1919 жылғы 17 желтоқсаннан

шыға бастады

№193 (28921)8 қазан, сенбі

2016 жыл

(Соңы 2-бетте) (Соңы 5-бетте)

(Соңы 3-бетте)

4-бет

8-бет

7-бет

10-бет

АСТАНА – ЖАҢА МҮМКІНДІКТЕР МЕКЕНІ

ҚОЖАШТЫҢ ҚОС ПЕРЗЕНТІ – ЕҢБЕК ЕРІ

ТАРИХ ТОЛҚЫНЫНДАҒЫ ТАҒДЫРбелгілі кинорежиссер Ақан Сатаевтың «Анаға апарар жол» киноэпопеясының өзегіне арқау болған

РЫПАКОВА – БЕЙЖІҢ ОЛИМПИАДАСЫНЫҢ ҚОЛА ЖҮЛДЕГЕРІ

сараптама

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы

«Ж.Қ.Түймебаевты Оңтүстік Қазақстан облысының əкімі қызметіне тағайындау туралы»

Жансейіт Қансейітұлы Түймебаев Оңтүстік Қазақстан облысының əкімі болып тағайындалсын, ол Қазақстан Республикасының Түрік Республикасындағы Төтенше жəне өкілетті елшісі қызметінен, Қазақстан Республикасының Албания Республикасындағы Төтенше жəне өкілетті елшісі міндетін қоса атқарудан босатылсын.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. НАЗАРБАЕВ

Астана, Ақорда, 2016 жылғы 7 қазан №353

Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығы

«Б.Б.Атамқұловты Қазақстан Республикасының Қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрі қызметіне

тағайындау туралы»Бейбіт Бəкірұлы Атамқұлов Қазақстан Республикасының Қорғаныс жəне

аэроғарыш өнеркəсібі министрі болып тағайындалсын, ол Оңтүстік Қазақстан облысының əкімі қызметінен босатылсын.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. НАЗАРБАЕВ

Астана, Ақорда, 2016 жылғы 7 қазан № 352

Мұнай бағасы көтеріліп келеді

Соңғы күндері əлемдік нарықта мұнай бағасының көтеріліп келе жатқандығы туралы ақпарат айтылуда. Мəселен, бүгінде мұнай құны 50 доллардан асып түсті. Ал ол жылдың басында 30 долларға дейін төмендеген болатын.

Динара БІТІКОВА,«Егемен Қазақстан»

БІРКЕЛКІ ЕМЕС БОЛЖАМДАР

Біз сияқты мұнайлы елдер үшін бұл жақсы жаңалық. Əрине, баға осы-лайша өрлеп, не тұрақтанса жақсы. Бірақ соңғы кездері мұнай бағасының құбылмалылығы көп елдің құтын қашырды. Қаншама бюджеттер қайта қаралып, экономикасы қыспаққа түскен дүние дағдарды. Олай бол-май қайтсін, осыдан екі жыл бұрын ғана «қара алтын» бағасы барреліне 130 доллардан болды емес пе?! Ал Дүниежүзілік банктің есебі бойын-ша биылғы жылы мұнайдың орташа бағасы 41 доллар болмақ. Сондай-ақ, 2017 жылы – 47 доллар, 2018 жылы 53 доллар болады деп бол-жанды. Бірақ Халықаралық валюта қоры сарапшыларының болжамы

басқаша, зерттеу бойынша олар 2016 жылдың қорытындысында Brent маркалы мұнай бағасы барреліне 36 доллар болады депті. Ал 2017 жылы бұл көрсеткіш 42 долларға дейін өсуі қажет. Сондай-ақ, 2021 жылы мұнай бағасы барреліне 51 доллар көлемінде болады деп есептейді. Бұл туралы ұйымның есебінде жазып, болжам 2016 жылдың сəуіріндегі мұнай бағасы бойынша жасалынғанын айтқан. Алайда, алдағы жылда-ры мұнай бағасының соншалық төмен болмайтынын қазақстандық сарапшылар да білген. 2020 жылға қарай мұнай бағасы барреліне 60-80 долларға жетуі мүмкін, деп мəлімдеді Kazenergy қауымдастығының бас директоры Болат Ақшолақов. Ол ұзақ мерзімді перспективада мұнай бағасы жоғары деңгей – барреліне 100-105 долларға қайтып келетінін айтып, жалпы, 2035 жылға дейін

əлемде бастапқы энергия ресурста-рына сұраныс артады деп күтілетінін де айтқан. Ал Қазақ мұнай жəне газ институты бас директорының орын-басары Ақбар Тұқаев бір сұхбатында 2016 жылдың соңына қарай мұнай бағасы 50-60 доллар болуы мүмкін екенін айтыпты.

Ресей сарапшылары да биылғы ж ы л д ы ң с о ң ы м ұ н а й б а ғ а с ы мұңайтпайтынын айтып, күпті көңілді басқандай болған. Мəселен, «Роснефть» басшысы Игорь Сечин «Россия-24» телеарнасына берген сұхбатында 2016 жылдың соңында мұнайдың баррелі 50-55 доллар деңгейінде болады, ал 2017 жылы бұл көрсеткіш 65 долларға дейін көтеріледі, депті. Сондай-ақ, ол қазіргі уақытта мұнай бағасының құбылмалығы жалғаса беретінін жеткізген. Міне, əр сарапшы əртүрлі болжам айтады. Əрине, дөп басып айту мүмкін емес. Ендеше алдағы жылда қандай «тосын сый» күттіріп тұрғанын ешкім білмейді.

Жаһандану ғасырында жалғыз бола алмайсыңҚазақстанда Білім жəне ғылым министрлігінің ұйымдастыруымен BARCEF (Bolashak Alumni Reunion Conference аnd Education Fair) халықаралық конференциясы өткізіліп тұрады.

Жақсыбай САМРАТ,«Егемен Қазақстан»

Қазақшаға дəл аудармасын ұйымдастырушылар айтпағанымен, оның «Болашақ» стипендиясымен шетелдік ЖОО-ларда оқитын тү-лектерінің жиыны екенін анық-тадық. Сонымен қатар, онда шетелдік жоғары оқу орындарының өкілдері өздерін таныстырып, көрме немесе тұсаукесер де жасайды.

Кеше Астанада BARCEF-тің ІІІ конференциясы болып, оны Білім жəне ғылым министрі Ерлан Сағадиев ашып, жүргізіп отырды.

Жиынды ашқандағы сөзінде министр конференцияға əлемдік жəне қазақстандық жоғары оқу орын-дарының 60-тан аса өкілі, сондай-ақ, халықаралық сарапшылар мен Қазақ-станның «Болашақ» сти пен диясы-ның студенттері мен мектеп оқу-шылары қатысып отырғанын айтты.

Алғашқы құттықтау сөз Мем-лекеттік хатшы Гүлшара Əбді қалы-қо ваға берілді. Жастарға сапалы бі лім беру ісі еліміздің ең негізгі ба сым дықтарының бірі болып табы-лады.

Анар ТӨЛЕУХАНҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан»

Əдетте меморандумдарға қол қойылу рəсімі көп уақыт алмайды. Ал осы жолы құжатқа қол қойылмастан бұ рын мектеп бітіруші түлектер бо ла шағына қатысты ой-пікірлер айтылған келелі отырыс болып, ол бір зал кө ле мі мен шектелмей, барлық облыс ор та лық тарымен тікелей бай-ланыс та орнады.

Отырысты ашып, оның төра-ғалығының тізгінін ұстаған «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірін-ші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхам-мед өз сөзінде мектепті енді ғана бі тірген, жаңа өмірге қадам басқан жастарымыздың жұмысқа орнала-суының маңызына тоқтала келіп: «Егер шындығында біз тəуелсіздікті алған жылдарымызда еліміздің барлық өңірлеріндегі жастарды түгелдей жұмысқа орналастырған

болсақ, қазіргі қоғамда орын алып отырған келеңсіздіктерге кезікпес едік деп ойлаймын. Өйткені Абай атамыздың «Тамағы тоқтық, жұмысы жоқтық аздырар адам баласын» дегеніндей мынадай тоқ, бақуат заманда адам жұмыс істемей, қолын қусырып бос жүретін бол-са деструктивті ұйымдарға, түрлі қылмыстық ортаға тартылып, теріс жолда жүрген діни ағымдардың ықпалында кетуі мүмкін. Мұны өмірдің өзі дəлелдеп отыр. Демек, бұл біздер мен сіздер атқарған жұмыстардағы кемшіліктерден туындаған мəселе деп қарастыруымыз керек», дей келе осыған байланысты Елбасының нақты тапсырма беріп отырғанына тоқталды.

Жастар болашағы – білім мен еңбектеКеше «Нұр Отан» партиясы Төрағасының бірінші орынбасары Мұхтар Құл-Мұхаммед, Денсаулық сақтау жəне

əлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова, Білім жəне ғылым министрі Ерлан Сағадиев өзара түсіністік жəне ынтымақтастық тура-лы меморандумға қол қойды. Бұдан былай жоғары оқу орындарына түсе алмаған жəне ұлттық бірыңғай тестілеуді тапсыра алмаған мектеп түлектеріне осы меморандум аясында қолдау көрсетілетін болады.

Натали Коч (Natalie Koch) – АҚШ-тағы Сиракуз университетінің Максвэлл атындағы азаматтық жəне қоғамдық істер мектебі География бөлімінің ассис тент профессоры. Онымен өрбіген сұхбатымызда Астана қаласының кескін-келбеті саяси география тұрғысынан талқыланды.

Тәуелсіздік жылдары мектепке дейінгі

мекемелерде ұлттық тәрбие беру ісі айтарлықштай

артты. Атап айтқанда, 1991 жылы мемлекеттік тілде

тәрбие беретін небары 1748 балабақша болса, былтыр

олардың саны

5709балабақшаға жетті.

Жаңа басшыларды таныстырдыМемлекет басшысының тапсырмасымен Премьер-Министр Бақытжан Сағынтаев Оңтүстік Қазақстан облысына барды, деп хабарлады primeminister.kz сайты.

Сапар барысында Үкімет бас-шысы Оңтүстік Қазақстан облысы активіне өңірдің жаңа басшы сын таныстырды. Облыстық мəсли хат-тың кезектен тыс сессиясында ол Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың облыс əкімі қызметіне Қазақстанның Түркиядағы елшісі Жансейіт Түйме-баевтың кандидатурасын ұсыну ту-ралы хатын оқып берді. Мəсли хат депутаттары аталған кандидату-раны бірауыздан қолдады. Облыс акти вінің алдында сөйлеген сөзінде Б.Сағынтаев бұрынғы əкім Б.Атам-құловқа атқарған қызметі үшін алғысын айтты.

Шымкентте жаңа əкімді облыс активіне таныстырғаннан кейін Пре-мьер-Министр Астанада жаңадан құрылған Қорғаныс жəне аэроғарыш өнеркəсібі министрлігінің ұжымына министр Бейбіт Атамқұловты таныс-тырды.

«Министрлік құру – бұл заман та-лабы. Президент жаңа министрлікті қалыптастыруда Бейбіт Атамқұловқа сенім білдірді. Қысқа мерзім ішінде барлық ұйымдастырушылық мəсе ле-лерді шешіп, Мемлекет басшысының тапсырмаларын орындауға кірісу ке-рек», – деді Б.Сағынтаев.

Министрлік қызметінің негізгі бағыттары қорғаныс, аэроғарыш өнер кəсібі жəне электрондық өнеркə-сіп, ақпа раттандыру жəне байланыс сала сындағы ақпараттық қауіпсіз дік, жұ мылдыру даярлығы жəне жұмыл-дыру саласындағы мемлекеттік сая-сатты іске асыру, мемлекеттік мате-риал дық резервті қалыптастыру жəне да мыту, бірыңғай əскери-техни ка лық саясатты жəне əскери-техни ка лық ынтымақтастықты жүргізуге қаты-су, қорғаныстық тапсырысты қалып-тастыру, орналастыру жəне орындау саласындағы басшылық болмақ.

Шығыста алғашқы қар жаудыКеше Шығыс өңірінде алғашқы қар жауды. Түске дейін Семей қаласы ақ көрпеге оранса, Өскеменде жаңбыр соңы түстен кейін жапалақтаған қарға ұласты. Бұған дейін өңірдегі қыстың алғашқы хабаршысы болған ақ қар таулы жерде орналасқан Риддер қаласына түскен еді.

Тосын табиғат

Думан АНАШ,«Егемен Қазақстан»

« Қ а з г и д р о м е т » м е к е м е с і н і ң мəліметінше, Өскеменде бүгін де қар жаумақ. Облыс орталығында ауа темпера-турасы күндіз +4+6 градус, ал түнде 0 +2 градус болады деп күтілуде. Жексенбіде күн райы ашық болғанымен, түнде ауа райы -2 градусқа дейін төмендемек.

Айта кету керек, қаладағы əлеуметтік нысандар мен тұрғын үйлер жылу жүйесіне толығымен қосылып үлгерген жоқ.

ӨСКЕМЕН

2 8 қазан2016 жыл

Туыстық туы

СаяСат

(Соңы. Басы 1-бетте)

– Құрметті Джавид Гам ба-роглы, Қа зақ стан мен Әзер бай-жанның экономи калық ынты-мақтастығының басым бағыт -тарының бірі темір жол сала-сына қатысты. Осы орайда, та-рихтағы Ұлы Жібек жо лы ның заманауи баламасы болуға тиіс-ті Жаңа Жібек жолын қалып-тас тыруда Әзер байжан тара-пының рөлі қаншалықты деп санайсыз?

– Әзербайжан территориясы тарихтағы Ұлы Жібек жолының бір бөлігі болып табылады. Біздің елдің географиялық жағынан орна ласқан орны қай заманда да осы ұлы жолмен қатар өріліп келеді. Бұл фактор Әзербайжан үшін экономикалық жағынан тиімді, сонымен қатар үлкен жауапкершілік жүктейді.

Жаңа Жібек жолы Қазақстан, Әзербайжан және Грузия арқылы Еуропаға жол тартатын жақын бағыт деуге болады. Біз осы ел­дер арқылы Еуропаға ағылатын жүк тасыма лына, сол сияқты кері бағыттағы тасымал ға то лыққанды жағдай жасауымыз керек. Сол себепті қазір Грузияға тартылатын темір жол желісін жетілдірудеміз. Қазір 1 мың шақы рымдық жолдың 600 шақырымынан астамы жөндеуден өткізілген, 2017 жыл­дың соңына дейін толық аяқ­таймыз деп үміттенемін.

Президент Ильхам Әлиевтің жеке бастамасымен және Жар­лы ғымен қолға алынған «Баку – Тби лиси – Карс» темір жолының құрылысы аяқталуға жақын. Орта

Азияның, Түркияның, Қытайдың экономикаларын бір­бірімен жал ­ғайтын бағыт Жаңа Жібек жолы­ның аса маңыз ды бөлігі деуге бо лады, Еуропаға жол ашады. Қа зір Еуропа мен Қытайдың ара­сындағы жүк тасымалының көле­мі 100 миллион тоннадан асады, бұл көрсеткіш одан әрі өсе бе ре­ді. Ол өскен сайын, тасымал ба­ғыт тарына деген сұраныс та ар­тады. Демек, біз жолды барынша кеңейтуге тырысуымыз керек.

Жалпы, Әзербайжан жүк тасы­малының ағымын арттыру үшін жан­жақты, жоспарлы түр де жұмыс жүргізуде. Соңғы он жыл ішінде Президент Ильхам Әлиев­тің басшылығымен үлкен жобалар атқарылды. Әуежайлар, автокөлік жолдары, темір жолдар салын­ды, логистиканы дамыту үшін қа жет ті коммуникация түрлері жетіл дірілді. Жаңадан ашылған Алят порты жүк қабылдай баста­ғанын білесіздер. Алят Каспий­дегі ең ірі порттардың бірі, алғаш­қы кезеңде 10 миллион тонна ға дейін қабылдаса, екінші кезең де 25 миллион тоннаға дейін жет­кізуге тиіс. Порт Қазақстан нан, Түрікменстаннан тауар қа был­дауға, жүкті Грузияға, Түркияға, Еу ропа елдеріне жөнелтуге мүм­кіндік береді.

– Биылғы жылдың басында сіз Қазақстан, Грузия, Украина сынды бірнеше елдің арасын-да бірыңғай тариф саясатын енгізу туралы бастамаға қолдау білдірдіңіз. Бұл бастаманы көтерген Қазақстанның темір

жолшылары болатын. Осы идея көп ұзамай жеміс берді деуге болады. Жалпы, екі елдің темір жол саласындағы ұстанымын, екі жақты байланыстың бола-шағын қалай бағалар едіңіз?

– Бірыңғай тариф саясатын әуел баста қазақстандық әріптестеріміз ұсынып, қолдау тапқаны рас. Қазір жүк тасымалдаудың бірыңғай тех­нологиясы өндіріске енгізілген. Транскаспий халықаралық темір жол дәлізін дамыту бойынша жұ­мыстар одан әрі жалғаса береді. Се бебі, темір жол желілерімен са бақтас елдер оған мүдделі екен­діктерін танытып отыр. Кеше ғана Астанада «Әзербайжан темір жолдары» ЖАҚ кеңсесі ашыл ды. Бұл біздің қазақстандық әріп­тестерімізбен арадағы байла ны­сымыздың уақыт өткен сайын нығайып келе жатқанын көрсетеді деп ойлаймын.

Жалпы, бірыңғай тариф не үшін керек болды? Бұл, біріншіден, көлік дәлізіне қатысы бар елдердің барлығы бір­бірімен тең құқылы екенін көрсетеді. Темір жол желі­сіндегі жүк тасымалының тарифі басқа дәліздерден қымбат бол­мауы керектігін қамтамасыз етеді. Жүк бөгеліп қалмауы үшін, дәл уақытында немесе одан да тезірек жөнелтілуі үшін де керек.

Халықаралық жүк тасымалын­да бірнеше мемлекет бір­біріне тәуелді болады. Біреуі жұмысты жолға қоймаса, басқаларына әсер етуі мүмкін. Сол үшін бірыңғай та­риф болуы тиіс. Бұл бәріміз үшін пайдалы. Сондықтан да біз бір үстел басында кездестік, талқыладық,

келістік. Біраз жеңілдіктер жа­салды. Қазақстанның, Әзер­байжанның, Грузияның жолдары, порт тар, бәріне қатысты тариф жұ мыс істеп тұр. Ме ніңше, бұл біз дің клиенттеріміздің көңі лінен шығады.

– Қазақстанда шығарылған локомо тивтерді сатып алған елдердің қатарында Әзербайжан да бар. Алда қазақстандық өнім-дерге тағы да сұраныс бола ма?

– Біз бұған дейін Қазақстан зауыттарынан 10 Evolution тепло­возын сатып алдық. Биыл Көлік министрі Зия Мамедов Қазақ­станнан тағы 500 электровоз сатып алу туралы келісімге қол қойды. 50 электровоз келесі жылдың соңына дейін Әзербайжанға жеткізіледі деп ойлаймын. Одан бөлек, темір жолға, электровоздарға қатысты маңызды саймандар экспорттала­ды. Қысқасы, сіздердің өндіруші компанияларыңызбен байланы­сымыз артып келе жатыр деп айта аламыз. Болашақта одан әрі жақсара түседі деп үміттенемін.

– Жаһандық экономикалық дағдарыс, шикізат бағасының құлдырауы жүк тасымалын, яғни темір жол саласын да шар-питыны түсінікті. Өзің із бас-шылық жасайтын «Әзер бай-жан темір жолдары» ЖАҚ-қа дағдарыс қалай әсер етуде?

– Жаһандық экономиканың бір бөлшегі болған соң, дағдарыс бізді де айналып өтпегені рас. Дегенмен, ел басшылығы ұстанған саясат пен тәртіптің арқасында дағдарыс қатты әсер еткен жоқ. Дағдарыстың алғашқы толқынына біз жақсы төтеп бердік. Екінші мәрте болған дағдарыс аздап әсер етті. Әзербайжанның темір жолда­ры арқылы жүк тасымалдаудағы ең жоғары көрсеткіші 2006 жылы 30 миллион тоннаға дейін жетті. Өткен жылы 17 миллионға дейін төмендеді. Менің айтып отырғандарым ішкі тасымалға қатысты көрсеткіштер. Қазір жағдай біртіндеп түзеліп, тран­зит ұлғайып келе жатыр. Алдағы уақытта Әзербайжанмен достас елдердің көмегімен, қазақстандық әріптестерімізбен әріптестік байланыстардың арқасында, жүк тасымалының ағымын күшейтеміз деп сенемін.

– Әңгімеңізге рахмет!

Әңгімелескен Арнұр АСҚАР,

«Егемен Қазақстан»

– Рашад Эйнаддиноглы, Қа-зақ стан-Әзербайжан қарым-қа-тынасы төңірегінде не айтасыз?

– Екі елдің діні, шыққан тегі бір. Бұл біздің елдеріміздің құн­ды лықтары, салт­дәстүрі, ғұрпы, таным­түсінігі, тарихы ортақ туыс қан мемлекеттер екенін айғақ тайды. Осындай туыстық жақын дығы бар екі елді кезінде Ұлы Жібек жолы тығыз байланы­стырып отырды. Ол мәдениеттің, экономиканың дамуына жол ашқан. Осы жолдың бойында не­бір қалалар бой түзеген, инфра құ­рылым дамыған. ХХІ ғасыр да да осы жол Қазақстан мен Әзер бай­жанның дамуына ықпал етуі тиіс. Бұл бөлек әңгіме.

Одан беріде Қазақстан мен Әзер бай жанның Кеңес Одағы құра мында болуы да елдеріміз­дің өткен шақтағы қатынас тары­ның бер белесі болып тарихта қалды. Ал бауырлас екі мем лекет тәуелсіздігін алып, азат тық қа қол жеткізгеннен кейін өзара ын ты­мақтастық ерекше қарқын мен дамып, барыс­келіс артып, көңі­ліміз жайланды. Соны мен қатар, елдеріміздің түрлі халық аралық ұйымдар аясында да белсене әре­кеттесуі қос республиканы одан әрі жақындастыра түсті.

Осы арада Қазақстан Прези­денті Нұрсұлтан Назарбаев пен 1993­2003 жылдар аралығында Әзе рбайжан Президенті бол ған Гайдар Әлиевтің өзара ынтымақ­тас тықты нығайтудағы рөлін ай­рықша атап өтуге болады. Бұл

жасампаздыққа негізделген әріп­тестік бүгінде заңды жалғасын тауып отыр. Бүгінде Қазақстан Пре зиденті Нұрсұлтан Назарбаев пен Әзербайжан Президенті Иль­хам Әлиев қос тарапты етене жа­қындастыра түсудің озық үлгісін көрсетуде. Бұл өз кезегінде бауыр­лас екі халықтың мәртебесін өсі­руде. Соның нәтижесінде қазіргі таңда Қазақстан мен Әзербайжан түрлі салалар бойынша, әсіресе, сауда­экономикалық бағытта жо­ға ры деңгейге жетіп отыр. Екі арада ешқандай түсінбеушілік, түйт к ілді мәселе жоқ.

Екі ел арасында экономикалық мәселелерді қарастыратын үкімет­аралық комиссия жұмыс істейді. Бұл комиссия экономикалық тұр­ғыдағы ортақ мүдделерді талқы­лап, саралап, оңтайлы шешім қабылдануына ықпал етеді.

– Қазақстан және Әзербайжан елдерінің сауда-саттық, эконо-мика саласындағы әріптестігінің келешегі туралы айтсаңыз?

– Қазіргі таңда екі ел де бар­лық жағынан жақсы дамып келеді. Қазақстан мен Әзербайжан ара­сында, әсіресе, көліктік тасы­мал, сауда­экономикалық қаты­нас тар белсенді даму үстінде. Бұл бағыттардағы әріптестіктің келе шегі өте зор. Бұған көптеген негіз дерді алға тартуға болады. Мәселен, біздің елдеріміз жүк та­сымалдау саласында өте жоғары деңгейде байланысуда. Тараптар тарихи Ұлы Жібек жолын зама­науи талаптарға сай жаңғыртуды

көздейді. Бұл екі елдің ортақ мүд де лерінің бірі. Оның үстіне, мұнай, инвес тиция саласындағы ынты мақтастық қарқынды даму­да. Темір жол, су жолы, автомо­биль жолы салаларындағы инфра­құрылымды өрістетуде жақсы жетістіктерге жеттік. Бұл екі ел­дің де экономикасына серпін бе­руде. Жалпы, Қазақстан мен Әзер­байжан Азия мен Еуропаны бай­ланыстыруда үлкен маңызға ие. Бұл біздің елдерімізге экономи­касын өрістетуге қосымша мүмкіндіктер береді.

Қазіргі таңда Ақтау порты арқылы Еуропадан Азияға, Азия­дан Еуропаға жүк тасымалдануда. «Жезқазған – Бейнеу» темір жолы, «Құрық» порты бұл саланы одан әрі дамыта түсуге жол ашып отыр.

Әзербайжан да өзінің жүк та­сымалдау саласындағы инфра құ­ры лымдық жұмыстарын өз дең­гейінде орындауда. Қазақстан үшін Әзербайжан порттары арқылы Еуропаға шығу мүмкіндіктері мол. Бұл Қазақстанның дамуы­на қосымша серпін береді. Яғни, Қазақ стан нан Еуропаға, ол жақтан кері қарай жүк та сымалдауға бо­лады. Бұл өз кезегінде Әзербай­жанның да экономикасына пайда әкеледі.

– Қазақстанда әзербайжан ұлтының өкілдері баршылық. Олардың бүгінгі тыныс-тір ші-лігі туралы қандай пікірдесіз?

– Соңғы мәліметтерге қара­ғанда, Қа зақстанда 120 мыңдай әзер байжан ұлты ның өкіл і

мамы ра жай тіршілік етуде. Олар елдің да муына, өркендеп­өсуіне барша қа зақ стандықтармен бірге зор үлес қосуда. Соған сәйкес, олар Қазақ стандағы игі істердің қызығын көріп отыр. Сондай­ақ, Қазақ станда әзербайжан халқының салт­дәстүріне, тіліне, құндылық­тарына құрметпен қарап, оларды дамытуға жақсы жағдай жасал­ған. Бұл үрдіс өркенді елдің си­патын білдірсе керек. Жалпы, Қазақстандағы әзербайжандар екі елдің достығын нығайтуда маңызды рөл ойнайды. Осы орай­да қос мемлекеттің арасындағы жолаушылар тасымалдау ісінің дұрыс жолға қойылғаны екі ел халқының барыс­келіс жасап, аралас­құраласта болуына кеңінен жол ашуда.

– Таяуда Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Әзер-байжан Республикасына ресми сапары болады деп күтілуде. Осыған тоқтала кетсеңіз.

– Алла қаласа, таяу күндері Қазақстан басшысы Нұрсұлтан Назарбаев Әзербайжанға ресми сапармен бармақ. Сапар аясын­да көптеген маңызды құжаттарға қол қойылады деп жос парлануда. Бұл құжаттар екі елдің өзара ынтымағын жаңа сатыға көтереді әрі тың жобаларға жол ашады деп есептеймін.

Нұрсұлтан Назарбаев – қазіргі күллі Түркі әлемінің қадірменді ақсақалы. Сондықтан Әзербайжан халқы Нұрсұлтан Назарбаевқа құрметпен қарайды, еңбегін жоғары бағалайды.

Біздің президенттеріміз екі елдің дамуы на қажетті саяси, эконо микалық барлық шараларды қолдап, қуаттап келеді. Әсіре се, соңғы жылдардағы байланыс тар екі ел қатынастарының бола ша­ғына үлкен сеніммен қаратады.

– Сұхбатыңызға рахмет.

ӘңгімелескенЖолдыбай БАЗАР,

«Егемен Қазақстан»

Джавид ГУРБАНОВ:

Әзербайжан – Ұлы Жібек жолының бір бөлшегі

Рашад МАММАДОВ:

Бауырластығымыздың діңгегі берікТәуелсіздік жылдарында қол жеткізілген табыстарымыз жөнінде сөз қозғағанда еліміздің сыртқы саясатындағы маңызды қадамдарға соқпай өте алмаймыз. Әсіресе, әлемге құшағын ашып, достық пейілін ұсынудан өзге ниеті жоқ Қазақстанның әлем елдерімен ынтымақтаса алға ұмтылуы көңілге жылылық ұялатады. Елімізбен тығыз байланыста келе жатқан сол мемлекеттердің арасында бауырлас Әзербайжан Республикасының орны бөлек. Осы орайда бүгін біз Әзербайжанның Қазақстандағы Төтенше және өкілетті елшісі Рашад МАММАДОвпЕН әңгімелескен едік.

Сондықтан Тәуелсіздіктің алғаш қы күнінен бастап білім сая­са ты адами капиталды арттыруға, мем лекеттің мәртебесін биікте­туге бағыт алды. Бүгінгі алқалы бас қо суда білім саласын биік дең­гей ге көтеру және осы бағыт та ат­қа рылған ауқым ды жұмыс тар дың нәтижелері талқы лан ғанын қалай­мын, деді ол өзінің кіріспе сөзінде.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев­тың бастамасымен осыдан 23 жыл бұ рын қолға алынған «Бо­ла шақ» бағ дар ламасы бойынша шетелдердің үздік ЖОО­лар ында 8,5 мыңнан астам маман даяр­ланған екен. Барлық бөлін ген сти­пендия 12 мыңнан артық.

Жаһандану дәуірінде Қазақ­стан ның әлемдік қауым дас­тықтан оқшауланып жеке өмір сүре алмай тындығын, сондықтан халықаралық қауымдастықтың білімі мен тәжі рибесін, мәдениеті мен тілін еркін меңгеру керектігін ескерген Елбасы Н.Назарбаев үз­дік мектеп оқушыларының бәрін кон курспен таңдап алып, шетел­ге барып оқуға мүмкіндік тудыр­ғаны экономикаға салынған адам

капи талы болғанын бүгін көріп отыр мыз.

