Μάθημα GREENT

23. Πώς να δημιουργήσετε μία πράσινη

επιχείρηση;

I. Σύνοψη

● Συνολική διάρκεια μαθήματος: 45 λεπτά

o Τι θα μάθουν οι μαθητές:

o Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να δημιουργήσουν μία βιώσιμη πράσινη επιχείρηση.

● Τι θα κάνουν οι μαθητές στη διάρκεια αυτού του μαθήματος:

o Θα σκεφτούν ομαδικά πάνω στα απαραίτητα συστατικά μίας βιώσιμης επιχείρησης startup.

o Θα λάβουν μέρος σε μία πρακτική δραστηριότητα που σχετίζεται με ένα από τα απαραίτητα συστατικά μίας τέτοιας startup.

o Θα συμπληρώσουν τη δική τους λίστα με τις προϋποθέσεις για την ίδρυση μίας πράσινης επιχείρησης.

● Ποιες ικανότητες θα βελτιώσουν οι μαθητές;

o Ικανότητα σχεδιασμού

o Προσομοίωση μιας επιχείρησης

o Δημιουργικότητα

o Ομαδική εργασία

o Ανάλυση και σύνθεση πληροφοριών

o Ικανότητες έρευνας στο Διαδίκτυο

o Ατομική ευθύνη σε ομαδική εργασία

● Διεπιστημονικότητα (σύνδεση με άλλα γνωστικά αντικείμενα/μαθήματα):

o Γεωγραφία

o Οικονομικά/Επιχειρηματικότητα

o Ξένες γλώσσες

o Βιολογία

o Χημεία

● Απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή:

− Προβολέας πολυμέσων

− Φορητός ή μη υπολογιστής με ηχεία

− Σύνδεση της αίθουσας διδασκαλίας στο Διαδίκτυο (αν στην τάξη σας δεν υπάρχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μπορείτε να κατεβάσετε εκ των προτέρων τα αναρτημένα βίντεο και να τα φέρετε μαζί σας σε φλασάκι, ή εναλλακτικά να χωρίσετε τους μαθητές σε ομάδες και να τους ζητήσετε να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους τηλέφωνα/τάμπλετ για να παρακολουθήσουν τα βίντεο)

II. Εισαγωγή – η ουσία (5 λεπτά) (ΒΑΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)

Πείτε στους μαθητές ότι ως τώρα έμαθαν τόσα πολλά διαφορετικά είδη βιώσιμων επιχειρήσεων και τόσους πράσινους επιχειρηματίες από διάφορους τομείς και μέρη στη Γη, που πιθανότατα έχουν ήδη διαμορφωμένη άποψη για το πως μπορεί κανείς να ιδρύσει μία πράσινη επιχείρηση. Ρωτήστε τους:

● Πώς πιστεύετε ότι μπορεί κάποιος να ξεκινήσει μία πράσινη επιχείρηση;

● Ποια βήματα μπορεί να ακολουθήσει κάποιος;

● Ποια πράγματα θα πρέπει να λάβει κάποιος οπωσδήποτε υπ'όψιν του;

Γράψτε οτιδήποτε αναφερθεί από τους μαθητές στον πίνακα ή στο χάρτινο πίνακα παρουσίασής σας.

Πείτε στους μαθητές ότι ενώ δεν υπάρχει μία μοναδική συνταγή για το πως να ιδρύσει κανείς μία πράσινη επιχείρηση, υπάρχουν βήματα που κάποιος μπορεί να ακολουθήσει ώστε να αναπτύξει μία ιδέα που να αξίζει να μετατραπεί σε προϊόν και να βγει στην αγορά.

III. Θεωρία (10 λεπτά) (ΒΑΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)

Τυπώστε αυτή τη λίστα για κάθε μαθητή της τάξης και μοιράστε την στην αρχή αυτού του μέρους του μαθήματος. Αφήστε στους μαθητές δύο λεπτά για να διαβάσουν απλώς τα βήματα και να τα συγκρίνουν με τα σημεία που σκέφτηκαν οι ίδιοι στη διάρκεια της εισαγωγής. Αν θέλετε, μπορείτε να ζητήσετε από έναν ή δύο εθελοντές να σχολιάσουν.

Λίστα ελέγχου μιας βιώσιμης πράσινης επιχείρησης

Αναγνωρίστε ένα πρόβλημα που πραγματικά μπορείτε να βοηθήσετε ώστε

να λυθεί

● Διαβάστε, δείτε, ακούστε!

● Χρησιμοποιήστε πηγές όπως:

− Latitude 33 YouTube Channel

− Treehugger

− The Guardian

− Science Daily

− http://www.ted.com/ (and look for videos on

sustainability, green business, etc.)

− Union of Concerned Scientists

Καθορίστε την αποστολή σας έτσι ώστε να βρίσκεται σε αρμονία με τον πυρήνα των αντιλήψεων και των αρχών που έχετε ως άτομο

Καταλήξετε σε μια ιδέα με βάση μία ευκαιρία που διακρίνετε

● Πώς θα διασφαλίσετε ότι το οικολογικό αποτύπωμα

της επιχείρησής σας θα είναι όσο το δυνατόν

μικρότερο;

● Ποιες πρώτες ύλες πρόκειται να χρησιμοποιήσετε; Πώς

θα ξέρετε ότι είναι βιώσιμες, αβλαβείς για το

περιβάλλον και με μικρό οικολογικό αποτύπωμα;

● Τι θα γίνει το προϊόν σας όταν οι άνθρωποι πάψουν να

το χρησιμοποιούν -μπορεί να ανακυκλωθεί, και πώς θα

διασφαλίσετε ότι θα ανακυκλωθεί;

● Οι τέσσερις όροι της βιωσιμότητας μπορούν να είναι

χρήσιμοι εδώ και μπορείτε να αξιολογήσετε την ιδέα

σας σύμφωνα με αυτούς.

