мектебім

1.1 Мен жəне менің отбасым

0.1.1.1 өз есімін, тегін білу, атау жəне өзгелер атағанда жауап беру0.1.1.2 өз заттарының (ойыншықтар, киім, аяқ киім) атауларын білу0.1.1.3 есту аппаратын, кохлеарлы имплантты пайдалану ережелерін білу0.1.1.4 ұжымдық қолданыстағы дыбыс күшейткіш аппаратты пайдалану ережесін білу0.1.1.13 саусақтардың атауларын, тырнақтың, шынтақтың, тізенің, табанның атауларын ажырата білу0.1.1.14 жақындарының мамандықтарын жəне кəсіп салаларын білу0.1.1.15 телефонды пайдалану

1.2 Мектеп жəне мектеп қоғамдастығы

0.1.2.1 өз сыныбын табу0.1.2.2 мұғалімнің, тəрбиешінің есімі мен əкесінің есімін білу0.1.2.3 мектептегі сыныптардың жəне өзге де бөлмелердің орналасу ретін білу0.1.2.4 мектептегі өзін ұстау ережелерін білу0.1.2.5 мұғалімнің жəне тəрбиешінің тапсырмаларын орындау0.1.2.6 оқу жабдықтарын қолдана білу0.1.2.7 сабақ кестесін, күнделікті пайдалана білу

2.1 Өсімдіктер 0.2.1.1 сыныпта, аймақта өсімдіктерге күтім жасау жəне бақылау0.2.1.2 бөлме өсімдіктерінің жəне аймақтағы өсімдіктердің атауларын білу0.2.1.3 көкөністер мен жемістерді атап, ажырату0.2.1.4 өсімдіктерді өсірудің қажетті жағдайларын, оларды көбейтудің кей тəсілдерін білу0.2.1.5 көктемдегі табиғат өзгерістерін бақылау

3.1 Денсаулық 0.3.1.1 адамның дене мүшелерін ажырату0.3.1.2 денсаулықты нығайтуға бағытталған процедураларға (гимнастика, су процедурала-ры, күн тəртібі) қатысу 0.3.1.3 жеке гигиенаның қарапайым ережелерін сақтау0.3.1.4 үстелде дұрыс отыру, арқаны түзу ұстау

3.2 Қауіпсіз əрекет ережелері

0.3.2.1 бөлме тазалығын сақтау 0.3.2.2 бөлмені желдетудің маңызын түсіну0.3.2.3 тұрмыста, табиғатта қауіпсіздік сақтаудың маңыздылығын түсіну0.3.2.4 мектеп аймағындағы қауіпсіз əрекеттің негізгі ережелерін білу0.3.2.5. көшеден өту ережелерін білу;0.3.2.6. жол белгілерін, бағдаршамның жұмысын білу;0.3.2.7. өзін салқыннан, желден қорғап, ауа-райына сай киім таңдай білу

2-тоқсанМенің от-басым мен достарым

Бізді қошаған əлем


0.1.1.5 өз денесінің бөліктерін (бас, мойын, дене, аяқ, қол) білу0.1.1.6 отбасы құрамын, туыстары мен жақындарының есімдерін білу0.1.1.7 азық-түлікті ажырата білу 0.1.1.8 киім жəне аяқ киім атауларын топтастыру0.1.1.9 өз денесінің бөліктерін (құлақ, бет, маңдай, мұрын, арқа, төс) білу0.1.1.10 өзара сыйластық негізінде отбасы мүшелерімен қатынас орнату0.1.1.11 пəтердегі бөлмелердің (бөлме, дəліз, жуынатын бөлме) атауларын білу0.1.1.12 ата-анасымен жəне өзге туыстарымен сыртқы ұқсастықтар (көз, мұрын, шаштың түсі) табу


0.1.2.8 мектеп жұмысшыларының мамандықтарын білу;0.1.2.9 мектеп жұмысшыларының (директор, оның орынбасары, мұғалім, тəрбиеші, дəрігер) есімдері мен əкесінің есімін білу0.1.2.10 мектеп бөлмелерінің (сынып, кабинет, дəретхана, дəліз, асхана) атауларын білу0.1.2.11 сыныпта кезекші болу, кезекшілік кестесін пайдалану0.1.2.12 сабақ кезінде өзін ұстау ережелерін сақтау0.1.2.13 мектеп бөлмелерінің қолданылу мақсатын білу0.1.2.14 мектептің мекенжайын білу

2.2 Жануарлар 0.2.2.1 жануарлар əлемін: құстарды, аңдарды, олардың айырмашылықтарын бақылау0.2.2.2 жануарлар мен құстарды тану жəне атау0.2.2.3 əртүрлі жануарлар əлемін: балықтарды, жəндіктерді, олардың айырмашылықтарын бақылау 0.2.2.4 жануарлардың өмір сүрулері үшін қажетті жағдайларды білу0.2.2.5 жануарлардың тұратын жерлерін білу

2.3 Ауа райы жəне климат

0.2.3.1 адам қолымен жасалған табиғат нысандары мен заттарды ажырату0.2.3.2 табиғатты: күнді, желді, жауын-шашынды, ауаны (жылы, суық) бақылау0.2.3.3 жыл мезгілдерінің атауларын білу0.2.3.4 қыс пен күздің белгілерін білу 0.2.3.5 білім алушылардың қысқы ойындарын білу







0.1.1.1 өз есімін, тегін білу, атау жəне өзгелер атағанда жауап беру0.1.1.2 өз заттарының (ойыншықтар, киім, аяқ киім) атауларын білу0.1.1.3 есту аппаратын, кохлеарлы имплантты пайдалану ережелерін білу0.1.1.4 ұжымдық қолданыстағы дыбыс күшейткіш аппаратты пайдалану ережесін білу0.1.1.13 саусақтардың атауларын, тырнақтың, шынтақтың, тізенің, табанның атауларын ажырата білу0.1.1.14 жақындарының мамандықтарын жəне кəсіп салаларын білу0.1.1.15 телефонды пайдалану


0.1.2.1 өз сыныбын табу0.1.2.2 мұғалімнің, тəрбиешінің есімі мен əкесінің есімін білу0.1.2.3 мектептегі сыныптардың жəне өзге де бөлмелердің орналасу ретін білу0.1.2.4 мектептегі өзін ұстау ережелерін білу0.1.2.5 мұғалімнің жəне тəрбиешінің тапсырмаларын орындау0.1.2.6 оқу жабдықтарын қолдана білу0.1.2.7 сабақ кестесін, күнделікті пайдалана білу

2.1 Өсімдіктер 0.2.1.1 сыныпта, аймақта өсімдіктерге күтім жасау жəне бақылау0.2.1.2 бөлме өсімдіктерінің жəне аймақтағы өсімдіктердің атауларын білу0.2.1.3 көкөністер мен жемістерді атап, ажырату0.2.1.4 өсімдіктерді өсірудің қажетті жағдайларын, оларды көбейтудің кей тəсілдерін білу0.2.1.5 көктемдегі табиғат өзгерістерін бақылау


0.3.2.1 бөлме тазалығын сақтау0.3.2.2 бөлмені желдетудің маңызын түсіну0.3.2.3 тұрмыста, табиғатта қауіпсіздік сақтаудың маңыздылығын түсіну0.3.2.4 мектеп аймағындағы қауіпсіз əрекеттің негізгі ережелерін білу0.3.2.5 көшеден өту ережелерін білу0.3.2.6 жол белгілерін, бағдаршамның жұмысын білу0.3.2.7 өзін салқыннан, желден қорғап, ауа-райына сай киім таңдай білу


0.1.3.1 қаладағы көлік түрлерін ажырата білу0.1.3.2 қала (ауыл) табиғатын бақылау0.1.3.3 Қазақстан картасынан өзінің тұрғылықты жерінің географиялық орнын табу0.1.3.4 мейрамдар мен ертеңгіліктер (Наурыз) дайындауға жəне өткізуге қатысу0.1.3.5 қазақ костюмдері, тұрмыс-тіршілігі туралы түсінікке ие болу


0.2.3.1 адам қолымен жасалған табиғат нысандары мен заттарды ажырату0.2.3.2 табиғатты: күнді, желді, жауын-шашынды, ауаны (жылы, суық) бақылау0.2.3.3 жыл мезгілдерінің атауларын білу0.2.3.4 қыс пен күздің белгілерін білу0.2.3.5 білім алушылардың қысқы ойындарын білу0.2.3.6 табиғаттың көктемгі өзгерістерін бақылау0.2.3.7 көктемнің/жаздың белгілерін білу0.2.3.8 табиғат күнтізбесін құру0.2.3.9 ай атауларын білу0.2.3.10 адамдардың киімдері мен аяқ киімдеріндегі мезгілдік өзгерістерді, жыл мезгілдеріндегі білім алушылардың істерін бақылау

4-тоқсанТағам жəне сусын

Дені саудың - жаны сау!


0.1.1.5 өз денесінің бөліктерін (бас, мойын, дене, аяқ, қол) білу0.1.1.6 отбасы құрамын, туыстары мен жақындарының есімдерін білу0.1.1.7 азық-түлікті ажырата білу0.1.1.8 киім жəне аяқ киім атауларын топтастыру0.1.1.9 өз денесінің бөліктерін (құлақ, бет, маңдай, мұрын, арқа, төс) білу0.1.1.10 өзара сыйластық негізінде отбасы мүшелерімен қатынас орнату0.1.1.11 пəтердегі бөлмелердің (бөлме, дəліз, жуынатын бөлме) атауларын білу0.1.1.12 ата-анасымен жəне өзге туыстарымен сыртқы ұқсастықтар (көз, мұрын, шаштың түсі) табу


0.1.2.8 мектеп жұмысшыларының мамандықтарын білу;0.1.2.9 мектеп жұмысшыларының (директор, оның орынбасары, мұғалім, тəрбиеші, дəрігер) есімдері мен əкесінің есімін білу;0.1.2.10 мектеп бөлмелерінің (сынып, кабинет, дəретхана, дəліз, асхана) атауларын білу0.1.2.11 сыныпта кезекші болу, кезекшілік кестесін пайдалану0.1.2.12 сабақ кезінде өзін ұстау ережелерін сақтау0.1.2.13 мектеп бөлмелерінің қолданылу мақсатын білу0.1.2.14 мектептің мекенжайын білу


0.1.3.1 қаладағы көлік түрлерін ажырата білу0.1.3.2 қала (ауыл) табиғатын бақылау0.1.3.3 Қазақстан картасынан өзінің тұрғылықты жерінің географиялық орнын табу0.1.3.4 мейрамдар мен ертеңгіліктер (Наурыз) дайындауға жəне өткізуге қатысу0.1.3.5 қазақ костюмдері, тұрмыс-тіршілігі туралы түсінікке ие болу

2.2 Жануарлар 0.2.2.1 жануарлар əлемін: құстарды, аңдарды, олардың айырмашылықтарын бақылау;0.2.2.2 жануарлар мен құстарды тану жəне атау0.2.2.3 əртүрлі жануарлар əлемін: балықтарды, жəндіктерді, олардың айырмашылықтарын бақылау0.2.2.4 жануарлардың өмір сүрулері үшін қажетті жағдайларды білу0.2.2.5 жануарлардың тұратын жерлерін білу


0.2.3.6 табиғаттың көктемгі өзгерістерін бақылау0.2.3.7 көктемнің/жаздың белгілерін білу0.2.3.8 табиғат күнтізбесін құру0.2.3.9 ай атауларын білу;0.2.3.10 адамдардың киімдері мен аяқ киімдеріндегі мезгілдік өзгерістерді, жыл мезгілдеріндегі білім алушылардың істерін бақылау

3.1 Денсаулық 0.3.1.1 адамның дене мүшелерін ажырату0.3.1.2 денсаулықты нығайтуға бағытталған процедураларға (гимнастика, су процедурала-ры, күн тəртібі) қатысу0.3.1.3 жеке гигиенаның қарапайым ережелерін сақтау0.3.1.4 үстелде дұрыс отыру, арқаны түзу ұстау



Бөлімшелер Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:




1.1.1.1 мекен-жайын: қаланы (ауылды), көшені, үй жəне пəтер нөмірін білу;1.1.1.2 үй (пəтер) жабдығын: жиһаз бен ыдыс атауларын білу;1.1.1.3 үй (пəтер) жабдығын: тұрмыстық заттарды білу;1.1.1.4 мұқият тамақтану, үстелді дайындау жолдарын білу;1.1.1.5 отбасылық даталар, дəстүрлер, салттар туралы білу;1.1.1.6 отбасылық мерекелер мен салтанаттарға дайындық шараларына қатысу;1.1.1.7 қонақтарды қабылдау немесе мерекені тойлау үшін бөлмені безендіріп, сыйлықтар дайындау;1.1.1.8 мейраммен құттықтап, сыйлықтар мен құттықтау қағаздарын дайындау;1.1.1.9 қонақта өзін ұстау ережелерін сақтау;1.1.1.10 үй жинау кезінде ата-анасына көмектесу;

2.1 Өсімдіктер 1.2.1.1 өсімдіктерге күтім жасау тəсілдерін білу;1.2.1.2 ормандағы, саябақтағы ағаштарды ажырата білу;1.2.1.3 ағаштың негізгі бөліктерін білу;1.2.1.4 гүлдерді сыртқы түрлеріне қарап ажырату;1.2.1.5 өсімдік бөліктерін (тамыр, сабақ, жапырақ, гүл, жеміс, ұрық) білу; 1.2.1.6 жеміс бағының өсімдіктерін білу;1.2.1.7 бақша өсімдіктерін білу;1.2.1.8 көкөністер мен жемістерді иісі, формасы, боямасы, дəмі, көлемі бойынша ажырату;1.2.1.9 көкөністер мен жемістерді өңдеудің гигиеналық талаптары туралы білу;1.2.1.10 дала жəне бөлме өсімдіктерінен гербарий жинау;1.2.1.11 бөлмеде жəне көшеде өсімдіктерге күтім жасау;

3.1 Денсаулық 1.3.1.1 адамның негізгі дене мүшелерін жəне олардың функцияларын білу1.3.1.2 денсаулықты нығайтудың шарты ретінде таза ауада ойнаудың, шынығудың, дене шынықтырудың маңызын түсіну1.3.1.3 тұмаудың белгілерін білу1.3.1.4 тамақтанар алдында қолды мұқият жуу, тамақтанған соң ауызды шаю1.3.1.5 салфетканың, тер орамалының, кремнің қолданылу мақсатын білу

2-тоқсанМенің от-басым жəне достарым



1.1.2.1 асханада, сабақта, ойында өзін ұстау ережелерін білу1.1.2.2 мұғалімнің тапсырмаларын, қоғамдық тапсырмаларды орындау1.1.2.3 сыпайылықтың қарапайым дағдыларын (амандасу, қоштасу, кешірімсұрау, өз көмегін ұсыну) білу1.1.2.4 заттарға (аяқкиім, киім, оқу құралдары, кабинеттің, жатын бөлменің жабдықтары) мұқият қарау1.1.2.5 жанжал болған жағдайда өзгелерді, олардың ниеттерін, қажеттіліктерін тыңдау, бірлесіп, жанжалды жою тəсілін табу, татуласу1.1.2.6 ересек адамды есімі мен жəне əкесінің есімі менатау1.1.2.7 құрдасына есімін атап жүгіну, көзіне қарау, өтінішке сыпайы жауап беру, жауапты тыңдау1.1.2.8 асхана жабдықтарын қолдану ережелерін білу


1.1.3.1 қаланың (ауылдың) атауын білу;1.1.3.2 өз қаласын (ауылын): көшелерді, алаңдарды, жерасты өткелдерін, бульварды, саябақты, көпірді білу;1.1.3.3 тұрғын үйлерін, дүкендерді, ауруханаларды, білім алушылар бақшаларын жəне мектептерді, стадиондарды ажырата білу;1.1.3.4 көше құрылымын: жаяу жолды, жол жиегін, жүретін бөлікті, көшелер қиылысын, бағдаршамды білу;1.1.3.5 адамдардың мамандықтарын, олардың еңбектерін жеңілдететін машиналарды білу;1.1.3.6 жол белгілерін ажырата білу;1.1.3.7 қазақстандық қоғамдағы адамдардың əртүрлілігі (ұлттары, ұлттық дəстүрлері мен костюмдері) туралы түсінікке ие болу; 1.1.3.8 ел символикасын (ту, елтаңба, əнұран), оның мақсатын, қолданылу ережелерін білу;1.1.3.9 мемлекеттік жəне қоғамдық мерекелерге (Тəуелсіздік күні, 8-наурыз, Наурыз мерекесі, Отан қорғаушылар күні, білім алушыларды қорғау күні) қатысу;1.1.3.10 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу жəне фотосуреттермен, салынған суреттермен альбом құрастыру;

2.1 Өсімдіктер 1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау;1.2.2.2 жабайы жəне үй жануарларын ажырату;1.2.2.3 аңдар мен құстардың дене бөліктерін білу;1.2.2.4 ыстық елдердің жануарларын ажырата білу;1.2.2.5 солтүстіктің жануарларын ажырата білу;1.2.2.6 туған жердегі жануарларды білу;


1.3.2.1 жеңіл жеңіл жарақат алған кезде (соғу, кесу, күйдіру) ересектердің көмегімен алғашқы көмек көрсетудің қажеттілігі туралы білу1.3.2.2 үйде жəне мектепте күн тəртібін сақтау1.3.2.3 жолаушылардың өзін ұстау ережелерін білу1.3.2.4 спорт алаңқайында, стадионда, бассейнде өзін ұстау ережелерін білу;1.3.2.5 тұрмыстық жабдықтармен жұмыс жасаудың қауіпсіздік ережелерін сақтау1.3.2.6 өрт қауіпсіздігі ережелерін білу




1.1.1.1 мекенжайын: қаланы (ауылды), көшені, үй жəне пəтер нөмірін білу1.1.1.2 үй (пəтер) жабдығын: жиһаз бен ыдыс атауларын білу1.1.1.3 үй (пəтер) жабдығын: тұрмыстық заттарды білу1.1.1.4 мұқият тамақтану, үстелді дайындау жолдарын білу1.1.1.5 отбасылық даталар, дəстүрлер, салттар туралы білу1.1.1.6 отбасылық мерекелер мен салтанаттарға дайындық шараларына қатысу1.1.1.7 қонақтарды қабылдау немесе мерекені тойлау үшін бөлмені безендіріп, сыйлықтар дайындау1.1.1.8 мейраммен құттықтап, сыйлықтар мен құттықтау қағаздарын дайындау1.1.1.9 қонақта өзін ұстау ережелерін сақтау1.1.1.10 үй жинау кезінде ата-анасына көмектесу

2.1 Өсімдіктер 1.2.1.1 өсімдіктерге күтім жасау тəсілдерін білу1.2.1.2 ормандағы, саябақтағы ағаштарды ажырата білу1.2.1.3 ағаштың негізгі бөліктерін білу1.2.1.4 гүлдерді сыртқы түрлеріне қарап ажырату1.2.1.5 өсімдік бөліктерін (тамыр, сабақ, жапырақ, гүл, жеміс, ұрық) білу 1.2.1.6 жеміс бағының өсімдіктерін білу1.2.1.7 бақша өсімдіктерін білу1.2.1.8 көкөністер мен жемістерді иісі, формасы, боямасы, дəмі, көлемі бойынша ажырату1.2.1.9 көкөністер мен жемістерді өңдеудің гигиеналық талаптары туралы білу1.2.1.10 дала жəне бөлме өсімдіктерінен гербарий жинау1.2.1.11 бөлмеде жəне көшеде өсімдіктерге күтім жасау

3.1 Денсаулық 1.3.1.1 адамның негізгі дене мүшелерін жəне олардың функцияларын білу;1.3.1.2 денсаулықты нығайтудың шарты ретінде таза ауада ойнаудың, шынығудың, дене шынықтырудың маңызын түсіну1.3.1.3 тұмаудың белгілерін білу1.3.1.4 тамақтанар алдында қолды мұқият жуу, тамақтанған соң ауызды шаю1.3.1.5 салфетканың, тер орамалының, кремнің қолданылу мақсатын білу


Дені саудың – жаны сау!


1.1.2.1 асханада, сабақта, ойында өзін ұстау ережелерін білу1.1.2.2 мұғалімнің тапсырмаларын, қоғамдық тапсырмаларды орындау1.1.2.3 сыпайылықтың қарапайым дағдыларын (амандасу, қоштасу, кешірімсұрау, өз көмегін ұсыну) білу1.1.2.4 заттарға (аяқкиім, киім, оқу құралдары, кабинеттің, жатын бөлменің жабдықтары) мұқият қарау1.1.2.5 жанжал болған жағдайда өзгелерді, олардың ниеттерін, қажеттіліктерін тыңдау, бірлесіп, жанжалды жою тəсілін табу, татуласу1.1.2.6 ересек адамды есімі мен жəне əкесінің есімін атау1.1.2.7 құрдасына есімін атап жүгіну, көзіне қарау, өтінішке сыпайы жауап беру, жауапты тыңдау1.1.2.8 асхана жабдықтарын қолдану ережелерін білу


1.1.3.1 қаланың (ауылдың) атауын білу;1.1.3.2 өз қаласын (ауылын): көшелерді, алаңдарды, жерасты өткелдерін, бульварды, саябақты, көпірді білу1.1.3.3 тұрғын үйлерін, дүкендерді, ауруханаларды, білім алушылар бақшаларын жəне мектептерді, стадиондарды ажырата білу1.1.3.4 көше құрылымын: жаяу жолды, жол жиегін, жүретін бөлікті, көшелер қиылысын, бағдаршамды білу1.1.3.5. адамдардың мамандықтарын, олардың еңбектерін жеңілдететін машиналарды білу1.1.3.6 жол белгілерін ажырата білу1.1.3.7 қазақстандық қоғамдағы адамдардың əртүрлілігі (ұлттары, ұлттық дəстүрлері мен костюмдері) туралы түсінікке ие болу1.1.3.8 ел символикасын (ту, елтаңба, əнұран), оның мақсатын, қолданылу ережелерін білу1.1.3.9 мемлекеттік жəне қоғамдық мерекелерге (Тəуелсіздіккүні, 8-наурыз, Наурыз мерекесі, Отан қорғаушылар күні, білім алушыларды қорғау күні) қатысу1.1.3.10 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу жəне фотосуреттермен, салынған суреттермен альбом құрастыру

2.2 Жануарлар

1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстырып, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтау1.2.2.2 жабайы жəне үй жануарларын ажырату1.2.2.3 аңдар мен құстардың дене бөліктерін білу1.2.2.4 ыстық елдердің жануарларын ажырата білу1.2.2.5 солтүстіктің жануарларын ажырата білу1.2.2.6 туған жердегі жануарларды білу


1.3.2.1 жеңіл жеңіл жарақат алған кезде (соғу, кесу, күйдіру) ересектердің көмегімен алғашқы көмек көрсетудің қажеттілігі туралы білу1.3.2.2 үйде жəне мектепте күн тəртібін сақтау1.3.2.3 жолаушылардың өзін ұстау ережелерін білу1.3.2.4 спорт алаңқайында, стадионда, бассейнде өзін ұстау ережелерін білу1.3.2.5 тұрмыстық жабдықтармен жұмыс жасаудың қауіпсіздік ережелерін сақтау1.3.2.6 өрт қауіпсіздігі ережелерін білу



Бөлімшелер Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:

1-тоқсанӨзім туралы 1.1 Мен жəне

менің отба-сым

2.1.1.1 отбасылық еңбекке жəне демалысқа қатысу2.1.1.2 қонақ қабылдау ережелерін білу 2.1.1.3 үлкенді-кішілі туыстарына, көршілеріне, бей-таныс адамдарға мұқият жəне мейіріммен қарау

Менің от-басым жəне достарым

2.1.1.4 сөйлеу этикетінің ережелерін білу2.1.1.5 бұқаралық ақпарат құралдарын: радионы, телевидениені, прессаны, ғаламторды ажырата білу2.1.1.6 өзінің сыртқы келбетіне күтім жасау


2.1.2.1 этикеттің қарапайым ережелерін білу: үлкеннің сөзін бөлмеу, орын беру, ойыншықтарымен бөлісу, қоғамдық орындарда өзін мəдениетті ұстау2.1.2.2 өзге адамға қамқорлық танытып, мейірімділік көрсету, өзге білім алушыларға кедергі келтірмей, олармен бірлесіп əртүрлі қызметке араласу2.1.2.3 өзінің жəне өзгенің əрекеттерін бақылау, бағалау, өзге адамның жəне өзінің ерекшеліктерін бөліп көрсету2.1.2.4 өз əрекеттерінің салдарларын, олардың өзге тұлғалардың эмоционалды жағдайларына əсерін түсіну


2.1.3.1 ескерткіштерді, көріктіжерлерді, мекемелерді: кинотеатр, театр, цирк, стадион, бас-сейн, мұзайдыны білу2.1.3.2 ақшаны пайдалана білу, зат, билет сатып алуды білу2.1.3.3 көшелердің, қала аудандарының атауларын білу2.1.3.4 теміржолдан өту ережелерін білу2.1.3.5 қалада қоғамдық көлікті пайдалана білу2.1.3.6 Қазақстанның жер бедерін: жазықты, тауларды, жоталарды, жыраларды білу

2.1 Өсімдіктер 2.2.1.1 саңырауқұлақтарды (жеуге болатын-болмайтын), жаңғақтар мен жидектерді ажырата білу, жаңғақтар мен жидектердің адам денсаулығына пайдасын білу2.2.1.2 өсімдіктерді топтау2.2.1.3 өсімдіктердің өсімін бақылау, өзгерістерді бақылау күнделігінде тіркеу, суреттеу2.2.1.4 саңырауқұлақтарды, жаңғақтарды, жидектерді, жемістер мен көкөністерді жинау ережелерін білу


2.2.3.1 таза жəне лас ауаны ажыратып, ауаны ластаудың көздерін, бөлмені желдетуді білу2.2.3.2 тірі ағзалар мен адамның шаруашылық өмірі үшін судың маңызын, табиғаттағы су айналымын білу2.2.3.3 құстардың қысқа дайындықтарын бақылау2.2.3.4 өлі табиғат нысандарының материалдардан (металл, ағаш, пластмасса) тұратындығын білу2.2.3.5 табиғат жағдайының адам əрекетімен байланысын түсіну2.2.3.6 глобусты, географиялық карталарды жəне жоспарларды жіті қарау


2.3.2.1 өз денсаулығы жəне қоршаған адамдардың денсаулықтары үшін жауапкершілікті түсіну 2.3.2.2 жедел жəрдемнің телефонын білу, электр жабдықтарын пайдалану ережелерін сақтау2.3.2.3 жедел көмек алу үшін дəрігерге жүгінудің қажеттілігі туралы білу2.3.2.4 сіріңкені пайдалану ережелерін білу2.3.2.5 отпен ойнаудың қауіптілігі туралы білу2.3.2.6 жедел жəрдемнің телефон нөмірін білу2.3.2.7 үйден мектепке дейінгі көліктің маршрутын білу




2.1.3.7 ертеңгіліктерге жəне көңіл көтеру шараларына орай Қазақстан халықтарының өлеңдерін, əндерін, билерін жаттау;2.1.3.8 қазақстандық əскер, өз Отанын қорғау міндеттері туралы түсінікке ие болу;2.1.3.9 əскер түрлері солдаттарының формаларын, əскери техниканы тану;2.1.3.10 туған жерінің пайдалы қазбалары, олардың адам шаруашылығындағы қолданысы, адамдардың мұқият қатынасы туралы білу;2.1.3.11 Қазақстанның елордасы Астана жəне оның көрікті жерлері (Бəйтерек, Ақорда, Бейбітшілік жəне келісім сарайы, Океанариум) туралы білу2.1.3.12 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу, фотосуреттерден жəне салынған суреттерден альбом жасау

2.2 Жануарлар 2.2.2.1 жануарлардың төлдерінің аттарын білу2.2.2.2 жануарлардың не жейтіндігін біліп, үй жануарларын тамақтандыру2.2.2.3 үй жануарларына күтім жасау2.2.2.4 жануарлардың орын ауыстыру тəсілдерін білу2.2.2.5 əртүрлі жануарлардың (жыртқыш, шөппен қоректенетін, тамақ талғамайтын) тамақтану ерекшеліктерін білу2.2.2.6 жабайы жануарлардың өмір сүру жағдайларын, оларды əр кезде қолға үйрету шарт-тарын білу 2.2.2.7 бақ пен бақшаның пайдалы жəне зиянкес мекендеушілерін білу2.2.2.8 жануарларды топтау

2.3 Ауа-райы жəне климат

2.2.3.7 су қоймалары (мұхит, теңіз, өзен, көл, бөгет) туралы білу2.2.3.8 ауа температурасын термометрмен анықтау2.2.3.9 жарық пен қараңғыны салыстыру2.2.3.10 жарықтың табиғи жəне жасанды негіздерін ажырату2.2.3.11 ғарыш денелерін бақылау2.2.3.12 табиғатты, жануарларды, адамдарды бақылау; нəтижелерін ауызша сипаттау

3.1 Денсаулық 2.3.1.1 медициналық процедуралардың маңызын түсіну жəне маманның басшылығымен процедуралардан өту2.3.1.2 медициналық мекемелердің қызметін түсіну2.3.1.3 адам денесінің температурасын, пульс жиілігін өлшей білу2.3.1.4 тістерді мұқият тазалап, ауызды шаю


2.3.2.8 əр жыл мезгілінде жолда, орманда, су қоймаларында қауіпсіз əрекет ету ережелерін білу2.3.2.9 газ плитаны пайдалана білу2.3.2.10 газбен, электр тоғымен, сумен жұмыс жасаудың негізгі ережелерін білу2.3.2.11 су қоймаларында өзін ұстау ережелерін білу2.3.2.12 өрт кезінде өзін ұстау ережелерін білу2.3.2.13 үйде қауіпсіз əрекет ету ережелерін түсіндіру

3-тоқсанДені саудың -жаны сау


1.1 Мен жəне менің отба-сым

2.1.1.1 отбасылық еңбекке жəне демалысқа қатысу;2.1.1.2 қонақ қабылдау ережелерін білу;2.1.1.3 үлкенді-кішілі туыстарына, көршілеріне, бейтаныс адамдарға мұқият жəне мейіріммен қарау;2.1.1.4 сөйлеу этикетінің ережелерін білу;2.1.1.5 бұқаралық ақпарат құралдарын: радионы, телевидениені, прессаны, ғаламторды ажырата білу;2.1.1.6 өзінің сыртқы келбетіне күтім жасау;


2.1.2.1 этикеттің қарапайым ережелерін білу: үлкеннің сөзін бөлмеу, орын беру, ойыншықтарымен бөлісу, қоғамдық орындарда өзін мəдениетті ұстау2.1.2.2 өзге адамға қамқорлық танытып, мейірімділік көрсету, өзге білім алушыларға кедергі келтірмей, олармен бірлесіп əртүрлі қызметке араласу2.1.2.3 өзінің жəне өзгенің əрекеттерін бақылау, бағалау, өзге адамның жəне өзінің ерекшеліктерін бөліп көрсету2.1.2.4 өз əрекеттерінің салдарларын, олардың өзге тұлғалардың эмоционалды жағдайларына əсерін түсіну


2.1.3.1 ескерткіштерді, көріктіжерлерді, мекемелерді: кинотеатр, театр, цирк, стадион, бас-сейн, мұзайдыны білу2.1.3.2 ақшаны пайдалана білу, зат, билет сатып алуды білу2.1.3.3 көшелердің, қала аудандарының атауларын білу2.1.3.4 теміржолдан өту ережелерін білу2.1.3.5 қалада қоғамдық көлікті пайдалана білу2.1.3.6 Қазақстанның жер бедерін: жазықты, тауларды, жоталарды, жыраларды білу2.1.3.7 ертеңгіліктерге жəне көңіл көтеру шараларына орай Қазақстан халықтарының өлеңдерін, əндерін, билерін жаттау

2.1 Өсімдіктер 2.2.1.1 саңырауқұлақтарды (жеуге болатын-болмайтын), жаңғақтар мен жидектерді ажырата білу, жаңғақтар мен жидектердің адам денсаулығына пайдасын білу2.2.1.2 өсімдіктерді жіктеу2.2.1.3 өсімдіктердің өсімін бақылау, өзгерістерді бақылау күнделігінде тіркеу, суреттеу2.2.1.4 саңырауқұлақтарды, жаңғақтарды, жидектерді, жемістер мен көкөністерді жинау ережелерін білу


2.2.3.1 таза жəне лас ауаны ажыратып, ауаны ластаудың көздерін, бөлмені желдетуді білу2.2.3.2 тірі ағзалар мен адамның шаруашылық өмірі үшін судың маңызын, табиғаттағы су айналымын білу2.2.3.3. құстардың қысқа дайындықтарын бақылау2.2.3.4 өлі табиғат нысандарының материалдардан (металл, ағаш, пластмасса) тұратындығын білу2.2.3.5 табиғат жағдайының адам əрекетімен байланысын түсіну2.2.3.6 глобусты, географиялық карталарды жəне жоспарларды жіті қарау2.2.3.7 су қоймалары (мұхит, теңіз, өзен, көл, бөгет) туралы білу2.2.3.8 ауа температурасын термометрмен анықтау2.2.3.9 жарық пен қараңғыны салыстыру2.2.3.10 жарықтың табиғи жəне жасанды негіздерін ажырату2.2.3.11 ғарыш денелерін бақылау2.2.3.12 табиғатты, жануарларды, адамдарды бақылау, нəтижелерін ауызша сипаттау


2.3.2.1 өз денсаулығы жəне қоршаған адамдардың денсаулықтары үшін жауапкершілікті түсіну2.3.2.2 жедел жəрдемнің телефонын білу, электр жабдықтарын пайдалану ережелерін сақтау2.3.2.3 жедел көмек алу үшін дəрігерге жүгінудің қажеттілігі туралы білу2.3.2.4 сіріңкені пайдалану ережелерін білу2.3.2.5 отпен ойнаудың қауіптілігі туралы білу2.3.2.6 жедел жəрдемнің телефон нөмірін білу2.3.2.7 үйден мектепке дейінгі көліктің маршрутын білу


Саяхат


2.1.3.8 қазақстандық əскер, өз Отанын қорғау міндеттері туралы түсінікке ие болу2.1.3.9 əскер түрлері солдаттарының формаларын, əскери техниканы тану2.1.3.10 туған жерінің пайдалы қазбалары, олардың адам шаруашылығындағы қолданысы, адамдардың мұқият қатынасы туралы білу2.1.3.11 Қазақстанның елордасы Астана жəне оның көрікті жерлері (Бəйтерек, Ақорда, Бейбітшілік жəне келісім сарайы, Океанариум) туралы білу)2.1.3.12 өз қаласы, ауылы туралы əңгімелеу, фотосуреттерден жəне салынған суреттерден альбом жасау

2.2 Жануарлар 2.2.2.1 жануарлардың төлдерінің аттарын білу2.2.2.2 жануарлардың не жейтіндігін біліп, үй жануарларын тамақтандыру2.2.2.3 үй жануарларына күтім жасау2.2.2.4 жануарлардың орын ауыстыру тəсілдерін білу2.2.2.5 əртүрлі жануарлардың (жыртқыш, шөппен қоректенетін, тамақ талғамайтын) тамақтану ерекшеліктерін білу2.2.2.6 жабайы жануарлардың өмір сүру жағдайларын, оларды əр кезде қолға үйрету шарт-тарын білу2.2.2.7 бақ пен бақшаның пайдалы жəне зиянкес мекендеушілерін білу2.2.2.8 жануарларды топтау


2.3.2.8 əр жыл мезгілінде жолда, орманда, су қоймаларында қауіпсіз əрекет ету ережелерін білу2.3.2.9 газ плитаны пайдалана білу2.3.2.10 газбен, электр тоғымен, сумен жұмыс жасаудың негізгі ережелерін білу2.3.2.11 су қоймаларында өзін ұстау ережелерін білу2.3.2.12 өрт кезінде өзін ұстау ережелерін білу2.3.2.13 үйде қауіпсіз əрекет ету ережелерін түсіндіру

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі № 352 бұйрығына 36-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі №115 бұйрығына 254-қосымша

Нашар еститін, кейіннен естімей қалған білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінен жаңартылған

мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту қазақ тілінде)

1-тарау. Жалпы ережелер1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта

білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген. 2. Оқу бағдарламасы білім алушылардың жас ерекшеліктерінің танымдық мүмкіндіктеріне сəйкес əр оқу пəнінің мазмұнын

жəне олардың білім, білік, дағдыларының көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады. 3. Оқу бағдарламасы оқыту процесін білім алушылардың пəн салалары бойынша білім жəне білікті саналы түрде меңгеруіне

арналған əр пəннің əдістемелік əлеуетін қолдану, оқу, жоба, зерттеу іс-əрекеттерінің тəсілін меңгеру арқылы дербестігін дамытуға, əлеуметтік-мəдени кеңістікте бағдарлану біліктерін меңгеруге бағыттайды.

4. Оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дəстүрлі міндеттері қазіргі мектепте білім беру процесін ұйымдастырудың инновациялық тəсілдерімен үйлесімді сабақтасқан. Оқыту тəсілі пəн бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын құруда негізгі бағдар болып табылады.

5. Құндылыққа, іс-əрекетке, тұлғаға бағдарлық коммуникативтік тəсілдер білім берудің классикалық негізі ретінде оқыту мақсаттарының жүйесі мен білім беру процесі нəтижелерінің басымдылығын арттыру үшін қолданылып, оқу бағдарламасының жаңа құрылымында көрініс тапты.

6. Оқытудың қазіргі кезеңінде білім алушы өздігімен білімге ие болу барысында оқу процесіне қойылатын негізгі талаптардың бірі оның белсенді іс-əрекетін ұйымдастыру болып табылады. Бұл тəсіл пəндік білім, əлеуметтік жəне коммуникативтік дағдыларды ғана емес, сонымен бірге, өзінің жеке мүдделері мен болашағын сезінуіне, сындарлы шешімдер қабылдауына мүмкіндік беретін тұлғалық қасиеттерді де меңгеруге ықпал етеді. Мұғаліммен бірге шығармашылықпен айналысу жəне серіктес, кеңесші ретінде мұғалімнің қолдауы кезінде білім алушының белсенді танымдық қабілеті тұрақты сипатқа ие болады.

7. Тұлғалық-бағдарлық білім беруді осындай сипатта жақсарту білім беру процесінде өктемшілікке жол бермей, қатысушылардың барлығының ынтымақтастығы үшін өзара қарым-қатынасында алғышарттарды құрайтын оқытудың алуан түрлі интерактивті əдістері қолданылады.

8. Диалогтік жəне рефлексивті технологияларды қолдану білім алушылардың жоба жəне зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруымен сабақтасады. Оқу процесін ұйымдастырудың барлық инновациялық тəсілдері оқытуды білім, идеялар жəне іс-əрекет тəсілдерімен белсенді түрде алмасуды көздейтін шынайы шығармашылық процестегі білім алушылардың қарым-қатынас моделіне айналдырады.

9. Пəннің оқу бағдарламасы жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кəсіпорындар, ақпарат көздері) пайдалануға бағдарланған оқу жобалау қызметін ұйымдастыру арқылы танымдық жəне əлеуметтік тұрғыдан білім алушының белсенділігін дамытуға мүмкіндік береді. Осы пəннің оқу мақсаттарына қол жеткізу аясында жүзеге асырылатын тəрбиелік сипаттағы жоба жұмысын ата-аналармен, жергілікті қауымдастық өкілдерімен бірлесе отырып, ұйымдастыруға болады.

10. Пəннің мазмұнын меңгеру жəне оқу мақсаттарына қол жеткізу процесінде қажетті ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құру жəне көрсету, ақпараттармен жəне идеялармен алмасу үшін бірлесіп əрекет ету, жабдықтар мен қосымшаларды кең ауқымда қолдану арқылы өз жұмысын бағалау жəне жетілдіруден тұратын білім алушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту үшін қажетті алғышарттар/жағдайлар жасалады.

11. Оқу бағдарламасында қалыптастырылған күтілетін нəтижелер оқу пəнінің мазмұнын анықтау негізі болып табылатын оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған.

12. Оқу бағдарламалары мазмұны жағынан білім алушыны өзін-өзі оқыту субъектісі жəне тұлғааралық қарым-қатынас субъектісі ретінде тəрбиелеуде нақты оқу пəнінің қосатын үлесін айқындайды.

13. Оқу бағдарламалары пəнді оқыту мақсаттарының жүйесі бар білім беру құндылықтарының өзара байланысы мен өзара шарттылығына жəне мектепті бітіргендегі нəтижелерге негізделген тəрбие мен оқытудың біртұтастық қағидасын іске асыруға мүмкіндік береді.

14. Оқу бағдарламалары пəндік білім жəне білікті ғана емес, сонымен қатар, кең ауқымды дағдыларды қалыптастыру бағыттылығымен ерекшеленеді. Оқыту мақсаттарының құрастырылған жүйесі төмендегі кең ауқымды дағдыларды қалыптастыру негізі болып табылады:

1) білімді функционалды жəне шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынас жасаудың түрлі тəсілдерін қолдану, топпен жəне жеке жұмыс істей білу, мəселелерді шешу жəне шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдылар дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар білім алушының мектептегі білім алу тəжірибесінде де, келешекте мектеп бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі болып табылады.

15. Экономикадағы заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы өзгерістер білім алушылардың күрделі міндеттерді шешу немесе оларды шешудің жаңа тəсілдерін табу үшін жағдаятқа, идеялар мен ақпараттарды талдау жəне бағалау, алған білімі мен тəжірибесін жаңа идея мен ақпаратты жинақтау үшін шығармашылықпен қолдануға мүмкіндік беретін дағдылар жиынтығын меңгеру қажеттілігіне себепші болады. Жігерлілік, алғырлық, өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып отыр.

16. Пəн бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады жəне білім алушылардың меңгерген білім, білік жəне дағдыларын кез келген оқу процесінде жəне өмір жағдаяттарында шығармашылықпен пайдалану даярлылығын қалыптастыруға, жетістікке қол жеткізуде қажырлылық дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға ынталандырады.

17. Кең ауқымды дағдылармен бірлікте тұлғалық қасиеттерді дамыту білім алушыларға базалық білімді меңгертуге негіз болады:

1) «қазақстандық патриотизм жəне азаматтық жауапкершілік», «құрмет», «ынтымақтастық», «еңбек жəне шығармашылық», «ашықтық», «өмір бойы білім алу» білім берудің басты құндылықтарына білім алушыларды дағдыландыру негізі болып та-былады. Бұл құндылықтар білім алушының мінез-құлқын жəне күнделікті іс-əрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдарлар болады.

2-тарау. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері

18. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəні есту қабілеті бұзылған (нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған арнайы пəн болып табылады. Нашар еститін білім алушылардың есту қабілетін дамы-ту мен ауызша сөйлеу тілін қалыптастыру бір-бірімен өте тығыз байланыста жүргізіледі. Ауызша сөйлеу тілін қалыптастыру есту, көріп есту арқылы жүзеге асырылады. Сөйлеу тілін есту арқылы қабылдау ауызша сөйлеу тілін жетілдірумен тікелей байланысты.

19. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінің міндеттері:1) тілдік жəне тілдік емес дыбыстарды ашық таңдауда жəне жабық таңдауда ажырату;2) дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа фразаларды, білім алушыларға таныс мəтіндерді қабылдауға үйрету; 3) күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді ажырату;4) диалог жүргізуге үйрету;5) сөйлемдерді ажырату, сөзден тұратын кескін сөздерді пайдалана отырып фразаларды құрастыру;6) мəтіндерді есту арқылы қабылдауға, мағынасын түсінуге үйрету;7) білім алушылардың нақты, анық жəне мəнерлеп сөйлеуге үйрету;

8) сөйлеу кезінде логикалық екпінді сақтап сөйлеуге үйрету;9) орфоэпиялық ережелерді сақтай отырып сөйлеуге үйрету.20. Пəнді оқыту процесінде пəнаралық байланыстар жүзеге асырылады:1) тіл дамыту пəнімен: «адам-табиғат-қоғам» туралы білімдерін толықтыру, табиғат құбылыстарымен адам, өсімдік, жан-

жануарлар арасындағы байланыс пен тəуелділікті таныстыра отырып, білім алушылардың танымдық қызығушылықтарын арт-тыру, топсеруен кезінде, табиғатты бақылау барысында алған білімдерін, бақылағандарын білім алушылардың сөздік қорын байыту, ауызша жазбаша тілін дамыту мақсатында пайдалану;

2) түзету ритмикасы пəнімен: түзету ритмикасы кезінде ритмикалық қозғалыстар жасау, музыканы қабылдау нашар еститін білім алушылардың естіп қабылдауын дамытуға, ауызша сөйлеу тілін қалыптастыруға ықпал етеді;

3) заттық-тəжірибелік оқыту пəнімен: еңбек тақырыбына байланысты шығармалар оқу барысында білім алушыларды еңбексүйгіштікке баулу, адамдардың еңбегін құрметтеуге тəрбиелеу, ермексазбен, табиғи материалдармен жұмыс жасау, қағаздарды қию, өрнектер салу, безендіру арқылы қолдың ұсақ бұлшық еттерін дамыту;

4) қоршаған ортамен таныстыру пəнімен: «Адам-табиғат-қоғам» туралы білімдерін толықтыру, табиғат құбылыстарымен адам, өсімдік, жан-жануарлар арасындағы байланыс пен тəуелділікті таныстыра отырып, білім алушылардың танымдық қызығушылықтарын арттыру, топсеруен кезінде, табиғатты бақылау барысында алған білімдерін, бақылағандарын білім алушылардың сөздік қорын байыту, ауызша жазбаша тілін дамыту мақсатында пайдалану.

21. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнін оқыту кезінде қарапайымнан күрделіге көшу қағидасына сүйенеді. Дайындық сыныбында оқитын білім алушылармен естіп қабылдауын дамыту жұмысы дыбысқа шартты қозғалыс реакциясын қалыптастырудан басталады. Берілетін сөздік материалдың көлемі жыл сайын ұлғайып отырады.

22. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəні фронтальды жəне жеке сабақта ұйымдастырылады:1) фронтальды сабақтарда əртүрлі дыбыстарды қабылдауға үйретеді, қоршаған ортаның түрлі дыбыстарымен, сөйлеу тілінің

қалыптасуы үшін қажетті болып табылатын дыбысталулардың сипаттамасын (дыбысталудың ұзақтығын, қаттылығын, биіктігін ажырату, дыбысталудың бағытын анықтау) ажыратуға үйретеді. Фронтальды сабақтарда дыбыстарды қою жəне кемістіктерін түзету жұмысы жүргізілмейді. Фронтальды сабақтың негізгі міндеті: дыбыстарды дұрыс айту дағдыларын бекітеді;

2) жеке сабақтарда білім алушылар есту арқылы сөздерді, сөз тіркестерін, фразаларды, мəтіндерді жабық (шектеулі) жəне ашық (шексіз) таңдауда ажыратуға, тануға, танып білуге жəне дұрыс сөйлеуге үйретеді.

23. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінің міндетті кезеңдерінің бірі сөздік матери-алдарды есту арқылы (есту аппаратымен жəне есту аппаратынсыз) қабылдау болып табылады.

3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер24. Арнайы білім беру мекемелері (нашар еститін білім алушыларға арналған мектептер) «білім алушыларды əлеуметтік

оңалту» ұстанымын негізге алады, ол ұстаным бойынша өз бетімен білім алуға ұмтылатын, ынталы, қызығушылығы жоғары, өзіне сенімді, жауапкершілігі мол тұлға қалыптастыру болып табылады.

25. Нашар еститін білім алушылардың бойында бұл қасиеттерді қалыптастыруда мұғалімдер түрлі технологиялар мен əдіс-тəсілдер қолданады деп күтіледі, олар:

1) зерттеушілік тəсілдер (білім алушылар «не білемін? нені білгім келеді? нені білдім?» тұрғысынан өз əрекетін талдауға үйренеді);2) əрекеттік тəсілдер (білім алушылар оқу əрекетінде меңгерген жаңа білімінің болашақта қажеттілігін түсінеді);3) дамыта оқыту (білім алушылар өзінің іс-əрекетін жоспарлау жəне басқару жолын үйренеді); 4) саралай оқыту (білім алушыларды деңгейіне, мүмкіндігіне қарай оқыту, қалыптастырушы баға арқылы қолдау);5) білім алушылардың оқу əрекетін жеке, топтық жəне ұжымдық формада ұйымдастыру (білім алушылар бірін-бірі өзара

оқытуға, бірін-бірі бағалауға, пікір алмасуға үйренеді).26. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнін оқытуда қолданылатын оқыту стратегия-

лары мен əдістері:1) стратегиялар: өзін-өзі басқарушылық, эксперименттік, сыни, коммуникативтік;2) технологиялар: шағын топтағы жұмыс (командада), кейс-стади (нақты жағдаяттарды талдау), рөлдік жəне іскерлік ой-

ындар, модульді оқыту;3) əдістер: жеке оқыту, проблемалық оқыту.27. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінің оқу бағдарламасының мақсаты сөйлеу

тілін естіп қабылдау жəне ауызша сөйлеу дағдыларын дамыту. Осы мақсатқа жету үшін ынталандырушы жəне белсенді тілдік орта құрып, қажетті коммуникативтік дағдыларды дамытады. Мұндай орта нашар еститін білім алушылардың сыныптастары-мен, мұғалімдерімен жəне көпшілікпен қарым-қатынасында естіп қабылдап сауатты айтып пайдалануына, ауызекі сөйлеу тілін жəне жазбаша формаларын қолдана отырып, өз пікірін еркін білдіруіне мүмкіндік туғызады.

28. Оқу бағдарламасы екі бөлімнен тұрады: 1) есту қабілетін дамыту; 2) дыбыстану. 29. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінде есту қабілетін дамытуға ықпал ететін

тапсырма үлгілері:1) дыбыс күшейткіш аппаратпен, жеке аппаратпен жəне аппаратсыз естіп қабылдау;2) дыбысқа шартты қозғалыс реакциясын қалыптастыру;3) қоршаған орта дыбыстары (қаладағы көлік дыбыстары, табиғат дыбыстары: жаңбыр, жел, боран) жəне тұрмыстық дыбы-

старымен (есік қоңырауы, шаңсорғыш, телефон шырылы) таныстыру жəне есту арқылы ажырату, танып білу;4) есту арқылы жануарлар мен құстардың дауыстарын, дыбыстық еліктеулерді (мяу, аф-аф, муу, пи-пи) ажырату жəне та-

нып білу (дыбыс күшейткіш аппаратпен, жеке аппаратпен жəне аппаратсыз);5) есту арқылы былдыр сөздер мен толық сөздерді қабылдау жəне ажырату (дыбыс күшейткіш аппаратпен, жеке аппарат-

пен жəне аппаратсыз) сөздік материалдар үлгісі: алма, доп, аю, банан, ат, мысық;6) есту арқылы тілдік емес дыбыстарды қабылдау;7) тілдік жəне тілдік емес сигналдарды есту арқылы қабылдау жəне ажырату;8) дыбысталатын ойыншықтар жəне саз аспаптарын есту арқылы ажырату (дауылпаз, ысқырық, пианино, сылдырмақ);9) дыбысталу санын анықтау (біреу-көп);10) дыбысталудың ұзақтығын (ұзақ-қысқа), қаттылығын (қатты-ақырын), биіктігін (төмен-жоғары) ажырату;11) дыбысталудың бағытын анықтау (оң жақта, сол жақта, жоғарыдан, төменнен);12) жануарлар мен құстардың дауыстарын тыңдап ажырату.30. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінде дыбыстардың айтылуын қалыптастыруға

ықпал ететін тапсырма үлгілері:1) дыбыс күшейткіш аппаратпен, жеке аппаратпен жəне аппаратсыз қабылдап айту;2) дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа фразаларды, мəтіндерді қабылдап қайталап айтып беру; 3) күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді дыбыстарды қадағалап дұрыс айту;4) диалог жүргізу;5) білім алушы арасындағы сұрақ жауап алмасу арқылы сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыру;6) 2-3 сөзден тұратын сөздерді пайдалана отырып сөзтіркестерін құрастырып айту;7) 5-6 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндердің мазмұнын айту. 31. Дыбыстану сабағының басты мақсаты сөздің анық, мəнерлеп айтылуын білім алушыларға үйрету. Білім алушы көріп

есту жəне есту арқылы берілген сөздік материалды мұғалімге еліктеп, дыбыстарды дұрыс айтуды үйренеді. Сонымен қатар, арнайы сабақтарда əр түрлі методикалық əдістер қолданылады: фонетикалық ырғақ жəне арнайы дыбыстарды қоятын, түзету жұмыс түрлері.

32. Дайындық сыныбында сөйлеу тілін қалыптастыру үшін міндетті түрде станционарлық дыбыс күшейткіш аппарат жеке сабақта, сабақтарда, сабақтан тыс уақытта үзбей қолданылады. Дыбыс күшейткіш аппаратын қолдану барысында мұғалім сөзіне үлкен маңызды мəн беріледі, себебі ол еліктеу үлгісі болады. Бар сөздік материалды қалыпты дауыс биіктігінен. Сөз екпінін сақтай отырып, орфоэпиялық заңдылықтарды ескеріп айтуы қажет. Өте қатты дауыспен немесе буындап айтылған мұғалім сөзі, білім алушыға сөзді қабылдауын қиындатады.

33. Дайындық сыныбында бағдарламаның негізгі бөлімі «сөз» жəне «сөз тіркестерінен» тұрады. Сөзбен жұмыс жүргізгенде білім алушы үлгі бойынша сөзді дұрыс немесе сол сөзге жақындау айтады.

34. Берілген сөзде қойылмаған дыбыстарға уақытша қолданылатын дыбыстарды пайдаланып айтуға болады.Сонымен қатар дауыспен, тыныспен, дыбыстырдың айтылуымен жұмыс түрлері жүргізіледі. Білім алушы сөйлеу тілінің интонация-сы мен мұғалімге еліктеу арқылы танысады. Бірталай дыбыстарды білім алушы мұғалімге еліктеп, көріп есту, есту арқылы қабылдап үйренеді.

35. Тез меңгерілетін дыбыстар: а, о, у, ү, і, ə, ө, и, иа (я), ио(е), иу (ю) м, н, п, ф, в, т; ұзақ уақыт, жаттығу арқылы меңгерілетін дыбыстар: ы, ұ, к, х, л, з, ж, г, қ, ғ . Мына дыбыстар: с, ш, р, б, д, - арнайы жеке сабақтарда меңгеріледі.

36. Дайындық сыныбының бағдарламасында көріп – есту, еліктеу арқылы арнайы əдістер пайдаланылып, дыбыстар меңгеріледі: : п, а, м, ə, т, о, і, ө ү, в, у, н, и, ы, л, иа (я), ио(е), иу (ю), к, ф, х, с, ш, р, б, д. Дайындық сыныбында қойылмаған дыбыстардың орнына, уақытша қолданылатын дыбыстарды пайдалануға болады. Мысалы: п-б, т-д, р-р.

37. Дыбыстану бағдарламасында: тыныспен жұмыс, дауыспен жұмыс, дыбыстармен, сөз, сөз тіркестерімен жұмыс түрлері жан-жақты толықтырылып, əр түрлері əдістеме жұмыстарын пайдалану жолдары қамтылып берілген. Бағдарламада орфоэпия-мен, интонациямен жұмыс жүргізу жолдары да қарастырылған. Сөзбен, сөз тіркестерімен жұмыс жүргізу тəсілдері бағдарламаның ең басты бөлімінің бірі болып табылады. Сонымен қатар, 1-сыныпта да дауыспен, тыныспен, дыбыстармен, сөз, сөйлемдермен жүргізілетін жүмыс түрлері бағдарламада жүйелі түрде берілген.

38. 1-сыныпта сөзбен жұмыс жүргізгенде мұғалімге еліктеп қабылдап айту ғана емес графикалық белгілеріне, ритіміне, схемаларына жəне сол ритмге сай келетін сөздерді айтады. Білім алушының интонациялық сөйлеу тілін қалыптастырғанда, хабарлы, сұраулы, сөйлемдер интонациясына жəне эмоциональды көңіл-күйін білдіретін сөз, сөз тіркестермен жұмыс жүргізіледі.

39. 1-сыныпта бірталай дыбыстарды білім алушы мұғалімге еліктеп, көріп- есту, есту арқылы қабылдап үйренеді. Тезірек меңгерілетін дыбыстар: а, о, у, и, ү, і, ө, ə, иа (я), ио (е), иу (ю) в, ф, м, н, п, т, ал мына дыбыстар ұзағырақ жаттығу арқылы меңгеріледі: ы, к, х, з, л, ж, г; қ, ғ, ң .Мына дыбыстар: с, ш, р, б, д, - арнайы сабақта меңгеріледі.

40. Дайындық сыныбында қойылған дағдыландырылған дыбыстарды 1-сыныпта толықтырып, дыбыстарды қоюды жалғастырып, дағдыландырып, сөзде, сөйлемде дұрыс айтылуын қадағалап қорытындылайды. 1-сыныпта қойылмаған дыбыстардың орнына, уақытша қолданылатын дыбыстарды пайдалануға болады: Мысалы: д-т, ш – с, р - рь, л –ль. 1-сыныпта қойылған дыбыстар буында, сөзде, сөз тіркестерінде дағдыландырылып содан кейін, қатаң, ұяң, үнді дыбыстарда диффе-ренциациаланады.

41. Бірінші жартыжылдықта бір тыныста 4-6 буынды сөздерді айтуды үйренеді. Білім алушыдан сөздерді мұғаліммен ілесіп бірге айтуын жəне жеке өз бетінше айтуын талап етеді. Білім алушының мұғаліммен ілесіп бірге сөзді айтуы, дұрыс тыныс алу-ын жəне бөлмей дұрыс сөйлеуін қалыптастырады.

4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері42. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнін меңгеру нəтижелері критериалды бағалауды

қолдану арқылы жүзеге асырылады.43. Критериалды бағалау дыбыстарды қою, дыбыстарды сөзде, сөйлемде дағдыландыру, саралап жіктеу бағалаудың өзара

тығыз байланысында негізделген. Критериалды бағалау нəтижелері білім беру процесін тиімді жоспарлау жəне ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.

44. Критериалды бағалау қалыптастырушы жəне жиынтық бағалаудан тұрады.45. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз өткізіледі, білім алушы мен оқытушы арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді

жəне оқу үрдісін дер кезінде түзетуге мүмкіндік береді.46. Жиынтық бағалау белгілі оқу мерзімінде оқу блогын оқып бітіргенде өткізіледі, білім алушыларға кері байланысты

қамтамасыз ету үшін, пəн бойынша тоқсандық жəне жылдық бағаларды қою үшін колданылады.5-тарау. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру47. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:1) 0-сынып – аптасына 18 сағат, оқу жылында – 594 сағат;2) 1-сынып – аптасына 18 сағат, оқу жылында – 594 сағат;3) 2-сынып – аптасына 18 сағат, оқу жылында – 612 сағат;4) 3-сынып – аптасына 18 сағат, оқу жылында – 612 сағат;5) 4-сынып – аптасына 18 сағат, оқу жылында – 612 сағат.48. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнін оқыту үшін кабинет мынадай құрал-

жабдықтармен қамтылады:1) стационарлық дыбыс күшейткіш аппарат; 5) зонд, шпатель;2) жеке дыбыс күшейткіш аппарат; 6) дидактикалық жəне үлестірмелі материалдар;3) айна; 7) лого-сурдопедагогиқалық тренажер.4) шкаф;49. «Дыбыстану» бөлімінің мазмұны:1) тыныспен жұмыс; 4) сөзбен жұмыс;2) дауыспен жұмыс; 5) сөз тіркестерімен жұмыс.3) дыбыс жəне дыбыс тіркестерімен жұмыс; 50. «Есту қабілетін дамыту» бөлімінің мазмұны: 3) сөз тіркестерімен жұмыс; 1) буынмен жұмыс; 4) сөйлеммен жұмыс;2) сөзбен жұмыс; 5) мəтінмен жұмыс.51. «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінің мазмұны арқылы коммуникативтік жəне

сөйлеу тілі дағдыларын дамытуға бағытталған дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту жұмысын көрсету кезеңдерін қамтиды.

52. Оқу бағдарламасында оқыту мақсаттарын тиімді қолдану жəне мониторинг жасау үшін кодтық белгілеу енгізілді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші сан бөлімді, үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсаттарының реттік санын білдіреді. Мысалы, код белгісіндегі 1.2.1.1 «1» - сынып, «2» - бөлімше, «1» - дағды, «1» - оқыту мақсатының реттік саны.

1) есту қабілетін дамыту: 1-кесте

№ Оқыту мақсаттары жүйесінің бөлімдері Дағдылар1 Естіп-қабылдап, ажырату 1.1 Тілдік емес дыбыстарды қабылдап, ажырата алу2 Естіп- қабылдап,танып, ажырату 2.1 Сөздік материалдарды естіп кабылдап, танып, ажырата алу3 Естіп- қабылдап, анықтап тану 3.1 Сөздік материалдарды естіп кабылдап, анықтап тани алу

2) дыбыстану:2-кесте

№ Оқыту мақсаты жүйесінің бөлімдері Дағдылар1 Дыбыс нормаларын сақтау 1.1 Қалыпты сөйлеу тіліне тəн нормаларды сақтап айта алу2 Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру 2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың айтылуын

қалыптастыра алу53. Оқыту мақсаттарының жүйесі:1) есту қабілетін дамыту: 3-кесте

Дағдылар 0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сыныпБілім алушылар:

1.1 Тілдік емес ды-быстарды қабылдап, ажырата алу

0.1.1.1дыбысталатын ойыншықтар жəне музыкалық аспап-тарды қабылдап, ажырата білу0.1.1.2əр түрлі өлең əуендерін ажыра-та білу0.1.1.3əр түрлі би ырғағын қабылдап ажыра-та білу0.1.1.4дыбысталу-дың бағытын, са-нын анықтап (оң жақта, сол жақта, жоғарыдан, төменнен) ажыра-та білу0.1.1.5жануарлар-дың дауыстарын (ат, сиыр, қой, мысық, ит) қабылдап ажы-рата білу0.1.1.6 саз аспапта-рын (4-6 дыбыс түрін), музыкалық ритмдерді қабылдап, ажырату 0.1.1.7 вальс, марш музы-каны қабылдап, ажырату0.1.1.8 қоршаған орта дыбыстарын (терезені қаққандағы дауыс, үстелді ұрғандағы дауыс) қабылдап, ажырату0.1.1.9 адам шығаратын тілдік емес дыбы-старды қабылдап ажырату (жылау, күлу, түшкіру, жөтелу)0.1.1.10 дыбыстың шыққан бағытын қабылдап ажырату (алдынан, артынан, оң жағынан, сол жағынан)0.1.1.11 музыканың темпін қабылдап, ажырату0.1.1.12 табиғат ды-быстарын қабылдап, ажырату (құстардың сайрауы, бұлақ, судың дыбысы)0.1.1.13 əртүрлі жиіліктегі дыбыстар-ды қабылдап, ажы-рату (жоғары-төмен, жоғары-орташа-төмен)

1.1.1.1түрлі музыкалық аспаптарын қабылдап ажыра-та білу1.1.1.2жеңіл əуендерді қабылдау жəне ойыншық-тар мен аспаптар-дың ойы-нын ажырата білу1.1.1.3музыкалық ритмдерді қабылдап ажырата білу 1.1.1.4 дыбысталу-дың санын анықтап «көп-біреу, біреу-екеу-үшеу) ажыра-та білу1.1.1.5тұрмыстық дыбы-стар мен қоршаған орта дыбыстарын қабылдап ажы-рата білу (есіктің қоңырауы, теле-фон шырылы, жаңбырдың дауысы)1.1.1.6 дыбыстың жиілігін (жоғары, төмен, орташа), қабылдап, ажыра-та алу 1.1.1.7 ды-быс шығаратын ойыншықтар мен саз аспаптарын қабылдап, ажыра-та алу1.1.1.8 тұрмыстық дыбыстарды қабылдап ажыра-та алу (мектептегі үзіліс қоңырауы, телефон, есік, вело-сипед, сағат)1.1.1.9 жабайы жануарлар-дың дау-ыстарын қабылдап, ажырата алу1.1.1.10 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу1.1.1.11 дыбы-сталуы таныс сөздерді, қысқа сөз тіркестерін,таныс мəтіндерді қабылдап ажыра-та алу 1.1.1.12 табиғат құбылыстарының дыбыстарын қабылдап, ажырату(боран, жел, жаңбыр)1.1.1.13тұрмыстық дыбы-стар дыбыстарын қабылдап, ажырату

2.1.1.12-4 музыкалық аспап-тарды, қабылдап ажырата білу2.1.1.2атақты əншілердің дауыстарын қабылдап ажыра-та білу2.1.1.3музыкалық ритмдерді қабылдап ажыратып-тани білу2.1.1.4дыбысталу-дың ұзақтығын (ұзақ-қысқа), қаттылығын (қатты-ақырын-тыныш) ажырата білу2.1.1.5 тұрмыстық дыбыстар (мектептегі үзіліс қоңырауы, те-лефон, есік, велоси-пед, сағат) қабылдап, ажырата білу2.1.1.6 күн кұбылыстар-дың дыбыстарын қабылдап, ажыра-та алу 2.1.1.7 əр түрлі би ырғағықтарын қабылдап ажыра-та алу 2.1.1.8 фортепиано-да орындал-ған жеңіл əуендерін қабылдап, ажырата алу2.1.1.9 əр түрлі өлең, əуендерді қабылдап, ажырата алу2.1.1.10 музыкалық ертегілер қабылдап, ажырата алу2.1.1.11 тапсырма-ларды орындай оты-рып сөздік материал-дарды ажырата алу2.1.1.12. берілген тақырыптар бойынша сөздік материалдар-ды қабылдап, ажы-ра алу2.1.1.13көлік шуылын қабылдап, ажыра-та алу2.1.1.14 жеңіл əуендерді, əр түрлі ойыншықтар мен аспаптарды қабылдап, ажыра-та алу2.1.1.15 əр түрлі би ырғақтарын қабылдап ажырата алу2.1.1.16 əр түрлі білім алушыларға арналған əуендерін

3.1.1.1инструментал-ды аспаптарды қабылдап ажыра-та білу3.1.1.2өлең əуендерін, атақты əншілер дауыста-рын қабылдап ажыра-та білу3.1.1.3қазіргі замандағы би ырғағын қабылдап ажырата білу3.1.1.4дыбыстың жиілігін ажырата білу (жоғары, төмен, орташа)3.1.1.5күн құбылыс-тарын білдіретін дыбыстар-ды қкбылдап ажырату3.1.1.6 қимыл-қозғалыс, шапалақтау арқылы жаңғырту жəне қабылдап, ажыра-та алу 3.1.1.7 əр түрлі білім алушыларға арналған əндердің əуенін қабылдап, ажырата алу3.1.1.8 əр-түрлі халық əндерін қабылдап, ажырата алу3.1.1.9 хор əндері жеке əр түрлі əндерден қабылдап, ажыра-та алу3.1.1.10 өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу3.1.1.11 ертегідегі кейіпкерлердің дыбысталуларын қабылдап, ажыра-та алу3.1.1.12 екі-үш ұлттың əндерін, қабылдап, ажырата алу3.1.1.13 форте-пиано жəне баян аспаптары-мен орындалған əндерді қабылдап, ажыра-та алу3.1.1.14 атақты əншілердің дауыстары қабылдап, ажыра-та алу3.1.1.15 əр түрлі ұлттық би ырғақ-тарын қабыл дап ажырата алу

4.1.1.1төрт жəне одан-да көп ырғақтарды музыкалық аспап-тар, қимыл-қозғалыс, шапалақтау арқылы қабылдап, ажыра-та білу4.1.1.2би музыкасын өлең əуендерінен қабылдап ажырата білу4.1.1.3 əр түрлі халық билерін қабылдап ажырата білу4.1.1.4дыбыстың шыққан бағытын анықтау (алдынан, артынан, оң жағынан, сол жағынан) қабылдап ажырата білу4.1.1.5адам шығаратын тілдік емес дыбы-старды ажырату (күлкі, жылау, жөтелу, түшкіру) қабылдап, ажырата білу4.1.1.6əр түрлі би музыкасының əуендерін қабылдап, ажырата алу 4.1.1.7 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата білу4.1.1.8 тігін машинкасының, электропила шуылда-рын қабылдап, ажы-рата алу4.1.1.9 инструментал-ды аспаптардың дыбысын қабылдап, ажырата алу4.1.1.10 атақты əншілер дау-ыстарын қабылдап, ажырата алу4.1.1.11 би музыкасын, өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу4.1.1.12 симфониялық əндерді қабылдап, ажырата алу4.1.1.13 көңілді көңілсіз өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу4.1.1.14 атақты эстрадалық əншілер дауыстарын, опера əншілердің да-уыстарын қабылдап, ажырата алу4.1.1.15 заманауи би ырғақтарын қабылдап ажырата алу




0.1.1.14 оқу іс əрекетіне бай-ланысты пайдалана-тын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тап-сырма сөздерді қабылдап, ажырату0.1.1.15 4-5 сөзден тұратын сөйлемдерді қабылдап, ажырату

1.1.1.14күнделікті өмірде пайдалана-тын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, ажырату1.1.1.157-8 сөзден тұратын сөйлемдерді қабылдап, ажырату

қабылдап, ажыра-та алу2.1.1.17 техника-мен байланысты шуылдардың дауы-сын қабылдап, ажы-рата алу (мылтық атысы, пулемет)2.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап (4-6 аспап), ажыра-та алу2.1.1.19 шапалақтау санын қабылдап, ажырата алу2.1.1.20 əр түрлі білім алушыларға арналған əндерді ажырата алу

3.1.1.16 əр түрлі ұлттық əндерді ажырата алу3.1.1.17 техникамен байланыс-ты шуыл-дардың дауысын қабылдап, ажырата алу (тоңазыт-қыш, шаңсор-ғыш)3.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап (7-8 аспап), ажыра-та алу3.1.1.19 таныс, сұрақ, тапсырма сөздерді қабылдап ажыра-та алу3.1.1.20 əр түрлі ұлттық əндерді ажырата алу

4.1.1.16 заманауи əндерді қабылдап, ажыра-та алу4.1.1.17 техника-мен байланысты шуылдардың да-уысын қабылдап, ажырата алу (трак-тор, комбайн, ауыр машина, жеңіл машина)4.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап(9-10 аспап), ажы-рата алу4.1.1.19 таныс емес сұрақ, өтініш, тап-сырма сөздерді қабылдап ажыра-та алу4.1.1.20 қазіргі кездегі əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, ажыра-та алу

2.1 Сөздік матери-алдарды естіп ка-былдап, танып, ажырата алу

0.2.1.1математи-калық сөздік материалды кабылдап, танып, ажырата білу0.2.1.2күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тілідегі, сөздерді ажыра-та білу0.2.1.3 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді ка-былдап, танып, сөз тіркестерін құрастыра білу

0.2.1.4 сөздер мен толық сөздерді кабылдап, танып, ажырату0.2.1.5 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді ка-былдап, танып, ажы-рату, сөз тіркестерін құрастыру0.2.1.6 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып естіп қабылдап та-нып ажырату0.2.1.7 сюжетті суреттер бойынша сөйлемдерді естіп кабылдап, танып, ажырату0.2.1.8 диалогқа түсіп сөйлеу тілі ма-териалын қабылдап, танып, ажырату0.2.1.9 3-4 сөзден тұратын сөздерді сөз тіркестерін кабыл-дап, танып, ажырату0.2.1.10оқу іс əрекетіне байланысты сөздік материалдарды кабылдап, танып, ажырату0.2.1.11 күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату0.2.1.12 дыбысталу-дың бағытын, музыка темпін қабылдап, танып, ажырату0.2.1.13 тақырыптар бойынша 5-6 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп кабылдап, танып, ажырату

1.2.1.1математикалық сөздік материал бойынша мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаптыкабылдап, танып, ажырата білу1.2.1.2күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтінішті, ажы-рата білу1.2.1.3мəтінмен жұмыс – 6-8 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндердікабылдап, танып, айыра білу 1.2.1.4 сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату1.2.1.5. тақырыптар бойынша 6-7 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп ка-былдап,1.2.1.6 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып қабылдап, танып, ажырату1.2.1.7 4-5 сөзден тұратын сөйлемдер-ді, сөздерді, сөз тіркестерін кабыл-дап, танып, ажырату1.2.1.8мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып кабылдап танып, ажырату1.2.1.9 5-6 сөзден тұратын сөйлемдерді сөздерді, сөз тіркестерін кабыл-дап, танып, ажырату1.2.1.10математика-лық материалды, таныс математика-лық термин сөздерді кабылдап, танып, ажырату1.2.1.11 5-8 сөйлемнен тұратын таныс емес мəтіндерді кабыл-дап, танып, ажырату1.2.1.12 əр түрлі ойыншық-тар мен аспаптарды қабылдап, танып, ажырату1.2.1.13 би ырғағын (тез, баяу) ритмін қабылдап, танып, ажырату 1.2.1.14 ер адам мен əйел адамның дауысын қабылдап, танып ажырату1.2.1.15 қыздар мен ұлдардың дауысын қабылдап, танып ажырату

2.2.1.1жалпы білім беру пəндеріне сəйкес сөйлеу тілі матери-алдарын кабылдап, танып, ажырату2.2.1.2 күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, сөздерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.3 мəтінмен жұмыс – 5-10 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.4 күн кұбылыстар-дың дыбыстарын кабыл-дап, танып, ажырату2.2.1.5 əр түрлі би ырғағықтарын кабыл-дап, танып, ажырату2.2.1.6 жеңіл фортепиано əндерін кабылдап, танып, ажырату2.2.1.7 əр түрлі өлең, əуендерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.8 музыкалық ертегілер кабылдап, танып, ажырату2.2.1.9 тапсырма-ларды орындай оты-рып, сөздік матери-алдарды қабылдап, танып, ажырату2.2.1.10. берілген тақырыптар бойынша сөздік материалдар-ды кабылдап, танып, ажырату2.2.1.119-10 сөйлемнен тұратын таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.125-6 сөйлемге дейінгі таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.13 əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, танып, ажырату2.2.1.14 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, танып, ажырату2.2.1.15 таныс емес сөздер, сөз тіркестерін қабылдап, танып, ажырату2.2.1.16 диалогқа кіріп сөздік материалдар-ды кабылдап, танып ажырату2.2.1.17 əр түрлі білім алушыларға арналған əндерді қабылдап, танып, ажырату2.2.1.18

3.2.1.1 оқу іс əрекетіне байла-нысты сөздік матери-ал-дарды кабылдап, танып, ажырату3.2.1.2 күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.3 мəтінмен жұмыс – барысын-да 8-10 сөйлемге дейінгі таныс жəне таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.4 берілген тақырып-тар бойынша таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.5 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ-жауап алмасу сөздік материал-дарын кабылдап, танып, ажырату3.3.1.6 таныс емес сөзді (ұқсас 5-6 сөйлемдер арасынан) қабылдап, танып, ажырату3.2.1.7 есептерді орындауға таныс емес керекті сөздерді, қабылдап, танып, ажырату3.2.1.8 таныс емес термин сөздерді қабылдап, танып, ажырату3.2.1.9 таныс емес мəтіндерді (15-17 сөйлем) кабылдап, анықтап, танып, ажырату3.2.1.10 тіл дамы-ту сабақтарындағы сөйлеу тілі мате-риалын пайдалана отырып, мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ-жауапты қабылдап, танып, ажырату3.2.1.11 11-12 сөйлемнен тұратын таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.12 8-10 сөйлемге дейінгі таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.13 əр түрлі мəнерде оқылған өлең жолдарын қабылдап, танып, ажырату3.1.1.14 музыкалық ертегілерді қабылдап, танып ажырату3.2.1.15 қысқа мəтіндерді, қабылдап, танып, ажырату3.2.1.16 суреттерді пайдалана отырып, сөздік материал-дар-ды қабылдап, танып, ажырату, диалог құрастыру

4.2.1.1сөйлеу тілі мате-риалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қабылдап, танып, ажырату4.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тап-сырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.3 мəтінмен жұмыс бары-сында (10-12 сөйлемге дейінгі) таныс жəне таныс емес мəтіндерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.4 оқу іс-əрекетінің ұйымдастырылуына байланысты жəне күнделікті қолданылатын сөздік материалдар-ды қабылдап, та-нып, ажырату4.2.1.5 естуге ең қолайлы ара қашықтықта есту арқылы та-ныс сөздерді, сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдердің, мағынасын түсініп қабылдап, танып, ажырату4.2.1.6 жалпы білім беретін пəндердегі оқытылатын тақырыптар бой-ынша қолданатын сөздік материал-дарды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.7 сыбыр-лап айтқан сөздік материалдар-ды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.8 берілген тақырыптар бой-ынша (10-12 сөйлемнен тұратын) мəтінді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.9сюжеті бойынша ұқсас суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.10өткен тақырыптар бойынша сөздікті пайдалана отырып, күрделі сөйлемдерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.11 сөйлемдерде бас-тауыш, баян дауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш сөздерді қабылдап, танып, ажырату

1.2.1.16 шапалақтау санын қабылдап, танып, ажырату1.2.1.17 та-ныс, таныс емес математикалық термин сөздерді кабылдап, танып, ажырату1.2.1.18 5-10 сөйлемнен тұратын таныс, та-ныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату

өтініш тапсырма-ларды сөздерді қабылдап танып ажырату2.2.1.19 қазіргі кездегі əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, танып, ажырату

3.2.1.17 кинотеатрда көрген фильмдер бойынша сөздік мате-риал-дарды қабылдап, танып, ажырату, диа-лог құрастыру3.2.1.18 таныс, таныс емес сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату3.2.1.19 оқу іс-əрекетінің ұйымдас-тырылуына байланы-сты жəне күнделікті қолданылатын сөздік материалдарды қабылдап, танып, ажырату

4.2.1.12 жалғаулық сөздері бар күрделі сөйлемдерді (8-10 сөйлем) қабылдап, танып, ажырату4.2.1.13 суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, танып, ажырату 4.2.1.14 көбейту кестесі (2-9 көлемінде), «есе артық», «есе кем» терминдерін қабылдап, танып, ажырату4.2.1.15 ортақ тақы-рыптары бойынша пайдала-ныла-тын сөйлеу тілі матери-алын, сұрақтарды, тапсырмалар-ды қабылдап, танып, ажырату 4.2.1.16 диалог кезінде сөйлем мүшелерінен ба-стауыш, баянда-уыш, анықтауыш, толықтауыш, пысықтауышты қабылдап, танып, ажырату4.2.1.17 театр, мұражайда өткен экскурсия бойынша сөздік материалдар-ды қабылдап, та-нып, ажырату, диа-лог құрастыру4.2.1.18 «Досының туған күні», «Кім болғым келеді?», «Менің досым» тақырыптары-на сөздік материалды қабылдап, танып, ажырату, диалог жалғастыра алу4.2.1.19 берілген тақырыптар бой-ынша (15-20 сөйлемнен тұратын) мəтінді қабылдап, танып, ажырату

3.1Сөздік матери-алдарды естіп ка-былдап, анықтап тани алу

0.3.1.1математикалық сөздік материалды кабылдап, танып, ажырата білу0.3.1.2күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тілідегі, сөздерді ажыра-та білу0.3.1.32-3 сөзден тұратын кескін сөздерді ка-былдап, танып, сөз тіркестерін құрастыра білу0.3.1.4 сөздер мен толық сөздерді кабылдап, анықтап, тани алу0.3.1.5 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді сөз тіркестерін ка-былдап, анықтап, тани алу 0.3.1.6 оқу іс əрекетіне байла-нысты сөздік ма-териалдарды естіп кабылдап, анықтап тани алу0.3.1.7 тақырыптар бойынша 5-6 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп кабылдап, анықтап тани алу0.3.1.8 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы 4-5 буыннан тұратын сөз тіркестерін ка-былдап, анықтап айта алу0.3.1.9 таныс емес мəтінді (6-8 сөйлем) қабылдап, анықтап тани алу0.3.1.10 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы хабарлы сұраулы сөйлемдерді қабылдап, анықтап тани алу, екпін түсіріп айта алу

1.3.1.1математикалық сөздік материал бойынша мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты кабылдап, танып, ажырату білу1.3.1.2күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтінішті, ажы-рата білу1.3.1.3мəтінмен жұмыс – 6-8 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндердікабылдап, танып, айыра білу 1.3.1.4 сюжетті суреттер бойынш материалдарды кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.5 диалогқа түсіп сөздік матери-алдарды қабылдап, анықтап тани алу1.3.1.6таныс математикалық термин сөздерді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.7 сюжетті суреттер бойынша сөздік материал-дарды кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.8 диалогқа түсіп, сөздік матери-алдарды кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.9 таныс емес мəтінді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.10 тақырыптар бойынша (5-10 сөйлем) тұратын та-ныс емес мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.11 сөйлемдерді суреттердің көмегімен жəне көмегінсіз кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.12 есепті құрастырып, шешу, жеңіл мəселе есептерді орын-дау барысында кездесетін сөздерді кабылдап, анықтап тани алу

2.3.1.1 жалпы білім беру пəндеріне сəйкес сөйлеу тілі материалыдарын кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.2 күнделікті пайдалана-тын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, сөздерді кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.3 мəтінмен жұмыс – 5-10 сөйлемге дейінгі та-ныс мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.4 1-4 сериалды сюжетті суреттер бойынша сұрақтарды кабыл-дап, анықтап, танып, жауап бере алу 2.3.1.5таныс емес мəтіндерді қабылдап, мəтін бойынша сұрақтарға кабылдап, анықтап, танып, жау-ап бере алу2.3.1.6 күнделіктіпайдалана-тын сөйлеу тілі бойынша сұрақтарға кабылдап, анықтап, тану2.3.1.7 деформация-ланған мəтіндерді кабылдап, анықтап, танып, мəтінді мазмұндай алу2.3.1.8 мəселе есеп-терде «артық», «кем», «есе артық», «есе кем» терминдерін ка-былдап, анықтап тани алу 2.3.1.9 көбейту кестесін (2-3 сөйлем көлемінде) «есе артық», «есе кем» терминдерін ка-былдап, анықтап тани алу2.3.1.10 таныс емес (9-12 сөзден тұратын) сөйлемдерді, сөздерді, сөз тіркестерін кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.11дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа фра-заларды, мəтіндерді, сонымен қатар та-ныс емес сөздер, сөз тіркестерін, мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.12тіл дамыту сабақтарын-дағы сөйлеу тілі мате-риалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты кабылдап, анықтап тани алу

3.3.1.1оқу іс əрекетіне байланыс-ты сөздік материал-дарды ка-былдап, анықтап, тану 3.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.3 мəтінмен жұмыс – барысында 8-10 сөйлемге дейінгі таныс жəне таныс емес мəтіндерді ка-былдап, анықтап, тану3.3.1.4 таныс емес сөйлемдер-ді суреттердің көмегімен жəне көмегінсіз кабыл-дап, анықтап, тану3.3.1.5 ұқсас бірнеше сөйлемдерді кабыл-дап, анықтап, тану, арасынан керекті сөйлемді таңдай алу3.3.1.6 таныс емес математикалық термин сөздерді, есепті құрасты-рып, шешу, жеңіл мəселе есептерді орындауға керекті сөздерді ка-былдап, анықтап, тану3.3.1.7 таныс емес термин сөздерді ка-былдап, анықтап, тану3.3.1.8 таныс емес мəтіндерді (14-16 сөйлем) кабылдап, анықтап, тану3.3.1.9 таныс емес деформа-цияланған мəтіндерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.10дыбыста-луы та-ныс сөздерді, қысқа фразалар-ды, мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу3.3.1.11 өткен тақырып-тар бойын-ша сөздікті пайдала-на отырып, күрделі сөйлем-дерді қабылдап, анықтап, тану3.3.1.12 таныс математикалық термин сөздерді, есепті құрасты-рып, оны шешу кезінде қолданыла-тын сөздік материал-дарды, ка-былдап, анықтап3.3.1.13 суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, анықтап, тану3.3.1.142-3 ұқсас сөйлемнен керектісін қабылдап, анықтап, тану

4.3.1.1сөйлеу тілі материалын пай-далана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қа-былдап, анықтап, тану4.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тап-сырма сөздерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.3 мəтінмен жұмыс – бары-сында таныс жəне таныс емес мəтіндерді10-(12 сөйлем) қабылдап, анықтап, тану4.3.1.4 тіл дамыту сабақтарындағы сөйлеу тілі мате-риалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қабылдап, анықтап, тану4.3.1.5 жүргізілген экскурсия, дема-лыс күндері туралы диалогты қабылдап, анықтап, тану4.3.1.6 математика-лық терминдер мен тапсырма-ларды қабылдап, анықтап, тану4.3.1.7 таныс емес мəтіндерді (10-12 сөйлем) қабылдап, анықтап, тану4.3.1.8 таныс емес деформация-ланған мəтіндерді қабылдап, анықтап, танып, жинақтау4.3.1.9 сюжеті бой-ынша ұқсас суретке сəйкес сөйлемдерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.10 дыбыс-талуы таныс емес сөздер, сөз тіркестерін, мəтіндерді ка-былдап, анықтап тани алу4.3.1.11 сөйлемдер-де бастауыш, баян дауыш, толық-тауыш, анықтауыш, пысықтауыш сөздерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.12 жеңіл мəселе есептерді кабылдап, анықтап тани алу4.3.1.13 көбейту кестесін (2-9 көле мінде), «есе артық», «есе кем» терминдерін қабыл-дап, анықтап, тану4.3.1.14 деформа-цияланған сөйлем-дерді қабылдап, анықтап, тану

2) дыбыстану:4-кесте

Дағдылар 0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сыныпБілім алушылар:

1.1 Қалыпты сөйлеу тіліне тəн норма-ларды сақтап айта алу

0.1.1.1 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы өз дауысының күшін өзерте білу (қатты, ақырын)0.1.1.2 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы бір тыныста бірнеше буындарды айта білу (папа-папапа-папапапа-папапапапа0.1.1.3 дауыс күшін, сөздің дауыс екпініне қарай өзгерте айта білу0.1.1.4 өз дауысынның дауыстап қатты ай-тылуын жəне биіктігін өзгерте алу0.1.1.5 бір қалыпты дауыс биіктігі мен дау-ыс тембірін сақтаумен (дəл жəне жуықтау) айта алу0.1.1.6 сөз екпінімен (бірге, тыңдап өз бетімен) айта алу0.1.1.7 сөзді бір тыны-ста бөлмей тұтас айту0.1.1.8 4-5 буынды қысқа сөйлемді темп-пен табиғи нақты етіп айту (бірге, тыңдап өз бетімен)0.1.1.9 хабарлы жəне сұраулы интонация-мен мұғаліммен бірге тыңдап өз бетімен айту

1.1.1.1 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы бір тыныста бірнеше буын-дарды бірге айта білу1.1.1.2 4-6 бу-ыннан тұратын сөздер, сөз тіркестері бір ты-ныста айта білу1.1.1.3 мұғалімге еліктеу арқылы жəне өзбетімен өз дауысының күшін өзерте ала білу1.1.1.4 хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге байланысты дауыстың мəнерін өзгерте алу

2.1.1.1 сөйлесіп отырған адам-мен ара қашықтыққа байланысты дауыстың күшін өзгерте алуды білу (қатты айту, ақырын айту, сыбыр-лап айту)2.1.1.2 5-6 буыннан тұратын сөздер, сөз тіркестері бір тыныс айта білу2.1.1.3 өзбетімен өз дауысының күшін өзерте алуды білу2.1.1.4 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы сөйлемдерді хабарлы жəне сұраулы екпінмен айтуға үйрету2.1.1.5 хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге байланысты дауыстың мəнерін өзгерте алу2.1.1.6 дауыс биіктігін жəне дауыс күшін сөздің ой екпініне байланысты мұғаліммен бірге жəне жеке қайталап айтып өзгерте білу

3.1.1.1 мұғалімге еліктеу арқылы жəне өз бетімен сұрақ қойған кезде дауысты қаттырақ шығарып логикалық екпін түсіріп айта білу3.1.1.2 сөйлемдерді ха-барлы, лепті, сұраулы екпінмен айта білу

4.1.1.1 мұғаліммен бірге еліктеп, бір тыныста бірнеше бу-ындарды, сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдерді, айту4.1.1.2 керекті синтагімдерді қолданып ты-ныс паузалар-мен оқу4.1.1.3 жаттап алған өлеңді қалыпты сөйлеу тіліне тəн норма-ларды сақтап айту4.1.1.4 сөздің өзгеруіне байланысты логикалық екпінді сақтап айту

2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың айтылуын қалыптастыра алу

0.2.1.1 негізгі концентрдің [а, о, у, э, и, ə, ө, ү, ы, п, т, к, с, ш, м, н, л] дыбыстарын буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу0.2.1.2 қосымша [б, қ] дыбыстарын буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу0.2.1.3 дифтонгтар-ды [йэ]-е, [йа]-я ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу0.2.1.4 алғашқы кон-центрге кірмеген ды-быстарды айтылуын жақын дыбыстармен алмастырып айта білу0.2.1.5 айтылуы жақын дыбыстарды буында, сөзде, сөз тіркестерінде бір-бірінен ажыра-та білу. а-о, а-ə, а-э, ə-э, о-у, о-ө, у-ү, э-и, ы-и, и-е, ə-е, м-п, н-т, л-н, т-л.

