Μια «έκρηξη συναισθηµάτων» στο Μουσείο της...
TRANSCRIPT
42
ΚΟΙΝΩΝΙΑ Παγκόσμια αριστουργήματα
Realnews www.real.gr ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017
Του ΝΕΣΤΟΡΑ ∆ΗΜΑΡΑ
Αγάπη, έρωτας, πάθος, µίσος, θλίψη, οργή... Το αθέατο σύµπαν των συναι-σθηµάτων στην προσωπική, κοινωνική
και πολιτική ζωή του αρχαίου κόσµου φωτίζε-ται ήδη στο κορυφαίο µουσείο της χώρας µας.
Πρόκειται για την έκθεση του Ωνάσειου Πο-λιτιστικού Κέντρου Νέας Υόρκης, που συγκίνη-σε κοινό και κριτικούς, µε 129 αριστουργήµα-τα από τα σπουδαιότερα µουσεία του κόσµου.
Η έκθεση µε τίτλο «εmotions, ένας κόσµος συναισθηµάτων», την οποία συνδιοργανώ-νουν το Μουσείο της Ακρόπολης και το Ιδρυ-µα Ωνάση, που µετρά 42 χρόνια προσφοράς στον Πολιτισµό και την Παιδεία, άνοιξε τις πύ-λες της την περασµένη ∆ευτέρα.
Οι πρώτοι επισκέπτες έµειναν έκπληκτοι από τα αγάλµατα και τα ανάγλυφα µοναδικής οµορ-φιάς που «αιχµαλωτίζουν» τα συναισθήµατα σε σώµατα και πρόσωπα: από την αινιγµατική Κόρη από το Μουσείο της Ακρόπολης, µέχρι την παράσταση ενός ζευγαριού που αγκαλιά-ζεται από το Μουσείο της ∆ήλου. Από την τοι-χογραφία µε τη σκηνή της θυσίας της Ιφιγένει-ας από το Μουσείο της Νάπολης, µέχρι το µαρ-µάρινο άγαλµα του Ερωτα που τεντώνει το τόξο του από το Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Ξεπέρασε τα σύνορα«Οταν η έκθεση ξεκίνησε το ταξίδι της τον πε-ρασµένο Μάρτιο, στο Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέ-ντρο της Νέας Υόρκης, ήµασταν ιδιαίτερα περή-φανοι, καθώς συνδεόταν µε την εξωστρέφεια
Μια «έκρηξη συναισθηµάτων» στο Μουσείο της Ακρόπολης
Η έκθεση «εmotions, ένας κόσµος συναισθηµάτων», µε 129 εκθέµατα από µουσεία όλου του κόσµου, παρουσιάζεται στο Μουσείο της Ακρόπολης µε πρωτοβουλία του Ιδρύµατος Ωνάση
Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ πρέσβης Τζέφρεϊ Πάιατ με τη σύζυγό του Μαρί
Η ∆ΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου με τους Αγγελο Πλακόπητα και Αντζελα Πλακόπητα
43
ΚΟΙΝΩΝΙΑΠαγκόσμια αριστουργήματα
Realnews www.real.grΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017
του ελληνικού πολιτισµού. Το ίδιο περήφανοι πρέπει να νιώθουµε όλοι στο Ιδρυµα Ωνάση και σήµερα, καθώς η έκθεση αυτή ξεπέρασε τα σύνορα και κατέφθασε στην Αθήνα. Ο νέ-ος σταθµός της έκθεσης και πάλι υπηρετεί την εξωστρέφεια και την προβολή του ελληνικού πολιτισµού», τόνισε ο πρόεδρος του Ιδρύµα-τος Ωνάση, Αντώνης Παπαδηµητρίου, εκφρά-ζοντας τη χαρά του για τη µεταφορά της σπου-δαίας έκθεσης στην Ελλάδα. Αναλύοντας τους στόχους της έκθεσης, ο κ. Παπαδηµητρίου επε-σήµανε πως «στόχος της είναι να ξυπνήσει την ενσυναίσθησή µας για τον αρχαίο κόσµο ακο-λουθώντας την κατεύθυνση της ιστορικής έρευ-νας: όχι ως φορέα έτοιµων διδαγµάτων για τη σύγχρονη κοινωνία, αλλά ως όχηµα που µετα-φέρει τον επισκέπτη στο παρελθόν για να του αποκαλύψει τις κυρίαρχες ιδέες κάθε εποχής».