Ερευνήστε λίγο – έχει κάποιος κάνει ήδη αυτό που σκεφτήκατε ή κάτι παρόμοιο;

Λάβετε ορισμένες απαντήσεις που μαντεύετε και καταγράψτε τις εδώ:

● Business Model Canvas και Flourishing Business Canvas:

Χρησιμοποιήστε ένα από τα 2 αυτά εργαλεία

● Δώστε προσοχή στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε

κάθε στάδιο εφαρμογής της ιδέας :

− Προμήθεια πρώτων υλών (έρχονται από την άλλη

άκρη της γης ή είναι ντόπιες;)

− Παραγωγή (είναι η διαδικασία βλαβερή για τους

ανθρώπους και το περιβάλλον, από που προέρχεται

η ενέργεια -ανανεώσιμες ή μη ανανεώσιμες πηγές;)

− Συσκευασία

− Διανομή και παράδοση στους πελάτες

− Μάρκετινγκ

− Τι γίνεται μετά το τέλος της χρήσης του προϊόντος

Με αυτές τις απαντήσεις που μαντέψατε, πηγαίνετε και μιλήστε σε όσο το δυνατόν

περισσότερους ανθρώπους μπορείτε

o Μοιραστείτε την ιδέα σας

o Προσπαθήστε να μάθετε όσο το δυνατόν περισσότερα

αναφορικά μετα προβλήματα των ανθρώπων που

σχετίζονται με την ιδέα σας

o Πάρτε ανεκτίμητες πληροφορίες!

Ξαναδουλέψτε την ιδέα σας με βάση τις πληροφορίες που πήρατε

● Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε μία ανάλυση PESTEL

● Ποιες ευκαιρίες και απειλές προκύπτουν από αυτήν την

ανάλυση;

Ερευνήστε το εξωτερικό περιβάλλον ώστε να δείτε τη ''μεγάλη εικόνα''

Πηγαίνετε να μιλήσετε ξανά στους πιθανούς πελάτες

Ξαναδουλέψτε την ιδέα σας με βάση τις πληροφορίες που πήρατε

Βρείτε έναν μέντορα

● Οργάνωση που φέρνει σε επαφή φιλόδοξους

επιχειρηματίες με μέντορες

● Στενός κύκλος φίλων

● Κοινωνικά δίκτυα

Προσπαθήστε να καταλήξετε σε ένα προϊόν και δοκιμάστε το

IV. Πρακτικές δραστηριότητες (25 λεπτά) (ΒΑΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)

Προτείνουμε μία δέσμη από πρακτικές δραστηριότητες για να διαλέξετε μεταξύ τους οι οποίες

βασίζονται στα βήματα που παρουσιάζονται στο θεωρητικό σκέλος ώστε να δημιουργήστε μία βιώσιμη

επχείρηση. Ανάλογα με το σε ποια πτυχή θέλετε να επικεντρωθούν και να ερευνήσουν περαιτέρω οι

μαθητές σας, μπορείτε να διαλέξετε μία από αυτές.

1) Μισό λεπτό… ποια είναι η αποστολή μου;

Πρέπει να γνωρίζετε τις αξίες, τις πεποιθήσεις και το σκοπό σας στη ζωή -αυτό είναι ένα απαραίτητο

θεμέλιο γαι την προσωπική σας ευτυχία. Ένας καλός τρόπος για να το εκφράσετε είναι η δήλωση της

προσωπικής σας αποστολής. Πείτε στους μαθητές ότι τώρα θα έχουν την ευκαιρία να αναπτύξουν τη

δική τους δήλωση προσωπικής αποστολής. Μπορεί να μην έχουν ξανακάνει κάτι τέοτιο, και στην

πραγματικότητα μπορεί να μην έχουν σκεφτεί τι είναι μία προσωπική αποστολή και ποιο σκοπό έχουν

στη ζωή, οπότε στην αρχή μπορεί να τους φανεί λίγο αλλόκοτο και μυστηριώδες. Αλλά δεν είναι κάτι

που πρέπει να μοιραστούν με άλλους ανθρώπους. Η συγκεκριμένη φρασεολογία που θα

χρησιμοποιήσουν μπορεί να είναι γνωστή μόνο στους ίδιους, αλλά από τον τρόπο με τον οποίο θα

πορευτούν στη ζωή τους μετά την ανακάλυψη της αποστολής τους, θα είναι ορατό ότι έχουν κάποια

αποστολή, θα έχουν ένα σκοπό και μία κατεύθυνση.

Ακολουθεί ένα εισαγωγικό κι ενθαρρυντικό βίντεο για τη σημασία του να έχει κανείς μία αποστολή:

“Πώς να δημιουργήσετε μία δυνατή δήλωση αποστολής για τη ζωή σας (How To Create A Powerful

Mission Statement For Your Life)”: https://www.youtube.com/watch?v=fICEjqpKfoY (07:53 λεπτά).

Αφού προβάλετε το βίντεο, τονίστε ξανά τα κύρια σημεία.

Όταν τη διαβάζετε στον εαυτό σας, η αποστολή σας πρέπει να απηχεί την προσωπικότητά σας. Πρέπει

να σας ωθεί να πείτε: ''Ναι, γι' αυτό είμαι εγώ εδώ! Γι' αυτό είμαι φτιαγμένος! Έτσι θέλω να είναι η ζωή

μου!”

Από τη στιγμή που έχετε μία αποστολή και ένα σκοπό στη ζωή, οτιδήποτε κάνετε κάθε μέρα θα αποτελεί

προέκταση αυτής της αποστολής και θα νιώθετε να έχετε περισσότερη ενέργεια. Και αν αποφασίσετε

να ξεκινήστετ μία βιώσιμη επιχείρηση, το να ξέρετε ποια είναι η αποστολή σας στη ζωή και το να ξέρετ

πως ηεπιχειρηματική σας ιδέα αντανακλά την αποστολή σας θα κάνει μεγάλη διαφορά. Οτιδήποτε λέτε

ή κάνετε θα ακούγεται ειλικρινές και αυθεντικό, επειδή θα πηγάζει κατ' ευθείαν από την καρδιά σας.