1.2.1.1 негізгі концентрдің [а, о, у, э, и, ə, ө, ү, ы, п, т, к, с, ш, м, н, л] жəне қосымша берілген [б, қ] дыбыстарын буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылу-ын білу1.2.1.2 дифтонг-тарды [йэ]-е, [йа]-я ашық, жабық жəне тұйық буын-да, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылу-ын білу1.2.1.3 қазақ тіліндегі [і, ұ, д, й, г, ғ, ж, з, ң, в, р, х, ф, щ, ц, һ, ч] дыбыстарды ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу1.2.1.4 дифтонг-тарды [йэ]-е, [йа]-я, [йу]-ю, [йо]-ё ашық, жабық жəне тұйық буын-да, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылу-ын білу1.2.1.5 айтылуы жақын дыбы-старды буын-да, сөзде, сөз тіркестерінде бір-бірінен ажырата білу: а-о, а-ə, а-э, о-у, о-ө, у-ү, ұ-у, ұ-ү, ө-ү, ы-і, і-и, ы-и, и-е, ə-е, м-п, н-т, л-н, р-л, т-л, п-б, п-ф, с-з, ш-ж, д-т, ч-ш, ш-щ, к-қ, г-ғ, қ-х, қ-һ, х-һ1.2.1.6 артику-ляциясы жақын дыбы-старды ажыра-та білу

2.2.1.1 дұрыс айта алмайтын ды-быстарды өз бетімен қадағалай ала білу2.2.1.2 алмастырып айтатын дыбыстардың орнына керек дыбы-старды айта білу2.2.1.3 сөздердегі дыбыстарды ажырата білу:1) дауысты дыбыстар: а-ə, о-ө, ұ-ү, ə-е, у-ұ;2) дауыссыз дыбыстар: м-б, н-д, м-п, н-т, т-қ, г-ғ, х-һ, н-ң, м-б, н-д, м-п, н-т.3) шулы жəне ызыңды дыбыстар: с-з, ш-ж, с-ш, з-ж, 4) мұрындық дыбыстар: м-б, н-д, б-п, м-п, н-л;5) ұяң жəне қатаң дыбыстарды т-д, б-п, г-к, г-ғ, к-қ; 6) аффрикаттар: ч, ц2.2.1.4 орфоэпия ережесін жəне сөздік екпінді сақтай отырып, таныс 4-5 күрделі сөздердің дыбыстық құрылымын сақтап,сол сөздерді айта білу2.2.1.5 орфоэпия ережесін жəне сөздік екпінді сақтай отырып (бірге, өз бетінше, белгі бойынша) таныс емес 4-5 күрделі сөздердің дыбыстық құрылымын сақтап, сол сөздерді айта білу2.2.1.6 қатар келген дауыссыз дыбыстарды сөзде бөлмей бірге айту2.2.1.7 екі, үш, төрт, бес күрделі сөздердің буын санын анықтай білу2.2.1.8 сөздік тілдегі дыбыстардың дауысты жəне дауыссыз екенін ажырата білу2.2.1.9 сөздік тілдегі дыбыстардың ұяң жəне қатаң екенін ажырата білу2.2.1.10 сөйлеу тілінде орфоэпия ережелерін біліп, өзбетінше қолдана білу2.2.1.11 орфоэпия заңдылығы бойынша, қатаң дауыссыз дыбыс ұяң болып естіледі: тəж-тəш, көз-көс, сөз-сөз2.2.1.12 қысқа сөйлемдерді оқығанда хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге сай интонацияны колданып оқи білу2.2.1.13 мұғаліммен бірге жəне сөз бетінше сөйлегенде дұрыс дауыс темпін сақтап сөйлей білу2.2.1.14 қысқа сөйлемдерді бір тыныста бөлмей, бірге тұтас айта білу

3.2.1.1 сөздердегі айты-луы жақын дыбыстар-ды ажырата білу1) дауысты дыбыстар: а-ə, о-ө, ұ-ү, ə-е, у-ұ;3.2.1.2 сөздердегі айты-луы жақын дыбыстар-ды ажырата білу1) дауыссыз дыбыстар:шулы жəне ызыңды дыбыстар с-з, ш-ж, с-ш, з-ж, ф-в;мұрындық дыбыстар: м-б, н-д, б-п, м-п, н-л;ұяң жəне қатаң дыбыстарды т-д, б-п, г-к, г-ғ, к-қ; аффрикаттар: ч-ц, ц-с, ч-ш.3.2.1.3 мəтіндерді, тақпақтарды орфоэпиялық ережесін сақтай отырып айта білу:жеке дыбыстардың ды-бысталуын ерін үндестігі құлын-құлұн, төсек-төсөк, көңілді-көңүлді;дифтонгтардың дыбы-сталуы: тақия-тақыйа, Əлия-Əлійə, иық-ыйық, қию-қыйұу;дауысты дыбыстардың дыбысталуы: шай-шəй, жай-жəй, лақ-ылақ;сөз ішінде дыбысталуы: абжылан-апжылан, сенген-сеңген, басшы-башшы кесші-кешші;екі сөз жігінде: ақ жауын-ағжауұн, ақ ала-ағала, тақ сан-тахсан, алып ұшу-алыб ұшұу3.2.1.4 мəтінді оқу кезінде хабарлы жəне сұраулы екпіндерді қолдана білу

4.2.1.1 сөзде жəне қысқа сөйлемде дыбыстардың дұрыс айтылу-ын бекіту:дауысты: а-ə, о-ө, ұ-ү, і-ы, а-э, и-э, а-о, и-ы. дауыссыз: ызыңды жəне шулы: с-ш, з-ж; аффрикат-тар: ч-ц.ұяң жəне қатаң: б-п, д-т, г-к , ғ-қ, з-с, ж-ш, в-ф, жуан жəне жіңішке: т-ть, ф-фь, п-пь4.2.1.2 сөйлеу тілінде орфоэпиялық ережені сақтап айту (мұғаліммен бірге жəне тыңдап өз бетінше), сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдерді, айту4.2.1.3 қысқа сөйлемдерде сөздік тілдің бір қалып-тылығын сақтап айту4.2.1.4 диа-логтарда барлық инто-нация түрлерін сақтап сөйлеу

54. Ұзақ мерзімді жоспарда ұсынылған оқыту мақсаттарын тоқсандарға бөлуді білім алушылардың меңгеру мүмкіндіктерін ескере отырып, мұғалім өзі анықтайды:

1) есту қабілетін дамыту:0- сынып:5-кесте


Сөйлеу əрекеттерінің

түрлері

Дағдылар Оқыту мақсаттары

1. Өзім ту-ралы

2. Менің мектебім

3. Менің от-басым жəне достарым

4. Бізді қоршаған əлем

5. Саяхат

6. Салт-дəстүр жəне ауыз əдебиеті

7. Тағам жəне сусын

8. Дені саудың – жаны сау

Естіп-қабылдап, ажырату

1.1 Тілдік емес дыбыстарды естіп қабылдап, ажырата алу

0.1.1.1 дыбысталатын ойыншықтар жəне саз аспаптарын есту арқылы қабылдап, ажырату (дауылпаз, ысқырық, пианино, сылдырмақ)0.1.1.2 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата білу0.1.1.3 əр түрлі би ырғағын қабылдап ажырату0.1.1.4 дыбысталудың бағытын, санын анықтап (оң жақта, сол жақта, жоғарыдан, төменнен) қабылдап, ажырату0.1.1.5 жануарлардың дауыстарын (ат, сиыр, қой, мысық, ит) қабылдап, ажырату0.1.1.6 саз аспаптарын (4-6 дыбыс түрін), музыкалық ритмдерді қабылдап, ажырату0.1.1.7 вальс, марш музыканы қабылдап, ажырату 0.1.1.8 қоршаған орта дыбыстарын (терезені қаққандағы дауыс, үстелді ұрғандағы дауыс) қабылдап, ажырату0.1.1.9 адам шығаратын тілдік емес дыбыстарды қабылдап ажырату (жы-лау, күлу, түшкіру, жөтелу)0.1.1.10 дыбыстың шыққан бағытын қабылдап ажырату (алдынан, артынан, оң жағынан, сол жағынан)0.1.1.11 музыканың темпін қабылдап, ажырату0.1.1.12 табиғат дыбыстарын қабылдап, ажырату (құстардың сайрауы, бұлақ, судың дыбысы)0.1.1.13 əртүрлі жиіліктегі дыбыстарды қабылдап, ажырату (жоғары-төмен, жоғары-орташа-төмен)0.1.1.14 оқу іс əрекетіне байланысты жəне күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, ажырату0.1.1.15 4-5 сөзден тұратын сөйлемдерді қабылдап, ажырату

Естіп- қабылдап, танып, ажы-рату

2.1 Сөздік ма-териалдарды қабылдап, та-нып, ажырату

0.2.1.1 математикалық сөздік материалды кабылдап, танып, ажырату0.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілідегі, сөздерді кабылдап, танып, ажырату0.2.1.32-3 сөзден тұратын кескін сөздерді кабылдап, танып, ажырату0.2.1.4 сөздер мен толық сөздерді кабылдап, танып, ажырату 0.2.1.5 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді кабылдап, танып, ажырату, сөз тіркестерін құрастыру0.2.1.6 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып естіп қабылдап танып ажырату0.2.1.7 сюжетті суреттер бойынша сөйлемдерді естіп кабылдап, танып, ажырату0.2.1.8 диалогқа түсіп сөйлеу тілі материалын қабылдап, танып, ажырату0.2.1.9 3-4 сөзден тұратын сөздерді сөз тіркестерін кабылдап, танып, ажырату0.2.1.10 оқу іс əрекетіне байланысты сөздік материалдарды кабылдап, танып, ажырату0.2.1.11 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату0.2.1.12 дыбысталудың бағытын, музыка темпін қабылдап, танып, ажырату0.2.1.13 тақырыптар бойынша 5-6 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп ка-былдап, танып, ажырату

Естіп- қабылдап, анықтап тану

3.1 Сөздік мате-риалдарды ка-былдап, анықтап тани алу

0.3.1.1 математикалық сөздік материалды қабылдап, анықтап тани алу0.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілідегі, сөздерді кабылдап, анықтап тани алу0.3.1.3 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді кабылдап, анықтап тани алу0.3.1.4 сөздер мен толық сөздерді кабылдап, анықтап, тани алу0.3.1.5 2-3 сөзден тұратын кескін сөздерді сөз тіркестерін кабылдап, анықтап, тани алу 0.3.1.6 оқу іс əрекетіне байланысты сөздік материалдарды естіп кабылдап, анықтап тани алу0.3.1.7 тақырыптар бойынша 5-6 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп ка-былдап, анықтап тани алу0.3.1.8 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы 4-5 буыннан тұратын сөз тіркестерін кабылдап, анықтап айта алу0.3.1.9 таныс емес мəтінді (6-8 сөйлем) қабылдап, анықтап тани алу 0.3.1.10 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы хабарлы сұраулы сөйлемдерді қабылдап, анықтап тани алу, екпін түсіріп айта алу

2) дыбыстану:0- сынып:6-кесте


түрлеріДағдылар Оқыту мақсаттары

Дыбыс норма-ларын сақтау

1.1 Қалыпты сөйлеу тіліне тəн нормаларды сақтап айта алу

0.1.1.1 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы өз дауысының күшін өзерте білу (қатты, ақырын)0.1.1.2 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы бір тыныста бірнеше буындарды айта білу (папа-папапа-папапапа-папапапапа 0.1.1.3 дауыс күшін, сөздің дауыс екпініне қарай өзгерте айта білу0.1.1.4 өз дауысынның дауыстап қатты айтылуын жəне биіктігін өзгерте алу0.1.1.5 бір қалыпты дауыс биіктігі мен дауыс тембірін сақтаумен (дəл жəне жуықтау) айта алу0.1.1.6 сөз екпінімен (бірге, тыңдап өз бетімен ) айта алу 0.1.1.7 сөзді бір тыныста бөлмей тұтас айту.0.1.1.8 4-5 буынды қысқа сөйлемді темппен табиғи нақты етіп айту (бірге, тыңдап өз бетімен).0.1.1.9 хабарлы жəне сұраулы интонациямен мұғаліммен бірге тыңдап өз бетімен айту

Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру

2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде дыбыстардың айтылуын қалыптастыра алу

0.2.1.1 негізгі концентрдің [а, о, у, э, и, ə, ө, ү, ы, п, т, к, с, ш, м, н, л] дыбыстарын буын-да, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу 0.2.1.2 қосымша [б, қ] дыбыстарын буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу0.2.1.3. дифтонгтарды [йэ]-е, [йа]-я ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу0.2.1.4 алғашқы концентрге кірмеген дыбыстарды айтылуын жақын дыбыстармен ал-мастырып айта білу0.2.1.5 айтылуы жақын дыбыстарды буында, сөзде, сөз тіркестерінде бір-бірінен ажыра-та білу. а-о, а-ə, а-э, ə-э, о-у, о-ө, у-ү, э-и, ы-и, и-е, ə-е, м-п, н-т, л-н, т-л.

3) есту қабілетін дамыту:1-сынып:7-кесте



түрлері


1. Өзім туралы




1.1 Тілдік емес дыбы-старды естіп қабылдап, ажырата алу

1.1.1.1 түрлі музыкалық аспаптарын қабылдап ажырата алу1.1.1.2 жеңіл əуендерді қабылдау жəне ойыншықтар мен аспаптардың ойынын ажырата алу1.1.1.3 музыкалық ритмдерді қабылдап ажырата алу 1.1.1.4 дыбысталудың санын анықтап «көп-біреу, біреу-екеу-үшеу) ажы-рата алу1.1.1.5 тұрмыстық дыбыстар мен қоршаған орта дыбыстарын қабылдап ажырата алу (есіктің қоңырауы, телефон шырылы, жаңбырдың дауысы)1.1.1.6 дыбыстың жиілігін (жоғары, төмен, орташа), қабылдап, ажыра-та алу1.1.1.7 дыбыс шығаратын ойыншықтар мен саз аспаптарын қабылдап, ажырата алу1.1.1.8 тұрмыстық дыбыстарды қабылдап ажырата алу (мектептегі үзіліс қоңырауы, телефон, есік, велосипед, сағат)1.1.1.9 жабайы жануарлардың дауыстарын қабылдап, ажырата алу1.1.1.10 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу1.1.1.11 дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа сөз тіркестерін,таныс мəтіндерді қабылдап ажырата алу 1.1.1.12 табиғат құбылыстарының дыбыстарын қабылдап, ажырату (бо-ран, жел, жаңбыр)1.1.1.13 тұрмыстық дыбыстар дыбыстарын қабылдап, ажырату1.1.1.14 күнделікті өмірде пайдалана-тын сөйлеу тілі, сұрақ, өтініш, тап-сырма сөздерді қабылдап, ажырату1.1.1.15 7-8 сөзден тұратын сөйлемдерді қабылдап, ажырату

4. Бізді қоршаған əлем

5. Саяхат


7. Тағам жəне сусын

8. Дені саудың – жаны сау

Естіп- қабылдап, танып, ажырату

2.1 Сөздік ма-териалдарды кабылдап, танып, ажы-рату

1.2.1.1 математикалық сөздік материал бойынша мұғалім жəне білім алу-шы арасындағы сұрақ жауапты кабылдап, танып, ажырату1.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтінішті, ажырату1.2.1.3 мəтінмен жұмыс – 6-8 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндерді кабыл-дап, танып, ажырату 1.2.1.4 сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату1.2.1.5. тақырыптар бойынша 6-7 сөйлемнен тұратын мəтіндерді естіп кабылдап, танып, ажырату1.2.1.6 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып қабылдап, танып, ажырату1.2.1.7 4-5 сөзден тұратын сөйлемдерді, сөздерді, сөз тіркестерін кабылдап, танып, ажырату1.2.1.8 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауаппен алмасып кабылдап танып, ажырату1.2.1.95-6 сөзден тұратын сөйлемдерді сөздерді, сөз тіркестерін кабылдап, танып, ажырату1.2.1.10 математикалық материалды, таныс математикалық термин сөздерді кабылдап, танып, ажырату 1.2.1.11 5-8 сөйлемнен түратын таныс емес мəтіндерді кабылдап та-нып, ажырату1.2.1.12 əр түрлі ойыншық-тар мен аспаптарды қабылдап, танып, ажы-рату1.2.1.13 би ырғағын (тез, баяу) ритмін қабылдап, танып, ажырату1.2.1.14 ер адам мен əйел адамның дауысын қабылдап, танып ажырату1.2.1.15 қыздар мен ұлдардың дауысын қабылдап, танып ажырату1.2.1.16 шапалақтау санын қабылдап, танып, ажырату1.2.1.17 таныс, таныс емес математикалық термин сөздерді кабылдап, танып, ажырату1.2.1.18 5-10 сөйлемнен тұратын таныс, таныс емес мəтіндерді кабыл-дап, танып, ажырату


3.1 Сөздік ма-териалдарды кабылдап, анықтап тани алу

1.3.1.1 математикалық сөздік материал бойынша мұғалім жəне білім алу-шы арасындағы сұрақ жауапты кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтінішті, кабыл-дап, анықтап тани алу1.3.1.3 мəтінмен жұмыс – 6-8 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндердікабылдап, анықтап, тани алу1.3.1.4 сюжетті суреттер бойынш материалдарды кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.5 диалогқа түсіп сөздік материалдарды қабылдап, анықтап тани алу1.3.1.6 таныс математикалық термин сөздерді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.7 сюжетті суреттер бойынша сөздік материалдарды кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.8 диалогқа түсіп, сөздік материалдарды қабылдап, анықтап тани алу1.3.1.9 таныс емес мəтінді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.10 тақырыптар бойынша (5-10 сөйлем) тұратын таныс емес мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.11 сөйлемдерді суреттердің көмегімен жəне көмегінсіз кабылдап, анықтап тани алу1.3.1.12 есепті құрастырып, шешу, жеңіл мəселе есептерді орындау ба-рысында кездесетін сөздерді кабылдап, анықтап тани алу

4) дыбыстану:1-сынып:8-кесте





1.1.1.1 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы бір тыныста бірнеше буындарды бірге айта білу1.1.1.2 4-6 буыннан тұратын сөздер, сөз тіркестері бір тыныста айта білу1.1.1.3 мұғалімге еліктеу арқылы жəне өзбетімен өз дауысының күшін өзерте ала білу1.1.1.4 хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге байланысты дауыстың мəнерін өзгерте алу


2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың дұрыс айтылуын қалыптастыра алу

1.2.1.1 негізгі концентрдің [а, о, у, э, и, ə, ө, ү, ы, п, т, к, с, ш, м, н, л] жəне қосымша берілген [б, қ] дыбыстарын буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылуын білу1.2.1.2 дифтонгтарды [йэ]-е, [йа]-я ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылуын білу1.2.1.3 қазақ тіліндегі [і, ұ, д, й, г, ғ, ж, з, ң, в, р, х, ф, щ, ц, һ, ч] дыбыстарды ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айта білу1.2.1.4 дифтонгтарды [йэ]-е, [йа]-я, [йу]-ю, [йо]-ё ашық, жабық жəне тұйық буында, сөзде, сөз тіркестерінде дұрыс айтылуын білу;1.2.1.5 айтылуы жақын дыбыстарды буында, сөзде, сөз тіркестерінде бір-бірінен ажыра-та білу: а-о, а-ə, а-э, о-у, о-ө, у-ү, ұ-у, ұ-ү, ө-ү, ы-і, і-и, ы-и, и-е, ə-е, м-п, н-т, л-н, р-л, т-л, п-б, п-ф, с-з, ш-ж, д-т, ч-ш, ш-щ, к-қ, г-ғ, қ-х, қ-һ, х-һ;1.2.1.6 артикуляциясы жақын дыбыстарды ажырата білу





1. Өзім ту-ралы



4. Менің туған өлкем

5. Дені саудың-жаны сау


7. Қоршаған орта

8. Саяхат


1.1 Тілдік емес дыбыс-тарды естіп қабылдап, ажырата алу

2.1.1.1 музыкалық аспаптарды (2-4), қабылдап ажырата алу2.1.1.2 атақты əншілердің дауыстарын қабылдап ажырата алу2.1.1.3 музыкалық ритмдерді қабылдап, ажырата алу2.1.1.4 дыбысталудың ұзақтығын (ұзақ-қысқа), қаттылығын (қатты-ақырын-тыныш) қабылдап, ажырата алу2.1.1.5 тұрмыстық дыбыстар (мектептегі үзіліс қоңырауы, телефон, есік, ве-лосипед, сағат) қабылдап, ажырата алу2.1.1.6 күн кұбылыстардың дыбыстарын қабылдап, ажырата алу2.1.1.7 əр түрлі би ырғағықтарын қабылдап ажырата алу 2.1.1.8 фортепианода орындалған жеңіл əуендерін қабылдап, ажырата алу2.1.1.9 əр түрлі өлең, əуендерді қабылдап, ажырата алу2.1.1.10 музыкалық ертегілер қабылдап, ажырата алу2.1.1.11 тапсырмаларды орындай отырып сөздік материалдарды ажыра-та алу2.1.1.12. берілген тақырыптар бойынша сөздік материалдарды қабылдап, ажыра алу 2.1.1.13 көлік шуылын қабылдап, ажырата алу2.1.1.14 жеңіл əуендерді, əр түрлі ойыншықтар мен аспаптарды қабылдап, ажырата алу2.1.1.15 əр түрлі би ырғақтарын қабылдап ажырата алу2.1.1.16 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу2.1.1.17 техникамен байланысты шуылдардың дауысын қабылдап, ажырата алу (мылтық атысы, пулемет)2.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап (4-6 аспап), ажырата алу2.1.1.19 шапалақтау санын қабылдап, ажырата алу2.1.1.20 əр түрлі білім алушыларға арналған əндерді ажырата алу


2.1 Сөздік ма-териалдарды естіп кабыл-дап, танып, ажырата алу

2.2.1.1 жалпы білім беру пəндеріне сəйкес сөйлеу тілі материалыдарын ка-былдап, танып, ажырату2.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, сөздерді ка-былдап, танып, ажырату2.2.1.3 мəтінмен жұмыс – 5-10 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.4 күн кұбылыстардың дыбыстарын кабылдап, танып, ажырату 2.2.1.5 əр түрлі би ырғағықтарын кабылдап, танып, ажырату2.2.1.6 жеңіл фортепиано əндерін кабылдап, танып, ажырату 2.2.1.7 əр түрлі өлең, əуендерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.8 музыкалық ертегілер кабылдап, танып, ажырату2.2.1.9 тапсырмаларды орындай отырып, сөздік материалдарды кабылдап, танып, ажырату2.2.1.10. берілген тақырыптар бойынша сөздік материалдарды кабылдап, танып, ажырату2.2.1.119-10 сөйлемнен тұратын таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.125-6 сөйлемге дейінгі таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату2.2.1.13 əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, танып, ажырату2.2.1.14 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, танып, ажырату2.2.1.15 таныс емес сөздер, сөз тіркестерін қабылдап, танып, ажырату2.2.1.16 диалогқа кіріп сөздік материалдар-ды кабылдап, танып ажырату2.2.1.17 əр түрлі білім алушыларға арналған əндерді қабылдап, танып, ажырату2.2.1.18 өтініш тапсырмаларды сөздерді қабылдап танып ажырату2.2.1.19 қазіргі кездегі əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, танып, ажырату


3.1 Сөздік ма-териалдарды естіп кабыл-дап, анықтап тани алу

2.3.1.1 жалпы білім беру пəндеріне сəйкес сөйлеу тілі материалыдарын ка-былдап, анықтап тани алу2.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, сөздерді ка-былдап, анықтап тани алу2.3.1.3 мəтінмен жұмыс – 5-10 сөйлемге дейінгі таныс мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.4 1-4 сериалды сюжетті суреттер бойынша сұрақтарды қабылдап, анықтап, танып, жауап бере алу 2.3.1.5 таныс емес мəтіндерді қабылдап, мəтін бойынша сұрақтарға кабыл-дап, анықтап, танып, жауап бере алу2.3.1.6 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тілі бойынша сұрақтарға кабылдап, анықтап, тану2.3.1.7 деформацияланған мəтіндерді кабылдап, анықтап, танып, мəтінді мазмұндай алу 2.3.1.8 мəселе есептерде «артық», «кем», «есе артық», «есе кем» терминдерін кабылдап, анықтап тани алу 2.3.1.9 көбейту кестесін (2-3 сөйлем көлемінде) «есе артық», «есе кем» терминдерін кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.10 таныс емес (9-12 сөзден тұратын) сөйлемдерді, сөздерді, сөз тіркестерін кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.11 дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа фразаларды, мəтіндерді, соны-мен қатар таныс емес сөздер, сөз тіркестерін, мəтіндерді кабылдап, анықтап тани алу2.3.1.12 тіл дамыту сабақтарындағы сөйлеу тілі материалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты кабылдап, анықтап тани алу





1.1 Қалыпты сөйлеу тіліне тəн норма-ларды сақтап айта алу

2.1.1.1 сөйлесіп отырған адаммен ара қашықтыққа байланысты дауыстың күшін өзгерте алуды білу (қатты айту, ақырын айту, сыбырлап айту)2.1.1.2 5-6 буыннан тұратын сөздер, сөз тіркестері бір тыныс айта білу2.1.1.3 өзбетімен өз дауысының күшін өзерте алуды білу2.1.1.4 мұғаліммен қосарланып жəне еліктеу арқылы сөйлемдерді хабарлы жəне сұраулы екпінмен айтуға үйрету 2.1.1.5 хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге байланысты дауыстың мəнерін өзгерте алу2.1.1.6 дауыс биіктігін жəне дауыс күшін сөздің ой екпініне байланысты мұғаліммен бірге жəне жеке қайталап айтып өзгерте білу


2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың дұрыс ай-тылуын қалыптастыра алу

2.2.1.1 дұрыс айта алмайтын дыбыстарды өз бетімен қадағалай ала білу2.2.1.2 алмастырып айтатын дыбыстардың орнына керек дыбыстарды айта білу2.2.1.3 сөздердегі дыбыстарды ажырата білу:1) дауысты дыбыстар: а-ə, о-ө, ұ-ү, ə-е, у-ұ;2) дауыссыз дыбыстар: м-б, н-д, м-п, н-т, т-қ, г-ғ, х-һ, н-ң, м-б, н-д, м-п, н-т.3) шулы жəне ызыңды дыбыстар: с-з, ш-ж, с-ш, з-ж, 4) мұрындық дыбыстар: м-б, н-д, б-п, м-п, н-л;5) ұяң жəне қатаң дыбыстарды т-д, б-п, г-к, г-ғ, к-қ; 6) аффрикаттар: ч, ц2.2.1.4 орфоэпия ережесін жəне сөздік екпінді сақтай отырып,таныс 4-5 күрделі сөздердің дыбыстық құрылымын сақтап,сол сөздерді айта білу2.2.1.5 орфоэпия ережесін жəне сөздік екпінді сақтай отырып (бірге, өз бетінше, белгі бойынша) таныс емес 4-5 күрделісөздердің дыбыстық құрылымын сақтап, сол сөздерді айта білу 2.2.1.6 қатар келген дауыссыз дыбыстарды сөзде бөлмей бірге айту 2.2.1.7 екі, үш, төрт, бес күрделі сөздердің буын санын анықтай білу2.2.1.8 сөздік тілдегі дыбыстардың дауысты жəне дауыссыз екенін ажырата білу2.2.1.9 сөздік тілдегі дыбыстардың ұяң жəне қатаң екенін ажырата білу2.2.1.10 сөйлеу тілінде орфоэпия ережелерін біліп, өзбетінше қолдана білу2.2.1.11 орфоэпия заңдылығы бойынша, қатаң дауыссыз дыбыс ұяң болып естіледі: тəж-тəш, көз-көс, сөз-сөз2.2.1.12 қысқа сөйлемдерді оқығанда хабарлы жəне сұраулы сөйлемдерге сай интонацияны колданып оқи білу 2.2.1.13 мұғаліммен бірге жəне сөз бетінше сөйлегенде дұрыс дауыс темпін сақтап сөйлей бəлу2.2.1.14 қысқа сөйлемдерді бір тыныста бөлмей, бірге тұтас айта білу



Сөйлеу əрекеттерінің түрлері


1. Тірі табиғат

2. Жақсыдан үйрен, жа-маннан жи-рен (жарық пен қараңғы)


1.1 Тілдік емес дыбыстарды естіп қабылдап, ажырата алу

3.1.1.1 инструменталды аспаптарды қабылдап ажырата алу3.1.1.2 өлең əуендерін, атақты əншілер дауыстарын қабылдап, ажырата алу3.1.1.3 қазіргі замандағы би ырғағын қабылдап, ажырата алу3.1.1.4 дыбыстың жиілігін (жоғары, төмен, орташа) қабылдап, ажырата алу3.1.1.5 күн құбылыстарын білдіретін дыбыстарды қабылдап, ажырата алу3.1.1.6 қимыл-қозғалыс, шапалақтау арқылы жаңғырту жəне қабылдап, ажы-рата алу3.1.1.7 əр түрлі білім алушыларға арналған əндердің əуенін қабылдап, ажы-рата алу3.1.1.8 əр-түрлі халық əндерін қабылдап, ажырата алу3.1.1.9 хор əндері жеке əр түрлі əндерден қабылдап, ажырата алу3.1.1.10 өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу




3. Уақыт

4. Сəулет

5. Өнер

6. Атақты тұлғалар

3.1.1.11 ертегідегі кейіпкерлердің дыбысталуларын қабылдап, ажырата алу3.1.1.12 екі-үш ұлттың əндерін, билерін қабылдап, ажырата алу3.1.1.13 фортепиано жəне баян аспаптарымен орындалған əндерді қабылдап, ажырата алу3.1.1.14 атақты əншілердің дауыстары қабылдап, ажырата алу3.1.1.15 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу3.1.1.16 əр түрлі ұлттық əндерді ажырата алу3.1.1.17 техникамен байланыс-ты шуыл-дардың дауысын қабылдап, ажыра-та алу (тоңазыт-қыш, шаңсор-ғыш)3.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап (7-8 аспап), ажырата алу3.1.1.19 таныс, сұрақ, тапсырма сөздерді қабылдап ажырата алу3.1.1.20 əр түрлі ұлттық əндерді ажырата алу


2.1 Сөздік ма-териалдарды естіп кабылдап, танып, ажыра-та алу

3.2.1.1 оқу іс əрекетіне байланысты сөздік материалдарды кабылдап, та-нып, ажырату3.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді кабылдап, танып, ажырату 3.2.1.3 мəтінмен жұмыс – барысында 8-10 сөйлемге дейінгі таныс жəне та-ныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.4 берілген тақырыптар бойынша таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.5 мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ-жауап алмасу сөздік ма-териалдарын кабылдап, танып, ажырату3,2.1.6 таныс емес сөзді (ұқсас 5-6 сөйлемдер арасынан) қабылдап, танып, ажырату3.2.1.7 есептерді орындауға таныс емес керекті сөздерді, қабылдап, танып, ажырату3.2.1.8 таныс емес термин сөздерді қабылдап, танып, ажырату3.3.1.9 таныс емес мəтіндерді (15-17 сөйлем) кабылдап, анықтап, танып, ажырату3.2.1.10 тіл дамыту сабақтарындағы сөйлеу тілі материалын пайдалана отырып, мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ-жауапты қабылдап, танып, ажырату3.2.1.11 11-12 сөйлемнен тұратын таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.12 8-10 сөйлемге дейінгі таныс емес мəтіндерді кабылдап, танып, ажырату3.2.1.13 əр түрлі мəнерде оқылған өлең жолдарын қабылдап, танып, ажы-рату3.1.1.14 музыкалық ертегілерді қабылдап, танып ажырату3.2.1.15 қысқа мəтіндерді, қабылдап, танып, ажырату3.2.1.16 суреттерді пайдалана отырып, сөздік материал-дарды қабылдап, танып, ажырату, диалог құрастыру3.2.1.17 кинотеатрда көрген фильмдер бойынша сөздік материал-дарды қабылдап, танып, ажырату, диалог құрастыру3.2.1.18 таныс, таныс емес сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, та-нып, ажырату3.2.1.19 оқу іс-əрекетінің ұйымдастырылуына байланысты жəне күнделікті қолданылатын сөздік материалдарды қабылдап, танып, ажырату

7. Су – тіршілік көзі

8. Демалыс мəдениеті.Мерекелер



3.3.1.1 оқу іс əрекетіне байланысты сөздік материалдарды кабылдап, анықтап, тану 3.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.3 мəтінмен жұмыс – барысында 8-10 сөйлемге дейінгі таныс жəне та-ныс емес мəтіндерді қабылдап, анықтап, тану3.3.1.4 таныс емес сөйлемдерді суреттердің көмегімен жəне көмегінсіз ка-былдап, анықтап, тану3.3.1.5 ұқсас бірнеше сөйлемдерді кабылдап, анықтап, тану, арасынан керекті сөйлемді таңдай алу3.3.1.6 таныс емес математикалық термин сөздерді, есепті құрастырып, шешу, жеңіл мəселе есептерді орындауға керекті сөздерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.7 таныс емес термин сөздерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.8 таныс емес мəтіндерді (14-16 сөйлем) қабылдап, анықтап, тану3.3.1.9 таныс емес деформацияланған мəтіндерді кабылдап, анықтап, тану3.3.1.10 дыбысталуы таныс сөздерді, қысқа фразаларды, мəтіндерді кабыл-дап, анықтап тани алу3.3.1.11 өткен тақырыптар бойынша сөздікті пайдалана отырып, күрделі сөйлемдерді қабылдап, анықтап, тану3.3.1.12 таныс математикалық термин сөздерді, есепті құрастырып, оны шешу кезінде қолданылатын сөздік материалдарды, қабылдап, анықтап тани алу3.3.1.13 суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, анықтап, тану3.3.1.14 2-3 ұқсас сөйлемнен керектісін қабылдап, анықтап, тану


Дағдылар Оқыту мақсаттары1.1 Қалыпты сөйлеу тіліне тəн нормаларды сақтап айта алу

3.1.1.1 мұғалімге еліктеу арқылы жəне өз бетімен сұрақ қойған кезде дауысты қаттырақ шығарып логикалық екпін түсіріп айта білу3.1.1.2 сөйлемдерді хабарлы, лепті, сұраулы екпінмен айта білу

2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың дұрыс ай-тылуын қалыптастыра алу

3.2.1.1 сөздердегі айтылуы жақын дыбыстарды ажырата білу1) дауысты дыбыстар: а-ə, о-ө, ұ-ү, ə-е, у-ұ;3.2.1.2 сөздердегі айтылуы жақын дыбыстарды ажырата білу1) дауыссыз дыбыстар:шулы жəне ызыңды дыбыстар с-з, ш-ж, с-ш, з-ж, ф-в;мұрындық дыбыстар: м-б, н-д, б-п, м-п, н-л;ұяң жəне қатаң дыбыстарды т-д, б-п, г-к, г-ғ, к-қ; аффрикаттар: ч-ц, ц-с, ч-ш. 3.2.1.3 мəтіндерді, тақпақтарды орфоэпиялық ережесін сақтай отырып айта білу:жеке дыбыстардың дыбысталуын ерін үндестігі құлын-құлұн, төсек-төсөк, көңілді-көңүлді;дифтонгтардың дыбысталуы: тақия-тақыйа, Əлия-Əлійə, иық-ыйық, қию-қыйұу;дауысты дыбыстардың дыбысталуы: шай-шəй, жай-жəй, лақ-ылақ;сөз ішінде дыбысталуы: абжылан-апжылан, сенген-сеңген, басшы-башшы, кесші-кешші;екі сөз жігінде: ақ жауын-ағжауұн, ақ ала-ағала, тақ сан-тахсан, алып ұшу-алыб ұшұу. 3.2.1.4 мəтінді оқу кезінде хабарлы жəне сұраулы екпіндерді қолдана білу




түрлері


1. Менің Отаным –Қазақстан

2. Адамиқұндылықтар

3. Мəдени мұра

4. Маман-дықтар əлемі

5. Табиғи құбылыстар

6. Қоршағанортанықорғау

7. Ғарышқасаяхат

8. Болашаққа саяхат


1.1 Тілдік емес дыбы-старды естіп қабылдап, ажырата алу

4.1.1.1 төрт жəне оданда көп ырғақтарды музыкалық аспаптар, қимыл-қозғалыс, шапалақтау арқылы қабылдап, ажырата алу4.1.1.2 би музыкасын өлең əуендерінен қабылдап, ажырата алу4.1.1.3 əр түрлі халық билерін қабылдап. ажырата алу4.1.1.4 дыбыстың шыққан бағытын анықтау (алдынан, артынан, оң жағынан, сол жағынан) қабылдап, ажырата алу4.1.1.5 адам шығаратын тілдік емес дыбыстарды ажырату (күлкі, жылау, жөтелу, түшкіру) қабылдап, ажырата алу4.1.1.6 əр түрлі би музыкасының əуендерін қабылдап, ажырата алу4.1.1.7 əр түрлі өлең əуендерін қабылдап, ажырата білу4.1.1.8 тігін машинкасының, электропила шуылдарын қабылдап, ажырата алу4.1.1.9 инструменталды аспаптардың дыбысын қабылдап, ажырата алу4.1.1.10 атақты əншілер дауыстарын қабылдап, ажырата алу4.1.1.11 би музыкасын, өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу4.1.1.12 симфониялық əндерді қабылдап, ажырата алу4.1.1.13 көңілді көңілсіз өлең əуендерін қабылдап, ажырата алу4.1.1.14 атақты эстрадалық əншілер дауыстарын, опера əншілердің дауыста-рын қабылдап, ажырата алу4.1.1.15 заманауи би ырғақтарын қабылдап ажырата алу4.1.1.16 заманауи əндерді қабылдап, ажырата алу4.1.1.17 техникамен байланысты шуылдардың дауысын қабылдап, ажырата алу (трактор, комбайн, ауыр машина, жеңіл машина)4.1.1.18 музыкалық аспаптарды қабылдап (9-10 аспап), ажырата алу4.1.1.19 таныс емес сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап ажырата алу4.1.1.20 қазіргі кездегі əр түрлі би ырғақтарын қабылдап, ажырата алу


2.1 Сөздік ма-териалдарды естіп кабыл-дап, танып, ажырата алу

4.2.1.1 сөйлеу тілі материалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қабылдап, танып, ажырату4.2.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, танып, ажырату 4.2.1.3 мəтінмен жұмыс – барысында (10-12 сөйлемге дейінгі) таныс жəне таныс емес мəтіндерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.4 оқу іс-əрекетінің ұйымдастырылуына байланысты жəне күнделікті қолданылатын сөздік материалдарды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.5 естуге ең қолайлы ара қашықтықта есту арқылы таныс сөздерді, сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдердің, мағынасын түсініп қабылдап, танып, ажы-рату4.2.1.6 жалпы білім беретін пəндердегі оқылытын тақырыптар бойынша қолданатын сөздік материалдар-ды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.7 сыбырлап айтқан сөздік материалдарды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.8 берілген тақырыптар бойынша (10-12 сөйлемнен тұратын) мəтінді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.9 сюжеті бойынша ұқсас суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.10 өткен тақырыптар бойынша сөздікті пайдалана отырып, күрделі сөйлемдерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.11 сөйлемдерде бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш сөздерді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.12 жалғаулық сөздері бар күрделі сөйлемдерді (8-10 сөйлем) қабылдап, танып, ажырату4.2.1.13 суретке сəйкес сөйлемді қабылдап, танып, ажырату4.2.1.14 көбейту кестесі (2-9 көлемінде), «есе артық», «есе кем» терминдерін қабылдап, танып, ажырату4.2.1.15 «Жыл мезгілдері», «Отбасы», «Күн тəртібі» тақырыптары бойынша пайдаланыла-тын сөйлеу тілі материалын, сұрақтарды, тапсырмалар-ды қабылдап, танып, ажырату4.2.1.16 диалог кезінде сөйлем мүшелерінен бастауыш, баяндауыш, анықтауыш, толықтауыш, пысықтауышты қабылдап, танып, ажырату4.2.1.17 театр, мұражайда өткен экскурсия бойынша сөздік материалдар-ды қабылдап, танып, ажырату, диалог құрастыру4.2.1.18 «Досының туған күні», «Кім болғым келеді?», «Менің досым» тақырыптары-на сөздік материалды қабылдап, танып, ажырату, диалог жалғастыра алу4.2.1.19 берілген тақырыптар бойынша (15-20 сөйлемнен тұратын) мəтінді қабылдап, танып, ажырату



4.3.1.1 сөйлеу тілі материалын пайдалана отырыпмұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қабылдап, анықтап, тану4.3.1.2 күнделікті пайдаланатын сөйлеу тіліндегі, сұрақ, өтініш, тапсырма сөздерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.3 мəтінмен жұмыс – барысында таныс жəне таныс емес мəтіндерді10-(12 сөйлем) қабылдап, анықтап, тану4.3.1.4 тіл дамыту сабақтарындағы сөйлеу тілі материалын пайдалана отырып мұғалім жəне білім алушы арасындағы сұрақ жауапты қабылдап, анықтап, тану4.3.1.5 жүргізілген экскурсия, демалыс күндері туралы диалогты қабылдап, анықтап, тану4.3.1.6 математикалық терминдер мен тапсырмаларды қабылдап, анықтап, тану4.3.1.7 таныс емес мəтіндерді (10-12 сөйлем) қабылдап, анықтап, тану4.3.1.8 таныс емес деформацияланған мəтіндерді қабылдап, анықтап, та-нып, жинақтау4.3.1.9 сюжеті бойынша ұқсас суретке сəйкес сөйлемдерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.10 дыбысталуы таныс емес сөздер, сөз тіркестерін, мəтіндерді кабыл-дап, анықтап тани алу4.3.1.11 сөйлемдерде бастауыш, баяндауыш, толықтауыш, анықтауыш, пысықтауыш сөздерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.12 жалғаулық сөздері бар күрделі сөйлемдерді қабылдап, анықтап, тану4.3.1.13 көбейту кестесін (2-9 көлемінде), «есе артық», «есе кем» терминдерін қабылдап, анықтап, тану4.3.1.14 деформацияланған сөйлемдерді қабылдап, анықтап, тану


Дағдылары Оқыту мақсаттары


4.1.1.1 мұғаліммен бірге еліктеп, бір тыныста бірнеше буындарды, сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдерді, айту 4.1.1.2 керекті синтагімдерді қолданып тыныс паузалармен оқу4.1.1.3 жаттап алған өлеңді қалыпты сөйлеу тіліне тəн нормаларды сақтап айту4.1.1.4 сөздің өзгеруіне байланысты логикалық екпінді сақтап айту

2.1 Сөздерде, сөз тіркестерінде, мəтінде, дыбыстардың дұрыс айтылуын қалыптастыра алу

4.2.1.1 сөзде жəне қысқа сөйлемде дыбыстардың дұрыс айтылуын бекіту:дауысты: а-ə, о-ө, ұ-ү, і-ы, а-э, и-э, а-о, и-ы. дауыссыз: ызыңды жəне шулы: с-ш, з-ж; аффрикаттар: ч-ц.ұяң жəне қатаң: б-п, д-т, г-к , ғ-қ, з-с, ж-ш, в-ф, жуан жəне жіңішке: т-ть, ф-фь, п-пь4.2.1.2 сөйлеу тілінде орфоэпиялық ережені сақтап айту (мұғаліммен бірге жəне тыңдап өз бетінше), сөз тіркестерін, қысқа сөйлемдерді, айту 4.2.1.3 қысқа сөйлемдерде сөздік тілдің бір қалыптылығын сақтап айту4.2.1.4 диалогтарда барлық интонация түрлерін сақтап сөйлеу

55. Дыбыс күшейткіш аппаратпен (III, IV дəрежедегі нашар еститін білім алушылар), жеке аппаратпен (I, II дəрежедегі нашар еститін білім алушылар) жəне аппаратсыз (естуге ең қолайлы ара қашықтықта):1) аппаратсыз: 4-5 м (I дəрежелі нашар еститіндер) ара қашықтықта қабылдайды;2- 2,2 м (II дəрежелі нашар еститіндер) ара қашықтықта қабылдайды;0,3-0,4 м (III дəрежелі нашар еститіндер) ара қашықтықта қабылдайды;2) жеке аппаратпен: 8-9 м (I дəрежелі нашар еститіндер) ара қашықтықта естіп қабылдайды;7-8 м (II дəрежелі нашар еститіндер) ара қашықтықта естіп қабылдайды;4-5 м (III дəрежелі нашар еститіндер);3) дыбыс күшейткіш стационарлық аппаратпен мазмұны таныс емес 15-17 сөйлемнен тұратын мəтінді естіп қабылдай білу.


Нашар еститін, кейіннен естімей қалған білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру жəне есту қабілетін дамыту» пəнінен жаңартылған

мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту орыс тілінде)


зования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.

2. Учебный предмет «Формирование произношения и развитие слухового восприятия» 0-4 классов школы слабослышащих является составной частью коррекционного компонента Типового учебного плана начального образования для слабослыша-щих, позднооглохших обучающихся с русским языком обучения.

3. Учебная программа по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» 0-4 классов школы слабослы-шащих определяет содержание и объем знаний, умений, навыков соответственно возрастным и типологическим особенностям развития слабослышащих обучающихся.

4. Учебная программа по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» 0-4 классов школы слабос-лышащих ориентирует процесс обучения на использование дидактического потенциала данного предмета для овладения слабослышащими обучающимися коммуникативными навыками и вербальными средствами познания мира в различных предметных областях; приобретения умений ориентироваться в социокультурном пространстве, преодолевая барьеры, свя-занные со слуховой недостаточностью.

5. В учебной программе по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» 0-4 классов школы слабос-лышащих сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновационных педагогических подходовк организации образовательного процесса в современной школе. Подходы к обучению являются основными ориен-тирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

6. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного процесса, что нашло отражение в новой структуре учебной программы «Формирование произношения и развитие слухового восприятия» 0-4 классов школы слабослышащих.

7. Одним из основных требований к процессу обучения на современном этапе является организация активной деятель-ности обучающегося с нарушением слуха по самостоятельному «добыванию» знаний. Такой подход способствует не только приобретению предметных знаний, социальных и коммуникативных навыков, но и личностных качеств, которые позволяют ему осознавать собственные интересы, перспективы и принимать конструктивные решения. Усиление личностно-ориентированно-го образования возможно при использовании интерактивных методов обучения, создающих в различных сочетаниях предпо-сылки для сотрудничества всех участников образовательного процесса, не допуская авторитарности во взаимоотношениях.

8. В учебной программе по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» 0-4 классов школы сла-бослышащих сформулированы ожидаемые результаты, представленные в виде системы целей обучения, которые служат основой для определения содержания учебного предмета. В содержательном аспекте учебные программы раскрывают вклад конкретного учебного предмета в воспитание слабослышащего обучающегося как субъекта своего учения и субъекта меж-личностного общения.

9. Учебная программа по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» направлена на развитие устной речи и слухового восприятия, которые являются залогом успешности слабослышащих обучающихся, как в школьной образовательной практике, так и в перспективе, после окончания школы, когда им нужно будет войти в социум в качестве полноценных, самостоятельных и активных его субъектов.

Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета «Формирование произношения и развитие слухового восприятия»

10. Цель «Формирования произношения и развития слухового восприятия» 0-4 классов школы слабослышащих – форми-рование устной речи на слухо-зрительной и слуховой основе.

11. Задачи «Формирования произношения и развития слухового восприятия» 0-4 классов школы слабослышащих:1) развитие слухового восприятия неречевых звучаний окружающего мира;2) развитие слухо-зрительного и слухового восприятия устной речи;3) развитие потребности применять приобретенный слуховой опыт в восприятии звуков окружающего мира и в устной

коммуникации в учебной и внеурочной деятельности;4) формирование речевого слуха, создание и развитие на этой базе слухо-зрительной основы восприятия устной речи;5) формирование внятной, членораздельной речи, приближающейся по звучанию к естественной, умений осуществлять

самоконтроль произношения, использовать в речевом общении невербальные средства коммуникации;6) формирование навыков пользования слуховыми аппаратами и кохлеарными имплантами;7) развитие психофизиологических механизмов, лежащих в основе устной речи. 12. Изучение учебного предмета «Формирование произношения и развития слухового восприятия» 0-4 классов школы

слабослышащих способствует.13. В результате овладения программой по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» слабослы-

шащие обучающиеся 0-4 классов научаться: 1) воспринимать на слух с помощью индивидуальных слуховых аппаратов / кохлеарных имплантов речевой материал

обиходно-разговорного характера, связанного с учебной деятельностью и с изучением общеобразовательных предметов;2) пользоваться голосом, речевым дыханием, воспроизводить звуки речи и их сочетания, распределять дыхательные па-

узы, выделяя синтагмы при чтении, пересказе;3) различать правильное и неправильное произношение;4) соблюдать повествовательную, вопросительную, побудительную и восклицательную интонации;5) пользоваться основными правилами орфоэпии в речи;6) вести разговор с двумя и более собеседниками, вступать в контакт с незнакомыми людьми;7) использовать словесную речь как средство достижения цели в новых ситуациях общения.

Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса14. Обучение слабослышащих обучающихся основывается на следующих дидактических принципах:1) принцип гуманизации образования, обеспечивающий переход к личностно-ориентированной концепции образования;2) принцип адаптивности образования к уровню и особенностям развития слабослышащего ребенка, в соответствии с

которым школа ориентируется на удовлетворение различных образовательных потребностей, применяет разнообразные средства и методы для различных категорий обучающихся с нарушениями слуха, в том числе с задержкой психического раз-вития, нарушениями зрения;

3) принцип дифференциации и индивидуализации обучения позволяет слабослышащему обучающемуся вместе с роди-телями выбрать тот путь обучения, который для него более приемлем;

4) принцип наглядности и словесных средств обучения направлен на организацию наблюдений в целях накопления, си-стематизации и обобщения чувственных образов как основы формирования новых понятий, выводов, правил в учебно-вос-питательном процессе, что правомерно для первоначального этапа обучения слабослышащих;

5) принцип интенсификации развития слухового восприятия в единстве с развитием произносительной стороны устной речи состоит в том, чтобы развить у слабослышащего обучающегося способность достаточно свободно понимать обращенную к нему речь собеседника и говорить разборчиво, понятно для окружающих;

6) принцип активизации речевого общения обусловлен необходимостью реализации психолого-педагогических подходов к организации совместной деятельности слабослышащих обучающихся и предполагает моделирование ситуаций, вызывающих потребность в общении на основе словесной речи. Специальное обучение обучающихся формированию различных способов общения осуществляется с учетом форм социального поведения во всей учебно-воспитательной работе;

7) принцип деятельностного подхода отражает основную направленность современной системы обучения слабослышащих обучающихся, в которой деятельность рассматривается как процесс формирования знаний, умений и навыков и как условие, обеспечивающее коррекционно-развивающую направленность формирования личности слабослышащего обучающегося;

8) принцип развивающей направленности образовательного процесса, ориентирующий его на развитие личности обучаю-щегося и расширение его «зоны ближайшего развития» с учетом особых образовательных потребностей;

9) онтогенетический принцип овладения знаниями, умениями и навыками, необходимыми для активной и полноценной жизни в среде слышащих;

10) принцип переноса знаний и умений и навыков и отношений, сформированных в условиях учебной ситуации в деятель-ность в жизненной ситуации, что обеспечит готовность обучающегося к самостоятельной ориентировке и активной деятель-ности в реальном мире, в действительной жизни.

15. На уроках по «Формированию произношения и развитию слухового восприятия» решается специфическая задача – практическое овладение речью, что объясняет своеобразие условий овладения языком слабослышащими обучающимися. Это обусловливает особое содержание всей работы по формированию произношения и развитию слухового восприятия (специальный отбор фонетического, лексического и грамматического материала, его группировка, расположение, взаимос-вязь отдельных частей).

16. Особое место в овладении речью и ее восприятием слабослышащими обучающимися занимает речевая практика как средство, позволяющего усваивать сведения, понятия об окружающем мире, приобретать социальный опыт, готовиться к вхождению в социум.

17. Решение задач слухоречевого развития слабослышащих пронизывает всю учебную и внеклассную работу. Только при таком условии оказывается возможным практическое осуществление цели обучения языку как средству общения и ору-дия мышления.

18. Овладение правильным произношением и эффективным слуховым восприятием основывается на следующих направ-лениях работы, которые осуществляются в рамках образовательной программы на других уроках и занятиях («Художественный труд», «Музыка», «Адаптивная физкультура», «Ознакомление с окружающим», «Коррекционная ритмика», «Русский язык и литература», «Обучение грамоте»):

1) развитие различных видов восприятия, внимания, памяти, мышления;2) развитие общей, ручной, артикуляционной моторики;3) расширение объёма активного и пассивного словаря;4) развитие восприятия, дифференциации и навыков употребления грамматических форм слова и словообразовательных

моделей, различных типов синтаксических конструкций;5) совершенствование навыков диалогической и связной речи;6) коррекция нарушений фонетической стороны речи, развитие фонематических процессов;7) развитие слухо-зрительного и слухового восприятия неречевых и речевых звучаний;8) формирование коммуникативной мотивации.19. Ведение всех видов занятий подразумевает соответствующие формы их организации: инструктирование, помощь,

контроль, подведение итогов, оценку, использование речи в коммуникативных целях (поручения, вопросы/ответы, отчеты, выражение своего отношения).

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений20. Оценивание результатов коррекционно-развивающего обучения в рамках предмета «Формирование произношения и

развитие слухового восприятия» осуществляется с применением критериального оценивания.21. По каждому разделу программы разрабатываются контрольно-диагностические задания для каждой темы. 22. Результаты выполнения контрольно-диагностических заданий фиксируются в картах достижений обучающихся и яв-

ляются основой для реализации индивидуального подхода к обучающимся. 23. Бальная отметка достижений обучающихся не используется, потому что предмет «Формирование произношения и раз-

витие слухового восприятия» входит в коррекционный компонент Типового учебного плана школы слабослышащих и решает коррекционно-развивающие задачи.

24. Оценка достижений носит описательный характер.Глава 4. Организация содержания учебного предмета

«Формирование произношения и развитие слухового восприятия»25. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Формирование произношения и развитие слухового восприятия» составляет: 1) в 0 классе – 18 час в неделю, 594 часа в учебном году; 4) в 3 классе – 18 час в неделю, 612 часа в учебном году; 2) в 1 классе – 18 час в неделю, 594 часа в учебном году; 5) в 4 классе – 18 час в неделю, 612 часа в учебном году.3) во 2 классе – 18 час в неделю, 612 часа в учебном году;26. Для формирования произношения и развития слухового восприятия проводятся индивидуальные и фронтальные занятия.27. В третьей четверти предусмотрены дополнительные каникулы. Для организации учебно-воспитательного процесса ка-

бинеты укомплектовываются соответствующим школьным оборудованием с учетом санитарно-гигиенических норм.28. Мебель в классе легко передвигается для проведения различных форм (индивидуальная, парная, групповая) и видов

работы (игры и активные методы). Необходимо предусмотреть место для книжных полок, стендов для выставки работ обу-чающихся и наглядных пособий.

29. Требования к организации образовательного пространства в школе для слабослышащих:1) наличие текстовой информации, представленной в виде печатных таблиц на стендах или электронных носителях, пред-

упреждающей об опасностях, изменениях в режиме обучения и обозначающей названия приборов, кабинетов и учебных классов;2) дублирование звуковой справочной информации о расписании учебных занятий визуальной (установка мониторов с воз-

можностью трансляции субтитров (мониторы, их размеры и количество необходимо определять с учетом размеров помещения);3) обеспечение надлежащими звуковыми средствами воспроизведения информации.30. Учебные кабинеты оборудуются звукоусиливающей аппаратурой, отвечающей современным аудиологическим и сур-

допедагогическим требованиям, способствующей развитию слухового восприятия: звукоусиливающей аппаратурой коллек-тивного пользования с дополнительной комплектацией вибротактильными устройствами или беспроводной аппаратурой.

31. В течение всего учебного дня и во внеурочное время слабослышащий обучающийся пользуется слуховыми аппарата-ми или кохлеарными имплантами с учетом медицинских рекомендаций. В классных помещениях необходимо предусмотреть специальные места для хранения FM-систем, зарядных устройств, батареек.

32. Класс оборудуется рабочими местами с компьютерами для обучающихся. Каждый учитель имеет возможность про-водить уроки в соответствии с современными требованиями информатизации образовательной организации, используя ви-део- и аудио технику.

33. Класс оборудуется партами, регулируемыми в соответствии с ростом обучающихся, что обеспечивает возможность поддерживать правильную позу.

34. Парта занимает в классе такое положение, чтобы сидящий за ней слабослышащий обучающийся мог видеть лицо учителя и лица большинства сверстников.

35. Специальным условием является также продуманность освещенности лица говорящего и фона за ним, а также аппа-ратуры, позволяющей лучше видеть происходящее на расстоянии (проецирование на большой экран). С парты открывается прямой доступ к информации, расположенной на доске, информационных стендах.

36. На парте ребенка предусматривается размещение специальной конструкции, планшетной доски, используемой в ситуациях предъявления незнакомых слов, терминов, необходимости дополнительной индивидуальной помощи со стороны учителя класса.

37. При организации учебного места учитываются особенности психофизического развития обучающегося, состояние моторики, зрения, наличие других дополнительных нарушений. Определение рабочего места в классе слабослышащего об-учающегося с нарушениями зрения осуществляется в соответствии с рекомендациями офтальмолога. Для слабослышащего обучающегося с нарушениями опорно-двигательного аппарата подбирается специально оборудованное место.

38. Слуховые кабинеты для проведения индивидуальных занятий оснащены звукоусиливающей аппаратурой индивиду-ального пользования, с дополнительной комплектацией вибротактильными устройствами, визуальными приборами и специ-альными компьютерными программами для работы над произношением и развитием слухового восприятия, логопедическими зеркалами, зондами и инструментами.

39. Содержание учебного предмета:1) содержание программы и планируемые результаты освоения программы по курсу «Формирование произношения и раз-

витие слухового восприятия» расписаны по двум разделам: формирование произношения и развитие слухового восприятия;2) разделы обучения разбиты на подразделы, которые содержат структурные компоненты предмета; 3) каждый подраздел содержит планируемые результаты по теме. Такое распределение содержания программы позволит

учителю планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся согласно разработанным критериям.40. Раздел 1 «Формирование произношения» состоит из следующих подразделов: звукопроизношение, работа над речевым

дыханием и голосом, работа над словом и фразой.41. Раздел 2 «Развитие слухового восприятия» состоит из следующих подразделов: слуховое восприятие неречевых зву-

чаний; слуховое восприятие речевых звучаний. таблица 1

№ Раздел Подраздел1 Формирование произ-

ношения1.1 Звукопроизношение 1.2. Речевое дыхание и голос 1.3 Работа над словом и фразой

2 Развитие слухового восприятия

2.1 Слуховое восприятие неречевых звучаний 2.2 Слуховое восприятие речевых звучаний

42. В программе для удобства использования целей обучения и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – подраздел, четвертое число показывает нумерацию цели обучения. Например, в кодировке 0.2.1.1 «1»-класс, «2.1»-подраздел, «1»-нумерация учебной цели.

43. Система целей обучения:1) «Формирование произношения»:таблица 2

Под-раздел

0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 классОбучающийся будет:

1.1 Звуко-произ-ношение

0.1.1.1 правильно про-износить в словах звуки речи «П, А, М, Т, О, В, У, Н, С, И, Л, Э, Р, Ф, Х, Б, Д» и их сочетания: «ЙА (Я), ЙО(Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е)» в начальной пози-ции и после гласных

1.1.1.1 правильно произносить в словах звуки речи и их соче-тания (автоматизация отработанных в 0-клас-се навыков произне-сения)

2.1.1.1 различать произношение звуков в словах (дифференциация гласных А-О, А-Э, О-У, Э-И)

3.1.1.1 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: гласные А-Э, И-Э, А-О, И-Ы

4.1.1.1 произ-носить пра-вильно в сло-вах и фразах все гласные и согласные звуки

0.1.1.2 правильно про-износить в словах со-четания звуков: «ЙА (Я), ЙО (Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е)» в начальной позиции и после гласных

1.1.1.2 правильно произносить в словах сочетания звуков: «ЙА (Я), ЙО (Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е)» в начальной по-зиции и после гласных (автоматизация отра-ботанных в 0-классе навыков произнесения)

2.1.1.2 различать произношение зву-ков в словах (диф-ференциация со-гласных носовых и ротовых «М-Б, Н-Д, М-П)»

3.1.1.2 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: носовые и ротовые согласные «М-Б, Мь-Бь, М-П, Мь-Пь»

4.1.1.2 раз-личать все гласные и со-гласные звуки на материале слов и фраз

0.1.1.3 смягчать соглас-ные перед гласными «И, Э; К, С, Ш, Я, Е, Ю, Ё» после разделительных «Ъ, Ь»

1.1.1.3 смягчать со-гласные перед гласны-ми «И, Э, К, С, Ш, Я, Е, Ю, Ё» после раздели-тельных «Ъ, Ь» (авто-матизация отработан-ных в 0-классе навыков произнесения)

2.1.1.3 различать произношение зву-ков в словах (диф-ференциация сви-стящих и шипящих «С-Ш, З-Ж»)

3.1.1.3 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: свистя-щих-шипящих «С-Ш, З-Ж, С-Щ»

0.1.1.4 правильно произ-носить мягкие согласные «Т, Н, С, Х, П, М, Ф» в конце слова

1.1.1.4 правильно про-износить мягкие со-гласные «Т, Н, С, Х, П, М, Ф» в конце слова (автоматизация отра-ботанных в 0-классе навыков произнесения)

2.1.1.4 различать произношение зву-ков в словах (диф-ференциация аф-фрикат «Ц-Ч»)

3.1.1.4 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: аффри-кат: «Ч-Ц»

0.1.1.5 приближенно произносить слова с неусвоенными звуками, используя замены

1.1.1.5 правильно про-износить в словах зву-ки речи «З, Ж, Г, Ц, Ч»

2.1.1.5 различать произношение зву-ков в словах (диф-ференциация звон-ких и глухих «Б-П, Д-Т»)

3.1.1.5 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: звонких и глухих «Б-П, Д-Т, Г-К»

0.1.1.6 дифференциро-ванно произносить сло-ги, слова и фразах

1.1.1.6 дифференци-рованно произносить слоги, слова и фразах: «И-Ы, С-Ш» и тому по-добное

2.1.1.6 различать произношение зву-ков в словах (диф-ференциация твер-дых и мягких «Ф-Фь, П-Пь, Т-Ть»)

3.1.1.6 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции:слитных и щелевых «Ц-С, Ч-Щ»

1.1.1.7 произносить мягкие звуки по под-ражанию и самосто-ятельно

2.1.1.7 дифферен-цированно произ-носить звуки, род-ственные по арти-куляции

3.1.1.7 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции:«Ч-Щ», слитных и смычных «Ц-Т, Ч-Т»

1.1.1.8 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции

3.1.1.8 дифференци-рованно произносить звуки, родственные по артикуляции: твердых и мягких «Ф-Фь, Т-Ть»

1.2. Речевое дыхание и голос

0.1.2.1 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе ряд слогов

1.1.2.1 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосочетаний в 4 слога

2.1.2.1 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний, фраз в 9-10 слогов (сопря-женно, отраженно с опорой на знак паузы)

3.1.2.1 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосоче таний, фраз в 13 слогов, вы-деляя дыхательными паузами необходимые синтагмы (по подра-жанию)

4.1.2.1 пра-вильно вос-производить дыхательные паузы при вы-делении син-тагм в процес-се чтения, при воспроизведе-нии текста

0.1.2.2 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе ряд словосо-четаний

1.1.2.2 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосочетаний в 6 слогов

2.1.2.2 изменять силу голоса в зави-симости от расстоя-ния до собеседника

3.1.2.2 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосочетаний, фраз в 14 слогов, вы-деляя дыхательными паузами необходимые синтагмы (по графиче-скому знаку)

4.1.2.2 соблю-дать логиче-ское ударение в текстах, заучиваемых наизусть

0.1.2.3 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе фразы

1.1.2.3 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосочетаний в 8 слогов

2.1.2.3 изменять силу голоса в зави-симости от необхо-димости соблюдать тишину

3.1.2.3 произносить слитно, на одном вы-дохе, ряд слогов, слов и словосочетаний, фраз в 15 слогов, вы-деляя дыхательными паузами необходимые синтагмы (самосто-ятельно в знакомых фразах)

4.1.2.3 соблю-дать подвиж-ность ударе-ния при изме-нении формы слова

0.1.2.4 изменять силу го-лоса в связи со словес-ным ударением, громко-сти и высоты собствен-ного голоса (сопряженно и отраженно)

1.1.2.4 изменять силу голоса в связи со сло-весным ударением, громкости и высоты собственного голоса (сопряженно и отра-женно)

2.1.2.4 изменять силу голоса в связи с побудительной и восклицательной интонацией (сопря-женно и отраженно)

3.1.2.4 выделять бо-лее громким голосом логическое ударение в вопросах и ответах (по подражанию, самосто-ятельно), выделять го-лосом главное слово

1.1.2.5 изменять высо-ту и силу голоса в свя-зи с повествователь-ной и вопросительной интонацией (сопряжен-но и отраженно)

2.1.2.5 изменять силу голоса в связи с логическим ударе-нием (сопряженно и отраженно)

3.1.2.5 изменять высо-ту и силу голоса при воспроизведении пове-ствовательной, воскли-цательной, вопроси-тельной и побудитель-ной интонации

1.3 Работа над сло-вом и фразой

0.1.3.1 произносить сло-ва слитно

1.1.3.1 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра, силы, с со-блюдением звукового состава (приближен-но), с использованием допустимых звуковых замен

2.1.3.1 воспроизво-дить 4 – х сложные слова с соблюде-нием их звукового состава, с выделе-нием словесного ударения и правил орфоэпии (самосто-ятельно)

3.1.3.1 пользоваться нотированным текстом

4.1.3.1. соблю-дать в речи правила орфо-эпии (по под-ражанию, по надстрочному знаку): сочета-ния «СЧ, ЗЧ, ЖЧ как Щ»

0.1.3.2 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра с соблюдением звукового состава (при-ближенно)

1.1.3.2 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра, силы, с со-блюдением звукового состава (точно), с ис-пользованием допусти-мых звуковых замен

2.1.3.2 воспроизво-дить 5-ти сложные незнакомые слова с соблюдением их звукового состава, с выделением сло-весного ударения и правил орфоэпии (по надстрочному знаку)

3.1.3.2 соблюдать в речи правила орфоэ-пии (по подражанию)

4.1.3.2. со-блюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию, по надстроч-ному знаку): окончания «–ТЬСЯ, -ТСЯ как ЦЦА»

0.1.3.3 произносить сло-ва слитно, голосом нор-мальной высоты, тем-бра и силы с соблюде-нием звукового состава (точно и приближенно) и словесного ударения в двухсложных словах

1.1.3.3 произносить слова со стечением согласных

2.1.3.3 слитно про-износить слова со стечением со-гласных

3.1.3.3 соблюдать в речи правила орфоэ-пии (по надстрочному знаку)

4.1.3.3. соблю-дать в речи правила орфо-эпии (по под-ражанию, по надстрочному знаку): сви-стящие «С, З» уподобляются следующим за ним шипящим

0.1.3.4 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра и силы с соблю-дением звукового соста-ва (точно) и словесного ударения в двух-, трех-сложных словах

1.1.3.4 произносить слова слов с соблюде-нием словесного уда-рения в 2-х и 3-хслож-ных словах (сопря-женно и отраженно, по надстрочному знаку, самостоятельно)

2.1.3.4 владеть по-нятиями «слог», «ударение»

3.1.3.4 произносить слитно слова со сте-чением согласных (в одном слове)

4.1.3.4 соблю-дать темп раз-говорной речи при произно-шении фраз

0.1.3.5 произносить слитно, на одном выдо-хе, фразы в 4 слогов в темпе, близком к есте-ственному (сопряженно)

1.1.3.5 изображать ритм слов и подбирать слова по ритмическому рисунку

2.1.3.5 определять количество слогов в 2-5-тисложных сло-вах ударного и без-ударного слога

3.1.3.5 произносить слитно слова со сте-чением согласных (на стыке предлогов со словом)

4.1.3.5воспро-изводить все виды интона-ции в диалоге и деклама-циях

0.1.3.6 произносить слитно, на одном выдо-хе, фразы в 4-5 слогов в темпе, близком к есте-ственному (сопряженно и отраженно)

1.1.3.6 соблюдать пра-вила орфоэпии (сопря-женно и отраженно, по надстрочному знаку, самостоятельно)

2.1.3.6 различать гласные и соглас-ные звуки

3.1.3.6 воспроизводить при чтении повество-вательную интонацию

0.1.3.7 воспроизводить повествовательную и вопросительную интона-ции (сопряженно)

1.1.3.7 произносить слова и фразы в тем-пе, близком к есте-ственному (сопряжен-но и отраженно)

2.1.3.7 различать согласные и глас-ные звуки

3.1.3.7 воспроизводить при чтении восклица-тельную интонацию

0.1.3.8 воспроизводить повествовательную и вопросительную интона-ции (отраженно)

1.1.3.8 изменять темп произношения (сопря-женно и отраженно)

2.1.3.8 знать пра-вила орфоэпии и самостоятельно пользоваться ими в речи

3.1.3.8 воспроизводить при чтении вопроси-тельную интонацию

2.1.3.9 воспроизво-дить повествова-тельную и вопроси-тельную интонацию при чтении текста

3.1.3.9 воспроизводить при чтении побуди-тельную интонацию

1.1.3.9 воспроизводить повествовательную и вопросительную инто-нацию (сопряженно и отраженно)

2.1.3.10 произно-сить слова и фразы в темпе, присущем разговорной речи (сопряженно и от-раженно)

2) «Развитие слухового восприятия»:таблица 3

Подраздел 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 классОбучающийся будет:

2.1 Слуховое восприятие неречевых звучаний

0.2.1.1 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать звуча-ния музыкальных игрушек и инстру-ментов

1.2.1.1 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух характер звукопро-ведения (слитно-не-слитно)

2.2.1.1восприни-мать, различать, опознавать и распознавать на слух и словесно определять шумы, связанные с явле-ниями природы

3.2.1.1 применять приобретенный опыт в восприятии неречевых звуков окружающего мира в учебной и различ-ных видах внеуроч-ной деятельности, в том числе совмест-ной со слышащими

4.2.1.1 применять приобретенный опыт в восприятии нерече-вых звуков окружаю-щего мира в учебной и различных видах внеурочной деятель-ности, в том числе совместной со слы-шащими

0.2.1.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух количество зву-чаний

1.2.1.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух ритмы

2.2.1.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать разго-вор и пение, дет-ский, мужской и женский голоса

0.2.1.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать про-должительность звучания

1.2.1.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух и словесно опре-делять социально значимые бытовые и городские шумы

0.2.1.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух темп звучания

1.2.1.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух и словесно опреде-лять голоса живот-ных и птиц

0.2.1.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух громкость звучания

1.2.1.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух и словесно опреде-лять шумы, связан-ные с явлениями природы

0.2.1.6 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух высоту звучания0.2.1.7 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух простые ритмы

2.2 Слуховое восприятие речевых зву-чаний

0.2.2.1 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации зна-комые по значению слова, словосочета-ния и фразы, свя-занных с учебной деятельностью

1.2.2.1 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации зна-комые по значению слова, словосоче-тания и фраз, свя-занные с учебной деятельностью

2.2.2.1. восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух речевой матери-ал, включающий отдельные слова и словосочетания, значение которых объясняется кон-текстом

3.2.2.1 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомый рече-вой материал, вклю-чающий отдельные слова и словосо-четания, значение которых объясняет-ся контекстом

4.2.2.1 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать на слух незнакомый речевой материал, включающий отдель-ные слова и слово-сочетания, значение которых объясняется контекстом

0.2.2.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанных с учебной деятельно-стью, обиходно-раз-говорного характера

1.2.2.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в услови-ях ситуации и вне ее знакомые по зна-чению слова, слово-сочетания и фразы обиходно-разговор-ного характера

2.2.2.2 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению сло-ва, словосочета-ния и фразы, свя-занные с учебной деятельностью

3.2.2.2восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанные с учебной деятель-ностью

4.2.2.2 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать в условиях ситуации и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанные с учебной деятель-ностью

0.2.2.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в услови-ях ситуации и вне ее сначала знако-мые, а затем не-знакомые по содер-жанию текстов (3-4 фразы)

1.2.2.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз, относящиеся к изучению обще-образовательных предметов

2.2.2.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз обиход-но-разговорного характера

3.2.2.3 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в услови-ях ситуации и вне ее знакомые по зна-чению слова, слово-сочетания и фразы обиходно-разговор-ного характера

4.2.2.3 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать в условиях ситуации и вне ее знакомые по значению слова, сло-восочетания и фразы обиходно-разговор-ного характера

0.2.2.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в ус-ловиях ситуации и вне ее сначала знакомые, а затем незнакомые по со-держанию тексты (4-5 фраз)

1.2.2.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомые тексты (5-6 предложений)

2.2.2.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать в усло-виях ситуации и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз, связан-ные с изучением материала обще-образовательных предметов

3.2.2.4 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух знакомые тексты (10-12 предложе-ний) по темам язы-ковых предметов

4.2.2.4 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать на слух знакомые тексты (12-15 предло-жений) по темам язы-ковых предметов

0.2.2.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух вне ситуации корот-кие незнакомые по содержанию тексты (5-6 фраз)

1.2.2.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух непотную и тихую речь

2.2.2.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомые тек-сты (10-12 предло-жений)

3.2.2.5 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомые тексты (10-12 предло-жений)

4.2.2.5 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать на слух незнакомые тексты (12 предло-жений)




0.2.2.6 выполнять задания, восприня-тые слухорительно и на слух

1.2.2.6 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомые тексты (5-9 предложений), близкие личному опыту и наблю-дениям

3.2.2.6 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух знакомые тексты (12-17 предложе-ний) по темам язы-ковых предметов

4.2.2.6 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать на слух знакомые тек-сты (15-17 предложе-ний) по темам языко-вых предметов

1.2.2.7 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух незнакомые тексты (6-10 предложений) по темам языковых предметов

3.2.2.7 восприни-мать, различать, опознавать и рас-познавать на слух знакомые тексты (12-17 предложе-ний) по темам об-щеобразовательных предметов

4.2.2.7 воспринимать, различать, опозна-вать и распознавать на слух знакомые тексты (15-17 пред-ложений) по темам общеобразователь-ных предметов

44. Долгосрочный план раздела «Формирование произношения»:1) 0 класс:таблица 4


Подраздел Цели обучения

1 четвертьВсе обо мне

Моя школа

1.1 Звукопроизношение

0.1.1.1 правильно произносить в словах звуки речи «П, А, М, Т, О, В, У, Н, С, И, Л, Э, Р, Ф, Х, Б, Д» и их сочетания: «ЙА (Я), ЙО(Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е)» в начальной позиции и после гласных

1.2. Речевое дыха-ние и голос

0.1.2.1 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе ряд слогов


0.1.3.1 произносить слова слитно0.1.3.2 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра с соблюде-нием звукового состава (приближенно)




0.1.1.2 правильно произносить в словах сочетания звуков: «ЙА (Я), ЙО (Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е») в начальной позиции и после гласных0.1.1.3 смягчать согласные перед гласными «И, Э; К, С, Ш, Я, Е, Ю, Ё» после разде-лительных «Ъ, Ь»


0.1.2.2 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе ряд слово-сочетаний


0.1.3.3произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра и силы с со-блюдением звукового состава (точно и приближенно) и словесного ударения в двух-сложных словах0.1.3.4 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра и силы с соблюдением звукового состава (точно) и словесного ударения в двух, трехслож-ных словах

3 четвертьПутешествие



0.1.1.4 правильно произносить мягкие согласные «Т, Н, С, Х, П, М, Ф» в конце слова0.1.1.5 приближенно произносить слова с неусвоенными звуками, используя замены


0.1.2.3 произносить слитно, сопряженно и отраженно, на одном выдохе фразы


0.1.3.5 произносить слитно, на одном выдохе, фразы в 4 слогов в темпе, близком к естественному (сопряженно)0.1.3.6 произносить слитно, на одном выдохе, фразы в 4-5 слогов в темпе, близком к естественному (сопряженно и отраженно)

4 четвертьЕда и напитки

В здоровом теле – здоро-вый дух!


0.1.1.6 дифференцированно произносить слоги, слова и фразах


0.1.2.4 изменять силу голоса в связи со словесным ударением, громкости и высоты собственного голоса (сопряженно и отраженно)


0.1.3.7 воспроизводить повествовательную и вопросительную интонации (сопря-женно)0.1.3.8 воспроизводить повествовательную и вопросительную интонации (отражен-но)





Моя школа

1.1 Звукопроизношение 1.1.1.1 правильно произносить в словах звуки речи и их сочетания (автоматиза-ция отработанных в 0-классе навыков произнесения)1.1.1.2 правильно произносить в словах сочетания звуков: «ЙА (Я), ЙО(Ё), ЙУ (Ю), ЙЭ (Е)» в начальной позиции и после гласных (автоматизация отработанных в 0-классе навыков произнесения)


1.1.2.1 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний в 4 слога

1.3 Работа над словом и фразой

1.1.3.1 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра, силы, с соблюдением звукового состава (приближенно), с использованием допустимых звуковых замен1.1.3.2 произносить слова слитно, голосом нормальной высоты, тембра, силы, с соблюдением звукового состава (точно), с использованием допустимых звуко-вых замен



1.1 Звукопроизношение 1.1.1.3 смягчать согласные перед гласными «И, Э; К, С, Ш, Я, Е, Ю, Ё» после разделительных Ъ,Ь (автоматизация отработанных в 0-классе навыков произ-несения)1.1.1.4 правильно произносить мягкие согласные «Т, Н, С, Х, П, М, Ф» в конце слова (автоматизация отработанных в 0-классе навыков произнесения)

1.2 Речевое дыхание и голос

1.1.2.2 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний в 6 слогов1.1.2.3 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний в 8 слогов


1.1.3.3 произносить слова со стечением согласных1.1.3.4 произносить слова слов с соблюдением словесного ударения в 2-х и 3-хсложных словах (сопряженно и отраженно, по надстрочному знаку, самосто-ятельно)



1.1 Звукопроизношение 1.1.1.5 правильно произносить в словах звуки речи «З, Ж, Г, Ц, Ч»1.1.1.6 дифференцированно произносить слоги, слова и фразах: «И-Ы, С-Ш» и тому подобное


1.1.2.4 изменять силу голоса в связи со словесным ударением, громкости и высо-ты собственного голоса (сопряженно и отраженно)


1.1.3.5 изображать ритм слов и подбирать слова по ритмическому рисунку1.1.3.6 соблюдать правила орфоэпии (сопряженно и отраженно, по надстрочному знаку, самостоятельно)1.1.3.7 произносить слова и фразы в темпе, близком к естественному (сопряжен-но и отраженно)



1.1 Звукопроизношение 1.1.1.7 произносить мягкие звуки по подражанию и самостоятельно1.1.1.8 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции


1.1.2.5 изменять высоту и силу голоса в связи с повествовательной и вопроси-тельной интонацией (сопряженно и отраженно)


1.1.3.8 изменять темп произношения (сопряженно и отраженно)1.1.3.9 воспроизводить повествовательную и вопросительную интонацию (сопря-женно и отраженно)






1.1 Звукопроизношение 2.1.1.1 различать произношение звуков в словах (дифференциация гласных «А-О, А-Э, О-У, Э-И»)2.1.1.2 различать произношение звуков в словах (дифференциация согласных носовых и ротовых «М-Б, Н-Д, М-П»)


2.1.2.1 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочетаний, фраз в 9-10 слогов (сопряженно, отраженно с опорой на знак паузы)


2.1.3.1 воспроизводить 4-хсложные слова с соблюдением их звукового состава, с выделением словесного ударения и правил орфоэпии (самостоятельно)2.1.3.2 воспроизводить 5-тисложные незнакомые слова с соблюдением их зву-кового состава, с выделением словесного ударения и правил орфоэпии (по над-строчному знаку)2.1.3.3 слитно произносить слова со стечением согласных



1.1 Звукопроизношение 2.1.1.3 различать произношение звуков в словах (дифференциация свистящих и шипящих «С-Ш, З-Ж»)2.1.1.4 различать произношение звуков в словах (дифференциация аффрикат «Ц-Ч»)

1.2 Речевое дыхание и голос

2.1.2.2 изменять силу голоса в зависимости от расстояния до собеседника 2.1.2.3 изменять силу голоса в зависимости от необходимости соблюдать тишину


2.1.3.4 владеть понятиями «слог», «ударение»2.1.3.5 определять количество слогов в 2-5-тисложных словах ударного и без-ударного слога2.1.3.6 различать гласные и согласные звуки

3 четвертьВ здоровом теле –здоровый дух!