«Болашақ» – Президенттің әлемдік деңгейдегі мамандар мен басқарушылардың жаңа буынын өсіруге салған инвестициясы болды. Осы бағдарламаның арқа­сында еліміздің еңбек және ғылы­ми әлеуеті жыл сайын жоғары біліктілікті мамандармен толы­ғып отыр. Олар өздерінің күнде­лікті еңбектерімен қазақ стан­дық ғылым мен экономикаға е л е у л і ү л е с т е р і н қ о с у д а , деді Г.Әбдіқалықова. Мысал р е т і н д е о л Г о л л а н д и я н ы ң докторантурасында оқитын Қазыбек Төлеубаевты атады. Жас ғалым өсімдіктер карантині мен қорғалуы саласында тамаша жаңалық ашқан екен. Ол ауыл ш а р у а ш ы л ы ғ ы н о т а н д ы қ экономиканың драйверлері қа­тарына қосуға елеулі үлес қоса­тын көрінеді. Сонымен қатар, Мемлекеттік хатшы Назарбаев Университетте ғылыми қыз­меткер болып істейтін Дамира Қанаеваның да ғылыми жаңа лы­ғын ауызға алып өтті. «Бола шақ» бағдарламасымен АҚШ уни­вер ситетінің докторан турасын

бітірген қыз туберкулез бен қа­терлі ісікті тез және дәл анық­тайтын оптикалық биосенсер ойлап тапқан екен. «Болашақтың» тағы бір түлегі Дмитрий Горбунов Гер манияның университеттік кли никасында оқып келгеннен кейін екі мыңнан артық баланың жүрегіндегі тума ақауларына ота жасап, емдеп шығарыпты. Ал Францияның өнер магис тра ­ турасында білім алған апалы­сіңлілі Мәдина, Фатима және Диана фортепиано, скрип ка және виолончельден Қазақ станды әлемнің айтулы сахна лар ында көрсетіп жүрген көрінеді.

Сөзінің соңында Г.Әбді­қалықова «Болашақтың» алдағы табыстары бұдан да қомақты боларына сенім білдірді.

Мемлекеттік хатшыдан кейін сөз кезегі Парламент Сенаты ның Әлеуметтік­мәдени даму және ғылым комитетінің төрайы мы Бірғаным Әйтімоваға берілді. Се натор «Болашақ» бағдар ла ма­сымен өзінің Білім және ғылым министрі болып жүрген кезінде тікелей айналысқанын атап өтті. Ал оның алғашқы жемістерін шетелде қызмет етіп жүргенде көргенін жеткізді.

Конференция аясында көрме ұйымдастырылып, әлем универ­ситеттерінің өкілдері өздерінің ЖОО­ларын таныстырды.

Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

Комитет отырысында Ден­сау лық сақтау және әлеуметтік даму министрі Тамара Дүйсенова баяндама жасады. Баяндамашы өз сөзінде Мемлекет басшысының «100 нақты қадам» – Ұлт Жоспары жобасының негізінде елімізде міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру (МӘМС) жүйесі 2017 жылдан бастап кезең­кезеңмен енгізілу міндеті қойылғандығын атап көрсете келіп, халықаралық тәжірибеде бағаланған бұл жүйенің Қазақстан тәжірибесіне енгізілудегі алғышарттарына тоқталды. Денсаулық сақтауды қаржыландырудың жаһандық модельдері бойынша медициналық сақтандыру жүйесінің үш түрі – мемлекеттік, қоғамдық және жеке сақтандыру түрлері бар. Мәселен,

Ұлыбритания, Италия, Испания және Швецияда медициналық сақтандырудың мемлекеттік түрі жұмыс істейді. Яғни, халықтың медициналық қызметтермен қамтылуы мемлекеттік бюджеттің есебінен қамтамасыз етіледі. Ал Германия, Франция, Бельгия сияқты мемлекеттерде қоғамдық сақтандыру түріне басымдық берілген. АҚШ­та денсаулық сақтауды қар жы ландыру жеке сақтандыру тәсілі бойынша қаржылан дыры лады. Орталық және Шы ғыс Еу ропаның 16 елі, сондай­ақ Түр кия денсаулық сақтау жүйесін қар жы ландыруға ре фор малар жүр гізе отырып, бюд­жеттік қаржы лан дырудың орнына міндетті әлеу меттік медициналық сақтандыру (МӘМС) моделіне тоқтады. Қазақстан да тәжі ри­беден өткен осы жүйені таңдады.

МӘМС­тің қазақстандық

мо де лі қаржыландыру көздерін әр та рап тандырудың есебінен ор­нық ты және жүйелі жұмыс жүр­гі зуді көздейді. МӘМС бойын­ша елімізде тегін ме дици налық көмектің кепіл ден дірілген көлемі толық сақталады. Сонымен бірге, қазақстандықтарға міндетті әлеу­меттік медициналық сақтандыру жүйесіндегі меди циналық көмек көлемі көрсетілетін болады. Атап айтқанда, оған ам бу латория­лық медициналық көмек: БМСК және КДК, жоспар лы түрдегі ста­ционарлық медици налық көмек, жоспарлы түрдегі стационарды алмастыру көмегі, дәрілік қам та­масыз ету және бас қалар кіреді.

Бұдан бұрынғы қабылданған жобада жаңа жүйе бойынша келер жылдың 1 қаңтарынан мемлекет, жұмыс берушілер және өзін­өзі жұмыспен қамтып отырған аза мат­тар міндетті әлеуметтік медици­налық сақтандыру қорына жарна төлей бастауы керек еді. Бүгін гі отырыста Денсаулық сақ тау және әлеуметтік даму ми нис трі Тамара Дүйсенова атап көр с ет кендей, жаңа заң жоба сы бо йынша аударымдар мен жар на ларды төлеу, сонымен бірге МӘМС жүйесінің барлық үдеріс терінің жұ мыс істей бастау мерзім дері өз геретін болды. Сөйтіп, МӘМС қо ры на (бұдан әрі – Қор) тө лене тін жарна 2017 жылғы 1 шіл де ден 2018 жылғы 1 қаңтарға ауыс тырылады.

Көшпелі отырыс барысын­да депутаттар «Қорғас–Шығыс қақпалары» арнайы экономикалық аймағын дамыту, «Батыс Еуропа – Батыс Қытай» халықаралық көлік дәлізін салу бойынша «Нұрлы жол» инфрақұрылымды дамыту мемлекеттік бағдарламасының орындалу барысымен таны­сып, жасанды селден қорғау құрылыстарына барды.

Көшпелі отырыс шеңберінде

Мәжіліс депутаттары «Алматы­Қорғас» автомагистралінің учас­келерін, «Қорғас–Шығыс қақ па­лары» арнайы экономикалық ай­мағының «құрғақ портындағы» тер миналдардың қуатын, «Қор­ғас» шекара маңы ынтымақ тас­тығы халықаралық орталығын, Жар кент қаласындағы жүге рі­сірне зауытын, сондай­ақ Қор ғас өзеніндегі селден қорғау құ ры­лыстарын көріп қайтты.

Көшпелі отырыстың қоры­тын дылары бойынша «Қорғас» ше кара маңы ынтымақтастығы ха лықаралық орталығында кеңес өтті.

Кездесу барысында депутат­тар еліміздің көлік­логистика ке­ше нін және кәсіпкерлікті одан әрі да мыту, сондай­ақ еліміздің заң­на малық базасын жетілдіру жө­нін дегі бірлескен жұмысты жал­ғас тыру мәселелерін талқы лады.

Экономикалық реформа және өңірлік даму комитетінің де путат­тары «Нұрлы жол» бағдар ла­масын жүзеге асыру барысындағы мәселе лерді шешу үшін Үкіметке ұсыным дар жасауға және заң на­малық тұрғыдан қамтамасыз етуге дайын екендіктерін білдірді.

«Егемен-ақпарат»

Экономикалық аймақ мәселесін талқыладыКеше парламент Мәжілісінің Экономикалық рефор-ма және өңірлік даму комитеті палатаның вице-спикері владимир Божконың қатысуымен Алматы облысында көшпелі отырыс өткізді.

Жаһандану ғасырында жалғыз бола алмайсың

Міндетті сақтандыруды енгізу мерзімі шегерілдіКеше Мәжілістің әлеуметтік-мәдени даму жөніндегі комитетінің кеңейтілген отырысында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңы жобасының таны-стырылымы болып өтті. Оған парламент депутаттарымен қатар, мемлекеттік органдардың, еліміздегі барлық дәрежедегі қоғамдық ұйымдардың, партиялардың, жұмыс берушілердің өкілдері қатысты.

Депутаттыққа 101 үміткер ұсынылды

Әлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Оның айтуынша, осы жылғы 30 қазанда республиканың 30 сай лау округінде болатын мәсли­хат тардың шығып қалған депутат­тарының орнына сайлау жөніндегі сайлау науқанының шеңберінде кандидаттарды тіркеу үдерісі аяқ­талды. Босаған депутаттық ман­даттарға барлығы 101 үміткер ұсы нылды.

Сайлау заңнамасына сәйкес тиісті округтік сайлау комиссия­ла ры кандидаттарды тіркеуді келесідей құжаттар ұсынылғанда жүзеге асырады: ниеті тура­лы өті ніш, өмірбаяндық дерек­тер, кан ди даттың және оның жұбайының (зайыбының) та­бысы, сондай­ақ мүлкі туралы декларацияларды тап сырғаны туралы салық орган дарының анықтамалары және кандидаттың 114295 теңге мөлшерінде сайлау

жарнасын енгізгенін растайтын құжат.

«Округтік сайлау комиссия­лары мәслихаттардың шығып қалған депутаттарының орнына кандидаттар ретінде барлығы 96 адамды тіркеді. Қазіргі уақытта мәслихаттардың шығып қалған депутаттарының орнына сайлауда орташа бәсекелестік бір бос де­путаттық мандатқа 3­тен аса үміт­керді құрайды», деді Б.Мелдешов.

Қазіргі уақытта канди дат­тардың үгіт науқаны басталды, ол 28 қазан, 24.00­ге дейін созы­лады. Ал дауыс беру 2016 жылғы 30 қазан күні өтеді.

Орталық сайлау комиссиясының хатшысы Бақыт Мелдешов брифинг өткізіп, мәслихаттардың шығып қалған депутаттарының орнына кандидаттарды тіркеу қорытындылары туралы хабардар етті.

Кеше елордада «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының басшылық өкілдері Транскаспий халықаралық көлік дәлізі Үйлестіру кеңесінің отырысына келген шетелдік делегациялармен екіжақты кездесу өткізді. Қазақстан, Грузия және Әзербайжан мемлекеттерінің темір жол саласындағы басты операторлары халықаралық тасы-мал көлемін ұлғайту, тасымал жұмыстарына тиімді жағдай жасау, Транскаспий халықаралық дәлізін одан әрі дамыту мәселелерін талқылады. Сонымен қатар, жақында Астанада Әзербайжан темір жолының ресми өкілдігі ашылған еді. Ол Транскаспий халықаралық көлік бағдары қауымдастығының аясында жұмыс атқаратын болады. Біз осы шараларға кел-ген «Әзербайжан темір жолдары» ЖАҚ төрағасы Джавид ГУРБАНОвҚА бірнеше сауал қойған едік.

38 қазан2016 жыл

Мәселенің мәнісі

Экономика

(Соңы. Басы 1-бетте)

Бұдан да төмен Баға Болған

Жалпы, мұнай бағасының түрлі «мінез» танытуы қазір ғана емес. «Қара алтын» бағасының тарихына көз жүгіртсек те талай құбылулардың болғанын аңғару қиын емес.

Айталық, 1970 жылдары экспортқа шығарылған араб мұнайының бағасы өте арзан болған деседі. Барреліне – 3-4 доллар. Ал 1982 жылы баға 50 долларға дейін қымбаттап, 1986 жылы 15 долларға төмендеген. 1986-2002 жылдардағы орташа баға 20 доллар болыпты. 2003 жылдан бастап баға қайта өсе бастаған. Экономикалық өсім жылдам көтеріліп, мұнай бағасы аз уақыт аралығында өте жоғары деңгейге жеткені осы кезең. Мысалға, 2008 жылдың тамы-зында 130 доллар болды. Әлемдік

экономикадағы «қателік» осы жерден басталды десе де бола-тындай. Өйткені бағаның бұлайша бұлқынуы тым «қомағайлықтың», экспорттаушылардың ашкөздігінің салдары десе де болатындай. Себебі, сол кездің өзінде бағаны 70-90 доллар айналасында ұстап тұрса да, ешкімнің «мұртын балта кесетін» емес еді. Аспандап кеткен бағаның енді келіп 30 долларға дейін төмендеуі қиындық тудыр-ды. Әлемнің көптеген елдеріне қатты соққы болғаны да осы – бағаның шарықтап барып, шалқасынан түскендігі.

дәніккеннен құныққан жаман

Ал соңғы кездері мұнай б а ғ а с ы н ы ң с а н қ ұ б ы л ы п , тіпті құлдырап кетуінің түрлі себебі бар? Оған бірінші се-беп, сұраныс пен ұсыныстың ара қашықтығының алшақтығы дейді ғалымдар. Яғни, мұнай

шамадан тыс өндірілген. Мәселен, 2014 жылы әлемде өндірілген мұнайдың көлемі күніне 92-93 млн баррелді құрапты. Яғни, 0,5-0,7 млн баррель артық өндіріліп отырған. Негізінен әлемдік мұнай қорының 2/3 бөлігін мұнай экс-порттайтын мемлекеттер ұйымы – ОПЕК елдері бақылайды. Бірақ әлемдік ауқымда өндірісті рет-теп отырудың тұрақты механизмі жоқ. Әлемдік мұнай қорын сақтау орындарындағы артық өндіріс мәселесін шешу қара ал-тын бағасын қалпына келтірудің маңызды факторы болып табы-латынын ОПЕК-тің бас хатшы-сы Абдалла Салем Әл-Бадри де мойындаған. Оның сөзінше, мұнай өндірушілер қазіргі кездегі нарық шартына байланысты қабілет танытқылары келеді. Оның үстіне мұнайдың әлемдік қоры соңғы бес жылдағы орташа көрсеткіштен асқан. «Нарықтағы мұнайдың артық болуы мұнай

бағасының арзандауының басты факторларының бірі», дейді Әл-Бадри.

Қазір әлемдік нарықта мұнайды тұтыну деңгейі баяу жүріп жа-тыр. Дамыған елдер мұнайға тәуелділікті тіптен азайтып келеді десек болатындай. Олар оны жаңа технологиямен алмастырауға ты-рысуда. Яғни, мұнай бағасының арзандауына тағы бір себеп ғылым мен техниканың дамуы болып отыр. Мысалы, қазіргі таңда дамыған елдерде электр энергиясымен немесе сутегімен жүретін көліктер көбеюде. Ал бұл мұнайдың арқасында күн көріп отырған елдерге аса жағымды жаңалық емес. Осыған байла-нысты мұнай өндірудің көлемін азайтып, бағаны тұрақты ұстау қажет-ақ.

Мұнай бағасының құбылуына соңғы кездері әлемдегі саяси жағдайдың да зор залалы болып жатқанын жоққа шығара алмаймыз.

Сонымен қатар, мұнай бағасын анықтауға әсер ететін фактордың бірі кен орындарындағы өндіріс бағасы екен. Яғни, мұнайды өндіріп шығару құны өте жоғары болса, нарыққа шығатын баға да жоғары болады. Бәріміз білетіндей, АҚШ соңғы кездері тақтатастың құрамында кездесетін биохимиялық элементтердің қатты бөлшектерінен мұнай өндірудің дәстүрлі емес тәсіліне көшті. 2005 жылы АҚШ тәулігіне 5,1 млн баррель жасанды мұнай өндірген болса, бүгінгі күні бұл көрсеткіш күніне 9,1 млн баррельді құраған. Бірақ жасанды мұнайдың сапасы табиғи мұнайға қарағанда төмен. Сондай-ақ, араб елдерінде де мұнай өндіру оңай, ал Ресейде күрделі. Сондықтан мұнай бағасы 35-40 долларға төмендер болса, ол оның өзіндік құнын ақтамайды. Әрине, осы тұрғыдан алғанда да мұнайдың 60-70 доллардан асқаны бәрімізге жақсы.

мұнай бағасы көтеріліп келеді

көнерген көліктер қайта түлейдіОтандық машина жасау саласы Тәуелсіздік жылдарын-да үлкен жетістіктерге қол жеткізді. Бұл туралы кеше Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифинг-те Парламент Мәжілісінің депутаты, Қазақстан маши-на жасаушылары одағының басқарма төрағасы Мейрам Пішембаев айтты.

Сенаттың Экономикалық сая-сат, инновациялық даму және кәсіпкерлік жөніндегі комитетінің төрағасы Асқар Бейсенбаев заң жобаларын әзірлеушілермен, са рапшылармен және басқа да мүдделі тараптармен пікір ал ма-судың маңыздылығын атап өтті.

Министр «Қазақстан Респуб-ликасының кейбір заңнамалық ак тілеріне бәсекелестік мәсе-ле лері бойынша өзгерістер мен толық тырулар енгізу туралы» заң жобасын таныстыра оты-рып, құжатта монополияға қарсы қызметтің міндетін, мәртебесі мен жұмыс тәртібін, сондай-ақ, басқа елдердің құқық қорғау ор-гандарымен және монополияға қарсы ведомстволарымен өзара

іс-қимыл тетіктерін айқындау ұсынылғанын атап өтті.

Оның деректері бойынша 47-ден астам тауар нарығына талдау жасалды, ол әлеуметтік наразылық және бағаның күрт көтерілуі мүм кін аймақтарды анықтауға мүм кіндік берді.

Кездесуді қорытындылаған Қ.Би шімбаев келесі жылы Пар-ла мент тің қарауына «Табиғи монополия лар туралы» жаңа заң жобасы ұсынылатынын хабарлай отырып, Сенат депутаттарының монополияға қарсы заңнаманы жетілдіру бойынша жұмысқа қ а т ы с у ғ а қ ы з ы ғ у ш ы л ы қ танытқанын атап өтті.

«Егемен-ақпарат»

Валюталардың ресми (нарықтық) бағамдары

RUB / KZT 5.33USD / KZT 332.69 CNY / KZT 49.89EUR / KZT 371.95

Арнұр АСҚАР,«Егемен Қазақстан»

– Өндірістің ең жоғары көр сет -кіші 2013-2014 жылдары тір келді. Сол жылдары өнім көле мі қар -жыға шаққанда 950 мил лиард тең -геге жетті, – деді М.Пі шем баев.

Брифингке Инвестициялар және даму министрінің бірінші о р ы н б а с а р ы А л ь б е р т Р а у да қатыс қан болатын. Оның айтуын ша , машина жасау саласы ның қарқынды дамуына индус триялық-инновациялық даму бағдарламасы ықпалын тигізіпті.

А.Рау елімізде ескі автокө-лік терді қайта кәдеге жарату-мен айналысатын үш бірдей за-уыт са лынатынын хабарлады.

Зауыттар Алматыда, Шымкентте және Қа рағанды облы сында бой көтер мек. Осы үш өңір де тозығы жет кен ескі көлік терді қабылдау нысан дары да болады.

– Мысалы, Жапонияда 7 жыл бұрын шыққан ескі көлік пен жүр-генше, оны қайта кәдеге жаратуға тапсырған тиім ді. Се бебі, тозған көліктің техни ка лық тексеру-ден өткізе тін төлем ақысы, басқа да шы ғын дары көбейіп кетеді. Олар ескі кө ліктердің 94 пайы-зын қайта кәдеге жаратады. Біз де жапондардың тәжірибесіне көшуіміз керек, – деді министрдің бірінші орынбасары.

Тозған көліктерді қайта кәдеге жаратумен айналысатын зауыттың алғашқысы жарты жыл көлемінде ашылуға тиіс.

құжат жобасы қарастырылдыҰлттық экономика министрі Қуандық Бишімбаев Сенаттың Экономикалық саясат, инновациялық даму және кәсіпкерлік жөніндегі комитетінің мүшелерімен бәсекелестік мәселелері бойынша, Экономикалық ын-тымақтастық және даму ұйымы (ЭЫДҰ) ұсыныс тарына сәйкес әзірленген заңнамалық түзетулерді талқылады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы

2016 жылғы 7 қазан №573 Астана, Үкімет Үйі

«Фильтрлі сигареттерге ең төмен бөлшек баға белгілеу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 4 сәуірдегі

№260 қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚаулЫ еТеДі:1. «Фильтрлі сигареттерге ең төмен бөлшек баға белгілеу туралы» Қазақстан

Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 4 сәуірдегі №260 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2007 ж., №10, 116-құжат) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«1. Фильтрлі 20 (жиырма) сигаретке:1) 2016 жылғы 31 желтоқсанды қоса алғанға дейін – екі жүз жетпіс теңге мөлшерінде;2) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап үш жүз теңге мөлшерінде ең төмен бөлшек баға

белгіленсін.».2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен

соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-МинистріБ.СаҒЫНТаеВ

Қалмаханбет МҰҚАМЕТҚАЛИ,«Егемен Қазақстан»

2016 жылғы 2 ақпанда Ұлттық банк отан дық қаржы нарығындағы ахуалдың тұрақ тануына байланысты базалық мөлшерлемені 2 пайыздық тармақ ауытқуымен, 17 пайыз деңгейінде белгілеген еді. Ал, ақша нарығы мөлшерлемелерінің жоғары және төменгі ауытқуларын қалыптастыратын өтімділікті беру мен алу бойынша тұрақты операциялары тиісінше 19 пайыз және 15 пайыз деңгейінде белгіленген болатын.

Жалпы, сарапшыларды да, бұқараны да жақын арада туын дауы мүмкін қандай да бір қаржылық тәуекелдер туралы сұрақ жиі қызықтыратыны анық. Және болуы ықтимал кездейсоқ жағдайлар Ұлттық банктің база лық мөлшерлеме бойынша шешіміне қалай әсер етуі мүмкін? Бұған қаржы мекемесінің өкілдері «Қазіргі күні қаржы нарығындағы және экономикадағы аху-ал барынша қолайлы қалыптасуда. Алайда, оң үрдістерге қарамастан базалық мөлшерлемені өзгер туге итермелейтін жағдай да қалып-тасуы мүмкін. Бірақ, инфляциялық процестердің баяу жүруі мен жылдық инфляцияның тұрақты көрсеткіші, сондай-ақ, төл теңге түрінде салынған депозиттердің тұрақты өсуі нақты

байқалды. Бұл жағдайда Ұлттық банк бекіткен қазіргі базалық мөлшерлеме жылдың соңына дейін сақталады» деген сенімді жауап айтады. Демек, алдағы екі-үш ай арасында теңгенің шетел ва-лютасына шаққандағы құны да тұрақты болады деген сенімдеміз.

Ұлттық банктің отандық қар жы нарығын сауықтыру мен жариялылыққа негізделген қадам дары экономикалық сарапшылар тарапынан да қолдау та-уып отыр. Мәселен, сарапшы Алмас Чу кин «Ұлттық банк өз саясатын жүйелі және нақты жүргізіп отыр» деп бағалайды. Ал, эконо мист Қанат Нұров болса «Бұл іс-шара маған жағымды әсер қал дырды. Біздің әр сұрағымызға жан-жақты жауап берген Ұлттық банк қызметкерлерінің кәсібилігін ерекше атап өткім келеді», дейді. Сондай-ақ, бас банктің жұмысы сарапшылардың ғана емес, БАҚ өкілдерінің тарапынан да қолдау тапты. «Мұндай талқылаулар қаржы тақырыбына жазатын журналис-тер үшін пайдалы. Маңызды ақпаратты алғашқы дереккөзінен аласың», дейді өз сөзінде журналист, қаржы шолушысы Светлана Грибанова.

Ұ л т т ы қ б а н к ө к і л д е р і м е н сарапшылардың ақша-кредит саясаты мәселелері бойынша кезекті пікір алы-суы қараша айында Астана қаласында жалғасатын болады.

АЛМАТЫ

ұлттық банктің ұтымды ұстанымдары

Ұлттық Банктің қаржы нарығындағы қадамына ашықтық пен жариялылық ұстанымын енгізу сәтті жүзеге асып жатыр. Соның бір дәлелі, Ұлттық банк мамандарының сарапшылар қоғамдастығымен жиі кездесіп отыруды дәстүрге айналдырғаны шығар. Жақында бас банктің білікті мамандары кезекті басқосуға жиналды. Бұл биылдыққа өткізілген бесінші кездесу болатын.

Динара БІТІКОВА,«Егемен Қазақстан»

Баспасөз мәслихатында аймақтың әлеу-меттік-экономикалық даму жағдайын об-лыс әкімінің әлеуметтік мәселелер жөніндегі орынбасары Жандос Әбішев және ауыл шаруашылығы жөніндегі орынбасары Шауграшид Мамалинов баяндады.

Ж.Әбішевтің айтуынша, Тәуелсіздіктің 25 жылдығы қарсаңында Қарағанды облысы әлеу-меттік-экономикалық дамуының ең жоғары нәтижесіне жетті. Сондай-ақ, тәуелсіздік алғалы бері өңірде шағын кәсіпкерліктің жағ-дайы жақсарған. «25 жылда шағын және орта бизнестің саны 5 есеге өсіп, 86 мыңға жетті. Өндірілген тауар көлемі 700 млрд теңге ні құрап, өңірдегі «Арселор Миттал Темір тау» АҚ және «Қазақмыс корпорация сы» ЖШС

сияқты екі алып өнеркәсіптік компания ларының көрсеткішіне теңескен», деді Ж.Әбішев.

Ал өз кезегінде Ш.Мамалинов ауылшаруа-шы лық өндірісінің көлемі 107 млрд теңгеге жеткенін атап өтті. «Облыста егін жинау науқаны аяқталып келеді. Егін жинау науқаны бойынша балдық көрсеткіш 1 млн тонна, орташа өнім жинау бойынша гектарына 14 центнерден келді. Мұндай мол егін жинау 46 жылда бірінші рет болып отыр, бұл жақсы өндірістік техникаға және агротехнологияны сақтауға байланысты», деді Ш.Мамалинов.

Астанада Қарағанды облысы күндерін өткізу қарсаңында қалалық әкімдік алаң-ында ауылшаруашылық жәрмеңкесі өткі зі-леді. Жәрмеңке аясында «Бауырсақ, қымыз фес тивалі» қайырымдылық акциялары ұйым-дастырылады және облыстың шығар ма-шылық ұжымдарының концерттік бағдарла-малары бар. Жәрмеңке аясында сонымен қатар, декоративтік-қолданбалы өнер, «Шеберлер ау-ылы» көрмесін көруге болады.

Келесі күні Бейбітшілік және келісім сарай-ында Тәуелсіздік жыл дарындағы Қарағанды облысының жеткен жетістіктері жөнінде көрменің ашылуы, соны мен қатар, «Нұр Әсем» мода үйінің ұлттық киім коллекция-лары көрсетіледі. Облыс күндері мерекесінің қорытындысында атал ған сарайдың кон-церт залында Қарағанды об лысының өнер шеберлерінің гала-концерті өтеді.

Көрме, спектакльдер, концерт-тер , ауыл шаруашылығы өнімі жәрмеңкелерін қамтитын бағдарлама елорда тұрғындарына еліміздің Тәуелсіздік жылдарындағы ШҚО-ның экономикалық және мәдени саладағы жетістіктерін көрсетеді. «Хан Шатыр» ойын-сауық орталығы алдында өтетін ауыл шаруашылық өнімдерінің жәрмеңкесіне облыстың та-уар өндірушілері 300 тонна өнім әкелді.

Шығыс Қазақстан облысының күндерін Ұлттық мұражайда өтетін «Уақыт портретінің штрихтары» атты ШҚО суретшілерінің көрмелері және «Тәуелсіздіктің ашық кітап жетістіктері: Шығыс Қазақстан», «Үлкен жол кезеңдері» фото экспозициялары аша-ды.

Т е а т р ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы н ы ң әуесқойлары Абай атындағы Шығыс Қазақстан театрының «Дядюшкин сон» және облыстық драма театрының «Жұлдызды сәт» атты қойылымдарын көре алады. Осы күні ШҚО-ның хоккей бойынша жетекші жаттықтырушылары «Қазақстан» спорт сарайында балаларға арналған шеберлік сағаттарын өткізеді.

«Көрме» орталығында екі күн бойы «Бейбітшілік пен жасампаздықтың 25 жылы» атты Шығыс Қазақстан облысының жетістіктері мен өнімінің а у қ ы м д ы э к с п о з и ц и я с ы ө т е д і . Онда өңірдің тарихи және мәдени ерекшеліктері, өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы кәсіпорындары шығаратын өнімдер, облыстың туристік кластерінің дамуы, инновациялық жобалары туралы толығырақ білуге болады. Бұдан басқа, сағат 15.00 Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінде Өскемен қаласының драма театры К.Людвигтің «Жұлдызды сәт» спектаклін қояды. Сағат 18.30-да «Жастар» театрын-да Семей қаласының Абай атындағы Шығыс Қазақстан облыстық театрының Ф.М.Достоевскийдің «Дядюшкин сон» спектаклі көрсетіледі. Ал жәрмеңкеге келушілер екі күн бойы Ә.Қашаубаев атындағы Шығыс Қазақстан облыстық филармониясының «Шұғылалы Шығыс» атты концертін тамашалайды.

Сондай-ақ, елорда тұрғындары мен қонақтарына «Шұғылалы Шығыс» атты концерттік бағдарлама ұсынылады.

қазыналы қарағанды жәрмеңкеге шақырады

Шұғылалы Шығыс – елордада

«Қуатты өңір – қуатты Қазақстан» акциясы аясында астана қаласында бүгін Шығыс Қазақстан облысының күндері де бастала-ды. Шара ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығына орайластырылған.

алдағы демалыс күндері астанада Қарағанды облысының күндері өтеді. Соған орай ұйымдастырылатын ауылшаруашылық жәрмеңкесіне қарағандылықтар 250 тоннадан астам көкөніс, 450 тонна картоп, 71 тонна ет, 36 тонна ұн және макарон өнімдері, сонымен қатар, консервіленген өнімдер, бал, балық, квас, шырын, сусындар әкелмек. Бұл тура-лы кеше Президент жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінде өткен баспасөз мәслихатында хабарланды.

қант рафинады атырауда алғаш рет шығарыла бастады

әлеуметтік нысандарға жылу беріле бастадыалматы қаласы «Энергетика және коммуналдық шаруашылық басқармасы» КМК басшысы ермек Үсенбаев шаһардың әлеуметтік мекемелерінде қазірден, ал тұрғын үйлерде 15 қазаннан бастап жылу беріле бастайтынын мәлімдеді.