Ξαναδουλέψτε την ιδέα σας

Συγκεντρώστε το απαραίτητο κεφάλαιο για την αρχική επένδυση

● Οικογένεια, φίλοι & πρόθυμοι επενδυτές

● Προσωπικές οικονομίες

● Τράπεζες

● Χώροι στέγασης και χρηματοδότησης Startup

● Crowdfunding

● Ενισχύσεις της κυβέρνησης ή της ΕΕ για τις μικρές

επιχειρήσεις

Και τώρα είναι η στιγμή για τους μαθητές να χαλαρώσουν και να δημιουργήσουν τη δική τους δήλωση

αποστολής. Μπορούν να πάρουν ένα άδειο φύλλο χαρτί και να δουλέψουν ατομικά. Αυτές είναι

ορισμένες ερωτήσεις που θα τους καθοδηγήσουν σε ευτή τη διαδικασία:

❖ Τι με ενθουσιάζει στη ζωή;

❖ Ποιος είμαι; Ποιες είναι οι αξίες μου; Ποια είναι η αληθινή μου ουσία;

❖ Τι με καθιστά μοναδικό στον πλανήτη;

❖ Γιατί βρίσκομαι εγώ εδώ; Τι κάνω, τι δημιουργώ, τι δίνω;

❖ Για ποιον βρίσκομαι εγώ εδώ; Για ποιον δημιουργώ; Τι δίνω στους ανθρώπους;

❖ Ποιος είναι ο αντίκτυπος στους άλλους;

❖ Ποιος είναι ο αντίκτυπος σε μένα;

Ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις έχουν προσαρμοστεί από το Intunity Coaches:

http://www.intunitycoaches.com/.

Αφού έχουν απαντήσει όλες αυτές τις ερωτήσεις, αφήστε τους να γυρίσουν πίσω, να ξαναδιαβάσουν

και να προσπαθήσουν να κρατήσουν μόνο τα πιο σημαντικά σε μία και μοναδική πρόταση. Μπροούν

να επεξεργαστούν τη δήλωσή τους σπίτι και να την αλλάξουν, εφ'όσον το επιθυμούν.

Μοιραστείτε με τους μαθητές αυτές τις συμβουλές για το γράψιμο μιας καλής δήλωσης αποστολής:

❖ Μία καλή δήλωση αποστολής είναι περιεκτική και ικανή να εμπνεύσει -ιδανικά είναι μία πρόταση.

❖ Είναι εύκολο να την απομνημονεύσετετε και να την επαναλάβετε.

❖ Πρέπει να είναι ξεκάθαρη, ελκυστική και ενθαρρυντική.

❖ Πρέπει να συνοψίζει τις αξίες σας και να δείχνει τη δέσμευσή σας να ανταποκριθείτε σε αυτές στη διάρκεια της ζωής σας.

Από το: https://www.liquidplanner.com/blog/create-personal-mission-vision-statement-year/

Πείτε στους μαθητές ότι η αποστολή δεν είναι κάτι στατικό, μπορεί να αλλάξει καθώς μεγαλώνουν,

μαθαίνουν νέα πράγματα, και αποκτούν νέες εμπειρίες. Το σημαντικό είναι να το ξέρει κανείς, και να

έχει μία αποστολή που θα δίνει μια κατεύθυνση στη ζωή του.

2) Πώς να ''γεννήσετε'' μία ιδέα;

Το να γεννήσει κανείς μία ιδέα ως ένα βαθμό δεν είναι κάτι που διδάσκεται. Αλλά ταυτόχρονα,

μπορούμε όλοι να διδάξουμε τους εαυτούς μας να έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά και να είμαστε

περίεργοι για οτιδήποτε γύρω μας. Από τη στιγμή που έχουμε αποκτήσει τη συνήθεια να

αναγνωρίζουμε τα προβλήματα που υπάρχουν (είτε στη γειτονιά μας, είτε παγκοσμίως) και να

ανρωτιόμαστε ''πώς μπορεί να λυθεί αυτό;'', είναι πολύ πιθανότερο να μας έρθει μία καλή

επιχειρηματική ιδέα. Παρακάτω υπάρχουν δύο ιδέες για δραστηριότητες που μπορείτε να κάνετε στην

τάξη -εργαλεία δημιουργικότητας και τεχνικές που μπορούν να εφαρμοστούν ώστε να αναπτύξετε νέες

λύσεις (η πρώτη επιλογή) ή να γεννήσετε καινοτόμες ιδέες γαι τη βελτίωση υπαρκτών προϊόντων (η

δεύτερη επιλογή).

I. Πρώτη επιλογή: δημιουργήστε μία νέα λύση

Πολύ συχνά, οι καινοτόμες ιδέες προκύπτουν από το συνδυασμό δύο φαινομενικά άσχετων

πραγμάτων. Χωρίστε την τάξη σε ομάδες των 5 ατόμων. Προκειμένου να χωρίσετε τους μαθητές,

χρησιμοποιήστε την παρακάτω μέθοδο:

Ζητήστε από κάθε μαθητή να ζωγραφίσει καθένα από αυτά τα σχήματα με μία και μοναδική γραμμή,

ξεκινώντας από εκείνο που του αρέσει περισσότερο. Έπειτα ρωτήστε τους όλους ποιο σχήμα

ζωγράφισαν πρώτο. Ζητήστε από τους μαθητές που ζωγράφισαν πρώτο το τετράγωνο να σταθούν σε

μία άκρη της αίθουσας, από εκείνους που ζωγράφισαν πρώτα τον κύκλο να σταθούν σε μία άλλη άκρη

κοκ. -ώσπου όλοι οι μαθητές να ανήκουν σε κάποια από τις ομάδες. Ύστερα ανακοινώστε τους τη

σύνθεση των ομάδων στις οποίες θα δουλέψουν -οι ομάδες αποτελούνται από 5 άτομα και καθεμία

από αυτές πρέπει να έχει ένα πρόσωπο από κάθε σχήμα- ένα που ζωγράφισε πρώτα το τρίγωνο κοκ.

Επιπλέον πληροφορίες για το διδάσκοντα: Σε γενικές γραμμές, θεωρείται ότι το σχήμα που ένα

πρόσωπο επέλεξε να ζωγραφίσει πρώτο είναι αντιπροσωπευτικό του χαρακτηριστικού του τρόπου

σκέψης:

❖ Τρίγωνο – ηγέτες, τους αρέσει να οργανώνουν, να αναλαμβάνουν ευθύνες

❖ Κύκλος – τους αρέσει η αρμονία και η καλή συνεργασία μεταξύ των μελών μίας ομάδας

❖ Τετράγωνο– τους αρέσει η ακρίβεια και η τάξη, είναι εξαιρετικά ταλαντούχοι στο να καταστρώνουν σχέδια δράσης

❖ Ζιγκ ζαγκ- κατάλληλοι για think tanks, διακρίνουν τις ευκαιρίες, δημιουργικά μυαλά

❖ Ορθογώνιο παραλληλόγραμμο – δεν ξέρουν τι τους αρέσει περισσότερο, και δεν είναι σταθεροί

στις προτιμήσεις τους

Κάθε ομάδα είναι αντιμέτωπη με αυτήν την πρόκληση:

Εδώ υπάρχει ένα μεταλλικό κουτάλι και ένα κομμάτι πηλός (πρέπει να τα έχετε προμηθευτεί πριν από

το μάθημα, για κάθε ομάδα). Σκεφτείτε όσο το δυνατόν περισσότερες πράσινες ιδέες για το πως

μπορούν να χρησιμοποιηθούν και τα δύο αυτά αντικείμενα σε ένα και μοναδικό προϊόν ή υπηρεσία.