1.1 Звукопроизношение 2.1.1.5 различать произношение звуков в словах (дифференциация звонких и глухих Б-П, Д-Т)2.1.1.6 различать произношение звуков в словах (дифференциация твердых и мягких «Ф-Фь, П-Пь, Т-Ть»)


2.1.2.4 изменять силу голоса в связи с побудительной и восклицательной интона-цией (сопряженно и отраженно)


2.1.3.7 различать согласные и гласные звуки2.1.3.8 знать правила орфоэпии и самостоятельно пользоваться ими в речи


Путешествия

1.1 Звукопроизношение 2.1.1.7дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции1.2. Речевое дыхание и голос

2.1.2.5 изменять силу голоса в связи с логическим ударением (сопряженно и от-раженно)


2.1.3.9 воспроизводить повествовательную и вопросительную интонацию при чтении текста2.1.3.10 произносить слова и фразы в темпе, присущем разговорной речи (сопря-женно и отраженно)





Что такое хорошо, что такое плохо?

1.1 Звукопроизношение 3.1.1.1 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: гласные «А-Э, И-Э, А-О, И-Ы»3.1.1.2 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: носовые и ротовые согласные «М-Б, Мь-Бь, М-П, Мь-Пь»


3.1.2.1 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний, фраз в 13 слогов, выделяя дыхательными паузами необходимые синтагмы (по подражанию)


3.1.3.1 пользоваться нотированным текстом3.1.3.2 соблюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию)

2 четвертьВремя

Архитектура

1.1 Звукопроизношение 3.1.3.3 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: свистящих-шипящих «С-Ш, З-Ж, С-Щ»3.1.3.4 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: аффрикат: «Ч-Ц»


3.1.2.2 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний, фраз в 14 слогов, выделяя дыхательными паузами необходимые синтагмы (по графическому знаку)


3.1.3.3 соблюдать в речи правила орфоэпии (по надстрочному знаку)3.1.3.4 произносить слитно слова со стечением согласных (в одном слове)3.1.3.5 произносить слитно слова со стечением согласных (на стыке предлогов со словом)

3 четвертьИскусство


1.1 Звукопроизношение 3.1.1.5 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: звонких и глухих «Б-П, Д-Т, Г-К»3.1.1.6 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции:слитных и щелевых «Ц-С, Ч-Щ»


3.1.2.3 произносить слитно, на одном выдохе, ряд слогов, слов и словосочета-ний, фраз в 15 слогов, выделяя дыхательными паузами необходимые синтагмы (самостоятельно в знакомых фразах)


3.1.3.6 воспроизводить при чтении повествовательную интонацию 3.1.3.7 воспроизводить при чтении восклицательную интонацию

4 четвертьВода – источ-ник жизни.


1.1 Звукопроизношение 3.1.1.7 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: Ч-Щ, слитных и смычных Ц-Т, Ч-Т3.1.1.8 дифференцированно произносить звуки, родственные по артикуляции: твердых и мягких «Ф-Фь, Т-Ть»


3.1.2.4 выделять более громким голосом логическое ударение в вопросах и отве-тах (по подражанию, самостоятельно), выделять голосом главное слово3.1.2.5 изменять высоту и силу голоса при воспроизведении повествовательной, восклицательной, вопросительной и побудительной интонации


3.1.3.8 воспроизводить при чтении вопросительную интонацию3.1.3.9 воспроизводить при чтении побудительную интонацию




1 четвертьМоя Родина-Казахстан

Ценности

1.1 Звукопроизношение 4.1.1.1 произносить правильно в словах и фразах все гласные и согласные звуки1.2. Речевое дыхание и голос

4.1.2.1 правильно воспроизводить дыхательные паузы при выделении синтагм в процессе чтения, при воспроизведении текста


4.1.3.1. соблюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию, по надстрочному знаку): сочетания СЧ, ЗЧ, ЖЧ как Щ


Мир профес-сий

1.1 Звукопроизношение 4.1.1.1 произносить правильно в словах и фразах все гласные и согласные звуки1.2. Речевое дыхание и голос

4.1.2.2 соблюдать логическое ударение в текстах, заучиваемых наизусть


4.1.3.2. соблюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию, по надстрочному знаку): окончания «–ТЬСЯ, -ТСЯ как ЦЦА»

3 четвертьПриродные явления

Охрана окру-жающей среды

1.1 Звукопроизношение 4.1.1.2 различать все гласные и согласные звуки на материале слов и фраз1.2. Речевое дыхание и голос

4.1.2.2 соблюдать логическое ударение в текстах, заучиваемых наизусть


4.1.3.2. соблюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию, по надстрочному знаку): окончания «–ТЬСЯ, -ТСЯ как ЦЦА»4.1.3.3. соблюдать в речи правила орфоэпии (по подражанию, по надстрочному знаку): свистящие «С, З» уподобляются следующим за ним шипящим


Путешествие в будущее

1.1 Звукопроизношение 4.1.1.2 различать все гласные и согласные звуки на материале слов и фраз1.2. Речевое дыхание и голос

4.1.2.2 соблюдать подвижность ударения при изменении формы слова


4.1.3.4 соблюдать темп разговорной речи при произношении фраз 4.1.3.5 воспроизводить все виды интонации в диалоге и декламациях

45. Долгосрочный план раздела «Развитие слухового восприятия»:1) 0 класс:таблица 9




Моя школа


0.2.1.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать звучания музы-кальных игрушек и инструментов

2.2 Слуховое восприятие речевых звучаний

0.2.2.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанных с учеб-ной деятельностью0.2.2.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанных с учебной деятельностью, обиходно-разговорного характера




0.2.1.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух количе-ство звучаний0.2.1.3 воспринимать, различать, опознавать и распознавать продолжитель-ность звучания


0.2.2.3 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситу-ации и вне ее сначала знакомые, а затем незнакомые по содержанию текстов (3-4 фразы)0.2.2.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситу-ации и вне ее сначала знакомые, а затем незнакомые по содержанию тексты (4-5 фраз)




0.2.1.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух темп зву-чания0.2.1.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух громкость звучания


0.2.2.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух вне ситуа-ции короткие незнакомые по содержанию тексты (5-6 фраз)




0.2.1.6 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух высоту звучания0.2.1.7 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух простые ритмы


0.2.2.6 выполнять задания, воспринятые слухорительно и на слух





Моя школа


1.2.1.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух характер звукопроведения (слитно-неслитно)1.2.1.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух ритмы


1.2.2.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции знакомые по значению слова, словосочетания и фраз, связанные с учебной деятельностью1.2.2.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы обиходно-разговорного характера




1.2.1.3 воспринимать, различать, опознавать и распознаватьна слух и словесно определять социально значимые бытовые и городские шумы


1.2.2.3 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз, относящиеся к изучению общеобразовательных предметов1.2.2.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (5-6 предложений)




1.2.1.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух и словесно определять голоса животных и птиц


1.2.2.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух непотную и тихую речь1.2.2.6 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (5-9 предложений), близкие личному опыту и наблюдениям




1.2.1.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух и словесно определять шумы, связанные с явлениями природы


1.2.2.7 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (6-10 предложений) по темам языковых предметов







2.2.1.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух и словесно определять шумы, связанные с явлениями природы


2.2.2.1. воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух речевой материал, включающий отдельные слова и словосочетания, значение которых объясняется контекстом




2.2.1.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать разговор и пение, детский, мужской и женский голоса


2.2.2.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанные с учебной деятельностью

3 четвертьВ здоровом теле –здоровый дух!Традиции и фольклор


2.2.2.3 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз обиходно-раз-говорного характера


Путешествие


2.2.2.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слов, словосочетаний и фраз, связанные с изучением материала общеобразовательных предметов2.2.2.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (10-12 предложений)







3.2.1.1 применять приобретенный опыт в восприятии неречевых звуков окру-жающего мира в учебной и различных видах внеурочной деятельности, в том числе совместной со слышащими


3.2.2.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мый речевой материал, включающий отдельные слова и словосочетания, зна-чение которых объясняется контекстом

2 четвертьВремя Архитектура


3.2.2.2 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанные с учебной деятельностью3.2.2.3 воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы обиходно-разговорного характера

3 четвертьИсскуство



3.2.2.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (10-12 предложений) по темам языковых предметов3.2.2.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (10-12 предложений)

4 четвертьВода – источ-ник жизниКультура от-дыха.Праздники


3.2.2.6 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (12-17 предложений) по темам языковых предметов3.2.2.7 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (12-17 предложений) по темам общеобразовательных предметов




1 четвертьМоя Родина – Казахстан

Ценности


4.2.1.1 применять приобретенный опыт в восприятии неречевых звуков окру-жающего мира в учебной и различных видах внеурочной деятельности, в том числе совместной со слышащими


4.2.2.1 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мый речевой материал, включающий отдельные слова и словосочетания, зна-чение которых объясняется контекстом4.2.2.2воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы, связанные с учебной деятельностью


Мир профессий


4.2.2.3воспринимать, различать, опознавать и распознавать в условиях ситуа-ции и вне ее знакомые по значению слова, словосочетания и фразы обиходно-разговорного характера4.2.2.4 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (12-15 предложений) по темам языковых предметов

3 четвертьПриродные явленияОхрана окружающей среды


4.2.2.5 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух незнако-мые тексты (12 предложений) 4.2.2.6 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (15-17 предложений) по темам языковых предметов

4 четвертьПутешествие в космосПутешествие в будущее


4.2.2.7 воспринимать, различать, опознавать и распознавать на слух знакомые тексты (15-17 предложений) по темам общеобразовательных предметов


Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-1-сыныптары үшін «Сауат ашу» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

(оқыту қазақ тілінде) 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген.

2. Оқу бағдарламасы көру қабілеті бұзылған білім алушылардың жас ерекшеліктерінің танымдық мүмкіндіктеріне сəйкес əр оқу пəнінің мазмұнын жəне олардың білім, білік, дағдыларының көлемін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады.

3. Оқу бағдарламасы оқыту процесін көру қабілеті бұзылған білім алушылардың пəн салалары бойынша білім мен біліктіліктерді саналы түрде меңгеруі үшін əр пəннің əдістемелік əлеуетін қолдануға, оқу, жоба, зерттеу іс-əрекеттері тəсілдерін меңгеру арқылы дербестігін дамытуға, əлеуметтік-мəдени кеңістікте орнын таба білуі үшін бағыттайды.

4. Оқу бағдарламасында оқу-нормативтік құжаттың дəстүрлі міндеттері көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту мен тəрбиелеудің арнайы процесін ұйымдастырудың инновациялық тəсілдерімен үйлесімді сабақтасқан. Оқытудағы тəсілдер пəн бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын құруда негізгі бағдарлары болып табылады.

5. Құндылыққа, іс-əрекетке, тұлғаға бағдарлық коммуникативтік тəсілдер білім берудің классикалық негізі ретінде оқыту мақсаттарының жүйесі мен білім беру процесі нəтижелерінің басымдылығын арттыру үшін қолданылып, оқу бағдарламасының жаңа құрылымында көрініс тапты.

6. Қазіргі кезеңде көру қабілеті бұзылған білім алушының өздігінен білімді игеруі үшін оның белсенді іс-əрекетін түрлі білім беру ұйымдарында (арнайы мектепте, инклюзивті білім беру жағдайында, үй жағдайында оқытуды ұйымдастыру) оқу процесіне қойылатын негізгі талаптардың бірі болып табылады.

7. Психологиялық, педагогикалық жəне коррекциялық процесінің барлық қатысушыларын қолдау жəне бірлесіп шығармашылықпен айналысу, өзара əрекеттесу жағдайында көру қабілеті зақымдалған білім алушылардың белсенді танымдық іс-əрекеті тұрақты сипатқа ие болады.

8. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларды арнайы (коррекциялық) оқыту мен тəрбиелеу саласының педагогтары, психо-логтары, əдіскерлері, медициналық жəне басқа да қызметкерлері педагогикалық процестің қатысушылары болып табылады. Арнайы дайындығы бар, дефектологиялық білімі бар педагогтар мен тəрбиешілердің рөлі зор. Бұл мамандар тифлопедагогиканың білім беру, тəрбиелеу жəне коррекциялық-дамыту міндеттерін практика жүзінде шешеді.

9. Тұлғалық-бағдарлық білім беруді күшейту осындай сипаттағы білім беру процесіне барлық қатысушылардың өзара қарым-қатынасында өктемшілікке жол бермей, ынтымақтастығы үшін алғышарттарды құрайтын оқытудың алуан түрлі интерактивті əдістерін қолданады. Диалогтік жəне рефлексивті технологияларды қолдану білім алушылардың жоба жəне зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруымен сабақтасады.

10. Нақты пəннің оқу бағдарламасы жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кəсіпорындар, ақпарат көздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобілім алушыу іс-əрекеттерін ұйымдастыру арқылы танымдық жəне əлеуметтік тұрғыдан білім алушының белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Осы пəннің оқу мақсаттары аясында жүзеге асырылатын тəрбиелік сипаттағы жоба жұмысын ата-аналармен, жергілікті қауымдастық өкілдерімен бірлесе отырып, ұйымдастыруға болады.

11. Тілге оқытудың негізі болып табылатын коммуникативтік тəсіл – түрлі оқу жағдаятында білім жəне дағдымен алмасу, тіл жүйесінің нормаларын дұрыс қолдану əрбір оқу пəні арқылы білім алушылардың сөйлеу іс-əрекетін дамытудың жетекші қағидасы ретінде қарастырылады.

12. Пəн мазмұнын меңгеру жəне оқу мақсаттарына қол жеткізу процесінде білім алушылардың ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, атап айтсақ: ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құру жəне көрсету, ақпараттар жəне идеялармен алмасу үшін бірлесіп əрекет ету, жабдықтар мен қосымшаларды кең ауқымда қолдану арқылы өз жұмысын бағалау жəне жетілдіру сияқты қолдану дағдыларын дамыту үшін алғышарттар/жағдайлар жасайды.

13. Оқу бағдарламасындакүтілетін нəтижелер оқыту мақсаттарының жүйесі түрінде ұсынылған. Осы мақсаттар жүйесі пəн мазмұнының негізі болып табылаты.

14. Оқу бағдарламалары білім беру құндылықтары мен нақты пəнді оқыту мақсаттарының жүйесі бар мектепті бітіргеннен кейінгінəтижелерінің өзара байланысы мен өзара шарттылығына негізделген тəрбиелеу мен оқытудың біртұтастығы қағидасын іске асыруды қамтамасыз етеді. Оқу бағдарламаларының тек пəндік білім мен білікке ғана емес, сонымен қатар, кең ауқымды дағдылардың қалыптасуына бағыттылғаны оның ерекше өзгешелігі болып табылады. Оқыту мақсаттарының құрылған жүйесі келесі ауқымды дағдыларды дамытудың негізі:

1) білімді функционалдық жəне шығармашылық қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зерттеу жұмыстарын жүргізу, ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану, қарым-қатынас жасаудың түрлі тəсілдерін қолдану, топпен жəне жеке дара жұмыс істей алу, мəселелерді шешу жəне шешімдер қабылдау сияқты кең ауқымды дағдыларын дамытуға негіз болады. Кең ауқымды дағдылар білім алушының мектептегі білім алу тəжірибесінде де, келешекте мектепті бітіргеннен кейін де жетістігінің кепілі болып табылады.

15. Заманауи инновациялар, еңбек нарығындағы өзгерістер білім алушылардың күрделі міндеттерді шешу үшін немесе оларды шешудің жаңа тəсілдерін табу үшін жағдаятқа, идеялар мен ақпараттарға талдау жасау жəне бағалауға, алған білімі мен тəжірибесін жаңа идея мен ақпаратты жинақтау үшін шығармашылық қолдануға мүмкіндік беретін дағдылар жиынтығын меңгеруіне себепші болады. Жігерлілік, алғырлық, білім құмарлылық, өзгерістерге дайындығы, байланысқа бейімділігі сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып отыр.

16. Нақты пəн бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқу мақсаттарына бағынады жəне білім алушылардың меңгерген білім, білік жəне дағдыларын кез келген оқу процесінде жəне өмір жағдаяттарында шығармашылықпен пайдалану даярлығын қалыптастыруға, жетістікке қол жеткізуде қажырлылықты дамытуға бағытталған, өмір бойы білім алуға ынталан-дырады.

17. Кең ауқымдағы дағдылармен бірлікте жеке қасиеттердің дамуы: «қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік», «құрмет», «ынтымақтастық», «еңбек пен шығармашылық», «ашықтық», «өмір бойы білім алу» сияқты білім берудің басты құндылықтарына білім алушыларды дағдыландырудың негізі болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының тəртібі мен күнделікті іс-əрекеттерін ынталандыратын тұрақты тұлғалық бағдары болады.

2-тарау. «Сауат ашу» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері18. «Сауат ашу»-көру қабілеті зақымдалған білім алушылардың жалпы білімінің негізін құрайтын аса маңызды пəндердің

бірі болып табылады.19. «Сауат ашу» пəні – «Қазақ тілі», «Əдебиеттік оқу» пəндерінің құрамдас бөлігі, тіл жəне əдебиет туралы білім жүйесіне

дайындық болып табылады. Сонымен бірге кейінгі оқытудың негізін құрайды. 20. «Сауат ашу» пəні көру қабілеті бұзылған білім алушылардың келесі түсініктерді меңгеруіне бағытталған: 1) тіл адами қарым-қатынастың негізгі құралы екенін, сөйлеу тілі адам өмірінде ерекше рөл атқаратынын;2) сауатты ауызша жəне жазбаша сөйлеу тілі адамның жеке мəдениетінің көрсеткіші болатынын;3) тілді меңгеру білім алушылардың оқу іс-əрекетіндегі жəне шынайы өмірдегі жағдаяттық-тілдік тəртібін басқара отырып,

оларға өзгермелі дүниеге бейімделуге көмектесетіндігін: білім алушы өзінің пікірін білдіру үшін, негіздеу үшін түрлі ақпарат көздері мен заманауи ақпараттық технологияларды қолдана алатынын;

4) «Сауат ашу» пəнініңмаңыздылығы көру қабілеті бұзылған білім алушылардың төрт түрлі сөйлеу тілін (тыңдалым, ай-тылым, оқылым жəне жазылым) дамыту үшін жағдай жасауымен анықталады. Пəнді оқу барысында оқу мен жазуға қатысты жұмыс интеграциялау арқылы жүзеге асады.

21. «Сауат ашу» пəнінің мақсаты-айтылым, тыңдалым, жазылым жəне оқылым дағдылары мен қарапайым грамматикалық түсініктерін қалыптастыру процесі арқылы көру қабілеті бұзылған білім алушының функционалды сауаттылығының негізін қалау.

22. Алға қойылған осы мақсатқа қол жеткізу үшін мынадай міндеттерді шешу көзделеді:1) сөздік қорының молайғанына сəйкес сезімдік тəжірибелерін кеңейту, сөйлеу тіліндегі вербализмді алдын алу, сөзбен

бейнені сəйкестендіріп нақтылау;2) тыңдауға, айтуға, оқуға жəне жазуға үйрету;3) көру қабілеті бұзылған білім алушылардың мəтінді саналы түрде ұғыну арқылы дұрыс оқу іс-əрекетін қалыптастыру;4) кітап оқуға қызығушылығын тəрбиелеу;5) ақпаратты талдау, салыстыру, жалпылау, жүйелеу біліктілігін дамыту; 6) айналадағы адамдарға сыпайы қатынас қалыптастыру, сөйлеу тілі мен қарым-қатынас мəдениетін дамыту;7) танымдық қызығушылығын қалыптастыру арқылы шығармашылық қабілетін жəне өзінің сөйлеу тілін жетілдіруге ынта-

сын дамыту;8) қоршаған ортаны меңгеру арқылы ана тіліне қызығушылығы мен сүйіспеншілігін дамыту;9) қоғамдағы адекватты тəртіпке, тұлғаның оңтайлы дамуына септігін тигізетін коммуникативті біліктілігі мен дағдыларын дамыту;10) алға қойған міндеттерге жəне оларды жүзеге асыру жағдайына сəйкес оқу əрекетін жоспарлау, басқару, бағалау

біліктілігін қалыптастыру;11) нəтижеге жетудің ең тиімді тəсілдерін анықтау;12) оқу іс-əрекетіндегі жетістіктердің/сəтсіздіктердің себептерін түсіне білуін қалыптастыру.23. «Сауат ашу» пəні: 1) оқу мен мəтінді түсіну дағдыларын меңгеруге; кітап оқуға қызығушылығын тəрбиелеуге;2) негізгі фонетикалық білім мен біліктілікті меңгеруге;3) жұппен, топта жұмыс істеу жəне түрлі рөлдерді атқару (көшбасшы, орындаушы) біліктілігін меңгеруге;4) қазақ тілінің лексикасы, грамматикасы, орфографиясы жəне пунктуациясы туралы бастапқы білім алуға;5) адамгершілік сезімін, қазақ халқының жəне көпұлтты Қазақстанның басқа халықтарының мəдениетіне құрмет сезімін

дамытуға септігін тигізеді.3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер

24. Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдары көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту жəне тəрбиелеуде оқытудың коррекциялық бағыттағы қағидасын ұстанады. Осы қағидаға сəйкес оқу процесінің құрылымы білім алушылардың танымдық мүмкіндіктерін ескере отырып, көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларды қоғамға максималді түрде бейімдеуге жəне интеграциялауға бағытталған.

25. Осы білім алушыларға қолдау көрсететін педагогтар көру сияқты дистантты анализатордың бұзылу салдарынан білім алушы сенсорлық, практикалық тəжірибесін, қоршаған ортамен өзара əрекеттесу тəжірибесін өздігінен жинақтай алмайтынын, қалыпты көретін білім алушылардай қорытынды жасай алмайтынын түсінеді. Сондықтан көрмейтін жəне нашар көретіндерді оқытуға дайындық кезеңінде ұйымдасқан оқытудың рөлі едəуір артады.

26. Сауат ашу кезінде білім алушылардың офтальмологиялық мүмкіндіктерін ескереді, көру анализатордың зақымдалу дəрежесіне қарай білім алушыларды келесі топтарға бөледі:

1) тотальді көрмейтін жəне қалдық көруі бар білім алушылар. Олардың көру өткірлігі 0 бастап 0,04 дейін жетеді (жақсы көретін көзінің көзілдірікпен түзеткен жағдайда). Бұл білім алушыларда кішігірім қалдық көруі бар немесе мүлдем көрмейді. Олар сабақ кезінде оқу материалын қабылдағанда, Брайль жүйесі бойынша оқып, жазғанда тактильді-есту тəсілін қолданатынын мұғалім ескереді. Кейбіреулері оқып жазу кезінде қалдық көруіна сүйенеді. Сонымен қатар көру мүмкіндігі болса, белгілі бір жағдайларда олар үлкейтілген ақ-қара шрифты оқып, жазуды көру тəсілімен меңгере алады. Дегенмен қалдық көруі тұрақты əрі сенімді бол-майды, ол тек түйсікті пайдалану кезінде ғана қабылдаудың дұрыстығы мен тұрақтылығын қамтамасыз етеді. Сабақ барысын-да осы категория білім алушылары арнайы көрнекіліктерді (рельефті жүйесі бойынша жасалған), арнайы тифлотехникалық құралдарды, дидактикалық материалдарды қолданады. Қалдық көруі бар білім алушылар оптиканы да қосымша пайдаланады;

2) көру өткірлігі 0,05 бастап 0,09 дейінгі нашар көретін білім алушылар (жақсы көретін көзін əйнекпен түзеткенде). Бұл білім алушыларда көру функцияларының күрделі бұзылыстары байқалады: көру өткірлігінің төмендеуімен қатар көру аймағының тарлығы, кеңістіктік дұрыс қабылдауының бұзылуы, көрудің бейімдік механизмі зақымдалуы. Оқыту кезінде олар көру жүктемесінің регламентін сақтауды, бұзылған көру қабілетін қорғау жəне рациональді пайдалану бойынша іс-шаралар жүргізеді. Коррекциялық дамыту жұмыстарында бұзылған функцияларды түзету жəне орын толтыру мақсатында арнайы техникалық жəне оптикалық құралдар жүйесі (ортоскопиялық приборлар, жолақты лупалар) пайданылады. Дегенмен олардың көру қабілеті тұрақты емес, жағымсыз жағдайларда нашарлайды. Осыған байланысты осы топтың білім алушылары көру жүктемесінің жеңілдетілген түрін, еңбек пен демалыстың тиімді ауысуын қамтамасыз етеді;

3) көру өткірлігі 0,1 бастап 0,2 дейінгі нашар көретін білім алушылар. Олар қолайлы жағдайда көру арқылы емін-еркін оқиды, жазады, заттарды, шынайы өмірдің құбылыстары мен процесін қабылдайды, еркін кеңістікте көру арқылы бағдарлай алады. Оқыту барысында арнайы көрнекіліктерді, оқытудың қосымша техникалық құралдарын қолдану, белгілі гигиеналық талаптарды орындайды. Жағдайлар қамтамасыз етілсе, жалпы білім беретін мектептерде оқи алады.

27. Енжарлық, қоршаған ортаға əлсіз бейімделуі, орын толтыру процесінің қалыптаспауы, сенімсіздік пен өз ұстанымының жоқтығы-көру қабілеті бұзылған білім алушылардың психикалық жəне дене дамуының ерекшелігі болып табылады.

28. Сонымен бірге көру қабілеті бұзылған, тіпті тоталді көрмейтін білім алушылар, сақталған анализаторларына сүйене оты-рып, психикалық жəне дене дамуының ең жоғары деңгейіне жетуге, қоршаған ортаны толыққанды тануға мүмкіндігі бар. Соның негізінде қабылдаудың компенсаторлық мүмкіндігіне сүйеніп жоғарғы психикалық функциялары дамиды.

29. Көру қабілеті бұзылған білім алушының психикалық дамуы үшін оны қоршаған ортаны тануға талпындыратын белсенді, өзіндік іс-əрекетін ұйымдастырудың шешуші мəні бар. Ол үшін қимыл-қозғалыс, сезім, сөйлеу тілі, жады негізінде қоршаған ортаны қабылдауын дамытады.

30. Көру қабілеті бұзылған білім алушылармен жүргізілетін коррекциялық-педагогикалық жұмыс кешенді сипатта болып, қоршаған орта туралы білімі мен түсініктерін кеңейтуге, полисенсорлық қабылдау – қалдық көруі, есту, түйсіну негізінде танымдық іс-əрекетін дамытуға бағытталады.

31. Көру қабілеті терең бұзылған білім алушыларды оқытудың пропедевтикалық кезеңінде келесі бағыттағы жұмыстарға ерекше назар аударылады:

1) сезім түйсігімен тактильды қабылдауын дамыту;2) есту арқылы қабылдауын дамыту;3) қалдық көруін сақтандыру жəне дамыту;4) кіші кеңістікте бағдарлауын дамыту;5) рельефті – нүктелі шрифпен жазуға жəне оқуға қолын даярлау;6) көру қабілеті бұзылған білім алушылардың сөйлеу тілін дамыту.32. Көрмейтін білім алушылардың сезім түйсігімен тактильды қабылдауын дамыту барысында келесі біліктіліктер

қалыптасады:1) үстел үстенде затты екі қолымен зерттеу (оң қол жетекші болғанда);2) затты ретімен (жоғарыдан төмен қарай) жəне белсенді зерттеу;3) сипап сезу арқылы қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдану: саусақты, алақанды, білекті;4) заттардың фактурасы (кедір-бүдірлі), температуралық сипаты бойынша қасиеттерін ажырату;5) зат қай материалдан жасалғанын анықтау.33. Көрмейтін білім алушылардың есту арқылы қабылдауын дамыту барысында келесі біліктіліктер қалыптасады:1) айналадағы дыбыстарды тану;2) айналадағы дыбыстарды ажырату;3) дыбыспен оның шығу көзін сəйкестендіру;4) дыбысты локализациялау (бағыты бойынша, дыбыстың шығу көзіне дейінгі арақашықтығы бойынша, дыбыстың күші бойынша).34. Қалдық көруін сақтандыру жəне дамыту жұмыстарының барысында келесі біліктіліктер қалыптасады:1) заттарды түсі, пішіні, мөлшері бойынша ажырату жəне тану – оның ішінде түрлі-түсті, рельефті суреттерді, аппликаци-

яларды шынайы заттармен сəйкестендіру;2) берілген заттарды жəне заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру;3) өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды (түсі, пішіні, мөлшері) қолдану.35. Кіші кеңістікте бағдарлауын дамыту барысында білім алушыларда мынадай біліктіліктер қалыптасады:1) жұмыс үстелінің бетінде бағдарлауы;2) кітап бетінде бағдарлай алуы;3) кітап ішінде бағдарлай білуі;4) сандар кассасында бағдарлай алуы жəне онымен жұмыс істеуі,5) Брайль құралында бағдарлай білуі жəне онымен жұмыс істеуі.36. Рельефті-нүктелі шрифті жазуға жəне оқуға қолды даярларлау барысында мұғалім назарын мынаған аударады:1) саусақтар терісінің сезімталдығын дамытуға;2) рельефті нүктелерді қабылдау жəне ажырату біліктілігіне;3) қолдың ұсақ моторикасын дамытуға;4) грифельмен жұмыс істеу біліктілігіне.37. Көру қабілеті бұзылған білім алушылардың сөйлеу тілін дамыту барысында келесі біліктіліктер қалыптасады:1) əңгімеге қатыса білу (өмірлік əсерге сүйеніп, əңгіме немесе ертегі мазмұны бойынша);2) тыңдағанын сұрақтар бойынша мазмұндау;3) заттарды олардың белгілеері бойынша сəйкестендіру;4) заттарды топтастыру (артығын алып тастау);5) заттарды олардың түрлі түсініктері бойынша топтастыру;6) заттардың атауын топтастыру;7) заттардың əрекеті мен қасиетін сипаттайтын сөздерді іріктеу;8) рельефті суреттерді оқу;9) сөздер мен бейнелерді сəйкестендіру;10) сөздік қорын толықтыру.38. Көру қабілетінің терең бұзылыстары кезінде жазу мен оқу процесінің қалыптасуы өзгеше, өйткені қалыпты жағдайда

адамның көру арқылы қабылдау типі жетекші болып табылады. Сондықтан қалыпты жағдайда оқу жəне жазу процесі келесі əрекеттердің белгілі ретімен жұзеге асады:

1) əріпті көру арқылы қабылдау;2) əріптерді тану;3) əріпті сəйкес дыбыспен сəйкестендіру;4) əріпті жаңғырту (жазу).39. Көрмейтін жағдайда оқу процесі өзгереді, өйткені көріп қабылдаудың орын сипап сезу басады. Сонымен қалыпты жағдайда

жазу барысында көру, есту жəне қимыл-қозғалыс триадасы ұштасып жұмыс атқарса, зағип жандарда осы анализаторлардың қызметі өзгерістерге ие болады: көру компоненті тактилді компонентке ауысады.

40. Сол себептен мүлдем көрмеу жағдайында жүзеге асатын оқу жəне жазу процесі есту жəне тактилді анализаторлар арасындағы жаңа байланыстың орнауының арқасында орындалады. Көру қабілеті терең зақымдалған жағдайда оқу мен жазу процесінің техникалық жағын келесі əрекеттер түрінде көрсетуге болады:

1) рельефті-нүктелі шрифпен ұсынылған əріптерді тактилді түрде қабылдау;2) əріпті тактилді тəсілмен ажырату жəне тану; 3) əріпті сəйкес дыбыспен сəйкестендіру;4) рельефті-нүктелі шрифпен əріпті жаңғырту (жазу).41. Көрмейтін білім алушылардың оқу процесінің техникалық жағын меңгеруде кездесетін қиындықтар келесі себептермен

анықталады: көру мен тактильды қабылдауының айырмашылығы-сипап сезу арқылы қабылдау сукцессивті (уақыт аралығы реттелген) сипатынан туындаса, көру арқылы қабылдау симутанды (бір сəтте) болып келеді; осы айырмашылығы рельефті-нүктелі жазудағы ұқсас жəне кері айналдырған əріптерді дифференциациялау процесін де күрделендіреді.

42. Жазу процесінің моторлы операциясын жүзеге асыру да, əріптің тактилді бейнесін грифель көмегімен жаңғырту көру арқылы қабылдау мүмкіндігінен айырылған білім алушылар үшін белгілі қиындық туындатады. Қалыпты жағдайда қол қимылымен бірге көру жəне кинетикалық бақылау орындалады. Көрмейтін білім алушының жазу процесі тек кинетикалық бақылау арқылы жүзеге асады, ал қалыпты көретіндерде бұл процесс екі бақылаудың көмегімен орындалады – кинетикалық жəне көру.

43. Брайль жүйесінде жазудың оқумен салыстырғанда қарама-қарсы айна əсері болуы көрмейтін білім алушы үшін көптеген қиындықтар тұғызады, оның ішінде ұқсас əріптерді шатастыру, кейбір тыныс белгілерін танымау, əріптегі жазу мен оқудағы нүктелердің орынын ауыстыру. Бұл болса көру қабілетінің терең бұзылыстары бар білім алушыларға сауат ашуды оқытуда арнайы əдістемелік тəсілдерді қолдануды талап етеді: алты нүктелі колодкада алдын ала дайындық жұмысын жүргізу, Брайль құралында бағдарлау, грифельмен бұрыштағы нүктелерді табуға жаттықтыру, нүктелерді дұрыс оқып үйрету, нүкте нумерациясының тактильді-қимылды бейнелерін меңгеру.

44. Тыңдалым жəне айтылым дағдыларын дамыту бойынша тапсырма үлгілері:1) артикуляциялық жаттығулар; 2) сөздің дыбыстық талдауы; 3) дыбысталған сөйлеу тілін қабылдау, сөйлеу тілі ағымынан тілдік бірліктерді белгілеу (сөйлем, сөз, буын, дыбыс); 4) тыңдалған мəтіннің ішінен қойылған мақсатқа сəйкес ақпаратты анықтау; 5) диалог құрастыру, əңгімелесушінің көзқарасын қабылдау;6) тыңдалған мəтіннің негізінде сұрақтар қою жəне жауаптарды құрастыру;7) білім алушыларға таныс жəне қызықты тақырыптар бойынша əңгімелесу;8) рельефті суреттермен танысу, суреттер бойынша жəне жеке əсерлері бойынша, оқыған мəтіннің аналогиясы бойынша

əңгіме құрастыру;9) сөзбен суреттеу/сипаттау;10) таныс оқиғаларды, ертегілерді мазмұндау; тақпақтарды жатқа оқу; 11) əңгімелесушіге жəне тыңдармандарға ақпаратты жеткізу.45. Оқылым дағдысын дамыту бойынша тапсырма үлгілері:1) сөздің лексикалық мағынасы бойнша жұмыс; 2) сөздік ойындар (анаграммалар, палиндромдар (кері оқу: қазақ, қызық, Таңат, шаш), сөз ішінен сөз табу);3) мəтіннің бастамасы немесе тақырыбы бойынша оқиға желісін болжау;4) əңгіменің жоспар-картасын құрастыру.46. Жазылым дағдысын дамыту бойынша тапсырма үлгілері:1) алты нүктелі колодкада бағдарлау, алты нүктелі колодкада нүктелер комбинацияларын жазу;2) грифельмен, Брайль құралымен, рельефті-нүктелі шрифтімен басылған оқулығымен танысу;3) Брайль құралындағы жолақтар мен торлардың орналасуында бағдарлау, 1, 3 ,4, 6 (бұрыштағы) нүктелерді грифель-

мен тауып үйрену;4) 1, 3, 4, 6 (бұрыштағы) нүктелерді жазу, оларды дұрыс оқып үйрену; 5) нүктелер нумерациясының тактилді-қимылды бейнелерін белгілі ретпен меңгеру: алдымен 1, 3, 4, 6 (бұрыштағы нүктелер),

кейін 2 жəне 5 нүктелердің орналасуын; 6) əріптердің тактилді-қимылды бейнелерін, олардың буындағы, тіркестегі қосылу түрлерін меңгеру;7) сөздің дыбыстық-əріптік талдауы жəне кейінгі жазылуымен сөйлемнің талдауы;8) ақпараттарды рельефті суреттер жəне диаграммалар формасында ұсыну;9) баспа түріндегі үлгісіне қарап сөздерді, сөйлемдерді, мəтіндерді көшіру;10) деформацияланған (араласқан) сөйлемдерді, мəтіндерді қайта құру;11) таныстарына, ата-аналарына хат жазу;12) тірек сөздер арқылы мəтін құрастыру;13) есте сақтау арқылы жазу;14) оқыған əңгімені мазмұндау сияқты рельефті суретке, суреттер сериясына қатысты (қалдық көруі кезінде) бірнеше

сөйлем жазу;15) өзі құрастырған мəтінін мұғалімнің көмегімен түзету.47. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқытатын мұғалімдер қалдық көруін дамыту жəне көру жүктемесінің тəртібін

ұстану көруді қорғаудың жəне гигиенасының маңызды құралы болып табылатынын есте сақтайды. Жұмыс барысында ұстанатын бұл шаралар көрудің жұмыс қабілетін көру жүйесінің жас ерекшелік жəне жеке функционалды мүмкіндіктеріне сəйкес сақтауды қамтамасыз етеді, сонымен бірге көріп шаршаудың алдын алады.

48. Көру қабілеті зақымдалған кезінде көру жүктемесінің тəртібі көру еңбегін рационалді ұйымдастыру ретінде көпаспектілі. Ол мынаны қарастырады:

1) көздің жұмысы мен демалысының ауысып отыруы;2) көру қызметінің қалпына сəйкес үздіксіз көру жүктемесін шектеу, əсіресе патологиялық процесс кезінде;3) көруге комфортты қарастырудың, қоршаған орта нысандарын бақылаудың, оқудың, еңбек операцияларының жағдайын жасау;4) қабылдау нысандарын мөлшері, түсі, формасының күрделігі, олардың саны, шуылдау сипаты бойынша іріктеу.

4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері49. «Сауат ашу» пəнін меңгеру нəтижелері критериалды бағалауды қолдану арқылы жүзеге асырылады.50. Критериалды бағалау оқыту, оқу жəне бағалаудың өзара тығыз байланысында негізделген. Критериалды бағалау

нəтижелері білім беру процесін тиімді жоспарлау жəне ұйымдастыру мақсатында пайдаланылады.51. Критериалды бағалау қалыптастырушы жəне жиынтық бағалаудан тұрады.52. Қалыптастырушы бағалау үздіксіз өткізіледі, білім алушы мен оқытушы арасындағы кері байланысты қамтамасыз етеді

жəне оқу процесін дер кезінде түзетуге мүмкіндік береді.53. Жиынтық бағалау белгілі оқу мерзімінде оқу блогын оқып бітіргенде өткізіледі, білім алушыларға кері байланысты

қамтамасыз ету үшін, пəн бойынша тоқсандық жəне жылдық бағаларды қою үшін қолданылады.5-тарау. «Сауат ашу» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру

54. «Сауат ашу» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:1) 0-сынып – аптасына 9 сағат, оқу жылында – 297 сағат; 2) 1-сынып – аптасына 6 сағат, оқу жылында – 198 сағат.55. Үшінші тоқсанда қосымша каникул қарастырылған. Оқу-тəрбие процесін ұйымдастыру үшін бастауыш сынып кабинеті

санитарлық-гигиеналық ережелер мен нормаларға сəйкес тифлотехникалық құралдармен жабдықталады. 56. Бастапқы кезеңде көрмейтіндерді оқыту үшін жиһаз бен сөрелер, кітаптар мен басқа да заттар тұрақты белгіленген орын-

дарда тұруы өте маңызды. Бұл кеңістікте тез бағдарлауға септігін тигізеді. Көрмейтін білім алушылар сол кеңістікті меңгерген соң, алуан формадағы (жеке, жұптық, топтық) жəне түрдегі (ойын жəне басқа да белсенді əдістер) жұмыстарды ұйымдастыру үшін сыныптағы жиһазды жылжытуға болады.

57. Оқу пəнінің мазмұны:1) «Сауат ашу» пəні – лексикалық тақырыптар негізінде білім алушыларды оқу мен жазуға үйрете отырып, тыңдалым, ай-

тылым, оқылым, жазылым дағдыларын қалыптастыруға арналған пəн; 2) «Сауат ашу» пəнінің мазмұны коммуникативті-сөйлеу тілі дағдыларын қалыптастыруға бағытталған;3) «Сауат ашу» пəні пропедевтикалық кезеңнен басқа (даярлық сынып) үш кезеңнен тұрады: əліппеге дейінгі кезең, əліппе

кезеңі, əліппеден кейінгі кезең. Əліппеге дейінгі кезең 1 сыныптың бірінші тоқсанның басын қамтиды, əліппе кезеңі бірінші




тоқсанның соңынан басталып, үшінші тоқсанда аяқталады, əліппеден кейінгі кезең төртінші тоқсанды қамтиды. Мұғалім сағат санын үш кезең бойынша сыныптағы білім алушылардың оқу мақсаттарын меңгеруіне, əр кезеңнің міндеттерін жүзеге асыру-ына орай еркін жоспарлай алады.

58. Əліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:1) оқу əрекетіне деген қызығушылығын қалыптастыру;2) фонематикалық есту-тыңдауын дамыту;3) дыбыс, буын, сөз, сөйлем туралы алғашқы ұғымдары мен түсініктерін қалыптастыру;4) сөйлем соңында нүкте, сұрақ, леп белгілері қойылатыны туралы түсінігін қалыптастыру;5) дауысты дыбыстар жуан жəне жіңішке болатыны туралы түсінігін қалыптастыру;6) сөзге дыбыстық талдау жасау, дауысты жəне дауыссыз дыбыстарды ажырату, сөздерді буынға бөлу дағдыларын

қалыптастыру;7) ұсақ моториканы, қолдың қимылдау іс-əрекетін дамыту: заттарды жоғарыдан төмен қарай алгоритмі бойынша тактилді зерт-

теу, сұлбасын бастырып шығу, алты нүктелі колодкамен жұмыс, қалдық көруі бар білім алушылардың əріп элементтерін жазуы;8) көрмейтін білім алушылардың Брайль құралында, жолақтар мен торлардың орналасуында бағдарлауы, грифельмен 1, 3,

4, 6 (бұрыштағы) нүктелерді табу; нашар көретіндер үшін əріп элементтерінің көру-қимылды бейнелерін меңгеру;9) көрмейтіндер үшін Брайль бойынша 1, 3, 4, 6 (бұрыштағы) нүктелерді жазу, оларды дұрыс оқи білуі; нашар көретіндер

үшін əріп элементтерін жазбаша түрін жаза білуі;10) белгілі ретпен нумерацияның тактилді-қимылды бейнелерін меңгереу: алдымен 1, 3, 4, 6 (бұрыштағы нүктелерді), кейін

2 жəне 5 нүктелерінің (ортадағы) орналасуын; 11) ойлау, есте сақтау, елестету, қабылдау қабілеттерін жəне тұрақты зейінін дамыту.59. Əліппе кезеңінің міндеттері:1) оқу əрекетіне деген қызығушылығын дамыту;2) фонематикалық есту-тыңдауын дамыту, дыбыстық талдау-жинақтау дағдыларын жетілдіру;3) Брайль жүйесі бойынша əліпби əріптерінің қызметтерін меңгерту;4) оқулықтағы мəтіндердің негізінде дұрыс, бірқалыпты буындап оқу дағдысын қалыптастыру;5) орфографиялық жəне орфоэпиялық оқуды меңгеру;6) əріптерді, буындарды, сөздерді, сөйлемдерді Брайльдің рельефті-нүктелі шрифтімен жазу дағдыларын жетілдіру;7) ауызша жəне жазбаша сөйлеу тілін дамыту.60. Əліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:1) біртіндеп тұтас сөздерді оқуға ауысу, «іштей оқу» дағдысын қалыптастыру;2) байланыстыра сөйлеу тілін дамыту (мазмұндау, əңгімелеу);3) ұқсас, айнадағыдай əріптерді жазудағы қателердің алдын алып, жазу дағдыларын дамыту.61. Тыңдалым жəне айтылым (байланыстыра сөйлеу тілі мен фонематикалық естуін дамыту):1) мұғалім мен басқа білім алушылардың сөйлеуін тыңдауы, естігенінің мəнісін түсінуі, сұраққа дұрыс жəне нақты жауап беруі.

Коммуникативтік мақсаттарға сай (топта сөйлесу, сұхбатқа қатысу, сахналау, рөлдік ойындар) сөйлеу мəдениеті этикеттерін пайдалану, лексикалық тақырыптар негізінде сөздік қорды кеңейту;

2) жаңылтпаштар айту арқылы артикуляциялық аппараттарын дамыту. Өлеңдер жаттау, санамақтар, мақалдар мен мəтелдер, жұмбақтар жаттау;

3) берілген немесе білім алушыларды қызықтыратын тақырыптарға монологтік жəне диалогтік айтылымдарды құру біліктілігін қалыптастыру. Сюжетті сурет бойынша немесе көргені, бастан кешкені, естігені туралы əңгімелесу;

4) тілдік емес амалдарды (интонация, мимика, қол қимылдары, дене қимылдары) қолдануы;5) сюжетті суреттер бойынша жəне оған сүйенбей ертегілер айту; тыңдалған мəтіннің мазмұнын түсіну. Тыңдалған/оқылған

мəтіннің картасына сүйене жəне сүйенбей отырып мазмұндау;6) сөз, сөздің мəні мен мағынасы. Сөздің мəні мен мағынасын түсіну, оларды мағынасына қарай қолдану. Сөздік қорын

кеңейту. Сөздерді орфоэпиялық нормаларға сəйкес айту, сөздегі екпінді дұрыс қою;7) сөйлемдерді, қысқаша мəтіндерді құрастыру.62. Оқылым: (оқу дағдыларын қалыптастыру, əліпби əріптерін меңгеру):1) сөздегі дыбыстардың, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау;2) сөз бен буынның дыбыстық құрылымы. Дыбыстарды дауысты жəне дауыссыз деп топтастыру (артикуляциялық,

акустикалық, функционалды аспектілері). Дауыссыз дыбыстар, олардың қатаң, ұяң, үнді болып жіктелуі. Дауысты дыбыстар, олардың жуан, жіңішке болып бөлінуі. Сөздерді буынға бөлу. Сөздің дыбыстық жəне əріптік құрамының сəйкестігін немесе сəйкес еместігін нақтылау, Сөздерді қазақ əдеби тілінің орфоэпиялық нормаларына сəйкес айта білу. Ерекшеліктері негізінде түрлі жанрдағы шығармаларды салыстыру. Шығармадағы негізгі кейіпкерлерге мінездеме беру, сипаттама жазу дағдыларын қалыптастыру;

3) дыбыстық жəне дыбыстық-əріптік талдау жүргізу. Əріп пен дыбысты ажырату. Сөздің əріптік жазылуы бойынша дыбыстық формасын жаңғырту (оқу). Түрлі құрылымдағы сөздерді бірқалыпты буындап оқуға үйрету тұтас сөздермен, 2-6 сөзден тұратын сөйлеммен оқуға ауысу. 4-8 сөйлемнен тұратын мəтіндерді дұрыс оқуға үйрету. Мұғалімнің сұрақтары бой-ынша мəтіндегі үзінділерді теріп оқуға баулу. Сөйлеу тілінің интонациялық ұйымдасуын бақылау (лепті, сұраулы интонация, соңындағы интонация);

4) бас əріптің мəні. Бас əріпті сөйлем басында қолдану, жалқы есімдерді атауда, қала, өзен атауларында. Көрмейтін білім алушылар үшін бас əріптің мəні теориялық түрде екінші-үшінші тоқсанда беріледі. Көрмейтін білім алушылар Брайль шрифтімен жазғанда жəне оқығанда бас əріпті (4,5 нүктлерін) қолданбайды. Өйткені тактилді қабылдау кезінде қосымша белгілердің көптігі шатасуға, материалды ретсіз меңгеруге əкеп соғады. Мысалға, көрмейтін білім алушыға Тоқтар Жарасұлы Сериков Алматы қаласында тұрады деген сөйлемді жазу өте қиын;

5) сөздің мəнін бақылау (мағынасы бойынша жақын жəне қарама-қарсы сөздер, көпмағыналы сөздер). Мəтін туралы жал-пы түсінік. Мəтінді өздігінен оқыған кезде оның мазмұнын ұғыну. Хабарлы сипатындағы деформацияланған (шатасқан) мəтінді оқу, оны қайта құру. Оқылған мəтін бойынша сұрақтарға жауап беру; түрлі жанрлардың ерекшеліктерін айқындау; шығарманың тақырыбын, негізгі ойын анықтау; көркем жəне жай мəтіндерді мəнерлеп оқу, рөлге бөліп оқу, оқылғанға баға беру (ұнайды/ ұнамайды, өйткені ......);

6) оқу тапсырмаларын орындау үшін ақпаратты іздеу (мұғалімнің басшылығымен). Мəтін, сурет, сызба түрінде ұсынылған ақпаратты ұғыну;

7) оқу жылының соңындағы оқу жылдамдығының нормасы: нашар көретіндер үшін 20-25 сөз; көрмейтіндер үшін 15-20 белгі минутына, тактилді қабылдау дəржесіне тəуелді бұл норма төмендейді.

63. Жазылым (көру бұзылыстарының дəрежесіне қарай жазу дағдылары). Нашар көретіндерді оқыту кезінде:1) жазуға дайындық (дұрыс отыру, жарық түсүі, жазу барысында дəптердің қалпы мен қаламсапты ұстауы); дəптер бетіндегі

кеңістікте бағдарлау біліктілігін қалыптастыру (жұмыс жолағы, жолақтар арасындағы кеңістік, жұмыс жолағының жоғарғы жəне төменгі сызықтары, тік көлбеу сызықтар); сурет салу, штрихтау, бастыру; сызбілім алушырдың көмегімен сөздің дыбыстық құрамын модельдеу; сөйлемді модельдеу;

2) əріп элементтерін, бас əріптер мен кіші əріптерді, сөйлемдердің буындарын каллиграфиялық нормаларды сақтай отырып, бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз əрі ырғақты жазу;

3) айтылуы мен жазылуында алшақтық жоқ сөздерден диктант жазу;4) баспа жəне жазбаша сөйлемдерді, мəтіндерді көшіріп жазу;5) пунктуациялық ережелерді ескере отырып, сөйлемдерді жазу: сөйлем соңындағы нүкте, леп, сұрақ белгілері. Сөйлемдегі

сөздердің бөлек жазылуы; 6) нəрсенің атауы ретінде «зат» жəне «сөз» ұғымдарын ажырату: заттардың атын, қоршаған орта құбылыстарының, заттардың

қасиеттерін білдіретін сөздер; айтылым, айтылымға дейінгі жəне айтылымнан кейінгі сəттердегі заттардың əрекетін білдіретін сөздер. Бір затты, көп затты білдіретін сөздер; «ол», «олар» сөздерімен сəйкестенетін сөздер.

64. Көрмейтіндерді оқыту кезінде:1) жазуға дайындық (денені дұрыс ұстау, жазу кезіндегі Брайль құралының қалпы мен грифельді ұстай білуі). Брайль

құралында бағдарлау біліктілігін қалыптастыру (жоғарыдан төмен қарай Брайль құралын дұрыс танып білу, жұмыс жолағы, торкөз, арақашықтық, төрт шрифті табу, қағазды алғашқы жəне қайта қолдану кезінде дұрыс салу біліктілігі). Рельефті суреттерді, штрихтарды, бастыруды меңгеру;

2) схема бойынша сөздің дыбыстық құрамын, сөйлемді моделдеу; 3) əріп элементтері мен олардың қосылуын, буындарды, сөздерді, сөйлемдерді жазу;4) айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерден диктант жазу;5) сөйлемдерді көшіріп жазу;6) пунктуациялық ережелерді ескере отырып, сөйлемдерді жазу: сөйлем соңындағы нүкте, леп, сұрақ белгілері. Сөйлемдегі

сөздердің бөлек жазылуы;7) «зат» жəне «заттың атауы» ұғымдарын ажырату. 65. Дұрыс жазу ережелерімен танысу жəне оларды тəжірибеде қолдану:1) жуан жəне жіңішке дауысты дыбыстар, оларды қолдану;2) сөздердің бөлек жазылуы;3) сөйлем басындағы бас əріп, сөйлем соңындағы тыныс белгілері;4) жалқы есемдегі бас əріп;5) сөздерді буындап тасымалдау;6) жіктеу есімдіктерін ауызекі сөйлеуде дұрыс қолдану;7) көптік жалғауды меңгеру жəне дұрыс;8) тəуелдік жалғауларын ауызекі сөйлеуде дұрыс қолдану;9) іс-қимылды білдіретін сөздерді (етістік шақтарын) дұрыс қолдану.66. Ескерту: сабақ барысында сөздік жұмысын жүргізеді.67. Сөйлеу əрекетінің дағдылары:1-кесте

0-1 класс№ Сөйлеу іс-əрекетінің

түрлеріДағдылар

1 Тыңдалым жəне айтылым

1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірліктерін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз) 1.2 Тыңдалған материалдың тақырыбы мен негізгі ойын анықтау 1.3 Тыңдалған материалды мазмұндау1.4 Оқиғаларды болжау1.5 Тілдік нормаларды сақтай отырып əр түрлі жағдаяттарға қатысу1.6 Тыңдаушының назарын аудару1.7 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін айту1.8 Берілген тақырып бойынша əңгіме құрастыру1.9 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сай айту

2 Оқылым 2.1 Түйсіну, есту, қалдық көруі арқылы қабылдауды жəне бағдарлауды дамыту2.2 Тіл дамыту 2.3 Оқылған мəтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау2.4 Мəтіннің құрылымдық бөліктерін ажырату2.5 Мəтіндегі лексикалық жəне синтаксистік бірліктердің рөлін ұғыну 2.6 Сұрақтарды, жауаптарды құрастыру2.7 Мəтіннің түрлері мен жанрын, стилін анықтау2.8 Түрлі дереккөздерден ақпаратты алу2.9 Мəтіндерге салыстырмалы талдау жасау2.10 Сөздің графикалық формасын танып-ажырату

3 Жазылым 3.1 Кіші кеңістікте бағдарлауын дамыту3.2 Мəтіннің жоспарын құру3.3 Оқыған/тыңдаған материалдың мазмұнын жеткізу3.4 Түрлі тапсырмаларға сүйене отырып мəтіндерді құрастыру3.5 Түрлі жанрда шығармашылық мəтін жазу3.6 Қателерді табу жəне түзету3.7 Графикалық нормаларды сақтау3.8 Орфографиялық нормаларды сақтау3.9 Грамматикалық нормаларды сақтау3.10 Пунктуациялық нормаларды сақтау

68. Бағдарламада «Оқыту мақсаттары» кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгіде бірінші белгі – сыныбын, екінші жəне үшінші белгі – бөлімнің жəне бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқу мақсатының реттік номерін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1 кодында «1»-сыныбы, «1»-«Тыңдалым жəне айтылым» бөлімі, «2»-бөлімшеcі, «1»-оқыту мақсатының реттік саны.

69. Оқыту мақсаттарының жүйесі:1) тыңдалым жəне айтылым:2-кесте

Бөлімшелер 0-сынып 1-сынып1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірліктерін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз)

0.1.1.1 сөйлеу тілі, мəтін, сөйлем, сөз не екенін білу

1.1.1.1 сөйлеу тілі, мəтін, сөйлем, сөз не екенін түсіну

1.2 Тыңдалған материалдың тақырыбы мен негізгі ойын анықтау

0.1.2.1 мəтінде кім/не туралы айтылғанын түсіну жəне автор не айтқысы келгенін түсіну

1.1.2.1 мəтінде кім/не туралы айтылғанын анықтау жəне автор не айтқысы келгенін түсіну

1.3 Тыңдалған материалды мазмұндау

0.1.3.1 оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, тыңдалған материал-ды мұғалімнің, тірек материалдың көмегімен мазмұндау

1.1.3.1 оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, тыңдалған материалды мазмұндау

1.4 Оқиғаларды болжау 0.1.4.1 мазмұнындағы тақырыпты айқындау, əңгіме бойынша рельефті суреттерді, иллюстрацияларды іріктеу (қалдық көруі бар білім алушылар үшін)

1.1.4.1 тақырып / рельефті сурет, иллюстрация бой-ынша əңгіме мазмұнын болжау

1.5 Тілдік нормаларды сақтай отырып əр түрлі жағдаяттарға қатысу

0.1.5.1 сөйлеу тілі этикеті не үшін, қандай жағдаяттарда қолданатынын білу

1.1.5.1 сөйлеу тілі этикетін қарым-қатынастың түрлі жағдаятында, рөлдік ойындарда қолдану

1.6 Тыңдаушының назарын аудару

0.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ са-лыстыру сөздері, қарым-қатынастың тілдік емес құралдары (мимика, жест) қолданатынын білу0.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияны сақтау

1.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салысты-ру сөздерін, қарым-қатынастың тілдік емес құралдарын (мимика, жест) қолдану1.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияның мəнін білу, сақтау

1.7 Тыңдалған материал бойынша өз пікірін айту

0.1.7.1 тыңдалған əңгімеге қатынасын білдіру

1.1.7.1 тыңдалған əңгімеге ой-пікірін білдіру, оны жай сөйлемдермен негіздеу

1.8 Берілген тақырып бойын-ша əңгіме құрастыру

0.1.8.1 мұғалімнің көмегімен рельефті сурет, сюжетті иллюстрация немесе суреттер сериясы (қалдық көруі бар білім алушылар үшін) бойынша əңгіме құрастыру

1.1.8.1 өздігінен жоспар құру. Рельефті сурет, сюжетті иллюстрация немесе суреттер сериясы (қалдық көруі бар білім алушылар үшін) бойынша əңгіме құрастыру

1.9 Сөздерді, дыбыстарды орфоэпиялық нормаларға сай айту

0.1.9.1 сөз буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау (мұғалімнің көмегімен)0.1.9.2 дыбыс пен екпіннің мағына беретін рөлін білу

1.1.9.1 сөздегі дыбыстарды айқындау жəне олардың сипатын ажырату (дауысты жуан/жіңішке; дауыссыз ұяң, қатаң);1.1.9.2 дыбыс пен екпіннің мағыналық рөлін түсіну;1.1.9.3 сөз буындардан тұратынын түсіну жəне сөздегі буын санын, ретін анықтау

2) оқылым:3-кесте

Бөлімшелер 0-сынып 1-сынып2.1 Түйсіну, есту, қалдық көруі арқылы қабылдауды жəне бағдарлауды да-мыту

0.2.1.1 түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдана отырып, заттарды фак-турасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату, үстел үстінде затты екі қолымен қалай зерттейтінін білу (оң қолы жетекші болғанда); 0.2.1.2 айналадағы дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; 0.2.1.3 түрлі-түсті рельефті суреттерде, аппликацияларда бейнеленген заттарды тану; берілген заттарды жəне заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсор-лы эталондарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері);0.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эта-лондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері);0.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне онымен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы.

1.2.1.1 үстел үстінде заттарды екі қолымен белсенді жəне ретімен зерттей білу (оң қолы жетекші болғанда); түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдану: саусақтық, алақандық, білектік; заттарды фактурасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату; қандай материалдан жасалғанын анықтау;1.2.1.2 айналадағы шынайлықтан дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; дыбысты шығу көзімен сəйкестендіру; дыбысты локализациялау (дыбыстың бағыты , арақашықтығы, күші бойынша);1.2.1.3 шынайы заттарды, муляжды, ойыншықтарды ажырату, оларды түсі, пішіні, мөлшері бойынша тану; түрлі-түсті рельефті сурттерде, аппликацияларда бейне-ленген заттарды тану; заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері);1.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері)1.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне оны-мен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы.

2.2 Тіл дамыту 0.2.2.1 сұрақтарға қалай жауап беретінін білу, əңгімеге қатысу; 0.2.2.2 сұрақтар бой-ынша тыңдалған əңгімені мазмұндау; 0.2.2.3 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; заттарды топтастыру (артығын алып тастау); 0.2.2.4 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру.

1.2.2.1 сұрақтар бойынша тыңдалғанды мазмұндау; 1.2.2.2 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; 1.2.2.3 заттарды топтастыру (артығын алып тастау); заттардың атауларын топтастыру; 1.2.2.4 заттардың əрекеті мен белгілерін сипаттайтын сөздерді іріктеу;1.2.2.5 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру;1.2.2.6 оқудың негізгі түрлерін қолдану (бірқалыпты буын-дап оқудан тұтас сөздерді оқуға ауысу, саналы оқу)

2.3 Оқылған мəтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау

0.2.3.1 мəтіннің тақырыбы болатынын білу, мəтінде не туралы айтылғанын білу

1.2.3.1 мəтінде кім, не туралы айтылғанын анықтау, мəтіннің авторы кім? (не?) туралы айтқысы келгенін түсіну

2.4 Мəтіннің құрылымдық бөліктерін ажырату

0.2.4.1 əңгіменің басы, ортасы жəне соңы болатынын білу

1.2.4.1 мұғалімнің көмегімен мəтіннің басын, ортасын жəне соңын анықтау

2.5 Мəтіндегі лексикалық жəне синтаксистік бірліктердің рөлін ұғыну

0.2.5.1 заттар атауларының мағынасын түсіну: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы (үлкен-кішкентай; кішкентай-кіп-кішкентай-құртақандай)0.2.5.2 тілде көп мағыналы сөздер кездесетінін білу (адамның басы, ойынның басы; ұйықтағанда көретін түс, бояуға таңдайтын түс)

1.2.5.1 сөздердің жалпылау мəнін ескере отырып, олардың лексикалық мəні мен мағынасын түсіну (сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер); 1.2.5.2 сөздердің лексикалық мəні мен мағынасын ажы-рату: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы;1.2.5.3 мəтінге қарай көп мағыналы сөздердің лексикалық мəні мен мағынасын ажырату: батыл сөздер – ба-тыл адам; тіл- ауыз мүшесі, тіл- казақ-орыс тілдері (мұғалімнің көмегімен)

2.6 Сұрақтарды, жауаптарды құрастыру

0.2.6.1 иллюстрациялар/рельефті суреттер/мəтін бойынша қойылған сұрақтарға қалай жауап беретінін білу(мұғалімнің көмегімен); 0.2.6.2 оқылған мəтіннің мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру

1.2.6.1 иллюстрациялар/ рельефті суреттер/мəтін бойын-ша сұрақтар құрастыру, 1.2.6.2 оқылған мəтіннің мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру

2.7 Мəтіннің түрлері мен жанрын, стилін анықтау

0.2.7.1 мəтіндер əртүрлі болатынын білу: ертегілер, əңгімелер, тақпақтар, мəтелдер

1.2.7.1 хабарлы мəтінді, олардың ерекшелігі бойынша жанрын (ертегілер, əңгімелер, тақпақтар, мəтелдер) танып білу; 1.2.7.2 стилін (көркем жəне жай мəтіндер) мұғалімнің көмегімен танып білу

2.8 Түрлі дереккөздерден ақпаратты алу

1.2.8.1 мəтіндердің орналасуының алфавиттік реттілігін қолдана отырып, ақпаратты табуға болатынын білу (сөздіктер, анықтамалық кітап, білім алушылар энци-клопедиясы)

2.9 Мəтіндерге са-лыстырмалы тал-дау жасау

0.2.9.1 əртүрлі жанрдағы мəтіндерді тыңдау (ертегілер, əңгімелер, тақпақтар)

1.2.9.1 əртүрлі жанрдағы (ертегілер, мақалдар, тақпақтар) жəне стилдегі (көркем жəне жай) мəтіндерді мұғалімнің көмегімен ажырату

2.10 Сөздің графикалық фор-масын танып-ажы-рату

0.2.10.1 сөйлеу тіліндегі дауысты жəне дау-ыссыз дыбыстарды тани білу

1.2.10.1 əріптің бейнесін тани білу жəне оны дыбыспен сəйкестендіру; 1.2.10.2 сөздегі орнына байланысты əріп қандай қызмет атқаратынын түсіну (дауысты жіңішке/дауыссыз қатаң); 1.2.10.3 сөз ішіндегі ь, ъ таңбілім алушырының рөлін түсіну

3) жазылым:4-кесте

Бөлімшелер 0-сынып 1-сынып3.1 Кіші кеңістікте бағдарлауын да-мыту

0.3.1.1 рельефті суреттерді қабылдай білуі жəне ажырата білуі; 0.3.1.2 қолдың ұсақ мо-торикасы мен терінің сезімталдығын дамы-татын жаттығуларды жасау; 0.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралы мен грифельдің қызметтік мəнін білу

1.3.1.1 рельефті нүктелерді қабылдай білуі жəне ажы-рата білуі; 1.3.1.2 қолдың ұсақ моторикасы мен терінің сезімталдығын дамытатын жаттығуларды жасау; 1.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралының жəне грифельдің қызметтік мəнін білу жəне онымен жұмыс істей алу

3.2 Мəтіннің жоспа-рын құру

0.3.2.1 рельефті суреттерді оқу (мұғалімнің көмегімен)

1.3.2.1 рельефті суреттер, мəтіннің сызба-жоспары бой-ынша жоспар құру, (мұғалімнің көмегімен) тақырып қою

3.3 Оқыған/тыңдаған материалдың мазмұнын жеткізу

0.3.3.1 тыңдалған мəтіннің негізгі мазмұнын сұрақтар бойынша айта білуі

1.3.3.1 мұғалім көмегімен оқыған/тыңдаған мəтіндердегі ақпаратты рельефті сурет, сызба, белгілер қолданып жеткізу

3.4 Түрлі тапсырмаларға сүйене оты-рып мəтіндерді құрастыру

0.3.4.1 тірек сөздерді,сызбілім алушырды қолдана отырып, жай сөйлемдер мұғалімнің көмегімен құрастыру

1.3.4.1 берілген тақырыпқа байланысты тірек сөздер, сызбілім алушыр, қолдана отырып, жай сөйлемдер/мəтін құрастыру жəне жазу; жай сөйлемдерді жазу

3.5 Түрлі жанрда шығармашылық мəтін жазу

0.3.5.1 мұғалімнің көмегімен шағын мəтін/жай сөйлемдерді ауызша құрастыру (хабар-лама, құттықтау, хат)

1.3.5.1 мұғалімнің көмегімен құттықтау хат, хабарлама, нұсқаулық, мəтін/жай сөйлемдерді жазу

3.6 Қателерді табу жəне түзету

0.3.6.1 сөздердің жазылуы мен айтылуында айырмашылық болатынын білу

1.3.6.1 мұғалімнің көмегімен сөз, сөйлем, мəтінді тексеру жəне қателерін түзету

3.7 Графикалық нормаларды сақтау

0.3.7.1 Брайлдің рельефті-нүктелі шрифтының нүктелер нумерациясын білу жəне оларды алты нүктелі колодкада жаңғырту, Брайль құралында жазу

1.3.7.1 1-ден 6-ға дейін нүктелер комбинациясын ретімен жəне əртүрлі ретпен жазу;1.3.7.2 Брайль шрифтімен əріптерді жазу, нашар көретін білім алушылар жазбаша, бас əріптерді жəне олардың қосылуын жазады; графикалық нормаларға сəйкес анық жазады; 1.3.7.3 жазуда күшті дыбыстардың орналасуын əріптермен белгілеу

3.8 Орфографиялық нормаларды сақтау

1.3.8.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді мұғалімнің көмегімен көшіру/жазу (пышақ, мой-ын); айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді мұғалімнің айтуы бойынша жазу1.3.8.2 ё, ю, я қосарлы дыбыстардан тұратын əріптерді дұрыс жазу, 1.3.8.3 нашар көретін білім алушылар жалқы есімдегі сөйлем басындағы бас əріптерді мұғалімнің көмегімен жазады; көрмейтіндер жалқы есім, сөйлем басы бас əріппен жазылатынын білу;1.3.8.4 соңында жəне ортасында жіңішке таңбасы бар сөздерді жазу

3.9 Грамматикалық нормаларды сақтау

0.3.9.1 мына сөздердің мəнін білу жəне ауызша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер, оларға көптік жалғауын қосу

1.3.9.1 мына сөздердің мəнін ажырату жəне жазбаша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер оларға көптік жалғауын қосу

3.10 Пунктуациялық нормаларды сақтау

0.3.10.1 эмоционалді бояуына тəуелді сөйлемдер сұраулы, хабарлы, лепті бола-тынын білу

1.3.10.1 сөйлем соңында тыныс белгілерін қою: нүкте, сұрақ жəне леп белгілері



Сөйлеу іс-əрекетінің түрлері

Бөлімшелер Оқыту мақсаттары

1-тоқсан Өзім туралы Тыңдалым

жəне айты-лым

1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірліктерін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз)

0.1.1.1 сөйлеу тілі, мəтін, сөйлем, сөз не екенін білу




0.1.3.1 оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, тыңдалған мате-риалды мұғалімнің, тірек материалдың көмегімен мазмұндау




Оқылым 2.1 Түйсіну, есту, қалдық көруі арқылы қабылдауды жəне бағдарлауды дамыту

0.2.1.1 түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдана оты-рып, заттарды фактурасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату, үстел үстінде затты екі қолымен қалай зерттейтінін білу (оң қолы жетекші болғанда);0.2.1.2 айналадағы дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; 0.2.1.3 түрлі-түсті рельефті сурттерде, аппликацияларда бей-неленген заттарды тану; берілген заттарды жəне заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері); 0.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері);0.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне онымен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы

2.2 Тіл дамыту 0.2.2.1 сұрақтарға қалай жауап беретінін білу, əңгімеге қатысу; 0.2.2.2 сұрақтар бойынша тыңдалған əңгімені мазмұндау; 0.2.2.3 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; заттарды топтастыру (артығын алып тастау); 0.2.2.4 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру


0.2.3.1 мəтіннің тақырыбы болатынын білу, мəтінде не туралы айтылғанын білу;




0.2.5.1 заттар атауларының мағынасын түсіну: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы (үлкен-кішкентай; кішкентай-кіп-кішкентай-құртақандай);0.2.5.2 тілде көп мағыналы сөздер кездесетінін білу (адамның басы, ойынның басы; ұйықтағанда көретін түс, бояуға таңдайтын түс).

2.9 Мəтіндердің салыстырма-лы талдауы


Жазылым 3.1 Кіші кеңістікте бағдарлауын дамыт

0.3.1.1 рельефті суреттерді қабылдай білуі жəне ажырата білуі; 0.3.1.2 қолдың ұсақ моторикасы мен терінің сезімталдығын да-мытатын жаттығуларды жасау; 0.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралы мен грифельдің қызметтік мəнін білу

3.2 Мəтіннің жоспарын құру 0.3.2.1 рельефті суреттерді оқу (мұғалімнің көмегімен)2-тоқсан


Тыңдалым жəне айты-лым

1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірліктерін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз)

0.1.1.1 мəтін, сөйлем, сөз не екенін білу.

1.2 Тыңдалған материалдың тақырыбы мен негізгі ойды анықтау

0.1.2.1 мəтінде кім/не туралы айтылғанын түсіну жəне автор не айтқысы келгенін түсіну.



1.4 Оқиғаларды болжау 0.1.4.1 əңгіме мазмұнына сəйкес тақырыбын белгілеу, рельефті сурет пен иллюстрация іріктеу (қалдық көруі бар білім алушы-лар үшін)

1.5 Тілдік нормаларды сақтай отырып əр түрлі жағдаяттарға қатысу.



0.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздері, қарым-қатынастың тілдік емес құралдары (мимика, жест) қолданатынын білу;0.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияны сақтау


0.1.8.1 мұғалімнің көмегімен рельефті сурет, сюжетті иллю-страция немесе суреттер сериясы (қалдық көруі бар білім алу-шылар үшін) бойынша əңгіме құрастыру


0.2.1.1 түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдана оты-рып, заттарды фактурасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату, үстел үстінде затты екі қолымен қалай зерттейтінін білу (оң қолы жетекші болғанда);0.2.1.2 айналадағытан дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; 0.2.1.3 түрлі-түсті рельефті сурттерде, аппликацияларда бей-неленген заттарды тану; берілген заттарды жəне заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері);0.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері);0.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне онымен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы.

2.2 Тіл дамыту 0.2.2.1 сұрақтарға қалай жауап беретінін білу, əңгімеге қатысу; 0.2.2.2 сұрақтар бойынша тыңдалған əңгімені мазмұндау; 0.2.2.3 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; заттарды топтастыру (артығын алып тастау); 0.2.2.4 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру


0.2.3.1 мəтіннің тақырыбы болатынын білу, мəтінде не туралы айтылғанын білу




0.2.5.1 заттар атауларының мағынасын түсіну: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы (үлкен-кішкентай; кішкентай-кіп-кішкентай-құртақандай);0.2.5.2 тілде көп мағыналы сөздер кездесетінін білу (адамның басы, ойынның басы; ұйықтағанда көретін түс, бояуға таңдайтын түс)



2.9 Мəтіннің салыстырмалы талдауы



Жазылым 3.1 Кіші кеңістікте бағдарлауын дамыту

0.3.1.1 рельефті суреттерді қабылдай білуі жəне ажырата білуі; 0.3.1.2 қолдың ұсақ моторикасы мен терінің сезімталдығын да-мытатын жаттығуларды жасау; 0.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралы мен грифельдің қызметтік мəнін білу

3.2 Мəтіннің жоспарын құру 0.3.2.1 рельефті суреттерді оқу (мұғалімнің көмегімен)3.3 Оқыған/тыңдаған материалдың мазмұнын жеткізу

0.3.3.1 тыңдалған мəтіннің негізгі мазмұнын сұрақтар бойын-ша айта білуі

3.4 Түрлі тапсырмаларға сүйене отырып мəтіндерді құрастыру

0.3.4.1 тірек сөздерді, сызбілім алушырды қолдана отырып, жай сөйлемдер мұғалімнің көмегімен құрастыру

3-тоқсанСаяхат Тыңдалым






1.4 Оқиғаларды болжау 0.1.4.1 мазмұнындағы тақырыпты айқындау, əңгіме бойынша рельефті суреттерді, иллюстрацияларды іріктеу (қалдық көруі бар білім алушылар үшін)




0.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздері, қарым-қатынастың тілдік емес құралдары (мимика, жест) қолданатынын білу;0.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияны сақтау

1.7 Тыңдалған материал бой-ынша өз пікірін айту





0.1.9.1 сөз буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау (мұғалімнің көмегімен);0.1.9.2 дыбыс пен екпіннің мағына беретін рөлін білу


Оқылым 2.4 Мəтіннің құрылымдық бөліктерін ажырату



0.2.5.1 заттар атауларының мағынасын түсіну: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы (үлкен-кішкентай; кішкентай-кіп-кішкентай-құртақандай);0.2.5.2 тілде көп мағыналы сөздер кездесетінін білу (адамның басы, ойынның басы; ұйықтағанда көретін түс, бояуға таңдайтын түс)



2.7 Мəтіннің түрлері мен жан-рын, стилін анықтау




2.10 Сөздің графикалық фор-масын танып-ажырату

0.2.10.1 сөйлеу тіліндегі дауысты жəне дауыссыз дыбыстар-ды танып білу

Тағам жəне сусын

Жазылым 3.2 Мəтіннің жоспарын құру 0.3.2.1 рельефті суреттерді оқу (мұғалімнің көмегімен)3.3 Оқыған/тыңдаған материалдың мазмұнын жеткізу

0.3.3.1 тыңдалған мəтіннің негізгі мазмұнын сұрақтар бойын-ша айта білуі




0.3.5.1 мұғалімнің көмегімен шағын мəтін/жай сөйлемдерді ау-ызша құрастыру (хабарлама, құттықтау, хат)



3.7 Графикалық нормалар-ды сақтау

0.3.7.1 Брайлдің рельефті-нүктелі шрифтының нүктелер нуме-рациясын білу жəне оларды алты нүктелі колодкада жаңғырту, Брайль құралында жазу

3.9 Грамматикалық норма-ларды сақтау

0.3.9.1 мына сөздердің мəнін білу жəне ауызша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер, оларға көптік жалғауын қосу

3.10 Пунктуациялық норма-ларды сақтау

0.3.10.1 эмоционалді бояуына тəуелді сөйлемдер сұраулы, ха-барлы, лепті болатынын білу

4-тоқсанДені саудың – жаны сау



0.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздері, қарым-қатынастың тілдік емес құралдары (мимика, жест) қолданатынын білу0.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияны сақтау






0.1.9.1 сөз буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау (мұғалімнің көмегімен)0.1.9.2 дыбыс пен екпіннің мағына беретін рөлін білу

Оқылым 2.6 Сұрақтарды, жауаптарды құрастыру







0.2.10.1 сөйлеу тіліндегі дауысты жəне дауыссыз дыбыстар-ды тани білу

Жазылым 3.4 Түрлі тапсырмаларғасүйене отырып мəтіндерді құрастыру



0.3.5.1 мұғалімнің көмегімен шағын мəтін/жай сөйлемдерді ау-ызша құрастыру (хабарлама, құттықтау, хат)




0.3.7.1 Брайлдің рельефті-нүктелі шрифтының нүктелер нуме-рациясын білу жəне оларды алты нүктелі колодкада жаңғырту, Брайль құралында жазу

3.9 Грамматикалық норма-ларды сақтау

0.3.9.1 мына сөздердің мəнін білу жəне ауызша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер оларға көптік жалғауын қосу


0.3.10.1 эмоционалді бояуына тəуелді сөйлемдер сұраулы, ха-барлы, лепті болатынын білу

2) 1-сынып:6-кесте



Əліппеге дейінгі кезеңӨзім туралы Тыңдалым


1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірлік терін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз)





1.1.3.1 оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, тыңдалған мате-риалды мазмұндау

1.4 Оқиғаларды болжау 1.1.4.1 тақырып /рельефті сурет, иллюстрация бойынша əңгіме мазмұнын болжау




1.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздері, қарым-қатынастың тілдік емес құралдары (мимика, жест) қолдану, 1.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияның мəнін білу, сақтау


1.1.7.1 тыңдалған əңгімеге қатынасын білдіру, оны жай сөйлемдермен негіздеу


1.1.8.1 өздігінен жоспар құру. Рельефті сурет, сюжетті иллю-страция немесе суреттер сериясы (қалдық көруі бар білім алу-шылар үшін) бойынша əңгіме құрастыру





1.2.1.1 үстел үстінде заттарды екі қолымен белсенді жəне ретімен зерттей білуі (оң қолы жетекші болғанда); түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдану: саусақтық, алақандық, білектік; заттарды фактурасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату; нəрсе қандай ма-териалдан жасалғанын анықтау;1.2.1.2 айналадағы шынайлықтан дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; дыбысты шығу көзімен сəйкестендіру; дыбысты локализациялау (дыбыстың бағыты, арақашықтығы, күші бойынша);1.2.1.3 шынайы заттарды, муляжды, ойыншықтарды ажы-рату, оларды түсі, пішіні, мөлшері бойынша тану; түрлі-түсті рельефті сурттерде, аппликацияларда бейнеленген заттар-ды тану; заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойынша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері);1.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері)1.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне онымен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы

2.2 Тіл дамыту 1.2.2.1 сұрақтар бойынша тыңдалғанды мазмұндау; 1.2.2.2 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; 1.2.2.3 заттарды топтастыру (артығын алып тастау); заттардың атауларын топтастыру; 1.2.2.4 заттардың əрекеті мен белгілерін сипаттайтын сөздерді іріктеу;1.2.2.5 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру

2.3 Оқылған мəтіннің тақы-рыбы мен негізгі ойын анықтау



1.2.5.1 сөздердің жалпылау мəнін ескере отырып, олардың лексикалық мəні мен мағынасын түсіну (сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер); 1.2.5.2 сөздердің лексикалық мəні мен мағынасын ажырату: мəні бойынша ұқсас/қарама-қарсы;1.2.5.3 мəтінге қарай көп мағыналы сөздердің лексикалық мəні мен мағынасын ажырату: батыл сөздер – батыл адам; тіл- ауыз мүшесі, тіл- казақ-орыс тілдері (мұғалімнің көмегімен)


1.2.6.1 иллюстрациялар/ рельефті суреттер/мəтін бойынша сұрақтар құрастыру 1.2.6.2 оқылған мəтіннің мазмұны бойын-ша қойылған сұрақтарға жауап беру


1.3.1.1 рельефті нүктелерді қабылдай білуі жəне ажы-рата білуі; 1.3.1.2 қолдың ұсақ моторикасы мен терінің сезімталдығын дамытатын жаттығуларды жасау; 1.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралының жəне грифельдің қызметтік мəнін білу жəне онымен жұмыс істей алу

3.2 Мəтіннің жоспарын құру 1.3.2.1 рельефті суреттер, мəтіннің сызба-жоспары бойынша жоспар құру, (мұғалімнің көмегімен) тақырып қою

3.3 Оқыған/тыңдаған мате-риалдың мазмұнын жеткізу



1.3.7.1 1-ден 6-ға дейін нүктелер комбинациясын ретімен жəне əртүрлі ретпен жазу

Əліппе кезеңіМенің от-басым жəне достарым


1.1 Сөйлеу тілінің негізгі бірлік терін түсіну (мəтін, сөйлем, сөз)


1.2 Тыңдалған материалдың тақырыбы мен негеізгі ойын анықтау



1.1.3.1 оқиғалардың реттілігін сақтай отырып, тыңдалған мате-риалды мазмұндау

1.4 Оқиғаларды болжау 1.1.4.1 тақырып / рельефті сурет, иллюстрация бойынша əңгіме мазмұнын болжау




1.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздерін, қарым-қатынастың тілдік емес құралдарын (мимика, жест) қолдану, 1.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияның мəнін білу, сақтау









1.2.1.1 үстел үстінде заттарды екі қолымен белсенді жəне ретімен зерттей білуі (оң қолы жетекші болғанда); түйсіктік қабылдаудың барлық тəсілдерін қолдану: саусақтық, алақандық, білектік; заттарды фактурасы (тегіс, кедір-бүдір), температуралық сипаты бойынша ажырату; нəрсе қандай ма-териалдан жасалғанын анықтау;1.2.1.2 айналадағы шынайлықтан дыбыстарды айқындау; қоршаған ортадағы дыбыстарды ажырату; дыбысты шығу көзімен сəйкестендіру; дыбысты локализациялау (дыбыстың бағыты , арақашықтығы, күші бойынша);1.2.1.3 шынайы заттарды, муляжды, ойыншықтарды ажы-рату, оларды түсі, пішіні, мөлшері бойынша тану; түрлі-түсті рельефті сурттерде, аппликацияларда бейнеленген заттар-ды тану; заттардың бейнелерін түсі, пішіні, мөлшері бойын-ша сəйкестендіру; өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталон-дарды қолдана алуы (түсі, пішіні, мөлшері); 1.2.1.4 өзіндік іс-əрекетінде сенсорлы эталондарды қолдану (түсі, пішіні, мөлшері); 1.2.1.5 үстелдің үстінде бағдарлауы; кітап ішінде бағдарлауы; цифрлар кассасында бағдарлауы жəне онымен жұмыс істеу; Брайлдік құралында бағдарлауы

2.2 Тіл дамыту 1.2.2.1 сұрақтар бойынша тыңдалғанды мазмұндау; 1.2.2.2 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; 1.2.2.3 заттарды топтастыру (артығын алып тастау); заттардың атауларын топтастыру; 1.2.2.4 заттардың əрекеті мен белгілерін сипаттайтын сөздерді іріктеу; 1.2.2.5 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру;1.2.2.6 оқудың негізгі түрлерін қолдану (бірқалыпты буындап оқудан тұтас сөздерді оқуға ауысу, саналы оқу)

2.3 Оқылған мəтіннің тақы-рыбы мен негізгі ойын анықта







1.2.6.1 иллюстрациялар/ рельефті суреттер/мəтін бойынша сұрақтар құрастыру, 1.2.6.2 оқылған мəтіннің мазмұны бойын-ша қойылған сұрақтарға жауап беру


1.2.7.1 хабарлы мəтінді, олардың ерекшелігі бойынша жанрын (ертегілер, əңгімелер, тақпақтар, мəтелдер) танып білу;1.2.7.2 стилін (көркем жəне жай мəтіндер) мұғалімнің көмегімен танып білу


1.2.8.1 мəтіндердің орналасуының алфавиттік ретілігін қолдана отырып, ақпаратты табуға болатынын білу (сөздіктер, анықтамалық кітап, білім алушылар энциклопедиясы)


1.2.9.1 əртүрлі жанрдағы (ертегілер, мақалдар, тақпақтар) жəне стилдегі (көркем жəне жай) мəтіндерді мұғалімнің көмегімен ажырату


1.2.10.1 əріптің бейнесін тани білу жəне оны дыбыспен сəй-кестендіру; 1.2.10.2 сөздегі орнына байланысты əріп қандай қызмет атқаратынын түсіну (дауысты жіңішке/дауыссыз қатаң);1.2.10.3 сөз ішіндегі ь, ъ таңбілім алушырының рөлін түсіну




Саяхат



1.3.1.1 рельефті нүктелерді қабылдай білуі жəне ажырата білуі; 1.3.1.2 қолдың ұсақ моторикасы мен терінің сезімталдығын дамытатын жаттығуларды жасау; 1.3.1.3 алты нүктелі колодканың, Брайль құралының жəне грифельдің қызметтік мəнін білу жəне онымен жұмыс істей алу

3.2 Мəтіннің жоспарын құру 1.3.2.1 рельефті суреттер, мəтіннің сызба-жоспары бойынша жоспар құру, (мұғалімнің көмегімен) тақырып қою

3.3 Оқыған/тыңдаған материалдың мазмұнын жеткізу










3.8 Орфографиялық норма-ларды сақтау

1.3.8.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді мұғалімнің көмегімен көшіру/жазу (пышақ, мойын); айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді мұғалімнің айтуы бойынша жазу;1.3.8.2 ё, ю, я қосарлы дыбыстардан тұратын əріптерді дұрыс жазу;1.3.8.3 нашар көретін білім алушылар жалқы есімдегі сөйлем басындағы бас əріптерді мұғалімнің көмегімен жазады; көрмейтіндер жалқы есім, сөйлем басы бас əріппен жазыла-тынын білу;1.3.8.4 соңында жəне ортасында жіңішке таңбасы бар сөздерді жазу

3.9 Грамматикалық нормалар-ды сақтау

1.3.9.1 мына сөздердің мəнін ажырату жəне жазбаша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер, оларға көптік жалғауын қосу



Əліппеден кейінгі кезеңТағам жəне сусын


1.4 Оқиғаларды болжау 1.1.4.1 тақырып / рельефті сурет, иллюстрация бойынша əңгіме мазмұнын болжау




1.1.6.1 сөйлеу тілінде сипаттау/ салыстыру сөздерін, қарым-қатынастың тілдік емес құралдарын (мимика, жест) қолдану;1.1.6.2 əңгіменің мағынасын жеткізу үшін интонацияның мəнін білу, сақтау



1.8 Берілген тақырыпқа əңгіме құрастыру




Дені саудың -жаны сау

Оқылым 2.2 Тіл дамыту 1.2.2.1 сұрақтар бойынша тыңдалғанды мазмұндау; 1.2.2.2 белгілері бойынша заттарды сəйкестендіру; 1.2.2.3 заттарды топтастыру (артығын алып тастау); заттардың атауларын топтастыру; 1.2.2.4 заттардың əрекеті мен белгілерін сипаттайтын сөздерді іріктеу;1.2.2.5 рельефті суреттерді оқу; сөзбен бейнесін сəйкестендіру;1.2.2.6 оқудың негізгі түрлерін қолдану (бірқалыпты буындап оқудан тұтас сөздерді оқуға ауысу, саналы оқу)








1.2.6.1 иллюстрациялар/ рельефті суреттер/мəтін бойынша сұрақтар құрастыру; 1.2.6.2 оқылған мəтіннің мазмұны бойынша қойылған сұрақтарға жауап беру


1.2.7.1 хабарлы мəтінді, олардың ерекшелігі бойынша жанрын (ертегілер, əңгімелер, тақпақтар, мəтелдер) танып білу;1.2.7.2 стилін (көркем жəне жай мəтіндер) мұғалімнің көмегімен танып білу


1.2.8.1 мəтіндердің орналасуының алфавиттік реттілігін қолдана отырып, ақпаратты табуға болатынын білу (сөздіктер, анықтамалық кітап, білім алушылар энциклопедиясы)


1.2.9.1 əртүрлі жанрдағы (ертегілер, мақалдар, тақпақтар) жəне стилдегі (көркем жəне жай) мəтіндерді мұғалімнің көмегімен салыстыру


1.2.10.1 əріптің бейнесі тани білу жəне оны дыбыспен сəйкестендіру1.2.10.2 сөздегі орнына байланысты əріп қандай қызмет атқаратынын түсіну (дауысты жіңішке/дауыссыз қатаң);1.2.10.3 сөз ішіндегі ь, ъ таңбілім алушырының рөлін түсіну

Жазылым 3.4 Түрлі тапсырмаларға сүйене отырып мəтіндерді құрастыру





1.3.6.1 мұғалімнің көмегімен сөз, сөйлем, мəтінді тексеру жəне қателерін түзету



3.8 Орфографиялық норма-ларды сақтау

1.3.8.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді мұғалімнің көмегімен көшіру/жазу (пышақ, мойын); айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді мұғалімнің айтуы бойынша жазу;1.3.8.2 ё, ю, я қосарлы дыбыстардан тұратын əріптерді дұрыс жазу; 1.3.8.3 нашар көретін білім алушылар жалқы есімдегі сөйлем басындағы бас əріптерді мұғалімнің көмегімен жазады; көрмейтіндержалқы есім , сөйлем басы бас əріппен жазыла-тынын білу;1.3.8.4 соңында жəне ортасында жіңішке таңбасы бар сөздерді жазу

3.9 Грамматикалық нормалар-ды сақтау

1.3.9.1 мына сөздердің мəнін ажырату жəне жазбаша сөйлеу тілінде қолдану: сөздер-заттар, сөздер-белгілер, сөздер-əрекеттер, оларға көптік жалғауын қосу



71. Ескерту:1) *бір тоқсан ішіндегі оқу мақсаттары сөйлеу іс-əрекетінің түрлері бойынша араласады.


Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-1 сыныптары үшін «Сауат ашу» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)


зования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080.

2. Учебная программа является учебно-нормативным документом, определяющим по каждому учебному предмету/дис-циплине содержание и объем знаний, умений, навыков соответственно возрастным познавательным возможностям обучаю-щихся с нарушением зрения.

3. Учебная программа ориентирует процесс обучения на использование методического потенциала каждого предмета для осознанного усвоения обучающимися с нарушением зрения знаний и умений по предметным областям, развитие максимальной самостоятельности путем овладения способами учебной, проектной деятельности, приобретение умений ориентироваться в социокультурном пространстве.

4. В учебной программе сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновацион-ных педагогических подходов к организации образовательного процесса специального обучения и воспитания обучающихся с нарушением зрения. Подходы к обучению являются основными ориентирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

5. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного процесса, что нашло отражение в структуре учебной программы.

6. Одним из основных требований к процессу обучения обучающихся с нарушением зрения на современном этапе являет-ся организация максимально активной деятельности обучающегося в различных образовательных условиях: в специальной школе, в условиях инклюзивного образования, в условиях надомного обучения.

7. Активная познавательная деятельность обучающегося с нарушением зрения приобретает устойчивый характер в усло-виях сотворчества, поддержки и взаимодействия всех участников психолого-педагогического коррекционного сопровождения.

8. Участниками педагогического процесса являются педагоги, психологи, методисты, медицинские и другие работники специ-ального (коррекционного) обучения и воспитания обучающихся с нарушением зрения. Огромная роль принадлежит педагогам и воспитателям, имеющим соответствующую подготовку, то есть дефектологическое образование. Эти специалисты решают на практике образовательные, воспитательные, коррекционно-развивающие задачи тифлопедагогики.

9. Усиление личностно-ориентированного образования возможно при использовании интерактивных методов обучения, которые в различных сочетаниях создают предпосылки для сотрудничества всех участников образовательного процесса, не допуская авторитарности во взаимоотношениях. Использование диалоговых и рефлексивных технологий сочетается с орга-низацией проектной и исследовательской деятельности обучающихся. Все инновационные подходы к организации образова-тельного процесса превращают обучение в модель общения обучающихся в реальном творческом процессе, предполагающий активный обмен знаниями, идеями, способами деятельности.

10. Учебная программа конкретного предмета позволяет развивать активность обучающегося в познавательном и соци-альном плане путем организации учебной проектной деятельности, ориентированной на использование материалов регио-нального характера (объекты, предприятия, источники информации). Проектная деятельность воспитательного характера, осуществляемая в рамках достижения целей обучения данного предмета, допускается в партнерстве с родителями, пред-ставителями местного сообщества.

11. Коммуникативный подход, являясь основой обучения языкам, рассматривается как ведущий принцип развития рече-вой деятельности обучающихся средствами каждого учебного предмета – обмен знаниями и навыками в различных учебных ситуациях, правильное использование системы языковых и речевых норм.

12. В процессе усвоения предметного содержания и достижения целей обучения необходимо создать предпосылки/условия для развития у обучающихся навыков применения информационно-коммуникационных технологий, включая поиск, обработку, извлечение, создание и презентацию необходимой информации, сотрудничество для обмена информацией и идеями, оцени-вание и совершенствование своей работы через использование широкого спектра специального оборудования и приложений.

13. В учебной программе сформулированы ожидаемые результаты, представленные в виде системы целей обучения, которые служат основой для определения содержания учебного предмета. В содержательном аспекте учебные программы раскрывают вклад конкретного учебного предмета в воспитание обучающегося как субъекта своего учения и субъекта меж-личностного общения.

14. Учебные программы обеспечивают реализацию принципа единства воспитания и обучения, основанного на взаимос-вязанности и взаимообусловленности ценностей образования и результатов на «выходе» из школы с системой целей обуче-ния конкретного предмета. Отличительной особенностью учебных программ является их направленность на формирование не только предметных знаний и умений, навыков широкого спектра. Выстроенная система целей обучения является основой развития следующих навыков широкого спектра: функциональное и творческое применение знаний, критическое мышление, использование информационно-коммуникационных технологий, применение различных способов коммуникации, умение рабо-тать в группе и индивидуально, решение проблем и принятие решений. Навыки широкого спектра являются залогом успешности обучающихся с нарушением зрения, как в школьной образовательной практике, так и в перспективе, после окончания школы.

15. Современные инновации, изменения на рынке труда обуславливают необходимость владения такими навыками, кото-рые в совокупности позволяют обучающимся анализировать и оценивать ситуацию, идеи и информацию для решения задач, творчески использовать имеющиеся знания и опыт для синтеза новой идеи и информации. Актуальными становятся такие личностные качества как инициативность, любознательность, готовность к изменениям, коммуникабельность.

16. Содержание ежедневного образовательного процесса по конкретному предмету подчинено целям обучения и ориенти-ровано на формирование у обучающихся готовности творчески использовать приобретенные знания, умения и навыки в любой учебной и жизненной ситуации, развитие настойчивости в достижении успеха, мотивирует к обучению в течение всей жизни.


Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета «Обучение грамоте»18. Предмет «Обучение грамоте» является одним из важнейших учебных предметов, составляющих основу общего об-

разования обучающихся с нарушением зрения.19. Программа по предмету «Обучение грамоте» является составной частью программы по предмету «Русский язык и

литература» и подготовительным этапом дальнейшего языкового и литературного образования, представляет собой основу для всего последующего обучения.

20. Предмет «Обучение грамоте» направлен на осознание обучающимися с нарушением зрения того, что:1) язык является основным средством человеческого общения, язык и речь в жизни людей играют особую роль;2) правильная устная и письменная речь является показателем индивидуальной культуры человека;3) овладение языком помогает им адаптироваться в быстро меняющемся мире, успешно регулируя ситуативно-речевое по-

ведение, как в учебной деятельности, так и в реальных жизненных ситуациях: обучающийся использует различные источники информации и современные информационные технологии для выражения и обоснования собственного мнения;

4) важность предмета «Обучение грамоте» определяется необходимостью создания условий для развития у обучающихся с нарушением зрения четырех видов речевой деятельности (слушания, говорения, чтения и письма). При изучении предмета работа над развитием навыков чтения и письма проводится в интеграции.

21. Цель учебной программы по предмету «Обучение грамоте» – создание условий для формирования функционально грамотной личности обучающегося с нарушением зрения в процессе освоения навыков слушания, говорения, чтения и письма во взаимосвязи с формированием элементарных грамматических представлений.

22. Для достижения поставленной цели на уроках обучения грамоте необходимо решать следующие задачи:1) расширять чувственный опыт в соответствии с ростом словарного запаса, предупреждение вербализма, конкретизация речи;2) научить слушать, говорить, читать и писать;3) формировать у обучающихся с нарушением зрения правильную читательскую деятельность через умение целенаправ-

ленно осмысливать текст;4) воспитывать интерес к чтению и книге;5) развивать умение анализировать, сравнивать, обобщать, систематизировать информацию; 6) формировать доброжелательное отношение к окружающим, развивать культуру речи и культуру общения;7) развивать творческие способности через формирование познавательного интереса и стремления совершенствовать

свою речь;8) развивать интерес и любовь к родному языку через освоение окружающего мира;9) развивать коммуникативные умения и навыки, необходимые для адекватного поведения в обществе, способствующего

наилучшему развитию личности;

10) формировать умение планировать, контролировать и оценивать учебные действия в соответствии с поставленной задачей и условиями ее реализации;

11) определять наиболее эффективные способы достижения результата;12) формировать умение понимать причины успеха/неуспеха учебной деятельности.23. Изучение предмета «Обучение грамоте» способствует:1) освоению навыков чтения и понимания текста; воспитанию интереса к чтению и книге;2) овладению базовыми фонетическими знаниями и умениями;3) овладению умением работать в паре, в группе, выполнять различные роли (лидера, исполнителя);4) освоению первоначальных знаний о лексике, грамматике, орфографии и пунктуации русского языка;5) развитию нравственных чувств, уважения к культуре казахского народа, народов многонационального Казахстана и

других стран.Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса

24. Организации образования Республики Казахстан, осуществляющие обучение и воспитание обучающихся с нарушением зрения следуют принципу коррекционной направленности обучения, согласно которому учебный процесс строится с учетом познавательных возможностей обучающихся и направлен на максимальную адаптацию и интеграцию незрячих и слабовидя-щих обучающихся в общество.

25. Педагоги, осуществляющие коррекционную поддержку обучающихся с нарушением зрения, понимают, что вследствие нарушения такого дистантного анализатора как зрение, обучающийся самостоятельно не накапливает сенсорный, практический опыт, опыт взаимодействия с окружающим миром, не делает обобщений, как это происходит у нормально видящих обучающихся. Поэтому в период подготовки к обучению незрячих и слабовидящих неизмеримо возрастает роль организованного обучения.

26. При обучении грамоте необходимо учитывать офтальмологические возможности обуучающихся, то есть степень по-ражения зрительного анализатора в соответствии, с которым обучающихся делят на группы:

1) тотально незрячие и практически слепые (так называемые частично видящие) обучающиеся с остротой зрения в преде-лах от 0 до 0,04 с коррекцией очками на лучшем видящем глазу. Эти обучающиеся имеют незначительное остаточное зрение или совсем ничего не видят. Учителям необходимо учитывать, что во время занятий они пользуются в основном тактильно-слуховым способом восприятия учебного материала, читают и пишут по системе Брайля, обучение грамоте данной группы осуществляется с помощью осязания и слуха. Часть из них при чтении и письме опирается на остаточное зрение. Наряду с этим, если им позволяет зрение, они овладевают, при определенных условиях, зрительным способом чтения и письма укруп-ненного черно-белого шрифта. Однако остаточное зрение не является достаточно устойчивым и надежным, оно обеспечивает правильность и достаточную стойкость восприятия лишь при использовании осязания. Во время занятий данная категория об-учающихся пользуется специальными пособиями (изданными по системе Брайля), специальными техническими средствами, необходимым дидактическим материалом. Частичнозрячие пользуются и оптикой;

2) слабовидящие обучающиеся с остротой зрения от 0,05 до 0,09 с коррекцией стеклами на лучшем глазу. У этих обучаю-щихся, как правило, отмечаются сложные нарушения зрительных функций. Наряду со снижением остроты зрения у некоторых сужено поле зрения, нарушено пространственное зрение. При обучении они нуждаются в соблюдении регламентированной зрительной нагрузки, мероприятиях по охране и рациональному использованию неполноценного зрения. В коррекционно-раз-вивающей работе применяется система специальных технических и оптических средств (накладные ортоскопические, строчные лупы), используемых с целью коррекции и компенсации нарушенных и недоразвитых функций. Однако их зрение является недостаточно устойчивым, при неблагоприятных условиях оно ухудшается. В связи с этим, обучающиеся данной группы нуж-даются в облегченном режиме зрительной нагрузки, в умелом чередовании деятельности труда и отдыха;

3) слабовидящие обучающиеся с остротой зрения от 0,1 до 0,2 с коррекцией оптическими стеклами. При наличии опре-деленных условий они свободно читают с помощью зрения, пишут, зрительно воспринимают предметы, явления и процессы действительности, зрительно ориентируются в большом пространстве. При обучении необходимо применение специальной наглядности дополнительных технических средств обучения, соблюдение определенных гигиенических требований. При обе-спечении необходимых условий в состоянии успешно учится в массовой школе.

27. Особенностями психофизического развития обучающихся с нарушением зрения, чаще всего, являются пассивность, слабая адаптация к окружающей среде, несформированность компенсаторных процессов, неуверенность и отсутствие соб-ственной позиции по отношению к окружающему.

28. Вместе с тем обучающийся с нарушениями зрения, даже тотально незрячий имеет все возможности для высокого уровня психофизического развития и полноценного познания окружающего мира с опорой на сохранную анализаторную сеть. Благодаря этому развиваются высшие формы познавательной деятельности, которые являются ведущими в компенсаторной перестройке восприятия.

29. Для психического развития обучающегося с нарушением зрения решающее значение имеет организация его активной, самостоятельной деятельности, способствующей познанию окружающего мира. Для этого необходимо развитие процессов предметного восприятия на основе двигательно-кинестетических ощущений, речи, памяти, то есть, в основе первого этапа работы лежит комплексный характер развития восприятия окружающего.

30. Коррекционно-педагогическая работа с обучающимся, имеющим зрительную патологию,имеет комплексный характер и, направлена в первую очередь на расширение знаний и представлений об окружающем мире, развитие познавательной де-ятельности на основе полисенсорного восприятия – остаточного зрительного, слухового, осязательного.

31. В добукварный период обучения обучающихся с глубокими нарушениями зрения основное внимание уделяется ра-боте по таким направлениям:

1) развитие осязательного восприятия;2) развитие слухового восприятия;3) охрана и развитие остаточного зрения;4) развитие ориентировки в малом пространстве;5) подготовка руки к письму и чтению рельефно – точечного шрифта;6) развитие речи обучающихся с нарушениями зрения.32. В ходе работы по развитию осязательного восприятияу незрячих обучающихся формируются следующие умения:1) умение обследовать предмет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности стола;2) умение последовательно (сверху вниз) и активно обследовать предмет;3) умение использовать все способы осязательного восприятия: пальцевый, ладонный, кистевой;4) умение различать признаки предметов по фактуре (гладкость, шероховатость), температурным качествам;5) умение определить материал, из которого сделан предмет.33. В ходе работы по развитию слухового восприятия у обучающихся с нарушениями зрения формируются следующие умения:1) выделять звуки из окружающей действительности;2) различать звуки из окружающей действительности;3) соотносить звук с источником звука;4) локализовать звук (по направлению, по расстоянию до источника звука, по силе звука).34. В ходе работы по охране и развитию остаточного зрения у обучающихся формируются такие умения, как:1) различать и узнавать по цвету, форме, величине предметы – натуральные, муляжи, игрушки – и предметы, изображен-

ные на цветных рельефных рисунках, аппликациях, крупных, четких, не перегруженных мелкими деталями иллюстрациях;2) соотносить по цвету, форме, величине указанные предметы и изображения предметов;3) оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности.35. В ходе развития ориентировки в малом пространствеу обучающихся формируются умения:1) ориентироваться на рабочей поверхности стола;2) ориентироваться на странице;3) ориентироваться в книге;4) ориентироваться в колодке шеститочия и работать с ней;5) ориентироваться в брайлевском приборе и работать с ним.36. В ходе подготовки руки к письму и чтению рельефно точечного шрифта внимание учителя направлено:1) на развитие кожной чувствительности пальцев рук;2) на умение воспринимать и различать рельефные точки;3) на развитие мелкой моторики рук;4) на умение работать грифелем.37. В ходе развития речи у обучающихся со зрительной патологией формируется следующие умения:1) принимать участие в беседе (по жизненным впечатлениям, по содержанию рассказа или сказки);2) пересказывать прослушанное по вопросам;3) сопоставлять предметы по их признакам;4) группировать предметы (исключать лишний предмет);5) классифицировать предметы по их видовым понятиям;6) классифицировать названия предметов;7) подбирать слова, характеризующие действия и признаки предметов;8) читать рельефные рисунки;9) соотносить слова и образы;10) пополнять словарный запас.38. Формирование процессов письма и чтения при глубоких нарушениях зрительного анализатора очень специфично. В

норме у человека зрительный тип восприятия является ведущим, поэтому процесс чтения и письма в норме можно предста-вить как определенную последовательность следующих действий:

1) зрительное восприятие буквы;2) узнавание букв;3) соотнесение буквы с соответствующим звуком;4) воспроизведение (написание) буквы.39. При процессе чтения, проходящего в условиях слепоты, благодаря действию механизма компенсации, происходит за-

мена зрительного типа восприятия на осязательный. Возможность замены зрительного восприятия осязательным приводит к изменениям в зрительно-слухомоторной триаде, обеспечивающей процесс восприятия письменной информации: зрительной компонент заменяется на тактильный.

40. Следовательно, процесс чтения и письма, осуществляющийся в условиях слепоты, происходит за счет установления новых связей между слуховым и тактильным анализатором. Техническую сторону процесса чтения и письма, проходящего в условиях отсутствия слепоты, можно представить в виде следующих действий:

1) тактильное восприятие буквы, представленной рельефно-точечным шрифтом; 2) различение и узнавание буквы тактильным способом; 3) соотнесение буквы с соответствующим звуком;4) воспроизведение (написание) буквы рельефно-точечным шрифтом.41. Трудность овладения технической стороной процесса чтения незрячими обучающимися обусловливается сукцессивным

(последовательным во времени) характером осязательного восприятия в отличие от симутанного (одномоментного) характера зрительного восприятия, обусловливает возникновение особых трудностей в процессе дифференциации сходных и зеркальных букв рельефно-точечного письма, незначительно отличающихся друг от друга.

42. Определенную трудность для обучающихся, лишенных зрительного восприятия, представляет и реализация моторной операции процесса письма, то есть воспроизведение с помощью грифеля тактильного образа буквы. В норме одновременно с движением руки происходит зрительный и кинетический контроль. Процесс письма незрячего обучающегося осуществля-ется только лишь под кинетическим контролем, в то время как у нормальновидящих данный процесс протекает под двойным контролем – кинетическим и зрительным.

43. Проблемой для незрячего обучающегося является зеркальность письма по отношению к чтению, которая обусловливает большое количество инверсий и смешений. Специфичность процесса письма и чтения незрячих вызывает сложности при чтении и письме, что требует использования специальных методических приемов при обучении грамоте обучающихся с глубокими на-рушениями зрения: предварительная работа на колодке-шеститочия, ориентирование в приборе Брайля, тренировка в нахож-дении грифелем угловых точек, умение их правильно прочитать, освоение тактильно-двигательных образов нумерации точек.

44. Примеры заданий по слушанию и говорению:1) артикуляционные разминки; 2) звуковой анализ слов;3) восприятие звобучающей речи, выделение из речевого потока языковых единиц (предложение, слово, слог, звук); 4) выявление из прослушанного текста информации в соответствии с поставленной целью; 5) составление диалога, принятие точки зрения собеседника;6) постановка вопросов и формулирование ответов на основе прослушанного текста;7) составление высказываний на знакомые и интересные для обучающихся темы;8) знакомство с рельефными рисунками, составление рассказов по ним, по личным впечатлениям, по аналогии с прочитанным;9) словесное рисование/описание;10) пересказ знакомых историй, сказок; чтение стихотворений наизусть; 11) донесение информации до собеседника и слушателей.45. Примеры заданий по развитию навыка чтения:1) работа над лексическим значением слова;2) игры со словами (анаграммы, палиндромы (перевёртыши: шалаш, потоп), нахождение слова в слове);3) прогнозирование развития событий по началу текста или по заголовку;4) составление плана-карты рассказа.46. Примеры заданий по письму:1) ориентировка на колодке-шеститочия, написание комбинации точек на колодке шеститочия;2) знакомство с грифелем, прибором Брайля; учебником, изданным рельефно-точечным шрифтом Брайля;3) ориентирование в приборе Брайля, в расположении строк и клеток, умение находить грифелем 1, 3, 4, 6 (угловые) точки;4) написание 1, 3, 4, 6 (угловых) точек, умение их правильно прочитать; 5) освоение тактильно-двигательных образов нумерации точек в определенной последовательности: первоначально 1, 3,

4, 6 (угловых точек), затем расположение точек 2 и 5;6) освоение тактильно-двигательных образов букв, видов их соединений в слогах, сочетаниях;7) звукобуквенный анализ слов и анализ предложений с последующей записью;8) предоставление информации в форме рельефных рисунков и диаграмм;9) списывание слов, предложений, текстов с печатного образца;10) восстановление деформированного предложения, текста;11) письмо знакомым, родителям;12) составление текста по опорным словам;13) письмо по памяти;14) запись нескольких предложений к рельефному рисунку, серии картинок (при остаточном зрении) как пересказ про-

читанной истории;15) корректирование собственных текстов с помощью учителя.47. Учителя, осуществляющие обучение обучающихся с нарушением зрения помнят, что развитие остаточного зрения и со-

блюдение режима зрительных нагрузок является важнейшим средством охраны и гигиены зрения. Эти меры, соблюдающиеся в процессе зрительной работы, обеспечивают сохранение зрительной работоспособности в соответствии с возрастными и ин-дивидуальными функциональными возможностями зрительной системы, способствовать профилактике зрительного утомления.

48. Режим зрительных нагрузок при остаточном зрении как рациональная организация зрительного труда многоаспектен. Он предполагает:

1) чередование работы глаз с их отдыхом;2) целесообразное ограничение непрерывной зрительной нагрузки в соответствии с состоянием зрительных функций,

особенно при их нарушении на фоне патологического процесса;3) создание комфортных для зрения внешних условий рассматривания, наблюдения объектов внешнего мира, чтения,

трудовых операций под контролем зрения;4) подбор объектов восприятия по размеру, цветности, сложности форм, их количества, по характеру зашумленности фона.

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений49. Оценивание результатов изучения предмета «Обучение грамоте» осуществляется с применением критериального оценивания.50. Критериальное оценивание основано на взаимосвязи преподавания, обучения и оценивания. Результаты критериаль-

ного оценивания используются для эффективного планирования и организации образовательного процесса.51. Критериальное оценивание включает формативное и суммативное оценивание.52. Формативное оценивание проводится непрерывно, обеспечивает обратную связь между обучающимся и учителем, и

позволяет своевременно корректировать учебный процесс.53. Суммативное оценивание проводится по завершении изучения блока учебной информации в определенном периоде об-

учения, используется для предоставлении обратной связи обучающимся, выставления четвертных и годовых оценок по предмету.Глава 5. Организация содержания учебного предмета «Обучение грамоте»

54. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Обучения грамоте» составляет: 1) в 0 классе – 9 часов в неделю, 297 часов в учебном году; 2) в 1 классе-6 часов в неделю, 198 часов в учебном году.55. В третьей четверти предусмотрены дополнительные каникулы. Для организации учебно-воспитательного процесса

кабинеты необходимо укомплектовать соответствующим тифлотехническим школьным оборудованием с учетом санитарно-гигиенических норм.

56. Для обучения незрячих на первоначальном этапе крайне важно, чтобы мебель и полки, книги другие предметы стояли на постоянно зафиксированных местах. Это способствует быстрому ориентированию в пространстве. После того как незрячие обучающиеся освоят данное пространство, мебель в классе можно передвигать для проведения различных форм (индивиду-альная, парная, групповая) и видов работы (игры и другие активные методы).

57. Содержание учебного предмета:1) предмет предназначен для первоначального обучения чтению, письму и формированию навыков слушания, говорения

на основе лексических тем; 2) содержание предмета «Обучение грамоте» направлено на формирование коммуникативно-речевых навыков;3) в процессе обучения грамоте выделяются три периода: добукварный, букварный, послебукварный.Добукварный период

обучения грамоте начинается в первой четверти 1-го класса, букварный период начинается с конца первой четверти и закан-чивается в конце третьей четверти. Послебукварный период охватывает четвертую четверть. Количество часов на знакомство со звуком и буквой учитель регулирет сам в зависимости от уровня усвоения учебного материала, достижения целей обучения обучающимися и выполнения задач каждого периода.

58. Задачи добукварного периода:1) развитие интереса к учебной деятельности;2) развитие фонематического слуха;3) формирование первоначальных понятий о звуке, слоге, ударении, слове, предложении, речи;4) формирование представления о том, что, в конце предложения ставится точка, вопросительный, восклицательный знаки;5) формирование представлений об ударных/безударных гласных звуках, звонких/глухих, мягких/твердых согласных звуках;6) формирование умения производить звуковой анализ слов с использованием схем, делить слова на слоги, находить в

слове ударный слог;7) развитие мелкой моторики, рукодвигательной деятельности: тактильное обследование предметов по алгоритму сверху

вниз, обведение по контуру, работа с колодкой шеститочия, написание элементов букв для обучающихся с остаточным зрением;8) для незрячих ориентирование в приборе Брайля, в расположении строк и клеток, умение находить грифелем 1, 3, 4, 6

(угловые) точки; для слабовидящих обуучающихся овладение зрительно-двигательными образами элементов букв; 9) для незрячих написание 1, 3, 4, 6 (угловых) точек по Брайлю, умение их правильно прочитать; для слабовидящих уме-

ние писать элементы букв в прописи; 10) освоение тактильно-двигательных образов нумерации точек в определенной последовательности: первоначально 1,

3, 4, 6 (угловых точек), затем расположение точек 2 и 5;11) развитие мышления, памяти, воображения, восприятия, внимания.59. Задачи букварного периода:1) развитие интереса к учебной деятельности;2) развитие фонематического слуха; совершенствование навыков звукового анализа и синтеза;3) освоение функций букв алфавита;4) формирование правильного, плавного слогового чтения на материале текстов учебника;5) освоение орфографического и орфоэпического чтения;6) совершенствование навыков письма рельефно-точечным шрифтом Брайля при написании букв, слогов, слов, предложений;7) развитие устной и письменной речи.60. Задачи послебукварного периода:1) постепенный переход к чтению целыми словами, формирование умения читать «про себя»;2) развитие связной речи (пересказ, рассказывание);3) развитие навыков письма, с предупреждением ошибок в написании схожих, зеркальных букв.61. Слушание и говорение (развитие устной речи и фонематического слуха):1) формирование умений слушать речь учителя и обучающихся, аудио/видеозаписи, понимать смысл услышанного, пра-

вильно и точно отвечать на вопросы. Развитие навыков общения в соответствии с коммуникативными целями (общение в группе, участие в диалоге, инсценирование, ролевые игры), использование слов речевого этикета, расширение и уточнение словарного запаса на основе лексических тем;

2) развитие артикуляционного аппарата через заучивание скороговорок, чистоговорок. Разучивание стихотворений, счи-талок, пословиц, поговорок, загадок;

3) формирование умений строить высказывания в монологической и диалогической формах на заданные и интересующие обучающихся темы. Беседы по картинкам, по наблюдениям, беседы об увиденном, о пережитом и услышанном/прочитанном.

Передача отношения к поступкам и переживаниям других людей, способы передачи собственных эмоциональных состояний;4) использование невербальных средств общения (интонация, мимика, жесты, позы);5) рассказывание сказок с опорой на серию сюжетных картинок и без опоры; понимание содержания прослушанного текста.

Пересказ прослушанного/прочитанного текста с опорой на карту текста и без опоры на нее;6) слово, значение и смысл слова. Понимание значения и смысла слова, употребление слова по назначению. Расширение

словарного запаса. Произнесение слов согласно орфоэпическим нормам, правильная постановка ударения в словах;7) составление предложений, составление коротких текстов.62. Чтение (Формирование навыков чтения, изучение букв алфавита):1) определение количества слогов в слове, слов в предложении;2) слог как минимальная произносительная единица. Звуковое строение слов и слогов. Классификация звуков на гласные

и согласные (артикуляционный, акустический, функциональный аспекты). Классификация согласных по твёрдости/мягкости и по звонкости/глухости. Деление слов на слоги. Ударные и безударные слоги. Слабая и сильная позиции для гласных и со-гласных звуков. Установление соответствия/несоответствия звукового и буквенного состава слова, произношение слов с со-блюдением орфоэпических норм русского языка. Смыслоразличительная роль звука и ударения (за́мок — замо́к). Сравнение произведений разных жанров на основе их особенностей. Формирование умения давать характеристику основным действу-ющим лицам произведения;

3) проведение звукового и звукобуквенного анализа. Различение звука и буквы. Воспроизведение звуковой формы слова по его буквенной записи (чтение). Обучение плавному слоговому чтению слов различной структуры с переходом на чтение це-лыми словами, предложений, состоящих из 2-6 слов, и правильному чтению текстов, состоящих из 4-8 предложений. Обучение выборочному чтению небольших отрывков из текстов по вопросам учителя. Наблюдение за интонационной организацией речи (интонация конца, восклицание, вопросительная интонация);

4) значение заглавной буквы. Употребление заглавной буквы в начале предложения, в названии имен собственных, в названии городов, рек. Для незрячих обучающихся значение употребления заглавной буквы дается теоретически во второй-третьей четверти. При чтении и написании шрифтом Брайля незрячие обучающиеся не используют знак заглавной буквы (4, 5 точки), так как при тактильном восприятии большое количество дополнительных знаков часто приводит к путанице и хао-тичному усвоению материала;

5) наблюдение над значением слова (слова, близкие и противоположные по смыслу, многозначные слова). Общее пред-ставление о тексте. Понимание содержания текста при его самостоятельном чтении. Чтение деформированного текста по-вествовательного характера, его составление. Ответы на вопросы по содержанию прочитанного; выделение особенностей различных жанров; определение темы, главной мысли произведения; выразительное чтение художественных и нехудожествен-ных текстов, чтение по ролям, высказывание отношения к содержанию прочитанного (нравится/не нравится, потому что…);

6) поиск необходимой информации для выполнения учебных заданий (под руководством учителя). Понимание информа-ции, представленной в виде текста, рисунков, схем;

7) норма скорости чтения на конец учебного года: 20-25 слов для слабовидящих; и 15-20 знаков в минуту для незрячих, в зависимости от степени тактильного восприятия эта норма уменьшается.

63. Письмо (Формирование навыков письма зависит от степени поражения зрения). При обучении слабовидящих:1) подготовка к письму (правильная посадка, освещение, положение тетради и умение держать карандаш/ручку при пись-

ме). Формирование умения ориентироваться на пространстве (рабочая строка, межстрочное пространство, верхняя и нижняя линии рабочей строки, вертикальные наклонные линии) листа в тетради. Рисование, штриховка, обводка. Моделирование звукового состава слова с помощью схем. Моделирование предложения;

2) письмо элементов букв, заглавных и строчных букв и их соединений, слогов, слов, предложений с соблюдением кал-лиграфических норм;

3) письмо под диктовку слов, написание которых не расходится с произношением;4) списывание предложений, текста с рукописного и печатного текста;5) письмо предложений с учетом правил пунктуации: точка, восклицательный, вопросительный знаки в конце предложения.

Раздельное написание слов в предложении;6) разграничение понятий: «предмет» и «слово» как название предмета. Слова-названия предметов, явлений окружаю-

щего мира; слова, обозначающие признаки предметов; слова, обозначающие действия предметов в момент говорения, до момента говорения, после говорения. Слова, обозначающие один предмет, много предметов; слова, которые соотносятся со словами «он», «она», «оно», «они».

64. При обучении незрячих:1) подготовка к письму (правильная посадка, положение прибора Брайля и умение держать грифель при письме).

Формирование умения ориентироваться в приборе Брайля (правильное обследование прибора Брайля сверху вниз, рабочая строка, клетка, пробел, нахождение четырех штифтов, умение правильно закладывать бумагу первично и при повторном ис-пользовании). Изучение рельефных рисунков, штриховка, обводка. Моделирование звукового состава слова с помощью схем, моделирование предложения;

2) письмо элементов букв, их соединений, слогов, слов, предложений;3) письмо под диктовку слов, написание которых не расходится с произношением;4) списывание предложений;5) письмо предложений с учетом правил пунктуации: точка, восклицательный, вопросительный знаки в конце предложения.

Раздельное написание слов в предложении; 6) разграничение понятий: «предмет» и «слово» как название предмета. Слова-названия предметов, явлений окружаю-

щего мира; слова, обозначающие признаки предметов; слова, обозначающие действия предметов в момент говорения, до момента говорения, после говорения. Слова, обозначающие один предмет, много предметов; слова, которые соотносятся со словами «он», «она», «оно», «они».

65. Ознакомление с правилами правописания и применение их на практике:1) обозначение гласных после шипящих (жи-ши, ча-ща, чу-щу);2) раздельное написание слов;3) большая буква в начале предложения, знаки препинания в конце предложения;4) большая буква в именах собственных;5) перенос слов по слогам без стечения согласных;6) правописание -чк-, -чн-, -нщ-, -шн- в словах;7) правописание мягкого и твердого знака в словах;8) правописание безударных гласных (двусложные слова);9) правописание звонких и глухих согласных на конце слова.66. Примечание: на уроках необходимо проводить работу со словарными словами.67. Навыки речевой деятельности:таблица 1

№ Виды речевой деятельности

Навыки

1 Слушание и го-ворение

1.1 Понимание основных единиц речи (текст, предложение, слово) 1.2 Определение темы и основной мысли прослушанного материала 1.3 Пересказывание прослушанного материала 1.4 Прогнозирование событий1.5 Участие в различных ситуациях общения с соблюдением речевых норм1.6 Привлечение внимания слушателя1.7 Высказывание оценочного суждения1.8 Составление рассказа на заданную тему1.9 Ориентирование в звуковой форме слова

2 Чтение 2.1 Развитие осязательного, слухового, остаточного зрительного восприятия и ориентировки2.2 Развитие речи 2.3 Определение темы и основной мысли прочитанного текста2.4 Выявление структурных частей текста2.5 Понимание роли лексических и синтаксических единиц в тексте2.6 Формулирование вопросов и ответов 2.7 Определение типов, жанров и стилей текстов2.8 Извлечение необходимой информации из различных источников2.9 Сравнительный анализ текстов2.10 Ориентирование в графической форме слова

3 Письмо 3.1 Развитие ориентировки в малом пространстве3.2 Составление плана текста3.3 Изложение содержания прослушанного/прочитанного материала3.4 Создание текста с использованием различных форм представления3.5 Творческое написание текстов в разных жанрах3.6 Нахождение и исправление ошибок в работе3.7 Соблюдение графических норм 3.8 Соблюдение орфографических норм3.9 Соблюдение грамматических норм3.10 Соблюдение пунктуационных норм

68. Примечание:1) работа по следующим целям обучения из раздела 3 «Письмо» – 3.4 «Создание текста с использованием различных

форм представления»; 3.5 «Творческое написание текстов в разных жанрах» – будет проводиться на уроках русского языка во 2-4 классах;

2) цели обучения представлены в виде ожидаемых результатов. Цели обучения, организованные последовательно внутри каждого подраздела, позволяют учителям планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся, информировать их о следующих этапах обучения.

69. Система целей обучения:1) слушание и говорение:таблица 2

Подразделы 0 класс 1 класс1.1 Понимание основных единиц речи (текст, пред-ложение, слово)

0.1.1.1 знать , что такое речь, текст, пред-ложение, слово

1.1.1.1 понимать, что такое речь, текст, предло-жение, слово

1.2 Определение темы и основной мысли прослу-шанного материала

0.1.2.1 понимать, о ком /о чем говорится в тексте, и понимать, что хотел сказать автор

1.1.2.1 определять, о ком /о чем говорится в тек-сте, и понимать, что хотел сказать автор

1.3 Пересказывание про-слушанного материала

0.1.3.1 пересказывать прослушанный ма-териал, сохраняя последовательность со-бытий (с помощью учителя, опорного ма-териала)

1.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя последовательность событий

1.4 Прогнозирование событий

0.1.4.1 выделять в содержании заголовок, подбирать рельефный рисунок, иллюстра-ции к рассказу (для обучающихся с остаточ-ным зрением)

1.1.4.1 прогнозировать содержание рассказа по заголовку/иллюстрации, рельефному рисунку

1.5 Участие в различ-ных ситуациях общения с соблюдением рече-вых норм

0.1.5.1 знать в каких случаях и для чего ис-пользуется речевой этикет

1.1.5.1 использовать речевой этикет в разных си-туациях общения, в ролевых играх

1.6 Привлечение внима-ния слушателя

0.1.6.1 знать, что в речи используются слова-описания/ сравнения (большой-ма-ленький, больше, меньше), невербальные средства общения (мимика, жесты) 0.1.6.2 соблюдать интонацию для передачи смысла высказывания (с помощью учителя)

1.1.6.1 использовать в речи слова-описания/ сравнения, невербальные средства общения (мимика, жесты)1.1.6.2 соблюдать интонацию для передачи смыс-ла высказывания

1.7 Высказывание оце-ночного суждения

0.1.7.1 высказывать отношение к прослу-шанному

1.1.7.1 высказывать отношение к прослушанному, обосновывать его простыми предложениями

1.8 Составление расска-за на заданную тему

0.1.8.1 составлять рассказ по рельефно-му рисунку, сюжетной иллюстрации или по серии картинок (для обучающихся с остаточ-ным зрением) с помощью учителя

1.1.8.1 составлять рассказ по плану, самостоя-тельно, рельефному рисунку, сюжетной иллю-страции или по серии картинок (для обучающихся с остаточным зрением)

1.9 Ориентирование в звуковой форме слова

0.1.9.1 знать смыслоразличительную роль звука и ударения

1.1.9.1 понимать смыслоразличительную роль звука и ударения 1.1.9.2 понимать, что слова состоят из слогов, определять количество и порядок слогов в слове 1.1.9.3 выделять звуки в словах и различать их признаки (гласные ударные/безударные; соглас-ные твердые/мягкие, глухие/звонкие)

2) чтение:таблица 3

Подразделы 0 класс 1 класс2.1 Развитие осяза-тельного, слухового, остаточного зритель-ного восприятия и ориентировки

0.2.1.1 знать как обследовать пред-мет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности стола; используя все способы осяза-тельного восприятия, различая пред-меты по фактуре (гладкость, шерохо-ватость), температурным качествам 0.2.1.2 выделять звуки из окружаю-щей действительности; различать звуки из окружающей действитель-ности; 0.2.1.3 узнавать предметы, изобра-женные на цветных рельефных ри-сунках, аппликациях; соотносить по цвету, форме, величине указанные предметы и изображения предметов0.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности0.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ориентировать-ся на странице; ориентироваться в книге; ориентироваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентиро-ваться в брайлевском приборе

1.2.1.1 уметь последовательно и активно обследовать пред-мет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности стола; использовать все способы осязательно-го восприятия: пальцевый, ладонный, кистевой; различать признаки предметов по фактуре (гладкость, шероховатость), температурным качествам; определить материал, из которого сделан предмет1.2.1.2 выделять звуки из окружающей действительности; раз-личать звуки из окружающей действительности; соотносить звук с источником звука; локализовать звук (по направлению, по расстоянию до источника звука, по силе звука)1.2.1.3 различать натуральные предметы, муляжи, игрушки, узнавать их по цвету, форме, величине; узнавать предметы, изображенные на цветных рельефных рисунках, аппликациях; соотносить по цвету, форме, величине указанные предметы и изображения предметов1.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности1.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ори-ентироваться на странице; ориентироваться в книге; ориенти-роваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентировать-ся в брайлевском приборе и работать с ним

2.2 Развитие речи 0.2.2.1 знать как отвечать на вопро-сы, принимать участие в беседе

0.2.2.3 сопоставлять предметы по их признакам

0.2.2.5 читать рельефные рисунки; соотносить слова и образы

1.2.2.1 пересказывать прослушанное по вопросам 1.2.2.2 сопоставлять предметы по их признакам1.2.2.3 группировать предметы (исключать лишний предмет); классифицировать названия предметов 1.2.2.4 подбирать слова, характеризующие действия и при-знаки предметов1.2.2.5 читать рельефные рисунки, соотносить слова и образы1.2.2.6 использовать основные виды чтения (плавное сло-говое чтение с переходом на чтение целыми словами, осоз-нанное чтение)

2.3 Определение темы и основной мысли прочитанного текста

0.2.3.1 знать, что текст имеет тему, знать о чем говорится в тексте

1.2.3.1 определять, о ком/ о чем говорится в тексте, и пони-мать, что хотел сказать автор текста

2.4 Выявление структурных частей текста

0.2.4.1 знать, что рассказ имеет на-чало, середину и конец

1.2.4.1 определять начало, середину и конец текста с помо-щью учителя

2.5 Понимание роли лексических и син-таксических единиц в тексте

0.2.5.1 понимать смысл названий предметов: близкие/противопо-ложные по значению (большой-ма-ленький; маленький-крохотный-кро-шечный)0.2.5.3 знать, что в русском языке встречаются многозначные слова (лист бумаги, лист дерева; кисть руки, кисть для рисования)

1.2.5.1 различать лексическое значение и смысл слов с уче-том обобщенности их значений (слова, обозначающие пред-меты, слова, обозначающие признаки предметов, слова, обо-значающие действия) 1.2.5.2 различать лексическое значение и смысл слов: близ-кие/противоположные по значению 1.2.5.3 различать лексическое значение и смысл многознач-ных слов в зависимости от контекста: добрые слова – добрые люди; язык- орган речи, язык – казахский/русский (с помощью учителя)

2.6 Формулирование вопросов и ответов

0.2.6.1 знать, как отвечать на вопро-сы по иллюстрациям/рельефным ри-сункам/ тексту (с помощью учителя)0.2.6.2 отвечать на вопросы по со-держанию прочитанного

1.2.6.1 формулировать вопросы к иллюстрациям/рельефным рисункам/ тексту (с помощью учителя) 1.2.6.2 отвечать на вопросы по содержанию прочитанного

2.7 Определение ти-пов, жанров и стилей текстов

0.2.7.1 знать, что тексты бывают разные: сказка, рассказ, стихотворе-ние, поговорка

1.2.7.1 распознавать текст-повествование, жанры по их осо-бенностям (сказка, рассказ, стихотворение)1.2.7.2 распозновать стили (художественные и нехудоже-ственные тексты) с помощью учителя

2.8 Извлечение не-обходимой инфор-мации из различных источников

1.2.8.1 знать, что информацию можно находить в источнике, используя алфавитный порядок расположения текстов (сло-вари, детские энциклопедии)

2.9 Сравнительный анализ текстов

0.2.9.1 слушать тексты разных жан-ров: сказка, рассказ, стихотворение

1.2.9.1 различать тексты разных жанров (сказка, пословица, стихотворение) и стилей (художественные и нехудожествен-ные) с помощью учителя

2.10 Ориентирование в графической форме слова

0.2.10.1 распознавать гласные и со-гласные звуки в речи

1.2.10.1 распознавать образ буквы и сопоставлять его со звуком1.2.10.2 понимать, какую работу выполняет буква в слове в зависимости от ее позиции (гласный как показатель мягкости/твердости согласных)1.2.10.3 понимать роль ь, ъ знака в слове

3) письмо:таблица 4




Подразделы 0 класс 1 класс3.1 Развитие ориентировки в малом пространстве

0.3.1.1 уметь воспринимать и разли-чать рельефные рисунки 0.3.1.2 выполнять упражнения на раз-витие мелкой моторики рук и кожной чувствительности 0.3.1.3 знать назначение прибора Брайля и грифеля

1.3.1.1 уметь воспринимать и различать рельефные точки 1.3.1.2 выполнять упражнения на развитие мелкой мо-торики рук и кожной чувствительности 1.3.1.3 знать назначение и уметь работать с колодкой шеститочия, с прибором Брайля и грифелем

3.2 Составление плана текста

0.3.2.1 читать рельефный рисунок, (с помощью учителя)

1.3.2.1 составлять план по рельефному рисунку, кар-тинке, план-схему текста и озаглавливать (с помощью учителя)

3.3 Изложение содержания прослушанного/прочитан-ного материала

0.3.3.1 уметь пересказать основное содержание прослушанного текста по вопросам

1.3.3.1 записать информацию из прослушанных/про-читанных текстов при помощи рельефного рисунка, схемы, знаков с помощью учителя

3.4 Создание текста с ис-пользованием различных форм представления

0.3.4.1 составлять простые предло-жения , используя схемы предложе-ний, картинки, рисунки (с помощью учителя)

1.3.4.1 составлять и писать простые предложения/тексты на заданную тему, используя опорные слова/с помощью учителя;

3.5 Творческое написание текстов в разных жанрах

1.3.5.1 писать простые предложения/тексты (сообще-ние, поздравление, письмо) с помощью учителя

3.6 Нахождение и исправ-ление ошибок в работе

1.3.6.1 проверять написание слов, предложений/текста и исправлять ошибки с помощью учителя

3.7 Соблюдение графиче-ских норм

0.3.7.1 знать нумерацию точек ре-льефно-точечного шрифта Брайля и воспроизводить их на колодке шести-точия и писать их на приборе Брайля

1.3.7.1 писать комбинации точек от 1 до 6 по порядку, в разном порядке1.3.7.2 писать буквы рельефно-точечным шрифтом Брайля, слабовидящим обучающимся писать про-писные и заглавные буквы и их соединения в соответ-ствии с нормами каллиграфии1.3.7.3 обозначать звуки сильных позиций буквами на письме

3.8 Соблюдение орфогра-фических норм

1.3.8.1 списывать/писать слова, написание которых расходится с произношением (вода, снег, пенал), со-блюдать правила переноса (с помощью учителя)1.3.8.2 применять правила правописания на письме: жи-ши, ча-ща, чу-щу; -чк-, -чн-, -нщ-, -шн- (чаща, щука, карандаши, бочка, пончик)1.3.8.3 слабовидящим обучающимся писать заглавную букву в именах собственных, в начале предложения (с помощью учителя); незрячим обучающимся знать, что в именах собственных, в начале предложения пишется заглавная буква1.3.8.4 писать слова с мягким знаком на конце и в середине слова

3.9 Соблюдение граммати-ческих норм

1.3.9.1 различать, использовать в письменной речи слова-предметы, слова-признаки, слова-действия и из-менять их по числам

3.10 Соблюдение пунктуа-ционных норм

0.3.10.1 знать, что в зависимости от эмоциональной окраски предложения бывают вопросительные, повествова-ния, восклицания

1.3.10.1 ставить знаки препинания в конце предложе-ния: точка, вопросительный, восклицательный знаки

70. Долгосрочные планы:1) 0 класс: таблица 5


Виды ре-чевой дея-тельности

Подразделы Цели обучения

1 четверть Все обо мне Слушание и

говорение1.1 Понимание основных единиц речи (текст, предложение, слово)

0.1.1.1 знать , что такое речь, текст, предложение, слово

1.2 Определение темы и ос-новной мысли прослушанного материала

0.1.2.1 понимать, о ком /о чем говорится в тексте, и пони-мать, что хотел сказать автор

1.3 Пересказывание прослушан-ного материала

0.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя последовательность событий (с помощью учителя, опорно-го материала)

1.5 Участие в различных ситу-ациях общения с соблюдением речевых норм

0.1.5.1 знать в каких случаях и для чего используется рече-вой этикет

Моя школа Чтение 2.1 Развитие осязательного, слу-хового, остаточного зрительного восприятия и ориентировки

0.2.1.1 знать как обследовать предмет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности стола; используя все способы осязательного восприятия, различая предметы по фактуре (гладкость, шероховатость), темпера-турным качествам 0.2.1.2 выделять звуки из окружающей действительности; различать звуки из окружающей действительности 0.2.1.3 узнавать предметы, изображенные на цветных ре-льефных рисунках, аппликациях; соотносить по цвету, фор-ме, величине указанные предметы и изображения предметов0.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности0.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ори-ентироваться на странице; ориентироваться в книге; ориен-тироваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентироваться в брайлевском приборе

2.2 Развитие речи 0.2.2.1 знать как отвечать на вопросы, принимать участие в беседе 0.2.2.3 сопоставлять предметы по их признакам; группиро-вать предметы (исключать лишний предмет) 0.2.2.5 читать рельефные рисунки; соотносить слова и об-разы

2.3 Определение темы и основ-ной мысли прочитанного текста


2.4 Выявление структурных ча-стей текста

0.2.4.1 знать, что рассказ имеет начало, середину и конец

2.5 Понимание роли лексических и синтаксических единиц в тексте

0.2.5.1 понимать смысл названий предметов: близкие/проти-воположные по значению (большой-маленький; маленький-крохотный-крошечный)0.2.5.3 знать , что в русском языке встречаются многознач-ные слова (лист бумаги, лист дерева; кисть руки, кисть для рисования)


0.2.9.1 слушать тексты разных жанров: сказка, рассказ, сти-хотворение

Письмо 3.1 Развитие ориентировки в малом пространстве

0.3.1.1 уметь воспринимать и различать рельефные рисунки 0.3.1.2 выполнять упражнения на развитие мелкой моторики рук и кожной чувствительности 0.3.1.3 знать назначение прибора Брайля и грифеля

3.2 Составление плана текста 0.3.2.1 читать рельефный рисунок, (с помощью учителя)2 четверть


Слушание и говорение

1.1 Понимание основных единиц речи (текст, предло-жение, слово)

0.1.1.1 знать , что такое речь, текст, предложение, слово




0.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя после-довательность событий (с помощью учителя, опорного материала)

1.4 Прогнозирование со-бытий

0.1.4.1 выделять в содержании заголовок, подбирать рельефный рисунок, иллюстрации к рассказу (для обучающихся с остаточ-ным зрением)

1.5 Участие в различных си-туациях общения с соблю-дением речевых норм

0.1.5.1 знать в каких случаях и для чего используется речевой этикет

1.6 Привлечение внимания слушателя

0.1.6.1 знать, что в речи используются слова-описания/ сравнения (большой-маленький, больше, меньше), невербальные средства общения (мимика, жесты)0.1.6.2.соблюдать интонацию для передачи смысла высказывания (с помощью учителя)

1.8 Составление рассказа на заданную тему

0.1.8.1 составлять рассказ по рельефному рисунку, сюжетной ил-люстрации или по серии картинок (для обучающихся с остаточным зрением) с помощью учителя

Чтение 2.1 Развитие осязательно-го, слухового, остаточного зрительного восприятия и ориентировки

0.2.1.1 знать как обследовать предмет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности стола; используя все способы осязательного восприятия, различая предметы по факту-ре (гладкость, шероховатость) температурным качествам 0.2.1.2 выделять звуки из окружающей действительности; разли-чать звуки из окружающей действительности 0.2.1.3 узнавать предметы, изображенные на цветных рельефных рисунках, аппликациях; соотносить по цвету, форме, величине ука-занные предметы и изображения предметов0.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величи-на) в самостоятельной деятельности0.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ориенти-роваться на странице; ориентироваться в книге; ориентироваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентироваться в брайлев-ском приборе

2.2 Развитие речи 0.2.2.1 знать как отвечать на вопросы, принимать участие в беседе 0.2.2.3 сопоставлять предметы по их признакам; группировать предметы (исключать лишний предмет) 0.2.2.5 читать рельефные рисунки; соотносить слова и образы

2.3 Определение темы и основной мысли прочитан-ного текста


2.4 Выявление структурных частей текста


2.5 Понимание роли лек-сических и синтаксических единиц в тексте

0.2.5.1 понимать смысл названий предметов: близкие/противопо-ложные по значению (большой-маленький; маленький-крохотный-крошечный)0.2.5.3 знать , что в русском языке встречаются многозначные сло-ва (лист бумаги, лист дерева; кисть руки, кисть для рисования)

2.6 Формулирование вопро-сов и ответов

0.2.6.1 знать, как отвечать на вопросы по иллюстрациям/рельеф-ным рисункам/ тексту (с помощью учителя)0.2.6.2 отвечать на вопросы по содержанию прочитанного


0.2.9.1 слушать тексты разных жанров: сказка, рассказ, стихот-ворение


Письмо 3.1 Развитие ориентировки в малом пространстве

0.3.1.1 уметь воспринимать и различать рельефные рисунки 0.3.1.2 выполнять упражнения на развитие мелкой моторики рук и кожной чувствительности0.3.1.3 знать назначение прибора Брайля и грифеля



3.3 Изложение содержания прослушанного/прочитанно-го материала



0.3.4.1 составлять простые предложения с опорными словами, ис-пользуя схемы предложений (с помощью учителя)

3 четвертьПутеше-ствия





0.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя после-довательность событий (с помощью учителя, опорного материала)

1.4 Прогнозирование со-бытий

0.1.4.1 выделять в содержании о заголовок, подбирать рельефный рисунок, иллюстрации к рассказу (для обучающихся с остаточ-ным зрением)

1.5 Участие в различных си-туациях общения с соблю-дением речевых норм

0.1.5.1 знать в каких случаях и для чего используется речевой этикет


0.1.6.1 знать, что в речи используются слова-описания/ сравнения (большой-маленький, больше, меньше), невербальные средства общения (мимика, жесты) 0.1.6.2 соблюдать интонацию для пере-дачи смысла высказывания (с помощью учителя)

1.7 Высказывание оценоч-ного суждения

0.1.7.1 высказывать отношение к прослушанному



1.9 Ориентирование в зву-ковой форме слова



Чтение 2.4 Выявление структурных частей текста


2.5 Понимание роли лек-сических и синтаксических единиц в тексте

0.2.5.1 понимать смысл названий предметов: близкие/противопо-ложные по значению (большой-маленький; маленький-крохотный-крошечный)0.2.5.3 знать , что в русском языке встречаются многозначные сло-ва (лист бумаги, лист дерева; кисть руки, кисть для рисования)

2.6 Формулирование вопро-сов и ответов


2.7 Определение типов, жанров и стилей текстов

0.2.7.1 знать, что тексты бывают разные: сказка, рассказ, стихот-ворение, поговорка



2.10 Ориентирование в гра-фической форме слова

0.2.10.1 распознавать гласные и согласные звуки в речи

Еда и на-питки

Письмо 3.2 Составление плана текста


3.3 Изложение содержания прослушанного/прочитанно-го материала





0.3.5.1 составлять устно простые предложения/тексты (сообще-ние, поздравление, письмо с помощью учителя)


0.3.6.1 знать, что написание звучание слов иногда различается


0.3.7.1 знать нумерацию точек рельефно-точечного шрифта Брайля и воспроизводить их на колодке шеститочия и писать их на приборе Брайля


0.3.10.1 знать, что в зависимости от эмоциональной окраски пред-ложения бывают вопросительные, повествования, восклицания

4 четвертьВ здоровом теле – здо-ровый дух



0.1.6.1 знать, что в речи используются слова-описания/ сравнения, невербальные средства общения (мимика, жесты)0.1.6.2 соблюдать интонацию для передачи смысла высказывания (с помощью учителя)

1.7 Высказывание оценоч-ного суждения

0.1.7.1 высказывать отношение к прослушанному



1.9 Ориентирование в зву-ковой форме слова


Чтение 2.6 Формулирование вопро-сов и ответов



0.2.7.1 знать, что тексты бывают разные: сказка, рассказ, стихот-ворение, поговорка



2.10 Ориентирование в гра-фической форме слова

0.2.10.1 распозновать гласные и согласные звуки в речи

Письмо 3.4 Создание текста с ис-пользованием различных форм представления



0.3.5.1 составлять устно простые предложения/тексты (сообще-ние, поздравление, письмо с помощью учителя)


0.3.6.1 знать, что написание и звучание слов иногда различается

3.7 Соблюдение и графиче-ских норм

0.3.7.1 знать нумерацию точек рельефно-точечного шрифта Брайля и воспроизводить их на колодке шеститочия и писать их на приборе Брайля


0.3.10.1 знать, что в зависимости от эмоциональной окраски пред-ложения бывают вопросительные, повествования, восклицания




Добукварный период Все обо мне

Слушание и говоре-ние

1.1 Понимание основных единиц речи (текст, пред-ложение, слово)

1.1.1.1 понимать, что такое речь, текст, предложение, слово


1.1.2.1 определять, о ком/ о чем говорится в тексте, и понимать, что хотел сказать автор


1.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя последова-тельность событий


1.1.4.1 прогнозировать содержание рассказа по заголовку/иллюстра-ции, рельефному рисунку

1.5 Участие в различных ситуациях общения с со-блюдением речевых норм

1.1.5.1 использовать речевой этикет в разных ситуациях общения, в ролевых играх

1.6 Привлечение внима-ния слушателей

1.1.6.1 использовать в речи слова-описания/ сравнения, невербаль-ные средства общения (мимика, жесты)1.1.6.2 соблюдать интонацию для передачи смысла высказывания




1.1.8.1 составлять рассказ по плану, самостоятельно, рельефному рисунку, сюжетной иллюстрации или по серии картинок (для обучаю-щихся с остаточным зрением)


1.1.9.1 понимать смыслоразличительную роль звука и ударения 1.1.9.2 понимать, что слова состоят из слогов, определять количество и порядок слогов в слове1.1.9.3 выделять звуки в словах и различать их признаки (гласные ударные/безударные; согласные твердые/мягкие, глухие/звонкие)

Моя школа Чтение 2.1 Развитие осязатель-ного, слухового, остаточ-ного зрительного воспри-ятия и ориентировки

1.2.1.1 уметь последовательно и активно обследовать предмет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности сто-ла; использовать все способы осязательного восприятия: пальцевый, ладонный, кистевой; различать признаки предметов по фактуре (глад-кость, шероховатость), температурным качествам; определить мате-риал, из которого сделан предмет1.2.1.2 выделять звуки из окружающей действительности; различать звуки из окружающей действительности; соотносить звук с источником звука; локализовать звук (по направлению, по расстоянию до источни-ка звука, по силе звука)1.2.1.3 различать натуральные предметы, муляжи, игрушки, узнавать их по цвету, форме, величине; узнавать предметы, изображенные на цветных рельефных рисунках, аппликациях; соотносить по цвету, фор-ме, величине указанные предметы и изображения предметов1.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности1.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ориенти-роваться на странице; ориентироваться в книге; ориентироваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентироваться в брайлевском приборе и работать с ним

2.2 Развитие речи 1.2.2.1 пересказывать прослушанное по вопросам 1.2.2.2 сопоставлять предметы по их признакам 1.2.2.3 группировать предметы (исключать лишний предмет) класси-фицировать названия предметов 1.2.2.4 подбирать слова, характеризующие действия и признаки пред-метов1.2.2.5 читать рельефные рисунки, соотносить слова и образы

2.3 Определение темы и основной мысли прочи-танного текста

1.2.3.1 определять, о ком/ о чем говорится в тексте, и понимать, что хотел сказать автор текста

2.5 Понимание роли лек-сических и синтаксиче-ских единиц в тексте

1.2.5.1 различать лексическое значение и смысл слов с учетом обоб-щенности их значений (слова, обозначающие предметы, слова, обо-значающие признаки предметов, слова, обозначающие действия) 1.2.5.2 различать лексическое значение и смысл слов: близкие/проти-воположные по значению 1.2.5.3 различать лексическое значение и смысл многозначных слов в зависимости от контекста: добрые слова – добрые люди; язык- орган речи, язык – казахский/русский (с помощью учителя)

2.6 Формулирование во-просов и ответов

1.2.6.1 формулировать вопросы к иллюстрациям/рельефным рисун-кам/ тексту (с помощью учителя) 1.2.6.2 отвечать на вопросы по содержанию прочитанного

Письмо 3.1 Развитие ориентиров-ки в малом пространстве

1.3.1.1 уметь воспринимать и различать рельефные точки 1.3.1.2 выполнять упражнения на развитие мелкой моторики рук и кож-ной чувствительности 1.3.1.3 знать назначение и уметь работать с колодкой шеститочия, с прибором Брайля и грифелем


1.3.2.1 составлять план по рельефному рисунку, картинке, план-схему текста и озаглавливать (с помощью учителя)

3.3 Изложение содержа-ния прослушанного/про-читанного материала

1.3.3.1 записать информацию из прослушанных/прочитанных текстов при помощи рельефного рисунка, схемы, знаков с помощью учителя


1.3.7.1 писать комбинации точек от 1 до 6 по порядку, в разном по-рядкеБукварный период



1.1 Понимание основных единиц речи (текст, пред-ложение, слово)

1.1.1.1 понимать, что такое речь, текст, предложение, слово

1.2. Определение темы и основной мысли прослу-шанного материала

1.1.2.1 определять, о ком/ о чем говорится в тексте, и понимать, что хотел сказать автор


1.1.3.1 пересказывать прослушанный материал, сохраняя последова-тельность событий














Чтение 2.1 Развитие осязатель-ного, слухового, остаточ-ного зрительного воспри-ятия и ориентировки

1.2.1.1 уметь последовательно и активно обследовать предмет двумя руками (при ведущей роли правой руки) на рабочей поверхности сто-ла; использовать все способы осязательного восприятия: пальцевый, ладонный, кистевой; различать признаки предметов по фактуре (глад-кость, шероховатость), температурным качествам; определить мате-риал, из которого сделан предмет1.2.1.2 выделять звуки из окружающей действительности; различать звуки из окружающей действительности; соотносить звук с источником звука; локализовать звук (по направлению, по расстоянию до источни-ка звука, по силе звука)1.2.1.3 различать натуральные предметы, муляжи, игрушки, узнавать их по цвету, форме, величине; узнавать предметы, изображенные на цветных рельефных рисунках, аппликациях; соотносить по цвету, фор-ме, величине указанные предметы и изображения предметов1.2.1.4 оперировать сенсорными эталонами (цвет, форма, величина) в самостоятельной деятельности1.2.1.5 ориентироваться на рабочей поверхности стола; ориенти-роваться на странице; ориентироваться в книге; ориентироваться в цифровой кассе и работать с ней; ориентироваться в брайлевском приборе и работать с ним

2.2 Развитие речи 1.2.2.1 пересказывать прослушанное по вопросам1.2.2.2 сопоставлять предметы по их признакам 1.2.2.3 группировать предметы (исключать лишний предмет); класси-фицировать названия предметов 1.2.2.4 подбирать слова, характе-ризующие действия и признаки предметов1.2.2.5 читать рельефные рисунки, соотносить слова и образы1.2.2.6 использовать основные виды чтения (плавное слоговое чте ние с переходом на чтение целыми словами, осознанное чтение)



2.4 Выявление структур-ных частей текста

1.2.4.1 определять начало, середину и конец текста с помощью учи-теля






1.2.7.1 распознавать текст-повествование, жанры по их особенностям (сказка, рассказ, стихотворение) 1.2.7.2 распозновать стили (художе-ственные и нехудожественные тексты) с помощью учителя

2.8 Извлечение необходи-мой информации из раз-личных источников

1.2.8.1 знать, что информацию можно находить в источнике, исполь-зуя алфавитный порядок расположения текстов (словари, детские энциклопедии)

2.9 Сравнительный ана-лиз текстов

1.2.9.1 различать тексты разных жанров (сказка, пословица, стихот-ворение) и стилей (художественные и нехудожественные) с помощью учителя

2.10 Ориентирование в графической форме слов

1.2.10.1 распознавать образ буквы и сопоставлять его со звуком1.2.10.2 понимать, какую работу выполняет буква в слове в зависимо-сти от ее позиции (гласный как показатель мягкости/твердости соглас-ных) 1.2.10.3 понимать роль ь, ъ знака в слове

Путеше-ствия


Письмо 3.1 Развитие ориентиров-ки в малом пространстве

1.3.1.1 уметь воспринимать и различать рельефные точки 1.3.1.2 выполнять упражнения на развитие мелкой моторики рук и кож-ной чувствительности 1.3.1.3 знать назначение и уметь работать с колодкой шеститочия, с прибором Брайля и грифелем


1.3.2.1 составлять план по рельефному рисунку, картинке, план-схему текста и озаглавливать (с помощью учителя)

3.3 Изложение содержа-ния прослушанного/про-читанного материала

1.3.3.1 записать информацию из прослушанных/прочитанных текстов при помощи рельефного рисунка, схемы, знаков с помощью учителя


1.3.4.1 составлять и писать простые предложения/тексты на заданную тему, используя опорные слова/с помощью учителя


1.3.5.1 писать простые предложения/тексты (сообщение, поздравле-ние, письмо) с помощью учителя




1.3.7.1 писать комбинации точек от 1 до 6 по порядку, в разном поряд-ке 1.3.7.2 писать буквы рельефно-точечным шрифтом Брайля, сла-бовидящим обучающимся писать прописные и заглавные буквы и их соединения в соответствии с нормами каллиграфии1.3.7.3 обозначать звуки сильных позиций буквами на письме


1.3.8.1 списывать/писать слова, написание которых расходится с про-изношением (вода, снег, пенал), соблюдать правила переноса (с по-мощью учителя)1.3.8.2 применять правила правописания на письме: жи-ши, ча-ща, чу-щу; -чк-, -чн-, -нщ-, -шн- (чаща, щука, карандаши, бочка, пончик)1.3.8.3 слабовидящим обучающимся писать заглавную букву в именах собственных, в начале предложения (с помощью учителя); незрячим обучающимся знать, что в именах собственных, в начале предложе-ния пишется заглавная буква1.3.8.4 писать слова с мягким знаком на конце и в середине слова

3.9 Соблюдение грамма-тических норм

1.3.9.1 различать, использовать в письменной речи слова-предметы, слова-признаки, слова-действия и изменять их по числам


1.3.10.1 ставить знаки препинания в конце предложения: точка, вопро-сительный, восклицательный знаки

Послебукварный периодЕда и на-питки














В здоровом теле – здо-ровый дух

Чтение 2.2 Развитие речи 1.2.2.1 пересказывать прослушанное по вопросам 1.2.2.2 сопоставлять предметы по их признакам 1.2.2.3 группировать предметы (исключать лишний предмет); класси-фицировать названия предметов 1.2.2.4 подбирать слова, характеризующие действия и признаки пред-метов1.2.2.5 читать рельефные рисунки, соотносить слова и образы1.2.2.6 использовать основные виды чтения (плавное слоговое чтение с переходом на чтение целыми словами, осознанное чтение)



2.4 Выявление структур-ных частей текста

1.2.4.1 определять начало, середину и конец текста с помощью учи-теля






1.2.7.1 распознавать текст-повествование, жанры по их особенностям (сказка, рассказ, стихотворение)1.2.7.2 распозновать стили (художественные и нехудожественные тек-сты) с помощью учителя

2.8 Извлечение инфор-мации из различных ис-точников

1.2.8.1 знать, что информацию можно находить в источнике, исполь-зуя алфавитный порядок расположения текстов (словари, детские энциклопедии)

2.9 Сравнительный ана-лиз текстов

1.2.9.1 различать тексты разных жанров (сказка, пословица, стихотво-ре ние) и стилей (художественные и нехудожественные) с помощью учителя

2.10 Ориентирование в графической форме слов

1.2.10.1 распознавать образ буквы и сопоставлять его со звуком1.2.10.2 понимать, какую работу выполняет буква в слове в зависи-мости от ее позиции (гласный как показатель мягкости/твердости согласных)1.2.10.3 понимать роль ь, ъ знака в слове

Письмо 3.4 Создание текста с ис-пользованием различных форм представления

1.3.4.1 составлять и писать простые предложения/тексты на заданную тему, используя опорные слова/с помощью учителя;


1.3.5.1 писать простые предложения/тексты (сообщение, поздравле-ние, письмо) с помощью учителя




1.3.7.2 писать буквы рельефно-точечным шрифтом Брайля, слабови-дящим обучающимся писать прописные и заглавные буквы и их соеди-нения в соответствии с нормами каллиграфии1.3.7.3 обозначать звуки сильных позиций буквами на письме


1.3.8.1 списывать/писать слова, написание которых расходится с про-изношением (вода, снег, пенал), соблюдать правила переноса (с по-мощью учителя)1.3.8.2 применять правила правописания на письме: жи-ши, ча-ща, чу-щу; -чк-, -чн-, -нщ-, -шн- (чаща, щука, карандаши, бочка, пончик)1.3.8.3 слабовидящим обучающимся писать заглавную букву в именах собственных, в начале предложения (с помощью учителя); незрячим обучающимся знать, что в именах собственных, в начале предложе-ния пишется заглавная буква1.3.8.4 писать слова с мягким знаком на конце и в середине слова

3.9 Соблюдение грамма-тических норм

1.3.9.1 различать, использовать в письменной речи слова-предметы, слова-признаки, слова-действия и изменять их по числам


1.3.10.1 ставить знаки препинания в конце предложения: точка, вопро-сительный, восклицательный знаки

71. Примечание:1) цели обучения в пределах одной четверти комбинируются по разным видам речевой деятельности.

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27шілдедегі № 352 бұйрығына 40-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі № 115 бұйрығына 258-қосымша

Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Түзету ырғағы» пəнінен жаңарылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

(оқыту қазақ тілінде)1-тарау. Жалпы ережелер

1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген.

2. Оқу бағдарламасы əр пəннің мазмұнын, білім пəнінің көлемін, көру қабілеті бұзылған білім алушылардың дағдылары мен жасына байланысты танымдық мүмкіндіктерін анықтайтын нормативтік құжат болып табылады.

3. Оқу бағдарламасы оқу процесінде білім алушылардың əр пəннің əдістемелік əлеуетінің білім мен дағдыларын саналы ұғынуын оқу, жобалық іс-шараларды меңгеру арқылы өз бетімен жұмыс істей алуын барынша дамытуға, мəдени-əлеуметтік кеңістікті бағдарлай алу дағдысын қалыптастыруға бағыттайды.

4. Оқу бағдарламасында көру қабілеті бұзылған білім алушылардың оқу процесін ұйымдастыруда оқу нормативтік құжаттың дəстүрлі функциялары мен жаңашыл педагогикалық тəсілдерінің сипатталуы үйлесім табады. Пəн бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын жасауда оқыту əдістері негізгі бағыты болып табылады.

5. Құндылықтарға, іс-əрекетке, тұлғаға бағытталған, комуникативтік тəсілдер білім берудің классикалық негізі ретінде білім беру процесінің нəтижелерінің басымдылығын арттыру үшін қолданылады, бұл жаңа оқу бағдарламасының құрылымында көрініс тапты.

6. Қазіргі кезеңде көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту просіне қойылатын басты талаптардың бірі, əртүрлі оқыту орталарында: арнайы мектептерде, инклюзивті білім беру, үй жағдайында білім беру, тағы да басқа.білім алушының белсенді қызмет атқаруын ұйымдастыру.

7. Көру қабілеті бұзылған білім алушылардың белсенді танымдық қызметі педагогикалық-психологиялық түзету ұжымының барлық мүшелерінің қолдау жасауы арқасында тұрақты болады.

8. Педагогикалық процестің мүшелері-педагогтар, психологтар, əдіскерлер, медициналық жəне басқа да көру қабілеті бұзылған білім алушыларға арнайы (түзету) білім мен тəрбие беруші қызметкерлер болып табылады. Арнайы, дефектологиялық білімі бар педагогтар мен тəрбиешілер көру қабілеті бұзылған білім алушыларға білім мен тəрбие берудемаңызды рөл атқарады. Бұл мамандар тифлопедагогиканың білім, тəрбие, түзету-дамыту міндеттерін іс жүзінде шешеді.

9. Түзету пəндері циклінің оқу бағдарламасы көру қабілеті бұзылған білім алушыларды арнайы оқыту жəне тəрбиелеудегі танымдық жəне əлеуметтік белсенділігін дамытуда олардың өтемдеуіш қуаттарын барынша пайдаланып, əдістемелік нұсқаулықтармен арнайы техникалық оқыту құралдарын пайдалануға мүмкіндік жасайды.

10. Пəнді оқытуда мақсатқа жету аясында түзету іс-əрекеттері ата-аналармен жəне жергілікті ұйымдардың мүшелерімен бірігіп ұйымдастырылады.

11. Пəн мазмұнын игеру мен оқытудың мақсатына жету барысында білім алушылардың ақпараттық-комуникативтік тех-нологияларды пайдалану дағдыларын дамыту, ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құрастыру жəне таныстыру, ақпараттар жəне ойларымен алмасу мақсатында бірігіп жұмыс жасау кең ауқымды құрылғылармен қосымшалар арқылы өз жұмысын бағалау жəне жетілдіру болып табылады.

12. Оқу бағдарламасында күтілетін нəтиже тұжырымдамасы пəндік мазмұнды анықтау негізі ретінде қызмет ететін оқыту мақстаттары жүйесі түрінде қалыптастырылған.

13. Оқу бағдарламаларының мазмұнды аспектісі бойынша білім алушыны тəрбиелеуде өз ілімінің субъектісі жəне тұлғааралық қатынас субъектісі ретінде нақты оқыту пəнінің үлесін ашады.

14. Оқу бағдарламасы оқыту мен тəрбиенің бірлігі қағидасын іске асыруды қамтамасыз етіп, белгілі пəнді оқытудың жүйелі мақсатын мектептен шығардағы нəтижесінің өзара байланысы мен өзара шарттық құндылықтарына негізделген.

15. Оқу бағдарламасының ерекшелігі олардың тек пəндік білім жəне білік дағдыларының қалыптастыруға бағыттау ғана емес сонымен қатар кең ауқымды дағдысын қалыптастыру болып табылады. Құрылған жүйенің оқыту мақсатының негізі келесі кең ауқымды дағдылар: функционалдық жəне шығармашылық білімдерін қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зеттеу жұмыстарының элементтерін қолдану, ақпараттық-комуникациялық технологияны пайдалану, коммуникацияның əртүрлі тəсілдерін пайдалану, топта жəне жекелей жұмыс істей алу, келелі мəселелерді шешу жəне шешім қабылдау. Кең ауқымды дағдылар оқушалырдың мектепте білім алуына да, мектеп бітірген соң да табысының кепілі болып табылады.

16. Заманауи жаңалықтар, еңбек нарығындағы өзгерістер білім алушыларға жағдайды талдай жəне бағалай алу дағдыларын білуді, жаңа ойлар мен ақпараттарды талдау үшін қолда бар білімдері мен тəжірибелерін шығармашылықпен қолдана алуды үйретеді.

17. Белгілі бір пəн бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқытудың мақсатына бағынышты жəне білім алушының алған білім, білік, дағдыларын шығармашылықпен пайдалануға бағытталып, кез-келген білім алу жəне өмірде кездесетін əртүрлі жағдайларда шығармашылықпен табысқа жету үшін табандылығын дамытып, өмір бойы білім алып дамуға ынталандырады.

18. Білім алушылардың жеке тұлғалық қасиеттерін дамыту кең ауқымды базалық білім беру дағдыларының негізі бо-лып табылады: «Қазақстандық отансүйгіштік жəне азаматтық жауапкершілік», «еңбек пен шығармашылық», «сыйластық», «ынтымақтастық», «ашықтық», «өмір бойы білім алу». Бұл құндылықтар білім алушының тұрақты тұлғалық бағдары болуға бағытталып, оның тəртібі мен күнделікті қызметіне түрткі болады.

2-тарау. «Түзету ырғағы» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері19. «Түзету ырғағы» пəнінің маңыздылығы:1) ырғақты би көру қабілеті бұзылған білім алушылардың саз бен қимылдың сабақтастығы негізінде құрылғанырғақты-сазды

амалдар арқылы психомторлық, қозғалыс, танымдық эмоционалды-ерікті жетіспеушіліктерді жеңуге бағытталған белсенді терапияның бір түрі болып табылады.

20. «Түзету ырғағы»пəні білім алушының бұлшық етін нығайтуға, дұрыс демалуды қалыптастыруға, психикалық дамудың кемшіліктерін түзету, жалпы жəне сөйлеу моторикасын, дене сымбатын қалыптастыру, жүріс, əдемі қозғала білуді қалыптастырып, білім алушының бүкіл ағзасының саулығына ықпал етеді. Сазбен қозғалу тек дененің дамуына ғана емес, сонымен бірге психикалық функцияның дамуына, ойлау, есте сақтау, зейін, қабылдауға да оң ықпал етеді.

21. Оқыту бағдарламасы көруінде ақауы бар білім алушылардың қимыл-қозғалысын үйлестіруде маңызды компоненті бо-лып табылатын ырғақты сезінуін дамытып, қимыл іс-əрекетінің көптеген түрлерін меңгерудің шарты болып табылады. Көру қабілеті бұзылған немесе көз жанары көрмейтін зағип білім алушылардың дамуындағы жетіспеушіліктерін түзету жəне өтеу мына жаттығулар арқылы іске асырылады:

1) дыбыстық аспаптар (сылдырмақ, ысқырық);2) əртүрлі «із-бағдарлау» («жолдар», «дөңгелектер», «қиғаш жүру»), тактильді жолдар.22. Материалдарды тақырып бойынша бөлу міндетті түрде бұл тақырыптарды бірінен соң бірін меңгереді деп түсіну емес.

Ырғақта топтастыра оқыту əдісі бар екені белгілі, мұғалім жекелеме тақырыптарға қайта айналып келіп күрделірек жаттығулар мен тапсырмаларды қолданады.

23. Оқыту жəне түзету міндеттері білім алушының жас ерекшелігін, оқу материалын қабылдау деңгейін, физикалық мүмкіндіктері деңгейін ескере отырып жүзеге асырылады. Қойылған міндеттердің табысты іске асырылуы үшін оқытудың əртүрлі əдіс-тəсілдері қолданылады. Ырғақ сабақтарында дене шынықтыру пəнінің жаттығулары да енгізіледі (негізгі қимылдар, релак-сация əдіс түрінде қолданылады жəне шалт қимыл элементтерін алмастырушы жалпы жаттығулар түрінде пайдаланылады; би қимылдары (заманауи, халық билерінің элементтері), арнайы этюдті сюжетті-кейіпкерлер қимылдары (аң, құс қимылдары мен адамдардың қозғалыстары), ырғақ сабақтарында осы қимылдардың барлығы біртіндеп жетілдіріліп, үйлестіріліп, ерікті, жатық, айқын бола түседі. Ырғақты жəне гимнастикалық жаттығулардың ойын жəне биде қолданылуы білім алушының физикалық дұрыс дамуына, сауығуына ықпал етеді. Гимнастикалық жаттығуларды таңдау, жаттығу жүктемесін реттеу мектеп дəрігерімен келісіледі.

24. Бағдарламаның мақсаты – көру қабілеті бұзылған білім алушылардың қимыл дағдыларын қалыптастырып, жетілдіру, кеңістікті бағдарлау, өз денесін игере білуді үйрету.