Сапарбай ПАРМАНҚҰЛОВ,«Егемен Қазақстан»

Ж ы л с а й ы н қ а л а л ы қ ш а р у а ш ы л ы қ т а р д ы ж ы л у беру маусымына дайындау іс-шараларын өткізуге негізгі және қосымша жабдықтардың, инженерлік желілердің тозу деңгейін төмендетуге, шығынды азайтуға, апаттардың алдын алу-ды және осылайша қысқы кезеңде жылумен жабдықтауды сенімді түрде қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Өткен жылғы жылу беру маусымының аралығындағы кезеңде жалпы ұзындығы 536,3 шақырым инженерлік желілерге жаңғырту жүргізілді, оның ішінде: 17 шақырым – су құбыры, 5 шақырым – кәріз,

12,3 шақырым – жылу желілері, бұл желілердің тозу деңгейін 3 пайызға төмендетуге мүмкіндік алғанын айтады. Сонымен бірге, орталықтандырылған жылумен жабдықтаудың 76 қазандығына ағымдағы және күрделі жөндеу жүргізілген. Алғашқы қар жауып, қыс келгенін сезінгендей болған қаладағы жылуға жауапты ма-мандар өз салаларының алдағы күндері қандай да бір ауа рай-ына дайын екендіктерін сезінді. Торқалы той өткізген мыңжылдық шаһар қысқа толыққанды дай-ын екенін білдірді. Өйткені, жауапкершілік үлкен, алманың отаны танылған шаһарда алдағы қыс – Универсиада жылы ғой.

АЛМАТЫ

Жолдасбек ШӨПЕҒҰЛ,«Егемен Қазақстан»

Серіктестік басшысы Әсет Тұяқбаевтың ай-туынша, бұл ақшаға қант тазарту құрылғысын сатып алған. Дәл мұндай цех Атырау облы-сында алғаш рет іске қосылып отыр.

– Цехты іске қоспас бұрын көп ойландық, алды-артымызға қарап, нарықты зерттеп көрдік, – дейді Әсет Тұяқбаев. – Себебі, бұл оңай шаруа емес, аймақта дәл мұндай зауыт бұрын болмаған. Осы жұмысты бастауға бел буып, мемлекеттен көмек сұрадық. Субсидияны

“Бизнестің жол картасы-2020” бағдарламасымен алдық. Сонымен қатар, “Даму” қоры 21 миллион 500 мың теңгеге кепілдік берді.

Қазір жаңа цехта 4 адам жұмысқа тартыл-ды. Алда өнім көлемін көбейту жоспары бар.

– Аймақтағы ірі сауда орталықтарымен жұмыс істеп жатырмыз. Сұраныс бар. Жергілікті кәсіпкерлерден қант сатып алып, оны рафинадтаймыз. Болашақта қант қызылшасын өңдеуді ойластырамыз, – дейді кәсіпкер.

АТЫРАУ

Биыл атырауда «Бизнестің жол картасы-2020» бағдарламасын іске асыру үшін 2,5 миллиард теңге бөлініп, 118 жобаға қолдау көрсетілді. арнайы бағдарлама аясында іске қосылған тың жобаның қатарында тазартылған қант рафина-дын шығаратын цех та бар. Өңірлік үйлестіру кеңесінде мақұлданған бұл жобаға «Береке компаниялар тобы» ЖШС 43 миллион теңге көлеміндегі не-сиеге берілген субсидияны жұмсапты.

4 8 ҚАЗАН2016 ЖЫЛ

ӘЛЕМ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАН

Орталық Азия мен Еуропадағы этносаралықболмыстың қазіргі сипаты

Бүгінгі таңда этносаралық үйлесім мен дінаралық татулықты дамы-ту мен тереңдету күллі əлемдік қоғамдастықтың ең өзекті мəселелерінің біріне айналды. Бұл тұрғыдан келгенде, планета бетіндегі Орталық Азияның географиялық орны бұл геосаяси аймаққа əлемдегі ең ұлы өркениеттердің ықпалдасуы мен құндылықтар алмасуына ғасырлар бойы септігін тигізуге теңдесі жоқ мүмкіндіктер сыйлаған. Сосын, мыңдаған жылдар бойы Ұлы Жібек жолы үздіксіз көктей өткен Орталық Азияның шексіз кеңістігі əртүрлі көшпелі жəне отырықшы мəдениеттердің де үнқатысуына өлшеусіз ықпал еткен. Бүгінгі Орталық Азияның тарихына тереңірек

үңілсек, ұлан-ғайыр бұл өлкеде кезінде түркілер, ирандықтар, арабтар, моңғолдар, үнділер, қытайлар жəне славяндар секілді түрлі этностар ғана емес, сонымен қатар, зороастризм, буддизм, иудаизм, ислам, христиан сынды əлемдік кон-фессиялар мен дəстүрлі діндер де бейбіт қатар өмір сүрген. Сондықтан да құт дарыған Орталық Азияның Ұлы Даласын мекендейтін халықтар, оның ішінде 150-ге тарта этностық топтар мен ұлыстар – тарих қойнауынан бермен қарай жалғасып келе жатқан саналуан мəдениеттер мен салт-дəстүрлердің мұрагерлері.

Содан соң, өз тарихының əртүрлі кезеңдерінде Орталық Азия оннан аса полиэтносты əрі поли-конфессиялы іргелі құрылымдардың: Ахменид мемлекетінің, Грек-Македон патшалығының, Кушан империясының, Түркі қағанатының, Араб халифатының, Саманид, Қарахан, Қарақытай, Шыңғыс хан, Əмір Темір жəне Темуридтер мемлекетінің, сондай-ақ, кешегі Ресей Империясы мен Кеңес Одағының да құрамында болды. Демек, Орталық Азияның тарихи-мəдени мозаикасында азиялық ою-өрнектермен қатар, еуропалық бояу палитрасы да қатар жүр. Сосын, бұл ерекшеліктер мен құндылықтар халқының құрамы 130 этностық құрамнан тұратын, бірлігі мен ынтымағы жарасқан бүгінгі өз елімізге де тəн.

Дəл осы тұста, осы тақырыпқа орайлас, жəне бір ақпаратқа сілтеме жасаудың реті келіп тұр. 2009-2013 жылдар арасында, ЕҚЫҰ Іс басындағы төрағасының мұсылмандарды кемсіту-шеттетумен күрес жөніндегі жеке уəкілі бола жүріп, этносаралық келісім мен сыйластық-тың қазақстандық үлгісін АҚШ Конгресінің аясындағы Хельсинки Комиссиясының мін-берінен де баяндаған болатынмын. Құрамы əйгілі 18 америкалық сенатор мен 3 өкімет мүшелерінен тұратын əлгі беделді Комиссияның қос төрағасының бірі Бенджиамин Карден мырза Қазақстанның аталған үлгісі өзге мемлекеттер-ге де бағдаршам болуға лайық деген нық сенім білдірген еді. Дəл осыған ұқсас пікірді кезінде БҰҰ-ның бұрынғы Бас хатшысы Кофи Аннан мен Ватикан басшысы Иоан Павел ІІ де бөліскен болатын.

Содан соң, халықаралық терроризм, экстре-мизм жəне фундаментализм секілді қатерлі сын-қатерлер мен адамзат тарихында орын алған сан алуан қақтығыстардың, түптеп келгенде, өзге эт-нос өкілдерін кемсіту-шеттетуден немесе олардың нəсілі мен түр-сипатына жирене я жиіркене қараудан, сондай-ақ, өзге діндерді төмен санап, менсінбеушіліктен немесе өзгелердің пікірін құлаққа ілмеу сияқты дөрекілік пен келеңсіз менмендіктен туындайтыны еш күмəн тудыр-майды жəне мұның айқын белгілері ЕҚЫҰ-ға мүше мемлекеттерде дəл бүгінгі кезде де анық байқалуда. Əсіресе, бұл теріс құбылыстар тыныштығы кеткен бүгінгі дүрбелең заманда шектен шығып, мүлде ушығып барады.

Ал Таяу Шығыс елдерінде, соңғы жыл-дары Сирияда орын алып отырған сорақы қақтығыстар мен лаңкестік қантөгістердің салдарынан Еуропаға ағылған миллиондаған босқын сол құрлықтағы этносаралық жəне дінаралық қарым-қатынастардың бұзылуына жəне ксенофобиялық, антимиграциялық, афро-фобиялық, антисемиттік, исламофобиялық жəне антиромалық қылмыстардың да белең алуы на түрткі болды.

Ашық ақпарат көздерінен байқалып отырғандай, мұндай қылмыстардың басым көпшілігі, əсіресе, кезінде мультикультурализмге басымдық бере бастаған, бірақ соңыра, оңшыл партиялардың саяси күш ала бастауымен байланысты əлгі құндылықты тым əлсіретіп алған Батыс Еуропаның ең дамыған елдерінде тіркелсе, бірен-сараны шығыс Еуропа елдерінде белең алуда.

Қорыта айтқанда, бұл сын-қатерлермен күллі əлем жұмыла күреспесе, жекелеген мемлекеттердің шамасы бұған жете қоюы өте күмəнді.

Әділ АХМЕТОВ, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері

– Орталық Азияны саяси гео-графия тарапынан қарастыру басқа зерттеу бағыттарына қарағанда несімен ерекшеленеді?

– Саяси географияны зерттеуші мамандар ретінде біз ең алдымен, кеңістіктің қоғамға тигізер əсер-ықпалын қарастырамыз. Қоғамның кеңістікті түсінуі – саяси сауалдардың жиынтығы. Саяси география шағын масштаб арқылы кең ұғымдарды түсіндіруімен ерекшеленеді. Сондай-ақ, ол берілген кеңістікке кімдердің енетіндігі туралы шешімді шығару процесі, кеңістіктегі мерекелерді той лауға қандай топтардың қаты са-тындығы немесе кеңістіктің маңызды іс-шараларға трансформациясы қалай жүзеге асқандығы туралы мəселелерді де қарастырады. Саяси жəне мəдени гео графия одан бөлек, құрылымдардың, құрылыс ғимараттарының қандай бірегейлікті көрсететіндігін жəне əлем-ге нені танытатындығын да назар да ұстайды.

– Сіз Қазақстан қалаларын кеңіс-тік тұрғысынан көп жылдар бойы зерттеп келесіз. Қазақстанға деген қызығушылықты қалай түсіндіре аласыз?

– Мектепте біз қоршаған орта деген пəнді оқыдық. Сонда Арал те ңізі туралы там-тұм ақпаратты ғана көзім шалып, мені ол теңіздің кішіреюіне қандай себептер əсер етті деген сауал мазалай бастады. Кейін көптеген ақпарат көзін оқу барысында Қазақстанға деген қызығушылығым тіпті арта түсті. Университетте жүр-генде мен Арал қаласына арнайы

барып, зерттеу жұмыстарын жүргіздім. Бір байқағаным, зерттеу жұмыстары аясында орнатылған байланыстардың маңызы орасан болады екен. Яғни, бай-ланыстар ұзақ уақыт бойы сақталады. Тағы бір қызықты жайт бар. Мен туып-өскен Аризона штатындағы Тусон мен Алатау бөктеріндегі Алматы – бауыр-лас қалалар. Бұл маған зерттеу жұмыс-тары кезінде əжептеуір көмек болды.

– Сіз өз еңбектеріңізде Астана қала сының модерндік имиджін қалыптастыруға элиталық емес топ-тардың, яғни қарапайым ха лық тың қалай қабылдайтынын зерт тедіңіз. Бұл ретте модерндік имидж ді енгізу үрдісі қаншалықты сəтті болды?

– Астана мен Алматыдан басқа қалалардың тұрғындары Астананың модерндік имиджін қабылдаған. Олар үшін Астана – жоғары модерннің жетістігі. Сондай-ақ, көп азаматтар үшін Астана – мақтаныш көрсеткіші. Сол себептен болар, мен Қазақстан тұрғындарының бойында туған қала-ларына деген мақтаныш сезімнің ана ғұрлым өскендігін байқадым. Мəселен, Шымкент тұрғындары өз қаласын сырт көзге модернистік жəне «дамыған шаһар» ретінде көрсеткісі келетіндері байқалады. Бұл ретте, Шым кент тұрғындарының Астанамен «модернистік жəне дамыған қала» болу жолында бəсекеге түсуі де байқа лады.

Ал Астана немесе Алматы тұр-ғындары модерн имиджіне əлі де скептикалық көзқарас тұрғысынан қарайды. Алайда, қала тұрғындары кеңістіктің кеңейе əрі дами түсетініне сенеді, бұл олардың сенімінің шы найы

түрде жүзеге асатынын дə лел дей түседі. Бұл орайда, қалалық бір егей -ліктің қалыптасуы пайдалы əрі жа-сампаз өзгерістерге алып келетінін түсінуіміз керек.

– Астана кеңістігіндегі модерн-дік дискурс бірыңғай, алайда оны шектеуші немесе бөлектеуші эле-менттер бар ма?

– Əрине, модерндік имидж барлық топты бірыңғай етіп кіріктіре алмай-ды. Мəселен, қалаға ауылдан қоныс аударғандардың немесе кейбір еңбек мигранттарының бойын шектелген сезім билеуі мүмкін. Ал экономикалық жағдайдың жоғарылығы немесе қалалық деңгейге сəйкес келмеу мо-дерндік дискурсты толықтай сезіне алмауға əсер етеді.

Бұдан бөлек, қаладағы ескі эле-менттердің жойылып, олардың орнына жаңа құрылыстардың салынуы кейбір топтарға кері əсерін тигізбей қоймайды. Алайда, мұндай жағдай көп кездеседі. Мəселен, бұл Анкара, Париж, Чикаго, Рио сынды қалаларға тəн.

– Астананың басқа қалалардағы модерндік имидждерден қандай ерекшелігі бар?

– Əрбір модерндік кеңістіктегі жоба геосаяси ортасы арқылы ерекшеленеді. Қазақстанның геосаяси ортасы оның

көршілері, уақыт жəне экономикалық мүмкіндіктері арқылы бір-бірімен өзара байланысты болады. Қазақстан секілді табиғи шикізат өндіруші мем-лекетке Астананың модерндік имиджі көп жағдайда инвестиция шақыру мақсатында қолданылды. Одан бөлек, ескі дəстүрге сай имидж ысырылып, Қазақстан даму жолындағы жаңа мем лекет ретінде өзінің алға қойған мақсатын орындады.

Əрбір қаланың өз ерекшелігі бола-ды. Мəселен, 1920 жылдары Түркия астанасы болған Анкара, 2005 жылы Мьянма астанасы мəртебесін иеленген Непьидо, сондай-ақ, Бразилиа, Абуджа қалалары өзіндік өзгешеліктерге толы. Ал Астананың ресми орталықтан бөлек, өмір сүруге ыңғайлы жəне қо-лайлы мекен ретінде қалыптасуы маңызды рөл атқарады.

– Сіздің пікіріңізше, Астананың ескі дəстүрдегі, артта қалған дискур-сын жою жолындағы модерндік имид жі Кеңес одағының кейпін еске түсірмей ме?

– Белгілі бір дəрежеде «иə» деп жа уап беруге болады. Мəселен, Қыр ғызстан астанасы Бішкекпен салыстырғанда, бұл қаладан əлдеқайда жаңашылдық лебі есіп тұрады. Алайда, Астананы дамыту үдерісін де прогресшілдік тұрғыдан қарағанда, посткеңестік логика бар екендігі байқалады.

– Зерттеу еңбектеріңізге үңілсек, сіз Астананың ұлттық жəне мем-лекет құрушы имиджінен əлі де «əлемдік қала» шеңберіне ауыса қоймағаны жөніндегі тұжырымға келіпсіз. Алайда, қазіргі динами-калық өзгерістер барысын сүзгіден өткізгенде, Астана келбеті қалай трансформациялануда?

– Əрине, динамикалық тұрғыдан алғанда өзгерістер бар. Яғни, ұлттық мемлекет құру барысында Астана имиджі сəтті түрде жүзеге асты деп айта аламыз. Ендігі мақсат – ол Аста-наның ұлттық мемлекеттің бас қаласы деңгейінен келесі деңгейге өтуге бағыт алуы. Бұл ретте, Астана ендігі кезекте қандай қадаммен ілгері жылжуы қажет деген мəселе туындайды.

Қазіргі таңда Қазақстандағы жас-тар, əсіресе шет мемлекеттерде оқыған жас тар үшін «Астана – болашаққа де-ген сенім жəне үміт қаласы» деген дис-курс қалып тастыру үрдісі қалыптасып ке леді. Шетелдерде білім алып келген жастар бұл қалада өздерін əлі де шетелде

жүргендей сезінуі мүм кін. Ас тана – жастардың мақсатшыл идея сын жүзеге асыра алатын бірден-бір қала.

Сонымен қатар, Қазақстанның эко-номиканы əртараптандыруға деген қадамы, келер жылы ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесін өткізуге де-ген ұмтылысы қала келбетін сөзсіз өзгертеді, алайда оның қандай бағытқа жəне қалыпқа қарай өзгеретіндігі, бұл өзгерістің қаншалықты жемісті болатындығы тереңірек зерделей түскенде ғана байқалады.

– Қазақстанның Астана қала-сында Халықаралық қаржы орта -лығын құруы, əлемдік стан дартқа сай Назарбаев Универ ситеттің бой көтеруі – дамудың бір көрсеткіші. Мұн дай үлкен жо ба лар тəжірибесінің басқа елдер де қолданылуы қанша-лықты ықтимал?

– Əрине, кез келген жоба басталған сəтте оның соңғы нəтижесінің қандай болатынын алдын ала болжау қиын. Мұндай жобалардың таралуы күрделі мəселе, бұл тек Астана қаласына ғана емес, мəселен, қазір зерттеу жүр гізіліп жатқан Парсы шығанағы мемлекеттеріне де тəн. Осындай тəжірибелер немесе «Арал» секілді жобалар мемлекеттерге өзгерістер қажет екендігін көрсетеді. Алайда, мұндай жобалардың кең таралмауы басқа қоғам топтарының бойында шектелушілік сезімін де тудыруы мүмкін. Ал бұл орайда, жобалардың кең таралуына арнайы жоспарланған бағдарламаларға қарағанда, азаматтық борыш пен патриотизм өзінің көбірек əсерін тигізеді.

– Астана қаласына аймақтық жəне жаһандық тұрғыдан алғанда, қан дай пікірлер айтылып, қандай бағалар берілуде?

– Аймақтық тұрғыдан қарас-тырғанда, Астана жобасы сəтті деп есептеледі. Жаһандық сипат тұр-ғы сынан қарастырғанда, бүгінде Парсы шығанағы мен Орталық Азия арасындағы байланыстар өсуде. Бұл ретте, Парсы шығанағы мемлекеттері, əсіресе, Катар жəне Сауд Арабиясы мен Қазақстан арасында өз астаналарын «жаһандық экономикалық мүм кіндіктер қаласы» ретінде көрсетуге ұмтылу жағынан ұқсастық бар деп ойлаймын.

– Əңгімеңізге рахмет.

ƏңгімелескенБерікбол ДУКЕЕВ,

саясаттанушы

Астана – жаңа мүмкіндіктер мекені

Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Лондонға екі күндік жұмыс сапары аясында ұлыбританиялық əріптесі Борис Джонсонмен бірге Қазақ-британ стратегиялық диалог бой-ынша кездесу өткізіп, алдағы ЭКСПО-2017 көрмесінің Ұлыбритания ұлттық павильоны жобасының таныстырылы-мына қатысты.Ф о р и н - о ф и с т е г і к е з д е с у д е

Е.Ыды рысов пен Б.Джонсон Қа-зақстан мен Ұлыбритания ара-сын дағы ынтымақтастықтың екі-жақты жəне көп жақты негізгі қыр-ларын талқылады. Сондай-ақ, күн тəртібіндегі халықаралық өзекті мəселелер бойынша да пікір алыс-ты. Солардың ішінде Қазақстанның БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің 2017-2018 жылдар аралығындағы тұрақты емес мүшесі болып сайлануы да сөз бол-ды. Кездесуде қозғалған мəселелердің ішінде Си рия мен Ауғанстандағы жағдай, Украинадағы ахуалды реттеу

бойынша Минск уағдаластықтарын жүзеге асыру мəселелері, лаңкестікке қарсы қимыл, жаппай қырып-жоятын қаруды таратпау, Орталық Азиядағы өңірлік ынтымақтастық жəне басқа да тақырыптар қамтылды.

Сыртқы саяси ведомстволар

бас шы ларының келіссөзі барысында екі елдің экономикалық жəне саяси ын тымақтастықтың даму серпіні, Ас-тана мен Лондон арасындағы стра-тегиялық əріптестіктің өсу деңгейі атап өтілді. Соның бір дəлелі ретінде Қазақ стан Президенті Нұрсұлтан

Назарбаевтың Ұлыбритания Пре мьер-министрі Тереза Мэймен жақында Ханчжоу қаласындағы (ҚХР) «үлкен жиырмалық» саммиті шеңберіндегі кездесуін айтуға болады. Сондай-ақ, дипломаттар Қазақстан Президентінің өткен жылғы қараша айындағы Лон-донға ресми сапары кезінде қол жет-кізілген уағдаластықтардың жүзеге асу барысын талқылады.

Келіссөздер қорытындысы бо -йын ша, екі елдің министрлері бір-лескен мəлімдеме қабылдап, онда жоғары деңгейде байланыс орнатуды қуаттап, екіжақты ынтымақтастыққа сəйкес барлық бағыттар бойынша қа-тынастарды дамытуға қызығу шылық танытылды.

Бейсенбі күні Е.Ыдырысов Ас-танадағы ЭКСПО-2017 көрмесіне британдық ұлттық павильон жоба-сының тұсаукесеріне қатысты. Ұлы-британияның Халықаралық сауда министрлігінде өткен шараға Форин-офистің өкілдері, көрмеге қатысуға қызығушылық танытқан 20-ға жуық британ компаниясының басшыла-ры, бұқаралық ақпарат құралдары-ның өкілдері қатысты. Павильонның жобасын ЭКСПО-2017 көрмесіндегі

Ұлы британия Комиссары Ч.Хендри жəне танымал британдық сəулетші А.Хан таныстырды.

Сондай-ақ, кеше Сыртқы істер министрі Ерлан Ыдырысов Қазақ-стан мен ынтымақтастық жөніндегі Ұлыбритания Парламенті нің лорд Мухаммед Шейх жəне Ұлыбритания Премьер-министрінің ұлттық қауіп-сіздік жөніндегі кеңесшісі Марк Грант бастаған Бүкілпартиялық топ мүше лерімен кездесті. Бұдан бөлек, сыртқы саяси ведомствоның басшысы Еуроодақтың сыртқы істер жөніндегі экс-комиссары жəне Австрияның экс-сыртқы істер министрі Бенита Фер-реро-Вальднердің төрағалығымен өт кен Халықаралық қатынастар жө-ніндегі Еуразиялық кеңестің отыры-сына қатысты.

Парламенттегі кездесуде екіжақты жəне халықаралық күн тəртібіндегі өзекті мəселелер бойынша сындарлы пікір алмасулар болды. Е.Ыдырысов бри тандық парламентшілерді елдегі жүзеге асырылып жатқан «100 нақты қадам» Ұлт жоспары аясындағы бес институттық реформа туралы, Қа-зақстан Президентінің соңғы бейбіт бастамалары, соның ішінде «Əлем.ХХІ ғасыр» Манифесінің мазмұны ту ралы хабардар етті.

«Егемен-ақпарат»

Өзара ынтымақтастық өрісі

Натали Коч (Natalie Koch) – АҚШ-тағы Сиракуз университетінің Максвэлл атындағы азаматтық жəне қоғамдық істер мектебі География бөлімінің ассис-тент профессоры. Ол Орталық Азия жəне Парсы шығанағы аймақтарының саяси географиясы бойынша маманданған. Біз сұхбат барысында Коч ханымның зерттеу нысанасындағы тақырыптардың бірі Астана қаласының кескін-келбетін саяси география тұрғысынан талқыладық.

Ал осы жылдың 4 қазанында Əзербайжан Президенті Ильхам Əлиев «Солтүстік-Оң-түстік» халықаралық көлік дəлізін жүзеге асы-ру саласындағы ынтымақтастық жөніндегі хаттаманы бекіту туралы жарлыққа қол қой-ды. Мемлекет басшысының жарлығында Министрлер кабинетіне аталған ниеттестік ту-ралы хаттаманың ережелерін орындау үшін тиісті шаралар қабылдауды тапсырды. Атап өтейік, теміржол жобасы бойынша негізгі уағ-даластыққа Бакуде Əзербайжан, Ресей жəне Иран президенттерінің үшжақты саммиті кезінде қол жеткізілген.

Осы жобаға қатысты қорытынды құжатта Владимир Путин, Ильхам Əлиев жəне Хасан Рухани «Солтүстік-Оңтүстік» дəлізі Солтүстік

Еуропаны Оңтүстік Азиямен жалғастыратынын атап өтті. Сондай-ақ, президенттер жобаны жү-зеге асыру барысында оған Əзербайжан, Иран жəне Ресейдің темір жолдары да қосылатынына тоқталды. «Солтүстік-Оңтүстік» дəлізінің бі-рінші кезеңінде жыл сайын 5 миллион тонна, ал болашақта жылына 10 миллион тонна жүк тасы-малдау жоспарланып отыр.

Əзербайжан басшысы үшжақты саммитте сөйлеген сөзінде бұл жобаның басымдығын жəне ондағы Əзербайжанның рөлін атап өтті. «Əзербайжан – Иранмен жəне Ресеймен шекара-лас мемлекет, – деп мəлімдеді И.Əлиев. – Ресей мен Əзербайжан арасында теміржол қатынасы бар. Биылғы жылы біз Əзербайжан тарапы өзінің темір жолын Иранның шекарасына дейін

жеткізу жөнінде шешім қабылдады. Жақын ай-ларда сол шешім орындалады деген үміттеміз».

Мамандар «Солтүстік-Оңтүстік» дəлізі-нің басты артықшылығы, ол жоғарыда аталған үш мем лекеттің аумағы арқылы өтетіндігінде жəне Əзербайжан аумағы арқылы Мəскеу мен Иранның Бендер-Аббас портын жалғастыратын ең қысқа жол болып табылатындығын айта-ды. Сонымен бірге, бұл жоба бірнеше кезеңде жүзеге асырылады жəне бірнеше дəлізді бірден дамытуда маңызды рөл атқарады. Қазіргі кезде тараптар Решт-Астара бөлігіне теміржол төсеу жобасын іске асыруға уағдаласты. Жалпы, бұл жоба бо йынша ұзындығы 8,3 шақырымды құрай тын Əзербайжанның «Астара» стансасы-нан Астарачай өзеніне дейінгі учаскеде құрылыс жұмыстарын жүргізу қарастырылған.

Географиялық орналасу жағдайында өзіндік орын алатын Əзербайжан үшін бұл көлік дəлі-зінің ерекшелігі жоғары. Бүгінде Əзербайжан өз аумағында да, Иран мен Грузия елдерінің аумағында да теміржол құрылысын жаңғырту

бойынша бірқатар инфрақұрылымдық жобалар-ды іске асыруда. Мысалы, олар 2005-2009 жыл-дары жалпы көлемі 9 миллиард доллар болатын инфрақұрылымдық жобаларды инвестицияла-ды. Сондай-ақ, 2010-2015 жылдары аралығында автокөлік жəне теміржол магистралдары, оның ішінде «Баку» порты құрылысын жаңғыртуға 13 миллиард доллар жұмсады.

Соңғы жылдары Əзербайжан мен Иран арасындағы байланыс айтарлықтай кеңейіп келеді, екіжақты сауда айналымы да арта түсуде. Мəліметтерге қарағанда, 2016 жылдың қаңтар-тамыз айлары кезеңінде екі ел арасындағы та-уар айналымы өткен жылдың сəйкес мерзімімен салыстырғанда, 65 пайызға артып, 122,08 миллион манатты құрады. «Солтүстік-Оңтүстік» теміржол дəлізі Əзербайжанның сыртқы эко номикалық бай-ланыстарын нығайтуға да ай тарлықтай ықпал етеді.

Солтүстік Еуропаны Үндістанмен жəне Пар-сы шығанағындағы елдермен жал ғас тыратын «Солтүстік-Оңтүстік» халықаралық көлік дəлізі жобасының ұзындығы – 7200 шақырым. Ал бұл жоба Əзербайжан, Ресей жəне Иран бас-шыларының негізгі бастамаларының бірі болып табылады. Жобаның артықшылығы – жүк тасы-малдау қашықтығын бұрынғыға қарағанда екі есеге қысқартатынында жатыр.

Руслан ІЗІМОВ,саясаттанушы

«Солтүстік-Оңтүстік» дәлізісөзден нақты іске көшті

Біраз жылдардан бері талқыланып келе жатқан «Солтүстік-Оңтүстік» көлік дəлізі жөніндегі мəселе шешуші сатыға ауысқан сияқты. Өйткені, осы аптада Бакуде Əзербайжанның Экономика министрі Шахин Мұстафаев Иранның Ішкі істер министрі Абдулрза Рахмани Фазлимен кездесіп, тараптар Решт-Астара теміржол магистралі бөлігінің құрылысын жүргізуге мүдделілік танытты.

58 ҚАЗАН2016 ЖЫЛ

Айнаш ЕСАЛИ,«Егемен Қазақстан»

Оқырманның есінде болса, өткен жылы біздер еліміздегі ең алғашқы тақырыптық бақ, яғни «Абай бағы» Алматы облысы Кербұлақ ауданының Басши ау-ылында бой көтермек екендігін жазғанбыз. Ұлы ақынға арналған бақ ту ған жері Жидебайға емес, сонау Жеті су өлкесіне бұйырғаны да бөлек əңгіме...

Сол «Абай бағын» өз көзіміз-бен көру үшін біздер Шоқан Уəлихановты Қашғарияға апара-тын ізбен Алматыдан 270 шақы-рым алыс жатқан Басши ауылына қарай таң атпай тартып кеттік. Кеше ғана өзіміз насихаттаған бастаманың нақты нəтижесі жай-қалып алдыңнан шыққанда шын мерейің тасиды екен.

Ал енді туған жердің бүкіл жас-кə рі сін қуантқан, желдің өтіндегі ауыл ға пана болған, кейінгі өсіп келе жа т қан буын үлгі тұтарлық тəлімді істі қара-па йым ғана қазақ тың қызы, кəсіп-кер өз қа жыр-қай ратымен, өз қаражатымен жүзеге асырып отырғанын неге айтпасқа.

Шынын айту керек, осыдан 6-7 жыл бұрын Гөзел Құлжабаева туған жеріне барып, жергілікті шенеуніктермен сөйлесіп, ауыл ақсақалдарымен ойласып, Басшиді айналдыра көктерек орманын отырғызуды ұсынғанда ол кісіні қолдамақ түгілі, түсінгісі келген-дер некен-саяқ болған.

Қысқа қайырғанның өзінде, «Оны қалай суарамыз», «Бас пай-дасын ойлап жүр ген жоқ па?», «Кім егеді?», «Кім қа рай ды?» де-ген кертартпа сұрақтар көп болған.