Στην έκθεση, το ελληνικό υπουργείο Πολι-τισµού συµµετέχει µε έργα από 20 ελληνικά µουσεία, ενώ όλα τα υπόλοιπα εκθέµατα προ-έρχονται από κορυφαία µουσεία του κόσµου. Τη γενική εποπτεία της νέας παρουσίασης από το Ωνάσειο Πολιτιστικό Κέντρο της Νέας Υόρ-κης έχει αναλάβει ο πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, ∆ηµήτρης Παντερµαλής. «Η περιήγηση στην έκθεση είναι ένας θορυβώδης περίπατος στην ψυχή του ανθρώπου, τα πάθη της οποίας εκφράζονται µέσα από το φίλτρο της αρχαίας τέχνης. Πολλά από τα εκθέµατα είναι µοναδικά καλλιτεχνήµατα, τα οποία για πρώτη φορά παρουσιάζονται στη χώρα µας, αλλά και πολλά είναι και εκείνα από ελληνικά µουσεία που για πρώτη φορά επικεντρώνεται σε αυτά το διεθνές ενδιαφέρον», τόνισε ο κ. Παντερµαλής.
Ο πρόεδρος του µουσείου αναφέρθηκε και στο ιστορικό της µεταφοράς της έκθεσης από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα: «Το Μουσείο της Ακρό-πολης µε ιδιαίτερη χαρά δέχθηκε πριν από τρεις µήνες την πρόταση του Ιδρύµατος Ωνάση να οργανωθεί και στην Αθήνα η έκθεση “εmotions, ένας κόσµος συναισθηµάτων”, που είχε ήδη ξε-κινήσει στη Νέα Υόρκη. Ο χρόνος προετοιµασί-ας ήταν ελάχιστος, αλλά τα εκθέµατα ήταν τό-σο γοητευτικά, που παραµέρισαν κάθε δισταγ-µό. Η συνεργασία µε το Ιδρυµα Ωνάση υπήρξε
εξαιρετική και παραγωγική, γι’ αυτό και ευχαρι-στώ θερµά τον πρόεδρο του Ιδρύµατος, κ. Αντώ-νη Παπαδηµητρίου, και τους συνεργάτες του».
Οι αποχρώσεις του κόκκινου Για τον επισκέπτη η είσοδος στην έκθεση είναι πραγµατικά εντυπωσιακή, καθώς τον µεταφέρει σε άλλες εποχές. Αν και η έκθεση για τον «Κό-σµο των συναισθηµάτων» στην ελληνική αρ-χαιότητα ακολούθησε παρόµοια διάταξη και διαδοχή των έργων µε την έκθεση που προη-γήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο του Ιδρύµατος Ωνάση στη Νέα Υόρκη, στην Αθήνα στήθηκε σε ένα διαφορετικό σκηνικό. Την πορεία του επισκέπτη -όπως περιέγραψε ο κ. Παντερµα-λής- υποδεικνύει µία τεράστια σπείρα µε κατα-κόρυφα «λάβαρα» από βινύλιο σε πολλές απο-χρώσεις του κόκκινου χρώµατος -από το ρόδι-νο ανοιχτό έως το βαθύ και σκοτεινό κόκκινο- που αντιστοιχούν συµβολικά στην ποικιλία και την ένταση των συναισθηµάτων...