25. Курстың басым міндеті-көру қабілеті бұзылған білім алушыларда қимыл мəдениетіне, музыкаға эмоционалды-саналы қарым-қатынас қалыптастырып, ырғақты сезінуін, көркем-шығармашылық қабілеттерін, бастамашылдықпен өз бетімен жұмыс жасай білуін дамытып, жетілдіру.

26. Ырғақты оқыту бағдарламасы келесі түзету міндеттерін іске асыруға бағытталған:1) білім алушылардың денсаулығын нығайту: бұлшық ет тонусын қалыптастыру, жекелеме бұлшық еттерін жаттықтыру, бұлшық еттің жасанды ширығуын жеңілдету

(əсіресе, көзі көрмейтін білім алушылар);бұлшық ет жадысын қалыптастырып, дамыту;буынның қозғалмалылығы мен барлық бұлшық еттің күшін дамыту;дұрыс дене бітімін, тепе-теңдікті сезіну дағдысын қалыптастыру;дұрыс тыныс алуды қалыптастыру;дененің жəне жүйкенің ширығуын жеңілдету;2) психологиялық қызметін, іс-əрекет компонеттерін дамыту жəне түзету психомоторикасын жетілдіру:дыбыстық белгілерге тез əрі дəл əрекет етуін дамыту;зейіннің əртүрлі қасиеттерін (тұрақтылығын, назарын басқаға аудара білуін, бөлуін) дамыту;жадының барлық түрлерін (қалдық көз жанары бар білім алушыларда -көру, есту, моторикалық, бұлшық ет) дамыту;көрнекі-бейнелі ойлауды дамыту;сөз бен қимылдың үйлесуі негізінде қимылды сөз арқылы дамыту (сөз қимылды басқарады);шартты белгілері арқылы программаланған қимылдарды жүзеге асыра білуді дамыту;3) кеңістік пен сазды-ырғақты қимылдарды бағдарлай білуді дамыту:өз қимылдарында кеңістікті бағдарлауды ұйымдастыра білу мен қозғалыс арқылы залдағы кеңістікті бағдарлай білуін дамыту; қимылдың дəлдігін, үйлесімділігін, байсалдылығын, өзгеруін дамыту;кеңістік ұғымын дамыту: ауызша нұсқауларды түсіну, кеңістікке қатысты ауызша айтылған тапсырмаларды орындай білу

қабілетінің көрінісі (оңға, солға, алға, артқа қозғалу, қолды жоғары-төмен қимылдату); музыканың екпінін, көлемін, ырғақты суретті сезе білуін қалыптастыру;дыбыстың өзгеруіне қарай қимылдың сипатын өзгерту (ақырын-қатты, жылдам-баяу, биік-аласа);музыка мен қимылдың үйлесуі;музыкамен еліктеп-ұқсату мəнерінде қимылдарын дамыту (аюды, түлкіні, қоянды, мысықты, шаңғы тебушіні, шабандозды);4) тұлғаның жігерлі ортасы мен компонеттерін дамыту:əртүрлі эмоциялық көңіл-күйді қабылдау негізінде (ым, пластика, ишарат) түсіне білу мен оң мотивация қалыптастыру;қимыл арқылы ( ым, пантомимика) мəнерлі бейнені тудыра білу қабілетін дамыту;ерікті қимыл-қозғалыстарды дамыту;коммуникативтік дағдылар мен қимылдарды бірігіп жасай білу дағдыларын дамыту;білім алушылардың əлеуметтік бейімделуі.

3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер27. Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін жəне нашар көретін) білім алушыларды оқыту мен тəрбиелеудің арнайы үлгілік оқу

жоспарында жалпы білім берупəндерінен бөлек түзету пəндері циклі енгізілген. 28. Түзету циклі көру қабілеті бұзылған білім алушыларға арналған арнайы түзету сабақтарында іске асады, əр сабақ өзінің

нақты міндеттерін жүзеге асырады (кеңістікті бағдарлау, əлеуметтік-тұрмыстық бейімделу, сөйлеу кемістігін түзету, ым мен пантомимиканы дамыту), оңалту, түзету-қалпына келтіру іс-шараларын өткізу соны тұспалдайды.

29. Түзету сабақтары білім алушыларда ғылыми білім жүйесін қалыптастырмайды, бірақсонымен бірге жас ерекшеліген ескере отырып жоғары деңгейде білім берудің алғышарты болып табылады.

30. Түзету пəндерін енгізу көру қабілеті бұзылған білім алушылардың əлеуметтік ортаға, белсенді сөйлесу ортасына енуіне, қозғалыс іс-əрекетін арттыруға, сезіну тонусын түзетуге, оқыту іс-əрекетінің негізгі кезеңдерін, оның ішінде бағдарлау кезеңі, өзін-өзі бақылау кезеңі, өзін-өзі бағалау кезеңі, оқу танымдық іс-əрекетті жақсарту кезеңдерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

31. Көру қабілеті бұзылған білім алушылармен түзету сабақтарын өткізу кешенді сипатта, саралау, дамыту, түзету, оқыту мен тəрбиелеуді арнайы мамандармен:арнайы педагогтармен (тифлопедагог), офтальмологтармен, логопедтермен, арнайы психологтармен, психоневрологтармен жəне диагнозына қарай басқа мамандармен қаралады.

32. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту құндылықтарғабағытталған, тұлғаға бағытталған, іс-əрекеттік, сараланған, коммуникативтік əдістер арқылы іске асырылады.

33. Оқытудың құндылықтарға бағытталған əдісі бұл білім беруді ұйымдастыру мен орындау оның нəтижелерін белгілі құндылықтар тұрғысынан: өмірдің, адамның, табиғаттың, шындықтың, мейірімділіктің негізінде қолдану тəсілі. Құндылықтар тұлғаның мінез-құлқы мен іс-əрекеттерін маңызды фактор ретінде іс-қимыл жасау арқылы ынталандырады. Орта білім беруқұндылықтары ұлттық «Мəңгілік ел» идеятына негізделген: Қазақстандық отансүйгіштік жəне азаматтық жауапкершілік; сыйласымдылық; ынтымақтастық; еңбек пен шығармашылық; ашықтық; өмір бойы білім алу.

34. Тұлғаға бағытталған əдіс:1) тұлғаға бағытталған əдістіңмақсаты – оқубарысын жекешелендіру, білім алушы тұлғасын жан-жақты дамытып, үйлесімді

қалыптастыру. Түзету ырғағы пəні тұлғалық даму сипатын білдіреді жəне ағзаның жұмыс істеу қабілетін көтеруге бағытталған;2) мұғалімнің міндеті əр білім алушының өз қабілетін сезінуіне көмек жасап, оны дамытуға жағдай жасау, білім алушының

денсаулығын сақтап жəне нығайтуға ықпал жасау, оқу мен тəрбиеде тұлғаға бағытталған əдісті іске асырады. 35. Мұғалімдер үшін іс-əрекет əдісіұстанымы – бұл ынтымақтастық пен өзара түсінісуге негізделіп біріккен (мұғалімнің,

білім алушының) іс-əрекеті:1) «мұғалім-білім алушы» жүйесінде мұғалім мен білім алушының іс-əрекеттері келісілген, мақсаттары сəйкес болған жағдайда

ғана жоғары жетістікке жетеді, бұл көру қабілеті бұзылған білім алушылардың қозғалыс белсенділігін арттыруға ынталандырады;2) мұндай тəсілде əр білім алушыда қателесуге, оны түсініп жөндеуіне немесе қатені жібермеуіне мүмкіндік болады.

Мұғалімнің міндеті – əр білім алушыға жетістікке жетуіне жағдай жасап, жалығу мен дамуына кедергі жасайтын қателесуден қорқуға орын қалдырмайды;

3) іс-əрекет амалының негізгі əдісі ретінде ойын технологиялары қолданылады. Түзету ырғағын оқытудың ең қолайлы жəне




оңтайлы шарты арнайы ұйымдастырылған сахналанған ойындар, рөлдік жəне қозғалмалы ойындар, жалпы дамыту жаттығулары болып табылады. Оқыту əдісі ретінде ойын формаларын қолдану білім алушының танымдық жəне қимыл белсенділігінарттыруға мүмкіндік жасайды. Олар бірден бірнеше міндеттерді шешеді: бұлшықеттің ширауы мен қозғалыстан денеге түскен күшті жеңілдетеді, бір іс-əрекеттен екінші іс-əрекетке көшкенде байланыстыру рөлін атқарады. Əдістемелік тұрғыдан қарағанда жеңіл, көп күш түсірмейтін жəне күрделі тапсырмалары жоқ ойындар іріктеліп алынады.

36. Дифференциалды амал:1) көруінде ақауы бар білім алушылардың көркем-шығармашылықжəне музыкалық-қозғалу қабілеттерін қалыптастыру

үшін əр білім алушының қабілетін ескере отырып, көзі нашар көретін,көрмейтін немесе ішінара көретін , жеке-дифференци-алды тəсілді қолданады;

2) сараптау процессінде білім алушылардың мынадай топтарын айқындауға болады:даму дағдысы деңгейі төмен ( мүлдем көрмейтін білім алушылар деңгейі);даму дағдысы деңгейі орташа ( көзі нашар көретін, ішінара көретін білім алушылар деңгейі);сараптау диагностикасының жоғарғы деңгейі (жеке өнер көрсетугежəне əртүрлі билердің элементтерін əртістік мəнерде

көрсете алатын қабілеті бар);3) көру қабілеті бұзылған білім алушылардың қабілетін білу, олардың проблемаларын анықтап, соған сай дамыту

жаттығуларын құрастыруға көмектеседі. Даму деңгейі төмен білім алушылар үшін жеке түзету əдіс-тəсілдерікөрініс тапқан жеке жаттығулар жиынтығы құрастырылады. Бұл деңгейдегі білім алушылар оқу материалдырын ішінара меңгереді, оны өз бетімен орындай алмайды. Жаттығулар мұғалімнің көмегімен орындалады. Даму деңгейі орташа жəне жоғары білім алушыларға нəтижелерін бекіту үшін соған сай түзетіп жəне одан да күрделірек даму жаттығуларын қосады;

4) дұрыс таңдалған тапсырмалар (білім алушылардың жеке қабілеттерін ескере отырып) жетістікке жетуде үлкен рөл атқарады. Жекелеме дифференциалды тəсілдің нəтижесінің бағасы болып мектептішілік ашық сабақтарға қатысуы жатқызылады.

37. Оқытудың коммуникативті амалы – бұл ақпаратты хабарлау, жеткізу (ауызша емес, сюжеттік-рөлдік көріністер, ауызша), екі немесе бірнеше адамдардың сөйлесу процесінде білім, білік дағдыларымен алмасуы. Мұғалім білім алушыға тек қана əртүрлі билердің тəсілдері мен байланыс қимылдарын үйретіп қана қоймай, сонымен бірге сабақта музыканың сүйемелдеуімен немесе музыкасыз сөз бен қимыл жаттығуларын көптеп кіргізеді.Білім алушыларға бір мезетте мəтінді айтып, сол мəтінге сəйкес қимыл əректтерін жасау қиынға соғады. Бұл тыныс алуының бұзылуына, қимыл дағдыларының ыдырауына əкеп соғады. Бұған жол бермеу үшін мұғалім алдымен мəтінді айтып, одан соң қимылдың қалай жасалатынын көрсетеді.

38. Қазіргі заманның талабы мен инновацияның жеткен жетістіктері жалпы оқыту барысына жəне ырғақ сабағының өткізілу түріне əсер етеді. Оқу бағдарламасы мен музыкалық ақпараттарды алу мүмкіндігі қол жетімді болды. Интернет желісін қолдану оқыту барысын сауатты жүргізу міндетін көп жеңілдетті. Қазіргі кезде медиасабақтар өткізу үшін би өнерінің əртүрлі бағыттағы (аэробика, ырғақ, классикалық би, халық биі, «тодес», «риверданс» стильдері, əлем халықтары билері) жазбілім алушыры басылған дискілерді алуға мүмкіндік бар. Бұндай сабақтардыөткізуоқу материалын көрнекі жəне жоғары дəрежеде пайдалануға мүмкіндік жасайды. Көру қабілеті бұзылған білім алушылардың би өнерімен ақпараттық-коммуникативті техноло-гиялар арқылы танысуы «Түзету ырғағы» сабағын терең əрі кең көлемде жан-жақты тануын жəне қабілеті шектеулі адамдардың барлық мүмкіншіліктерін көрсетеді.

4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері39. Арнайы оқыту мен тəрбиелеуде білім алушылардың түзету циклі пəндері бойынша жетістіктерін бағалау эмоциялық,

сапалық сипаттау сипатында болып (өз мүмкіндіктеріне дұрыс көзқарас қалыптастыру), даму жетістіктерінің мониторингіне негізделеді.

40. Бағдаралама бойынша оқытудың нəтижесі үш деңгейде бақыланып жəне сипаттау түрінде болады: 1) үйренуге ұмтылады;2) біреудің қолдауымен істей алады (үлкеннің, достарының);3) өз бетімен жасай алады, жетекші құзірет арқылы.

5-тарау. «Түзету ырғағы» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру41. «Түзету ырғағы» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 1) 0-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 33 сағат; 2) 1-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 33 сағат; 3) 2-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 4) 3-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат; 5) 4-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат. 42. «Түзету ырғағы» пəні дайындық, кіріспе, негізгі, қорытынды бөлімдерге бөлінген:1) дайындық бөлімі саптық жəне ең қарапайым қимылдардан құрылған бұлшық ет пен буындардың қыздырылуына ықпал

ететін қыздыру жаттығуларынан тұрады;2) негізгі бөлім – классикалық жəне халық билерінің элементтерін, музыкалық сауыттылықтыңнегізгін,би қимылдарын, оларды

үйлестіруді, дене бітімін дамыту жұмыстарын, этюдтар мен композициялар бойынша жұмыс жасауды үйретеді;3) қорытынды бөлімге ойын кезінде музыкалық ырғақтыматериалдардың бекітілуі, би-ойын жаттығулары, релаксация кіреді.43. Оқыту жұмысының негізгі түрі сабақ болып табылады (білім алушылар саны 6-8). Түзету ырғағы сабағы аптасына бір

рет өткізіледі:1) технологиялары: топпен жұмыс, сюжеттік-рөлдік, музыкалық ырғақты ойындар, көпшілік ( əртүрі жастағы білім алушылардың

би композицияларына қатысуы);2) əдістері: көрнекілік (практикалық сапалық көрсетілім), ауызша (түсіндіру, мүмкіндігінше бейнелі), ойын (оқу материалы

ойын түрінде), шығармашылық (білім алушылардың өз беттерімен музыкалық қимыл-қозғалыс бейнесін көррсету).44. Түзету ырғағы пəні өткізілетін орын арнайы тіректермен – «станоктармен», қабырға айналарымен жабдықталады.

Станоктар – тегіс жылтыратылған, кранштейнмен қабырғаға қағылып, еденге параллель орналастырылған дөңгелек таяқтар. Станоктар адам бойының белінен келетін биіктікте қабырғадан 10-15 см алшақтықта орналастырылады. Станоктың диаметрі 8-9 см. Білім алушылардың киім ауыстыруына аранайы бөлме бөлінеді.

45. Сабаққа арналған костьюмдер: ұлдар футболка, шолақ шалбар, чешки киеді; қыздар жеңіл белдемше, футболка, чешки киеді. Бірдей киім үлгісі білім алушылардың көңілін басқаға аудармай жұмыс атмосферасын қалыптастырады, білім алушыларды би қимылдарын бірдей орындап, олардың физикалық кемшіліктерін жасырып, тəртіпке үйретеді. Білім алушылардың дайындық киімдерін ауыстыруға жүйелі түрде үйретеді. Бірінші сабақтан бастап жетекші білім алушыларға сабаққа қатысу ережесін үйретеді:

1) маңызды себепсіз ешкім сабаққа кешікпейді;2) сабақ басталғанға дейін барлық білім алушылар би залына өтіп, өз орындарына тұрады. Егер білім алушыларды осындай

қарапайым дағдыларға үйретсек алдағы уақытта жетекшіге де білім алушырға да жұмыс істеу оңай болады. Білім алушылар оқу материалдарын жеңіл игеріп, жауапкершілік, жолдастық, өзара түсіністік қарым-қатынастары дамиды.

46. Сабақтың музыкалық көркемделуі музыкалық ырғақты тəрбиелеудің негізі болады жəне білім алушылардың музыка мəдениетінің дамуына ықпал етеді.

1) музыкалық материал: түрі, жанры, стилі, сипаты жағынан түсінікті болады;мəнерлі əуені мен нақты би ритмі болады;мазмұны жағынан білім алушылардың қызығушылығына жақын болады.47. Түзету ырғағы пəнінің көру қабілеті бұзылған 0 жəне 4 сыныптарына арналған бағдарламасы 8 бөлімнен тұрады:1) ырғақ, музыкалық сауаттылықтың элементі. Бұл бөлімнің жаттығулары музыкалық түйсікті дамытуға мүмкіндік туғызады:

музыкалық қабылдауын қалыптастырады, ырғақты сезінуін дамытады, көру қабілеті бұзылған білім алушылардың музыкалық-есту қабілетінбайытып, əуен мен қимылды үйлестіруге ықпал етеді. Дұрыс жүрудің əдістері мен дене мүсінін қалыптастыру физикалық жаттығулар(секіру, жүгіру, иілу) жəне əртүрлі жүру арқылы: аяқтың ұшымен, өкшемен, гинастикалық орындықта, жіппен, затты аттап немесеайналып өту арқылы, басқа затты қою арқылықозғалу дағдыларын дамытады; жүру ақауларын (тізені бүгуі жанмен жүру), бұзылған дене бітімін (бүкірею) түзетуді жорамалдайды;

2) ырғақты гимнастикалық жаттығулар. Ырғақты гимнастикалық жаттығулармен айналысу білім алушы ағзасының функционалдық мүмкіншілігіне байланысты. Бұл сабақ негізінен қимыл-қозғалысында ауытқуы бар білім алушылардың қимылын түзетуге, оны қалыптастыруға жəне функционалдық қабілетініңдамуына бағытталған. Арнайы ырғақты жаттығуларда нақты бір ырғақты жаттығудың басым, əлсіз жақтары сараланады. Қолданылып жүрген көптеген əдістердің ішіндегі ең қарапайымы, əрі түсініктілері: санау арқылы жүру, алақан соғу арқылы жүру, қол мен дене қозғалыс жаттығулары, таныс би қадамдарын (музыкасыз) санамақ немесе өлең жолдарын айту арқылы орындау (мысалы, «Айгөлек», «Жалқаубек»). Бұл жаттығулар білім алушының тек ырғақты сезінуін ғана емес дұрыс тыныс алуын, сөз мəнерін (дикциясын) қалыптастырады. Арнайы жаттығулар білім алушының жас ерекшелігіне қарай күрделеніп отырады;

3) əуен мен қимылдың байланысына арналған жаттығулар. Бұл бөлімдегі жаттығулардың барлығы белгілі бір əуеннің сүйемелдеуі арқылы орындалуға есептелген. Білім алушылар музыканың ырғағына сай үйлесімді қимылдар жасап, əуенмен бірге бастап, əуен аяқталғанда аяқтап үйренеді. Əуенмен бірге жасалатын жаттығулар көзі нашар көретін білім алушырдың тек қана дене сымбатын түзепқоймай, сонымен бірге олардың ойлау, есте сақтау, зейін, қабылдау сияқты қабілеттерін де дамытуға ықпал етеді. СабақтаЕ.Хасанғалиев, Ш.Қалдаяқов, Ə.Бейсеуов, Ə.Еспаев, М.Керейбаев, А.Асанов сияқты қазақ композиторларының əндері мен күйлерінқолдану білім алушының ұлттық музыкаға деген сүйіспеншілігін арттырады;

4) сюжеттік-рөлдік көріністер. Білім алушының шығармашылық іс-əрекетін ұйымдастыру мұғалімге білім алушының мінез-құлқын көруге, оның жасын, жынысын, темпераментін, осы іс-əрекетке байланысты білім алушының қызығушылығы мен жағдайын ескере отырып жеке жұмыс жүргізуге, оның шығармашылық əлеуетін анықтап, дамытуға мүмкіндік береді. Сюжеттік-рөлдік көрсіністерде көру қабілеті бұзылған білім алушыларға аң кейпіне еніп, əртіс болуларына, сырттай бақылай отырып көрмейтін жəне ішінара көретін білім алушылардың шығармашылық мүмкіншіліктерінің қаншалықты өсетінін, арман-қиялдарының баи түсетінін қалыптастыруына мүмкіншілік туғызады. Шығармашылық қызметтің бір бағыты: би импровизациясы – бұл тапсырма-ны орындау барысында ұсынылған тақырыпқа сай би қимылдарын құрастыру жəне қимылдардың үйлесімділігі. Бұл бөлімнің мазмұнына өлең жолдарын, əндерді, мақалдарды, ертегілерді сахналау,қимылдың айқындығын дамытатын этюдтар кіреді. Сабақтарда шығармашылық тапсырмалар аз мөлшерде немесе тақырып бойынша жеке сабақтар болып өткізіледі;

5) қозғалмалы музыкалық-ырғақты жəне сөйлеу ойындары. Музыкалы-ырғақты, қозғалыс ойындары білім алушының ырғақты сезініп, музыкалық шығармаларды қабылдауына, сөйлеу дағдылары мен ойлау қабілетін дамытуға, ерік-жігерін ұштауға бағытталған. Материалдардың тақырыптарға бөлініп көрсетілуі міндетті түрде рет-ретімен орындалады дегенді білдірмейді. Ритмикада ұстаз жекелеме тақырыптарға қайта оралып, оны күрделендіре түседі. Ритмика сабағында материалдар əр түрлі тақырыптардан алынып жинақталады. Осы тақырыптардың біреуі жұмыстың негізін құрап, басқалары көмекші құрал ретінде пайдаланылады. Əр тақырып бойынша істелетін жұмыс келесі тақырыпқа алғышарт ретінде, ал өткен тақырып жаңа сабаққа тіреуіш ретінде қолданылады. Материалдарды тақырыпқа бөлу шартты сипатқа ие. Музыка көру қабілеті бұзылған білім алушылардытəрбиелеудің маңызды бір бөлігі болып қана қоймай, жеке тұлғаның ақыл-ойы мен дене бітімін жетілдіреді, əрі жан-жақты өмір тəрбиесін кеңейтуге,біліктілік пеншығармашылық іскерлігін дамытуға мүмкіндік туғызады.Би элементтерін орындау қарапайым қозғалыс арқылыжүру, жүгіру басқа да қимылдарды меңгеруге көмектеседі.Ұлттық, заманауи, бал билерін үйрену. Ритмика сабағында билерді пайдалану білім алушының эстетикалық талғамының өсуіне, олардың əдемі, əсем қимылдарды үйренуіне , биге деген сүйіспеншілігінің артуына ықпал етеді;

6) халық-сахналық биілерінің элементтері. Халық билерінің элементтерімен жұмыс білім алушылар əуенге жəне би қадамдарына үйрене салысымен бірден басталады. Жетекші білім алушыларды сонымен қатар қазақ билеріне тəн мінез-құлықтарымен жəне бейнелерімен таныстырады. Халық-сахналық биілерінің элементтерін үйрену əр халыққа тəн негізгі жүрістер мен қозғалыстардан – қолдың, аяқтың, дененің, бастың тұруы мен қалыбын білуден басталады.Əр халықтардың билерінің элементтерін орындау білім алушыларды сол халықтардыңмəдениетін, соларға тəн билердің қозғалыстарын табуға үйретеді. «Түзету ырғағы» сабағында би элементтерін орындау жүру, жүгіру жəне басқа да қимыл-қозғалыстың түрлерін меңгеру қарапайым əуенді-қозғалмалы бейнелерді көрсетудің тəсілі ретінде қолданылады;

7) заманауи би элементтері. Ырғақ сабақтарында би элементтерін қолдану білім алушылардың эстетикалық талғамын дамытуға, əдемі, көрікті би қимылдарды жасауына ұмтылуға, биге деген сүйіспеншілікерін арттыруға мүмкіндік туғызады. Байланыс билерінде жұппен жүріп байланыс жасай алу (əдетте мүлдем көрмейтін жəне ішінара көретін + нашар көретін білім алушыны жұппен қою əдісі қолданылады) зейіні жəне есте сақтау қабілетін арттырады. Білім алушылар нақты орындалатын жаттығудың əдемілігін сезініп, одан шығармашылық қанағат алады. Кеңістікте сапқа тұру жаттығуларын орындау жəне əртүрлі билер мен жұп билерінің элементтерін орындау барысында, білім алушылар ұйымдастырушылық қабілетінің дағдыларын арт-тыруды, тəртіпті, бір-біріне сыпайы қарауды үйренеді;

8) бал билерінің элементтері. Бал билерінің элементтерін орындауқозғалысты үйлестіру мен ырғақты əрлеуде ең күрделісі болып табылады. Бал билерінің элементтерін үйрену музыкалық түйсік пен би қимылының əсемдігін дамытып, қыз бен ұл білім алушының арасындағы қарым-қатынас мəдениетіне тəрбиелеп, белгілі бір ережелерді үйретеді. Мынандай міндеттер қойылады: денеге арналған қимылдарды қайталау, салмақты дұрыс бөле білу, табанның нақты жұмысы, жұбын алып жүру мен дұрыс қалыпта тұру, қимылды бір-бірімен келісіп жасау. Бұндай білім алушырмен жұмыс ісегенде мұғалімсабырлылық, төзімділік жəне икемділік танытып, физикалық жүктемелерді байқап береді. Бимен танысу бидің əуені мен тарихымен танысудан басталады. Би элементтерін біртіндеп үйренеді. Білім алушылар би қимылдарын мұғалімнің артынан қайталай отырып тез үйрене алады.

48. Пəн бойынша мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған: 1) бөлімдер əрі қарай бөлішелерге бөлінген, олар өздеріне күтілетін нəтиже түрінде: дағды немесе қабілеті, білімі немесе

түсінуі, сыныптар бойынша оқыту мақсатын қояды. Оқытудың мақсаты əр бөлімшенің ішінде қатарынан ұйымдастырылып, мұғалімдерге өзінің жұмыс жоспарын құрып жəне білім алушылардың жетістіктерін бағалап, сонымен қатар оларды келесі оқыту кезеңімен таныстырға мүмкіндік береді:

1-кесте

№ Бөлімдер Бөлімшелер 1 Ырғақ, музыкалық

сауаттылықтың элементі1.1 Дұрыс дене бітімі жəне дұрыс жүру амалдары1.2 Əуенді тыңдау

2 Ырғақты гимнастикалық жаттығулар

2.1 Жалпы дамыту жаттығулары2.2 Арнайы ырғақты жаттығулар

3 Əуен мен қимылдың байланы-сына арналған жаттығулар.

3.1 Қимыл мен музыканы байланыстыратын жаттығулар 3.2 Заттармен жаттығулар3.3 Билерге дайындық жаттығулары

4 Сюжеттік-рөлдік көріністер 4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойындарын орындау 4.2 Шығармашылық қызмет

5 Қозғалмалы музыкалық-ырғақ-ты жəне сөйлеу ойындары

5.1 Əуеннің сүйемелдеуімен затпен ойналатын ойындар5.2 Сөзбен немесе əуенмен сүйемелденетеін ойындар

6 Халық биі элементтері 6.1 Теориялық мəліметтер6.2 Қыздарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары6.3 Ұлдарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары

7 Заманауи би элементтері 7.1 Теориялық мəліметтер7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары7.3 Байланыс биі элементтері

8 Бал билерінің элементтері 8.1 Теориялық мəліметтер8.2 Жұппен орындалатын жаттығулар

49. Оқыту бағдарламасы мақсаты кодпен белгіленген. Кодтың бірінші саны сыныбын, екінші жəне үшінші сандары бағдарламаның бөлімшелерін, төртінші сан оқыту мақсатының нөмірлеуін білдіреді. Мысалы, 1.2.1.4: «1» – сынып, «2.1» – бөлімше, «4» – оқыту мақсатының нөмірі.

50. Оқыту мақсаттарының жүйесі:1) «Ырғақ, музыкалық сауаттылықтың элементі»:2-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып1.1 Дұрыс дене бітімі жəне дұрыс жүру амал-дары

0.1.1.1 сымбатын сақтаудадұрыс дене бітімінің маңыздылығын түсіну0.1.1.2дұрыс жүрудің ерекшеліктерін, та-банды дұрыс қоюды, дұрыс жүруде тізені қалай қоюды білу

1.1.1.1 сапқа тұруда жəне қайтадан сапқа тұруда дұрыс дене бітімін сақтау1.1.1.2дұрыс жүру дағдыларын меңгеру1.1.1.3сап бойынша жəне жұппен қауіпсіз ұимылдау ережелерін білу1.1.1.4би бөлмесінде бағдарлана білу

2.1.1.1 қимыл-қозғалыс кезінде дұрыс дене бітімін сақтау2.1.1.2қозғалыс бағыты мен екпін өзгерісі кезінде дұрыс жүру қимылдарын меңгеру 2.1.1.3сапқа қайта тұру кезінде екпінді өзгерту жəне қадағалау2.1.1.4сахнада бағыттала білу2.1.1.5өз бетімен кішкентай шеңбер, үлкен шеңбер жасай білу, шеңбер бойынша қол ұстасып жүру, шеңберді үлкейтіп, кішірейту.

3.1.1.1 əртүрлі қимыл қозғалыс кезінде дұрыс дене бітімін қадағалай білу3.1.1.2əртүрлі сапқа тұру кезінде (диаго-наль, тік сызық, шахмат бойынша)қимылды үйлестіре білу дағдыларын меңгеру3.1.1.3 бұрылып жұру дағдыларын меңгеру3.1.1.4сахнада өз бетімен орын ауысты-ра білу

4.1.1.1айналадағылардың адамды эстетикалық қабылдауында дұрыс дене бітімі мен əдемі келбеттің маңыздылығын түсіну4.1.1.2шеңбер бойынша жүру дағдыларын пайдалану, жұппен жүру, жұппен ай-налу, шашыраңқы қозғалыс, сақталған анализаторларды пайдалану арқылы əуеннің екпіні мен ырғағына сай кішкентай қадаммен жүру

1.2 Əуенді тыңдау

0.1.2.1əуеннің мінезін сезіну0.1.2.2қимыл-қозғалыс кезінде музыкалық фразаны, акценті,жеңіл ырғақтық суреттерді белгілеу 0.1.2.3 əуеннің дыбысын, екпінін анықтай алу

1.1.2.1 əуеннің ырғағына сай дұрыс дене бітімін сақтай оты-рып, аяқтың ұшымен дұрыс жүру1.1.2.2қимыл-қозғалыста əуеннің мықты такт долясын белгілеу1.1.2.3əуеннің негізгі үш жан-ры жайлы білу: марш -əн-би

2.1.2.1 қозғалыс ырғағын тез-дету жəне ақырындату2.1.2.2музыкалық бейнеге сай айқын қозғала білу2.1.2.3негізгі би жанрлары жайлы білу: вальс, пляска, заманауи би

3.1.2.1 би əуенінің ерекшеліктерін ажырату: марш, вальс, полька, пля-ска, хоровод3.1.2.2жаттырулардың бастапқы жəне соңғы аккордта-рын тыңдау жəне түсіну

4.1.2.1 əуеннің мінезіне сай қимылдарды – анық, қатты, ақырын, бай-салды орындау 4.1.2.2əуен ырғағын есеп-теу, əуеннің өлшемін тыңдау арқылы анықтау

2) «Ырғақты гимнастикалық жаттығулар»: 3-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып2.1.Жалпы дамыту жатты-ғулары

0.2.1.1 қолдың жəне дене-нің қозғалысына арналған қарапайым жаттығулар жиынтығын білу0.2.1.2 оң-сол, жоғары-төменді ауызша белгілеу;0.2.1.3оң жəне сол аяқтан ба-стап адымдау, басты бұру, оң жəне сол қолды көтеру жəне түсіру, қозғалыс кезінде оңға қарай жəне солға қарай бұрылу, жеңіл жүру, аяқты жоғары көтере оты-рып ырғақпен жүгіру, бір аяқтан екінші аяққа секіру арқылы жүгіру

1.2.1.1 мұғалім-нің көмегімен жаттығулар жиынтығын санау арқылы көрсету1.2.1.2 санауға мəн беру-ге ар нал ған ырғақты жүру жатығуларының қарапайым түрлерін білу1.2.1.3 қол жəне аяқтың жұмысын көру, есту жəне тактильді қабыл-даумен үйлестіру;

2.2.1.1 əуеннің сүйемел-деуінсіз өлең жолдарын айта отырып, таныс би адым-дарын жасау 2.2.1.2сахнада жəне би залында сақталған анали-заторларды пай-далану арқылы бағдарлана білу

3.2.1.1 арнайы ырғақты жаттыру-лар жиынтығын меңгеру3.2.1.2 орын ауыстыра оты-рып қозғалу, қозғалыстың негізгі дағдыларының са-пасын жақсарту3.2.1.3əуеннің əртүрлі мінезіне сай ырғақты, ширақ қимылдау

4.2.1.1 жаттығу жасағанда жалпы да-мыту жаттығулар жиы-нын өз бетімен қолдану4.2.1.2арнайы ырғақты жаттығулар жиынын жасағанда бірізділікті сақтау жəне орындау4.2.1.3гимнастикалық жаттығулар жасағанда шығармашылығын таныту

2.2 Арнайы ырғақты жаттығулар

0.2.2.1 қозғалыс ақауын түзетуге бағытталған арнайы жаттығуларды санауға мəн беру арқылы қайталай білу

1.2.2.1 санау арқылы қи-мылдай білу жəне өз бетімен қозғалыстағы

2.2.2.1 дұрыс дене бітімін сақтай отырып ырғақты гимнастика

3.2.2.1 дене бітімін сақтай отырып, қол позициясын, аяқ позициясын, жұппен тұру пози

4.2.2.1 кординациясын дамытып, кеңістікті бағдарлау қимыл-қозғалыстарын көрсету;4.2.2.2 негізгі қозғалыс

қателіктерді таба білу; 1.2.2.2 ырғақты жаттығуларды орындау бары-сында дұрыс дене бітімінің маңызын түсіну

жаттығуларын өз бетімен орындау 2.2.2.2сақталған анали-заторларды пай-далану арқылы сапқа тұрудың ережелерін білу

циясын білу3.2.2.2 ырғақты жаттығуларды орындағанда сапқа тұруда жəне қайтадан сапқа тұру дағдыларын меңгеру

түрлерін дамытуға жəне түзетуге арналған жаттығуларды көрсету4.2.2.3 ассиметриялық гимна-стика элементтер

3) «Əуен мен қимылдың байланысына арналған жаттығулар»: 4-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып3.1Қимыл мен музыканы байланыс-тыратын жаттығулар

0.3.1.1оң-сол, жоғары-төменді ауызша белгілеу;0.3.1.2 дыбы-стар мен əуеннің екпінін ажыра-та білу

1.3.1.1ырғақты өз бетімен анықтау;1.3.1.2 мықты жəне əлсіз үлесін бөлу1.3.1.3 өз қимыл-қозғалысын əуенмен үйлестіру

2.3.1.1 музыкуқол жəне дене қимылы жаттығуларын өлең жолдарын айту арқылы, санауға, əуенмен орындау; 2.3.1.2мұғалімнің көмегімен қозғалыста əуеннің фразасы мен акцентін белгілеу2.3.1.3сахнада жəне би за-лында сақталған анализаторларды пайдалану арқылы бағдарлана білу

3.3.1.1 қозғалысты музы-камен бірге бастап, музыкамен бірге аяқтау3.3.1.2сахнада жəне би залында сақталған анализаторлар-ды пайдалану арқылы бағдарлана білу жəне қимыл-қозғалысты əуенмен үйлестіру

4.3.1.1использовать навыки передвижения на сце-не с использованием сохранных анализато-ров соответствующие характеру мелодииəуеннің мінезіне сай сақталған анализатор-лар арқылы қимыл-қозғалыс дағдыларын пайдалану4.3.1.2əуенге сай жаттығуларды орындау: «секіру», «шоқырақтап жүру», «таптау», «би қадамы», «марш», «шапалақтау», «жартылай отырып жəне толық отырып жүру», «шаг с прито-пом», «шұқылағыш», «бөлшек қадам»

3.2 Заттармен жаттығулар

0.3.2.1 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды белгілі бір музыканың сүйемелдеуімен орындай білу0.3.2.2 мұғалімнің көмегімен қолда затты ұстап тұрып қолға жəне денеге арналған қарапайым жаттығуларды орындай алу

1.3.2.1 музыка басталғанда қимылдарды бастап, дəл музыкалық шығарма аяқталғанда қай кезде қимылдарды аяқтайтынын түсіну1.3.2.2жаттығуларды орындау бары-сында заттар-ды қолданудың ережелерін білу

2.3.2.1 билеу кезінде дене бітімінің тұрқын бақылап жəне заттар-ды қалай пайдалануын білу (шляпалар, до-птар, шеңберлер) 2.3.2.2затармен ойналатын музыкалық-ырғақты ойындарды білу2.3.2.3сахнада жəне би за-лында сақталған анализаторларды пайдалану арқылы бағдарлана білу

3.3.2.1заттармен орын-далатын ырғақты жаттығулардың дағдыларын меңгеру3.3.2.2 заттар-мен ойналатын жəне ауызша емес музыкалық-ырғақты ойындарда өз бетінше бағыттала білу

4.3.2.1 əуеннің сипатына сəйкескелетін заттар-мен жаттығуларды көрсету(қамшы, орамалдар, гүлдер, желпуіштер)4.3.2.2 ойдан шығару дағдыларын пай-даланып, ойдан шығарылған заттар-мен жұмыс істей білу

3.3 Билерге дайындық жаттығулары

0.3.3.1 денені дұрыс қою ережелерін меңгеру0.3.3.2бөлменің ор-тасында негізгі жаттығуларды орындау

1.3.3.1 сапа тұруда жəне қайта сапқа тұруда би сызығын ұстай білу1.3.3.2 қозғалыс бағытын орындау1.3.3.3 бұрылу бұрыштарын білу1.3.3.4 сыныптағы нүктелер1.3.3.5 табанның, тізенің, белдің ашық жəне жабық күйін білу

2.3.3.1 дұрыс дене бітімін сақтай отырып, би кезінде «шахмат», «шеңбер», «диаго-наль» бойынша тұруды түсіну2.3.3.2 сақталған ана-лизаторларды пайда-лану арқылы залда бағдарлана білу

3.3.3.1 билер-ге дайындық жаттығулары кезінде əуеннің мінезіне сай өз бетімен бағыттала білу3.3.3.2 ырғақты суреттерді шапалақтау арқылы жеткізу3.3.3.3 жұбымен би кезінде арақашықтықты сақтау, шеңбер бой-ынша қозғалу

4.3.3.1 биді үйренуге дайындалукезінде актерлік мəнерлеу жаттығуларын қолдану4.3.3.2сақталған анализа-торларды пайдалану арқылы тез орында-латын жаттығулардың техникасын меңгеру4.3.3.3таныс би қимылдарын түйіндеу

4) «Сюжеттік-рөлдік көріністер»:5-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойында-рын орындау

0.4.1.1 түсінуге жеңіл əндер мен ертегілерді сахна-лай білу0.4.1.2мимика, жест, позатүсініктері жайлы білу

1.4.1.1 мұғалімнің көмегімен му-зыкамен жəне ауызша емес қимылдар қол-данылатын, өлеңдермен сүйемелденетін драмалық қойылымдарға қатысу

2.4.1.1əуеннің дыбысын тану; актерлік шеберлік дағдысын меңгеру жəне ойын кезінде рөлді бөле білу2.4.1.2 музыка туындысындағы ертегі кейіпкер-лерінің бейнелерін жеткізе білу

3.4.1.1 ауызша емес қарым-қатынас түрін қолданужəне аң мен құстыңəрекетін, көліктің қозғалысын, адамдардың іс-əре-кетін көрсете білу;3.4.1.2 негізгі нүктелер мен қадам-дарды анықтай білу

4.4.1.1 релаксация əдісі ретінде кез келген ойынды өз бетімен қолдану;4.4.1.2 музыкалық композиция-лардан жыл мезгілдерін анықтай білу;4.4.1.3импровизацияда рөлдерін ауыстырабілу

4.2Шығарма-шылық қызмет

0.4.2.1жеке жəне топ-пен жұмыс істеу дағдыларын пайдалынып, ертегілерді сах-налау; «Репка», «Үйшік», «Бауырсақ»0.4.2.2 сахнада бағдарлана білу

1.4.2.1қозғалыстағы мақсаттарға жету үшін өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын пай-далану

2.4.2.1өзінің жəне басқа да шығармашылық тапсырмаларды түсіну2.4.2.2қозғалыс іс-əрекетінде шығармашылық таныту

3.4.2.1ырғақты қимылдар мен би элементтерін орындағанда өз рөлі мен басақалардың да рөлін көрсету

4.4.2.1 қимылдардың айырмашылығын ажы-рата отырып, əртүрлі рөлдермен эксперимент жаса4.4.2.2 кең ауқымды би-лерде, импровизация-ларда, ойындарда таныс қимылдардышығармашылық тұрғысынан пайдалану

5) «Қозғалмалы музыкалық-ырғақты жəне сөйлеу ойындары»: 6-кесте

Бөлімше Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып

5.1 Əуеннің сүйемел-деуімен затпен ойна-латын ой-ындар

0.5.1.1 би кезінде бір қимылдан екінші қимылға ауысу-ын мұғалімнің көсеткен іс-əрекетінен қайталу

1.5.1.1 ойын кезінде сақталған анализа-торлар арқылы қолда затты ұстап тұра білу 1.5.1.2ойын кезінде заттар-ды пайдаланудың қауіпсіздік ережелері мен тəсілдерін білу

2.5.1.1 ойын кезінде сақталған анализаторларды пайда-лану арқылы затпен бірге қозғалу2.5.1.2бөлмеде, сахнада бағыттала білу

3.5.1.1затты би кезінде қолдану3.5.1.2ойын кезінде затты пайдаланудың қауіпсіздік ережелерін меңгеру

4.5.1.1 затпен ырғақты қимылдарды нақты орындау 4.5.1.2затпен ойналатын ойындар кезінде басқаларға еліктемей өз бетімен қимылдау, нақты қимылдарды іздеу, əуеннің мінезіне сай қимылдарды ойла-стыру (таңдау),

5.2Сөзбен немесе əуенмен сүйемел-денетеін ойындар

0.5.2.1ең қарапайым төрт, сегіз жол-ды өлеңдерді білу жəне олар-ды ойын түрінде орындау

1.5.2.1 қол ұстасып əндетіп ойын ойнай білу 1.5.2.2ойын кезінде бір шеңберден екі не-месе үш шеңберге бөлініп тұра білу

2.5.2.1 сақталған ана-лизаторларды пайдала-нып, дұрыс дене бітімін сақтай отырып, қолдың, аяқтың,дененің жəне бастың қимылын əуенмен бірге көрсету2.5.2.2 ырғақтық-əуенді жəне сюжетті ойындарда кеіпкерлердің бейнелерін көрсете білу

3.5.2.1 бір іс-əрекеттен екінші іс-əре-кетке көшу кезінде өз бе тімен бұлшық ет пен қозғалыстан түскен ширы-ғуды жеңілдету

4.5.2.1 кез келген ойынды релаксация ретінде қолдану4.5.2.2кеңістікте өз бетімен бағыттала білу (бөлмеде, сахнада)

6) «Халық би элементтері»:7-кесте

Бөлімше Оқыту мақсаттарыБілім алушылар:0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып

6.1 Теориялық мəліметтер

0.6.1.1Қазақстан Республика-сында көптеген ұлттардың тұратынын жəне əр ұлт өзінің мəдениетін бірге алып жүретінін білу

1.6.1.1əр ұлттардың билері ту-ралы ақпараттарды білу

2.6.1.1Қазақстан Республикасында тұратын əртүрлі ұлттардың əуенін тани білу

3.6.1.1 ұлттық сипатағы еліктеуге тұрарлық жақсы жақтарын көрсете білу

4.6.1.1 халық билерінде ұлттың тұрмыс-тіршілігі, еңбегі, қоршаған табиғаты, махаббат пен достық сезімі көрінетінін түсіндіру

6.2 Қыздарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары

0.6.2.1 «Қамажай» биінде бір қимылдан екінші қимылға ауысуын мұғалімнің көсеткен іс-əрекетінен қайталу

1.6.2.1топта билей алу1.6.2.2 мұғалімнің ар-тынан қолдың тұру қалыбын (қолдың буы-нын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын қайталау

2.6.2.1 қолдың тұру қалыбын (қолдың буынын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын білу 2.6.2.2мұғалімнің арты-нан бір шеңберден екі-үш шеңбер құру қимылдарын қайталау, білу

3.6.2.1билеу кезінде зат-тарды қолдану (кішкентай домбы-ра, кесе, гүлдер)3.6.2.2би қимылдарынан қыздарға тəн қасиеттерді табу:ибалылық, жұмсақтық, ұстамдылық, байсалдылық

4.6.2.1 биде көркем образдың сұлулығын бағалау;4.6.2.2 шығарма-шылық белсенділікті іске асыру4.6.2.3 əртүрлі əуеннің сипаты-на, динамикасына (қатты, ақырын), регистріне (жоғары, орташа, төмен) сай келетін қимылдар жасау

6.3ұлдарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары

0.6.3.1 «Қара жорға» биінде бір қи-мылдан екінші қимылға ауысу-ын мұғалімнің көрсеткен іс-əрекетінен қайталу

1.6.3.1топта билей алу1.6.3.2 мұғалімнің ар-тынан қолдың тұру қалыбын (қолдың буы-нын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын қайталау

2.6.3.1қолдың тұру қалыбын, аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын білу

3.6.3.1билеу кезінде зат-тарды қолдану (қамшы, домбыра)

4.6.3.1би қимылдарынан ұлдарға тəн қасиеттерді табу:күштілік, жігерлілік, батылдық, албырттық, абырой.

7) «Заманауи би элементтері»:8-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып7.1 Теориялық мəліметтер

0.7.1.1танымал билер жайлы қысқаша ақпарат білу

1.7.1.1 заманауи əуен-дердің ырғағын тани білу

2.7.1.1заманауи билердің ерекше белгілерінсипаттау

3.7.1.1заманауи билердің орын-далу мəнерін түсіндіру

4.7.1.1 би элементтерін орындау кезінде би жайлы білетін теорияларын пайдалану

7.2 Кеңістікте сапқа тұру жатты-ғулары

0.7.2.1мұғалімнің көмегімен орын ауыстыру қозғалыстарын жасау 0.7.2.2 музыка əуенімен жүру жəне жүгіру

1.7.2.1 орын ауыстыру қозғалыстарын білу; 1.7.2.2 топпен орындала-тын билерде қимылдардың үйлесімді жа-салатынын түсіну жəне би қимылдарын үйлесімді орындауға тал-пыну

2.7.2.1 биде ауыз-ша емес қатынас түрлерін қолдану (ым, ишарат, тұрған тұрыс)2.7.2.2 сақталған анализаторларды пайдаланып, та-нымал билердің қарапайым қимыл-дарын орындау2.7.2.3 жұппен жəнетопта орын ауыстыру қозғалыстарын білу

3.7.2.1 сахнада еркін қозғала алуын көрсету; 3.7.2.2 жұппен қозғалыс қимылдарынсенімді жа-сай білу

4.7.2.1заманауи билерді орын-дау кезінде көрерменге өзінің эмоциялары мен сезімдерін көрсете алу4.7.2.2сақталған анализаторлар-ды пайдаланып, кеңістікте сапқа тұру жəне қайта сапқа тұружаттығуларын білу

7.3Байланыс биі элементтері

0.7.3.1 билердің қарапайым элементтерін білу0.7.3.2қол жəне аяқтың жұмысын көру, есту қабілеттерінің қабылдауымен үйлестіру0.7.3.3 топта билеу

1.7.3.1 би түзулігін сақтай білу1.7.3.2 қозғалыс бағытын сақтай білу1.7.3.3 айналу бағыты;1.7.3.4 сыныптағы нүктелер

2.7.3.1 биде«шахмат», «шеңбер», «диа-гональ» түрінде қалай ауысуды түсіну, бөлмеде еркін орын ауы-стыру2.7.3.2байланыс биі элементтерімен жұбын қалай алып жүруді білу

3.7.3.1 қозғалыстың негізгі түлерін ассимет-риялық гимнастиканың элементтерін орын-дау, бір түзудің бойы-мен:аяқтың ұшымен, биік өкшеменқозғалу;3.7.3.2 табанды ары-бері аунату;3.7.3.3 тізені жоғары көтеріп;3.7.3.4 бетпен жүру;3.7.3.5 секіріп жүгіру;3.7.3.6 қол шапалақтап шоқырақтап жүгіру

4.7.3.1 байланыс биі элементтерін үйренуге дайындалукезінде актерлік мəнерлеу жаттығуларын қолдану4.7.3.2 биде əртүрлі пішіндерді: төртбұрыш, шеңбер, сызық, бесжұлдыз, жылан, қақпаны оырндай білу;4.7.3.3 байланыс биі элементтерін көрсете білу: «Вару-вару», «Полька», «Рок-н-рол», «Стирка», «Автодром», «Рилио»

8) «Бал билерінің элементтері»: 9-кесте


0-сынып 1-сынып 2- сынып 3-сынып 4-сынып8.1 Тео-риялық мəліметтер

0.8.1.1 бал билері ту-ралы қысқаша ақпараттарды білу

1.8.1.1 бал билері кезінде ұл мен қыздың арасындағы қарым-қатынас мəдениетін білу

2.8.1.1бимен танысу əуен мен бидіңтарихын білуден басталаты-нын түсіндіру

3.8.1.1 бал билерінің орындалу мəнерін сипаттау

4.8.1.1биді орындау кезінде бал биі элементтері жайлы білетін теорияларын пай-далану

8.2 Жұппен орындала-тын жатты-ғулар

0.8.2.1 жұппен бидің не екенін білу, музы-ка əуенімен санауға мəн беру арқылы жұбымен қозғала алу,

1.8.2.1 жұппен билегенде би ережелерін сақтау;1.8.2.2 бидің басында жəне соңында бас июді білу; 1.8.2.3 бал биі элементтерін орындау бары-сында дұрыс дене бітімінің маңызын білу

2.8.2.1 би қимыл-дарын бір-бірімен келісіп жасау;2.8.2.2 дұрыс дене бітімін сақ-тай отырып мұға-лімнің жасаған қимылдарын қайталау2.8.2.3сақталған анали-заторларды пай-далана отырып, би қимылдарын əуенмен үйлестіру

3.8.2.1 мұғалімнің көмегімен дұрыс дене бітімін, дене салмағын дұрыс бөлуді, табанның нақты жұмысын, жұпта дұрыс позицияда тұра білуімен қатар жұбын алып жүруін бақылау3.8.2.2сақталған анализатор-лар арқылы орын ауы-стыра отырып қозғалу

4.8.2.1 бидің еденнен ба-сталатынын білу жəне қай кезде аяқты басу (салмақты қалай бөлетінін), аяқты қалай қоюды (табан қалай жұмыс істейтінін), тізенің не істейтінін, жамбастың не істейтінін, дененің не істейтінін, қолдың қалай қозғалатынын, адамның көзқарасының қалай бағытталғанын ретімен көрсетіп, түсіндіру;4.8.2.2 бал биі элементтерін көрсету: «Полька», «Сударушка», «Фигурный вальс», «Ча-ча-ча», «Венский вальс», «Джайв», «Самба», «Полонез», «Берлинская полька»



Бөлім Бөлімше Оқыту мақсаттары



1. Ырғақ,музыкалық сауаттылықтың элементтері

1.1 Дұрыс дене бітімі жəне дұрыс жүру амалдары

0.1.1.1 сымбатын сақтаудадұрыс дене бітімінің маңыздылығын түсіну0.1.1.2 дұрыс жүрудің ерекшеліктерін, табанды дұрыс қоюды, дұрыс жүруде тізені қалай қоюды білу

1.2 Əуенді тыңдау 0.1.2.1 əуеннің мінезін сезіну0.1.2.2 қимыл-қозғалыс кезінде музыкалық фразаны, акценті, жеңіл ырғақтық суреттерді белгілеу 0.1.2.3 əуеннің дыбысын, екпінін анықтай алу


2. Ырғақты гимнастикалық жаттығулар

2.1 Жалпы дамыту жаттығулары 0.2.1.1 қолдың жəне дененің қозғалысына арналған қарапайым жаттығулар жиынтығын білу0.2.1.2 оң-сол, жоғары-төменді ауызша белгілеу;0.2.1.3 оң жəне сол аяқтан бастап адымдау, басты бұру, оң жəне сол қолды көтеру жəне түсіру, қозғалыс кезінде оңға қарай жəне солға қарай бұрылу, жеңіл жүру, аяқты жоғары көтере отырып ырғақпен жүгіру, бір аяқтан екінші аяққа секіру арқылы жүгіру

2.2 Арнайы ырғақты жаттығулар 0.2.2.1 қозғалыс ақауын түзетуге бағытталған арнайы жаттығуларды санауға мəн беру арқылы қайталай білу


3. Əуен мен қимылдың байла-нысына арналған жаттығулар.

3.1 Қимыл мен музыканы байла-ныстыратын жаттығулар

0.3.1.1 оң-сол, жоғары-төменді ауызша белгілеу;0.3.1.2 дыбыстар мен əуеннің екпінін ажырата білу

3.2 Заттармен жаттығулар 0.3.2.1 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды белгілі бір музыканың сүйемелдеуімен орындай білу0.3.2.2 мұғалімнің көмегімен қолда затты ұстап тұрып қолға жəне денеге арналған қарапайым жаттығуларды орындай алу


0.3.3.1 денені дұрыс қою ережелерін меңгеру0.3.3.2 бөлменің ортасында негізгі жаттығуларды орындау

3-тоқсанСаяхат 4. Сюжеттік-

рөлдік көріністер4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойындарын орындау

0.4.1.1 түсінуге жеңіл əндер мен ертегілерді сахна-лай білу0.4.1.2 мимика, жест, позатүсініктері жайлы білу

4.2 Шығармашылық қызмет 0.4.2.1 жеке жəне топпен жұмыс істеу дағдыларын пайдалынып, ертегілерді сахналау; «Репка», «Үйшік», «Бауырсақ»0.4.2.2 сахнада бағдарлана білу

5. Қозғалмалы музыкалық-ырғақты жəне сөйлеу ойын-дары

5.1 Əуеннің сүйемелдеуімен зат-пен ойналатын ойындар

0.5.1.1 би кезінде бір қимылдан екінші қимылға ауысуын мұғалімнің көсеткен іс-əрекетінен қайталау

5.2 Сөзбен немесе əуенмен сүйемелденетеін ойындар

0.5.2.1 ең қарапайым төрт, сегіз жолды өлеңдерді білу жəне оларды ойын түрінде орындау


6. Халық биі элементтері

6.1 Теориялық мəліметтер 0.6.1.1 Қазақстан Республикасында көптеген ұлттардың тұратынын жəне əр ұлт өзінің мəдениетін бірге алып жүретінін білу


0.6.2.1 «Қамажай» биінде бір қимылдан екінші қимылға ауысуын мұғалімнің көсеткен іс-əрекетінен қайталу

6.3 Ұлдарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары

0.6.3.1 «Қара жорға» биінде бір қимылдан екінші қимылға ауысуын мұғалімнің көрсеткен іс-əрекетінен қайталу


7. Заманауи би элементтері

7.1 Теориялық мəліметтер 0.7.1.1 танымал билер жайлы қысқаша ақпарат білу7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары

0.7.2.1 мұғалімнің көмегімен орын ауыстыру қозғалыстарын жасау 0.7.2.2 музыка əуенімен жүру жəне жүгіру

7.3 Байланыс биі элементтері 0.7.3.1 билердің қарапайым элементтерін білу0.7.3.2қол жəне аяқтың жұмысын көру, есту қабілеттерінің қабылдауымен үйлестіру0.7.3.3 топта билеу


8. Бал билерінің элементтері

8.1 Теориялық мəліметтер 0.8.1.1 бал билері туралы қысқаша ақпараттарды білу

8.2 Жұппен орындалатын жаттығулар

0.8.2.1 жұппен бидің не екенін білу, музыка əуенімен санауға мəн беру арқылы жұбымен қозғала алу,




1-тоқсанӨзім ту-ралы


1. Ырғақ, музыкалық сауаттылықтың элементтері


1.1.1.1 сапқа тұруда жəне қайтадан сапқа тұруда дұрыс дене бітімін сақтау1.1.1.2 дұрыс жүру дағдыларын меңгеру1.1.1.3 сап бойынша жəне жұппен қауіпсіз ұимылдау ережелерін білу1.1.1.4 би бөлмесінде бағдарлана білу

1.2 Əуенді тыңдау 1.1.2.1 əуеннің ырғағына сай дұрыс дене бітімін сақтай оты-рып, аяқтың ұшымен дұрыс жүру1.1.2.2 қимыл-қозғалыста əуеннің мықты такт долясын белгілеу1.1.2.3 əуеннің негізгі үш жанры жайлы білу: марш -əн-би



2.1 Жалпы дамыту жаттығулары

1.2.1.1 мұғалімніңкөмегімен жаттығулар жиынтығын санау арқылы көрсету1.2.1.2 санауға мəн беруге арналған ырғақты жүру жатығуларының қарапайым түрлерін білу1.2.1.3 қол жəне аяқтың жұмысын көру, есту жəне тактильді қабылдаумен үйлестіру


1.2.2.1 санау арқылы қимылдай білу жəне өз бетімен қозғалыстағы қателіктерді таба білу1.2.2.2 ырғақты жаттығуларды орындау барысында дұрыс дене бітімінің маңызын түсіну


3. Əуен мен қимылдың байланысы-на арналған жаттығулар.

3.1 Қимыл мен музыка-ны байланыстыратын жаттығулар

1.3.1.1 ырғақты өз бетімен анықтау;1.3.1.2 мықты жəне əлсіз үлесін бөлу1.3.1.3 өз қимыл-қозғалысын əуенмен үйлестіру

3.2 Заттармен жаттығулар 1.3.2.1 музыка басталғанда қимылдарды бастап, дəл музыкалық шығарма аяқталғанда қай кезде қимылдарды аяқтайтынын түсіну1.3.2.2 жаттығуларды орындау барысында заттарды қолданудың ережелерін білу


1.3.3.1 сапа тұруда жəне қайта сапқа тұруда би сызығын ұстай білу 1.3.3.2 қозғалыс бағытын орындау1.3.3.3 бұрылу бұрыштарын білу1.3.3.4 сыныптағы нүктелер1.3.3.5 табанның, тізенің, белдің ашық жəне жабық күйін білу

3-тоқсанСаяхат 4. Сюжеттік-

рөлдік көріністер4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойында-рын орындау

1.4.1.1 мұғалімнің көмегіменмузыкамен жəне ауызша емес қимылдар қолданылатын, өлеңдермен сүйемелденетін драмалық қойылымдарға қатысу

4.2 Шығармашылық қызмет 1.4.2.1 қозғалыстағы мақсаттарға жету үшін өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын пайдалану


5.1 Əуеннің сүйемелдеуімен затпен ойналатын ойындар

1.5.1.1 ойын кезінде сақталған анализаторлар арқылы қолда затты ұстап тұра білу 1.5.1.2 ойын кезінде заттарды пайдаланудың қауіпсіздік ережелері мен тəсілдерін білу


1.5.2.1 қол ұстасып əндетіп ойын ойнай білу 1.5.2.2 ойын кезінде бір шеңберден екі немесе үш шеңберге бөлініп тұра білу



6.1 Теориялық мəліметтер 1.6.1.1 əр ұлттардың билері туралы ақпараттарды білу6.2 Қыздарға арналған қазақ ұлттық билерінің негізгі қимылдары

1.6.2.1 топта билей алу1.6.2.2 мұғалімнің артынан қолдың тұру қалыбын (қолдың буынын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын қайталау


1.6.3.1 топта билей алу1.6.3.2 мұғалімнің артынан қолдың тұру қалыбын (қолдың буынын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын қайталау


7. Заманауи бидің элементтері

7.1 Теориялық мəліметтер 1.7.1.1 заманауи əуендердің ырғағын тани білу7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары

1.7.2.1 орын ауыстыру қозғалыстарын білу1.7.2.2 топпен орындалатын билерде қимылдардыңүйлесімді жасалатынын түсіну жəне би қимылдарын үйлесімді орындауға талпыну

7.3 Байланыс биі элементтері

1.7.3.1 би түзулігін сақтай білу1.7.3.2 қозғалыс бағытын сақтай білу1.7.3.3 айналу бағыты1.7.3.4 сыныптағы нүктелер



8.1 Теориялық мəліметтер 1.8.1.1 бал билері кезінде ұл мен қыздың арасындағы қарым-қатынас мəдениетін білу


1.8.2.1 жұппен билегенде би ережелерін сақтау;1.8.2.2 бидің басында жəне соңында бас июді білу; 1.8.2.3 бал биі элементтерін орындау барысында дұрыс дене бітімінің маңызын білу






1. Ырғақ, музыкалық сауаттылықтың элементі

1.1 Дұрыс дене бітімі жəне дұрыс жүру амал-дары

2.1.1.1 қимыл-қозғалыс кезінде дұрыс дене бітімін сақтау2.1.1.2 қозғалыс бағыты мен екпін өзгерісі кезінде дұрыс жүру қимылдарын меңгеру 2.1.1.3 сапқа қайта тұру кезінде екпінді өзгерту жəне қадағалау2.1.1.4 сахнада бағыттала білу2.1.1.5 өз бетімен кішкентай шеңбер, үлкен шеңбер жасай білу, шеңбер бойынша қол ұстасып жүру, шеңберді үлкейтіп, кішірейту.

1.2 Əуенді тыңдау 2.1.2.1 қозғалыс ырғағын тездету жəне ақырындату2.1.2.2 музыкалық бейнеге сай айқын қозғала білу2.1.2.3 негізгі би жанрлары жайлы білу: вальс, пляска, замана-уи би



2.1 Жалпы дамыту жаттығулары

2.2.1.1 əуеннің сүйемелдеуінсіз өлең жолдарын айта отырып, таныс би адымдарын жасау 2.2.1.2 сахнада жəне би залында сақталған анализаторларды пайдалану арқылы бағдарлана білу


2.2.2.1 дұрыс дене бітімін сақтай отырып ырғақты гимнастика жаттығуларын өз бетімен орындау 2.2.2.2 сақталған анализаторларды пайдалану арқылы сапқа тұрудың ережелерін білу




2.3.1.1 музыку қол жəне денеқимылы жаттығуларын өлең жолда-рын айту арқылы, санауға, əуенмен орындау; 2.3.1.2 мұғалімніңкөмегімен қозғалыста əуеннің фразасы мен акцентін белгілеу2.3.1.3 сахнада жəне би залында сақталған анализаторларды пайдалану арқылы бағдарлана білу

3.2 Заттармен жаттығулар

2.3.2.1 билеу кезінде дене бітімінің тұрқын бақылап жəне заттар-ды қалай пайдалануын білу (шляпалар, доптар, шеңберлер) 2.3.2.2 затармен ойналатын музыкалық-ырғақты ойындарды білу2.3.2.3 сахнада жəне би залында сақталған анализаторларды пайдалану арқылы бағдарлана білу


2.3.3.1 дұрыс дене бітімін сақтай отырып, би кезінде «шахмат», «шеңбер», «диагональ» бойынша тұруды түсіну2.3.3.2 сақталған анализаторларды пайдалану арқылы залда бағдарлана білу

3-тоқсанДені саудың – жаны сау!

4. Сюжеттік-рөлдік көріністер

4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойын-дарын орындау

2.4.1.1 əуеннің дыбысын тану; актерлік шеберлік дағдысын меңгеру жəне ойын кезінде рөлді бөле білу2.4.1.2 музыка туындысындағы ертегі кейіпкерлерінің бейнелерін жеткізе білу

4.2 Шығармашылық қызмет

2.4.2.1 өзінің жəне басқа да шығармашылық тапсырмаларды түсіну2.4.2.2 қозғалыс іс-əрекетінде шығармашылық таныту




2.5.1.1 ойын кезінде сақталған анализаторларды пайдалану арқылы затпен бірге қозғалу2.5.1.2 бөлмеде, сахнада бағыттала білу

5.2 Сөзбен не-месе əуенмен сүйемелденетеін ой-ындар

2.5.2.1 сақталған анализаторларды пайдаланып, дұрыс дене бітімін сақтай отырып, қолдың, аяқтың,дененің жəне бастың қимылын əуенмен бірге көрсету2.5.2.2 ырғақтық-əуенді жəне сюжетті ойындарда кеіпкерлердің бейнелерін көрсете білу



2.6.1.1 Қазақстан Республикасында тұратын əртүрлі ұлттардың əуенін тани білу


2.6.2.1 қолдың тұру қалыбын (қолдың буынын бүгіп жазу), аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын білу 2.6.2.2 мұғалімнің артынан бір шеңберден екі-үш шеңбер құру қимылдарын қайталау, білу.


2.6.3.1 қолдың тұру қалыбын, аяқтың, дененің, бастың қазақ биіне тəн негізгі қимыл қозғалыстарын білу


7. Заманауи бидің элементтері


2.7.1.1 заманауи билердің ерекше белгілерінсипаттау

7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары

2.7.2.1 биде ауызша емес қатынас түрлерін қолдану (ым, иша-рат, тұрған тұрыс)2.7.2.2 сақталған анализаторларды пайдаланып, танымал билердің қарапайым қимылдарын орындау2.7.2.3 жұппен жəнетопта орын ауыстыру қозғалыстарын білу


2.7.3.1 биде «шахмат», «шеңбер», «диагональ» түрінде қалай ауысуды түсіну, бөлмеде еркін орын ауыстыру2.7.3.2 байланыс биі элементтерімен жұбын қалай алып жүруді білу

Саяхат 8. Бал билерінің элементтері


2.8.1.1 бимен танысу əуен мен бидің тарихын білуден бастала-тынын түсіндіру

8.2 Жұппен орындала-тын жаттығулар

2.8.2.1 би қимылдарын бір-бірімен келісіп жасау;2.8.2.2 дұрыс дене бітімін сақтай отырып мұғалімнің жасаған қимылдарын қайталау2.8.2.3 сақталған анализаторларды пайдалана отырып, би қимылдарын əуенмен үйлестіру

4) 3-сынып:




13-кесте



1-тоқсанТірі табиғат

Жақсыдан үйрен, жа-маннан жи-рен (жарық пен қараңғы)

1. Ырғақ, музыкалық сауаттылықтың элементі


3.1.1.1 əртүрлі қимыл қозғалыс кезінде дұрыс дене бітімін қадағалай білу3.1.1.2 əртүрлі сапқа тұру кезінде (диагональ, тік сызық, шах-мат бойынша)қимылды үйлестіре білу дағдыларын меңгеру3.1.1.3 бұрылып жұру дағдыларын меңгеру3.1.1.4 сахнада өз бетімен орын ауыстыра білу

1.2 Əуенді тыңдау 3.1.2.1 би əуенінің ерекшеліктерін ажырату: марш, вальс, поль-ка, пляска, хоровод3.1.2.2 жаттырулардың бастапқы жəне соңғы аккордтарын тыңдау жəне түсіну

2-тоқсанУақыт 2. Ырғақты

гимнастикалық жаттығулар

2.1Жалпы дамыту жаттығулары

3.2.1.1 арнайы ырғақты жаттырулар жиынтығын меңгеру3.2.1.2 орын ауыстыра отырып қозғалу, қозғалыстың негізгі дағдыларының сапасын жақсарту3.2.1.3 əуеннің əртүрлі мінезіне сай ырғақты, ширақ қимылдау


3.2.2.1 дене бітімін сақтай отырып, қол позициясын, аяқ пози-циясын, жұппен тұру позициясын білу3.2.2.2 ырғақты жаттығуларды орындағанда сапқа тұруда жəне қайтадан сапқа тұру дағдыларын меңгеру

Сəулет 3. Əуен мен қимылдың байланысы-на арналған жаттығулар.


3.3.1.1 қозғалысты музыкамен бірге бастап, музыкамен бірге аяқтау 3.3.1.2 сахнада жəне би залында сақталған анализа-торларды пайдалану арқылы бағдарлана білу жəне қимыл-қозғалысты əуенмен үйлестіру

3.2 Заттармен жаттығулар 3.3.2.1 заттармен орындалатын ырғақты жаттығулардың дағдыларын меңгеру3.3.2.2 заттармен ойналатын жəне ауызша емес музыкалық-ырғақты ойындарда өз бетінше бағыттала білу


3.3.3.1 билерге дайындық жаттығулары кезінде əуеннің мінезіне сай өз бетімен бағыттала білу3.3.3.2 ырғақты суреттерді шапалақтау арқылы жеткізу3.3.3.3 жұбымен би кезінде арақашықтықты сақтау, шеңбер бойынша қозғалу

3-тоқсанӨнер 4. Сюжеттік-

рөлдік көріністер

4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойында-рын орындау

3.4.1.1 ауызша емес қарым-қатынас түрін қолданужəне аң мен құстыңəрекетін, көліктің қозғалысын, адамдардың іс-əрекетін көрсете білу;3.4.1.2 негізгі нүктелер мен қадамдарды анықтай білу


3.4.2.1 ырғақты қимылдар мен би элементтерін орындағанда өз рөлі мен басақалардың да рөлін көрсету




3.5.1.1 затты би кезінде қолдану3.5.1.2 ойын кезінде затты пайдаланудың қауіпсіздік ережелерін меңгеру


3.5.2.1 бір іс-əрекеттен екінші іс-əрекетке көшу кезінде өз бетімен бұлшық ет пен қозғалыстан түскен ширығуды жеңілдету


6.1 Теориялық мəліметтер 3.6.1.1 ұлттық сипатағы еліктеуге тұрарлық жақсы жақтарын көрсете білу


3.6.2.1 билеу кезінде заттарды қолдану (кішкентай домбыра, кесе, гүлдер)3.6.2.2 би қимылдарынан қыздарға тəн қасиеттерді табу:ибалылық, жұмсақтық, ұстамдылық, байсалдылық


3.6.3.1 билеу кезінде заттарды қолдану (қамшы, домбыра)

4-тоқсанСу – тіршілік көзі


7.1 Теориялық мəліметтер 3.7.1.1 заманауи билердің орындалу мəнерін түсіндіру7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары

3.7.2.1 сахнада еркін қозғала алуын көрсету; 3.7.2.2 жұппен қозғалыс қимылдарынсенімді жасай білу


3.7.3.1 қозғалыстың негізгі түлерін ассиметриялық гимнастиканың элементтерін орындау, бір түзудің бойымен:аяқтың ұшымен, биік өкшеменқозғалу;3.7.3.2 табанды ары-бері аунату;3.7.3.3 тізені жоғары көтеріп;3.7.3.4 бетпен жүру;3.7.3.5 секіріп жүгіру;3.7.3.6 қол шапалақтап шоқырақтап жүгіру

Демалыыс мəдениеті. Мерекелер


8.1 Теориялық мəліметтер 3.8.1.1 бал билерінің орындалу мəнерін сипаттау8.2 Жұппен орындалатын жаттығулар

3.8.2.1 мұғалімнің көмегімен дұрыс дене бітімін, дене салмағын дұрыс бөлуді, табанның нақты жұмысын, жұпта дұрыс позиция-да тұра білуімен қатар жұбын алып жүруін бақылау3.8.2.2 сақталған анализаторлар арқылы орын ауыстыра оты-рып қозғалу




1-тоқсанМенің Отаным – Қазақстан

Адами құндылықтар

1. Ырғақ, музыкалық сауаттылық элементтері

1.1Дұрыс дене бітімі жəне дұрыс жүру амалдары

4.1.1.1 айналадағылардың адамды эстетикалық қабылдауында дұрыс дене бітімі мен əдемі келбеттің маңыздылығын түсіну4.1.1.2 шеңбер бойынша жүру дағдыларын пайдалану, жұппен жүру, жұппен айналу, шашыраңқы қозғалыс, сақталған анали-заторларды пайдалану арқылы əуеннің екпіні мен ырғағына сай кішкентай қадаммен жүру

1.2 Əуенді тыңдау 4.1.2.1 əуеннің мінезіне сай қимылдарды – анық, қатты, ақырын, байсалды орындау 4.1.2.2 əуен ырғағын есептеу, əуеннің өлшемін тыңдау арқылы анықтау

2-тоқсанМəдени мұра 2. Ырғақты

гимнастикалық жаттығулар

2.1Жалпы дамыту жаттығулары

4.2.1.1 жаттығу жасағанда жалпы дамыту жаттығулар жиынын өз бетімен қолдану4.2.1.2 арнайы ырғақты жаттығулар жиынын жасағанда бірізділікті сақтау жəне орындау4.2.1.3 гимнастикалық жаттығулар жасағанда шығармашылығын таныту


4.2.2.1 кординациясын дамытып, кеңістікті бағдарлау қимыл-қозғалыстарын көрсету;4.2.2.2 негізгі қозғалыс түрлерін дамытуға жəне түзетуге арналған жаттығуларды көрсету4.2.2.3 ассиметриялық гимнастика элементтер

Мамандықтар əлемі



4.3.1.1 əуеннің мінезіне сай сақталған анализаторлар арқылы қимыл-қозғалыс дағдыларын пайдалану4.3.1.2 əуенге сай жаттығуларды орындау: «секіру», «шоқырақтап жүру», «таптау», «би қадамы», «марш», «шапалақтау», «жартылай отырып жəне толық отырып жүру», «шаг с притопом», «шұқылағыш», «бөлшек қадам»

3.2 Заттармен жаттығулар 4.3.2.1 əуеннің сипатына сəйкескелетін заттармен жаттығуларды көрсету(қамшы, орамалдар, гүлдер, желпуіштер)4.3.2.2 ойдан шығару дағдыларын пайдаланып, ойдан шығарылған заттармен жұмыс істей білу

3.3Билерге дайындық жаттығулары

4.3.3.1 биді үйренуге дайындалукезінде актерлік мəнерлеу жаттығуларын қолдану4.3.3.2 сақталған анализаторларды пайдалану арқылы тез орындалатын жаттығулардың техникасын меңгеру4.3.3.3 таныс би қимылдарын түйіндеу

3-тоқсанТабиғи құбылыстар

4. Сюжеттік-рөлдік көріністер

4.1 Еліктеу кейіпкерлеріне негізделген еліктеу жаттығулары мен ойында-рын орындау

4.4.1.1 релаксация əдісі ретінде кез келген ойынды өз бетімен қолдану4.4.1.2 музыкалық композициялардан жыл мезгілдерін анықтай білу4.4.1.3 импровизацияда рөлдерін ауыстыра білу


4.4.2.1 қимылдардың айырмашылығын ажырата отырып, əртүрлі рөлдермен эксперимент жаса4.4.2.2 кең ауқымды билерде, импровизацияларда, ойындар-да таныс қимылдарды шығармашылық тұрғысынан пайдалану

Қоршаған ор-таны қорғау



4.5.1.1 затпен ырғақты қимылдарды нақты орындау 4.5.1.2 затпен ойналатын ойындар кезінде басқаларға еліктемей өз бетімен қимылдау, нақты қимылдарды іздеу, əуеннің мінезіне сай қимылдарды ойластыру (таңдау)


4.5.2.1 кез келген ойынды релаксация ретінде қолдану4.5.2.2 кеңістікте өз бетімен бағыттала білу (бөлмеде, сах-нада)


6.1 Теориялық мəліметтер 4.6.1.1 халық билерінде ұлттың тұрмыс-тіршілігі, еңбегі, қоршаған табиғаты, махаббат пен достық сезімі көрінетінін түсіндіру


4.6.2.1 биде көркем образдың сұлулығын бағалау;4.6.2.2 шығармашылық белсенділікті іске асыру4.6.2.3 əртүрлі əуеннің сипатына, динамикасына (қатты, ақырын), регистріне (жоғары, орташа, төмен) сай келетін қимылдар жасау


4.6.3.1 би қимылдарынан ұлдарға тəн қасиеттерді табу:күштілік, жігерлілік, батылдық, албырттық, абырой.

4-тоқсанҒарышқа са-яхат


7.1 Теориялық мəліметтер 4.7.1.1 би элементтерін орындау кезінде би жайлы білетін тео-рияларын пайдалану

7.2 Кеңістікте сапқа тұру жаттығулары

4.7.2.1 заманауи билерді орындау кезінде көрерменге өзінің эмоциялары мен сезімдерін көрсете алу4.7.2.2 сақталған анализаторларды пайдаланып, кеңістікте сапқа тұру жəне қайта сапқа тұружаттығуларын білу


4.7.3.1 байланыс биі элементтерін үйренуге дайындалукезінде актерлік мəнерлеу жаттығуларын қолдану4.7.3.2 биде əртүрлі пішіндерді: төртбұрыш, шеңбер, сызық, бесжұлдыз, жылан, қақпаны оырндай білу4.7.3.3 байланыс биі элементтерін көрсете білу: «Вару-вару», «Полька», «Рок-н-рол», «Стирка», «Автодром», «Рилио»



8.1 Теориялық мəліметтер 4.8.1.1 биді орындау кезінде бал биі элементтері жайлы білетін теорияларын пайдалану


4.8.2.1 бидің еденнен басталатынын білу жəне қай кез-де аяқты басуын (салмақты қалай бөлетінін), аяқты қалай қоюды (табан қалай жұмыс істейтінін), тізенің не істейтінін, жамбастың не істейтінін, дененің не істейтінін, қолдың қалай қозғалатынын, адамның көзқарасының қалай бағытталғанын ретімен көрсетіп, түсіндіру;4.8.2.2 бал биі элементтерінкөрсету: «Полька», «Сударушка», «Фигурный вальс», «Ча-ча-ча», «Венский вальс», «Джайв», «Самба», «Полонез», «Берлинская полька»


Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Түзету ырғағы» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)


зования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года № 1080.


3. Учебная программа ориентирует процесс обучения на использование методического потенциала каждого предмета для осознанного усвоения обучающимися знаний и умений по предметным областям, развитие максимальной самостоятель-ности путем овладения способами учебной, проектной деятельности, приобретение умений ориентироваться в социокуль-турном пространстве.

4. В учебной программе гармонично сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями ин-новационных педагогических подходов к организации образовательного процесса обучающихся с нарушением зрения. Подходы к обучению являются основными ориентирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

5. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, коммуника-тивный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обуче-ния и результатов образовательного коррекционного процесса, что нашло отражение в новой структуре учебной программы.

6. Одним из основных требований к процессу обучения обучающихся с нарушениями зрения на современном этапе явля-ется организация максимально активной деятельности обучающегося в различных образовательных условиях: в специальной школе, в условиях инклюзивного образования и надомного обучения.

7. Активная познавательная деятельность обучающегося с нарушением зрения приобретает устойчивый характер в усло-виях сотворчества, поддержки и взаимодействия всех участников психолого-педагогического коррекционного сопровождения обучающихся с нарушением зрения.

8. Участниками педагогического процесса являются педагоги, психологи, методисты, медицинские и другие работники специ-ального (коррекционного) обучения и воспитания обучающихся с нарушениями зрения. Огромная роль принадлежит педагогам и воспитателям, имеющим соответствующую подготовку, то есть дефектологическое образование. Эти специалисты решают на практике образовательные, воспитательные, коррекционно-развивающие задачи тифлопедагогики.

9. Учебная программа предметов коррекционного цикла специального обучения и воспитания обучающихся с нарушениями зрения позволяет развивать активность обучающегося в познавательном и социальном плане путем максимального использо-вания их компенсаторных возможностей, привлечения методических приемов и специальных технических средств обучения.

10. Коррекционная деятельность осуществляемая в рамках достижения целей обучения данного предмета организуется в партнерстве с родителями, представителями местного сообщества.

11. В процессе усвоения предметного содержания и достижения целей обучения необходимо создать предпосылки/условия для развития у обучающихся навыков применения информационно-коммуникационных технологий, включая поиск, обработку, извлечение, создание и презентацию необходимой информации, сотрудничество для обмена информацией и идеями, оцени-вание и совершенствование своей работы через использование широкого спектра оборудования и приложений.

12. В учебной программе сформулированы ожидаемые результаты, представленные в виде системы целей обучения, ко-торые служат основой для определения содержания учебного предмета.

13. В содержательном аспекте учебные программы раскрывают вклад конкретного учебного предмета в воспитание об-учающегося как субъекта своего учения и субъекта межличностного общения.

14. Учебные программы обеспечивают реализацию принципа единства воспитания и обучения, основанного на взаимос-вязанности и взаимообусловленности ценностей образования и результатов на «выходе» из школы с системой целей обу-чения конкретного предмета.

15. Отличительной особенностью учебных программ является их направленность на формирование не только предметных знаний и умений, а также навыков широкого спектра. Выстроенная система целей обучения является основой развития сле-дующих навыков широкого спектра: функциональное и творческое применение знаний, критическое мышление, проведение элементов исследовательских работ, использование информационно-коммуникационных технологий, применение различных способов коммуникации, умение работать в группе и индивидуально, решение проблем и принятие решений. Навыки широ-кого спектра являются залогом успешности обучающихся, как в школьной образовательной практике, так и в перспективе, после окончания школы.



18. Развитие личностных качеств в органическом единстве с навыками широкого спектра являются основой для привития обучающимся базовых ценностей образования: «казахстанский патриотизм и гражданская ответственность», «уважение»,

«сотрудничество», «труд и творчество», «открытость», «образование в течение всей жизни». Эти ценности призваны стать устойчивыми личностными ориентирами обучающегося, мотивирующими его поведение и повседневную деятельность.

Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета «Коррекционная ритмика»19. Важность предмета «Коррекционная ритмика»: 1) ритмика является одной из своеобразных форм активной терапии, направленных на преодоление недостатков психо-

моторной, двигательной, познавательной и эмоционально – волевой сферы обучающихся с нарушением зрения, средствами музыкально – ритмической деятельности, построенных на основе связи движений с музыкой.

20. Предмет «Коррекционной ритмики» способствует укреплению у обучающихся мышечного корсета, формированию правильного дыхания, исправлению недостатков психического развития, общей и речевой моторики, выработки правильной осанки, походки. Движения под музыку не только оказывают коррекционное воздействие на физическое развитие, но и соз-дают благоприятную основу для совершенствования психических функций, как мышление, память, внимание, восприятие.

21. Программа обучения направлена на развитие чувства ритма и является необходимым условием овладения многими видами двигательной деятельности, которые являются важным компонентом координации движений у обучающихся с пато-логией зрения. Коррекция и компенсация недостатков развития при глубоко нарушенном зрении или его отсутствии у слепых обучающихся осуществляется с помощью упражнений с применением:

1) шумовых инструментов (колокольчик, бубен, свистульки);2) различных «след-ориентиров» («дорожки», «шнуровки», «круга», «диагонали»), тактильных дорожек.22. Изложение материала по темам, не следует понимать, как обязательное требование последовательно изучать одну

названную тему за другой. Известно, что в ритмике принят концентрический метод работы: педагог постоянно возвращается к отдельным темам, используя все более сложные упражнения и задания.

23. Учебные и коррекционные задачи реализуются с учетом возраста, уровня восприятия учебного материала, уровня физических возможностей обучающегося. Для успешного осуществления поставленных задач на занятиях используются раз-нообразные методы и формы обучения. В ритмические занятия включаются движения из области физкультуры (основные движения, гимнастические упражнения, упражнения с предметами, построения и перестроения); пластический тренинг исполь-зуется как метод релаксации, одна из форм лечебной физической культуры (далее-ЛФК) и служит в качестве общего тренажа взамен резких тренирующих элементов; из области танца (элементы народного, бального, современного танцев); используются сюжетно – образные движения (изображаются движения животных, птиц, действия людей), в процессе ритмических занятий все эти движения постепенно совершенствуются, становятся более свободными, ритмичными, координированными, вырази-тельными, пластичными. Участие в ритмических и гимнастических упражнениях, в играх и танцах способствует правильному физическому развитию обучающихся, имеет оздоровительное значение. Выбор гимнастических упражнений и регулирование физической нагрузки согласовываются с школьным медицинским кабинетом.

24. Цель программы – формирование и совершенствование двигательных навыков, ориентировки в пространстве, обучение умению обучающихся с нарушением зрения владеть своим телом.