Ал қазір сол ауылдың адам-дары Гөзел апамызға құр мет-пен қарайды. Ол кісі қаража тын бөліп, айдалаға ағып жат қан арық тар ды бір арнаға бұрып, ауылын көркейтіп жатыр. Енді ауыл адамдары қандай бас тама айтса да , іске асырмай қой-майтын осынау қыздарына сене-ді. Шама-шарық тары келген-ше мектеп оқушы ларына дейін көмек көрсетеді. Өйтпесе бола ма, қазір бұл ауылда бір емес, бір неше тақырыптық бақтар бар. Жер дің жұмағын жасап жат-қан адамға Басшидің хал қы ның алғысы қазір ұшан-теңіз.

Оқырманға түсінікті болуы үшін айта кетелік, осы ауылдың тумасы бір жағы «Гүлстан» рес-пуб ликалық ғылыми-танымдық, көпшілік журналының бас ре-дакторы болып табылатын Гөзел Құлжабаеваның демеушілігімен бұл өңірде гүлстандықтар 2011 жылы 2 гектар жерге қарайғайлы бақ, 7 гектар жерге жоғарыда айт-қан Көктерек бағын, 2013 жыл Қазақ станның халық əртісі Нұр-ғали Нүсіпжановтың құр метіне 5 гек тар алма бағын, өткен жылы 10 гектар аумаққа «Батыр ана-лар» саябағының ресми ашылу рəсімдерін өткізген еді.

Оның іш інде 2 0 1 1 - 2 0 1 3 жыл дары Кербұлақ ауданы ның Басши ауылын дағы Райым бек атындағы, Нұрым жəне Арал-төбе ауылдарындағы орта мек -теп тердің ауласына түр лі кө-шет тер мен гүлдер отыр ғы-зыл ған болатын. Біз барған да атал мыш мектептердің аула-ларын дағы бақтар ауыз толты-рып айтарлықтай жайқалып қал ғанын көріп, тəнті болдық. Мұн да өсіп тұрған ағаштар мен шырша түрлерінің көбісі бізге таң сық болды. Ерекше мектеп те оқып жатқан балалармен сұх бат-тасып, жан жадырады. Бұл мек-тептердің оқушылары да ерекше. Шетінен шелектеп су тасыған ең бекқор. Сырттан келген адам-дар ды əсіресе, Райымбек атын-да ғы орта мектептің кірпігүлдер алаңы таңдандырмай қоймайды. Кəдімгідей адам бойынан биік кірпігүлдердің неше атасы бар. Байқағанымыз, барлығы үлкен ыдыстарда тұр. Өйткені, қыста оларды мектептің ішіндегі фой-еге орналастырады.

Қазір күтім көрген «Батыр ана-лар бағы» да тамырланып, жай-қалып қалып ты. Бұл бақты Гөзел 11 құрсақ көтерген анасына, Бас-ши ауылдық окру гінде 130-дан ас там көп балалы батыр ана-ларға арна ғанын айтады. Басши

ауы лының экологиясы да ай тар-лық тай жақсарған. Өкпек жел аза йып ты. Фаунасы мен флора сы байы ған. Табиғаттың мына кере-ме тін қараңыз, «Батыр аналар бағы» мен «Көктеректер бағында» қоян дар мен қырғауылдар пайда бола бас таған. Мұның бір се бе-бі, Кербұлақ ауданында «Алтын емел» табиғи қорығы бар. Ол Бас шиден алыс емес. Бұл бақ-тар құс пен қояндарға қолай-лы əрі пана. Оның үстіне ауыл маңына жыртқыш аңдар да жолай бермейді.

Ең қызығы, осыдан бес-ақ жыл бұ рын мектеп оқушылары отыр ғызған қара ғайлар биіктеп, балалардан да ұзын болыпты. Бұл күнде Басши ауылының мұғалімдері де, оқушылары да шетінен биолог. Ауылға əкеліп отыр ғызыл ған 200-ге тарта түрлі өсімдіктер мен гүл дерді бап тап қана қоймай, өсуін де қада ғалай-ды. Күнделік жүргізеді. Мəс е лен, мектеп, мешіт айналасы на оты р-ғызылған қарағайлар кəдім гі дей тамырланып алған.

Ал одан да жақсысы, əр кезде бүр жаратын исі жұпар гүлдердің ай наласы қаптаған көбелек пен құжынаған ара. Мұншама көбе-легі көп ауылды бұрын-соңды көр-мегеніміз де шын.

Енді олардың қатарына көптен күткен «Абай бағы» қосылып отыр. Нұрым ауылындағы орта мек тептің жаңа ғимараты аула-сын дағы бұл баққа былтыр қазан айында ақын Абайдың 170 жыл-дығына «Гүлстан» жур налының бас редакторы Гөзел Құлжабаева тарту ре тінде 170 түп емен ағаш-тарын егіп берді. Биыл енді тағы 100 түп көп жыл дық гүл д ейтін бұталар егілді.

Сонымен амандық болса, биыл отырғызылатын көшеттер бес жылдан кейін-ақ жайқалып, уақыт өте келе еменді орманға айна-лады. Бір жағынан бұл бастама жердің үштен екісін шөл жəне шөлейтті далалар алып жат қан Қазақстанда абаттандыру жұмыс-тарын жандандыру мақ саты нда бір ғана адамның бастамасымен қолға алынуда.

Осылайша, ынтымағы жарас-қан, бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарған бір ауылдың тір лі-гіне тəнті болып, үлкен əсермен Ал ма тымызға оралдық.

Алматы облысы,Кербұлақ ауданы––––––––––––––––––––

Суреттерді түсіргендерМарат ЖҮНІСБЕКОВ,

Олжас ФАЗЫЛОВ

Гґзелдіѕ Гґзелдіѕ гїлстаныгїлстаны

Марат АҚҚҰЛ,«Егемен Қазақстан»

«Самұрық-Энерго» АҚ-тың стра те гиялық емес активтерінің бір бөлігі қазірдің өзінде сатылды. Биыл «Шелек-28» ЖШС-нің 70%, «Карагандагипрошахт и К» ЖШС-нің 90%-ға жуық мөлшеріндегі қаты су үлестері жекеменшіктің қолы на өтті. Былтыр «Т.Батуров атын дағы Жамбыл ГРЭС» АҚ-тың 50% мөлшеріндегі акцияларын сату бойынша мəміле аяқталды. Бүгінгі таңда жекешелендіруге əлеуметтік-эконо микалық маңызы бар қалған жеті кəсіпорын дайындалуда. Бұлар – Оң түстік Қазақстан облысындағы «ТегісМұнай» ЖШС, «Ақтөбе ЖЭО» АҚ, Ақтаудағы «МЭБК» АҚ, Шы ғыс Қазақстандағы «ШҚ АЭК» АҚ «Шығысэнерготрейд» өткізу компаниясымен бірге, Алматыда – «АлЭС» АҚ, оған 1-ЖЭО, 2-ЖЭО, 3-ЖЭО, СЭС ка-скады жəне Қапшағай ГЭС-і, «Ала-тау Жарық Компаниясы» АҚ пен «Ал матыЭнергоСбыт» ЖШС кіреді.

Тартылған халықаралық кон-сультанттар аталған активтерге диагностика жүргізіп, олардың нарықтық құнын бағалайды , сату стратегиясы мен рəсімдерін анықтап, мүмкін болатын сату мерзімдерін талқылайды.

«Мұнда кейбір активтер бойын-ша – атын атап, түсін түстемей-ақ

қояйын, консультант активтерді оңтайландыруды ұсынып отыр. Бұл қосылған құн салығы төленбейтін мүліктік кешендері бар активтерге қатысты. Айталық, жылу желілерін коммуналдық меншікке беру ту-ралы ұсыныс болуы мүмкін. Егер электр стансаларында турбина-ларды қайта құру жүріп жатыр дейік, онда кейбір активтер бойын-ша инвестициялық бағдарламаны аяқтау қажет. Қайта құруды аяқтау керек екені анық, сонда ғана қуаттың өсіміне, электр энергиясын

қосымша өндіру мен қосымша табысқа қол жеткіземіз. Сəйкесінше, қосымша табыс құнға оң əсерін тигізеді. Кейбір объектілер бойын-ша өтелімділікті қамтамасыз ететін тариф немесе ақылға қонатындай тиімділікке қол жеткізу жөніндегі жұмыстарды жүргізу ұсынылды. «Біз қазір қай активтерді сатуға болатынын, ал қай активтермен айналысу қажет екенін қарап жа-тырмыз. Жекешелендіру үдерісінің бес жылға жоспарлануының өзі жайдан-жай емес, бұл кезең ішінде активтердің құнын барынша көтеру үшін кешенді іс-шаралар өткізуге болады», – дейді «Самұрық-Энерго» АҚ экономика жəне қаржы жөніндегі басқарушы директоры Қайрат Мақсұтов.

Объектілердің əлеуметтік ма-ңы зы бол ғандықтан əлеуетті жеке инвес тор ға бұдан əрі қарай да халық қа сапа лы жəне үздіксіз қызмет көр сету тала бы қойылады. Компания инфра құ ры лым дық активтерінің кепілді өт кізу нарығы бар болжауға болатын биз нес екенін ескере отырып, шетелдік и нвес тор лар оған мүдделі болады деп санайды.

Қайрат Мақсұтовтың айтуын-ша, «Самұрық-Энерго» АҚ-тың акцияларын қаржы нарығына ор-наластыру жекешелендіру үдерісі аяқталғаннан кейін ғана дұрыс болмақ. IPO-ны өткізу мерзімі əзірге энергетикалық компанияның акционері «Самұрық-Қазына» ұлттық əл-ауқат қоры» АҚ-пен талқылануда.

МӘСЕЛЕНІҢ МӘНІСІ

Активтерді оѕтайландыру Активтерді оѕтайландыру жїргізілудежїргізілуде

ТАЛБЕСІК

«Самұрық-Энерго» актив тері нің қай кəсіпорын дары жекеше-лендіруге жатады, қайсылары сату алдындағы дайындық тан өтеді жəне қайсыларын 2020 жыл ға дейін инвестор лардың са-тып алуы мүмкін?

(Соңы. Басы 1-бетте)

«Елбасының тапсырмасын орындау бізге үлкен үш мəселені шешуге мүмкіндік береді. Ең алды мен, біз мектеп бітірген жас -тар ды түгелдей жұмыспен қам ти-тын боламыз. Екіншіден, Елба сы-ның «Нұрлы Жол», жаңа индус -трияландыру сая саты бо йын ша ашылған кəсіпорын дарға жұмыс-шылар тартамыз. Үшін ші ден, жұмыссыз жастардың теріс жолға түсуінің алдын ала мыз. Сон дықтан Елбасы тапсыр масын орындау ең басты мін дет тер дің бірі болып есептеледі. Ал дағы уақытта бұл жұмыс «Нұр Отан» пар тия сының бар лық фи лиал дары ның қатаң бақы лауында болады», – деді Мұхтар Құл-Мұхам мед. Осы лай-ша мəселенің маңыз ды лығына екпін түсірген шешен биыл ғы жылы мектеп бітірген тү лек тердің немен айналысып жүр генін цифр тілінде сөйлетті.

Мəселен, биыл 122 мыңнан ас там түлек мектеп бітірсе, олар-дың шамамен 70 мыңы ҰБТ-ны сəтті тапсырған. Ал 37 мыңнан ас тамы тестілеуге қатыспай, 14 мыңы сынақтан өте алмаған екен. Партия бастамасымен еліміздің барлық аймағында егжей-тегжейлі сараптау жұмыстары жүргізіліп, биыл сынақтан өте алмаған жəне оқуға түспеген мектеп түлек тері-нің тізімі жасалыпты.

Отырыста сөз алған Денсаулық сақтау жəне əлеуметтік даму ми-нистрі Тамара Дүйсенова жас-тар ды жұмыспен қамтуда арнайы «Жол картасы» жасалға нын, ол бойынша барлық жергілікті əкім-дерге қандай мамандықтарға сұ-ра ныс барлығы жөнінде тізім жібе ріл генін, қандай кəсіптерге зəру лік барлығы да анықталып, кол ледждер мен кəсіптік-тех ни -ка лық оқу орындарында оқып ма ман дық алуда қолдау көрсеті-леті нін айта келе бұл ретте оқу ақы, тамақ пен тұратын жайы да тегін болатындығы көрсетілгенін атап өтті.

Ғылым жəне білім министрі Ерлан Сағадиев біздің жастардың əрқай сының бəсекелі өмірде көш-тен қалмауындағы білімнің рөліне тоқталып, оны сапалы берудің ар-қ а сында жастардың талай биік ке көтерілетіндігіне сенім артты.

Мұнан соң модератор облыс-тар ға кезек берді. «Нұр Отан» пар тиясы Шығыс Қазақстан об-лыс тық филиалы төрағасының бірін ші орынбасары Əнуарбек Мұхтар ханов жастарды жұмыспен қамту мəселесінде «Сəтті қадам» партиялық жобасын ерекше атап өтіп: «Биыл облысымызда ұлттық бірыңғай тестілеуге қатысқан 5524

түлектің 868-і шектік деңгейден өте алмады. Орталық аппараттың тапсырмасымен, аталған жобаның 3-бағыты бойынша сол түлектерді түген деп, оларды жұмыспен қам-ту ды қолға алдық. Осы мақсат-та бірнеше басқармалармен жəне білім ордаларымен тығыз бай ла-ныс орнаттық. Енді бұл бас тама-ның аясы кеңейіп, оң нəтиже лер артатыны даусыз» десе, Х.Дос мұха-медов атындағы Атырау мемле-кеттік университеті ректоры ның міндетін атқарушы Абзал Талтенов: «Бүгінгі мемо ран дум тек қолдауға ғана ла йық бастама. Осының арқа-сын да мың даған жас өмірдегі өз орындарын табатынына сенімім мол. Қазіргі таңда елімізде ұлттық бірыңғай тестілеуді екінші рет тапсыруға рұқсат берілгені белгілі. Бұл мүмкіндікті де пайдалана алмаған жастар студенттер қатарына шарт ты түрде қабылданады.

Ел жастарының жарқын бола-шағын ойлаған «Нұр Отан» пар-тия сы маңызды істі қолға алып, жас тар дың əлеуметтік бейім-делуін мақ сат етіп отыр. Бүгінгі қол қойыл ған меморандум соның жар қын көрінісі. Жастардың жағ дайын жақсартуды көздеген «Сəтті қадам» жобасы сынды тың бағ дар ламаларды еліміздегі бар-лық жоғары оқу орны қолдайды деп сенемін» деген.

Ал «ҚазПласт» жəне «Bekem plast» компаниялар тобының бас директоры Сергей Водько: Кəсіп-орны мыздың құрылғанына көп бола қоймаса да, келешегінен зор үміт күттіреді. Осы ретте біз ге жас мамандардың да септігі мол бо-ла ты нын айта кет кенді жөн санап отырмын. Бүгін гі меморандум – соған жасал ған маңызды қадам.

Партия тарапынан жастарды жұмыспен қамтамасыз ету, ар-найы оқу орындарында білім алу бас тамасы өте орынды жəне ұтым ды екенін көрсетті. Біз кəсіп-керлер ретінде тасада қал май Мемлекет басшысының сая сатын қолдаймыз. Біздің ком пания осы жоба аясында өз қатары на 10-ға дейін жастарды жұ мыс қа алуға жəне болашақта ты ғыз бай ланыс-ты жұмыс істеуге дайын» деп іс кер адамға тəн нақтылықты танытты.

Модератордың əр облысқа жəне залдағы қатысушыларға сөз ұсынуы мен отырыста сөйле ген Қазақстан Республикасы Кол -ледждер қауымдастығының пре-зи денті, «Тұран-Профи» халық -аралық кəсіби академия сының ректоры Мəнен Омаров: «Кол-ледждер қауымдастығы «Нұр Отан» партиясының Жас тар қана-тымен бірлесіп, бүгінгі үш жақты мемо ран думды жү зеге асыруға бар күш-жігерін жұм сайды.

Біз д ің қатарымызда еліміздің бар лық өңіріндегі 800-ден астам кол ледж бен жарты миллионға жете тін студент бар. Сондықтан біз «Сəтті қадам» партиялық жобасын қуатты түрде қолдаймыз. Осы бастаманың арқасында, бүгінде мыңдаған жас жұмысқа орналасып, өз жолдарын табуда. Ал бүгінгі үшжақты меморандум əлеуметтік серіктестерді тартуда, колледж түлектерін жұмыспен қам та ма сыз етуде маңызды рөл ат қара ды деп сенемін», десе «Астана Көгал дандыру» АҚ бас -қар ма төрағасының орын ба сары Бибігүл Бектемісова мəсе леге қатысты ойын жеткізіп, ауқым-ды жұмыстар атқаратын өз кəсіп-орны үшін жастар күшінің қа-жет тігіне тоқталды. «Біздің бұл мəселеміздің оң шешілуіне бүгінгі меморандумның пайдасы көп болады деп ойлаймын.

Осы мүмкіндікті пайдалана отырып, 65 жылдан астам тарихы бар «Астана Көгалдандыру» меке-месі партиямен ынтымақтаса жұмыс істеуге дайын екенін айт-қым келеді. Əзірге маусымның соңы болғанына қарамастан 15-20 жасты жұмысқа қабылдауға дайын-быз. Олардың барлығы жұмыс киімі жəне жолақы билетімен қамтамасыз етіледі. Жалақылары 40 мың теңгеден басталады. Сен-бі, жексенбі күндері істеген жұ-мыс тарына бөлек қосымша ақы төленеді. Ай сайынғы сыйақысы бар. Сондықтан біздің кəсіпорын бүгінгі бастаманы қос қолдап қолдайды» деді.

«Ақмола вагон жөндеу зауыты» директорлар кеңесінің төрағасы Зейнулла Шибкенов болса: «Соң-ғы жылдары Елбасымыз да кəсіп-тік-техникалық білім беруге ерек-ше көңіл бөліп, тиісті орындарға нақты тапсырмалар бергенін біле-міз. Соның арқасында елімізде тех никалық мамандардың саны ар тып, жұмыс күші көбейгені анық байқалады. Бүгін қол қойыл-ған құжат тың арқасында сол бас-та ма ның аясы кеңейіп, одан əрі жандана түсетіні анық.

Өз кезегінде біздің кəсіпорын жас тарды жұмысқа қабылдауға дайын. Дəл қазіргі кезде зауыты-мыз ға газбен дəнекерлеуші, сле-сарь сынды мамандар қажет. Олар-дың біліктіліктерін артты рып, кəсіби тұрғыда өсулеріне қол дан келген барлық жағдайды жа сай мыз деген ойымен бөлісті.

Меморандумға қол қою рəсі-мінде Мұхтар Құл-Мұхаммед «Нұр Отан» партиясының мектеп түлектерін жұмыспен қамту бо-йын ша жаңа жобасы да отандық кəсіп керлер тарапынан қызу қол-дау табатынына сенім білдірді.

Жастар болашаєы – Жастар болашаєы – білім мен еѕбектебілім мен еѕбекте

Жылқыбай ЖАҒЫПАРҰЛЫ,«Егемен Қазақстан»

Басқосу барысында АҚШ елшісі Кролл Американың ЭКСПО -2017 халықаралық маман дандырылған көрмесіне қаты суға қызығушылық білдір-генін жеткізді.

Бүгінгі таңда халықара лық маман дандырылған көрмеге қаты сатындығын 105 мемлекет

рас тады, 98 мемлекеттің комис-сары тағайындалды, 82 мем-лекет қатысу келісімшартына қол қойды.

С о л к ү н і т а ң е р т е ң «ЭКСПО-2017 ұлттық компания-сы» АҚ бас қарма төрағасы Ахмет-жан Есімов Армения Республи-касы ның Экономикалық даму жəне инвес тиция министрі Сурен Караянмен кездесті.

Басқосу барысында екі жақ Ар менияның ЭКСПО -2017

көрмесіне қатысу мүм к індігін қарастырды. «ТМД-ның барлық елдері халықаралық көрмеге қаты са тындығын ресми растады. Сон дықтан олардың қатарында Арме нияны да көргіміз келеді», деді А.Есімов.

Өз кезегінде, Сурен Караян Ар ме ния үкіметінің жақын ара-да нақты шешім қабылдай тын-ды ғын айтты. Көп кешікпей кеше түстен кейін Сурен Караян Армения Республикасының ЭКСПО-2017 көрмесіне қаты-са тындығын растады. Сөй тіп, ЭКСПО -2017 халық ара лық маман дандырылған көр ме сіне ТМД-ның барлық елдері қат ы-сатын болады.

Кґрмеге ќатысатындыєын 105 ел растадыКґрмеге ќатысатындыєын 105 ел растадыКеше «Астана ЭКСПО-2017» ұлттық компаниясы» АҚ басқарма төрағасы Ахметжан Есімов Америка Құрама Штаттарының елшісі Джордж Кроллмен кездесті. Басқосу барысында тараптар АҚШ-тың «Астана ЭКСПО-2017» көрмесіне қатысу мүмкіндігін қарастырды.

6 8 ҚАЗАН2016 ЖЫЛ

ЖАРНАМА

Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің ұжымы филология факультетінің аға оқытушысы Күлəш Қайыржанқызы Шаймерденоваға інісі

Қанаш ҚАЙЫРЖАНҰЛЫНЫҢмезгілсіз қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып көңіл айтады.

«Мемсараптама» республикалық мемлекеттік мекемесінің ардагерлер кеңесі «Астанагорархитектура» ЖШС директоры

Қасымбек Құсайынұлы ƏЙТІМОВТІҢмезгілсіз қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мен туған-туысқандарына қайғыларына ортақтасып шын ниеттен көңіл айтады.

«Сəулет-құрылыс қызметінің тəуелсіз сарапшыларының ассоциациясы» заңды тұлғалар бірлестігі «Астанагорархитектура» ЖШС директоры

Қасымбек Құсайынұлы ƏЙТІМОВТІҢмезгілсіз қайтыс болуына байланысты марқұмның отбасы мен туған-туысқандарына қайғыларына ортақтасып шын ниеттен көңіл айтады.

Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы №17 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мүлікті сенімгерлік басқаруға беру қағидаларына (бұдан əрі – қағида) сəйкес жүзеге асырылады.

«Су спорты түрлерінен республикалық орталық» АҚ (бұдан əрі – объект) акцияларының мемлекеттік пакетін сенімгерлік басқаруға беру бойынша тендер шарттары:

1. Қызмет бейінін сақтау.2. Сенімгерлік басқарушының спорт кешеніне (бассейндерге)

жөндеу жүргізуге жəне технологиялық жабдықтарды ауыстыруға сенімгерлік басқару мерзімі ішінде кемінде 150 млн теңге мөлшерінде инвестициялар тартуы.

3. Сенімгерлік басқару мерзімі ішінде су спорты түрлері бойынша халықаралық жарыстар өткізуді қамтамасыз ету.

4. Инвестициялық міндеттемелер орындалған кезде мерзімінен бұрын сатып алу құқығын беру. Тендерге қатысушыларға (сенімгерлік басқарушыға)

қойылатын талаптар: 1. Тиісті құжаттармен расталған олимпиадалық стандарттағы

бассейні бар (50х21 м) спорттық құрылыс кешенін пайдалануда кемінде 7 жыл тəжірибесінің болуы.

2. Халықаралық федерация өткізетін су спорты түрлері бойын-ша тиісті құжаттармен расталған соңғы 5 жыл ішінде халықаралық спорттық жарыстар ұйымдастыру жəне өткізу тəжірибесінің болуы.

Тендер жеңімпазын анықтау өлшем шарттарыОсы хабарламадағы тендердің барлық шарттарын орындауға

келіскен жəне объект үшін ең жоғары баға ұсынған қатысушы жеңімпаз болып танылады.

Объектінің қысқаша сипаттамасыҚоғам қызметінің негізгі мəні мыналар:1) денешынықтыру жəне сауықтыру, спорт қызметтерін көрсету;2) денешынықтыру мен спортты дамыту бойынша денешынықтыру

спорт қозғалысына қатысу;3) жоғары сыныпты спортшыларды дайындау;4) медициналық қызметтер көрсету болып табылады.Объектінің орналасқан жері: Қазақстан Республикасы, Алматы

қаласы, Абай даңғылы, 48.Мемлекеттік пакет қоғам акцияларының жалпы санының 100%-

ын құ райтын, нақтылы құны 100 теңгеден тұратын 6 784 669 дананы құрайды.

2016 жылғы 31 наурыздағы жағдай бойынша:Қоғамның жарғылық капиталы 678 466 900 теңге көлемінде

қалыптасқан жəне айқындалған;Меншікті капитал – 522 077 мың теңге;Кредиторлық берешек – 119 703 мың теңге;Дебиторлық берешек – 47 815 мың теңге.Тендер 2016 жылғы 25 қазанда Астана қаласының уақыты бо-

йынша сағат 10.00-де www.gosreestr.kz Мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталында (бұдан əрі – тізілім) өткізіледі.

Тендерді өткізу тəртібіТендерге қатысу үшін қатысушы мыналарды: 1) жеке тұлғалар мен жеке кəсіпкерлер үшін: жеке сəйкестен-

діру нөмірін (бұдан əрі – ЖСН), тегін, атын жəне əкесінің атын (болған жағдайда);

2) заңды тұлғалар үшін: бизнес сəйкестендіру нөмірін (бұдан əрі

– БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын жəне əкесінің атын (болған жағдайда);

3) кепілдік жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп айырысу шотының деректемелерін;

4) байланыс деректерін (пошталық мекенжайын, телефонын, е-mail) көрсете отырып, тізілімнің веб-порталында алдын ала тіркелуі қажет.Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кезде қатысушы бір жұмыс

күні ішінде тізілімнің веб-порталына енгізілген деректерді өзгертеді.Тендерге қатысушы ретінде тіркелу үшін тізілімнің веб-порталында

қатысушының ЭЦҚ қол қойылған өтінімді тіркеу қажет.Өтінімге:1) тізілімнің веб-порталында арнайы бөлінген электрондық кон-

вертке салынған тендерге қатысушы қол қойған баға ұсынысы;2) құжаттардың «PDF (Portable Document Format)» форматында

сканерленген) электрондық көшірмелері: тендер жарияланған күннен кейін берілген анықтаманы берген

күннің алдындағы үш айдан астам созылатын тендерге қатысушы міндеттемелерінің барлық түрлері бойынша банк (банк филиалы) алдында мерзімі өткен берешектің жоқ екендігі туралы банктің (банк филиалының) қол қойылған жəне мөр басылған (ЭЦҚ) анықтамасы. Егер əлеуетті қатысушы екінші деңгейдегі бірнеше банктің немесе филиалдарының, сондай-ақ шетел банкінің клиенті болып табылған жағдайда, осындай банктердің əрқайсысынан анықтама ұсынылады;

«Аудиторлық қызмет туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабымен міндетті аудит жүргізу белгіленген заңды тұлғалардың соңғы қаржы жылындағы аудиторлық есебі;заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəлік

не анықтама;жарғы. Шетелдік заңды тұлғалар шетел мемлекетінің консулдық

мекеме заңдастырған құрылтай құжаттарын, мемлекеттік жəне орыс тілдерінде нотариат куəландырған аудармасымен, сондай-ақ Гаага қаласында 1961 жылғы 5 қазанда жасалған Шетелдік ресми құжаттарды заңдастыруды талап етудің күшін жоятын конвенцияға сəйкес апостиль мөртаңбасы қойылған құжаттарды ұсынады;тендер жарияланған күннен кейін берілген салық берешегінің,

міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кəсіптік зейнетақы жарнала-ры мен əлеуметтік аударымдар бойынша берешегінің (төлеу мерзімі Салық жəне бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер тура-лы (Салық кодексі) Қазақстан Республикасы кодексінің 6-тарауы-на сəйкес кейінге қалдырылған жағдайларды қоспағанда) жоқ (бар) екендігі туралы мəліметтер;хабарламада көрсетілген қатысушыға (сенімгерлік басқарушыға)

қойылатын талаптарға сəйкестігін растайтын құжаттар көшірмелері қоса беріледі.Өтінім тіркелгеннен кейін тізілімнің веб-порталы үш минут ішінде

сенімгерлік басқару шарттары бойынша электрондық деректер база-сында кепілдік жарнаның түсуі туралы мəліметтердің болуын авто-матты түрде тексереді.Бірыңғай оператордың шотына тендер өткізу туралы хабарламада

көрсетілген кепілдік жарнаның тендер басталғанға дейін екі сағат бұрын түспеуі тізілім веб-порталының өтінімнен бас тартуы үшін негіз болып табылады.Сенімгерлік басқару шарттары бойынша электрондық деректер ба-

засында бірыңғай оператордың шотына кепілдік жарнаның түсуі тура-лы мəліметтер болған жағдайда, тізілімнің веб-порталы қатысушының өтінімін қабылдауды жүзеге асырады.