Έπειτα διαλέξτε την πιο πρωτότυπη και τρελή ιδέα για να παρουσιάσετε στους υπόλοιπους για 30

δευτερόλεπτα.

Κανόνες ομαδικής σκέψης:

● Οι ιδέες δεν αντιμετωπίζονται επικριτικά

● Όλες οι ιδέες εκφράζονται και καταγράφονται

● Οι ιδέες μπορούν να αναπτυχθούν -μία ιδέα που προκύπτει από μιαν άλλη καταγράφεται ως επιπλέον ιδέα

● Οι ιδέες πρέπει να προέρχονται από όλα τα μέλη της ομάδας

− Δεύτερη επιλογή: σκεφτείτε ιδέες για να βελτιώσετε προϊόντα που υπάρχουν ήδη

Ένας ενδιαφέρων τρόπος βελτίωσης υπαρκτών προϊόντων είναι η τεχνική SCAMPER που ανέπτυξε ο

Μάικλ Μικάλκο (Michael Mikalko).

Πριν από το μάθημα, παρακαλείστε να αγοράσετε 7 κεσεδάκια γιαουρτιού με γεύση και κουτάλι και

να τα φέρετε στην τάξη. Θα μπρούσε να είναι κάτι σαν αυτό:

http://www.elsdorfer.de/files/u4/einleitung_bild_3_erdbeer_quark.png. Χωρίστε την τάξη σε 7

ομάδες. Δώστε στην κάθε ομάδα ένα αντίτυπο αυτού του πίνακα της τεχνικής SCAMPER

Πηγή: https://s-media-cache-ak0.pinimg.com/originals/b2/e6/32/b2e632294cc310b69e3a2603d6f818bf.png

Μοιράστε ένα γιαούρτι σε κάθε ομάδα και ακολουθήστε τα παρακάτω βήματα:

❖ Η ομάδα διαλέγει ένα άτομο που θα φάει το γιαούρτι μπροστά στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας

(1-2 λεπτά).

❖ Ενώ ο μαθητής τρώει το γιαούρτι, οι άλλοι δεν επιτρέπεται να μιλούν, πρέπει να αφιερώσουν

την προσοχή τους στο πως τρώει ο συμμαθητής τους το γιαούρτι και να καταγράψουν

οτιδήποτε βρίσκουν ενδιαφέρον και εντυπωσιακό σε αυτή τη διαδικασία.

❖ Όταν ο μαθητής έχει τελειώσει να τρώσει το γιαούρτι, αφήστε τον να μοιραστεί με τα υπόλοιπα

μέλη της ομάδας τις εντυπώσεις του σχετικά με τη γεύση, τη συσκευασία, την όψη, το

συναίσθημά του καθώς έτρωγε, το κουτάλι, κοκ. Αφήστε τους υπόλοιπους μαθητές να

μοιραστούν τις σημειώσεις που κράτησαν με βάση την παρατήρηση προηγουμένως (3 λεπτά).

❖ Τότε κάθε ομάδα θα τραβήξει μία κάρτα με ένα καθήκον, που θα αντιστοιχεί σε ένα μέρος της

μεθόδου SCAMPER. Τα καθήκοντα παρουσιάζονται παρακάτω και μπορείτε να κόψετε τις

κάρτες με βάση τα πριγράμματα:

1. Αντικαθιστώ

- Τι μπορώ να αντικαταστήσω ώστε να προκαλέσω βελτίωση;

- Τι θα γίνει αν αντικαστήσω το α με το β;

- Πώς μπορώ να αντικαταστήσω το μέρος, το χρόνι, τα υλικά ή τους ανθρώπους;

2. Συνδυάζω

- Ποια υλικά, χαρακτηριστικά, διαδικασίες, ανθρώπους, προϊόντα ή συστατικά μπορώ να συνδυάσω;

- Που μπορώ να χτίσω συνέργειες;

3. Προσαρμόζω

- Ποιο μέρος του προϊόντος θα μπορούσα να αλλάξω;

- Και με τι θα το αντικαθιστούσα;

- Τι θα συνέβαινε αν άλλαζα τα χαρακτηριστικά ενός συστατικού;

4. Τροποποιώ

- Ποια μέρη μπροούν να αυξηθούν ή να κοπούν;

- Μπορώ να αλλάξω το χρώμα, τον ήχο, την κίνηση, τη μορφή;

- Τι θα συμβεί αν με κάποιο τρόπο τροποιήσω τη διαδικασία;

5. Αλλάζω τη χρήση του προϊόντος

- Σε ποια άλλη αγορά θα μπροούσα να χρησιμοποιήσω αυτό το προϊόν;

- Ποιος ή τι άλλο θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει;

6. Αφαιρώ

- Τι θα συνέβαινε αν αφαιρούσα ένα συστατικό ή μέρος του προϊόντος;

- Πώς αλλιώς θα έφτανα στη λύση εκτός από τον κανονικό τρόπο;

- Τι είναι περιττό;

❖ Κάθε ομάδα θα σκεφτεί απαντήσεις στις ερωτήσεις που τράβηξε, με σκοπό να δοθούν

απαντήσεις που θα βοηθούσαν ώστε να βελτιωθεί το προϊόν (το γιαούρτι) (8 λεπτά).

❖ Κάθε ομάδα θα κάνει μία μικρή παρουσίαση των προτάσεων βελτίωσης που ετοίμασε (7

λεπτά).

3) Σκεφτείτε για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα σε κάθε στάδιο

Αν θέλετε οι μαθητές σας να επικεντρωθούν στο πως να αναλύουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα κάθε σταδίου της επιχείρησής τους, δώστε τους να διαβάσουν αυτό το άρθρο:

Πώς να χτίσετε μία βιώσιμη επιχείρηση (How to Build a Sustainable Business): http://www.inc.com/magazine/201311/mark-dwight/sustainability-without-the-sanctimony.html.