25. Приоритетной задачей курса является-воспитание у обучающихся эмоционально-осознанного отношения к музыке, двигательной культуре, развитие и совершенствование чувства ритма, художественно-творческих способностей, инициативы и самостоятельности.

26. Учебная программа по ритмике направлена на реализацию следующих коррекционных задач:1) укрепление здоровья обучающихся:нормализация мышечного тонуса, тренировка отдельных групп мышц, снятия неестественного напряжения мышц (осо-

бенно у тотально-незрячих обучающихся); формирование и развитие мышечной памяти;развитие подвижности суставов и силы мышц всего тела;выработка правильной осанки, чувства равновесия;формирование правильного дыхания;снятие физического и нервного напряжения;2) развитие и коррекция психических функций, компонентов деятельности, совершенствование психомоторики:развитие быстроты и точности реакции на звуковые сигналы;развитие различных качеств внимания (устойчивости, переключения, распределения);развитие всех видов памяти (зрительной-у обучающихся с остаточным зрением, слуховой, моторной, мышечной);развитие наглядно – образного мышления;развитие словесной регуляции действий на основе согласования слова и движений (слово управляет движением);развитие умения реализовывать запрограммированные действия по условному сигналу;3) развитие способности ориентироваться в пространстве и музыкально – ритмических движений:развитие пространственной организации собственных движений, ориентировка в пространстве зала через движение;развития точности, координации, плавности, переключаемости движений;развитие пространственных представлений: понимание вербальных инструкций, отражение способности к словесному вы-

ражению пространственных отношений (движение влево, вправо, назад, вперёд, руки вверх – вниз);формирование чувства музыкального темпа, размера, ритмического рисунка;изменение характера движений в соответствии с изменением контрастов звучания (громко – тихо, быстро – медленно,

высоко – низко);согласование движений с музыкой;развитие имитационно – подражательных выразительных движений (изображение медведя, лисы, зайца, кошки, лыжни-

ка, наездника) под музыку;4) развитие эмоционально – волевой сферы и компонентов личности:формирование положительной мотивации и способности к пониманию различных эмоциональных состояний на основе

восприятия (мимика, пластика, жест);развитие способности к созданию выразительного образа с помощью невербальных средств (мимика, пантомимика);развитие произвольности при выполнении движений и действий;развитие умения выполнять совместные действия и коммуникативных навыков;социальная адаптация обучающихся.

Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса27. Типовой учебный план специального обучения и воспитания обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабови-

дящие) помимо общеобразовательных дисциплин включает предметы коррекционного цикла. 28. Коррекционный цикл реализуется на специальных коррекционных занятиях для обучающихся с нарушением зрения,

каждое из которых решает свои конкретные задачи (занятия по пространственной ориентировке, социально-бытовой ориен-тировке, преодоление недостатков развития речи, развитию мимики и пантомимики), что подразумевает проведение реаби-литационных, коррекционно-компенсирующих мероприятий.

29. Коррекционные занятия, хотя и не формируют у обучающихся системы научных знаний, но в то же время являются важным условием высокого уровня их обучения и развития с учётом возрастных требований.

30. Введение коррекционных предметов позволяет обеспечить максимальное погружение обучающегося с нарушением зрения в социальное окружение, активную речевую среду, повысить его двигательную деятельность, корригировать его эмо-циональный тонус, дает возможность формировать основные этапы учебной деятельности, в том числе ориентировочный этап и этап самоконтроля и самооценки, улучшить мотивацию учебно-познавательной деятельности.

31. Коррекционные занятия с обучающимися с нарушением зрения носят комплексный характер, то есть вопросы диагно-стики, развития, коррекции, образования и воспитания рассматриваются специалистами: специальными педагогами (тифлопе-дагогами), офтальмологами, логопедами, специальными психологами, психоневрологами и другими – по мере необходимости.

32. Обучение обучающихся с нарушениями зрения осуществляется на основе ценностно-ориентированного, личностно-ориентированного, деятельностного, дифференцированного и коммуникативного подходов.

33. Ценностно-ориентированный подход в обучении – это способ организации и выполнения учебной деятельности, полу-чения и использования ее результатов с позиции определенных ценностей: жизни, человека, природы, истины, добра, семьи. Ценности стимулируют поведение и поступки, действуя как важный фактор мотивации личности. Ценности среднего образо-вания основаны на национальной идее «Мəңгілік ел»: казахстанский патриотизм и гражданская ответственность; уважение; сотрудничество; труд и творчество; открытость; образование в течение всей жизни.

34. Личностно-ориентированный подход: 1) целью личностно-ориентированного подхода является индивидуализация учебного процесса, гармоничное формиро-

вание и всестороннее развитие личности обучающегося. Предмет «Коррекционная ритмика» носит личностно – развивающий характер и направлен на повышение работоспособности организма;

2) задача педагога заключается в том, чтобы помочь каждому обучающемуся осознать свои способности, создать условия для их развития, способствовать сохранению и укреплению здоровья обучающегося, осуществлять личностно-ориентирован-ный подход при обучении предмета с учётом их возрастных, физических, психических особенностей и офтальмологического аспекта, учёт зрительных возможностей и сопутствующих дефектов.

35. Для учителей ритмики, принцип деятельностного подхода-это совместная деятельность (учителя и обучающихся) ос-нована на началах сотрудничества и взаимопонимания:

1) система «учитель-обучающийся» достигает своих эффективных показателей только тогда, когда наступает согласован-ность действий, совпадение целенаправленных действий учителя и обучающегося, что обеспечивается системой стимулиро-вания двигательной активности обучающихся с нарушением зрения;

2) при таком подходе у каждого обучающегося будет право на ошибку и возможность ее осознать и исправить или даже избежать ее. Задача учителя – создавать для каждого обучающегося ситуацию успеха, не оставляя места для скуки и страха ошибиться – того, что тормозит развитие;

3) в качестве основных методических приемов при деятельностном подходе рекомендуется использование игровых тех-нологий. Наиболее благоприятные условия обучения коррекционной ритмике и мобильности создаются в специально органи-зованных играх-инсценировках, ролевых, подвижных играх, общеразвивающих упражнениях. Использование игровых форм в качестве метода обучения способствует активизации двигательных и познавательных интересов обучающихся. Они сразу решают несколько задач: снятие двигательной нагрузки и мышечного напряжения, выполнение роли связки при переходе от одного вида деятельности к другой. Игры отбираются несложные с методической точки зрения, не требующие больших за-трат сил и сложных заданий.

36. Дифференцированный подход:1) для достижения формирования художественно-творческих и музыкально-двигательных способностей обучающихся с

патологией зрения просто необходимо применять индивидуально-дифференцированный подход к каждому обучающемуся, учитывая возможности как слабовидящих, так и тотально незрячих и частично – видящих обучающихся;

2) в процессе диагностирования можно выявить группы обучающихся: с низким уровнем развития способностей (уровень тотально незрячих обучающихся);средним уровнем развития способностей (частично – видящих и слабовидящих обучающихся);высоким уровнем того или иного аспекта диагностирования (способных к сольным выступлениям и с артистичной манерой

исполнения различных танцевальных элементов);3) знание способностей обучающихся помогает определить основные проблемы обучающихся с нарушением зрения и

составить в соответствии с ними развивающие комплексы упражнений. Для обучающихся с низким уровнем способностей составляется индивидуальный комплекс упражнений, в которых отражаются методы и приёмы индивидуальной коррекции. Обучающиеся этого уровня частично усваивают учебный материал и самостоятельно не воспроизводят. Упражнения воспроиз-водятся с помощью учителя. Обучающихся среднего и высокого уровня развития способностей необходима соответствующая корректировка закрепления результатов и добавление к ним более сложных развивающих упражнений. Для отслеживания роста в развитии обучающихся с нарушением зрения используются специально составленные контрольные упражнения. Правильно подобранные задания (с учетом индивидуальных способностей обучающихся) играют огромную роль в достижении результатов;

4) оценкой результативности такого индивидуально-дифференцированного подхода служат показательные выступления на школьных праздниках и городских конкурсах.

37. Коммуникативный подход к обучению – это передача и сообщение информации (невербально в сюжетно – ролевых композициях, вербально), обмен знаниями, навыками и умениями в процессе речевого взаимодействия двух или более людей. Педагог не только учит обучающегося определенным приемам, связкам движений в различных танцевальных элементах, но и включать на уроки много речевых и двигательных упражнений с музыкальным сопровождением и без него. Обучающимся трудно выполнять движения в соответствии с текстом и одновременно его произносить. Это приводит к расстройству дыха-ния, распаду двигательных навыков. Чтобы этого не допускать, сначала педагог говорит слова текста, а затем показывает движения, какие следует выполнять.

38. Условия современной жизни и новейшие инновационные достижения, конечно же, влияют и на учебный процесс в целом и формы проведения уроков ритмики в частности. Получение информации, связанной с программным и музыкальным материалом стало доступным. Использование сети Интернет намного облегчило задачу для грамотного ведения учебного процесса. Сейчас можно приобрести диски с записью различных направлений в танцевальном искусстве (аэробика, ритми-ка, классический танец, народный танец, стиль «тодес», «риверданс», танцы народов мира) для проведения медиауроков.

Проведение таких уроков делает возможным преподнесение учебного материала с высокой степенью наглядности, доступ-ности. Знакомство обучающихся с нарушением зрения с танцевальным искусством с помощью информационно-коммуникацион-ных технологий (далее-ИКТ) позволяет более широко и углубленно дать разносторонние знания по предмету «Коррекционная ритмика», и показать все возможные достижения человека.

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений39. Оценка достижений обучающихся специального обучения и воспитания по предметам коррекционного цикла имеет ка-

чественно-описательный, эмоциональный характер (формировать правильное отношение к своим возможностям), основана на мониторинге успешности развития.

40. Результативность обучения по программе отслеживается по трем уровням и имеет описательный характер: 1) стремится овладеть;2) владеет с помощью (взрослого, ровесника); 3) владеет самостоятельно; по ведущим компетенциям.

Глава 5. Организация содержания учебного предмета «Коррекционная ритмика»41. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Коррекционная ритмика» составляет: 1) в 0 классе – 1 час в неделю, 33 часа в учебном году; 2) в 1 классе-1 час в неделю, 33 часа в учебном году;3) в 2 классе-1 час в неделю, 34 часа в учебном году;4) в 3 классе-1 час в неделю, 34 часа в учебном году;5) в 4 классе-1 час в неделю, 34 часа в учебном году.42. Предмет ритмики разбит на подготовительный, вводный, основной и заключительный курсы:1) подготовительная часть включает маршировку и разминку, построенные на простейших движениях, способствующие

разогреву мышц, суставов и связок, желательно с элементами образности;2) основная часть – изучение элементов классического и народного танцев, основ музыкальной грамоты, танцевальных

движений, их комбинирование, работу по развитию физических данных, работу над этюдами, композициями;3) заключительная часть включает закрепление музыкально – ритмического материала в игре, танцевально – игровые

упражнения, релаксация.43. Основной формой учебной работы является урок (состав обучающихся 6 – 8 человек). Занятия по ритмике прово-

дятся один раз в неделю:1) технологии: индивидуальная работа с тотально – незрячими обучающимися, работа в группах, сюжетно – ролевые му-

зыкально – ритмические игры, массовки (совместное исполнение танцевальных элементов разновозрастных обучающихся);2) методы: наглядный (практический качественный показ); словесный (объяснение, желательно образное), игровой (учеб-

ный материал в игровой форме); творческий (самостоятельное создание обучающимися музыкально – двигательных образов).44. Помещение для занятий по ритмике оборудуется специальными опорами – «станками», на стене – зеркалами. Станки

– гладко отполированные круглые палки, прикрепленные на кронштейнах к стенам параллельно полу. Станки крепятся по высоте примерно половины роста человека и на расстоянии 10-15 см. от стены. Диаметр станка – 8-9 см. Для переодевания обучающихся отводится специальное помещение.

45. Костюм для занятий: мальчики одеты в футболки, шорты и чешки. На девочках – легкие юбочки, футболки, чешки. Единая форма одежды не отвлекает обучающихся на посторонние предметы, поддерживает рабочую атмосферу, подтяги-вает обучающихся в единый исполнительский ансамбль, скрывает физические недостатки исполнителей, дисциплинирует. Переодевать обучающихся в репетиционную одежду, следует систематически приучать. На первом же занятии руководитель объясняет обучающимся правила их посещения:

1) никто не опаздывает без уважительной причины;2) к началу занятий все проходят в танцевальный зал и встать на своё место. Если этим элементарным навыкам научить

обучающихся, в дальнейшей работе руководителю и обучающихся будет легко работать. Обучающиеся будут легко осваивать учебный материал, будет развиваться чувство ответственности, товарищества, взаимопонимания.

46. Музыкальное оформление урока является основой музыкально – ритмического воспитания и влияет на развитие му-зыкальной культуры обучающихся.

1) музыкальный материал:доступен по форме, жанру, стилю и характеру;имеет выразительную мелодию и четкий танцевальный ритм;близок по содержанию детским интересам.47. Программа по ритмике для обучающихся 0-4 классов для обучающихся с нарушением зрения имеет 8 разделов:1) ритмика, элементы музыкальной грамоты. Упражнения этого раздела способствует развитию музыкальности: форми-

руют восприятие музыки, развивают чувства ритма и лада, обогащают музыкально — слуховые представления обучающихся с нарушением зрения, способствуют развитию умений координировать движения с музыкой. Приёмы правильной ходьбы и формирование осанки развивают навыки передвижения при помощи физических упражнений (прыжки, бег, наклоны) и раз-нообразных видов ходьбы: на носках, на пятках, по гимнастической скамье, по верёвочке, с перешагиванием через предметы и обхождением их, с грузом на голове; предполагают коррекцию дефектов походки (сгибание колен и ходьба боком) и нару-шения осанки (сутулость);

2) упражнения ритмической гимнастики. Занятия ритмической гимнастикой связаны с функциональными возможностями организма обучающихся. В содержании занятий преимущественно включаются общеразвивающие и специальные ритмические упражнения, направленные на коррекцию двигательных нарушений, развитие двигательных качеств и устранение недостат-ков физического и функционального развития. Специальные ритмические упражнения – это разбор конкретного ритмического рисунка с выделением сильных и слабых долей. Из существующего многообразия методических приемов наиболее простым и доступным считается ритмическая ходьба с акцентами на определенный счет, с хлопками, упражнениями с движениями рук и туловища, используя знакомые танцевальные шаги с проговариванием стихотворных строк (без музыкального сопровожде-ния) на казахском и русском языках. Такие упражнения развивают не только чувство ритма, но и дыхание, дикцию. По годам обучения специальные упражнения распределены по степени возрастания трудности;

3) музыкально-ритмические упражнения. Каждое упражнение этого раздела рассчитано на исполнение под определенное музыкальное сопровождение. В процессе совершенствования или разучивания разнообразных движений воспитываются у обучающихся технические навыки выполнения движений. Основными из них являются умения начинать движения с началом музыки, заканчивать движение точно с окончанием музыкального произведения или его части. Формировать указанные тех-нические навыки, развивать у обучающихся динамичность, ритмичность, устремленность движений легче всего, работая над ходьбой и бегом. Они являются не только наиболее естественными способами передвижения, но и самыми выразительными движениями, в которых отражено душевное и физическое состояние человека. Движения под музыку оказывают не только кор-рекционное воздействие на физическое развитие слабовидящих обучающихся, но и создают благоприятную основу для совер-шенствования таких психических функций, как мышление, память, внимание, восприятие. Задания на самостоятельный выбор движений, соответствующих характеру мелодии, развивают у обучающихся с нарушением зрения активность, воображение, координацию и выразительность движений. Задача таких подготовительных упражнений-дать обучающихся необходимые дви-гательные навыки, применяемые при обучении направлено на сознательное отношение к своим движениям. Перед обучением какому-либо танцевальному элементу обучающихся предлагается выполнить ряд определенных подготовительных упражнений:

упражнения с предметами: мячами, обручами, флажками, лентами, бубнами, шляпками, тросточками и мягкими игрушками развивают ловкость, быстроту реакции, точность и музыкальность движений;

упражнения без предметов: в их основу вошли изобразительные моменты, невербальные средства общения (мимика, жесты, позы);

4) сюж етно – ролевые инсценировки. Организация творческой деятельности обучающихся позволяет педагогу увидеть характер обучающегося, найти индивидуальный подход к нему с учётом пола, возраста, темперамента, его интересов и по-требности в данном роде деятельности, выявить и развить его творческий потенциал. В сюжетно – ролевых инсценировках, обучающихся с нарушением зрения предоставляется возможность «побыть» животными, актёрами наблюдая при этом, формирование представления у незрячих и частично видящих обучающихся, насколько больше становятся их творческие возможности, богаче фантазия. Одно из направлений творческой деятельности: танцевальная импровизация-сочинение тан-цевальных движений, комбинаций в процессе исполнения заданий на предложенную тему. В содержание раздела входят за-дания по развитию ритмо-пластики, упражнения танцевального тренинга, инсценирование стихотворений, песен, пословиц, сказок; этюды для развития выразительности движений. Творческие задания включаются в занятия в небольшом объёме или проводятся отдельными уроками по темам;

5) подвижные, музыкально – ритмические и речевые игры. Музыкально – ритмические игры направлены на развитие чувства ритма, восприятия музыкального произведения, речи и мышления, формирование волевых качеств обучающегося;

6) элементы народно – сценического танца. Работа над элементами национального танца начинается сразу, как только об-учающийся приобщается к музыке и танцевальному шагу. Одновременно руководитель знакомит обучающихся о характерах и образах казахского национального танца. Обучение элементам народно – сценического танца начинается с позиций и положений рук, ног, корпуса, головы, характерных для каждой национальности, с основных ходов и движений. Исполнение танцевальных элементов разных народов приобщает обучающихся к народной культуре, умению находить в движениях характерные особен-ности танцев разных национальностей. Выполнение элементов танцев на уроках «Коррекционной ритмики» помогает овладеть ходьбой, бегом и другими видами движений как средствами выражения простейших музыкально – двигательных образов;

7) элементы диско – танца. Использование танцевальных элементов на занятиях по ритмике способствуют развитию эсте-тического вкуса, стремлению обучающихся к красивым, изящным движениям, любви к танцам. В контактных танцах отрабаты-ваются контактное ведение и умение танцевать в паре (чаще используется метод построения пар: тотально – незрячий или частично – видящий + слабовидящий обучающийся), улучшается память, внимание. Обучающиеся чувствуют красоту четко выполненного упражнения и получать творческое удовольствие от исполнения. Выполняя упражнения на пространственные построения, разучивая элементы парных танцев и плясок, обучающиеся приобретают навыки организованных действий, дис-циплинированности, учатся вежливо обращаться друг с другом;

8) элементы бального танца. Элементы бальных танцев являются наиболее сложными в смысле координаций движений и ритмичной окраски. Разучивание элементов бального танца развивают музыкальность, грацию, воспитывают культуру вза-имоотношений между девочками и мальчиками, прививают им определенные правила поведения. Ставятся задачи: отработка корпусного движения, правильного переноса веса, точной работы стопы, грамотной позиции в паре и ведения в паре, умения согласовывать движения друг с другом. Педагогу необходимо проявлять гибкость, терпение и выдержку, осторожность в физи-ческих нагрузках в работе с обучающимися данной категории. Знакомство танца начинается с музыки, истории танца. Освоение элементов происходит постепенно. Обучающиеся быстрее осваивают движение, повторяя его за педагогом.

48. Содержание по предмету организовано по разделам обучения. В каждом разделе изложены упражнения, а также ука-заны знания и умения, которыми овладевают обучающиеся на уроке ритмики:

1) разделы далее разбиты на подразделы, которые содержат в себе цели обучения по классам в виде ожидаемых ре-зультатов: навыка или умения, знания или понимания. Цели обучения, организованные последовательно внутри каждого подраздела, позволяют учителям планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся, а также информировать их о следующих этапах обучения:

таблица 1

№ Разделы Подразделы1 Ритмика, элементы музы-

кальной грамоты1.1 Приемы правильной ходьбы и формирование осанки 1.2 Слушание музыки

2 Упражнения ритмической гимнастики

2.1 Общеразвивающие движения2.2 Специальные ритмические упражнения

3 Музыкально-ритмические упражнения

3.1 Упражнения на связь движений с музыкой3.2 Упражнения с предметами3.3 Подготовительные упражнения к танцам

4 Сюжетно – ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение имитационных упражнений и игр, построенных на подражательных образах4.2 Творческая деятельность

5 Подвижные, музыкально – ритмические и речевые игры

5.1 Музыкальные игры с предметами5.2 Игры с пением или речевым сопровождением

6 Элементы народно – сцени-ческого танца

6.1 Теоретические сведения6.2 Основные элементы женского казахского танца6.3 Основные элементы мужского казахского

7 Элементы диско – танца 7.1 Теоретические сведения7.2.Упражнения на пространственные построения 7.3 Элементы контактных танцев

8 Элементы бального танца 8.1 Теоретические сведения8.2 Упражнения в парах

49. Цели обучения в программе содержат кодировку. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – под-раздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4: «1» – класс, «2.1» – подраздел, «4» – нумерация учебной цели.

50. Система целей обучения:1) «Ритмика, элементы музыкальной грамоты»:таблица 2

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс1.1 Приемы правильной ходьбы и формирова-ние осанки

0.1.1.1 понимать значение правильной осанки для красоты свое-го тела0.1.1.2знать особенности правильной по-ходки, постановки стопы, голеностопа, положения коленей при формировании походки

1.1.1.1 сохранять пра-вильную осанку при построении и перестроении1.1.1.2владеть навыками правильной по-ходки1.1.1.3владеть правила-ми безопасного передвижения строем, в парах 1.1.1.4ориентироваться в танцевальном зале

2.1.1.1 сохранять правильную осанку в двигательной деятель-ности2.1.1.2 усвоить приёмы правильной ходьбы с изменением темпа и направления2.1.1.3 соблюдать и из-менять темп при пере-строении2.1.1.4 ориентировать-ся на сцене2.1.1.5 самостоятельно строить малый круг, большой круг, ходить по кругу взявшись за руки, сужать и расши-рять круг

3.1.1.1 контроли-ровать положение своей осанки в различных видах двигательной дея-тельности3.1.1.2 владеть на-выками координа-ции движения при различных видах построения (диаго-наль, прямые ли-нии, шахматный порядок)3.1.1.3 владеть навыками ходьбы с поворотами3.1.1.4 уметь само-стоятельно переме-щаться на сцене

4.1.1.1 осознавать значение правильной осанки и красивой позы для эстетического воспри-ятия человека окружа-ющими4.1.1.2использовать навыкходьбы по кругу, пара-ми, кружиться парами, двигаться в рассып-ную, шагом и мелким бегом в соответствии с темпом и ритмом музыки с использова-нием сохранных ана-лизаторов

1.2 Слушание музыки

0.1.2.1 чувствовать харак-тер музыки0.1.2.2отмечать в движе-нии музыкальные фразы, акценты; несложный ритми-ческий рисунок0.1.2.3 распозна-вать звуки, темп мелодии

1.1.2.1 уметь пра-вильно пройти в такт музыке, со-храняя красивую осанку, легкий шаг с носка1.1.2.2 отмечать в движении сильную долю такта1.1.2.3 иметь по-нятия о трёх ос-новных жанрах музыки: марш- песня-танец;

2.1.2.1 уметь самостоятельно ускорять и замедлять темп движений2.1.2.2выразительно дви-гаться в соответствии с музыкальными об-разами2.1.2.3иметь понятия об ос-новных танцевальных жанрах: полька, вальс, пляска, диско

3.1.2.1 различать особен-ности танцеваль-ной музыки: марш, вальс, полька, пля-ска, хоровод 3.1.2.2слышать и пони-мать значение всту-пительных и заклю-чительных аккордов в упражнении

4.1.2.1 исполнять движения в характере музыки — четко, сильно, мед-ленно, плавно4.1.2.2уметь отсчитывать такты, определять на слух музыкальные размеры

2) «Упражнения ритмической гимнастики»:таблица 3

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс2.1Обще-разви-вающие дви-жения

0.2.1.1 знать элементар-ный комплекс упражне-ний с движениями рук и туловища 0.2.1.2вербально обозначать верх – низ; право – лево0.2.1.3выполнять шаги с правой и левой ноги, поворо-ты головы, поднимание и опускание правой и левой руки, двигаться и поворачиваться направо, налево, ходить легко, ритмично, бегать с высо-ким подъемом ног, ска-кать с ноги на ногу

1.2.1.1уметь продемон-стрировать ком-плекс упражнений под счет с помо-щью учителя1.2.1.2знать элементы ритмической ходь-бы с акцентом под счет1.2.1.3координировать работу рук и ног со зрительным, слуховым и так-тильным воспри-ятием

2.2.1.1использовать знако-мые танцевальные шаги с проговарива-нием стихотворных строк, без музыкаль-ного сопровождения2.2.1.2ориентироваться на сцене и в танцеваль-ном зале, используя сохранные анали-заторы

3.2.1.1 владеть комплексом спе-циальных рит-мических упраж-нений3.2.1.2 двигаться на перемещение, улучшить каче-ство основных двигательных навыков3.2.1.3уметь ритмич-но двигаться в соответствии с различным ха-рактером музыки, динамикой

4.2.1.1использовать само-стоятельно комплекс общеразвивающих движений при выпол-нении разминки 4.2.1.2уметь сохранять по-следовательность специальных ритми-ческих движений4.2.1.3уметь проявлять творчество в гим-настических упраж-нениях

2.2 Специаль-ные рит-ми-ческие упраж-нения

0.2.2.1 повторять специ-альные упражнения с акцентом под счет, на-правленные на коррек-цию двигательных на-рушений

1.2.2.1уметь двигаться под счет и само-стоятельно на-ходить ошибки в движениях 1.2.2.2понимать значе-ние правильной осанки при выпол-нении двигатель-ной деятельности

2.2.2.1 выполнять самостоятельно ряд подготовительных упражнений ритми-ческой гимнастики, сохраняя осанку 2.2.2.2знать правила без-опасного перестрое-ния с использовани-ем сохранных анали-заторов

3.2.2.1 знать позиции ног; позиции рук; позиции в паре сохраняя осанку3.2.2.2владеть навыка-ми построения иперестроения

4.2.2.1 демонстри-ровать движения на развитие координа-ции, ориентировки в пространстве4.2.2.2 демонстриро-вать упражнения на развитие и коррек-цию основных видов движений4.2.2.3 уметь по-казать элементы ассиметричной гим-настики

3) «Музыкально – ритмические упражнения»:таблица 4

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс3.1Упражнения на связь движений с музыкой

0.3.1.1вербально обо-значать верх – низ; право – лево0.3.1.2 распоз-навать звуки, темп мелодии

1.3.1.1определять само-стоятельно ритм 1.3.1.2 выделять сильные и слабые доли1.3.1.3 уметь со-гласовывать свои движения с му-зыкой

2.3.1.1 выполнять упражне-ния с движением рук и туловища с прогова-риванием стихотвор-ных строк2.3.1.2уметь отмечать в дви-жении музыкальные фразы, акценты2.3.1.3ориентироваться на сцене и в танцеваль-ном зале, используя сохранные анали-заторы

3.3.1.1 понимать и выпол-нять движение с на-чалом музыки, и за-канчивать движение точно с окончанием музыки3.3.1.2 ориентиро-ваться на сцене и в танцевальном зале, координировать дви-жения под музыку, используя сохран-ные анализаторы

4.3.1.1 использовать навыки передвижения на сцене с использованием со-хранных анализаторов соответствующие харак-теру мелодии4.3.1.2выполнять упражнения: «подскоки», «галоп», «притопы», «танце-вальный шаг», «марш», «хлопки», «приставной шаг с приседанием и по-луприседанием», «шаг с притопом», «ковырялоч-ка», «дробный шаг»

3.2Упражнения с предме-тами

0.3.2.1уметь выпол-нять упраж-нения под определенное музыкальное сопровожде-ние с помощью учителя

1.3.2.1 понимать когда на-чинать движения с началом музы-ки и заканчивать движение точно с окончанием музы-кального произ-ведения1.3.2.2знать правила без-опасности исполь-зования предме-тов при выполне-нии упражнений

2.3.2.1 контролировать положение осанки и знать как пользоваться предметами (шляпки, мячи, обручи) во вре-мя танца2.3.2.2знать музыкально – ритмические игры2.3.2.3ориентироваться на сцене, в танцевальном зале, используя со-хранные анализаторы

3.3.2.1 владеть на-выками ритмических упражнений с пред-метами3.3.2.2уметь ориентиро-ваться в музыкально – ритмических играх

4.3.2.1 демонстрировать упражнения используя предметы, соответствую-щие характеру мелодии (камча, платки, цветы, шляпки, веера)4.3.2.2 уметь работать с вооб-ражаемыми предметами, используя навыки пред-ставления

3.3 Подгото-вительные упражнения к танцам

0.3.3.1 усвоить правила поста-новки корпуса0.3.3.2уметь выпол-нять основные упражнения на середине зала

1.3.3.1 уметь держать ли-нию танца 1.3.3.2 направления дви-жения1.3.3.3 углы пово-ротов1.3.3.4 точки в классе1.3.3.5 знать по-ложения стопы, колена, бедра от-крытое, закрытое

2.3.3.1 понимать как пере-страиваться в танце в «шахматы», «круг», «диагональ» сохраняя осанку2.3.3.2 уметь свободно перемещаться по залу используя сохранные анализаторы

3.3.3.1 самостоятельно ориентироваться в характере музыки3.3.3.2передавать хлоп-ками ритмические рисунки3.3.3.3соблюдать расстоя-ние между парами, двигаясь по кругу

4.3.3.1 использовать упражнения актерской выразительности в под-готовке к изучению тан-цевальных элементов4.3.3.2 освоить технику исполненных упражне-ний в более быстром темпе с использованием сохранных анализаторов 4.3.3.3 закреплять знако-мые плясовые движения

4) «Сюжетно – ролевые инсценировки»:таблица 5

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс4.1 Выполнение имитационных упражнений и игр, постро-енных на под-ражательных образах

0.4.1.1 уметь инсцениро-вать доступные песенки, сказки

1.4.1.1 принимать с помощью пе-дагога участие в играх – дра-матизациях с музыкальным и стихотвор-ным сопрово-ждением

2.4.1.1 распознавать звуки мелодии владеть на-выками актерского мастерства знать и уметь распределять роли в игре2.4.1.2 уметь переда-вать образы сказоч-ных героев музыкаль-ных произведений

3.4.1.1 применять средства невербального обще-ния и уметь показать повадки зверей, птиц, движение транс-порта, деятельность человека3.4.1.2 уметь опреде-лять основные точ-ки, шаги

4.4.1.1 использовать само-стоятельно любую игру как метод релаксации4.4.1.2 уметь определять вре-мена года в музыкаль-ной композиции4.4.1.3уметь менять роли в импровизации

4.2Творческая де-ятельность

0.4.2.1 применять навыки группо-вой и самостоя-тельной работы в инс ценировании сказок; «Репка», «Теремок», «Коло-бок»0.4.2.2 ориентиро-ваться на сцене

1.4.2.1знать как рабо-тать самосто-ятельно для достижения двигательных целей

2.4.2.1понимать собствен-ные и другие творче-ские задачи2.4.2.2 проявлять творчество в дви-гательной деятель-ности

3.4.2.1 демонстрировать свою роль и роли дру-гих при выполнении простых движений

4.4.2.1 эксперименти-ровать с различными ролями при выполне-нии различных дви-жений, осознавая их различие4.4.2.2 творчески ис-пользовать знакомые движения в свободных плясках, импровиза-циях, играх

5) «Подвижные музыкально – речевые игры»:таблица 6

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс5.1 Музы-кальные игры с пред-метами

0.5.1.1 уметьповторять за педагогом как пере-страи-вать-ся от одного вида дея-тельности к другой

1.5.1.1 уметь держать предмет в руках во время игры, используя сохранные анализаторы1.5.1.2 знать правила и приемы безопасности использования предме-тов во время игры

2.5.1.1 передвигаться с пред-метом во время музы-кальной игры2.5.1.2ориентироваться в зале, на сцене

3.5.1.1использовать предмет во вре-мя танца3.5.1.2владеть прави-лами безопасно-сти использова-ния предметов во время игры

4.5.1.1 четко выполнять ритмические движения с предметом4.5.1.2 в играх действовать самостоятельно, искать выразительные движения, не подражая друг другу; придумывать (выбирать) движения в соответствии с характером музыкального произведения

5.2 Игры с пе-нием или речевым сопровож-дением

0.5.2.1знать про-стейшие четверости-шья, вось-мистишья и воспроиз-водить их в игровой форме

1.5.2.1 исполнять хороводные песенки уметь водить хороводы1.5.2.2 уметь пере-страиваться во время игры из одного круга в два, в три

2.5.2.1 демонстриро-вать песенку с движе-ниями рук, ног, корпуса и головы сохраняя осанку, используя со-хранные анализаторы2.5.2.2 уметь переда-вать образы героев в музыкально-ритмиче-ских и сюжетных играх

3.5.2.1 уметь самосто-ятельно снять двигательную нагрузку и мы-шечное напря-жение при пере-ходе от одного вида деятельно-сти к другой

4.5.2.1 использовать самосто-ятельно любую игру как метод релаксации 4.5.2.2самостоятельно ориенти-роваться в пространстве (в зале, на сцене)

6) «Элементы народно – сценического танца»: таблица 7

Подразделы 0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс6.1 Теоре-тические сведения

0.6.1.1 понимать что в Республике Казахстан прожи-вает много нацио-нальностей и каждая нация несет в себе свою культуру

1.6.1.1знать информацию о танцах разных национальностей

2.6.1.1распознавать мелодии разных национально-стей, проживающих в Республике Казахстан

3.6.1.1 уметь представлять лучшие черты национального характера, ко-торые достойны подражания

4.6.1.1 объяснять, что в танцевальных образах народных танцев отра-жается быт, труд, окру-жающая природа, чув-ства любви и дружбы

6.2 Основные элементы женского казахского танца

0.6.2.1 уметь повторять за педагогом как перестраиваться от одного вида дея-тельности к другой в казахском танце «Қамажай»

1.6.2.1 уметь ис-пользовать эле-менты танца в группе 1.6.2.2 повторять за учителем пози-ции и положения рук (сгибание и разгибание кистей рук), ног, корпуса, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений

2.6.2.1 знать позиции и положения рук (сги-бание и разгибание кистей рук), ног, корпу-са, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений2.6.2.2уметь повторять дви-жения за учителем перестраиваться из одного круга в два, в три

3.6.2.1 исполь-зовать предмет во время танца (маленькую дом-бру, кисюшки, цветы)3.6.2.2 уметь на-ходить в движе-ниях характерные черты женских танцев: скром-ность, мягкость, сдержанность, плавность

4.6.2.1 оценивать кра-соту художественного образа в танцевальной композиции4.6.2.2 воплощать твор-ческую активность 4.6.2.3 выполнять дви-жения в соответствии с различным характе-ром музыки, динамикой (громко, тихо), реги-страми (высокий, сред-ний, низкий)




6.3Основные элементы мужского казахского танца

0.6.3.1 уметьповторять за педа-гогом как перестра-иваться в казахском танце «Қара Жорға»

1.6.3.1 уметь тан-цевать в группе самостоятельно1.6.3.2 повторять за педагогом по-зиций и положения рук, ног, корпуса, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений

2.6.3.1знать позиции и поло-жения рук, ног, корпу-са, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений

3.6.3.1использовать предмет во вре-мя танца (камча, домбра)

4.6.3.1уметь находить в дви-жениях характерные черты мужских танцев: сила, воля, удаль, за-дор, чувство собствен-ного достоинства

7) «Элементы диско-танца»:таблица 8


0.7.1.1знать краткую ин-формацию о попу-лярных танцах

1.7.1.1 распознавать ритмы современ-ных мелодий

2.7.1.1характеризовать отличительные черты диско-танцев

3.7.1.1объяснять манеру исполнения диско-танцев

4.7.1.1 использовать знание теории танца в испол-нении танцевальных элементов «диско»

7.2 Упражнения на простран-ственные по-строения

0.7.2.1двигаться на пере-мещение с помощью учителя0.7.2.2 ходить и бегать в такт музыкального произведения

1.7.2.1 уметь двигать-ся на переме-щение1.7.2.2 уметь изобразить с помощью учи-теля разных животных, птиц, деятельность людей, окружаю-щий нас мир

2.7.2.1 применять в танце невер-бальные средства общения (мимика, жесты, позы)2.7.2.2 уметь повто-рять простейшие вариации некото-рых популярных танцев2.7.2.3 знать, как двигаться на пере-мещение в паре, в группе

3.7.2.1 демонстрировать сво-бодное перемещение по сцене3.7.2.2 уверенно вы-полнять движения в паре, в группе

4.7.2.1уметь передавать свои эмоции и чувства публике4.7.2.2 знать упражнения на пространственные по-строения и перестрое-ния с использованием сохранных анали-заторов

7.3Элементы контактных танцев

0.7.3.1 знать простейшие элементы контакт-ных танцев0.7.3.2координировать работу рук и ног со зрительным и слухо-вым восприятием 0.7.3.3 уметь выполнять общие движения в группе

1.7.3.1 уметь держать линию танца1.7.3.2 направле-ния движения1.7.3.3 углы поворотов1.7.3.4 точки в классе

2.7.3.1 понимать как пере-страиваться в танце в «шахма-ты», «круг», «диа-гональ», свободно перемещаться по залу2.7.3.2 знать, как вести партнера в элементах контакт-ного танца

3.7.3.1 выполнять основные виды движе-ний, элементы асси-метричной гимнастики, движения по линии танца: на носках, ка-блуках3.7.3.2 перекаты стопы3.7.3.3 высоко подни-мая колени3.7.3.4 ход лицом3.7.3.5 бег с под-скоками3.7.3.6 галоп с хлоп-ками

4.7.3.1 использовать упражнения актерской выразительности в подготовке к изучению танца4.7.3.2 уметь выпол-нять фигуры в танце: квадрат, круг, линия, звездочка, змейка, воротца4.7.3.3 демонстриро-вать элементы кон-тактных танцев: «Вару-вару», «Полька», «Стирка»

8) «Элементы бального танца»: таблица 9


0.8.1.1 знать крат-кую инфор-мацию о бальных танцах

1.8.1.1 понимать культуру взаимоотношений между мальчиками и девочками в баль-ных танцах

2.8.1.1 объяснять что, знакомство танца начинается с музыки, истории танца

3.8.1.1 уметь характеризовать манеру исполнения бальных танцев

4.8.1.1использовать знание теории танца в исполнении элемен-тов бального танца

8.2 Упраж-нения в парах

0.8.2.1 понимать что такое парный та-нец, уметь двигаться в парах под счет, под му-зыку

1.8.2.1 применять правила поведения в паре1.8.2.2 уметь выполнить поклон в начале и в конце танцевальной композиции1.8.2.3 знать значение пра-вильной осанки во время исполнения элементов парного танца

2.8.2.1 уметь согласовывать движения друг с другом 2.8.2.2уметь повторять движения за пе-дагогом, сохраняя осанку2.8.2.3 согласо-вывать движения с музыкой в паре, используя со-хранные

3.8.2.1 отрабатывать движения корпуса, контролировать по-ложение осанки; пра-вильного переноса веса, точной работы стопы, грамотной по-зиции в паре и веде-ния в паре3.8.2.2уметь двигаться на перемещение, исполь-зуя сохранные анали-заторы

4.8.2.1 знать что бальный танец «начинается от пола», и следует показывать и объяс-нять в последовательности:-когда наступаем (как пере-носим вес); как ставим ногу (как работает стопа); что делает колено; как работают бедра; что делает корпус; как танцуют руки; куда направ-лен взгляд4.8.2.2 демонстрировать элементы бальных танцев: «Полька», «Фигурный вальс», «Ча-ча-ча» «Джайв», «Самба»

51. Долгосрочный план:1) 0 класс:таблица 10

Сквозная тема



Моя школа

1. Ритмика, элементы му-зыкальной гра-моты

1.1 Приемы правильной ходьбы и формирование осанки

0.1.1.1 понимать значение правильной осанки для красоты своего тела0.1.1.2 знать особенности правильной походки, постановки стопы, голеностопа, положения коленей при формировании походки

1.2 Слушание музыки 0.1.2.1 чувствовать характер музыки0.1.2.2 отмечать в движении музыкальные фразы, акценты; не-сложный ритмический рисунок0.1.2.3 распознавать звуки, темп мелодии


2. Упражнения ритмической гимнастики

2.1 Общеразвивающие движения

0.2.1.1 знать элементарный комплекс упражнений с движения-ми рук и туловища 0.2.1.2 вербально обозначать верх – низ; право – лево0.2.1.3 выполнять шаги с правой и левой ноги, повороты голо-вы, поднимание и опускание правой и левой руки, двигаться и поворачиваться направо, налево, ходить легко, ритмично, бе-гать с высоким подъемом ног, скакать с ноги на ногу

2.2 Специальные ритми-ческие упражнения

0.2.2.1 повторять специальные упражнения с акцентом под счет, направленные на коррекцию двигательных нарушений


3. Музыкально-ритмические упражнения

3.1 Упражнения на связь движений с музыкой

0.3.1.1 вербально обозначать верх – низ; право – лево0.3.1.2 распознавать звуки, темп мелодии

3.2 Упражнения с пред-метами

0.3.2.1 выполнять упражнения под определенное музыкальное сопровождение с помощью учителя0.3.2.2 уметь держать предмет в руках выполняя простые дви-жения рук и корпуса с помощью учителя

3.3 Подготовительные упражнения к танцам

0.3.3.1 усвоить правила постановки корпуса0.3.3.2 выполнять основные упражнения на середине зала

3 четвертьПутешествие 4. Сюжетно –

ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение имитаци-онных упражнений и игр, построенных на подража-тельных образах

0.4.1.1 инсценировать доступные песенки, сказки0.4.1.2 иметь представлениео понятиях: мимика, жест, поза

4.2 Творческая деятель-ность

0.4.2.1 применять навыки групповой и самостоятельной работы в инсценировании сказок: «Репка», «Теремок», «Колобок»0.4.2.2 ориентироваться на сцене

5. Подвижные, музыкально – ритмические и речевые игры

5.1 Музыкальные игры с предметами

0.5.1.1 повторять за педагогом как перестраиваться от одного вида деятельности к другой в музыкальной игре

5.2 Игры с пением или ре-чевым сопровождением

0.5.2.1 знать простейшие четверостишья, восьмистишья и вос-производить их в игровой форме


6. Элементы на-родно – сцени-ческого танца

6.1 Теоретические све-дения

0.6.1.1 понимать что в Республике Казахстан проживает много национальностей и каждая нация несет в себе свою культуру

6.2 Основные движения женского казахского (и других народов) танца

0.6.2.1 повторять за педагогом как перестраиваться от одного вида деятельности к другой в казахском танце «Қамажай»

6.3 Основные движения мужского казахского (и других народов) танца

0.6.3.1 повторять за педагогом как перестраиваться в казах-ском танце «Қара Жорға»


7. Элементы современного танца


0.7.1.1 знать краткую информацию о популярных танцах

7.2.Упражнения на про-странственные постро-ения

0.7.2.1 двигаться на перемещение с помощью учителя0.7.2.2 ходить и бегать в такт музыкального произведения

7.3 Элементы контактных танцев

0.7.3.1 знать простейшие элементы контактных танцев0.7.3.2 координировать работу рук и ног со зрительным и слу-ховым восприятием 0.7.3.3 выполнять общие движения в группе

В здоровом теле – здо-ровый дух!

8. Элементы бального танца


0.8.1.1 знать краткую информацию о бальных танцах

8.2 Упражнения в парах 0.8.2.1 понимать что такое парный танец, уметь двигаться в парах под счет, под музыку





Моя школа

1. Ритмика, эле-менты музыкаль-ной грамоты

1.1 Приемы правильной ходьбы и формирование осанки

1.1.1.1 сохранять правильную осанку при построении и пере-строении1.1.1.2 владеть навыками правильной походки1.1.1.3 владеть правилами безопасного передвижения стро-ем, в парах 1.1.1.4 ориентироваться в танцевальном зале и на сцене

1.2 Слушание музыки 1.1.2.1 правильно пройти в такт музыке, сохраняя красивую осанку, легкий шаг с носка1.1.2.2 отмечать в движении сильную долю такта1.1.2.3 иметь понятия о трёх основных жанрах музыки: марш- песня-танец



2.1Общеразвивающие дви-жения

1.2.1.1 продемонстрировать самостоятельно комплекс упраж-нений под счет с помощью учителя1.2.1.2 знать элементы ритмической ходьбы с акцентом под счет1.2.1.3 координировать работу рук и ног со зрительным, слухо-вым и тактильным восприятием

2.2 Специальные ритми-ческие упражнения

1.2.2.1 двигаться под счет и самостоятельно находить ошибки в движениях 1.2.2.2 понимать значение правильной осанки при выполнении ритмических упражнений




1.3.1.1 определять самостоятельно ритм 1.3.1.2 выделять сильные и слабые доли1.3.1.3 согласовывать свои движения с музыкой


1.3.2.1 понимать когда начинать движения с началом музыки и заканчивать движение точно с окончанием музыкального произведения1.3.2.2 знать правила безопасности использования предметов при выполнении упражнений


1.3.3.1 держать линию танца при построении и перестроении 1.3.3.2 держать направления движения1.3.3.3 знать углы поворотов1.3.3.4 распознавать точки в классе1.3.3.5 знать положения стопы, колена, бедра открытое, за-крытое

3 четвертьПутешествие 4. Сюжетно –

ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение имитаци-онных упражнений и игр, построенных на подража-тельных образах

1.4.1.1 принимать с помощью педагога участие в играх – дра-матизациях с музыкальным и стихотворным сопровождением используя невербальные средства общения

4.2 Творческая деятель-ность

1.4.2.1 знать как работать самостоятельно для достижения двигательных целей



1.5.1.1 уметь держать предмет в руках во время игры, исполь-зуя сохранные анализаторы1.5.1.2 знать правила и приемы безопасности использования предметов во время игры

5.2 Игры с пением или речевым сопровожде-нием

1.5.2.1 исполнять хороводные песенки уметь водить хороводы1.5.2.2 уметь перестраиваться во время игры из одного круга в два, в три


6. Элементы на-родно – сцени-ческого танца


1.6.1.1 знать информацию о танцах разных национальностей

6.2 Основные движения женского казахского (и других народов) танца

1.6.2.1 использовать элементы танца в группе 1.6.2.2 повторять за учителем позиции и положения рук (сгиба-ние и разгибание кистей рук), ног, корпуса, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений

6.3 Основные движения мужского казахского (и других народов) танца

1.6.3.1 танцевать в группе самостоятельно1.6.3.2 повторять за педагогом позиций и положения рук, ног, корпуса, головы, характерных казахскому танцу с основных ходов и движений




1.7.1.1 распознавать ритмы современных мелодий

7.2.Упражнения на пространственные по-строения

1.7.2.1 двигаться на перемещение1.7.2.2 понимать, что движения в групповых танцевальных эле-ментах выполняются синхронно и стремиться к синхронному исполнению танцевальных движений

7.3 Элементы контактных танцев

1.7.3.1 держать линию танца1.7.3.2 знать направления движения1.7.3.3 знать углы поворотов1.7.3.4 распознавать точки в классе




1.8.1.1 понимать культуру взаимоотношений между мальчика-ми и девочками в бальных танцах

8.2 Упражнения в парах 1.8.2.1 применять правила поведения в паре1.8.2.2 выполнить поклон в начале и в конце танцевальной композиции1.8.2.3 знать значение правильной осанки во время исполне-ния элементов парного танца





1.Ритмика, элементы музыкальной грамоты

1.1 Приемы правиль-ной ходьбы и форми-рование осанки

2.1.1.1 сохранять правильную осанку в двигательной деятельности2.1.1.2 усвоить приёмы правильной ходьбы с изменением темпа и направления2.1.1.3 соблюдать и изменять темп при перестроении2.1.1.4 ориентироваться на сцене


2.1.1.5 самостоятельно строить малый круг, большой круг, ходить по кругу взявшись за руки, сужать и расширять круг

1.2 Слушание музыки 2.1.2.1 уметь самостоятельно ускорять и замедлять темп движений2.1.2.2 выразительно двигаться в соответствии с музыкальными об-разами2.1.2.3 иметь понятия об основных танцевальных жанрах: полька, вальс, пляска, диско



2.1 Общеразвивающие движения

2.2.1.1 использовать знакомые танцевальные шаги с проговаривани-ем стихотворных строк, без музыкального сопровождения2.2.1.2 ориентироваться на сцене и в танцевальном зале, используя сохранные анализаторы

2.2 Специальные рит-мические упражнения

2.2.2.1 выполнять самостоятельно ряд подготовительных упражнений ритмической гимнастики, сохраняя осанку 2.2.2.2 знать правила безопасного перестроения с использованием сохранных анализаторов

Мой род-ной край

3. Музыкально – ритмические упражнения

3.1 Упражнения на связь движений с му-зыкой

2.3.1.1 выполнять упражнения с движением рук и туловища с прогова-риванием стихотворных строк2.3.1.2 отмечать в движении музыкальные фразы, акценты2.3.1.3 ориентироваться на сцене и в танцевальном зале, используя сохранные анализаторы


2.3.2.1 контролировать положение осанки и знать, как пользоваться предметами (шляпки, мячи, обручи) во время танца2.3.2.2 знать музыкально – ритмические игры с предметами2.3.2.3 ориентироваться на сцене, в танцевальном зале, используя сохранные анализаторы


2.3.3.1 понимать, как перестраиваться в танце в «шахматы», «круг», «диагональ» сохраняя осанку 2.3.3.2 свободно перемещаться по залу используя сохранные анализаторы

3 четвертьВ здоро-вом теле – здоро-вый дух!

4. Сюжетно – ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение ими-тационных упражнений и игр, построенных на подражательных образах

2.4.1.1 распознавать звуки мелодии владеть навыками актерского ма-стерства знать и уметь распределять роли в игре2.4.1.2 уметь передавать образы сказочных героев музыкальных про-изведений

4.2 Творческая дея-тельность

2.4.2.1 понимать собственные и другие творческие задачи2.4.2.2 проявлять творчество в двигательной деятельности



2.5.1.1 передвигаться с предметом во время музыкальной игры ис-пользуя сохранные анализаторы2.5.1.2 ориентироваться в зале, на сцене

5.2 Игры с пением или речевым сопрово-ждением

2.5.2.1 демонстрировать песенку с движениями рук, ног, корпуса и го-ловы сохраняя осанку, используя сохранные анализаторы2.5.2.2 передавать образы героев в музыкально-ритмических и сю-жетных играх

Традиции и фоль-клор

6. Элементы народно – сценического танца

6.1 Теоретические сведения

2.6.1.1 распознавать мелодии разных национальностей, проживаю-щих в Республике Казахстан

6.2 Основные движе-ния женского казахско-го (и других народов) танца

2.6.2.1 знать позиции и положения рук (сгибание и разгибание кистей рук), ног, корпуса, головы, характерных казахскому танцу с основных ходов и движений2.6.2.2 повторять движения за учителем перестраиваться из одного круга в два, в три

6.3 Основные движе-ния мужского казахско-го (и других народов) танца

2.6.3.1 знать позиции и положения рук, ног, корпуса, головы, характер-ных казахскому танцу с основных ходов и движений

4 четвертьОкружаю-щая среда



2.7.1.1 характеризовать отличительные черты современных танцев


2.7.2.1 применять в танце невербальные средства общения (мимика, жесты, позы)2.7.2.2 повторять простейшие вариации некоторых популярных тан-цев, используя сохранные анализаторы2.7.2.3 знать, как двигаться на перемещение в паре, в группе

7.3 Элементы контакт-ных танцев

2.7.3.1 понимать, как перестраиваться в танце в «шахматы», «круг», «диагональ», свободно перемещаться по залу2.7.3.2 знать, как вести партнера в элементах контактного танца

Путеше-ствие



2.8.1.1 объяснять что, знакомство танца начинается с музыки, исто-рии танца

8.2 Упражнения в парах

2.8.2.1 согласовывать движения друг с другом 2.8.2.2 повторять движения за педагогом, сохраняя осанку2.8.2.3 согласовывать движения с музыкой в паре, используя сохран-ные анализаторы






1. Ритмика, элементы музыкальной грамоты


3.1.1.1 контролировать положение своей осанки в различных видах двигательной деятельности3.1.1.2 владеть навыками координации движения при различных видах построения (диагональ, прямые линии, шахматный порядок)3.1.1.3 владеть навыками ходьбы с поворотами3.1.1.4 самостоятельно перемещаться на сцене

1.2 Слушание музыки 3.1.2.1 различать особенности танцевальной музыки: марш, вальс, полька, пляска, хоровод3.1.2.2 слышать и понимать значение вступительных и заключи-тельных аккордов в упражнении2 четверть

Время 2. Упражнения ритмической гимнастики

2.1Общеразвивающие движения

3.2.1.1 владеть комплексом специальных ритмических упражнений3.2.1.2 двигаться на перемещение, улучшить качество основных двигательных навыков3.2.1.3 ритмично двигаться в соответствии с различным характером музыки, динамикой


3.2.2.1 знать позиции ног; позиции рук; позиции в паре сохраняя осанку3.2.2.2 владеть навыками построения и перестроения

Архитектура 3. Музыкально – ритмические упражнения


3.3.1.1 понимать и выполнять движение с началом музыки, и закан-чивать движение точно с окончанием музыки3.3.1.2 ориентироваться на сцене и в танцевальном зале, координи-ровать движения под музыку, используя сохранные анализаторы

3.2 Упражнения с предметами

3.3.2.1 владеть навыками ритмических упражнений с предметами3.3.2.2 ориентироваться в музыкально – ритмических играх с пред-метами и на основе невербальных средств общения


3.3.3.1 самостоятельно ориентироваться в характере музыки при подготовительных упражнениях к танцам3.3.3.2 передавать хлопками ритмические рисунки3.3.3.3 соблюдать расстояние между парами, двигаясь по кругу3 четверть

Искусство 4. Сюжетно – ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение ими-тационных упражне-ний и игр, построенных на подражательных образах

3.4.1.1 применять средства невербального общения и уметь по-казать повадки зверей, птиц, движение транспорта, деятельность человека3.4.1.2 определять основные точки, шаги в выполнении ритмиче-ских движений во время игры


3.4.2.1 демонстрировать свою роль и роли других при выполнении танцевальных элементов, ритмических движений



3.5.1.1 использовать предмет во время танца3.5.1.2 владеть правилами безопасности использования предметов во время игры

Игры с пением или речевым сопрово-ждением

3.5.2.1 самостоятельно снять двигательную нагрузку и мышечное напряжение при переходе от одного вида деятельности к другой


6. Элементы народно – сценического танца


3.6.1.1 демонстрировать в движениях лучшие черты национально-го характера, которые достойны подражания и воспроизводить их в движениях


3.6.2.1 использовать предмет во время танца (маленькую домбру, кисюшки, цветы)3.6.2.2 находить в движениях характерные черты женских танцев: скромность, мягкость, сдержанность, плавность и воспроизводить их в движениях


3.6.3.1 использовать предмет во время танца (камча, домбра)

4 четвертьВода – ис-точник жизни



3.7.1.1 уметь объяснить манеру исполнения современных танцев

7.2 Упражнения на пространственные по-строения

3.7.2.1 демонстрировать свободное перемещение по сцене3.7.2.2 уверенно выполнять движения в паре, в группе синхронно


3.7.3.1 выполнять основные виды движений, движения в паре, дви-жения по линии танца: на носках, на пятках3.7.3.2 выполнять перекаты стопы в движении3.7.3.3 высоко поднимать колени3.7.3.4 демонстрировать ход лицом3.7.3.5 выполнять бег с подскоками3.7.3.6 выполнять галоп с хлопками




3.8.1.1 характеризовать манеру исполнения бальных танцев


3.8.2.1 отрабатывать с помощью учителя, движения корпуса, кон-тролировать положение осанки; правильного переноса веса, точной работы стопы, грамотной позиции в паре и ведения в паре3.8.2.2 двигаться на перемещение, используя сохранные анали-заторы




1 четвертьМоя Родина – Казахстан

Ценности

1. Ритмика, элементы му-зыкальной грамоты


4.1.1.1 осознавать значение правильной осанки и красивой позы для эстетического восприятия человека окружающими4.1.1.2 использовать навыкходьбы по кругу, парами, кружиться парами, двигаться в рассып-ную, шагом и мелким бегом в соответствии с темпом и ритмом музыки с использованием сохранных анализаторов

1.2 Слушание музыки 4.1.2.1 исполнять движения в характере музыки — четко, сильно, медленно, плавно4.1.2.2 уметь отсчитывать такты, определять на слух музыкаль-ные размеры2 четверть

Культурное наследие.


2.1Общеразвивающие движения

4.2.1.1 использовать самостоятельно комплекс общеразвивающих движений при выполнении разминки 4.2.1.2 сохранять последовательность специальных ритмических движений4.2.1.3 уметь проявлять творчество в гимнастических упражнениях


4.2.2.1 демонстрировать движения на развитие координации, ори-ентировки в пространстве4.2.2.2 демонстрировать упражнения на развитие и коррекцию ос-новных видов движений4.2.2.3 показать элементы ассиметричной гимнастики

Мир про-фессий


3.1 Упражнения на связь движений с му-зыкой

4.3.1.1 использовать навыки передвижения на сцене с исполь-зованием сохранных анализаторов соответствующие характеру мелодии4.3.1.2 выполнять упражнения под музыку: «подскоки», «галоп», «притопы», «танцевальный шаг», «марш», «хлопки», «приставной шаг с приседанием и полуприседанием», «шаг с притопом», «ковы-рялочка», «дробный шаг»


4.3.2.1 демонстрировать упражнения используя предметы, соот-ветствующие характеру мелодии (камча, платки, цветы, шляпки, веера)4.3.2.2 уметь работать с воображаемыми предметами, используя навыки представления


4.3.3.1 использовать упражнения актерской выразительности в подготовке к изучению танцевальных элементов4.3.3.2 освоить технику исполненных упражнений в более быстром темпе с использованием сохранных анализаторов 4.3.3.3 закреплять знакомые плясовые движения3 четверть

Природные явления

4. Сюжетно – ролевые инсце-нировки

4.1 Выполнение ими-тационных упражнений и игр, построенных на подражательных образах

4.4.1.1 использовать самостоятельно любую игру как метод ре-лаксации4.4.1.2 уметь определять времена года в музыкальной композиции, демонстрировать характер музыки в движении4.4.1.3 уметь менять роли в импровизации


4.4.2.1 экспериментировать с различными ролями при выполнении различных движений, осознавая их различие4.4.2.2 творчески использовать знакомые движения в свободных плясках, импровизациях, играх



4.5.1.1 четко выполнять ритмические движения с предметом4.5.1.2 в играх с предметами и без предметов, действовать само-стоятельно, искать выразительные движения, не подражая друг другу; придумывать (выбирать) движения в соответствии с харак-тером музыкального произведения.

4.6 Игры с пением или речевым сопрово-ждением

4.5.2.1 использовать самостоятельно любую игру как метод ре-лаксации4.5.2.2 самостоятельно ориентироваться в пространстве (в зале, на сцене)

Охрана окружающей среды

6. Элементы народно – сце-нического танца


4.6.1.1 объяснять, что в танцевальных образах народных тан-цев отражается быт, труд, окружающая природа, чувства любви и дружбы


4.6.2.1 оценивать красоту художественного образа в танцеваль-ной композиции4.6.2.2 воплощать творческую активность 4.6.2.3 выполнять движения в соответствии с различным харак-тером музыки, динамикой (громко, тихо), регистрами (высокий, средний, низкий)


4.6.3.1 уметь находить в движениях характерные черты мужских танцев: сила, воля, удаль, задор, чувство собственного достоин-ства и воспроизводить их в движениях




4.7.1.1 использовать знание теории танца в исполнении танце-вальных элементов


4.7.2.1 уметь передавать свои эмоции и чувства публике во время исполнения элементов современного танца4.7.2.2 знать упражнения на пространственные построения и пере-строения с использованием сохранных анализаторов


4.7.3.1 использовать упражнения актерской выразительности в подготовке к изучению элементов контактного танца4.7.3.2 выполнять фигуры в танце: квадрат, круг, линия, звездочка, змейка, воротца4.7.3.3 демонстрировать элементы контактных танцев: «Вару-вару», «Полька», «Стирка»

Путешествие в будущее



4.8.1.1 использовать знание теории танца в исполнении элементов бального танца


4.8.2.1 знать что бальный танец «начинается от пола», и следует показывать и объяснять в последовательности:-когда наступаем (как переносим вес); как ставим ногу (как работает стопа); что де-лает колено; как работают бедра; что делает корпус; как танцуют руки; куда направлен взгляд4.8.2.2 демонстрировать элементы бальных танцев: «Полька», «Фигурный вальс», «Ча-ча-ча» «Джайв», «Самба»


Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

1-тарау. Жалпы ережелер1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта

білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес құрастырылған.2. Оқу бағдарламасы əр пəннің мазмұнын, білім пəнінің көлемін, көру қабілеті бұзылған білім алушылардың дағдылары мен

жасына байланысты танымдық мүмкіндіктерін анықтайтын оқу-нормативтік құжат болып табылады.3. Оқу бағдарламасы оқу процесінде білім алушылардың əр пəннің əдістемелік əлеуетінің білім мен дағдыларын саналы

ұғынуын оқу, жобалық іс-шараларды меңгеру арқылы өз бетімен жұмыс істей алуын барынша дамытуға, мəдени-əлеуметтік кеңістікті бағдарлай алу дағдысын қалыптастыруға бағыттайды.

4. Оқу бағдарламасында көру қабілеті бұзылған білім алушылардың оқу процесін ұйымдастыруда оқу нормативтік құжаттың дəстүрлі функциялары мен жаңашыл педагогикалық тəсілдерінің сипатталуы үйлесім табады. Пəн бойынша оқу бағдарламасының түбегейлі жаңа құрылымын жасауда оқыту əдістері негізгі бағыты болып табылады.

5. Құндылыққа, іс-əрекетке, тұлғаға бағытталған, комуникативтік тəсілдер білім берудің класссикалық негізі ретінде оқыту мақсаттарының басымдылығын күшейту жəне түзету үшін қолданылады, білім беру процессінің нəтижесі жаңа оқу бағдарламасының құрылымында көрініс тапты.

6. Қазіргі кезеңде көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту процесіне қойылатын басты талаптардың бірі, əртүрлі оқыту орталарында: арнайы мектептерде, инклюзивті білім беру, үй жағдайында білім беру, білім алушының өз бетімен білімге ие болу барысында белсенді іс-əрекетін ұйымдастыру.

7. Көру қабілеті бұзылған білім алушылардың белсенді танымдық қызметі психологиялық – педагогикалық түзету сүйемелдеу ұжымының барлық қатысушыларын қолдап, бірлесе жұмыс жасауы арқасында тұрақты болады.

8. Педагогикалық процестің мүшелері: педагогтар, психологтар, əдіскерлер, медициналық жəне басқа да көру қабілеті бұзылған білім алушыларға арнайы (түзету) білім мен тəрбие беруші қызметкерлер болып табылады. Арнайы дефектологиялық білімі бар педагогтар мен тəрбиешілер маңызды рөл атқарады. Бұл мамандар тифлопедагогиканың білім, тəрбие, түзету-дамыту міндеттерін іс жүзінде шешеді.

9. Түзету пəндері циклі оқу бағдарламасы көру қабілеті бұзылған білім алушыларды арнайы оқыту жəне тəрбиелеудегі танымдық жəне əлеметтік белсенділігін дамытуда олардың өтемдеуіш қуаттарын барынша пайдаланып, əдістемелік нұсқаулықтармен арнайы техникалық оқыту құралдарын пайдалануға мүмкіндік жасайды.

10. Пəнді оқытуда мақсатына жету аясында түзету іс-əрекеттері ата-аналармен жəне жергілікті ұйымдардың мүшелерімен бірігіп ұйымдастырылады.

11. Пəн мазмұнын игеру мен оқытудың мақсатына жету барысында білім алушылардың ақпараттық-комуникативтік тех-нологияларды пайдалану дағдыларын дамыту, ақпаратты іздеу, өңдеу, алу, құрастыру жəне таныстыру, ақпараттар жəне ойларымен алмасу мақсатында бірігіп жұмыс жасау, кең ауқымды құрылғылар мен қосымшалар арқылы өз жұмысын бағалау жəне жетілдіру болып табылады.

12. Оқу бағдарламасында күтілетін нəтиже тұжырымдамасы пəндік мазмұнды анықтау негізі ретінде қызмет ететін оқыту мақсаттары жүйесі түрінде қалыптастырылған.

13. Оқу бағдарламаларының мазмұнды аспектісі бойынша білім алушыны тəрбиелеуде өз ілімінің субъектісі жəне тұлғааралық қатынасы субъектісі ретінде нақты оқыту пəнінің үлесін ашады.

14. Оқу бағдарламасы оқыту мен тəрбиенің бірлігі қағидасын іске асыруды қамтамасыз етіп, белгілі пəнді оқытудың жүйелі мақсатын мектептен шығардағы нəтижесінің өзара байланысы мен өзара шарттық құндылықтарына негізделген.

15. Оқу бағдарламасының ерекшелігі, олардың тек пəндік білім жəне білік дағдыларының қалыптастыруға бағыттау ғана емес сонымен қатар кең ауқымды дағдысын қалыптастыру болып табылады. Құрылған жүйенің оқыту мақсатының негізі келесі кең ауқымды дағдылар: функционалдық жəне шығармашылық білімдерін қолдану, сын тұрғысынан ойлау, зеттеу жұмыстарының элементтерін қолдану, ақпараттық-комуникациялық технологияны пайдалану, коммуникацияның əртүрлі тəсілдерін пайдалану, топта жəне жекелей жұмыс істей алу, келелі мəселелерді шешу жəне шешім қабылдау. Кең ауқымды дағдылар оқушалырдың мектепте білім алуында да, мектеп бітірген соң да табысының кепілі болып табылады.

16. Заманауи жаңалықтар, еңбек нарығындағы өзгерістер білім алушыларға жағдайды талдай жəне бағалай алу дағдыларын білуді, жаңа ойлар мен ақпараттарды талдау үшін қолда бар білімдері мен тəжірибелерін шығармашылықпен қолдана алуға үйретеді. Бастамашылдық, білімқұмарлық, өзгерістерге дайын болу, коммуникативтілік сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті бо-лып табылады.

17. Нақты пəн бойынша күнделікті білім беру процесінің мазмұны оқытудың мақсатына бағынышты жəне білім алушының алған білім, білік, дағдыларын шығармашылықпен пайдалануға бағытталып, кез-келген білім алу жəне өмірде кездесетін əртүрлі жағдайларда шығармашылықпен табысқа жету үшін табандылығын дамытып, өмір бойы білім алып дамуға ынталандырады.

18. Білім алушылардың жеке тұлғалық қасиеттерін дамыту кең ауқымды базалық білім беру дағдыларының негізі бо-лып табылады: «Қазақстандық отансүйгіштік жəне азаматтық жауапкершілік», «еңбек пен шығармашылық», «сыйластық», «ынтымақтастық», «ашықтық», «өмір бойы білім алу». Бұл құндылықтар білім алушының тұрақты тұлғалық бағдары болуға бағытталып, оның тəртібі мен күнделікті қызметіне түрткі болады.

2-тарау. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері19. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнінің маңыздылығы, көру қабілеті бұзылған (көзі көрмейтін жəне

нашар көретін ) білім алушыларды арнайы оқыту мен тəрбилеудегі негізгі түзету пəндерінің бірі болып табылады.20. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнін оқып игеру білім алушылардың жалпы денсаулығы мен қалдық

көз жанарын сақтауына ықпал етеді. Көздің туа біткен жəне жүре пайда болған ауырулары тифлопедагогтардың, мұғалімдердің, медицина қызметкерлерінің жəне ата-аналардың саралай білуін, білім алушылардың өз кемістіктерін біліп, оны болжай алуын талап етеді. Бұл курс білім алушылардың өз денсаулығына, білім алуына көзқарасын өзгертіп, өзінің өміріне жауапкершілікпен қарап, бұзылған көру қабілетімен қоршаған əлемді қабылдауды дұрыс пайдалана білуге мүмкіндік береді.

21. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəні бойынша оқыту бағдарламасы шоғырлану тəсілімен құрылған, кейбір оқу материалдарының мазмұны келесі сыныпта кеңейтіліп, күрделеніп, кейде жекелеме элементтері тереңдетіліп, нақтыланып қайталанып келеді.

22. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» түзету курсының мазмұны жалпы білім беру пəндерінің: математика, дүниетану, орыс тілі, əдебиет, бейнелеу, еңбекке баулу пəндерінің мазмұнымен тығыз байланысты.

23. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнін оқытудың мақсаты – көзбен қабылдаудың операциялық механизмін қалыптастыру мен дамытуда білім алушылардың қоршаған орта нысандары туралы түсініктерін байыту.

24. Алға қойған мақсаттарды іске асыру үшін бағдарлама келесі міндеттерді шешеді:1) білім алушының бойында заттық орта туралы жүйелі түсініктер қалыптастыру;2) сыртқы орта заттарын қабылдауда көру мүмкіндіктерін жəне олармен əрекет жасау əдістерін дамыту;3) бейнелердің белгілерін (нұсқа, ашықтық, түс, пішін, көлем, кеңістікті бағдарлау) атап көрсете білуін дамыту жəне олардың

ықпалдастығын жүзеге асыру;4) есте сақтау жəне көрнекі-бейнелі ойлау қабілетін дамыту;5) көру, есту, тактильді (дене арқылы сезіну) жəне басқа сенсорлық (сезімдік) функцияларға сүйене отырып, қозғалыстарды

қабылдаудың əдіс-тəсілдерін қалыптастыру;6) көру анализаторларын сақтау мен дамытудың гигиеналық дағдыларына баулу;7) көздің көру қалдығын тиімді пайдалану уəждемесін қалыптастыру.

3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер25. Көру қабілеті бұзылған (көзі көрмейтін жəне нашар көретін) білім алушыларды оқыту мен тəрбиелеудің арнайы типтік

оқу жоспарында жалпы білім беру пəндерінен бөлек түзету пəндері циклі енгізілген. 26. Түзету циклі көру қабілеті бұзылған білім алушыларға арналған арнайы түзету сабақтарында іске асады, əр сабақ өзінің

нақты міндеттерін жүзеге асырады (кеңістікті бағдарлау, əлеуметтік-тұрмыстық бейімделу, сөйлеу кемістігін түзету, ым мен пантомимиканы дамыту), оңалту, түзету-қалпына келтіру іс-шараларын өткізу соны тұспалдайды.

27. Түзету пəндерін енгізу көру қабілеті бұзылған білім алушылардың əлеуметтік ортаға, белсенді сөйлесу ортасына енуіне, қозғалыс іс-əрекетін арттыруға, сезіну тонусын түзетуге, оқыту іс-əрекетінің негізгі кезеңдерін, оның ішінде бағдарлау кезеңі, өзін-өзі бақылау кезеңі, өзін-өзі бағалау кезеңі, оқу танымдық іс-əрекетті жақсарту кезеңдерін қалыптастыруға мүмкіндік береді.

28. Көру қабілеті бұзылған білім алушылармен түзету сабақтарын өткізу кешенді сипатта, саралау, дамыту, түзету, оқыту мен тəрбиелеуді арнайы мамандармен: арнайы педагогтармен (тифлопедагог), офтальмологтармен, логопедтермен, арнайы психологтармен, психоневрологтармен жəне тағы да басқа диагнозына қарай мамандармен қаралады.

29. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларды оқыту құндылықтарға, тұлғаға, іс-əрекетке бағытталған, сараланған, коммуникативтік тəсілдер арқылы іске асады.

30. Оқытудың құндылыққа бағытталған тəсілі – бұл оқу іс-əрекетін жоспарлау мен ұйымдастыру, оның нəтижелерін алу мен пайдалану белгілі бір құндылықтар тұрғысынан: өмір, адам, табиғат, шындық, мейірімділік арқылы іске асады. Құндылықтар тұлғаның мінез-құлқы мен іс-əрекеттерін маңызды фактор ретінде іс-қимыл жасау арқылы ынталандырады. Орта білім беру құндылықтары ұлттық «Мəңгілік ел» идеясына негізделген: Қазақстандық отансүйгіштік жəне азаматтық жауапкершілік; сыйласымдылық; ынтымақтастық; еңбек пен шығармашылық; ашықтық; өмір бойы білім алу.

31. Тұлғаға бағытталған тəсіл. Тұлғаға бағытталған тəсілдің мақсаты – оқу барысын дараландыру, үйлесімді, жан-жақты дамыған білім алушы тұлғасын қалыптастыру, шығармашылық күшін толықтай ашып, «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» сабағында əлеуметтік-маңызды тұлғалық қасиеттерді (белсенділік, өз мақсатына жетуге деген табандылық, ерік-жігерлілік, ұқыптылық, батылдық, сыпайылық, қақтығысқа бармау) білім алушының жеке ерекшеліктерін, психологиялық жəне физикалық дамуын, мінез-құлықтары мен жағдайын ескере отырып тəрбиелеу.

32. Іс-əрекеттік тəсіл – бұл: 1) білім алудың мақсатын өз бетімен анықтап, оның ішінде білім алушыма білім, соған жетудің жоспарын құру;2) өзінің алдына жаңа міндеттер қойып, соны шешудің тиімді жолдарын таңдау;3) қызығушылықтарын дамыту;4) өз əрекетін жоспарланған нəтижелерімен сəйкестендіре білу;5) нəтижеге жету процесінде өзінің əрекетін бақылауға алу, бағдарлау мен қозғалысқа байланысты жағдайдың өзгеруіне өз

іс- əрекеттерін бейімдей алу, оқу міндеттерінің дұрыс орындалуын бағалай алу, оны шешудің мүмкіндіктерін білу;6) түсініктерді анықтау, қорытынды жасау, ұқсастықтарын табу,топтау, топтаудың негізі мен критерийлерін өз бетімен

таңдау, себеп-салдарлық байланыстарын орнату, логикалық дəлел құру, мимен қорыту (индуктивті, дедуктивті, жəне ұқсас) сұрақ қойып, қорытынды шығару, əр түрлі қиындықтағы танымдық жəне білімдік міндеттерді шешу үшін белгілер мен таңбілім алушырды, модельдер мен сызбілім алушырды жасап, қолдану. Оқытудың тағы бір түрі, ойын технологияларын қолдану. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнін оқытуда арнайы ұйымдастырылған көріністі ойындарында, ролдік, үстел үсті, қозғалмалы ойындарда ең қолайлы жағдай жасалынады. Оқытудың əдісі ретінде ойын түрлерін қолдану білім алушылардың қозғалыс белсенділігі мен танымдық қызығушылығын арттырады. Ұжымдық іс-əрекетке бағытталған ойын түрлері білім алушылардың кішкентай топтың мүшелерінің көзқарастарын сыйлауға, соңғы нəтижені болжап, өз бетімен іс-əрекеттерді жоспарлауға, жетістікке жетудің əдістерін анықтауға ықпал етеді.

33. Саралап оқыту əр түрлі топтағы білім алушыларды оқыту үшін оқу процессінің мамандандырылуын, олардың жас ерекшеліктерінің, физикалық, психикалық ерекшеліктерін жəне офтальмологиялық аспектісін қамтиды. Саралап оқыту білім алушының көру мүмкіндігі мен қоршаған ортаны бағдарлауда арнайы əдіс-тəсілдерді қолдануын, оқулықтардың түпнұсқасын, көрнекіліктер, тифлоқұрылғылар пайдаланып жəне де сыныптағы білім алушы санының аз болуын, жекелеме-шағын топтарды оқыту əдістерін қамтиды. Саралау жұмысын ұйымдастырудың шарты сараланған, күрделілігімен, танымдық қызығушылығымен, мұғалімнің көмегінің сипатымен ерекшеленетін тапсырмаларды қолдану. Көру мүмкіндіктерінің есебі мен ілеспе ақауларын назарға ала отырып білім алушыларды топтарға бөледі:

1) мүлдем көрмейтін немесе аздап көретін, көзінің көру өткірлігінің мөлшері 0-ден 0,4-ке дейін жақсырақ көретін көзін түзететін көзілдірік тағатын білім алушылар, бұл білім алушылардың қалдық көру қабілеті бар немесе мүлдем көрмейді;

2) көзі нашар көретін, көзінің көру өткірлігі 0,05-тен 0,09-ға дейінгі жақсырақ көретін көзіне түзету əйнегін тағатын білім алу-шылар, бұл білім алушылардың көру функциялары қатты зақымдалған, көбіне көру деңгейінің төмендеуімен бірге көру аумағы тарылып, кеңістікті көруі де бұзылады.

34. Оқытудың коммуникативті тəсілі – бұл ақпаратты хабарлау, жеткізу, екі немесе бірнеше адамдардың сөйлесу процесінде білім, білік дағдыларымен алмасуы. Оқыту процессі коммуникативті тəсілге сəйкес, мұғаліммен жəне құрбы-құрдастарымен бірлесіп оқыту қызметі мен іс-əрекетті ұйымдастыра білуін қалыптастыруға ықпал жасап, мына міндеттерді қамтиды: ортақ шешім табу жəне мүдделерін есепке алу негізінде шиеленісті шешу; өз көзқарасын қорғау жəне дəлелдей алу; өз сезімдерін, ойларын білдіруде коммуникация міндеттеріне сəйкес сөйлеу құралдарын саналы түрде қолдана білу, өз іс-əрекеттерін жо-спарлап, жүйелей білу.

35. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (бұдан əрі-АКТ) қолдану:1) АКТ-ды қолдану біліктілігі білім алушылардың жұмыс барысында, бос уақыттарында жəне қарым-қатынаста технологи-

яларды сенімді жəне шығармашыл түрде қолдана білуін қамтамасыз етеді;2) ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен GPS навигацияларын бағдарлау мен оңтайлы қолдану саласында

біліктілігін қалыптастырып, дамыту; БАҚ жəне мультимедиялық ресурстарды пайдалану; ақпараттарды ғаламтордан жəне мəліметтер базасынан іздеу; АКТ саласын ақпараттарды құрып, өңдеуге пайдалану, оқытудың белсенді түрін техникалық қолдау мақсатында интербелсенді тақтаны пайдалану;

3) байланыс арналары арқылы мұғалімдермен, басқа білім алушылармен ынтымақтасып, қарым-қатынас жасап, ақпараттармен алмасу үшін электрондық байланысты пайдалану, онлайн форумдарға, виртуальды білім беру орталарына қатысу.

4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері36. Арнайы оқыту мен тəрбиелеуде білім алушылардың түзету циклі пəндері бойынша жетістіктерін бағалау эмоциялық,

сапалық сипаттау сипатында болып (өз мүмкіндіктеріне дұрыс көзқарас қалыптастыру), даму жетістіктерінің мониторингіне негізделеді.

37. Бағдаралама бойынша оқытудың нəтижесі үш деңгейде бақыланып жəне сипаттау түрінде болады:1) үйренуге ұмтылу;2) біреудің қолдауымен істей алады (үлкеннің, достарының);3) өз бетімен жасай алады; жетекші құзірет арқылы.

5-тарау. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру38. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 1) 0-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағат; 2) 1-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағат; 3) 2-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат; 4) 3-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат; 5) 4-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат. 39. Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту жұмысын ұйымдастыру үшін кабинетте: аккомодацияны жаттықтыру

үшін «Ручеек» («МЕДОПТИКА ТАК-2») құрылғысы, офтальмологиялық вакуумды массаж аппараты (АВМО), макулостиму-лятор КЭМ-ЦТ (түрлі-түсті қосмышаларымен), көздің көруін ынталандыратын бағдарламасы бар жеке компьютер, түзету жұмыстары үшін медициналық құрылғылар, көрнекі жəне таратпа материалдар, табиғи заттар жиынтығы, мозайкалар, ойындар, тақырыптық суретті материалдар, мультимедиалық курстар. Əр түрлі жұмыс түрлерін орындағанда еңбек гигиенасы ережелері мен қауіпсіздік ережелерін сақтайды.

40. Көру қабілеті бұзылған 0-4 сынып білім алушылары үшін «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» бағдарламасы келесі бөлімдерді қамтиды:

1) қалдық көруді сақтау – бұл көз жаттығуларымен танысу. Өз денсаулығына қамқорлықпен қарау. Оптикалық түзету құралдарын (көзілдірік, үлкейткіш құрал, линза) күту. Аккомодациялық жаттығулар, əйнектігі белгімен жаттығулар. «Пальминг» жаттығулары. Көздің тұрмыстық зақымдануы. Көру жүктемесінің режимі;

2) пішінді қабылдау (түйсіну) – заттарды зерттеп көру тəсілдерін қалыптастыру, жазық геометриялық пішіндерді тану жəне атау (дөңгелек, төртбұрыш, сопақ, тікбұрыш). Көлемді геометриялық денелер (шар, куб, пирамида, призма). Білім беруде олардың пішіндерін нақты заттарды талдау үшін нысан ретінде пайдалану. Бейнелерді жəне заттардың суреттерін аяқтау үшін трафареттер мен үлгілерді пайдалану. «Осындай пішіндегі затты тап», «Геометриялық пішінді ата», «Зат пен пішін», «Зат қандай пішіндерден тұрады?», «Керемет қап» дидактикалық ойындары мен жаттығулары;

3) түсті қабылдау – негізгі түстердің реңктері мен ахроматикалық (ақ, сұр, қара) түстерді, қанықтылықты, қарама-қарсы түстерді, ашықтықты ажырата білу. Қорашаған ортада шынайы түстерді тану. Қозғалып бара жатқан заттың түсін байқау. «Түрлі-түсті автомобильдер», «Кемпірқосақ», «Кеселер мен тостақтарды таңда», «Əдемі гүл шоғы», «Түс бойынша кескінді боя» дидактикалық ойындары мен жаттығулары;

4) заттың көлемін қабылдау – түрлі ауқымдағы заттарды салыстыру. Үлкен-кіші, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке түсініктерімен танысу. «Қоршауды ретімен құрастыр», «Кім биік, кім аласа», «Ретімен қой», «Осындай ұзындақта жол сал» дидактиакалық ойындары мен жаттығулары;

5) қозғалысты қабылдау – қозғалыстағы заттарды ажырату. Қозғалыс жылдамдығын түсініп, оны атау (жылдам, баяу). « Кім шарды тез домалатады», «Кім жылдам?», «Біздің көшелердегі машиналар», «Əуе шары» дидактикалық ойындары мен жаттығулары;

6) кеңістікті қабылдау – мектеп ішін бағдарлай алуын қалыптастыру. Өз бетімен жатын бөлмені, асхананы таба алу. Иіс бойынша бөлмелерді ажырату. Бағыттарды ауызша белгілеп: алға-артқа, оңға-солға, жоғары-төмен, жəне оны анықтай алуға үйрету. «Қайда барсаң, соны табасың», «Жиһазды орналастыр», «Шатастыру», «Баспалдақпен жүріп өт» дидактикалық ой-ындары мен жаттығулары;

7) күрделі суреттерді қабылдау – суретте орналасқан заттардың атын атап, алыс-жақын ораласқан заттарды көре білу қабілеттерін қалыптастыру. Сурет бойынша əңгіме құрып, берілген жоспар бойынша заттарды суреттеу;

8) табиғи материалдарды қабылдау – табиғи материалдар: су, құм, жармалар, жаңғақтар, тұқымдар туралы түсініктерін қалыптастыру. Қолдың ұсақ моторикасын дамыту – теру, төгу, араластыру;

9) адамды қабылдау – дене бөліктерінің өзара қарым-қатынасы мен пішін мен көлемнің динамикалық өзгерістерін қалыптастыру. Адам бейнесін өз дене бітімімен салыстыру. Əр түрлі ракурстағы (анфас, профильде, суретте тек бір қолы немесе бір аяғы ғана көрінеді) адамның дене мүсінін тану, адамның жеке ерекшеліктерін (сыртқы бейнесі, жасы, жынысы) бөліп көрсету.