Тізілімнің веб-порталы автоматты түрде тексеру нəтижелері бо-йынша тізілімнің веб-порталында көрсетілген қатысушының элек-тронды мекенжайына өтінімді қабылдау не өтінімнен бас тарту себептері туралы электрондық хабарлама жібереді.Қазақстан Республикасының заңдарына немесе құрылтай

құжаттарына сəйкес жүзеге асырылуы тендердің шарты болып табы-латын қызмет түрлерімен айналысуға мүмкіндігі жоқ тұлға тендерге қатысушы болып табылмайды.Өтінімдер, өтінімдерге қоса берілген баға ұсыныстары, қатысушылар

құжаттарының электрондық (сканерленген) көшірмелері тізілімнің веб-порталында сақталады жəне тендер өткізу туралы хабарламада не-месе жабық тендерге қатысуға шақыруда көрсетілген күн мен уақытқа дейін жүктеу жəне қарау үшін қолжетімсіз болады.Өтінімдерді ашу тендер өткізу туралы хабарламада көрсетілген

тендердің күні мен уақыты келгенде тізілімнің веб-порталы арқылы автоматты түрде жүргізіледі.Құрылтайшы тізілімнің веб-порталында тендерге жіберілген

қатысушыларды айқындау мақсатында өтінімдерді, сондай-ақ оларға қоса берілетін құжаттардың электрондық (сканерленген) көшірмелерін қарайды. Қатысушы хабарламада көрсетілген талаптарға сəйкес келмеген кез-

де немесе осы қағидалардың 27-тармағында көрсетілген құжаттардың біреуі болмаған жағдайда немесе созылмалы банктік қарыз немесе салықтық қарыз болған жағдайда құрылтайшы қатысушыны себебін көрсете отырып, тендерге немесе жабық тендерге жібермейді. Тізілімнің веб-порталы құрылтайшы тендерге жіберген тендерге

қатысушылардың баға ұсыныстарын автоматты түрде ашу жəне са-лыстыру нəтижелері бойынша жеңімпазды анықтайды.Тендерге қатысушылар ұсынған бағалар сəйкес (тең) болған

жағдайда өтінімді бұрын тіркеген қатысушы жеңімпаз болып танылады.Тендерге қатысуға өтінім беру мерзімі осы хабарлама

жарияланған күннен басталады жəне 2016 жылғы 25 қазанда сағат 8.00-де аяқталады.Кепілдік жарна мөлшері: 23 619 690 (жиырма үш миллион алты

жүз он тоғыз мың алты жүз тоқсан) теңге.Кепілдік жарна мынадай деректемелерге енгізіледі:

«Қазкоммерцбанк» АҚ-та ЖСК KZ529261501102032004, БСК KZKOKZKX, ТМК 171, бенефициар коды 16, төлем алушы: «Ақпараттық-есептеу орталығы» АҚ, БСН 050540004455.Бастапқы баға: 787 323 000 (жеті жүз сексен жеті миллион үш

жүз жиырма үш мың) теңге.Ескерту:Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 9 тамыздағы

№ 920 қаулысымен бекітілген Жекешелендіру объектілерін сату қағидасына сəйкес сенімгерлік басқару шартын жасасу сəтінде анықталған Объектінің құны сенімгерлік басқару мерзімі ішінде инф-ляция деңгейіне сəйкес индекстеуге жатады.Арнайы транзиттік шотқа кепілдік жарнаның уақтылы түсуі

мақсатында Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитеті өтінім бергенге дейін бір жұмыс күнінен кешіктірмей кепілдік жарнаны төлеуді ұсынады.Тендер ұйымдастырушысының орналасқан жері: Астана

қаласы, Жеңіс даңғылы, 11, 903-кабинет.Тендер өткізу туралы қосымша ақпаратты www.gosreestr.kz

сайтынан қарауға немесе 8 (7172)718665, 717687, 718335 телефон-дары арқылы алуға болады.

Республикалық меншік объектілерін сату Қазақстан Республикасы Үкі метінің 2011 жылғы 9 тамыздағы №920 қаулысымен бекітілген Жеке шелендіру объектілерін сату қағидасына сəйкес жүзеге асы-рылады.Аукционның өткізілу күні мен уақыты: 2016 жылғы 25

қазандаАстана қаласының уақыты бойынша сағат 10.00-ден 17.00-

ге дейін.Жамбыл мемлекеттiк мүлiк жəне жекешелендiру

департаменті бойынша (Тараз қаласы, Əл-Фараби көшесі, 11, 3-бөлме (5-шағын аудан)

Сауда-саттықтың бағасын көтеру əдісімен аукцион ға қойылады. Теңгерім ұстаушы – ҚР Жоғарғы Сотының жанындағы

Соттардың қызметін қамтамасыз ету департаменті «Жамбыл об-лысы бойынша соттар əкімшісі» ММ, Тараз қ. Абай к-сі, 143. Тел. 8 (7262) 999191.

1. Уаз-3303 02 автокөлігі, 2007 ж.ш., м/н 032CS08. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 495 000 теңге. Кепілдік жарна – 74 250 теңге.Анықтама телефоны: 8(7262) 34-99-85 (факс). Аукционның өткізілу күні мен уақыты: 2016 жылғы 26 қазандаАстана қаласының уақыты бойынша сағат 10.00-ден 17.00-

ге дейін.Қызылорда мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру

департаменті бойынша (Қызылорда қаласы, Қонаев көшесі, 7А)Сауда-саттықтың бағасын көтеру əдісімен аукционға қойылады.Теңгерім ұстаушы – Қазақстан Республикасы Ішкі істер

министрлігі Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің «Қызылорда облысы бойынша қылмыстық-атқару жүйесі департаменті» мемлекеттік мекемесі, Қызылорда қаласы, Абай Құнанбаев даңғылы, 48. Тел: 23 47 31.

1. 2007 жылы шығарылған, м/н N432BU Газ 31105-100 маркалы автокөлігі. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 286 000 теңге. Кепілдік жарна – 42 900 теңге.Теңгерім ұстаушы – Қазақстан Республикасы Ішкі істер

министрлігі Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің «ЗК-169/4 мекемесі» мемлекеттік мекемесі, Қызылорда облысы, Шиелі ауда-ны, Тартоғай ауылы, Д. Ершохаев көшесі, 1. Тел: 8 (72423) 22 81 50.

2. 2004 жылы шығарылған, м/н N 335 ВС ГАЗ 3309 маркалы автокөлігі. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 677 000 теңге. Кепілдік жарна – 101 550 теңге.Теңгерім ұстаушы – Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым

министрлігінің «Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті» шаруашылық жүргізу құқығындағы РМК, Қызылорда қаласы, Əйтеке би көшесі, 29А. Тел: 27 84 51.

3. 2003 жылы шығарылған, м/н N 745 АТ Иж 2717-220 маркалы автокөлігі. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 72 000 теңге. Кепілдік жарна – 10 800 теңге.Теңгерім ұстаушы – Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл

ұлттық бюросының (Сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет) «Қызылорда облысы бойынша департаменті» мемлекеттік мекемесі, Қызылорда қаласы, Желтоқсан көшесі, 156А. Тел: 23 08 63

4. 2005 жылы шығарылған, м/н 076АО11 Ваз-21101 маркалы автокөлігі. Бастапқы (алғашқы) бағасы – 161 000 теңге. Кепілдік жарна – 24 150 теңге.Анықтама телефоны: 8 (7242) 30 11 64.Аукционның өткізілу күні мен уақыты: 2016 жылғы 8

қарашада Астана қаласының уақыты бойынша сағат 10.00-ден 17.00-ге дейін.Ақтөбе мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру департаменті

бойынша (Ақтөбе қаласы, Ш. Қалдаяқов көшесі, 33)Сауда-саттықтың бағасын төмендету əдісімен ең төменгі баға

белгіленбей аукционға қойылады.

Теңгерім ұстаушы – «Ақтөбе облыстық орман шаруашы лы ғы жəне жануарлар дүниесі аумақтық инспекциясы» РММ, мекен-жайы: Ақтөбе қаласы, Набережная көшесі, 11, тел. 8 (7132) 21-14-37, 21-01-09.

1. «Уаз-396259» маркалы автокөлігі, м/н 433AD04, 2007 ж.ш. Бастапқы – (алғашқы) баға 521 000 теңге. Кепілдік жарна – 78 150 теңге.Анықтама телефоны: 8(7132) 54-44-54, 56-70-72.Сауда-саттыққа қатысушыларды тіркеу хабарлама жарияланған

күннен бастап жүргізіледі жəне аукцион басталғанға дейін екі сағат бұрын аяқталады, содан соң қатысушылар берген өтінімдерін кері қайтара алмайды.Сауда-саттыққа қатысу үшін кепілдік жарналар мемлекеттік

мүлікті есепке алу саласындағы бірыңғай оператордың шоты-на төленеді: кепілдік жарнаны алушы – «Ақпараттық-есептеу орталығы» АҚ; банк атауы – «Қазкоммерцбанк» АҚ; ЖСК КZ529261501102032004; БСК: KZKOKZKX; БСН:050540004455; КНП: 171; Кбе:16.Назар аударыңыз! Қатысушының хабарламада көрсетілген

талаптарды сақтамауы, сондай-ақ бірыңғай оператордың арнайы транзиттік шотына сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген кепілдік жарнаның сауда-саттық басталғанға дейін екі сағат бұрын түспеуі тізілім веб-порталының өтінімді қабылдаудан бас тартуы үшін негіз болып табылады.Аукционға қатысу үшін мыналарды:1) жеке тұлғалар үшін: жеке сəйкестендіру нөмірін (бұдан əрі –

ЖСН), тегін, атын, əкесінің атын (бар болса);2) заңды тұлғалар үшін: бизнес сəйкестендіру нөмірін (бұдан

əрі – БСН), толық атауын, бірінші басшының тегін, атын, əкесінің атын (бар болса);

3) кепілдік жарнаны қайтару үшін екінші деңгейдегі банктегі есеп айырысу шотының деректемелерін;

4) байланыс деректерін (почталық мекенжайы, телефоны, факс, е-mail) көрсете отырып тізілімнің веб-порталында алдын ала тіркелу қажет. Жоғарыда көрсетілген деректер өзгерген кезде қатысушы бір

жұмыс күні ішінде тізілімнің веб-порталына енгізілген деректерді өзгертеді.Аукционға қатысушы ретінде тіркелу үшін объект бойынша

қатысушының ЭЦҚ қойылған сауда-саттыққа қатысуға өтінімді тізілімнің веб-порталында тіркеу қажет.Тізілімнің веб-порталы автоматты тексеру нəтижелері бойынша

тізілімнің веб-порталында көрсетілген қатысушының электронды мекенжайына өтінімді қабылдау не өтінімді қабылдаудан бас тарту себептері туралы электрондық хабарлама жібереді.Аукционға жіберілген қатысушыға тізілімнің веб-порталы

беретін аукцион нөмірі бойынша аукцион залына кіруге рұқсат етіледі.Аукционға қатысушылар аукцион басталғанға дейін бір сағат

ішінде ЭЦҚ мен аукцион нөмірін пайдалана отырып аукцион за-лына кіреді. Аукцион жекешелендіру объектісінің бастапқы құнын аук цион залында автоматты түрде орналастыру жолымен сауда-саттықты өткізу туралы хабарламада көрсетілген Астана қаласының уақыты бойынша басталады.Аукционды өткiзу кезiнде жекешелендiру объектiсiнiң бастапқы

бағасы жекешелендіру объектісінің алғашқы бағасына тең болады.Бағаны көтеру əдісін қолданып аукцион өткізу тəртібі:1) егер аукцион залында аукцион басталған сəттен бастап жиыр-

ма минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі қағидаға сəйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін раста-майтын болса, онда осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілмеді деп танылады;

2) егер аукцион залында аукцион басталған сəттен бастап жиырма минут ішінде қатысушылардың біреуі қағидаға сəйкес белгіленген қадамға жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасын арттыру жо-лымен жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растайтын болса, онда бастапқы баға белгіленген қадамға артады;

3) егер ағымдағы баға артқаннан кейін жиырма минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру объектісінің ағымдағы құнын арттыру жолымен жекешелендіру объектісін са-тып алу ниетін растамайтын болса, онда жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін соңғы растаған қатысушы жеңімпаз болып таны-лады, ал осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілді деп танылады. Жекешелендіру объектісі бойынша бағаны көтеру аукционы

қатысушылардың біреуі ұсынған ең жоғары бағаға дейін жүргізіледі.Жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасы бағаны арттырудың

кемінде екі қадамына өскен жағдайда ғана жекешелендіру объектісі бойынша бағаны көтеру аукционы өткізілді деп танылады, бұл рет-те бастапқы бағаның екі қадамға көтеруді кемінде екі қатысушы жүзеге асырады.Бағаны төмендету əдісін қолданып аукцион өткізу тəртібі:1) егер аукцион басталған кезден бастап екі минут ішінде

қатысушылардың бірде-біреуі аукционда жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамайтын болса, жекешелендіру объектісінің бастапқы бағасы қағидаға сəйкес белгіленген қадамға азаяды;

2) егер баға азайғаннан кейін екі минут ішінде қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамай-тын болса, жекешелендіру объектісінің соңғы жарияланған бағасы белгіленген қадаммен азаяды.Жарияланған баға бойынша жекешелендіру объектісін сатып

алу ниетін бірінші болып растаған қатысушы бағаны төмендету аукционының жеңімпазы болып танылады жəне осы жекешелендіру объектісі бойынша аукцион өткізілді деп танылады;

3) егер жекешелендіру объектісінің бағасы белгіленген ең төменгі мөлшерге жетсе жəне қатысушылардың бірде-біреуі жекешелендіру объектісін сатып алу ниетін растамаса, онда аукцион өткізілмеді деп танылады.Əрбір сатылған жекешелендіру объектісі бойынша аукцион

нəтижелері сауда-саттық нəтижелері туралы электрондық хатта-мамен ресімделеді, оған сатушы жəне жеңімпаз ЭЦҚ пайдалана отырып, сауда-саттық өткiзiлген күнi тізілімнің веб-порталында қол қояды.Аукцион нəтижелері туралы хаттама аукцион нəтижелерін жəне

жеңімпаз бен сатушының жекешелендіру объектісін сату бағасы бойынша сатып алу-сату шартына қол қою міндеттерін белгілейтін құжат болып табылады. Жеңімпазбен сатып алу-сату шартына аукцион өткізілген күннен бастап күнтізбелік он күннен аспайтын мерзімде қол қойылады.Аукционның жеңімпазы сатып алу-сату шартына қол

қойған кезде сатушыға салыстырып тексеру үшін мынадай құжаттардың:

1) жеке тұлғалар үшін: паспорттың немесе жеке тұлғаның жеке басын куəландыратын құжаттың;

2) заңды тұлғалар үшін: заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы куəліктің не анықтаманың;заңды тұлға өкілінің өкілеттіктерін куəландыратын құжаттың,

сондай-ақ заңды тұлғаның өкілі паспортының немесе оның жеке басын куəландыратын құжаттың түпнұсқаларын міндетті түрде көрсете отырып, олардың көшірмелерін не нотариат куəландырған көшірмелерін ұсынады.Құжаттардың түпнұсқалары салыстырып тексерілгеннен кейін

бір жұмыс сағаты ішінде қайтарылады.

Конкурс 2016 жылғы 25 қазанда мына мекенжайда өтеді: 010000, Астана қаласы, Орынбор көшесі, 8, Министрліктер үйі, 14-кіреберіс, 7-қабат, 745-кабинет, анықтама үшін телефондар: (7172) 74-05-80, 74-05-07.

Мемлекеттік ақпараттық саясат мəселелерін ақпараттық жəне əдістемелік, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы заңнаманың сақталуына бағытталған іс-шараларды ақпараттық жəне ұйымдастырушылық сүйемелдеу кəсіпорын қызметінің мəні болып табылады.

Конкурсқа қатысушыларға қойылатын талаптар:1) жоғары кəсіби білім: əлеуметтік ғылымдар жəне бизнес (саясат-

тану, журналистика), техника ғылымдары жəне технологиялар (авто-маттандыру жəне басқару), мүмкіндігінше «Іскерлік əкімшілендіру магистрі» дəрежесінің немесе басқару (менеджмент) саласындағы қосымша білімінің болуы;

2) мамандығы бойынша жəне кəсіпорын бейініне сəйкес келетін саладағы басшылық қызметтегі жұмыс өтілі 5 жылдан кем емес;

3) ҚР Конституциясын, ҚР Еңбек кодексін, ҚР Бюджет кодексін, ҚР «Бұқаралық ақпарат құралдары туралы», «Телерадио хабарларын тарату туралы», «Ұлттық қауіпсіздік туралы», «Терроризмге қарсы іс-қимыл туралы», «Экстремизмге қарсы іс-қимыл туралы», «Жарнама туралы», «Мемлекеттік мүлік туралы», «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы», «Мемлекеттік құпиялар туралы» заңдарды білуі қажет. Бұқаралық ақпарат құралдары, телерадио хабарларын тарату, Интернет желілерін реттеу саласындағы қолданыстағы нормативтік-құқықтық актілерді, сондай-ақ негізгі мемлекеттік стратегиялық құжаттарды білуі қажет;

4) Директордың функционалды міндеттері: кəсіпорынның өндірістік, шаруашылық жəне қаржылық-экономикалық қызметіне қолданыстағы заңнамаға сəйкес жалпы басшылық ету; кəсіпорынның жұмысын жоспарлау, ұйымдастыру жəне оның үздіксіз қызметін

қамтамасыз ету; берілген заңнамалық құқықтары шегінде кəсіпорын-ның қаржылық-экономикалық жəне өндірістік-шаруашылық қыз-метіне қатысты мəселелерді шешу, қызметінде жəне шаруашылық-эко номикалық байланысты жүзеге асыруда заңдылықтың сақталуын қам тамасыз ету; кəсіпорынның алған міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету, шарттық жəне қаржылық тəртіпті нығайту, əлеу меттік-еңбек қатынасын реттеу; жаңа техникалар мен технологияларды, еңбек-ті басқарудың прогрессивті формасы мен ұйымдастыруды ен діру ге жағдай жасау; кəсіпорынның барлық қызметкерлерінің жұмысы мен заңдылықты сақтауын қадағалау; сотта, мемлекеттік органдарда жəне басқа да ұйымдарда кəсіпорын мүддесін қорғау.

Конкурсқа қатысу туралы өтініштерді ұсыну мерзімі 2016 жылғы 8 қазанда бұқаралық ақпарат құралдарында жəне мемлекеттік органның Интернет-ресурсында жарияланған күнінен бастап қабылданады жəне конкурс жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он бес күн өткен соң аяқталады.

Конкурсқа қатысу үшін қажет құжаттар:1) конкурсқа қатысу туралы өтініш;2) мемлекеттік жəне орыс тілдерінде түйіндеме;3) еркін нысанда жазылған өмірбаян;4) білімі туралы құжаттардың көшірмелері;5) еңбек кітапшасының (ол болған кезде) немесе еңбек шартының

көшірмесі, немесе соңғы жұмыс орнынан жұмысқа қабылдау жəне еңбек шартының тоқтатылуы туралы бұйрықтардың көшірмелері;

6) белгіленген нысандағы денсаулығының жай-күйі туралы анықтама.

Сондай-ақ, конкурсқа қатысушылар білімі, жұмыс тəжірибесі, кəсіби деңгейіне қатысты қосымша ақпарат ұсына алады (біліктілігін арттыруы, ғылыми атақтар мен деңгейлерін алуы, ғылыми жарияла-нымдары туралы құжаттардың көшірмелері, бұрынғы жұмыс орны басшылығынан ұсынымдар жəне т.с.).

«Логиком» АҚ, Алматы қ., Арал к-сі, 8, «Қазақстан Халық Банкі» АҚ-пен ірі мəміле жасағандығы туралы хабарлайды. 05.04.2016 ж.

«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясы» АҚ (бұдан əрі – қоғам) 2016 жылғы 29 қыркүйекте қоғамның Директорлар кеңесінің ірі мəміле жасау туралы шешім қабылдағаны жөнінде хабарлайды.

НАЗАР АУДАРЫҢЫЗ, ТЕНДЕР!Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитеті «Су спорты түрлерінен республикалық орталық»

акционерлік қоғамы акцияларының жалпы санының 100%-ын құрайтын акцияларының мемлекеттік пакетін кейіннен сатып алу құқығымен 2 жыл мерзімге сенімгерлік басқаруға беру бойынша электрондық тендерді өткізу туралы хабарлайды

АҚПАРАТТЫҚ ХАБАРЛАМАҚазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Мемлекеттік мүлік жəне жекешелендіру комитеті аумақтық департаменттерінің республикалық меншік

объектілерін сату бойынша www. gosreestr. kz Мемлекеттік мүлік тізілімінің веб-порталында аукцион өткізетіндігін хабарлайды

ХАБАРЛАНДЫРУҚазақстан Республикасы Ақпарат жəне коммуникациялар министрлігі «Талдау жəне ақпарат

орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мелекеттік кəсіпорнының (бұдан əрі – кəсіпорын) директоры бос лауазымына орналасуға конкурс жариялайды

Қазақстан Республикасының Заңы

«Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан2016 – 2018 жылдарға арналған кепілдендірілген трансферт туралы»

Қазақстан Республикасының Заңына өзгеріс енгізу туралы1-бап. «Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан 2016 – 2018 жылдарға арналған

кепілдендірілген трансферт туралы» 2015 жылғы 30 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2015 ж., № 22-VII, 164-құжат; 2016 ж., № 5, 33-құжат) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-баптың екінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:«2016 жыл – 2 479 726 312 мың теңге;». 2-бап. Осы Заң 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының ПрезидентіН. НАЗАРБАЕВ

Астана, Ақорда, 2016 жылғы 7 қазан № 14-VI ҚРЗ

Қазақстан Республикасының Заңы

«2016 – 2018 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына

өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы1-бап. «2016 – 2018 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы» 2015 жылғы 30 қарашадағы

Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2015 ж., № 22-VІІ, 163-құжат; 2016 ж., № 5, 34-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) 1 жəне 2-баптар мынадай редакцияда жазылсын:«1-бап. 2016 – 2018 жылдарға арналған республикалық бюджет тиісінше 1, 2 жəне 3-қосымшаларға

сəйкес, оның ішінде 2016 жылға мынадай көлемдерде бекiтiлсiн:1) кiрiстер – 7 648 362 885 мың теңге, оның iшiнде:салықтық түсiмдер бойынша – 3 918 018 771 мың теңге;салықтық емес түсiмдер бойынша – 272 651 673 мың теңге;негiзгi капиталды сатудан түсетiн түсiмдер бойынша – 9 504 814 мың теңге;трансферттер түсiмдерi бойынша – 3 448 187 627 мың теңге; 2) шығындар – 8 045 742 230 мың теңге;3) таза бюджеттiк кредиттеу – 223 163 225 мың теңге, оның iшiнде:бюджеттiк кредиттер – 315 031 873 мың теңге;бюджеттiк кредиттердi өтеу – 91 868 648 мың теңге;4) қаржы активтерiмен жасалатын операциялар бойынша сальдо – 282 143 545 мың теңге, оның iшiнде:қаржы активтерiн сатып алу – 285 913 545 мың теңге;мемлекеттiң қаржы активтерiн сатудан түсетiн түсiмдер – 3 770 000 мың теңге;5) бюджет тапшылығы – -902 686 115 мың теңге немесе елдiң iшкi жалпы өнiмінің 2,0 пайызы;6) бюджет тапшылығын қаржыландыру – 902 686 115 мың теңге.2-бап. 2016 жылға арналған республикалық бюджетте Ресей Федерациясының «Байқоңыр» кешенiн

пайдаланғаны үшін 40 069 888 мың теңге сомасында жəне əскери полигондарды пайдаланғаны үшін 7 325 376 мың теңге сомасында жалдау ақыларының түсiмдері көзделсiн.»;

2) 9 жəне 10-баптар мынадай редакцияда жазылсын:«9-бап. 2016 жылға арналған республикалық бюджетте Қазақстан Республикасының Ұлттық

қорынан кепiлдендірiлген трансферт мөлшерi 2 479 726 312 мың теңге сомасында көзделсiн.10-бап. 2016 жылға арналған республикалық бюджетте Қазақстан Республикасының Ұлттық

қорынан Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығында айқындалған мақсаттарға нысаналы трансферт 752 848 832 мың теңге сомасында көзделсін.Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан нысаналы трансфертті бөлу жəне (немесе) оны

пайдаланудың тəртібі Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде айқындалады.»;3) мынадай мазмұндағы 13-1-баппен толықтырылсын:«13-1-бап. Қарыз алушы қайтыс болған не ол қайтыс болды деп жарияланған жағдайларда

мемлекеттік білім беру жəне студенттік кредиттер бойынша Қазақстан Республикасы Үкіметінің талаптары 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап тоқтатылады деп белгіленсін.»;

4) 15-бап мынадай редакцияда жазылсын:«15-бап. Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттерiне:1) орта білім беру ұйымдарын жан басына шаққандағы қаржыландыруды сынақтан өткізуге;2) жергілікті атқарушы органдардың мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде техникалық

жəне кəсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің медициналық ұйымдарында білім алушылардың стипендияларының мөлшерін ұлғайтуға;

3) «Өрлеу» жобасы бойынша шартты ақшалай көмекті ендіруге;4) аудандық маңызы бар жəне селоның денсаулық сақтау субъектілерінің халыққа медициналық

көмек көрсетуіне жəне амбулаториялық-емханалық көмек көрсетуге;5) онкологиялық науқастарға медициналық көмек көрсетуге;6) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз етуге жəне кеңейтуге;7) дəрілік заттарды, вакциналарды жəне басқа да иммундық-биологиялық препараттарды сатып алуға;8) Қазақстан Республикасында мүгедектердiң құқықтарын қамтамасыз ету жəне өмiр сүру сапасын

жақсарту жөнiндегi 2012 – 2018 жылдарға арналған iс-шаралар жоспарын іске асыруға;9) кохлеарлық импланттарға сөйлеу процессорларын ауыстыру жəне теңшеу жөніндегі көрсетілетін

қызметтерге;10) профилактикалық дезинсекция мен дератизация жүргізуге (инфекциялық жəне паразиттік

аурулардың табиғи ошақтарының аумағындағы, сондай-ақ инфекциялық жəне паразиттік аурулардың ошақтарындағы дезинсекция мен дератизацияны қоспағанда);

11) өңiрлерде жеке кəсiпкерлiктi қолдауға 2016 жылға арналған ағымдағы нысаналы трансферттерді бөлу жəне оларды пайдаланудың тəртібі Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде айқындалады.»;

5) мынадай мазмұндағы 15-1-баппен толықтырылсын:«15-1-бап. Облыстық бюджеттерге, Астана жəне Алматы қалаларының бюджеттерiне:1) дағдарыстық жағдай қаупі төнген жəне туындаған кезде іс-қимылдар бойынша оқу-жаттығулар

жүргізуге;2) ішкі істер органдарының əкімшілік полиция қызметкерлерін оқытуға;3) жергілікті атқарушы органдардың агроөнеркəсіптік кешен бөлімшелерін ұстауға;4) қайта өңдеушi кəсiпорындардың ауыл шаруашылығы өнiмiн тереңдете қайта өңдеп өнiмдер

өндіруі үшiн оны сатып алу шығындарын субсидиялауға;5) асыл тұқымды мал шаруашылығын дамытуды, мал шаруашылығы өнімдерінің өнімділігі мен

сапасын арттыруды субсидиялауға;6) инвестициялық салымдар кезінде агроөнеркəсіптік кешен субъектісі шеккен шығыстардың

бір бөлігін өтеуге;7) агроөнеркəсiптiк кешен субъектiлерiнiң қарыздарын кепiлдендiру жəне сақтандыру шеңберiнде

субсидиялауға;8) агроөнеркəсіптік кешен саласын дағы дайындаушы ұйымдарға есептелген қосылған құн салығы

шегінде бюджетке төленген қосылған құн салығының сомасын субсидиялауға;9) агроөнеркəсіптік кешен субъектілерін қаржылық сауықтыру жөніндегі бағыт шеңберінде

кредиттік жəне лизингтік міндеттемелер бойынша пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға;10) ауыл шаруашылығы жануарларын, техниканы жəне технологиялық жабдықты сатып алуға

кредит беру, сондай-ақ лизинг кезінде сыйақы мөлшерлемелерін субсидиялауға;11) жердің пайдаланылуы мен қорғалуын бақылау жөніндегі уəкілетті органның штат санын ұстауға;12) əкімшілік мемлекеттік қызметшілердің е ңбекақысының деңгейін арттыруға;13) экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз етуге;14) жергілікті бюджеттердің шығы ндарын өтеуді қамтамасыз етуге;15) азаматтық хал актілерін тіркеу бөлімдерінің штат санын ұстауға;16) мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тапсырысын іске асыруға;17) цифрлық білім беру инфрақұрылымын құруға;18) техникалық жəне кəсіптік білім беру ұйымдарында мамандарды даярлауға арналған

мемлекеттік білім беру тапсырысын ұлғайтуға;19) жергілікті атқарушы органдардың мемлекет тік білім беру тапсырысы негізінде техникалық

жəне кəсіптік білім беру ұйымдарында білім алушылардың стипендияларының мөлшерін ұлғайтуға;20) жергiлiктi бюджеттерден қаржыла ндырылатын азаматтық қызметшiлерге еңбекақы төлеу

жүйесiнiң жаңа моделiне көшуге, сондай-ақ оларға лауазымдық айлықақыларына ерекше еңбек жағдайлары үшiн ай сайынғы үстемеақы төлеуге;

21) арнаулы əлеуметтік қызмет тер көрсету стандарттарын енгізуге;22) үкіметтік емес ұйымдарда мемлекеттік əлеуметтік тапсырысты орналастыруға;23) елді мекендерді шаруашылық-ауызсумен жабдықтау үшін жерасты суларына іздестіру-барлау

жұмыстарын ұйымдастыруға жəне жүргізуге;24) жергілікті атқарушы органдардың тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық объектілеріні ң қауіпті

техникалық құрылғыларының қауіпсіз пайдаланылуын бақылауды жүзеге асыратын штат санын ұстауға;25) көлiк инфрақұрылымының басым жобаларын қаржыландыруға;26) мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін а лып қоюға;27) сəулет, қала құрылысы, құрылыс жəне мемлекеттік сəулет-құрылыс бақылауы істері жөніндегі

жергілікті атқарушы органдардың штат санын ұстауға;28) ауызсумен жабдықтаудың баламасыз көздері болып табылатын сумен жабдықтаудың

аса маңызды топтық жəне оқшау жүйелерінен ауызсу беру жөнінде көрсетілетін қызметтердің құнын субсидиялауға 2016 жылға арналған ағымдағы нысаналы трансферттерді бөлу Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде айқындал ады.»;

6) 16-1, 21, 23 жəне 25-баптар мынадай редакцияда жазылсын:«16-1-бап. 2016 жылға арналған республикалық бюджетте Қазақстан Республикасы

Инвестициялар жəне даму министрлігінің шығыстары шеңберінде Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан нысаналы трансферт есебінен тұрғын үй құрылыс жинақтарына салымдар бо-йынша өтемақы төлеуге «Қазақстанның тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» акционерлік қоғамына аудару үшін 18 733 601 мың теңге мөлшерінде қаражат көзделсін.»;

«21-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2016 жылға арналған резервi 240 162 589 мың теңге сомасында, оның iшiнде арнайы резерв 87 300 000 мың теңге сомасында бекiтiлсiн.»;

«23-бап. 2016 жылға арналған республикалық бюджетте мемлекет кепiлдiк берген қарыздарды өтеу жəне оларға қызмет көрсету үшiн 622 318 мың теңге көз делсiн.»;

«25-бап. 2016 жылғы 31 желтоқсанға үкiметтiк борыш лимитi 9 570 000 000 мың теңге мөлшерiнде белгiленсiн.»;

7) көрсетілген Заңға 1 жəне 4-қосымшалар осы Заңға 1 жəне 2-қосымшаларға сəйкес редакцияда жазылсын.