Μπορούν να δουλέψουν σε ομάδες και πρέπει να απαντήσουν τις παρακάτω ερωτήσεις:

● Ποια είναι τα τρία “f” του βιώσιμου σχεδιασμού, σύμφωνα με τον Rickshaw Bagworks; (Form,

function, and footprint δηλαδή η μορφή, η λειτουργία και το αποτύπωμα. Είναι περήφανοι για

τους εαυτούς τους επειδή δημιουργούν προϊόντα υψηλής ποιότητας για μακροπρόθεσμη,

καθημερινή χρήση που έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.)

● Τι υλικά χρησιμοποιούνται για να κατασκευαστούν οι τσάντες από το Rickshaw Performance

Tweed; (Ύφασμα φτιαγμένο από ανακυκλωμένα μπουκάλια ροφημάτων όπου έχει προστεθεί

οικολογικό, ανθεκτικό στους λεκέδες περίβλημα.)

● Πώς μειώνει η επιχείρηση τους ρύπους σε κάθε πτυχή της δραστηριότητάς της; (Σχεδιάζουν τις

τσάντες με τρόπο που τους επιτρέπει να χρησιμοποιούν κάθε μέρος του υφάσματος που κόβουν

για να δημιουργήσουν κάθ τσάντα· δεν συσσωρεύουν περισσότερα προϊόντα από όσα

χρειάζονται· πουλούν απ' ευθείας στους πελάτες τους μέσω του διαδικτυακού τους

καταστήματος αντί μέσω μαγαζιών,κι έτσι απαλλάσσονται από την ανάγκη για ετικέτες και

φυλλάδια· χρησιμοποιούν μόνο τις αναγκαίες συσκευασίες· δεν στέλνουν τυπωμένους

καταλόγους στους πελάτες.)

● Πώς μειώνει η επιχείρηση τις μεταφερόμενες ποσότητες; (Συνεργάζονται με προμηθευτές που

δεν βρίσκονται στην άλλη άκρη του κόσμου – περίπου 70 τοις εκατό των μερών και των υλικών

που χρησιμοποιούν είναι αγορασμένα από εγχώριες πηγές· συνεργάζονται με ντόπιους πωλητές

για πολλές υπηρεσίες και κάνουν πολλές από τις επισκέψεις με ποδήλατο.)

4) Πώς να διερευνήσω τον ανταγωνισμό μου;

- Μήπως μπορεί να διαχωριστεί σε μικρότερα μέρη;

- Σβήνω; Απομακρύνω; Αφαιρώ;

7. Αντιστρέφω

- Τι θα συνέβαινε αν το έκανα ανάποδα;

- Τι θα συμβεί αν αντιστρέψω τη σειρά με την οποία γίνεται ή η οποία συνηθίζεται;

- Πώς θα επιτύγχανα το αντίθετο αποτέλεσμα;

Μία κρίσιμη γαι τον επιχειρηματία δραστηριότητα είναι το να καταλαβαίνει τον ανταγωνισμό. Στο στάδιο της ίδρυσης μίας επιχείρησης, είναι πολύ σημαντικό να κάνει κανείς την αποκαλούμενη “ανάλυση ανταγωνιστών” ως ένα μέσο για να καταλάβει πώς (και αν) η ιδέα του μπορεί να ξεχωρίσει ανάμεσα στις άλλες υπαρκτές λύσεις και τι την κάνει μοναδική. Συχνά οι επιχειρηματίες ισχυρίζονται ότι δεν έχουν ανταγωνισμό, αλλά όλοι έχουν ανταγωνισμό και το να κάνει κανείς μια τέτοια δήλωση συχνά δείχνει ότι δεν έχει κάνει απλώς την αναγκαία έρευνα.

Παρακάτω παορυσιάζονται τα πιθανά επιχειρηματικά οφέλη από τη διεξαγωγή έρευνας ανταγωνισμού σύμφωνα με την to Inc.com:

❖ Κατανόηση της αγοράς.

❖ Καλύτερη στόχευση πελατών.

❖ Πρόβλεψη των προοπτικών της αγοράς.

❖ Κατανόηση του πως το οικονομικό κλίμα επιδρά στην αγορά.

❖ Κατανόηση του τι προσφέρουν οι ανταγωνιστές.

❖ Προσοχή στις τιμές των ανταγωνιστών.

❖ Εύρεση νέων πελατών.

Παρακάτω είναι η πρακτική δραστηριότητα γαι τους μαθητές σχετικά με την ανάλυση ανταγωνιστών:

Χωρίστε την τάξη σε ομάδες των 4-5 ατόμων. Κάθε ομάδα θα διεξγάγει μία απλή ανάλυση ανταγωνιστών, δημιουργώντας ένα φάκελο Excel και εισάγοντας τα σημεία που παορυσιάζονται στις κουκίδες του ως στήλες του:

❖ Όνομα (και τοποθεσία αν είναι σημαντική)

❖ Ιστοσελίδα

❖ Περίληψη δραστηριοτήτων (Σύντομη απάντηση στην ερώτηση ''Ποια είναι η εταιρεία;'')

❖ Αποστολή (Αν υπάρχει.)

❖ Προϊόντα/υπηρεσίες που παρέχονται (με τιμές) (περιλαμβανομένων των πρώτων υλών που

χρησιμοποιούνται και του πόσο βιώσιμες είναι)

❖ Δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύσωης (Facebook, Twitter, Instagram, YouTube,

LinkedIn, Pinterest, κοκ.)