41. «Қалдық көру қабілетін сақтандыру жəне дамыту» пəні бойынша оқыту мазмұны бөлімдері бойынша ұйымдастырылған: 1) бөлімдер ары қарай бөлшектерге бөлінген, олар өздеріне сыныптар бойынша күтілетін нəтиже түрінде оқыту мақсатын

қояды: дағды немесе қабілеті, білімі немесе түсінуі. Оқытудың мақсаты əр бөлімшенің ішінде ретімен орналастырылып, мұғалімдерге өзінің жұмыс жоспарын құрып жəне білім алушылардың жетістіктерін бағалап, сонымен қатар оларды келесі оқыту кезеңімен таныстырады:

1-кесте

№ Бөлім Бөлімше

1 Көзді қорғау 1.1 Көз гимнастикасы1.2 Көз гигиенасы

2 Пішінді қабылдау 2.1 Заттарды тексеру, геометриялық пішіндердің айырмашылығын жəне кескінін анықтау 2.2 Пішіндерді кескіні бойынша классификациялауға арналған жаттығулар, пішіндерді кескіні бойынша бөлшектерге бөлу2.3 Мозаикамен, конструктормен жұмыс

3 Түсті қабылдау 3.1 Негізгі түстердің, арохматикалық түстердің, контраст түстердің, қанық түстердің реңдерін ажырата білу 3.2 Қоршаған ортада нақты объектілердің түстерін тани білуге арналған жаттығулар3.3 Түстерді салыстыру жəне келістіру. «Ауқым» тұжырымдамасы, «жылы жəне салқын түстер»

4 Заттың көлемін қабылдау

4.1 Үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарымен танысу4.2 Заттарды көлемі, ұқсастығы жəне айырмашылығы бойынша классификациядлауға арналған жаттығулар, 4-ші артығын табу

5 Қимыл-козғалысты қабылдау

5.1 Қозғалыстың жылдамдық сапасы (тез, ақырын)5.2 Алыстағы заттың қозғалыс бағытын анықтауға арналған жаттығулар

6 Кеңістікті қабылдау 6.1 Мектеп ішінде бағыттала білуді қалыптастыру6.2 «Жанында, қарама-қарсы, жеке, бірге, арасында, жақын» ұғымдарымен танысу




7 Күрделі суреттерді қабылдау

7.1 Заттарды кескіні бойынша жəне контурлы кескіні бойынша анықтауға арналған жаттығулар7.2 Басып шығарылған суреттермен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру

8 Табиғи заттарды қабылдау

8.1 Қолдың ұсақ моторикасын дамыту

9 Адамды қабылдау 9.1 Кескіні, мөлшері бойынша дене бөліктерінің қарым-қатынасындағы динамикалық өзгерістерін қалыптастыру

2) оқу бағдарламасының мақсаты кодпен белгіленген. Кодтың бірінші саны сыныбын, екінші жəне үшінші сандары бағдарламаның бөлімшелерін, төртінші сан оқыту мақсатының нөмірлеуін білдіреді. Мысалы, 1.2.1.4: «1» – сынып, «2.1» – бөлімше, «4» – оқу мақсатының нөмірі.

42. Оқыту мақсаттарының жүйесі:1) «Көзді қорғау»:2-кесте

Бөлімшелер Оқыту мақсаттары0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып

1.1 Көз гим-настикасы

0.1.1.1 көзге арналған қарапайым жаттығу-ларды білу

1.1.1.1 көзге арналған қарапайым жаттығуларды орындау

2.1.1.1 көзге арналған жаттығулар жиынтығын білу жəне орындай алу

3.1.1.1 көзге арналған жүйелі жаттығулар жасау

4.1.1.1 көзге арналған жаттығуларды өз бетімен орындау

1.2 Көз гиги-енасы

0.1.2.1 көз гигенасының ережелерін білу

1.1.2.1 көз гигиенасын сақтай білу 1.1.2.2 көзілдірікті күту ережелерін білу

2.1.2.1 көру қабілетін түзетудің заманауи құрылғыларын (көзілдірік, ұлғайтқыш əйнектер) жəне олардың күтімін білу

3.1.2.1 əйнектегі белгі бой-ынша дəлдеуге арналған жаттығуларды жасай білу (Аветисов- Мац бойынша) 3.1.2.2 теледидар көргенде, компьютер қолданғанда, ұялы теле-фон немесе планшет қолданғанда көз гигиена-сын сақтау

4.1.2.1 оптикалық түзету құралдарының маңызын түсіну жəне қолдану ереже-ле рін білу (линзалар, көзіл-діріктер, ұлғайтқыш əйнектер) 4.1.2.2 тұруға арналған жаттығуларды жасау, «паль-минг» жаттығуы4.1.2.3 «күнделікті көз жарақаттары» деген не екенін

2) «Пішінді қабылдау»:3-кесте


2.1 Заттарды тексе-ру, геометриялық пішіндердің айырмашылығын жəне кескінін анықтау

0.2.1.1 геометриялық кескіндердің пішіндерін нақты заттардың кескіндері ретінде анықтай білу

1.2.1.1 қарапайым геометрилық пішіндер, көлемді денелер (шар, ци-линдр, куб) жайлы білімдерін бекіту1.2.1.2 сызық түр-лерін білу (тік, қи-сық, үзілген, бөлік)

2.2.1.1 геометриялық пішіндердің комби-нациясынан тұратын объектілерді анықтау

3.2.1.1заттарды кескіні бойынша сəйкестендіруді білу3.2.1.2 конус, призма, эллипсоидты білу

4.2.1.1 трафареттері жəне үлгілері бойын-ша геометриялық пішіндердің суретін салу4.2.1.2 мүсінді контурлы суретпен үйлестіре білу

2.2 Пішіндерді кескіні бойын-ша классифика-циялауға арналған жаттығулар, пішіндерді кескіні бойынша бөлшектерге бөлу

0.2.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Осындай пішіндегі затты тап», «Геометриялық пішінді ата», «Зат пен пішін», «Зат қандай пішіндерден тұрады?», «Керемет қап»

1.2.2.1 геометриялық денелер жиынтығынан көрсетілген геометриялық пішінді анықтау (берілген сурет бойынша пішінді табу)

2.2.2.1 контур-ды анықтау жəне оқшаулау, қоршаған ортадағы кескіндерді бөлу, геометриялық кескіндерді жəне денелерді білу жəне атау, əртүрлі пішіндегі кескіндерді оқшаулау формы

3.2.2.1 күрделі геометриялық пішіндерді са-раптай білу, құрамдас бөлшектердің барлық конфи-гурацияларын бөлу

4.2.2.1 күрделі жағдайларда геометриялық кескіндердің суреттерін түсіну жəне қабылдауды игеру (шулы кон-тур, қабаттасқан суреттер)

2.3 Мозайкамен, конструктормен жұмыс

0.2.3.1 бөлшектенетін мозайкамен жұмыс істей білу, қарапайым символдық суреттерді құрастыра білу

1.2.3.1бөлшектенетін мозайкамен жұмыс істей білу, қарапайым жəне күрделі симфолдық суреттерді құрастыра білу

2.2.3.1 құрылыс материалдары-мен конструк-тор модельдерін құрастыра білу (үй, мұнара, қақпа )

3.2.3.1 ұсақ бөлшекті конструкторлар-мен құрылыс нысандарын жасай білу

4.2.3.1 жеке белгілері бойынша заттарды топтастыру жəне көрсету

3) «Түсті қабылдау»:4-кесте


3.1 Негізгі түстердің, арохматикалық түстердің, кон-траст түстердің, қанық түстердің реңдерін ажыра-та білу

0.3.1.1 негізгі түстердің, арохматикалық түстердің (ақ, сұр, қара) реңдерін ажы-рата білу, түстің қанықтығы, контрасттығы, ашықтығы

1.3.1.1 кемпірқосақ түстерін білу. Түстерді анықтау жəне қоршаған ортадағы реңдерін білу

2.3.1.1 ұқсас түстер гаммасын (қызыл-сары-сарғыш қызыл- көкшіл-күлгін) салыстыра білу жəне салыстыру мүмкіндігі болу

3.3.1.1 түстердің қанықтығының азаюы мен артуына қарай қатар бойынша орна-ластыру (3-тен 7-ге дейін). Аралас түстерді жасай білу

4.3.1.1 қабылданатын заттардың санының артуына, түстер саны, түстердің арасындағы айырмашылықтың азаюына арналған (қызыл жəне қызғылт сары заттар, бір түсті бірақ əртүрлі реңдегі заттар) жаттығуларды орындау

3.2 Қоршаған ор-тада нақты объектілердің түстерін тани білуге арналған жаттығулар

0.3.2.1 дидиакти-ка лық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Түрлі –түсті авто-мобильдер», «Кемпірқосақ», «Кеселер мен тостақтарды таңда», «Əдемі гүл шоғы», «Түс бойынша кескінді боя»

1.3.2.1 «Көкөністер, жемістер» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру.Қол жұмысы мен көру жəне тактилді қабылдауды үйлестіре білу

2.3.2.1берілген үлгі бойынша аппликациялар дайын-дау (кемпірқосақ, түрлі түсті гүлзаржұлдыз, жылы немесе суық реңдегі гүл шоқтары)

3.3.2.1 «қарама-қарсы түстер» ұғымын білу. Санамақтарды жаттау (Əр аңшы қырғауылдың қайда отыратынын білгісі келеді)3.3.2.2 «жыл құс тары» тақырыбы бойынша көру қабі летін игеру. Кескінді жəне боялған құстардың суреттерін салыстыра білу

4.3.2.1 үлгі бойынша түстерді кездейсоқ ретпен орналастыруға арналған жаттығулар

3.3 Түстерді салыстыру жəне келістіру. «Ауқым» тұжырым-дамасы, «жылы жəне салқын түстер»

0.3.3.1 қоршаған ортадағы нақты заттардың түстерін білу. Қозғалатын заттардың түстерін байқау

1.3.3.1 негізгі түстердің аттарын жəне олардың реңдерін білу, қоршаған ортада олар-ды ажырата білу

2.3.3.1 «спектр», «жылы жəне суық түстер» ұғымын білу2.3.3.2 қоршаған ортадағы түстердің реңдерін анықтау 2.3.3.3 қанықтығы бой-ынша түстер гаммасын құрастыру

3.3.3.1 əртүрлі қолөнер бұйымдарын жасағанда ою-өрнек түрінде түстерді үйлестіру

4.3.3.1 пробиркада неме-се палитрада ара-лас түстерді алуға арналған жаттырулар жасау

4) «Заттың көлемін қабылдау»:5-кесте


4.1 Үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарымен танысу.

0.4.1.1 үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарын білу

1.4.1.1 суретте жəне қоршаған орта-да үлкен жəне кішкентай зат-тарды ажырата білу (ұзындық, кеңдік, биіктік)

2.4.1.1 заттардың нақты көлемін елестете алу. Қарапайым суре-терден анықтау

3.4.1.1 заттардың көлемі, ұқсастығы жəне айырмашылығы бойынша классифи-кациясына арналған жаттығулады орындау

4.4.1.1 көптеген заттардың ішінен берілген көлемдегі затта таба білу, (берілген заттардың саны 1-ге дейін көбейеді, көлеміне байланысты азаяды)

4.2 Заттарды көлемі, ұқсастығы жəне айырмашылығы бойынша классифика-циялауға арналған жаттығулар, 4-ші артығын табу

0.4.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау : «Қоршауды ретімен құрастыр», «Кім биік, кім аласа», «Ретімен қой»

1.4.2.1 «Жабайы жəне үй жануарла-ры» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру

2.4.2.1 дидакти-калық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Ретімен қой», « Дəл осын-дай ұзындықтағы жол сал» 2.4.2.2«Өсімдіктер» тақырыбы бойын-ша көру қабілетін игеру

3.4.2.1 əртүрлі көлемде салынған суреттерді салыстыра білу3.4.2.2 «Ағаштар мен бұталар», тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру. Ағаштарды жапырағы бойынша анықтау

4.4.2.1 көптеген заттардың ішінен берілген көлемдегі затта таба білу, өзгеріс кезінде сызғышты өлшеу құралы ретінде пай-далану4.4.2.2 көлемді заттардың үш өлшеу мəні бола-тынын түсіну

5) «Қимыл-козғалысты қабылдау»:6-кесте


5.1 Қозғалыстың жылдамдық сапасы (тез, ақырын)

0.5.1.1 қозғалыстың жылдамдық қасиеттерін білу жəне атау (тез, ақырын)

1.5.1.1 қозғалатын заттарды ажыра-та білу

2.5.1.1 қашықтықтағы объектінің қозғалыс бағытын анықтай білу

3.5.1.1 айнаның ал-дында өз қимыл-қозғалысына бақылау жүргізе алу, заттардың айнадағы кескіні мен нақты орналасқан жерін ажырата білу

4.5.1.1 дене көлемі мен ракур-сы өзгерген жағдайда қашықтықтағы объектінің бағытын анықтай білу

5.2 Алыстағы заттың қозғалыс бағытын анықтауға арналған жаттығулар

0.5.2.1 «Батпырауық жəне тауық», «Орманда аю...» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру

1.5.2.1 «Біздің көшедегі автокөліктер» «Əуе шары» тақырыбы бой-ынша көру қабілетін игеру

2.5.2.1 «Кім шар-ды тез домала-тады», «Кім жыл-дам?», тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру жəне көрсету

3.5.2.1 «Əр аумақтың жану-арлары» бойынша көру қабілетін игеруге видеофильмдер мен деректі фильмдерді қолдану

4.5.2.1 «Транспорт» тақырыбы бойынша көру қабілетін иге-ру. Жол қозғалысы ережелерін білу

6) «Кеңістікті қабылдау»:7-кесте


6.1 Мектеп ішінде бағыттала білуді қалып-тастыру.

0.6.1.1 асханаға, жатын бөлмеге өз бетімен жол таба білу0.6.1.2 бөлмені иісі бойынша анықтай білу0.6.1.3 алға-артқа, оңға-солға, жоғары-төмен бағыттарын анықтау жəне ауыз-ша бағытын көрсету

1.6.1.1 бөлме ішінде жəне жергілікті жерде бағыттала білу, затардың өзара үйлесімді орнала-суын анықтау1.6.1.2 кеңістікте өзіне жəне басқа заттарға қатысты қозғалыс бағытын білу, жазық жерде бағыттала білу

2.6.1.1 кеңістіктік қашықтық белгілерін түсіну жəне қабыл-дау 2.6.1.2 «төменгі, жоғарғы, жағынан, сол жақ-жақын, алыс, оң-алыс, жақын, солға, оңға» ұғымдарын түсіну2.6.1.3 кабинетте, сыныпта, мектеп-те, далада кеңіс-тік қарым-қаты-настарын орнату

3.6.1.1 нысанның орналасуын ауызша түсіндіре білу3.6.1.2 есте сақталған анализаторлардың көмегімен кеңістікте бағыттала білу (есту, көру, иісі, сенсорлық)3.6.1.3 нысанның ми-кро- жəне макро жазықтықта орналасу-ын ауызша түсіндіре білу

4.6.1.1 кеңістікте жəне жазықта бағыттала білу қабілетін иге-руге арналған жаттығуларды жасау (графикалық көрнекі диктантты орындау) 4.6.1.2заттарды көрсетілген бағыт бойынша кеңістікте жəне жазықтықта орналастыра білу

6.2 «Жанында, қарама-қарсы, жеке, бірге, арасында, жақын» ұғым-дарымен танысу

0.6.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орын-дау: «Қайда барсаң, соны табасың», «Жиһазды орнала-стыр», «Шатастыру» «Баспалдақпен жүріп өт»

1.6.2.1 «Жиһаз» тақырыбы бойын-ша көру қабілетін игеру1.6.2.2 «Жиһазды орналастыр» тақырыбы бойын-ша дидактикалық ойындар

2.6.2.1 «Менің сыныбым», «Менің қалам» тақырыптары бой-ынша сюжеттік-рөлдік ойындар көрсету

3.6.2.1 «Менің үйім», «Менің пəтерім» сияқты тақырыптар бойынша көру қабілетін игеру

4.6.2.1 бөлменің, сыныптың жоспа-рын жасау 4.6.2.2 «Менің мектебім, үйім орналасқан көше» тақырыптары бой-ынша экскурсия

7) «Күрделі суреттерді қабылдау»:8-кесте


7.1 Заттарды кескіні бой-ынша жəне контурлы кескіні бойын-ша анықтауға арналған жаттығулар

0.7.1.1 бір сюжетке біріктірілген зат-тарды мүсіні бой-ынша жəне кескінді суреті бойынша анықтауға арналған жаттығулар

1.7.1.1 берілген жо-спар бойын-ша суретке қарап əңгіме құрастыру

2.7.1.1 суреттегі заттардың арақашықтығын көру, жақын жəне алыс орналасқан заттар-ды атау

3.7.1.1 сюжетті ашатын ақпараттық белгілерін анықтау (суреттейтін сипаттағы көптеген бөлшектер мен бірнеше жоспардың болуы)

4.7.1.1 сюжеттік суреттің ретін бағалау (жеке объектілерді жалпы қарау, егжей-тегжейлі қарап бөлектеу)

7.2 Басып шығарылған суреттер-мен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру

0.7.2.1 басып шығарылған суреттерге қарау, жақын жəне алыс орналасқан заттар-ды атау 0.7.2.2 өң түсін, екінші қатардағы, қосымша түстерді көру

1.7.2.1 басып шығарылған суреттегі зат-тарды сипаттау1.7.2.2 жоспар бойын-ша суреттер ретімен əңгіме құрастыру

2.7.2.1 бір нысанның екінші нысанмен қабаттасқанын су-реттен жəне шын мəнінде түсіну2.7.2.2бөлшектерден тұтас сурет құрастыру2.7.2.3 оқиғалар орны мен уақытын, ондағы тұлғаларды анықтау жəне айту

3.7.2.1 əрбір нысанды егжей-тегжейлі сипат-тау жəне сараптау, ны-сандарды салыстыру, белгілі бір жағдайларда қосылған нысандар-ды тану 3.7.2.2 бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрлары ажырату3.7.2.3 күрделі суретті қабылдаудың дағдыларын меңгеру

4.7.2.1 күрделі сюжетті суретті қабылдай білу4.7.2.2 өнер туындысын фотосуреттер мен көрнекі кескіндерден ажырата білу4.7.2.3 үлгі бойынша өрнектер мен сызбілім алушырды орындау

8) «Табиғи заттарды қабылдау»:9-кесте



0.8.1.1 табиғи матери-алдарды білу (су, құм) 0.8.1.2 қолдың ұсақ мото-рикасын дамытуға арналған үстел ой-ындарын үйрену

1.8.1.1 қол жұмысы мен көру жəне тактилді қабылдау қабілеттерін үйлестіру1.8.1.2 заттын пішінін, конфигурациясын, түсін анықтау жəне салыстыру

2.8.1.1 өнер жəне көркем жұмысының басқа түрлері арқылы (мүсін, кескіндеме, аппликация, дизайн) шығармашылық белсенділігін, қиялын, ой-лау қабілетін арттыру 2.8.1.2 бұйымның пішінін, үлесін, құрылымын са-лыстыру

3.8.1.1 заттың құрылымын саусақпен сипап сезу3.8.1.2 саусақ ойындарын пай-далана отырып, көрнекі-тиімді ойлау қабілетін дамыту

4.8.1.1 заттың дайындалған материалының құрамын анықтау жəне сипаттау 4.8.1.2 өз өнімдерінің көркем суреттін (оригами, папье-маше, саз) жасау

9) «Адамды қабылдау»:10-кесте


9.1 Кескіні, мөлшері бойынша дене бөліктерінің қарым-қатынасындағы динамикалық өзгерістерін қалыптастыру

0.9.1.1 адамның жы-нысын жəне жеке дене бөлімдерін білу

1.9.1.1 адамның суретін өз денесімен са-лыстыру

2.9.1.1 адамның жеке ерек-шеліктерін ажырату (сыртқы келбеті, жасы, жынысы)2.9.1.2 қарастырылып отырған нысанның жеке ерекшеліктерін ажырату: адам, жануар

3.9.1.1 дене бөлімдері пішінінің динамикалық өзгерістерін білу

4.9.1.1 əртүрлі ракурстағы суреттелген адамның пішінін тану (толық бет, профиль, сурет-те тек бір қол жəне бір аяғы)




Өзім туралы 1. Көзді қорғау 1.1 Көз гимнастикасы 0.1.1.1 көзге арналған қарапайым жаттығуларды білу1.2 Көз гигиенасы 0.1.2.1 көз гигенасының ережелерін білу


2. Пішінді қабылдау

2.1 Заттарды тексеру: геомет-риялық пішіндердің айырмашы-лығын жəне кескінін анықтау

0.2.1.1 геометриялық кескіндердің пішіндерін нақты заттардың кескіндері ретінде анықтай білу

2.2 Пішіндерді кескіні бойынша классификациялауға арналған жаттығулар, пішіндерді кескіні бой-ынша бөлшектерге бөлу

0.2.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Осындай пішіндегі затты тап», «Геометриялық пішінді ата», «Зат пен пішін», «Зат қандай пішіндерден тұрады?», «Керемет қап»


0.2.3.1 бөлшектенетін мозайкамен жұмыс істей білу, қарапайым символдық суреттерді құрастыра білу

Менің от-басым мен достарым

3. Түсті қабылдау

3.1 Негізгі түстердің, арохматикалық түстердің, кон-траст түстердің, қанық түстердің реңдерін ажырата білу

0.3.1.1 негізгі түстердің, арохматикалық түстердің (ақ, сұр, қара) реңдерін ажырата білу, түстің қанықтығы, контрасттығы, ашықтығы

3.2 Қоршаған ортада нақты объектілердің түстерін тани білуге арналған жаттығулар

0.3.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Түрлі –түсті автомобильдер», «Кемпірқосақ», «Кеселер мен тостақтарды таңда», «Əдемі гүл шоғы», «Түс бойынша кескінді боя»

3.3 Түстерді салыстыру жəне келіс-тіру. «Ауқым» тұжы рымдамасы, «жылы жəне салқын түстер»

0.3.3.1 қоршаған ортадағы нақты заттардың түстерін білу. Қозғалатын заттардың түстерін байқау


4. Заттың көлемін қабылдау

4.1 Үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарымен танысу

0.4.1.1 үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарын білу

4.2 Заттарды көлемі, ұқсастығы жəне айырмашылығы бойынша классификациядлауға арналған жаттығулар, 4-ші артығын табу

0.4.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Қоршауды ретімен құрастыр», «Кім биік, кім аласа», «Ретімен қой»

5. Қимыл-козғалысты қабылдау

5.1 Қозғалыстың жылдамдық сапа-сы (тез, ақырын)

0.5.1.1 қозғалыстыңжылдамдық қасиеттерін білу жəне атау (тез, ақырын)


0.5.2.1 «Батпырауық жəне тауық», «Орманда аю...» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру

Саяхат 6. Кеңістікті қабылдау

6.1 Мектеп ішінде бағыттала білуді қалыптастыру

0.6.1.1 асханаға, жатын бөлмеге өз бетімен жол таба білу 0.6.1.2 бөлмені иісі бойынша анықтай білу0.6.1.3 алға-артқа, оңға-солға, жоғары-төмен бағыттарын анықтау жəне ауызша бағытын көрсету

6.2 «Жанында, қарама-қарсы, жеке, бірге, арасында, жақын» ұғымдарымен танысу

0.6.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Қайда барсаң, соны табасың», «Шатастыру», «Баспалдақпен жүріп өт»


7. Күрделі суреттерді қабылдау

7.1 Заттарды кескіні бойынша жəне контурлы кескіні бойынша анықтауға арналған жаттығулар

0.7.1.1 бір сюжетке біріктірілген заттарды мүсіні бойынша жəне кескінді суреті бойынша анықтауға арналған жаттығулар

7.2 Басып шығарылған суреттер-мен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру

0.7.2.1 басып шығарылған суреттерге қарау, жақын жəне алыс орналасқан заттарды атау 0.7.2.2 өң түсін, екінші қатардағы, қосымша түстерді көру


8. Табиғи заттарды қабылдау


0.8.1.1 табиғи материалдарды білу (су, құм) 0.8.1.2 қолдың ұсақ моторикасын дамытуға арналған үстел ойындарын үйрену


9. Адамды қабылдау


0.9.1.1 адамның жынысын жəне жеке дене бөлімдерін білу




Өзім туралы 1. Көзді қорғау

1.1 Көз гимнастикасы 1.1.1.1 көзге арналған қарапайым жаттығуларды орындау

1.2. Көз гигиенасы 1.1.2.1 көз гигиенасын сақтай білу 1.1.2.2 көзілдірікті күту ережелерін білу



2.1 Заттарды тексеру, геометриялық пішіндердің айырмашылығын жəне кескінін анықтау

1.2.1.1 қарапайым геометрилық пішіндер, көлемді де-нелер (шар, цилиндр, куб) жайлы білімдерін бекіту1.2.1.2 сызық түрлерін білу (тік, қисық, үзілген, бөлік)

2.2 Пішіндерді кескіні бойын-ша классификациялауға арналған жаттығулар, пішіндерді кескіні бойынша бөлшектерге бөлу.

1.2.2.1 геометриялық денелер жиынтығынан көрсетілген геометриялық пішінді анықтау (берілген сурет бойынша пішінді табу)

2.3 Мозайкамен, конструктормен жұмыс 1.2.3.1 бөлшектенетін мозайкамен жұмыс істей білу, қарапайым жəне күрделі симфолдық суреттерді құрастыра білу



3.1 Негізгі түстердің, арохматикалық түстердің, контраст түстердің, қанық түстердің реңдерін ажырата білу

1.3.1.1 кемпірқосақ түстерін білу. Түстерді анықтау жəне қоршаған ортадағы реңдерін білу


1.3.2.1 «Көкөністер, жемістер» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру. Қол жұмысы мен көру жəне тактилді қабылдауды үйлестіре білу

3.3 Түстерді салыстыру жəне келістіру. «Ауқым» тұжырымдамасы, «жылы жəне салқын түстер»

1.3.3.1 негізгі түстердің аттарын жəне олардың реңдерін білу, қоршаған ортада оларды ажыра-та білу.



4.1. Үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарымен танысу

1.4.1.1 суретте жəне қоршаған ортада үлкен жəне кішкентай заттарды ажырата білу (ұзындық, кеңдік, биіктік)


1.4.2.1 «Жабайы жəне үй жануарлары» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру



1.5.1.1 қозғалатын заттарды ажырата білу


1.5.2.1 «Біздің көшедегі автокөліктер» «Əуе шары»тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру

Саяхат 6. Кеңістікті қабылдау


1.6.1.1 бөлме ішінде жəне жергілікті жерде бағыттала білу, затардың өзара үйлесімді орналасуын анықтау1.6.1.2 кеңістікте өзіне жəне басқа заттарға қатысты қозғалыс бағытын білу, жазық жерде бағыттала білу


1.6.2.1 «Жиһаз» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру1.6.2.2 «Жиһазды орналастыр» тақырыбы бойынша дидактикалық ойындар




1.7.1.1 берілген жоспар бойынша суретке қарап əңгіме құрастыру

7.2 Басып шығарылған суреттермен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас су-рет құрастыру

1.7.2.1 басып шығарылған суреттегі заттарды си-паттау1.7.2.2 жоспар бойынша суреттер ретімен əңгіме құрастыру



8.1 Қолдың ұсақ моторикасын дамыту. 1.8.1.1 қол жұмысы мен көру жəне тактилді қабылдау қабілеттерін үйлестіру1.8.1.2 заттын пішінін, конфигурациясын, түсін анықтау жəне салыстыру




1.9.1.1 адамның суретін өз денесімен салыстыру



Бөлімдер Бөлімшелер Оқытудың мақсаттары

Өзім туралы 1. Көзді қорғау

1.1 Көз гимнастикасы 2.1.1.1 көзге арналған жаттығулар жиынтығын білу жəне орындай алу

1.2. Көз гигиенасы 2.1.2.1 көру қабілетін түзетудің заманауи құрылғыларын (көзілдірік, ұлғайтқыш əйнектер) жəне олардың күтімін білу



2.1 Заттарды тексеру: геометриялық пішіндердің айырмашылығын жəне кескінін анықтау

2.2.1.1 геометриялық пішіндердің комбинациясынан тұратын объектілерді анықтау

2.2 Пішіндерді кескіні бойынша классификациялауға арналған жаттығулар, пішіндерді кескіні бойын-ша бөлшектерге бөлу

2.2.2.1 контурды анықтау жəне оқшаулау, қоршаған ортадағы кескіндерді бөлу, геометриялық кескіндерді жəне денелерді білу жəне атау, əртүрлі пішіндегі кескіндерді оқшаулау

2.3 Мозайкамен, конструктормен жұмыс.

2.2.3.1 құрылыс материалдарымен конструктор модельдерін құрастыра білу (үй, мұнара, қақпа )




2.3.1.1 ұқсас түстер гаммасын (қызыл-сары-сарғыш қызыл- көкшіл-күлгін) салыстыра білу жəне салыстыру мүмкіндігі болу


2.3.3.1 берілген үлгі бойынша аппликациялар дайындау (кемпірқосақ, түрлі түсті гүлзар, жұлдыз, жылы немесе суық реңдегі гүл шоқтары)


2.3.3.1 «спектр», «жылы жəне суық түстер» ұғымын білу2.3.3.2 қоршаған ортадағы түстердің реңдерін анықтау 2.3.3.3 қанықтығы бойынша түстер гаммасын құрастыру




2.4.1.1 заттардың нақты көлемін елестете алу. Қарапайым суретерден анықтау


2.4.2.1 дидактикалық ойындар мен жаттығуларды орындау: «Ретімен қой», «Дəл осындай ұзындықтағы жол сал» 2.4.2.2 «Өсімдіктер» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру



2.5.1.1 қашықтықтағы объектінің қозғалыс бағытын анықтай білу

5.2 Алыстағы заттың қозғалыс бағытын анықтауға арналған жаттығулар.

2.5.2.1 «Кім əуе шарын тез айналдырады?» «Кім тез?»тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру жəне көрсету


6. Кеңістікті қабылдау


2.6.1.1 кеңістіктік қашықтық белгілерін түсіну жəне қабылдау 2.6.1.2 «төменгі, жоғарғы, жағынан, сол жақ-жақын, алыс, оң-алыс, жақын, солға, оңға» ұғымдарын түсіну2.6.1.3 кабинетте, сыныпта, мектепте, далада кеңістік қарым-қатынастарын орнату


2.6.2.1 «Менің сыныбым», «Менің қалам» тақырыптары бойынша сюжеттік-рөлдік ойындар көрсету




2.7.1.1 суреттегі заттардың арақашықтығын көру, жақын жəне алыс орналасқан заттарды атау

7.2 Басып шығарылған суреттермен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру

2.7.2.1 бір нысанның екінші нысанмен қабаттасқанын суреттен жəне шын мəнінде түсіну2.7.2.2 бөлшектерден тұтас сурет құрастыру2.7.2.3 оқиғалар орны мен уақытын, ондағы тұлғаларды анықтау жəне айту

Қоршаған орта


8.1 Қолдың ұсақ моторикасын дамыту. 2.8.1.1 өнер жəне көркем жұмысының басқа түрлері арқылы (мүсін, кескіндеме, аппликация, дизайн) шығар-машылық белсенділігін, қиялын, ойлау қабілетін артты-ру 2.8.1.2 бұйымның пішінін, үлесін, құрылымын салыстыру

Саяхат 9. Адамды қабылдау

9.1 Кескіні, мөлшері бойынша дене бөліктерінің қарым-қатынасындағы динамикалық өзгерістерін қалыптастыру.

2.9.1.1 адамның жеке ерекшеліктерін ажырату (сыртқы келбеті, жасы, жынысы)2.9.1.2 қарастырылып отырған нысанның жеке ерекшеліктерін ажырату: адам, жануар




Тірі табиғат 1. Көзді қорғау

1.1 Көз гимнастикасы 3.1.1.1 көзге арналған жүйелі жаттығулар жасау1.2. Көз гигиенасы 3.1.2.1 əйнектегі белгі бойынша дəлдеуге арналған

жаттығуларды жасай білу (Аветисов- Мац бойынша) 3.1.2.2 теледидар көргенде, компьютер қолданғанда, ұялы телефон немесе планшет қолданғанда көз гиги-енасын сақтау




3.2.1.1 заттарды кескіні бойынша сəйкестендіруді білу3.2.1.2 конус, призма, эллипсоидты білу


3.2.2.1 күрделі геометриялық пішіндерді сараптай білу, құрамдас бөлшектердің барлық конфигурация-ларын бөлу

2.3 Мозайкамен, конструктормен жұмыс.

3.2.3.1 ұсақ бөлшекті конструкторлармен құрылыс ны-сандарын жасай білу выполнять

Уақыт 3. Түсті қабылдау


3.3.1.1 түстердің қанықтығының азаюы мен артуына қарай қатар бойынша орналастыру (3-тен 7-ге дейін). Аралас түстерді жасай білу


3.3.2.1 «қарама-қарсы түстер» ұғымын білу. Санамақтарды жаттау (Əр аңшы қырғауылдың қайда отыратынын білгісі келеді)3.3.2.2 «жыл құстары» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру. Кескінді жəне боялған құстардың суреттерін салыстыра білу


3.3.3.1 əртүрлі қолөнер бұйымдарын жасағанда ою-өрнек түрінде түстерді үйлестіру

Сəулет 4. Заттың көлемін қабылдау

4.1. Үлкен-кішкентай, биік-аласа, ұзын-қысқа, кең-тар, жуан-жіңішке ұғымдарымен танысу.

3.4.1.1 заттардың көлемі, ұқсастығы жəне айырмашылығы бойынша классификациясына арналған жаттығулады орындау


3.4.2.1 əртүрлі көлемде салынған суреттерді салы-стыра білу3.4.2.2 «Ағаштар мен бұталар», тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру. Ағаштарды жапырағы бойынша анықтау



3.5.1.1 айнаның алдында өз қимыл-қозғалысына бақылау жүргізе алу, заттардың айнадағы кескіні мен нақты орналасқан жерін ажырата білу

5.2 Алыстағы заттың қозғалыс бағытын анықтауға арналған жаттығулар.

3.5.2.1 «Əр аумақтың жануарлары» бойынша көру қабілетін игеруге видеофильмдер мен деректі фильмдерді қолдану

Өнер 6. Кеңістікті қабылдау


3.6.1.1 нысанның орналасуын ауызша түсіндіре білу3.6.1.2 есте сақталған анализаторлардың көмегімен кеңістікте бағыттала білу (есту, көру, иісі, сенсорлық)3.6.1.3 нысанның микро- жəне макро жазықтықта орна-ласуын ауызша түсіндіре білу


3.6.2.1 «Менің үйім», «Менің пəтерім» сияқты тақырыптар бойынша көру қабілетін игеру




3.7.1.1 сюжетті ашатын ақпараттық белгілерін анықтау (суреттейтін сипаттағы көптеген бөлшектер мен бірнеше жоспардың болуы)

7.2 Басып шығарылған суреттермен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру.

3.7.2.1 əрбір нысанды егжей-тегжейлі сипаттау жəне сараптау, нысандарды салыстыру, белгілі бір жағдайларда қосылған нысандарды тану 3.7.2.2 бейнелеу өнерінің түрлері мен жанрларын ажы-рату 3.7.2.3 күрделі суретті қабылдаудың дағдыларын меңгеру

Су – тіршілік көзі


8.1 Қолдың ұсақ моторикасын дамыту 3.8.1.1 заттың құрылымын саусақпен сипап сезу3.8.1.2 саусақ ойындарын пайдалана отырып, көрнекі-тиімді ойлау қабілетін дамыту




3.9.1.1 дене бөлімдері пішінінің динамикалық өзгерістерін білу




Менің Отаным-Қазақстан

1. Көзді қорғау

1.1 Көз гимнастикасы 4.1.1.1 көзге арналған жаттығуларды өз бетімен орындау1.2. Көз гигиенасы 4.1.2.1 оптикалық түзету құралдарының маңызын түсіну

жəне қолдану ережелерін білу (линзалар, көзілдіріктер, ұлғайтқыш əйнектер) 4.1.2.2 тұруға арналған жаттығуларды жасау, «пальминг» жаттығуы4.1.2.3 «күнделікті көз жарақаттары» деген не екенін түсіну

Адами құндылықтар



4.2.1.1 трафареттері жəне үлгілері бойынша геометриялық пішіндердің суретін салу4.2.1.2 мүсінді контурлы суретпен үйлестіре білу


4.2.2.1 күрделі жағдайларда геометриялық кескіндердің суреттерін түсіну жəне қабылдауды игеру (шулы контур, қабаттасқан суреттер)


4.2.3.1 жеке белгілері бойынша заттарды топтастыру жəне көрсету

Мəдени мұра



4.3.1.1 қабылданатын заттардың санының артуына, түстер саны, түстердің арасындағы айырмашылықтың азаюына арналған (қызыл жəне қызғылт сары заттар, бір түсті бірақ əртүрлі реңдегі заттар) жаттығуларды орындау


4.3.2.1 үлгі бойынша түстерді кездейсоқ ретпен орналастыруға арналған жаттығулар


4.3.3.1 пробиркада немесе палитрада аралас түстерді алуға арналған жаттырулар жасау




4.4.1.1 көптеген заттардың ішінен берілген көлемдегі затта таба білу, (берілген заттардың саны 1, ға дейін көбейеді, көлеміне байланысыты азаяды)


4.4.2.1 көптеген заттардың ішінен берілген көлемдегі затта таба білу, өзгеріс кезінде сызғышты өлшеу құралы ретінде пай-далану4.4.2.2 көлемді заттардың үш өлшеу мəні болатынын түсіну



4.5.1.1 дене көлемі мен ракурсы өзгерген жағдайда қашықтықтағы объектінің бағытын анықтай білу


4.5.2.1 «Транспорт» тақырыбы бойынша көру қабілетін игеру. Жол қозғалысы ережелерін білу

Табиғи құбылыстар

6. Кеңістікті қабылдау


4.6.1.1 кеңістікте жəне жазықта бағыттала білу қабілетін игеруге арналған жаттығуларды жасау (графикалық көрнекі диктантты орындау) 4.6.1.2 заттарды көрсетілген бағыт бойынша кеңістікте жəне жазықтықта орналастыра білу


4.6.2.1 бөлменің, сыныптың жоспарын жасау 4.6.2.2 «Менің мектебім, үйім орналасқан көше» тақырыптары бойынша экскурсия




4.7.1.1 сюжеттік суреттің ретін бағалау (жеке объектілерді жалпы қарау, егжей-тегжейлі қарап бөлектеу)

7.2 Басып шығарылған суреттермен жұмыс. Бөлшектері бойынша тұтас сурет құрастыру

4.7.2.1 күрделі сюжетті суретті қабылдай білу4.7.2.2 өнер туындысын фотосуреттер мен көрнекі кескіндерден ажырата білу 4.7.2.3 үлгі бойынша өрнектер мен сызбілім алушырды орындау

Ғарышқа саяхат


8.1 Қолдың ұсақ моторикасын дамыту 4.8.1.1 заттың дайындалған материалының құрамын анықтау жəне сипаттау 4.8.1.2 өз өнімдерінің көркем суреттін (оригами, папье-маше, саз) жасау




4.9.1.1 əртүрлі ракурстағы суреттелген адамның пішінін тану (толық бет, профиль, суретте тек бір қол жəне бір аяғы)

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығына 43-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі №115 бұйрығына 261-қосымша

Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Кеңістікте бағдарлау» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)

1-тарау. Жалпы ережелер1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы №1080 қаулысымен бекітілген Орта

білім берудің ( бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сəйкес əзірленген.2. Оқу бағдарламасы оқу-нормативтік құжаты болып табылады. Əрбір оқыту пəнінің оқу мазмұны мен білім көлемі, көру қабілеті

бұзылған білім алушылардың білім, білік дағдыларына, жас ерекшеліктеріне, танымдық мүмкіндіктеріне сəйкес анықталады. 3. Оқу бағдарламасы білім алушылардың пəндік салалар бойынша білім, білік дағдыларын саналы түрде игеруі үшін əр

пəнде қолданылатын əдістемелік əлеуетті пайдалануға, оқу, жобалық іс-əрекет тəсілдерін қабылдау арқылы дербестегін жоғары деңгейде дамытуға, əлеуметтік-мəдени кеңістікте бағдарлау дағдыларын меңгеруге бағыттайды.

4. Оқу бағдарламасыында көрмейтін жəне нашар көретін білім алушылардың білім беру мекемлеріндегі оқу процесін ұйымдастырудағы дəстүрлі оқу-нормативтік құжаттарының қызметтері жаңаша педагогикалық сипатта үйлесімді сабақтасқан. Оқыту тəсілдері пəн бойынша оқу бағдарламасының құрылымын құруда негізгі бағыт беруші болып табылады.

5. Құндылық, əрекеттік, тұлғалық бағдарлау, коммуникативтік тəсілдер білім берудің классикалық негізі ретінде коррекциялық процестің білім беру нəтижелері мен оқыту мақсаттарының басым жүйесін нығайту үшін, оқу бағдарламасының жаңа құрылымында көрініс тапты.

6. Заманауи кезеңде көру қабілеті зақымдалған білім алушыларды оқыту процесіне қойылатын негізгі талаптардың бірі, түрлі білім беру жағдайларында: арнайы білім беру мектептерінде, инклюзивті білім беру, үйден оқыту жағдайында, білім алушының жоғарғы деңгейде белсене жұмыс істеуін ұйымдастыру болып табылады.

7. Көру қабілеті бұзылған білім алушылардың белсенді танымдық іс-əрекеттері, психологиялық-педагогикалық түзете қолдаудың барлық қатысушыларымен бірлескен шығармашылық жағдайында, қолдау көрсетуінде, өзара қарым-қатынас жағдайында тұрақты түрде дамиды.

8. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларды арнайы (коррекциялық) оқыту жəне тəрбиелеуде педагогикалық процестің қатысушылары болып ұстаздар, психологтар, əдіскерлер, дəрігерлер табылады. Арнайы дайындалған, дефектологиялық білімі бар ұстаздар мен тəрбиешілер педагогикалық процесте үлкен рөл атқарады. Бұл мамандар білім беруде, тəрбиелеуде, түзете-дамытуда тифлопедагогиканың тəжірибелік міндеттерін шешеді.

9. Арнайы оқытудың коррекциялық циклінің пəндік оқу бағдарламалары танымдық жəне əлеуметтік іс-əрекеттерінде ком-пенсаторлы мүмкіндіктерін барынша пайдалануда, əдістемелік жəне арнайы техникалық құралдарды қолдануда көру қабілеті бұзылған білім алушылардың белсенділігін дамытады.

10. Түзету қызметі осы пəннің мақсатына жету шеңберінде, ата-аналар мен жергілікті қоғамдастықтың өкілімен бірлесе ұйымдастырылады.

11. Білім алушылардың пəннің мазмұнын қабылдау процесінде жəне оның құрылымы мен мақсатына жету үшін, ақпаратты іздеу, талдау, қолдану, ақпаратпен, ойлармен бөлісу үшін бірлесу, нұсқаулықтар мен құрал-жабдықтарды кең бағытта қолдана отырып жұмысты бағалауларды қоса отырып ақпараттық- коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамытуға жағдай жасайды.

12. Оқу бағдарламасынан күтілетін нəтижелер оқу бағдарламасының мазмұнын анықтайтын негізі ретінде, оқытудың мақсаттарының жүйесі түрінде көрсетілген.

13. Бұл бағдарламаның негізгі аспектісінде белгілі пəннің білім алушының тəрбиесінде субъект ретінде өзінің оқуы мен тұлғааралық қарым-қатынасының мазмұны ашылады.

14. Оқыту бағдарламалары оқытудың жəне тəрбиелеудің міндеттерін жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Білім берудің нақты пəнін оқытуда мақсат жүйесімен бірге мектеп бітіру нəтижесі бойынша оқыту құндылықтары мен өзара байланыс нəтижелерін қамтиды.

15. Оқыту бағдарламаларының ерекшелегі пəндік білімін жəне біліктілігін ғана емес, кең ауқымды дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Жүйелі мақсаттардың қойылуы оқытудың негізгі дамытушы бөлімдері: функционалдық жəне шығармашылық білімін,сыни көзбен ойлауын ақпараттық – коммуникациялық технологияларды қолдану, жеке жəне топтық жұмыс жасау, мəселелерді шешу жəне шешімдерді қабылдау болып табылады. Кең ауқымды дағдылар білім алушылардың мектептегі білім беру практикасында ғана емес, мектептен кейінгі болашақтың да кепілі.

16. Заманауи жаңалықтар, еңбек нарығындағы өзгерістер білім алушыларға жағдаятты талдау, бағалау, тың ой жəне міндетті шешудегі мəліметтерді, алған білімдерін шығармашылық тұрғыда қолдана білу жəне жаңа ойларды синтездеу мен мəлімдеу сияқты дағдыларын қалыптастырады. Бастамалық, қызығушылық, өзгерістерге дайын болу, коммуникабельді болу сияқты тұлғалық қасиеттер өзекті болып келеді.

17. Күнделікті білім беру мазмұны пəн бойынша оқытудың мақсатына бағытталады жəне білім алушының алған білімін шығармашылық тұрғыда қолдана білуін, білім, білік дағдыларын кез келген оқу жəне өмірлік жағдаяттарда , жетістікке жетудегі ұстанымдылығын, өмірінің барлық кезеңдерінде үйренуін, қолдана білуін қалыптастырады.

18. Тұлғалық сапасының дамуында кең ауқымдағы дағдыларымен органикалық бірігуі «қазақстандық патриотизм жəне азаматтық жауапкершілік», «сыйластық», «əріптестік», «еңбек жəне шығармашылық», «өмірінің барлық сəтіндегі білім алуы» біліктіліктерінің базалық құндылықтарын меңгеруінің негізі. Бұл құндылықтар білім алушының мінез-құлқын күнделікті қызметке ынталандыратын бағдарлауда мықты тұлғаның қалыптасуын қарастырады.

2-тарау. «Кеңістікте бағдарлау» пəнін оқытудың мақсаты мен міндеттері19. «Кеңістікте бағдарлау» пəнінің маңыздылығы: арнайы түзете оқыту компоненттерінің негізгі пəндерінің бірі болып та-

былады жəне көру қабілеті бұзылған (көрмейтін жəне нашар көретін) білім алушылардың тəрбиесі, тұлғалық танымдылығын жан-жақты көрсете білуі тек оқу-тəрбие процесінде ғана емес, сонымен қатар, əлеуметтік тұрғыда жеткен деңгейлері, көрмейтін жандардың өзіндік қалауларын өз бетінше қанағатандыра алатын, өз əлеуметтік қиындықтарын шеше алуын, өзін шынайы бағалауы жəне қоғамдағы адамдармен тең деңгейде қатынаста болуын қамтамасыз етеді.

20. Бастауыш сыныпта «Кеңістікте бағдарлау» пəнін оқыту мен меңгерту төмендегілерге бағытталады:1) көру функцияларының компенсациясы, білім алушының психологиялық жəне физикалық дамуын түзету;2) білім алушылардың кеңістікте бағдарлаудан алған білім, білік дағдыларын өмірде қолдана білуіне көмек беру мен қолдау

көрсету, кедергісіз орта қалыптастыру.21. «Кеңістікте бағдарлау» пəні бағдарламасы концентрикалық əдіспен,бір материалды келесі сыныптарда ауқымды көлемде

қайталап мазмұнын күрделендіріп, тереңдетіп жəне жеке элементтерін нақтылауға құрылған.22. «Кеңістікте бағдарлау» пəні бірнеше пəндердің білімдерінен құралатын интеграциялық курс; «Дүниетану», «Өзін-өзі

тану» қоғамдық өмірдегі басты принциптерді саналы қабылдауына жəне өмірде өз орнын табуға көмектеседі; «Математика»-математикалық терминдерді қолдану; «Тіл дамуының кемшіліктерін түзету», «Мимика жəне пантомимика»-вербалды жəне вер-балды емес коммуникацияларының біліктілігін дамыту, «Əлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау»-өз-өзіне қызмет ету дағдыларын пайдалану; «Бейімделген дене шынықтыру» жəне Емдік дене шынықтыру»-қимылдың координациясына көмектеседі.

23. «Кеңістікте бағдарлау» пəнінің мақсаты – көрмейтін жəне нашар көретін білім алушылардың қоршаған орта туралы біркелкі (біртұтас) түсініктерін қалыптастыру, жеке тұлғаның одан əрі жақсы дамуына септігін тигізетін қоғамнан оңашалануды жеңу, кеңістікте бағдарланудың ортақ (жалпылама) амалдарын меңгеру болып табылады.

24. Қойылған мақсаттың іске асырылуында бағдарлама мынадай тапсырмаларды шешуді қарастырады:1) білім алуға жағымды ынталандыру;2) қоршаған орта жайлы түсінігінің кеңеюі жəне жиынтығы, нысан жəне заттың сапасы мен құрамын елестету;3) кеңістіктік терминдерді түсінуді қалыптастыру жəне оларды өздігінен қолдана білуі;4) кеңістіктік ойлауды, микро жəне макро кеңістік туралы жəне сақталған анализаторларды қолдана отырып, ондағы

нысандардың орналасуы жайлы ақпараттарды алу дағдыларын дамыту;5) практикалық бағдарлауда кеңістік туралы алған полисенсорлық ақпаратты пайдалануға үйрету; 6) топографиялық түсініктерді қалыптастыру, оларды шынайы кеңістікте сезініп, қолдана білу;7) көрмейтін білім алушылардың көретін құрдастарымен жəне ересектермен кеңістікте бірлесе бағдарлауға үйрету;8) тифлотехникалық құралдар көмегінің тəсілдерімен ( трость, локатор, дыбыстық белгілер мен бағыт беру жүйесі) кеңістікте

бағдарлауды меңгеру. 3-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тəсілдер

25. Көру қабілеті зақымдалған білім алушыларды (көрмейтін жəне нашар көретін) оқыту мен тəрбиелеудің арнайы типтік оқыту жоспарына жалпы білім беретін пəндерден бөлек коррекциялық цикл пəндері енгізіледі.

26. Коррекциялық цикл көру қабілеті бұзылған білім алушыларға арналған арнайы түзету сабақтары арқылы іске асырылады, олардың əрқайсысы, оңалту, түзете орнын толтыру сияқты шаралары бар өзінің нақты міндетін атқарады (кеңістікте бағдарлау сабағы, əлеуметтік тұрмыстық бағдарлау, тіл кемістігіндегі кемшіліктер, мимика жəне пантомимика).

27. Көру қабілеті бұзылған білім алушыларға түзету пəндерін жүргізу олардың əлеуметтік ортаға, белсенді сөйлеу ортасына енуін, қимыл-қозғалыс əрекеттерін ұлғайтуын, эмоционалдық тонусын түзетуін қамтамасыз етеді,оқытудың негізгі кезеңдерін, сонымен қатар, бағдарлау кезеңдері мен өзін-өзі бақылауын, өзіндік бағалауын жəне танымдық-оқыту қызметінің мақсатын жақсартуды қалыптастыруға мүмкіндік береді.

28. Көру қабілеті бұзылған білім алушылармен жүргізілетін түзету сабақтары кешенді түрде, диагностика, даму, түзету, оқу мен тəрбиелеу мəселелерін: арнайы мамандармен (тифлопедагогтармен), офтальмологтармен, логопедтермен, арнайы пси-хологтармен, психоневрологтармен (қажетінше) жəне басқа мамандармен қаралады.

29. Көрмейтін білім алушыларды оқыту құндылық-бағдарлау, тұлғалық- бағдарлау, іс-əрекеттік, дифференциалды, коммуникативтік қатынас пен ақпараттық коммуникациялық технологиялар (бұдан əрі – АКТ) негізінде жүзеге асырылады.

30. «Кеңістікте бағдарлау» пəнін оқытуда құндылықты-бағдарлау қатынасы болса,білім алушыларға белгілі бір құндылықты таңдауға мүмкіндік береді: өзінің жеке қауіпсіздігіне жауапкершілікті сезінуге, өз денсаулығы мен өмірін, жанұясын, табиғатты, адамзат бағалауға жəне шындық пен мейірімділікті түсінуге тəрбиелейді. Бұл құндылықтар тұлғаны ынталандырудың маңызды факторы ретінде тəртібі мен əрекеттеріне жол сілтейді. Əр сабақта, орта білім берудегі ұлттық құндылық «Мəңгілік ел» идеясының негізіндегі, қазақтың париоттық жəне азаматтық жауапкершілік тəрбиесіне үлкен мəн бере оқытылады. Білік пен дағыдыға үйрету барысында қазақ халқының ұлттық салт-дəстүрлері қарастырылған.

31. Тұлғалық-бағдарлау тұлғаның мінез-құлқындағы жаңа модельдің қалыптасуына мүмкіндік жасап, күнделікті өмірде қалыпты көретін адамдармен қатынасқа даярлайды. Тұлғалық-бағдарлаудың мақсаты оқыту процесінің даралығы, тұлғаның үйлесімді қалыптасуы мен жан-жақты дамуы, Кеңістікте бағдарлау сабақтарында шығармашылық қабілетінің толықтай ашылуы жəне əлеуметтік-маңызды тұлғалық сапасын тəрбиелеу (белсенділік, мақсатқа жетудегі табандылық, ұқыптылық, батылдық, мəмлегершілдік, сыпайылық), психикалық процестегі эмоционалды-еріктік ортаны түзету (жадының Кеңістікте ойлауы, назардың кезеңді талдауы арқылы) жəне полисенсорлық дамуы.

32. Кеңістікте бағдарлау сабақтарындағы əрекеттік қатынас дамудың жəне практикалық білік пен дағдыларын түзетуде жүзеге асырылады. Оқытудың ең тиімді əдістерінің бірі ақпаратты-қабылдау; ізденіс; оқылатын материалдың қайта-қайта қайталануынан жəне дағдылардың автоматтандырылған меңгеруінен тұратын, репродуктивті. Практикалық іс-əрекеттердің негізгі түрлері олар: практикалық жаттығулар, тренингтер жəне экскурсиялар, бұл іс əрекеттер білім алушыға теориялық білімдерін іс-тəжірибеде қолданылуына мүмкіндік береді. Өз беттерінше іс-əрекетті қолдану:

1) сұрақ қойып, қорытынды жасау; əртүрлі қиын марщрутты құрастыруда жəне оқу жəне танымдық міндеттерді шешу үшін, модельдер мен схемаларды түрлендіру, жасап шығару, қолдану;

2) нəтижеге қол жеткізу барысында өзінің іс-əрекетін бақылау, бағдарлауға жəне мобилдікке байланысты жағдайдың өзгеруіне қарай іс-əрекетін түзету; оқу міндеттерінің орындалуын, оны шешудегі өз мүмкіндіктерін дұрыс бағалау;

3) дағдылар мен əдіс-тəсілдерді тиімді қабылдауы үшін білім алушыларға ойын технологиясын: саяхат, сахналық, сюжетті-рөлдік, жағдаятты, дидактикалық, қозғалысты ойындарды көп қолданады. Ойын барысында көрмейтін білім алушы қоршаған ортаны белсенді түрде тани бастайды, басқа адамдардың, ұжымның ой-пікірімен санасады,соңғы нəтижені болжай алады;

4) ойын түрлерін оқытудың əдісі ретінде қолдану, білім алушылардын танымдық қызығушылығын қарқындатады. Ойында шынайы заттарды жəне тифлотехнологиялық құралдарды қолданады: тактильді жолдар; шулы заттар; дыбыс шығаратын до-птар, «Кузнечик» кешені, «Ориентир» құралы сияқты.

33. Кеңістікте бағдарлаудағы дифференциалды тəсіл əр түрлі топтағы білім алушыларға білім беруде, оқу процесін маман-дандыруын білдіреді, жастарына, физикалық болмысына, психологиялық жағдайына, офтальмологиялық аспектісіне қарай, көру қабілетін ескере отырып жəне қосымша дефектілеріне қарай мынандай топтарға бөлінеді: мүлдем көрмейтін жəне ішінара қөру қабілеті бар,нашар көретін білім алушылар:

1) қоршаған ортада кеңістікте бағдарлау дағдыларының дифференциалды тəсілі, білім алушылардың көру қабілетіне қарай, топқа бөлуді, оның ішінде үш топқа бөліп оқытуды қарастырады. Бірінші топтағы білім алушылар оқу бағдарламасын өз беттерінше толығымен меңгере алады; екінші топтағы білім алушылар оқу бағдарламасын меңгереді, бірақ оны жасаған кезде аздаған қателіктер жібереді; үшінші топ білім алушылары оқу бағдарламасын жартылай меңгереді жəне өз беттерінше жасай алмайды. Олар үшін дараланған түзетудің əдістері көрсетілген, жеке қолдау картасы жасалынады;

2) дифференциалды жұмысты ұйымдастырудың басты шарты болып, күрделілігіне, танымдық қызығушылығына, мұғалімнің берген көмегіне қарай, дифференциалды тапсырмаларды пайдалану болады.

34. Кеңістікте бағдарлаудың коммуникативті жолдары білім алушы мен мұғалім, құрдастары,үлкендер жəне сүйемелдеуші арасындағы өзара ауызекі сөйлесу процесі кезіндегі білімі, біліктілігі мен дағдыларымен бөлісуін білдіреді, оқушу мен мұғалім арасында сөздік қарым қатынаста шеберлігін көрсету. Коммуникативті қызмет, сезім тактісіне, мейірімділікке, сыпайылыққа, мəмлегершілдікке негізделген тұлғааралық өзара қатынасты ұсынады. Ауызекі сөйлесу процесінде білім алушылар іскерлік пен оқу ынтымақтастығын орнатуы, ортақ бір шешім табуға жəне шиленіскен жағдайда позициялардың келісуімен жəне өзара қызығушылықтарын есепке ала отырып, шешіледі, құрдастарының ой-пікірлерін сыйлау, тұжырымдау, дəлелдеу жəне өз пікірін қорғау, саналы түрде ауызекі сөйлеу тəсілдерін пайдалану, дөрекі жəне білім алушыға жат лексика қолданбайды.

35. Ақпараратты коммуникативті технологияларды қолдану: 1) АКТ-ды пайдаланудағы құзыреттілік базалық АКТ дағдыларында құрылады жəне жұмыста, демалу кезінде, коммуника-

цияда дұрыс жəне шығармашылықпен пайдалануды қамтиды; 2) ақпаратты-коммуникативті технологияларды жəне GPS навигациясын, мультимедиялық ресурстарды, БАҚ, интерактивті

тақтаны, компьютерді қолдану оқу процесін, жаңғыртуға жəне жандандыруға, сонымен бірге білім алушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынасқа жəне ынтымақтастыққа ықпал етеді;

3) ізденіске, өңдеуге жəне ақпаратпен бөлісуге міндетті түрде Интернет-ресурстарды, ұялы байланысты, онлайн форумын, виртуальды ортаны пайдаланады.




4-тарау. Оқу жетістіктерін бағалау тəсілдері36. Арнайы білім беру мен тəрбиелеудегі білім алушылардың жетістігін коррекциялық цикл пəндері бойынша бағалау дамудың

табысты мониторингі негізінде, сапалы-сипатты, эмоционалды тұрғыда (өз мүмкіндіктерін дұрыс қарауды қалыптастыру) жүргізеді. 37. Бағдарламаны оқытудың нəтижесі үш деңгейде қадағаланады жəне сипаттау тəсіліне ие.1)меңгеруге ұмтылу;2) көмекпен меңгереді (ересектің, құрдасының);3) өз бетінше меңгереді: жетекші компетенциялармен.

5-тарау. «Кеңістікте бағдарлау» пəнінің мазмұнын ұйымдастыру38. «Кеңістікте бағдарлау» пəні бойынша оқу жүктемесінің көлемі: 1) 0-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 132 сағат; 2) 1-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 99 сағат; 3) 2-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 4) 3-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат; 5) 4-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат. 39. Кеңістікте бағдарлау сабағы бедерлі-графикалық басылымдағы нұсқаулармен, түрлі деңгейлі демонстрациялық матери-

алдармен (үйлердің ағаштардың макеттері жəне көліктердің, жол белгілерінің, бағдаршам тəрізді модельдерімен); оптикалық, тифлотехникалық құралдармен: тактильді құралдар (жолдар, кілемшелер, «Ориентир» құралы, əртүрлі топырақпен жəшіктер), түрлі өлшемдегі тросттармен (пластикалық, темір, жиналмалы, телескопиялық, лазерлі, жарықты, локаторлы), электрондық компаспен, локаторлармен (лазерлі, жарықты), оқуға арналған құрылғылармен, тифлокомплекспен жабдықталған арнайы жабдықталған кабинетте өткізеді. Кабинетті жабдықтау барысында санитарлы-гигиеналық нормалар мен техника қауіпсіздігі ескеріледі.

40. «Кеңістікте бағдарлау» сабағының мазмұны оқытудың бөлімдерінен ұйымдастырылған: «Бағдарлы-мобиляторлы қызметтің негізгі түсініктері» бөлімі-өзінің кемшілігіне шынайы қөзқарасты қалыптастыру; пəнге деген танымдық қызығушылығын оқу, сахналау, Интернет қолдану (аудио жəне видео жазылымдар), көркем шығармалар жəне көрмейтін адамдардың өмірбаяндарынан элементтерді пайдалану арқылы ынталандыру.

41. «Қоршаған кеңістікте сенсорлы қабылдау» бөлімі сақталған анализаторлар арқылы заттың тұтас бейнесі туралы жал-пылама түсініктерін қалыптастырады, ол туралы бұзылған түсініктерді түзетеді, 3 кезеңді ұсынатын, заттарды полисенсорлық қабылдауын дамытады: кезеңмен заттарды зерртеу; берілген заттың қасиеттері мен сапаларын, басқа заттардың қасиеттері мен сапасына қатысын анықтау жəне сенсорлық эталондармен салыстыру; алған ақпаратты жалпылау жəне оны вербалды түрде жеткізу. Полисенсорлық қабылдаудың дағдыларын бекіту үшін, көрнекі-бейнелі жəне көрнекі-əрекетті («Сыңарын табамын», «Не болды?» «Не өзгерді», «Сиқырлы қапшық») дамытуға бағытталған, шығармашылық тапсырмалар мен ойындарды қолданады.

42. «Дұрыс жүрістің тəсілдері мен дене қалпын дұрыс ұстауды қалыптастыру» бөлім дене шынықтыру жаттығулары (секіру, жүгіру, еңкею) жəне жүрістің түрлері: аяқтың ұшы, өкше, гимнастикалық орындық, бордюрмен, лабиринт, жіңішке дəліз, арқан, заттардан атап, айланып өту, басқа салмақ түсіру, арқылы қозғалыстың дағдыларын дамытады;жүрістің кемшілігін (аяқты сүйретіп жүру, тізенің бүгілуі, жанымен жүру) жəне дене қалпының бұзылуын (еңкею) түзетуді ұсынады.

43. «Жабық кеңістікте бағдарлау» бөлімі, «Мектеп территориясында бағдарлау», «Еркін кеңістікте бағдарлау» бөлім, «Туған қаласы туралы түсінік» бөлімі келесі міндеттер мен оқу барысының түрлерін іске асыру жолымен өз бетінше микро-макрокеңістікте бағдарлау дағдыларын дамытады:

1) кеңістік туралы кеңістіктік ойлауды жəне айналасындағылардың вербальді сипаттауы арқылы жалпылама, адекватты түсініктерді, кеңістікте тікелей қолмен, аяқ астымен, тростпен жанама зерттеуді қалыптастыру;

2) өздерінің тұрған жерін қандай да бір кері санау жүйесінің көмегімен анықтау (денесіне, заттарға, нысандарға жəне басқа адамдарға қатысты бағыттарды есте сақтауы мен таңдауы (көкжиек жақтары, заттар мен нысандар). Бағдарлар туралы түсініктердің қалыптасуы: тірек-жақсы таныс бағдарлар (өзендер, ормандар, саябақтар, арықтар), аралық (көліктер, адамдар, дыбыстар, иістер), берілген жердің бақылаулы-тұрақты бағдарлары (көрнекілігі);

3) қозғалыстың маршрутын дайындау: үлгілерді зерттеу, тірек-сызба, карта, жол-картасын (маршруттың бағытының өзгеруін жəне ондағы нысандарды дəйекті бақылау) жəне «Ориентир» құралындағы шолу-картасын (жердің ойша бір мезеттік қамту) құрастыру; оңтайлы жəне қауіпсіз маршрутты таңдау;

4) қозғалыстың үш кезеңді маршруты: сүйемелдеушімен, педагогтың бақылауымен жəне өз бетінше тросттің немесе GPS-тің көмегімен.

44. «Сүйемелдеушімен жүру» бөлімі жəне «Қарым-қатынас мəдениеті» бөлімі əңгімелесу, рөлдік жəне жағдаяттық ойындар, диспут, презентациялардың көмегімен айналасындағы адамдармен жəне педагогтармен, сүйемелдеушімен, құрдастарымен тұлғалық өзара қатынастың ауызша жəне ауызша емес коммуникативті дағдыларын қалыптастырады; сүйемелдеушімен жүріс туралы адекватты емес түсініктерді түзетуді ұсынады (сүйреуге, итеруге, тартуға, ғимаратқа кірерде жəне шығарда сүйемелдеушіні бірінші өткізуге болмайды).

45. «Бағдарлау жəне мобильділік» бөлімі «мобильділік» терминін түсінуге көмектеседі – тұрған жерін еркін бағдарлай алуға қабілеттілігі жəне қоршаған ортамен өзара байланысуы; тифлоқұралдарының көмегімен қозғалыс функцияларының дамыту жəне кедергісіз орта қалыптастыру.

46. Бөлімдер бойынша жалпы стандартқа сəйкес емес сабақтарды қолдануға болады: «Жол белгілері қаласына саяхат», «Қыс ханшайымы патшалығына саяхат», «Əуендер мен дыбыстар əлеміне саяхат», «Шахмат еліне саяхат», «Білім алушылардың сахналық əндері фестивалі», «Халықтық ойындар фестивалі», «Зарница».

47. Бұдан əрі қарай бөлімдер сынып бойынша күтілетін нəтиже, дағды мен біліктілік, білімі жəне түсіністігі түрінде оқытудың мақсатын құрайтын бөлімшелерге бөлінген. Оқудың мақсаттары əрбір бөлімшенің ішінде бірізділікпен құрылғандықтан, мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға жəне білім алушылардың жетістіктерін бағалауға мүмкіндік береді жəне де оқытудың келесі кезеңдері жайында ақпараттандырады.

1-кесте

№ Бөлімдер Бөлімшелер1. Бағдарлы-мобиляторлы əрекетінің

негізгі ұғымдары1.1 кеңістікте бағдарлауға оқытудағы жағымды түрткіні қалыптастыру 1.2 Кеңістіктік ұғымдар

2. Кеңістікте бағдарлауда сақталған ана-лизаторларды қолдану

2.1 Ұсақ моторика2.2 Көру арқылы қабылдау2.3 Тактилді қабылдау2.4 Есту арқылы қабылдау2.5 Тері арқылы қабылдау2.6 Иіс сезу

3. Дұрыс жүру əдістері жəне дене қалпын қалыптастыру

3.1 Мен жəне менің денем3.2 Əртүрлі əрекет барысында денені түзу ұстауды қалыптастыру3.3 Жүрудің түрлері3.4 Жұппен жəне қатарда жүру3.5 Кедергілерден өту

4. Жабық кеңістікте бағдарлау 4.1 Негізгі бөлмелер мен олардың жабдықталуы4.2 Топографиялық дағдылардың дамуы жəне бөлмелерді зерттеу амалдары4.3 Бөлмелерде бағдарлау4.4 Мектеп ғимараты бойынша бағдарлау

5. Мектеп территориясында бағдарлау 5.1 Мектеп территориясы туралы түсінік 5.2 Топографиялық дағдылардың дамуы5.3 Негізгі бағдарлар5.4 Берілген маршрут бойынша мектеп ауласын бағдарлау

6. Сүйемелдеушімен жүру 6.1 Үлкендермен жəне құрдастарымен жүру7. Еркін кеңістікте бағдарлау 7.1 Еркін кеңістіктің нысандары

7.2 Жолда жүру ережелері7.3 Көлік7.4 Мен тұратын қала

8. Қарым-қатынас мəдениеті 8.1 Қарым-қатынаста ұлттық жəне мəдени құндылықтарды енгізу9. Бағдарлау жəне мобильділік 9.1 Асханада бағдарлау

9.2 Қимыл дағдыларын дамыту жəне қозғалыс кезінде көмекші құралдарды пайдалану

48. Оқу бағдарламадағы оқыту мақсаттары кодтардан тұрады. Кодта бірінші сан сыныпты білдіреді, екінші жəне үшінші сандар бағдарламаның бөлімшелерін, ал төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы: 1.2.1.4: «1»-сынып, «2.1»-бөлімше, «4»-оқыту мақсатының реттік нөмірі.

49. Оқу мақсаттарының жүйесі: 1) «Бағдарлы-мобиляторлы əрекетінің негізгі ұғымдары»:2-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып1.1 Кеңістікте бағдар-лауға оқытудағы жағымды түрткіні қалып-тастыру

0.1.1.1ертегі кейіпкерлерінің мысалында жағымды жəне жағымсыз қасиеттерін түсіну; еліктеу бейнесін табу

1.1.1.1 көркем əдебиет кейіп-керлерінің мы-салында рухани құндылықтарын анықтау

2.1.1.1 көрмейтін адамдардың өмірлік тəжірибесінің ерекшелігін елесте-ту, сол адамдарға еліктеу

3.1.1.1əлемге əйгілі көрмейтін жандардың өмірлік тəжірибесін Лина Поның өмірінің үлгісінде талдау

4.1.1.1көрмейтін жандар жайында ақпарат жинап презен тация дайындау

1.2 Кеңістіктік ұғымдар

0.1.2.1 бағдарлаудың негізгі жылдамдық, қашықтық, уақыт, бағыт, көлем түсініктерін білу жəне түсіну.0.1.2.2берілген түсініктерді ойын арқылы бекіту: «Өтінемін», «Құстар, балықтар, жануарлар», «Ұшты, ұшпады...»

1.1.2.1өз денесіне қатысты кеңістіктік түсініктерді вер-балды жеткізу (оңды, солды, алдын, артын)

2.1.2.1микрожазықтықта кеңістікте бағдарды вербалды жеткізу жəне анықтау: оң жақ жоғарғы бұрыш, сол жақ жоғарғы бұрыш, оң жақ төменгі бұрыш, төменнен жоғары, жоғарыдан төмен, ортасы

3.1.2.1.көлденең жəне тігінен тұрған заттарды, ны-сандарды анықтау3.1.2.2дидактикалық ойын-дарды қолдана оты-рып, негізгі кеңістіктік түсініктерімен жұмыс жасау

4.1.2.1 кеңістіктік түсініктерді қолдана отырып, қоршаған орта туралы ақпаратты талдау жəне біріктіру4.1.2.1 «Ориентир» құралын қолдана отырып кеңістіктегі заттардың орнала-суын болжау

2) «Кеңістікте бағдарлауда сақталған анализаторларды қолдану»: 3-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып2.1 Ұсақ моторика

0.2.1.1білек жəне саусақтармен нақты қимылдар жасау0.2.1.2үстел үсті ойында-рын қолдана оты-рып, үлгі бойынша қимылдар жасау

1.2.1.1көру арқылы қабылдап, қолдың жұмысын үйлестіру1.2.1.2саусақ ойындарын қолдана отырып, қимылды ойнау

2.2.1.1 кеңістіктік ойлауды, қиялды, шығармашылық белсенділікті құрастыру, сурет салу жəне мүсіндеу арқылы іске асыру2.2.1.2 қоршаған кеңістіктегі заттардың жəне нысандардың фактурасын, пропор-циясын, көлемін анықтау жəне салыс-тыру

3.2.1.1өз ойынан түрлі бұйымдар жасау ( үйлердің, ағаштардың шаблондарын қию3.2.1.2қайшымен жұмыс істегенде қауіпсіздік тех-никасын сақтау

4.2.1.1кеңістіктегі заттың немесе нысанның толық бейнесін еле-стету, эстетикалық мəдениет нормала-рын білу4.2.1.2əртүрлі материал-дардан, конструк-тордан қарапайым заттардың моделдерін жасау

2.2 Көру арқылы қабылдау

0.2.2.1 кеңістікте түстерді анықтау жəне білу0.2.2.2 серуен кезінде табиғат бояуларын көру ақылы қабылдау0.2.2.3 бейнелеудегі айырмашылықты бау

1.2.2.1 заттардың кескінді, сұлбалы, графикалық, нүк-телі бейнесін тану 1.2.2.2 кеңістіктегі заттардың түсін, конфигурациясын, шамасын, көлемін анықтап, салыс-тыру 1.2.2.3 басқа фигуралардың қатарынан беріл-ген фигураны табу

2.2.2.1 графикалық суреттерді талдау жəне перспективасын анықтау (қашықтық пен орналасуы)2.2.2.2 заттарды жабық кеңістікте ажы-рату жəне олардың сапасын сипаттау2.2.2.3суреттердегі жетіспейтін немесе артық бөлшектерін табу

3.2.2.1 заттарды олардың суреттердегі жəне кеңістіктегі көлеңкесімен салыстыру 3.2.2.2 ашық кеңістіктегі ны-сандарды ажырату жəне шаманы, көлемді, түсі мен аолардың арасындағы қашықтықты анықтау 3.2.2.3бір біріне бастырылған бейнелерді тану

4.2.2.1 үйлер мен ағаштардан түсетін көлеңкелерді бақылау, жарықты көлеңкені пайдалана отырып, қозғалыстың оңтайлы жолын таңдау4.2.2.2 көрнекі-бейнелі ойлау арқылы еркін кеңістікте сипаттау жəне талдау

2.3 Тактилді қабылдау

0.2.3.1жекелеген топтағы заттарды білу жəневербалды суреттеу

1.2.3.1 кеңістікте затпен толықты-рылуын анықтау1.2.3.2. заттың негізгі компонент-терін анықтау жəне оның қасиеттерін суреттеу

2.2.3.1суреттен кескіннің сұлбасын сезу2.2.3.2бедерлі суреттерді вербалды көрсету жəне талдау

3.2.3.1 саусақтармен заттың құрылымын анықтау (қатты, жұмсақ, тегіс,кедір)3.2.3.2 табанмен еденнің үстіңгі бөлігін анықтау (линолеум, кафель, тактильді жолдар)

4.2.3.1 заттардың қандай материалдан жасалғанын анықтау жəне суреттеу

2.4 Есту арқылы қабылдау

0.2.4.1 дидактикалық ой-ындарды қолдана отырып, дыбыс шығаратын заттар-ды анықтау 0.2.4.2 дыбыстардың қаттылығын жəне сипатын анықтау (қатты, тыныш, қатаңдығы, ұяңдығы)0.2.4.3 дыбыстың статистикалық шығуына жүру0.2.4.4 адам шығаратын дыбыстарды анықтап,түсіну (əн айту, сөйлеу, шапалақ ұру, то-пылдау)

1.2.4.1 аудиожазба арқылы дыбыстар-ды тану 1.2.4.2 дыбыстардың кеңістіктегі лока-лизациялануын анықтау1.2.4.3 жылжыма-лы дыбысқа қарай жүру1.2.4.4 тірі жəне өлі табиғат дыбы-старын ажыра-ту, есте сақтау (жануарлардың, құстардың ды-быстарына; желдің, теңіздің, жапырақтардың шуларына еліктеу

2.2.4.1 қоршаған кеңісті дыбыстарын классификация-лау (өнеркəсіптік, құрылыс, көлік, тұрмыстық)2.2.4.2 дыбыстар-ды дифференция-лау жəне белгілі бір шыққан дыбысқа қарай жүру2.2.4.3 қозғалысты дыбыстық заттар-мен ойындарда статикалық жəне жыл-жымалы дыбыстарға қарай қозғалу дағдыларын игеру 2.2.4.4 адамның жəне жануарлардың түрлі эмоциясын сипаттау (жылау, күлу, қуану, қапалану, қорқу)

3.2.4.1 дыбыстарды қоршаған кеңістіктегі заттар мен нысандар туралы түсініктерімен салы-стыру 3.2.4.2 дыбыс шығарып тұрған заттың алыстаған деңгейін бағалау 3.2.4.3 кеңістікте дыбыстық локаторлар мен маяктарды пайдала-на отырып бағдарлау 3.2.4.4адамның дауысынан эмоционалдық күйін анықтау; сөйлеу жəне сөйлемейтін естуді қолдану

4.2.4.1 қошаған кеңістік туралы ақпаратты дыбыстық қабылдау арқылы талдау жəне синтездеу (судың сылдыры , жолға қатысты көліктермен байланысты) 4.2.4.2 қозғалыс кезінде есту жады-сын қолдану 4.2.4.3 шыққан əртүрлі дыбыстаға қарай қозғалудың дағдыларын меңгеру 4.2.4.4қаланың дыбстық картинасының пре-зентациясын дай-ындау

2.5 Тері арқылы қабылдау

0.2.5.1 жанасудағы «терінің сезімталдығы» терминін түсіну жəне білу)0.2.5.2 жанасу сипаттын квалифи-кациялау

1.2.5.1 қысымдық сезімталдықты анықтау (жылы, суық, ыстық) 1.2.5.2 ауру сезімдері жəне терінің қабылдауы ту-ралы білу (қысу, соқтығысу)

2.2.5.1 қоршаған ортаны тері арқылы қабылдау дағдыларын игеру (күн шығып тұр, жаңбыр,қар жа-уып тұр) 2.2.5.2 соқтығысудың алдын-алу тəсілдерін меңгеру (қозғалыс кезінде қолдарын ал-дына ұстау)

3.2.5.1 ауа райы құбы-лыстарынң маусымдық өзгеруін терінің қабыл-дау көмегімен бақылау жəне оларға адекватты қарау (маусым бойынша киіну,қолшатыр алу) 3.2.5.2 кеңістікте қауіпсіз əрекеттің тиімді жол-дарын таңдау; құлап қалған заттарды іздеуде қауіпті жағдайлардың алдын-алу (еңкею кезінде немесе отырған кезде қолды беттің тұсында ұстау)

4.2.5.1 терінің терми-калық, механикалық, химиялық жəне басқа тітіркенуі туралы ақ паратты синттез-деу жəне талдау жəне олардың зиян-ды əсерлерін бол-дырмау 4.2.5.2 кеңістікте бағдарлауда тері-сезімталдығы ана-лизаторын пайда-лану жəне кеңіс тік алдындағы қор-қынышты жеңе білу

2.6 Иіс сезу

0.2.6.1 таныс иістерді тану жəне иіскеу арқылы зат туралы ақпарат алу (адамдарпды жəне заттарды иістері арқылы ажырату)

1.2.6.1иіске көңіл бөлу, оны тану есте сақтау жəне лока-лизациялау(асхана, медициналық ка-бинет)

2.2.6.1 иістерді топ тарға бөлу: азық –түлік иістері, қоспалар, өсімдіктер, жуу заттары, əтір су-лары, медициналық, тұрмыстық иістер; супермаркет пен дəріханаға саяхат2.2.6.2 иіс сезу дағ-дыларын тренингте қолдану: «Иісі бой-ынша тап» , «жейтін, жеуге болмайтын», «Қай жерден иіс шығып тұр»

3.2.6.1иістерді жағымды жағымсыз, таныс, таныс емес, адамның иісі, үйдің иісі, топографиялық иістерге классифи-кациялау, мысалы сабынның иісі ваннамен сəйкестендіріледі

4.2.6.1əртүрлі іс-əрекет барысында иіс сезу сезімталдығын пай-далану: танымдық, ойындық, кеңістікте, əлеуметтік бағдарлауда

3) «Дұрыс жүру əдістері жəне дене қалпын қалыптастыру»:4-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып3.1 Мен жəне менің денем

0.3.1.1 дене мүшелерін анықтау жəне білу (жұп жəне тақ мүшелер, оң жəне сол жақ дене мүшелері, қуыршақта, басқа адамдарда) 0.3.1.2 өз денесінде бағдарлау, оң жəне сол жақта орналасқан дене мүшелерін анықтау, əрбір мүшенің мағынасын түсіну

1.3.1.1. айнадағы көрініс принципін қолдана отырып,қуыршақта, басқа адамдарда оң жəне сол жақ мүшелерін анықтай алу

2.3.1.1өз денеңді игеру амалдарын меңгеру (жаттығулар жасау) 2.3.1.2.əртүрлі əрекет ба-рысында өз денеңді дұрыс қалыпта ұстау

3.3.1.1түрлі əрекет ба-рысында қозғалу дағдыларын қолдану (оқу жəне жазуда қолдың орнала-суы, орын жыл-жытуда)

4.3.1.1қозғалыс міндеттерін орындау-да қимыл дағдыларының стратегияларын таңдау

3.2 Əртүрлі əрекет бары-сында денені түзу ұстауды қалыптастыру

0.3.2.1 тəн сұлулығы үшін дұрыс дене қалпының мəнін түсіну;0.3.2.2 дене қалпының дұрыс қалыптасуы үшін дене мүшелерін дұрыс қалыпта ұстау

1.3.2.1 отырғанда, тұрғанда дене қалпын дұрыс ұстау

2.3.2.1 ойын ойна ған-да арқаны дұрыс ұстау2.3.2.2 қозғалыс ойын-дарында дағдыларды қалыптастыру «Тиым салынған қимыл», «Қойшы мен қой», «Сокыр аю»

3.3.2.1 түзу отырғаныңды əрқашан бақылап отыру

4.3.2.1дұрыс қимылдаудың мəнін түсіну

3.3Жүрудің түрлері

0.3.3.1 дұрыс жүру ерекшеліктерін білу, қалыптасу мен жүру кезінде табанды, балтыр-ды тізені дұрыс қою

1.3.3.1 жүрудің түрлі амалдарын білу (түзу, шын-жырлы, шеңбер бойымен)1.3.3.2 жүрістің дұрыс дағдыларын меңгеру

2.3.3.1 бағыт пен жылдамдықты өзгерте отырып, дұрыс жүрудің амалдарын меңгеру2.3.3.2 көшбасшының артынан түзу жүруді үйрену

3.3.3.1 жүруде қозғалудың дұрыс əрекетін жасау дағды-ларын игеру3.3.3.2 жүрудегі бұрылу дағды-ларын үйрену

4.3.3.1баспалдақтан көтеріліп, түсуде вестибуляторлық аппарат функ-цияларын қалыптастыру

3.4 Жұппен жəне қатарда жүру

0.3.4.1қатардағы өз орнын есте сақтау жəне табу

1.3.4.1қатармен жүру амалдарын меңгеру

2.3.4.1 қатарда жүргенде жылдамдықты сақтай жəне өзгерте білу

3.3.4.1қатармен жүруде арақашықтықты бақылау

4.3.4.1 қатармен жүрудегі қауіпсіздік ережелерін білу

3.5 Кедергілерден өту

0.3.5.1 кедергілердің түрлерін анықтау жəне мұғалім көмегімен олар-дан өту

1.3.5.1 кедергі түрлерін квалифи-кациялау (уақытша, тұрақты, жоғарғы, төменгі) жəне олардан мұғалім көмегімен өту

2.3.5.1 кедергілерден өту амалдарын меңгеру

3.3.5.1 кедергі-лердің қауіптілік деңгейін бағалау жəне олар-ды жеңе білу стратегиясын əзірлеу

4.3.5.1 қауіпсіз жолды таңдау

4) «Жабық кеңістікте бағдарлау»:5-кесте

Бөлімше Оқу мақсаттарыБілім алушылар:

0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып4.1 Негізгі бөлмелер мен олардың жабдықталуы (сынып бөлмесі, жа-тын бөлмесі, асхана, сану-зел, кітапхана, актжəне спорт зал, медициналық кабинет, душ бөлмесі, бас-сейн, ойын жəне Кеңістікте бағдарлау кабинеті)

0.4.1.1 өз үйінің жабдықтарын, бөлмелердің мақсаттылығын білу жəне сипаттау1.4.1.2 мектеп ғимаратын жəне оның бөлмелерін елестету1.4.1.3 түрлі бөлме-лердің затпен тол-тырылуын сипат-тау; сынып, жатын, ойын, бөлмелерінің, асхананың; заттардың қандай материалдан жасалғанын анықтау (ағаш үстел, темір төсек)

1.4.1.1 адам тұрағының түрлерін біліп си-паттау.1.4.1.2 мектеп ғимаратының конфи-гурациясын сипаттау жəне «Ориентир» құралында оның фор-масын модельдеу1.4.1.3бөлмелердегі зат-тарды салыстыру: (төсек-жатын бөлме, диван – қонақ бөлме, ойншықтар- ойын бөлмесі,ыдыс-асхана)

2.4.1.1 өз үйінің көлемінде бағдарлау.2.4.1.2 мектептің негізгі бөлмелерін вер-балды сипаттау жəне олардың мақсаттылығын түсіну 2.4.1.3заттарды бір-біріне жəне өз денесіне қатысты орнындарын анықтау