2-бап. Осы Заң 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті Н. НАЗАРБАЕВ

Астана, Ақорда, 2016 жылғы 7 қазан № 15-VI ҚРЗ

78 ҚАЗАН2016 ЖЫЛ

ӘЛЕУМЕТ

ЖАСАМПАЗДЫҚ ЖЫЛНАМАСЫ

1996

1991

1992

1993

1994

1995

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

25-29 мамыр аралығында Президент Н.Ə.Назарбаев Малайзия мен Сингапур мемлекеттеріне ресми сапармен бар-ды. Елбасы Малайзияның Жоғарғы басқарушысы Туанку Джафар Абдул Рахманмен жəне елдің Премьер-министрі Махатхир Мохамадпен кездесті. 29 мамырда Президент Н.Ə.Назарбаев Сингапур мемлекетіне барды. Нұрсұлтан Назарбаев Сингапурдың аға министрі Ли Куан Юмен жəне Премьер-министр Гох Чон Тонгпен кездесті. 20 маусымда Халықаралық «Кранс-Монтана» форумының

жұмысына қатысуға Швейцарияға келген Елбасы Н.Ə.Назарбаев Швейцария Конфедерациясының Президенті Жан-Поль Делямюрамен кездесті. Президенттер арасындағы əңгіменің ба-рысы Қазақстан да, Швейцария да бір-біріне толықтай сенетін серіктестерге айналып отырғанын көрсетті. 24 маусымда Женевада Президент Н.Ə.Назарбаев БҰҰ

Бас хатшысы Бутрос Ғалимен кездесті. «Егемен Қазақстан» газетінің 27 маусымдағы нөмірінде «Бутрос Ғали: Қазақстан маңызды бітімгершілік рөл атқаруда жəне Азиядағы жағдайға тұрақтандырушы ықпал етуде» тақырыбында Бас хатшымен сұхбат жарияланды. 4-6 шілде аралығында елімізге Қытай Халық Рес пуб ли ка -

сының Төрағасы Цзян Цзэминьнің тұңғыш ресми сапары бол-ды. Қазақстан Президенті Н.Ə.Назарбаевпен кездесудің бары-сында екі елдің басшылары достық, ізгі көршілік жəне өзара тиімді ынтымақтастық қатынастарын дамытуға берік ұйғарым жасағандарын аңғартты. 5 шілдеде Нұрсұлтан Назарбаев пен Цзян Цзэминь Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасының бірлескен декларациясына қол қойды. 6 шілдеде Президент Н.Ə.Назарбаев Алматыға жұмыс са-

парымен келген Қырғызстан Президенті А.Ақаевпен, Өзбекстан Президенті И.Каримовпен кездесті. 18-20 шілде аралығында Қазақстанға Малайзияның Пре-

мьер-министрі Махатхир Мохамадтың ресми сапары болды. 5 тамызда Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Атланта Олим-

пиадасында алтын медальды жеңіп алған Қазақстан боксшысы Василий Жировқа жеделхат жолдады. 23 тамызда Алматыдағы Республика Сарайында жыр

алыбы Жамбылдың туғанына 150 жыл толуына арналған салта-натты мəжіліс болып өтті. Президент Нұрсұлтан Назарбаев кеште «Адалдық пен адамгершіліктің, əділеттілік пен ізгіліктің алып жыршысы» деген тақырыпта баяндама жасады. Елбасы баян-дамасы «Егемен Қазақстан» газетінің 27 тамыздағы нөмірінде жарық көрді. 16 қыркүйекте Президент Н.Ə.Назарбаев тұңғыш рет рес-

ми сапармен Əзербайжанға келді. Президенттер Н.Назарбаев пен Г.Əлиев басқарған ресми делегациялардың екіжақты келіссөзінің қорытындылары бойынша 12 құжатқа қол қойылды.

Мыңғырған мал мемлекеттің меншігі са-налып, құлағынан тізіле түгенделіп, олардан өнген өнімдер тиісті орындарға тау-тау болып тасымал-данып жатқан кешегі кез сол заманның құрыш білек еңбеккерлерінің есінде. Мезгіліне қарай қора-жайы, жем-шөбі ұйымдастырылып, жаз жайлауы мен қыстақ мəселесі дер кезінде дайын-далып қойылатын.

Гүлайым ШЫНТЕМІРҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан»

Осынша жауаптылықты қа жет етуі, орасан зор күштердің жұ мы -луы мал шаруашылығының аса ма-ңыздылығын аңғартса, соларды бағуды жауапкершілігіне алған малшы-бақ-ташылардың міндеттілігі де айтпай-ақ сезіледі. Оның үстіне үкімет пен пар-тия тапсырмасын мүлтіксіз орындау, социалистік жарыстарда шашаға шаң жуыт пай шығу – жеке малшының ғана емес, бүкіл ұжымның, аудан-өңірдің абы-ройы саналатын. Маңғыстау малшылары осы қиын да жауапты еңбек майданында «бір жеңнен қол, бір жағадан бас» шығара табандылықпен еңбек етті.

Əсіресе, 1941-1945 жылдардағы со-ғыс тауқыметі басқа өңірлердегідей, Маңғыстау малшыларының да мой-нына жүктелген міндетті бірнеше есе көбейтіп жіберді. Елдегі жұмыс, не-гізінен əлсіреп кеткен ел экономика-сын нығайту мен майданға қызмет ету деген екі бағытты ұстанды жəне салмақ ауылшаруашылығына түсті. Майданға азық-түлік, жылы киімдермен бірге күш-көлік ретінде Адай жылқысын дайын дау өз алдына бір жұмыс болатын. Оның үстіне партия мал басын өсіру мен одан алынатын өнім көлемін арттыруды бас-ты міндет етіп ұсынды, нақтырақ айтсақ Қазақстандағы мал басын 1945 жылдың соңына дейін 19 миллионға жеткізу керектігі айтылды. Елдегі жұ мысты оңтайлы ұйымдастырып, мал басынан шығын бермей, керісінше алынатын төл санын көбейту – нағыз ердің ері ғана шыдайтын жұмыс. Ол үшін күн-түн де-мей, жаз-қыс демей тер төгу керек еді. Маңғыстаудың ыстық жазы мен қытымыр қысында бұл жұмыстарды ер адамдар-мен бірге əйелдер де өз мойындарына алды. Осынау қиян-кескі мылтықсыз майдан өз батырларын тарих сахнасына шығарды. КСРО Жоғарғы Кеңесі 1948 жылы 23 шілдедегі Жарлығымен соғыс жылдарындағы ерен еңбегі жəне соғыстан кейінгі халық шаруашылығын қалпына келтіру кезіндегі жансебіл еңбектері – Маңғыстауда жылқы шаруа шылығын өркендетудегі өлшеусіз үлесі үшін өңір-дегі 9 малшыға еңбек саласындағы ең жоғары награда – Социалистік Еңбек Ері атағы берілді. Осы орайда айта кету-ге тиіспіз, бұл марапат Маңғыстау аза-маттарының қоғамды дамытуға, ел эконо-микасын өркендетуге еш тартынбай, бір кісідей сіңірген еңбегінің биік бағалануы еді. Тек Маңғыстау емес, күллі Одақты дүр сілкіндіріп, тоғыз бірдей азамат бір мезетте алтыннан алқа тақса, екінің

бірінің қолы жете бермейтін айтулы мара-патты алғандардың арасында Қожаштың ұлы мен қызы да бар еді.

1910 жылы Қызылқұм ауылында туған Дүйіш Сəтібаев еңбек жолын алғаш балықшылықпен бастаған қарапайым еңбек адамы. Қызметке адалдығы, табандылығы жəне шешім қабылдау мен ұйымдастырудағы қабілеттілігі арқа сында колхоз төрағасының орын-басары – бастауыш партия ұйымының хатшысы, ферма меңгерушісі, колхоз төрағасы болған. 1942 жылы Калинин атындағы балық аулау колхозының бригадирі болып жүрген кезінде құзыр-лы орындар оған «...жарты жылдық жос парды 170 пайызға орындады» деп мінездеме берген құжаты сақтаулы. 1966 жылы зейнеткерлікке шыққанға дейін отыз бес жыл бойы үздіксіз еңбек сапынан табылған Дүйіш Сəтібаевтың өзінен он жас кіші туған қарындасы Баланжан Қожашова – Маңғыстау та-рихында аты алдымен ауызға алынатын əйел-қайраткерлердің бірі. 16 жасында колхоз малын бағуға, арасында балық аулауға бел шеше кіріскен ол қайсар мінезімен ер-азаматтар соғысқа кеткен қиын кезде жылқы шаруашылығының тізгінін өз қолына алады. Ат үстінен

түспеген белсенді Баланжан соғысқа тылдан үлес қосуды жəне үкіметтің мал басын көбейту туралы тапсырма-сын орындауды азаматтық парыз санап, өте тиянақтылықпен қызмет атқарады. Жеке басының адалдығы, жауапкершілігі жəне жылқының мінез-құлқы мен осы шаруашылықтың қыр-сырын жетік білуі, сондай-ақ, қарамағындағыларға орын ды талап қоя білуі оны бірден ерек-шелендіріп ала жөнелген. Ол 1941-1958 жылдары Калинин атындағы колхозда жылқы фермасының меңгерушісі бол-ды. Соғыс жылдары аталмыш ферма

майданға 100-ге жуық жылқы мен ондаған тонна ет дайындап жібереді. Бұдан өзге ол басқарған ферма жыл сайын жақсы көрсеткіштерге қол жеткізіп, аудандық, облыстық жарыстарда алдына қара сал-май шығады. 1997 жылы жарық көрген «Маңғыстау» энциклопедиясындағы мəліметтерге сүйенсек, Үкіметтің тапсыр-масын орын дауды алдыңғы орынға қойған Б.Қожашова 1947 жылы 105 бие-ден 105 құлын, 1948 жылы 132 биеден 132 құлын, 1949-1950 жылдары 158 бие-ден 158 құлын алып, шығынсыз өсіреді. 1949 жылы Гурьев облыстық партия ко митетінің мүшесі болып сайланып, сол жылы Қазақстан Компартиясы IV съезінің делегаты атанады. Араға екі жыл салып үшінші шақырылымдағы Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің I съезінің деле-гаты болады.

Бір үйден екі бірдей жанның Социа-листік Еңбек Ері атануын өте сирек, тіпті сол кездегі Одақ көлемінде кездеспеген құбылыс деуге болады.Қазақы ұғым бо-йынша, тегі мықты болса тек кетпейтіні анық. Дүйіш пен Баланжанның өмір, еңбек жолдарына, əулеттік тарихына үңіле отырып, мұны мойындай түсуге тура келді. Қыдыр көрген Қыдырша ауы лы ның жұлдызды перзенттері тек

бұл екеуімен шектелмейді екен. 1949 жылы Социалистік Еңбек Ері атанған 9 малшының 3-уі, яғни Дүйіш Сəтібаев, Баланжан Қожашова жəне 93 биеден 92 құлын алып, шығынсыз өсірген Дүйсе Бердібеков аржағы бір ата дан тарай тын ағайындылар болса, 1946 жылы қазанда «1941-1945 жыл дардағы Ұлы Отан соғысы кезіндегі ерен еңбе-гі үшін» медалімен марапатталған тыл еңбеккерлерінің 30-дан астамы осы ауыл-дан екен. Сондай-ақ, Сəтібаев Дүйіштің туысы Сəтібаев Ақмырзаның ұлы түйеші Көкіш болса 1973, 1975, 1979 жылдары

Социалистік жарыстың жеңімпазы ата-нып, 1983 жылы Бүкілодақтық халық шаруашылығы жетістігі көрмесінің күміс медалін, 1984, 1986 жылдары осы көрменің қола медальдарын иеленсе, сауыншы Ақмырзаева Қанбибі Гурьев, Маңғышлақ облыстық кеңесте ріне 5 мəрте депутат болып, облыстық пар тия комитетінің мүшесі болды. Қазақстан компартиясы XVI съезінің, Қазақстан əйелдерінің II съезінің делегаты атанып, «Еңбектегі табысы үшін» медалімен марапатталған. Қанбибінің тыным-сыз ерен еңбегі, түйе сауудағы өзіндік шеберлігі мен дағдысы, мал қасиетін тани білетін сыралғы малбегілік қасиеті тура-лы 1986 жылы «Қазақ стан əйелдері» жур-налына жазушы Мағира Қожахметова «Шырақ жанған шаңырақтың арда-ғы» атты очерк жариялаған болатын. М.Қожах мето ваның бұл əулетті «шырақ жанған» деп атауы да тегін емес екендігі атпал ұл-қыздары арқылы дəлелденіп-ақ тұр.

Бүгінде ағалы-қарындасты Дүйіш пен Баланжан арамызда жоқ. Еңбегін еліне арнаған Ерлер ел-жұртының ыстық ықыласына бөленіп, мемлекетінің ма-рапат-мақтауларына шалқып өмірден өтті. «Орнында бар – оңалар» деген-дей, олардың адал азаматтық дəстүрін ұр пақтары жалғастырып келеді. Бірақ, еңбек көрігін қыздырып, Одаққа аты тараған дүлдүл жылқышылардың – Ең-бек Ерлерінің есімдері мен еңбегін өз дəрежесінде ұлықтап, құрметтей алып жүрген жоқпыз. Маңғыстау облысының орталығы Ақтау қаласынан немесе ау-дан, қалалардан ірі мекемелерге атын беріп, ақпараттық-рухани тұрғыда кең насихаттасақ, тарихымызды тануға жəне жас ұрпақты еңбексүйгіштікке баулуда үлкен іс атқарған болар едік.

. . .Кезеңдер мен қоғамдар жыл-жиды, заманның талабы өзгереді. Бірақ, адамдардың еңбегі ұмытылмайды, атақ-даңқы өшпейді. Олар жасаған еңбек болашаққа барар жолға төселген кірпіш сынды жылдар өткен сайын беки түспек. Өйткені, еңбек ешқашан ескірмейді де, ұмытылмайды да!

Маңғыстау облысы

Қожаштың қос перзенті – Еңбек Ері

Талғат СҮЙІНБАЙ,Айгүл СЕЙІЛОВА,«Егемен Қазақстан»

Астана. Жыл сайын «Қаз-пошта» АҚ Астана филиа-лы мерзімді басылымдардың өкілдері мен қалалық оқыр-мандардың арасында баспасөзге жазылу күнін өткізеді. Бұл күні оқырмандар өздерінің сүйікті газет-журналдарына же ңіл-дікпен жазылып, редакция өкілдеріне сауалдарын қойып, акциялық шара барысында жылы лебіздерін арнап, өлең шумақтарын оқып мəре-сəре болып қалады. Кеше де еліміздің бас газеті «Егемен Қазақстан» бастаған «Казахстанская прав да», «Астана ақшамы»,

«Ве чер няя Астана», «Қазақстан кə сіподағы», «Сəн мен сахна», «Қазақ газеттері» ЖШС-ына қа расты басылымдар, басқа да бірқатар елге белгілі газет-жур налдардың редакциялары елордадағы пошта ғимаратында өз тауарларын оқырмандарға ұсынды.

Келушілерге шараның мəн-маңызы жайлы баяндаған «Қаз-пошта» АҚ Астана филиа лы-ның директоры Сəуле Əбіл-баева оқырмандар мен редак-ция қызметкерлерін баспасөзге жазылу күнімен жəне 9 қазан Дүниежүзілік пошта күнімен құттықтады. «Біздің филиалдың бұл жолғы жаңалығы ретінде «Самұрық-Қазына» ұлттық əл-ауқат қорының көмегімен

орталық операциялық учаске-нің жаңғыртылуын атап өткім келеді. Көріп отырсыздар, пош-талық қызмет, қаржылық қызмет көрсету залдары түгелімен жаң-ғыртылды. Сəлем-сауқат (по-сылка) супермаркеті ашыл-ды. Енді тұрғындарымыз сə-лем демелерді жіберуде де, қабылдап алуда да бұрынғыдай кезекке тұрып əуре болмайды жəне оператордың қызметінсіз өз шаруаларын атқара береді. Сондай-ақ, бұл зал кешкі 22.00-ге дейін жұмыс істейді. Сөй-тіп, пошта қызметі түгелдей тұтынушылардың сұ ра нысына негізделуде» – деді филиал ди-ректоры. Ол қазіргі күні қалалық оқырмандардың мерзімді бас пасөзге жазылу деңгейі

қан шалықты деген журналистер сауалына «аз да емес, көп те емес» деп жауап бере отырып, күнделікті шаруасын таңертеңгі сағат сегізде газет сатып алудан бастай тын оқыр мандардың бар екенін, пошта филиалы жөн -деуге жа былған кезде олар əжеп-тə уір на разы лық танытқанын да атап өтті.

Алматы. «Бас поштаның опе рациялар залында Алматыдан шығатын барлық басылымдар арнайы сөрелерге қойылып, жазылушылар үшін үш кассада бөлшек сауда тəртібіне орай опе-ратор қыздар тоқтаусыз жұмыс істеді. Сөйтіп, 2017 жылдың газет-журналдарына ресми түр-де жазылу басталды. Айтулы ша раны құттықтау сөз сөйлеп ашқан «Қазпошта» АҚ Алматы филиалы директорының орын-басары А. Момынов «Биылғы баспасөзге жазылу науқаны Дүние жүзілік пошта күнімен орайлас келді. «Қазпошта» қай кезде де халық пен басылымдар арасында алтын көпір болғанын мəртебе санайды» деді.

Ел газеті «Егеменге» ал-ғаш қы жазылған Алматы қала-сының тұрғыны, зейнеткер Əбсаттар Науатов болды. Ке-зінде Шардара су қоймасын салған Қазақстанның құрметті гидротехник-инженері бізбен əңгімесінде басылыммен со-нау «Социалистік Қазақстан»

аталған кезінен жақсы таныс əрі ұдайы оқырманы болып келетінін тебірене еске алды.

«Егемен Қазақстан» газетіне жазылудың кезегіне тұрған екін-ші оқырманымыз – ақтаулық кəсіпкер, байырғы мұнайшы-инженер Серік Мырзаханов бо-лып шықты.

Нотариалды кеңсенің ди-ректоры Рахымжан Нұрбеков, үшінші жазылушы, «Егемен-нің» соңғы айларда аса қызықты əрі газеттің пішімінің өзгергенін байқадым. Аға басылымға ал-дағы уақытта игілікті табыс ті-лей мін» деді ағынан жарылып.

«Егемен Қазақстан» га зе-тіне алғашқы леппен жа зылған үш оқырманымызға да редакция аты-нан арнайы сый-сыяпат жасалды.

Алматыда жылына бір рет өтетін баспасөзге жазылушылар күні 73 басылымды таңдаған 378 адам газет-журналға жазыл ды. Оның 27-сі «Егемен Қазақстан»! ––––––––––––

Суреттерде: 1. Астаналық оқыр мандар «Егемен Қазақ-стан» газетіне қызығу шылық танытуда.

2. «Егеменге» ал ғашқы болып жазылған оқыр ман-дары мыз (солдан оңға қарай) – Серік МЫРЗАХАНОВ (Ақтау), Əбсаттар НАУАТОВ жəне Рахымжан НҰРБЕКОВКЕ газет -тің арнайы сыйлығы тапсырыл-ды.–––––––––––––

Суреттерді түсірген Орынбай БАЛМҰРАТ,

Нұрманбет ҚИЗАТОВ

Баспасөзге жазылу басталды

Кеше «Қазпошта» акционерлік қоғамының Астана жəне Алматы филиалдарында кезекті мерзімді баспасөзге жазылу науқанына арналған акциялық шаралар өтті.

Мира БАЙБЕК,«Егемен Қазақстан»

Алматыда Қазақстан Республикасы Мəдениет жəне спорт министрлігі Тіл-дерді дамыту жəне қоғамдық-саяси жұмыс комитетінің мұрындық болуымен Қазақстан Республикасы Тəуелсіздігінің 25 жылдығына арналған шетелде тұратын отандастардың қатысуымен халықаралық өнер фестивалі өтуде.

Шетелдік қандастарымызбен мəдени жəне рухани байланыстарды дамытуға, нығайтуға бағытталған фестиваль аясында «Алматы – тəуелсіздіктің алтын бесігі» атты жыр мүш-əйрасы, термешілер сайысы жəне сурет көрмесі ұйымдастырылды.

«Шетелдегі қандастарымыз қатысатын

халықаралық өнер фестивалі еліміздің Тəуелсіздік күніне қарай бірнеше жыл-дан бері өтіп келеді. Оған шетелдегі қазақ диаспорасының 35 жасқа дейінгі шығармашылық өкілдері өтініш беріп, қатыса алады. Биыл бізге 300-ден астам өтініш келіп түсті, солардың ішінен ірік теліп алынған 60-қа жуық өнерлі бауырымыз əлемнің 20 елінен келіп қатысуда. Биылғы фестивальдің ерекшелігі, ол Қазақстан Тəуелсіздігінің 25 жылдығына арналып отыр» деп атап өтті Дүниежүзілік қазақтар қауымдастығы төрағасының орынбасары Талғат Мамашев.

Фестиваль жеңімпаздарға ақшалай сыйлықтар тапсыру рəсімімен жəне салта-натты гала-концертпен аяқталмақ.

АЛМАТЫ

Шетел қазақтарының шығармашылығы

Қалмаханбет МҰҚАМЕТҚАЛИ,«Егемен Қазақстан»

Алматыда дəстүрлі «Алтын жүрек» сый лығының иегерлерін анықтауға ар нал-ған басқосу өтті.

«Бауыржан» қайырымдылық қорының бастауымен кіндігі кесілген жобаның өт кізіле бастағанына биыл он жыл толып отыр. Осы кезең аралығында «Алтын жүрек» қоғамдағы қайырымды жандарды ма рапаттауға арналған бірегей бастама ретінде қалыптасып, кең қолдауға ие болды. Жыл сайын түрлі номина-ция бойынша еліміздің Атымтай жомарттары мен қайырымды жандарын анықтап, оларға лайықты құрмет көрсетіледі.

Биылғы «Алтын жүрек» сыйлығына үміт-кер болуға жүзден астам өтініштер қа былданған.

«Алтын жүрек» сыйлығының мақсаты – қоғамды қайырымдылық жасауға, əлеу-меттік мəселелерге бейжай қарамауға ша-қыру. Бұл ниет қапысыз орындалып келеді. Жыл сайын қайырымдылық көр сетуге құш-тарланғандардың қатары көбейіп, қар жылай көмектің де көлемі артып отыр. Мысалға, өткен бір жыл ара лығында 130 000 адам ерікті түрде қайы рым дылық шара ларына қа-тысуға ынта білдіріп, 2 568 020 000 теңгеге көмек көрсетілген.

Ал, Қазақстанның алтын жүректі аза -маттарының аты-жөндері жария болатын күн таяу. «Алтын жүрек – 2016» сый-лы ғы қа зан айының жиырма жетісі күні Алматыда тапсырылмақшы.

АЛМАТЫ

Атымтай жомарттар анықталады

Бір үйден екі бірдей жанның Социалистік Еңбек Ері атануын өте сирек, тіпті сол кездегі Одақ көлемінде кездеспеген құбылыс деуге болады.

8 8 қазан2016 жыл

Кино

руханият

1996 17 қыркүйекте Президент Нұрсұлтан Назарбаев Грузияға ресми сапармен

барды. Н.Ә.Назарбаев пен Грузия Президенті Э.Шеварднадзе бастаған ресми делегациялар келіссөзінен кейін 13 құжатқа қол қойылды. 23 қыркүйекте Түркияда Қазақстан мәдениеті мен өнерінің күндері бас­

талды. Қазақстан делегациясын ел Президенті Сүлеймен Демирел қабылдады. 30 қыркүйекте Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 51­ші сес­

сия сында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың мәлімдемесі ресми құжат ретінде таратылды. Осы күні Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың тапсыруы бойынша Сыртқы істер министрі Қасым­Жомарт Тоқаев Қазақстан атынан Ядролық сынақтарға жан­жақты қамтитын тыйым салу туралы Шарт мәтініне қол қойды. 4 қазанда Алматыда Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың, Қыр­

ғызстан Президенті Асқар Ақаевтың, Өзбекстан Президенті Ислам Каримовтің, Тәжікстан Президенті Эмомали Рахмоновтың, Ресей Федерациясының Премьер­министрі Виктор Черномырдинның кездесуі болып, онда Ауғанстандағы жағдайдың шиеленісуіне байланысты жан­жақты пікір алысылды. 12 қазанда Астрахань облысының Володар ауданында қазақтың ұлы күй шісі

Құрманғазыны еске алу күндері өтті. Бұл іс­шара Қазақстан мен Ресей халықтары арасындағы достықтың күндеріне айналды. Құрманғазы кесенесінің ашылуына Қазақстаннан Президент Нұрсұлтан Назарбаев бастаған үлкен делегация келді. Салтанатқа Ресей Федерациясы Үкіметінің басшысы Виктор Черномырдин қатысты. Бұл туралы «Егемен Қазақстан» газетінің 15 қазандағы нөмірінде «Ұлы дала күй атасы Құрманғазыны ұмытпайды» тақырыбымен мақала жарияланды. 21 қа занда

Таш кент тегі «Дүр ­мен» рези ден ция­сында түркі тіл дес мемлекеттер бас ­шыларының төр ­тінші кездесуі бас­талды. Оған Әзер­байжан, Қазақстан, Қыр ғызстан, Түркі­менстан, Түркия және Өзбекстан пре­зиденттері қатысты. 23 қазанда

Пре зидент Жар лы­ғымен Оңтүстік Қа­зақстан облы сын­дағы Алға бас ау­данының аты Бәй­дібек ауданы бо лып өзгертілді. 28 қазанда Пә кістан Ислам Республикасының Президенті Сардар Фарук

Ахмад Хан Легари ресми сапармен Алматыға келді. Қазақстан басшысымен өткен кездесу аяқталғаннан кейін президенттер Қазақстан мен Пәкістанның екіжақты қатынастарының болашағы туралы Бірлескен мәлімдемеге қол қойды. 14 қарашада Алматыда республика ардагерлерінің II съезі болып өтті. Де­

легаттарға Президент Нұрсұлтан Назарбаев құттықтау жолдады. 2 желтоқсанда Португалия астанасы Лиссабонда Еуропадағы қауіпсіздік

және ынтымақтастық ұйымының (ОБСЕ) пленарлық сессиясы ашылды. Пле­нарлық сессияның екінші мәжілісіне Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев төрағалық етті. 9­11 желтоқсан аралығында Президент Н.Ә.Назарбаев ресми сапармен

Үн дістанға барды. Сапар барысында ол Үндістан Президенті Ш.Д.Шармамен, Премьер­министр Х.Д.Деве Говдамен кездесті. Кездесу соңынан екіжақты бірқатар құжаттарға қол қойылды. 12­14 желтоқсанда Президент Н.Ә.Назарбаевтың Австралияға алғашқы рес­

ми сапары болды. Сапар барысында Елбасы Австралияның Генерал­губернаторы У.Хэйденмен және Премьер­министрі Дж.Хауардпен кездесті. 16 желтоқсанда Алматыдағы Республика Сарайында Тәуелсіздіктің 5 жыл ­

дығына арналған салтанатты жиналыс өтті. Президент Нұрсұлтан Назарбаев «Қазақ­стан тәуелсіздігі: тарих тағылымдары және қазіргі заман» тақырыбында баян дама жасады. Осы күні Алматыдағы Республика алаңында Қазақстан тәуелсіздігінің бес жыл толуына байланысты «Тәуелсіздік монументі» ашылды. Оның ашылуына Ел­басы және елімізге арнайы келген Түркия Президенті Сүлеймен Демирел қатысты.

Айгүл СЕЙІЛОВА,«Егемен Қазақстан»

Тәуелсіздік алған 25 жыл ішінде қо­ғамдағы қай сала да дамуды, жаңғыруды бастан кешті. Оның ішінде мәдениет саласындағы жетістіктердің орны бір бө лек. Осынау жылдарда елімізде 18 теа тр ашылған. Әрқайсының өз орны бар десек те, елордадағы «Астана Опера» теа тры ның ашылуы ТМД кеңістігінде айрықша, сән­салтанаты келіскен өнер ордасының дүниеге келгенін айқындаған еді. Тәуелсіздік жылдары құрылған Қазақ Ұлттық өнер университеті мен би ыл ғана алғашқы түлектерін қабылдаған Қазақ Ұлттық хореография академия­сын да мәдени өмірдегі жетістік ретінде бағалау орынды. Бүгінгі күні елімізде 234 музей жұмыс істейтін болса, соның көпшілігі тәуелсіздік жылдары бой көтерген. Оның ішінде айрықша атап өтетін нысан – елордадағы Ұлттық му­зей. Кинематография саласы да іргелі салалардың қатарына қосылды. 25 жылда 500­ге жуық фильм түсірілген болса, оның 200­ге жуығы түрлі ха­лықаралық фестивальдардың лауреаты атанған. Бұл туралы рет­ретімен ба­яндап берген Мәдениет және ақпарат

вице­министрі Ақтоты Райымқұлова осы жылы белгіленген мерекелік шараларға тоқталды. «Үкімет қаулысымен бекітілген ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығын өткізу жөніндегі іс­шаралар жоспарына сәйкес биылғы жылы аймақтық, республикалық және халықаралық деңгейде түрлі бағыттағы 221 іс­шара өткізу көзделген болатын. Бүгінгі таңда республика деңгейінде 100­ден аса іс­шара өтті. Мұндағы басты мақсат – ширек ғасырда жеткен жетістіктерді көрсету», – деді ол.

Тәуелсіздік мерейтойына орайлас­тырылған шараларға келер болсақ, «Му зейдегі түн» акциясы, «Астана­Дуатлон­2016» турнирі, «Астана – Отанымыздың жүрегі» республикалық акциясы, «ЭКСПО­2017­нің жас доста­ры» жобасы, «Мәңгілік елдің елордасы», «Астана елдігімнің ертеңі» көрмелері, халық ойындары фестивалі, теннистен Қазақстан Республикасы Президентінің Кубогі, т.б – бұлардың барлығы да Тәуелсіздігіміздің 25 жылдығына ар­налды. Сондай­ақ, Мәдениет және спорт министрлігінің өкілі мерейтойлық жылдың жалпы оқиғалар легінің қоры­тындысын шығаратын желтоқсан айы 25 жылдықты мерекелеудің шарық тау шегі болады деп хабарлады.