Τα εγκαίνια της έκθεσης έκανε η υπουργός Πο-λιτισµού Λυδία Κονιόρδου µαζί µε τον πρόεδρο του Ιδρύµατος Ωνάση Αντ. Παπαδηµητρίου και τον πρόεδρο του Μουσείου της Ακρόπολης ∆ηµ. Παντερµαλή. Το «παρών» έδωσαν η διευθύντρια Πολιτισµού του Ιδρύµατος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου, ο Νίκος Καλτσάς, επίτιµος δι-ευθυντής στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και συνεπιµελητής της έκθεσης, ο Αγγελος Χανιώ-της, καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών του Ινστιτούτου Ανωτάτων Σπουδών (Πρίνστον) και µέλος του ∆.Σ. του Θυγατρικού Ιδρύµατος Ωνάση στις ΗΠΑ, ο Ιωάννης Μυλω-νόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελ-ληνικής Τέχνης και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστή-µιο Κολούµπια (οι δύο προαναφερθέντες είναι επίσης συνεπιµελητές της έκθεσης), ο πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ µε τη σύζυγό του Μαρί Πάιατ, η πρώην υπουργός Τουρισµού Ολγα Κε-φαλογιάννη, ο εκδότης της Realnews Νίκος Χα-τζηνικολάου και η σύζυγός του Κρίστη, ο πρω-τοπρεσβύτερος πατήρ ∆ηµήτριος Νίκου, η Μα-ρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, γ.γ. του υπ. Πολιτι-σµού, καθώς και πρόσωπα από τον ακαδηµα-ϊκό, επιχειρηµατικό και καλλιτεχνικό κόσµο, φί-λοι του Μουσείου της Ακρόπολης κ.ά.
ΟΙ ΚΥΡΙΕΣ εκθεσιακές ενότητες είναι πέντε: «Η τέχνη των συναισθηµάτων - Τα συναισθήµατα στην τέχνη», «Οι χώροι των συναισθηµάτων» µε πέντε υποε-νότητες (ο ιδιωτικός χώρος, το πεδίο της µάχης, ο δηµόσιος χώρος, οι ιεροί χώ-ροι, το νεκροταφείο), «Τα αλληλοσυγκρουόµενα συναισθήµατα», «Τα ανεξέλε-γκτα συναισθήµατα» και «Μήδεια». Η έκθεση έχει εµπλουτιστεί µε 11 βίντεο, τα οποία προβάλλονται δίπλα σε πρω-τότυπα έργα και αφηγούνται µε ει-κόνα και σύντοµο κείµενο τους δρα-µατικούς µύθους στις πολυπρόσω-πες παραστάσεις των αγγείων, βοη-θώντας έτσι τον επισκέπτη στην πε-ριήγησή του.
«Οι αρχαίοι Ελληνες θεοποίησαν συναισθήµατα, όπως τον Ερωτα, τον Πόθο και τον Φόβο και -το σηµαντι-κότερο- δηµιούργησαν λογοτεχνία, µύθους και τέχνη για να εκφράσουν για πρώτη φορά στον δυτικό πολι-τισµό βαθύ προβληµατισµό για την υφή του συναισθήµατος και τις συ-νέπειες των ανεξέλεγκτων συναισθη-µάτων. Με τρόπο κατανοητό για το ευρύ κοινό, η έκθεση αυτή εξηγεί τη σηµασία των συναισθηµάτων για την πληρέστερη κατανόηση της ιστορί-ας, της τέχνης, της λογοτεχνίας και της θρησκείας στην αρχαία Ελλάδα. Τα εκθέµατα παρουσιάζουν θεούς, ήρωες και θνητούς, άνδρες και γυναίκες, ενήλικες και παιδιά, µε ένα πρόσωπο άλλοτε χαρούµενο και άλλοτε οργισµένο, άλλοτε φθονερό και άλλοτε λυπηµέ-νο, πάντοτε όµως βαθύτατα ανθρώπινο και για αυτό µε διαχρονική σηµασία»,
ανέφερε ο Αγγελος Χανιώτης, καθηγητής Αρχαίας Ιστο-ρίας και Κλασικών Σπουδών του Ινστιτούτου Ανωτάτων Σπουδών (Πρίνστον), µέλος του ∆.Σ. του Θυγατρικού Ιδρύµατος Ωνάση στις ΗΠΑ και ένας εκ των τριών επι-µελητών της έκθεσης.