❖ Πλεονεκτήματα (Σε τι είναι καλός ο ανταγωνιστής;)

❖ Αδυναμίες (Που υστερεί ο ανταγωνιστής;)

❖ Διαφοροποιήσεις-κλειδιά της μάρκας (Ποιο είναι το μήνυμα, οι προσφορές του

προϊόντος/υπηρεσίας και τα χαρακτηριστικά που διαφοροποιούν τον ανταγωνιστή από τους

ανταγωνιστές του;)

Από εδώ: http://www.inc.com/guides/2010/05/conducting-competitive-research.html

Κάθε ομάδα θα διεξαγάγει μία ανάλυση ανταγωνιστών για μία υπαρκτή εταιρεία. Εδώ θα βρείτε τις εταιρείες μεταξύ των οποίων μπροούν να διαλέξουν οι μαθητές:

❖ Tesla

❖ Adidas

❖ Ryanair

❖ Google’s self-driving cars

❖ Heineken

❖ Benetton

❖ Μία εταιρεία της επιλογής σας

Καθήκον της ομάδας είναι να δημιουργήσει ένα φάκελο Excel με τις στήλες που αναφέρονται παραπάνω, και να προσπαθήσει να συμπληρώσει όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τους ανταγωνιστές της εταιρείας που επέλεξε. Μετά από 20 λεπτά, κάθε ομάδα θα κληθεί να κάνει μία παρουσίαση διάρκειας 1 λεπτού με τα αποτελέσματα της έρευνάς της.

5) Πώς βγαίνω και μιλάω σε ανθρώπους;

Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές θα εξασκηθούν σε αυτό που αποκαλείται “συνέντευξη ανακάλυψης πελατών”. Σπάνια τα αρχικά προϊόντα είναι επιτυχημένα στην αγορά. Μεταξύ της γέννησης μιας ιδέας και της οικονομικής επιτυχίας υπάρχει μια μακρά διαδικασία επίμονης επανάληψης και προσαρμογής του προϊόντος σας ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς. Αρκετές φορές, αυτές οι προσαρμογές γίνονται πολύ αργά με μεγάλη σπατάλη χρόνου, χρήματος και ενέργειας. Αντί για αυτό, εμείς θέλουμε να δράσουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα και ο τρόπος για να γίνει αυτό είναι η αλληλεπίδραση με τους πελάτες όσο το δυνατόν νωρίτερα. (Πηγή: http://bionb.org/get-

out-of-the-building-how-to-and-how-not-to-validate-your-market/)

Προκειμένου να εξοικειώσετε τους μαθητές σας με αυτήν την έννοια, προβάλετε αυτό το βίντεο όπου ο ''πατέρας'' της ανακάλυψης πελατών, ο Στιβ Μπλανκ, την εξηγεί ευκρινώς:

http://www.inc.com/steve-blank/key-to-success-getting-out-of-building.html (1:45 λεπτά).

Μετά την παρακολούθηση του βίντεο, ζητήστε από τους μαθητές να χωριστούν σε ζευγάρια. Τώρα θα εξασκηθούν σε μια συνέντευξη ανακάλυψης πελάτη. Ο ένας από τους μαθητές του ζευγαριού θα είναι ο φιλόδοξος επιχειρηματίας που έχει μια πράσινη επιχειρηματική ιδέα, ενώ ο άλλος θα είναι ένας δυνητικός πελάτης. Ο επιχειρηματίας έχει την ιδέα της ίδρυσης μιας υπηρεσίας ενοικίασης ηλεκτρικών ποδηλάτων στην πόλη. Ο επιχειρηματίας προσεγγίζει τον υποψήφιο πελάτη. Θυμηθείτε ότι δεν πρέπει να ξέρει τίποτε για τον υποψήφιο πελάτη. Προσπαθήστε να αρχίστε μια συζήτηση με στόχο να μάθετε περισσότερα σχετικά με τον πελάτη, τις συνήθειές του, τις προτιμήσεις του, τις ανάγκες του και τα προβλήματά του. Θα πρέπει να στοχεύετε στο να καταλήξει η συζήτηση με την ερώτηση που ανέφερε ο Στιβ Μπανκ στο βίντεο: ''Ποια είναι η ερώτηση που θα έπρεπε να είχα κάνει αλλά δεν έκανα;'' Οι μαθητές θα έχουν 4 λεπτά για τη συνέντευξη.

Αφού έχουν τελειώσει, προβάλετε αυτό το βίντεο που θα τους δώσει μία ιδέα για το πόσο καλά τα πήγαν με τις ερωτήσεις και θα τους προτείνει ορισμένους καλύτερους τρόπους για να τις θέτουν (πχ δεν θα έπρπε να προσπαθούν να πουλήσουν, αλλά να ρωτούν πιο αφηρημένες ερωτήσεις, κλπ.):

“Καλά και κακά παραδείγματα ερωτήσεων συνέντευξης με πελάτη (Good and Bad Examples of Customer Interview Questions)”: https://www.youtube.com/watch?v=Cl9vMBFHIf0 (6:57 λεπτά)

Μετά το βίντεο, ζητήστε από τους μαθητές να αλλάξουν ρόλους στα ζευγάρια -τώρα ο επιχειρηματίας θα είναι ο υποψήφιος πελάτης και αντίστορφα. Αυτή τη φορά η επιχειρηματική ιδέα του νέου επιχεορηματία θα είναι να παραγάγει ένα νέο είδος βιοδιασπώμενων και κατάλληλων για κομποστοποίηση φλυτζανιών, πιάτων και μαχαιτοπίρουνων. Έχοντας κατά νου το βίντεο που μόλις είδαν οι μαθητές, ενθερρύνετε τον επιχειρηματία να χρησιμοποιήσει όσο περισσότερο μπορείτις συμβουλές του στη συνέντευξη.Δώστε άλλα 4 λεπτά για αυτή τη συνέντευξη.

Και τελικά, μπορείτε να προβάλετε ένα ακόμη βίντεο με εξαιρετικές συμβουλές για τέτοιες συνεντεύξεις ώστε να ενισχύσετε το μήνυμα και ό,τι έμαθαν οι μαθητές μέσα από αυτή τη διαδικασία:

“Οι κανόνες των συνεντεύξεων με πελάτες (The Rules for Customer Interviews)”: https://www.youtube.com/watch?v=KZYntTU3JW4 (07:00 λεπτά)

Πείτε στους μαθητές πως πρέπει να θυμούνται ότι αν έχουν να κάνουν συνεντεύξεις με πελάτες στην πραγματική ζωή, τότε δεν θα έπρεπε να τις κάνουν με τους φίλους ή την οικογένειά τους -οι πιθανότητες είναι να σας πουν πως η ιδέα σας είναι εξαιρετική επειδή σας αγαπούν. Αντί γι αυτό, μπορείτε να

χρησιμοποιήσετε την οικογένεια και τους φίλους σας ώστε να σας φέρουν σε επαφή με υποψήφιους πελάτες. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε το LinkedIn ώστε να έρθετε σε επαφή με ανθρώπους του κλάδου σας και να τους ζητήσετε να τους πάρετε μία συνέντευξη.