Айгүл АХАНБАЙҚЫЗЫ,«Егемен Қазақстан»

Қаламгерлерге қатысты көбірек ай­тылатын «елден ертерек кетті» деген сөз Р.Сейсенбаевқа да тиесілі. Туып­өскен Семейінен тұп­тура әдебиеттің қайнаған хан базары Мәскеудің өзінен табылып, 1970 жылдардан кейінгі қазақ әдебиетінің Мәскеудегі ең ірі өкілі әрі тұлғасы болғанын ешкім жоққа шығара алмайды. Оның барлық шығармашылық өмірі Мәскеумен тығыз байланысты. Сол кездің өзінде­ақ әдебиетке тегеурінді тұлғаның топ жарып келіп қосылғанын орыс­қазақ ортасы әуелден мойындаған. ҚазҰУ­де өткен халықаралық «Абай» клубы мен «Аманат» журналының 15 жылдығы және көрнекті жазушы Роллан Сейсенбаевтың 70 жылдық ме­рейтойы мен «Менің 100 кітабым» сериясының тұсаукесеріне байланыс­ты ұйымдастырылған жиында мінбеге шығып сөз алған қазақ, орыс, украин әдебиеті өкілдерінің бәрі де қазақ қа­ламгерінің осы абыройлы қызметін, орыс, әлем жазушыларының арасындағы

беделінің зор болғанын әдемі естеліктері арқылы жарыса жеткізді.

Ақын, Мемлекеттік сыйлықтың лауреа ты Ұлықбек Есдәулет Р.Сей сен­баевтың Мәскеудегі Әдебиет институ­тында оқып жүргенде­ақ театр өмірінен, қала тіршілігінен повестер жазып, «Отелло», «Операция» атты алғашқы әңгімелерімен әдеби ортаны өзіне қаратқанын айтты. Р.Сейсенбаев 1978 жылы Мәскеуде жас ақындардың кеңес­семинарын өткізеді. Қазақ ақындарының Мәскеуде талқылануы үлкен құбылыс еді. Семинарда қазақ поэзиясының бел­ді ақындары Жарасқан Әбдірәштің, Темірхан Медетбектің, Күләш Ах­метованың, Ұлықбек Есдәулеттің өлең дерінің қыр­сыры, мазмұн­мәні, жаңалығы мен даралығы тұтас тара­зыланып, Мәскеудің үлкен ақындары тарапынан жоғары баға беріледі. Бұл туралы «Литературная газета» үлкен мақала жариялайды. Сол жолы қазақ ақындары арқаланып, Мәскеуден серпіліп қайтады. Бұл Сейсенбаев­тың жас та болса әдебиеттегі қаламдас, қанат тас серіктерінің танылуына,

көркемдік кеңістігінің кеңеюіне жасаған қамқорлығы еді.

Р.Сейсенбаевтың ізгі ісінің ілкімдісі, алашшыл ақын Мағжан Жұмабаевтың өлеңдерін орысшаға аудартып, оны да «Литературная газетаға» бастыруы. Бұл кезде Мағжан ақынның әлі ақталмағанын ескерсек, ерлікпен пара­пар іс жасағанын бағамдауға болады. Бұдан кейін де жолма­жол аудармасын өзі жасап, орыстың Михаил Курганцев деген мықты ақынына Мұқағали Мақатаевтың өлеңдерін аудар­тып, орыс оқырманына жеткізеді. Орыс әдебиетінің қабырғалы қаламгерлерін дүркін­дүркін Алматыға, Шымкентке, Өскеменге шақырып, қазақтың өмірімен, әдебиетімен таныстырып жүретін еңбегі ұлтжанды азамат үшін дағдыға айналған әдепкі іс.

Роллан Сейсенбаевтың бастама­сымен құрылған халықаралық «Абай» қоры мен «Аманат» журналына биыл 15 жыл толып отыр. Тарихтың өсіп­өркендеуіне, қазақ әдебиетінің шетел оқырмандарына кеңінен танылуына «Аманат» журналының қосқан үлесі өлшеусіз. Нобель сыйлығының лауреат­тарын, шетелдің ақын­жазушыларын қазақтың әдеби журналында жариялау­ды дәстүрге айналдырды. Жапон жа­зушысы Кэндзабуро Оэнің: «Аманат» журналы – қазақ әдебиетінің ғана емес, әлем әдебиетінің бренді», деген сөзі биік талғаммен шығатын журналға ғана емес, жазушының еңбегіне берілген баға да. Бүгінде «Аманат» журналын жұмыр жердің кітапханаларынан кездестіруге болады. ТҮРКСОЙ халықаралық

ұйымының бас хатшысы Дүйсен Қасейіновтің жолдаған құттықтау хатын­да әлем әдебиетінің 200 томдық кітабын қазақ халқының алдына жайып қойғанын және Роллан Сейсенбаевтың Баспа үйінен әлем әдебиетінің 100 кітабының шыға бастағанын қазақ әдеби өміріндегі ерекше құбылыс қана емес, мәдени өміріміздегі үлкен қозғалыс екенін атап өткен.

Роллан Сейсенбаевты ез елінің нағыз патриоты деуге толық негіз бар. Себебі, оның бар саналы өмірі ұлы Абайды әлемге танытуға арналып келеді. Оның астарында «Абай арқылы қазақты та­нытсам» деген азаматтық арман мен ұлтжанды мақсат жатқаны айдан анық. Бір өзі Абайды он бес тілге аудартқаны соның айғағы. Р.Сейсенбаевтың таныс­тыруымен әлем оқырманы қазақтың біртуар ойшылдарының баға жет­пес шығармаларымен сусындады. Қазақтың ақыны мен жазушысының шығармаларының аударылуына ден қойып, оны журналдың әр санында жарыққа шығарып отыруы – әлемдік сөз өнеріне қосқан үлесі.

Қазақ әдебиетінде 1975 жылы жарық көрген «Аңсау» атты алғашқы әңгімелер мен повестер жинағынан бастап, «Өзімді іздеп жүрмін», «Трон сатаны», «Ночные голоса», «Возвращение Казыбека», «Соңғы қар», «Тоска по отцу, или день, когда рухнул мир» повестері мен әңгімелер жинағын, «Если хочешь жить», «Всего одна ночь», «Түнгі диалог», «Мертвые бродят в песках», «Лестница в никуда» секілді романдар берген Роллан Сейсенбаев отты, ойлы қаламның оқшау иесі. Ағасы туралы елжіреп естелік ай­тып, ізгі жүрегінің лүпілін өлеңмен өріп жолдаған Ұлықбек Есдәулет тұлғаның әдеби тағдырының түйінін дәл тапқандай: «Сенің ұлы болмауға еш хақың жоқ, ұлы Абайдың қаны жүр тамырыңда»…

АЛМАТЫ

Еске сала кетейік, киноэпопеяның Астанадағы 1 наурызда өткен алғашқы та-ныстырылымына Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев қатысып, тың туынды Қазақстан кинематографиясындағы айту-лы жетістік ретінде бағаланған болатын. Осы орайда фильмнің режиссері Ақан Сатаев өз сұхбатында: «Бұл негізінен бала мен ананың мәңгілік сүйіспеншілігіне, перзенттік махаббаттың құдіретіне арналған кинокартина. ХХ ғасырдағы тарихи кезеңдер мен кейіпкерлердің жарты ғасырға жуық уақытын қамтитын мұндай тарихи драмалар, әсіресе, кейінгі жас ұрпақ үшін еліміздің өткен тарихын танып-білуіне өте-мөте қажет», деген еді.

Қарашаш ТОҚСАНБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Рас, отандық фильм желісі ана мен перзенттің ыстық мейірімін дәріптейді, өмірде түрлі қиындықты басынан өткерген жанның тағдыры жайында өрбиді. Жастайынан отбасынан қол үзген кейіпкер соғыс өртін бастан кешіп, тұтқындар лагеріне түседі. Осы жылдар­да ол үйіне оралып, анасымен қауышып, ұлын көрем деген үкілі үмітін өшірмейді. Кейіпкердің 45 жылға жуық ғұмыры экранда өрбиді. Оқиғаның сюжеті ұжымдастыру шырғалаңын, халыққа қасірет жұтқызған ашаршылықты, екінші дүниежүзілік соғыс пен соғыстан кейінгі еліміздің күрделі кезеңдерін баяндайды.

Фильм негізінен 1930 жылдан бастап қазірге дейінгі аралықты суреттеуімен тұшымды. Әлемдік тәжірибеде ондағы оқиға сюжеті кемінде 8­12, тіпті, одан да көп серияға дейін созылатынын ескер­сек, ал қазақстандық режиссер мұны өте жинақталған үлгіде ықшамдап бере алған. Солай бола тұра, әр кезеңнің үні, айшығы ала­құлалыққа ұрынбай, айқын берілген, бояуы қанық, болмысы анық кейіпкерлер кейпіне жолығамыз.

Өмірлік құндылықтардың мәні мен тіршіліктегі құбылыстарға өзгеше көзқараспен қарауға үндейтін «Анаға апарар жол» кинокартинасы қазірдің өзінде аудиториясын қалыптастырып үлгерген туынды деу лазым. Бұл ту­ралы, әсіресе, шетелдік сарапшылар мен кинотанушылар жылы лебіздер білдіруде. Мәселен, 30 қыркүйек пен 5 қазан аралығында өткен «Еуразиялық көпір» халықаралық кинофестивалінде бас бәйгені қанжығасына байлады. Сондай­ақ, аталмыш фильмде тағдыр тауқыметін қаншалықты тартса да бо­йындағы аналық мейірім мен асыл

қасиеттерін сақтай алған қазақ әйелінің жарқын бейнесін экранға алып шыққан Алтынай Нөгербек елімізде кино сала­сы бойынша ұйымдастырылып отырған «Тұлпар» ұлттық жүлдесінің «Үздік әйел рөлі» аталымын жеңіп алды. Ал фильм­нің операторы Хасан Қыдырәлиев «Үздік операторлық жұмыс» аталымының жеңімпазы атанды. Қарапайым көрермен бұл марапаттарды толығымен құптайды және лайықты иелерін тапты деп есептейді. Фильмді тамашалағаннан кейінгі туған ой – бұл туындыны отандық кинорежиссураның бір кемін толтырған үлкен олжа деу керек. Оған себеп, өкінішке қарай, бізде әлі Қазақстанның тарихи тұтас дәуірнамасы кино тілімен өз дәрежесінде түгел өріліп бітті деп айта алмаймыз. Тіпті, жоқтың қасы деуге бо­лады. Сондықтан, «Анаға апарар жол» фильмі арқылы тағы бір тың кеңістіктің есігі, соны соқпағы ашылғандай әсер қалдырды. Рас, Қазақстан кинематогра­фиясында ана тұлғасы, баласын май­даннан күткен далалық ананың мейірімі алғаш рет ойналып отырған жоқ. Ұлттық кино және театр сахнасындағы Сәбира Майқанова, Әмина Өмірзақова сынды сирек шеберлер бейнелеген ақ жаулықты аналар галереясы әлі күнге дейін өз мәнін жоғалтпай, отандық туындыларға деген құрметті арттыра түседі.

Бүгінгі таңда төл режиссураның кө­рермен көңіліне жол табудағы ізденістері қуантады. Осы бағыттан таймасақ, ұлттық киноның шығар асуы биік болмақ. Шәкен Айманов, Сұлтан Қожықов, Шәріп Бейсембаев, Абдолла Қарсақбаев, Мәжит Бегалин сияқты классик­режиссерлер­дің шығармашылығымен тығыз бай ла­ныс ты болған қазақ киносының «алтын кезеңі» қайта айналып келер деп әлі де үміттенеміз. Бүгінгі таңдағы бас ты мақсат – халыққа телеарналардан, бол­маса кинотеатрдан отандық өнім деріміз мейлінше көбірек көрсетілсе екен дейсің. Және бұл туындылардың техникалық сапасына көңіл бөліп қою жеткіліксіз, алдымен мұнда терең ой, рухани азық

мол болса екен дейсің. Осы ретте соңғы жылдары көрерменге ұсы нылып жүрген бірқатар көркемсуретті фильмдерді атап өтуіміз қажет. Алысқа бармай­ақ, 2015­2016 жылғы Ақан Сатаевтың «Анаға апарар жол» фильмінен ба­стап, Қанағат Мұстафиннің «16 қыз», Ерлан Нұрмұхамбетовтің «Жаңғақ тал», Асқар Бисембиннің «Адель», «30 жаста ұзатылу» сияқты көпшіліктің көңілінен шыққан бірталай дүниелер бар. 2007 жылы жарық көрген Ақан Сатаевтың «Рэкетир» атты алғашқы толық ме­тражды туындысын әлі күнге ұмыта қоймағанымыз да рас. Режиссердің фильмдері халық арасында ерекше сұранысқа ие. Кино саласының да­муына қомақты үлес қосып жүрген, шығармашылық талантын көрермені өте жоғары бағалайтын ақжолтай азаматтың биылғы табысы – осы «Анаға апарар жол» фильмі.

Оның тағы бір ерекшелігі, сю­жеттер Қазақстан, Белоруссия және Әзербайжанда түсірілген. Мұнда халықтың басынан өткен қиын­қыстау кезеңдер басты кейіпкерлердің өмірі мен тағдыры арқылы беріліп отыра­ды. Картинаға жалпы саны 2 мыңнан астам адам қатысқан. Негізгі рөлдерді Әділ Ахметов, Алтынай Нөгербек, Аружан Жазылбекова, Болат Әбділманов, Берік Айтжанов, Азамат Сатыбалды, Еркебұлан Дайыров, Асылбек Боранбай сынды танымал актерлер сомдайды. Бас продюсері – Әлия Назарбаева. Ал сценарийді бұдан бұрын да А.Сатаевпен бірнеше картинада шығармашылық байланыста болған Тимур Жақсылықов жазған. Туындыны әуенмен әрлеген – белгілі композитор әрі өңдеуші Ринат Ғайсин. Қоюшы суретшілері: Нәзира Байбекова, Лариса Решетова. Дыбыс режиссері – Никита Фомин. Монтаж режиссері – Виталий Кирсанов.

Жақында фильмді тағы бір мәрте тамашалаудың сәті түсті. Киноэпопея көрерменнің жүрегіне жол тапты деп ойлаймын. Өйткені, ана мен перзент

арасындағы сүйіспеншілік сезімін көзге жас алмай отырып көру мүмкін емес еді. Соңында залдағылар ризашылықпен қол соқты. Фильмнің жемісті болуының басты себебі неде деп артықшылығын іздедік. Алдымен, картинаның тақырыбы өте­мөте қымбат, әсіресе, қазақтың жа­нына жақын, абзал ат. Қаламгер ағамыз Баубек Бұлқышев айтқандай: «Ана десе, толқымайтын жүрек, тасымайтын қан, сезбейтін сезім болуы мүмкін емес» демекші, адамзат үшін ананың орны әрдайым жүрек төрінде екені сөзсіз. Сондықтан, фильмнің тақырыбы әрбір көрерменге етене таныс, ыстық екені даусыз.

Екінші себебі , «Анаға апарар жол» драмасы қазақ қоғамындағы ең ауыр кезеңдерді қамтуымен де қызықтырады. Ұжымдастыру науқаны, соғыс жылдарындағы және одан кейінгі халықтың басынан өткерген қиындықтары... Бұл бүгінгі ұрпақ үшін соншалық шалғайдағы шаңдақ дүние емес және режиссер осыны шынайы қалыпта бедерлей отырып, қай кезеңде болсын кейіпкерлерінің бір­біріне де­ген мейірімін азайтпайды, қайта бірлігі мен адалдығын, бауырмалдығы мен батылдығын еселейді. Ең бастысы, бас­ты кейіпкер – Ілиястың анасына деген, туған жеріне, Отанына деген шексіз ма­хаббатын, сағынышын барынша айқын сипаттауға тырысады. Фильм өткен тари­хымызға көз жүгірте отырып, бүгінгі күнге ата­бабаларымыздың қанымен, жанымен жеткенімізді еске алдыра­ды. Жалпы, тарихи сарында түсірілген фильмдердің өскелең ұрпаққа берер көл­көсір тағылымы осындай сәтте ерекше сезіледі екен. «Ерлік – елге мұра, ұрпаққа үлгі» демекші, соғыс кезіндегі ер­азаматтарымыздың қайтпас қайсарлығы мен төзімділігін көрсету арқылы бүгінгі ұрпақтың санасына нағыз отансүйгіш, батырлық үлгісін қалыптастыруға бо­лады.

Актерлердің өз кейіпкерлерінің бей­несін шынайы сомдай алғандығы фильмнің ұтымды тұсы дер едік. Мәселен, негізгі рөлдердегі Әділ Ахметов пен Алтынай Нөгербектің драмалық актерлігі мен сезімталдығы оң нәтижеге қол жеткізді. Ілиясты ойнаған Ә.Ахметов Жастар театрының басты рөлдерімен ысылған актер десек, ал Мәриямды сомдаған А.Нөгербек Қалибек Қуанышбаев атын­дағы академиялық қазақ музыкалық дра­ма театры сахнасындағы қазақ арулары бейнесімен танымал актриса. Бұған дейін Сламбек Тәуекелдің «Жерұйық», Ермек Тұрсыновтың «Жат», Сергей Снежкиннің «Жұлдыздар тоғысқанда» фильмдері арқылы жақсы таныс оның «Анаға апарар жол» туындысындағы ойынын актрисаның шығармашылығындағы үлкен жетістік деп бағалауға бола­ды. Мәриям ананың әрбір кезеңдегі мінез­құлқының өзгерісі, кейіпкердің ішкі жан күйзелісі шынайы шыққан. Гримге байланысты сәл­пәл осал тұстары байқалғанмен, бұл кинокартина Ақан Сатаевтың шығармашылығындағы үздік туындылардың бірі ретінде есте қалары сөзсіз. Рас, көркемсуретті фильмнің атауына қатысты сыншылар тарапынан түрлі пікірлер алға тартылуда. Ал жал­пы бәрін қорытындылай айтқанда, әзірге Қазақстан кинематографиясында осы режиссердің есімі шетелдік сарапшылар назарын өзіне барынша аударып тұр. Ең бастысы, көрермені жуырда экранға жол тартатын «Районын» асыға күтуде...

Мәңгілік ел мәдениетінің мерейі

«Қазмедиадағы» Орталық коммуникациялар қызметінде өткен брифинг ел Тәуелсіздігінің 25 жылдығын мереке-леу аясында жыл бойы өткізілген және алдағы уақытта ұйымдастырылатын шаралар барысына арналды.

«Ұлы Абайдың қаны жүр тамырында...»

Жазық далада туып, жаһанға танылу кез келген қазақ қаламгерінің маңдайына жазылмаған бақыт. Талантты бола тұрып таныла алмау қасіреті тағы бар. Бірақ жаратылысынан дарыған ерекше дарын мен рухты қайсар мінез тоғысынан туатын айрықша болмысы арқылы өз әлемін жасай алатын қаламгерлер болады. Жастайынан әдебиеттің маржанын тереңінен сүзіп оқып, эрудиттігімен танылып, интеллек-туал жазушы атанған, мұзжарғыш кемедей мінезділігімен бұзып-жарып жүретін өткір ойлы Роллан Сейсенбаевты осы санаттағы жазу-шылар қатарына қоссақ, еш артығы жоқ.

Тарих толқынындағы тағдырбелгілі кинорежиссер Ақан Сатаевтың «Анаға апарар жол» киноэпопеясының өзегіне арқау болған

есімі елге елеулі

98 ҚАЗАН2016 ЖЫЛ

Айтайын дегенім...

ҚОҒАМ

Абайлаңыз...айықтырғыш!

Атасынан қалған ас болмаса да, араққа араны ашылатындар аз емес. Олардың жəне саны қанша екенін ешкім білмейді, бірақ əйтеуір баршылық екені анық. Солардың бəрі ащы суды ішуге бас қойғанда та-тып алмайтындар қатары селдіреп қалатындай көрінеді. Əйтсе де соңғы кездері біздің қоғамымыз сындар-лы саламатты салтты ұстанып келе жатқаны əмбеге аян. Соның арқасында ащы судан арылғандар қатары да молайып келеді. Бірақ...Иə бірақ, нақты жағдай қандай екенін тиісті

сала мамандары ғана жақсы білетіндіктері сөзсіз. Мəселен, елімізде қанша адам мас-күнемдікке салынатындығын ішкі істер орган-дары нақты айта алмаса да, шамалай алады. Əрине, арақ ішетіндердің бəрін бірдей бір жіпке тізіп, маскүнемдер дей алмайсыз. Бірақ соңғы кездері мас күйінде қылмыс жасайтындардың саны бірте-бірте көбейіп бара жатқан көрінеді. Оны айтасыз, тіпті тұрмыстық негізде орын ала-тын ауыр қылмыстардың он пайызы спирттік ішімдік ішкендіктен болады екен. Демек, ащы суды ішу азаймай тұр жəне оның зардабы да зор айып тұр деген сөз.

Бұл нені білдіреді? Бұл мас адамдар бірте-бірте қоғамдық орындарда да көбейе бастайды дегенді білдіреді деп ойлаймыз. Мұны Ішкі істер министрінің өзі де қостайтынын жасыр-майды. Өйткені, расында маскүнемдік пен алкоголизмнің алдын алуға бағытталған тұтас кешенді шаралардың қабылданғанын бəріміз білеміз. Бірақ одан біз күткендегідей еш нəтиже шықпай отыр, дейді Қ.Қасымов. Азаматтардың қоғамдық орындарда спиртті ішімдік ішпеуі үшін, арақ ішіп көлік құралдарын жүргізбеуі үшін, жалпы ол пəлені ат шаптырым айна-лып жүруі үшін заңға да бірқатар өзгерістер енгізілді. Қоғамдық орындарда арақ ішкен жанға айып салынатыны былай тұрсын, егер қажет деп табылса оны күштеп, яғни еркінен тыс емдету амалдары да іске қосылды. Тіпті арақ ішкен адамның іс-əрекетіне айрықша та-лаптар қойылатын болды. Бұдан əрі болмаған соң алкогольді өнімдерді сату уақытын шек-теу де шығарылды. Бұл да болса адамның арақ ішпеуіне əсер ету амалдарының бірі бола-тын. Бірақ, амал нешік, бұған да мойынсұнып жатқандар аз көрінеді. Арақ ішу жастардың арасында жайылмасы үшін спиртті ішімдікті сатуда белгілі бір жас мөлшері бекітілді. Бірақ «баяғы жартас – сол жартас» көрінеді.

Демек, енді не істеу керек? Адамды күштеп көндірудің кері кесірі қоғамға тиетіні көріне бастады. Мұндайда «Ауруын жасырған өледі» дегендей, жасырын шындықты да жасырмау қажет. Қандай амал бар? Қазір көбейіп бара жатқан маскүнемдерді оңалту жəне бейімдеу орталықтарына қабылдау күн тəртібінен əлі түсе қойған жоқ. Бірақ бұл салада да түйткілді мəселелер бар екенін бас полицейдің өзі ай-тып отыр. Өйткені бүгінгі таңда еліміз бой-ынша барлығы 628 төсектік 31 орталық, яғни айықтырғыштар бар екен. Ал соның өзін бірқатар мамандар қажет емес деп санай-тын көрінеді. Демек, ішімдік ішкен немесе маскүнемдікке салынған адамдарды дер кезінде оқшаулап, айықтыратын орындар қажет емес секілді. Солай ма?

Ал біле білсеңіз, айықтырғыштардың қоғам қауіпсіздігі үшін көп пайдасы бар екенін көпшілік айтады. Өйткені айықтырғыш бол-маса, бəрібір соған ұқсас бір мекеме, орталық ашуға тура келеді. Бұл мəселені көрмегендей, қол қусырып қарап отыруға əсте болмайды. Бірақ «Аязби əліңді біл, құмырсқа жолыңды біл» дегендей, отбасында, қоғамдық орта-да шектен шығатындар бар. Солардың барар жері айықтырғыш болуы тиіс дейтіндер жоқ емес. Бұл пікірді ескеру қажет. Сонда спиртті ішімдік ішу, маскүнемдікке салынудың алдын алудың бір жолы – айықтырғыштарды көптеп қалпына келтіру болмақ. Сондықтан елімізде айықтырғыштар санын арттырып, оны алдымен əлеуметтік, медициналық мекеме деп қарастыру қажет секілді.

Əрине, айықтырғышқа той-томалақтан сəл қызарып шыққан кез келген адамды ұстап, тоғыта берудің негізі жоқ. Олардың қуанышының аяғын бір сəтте тас-талқан етіп бұзуға əсте болмайды. Кейбір дамыған өркениетті елдерде полицияның өзі мұндай жандардың далада тоңып, жаурап немесе бір пəлеге ұшырап қалмасы үшін үйіне дейін апарып салады. Ал кеңестік кезеңнен қалған əдет бойынша біздің елде керісінше сыраха-на, мейрамхана алдын торуылдаған полиция елдің қуанышы үшін бір сəтке көңіл көтерген бейбақтарды айықтырғыштан бір-ақ шығаратын. Мұндай кезең енді келмеске кеткен шығар деп ойлаймыз. Себебі айықтырғыштардың нақты қандай жандарға арналатынын əркім білетін кез келді. Бұған сіз не дейсіз, ағайын?

Александр ТАСБОЛАТОВ,«Егемен Қазақстан»

Нұрлыбек ДОСЫБАЙ,«Егемен Қазақстан»

Кеше Əділет ми нистр-лігінің мұрындық болуы-мен «Атамекен» ұлттық кə сіпкерлер палатасының алаңында «Қазақстан Рес-публикасының кейбір заңна-малық актілеріне зият кер лік меншік cала сындағы заң-наманы жетілдіру мə селелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу тура-лы» заң жобасын сара лаған қоғамдық тыңдау өтті.

Зияткерлік меншік нысан-дарына құқықтарды тіркеу бойынша өкілеттіктерді сараптама ұйымына беру арқылы зияткерлік меншік объектілерін тіркеудің бір дең гейлі жүйесін құруды көздейтін заң жобасында тіркеуге қатысты даулар-ды сотқа дейінгі қарау

мүм кіндігін кеңейту мəселесі қарастырылған. Сондай-ақ, отырысқа қатысушылар құқық иелерінің тауар таң-басын заңсыз пай даланғаны үшін өтемақы алу құқын қамтамасыз ету жайы мен та-уар таңбаларына өтінім дер ді сараптама ұйымына түс кен сəттен бастап жариялау жəне шарттарды тіркеуді жеңілде-ту тəртібіне қатысты қызу пі-кір алмасты.

Айта кетейік, аталған шараға Парламент депу-таттары мен тиісті ве домс-тволардың, Ұлттық кə-сіп керлер палатасының, Зияткерлік меншік инс ти-тутының, ғылыми ме кеме-лердің, авторлық жə не сабақтас құқықта рын ұжым дық негіз-де басқару ұйымдарының өкіл дері, патенттік сенім білдірушілер қатысып, өз ой-ларын ортаға салды.

Ержан БАЙТІЛЕС,«Егемен Қазақстан»

Құлдыраңдап шауып жүрген бала жүгірген бойы қабырғаға екпіндеп барып, жабысып қалды. Одан соң жүрелеп отыр-ды да, екі қолын сермеп əлдебір түсініксіз əрекет жасады. Ортан терек пен шылдыр шүмекті бүгіп, қалған саусағын тарам-та-рам етіп, өзімен-өзі бірдеңені «атқылап» жүр. Ескі диванға секіріп шығады да, қанатын жайған құс секілді қатып қалады. Көздері жылт-жылт етеді. Айналаны бар-лай қарайды. Со бойында сықырлауық еденге секіріп түседі. Əйтеуір осы балаға қазір тыным жоқ. Бірақ əрекетінің бəрі ерсі. Мұндайда атасы «əй, сен не істеп жүрсің?» дер еді. «Ата, мен «Шелабек паукпын» дейді ол. Дауысында зор мақтаныш пен мерей бар. Онысын өзіне үлкен құрмет са-найтынын байқайсың.

Үйінде тентегі бар əрбір шаңырақ осындай жағдайға куə шығар-ау. Қазіргінің балалары Американың «Өрмекші ада-мын» «пір» санайды. «Халкты» құшақтап ұйықтайды. «Бэтменді» бауырындай көреді. «Спанч бобтың» қызығына той-майды. «Патриктің» алаңғасарлығына қол соғады. «Құтқарушы командадағы» иттердің əрекетіне сүйсінеді. Əрі-беріден соң Машаның аюды қалай ығыр ететіні де қызық олар үшін. Байқап қарасаңыз, біз балаларымыздың тəрбиесін теледидарға тапсырып қойыппыз. Күнделікті өмірде бауыр еті балаңызбен бетпе-бет отырып, онымен əртүрлі тақырыпта əңгімелесіп, ертегі оқып беріп, балабақшадағы, мек-тептегі қызықты жағдайларын сұрап, ба-сынан сипап, мақтап қоясыз ба? Азаннан

қара кешке дейін жұмыста жүріп, сол ба-лаларды жеткізудің қамымен 24 сағаттың өзі жеткіліксіз боп қалатын қарбаластың арасында өмір кешіп жатқан адамның ондайға, сірə, уақыты жоқ шығар. Қара жұмысқа байланбай-ақ, мемлекеттік қызметте жүрген азаматтардың өзі баласы ұйқыдан тұрмай жұмысқа кетіп, перзенті ұйықтап қалғанда үйіне оралады. Сосын баласына қашан көңіл бөлмек? Уақыт деген шыр айналып уыста тұрмайды. Ал балаңыз тəрбиені теледидардан алып жа-тыр. Ондағы дүниенің барлығы демей-ақ қояйық, басым бөлігі шет елдің өнімі. Сонда біз қазақы тамырынан ажыраған, тəлім-тəрбиесін алмаған, өзгенің үлгісінде өнеге көрген ұрпақ тəрбиелеп жатқанымыз ба? Бір сəтке қарбалас тіршілікті серпіп тастап, осыны ойланыңызшы.

Енді солай екен деп ауызды қу шөппен сүртіп отыра беруге бола ма? Біз де елміз, жұртпыз, көкірегінде жаны бар адам-быз, əрекет ету керек шығар. Баланы шетелдік шығармалардың шырмауынан шығарып алудың бір ғана жолы бар. Ол өзіміздің өнімді өндіру. Басқа амал көріп тұрғанымыз жоқ. Сондықтан ежелгі ертегілерден бастап аңыз-əфсаналарды, батырлар жырын, үлкен оқиғаларды мульт фильмге айналдыру қажет. Тіпті бар ғой, соларды бүгінгі заманға ыңғайласа да артықтық етпейді. Жаны мұрнының ұшына келіп қиналған, қатыгездікке тап болған адамды «Өрмекші адам» емес Ертөстік құтқарып жатса айып па, мы-салы? Өгей шешесі адам көрмейтін жер-ге, биік қамалдың құзына қамап қойған Рапунцельдің орнына «Күн астындағы Күнекей қызды» шығарсақ болмай ма?

Патшаның қызын айдаһардың аузынан арашалап алуға Шрэк емес, «Керқұла атты Кендебай» барса қайтеді?