3.4.1.1 «Ориентир» құралында өз тұрағын мо-делдеу 3.4.1.2 микрокеңістікте бағыттарды вер-балды көрсету (оң жақ, сол жақ, ор-тасы, бұрыш)3.4.1.3 мектептің басты бөлмелері жайлы ақпаратты жалпылау, шолу-картасын

4.4.1.1 көшпенді қазақтардың тұрағын елестету; «Қазақ үй жəне оның безендірілуі» презентация дай-ындау 4.4.1.2 мектептің бір бөлмесіне презен-тация жасау

4.2 Топографиялық дағдылардың дамуы жəне бөлмелерді зерттеу амал-дары

0.4.2.1 бөлмені зерт-теу; өзінің отырған оқу, жатын, ойын бөлмелерін анықтау 0.4.2.2 мектеп ғимаратының, ағаштың, үйлердің сұлбасын сызу

1.4.2.1 бөлмелерді зерттеу жəне есік, терезелердің, құлып-тың үңгімелерін, есіктің, терезелердің тұтқаларының, орнала-суын; бөлмелерге кіру мен шығуды білу.1.4.2.2 мектептің ба-сты бөлмелерінің графикалық жəне бедерлі жоспарын зерттеу

2.4.2.1 перифириялық тəсілмен бөлмелерді (периметр бой-ынша)2.4.2.2 мектептің басты бөлмелерінің жоспарының үлгісін құру

3.4.2.1 заттан затқа дейінгі тəсілдерді меңгеру, көрші парта, төсекті

3.4.2.2 «Ориентир» құралында мектептің бөлмелерінің жо-спарын құру

4.4.2.1 кері санау нүктесін пайдала-нып бөлмелерді зерттеу: есік – пар-та; есік – төсек; терезе– парта4.4.2.2 мектеп бөлмелерінің графикалық жо-спарын

4.3 Бөлмелерде бағдарлау

0.4.3.1 жатын, сы-нып, санузел, ас-хана бөлмелерінде бағдарлау;өзінің партасы, төсегі, шкафының орналасу-ын анықтау

1.4.3.1 жатын, сынып, санузел, кеңістікте бағдарлау кабинетінде бағдарлану 1.4.3.2 партаның үстінде бағдарлау

2.4.3.1 акт жəне спорт залдарда, кітапхана мен мед-пункте бағдарлау дағдыларын пай-далану2.4.3.2 сахна-да бағдарлау, ертегілерді сахна-лау: «Теремок», «Бауырсақ», «Шалқан»

3.4.3.1 мектеп бөлмелерінде өздігінен бағдарлау

4.4.3.1 бөлмелерде қауіпсіз қозғалудың дағдыларын меңгеру

4.4 Мектеп ғимараты бойынша бағдарлау

0.4.4.1 бөлмелердің орнала-суын білу: сынып, жа-тын бөлмелері, асха-на, санузел,кітапхана, акт жəне спорт зал-дар, медициналық кабинет,ойын бөлмесі жəне кеңістікте бағдарлау кабинеті0.4.4.2 мектеп кеңістігіндегі сыныпқа,жатын бөлмесіне жəне фойеге қатысты қозғалыстың басты маршрутын білу, («сы-нып – асхана», «сы-нып – санузел», «фойе – сынып» . жəне кері қарай)0.4.4.3 оң жақ қозғалысты сақтай отырып, қиялдағы тура жолмен мектеп коридорында қозғалу

1.4.4.1 кеңістікте мек-теп бөлмелерінің бір-біріне қатысты орнала-суын анықтау 1.4.4.2 басты маршрут-ты елестетужəне ондамұғалімнің басқаруымен қозғалу 1.4.4.3оң жақ қозғалысты сақтай отырып,коридорларда қозғалу дағдыларын меңгеру;уақытша жəне тұрақты кедергілерді жеңу.1.4.4.4 «ориентир» құралында жəне қағазда бейнелен-ген «Лабиринтпен қозғалу»дидактикалық ойыны

2.4.4.1 өзінің орнына қатысты мектеп бөлмелерінің орналауын си-паттау2.4.4.2 «жол-карта» құру жəне оны маршрут-пен қозғалғанда қолдану2.4.4.3баспалдақ торларының орналасуын білу,оң жақты қозғалысты сақтай отырып, баспалдақпен түсу жəне көтерілу техника-сын меңгеру2.4.4.4мектеп ғимаратының шолу картасын құру

3.4.4.1 бағдарларды таңдау жəне есте сақтау3.4.4.2 бағдарды қолдану арқылы маршрутпен өздігінен мектеп ғимаратында қозғалу3.4.4.3сақталған ана-лизаторларды пайдалана оты-рып, тұрақты бағдарсыз кори-дормен қабаттан қабатқа қозғалу3.4.4.4 қандай да бір бөлмеге дейін ойша маршрутты анықтау

4.4.4.1 мектеп кеңістігіндегі ба-сты бөлмелерді сақталған ана-лизаторларды пайдалан оты-рып, орналасуын табу дағдыларын меңгеру4.4.4.2мектеп ғимаратында маршрут бойынша сақталған анали-заторлар арқылы өздігінен қозғалу4.4.4.3мектеп кеңістігіндегі сыныптар мен кабинеттердің орналасу ретін анықтап, есте сақтау4.4.4.4 мектептегі қозғалыс кезінде өздігінен оңтайлы маршрутты таңдау4.4.4.5 вербал-ды ақпаратқа сүйеніп «Мен қайда келдім?» дидактикалық ойыны

5) «Мектеп территориясында бағдарлау»:6-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып5.1 Мектеп территори-ясы туралы түсінік

0.5.1.1 мектеп терри-ториясын елестету0.5.1.2 мектеп ғимаратынан шығуды анықтау; ғимаратқа кірерде жəне шығарда көздің аккомодациясының тəсілдерін қолдану

1.5.1.1 мектеп ғимаратының жəне басты нысандардың (ста-дион, бақ, ойын алаңы, қоқыс контейнерлері) орталық қақпаға қатысты орналасуын тану1.5.1.2 мектеп тер-риториясында өсетін ағаштардың түрлерін білу (жапырақтарды, қабығын, қарау;жаңғақтарын жинау)

2.5.1.1 мектеп ғимаратын көлемі, түсі, қабаттарының конфигурациясы бойынша сипаттау2.5.1.2 мектеп территориясындағы баспалдақты, топырақты, шөпті жəне асфальт жол-дарды табанмен анықтау

3.5.1.1 өзінің тұрған жеріне жəне мек-теп ғимаратының бір-біріне қатынасы бойынша нысандардың ор-наласуын анықтау3.5.1.2 нысан-дар арасындағы қашықтықты анықтау

4.5.1.1 мектеп территориясының түсініктерін жал-пылау, шолу кар-тасын құру4.5.1.2 көкжиек жақтарын білу, нысандардың көкжиекке қатысты жақтарын анықтау

5.2 Топо-графиялық дағды-лардың дамуы

0.5.2.1 басты топографикалық символдарды түсіну жəне білу

1.5.2.1 мектеп территориясының бедерлі графикалық жо-спарын зерттеу

2.5.2.1 «Ориентир» құралында мектеп территориясының жоспарын құру

3.5.2.1 мектеп территориясындағы қозғалыстың маршрутының сыз-басын моделдеу

4.5.2.1 басты маршрут-тарды сипаттау жəне талдау

5.3 Негізгі бағдарлар

0.5.3.1 мектеп территориясындағы бағдарлардың жүйесін білу: тірі қоршаулар, асфалтьталған жол-дар, бұрылыстар, бодюрлар

1.5.3.1 мектеп территориясындағы ба-сты бағдарларды си-паттау: тірі қоршаулар, асфалтьталған жолдар, бұрылыстар, бодюрлар

2.5.3.1 мектеп территориясындағы қозғалыста басты бағдарларды пай-далану

3.5.3.1 қосымша бағдарларды өздігінен таңдау

4.5.3.1 бағдарларды қолдана отырып, мектеп террито-риясында қозғалу дағдыларын меңгеру

5.4 Берілген маршрут бойынша мектеп терри-то-риясында бағдарлау

0.5.4.1 мектеп территория сында ғы қозғалыстың басты маршрутта-рын білу:стадионға, қоқыс контейнер-леріне, мектеп бағына, ойын алңына жол0.5.4.2 мектеп тер-риториясындағы басты кедергілерді білу

1.5.4.1 мектеп территориясындағықозғалыстың «жол-картасын» құру1.5.4.2 мектеп территориясындағы уақытша, кездейсоқ, тұрақты кедергілерді сипаттау

2.5.4.1 мұғалімнің көмегімен ба-сты маршрутпен қозғалу2.5.4.2жоғарғы,төменгі жəне жанындағы кедергілерді анықтау

3.5.4.1 берілген маршрут бойынша қозғалыс дағдыларын меңгеру3.5.4.2кедергілерді жеңудің əдістерін білу жəне оларды мектеп территори-ясында қолдану

4.5.4.1 мектеп территория-сындағы қозғалыстың оңтайлы марш-рутын өздігінен таңдау4.5.4.2кеңістікте талдау жəне кездейсоқ кедергілерді жеңудің қауіпсіз əдістерін таңдау

6) «Сүйемелдеушімен жүру»:7-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып6.1 Үлкен-дермен жəне құрдас-тарымен жүру

0.6.1.1күнделікті өмірде көрмейтін адамға көмек көрсетудің қажеттілігін түсіну0.6.1.2ата-аналармен жəне мұғаліммен бірлескен жүрістің əдістері

1.6.1.1 түрлі жағдайларда айналасын-дағылардың көмек сұраудың қажеттілігін түсіну1.6.1.2 сүйемелдеушінің көмегімен санузелді пайдаланудың практикалық дағдыларын меңгеру

2.6.1.1 тəуелділік көңл-күйді жəне сүйемелдеушімен бірлескен жүрісте бұзылған түсініктерді болдырмау (иыққа сүйеніп жүру) 2.6.1.2 сүйемелдеушімен ғимаратқа кіру жəне шығудың дағдыларын меңгеру

3.6.1.1 сүйемелдеушімен бірлескен жүрісте шиеленіскен жағдайларды бол-дырмай, мейірімді қарым-қатынас туғызу3.6.1.2 сүйемелдеу-шімен баспалдақпен көтеріліп түсу дағдыларын игеру

4.6.1.1 сүйемелдеушімен жүрісте басты əдістерді білу жəне оларды практикалық іс-əрекетте пайдалану4.6.1.2 сүйемелдеуші көмегімен қоғамдық көлікті пайдаланудың практикалық дағдыларын игеру

7) «Еркін кеңістікте бағдарлау»:8-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып7.1 Еркін кеңістіктің нысандары

0.7.1.1 көше тура-лы білімді жəне оның құрылымдық элементтерін (үйлер, ағаштар, арықтар) меңгеру

1.7.1.1 көшенің құрылымдық элементтерін си-паттау

2.7.1.1 көшенің құрылымдық элементтерінің орналасуының бірізділігін анықтау

3.7.1.1 көшемен қозғалыста басты бағдарларды анықтау(бұрылыстар, бордюрлар, баспалдақтар)

4.7.1.1 көшедегі мінез-құлықтың жалпы мəдени құзіреттілік ті меңгеру

7.2 Жолда жүру ережесі

0.7.2.1жолдың структуралық элементтерін білу (тротуар, жолдың көлік жүретін бөлігі) 0.7.2.2«Мен жаяу жүргінші» рөлдік ойынын пайдала-ну арқылы тро-туармен жүрудің ережесін сақтау

1.7.2.1 жол таңбілім алушы-ры туралы білімді игеру1.7.2.2 «Ориентир» құралында жолдың құрылымдық элементтерін мо-делдеу

2.7.2.1 көлік жүретін бөлік-тен өтудің əртүрлілігін білу (жер үсті, жер асты, жолдың үстіндегі) жəне адамға қауіпсіздігінің мағынасын түсіну2.7.2.2 жолдан өтудің практикалық дағдаларын меңгеру (экс-курсия)2.7.2.3көлік жүретін бөліктегі өту ережесін білу

3.7.2.1 қиылыстар-дың (+, Т, У, Х-сияқты) жəне бағдаршамдардың (тігінен жəне көлденеңнен) басты түрлерін білу3.7.2.2 басқарыла-тын жəне басқарыл-майтын жолдан өту туралы білімді игеру (зебра, жарықты жəне дыбыстық бағдаршамдар) жəне оларды жолдан өтерде пайдалау3.7.2.3 жолдағы жəне тротуардағы қауіпсіз мінез-құлықтың ережелері

4.7.2.1 жол белгілерінің əртүрлілігі туралы білімді меңгеру;көлемі, түсі, тобы (тыйым салушы, ескертуші, ақпаратты) бойынша оларды клас-сификациялау 4.7.2.2 көшенің структуралық элементтерін макеттердің көмегімен моделдеу жəне онымен қауіпсіз қозғалыстың так-тикасын таңдау4.7.2.3қашықтықтан оқыту бай-ланыс арналары арқылы жолда жүру ережелері туралы ақпаратпен алмасу

7.3 Көлік 0.7.3.1көліктің негізгі түрлерін білу жəне олардың атауы0.7.3.2көлік элементтерінің құрылымын си-паттау

1.7.3.1 көліктің адам өмірінде атқара-тын рөлін түсіну; көліктерді топқа клас сификациялау (өзенде, темір жол, əуе жолдары, арбалы,жол үсті жəне жол асты) тесттік тапсыр малар (тікұшақ ұшты-қолымызды көтереміз) 1.7.3.2 вокзалдар мен əуежайлардың атау-ларын білу;

2.7.3.1есту жəне көру анализаторла-рын қолдану арқылы көлік түрлерін анықтау; көлік жолдарына саяхатқа шығу2.7.3.2рөлдік ойындар «Мен жолау-шымын», «Мен жүргізушімін»

3.7.3.1көлікке кірудің жəне шығудың практикалық дағдыларын жəне аялдамалардан өту ережелерін игеру;3.7.3.2метроның негізгі құрылымдық элементтерін еле-стету;

4.7.3.1көлік салонында жалпы мəдени нормалардың тəртібін жəне ережелерін сақтау

7.4 Мен тұратын қала

0.7.4.1үй мен мектептің мекенжайы мен көше атауларын есте сақтау0.7.4.2қаладағы демалыс орындарын білу жəне елестету

1.7.4.1үйден мектепке дейінгі жолды есте сақтау1.7.4.2парктер, саябақтар, театрлар, циркке барғаны туралы айта білу

2.7.4.1қалада көшелердің орна-ласу тəртібін білу2.7.4.2қаланың басты көрнекі жерлерін суреттеу жəне білу

3.7.4.1 мектеп айналасындағы көшелерді елестету жəне есте жақтау 3.7.4.2 туған қала-ның негізгі көрнекі жерлерін суреттердің көмегімен, слайд арқылы иллюстра-циялау

4.7.4.1 көкжиек жақтары мен тірек бағдарлар арқылы қала көшелерінің орналасуын салыстыру 4.7.4.2туған қала көшелері туралы ақпаратты Интернеттен жинау, оны талдап, презентация дайындау

8) «Қарым-қатынас мəдениеті»: 9-кесте

Бөлімше Оқыту мақсаттары

Білім алушылар:0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып

8.1 Қарым-қатынаста ұлттық жəне мəдени құндылық-тарды енгізу

0.8.1.1мұғалім мен тəрбиешіге сыпайы қарым-қатынас жа-сауды ұғындыру0.8.1.2үлкендерге атымен немесе тегімен сы-пайы қарым-

1.8.1.1құрдастарымен қарым-қатынаста тұлғалық бағдарды таңдау(достық қайырымды, мейірімді, адал

2.8.1.1ата-анаға сы-пайы қарым-қатынас жасауды білу, отбасылық құндылықты жəне қазақ халқының салт-дəстүрін қадірлеу.

3.8.1.1түрлі мамандық өкілдерімен этикалық қарым-қатынас орна-ту; (сатушымен, дəрігермен, шаш-таразбен)

4.8.1.1 коммуникативтік қызметті қадағалау, бағалау жəне талдау. (сөйлеу мəдениетін қалыптастыру, дөрекі сөздерді қолданбау, сыпайы əрі мейірімді қарым-қатынаста болу).4.8.1.2 қазақ халқының салт-дəстүріндегі

қатынас жасау немесе қазақтың дəстүрлі атаула-рын «Ағай» жəне «Апай» қолдану

1.8.1.2үлкендердің көмегі арқылы сұрақты дұрыс қоя білу;

2.8.1.2қоршаған ортадан көмек ала білу

3.8.1.2 кикілжіңге келмейтін мінез-құлық қалыптастыратын бағытты таңдау.

қонақжайлылықтың құндылықтарын түсіну мақсатында рөлдік ойындар-мен танысу. «Біз қонаққа ба-рамыз»;

9) «Бағдарлау жəне мобильділік»:10-кесте


0-сынып 1-сынып 2-сынып 3-сынып 4-сынып9.1 Асханада бағдарлау

0.9.1.1асхананың мəнін түсіну0.9.1.2.мектеп кеңістігінде асхананың орнала-суын анықтау

1.9.1.1 асхана құралдарын жəне функционалды аймақтарын білу; ыдыс жуатын орын, ыдыс та-рататын орын, тамақ тарататын орын, есік, тере-зе, үстелдердің орналасуы1.9.1.2.отыратын оры-нын белгілеу; үстелде отыру ережесін сақтау

2.9.1.1əр түрлі кері санау жүйесінде үстелдің орна-ласуын анықтай білу;2.9.1.2үстелдің үстін бағдарлау, үстелде асхана құралдарының орналасу тəртібін білу

3.9.1.1асханаға дейін жүру бағытын өз бетімен са-ралау жəне педагогтың бақылауымен əрекет ету3.9.1.2өз бетімен Кеңістікте бағдарлауда асха-нада орындалатын практикалық əрекеттер. (үстел үстін жинау жəне асханадағы кезекшілік)

4.9.1.1мектептің кез келген нүктесінен асханаға дейін өз бетінше бару4.9.1.2«Үстел басындағы этикалық ережелер» презентациясын дай-ындау


0.9.2.1 адам денсаулығына қозғалыстың ықпалын ұғыну; күнделікті таңғы жаттығуларды жасау, көз гимна-стикасы, тактильді сергітулер0.9.2.2 «Топ-топ» жəне тактильді төсемелерді пай-далану арқылы қимылдарды үйлестіру

1.9.2.1«Мобилділік» терминінің мағынасын түсіну1.9.2.2«Кузнечик» ойын кешенін қолдану арқылы эстафеталық қимыл тап-сырмаларын тактикалық тұрғыда орындау

2.9.2.1қоршаған ортаға бейімделу мақсатында мобильді сөзінің мағынасын түсіну 2.9.2.2ойын дағдыларын меңгеру; қазақтың ұлттық ойындарын қолдану

3.9.2.1 созылудың жəне дене шынықтыру жаттығуларының көмегі арқылы денсаулықты нығайту жəне бағалау; бос уақытында жəне кеңістікте бағдарлау сабағында физикалық жаттығулармен айналысу3.9.2.2 тросттың маңызын түсіну жəне түрлерін білу (ұзын, қысқа, сүйемелі, жи-налмалы, телескопиялық, лазерлік) жəне құрылымын (щуп, барьер жəне дыбыстық генератор), тростты ұстау жəне дұрыс қолдана білу

4.9.2.1қоғамда салау-атты өмір сал-тын орнатудың маңыздылығын ұғындыру4.9.2.2.тростты қолданған кездегі техникалық қауіпсіздік ережелерін білу жəне тросттың көмегімен кеңістікте бағдарлау жұмыстарын жүргізу




1 тоқсанӨзім туралы


1. Бағдарлы-мобиляторлы əрекетінің негізгі ұғымдары

1.1 кеңістікке бағдарлауға оқытудағы жағымды түрткіні қалыптастыру

0.1.1.1 ертегі кейіпкерлерінің мысалында жағымды жəне жағымсыз қасиеттерін түсіну; еліктеу бейнесін табу

1.2 Кеңістіктік ұғымдар 0.1.2.1 бағдарлаудың негізгі жылдамдық, қашықтық, уақыт, бағыт, көлемтүсініктерін білу жəне түсіну.0.1.2.2 берілген түсініктерді ойын арқылы бекіту: «Өтінемін», «Құстар, балықтар, жануарлар», «Ұшты, ұшпады...»


2.1 Ұсақ моторика 0.2.1.1 білек жəне саусақтармен нақты қимылдар жасау0.2.1.2 үстел үсті ойындарын қолдана отырып, үлгі бойынша қимылдар жасау

2.2 Көру арқылы қабылдау 0.2.2.1 кеңістікте түстерді анықтау жəне білу0.2.2.2 серуен кезінде табиғат бояуларын көру арқылы қабылдау0.2.2.3 бейнелеудегі айырмашылықты білу

2.3 Тактилді қабылдау 0.2.3.1 жекелеген топтағы заттарды білу жəне вербалды су-реттеу

2.4 Есту арқылы қабылдау 0.2.4.1 дидактикалық ойындарды қолдана отырып, дыбыс шығаратын заттарды анықтау 0.2.4.2 дыбыстардың қаттылығын жəне сипатын анықтау (қатты, тыныш, қатаңдығы, ұяңдығы )0.2.4.3 дыбыстың статистикалық шығуына жүру0.2.4.4 адам шығаратын дыбыстарды анықтап,түсіну (əн айту,сөйлеу,шапалақ ұру, топылдау)

2.5 Тері арқылы қабылдау 0.2.5.1 жанасудағы «терінің сезімталдығы» терминін түсіну жəне білу)0.2.5.2 жанасу сипатын квалификациялау

2.6 Иіс сезу 0.2.6.1 таныс иістерді тану жəне иіскеу арқылы зат туралы ақпарат алу (адамдарпды жəне заттарды иістері арқылы ажырату)


3.1 Мен жəне менің денем 0.3.1.1 дене мүшелерін анықтау жəне білу (жұп жəне тақ мүшелер, оң жəне сол жақ дене мүшелері ) өзінің үстінде, қуыршақта, басқа адамдарда) 0.3.1.2 өз денесінде бағдарлау, оң жəне сол жақта орналасқан дене мүшелерін анықтау, əрбір мүшенің мағынасын түсіну


0.3.2.1 тəн сұлулығы үшін дұрыс дене қалпының мəнін түсіну0.3.2.2 дене қалпының дұрыс қалыптасуы үшін дене мүшелерін дұрыс қалыпта ұстау

3.3 Жүрістің түрлері 0.3.3.1 дұрыс жүру ерекшеліктерін білу, қалыптасу мен жүру кезінде табанды, балтырды тізені дұрыс қою

3.4 Жұппен жəне қатармен жүру

0.3.4.1 қатардағы өз орнын есте сақтау жəне табу

3.5 Кедергілерден өту 0.3.5.1 кедергілердің түрлерін анықтау жəне мұғалім көмегімен олардан өту

2 тоқсанМенің от-басым жəне достарым

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1 Негізгі бөлмелер мен олардың жабдықталуы

0.4.1.1 өз үйінің жабдықтарын, бөлмелердің мақсаттылығын білу жəне сипаттау1.4.1.2 мектеп ғимаратын жəне оның бөлмелерін елестету1.4.1.3 түрлі бөлмелердің затпен толтырылуын сипаттау; сынып, жатын, ойын, бөлмелерінің, асхананың; заттардың қандай материалдан жасалғанын анықтау (ағаш үстел, темір төсек )

4.2 Топографиялық дағдылардың дамуы жəне бөлмелерді зерттеу амалдары

0.4.2.1 бөлмені зерттеу; өзінің отырған оқу, жатын, ойын бөлмелерін анықтау 0.4.2.2 мектеп ғимаратының, ағаштың, үйлердің сұлбасын сызу

4.3 Бөлмелерде бағдарлау 0.4.3.1 жатын, сынып, санузел,асхана бөлмелерінде бағдарлау;өзінің партасы, төсегі, шкафының орналасуын анықтау

4.4 Мектеп ғимараты бой-ынша бағдарлау

0.4.4.1 бөлмелердің орналасуын білу: сынып, жатын бөлмелері, асхана, санузел,кітапхана, акт жəне спорт залдар, медициналық кабинет,ойын бөлмесі жəне кеңістікте бағдарлау кабинеті 0.4.4.2 мектеп кеңістігіндегі сыныпқа,жатын бөлмесіне жəне фойеге қатысты қозғалыстың басты маршру-тын білу, («сынып – асхана», «сынып – санузел», «фойе – сы-нып» жəне кері қарай)0.4.4.3 оң жақ қозғалысты сақтай отырып, қиялдағы тура жол-мен мектеп коридорында қозғалу

5. Мектеп тер-риториясында бағдарлау

5.1 Мектеп территориясы туралы түсінік

0.5.1.1 мектеп территориясын елестету 0.5.1.2 мектеп ғимаратынан шығуды анықтау; ғимаратқа кірерде жəне шығарда көздің аккомодациясының тəсілдерін қолдану

5.2 Топографиялық дағдылардың дамуы

0.5.2.1 басты топографикалық символдарды түсіну жəне білу

5.3 Негізгі бағдарлар 0.5.3.1 мектеп территориясындағы бағдарлардың жүйесін білу5.4 Берілген маршрут бойынша мектеп ауласын бағдарлау

0.5.4.1 мектеп территориясындағы қозғалыстың басты марш-руттарын білу:стадионға, қоқыс контейнерлеріне, мектеп бағына, ойын алңына жол0.5.4.2 мектеп территориясындағы басты кедергілерді білу


6. Сүйемел-деушімен жүру

6.1 Үлкендермен жəне құрдастарымен жүру

0.6.1.1 күнделікті өмірде көрмейтін адамға көмек көрсетудің қажеттілігін түсіну 0.6.1.2 ата-аналармен жəне мұғаліммен бірлескен жүрістің əдістері

3 тоқсанСаяхат 7. Еркін

кеңістікте бағдарлау

7.1 Еркін кеңістіктің ны-сандары

0.7.1.1 көше туралы білімді жəне оның құрылымдық элементтерін (үйлер, ағаштар,арықтар) меңгеру

7.2 Жолда жүру ережесі 0.7.2.1 жолдың структуралық элементтерін білу (тротуар, жолдың көлік жүретін бөлігі) 0.7.2.2 «Мен жаяу жүргінші» рөлдік ойынын пайдалану арқылы тротуармен жүрудің ережесін сақтау

7.3 Көлік 0.7.3.1 көліктің негізгі түрлерін білу жəне олардың атауы0.7.3.2 көлік элементтерінің құрылымын сипаттау

Сал-дəстүр жəне ауыз əдебиеті

7.4 Мен тұратын қала 0.7.4.1. үй мен мектептің мекенжайы мен көше атауларын есте сақтау0.7.4.2. қаладағы демалыс орындарын білу жəне елестету

8. Қарым-қатынас мəдениеті

8.1 Қарым-қатынаста ұлттық жəне мəдени құндылықтарды енгізу

0.8.1.1 мұғалім мен тəрбиешіге сыпайы қарым-қатынас жаса-уды ұғындыру0.8.1.2 үлкендерге атымен немесе тегімен сыпайы қарым-қатынас жасау немесе қазақтың дəстүрлі атауларын «Ағай» жəне «Апай» қолдану

4 тоқсанТағам жəне сусын


9. Бағдарлау жəне мобилділік

9.1 Асханада бағдарлау 0.9.1.1 асхананың мəнін түсіну0.9.1.2 мектеп кеңістігінде асхананың орналасуын анықтау


0.9.2.1 адам денсаулығына қозғалыстың ықпалын екенін ұғыну; күнделікті таңғы жаттығуларды жасау, көз гимнастика-сы, тактильді сергітулер0.9.2.2 «Топ-топ» жəне тактильді төсемелерді пайдалану арқылы қимылдарды үйлестіру







1.1 кеңістікте бағдарлауға оқытудағы жағымды түрткіні қалыптастыру

1.1.1.1 көркем əдебиет кейіпкерлерінің мысалында рухани құндылықтарын анықтау

1.2 Кеңістіктік ұғымдар 1.1.2.1 өз денесіне қатысты кеңістіктік түсініктерді вербалды жеткізу (оңды, солды, алдын, артын)


2.1 Ұсақ моторика 1.2.1.1 көру арқылы қабылдап, қолдың жұмысын үйлестіру1.2.1.2 саусақ оыйндарын қолдана отырып, қимылды ойнау

2.2 Көру арқылы қабылдау 1.2.2.1 заттардың кескінді, сұлбалы, графикалық, нүктелі бейнесін тану 1.2.2.2 кеңістіктегі заттардың түсін, конфигурациясын, шама-сын, көлемін анықтап, салыстыру 1.2.2.3 басқа фигуралардың қатарынан берілген фигураны табу

2.3.Тактилді қабылдау 1.2.3.1 кеңістікте затпен толықтырылуын анықтау1.2.3.2. заттың негізгі компоненттерін анықтау жəне оның қасиеттерін суреттеу

2.4. Есту арқылы қабылдау 1.2.4.1 аудиожазба арқылы дыбыстарды тану 1.2.4.2 кеңістікте дыбыстардың локализациясын анықтау 1.2.4.3 жылжымалы дыбысқа қарай жүру 1.2.4.4 тірі жəне өлі табиғат дыбыстарын ажыратып, есте сақтау

2.5 Тері арқылы қабылдау 1.2.5.1 қысымдық сезімталдықты анықтау 1.2.5.2 ауру сезімдері жəне терінің қабылдауы туралы білу

2.6 Иіс сезу 1.2.6.1 иіске көңіл бөлу, оны тану есте сақтау жəне локализаци-ялау (асхана, мед.кабинет )


3.1 Мен жəне менің денем 1.3.1.1. айнадағы көрініс принципін қолдана отырып, қуыршақта, басқа адамдарда оң жəне сол жақ мүшелерін анықтай алу


1.3.2.1 отырғанда, тұрғанда дене қалпын дұрыс ұстау

3.3 Жүрістің түрлері 1.3.3.1 жүрудің түрлі амалдарын білу (түзу, шынжырлы, шеңбер бойымен)1.3.3.2 жүрістің дұрыс дағдыларын меңгеру


1.3.4.1. қатармен жүру амалдарын меңгеру

3.5 Кедергілерден өту 1.3.5.1 кедергі түрлерін квалификациялау (уақытша, тұрақты, жоғарғы, төменгі) жəне олардан мұғалім көмегімен өту

2 тоқсанМенің от-басым жəне достарым



4.1 Негізгі бөлмелер жəне олардың жабдықталуы

1.4.1.1 адам тұрағының түрлерін біліп сипаттау1.4.1.2 мектеп ғимаратының конфигурациясын сипаттау жəне «Ориентир» құралында оның формасын модельдеу1.4.1.3 бөлмелердегі заттарды салыстыру: (төсек-жатын бөлме, диван – қонақ бөлме, ойыншықтар- ойын бөлмесі,ыдыс-асхана)

4.2 Топографикалық дағдылардың дамуы жəне бөлмелерді зерттеу амалдары

1.4.2.1 бөлмелерді зерттеу жəне есік,терезелердің, құлыптың үңгімелерін, есіктің, терезелердің тұтқаларының, орналасуын; бөлмелерге кіру мен шығуды білу1.4.2.2 мектептің басты бөлмелерінің графикалық жəне бедерлі жоспарын зерттеу

4.3 Бөлмелерде бағдарлау 1.4.3.1 жатын, сынып, санузел, кеңістікте бағдарлау кабинетінде бағдарлану 1.4.3.2 партаның үстінде бағдарлау


1.4.4.1 кеңістікте мектеп бөлмелерінің бір-біріне қатысты орна-ласуын анықтау 1.4.4.2 басты маршрутты елестетужəне ондамұғалімнің басқаруымен қозғалу 1.4.4.3 оң жақ қозғалысты сақтай отырып,коридорларда қозғалу дағдыларын меңгеру; уақытша жəне тұрақты кедергілерді жеңу1.4.4.4 «ориентир» құралында жəне қағазда бейнеленген «Лабиринтпен қозғалу»дидактикалық ойыны


5.1 Мектеп территориясы жайлы түсінік

1.5.1.1 мектеп ғимаратының жəне басты нысандардың (ста-дион, бақ, ойын алаңы, қоқыс контейнерлері) орталық қақпаға қатысты орналасуын тану1.5.1.2 мектеп территориясында өсетін ағаштардың түрлерін білу (жапырақтарды, қабығын, қарау;жаңғақтарын жинау)

5.2 Топографикалық дағдылардың дамуы

1.5.2.1 мектеп территориясының бедерлі графикалық жоспа-рын зерттеу

5.3 Негізгі бағдарлар 1.5.3.1 мектеп территориясындағы басты бағдарларды си-паттау: тірі қоршаулар,асфалтьталған жолдар, бұрылыстар, бодюрлар

5.4 Мектеп территориясын-да берілген маршрут бой-ынша бағдарлау

1.5.4.1 мектеп территориясындағықозғалыстың «жол-картасын» құру1.5.4.2 мектеп территориясындағыуақытша, кездейсоқ, тұрақты кедергілерді сипаттау


6.1. Үлкендермен жəне құрдастарымен жүру

1.6.1.1 түрлі жағдайларда айналасындағылардың көмек сұраудың қажеттілігін түсіну1.6.1.2 сүйемелдеушінің көмегімен санузелді пайдаланудың практикалық дағдыларын меңгеру


(Жалғасы бар)


3 тоқсанСаяхат 7. Еркін


7.1.Еркін кеңістіктің ны-сандары

1.7.1.1 көшенің құрылымдық элементтерін сипаттау

7.2 Жолда жүру ережесі 1.7.2.1 жол таңбілім алушыры туралы білімді игеру1.7.2.2 «Ориентир» құралында жолдың құрылымдық элементтерін моделдеу

7.3 Көлік 1.7.3.1 көліктің адам өмірінде атқаратын рөлін түсіну; көліктерді топқа классификациялау (өзенде, темір жол, əуе жолдары, арбалы,жол үсті жəне жол асты) тесттік тапсырмалар (тікұшақ ұшты-қолымызды көтереміз) 1.7.3.2 вокзалдар мен əуежайлардың атауларын білу;


7.4 Мен тұратын қала 1.7.4.1 үйден мектепке дейінгі жолды есте сақтау1.7.4.2 парктер, саябақтар, театрлар, циркке барғаны туралы айта білу



1.8.1.1 құрдастарымен қарым-қатынаста тұлғалық бағдарды таңдау(достық қайырымды, мейірімді, адал 1.8.1.2 үлкендердің көмегі арқылы сұрақты дұрыс қоя білу

4 тоқсанТағам жəне сусын


9.1 Асханада бағдарлау 1.9.1.1 асхана құралдарын жəне функционалды аймақтарын білу; ыдыс жуатын орын, ыдыс тарататын орын, тамақ тарата-тын орын, есік, терезе, үстелдердің орналасуы 1.9.1.2 отыра-тын орынын белгілеу; үстелде отыру ережесін сақтау



1.9.2.1 «Мобилділік» терминінің мағынасын түсіну1.9.2.2 «Кузнечик» ойын кешенін қолдану арқылы эстафеталық қимыл тапсырмаларын тактикалық тұрғыда орындау






1. Бағдарлы-мобиляторлық əрекет туралы негізгі түсінік


2.1.1.1 көрмейтін адамдардың өмірлік тəжірибесінің ерекшелігін елестету, сол адамдарға еліктеу

1.2 Кеңістіктік ұғымдар 2.1.2.1 микрожазықтықта кеңістікте бағдарды вербалды жеткізу жəне анықтау: оң жақ жоғарғы бұрыш, сол жақ жоғарғы бұрыш, оң жақ төменгі бұрыш, төменнен жоғары, жоғарыдан төмен, ортасы


2.1 Ұсақ моторика 2.2.1.1 кеңістіктік ойлауды, қиялды, шығармашылық белсенділікті құрастыру, сурет салу жəне мүсіндеу арқылы іске асыру 2.2.1.2 қоршаған кеңістіктегі заттардың жəне нысандардың фак-турасын, пропорциясын, көлемін анықтау жəне салыстыру

2.2 Көру арқылы қабылдау 2.2.2.1 графикалық суреттерді талдау жəне перспективасын анықтау (қашықтық пен орналасуы)2.2.2.2 заттарды жабық кеңістікте ажырату жəне олардың са-пасын сипаттау2.2.2.3 суреттердегі жетіспейтін немесе артық бөлшектерін табу

2.3 Тактилді қабылдау 2.2.3.1 суреттен кескіннің сұлбасын сезу2.2.3.2 бедерлі суреттерді вербалды көрсету жəне талдау

2.4 Есту арқылы қабылдау 2.2.4.1 қоршаған кеңісті дыбыстарын классификациялау (өнеркəсіптік, құрылыс, көлік, тұрмыстық )2.2.4.2 дыбыстарды дифференциялау жəне белгілі бір шыққан дыбысқа қарай жүру2.2.4.3 қозғалысты дыбыстық заттармен ойындарда статикалық жəне жылжымалы дыбыстарға қарай қозғалу дағдыларын игеру 2.2.4.4 адамның жəне жануарлардың түрлі эмоциясын сипаттау (жылау, күлу, қуану, қапалану, қорқу )

2.5 Тері арқылы қабылдау 2.2.5.1 қоршаған ортаны тері арқылы қабылдау дағдыларын игеру (күн шығып тұр, жаңбыр,қар жауып тұр) 2.2.5.2 соқтығысудың алдын-алу тəсілдерін меңгеру (қозғалыс кезінде қолдарын алдына ұстау)

2.6 Иіс сезу 2.2.6.1 иістерді топтарға бөлу: азық –түлік иістері, қоспалар, өсімдіктер, жуу заттары, əтір сулары, медициналық, тұрмыстық иістер; супермаркет пен дəріханаға саяхат2.2.6.2 иіс сезу дағдыларын тренингте қолдану: «Иісі бойынша тап», «жейтін, жеуге болмайтын», «Қай жерден иіс шығып тұр»


3.1 Мен жəне менің денем 2.3.1.1 өз денеңді игеру амалдарын меңгеру (жаттығулар жасау) 2.3.1.2 əртүрлі əрекет барысында өз денеңді дұрыс қалыпта ұстау


2.3.2.1 ойын ойнағанда арқаны дұрыс ұстау2.3.2.2 қозғалыс ойындарында дағдыларды қалыптастыру «Тиым салынған қимыл», «Қойшы мен қой», «Сокыр аю»)

3.3 Жүрістің түрлері 2.3.3.1 бағыт пен жылдамдықты өзгерте отырып, дұрыс жүрудің амалдарын меңгеру2.3.3.2 көшбасшының артынан түзу жүруді үйрену


2.3.4.1 қатарда жүргенде жылдамдықты сақтай жəне өзгерте білу

3.5 Кедергілерден өту 2.3.5.1 кедергілерден өту амалдарын меңгеру 2 тоқсан



4. Жабық Кеңістікте бағдарлау


2.4.1.1 өз үйінің көлемінде бағдарлау.2.4.1.2 мектептің негізгі бөлмелерін вербалды сипаттау жəне олардың мақсаттылығын түсіну 2.4.1.3 заттарды бір-біріне жəне өз денесіне қатысты орындарын анықтау

4.2 Топографикалық дағдылардың дамуы жəне бөлмелерді зерттеу амалдары

2.4.2.1 перифириялық тəсілмен бөлмелерді (периметр бойынша)2.4.2.2 мектептің басты бөлмелерінің жоспарының үлгісін құру

4.3 Бөлмелерде бағдарлау 2.4.3.1 акт жəне спорт залдарда, кітапхана мен медпункте бағдарлау дағдыларын пайдалану2.4.3.2 сахнада бағдарлау, ертегілерді сахналау: «Теремок», «Бауырсақ», «Шалқан»


2.4.4.1 өзінің орнына қатысты мектеп бөлмелерінің орналау-ын сипаттау2.4.4.2 «жол-карта» құру жəне оны маршрутпен қозғалғанда қолдану2.4.4.3 баспалдақ торларының орналасуын білу,оң жақты қозғалысты сақтай отырып, баспалдақпен түсу жəне көтерілу техникасын меңгеру2.4.4.4 мектеп ғимаратының шолу картасын құру


5.1 Мектеп территориясы туралы түсінік

2.5.1.1 мектеп ғимаратын көлемі, түсі, қабаттарының конфигу-рациясы бойынша сипаттау2.5.1.2 мектеп территориясындағы баспалдақты, топырақты, шөпті жəне асфальт жолдарды табанмен анықтау

5.2 Топографиялық дағдыларының дамуы

2.5.2.1 «Ориентир» құралында мектеп территориясының жо-спарын құру

5.3 Негізгі бағдарлар 2.5.3.1 мектеп территориясындағы қозғалыста басты бағдарларды пайдалану

5.4 Берілген маршрут бой-ынша мектеп территория-сында бағдарлау

2.5.4.1 мұғалімнің көмегімен басты маршрутпен қозғалу2.5.4.2 жоғарғы,төменгі жəне жанындағы кедергілерді анықтау



2.6.1.1 тəуелділік көңіл-күйді жəне сүйемелдеушімен бірлескен жүрісте бұзылған түсініктерді болдырмау (иыққа сүйеніп жүру) 2.6.1.2 сүйемелдеушімен ғимаратқа кіру жəне шығудың дағдыларын меңгеру

3 тоқсанДені саудың – жаны сау

7. Еркін кеңістікте бағдарлау.

7.1 Еркін кеңістіктің ны-сандары

2.7.1.1 көшенің құрылымдық элементтерінің орналасуының бірізділігін анықтау

7.2 Жолда жүру ережесі 2.7.2.1 көлік жүретін бөліктен өтудің əртүрлілігін білу (жер үсті, жер асты, жолдың үстіндегі) жəне адамға қауіпсіздігінің мағынасын түсіну 2.7.2.2 жолдан өтудің практикалық дағдаларын меңгеру (экскурсия)2.7.2.3 көлік жүретін бөліктегі өту ережесін білу

7.3 Көлік 2.7.3.1 есту жəне көру анализаторларын қолдану арқылы көлік түрлерін анықтау; көлік жолдарына саяхатқа шығу 2.7.3.2 рөлдік ойындар «Мен жолаушымын», «Мен жүргізушімін»


7.4 Мен тұратын қала 2.7.4.1 қалада көшелердің орналасу тəртібін білу2.7.4.2 қаланың басты көрнекі жерлерін суреттеу жəне білу

8.Қарым-қатынас мəдениеті


2.8.1.1 ата-анаға сыпайы қарым-қатынас жасай білу, отбасылық құндылықты жəне қазақ халқының салт-дəстүрін қадірлеу.2.8.1.2 қоршаған ортадан көмек ала білу

4 тоқсанҚоршаған орта


9.1 Асханада бағдарлау 2.9.1.1 əр түрлі кері санау жүйесінде үстелдің орналасуын анықтай білу 2.9.1.2 үстелдің үстін бағдарлау, үстелде асхана құралдарының орналасу тəртібін білу

Саяхат 9.2 Қимыл дағдыларын дамыту жəне қозғалыс кезінде көмекші құралдарды пайдалану

2.9.2.1 қоршаған ортаға бейімделу мақсатында мобильді сөзінің мағынасын түсіну 2.9.2.2 ойын дағдыларын меңгеру; қазақтың ұлттық ойында-рын қолдану



Бөлімдер Бөлімшелер Оқыту мақсаты

1 тоқсанТірі табиғат 1. Бағдарлы-

мобиляторлы əрекетінің негізгі ұғымдары


3.1.1.1 əлемге əйгілі көрмейтін жандардың өмірлік тəжірибесін Лина Поның өмірінің үлгісінде талдау

1.2 Кеңістіктік ұғымдар 3.1.2.1 көлденең жəне тігінен тұрған заттарды,нысандарды анықтау 3.1.2.2 дидактикалық ойындарды қолдана отырып, негізгі кеңістіктік түсініктерімен жұмыс жасау


2.1.Ұсақ моторика 3.2.1.1 өз ойынан түрлі бұйымдар жасау ( үйлердің, ағаштардың шаблондарын қию) 3.2.1.2 қайшымен жұмыс істегенде қауіпсіздік техникасын сақтау

2.2 Көру арқылы қабылдау

3.2.2.1 заттарды олардың суреттердегі жəне кеңістіктегі көлеңкесімен салыстыру 3.2.2.2 ашық кеңістіктегі нысандарды ажырату жəне шаманы, көлемді, түсі мен аолардың арасындағы қашықтықты анықтау 3.2.2.3 бір біріне бастырылған бейнелерді тану

2.3 Тактилді қабылдау 3.2.3.1 саусақтармен заттың құрылымын анықтау (қатты, жұмсақ, тегіс,кедір) 3.2.3.2 табанмен еденнің үстіңгі бөлігін анықтау (линолеум, кафель, тактильді жолдар)

2.4 Есту арқылы қабылдау 3.2.4.1 дыбыстарды қоршаған кеңістіктегі заттар мен нысан-дар туралы түсініктерімен салыстыру 3.2.4.2 дыбыс шығарып тұрған заттың алыстаған деңгейін бағалау 3.2.4.3 кеңістікте дыбыстық локаторлар мен маяктарды пайда-лана отырып бағдарлау 3.2.4.4 адамның дауысынан эмо цио-налдық күйін анықтау; сөйлеу жəне сөйлемейтін естуді қолдану

2.5 Тері арқылы қабылдау 3.2.5.1 ауа райы құбылыстарынң маусымдық өзгеруін терінің қабылдау көмегімен бақылау жəне оларға адекватты қарау (мау-сым бойынша киіну,қолшатыр алу) 3.2.5.2 кеңістікте қауіпсіз əрекеттің тиімді жолдарын таңдау; құлап қалған заттарды іздеуде қауіпті жағдайлардың алдын-алу (еңкею кезінде немесе отырған кезде қолды беттің тұсында ұстау)

2.6 Иіс сезу 3.2.6.1 иістерді жағымды жағымсыз, таныс, таныс емес, адамның иісі, үйдің иісі, топографиялық иістерге классификациялау, мыса-лы сабынның иісі ваннамен сəйкестендіріледі



3.1 Мен жəне менің денем 3.3.1.1 түрлі əрекет барысында қозғалу дағдыларын қолдану (оқу жəне жазуда қолдың орналасуы, орын жылжытуда)

3.2 Əртүрлі əрекет ба-рысында денені түзу ұстауды қалыптастыру

3.3.2.1 түзу отырғаныңды əрқашан бақылап отыру

3.3 Жүрістің түрлері 3.3.3.1 жүруде қозғалудың дұрыс əрекетін жасау дағдыларын игеру 3.3.3.2 жүрудегі бұрылу дағдыларын үйрену


3.3.4.1 қатармен жүруде арақашықтықты бақылау

3.5 Кедергілерден өту 3.3.5.1 кедергілердің қауіптілік деңгейін бағалау жəне оларды жеңе білу стратегиясын əзірлеу

2 тоқсанУақыт 4.Жабық



3.4.1.1 «Ориентир» құралында өз тұрағын моделдеу 3.4.1.2 микрокеңістікте бағыттарды вербалды көрсету (оң жақ,сол жақ, ортасы, бұрыш) 3.4.1.3 мектептің басты бөлмелері жайлы ақпаратты жалпылау, шолу-картасын

4.2 Топографиялық дағдыларының да-муы жəне бөлмелерді зерттеудің амалдары

3.4.2.1 заттан затқа дейінгі тəсілдерді меңгеру, көрші парта, төсекті 3.4.2.2 «Ориентир» құралында мектептің бөлмелерінің жоспа-рын құру

4.3 Бөлмелерде бағдарлау

3.4.3.1 мектеп бөлмелерінде өздігінен бағдарлау


3.4.4.1 бағдарларды таңдау жəне есте сақтау3.4.4.2 бағдарды қолдану арқылы маршрутпен өздігінен мектеп ғимаратында қозғалу3.4.4.3 сақталған анализаторларды пайдалана отырып, тұрақты бағдарсыз коридормен қабаттан қабатқа қозғалу3.4.4.4 қандай да бір бөлмеге дейін ойша маршрутты анықтау



3.5.1.1 өзінің тұрған жеріне жəне мектеп ғимаратының бір-біріне қатынасы бойынша нысандардың орналасуын анықтау3.5.1.2 нысандар арасындағы қашықтықты анықтау


3.5.2.1 мектеп территориясындағы қозғалыстың маршрутының сызбасын моделдеу

5.3 Негізгі бағдарлар 3.5.3.1 қосымша бағдарларды өздігінен таңдау5.4 Берілген маршрут бой-ынша мектеп территория-сында бағдарлау

3.5.4.1 берілген маршрут бойынша қозғалыс дағдыларын меңгеру3.5.4.2 кедергілерді жеңудің əдістерін білу жəне оларды мектеп территориясында қолдану

Сəулет 6.Сүйемел-деушімен жүру


3.6.1.1 сүйемелдеушімен бірлескен жүрісте шиеленіскен жағдайларды болдырмай, мейірімді қарым-қатынас туғызу3.6.1.2 сүйемелдеушімен баспалдақпен көтеріліп түсу дағдыларын игеру

3 тоқсанӨнер 7.Еркін


7.1 Еркін кеңістіктегі ны-сандар

3.7.1.1 көшемен қозғалыста басты бағдарларды анықтау(бұрылыстар, бордюрлар, баспалдақтар)

7.2 Жолда жүру ережесі 3.7.2.1 қиылыстардың (+, Т, У, Х-сияқты) жəне бағдаршамдардың (тігінен жəне көлденеңнен) басты түрлерін білу3.7.2.2 басқарылатын жəне басқарылмайтын жолдан өту туралы білімді игеру (зебра, жарықты жəне дыбыстық бағдаршамдар) жəне оларды жолдан өтерде пайдалау 3.7.2.3 жолдағы жəне тротуардағы қауіпсіз мінез-құлықтың ережелері

7.3 Көлік 3.7.3.1 көлікке кірудің жəне шығудың практикалық дағдыларын жəне аялдамалардан өту ережелерін игеру3.7.3.2 метроның негізгі құрылымдық элементтерін елестету


7.4 Мен тұратын қала 3.7.4.1 мектеп айналасындағы көшелерді елестету жəне есте жақтау 3.7.4.2 туған қаланың негізгі көрнекі жерлерін суреттердің көмегімен, слайд арқылы иллюстрациялау

4 тоқсанСу – тіршілік көзі



3.8.1.1 түрлі мамандық өкілдерімен этикалық қарым-қатынас ор-нату; (сатушымен, дəрігермен, шаштаразбен) 3.8.1.2 кикілжіңге келмейтін мінез-құлық қалыптастыратын бағытты таңдау.


9. Бағдарлау жəне мобильділік

9.1.Асханада бағдарлау 3.9.1.1 асханаға дейін жүру бағытын өз бетімен саралау жəне педагогтың бақылауымен əрекет ету 3.9.1.2 өз бетімен Кеңістікте бағдарлауда асханада орындалатын практикалық əрекеттер. (үстел үстін жинау жəне асханадағы кезекшілік)


3.9.2.1 созылудың жəне дене шынықтыру жаттығуларының көмегі арқылы денсаулықты нығайту жəне бағалау; бос уақытында жəне кеңістікте бағдарлау сабағында физикалық жаттығулармен айналысу 3.9.2.2 тросттың маңызын түсіну жəне түрлерін білу (ұзын, қысқа, сүйемелі, жиналмалы, телескопиялық, лазерлік) жəне құрылымын (щуп, барьер жəне дыбыстық генератор), тростты ұстау жəне дұрыс қолдана білу




1 тоқсанМенің Отаным – Қазақстан

Адами құнды-лықтар


1.1 Кеңістікте бағдарлауға оқытудағы жағымды түрткіні қалыптастыру

4.1.1.1 көрмейтін жандар жайында ақпарат жинап презен-тация дайындау

1.2.Кеңістіктік ұғымдар 4.1.2.1 кеңістіктік түсініктерді қолдана отырып, қоршаған орта туралы ақпаратты талдау жəне біріктіру4.1.2.1 «Ориентир» құралын қолдана отырып кеңістіктегі заттардың орналасуын болжау


2.1 Ұсақ моторика 4.2.1.1 кеңістіктегі заттың немесе нысанның толық бейнесін елестету, эстетикалық мəдениет нормаларын білу4.2.1.2 əртүрлі материалдардан, конструктордан қарапайым заттардың моделдерін жасау

2.2 Көру арқылы қабылдау 4.2.2.1 үйлер мен ағаштардан түсетін көлеңкелерді бақылау, жарықты көлеңкені пайдалана отырып, қозғалыстың оңтайлы жолын таңдау 4.2.2.2 көрнекі-бейнелі ойлау арқылы еркін кеңістікте сипаттау жəне талдау

2.3 Тактилді қабылдау 4.2.3.1 заттардың қандай материалдан жасалғанын анықтау жəне суреттеу

2.4 Есту арқылы қабылдау 4.2.4.1 қошаған кеңістік туралы ақпаратты дыбыстық қабылдау арқылы талдау жəне синтездеу (судың сылдыры , жолға қатысты көліктермен байланысты) 4.2.4.2 қозғалыс кезінде есту жадысын қолдану 4.2.4.3 шыққан əртүрлі дыбыстаға қарай қозғалудың дағдыларын меңгеру 4.2.4.4 қаланың дыбстық картинасының презентациясын дайындау

2.5 Тері арқылы қабылдау 4.2.5.1 терінің термикалық, механикалық, химиялық жəне басқа тітіркенуі туралы ақпаратты синттездеу жəне талдау жəне олардың зиянды əсерлерін болдырмау 4.2.5.2 кеңістікте бағдарлауда тері-сезімталдығы анализато-рын пайдалану жəне кеңістік алдындағы қорқынышты жеңе білу

2.6 Иіс сезу 4.2.6.1 əртүрлі іс-əрекет барысында иіс сезу сезімталдығын пайдалану: танымдық, ойындық, кеңістікте, к, əлеуметтік бағдарлауда


3.1 Мен жəне менің денем 4.3.1.1 қозғалыс міндеттерін орындауда қимыл дағдыларының стратегияларын таңдау


4.3.2.1 дұрыс қимылдаудың мəнін түсіну

3.3 Жүрістің түрлері 4.3.3.1 баспалдақтан көтеріліп, түсуде вестибуляторлық ап-парат функцияларын қалыптастыру


4.3.4.1 қатармен жүрудегі қауіпсіздік ережелерін білу

3.5 Кедергілерден өту 4.3.5.1 қауіпсіз жолды таңдау2 тоқсан

Мəдени мұра



4.4.1.1 көшпенді қазақтардың тұрағын елестету; «Қазақ үй жəне оның безендірілуі» презентация дайындау 4.4.1.2 мектептің бір бөлмесіне презентация жасау

4.2 Топографиялық дағды-ла рының дамуы жəне бөл-мелерді зерттеудің амал-дары

4.4.2.1 кері санау нүктесін пайдаланып бөлмелерді зерттеу: есік – парта; есік – төсек; терезе– парта4.4.2.2 мектеп бөлмелерінің графикалық жоспарын

4.3 Бөлмелерде бағдарлау 4.4.3.1 бөлмелерде қауіпсіз қозғалудың дағдыларын меңгеру4.4 Мектеп ғимараты бойын-ша бағдарлау

4.4.4.1 мектеп кеңістігіндегі басты бөлмелерді сақталған анализаторларды пайдалан отырып, орналасуын табу дағдыларын меңгеру4.4.4.2 мектеп ғимаратында маршрут бойынша сақталған анализаторлар арқылы өздігінен қозғалу4.4.4.3 мектеп кеңістігіндегі сыныптар мен кабинеттердің орналасу ретін анықтап, есте сақтау4.4.4.4 мектептегі қозғалыс кезінде өздігінен оңтайлы марш-рутты таңдау4.4.4.5 вербалды ақпаратқа сүйеніп «Мен қайда келдім?» дидактикалық ойыны



4.5.1.1 мектеп территориясының түсініктерін жалпылау, шолу картасын құру4.5.1.2 көкжиек жақтарын білу, нысандардың көкжиекке қатысты жақтарын анықтау


4.5.2.1 басты маршруттарды сипаттау жəне талдау

5.3 Негізгі бағдарлар 4.5.3.1 бағдарларды қолдана отырып, мектеп территория-сында қозғалу дағдыларын меңгеру

5.4.Белгіленген маршрут бойынша мектеп территори-ясында бағдарлау

4.5.4.1 мектеп территориясындағы қозғалыстың оңтайлы маршрутын өздігінен таңдау4.5.4.2 кеңістікте талдау жəне кездейсоқ кедергілерді жеңудің қауіпсіз əдістерін таңдау




4.6.1.1 сүйемелдеушімен жүрісте басты əдістерді білу жəне оларды практикалық іс-əрекетте пайдалану4.6.1.2 сүйемелдеуші көмегімен қоғамдық көлікті пайдаланудың практикалық дағдыларын игеру

3 тоқсанТабиғи құбылыстар

7. Еркін кеңістікте бағдарлау

7.1 Еркін кеңістіктегі ны-сандар

4.7.1.1 көшедегі мінез-құлықтың жалпы мəдени құзіреттілік ті меңгеру

7.2 Жолда жүру ережесі 4.7.2.1 жол белгілерінің əртүрлілігі туралы білімді меңгеру;көлемі, түсі, тобы (тыйым салушы, ескертуші, ақпаратты) бойынша оларды классификациялау 4.7.2.2 көшенің структуралық элементтерін макеттердің көмегімен моделдеу жəне онымен қауіпсіз қозғалыстың тактикасын таңдау4.7.2.3 қашықтықтан оқыту байланыс арналары арқылы жол-да жүру ережелері туралы ақпаратпен алмасу

7.3 Көлік 4.7.3.1 көлік салонында жалпы мəдени нормалардың тəртібін жəне ережелерін сақтау


7.4 Мен тұратын қала 4.7.4.1 көкжиек жақтары мен тірек бағдарлар арқылы қала көшелерінің орналасуын салыстыру 4.7.4.2 туған қала көшелері туралы ақпаратты Интернеттен жинау, оны талдап, презентация дайындау

4 тоқсанҒарышқа саяхат

8.Қарым-қатынас мəдениеті


4.8.1.1 коммуникативтік қызметті қадағалау, бағалау жəне талдау. (сөйлеу мəдениетін қалыптастыру, дөрекі сөздерді қолданбау, сыпайы əрі мейірімді қарым-қатынаста болу).4.8.1.2 қазақ халқының салт-дəстүріндегі қонақжайлылықтың құндылықтарын түсіну мақсатында рөлдік ойындармен таны-су. «Біз қонаққа барамыз»



9.1 Асханада бағдарлау 4.9.1.1 мектептің кез келген нүктесінен асханаға дейін өз бетінше бару 4.9.1.2 «Үстел басындағы этикалық ереже-лер» презентациясын дайындау

9.2 Қимыл дағдыларын да-мыту жəне қозғалыс кезінде көмекші құралдарды пай-далану

4.9.2.1 қоғамда салауатты өмір салтын орнатудың маңыздылығын ұғындыру4.9.2.2 тростты қолданған кездегі техникалық қауіпсіздік ережелерін білу жəне тросттың көмегімен кеңістікте бағдарлау жұмыстарын жүргізу

Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2017 жылғы 27 шілдедегі №352 бұйрығына 44-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сəуірдегі №115 бұйрығына 262-қосымша

Көрмейтін жəне нашар көретін білім алушыларға арналған бастауыш білім беру деңгейінің 0-4 сыныптары үшін «Кеңістікте бағдарлау» пəнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

(оқыту орыс тілінде)Глава 1. Общие положения

1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом среднего обра-зования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года № 1080.


3. Учебная программа ориентирует процесс обучения на использование методического потенциала каждого предмета для осознанного усвоения обучающимися знаний и умений по предметным областям, развитие максимальной самостоятель-ности путем овладения способами учебной, проектной деятельности, приобретение умений ориентироваться в социокуль-турном пространстве.

4. В учебной программе гармонично сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновационных педагогических подходов к организации образовательного процесса незрячих и слабовидящих обучающихся. Подходы к обучению являются основными ориентирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

5. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного коррекционного процесса, что нашло отражение в новой структуре учебной программы.

6. Одним из основных требований к процессу обучения обучающихся с нарушением зрения на современном этапе явля-ется организация максимально активной деятельности обучающийся в различных образовательных условиях: в специальной школе, в условиях инклюзивного образования, в условиях надомного обучения и прочее.

7. Активная познавательная деятельность обучающийся с нарушением зрения приобретает устойчивый характер в усло-виях сотворчества, поддержки и взаимодействия всех участников психолого-педагогического коррекционного сопровождения обучающихся с нарушением зрения.

8. Участниками педагогического процесса являются педагоги, психологи, методисты, медицинские и другие работники специ-ального (коррекционного) обучения и воспитания обучающихся с нарушением зрения. Огромная роль принадлежит педагогам и воспитателям, имеющим соответствующую подготовку, то есть дефектологическое образование. Эти специалисты решают на практике образовательные, воспитательные, коррекционно-развивающие задачи тифлопедагогики.

9. Учебная программа предметов коррекционного цикла специального обучения и воспитания обучающихся с нарушени-ем зрения позволяет развивать активность обучающийся в познавательном и социальном плане посредством максимального исполь зования их компенсаторных возможностей, привлечения методических приемов и специальных технических средств обучения.

10. Коррекционная деятельность, осуществляемая в рамках достижения целей обучения данного предмета, допускается организация в партнерстве с родителями, представителями местного сообщества.

11. В процессе усвоения предметного содержания и достижения целей обучения необходимо создать предпосылки/условия для развития у обучающихся навыков применения информационно-коммуникационных технологий, включая поиск, обработку, извлечение, создание и презентацию необходимой информации, сотрудничество для обмена информацией и идеями, оцени-вание и совершенствование своей работы через использование широкого спектра оборудования и приложений.

12. В учебной программе сформулированы ожидаемые результаты, представленные в виде системы целей обучения, ко-торые служат основой для определения содержания учебного предмета.

13. В содержательном аспекте учебные программы раскрывают вклад конкретного учебного предмета в воспитание об-учающегося как субъекта своего учения и субъекта межличностного общения.

14. Учебные программы обеспечивают реализацию принципа единства воспитания и обучения, основанного на взаимос-вязанности и взаимообусловленности ценностей образования и результатов на «выходе» из школы с системой целей обу-чения конкретного предмета.

15. Отличительной особенностью учебных программ является их направленность на формирование не только предметных знаний и умений, навыков широкого спектра. Выстроенная система целей обучения является основой развития следующих навыков широкого спектра: функциональное и творческое применение знаний, критическое мышление, использование инфор-мационно-коммуникационных технологий, применение различных способов коммуникации, умение работать в группе и инди-видуально, решение проблем, и принятие решений. Навыки широкого спектра являются залогом успешности обучающихся, как в школьной образовательной практике, так и в перспективе, после окончания школы.




Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета «Пространственная ориентировка»19. Важность предмета: «Пространственная ориентировка» является одним из основных предметов коррекционного компо-

нента специального обучения и воспитания обучающихся с нарушениями зрения (незрячие и слабовидящие), обеспечивающим всестороннее проявление их личности не только в учебно-воспитательном процессе, но и в достижении такого уровня соци-альной компетентности, при котором незрячие самостоятельно удовлетворяют свои потребности, решают свои социальные проблемы, адекватно оценивать себя и окружающих людей и равноправно взаимодействовать с ними.

20. Изучение и освоение обучающимися предмета «Пространственная ориентировка» в начальной школе направлено на:1) компенсацию нарушенных зрительных функций и коррекцию психического и физического развития обучающихся;2) оказание помощи и поддержки обучающимся в приобретении ими умений и навыков ориентировки в пространстве и

создании безбарьерной среды.21. Программа предмета «Пространственная ориентировка» построена концентрическим способом, при котором один и

тот же учебный материал повторяется в последующих классах с дальнейшим расширением и усложнением содержания, углу-блением и конкретизацией отдельных его элементов.

22. Предмет «Пространственная ориентировка» является интегрированным курсом, который включает в себя знания из нескольких предметов: «Познание мира», «Самопознание» способствует осознанию основных принципов жизни общества и определения своего места в нём; «Математика» – оперированию математическими терминами; «Коррекция недостатков раз-вития речи», «Мимика и пантомимика» – развитию навыков вербальной и невербальной коммуникации; «Социально-бытовая ориентировка» – использованию навыков самообслуживания; «Адаптивная физическая культура» и «Коррекционная ритми-ка» – координации движения.

23. Целью обучения предмета «Пространственная ориентировка» является формирование целостного представления об окружающем мире, овладение обобщёнными способами ориентировки в пространстве, преодоление изолированности в обще-стве, способствующего всестороннему, целостному развитию личности.

24. Для реализации поставленной цели настоящая программа предполагает решение следующих задач:1) формирование положительной мотивации к обучению; 2) накопление и расширение представлений об окружающем мире, свойствах и качествах предметов и объектов;3) формирование понимания пространственных терминов и умений самостоятельно оперировать ими;4) развитие пространственного мышления, навыков получения информации о микро- и макропространствах и расположен-

ных в них объектах с использованием сохранных анализаторов; 5) обучение использованию полученной полисенсорной информации о пространстве в практической ориентировке;6) формирование топографических представлений, умения переносить их на восприятие реального пространства;7) обучение незрячих обучающихся ориентировке совместно со зрячими сверстниками и взрослыми; 8) овладение приемами и способами ориентировки с помощью тифлотехнических средств (тростей, локаторов, звуковых

маяков и систем навигации).Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса

25. Типовой учебный план специального обучения и воспитания обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабови-дящие) помимо общеобразовательных предметов включает предметы коррекционного цикла.

26. Коррекционный цикл реализуется на специальных коррекционных занятиях для обучающихся с нарушением зрения, каждое из которых решает свои конкретные задачи (занятия по пространственной ориентировке, социально-бытовой ориен-тировке, преодоление недостатков развития речи, развитию мимики и пантомимики), что подразумевает проведение реаби-литационных, коррекционно-компенсирующих мероприятий.

27. Введение коррекционных предметов позволяет обеспечить максимальное погружение обучающийся с нарушением

зрения в социальное окружение, активную речевую среду, повысить его двигательную деятельность, корригировать его эмо-циональный тонус, дает возможность формировать основные этапы учебной деятельности, в том числе ориентировочный этап и этап самоконтроля и самооценки, улучшить мотивацию учебно-познавательной деятельности.

28. Коррекционные занятия с обучающимися с нарушением зрения носят комплексный характер, то есть вопросы диагно-стики, развития, коррекции, образования и воспитания рассматриваются специалистами: специальными педагогами (тифлопе-дагогами), офтальмологами, логопедами, специальными психологами, психоневрологами и другими – по мере необходимости.

29. Обучение незрячих осуществляется на основе ценностно-ориентированного, личностно-ориентированного, деятель-ностного, дифференцированного, коммуникативного подходов и информационно-коммуникационных технологий (далее – ИКТ).

30. Ценностно-ориентированный подход в обучении предмета «Пространственная ориентировка» позволяет обучающимся выбрать для себя приоритетные ценности: воспитание чувства ответственности за личную безопасность ценностного отно-шения к своему здоровью и жизни, к семье, природе, человеку, понимание добра и истины. Эти ценности стимулируют по-ведение и поступки, действуя как важный фактор мотивации личности. Огромное значение на уроках уделяется воспитанию казахского патриотизма и гражданской ответственности, основанных на ценности среднего образования национальной идее «Мəңгілік ел». В процессе обучения умениям и навыкам учитывались национальные традиции и обычаи казахского народа.

31. Личностно-ориентированный подход способствует формированию новой модели поведения человека, готового к по-вседневной жизни среди зрячих людей. Целью личностно-ориентированного подхода является индивидуализация учебного процесса, гармоничное формирование и всестороннее развитие личности обучающегося, полное раскрытие творческих сил и воспитание социально-значимых качеств личности на уроках пространственной ориентировки (активность, упорство в достиже-нии поставленной цели, пунктуальность, смелость, бесконфликтность, вежливость), коррекция эмоционально-волевой сферы психических процессов (пространственного мышления памяти, внимания через поэтапный анализ) и полисенсорного развития.

32. Деятельностный подход на уроках пространственной ориентировки реализуется в развитии и коррекции практических умений и навыков. Наиболее эффективными методами обучения являются информационно-рецептивный, поисковый, ре-продуктивный, заключающиеся в многократном закреплении осваиваемого материала и доведении его усвоения до уровня автоматизированных навыков. Основными видами практической деятельности являются практические упражнения, тренинги и экскурсии, которые дают обучающимся возможность использовать теоретические знания в практической деятельности. Деятельностный подход позволяет обучающимся самостоятельно:

1) задавать вопросы и делать выводы; создавать, применять и преобразовывать модели и схемы для решения учебных и познавательных задач в построении маршрутов различной сложности;

2) осуществлять контроль своей деятельности в процессе достижения результата, корректировать свои действия в соот-ветствии с изменяющейся ситуацией, связанной с ориентированием и мобильностью; оценивать правильность выполнения учебной задачи, собственные возможности её решения;

3) для более продуктивного усвоения обучающимися умений и навыков необходимо применять игровые технологии: игры-путешествия, игры-инсценировки, сюжетно-ролевые, ситуативные, дидактические, подвижные игры. В процессе игровой деятельности незрячий обучающийся активно познаёт окружающий мир, учится уважать мнение других членов коллектива, прогнозировать конечный результат;

4) применение игровых форм в качестве метода обучения способствует активизации познавательных интересов обуча-ющихся. В играх необходимо использовать тифлотехнические средства: тактильные дорожки, шумовые предметы, звуковые мячи, комплекс «Кузнечик», прибор «Ориентир».

33. Дифференцированный подход в обучении пространственной ориентировке подразумевает специализацию учебного процесса для различных групп обучающихся, создание разнообразных условий обучения с учётом их возрастных, физиче-ских, психических особенностей и офтальмологического аспекта, то есть учёт зрительных возможностей и сопутствующих дефектов, в зависимости от которых обучающихся делят на группы: тотально незрячие и частично видящие обучающиеся, слабовидящие обучающиеся:

1) дифференцированный подход в зависимости от усвоения навыков ориентировки в окружающем пространстве предпо-лагает подгрупповое обучение, при котором выделяются три подгруппы. Обучающиеся первой подгруппы способны достаточ-но полно и самостоятельно усваивать учебный материал; обучающиеся второй подгруппы усваивают учебный материал, но допускают незначительные ошибки при его воспроизведении; обучающиеся третьей – частично усваивают учебный материал и неспособны самостоятельно воспроизвести его. Для них составляются индивидуальные карты сопровождения, в которых отражаются методы и приёмы индивидуальной коррекции;

2) условием организации дифференцированной работы является применение дифференцированных заданий, которые различаются по сложности, познавательным интересам, характеру помощи со стороны учителя.

34. Коммуникативный подход в обучении пространственной ориентировке подразумевает обмен знаниями, умениями и на-выками в процессе речевого взаимодействия между обучающимся и педагогом, сверстниками, взрослыми и сопровождающими. Коммуникативная деятельность предполагает межличностное взаимодействие, основанное на чувстве такта, доброжелатель-ности, вежливости, бесконфликтности. В процессе речевого общения обучающиеся устанавливают учебное и деловое сотруд-ничество, находить общее решение и разрешать конфликты на основе согласования позиций и учёта взаимных интересов, уважать мнение сверстников, формулировать, аргументировать и отстаивать свое мнение; умение осознанно использовать речевые средства, не допускать грубой и ненормативной лексики.

35. Использование информационно-коммуникационных технологий:1) компетентность в использовании информационно-коммуникационных технологий строится на базовых ИКТ-навыках и

включает в себя правильное и творческое применение технологий для работы, досуга и коммуникации;2) использование информационно-коммуникационных технологий и GPS навигации, мультимедийных ресурсов и средств

массовой информации, интерактивных досок и компьютеров способствует модернизации и активизации учебного процесса, сотрудничеству и общению между обучающимися и педагогом;

3) для поиска, обработки и обмена информацией необходимо использовать Интернет-ресурсы, сотовую связь, онлайн форумы, виртуальную среду обучения.

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений36. Оценка достижений обучающегося специального обучения и воспитания по предметам коррекционного цикла имеет

качественно-описательный, эмоциональный характер (формировать правильное отношение к своим возможностям), основана на мониторинге успешности развития.

37. Результативность обучения по программе отслеживается по трём уровням и имеет описательный характер: 1) стремится овладеть;2) владеет с помощью (взрослого, ровесника); 3) владеет самостоятельно; по ведущим компетенциям.

Глава 5. Организация содержания учебного предмета «Пространственная ориентировка»38. Объем учебной нагрузки по учебному предмету «Пространственная ориентировка» составляет: 1) в 0 классе – 4 часа в неделю, 132 часа в учебном году; 2) в 1 классе - 3 часа в неделю, 99 часов в учебном году;3) в 2 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;4) в 3 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;5) в 4 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.39. Занятие по пространственной ориентировке проводятся в специально оборудованном кабинете, оснащённом рельефно-

графическими печатными пособиями, разноуровневым демонстрационным материалом (макеты домов, деревьев и модели ма-шин, дорожных знаков, светофоров); оптическими средствами, тифлотехническими средствами: тактильные средства (дорожки, коврики, прибор «Ориентир», ящики с различным грунтом), трости разных размеров (пластиковые, металлические, складные, телескопические, лазерные, световые, локаторные), электронный компас, локаторы (лазерные, световые), устройства для чте-ния, тифлокомплекс. При организации кабинета учитываются санитарно-гигиенические нормы и правила техники безопасности.

40. Содержание предмета «Пространственная ориентировка» организовано по разделам обучения. Раздел «Основные понятия ориентировочно-мобиляторной деятельности»: формирует позитивное отношение к своему дефекту; способствует активизации познавательного интереса к предмету посредством чтения, инсценирования, использования Интернета (аудио и видео записей), художественных произведений и элементов биографии незрячих; расширяет лексический запас, позволяющий оперировать пространственными понятиями в различных видах деятельности при помощи практических упражнений и игр.

41. Раздел «Использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке» формирует обобщённые пред-ставления о целостном образе предмета при помощи сохранных анализаторов, корригирует нарушенные представления о нём, развивает полисенсорное восприятие предметов, которое предполагает три этапа: поэтапное обследование предме-тов; определение отношений выявленных свойств и качеств данного предмета к свойствам и качествам других предметов и сравнение их с сенсорными эталонами; обобщение полученной информации и её вербальное обозначение. Для закрепления навыков полисенсорного восприятия применяются творческие задания и игры, которые направлены на развитие наглядно-образного и наглядно-действенного мышления («Найди пару», «Что было?», «Что изменилось?», «Волшебный мешочек»).

42. Раздел «Приёмы правильной ходьбы и формирование осанки» развивает навыки передвижения при помощи физических упражнений (прыжки, бег, наклоны) и разнообразных видов ходьбы: на носках, на пятках, по гимнастической скамье, бордюру, лабиринту, узкому коридору, по верёвочке, с перешагиванием через предметы и обхождением их, с грузом на голове; предпо-лагает коррекцию дефектов походки и нарушения осанки.

43. Раздел «Ориентировка в замкнутом пространстве», раздел «Ориентировка на территории школы», раздел «Ориентировка в свободном пространстве» развивают навыки самостоятельной ориентировки в микро- и макропространствах посредством реализации следующих задач и видов учебной деятельности:

1) формирование пространственного мышления и обобщённых, адекватных представлений о пространстве при помощи вербального описания пространства окружающими, наблюдения, непосредственного обследования пространства рукой, по-дошвами ног и опосредованного обследования тростью; определение обучающимися своего месторасположения при помощи какой-либо системы отсчёта (относительно своего тела, относительно предметов, объектов и других людей);

2) выбор и запоминание ориентиров (стороны горизонта, предметы и объекты). Формирование представлений об ориен-тирах: опорных – хорошо знакомых ориентиров (река, лес, сквер, проруби), промежуточных (машины, люди, звуки и запахи), контрольных – постоянных ориентиров в данной местности (достопримечательности);

3) разработка маршрутов передвижения: обследование шаблонов, схем, карт, составление карты-пути (последователь-ное прослеживание изменений направлений маршрута и объектов, находящихся на нём) и карты-обозрения (одномоментный мысленный охват местности) на приборе «Ориентир»; выбор оптимального и безопасного маршрута;

4) передвижение по маршрутам в три этапа: с сопровождающим, под наблюдением педагога и самостоятельно при по-мощи трости или GPS.

44. Раздел «Ходьба с сопровождающим» и раздел «Культура общения» формируют речевые и неречевые коммуника-тивные навыки личностных взаимоотношений со сверстниками, сопровождающими, педагогами и окружающими людьми при помощи беседы, ролевых и ситуативных игр, диспутов, презентаций; предполагают коррекцию неадекватных представлений о ходьбе с сопровождающим (недопустимо тащить, толкать, тянуть, пропускать сопровождаемого первым при входе в по-мещение и выходе из него);

45. Раздел «Ориентировка и мобильность» способствует пониманию термина «мобильность» - способность свободно ориентироваться на местности и взаимодействовать с окружающей средой; развитию двигательных функций при помощи тифлосредств и созданию безбарьерной среды.

46. В качестве обобщающих занятий по разделам программы используются нестандартные уроки: «Путешествие в город дорожных знаков», Путешествие в царство Снежной королевы», «Путешествие в мир звуков и мелодий», «Путешествие в Шахматную страну», «Фестиваль народных игр», «Фестиваль детской инсценированной песни», «Зарница».

47. Разделы далее разбиты на подразделы, которые содержат в себе цели обучения по классам в виде ожидаемых ре-зультатов: навыка или умения, знания или понимания. Цели обучения, организованные последовательно внутри каждого подраздела, позволяют учителям планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся, информировать их о следующих этапах обучения:

таблица 1

№ Разделы Подразделы1 Основные понятия ориен-

тировочно-мобиляторной деятельности

1.1 Формирование положительной мотивации в обучении пространственной ориентировке1.2 Пространственные понятия

2 Использование сохранных анализаторов в простран-ственной ориентировке

2.1 Мелкая моторика2.2 Зрительное восприятие2.3 Тактильное восприятие2.4 Слуховое восприятие2.5 Кожно-чувствительное восприятие2.6 Обоняние

3 Приёмы правильной ходь-бы и формирование осанки

3.1 Я и моё тело3.2 Формирование осанки в различных видах деятельности3.3 Разнообразные виды ходьбы3.4 Ходьба парами и строем3.5 Преодоление препятствий

4 Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1 Основные помещения и их интерьер 4.2 Приёмы обследования помещений и развитие топографических навыков4.3 Ориентировка в помещениях4.4 Ориентировка по зданию школы

5 Ориентировка на террито-рии школы

5.1 Представление о территории школы5.2 Развитие топографических навыков5.3 Основные ориентиры5.4 Ориентировка на территории школы по заданным маршрутам

6 Ходьба с сопровождаю-щим

6.1 Ходьба со взрослыми и сверстниками

7 Ориентировка в свободном пространстве

7.1 Объекты свободного пространства7.2 Правила дорожного движения7.3 Транспорт7.4 Город, в котором я живу

8 Культура общения 8.1 Привитие национальных и культурных ценностей в общении9 Ориентировка и мобиль-

ность9.1 Ориентировка в столовой9.2 Развитие двигательных навыков и использование вспомогательных средств при пере-движении

48. Цели обучения в программе содержат кодировку. В коде первое число обозначает класс, второе и третье чис-ла – подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4: «1» – класс, «2.1» – подраздел, «4» – нумерация учебной цели.

49. Система целей обучения:1) «Основные понятия ориентировочно-мобиляторной деятельности»: таблица 2

Подраздел Цели обученияОбучающиеся будут:

0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс1.1 Форми-рование по-ложительной мотивации в обучении про-странственной ориентировке

0.1.1.1 понимать по-ложительные и отри-цательные качества и поступки на примерах сказочных героев; вы-бирать пример для под-ражания

1.1.1.1 опре-делять нрав-ственные ценности на примерах пер-сонажей ху-дожественной литературы

2.1.1.1 представлять особенности жизне-деятельности незря-чих людей и вос-питывать желание подражать им

3.1.1.1 анализиро-вать жизнедеятель-ность знаменитых незрячих людей на примере Лины По

4.1.1.1 обобщать информацию о жизнедеятельности незрячих и подгото-вить презентацию о знаменитых незря-чих людях

1.2 Простран-ственные по-нятия

0.1.2.1 знать и понимать основ-ные пространственные понятия, обозначающие направление, рассто-яние, время, скорость, величину0.1.2.2 закреплять дан-ные понятия при помо-щи игр: «Пожалуйста», «Птицы, рыбы, звери», «Летает - не летает»

1.1.2.1 вер-бально обо-значать ос-новные про-странственные понятия от-носительно своего тела (справа, сле-ва, спереди, сзади)

2.1.2.1 определять и вербально обозна-чать пространствен-ные направления на микроплоскости: «в правом верхнем углу, в левом верх-нем углу, в правом нижнем углу, в левом нижнем углу, снизу-вверх, сверху-вниз, посередине»

3.1.2.1 определять предметы и объ-екты, находящихся в вертикальном и горизонтальном положении 3.1.2.2 оперировать ос-новными простран-ственными понятия-ми, используя дидактические игры

4.1.2.1 анализиро-вать и объединять информацию об окружающем мире, используя простран-ственные понятия4.1.2.1 моделиро-вать расположение предметов в про-странстве на прибо-ре «Ориентир»

2) «Использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке»:таблица 3

Подразделы Цели обученияОбучающиеся будут:

0 класс 1 класс 2 класс 3 класс 4 класс2.1 Мелкая моторика

0.2.1.1 произво-дить точные дви-жения кистью и пальцами рук0.2.1.2 выпол-нять манипуля-торные действия по образцу, ис-пользуянастольные игры

1.2.1.1 координи-ровать работу рук со зрительным и тактильным вос-приятием1.2.1.2 оперировать наглядно-действен-ным мышлением, используя пальчи-ковые игры

2.2.1.1 воплощать твор-ческую активность, пространственное мыш-ление, фантазию через конструирование, рисо-вание и лепку2.2.1.2 определять и со-относить форму, пропор-ции и фактуру объектов и предметов в окружаю-щем пространстве

3.2.1.1 создавать раз-личные изделия по собственному замыс-лу (вырезать шаблоны домов, деревьев)3.2.1.2соблюдать технику безопасности при ра-боте с ножницами

4.2.1.1 представлять целостный образ предмета или объ-екта в пространстве, владеть нормами эстетической куль-туры4.2.1.2 создавать модели несложных объектов из деталей конструктора и раз-личных материалов

2.2 Зрительное восприятие

0.2.2.1 знать и опре-делять цвета в пространстве0.2.2.2 зритель-но воспринимать краски природы во время про-гулок0.2.2.3 находить от-личия в изобра-жениях

1.2.2.1 узнавать контурные, силу-этные, точечные и графические изо-бражения пред-метов1.2.2.2 определять и сравнивать фор-му, величину, кон-фигурацию, цвет предметов в про-странстве1.2.2.3 находить заданную фигуру в ряду других

2.2.2.1 анализировать графические рисунки и определять перспективу (расстояние и располо-жение)2.2.2.2различать предметы в замкнутом пространстве и характеризовать их свойства2.2.2.3находить недостающие или лишние детали в рисунках

3.2.2.1 соотносить предметы с их тенью на рисунке и в про-странстве3.2.2.2 различать объекты в открытом простран-стве и определять величину, форму, цвет ирасстояние между ними3.2.2.3 узнавать нало-женные друг на друга изображения

4.2.2.1 наблюдать за тенями, отбрасыва-емыми домами и де-ревьями; выбирать оптимальные пути передвижения, ис-пользуя светотени4.2.2.2 анализировать и описывать свобод-ное пространство,оперируя нагляд-но-образным мыш-лением

2.3 Тактильное восприятие

0.2.3.1 знать и вербально описывать от-дельные группы предметов

1.2.3.1 определять предметную на-полняемость про-странства1.2.3.2 выделять основные компо-ненты предмета и характеризовать их свойства

2.2.3.1 осязать рисунки в контурном и силуэтном изображении2.2.3.2 анализировать и вербально описывать рельефные рисунки

3.2.3.1 определять пальцами структуру предметов (твёрдый, мягкий, гладкий, шер-шавый)3.2.3.2 анализировать и определять подошва-ми ног покрытие пола (линолеум, кафель, тактильные дорожки) и грунт (асфальт, траву, песок, почву)

4.2.3.1 определять и характеризовать свойства материа-лов, из которых изго-товлены предметы

РЕСМИ 13 ҚАЗАН 2017 ЖЫЛ - egemen.kz · жəне су-сын...

Documents