6) Πώς διερευνώ το εξωτερικό περιβάλλον; PESTEL.

Πείτε στους μαθητές ότι στα πρώιμα στάδια ανάπτυξης μιας σπουδαίας επιχειρηματικής ιδέας, είναι κρίσιμο το να γνωρίζει κανείς το περιβάλλον όπου πρόκειται να λειτουργήσει η επιχείρηση, καθώς έτσι θα αναγνωριστούν και θα αντιμετωπιστούν κατάλληλα οι ευκαιρίες και οι απειλές. Καμία επιχείρηση δεν λειτουργεί έξω από μια σειρά από ιδιαίτερες συνθήκες, Ο καλύτερος τρόπος να ερευνήσει κανείς το εξωτερικό περιβάλλον είναι η αποκαλούμενη ανάλυση PESTEL. Πείτε στους μαθητές πως αυτή η ανάλυση δεν γίνεται μόνο μία φορά και μετά ξεχνιέται -από τη στιγμή που ένας επιχειρηματίας ιδρύει μία επιχείρηση κι αυτή ξεκινά να λειτουργεί, αυτός ή αυτή πρέπει διαρκώς να παρακολουθεί το πως αλλάζει το εξωτερικό περιβάλλον, ποιες είναι οι νέες τάσεις κοκ.

Αν πρόκειται να κάνετε αυτήν την άσκηση, παρακαλώ προετοιμαστείτε με σημειώματα Post-it και χάρτινουςπίανκες παρουσίασης. Χωρίστε την τάξη σε ομάδες των 5 ατόμων και δώστε σε κάθε ομάδα έναν χάρτινο πίνακα παρουσίασης και ένα σετ από χαρτάκια Post-it.

Οι ομάδες θα πρέπει να κάνουν μια ανάλυση PESTEL για (επιλέξτε):

● Μία παγκοσμίως γνωστή, οικεία στους μαθητές εταιρεία όπως η Apple, η Nike, η Coca Cola, κοκ.

● Μία φανταστική πράσινη εταιρεία στον τομεά των τροφίμων και της αγροτικής παραγωγής στη

χώρα τους, που ετοιμάζεται να ιδρυθεί

● Μία υπαρκτή πράσινη εταιρεία στην περιοχή σας -θα τη διαλέξετε εσείς και θα είναι γνωστή

στους μαθητές

Πρώτα αφήστε τους μαθητές να παρακολουθήσουν αυτό το βίντεο κινουμένων σχεδίων: https://www.youtube.com/watch?v=_YhEpBvlO2M (3:49 λεπτά). Εξηγεί τους βασικούς πυλώνες για τη δημιουργία μιας ανάλυσης PESTEL.

Κατόπιν, ζητήστε τους να αρχίσουν να δουλεύουν σε κάθε διάσταση. Μπροούν να χωρίσουν το χάρινο πίνακα σε 6 τμήματα, που ο καθένας θα έχει τους τίτλους ''Πολιτική'', ''Οικονομική'', ''Κοινωνική-πολιτισμική'', ''Περιβαλλοντική/οικολογική'', ''Νομική''. Κάθε μαθητής μπορεί α δώσει προτάσεις γαι σημαντικές τάσεις κάτω από αυτούς τους 6 τομείς, τάσεις οι οποίερς πιθανότατα θα επηρεάσουν τη δραστηριότητα της επιχείρησης που επελέγη. Κάθε πρόταση πρέπει να σημειωθεί σε ξεχωριστό χαρτάκι post-it και να τοποθετηθεί κάτω από την αντίστοιχη διάσταση\.

V. Σκέψη (5 λεπτά) (ΒΑΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)

Μπορείτε να κάνετε τις παρακάτω ερωτήσεις σε όλο το τμήμα και να λάβετε ορισμένες απαντήσεις από όσους επιθυμούν να συμμετάσχουν. Εναλλακτικά, μπορείτε να ζητήσετε από τους μαθητές να συμπληρώσουν τις απαντήσεις τους ατομικά σε γραπτή μορφή, στο φύλλο εργασίας που θα τους μοιράσετε:

● Υπάρχει κάποιο περιβαλλοντικό ή κοινωνικό ζήτημα για το οποίο νοιάζεστε ιδιαίτερα;

● Θα σκεφτόσαστε να γίνετε βιώσιμος επιχειρηματίας στο μέλλον, έτσι ώστε να συνεισφέρετε στην επίλυση αυτού του ζητήματος;

● Πόσο σημαντική θεωρείτε την ομαδική εργασία για την επιτυχία μίας βιώσιμης πράσινης επιχείρησης;

VI. Εργασία για το σπίτι (ΒΑΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ)

Χρησιμοποιώντας τη λίστα ελέγχου βιώσιμης πράσινης επιχείρησης, σκεφτείτε τη δική σας βιώσιμη πράσινη επιχειρηματική ιδέα και προσπαθήστε να απαντήσετε σε όσο το δυνατόν περισσότερες ερωτήσεις της λίστας. Προκειμένου οι μαθητές να μπορούν να συμπληρώσουν το μέρος με τίτλο ''Λάβετε ορισμένες απαντήσεις που μαντεύετε και καταγράψτε τις χρησιμοποιώντας τον Καμβά Επιχειρηματικού Μοντέλου''. Πείτε στους μαθητές να παρακολουθήσουν αυτά τα δύο σύντομα βίντεο και να προσπαθήσουν να συμπληρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερες απαντήσεις:

“Επεισόδιο 1 -Από μια επιχειρηματική ιδέα σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο (Ep 1 - Getting From Business Idea to Business Model)”: https://www.youtube.com/channel/UCPVreN9tVxFY2RgWeENShpg (02:12 λεπτά)

“Επεισόδιο 2 – Οπτικοποιώντας το επιχειρηματικό σας μοντέλο (Ep 2 - Visualizing Your Business Model)”: https://www.youtube.com/watch?v=wlKP-BaC0jA (03:40 λεπτά)

Οι μαθητές θα ανρτήσουν τις λίστες τους στο Διαδίκτυο σε μία ομάδα στο Facebook ή σε οποιαδήποτε άλλη πλατφόρμα επικοινωνίας χρησιμοποιείτε συνήθως για να επικοινωνείτε με τους μαθητές μεταξύ των μαθημάτων.