Στην τοιχογραφία µε τη σκηνή από τη θυσία της Ιφι-γένειας, από το Μουσείο της Νάπολης, που αποτελού-σε τµήµα του ζωγραφικού διακόσµου του αίθριου µιας πλούσιας οικίας στην Ποµπηία, παριστάνεται η Ιφιγέ-νεια, ευάλωτη στη γυµνότητά της. Τη σηκώνουν στα χέ-ρια δύο άνδρες -πιθανότατα ο Οδυσσέας και ο ∆ιοµή-δης- ενώ η Ιφιγένεια ανασηκώνει τα χέρια της σε µία χει-ρονοµία που φανερώνει απελπισία και απορία για την εξαπάτηση της από τον πατέρα της. Ψηλότερα από τους θνητούς και αθέατη, η Αρτεµις φέρνει το ελάφι που θα πάρει τη θέση της Ιφιγένειας.
Στο µαρµάρινο άγαλµα του Ερωτα, από το Μουσείο του Λούβρου, ο νεαρός θεός τεντώνει το τόξο του για να χτυπήσει. Η οπτικά φορτισµένη προοπτική αιχµαλωτίζει τον θεατή και δηµιουργεί την εντύπωση πως ο Ερωτας είναι έτοιµος να τον χτυπήσει - µία υπόµνηση της ανα-πότρεπτης δύναµής του...
Στον µελανόµορ-φο αµφορέα του 540 π.Χ. από το
Μουσείο της Βασιλείας, εικονίζονται ο Αχιλλέας και ο Αίας να παίζουν πεσ-σούς. Ο Αχιλλέας παριστάνεται χαλα-ρός, εντελώς απορροφηµένος από το παιχνίδι, ενώ αντίθετα ο Αίας βρίσκε-ται σε ένταση, µε τον αγγειογράφο να αποδίδει την οργισµένη αντίδρα-σή του που είναι ξανά ο ηττηµένος...
Ερωτας, πόθος και φόβος
Ο ΠΡΟΕ∆ΡΟΣ του Ιδρύματος
Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου
(δεξιά) με τον πρόεδρο του Μουσείου της
Ακρόπολης ∆ημήτρη Παντερμαλήκαι την Ολγα
Κεφαλογιάννη
Τοιχογραφία με σκηνή από τη θυσία της Ιφιγένειας, περ. 62-79 μ.Χ.Τοιχογραφία σε κονίαμα,Πομπηία, οικία του τραγικού ποιητή Νάπολη, Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο
Αμφορέας με παράσταση του Αχιλλέακαι του Αίαντα που παίζουν πεσσούς,
περ. 540 π.Χ.Πηλός, μελανόμορφο,
Βούλτσι Βασιλεία, Antikenmuseum Basel und
Sammlung Ludwig
Τοιχογραφία σε κονίαμα,Πομπηία, οικία του τραγικού ποιητή Νάπολη, Εθνικό Αρχαιολογικό
Μουσείο
Ερως που ετοιμάζει το τόξο του,
2ος αι. μ.Χ.,μάρμαρο.
Ρώμη, Παλατίνος Λόφος Παρίσι, Μουσείο
Λούβρου
Βούλτσι
Αμφορέας με παράσταση του Αχιλλέακαι του Αίαντα που παίζουν πεσσούς,
περ. 540 π.Χ.Πηλός, μελανόμορφο,
Βούλτσι