VII. Μια ματιά στο μέλλον

Πείτε στους μαθητές πως την επόμενη φορά θα μάθουν και θα δοκιμάσουν οι ίδιοι ένα από τα πιο ευρέως διαδεομένα εργαλεία στον κόσμο της επιχειρηματικότητας -τον καμβά επιχειρηματικού μοντέλου. Με αυτόν, κάποιος μπορεί να σχεδιάσει, να αξιολογήσει ή να αλλάξει μία επιχειρηματική ιδέα.

VIII. Επιπλέον σύνδεσμοι

Παρακάτω παρατίθενται επιπρόσθετες πηγές που εσείς ως διδάσκων μπορείτε να χρησιμοποιήσετε

ώστε να προετοιμαστείτε για το μάθημα εμβαθύνοντας τις γνώσεις σας. Ακόμη μπορείτε να

χρησιμοποιήσετε αυτές τις πηγές αναθέτοντάς τις στους μαθητές ως υλικό για μελέτη εκτός τάξης.

● “Sustainable Business - Wealth from Waste Documentary on how business is creating a

circular economy“: https://www.youtube.com/watch?v=VJ95arxbz24 (1:18:01 h). Νεοι τρόποι

παραγωγής και επιχειρηματικά μοντέλα αναπτύσσονται , που ενσωματώνουν τη

δευτερογενή παραγωγή ανακυκλωμένων υλικών. Δεν μπροούμε να εξακολουθήσουμε να

βασιζόμαστε αποκλειστικά στα φυσικά αποθέματα μεταλλευμάτων. Ορισμένοι σχολιαστές

τώρα συζητούν τη σπανιότητα πρώτων υλών ως μεγαλύτερο ζήτημα από την ενεργειακή

σπανιότητα. Αυτή η σπανιότητα λειτουργεί ως μοχλός της μετάβασης προς μια κυκλική

οικονομία -όπου η αξία που δημιουργείται από τους συντελεστές παραγωγής (πρώτες ύλες,

ενέργεια και εργατικό δυναμικό) επεκτείνεται καθώς ενεργοποιείται μία υλική ζωή που

πηγαίνει πέρα από τη ζωή ενός προϊόντος. Οπότε από το μετάλλευμα μεταβαίνουμε στο

μέταλλο, από εκεί στο προϊόν, μετά πίσω στο μέταλλο κοκ.

● “PEST Analysis”: https://www.youtube.com/watch?v=mCdcdf-b8AU (07:55 λεπτά). Πώς να

διεξάγετε μία ανάλυση PEST γαι την εταιρεία σας. Ο καθηγητής Morris συζητά πως μία

ανάλυση PEST μπορέι να σας βοηθήσει να καθορίσετε τους κινδύνους και τις ευκαιρίες

σχετικά με την ε΄σιοδο σε μία ξένη αγορά.

● “4 Ways to Research Your Competition With Social Media”:

http://www.socialmediaexaminer.com/research-competition-with-social-media/. Ένα

σπουδαίο άρθρο με πλήθος από συμβουλές πάνω στο πως μπορείτε να ερευνήσετε τι κάνουν

οι ανταγωνιστές σας στα κοινωνικά δίκτυα και να εντοπίσετε νέους πιθανούς πελάτες.

● “The Lean Approach: Getting Out of the Building: Customer Development”:

https://www.youtube.com/watch?v=lLEebbiYIkI (05:44 λεπτά). Ο Στιβ Μπλανκ λέει ότι η

διαδικασία της δημιουργίας πελατολογίου μπορεί να απαντήσει ένα σύνολο ερωτήσεων

σχετικά με το ποιος είναι ο πελάτης, ποιο είναι το πρόβλημα, και ποιες λύσεις μπορείτε να

παρέχετ ώστε να λυθεί. Οι αρχικές σας υποθέσεις κατά πάσα πιθανότητα ια είναι λάθος, και

αν είναι, θα κάνετε μικρότερες ή μεγαλύτερες αλλαγές στο επιχειρηματικό σας μοντέλο.

● “Techniques for Getting Customer Stories”:

https://www.youtube.com/watch?v=2RBsXQYRUUM (06:36 λεπτά)

● “How to Approach Strangers for Customer Interviews”:

https://www.youtube.com/watch?v=A4BXtJQ19bU (05:45 λεπτά)

● “Get Out of the Building! How to get Customer Interviews”: http://d3center.ca/en/get-

building-get-customer-interviews/. Οι συνεντεύξεις με πελάτες είναι το πρώτο, σημαντικότερο

βήμα στην ίδρυση της επιχείρησής σας. Σε αυτό το σημείο θα ανακλύψετε κατά πόσον η ιδέα

σας μπορεί να δημιουργήσει κέρδος, και αν λύνει το πρόβλημα που αναγνωρίσατε. Είναι ένα

κρίσιμο βήμα που πρέπει να ακολουθήσετε προτού δημιουργήσετε το αρχικό δείγμα του

προϊόντος σας.

● “How to Find the Right Mentor for Your Startup”:

https://www.entrepreneur.com/article/228990. Μου φαίνεται δύσκολο να πιστέψω ότι στην

περιοχή σας δεν υπάρχουν μέντορες –υπάρχουν παντού. Μπορεί όμως να μην υπάρχει

κάποιος ειδικός οργανισμός που να φέρνει σε επαφή με μέντορες στην [εριοχή σας, οπότε

ίσως χρειαστεί να ρίξετε μια ματιά τριγύρω.

● “The Startup Guide - Section 4: Mentors”: https://www.scribd.com/document/136187943/The-

Startup-Guide-Section-4-Mentors#from_embed. Ο επιχειρηματίας Ράιαν Άλις παρουσιάζει το

τέταρτο κεφάλαιο του Οδηγού Startup Guide: Building a Better World Through

Entrepreneurship. Αυτό το κεφάλαιο καλύπτει το πως θα βρείτε σπουδαίους μέντορες οι

οποίοι θα σας καθοδηγήσουν στη ζωή και στην ίδρυση της επιχείρησής σας Περισσότερα στο

Διαδίκτυο εδώ: http://www.startupguide.com.

● “The 10 Most Reliable Ways to Fund a Startup”:

https://www.entrepreneur.com/article/237926