Əрине, мұның бəрі айтуға оңай екенін білеміз. Десек те, ұрпақ болашағы үшін, Мəңгілік Елді мұрасындай сақ тайтын аза-маттарды тəрбиелеу үшін осындай қадамға бару керек. Ол үшін ерік-жігер мен ниет қажет. Ниет демекші, тақырыбымызға тұздық болсын. Жақында журналист Гүлжазира Берікқызы ертегілер кітабын шығарды. Мұндай қадамға неліктен бар-ды? Қазақта ертегі жоқ па? Бар, əрине. Сол бар ертегіні қазіргі балалардың миы жөнді қабылдамайды. Қос қызына талай ертегі оқыған екен, жалығып кететін көрінеді. Сосын қыздарының талғамына сəйкес ойдан ертегілерді құрастыра бастаған. Қыздары кірпік қақпай тыңдайды дейді. Содан «неге осы заманның ертегілерін жазбасқа» деген шешімге тоқтайды. Нəтижесінде «Гүлжазираның ертегілері» деген тұтас бір кітап өмірге келді. Оқылуы оңай, қабылдануы қиын емес ертегілердің балаларға беретін тəрбиесі де зор. Əрі-беріден соң интернетте көп отырмай, далаға шығып ойнағанның пайдасы туралы, тіпті тіс жуудың қажеттілігі жайында да ертегісі бар. Бүгінде біздің үйдегі ұл мен қыз осы ертегіні оқып бермей ұйықтамайды. Қазақстанның əр түкпірінде ондай бала-лар жетеді. Оны кітаптың тез таралып жатқанынан байқауға болады. Сондықтан киностудиялар мен арналар балалардың тағдырына араша түсіп, қазақы таным мен түсінікке сай келетін заманауи дүниелерді бүгіннен бастап қолға алуы қажет.

ҚЫЗЫЛОРДА

Сатыбалды СƏУІРБАЙ, «Егемен Қазақстан»

«Халықты қауіпсіздікпен қам-тамасыз ету» жобасы аясында Ақтөбе өңірінде өңірге жұмыс тобын бастап келген Бас прокурор Жақып Асанов жергілікті бизнес қауымдастығы өкіл дерімен кездесті. Ал бұл жұмыс тобының келу мақсаттарының бірі – ауыл тұрғындарының назарына биз-несті жүргізу үшін мемлекет ұсынып отырған нақты мүмкіндіктерді жет кізу, сондай-ақ, мүмкін болған жерлерде ауыл кəсіпкерлігі проблемаларын ше-шуге мұрындық болу.

– Президент шағын жəне орта бизнесте экономикалық белсенді тұрғындардың үлесін 50 пайызға дейін ұлғайту міндетін алға қойды. Бүгінгі күні біздің өңірде бұл көрсеткіш 31,6 пайызға жетті. Сонымен бірге, бізде əлі де мол əлеует бар. Аймақта барлық мемлекеттік бағдарламалар тиімді түрде жүзеге асырылуда, нəти желер

бойынша облыс республикада үздік бестікке кіреді. Биылғы жылдың өзінде ғана «Бизнестің жол карта-сы-2020» бағдарламасы бойынша 4,4 млрд теңге игерілді. Сондай-ақ, біз жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету бойынша сынамалы жобаларды жүзеге асыратын бес өңірдің қатарындамыз, бұл мақсатқа 4, 4 млрд теңге бөлінді, – деді облыс əкімі Бердібек Сапарбаев.

Қазір облыста шағын жəне орта бизнестің 60 мыңдай нысаны табысты жұмыс істеуде, олардың қатарында 132 мыңнан астам адам еңбек етеді, өңір елімізде қолайлы бизнес ортаны құрау бойынша екінші орынды иеленді. Мемлекеттік-жеке əріптестік негізінде білім беру, денсаулық сақтау, спорт жəне дене тəрбиесі саласында жалпы сомасы 18 млрд теңге инвестицияны

тартумен 18 жоба жүзеге асырылуда. Шағын жəне орта бизнесті дамыту аясында аймақаралық кооперацияны ілгерілету жұмыстары жүргізілуде, Қазақстанның 11 өңірімен жəне Орынбор облысымен ынтымақтастық жолға қойылды. Соның нəтижесінде көптеген тауарлардың бағасы 20-30 пайызға арзандады.

Сонымен бірге, шағын жəне орта бизнестің дамуына кедергі кел тіретін əкімшілік жəне басқа да жайлардың бірқатары облыс кəсіпкерлерімен бірге талқыланды.

– Біздің міндетіміз, сіздер үшін барлық жағдайды жасау. Еліміздің Президенті де бұл туралы ұдайы ай-тып келеді. Біз тексеру жұмыстарын тəртіпке келтірдік, қазіргі уақытта олардың саны азайды. Алайда, шенеуніктер басқа тиімдірек əдіс тап-ты, олар қылмыстық іс қозғап, бизнесті қылмыстық процестерге тартуда. Маусым айында біз «Кəсіпкерліктің жол картасын» жаса дық, көптеген

істер тоқтатылды, көп теген істер бойынша іс қозғау үшін негіз жоқтығы анықталды. Біз бизнеске қысым жасағысы келе тіндерге ба-рынша қатаң шара лар қол данатын боламыз, – деді Жақып Асанов.

«Бизнестік ортаны дамыту» бағыты бойынша ведомствоаралық жұмыс тобының қызметі үш негізгі бағыт бойынша ұйымдастырылған. Олардың біріншісі, бизнесті ашу жəне жүргізу болып табылады. Жастар, өзін-өзі жұмыспен қамтушы тұрғындар, жұмыссыздар жеке кəсіпкерлікті жəне заңды тұлғаларды тіркеуге, электрон-ды Үкіметке, рұқ сат алуға, салық салу мен мем лекеттік органдар тексеруінде бизнесті қорғауға, инфрақұрылымға қол жеткізуге қатысты барлық қа жетті ақпаратты ала алады. Бұдан басқа, биз-неске мемлекеттік жəне қаржылық емес көмекті алу бойынша оларға барлық қажетті қолдау көрсетіледі. Ол үшін жергілікті жерде биліктің бірінші өкілі болып табылатын селолық əкімдер үшін оқыту шаралары қарастырылған. Сөйтіп ауыл тұрғындарын бизнес ортаға тарту бойынша психологиялық тренингтер өткізіледі.

Ақтөбе облысы

Бизнесті қолдау мен қорғаупрокуратура қызметкерлерінің назарынан түспейді

Өмір ЕСҚАЛИ,«Егемен Қазақстан»

Қызылжар өңірінде кинологиялық

қызмет орталығы 2008 жылы құрылған бола-тын. Қазір аудандарда да кинологтар жұмыс істейді. Овчарка, лабрадор, спаниель секілді қы рық қа жуық иісшіл ит жоғалған адамдар-ды табуға, жарылғыш жəне есірткі заттарын анықтауға жəрдемдеседі. Жыл басынан бері қызметтік-іздестіру иттердің көмегімен 567 қылмыс ə шкереленіп, 170 кило есірткі зат-тары заңсыз айналым нан алынды.

Тұңғыш рет құқық қорғау орган-дары арасында өткен республикалық сайысқа 18 команда қатысып, кəсіби шеберліктерін, қызметтік-іздестіру иттердің алымдығы мен шалымдығын көрсетті. Бағдарламада иттерді үй ре-тудің жалпы курсы, кедергі лерден өту, автокөліктер мен үй-жайлар да күдікті заттарды іздеу, қарулы қыл мыскерді ұстау шаралары қамтылды.

– Кинолог – күрделі мамандық. Өйт -кені, иттерді із кесуге, жасырынған зат тар ды табуға баулу оңай емес. Итті

үйретуге кемі 1,5-2 жыл керек. Менің иелігімдегі Гера деген шығысеуро-палық овчарка биыл екі қыл мысты ашуға көмектесті, – дейді Ақ қайың ау дандық ішкі істер бөлімінің инспек-торы Мұсахан Сейітбеков. Жарысқа қатысушылар алдында сөз алған ОІІД-нің бастығы, генерал-майор Берік Білəлов кинолог мамандардың кəсіби əзірлігіне жоғары баға беріп, жеңім-паздар мен жүлдегерлерді марапаттады.

Солтүстік Қазақстан облысы

Қоғамдық тыңдауда қызу талқыланды

Теледидар тәрбиесіндегі баламен тілдессек...

Қоғамға төніп отырған қауіптің бірі – маскүнемдік. Қазіргі таңда мас күйінде көлік рөлін тізгіндеп, соның салдарынан жан түршігерлік жол-көлік оқиғасына себепкер болып жатқан оқиғалар қатары толастар емес.

Жамбыл облыстық наркологиялық диспансерінің сараптама кабинетінде жыл басынан бері көлікті мас күйінде басқарған 1412 жүргізуші медициналық куəландырудан өтіп, 287-сі мас күйде болғаны анықталды. Оның 250-і көлікті алкогольді ішімдік ішіп алып басқарған, ал, 37-сі есірткі қолданған. Өткен жылы барлығы 2696 жүргізуші медициналық куəландырудан өткізіліп, оның ішінде 743 азамат мас күйінде көлік рөліне отыр ғаны, олардың 653-і алкогольді ішімдік іш кені, ал 90 жүргізуші есірткі қолданғаны анықталған болатын. Сонда орташа есеппен санағанда күн сайын

алкоголь ішіп немесе есірткіге елтіп, көлік басқаратын 2 жүргізуші ұсталады екен. Бұл əрине, өте қорқынышты жағдай. Осыдан кейін ешкім көшеде өзін қауіп-сіз сезіне алмайды. Кез келген уақытта алды ңыздан мас жүргізуші шығып, соңы қайғылы жағдаймен аяқталуы мүмкін деген сөз.

Оны айтасыз, сараптама кабинетіне бір күнде мас күйінде көлік басқарған 5-6 жүргізуші келіп түскен сəттер де кездескен. Облысымыздағы түрлі ұйым қызметкерлері наркологиялық диспансер-ден наркотестілеуден өтеді. Оған талдау жасар болсақ 2015 жылы барлығы 5144 наркотестілеу өткізілген, оның ішінде ішімдік, есірткі тұтынғанын растаған тал-даулар саны – 84 болды. Ал 2016 жылдың 7 айында 4486 наркотестілеу өткізіліп, оның ішінде 6 азаматта есірткі қолданғаны анықталып отыр.

Бұдан бөлек наркологиялық диспан-сер мамандандырылған Халыққа қызмет көрсету орталығында жүргізуші куəлігін алу үшін наркотестілеу өткізеді. Мұнда да, сондай-ақ есірткілік заттарды тұтыну дерегі анықталуда. 2015 жылы барлығы 18991 наркотестілеу өткізіліп, оның ішінде 128 наркотест тапсырған азаматтың есірткі тұтынғаны расталған болатын. Биылғы жылдың 7 айында 10837 наркотестілеу өткізіліп, оның ішінде 25 азамат есірткі қолданғаны анықталып отыр. Міне, осы-дан кейін есірткі тұтыну, ішімдік ішіп көлік рөліне отыру үйреншікті жайға айналып бара ма деген қорқынышты ой келеді. Əлде олар үшін көлік жүргізу құқығынан айыры-лу, 30 тəулікке қамалу, жұмыстан босаты-лу немесе айыппұл төлеу түкке тұрмайтын жазаға айналып кеткені ме? Қалай айтсақ та, мұндай келеңсіз жайттармен жалғыз емес, көп болып күресуіміз керек.

Жақып ЖЕКСЕМБИЕВ,Жамбыл облыстық наркологиялық

диспансерінің бас дəрігері

Жамбыл облысы

Күн сайын ең кемі екі мас жүргізуші ұсталады

Иісшіл иттердің көмегімен567 қылмыс ашылып, 170 кило есірткі алынды

Фарида БЫҚАЙ,«Егемен Қазақстан»

Қазір Екібастұз қаласы көшелерінде велопатруль көптеп жүр. Биыл маусым да əкімдік тарапынан жергілікті полиция қызметіне «ВАЗ-2121» автокөлігі, 50 вело-сипед берілген еді. Вело-сипедтерді қаладағы «Пром-машкомплект» ЖШС-і сый-лады. Ал облыстық ішкі істер департаментінің хабарына қарағанда, жалпы, қазіргі уақытта жергілікті поли-ция қызметін көліктермен қамтамасыз ету деңгейі 68 пайызды құрап отыр екен. Еліміздің ішкі істер бөлімдерінің материалдық-техникалық жабдықталуы аса маңызды басымдықтардың бірі. Мысалы, соңғы үш жыл ішінде жергілікті де-партаментке осы мақсат үдесінен шығу үшін об-лыс бюджетінен 2 млрд. тең ге көлемінде қаражат бөлінген. Бұл қаржыға 99 автокөлік, «Автодауыл» аппараттық-бағдарламалық кешені, бейнетіркеуіштер, жол қауіпсіздігі ереже-лерін анықтайтын басқа да құралдар сатып алынды.

Жуырда ІІД-нің қызметтік автопаркі тағы да жаңа 62 көлікпен толықты. Бұл шара-лар полицейлердің өздерінің қызметтік жұмыстарын же-дел атқарып, тұрғындардың тыныштығын күзетіп, қо-ғамдағы тұрақтылықты сақ-тауға көмектеседі. Бұлар дың арасында жалпы құны ша-мамен 245 миллион теңгені құрайтын 10 «Соболь» шағын автобустары, 11 «Skoda Rapid» автокөліктері, 11 «УАЗ» жəне 30 «Лада» автомобильдері бар. Барлық көліктер арнайы құралдармен жабдықталған. Шағын автобустар кезекші бөлімдердің қарауына беріліп, жедел-тергеу бөлімдерінің оқи ға орнына шұғыл аттануы үшін пайдаланылады. Қалған көліктер жергілікті полиция қызметінің құрылымдарына берілді. Облыстағы тағы бір жаңалық – облыстың ішкі істер департаментіне қарасты «Динамо» спорт кешенінің ау-мағында орналасқан теннис корты мен волейбол алаңы ашылды. Спорт алаңдарында полиция қызметкерлері ғана емес, қала тұрғындары да денешынықтыра алады.

ПАВЛОДАР

Полицейлер көлікке кенелді

10 8 қазан2016 жыл

спорт

Жалпыұлттық республикалық газет. 1919 жылғы 17 желтоқсаннан шыға бастады.

Меншік иесі:«Егемен Қазақстан» республикалық газеті»акционерлік қоғамы

Басқарма төрағасыДархан ҚЫДЫРӘЛІ

Басқарма төрағасының орынбасарыЕркін ҚЫДЫР

Бас редакторАмантай ШӘРІП

Газет мына қалалардағы:Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «Ernur» Медиа холдингі» ЖШС,Алматы қ., Гагарин к-сі, 93 А, «Дәуір» РПБК ЖШС,Қарағанды қ., Сәтбаев к-сі, 15, «Типография Арко» ЖШС,Қостанай қ., Мәуленов к-сі, 16, «Қостанай полиграфия» ЖШС,Қызылорда қ., Байтұрсынов к-сі, 49, «Энергопромсервис» ПФ» ЖШС,Ақтау қ., 22-м/а, «Caspiy Print» ЖШС,Ақтөбе қ., Рысқұлов к-сі, 190, «А-Полиграфия» ЖШС, Атырау қ., Ж.Молдағалиев к-сі, 29 А, «Атырау-Ақпарат» ЖШС,Шымкент қ., Т.Әлімқұлов к-сі, 22, «Ernur prіnt» ЖШС,Павлодар қ., Ленин к-сі, 143, «Дом печати» ЖШС,Тараз қ., Төле би д-лы, 22, «ЖБО «Сенім» ЖШС,Орал қ., Достық-Дружба даң., 215 А, «WESTA» ЖШС,Талдықорған қ., Алматы қаласы, Мұқанов к-сі, 223 В, «Алматы-Болашақ» АҚ,Өскемен қ., Абай д-лы, 20, «Печатное издательство-агентство Рекламный Дайджест» ЖШСбаспаханаларында басылып шықты.

Индекс 65392. Аптасына 5 рет шығады. «Егемен Қазақстан» республикалық газеті» АҚ компьютер орталығында теріліп, беттелді. Көлемі 11 баспа табақ. Нөмірдегі суреттердің сапасына редакция жауап береді. «Егемен Қазақстанда» жарияланған материалдарды сілтемесіз көшіріп басуға болмайды. Газетті есепке қою туралы №01-Г куәлікті 2007 жылғы 5 қаңтарда Қазақстан Республи касының Мәдениет және ақпарат министрлігі берген. «Егемен Қа зақ стан» республикалық газеті» АҚ ҚР СТ ИСО 9001-2009 Сапа менеджменті жүйесі. Талаптар» талаптарына сәйкес сертификатталған.

Таралымы 183 000 дана

Нөмірдің кезекші редакторларыЖандос БӘДЕЛұЛы, Әйгерім ТОҚСАНБЕК

Mекенжайымыз: 010008 АСТАНА, «Егемен Қазақстан» газеті көшесі, 5/13 050010 АЛМАТы, Абылай хан даңғылы, 58аАнықтама үшін:Астанада: АТС 37-65-27, факс 8 (7172) 37-19-87; Электронды пошта: info@egemen.kz Интернет-редакция: portal@egemen.kz Алматыда: 8 (727) 273-07-87, факс 8 (727) 273-07-87; Электронды пошта: almaty@egemen.kz жарнама-ақпарат бөлімі: Астанада – 8 (717 2) 37-60-49, факс – 37-64-48, advert@egemen.kzАлматыда – 8 (727) 273-74-39, факс – 273-07-26, adv@egemen.kzА Материалдың жариялану ақысы төленген. Жарнама, хабарландырудың мазмұны мен мәтініне тапсырыс беруші жауапты.Газеттің жеткізілуіне қатысты сұрақтар үшін байланыстелефоны: 1499 («Қазпошта» АҚ)

Меншікті тілшілер:Астана – 8 (717-2) 37-54-21;Ақтау – 8 (701) 593-64-78;Ақтөбе – 8 (713-2) 56-01-75;Талдықорған – 8 (728-2) 27-05-70;Атырау – 8 (712-2) 31-74-13;Көкшетау – 8 (716-2) 25-76-91;Қарағанды – 8 (777) 949-64-77;Қостанай – 8 (714-2) 21-01-42;Қызылорда – 8 (701) 772-70-74;Орал – 8 (775) 336-47-57;Өскемен – 8 (778) 454-86-11;Павлодар – 8 (718-2) 54-31-56;Тараз – 8 (726-2) 43-37-33;Шымкент – 8 (701) 362-63-76;Петропавл – 8 (715-2) 50-72-50.

Газет Астана қ., Сілеті к-сі, 30, «Ernur» Медиа холдингі» ЖШС-те басылды, тел. 99-77-77. Тапсырыс №193 ek

– Сіз Қытайдағы ағайын ара ­сы нан алғашқы болып ха лық а ра­лық жарысқа қатыс қан екенсіз.

– Мен әуелі қазақ күресімен, одан кейін қытайдың жыңғойши деген күресімен айналысқанмын. Ол кезде күрес десе ішкен асын жерге қоятындар көп еді. Бізге дейін Серік Қожабай, Тұрсынғали деген кісілер шықса, одан кейін Көкенай, Жансейіт Қанатай, Нұрбек Қали, Мейрамбек, Мекеш, Нұрлан, Манарбек деген жігіттер келді. Осылардың ішінде еркін күрестен халықаралық жарысқа алғашқы болып қатысу маған бұйырды. 1979 жылы Үндістанда өткен Азия чемпионатында бел­дестім. Нәтижесінде төртінші орын алдым. Ал келесі жылы Иранда өткен әлем чемпионатында қола жүлдегер атандым.

– Сол кезде сізге «Күрес пат­шасы» деген атақ берілді ме?

– Кейін берілді. Мен 100 ки­лодан жоғары салмақта күрес тім. Жа ңа өзіммен бірге талай мық­ты бал уан дардың да белдескенін айттым ғой. Олар өз заманы ның мықтылары болған. Ал маған «Күрес патшасы» атағы 29 жарыста жеңім паз болғаным үшін берілді.

– Кеше сіз туралы біраз кісі­лер жақсы пікір айтты. «Солты­кен кезінде зілтемірді төбесін де ойнататын, арқанға өрме л егенде, аяғына 20 кило ауыр зат ты бай­лап алатын қытай балуа ны мен күрескен. Соны жеңген де, исі қазақ тың абырой­беде лін артты­рып, мерейімізді асыр ды» деген еді. Бұл қай кезде болды?

– Ол мемлекеттік жарыс бо­латын. Сол кезде қытай балуаны: «Бүгін мен өз құдайымды атап шықтым. Сен өз құдайыңға сеніп күрестің. Сенің құдайың жеңді. Екеуміздің де күшіміз бірдей

болатын. Бірақ сенің бойыңда бір құдірет бар сияқты» дегені есімде. Мен үшін тағы бір есте қалатын белдесу 1984 жылы бол­ды. Иранның Тегеран қаласында «Такти» атты халықаралық тур­нир өтті. Осы сында Кубаның төрт дүркін әлем чемпионын жер иіскетіп, тәубесіне келтірдім.

– Сізге балуандық, ақындық өнер ата­бабаларыңыздан жет­кен сияқты. Жазу­сызу, күре­су қан да бар қасиет қой. Сіздің әке ңіз, атаңыз күреспен айна­лыс ты ма?

– Ол кезде күрестер той­тома­лақта, аста, басқа да жиындарда бо­латын еді. Менің Дүтбай нағашым үлкен жарыстарға қатыс паса да, ел ішінде қара күші мен кеңінен та­нымал болған. Біз бала кезімізде соларға қарап өс тік. Күрес – қазақ халқының қаз тұрып, қадам басқан кезден бері келе жатқан ұлттық спорт түрі. Балалық шағымызда балуан десе, сол адамның жүріс­тұрысына, сөзіне, қимылына дейін еліктеп өстік. Сондықтан күрес қандай қиын­қыстау кездер болса да, халқымыздан қалған емес. Ол – біздің қанымызға сіңген өнер.

Әңгімелескен Дастан КЕНЖАЛИН,

«Егемен Қазақстан»

Қайрат ӘБІЛДИНОВ,«Егемен Қазақстан»

Қарағандының «Сарыарқа» хоккей клубына биыл 10 жыл тол­ды. Өзінің алғашқы мерейтойын «Қарағанды­Арена» мұз ай ды­нын да атап өткен кенші лер ко­мандасы ның қуанышына Премьер­Министр дің бірінші орынбасары, Қазақ стан хоккей федерациясы ның пре зи денті Асқар Мамин арнайы кел ді. Салтанатты шарада мәрте­белі мейман ұжымды құттықтап, жаңа биіктерді бағындыра беруге тілектес тік білдірді.

Спорттық мерекелік шара аяқ ­талған соң қарағандылық шебер ­лер Бүкілресейлік ашық тур нир

– «Жоғары хоккей лигасы чем ­пионатының» 2016/2017 жыл­дардағы маусымының алғаш қы ойы нын Мәскеу түбіндегі Балашиха қала сының «Динамо» клубымен өткізді. Бұл матчта айдын иелері күшті тегеурін танытып, қонақтарды 3:1 есебі мен тізе бүктірді.

«Сарыарқа» хоккей клубы 2006 жылы Қара ған ды об лысының сол кездегі әкімі, Қазақстан Пар ла­менті Мәжілісінің қазіргі таңдағы Төрағасы Нұр лан Нығматулиннің мұрындық болуы мен құрыл ған еді. Өзінің ал ғаш қы маусы мын да­ақ кенші лер командасы Бүкілресейлік доданың «Сібір­Қиыр Шығыс» дивизио нын да үшінші орын алып, маман дарды таңдай қақтырған

болатын. Сонымен бірге, жас ұжым Ресей біріншілігінен бөлек, Қазақ­станның ішкі чемпионатында да өнер көрсетті. 2009 жылы Қазақ­стан Президентінің бастамасы бойын ша ерлер командалары ара­сында шайбалы хоккейден тұңғыш рет толыққанды ел чемпионаты ұйымдастырылып, сол турнирде «Сарыарқа» жасағы алтын медаль­ды жеңіп алды.

2011 жылдың 1 желтоқсанын­да Қарағанды командасы Ресей­дің Жоғары хоккей лигасында (ЖХЛ) ойнауға өтінім түсірді. Келе сі жылы тілек орындалып, «Сарыарқа» аталған турнирде өнер көрсете бастады.

Ж Х Л ­ д а ғ ы а л ғ а ш қ ы

мау сы мын да қарағандылық хок­кей ші лердің толайым табысқа қол жет кізгенін де айта кету керек. Команда 2012 жылдың 31 қазаны нан 2013 жылдың 14 қаңтарына дейін­гі аралықта тұрақты чемпионат­тағы 23 матчта қатарынан жеңіске жетіп, лиганың рекордын жасад ы. Ал келесі 2013/2014 жылдарда­ғы мау сымда тағы да таңғаларлық нәти жеге қол жеткізіп, «Братина» Кубо гының плей­офф ойындарын­да қатарынан 12 рет жеңіс той­ын тойлады. Сөйтіп, тағы да ре­корд жаңартты. Сол жолы ұжым шешуші кезең ойындарының бар­лы ғында қарсыластарынан басым түсіп, финалға жолдама алды. Ақтық айқаста Арқа хоккейшілері Түменнің «Рубин» командасын ұтып, өз тарихында тұңғыш рет Жо ға ры хоккей лигасының бас жүл десі – «Братина» Кубогын жеңіп алды.

Жалпы, «Сарыарқаның» табы­сын клубтың директоры Арғын Нығматулиннің есімімен тығыз байланыстырған жөн. Команда құрамын кәсіби шеберлігі жоғары хоккейшілермен жасақтап, ұжым ға қолынан іс келетін білікті жаттық­тырушыларды тарта білетін бас­шының ұйымдастырушылық қабілетін бұл күнде мамандардың барлығы мойындайды.

«Сарыарқа» алға сілтеген сайын жергілікті спортсүйер қауымның хоккейге деген қызығушылығы артып келеді. Мысалы, былтырғы маусымда қарағандылық ұжымның өз мұз айдынындағы әрбір ойы­нын орта есеппен бес мыңға жуық жанкүйер тамашалаған. Бұл – Жоғары хоккей лиг асын­дағы ең үздік көрсеткіш. Міне, жерлестерінің осындай жан­жақты қолдауына арқа сүйеген Арқа хоккейшілері биыл да сенімнің үдесінен шығамыз деп уәде беріп отыр.

ҚАРАҒАНДЫ

Хоккей күрес

жеңіл атлетика

боксфутбол

Он жыл жұлдызы жарқыраған«Сарыарқа» хоккей клубы маусымды жеңіспен бастады

Қазақ күресінен өткен әлем чемпионатында Алтайдың ар жағындағы қандастарымыздың арасында еркін күрестен Қытайдың көптеген жарыстарында жеңімпаз болған Солтыкен Көкішұлымен кездескен едік.

Қазақтың қанында бар қасиет

Чемпионат 19­27 қараша күн­дері жалауын желбіретеді. Ко­ман далар 19 қараша күні келіп болады. Шаршы алаңдағы ірік теу шайқастары 20­24 қараша ара­лығында өтеді. Ал 26­27 қара ша­да жартылай финалдық және фи­налдық жекпе­жектер ойна лады.

– Павлодар – бұрыннан жақсы бокс дәстүрі бар, инфрақұры лы­мы жақсы дамыған және қызу­қанды жанкүйерлері көп қала. Мұнда халықаралық бокс тур­нир лерін өткізіп тұруда да бай тәжі рибе жинақталған. Қалада 2016 жылы ғана Азияның жас­тар арасындағы чемпионаты өт­ті. Ол керемет өткізілгендігімен Азия кон федерациясы тарапынан жақ сы баға алды. Павлодарда жыл сайын Серік Қонақбаевтың жүлдесі үшін және Рафаэль Вахи­товтің жүлдесі үшін ірі халық­аралық турнирлер өтіп тұра ды. Павлодар облыстық бокс фе­дерациясы қашаннан белсенді

жұмыс жасап келеді. Оның бұл жолы да биіктен көрінетініне және чемпионаттың жергілікті жанкүйерлер тарапынан үлкен қолдауға ие болатынына сенім мол, – деді Қазақстан ұлтық құрама командасының үйлестірушісі Болат Әбдірахманов.

Чемпионат Павлодардың мың орындық «Баянтау» спорт сарайында өтеді. Облыстық бокс федерациясы атқару комитетінің директоры Азамат Мақажанов біріншілік барысында көрермен залында бос орын болмайтынына сендіріп отыр.

Егер тарихқа көз жүгіртсек, тәуелсіз Қазақстанның бірінші чемпионаты Павлодар облысын­да, Екібастұз қаласында өткенін білуге болады. Содан бері 25 жыл уақыт өтіпті. Енді биылғы чем­пионаттың Павлодарда өтуінде символдық мән бар сияқты.

«Егемен-ақпарат»

Қазақстан чемпионаты Павлодарда өтеді

Жарыстар жаңғырығыФутБол. Қазақстан жастар құрамасы Еуропа­2017

чемпионатының іріктеу турнирінің кезекті матчын Ақтөбеде Англия командасымен өткізіп, 0:1 есебімен жеңіліп қалды. Вахид Масудовтың шәкірттері жарыс­та бұған дейін Босния және Герцеговинамен ғана тең ойнап, төрт рет жеңіліс тапқан болатын. Олар Швейцарияға 0:1, 0:3 Норвегияға 1:2, Англияға 0:3 есептерімен есе жіберіп алды.

ВолейБол. Қарағандыда өтіп жатқан әйелдер командалары арасындағы Қазақстан кубогы үшін жа­рыста топтық ойындар аяқталды. Оның қорытындысы бойынша плей­офф кезеңіне 8 команда шықты. Енді ширек финалдық жұптарды Өскеменнің «Алтай» командасының ересектер және жастар топтары, Павлодардың «Ертіс­Қазхромы» мен «Қуаныш», сондай­ақ «Астана» – «Жетісу», «Алматы» – «Қарағанды» жасақтары құрайды.

ДзюДо. Ташкентте басталған Гран­при турнирінің бірінші күнінде қазақстандық Айгүнім Түйтекова 52 кг салмақта өзбекстандық Диера Келдиярованы финалда ұтып, алтын медальдың иегері атанды. Ал Өскеменде өткен халықаралық турнирде 18 жасар Ақниет Тұрдан бірінші орынды жеңіп алды.

«Егемен-ақпарат»

Қазақстандық жеңіл атлет Ольга Рыпакова кеше ресми түр­де Бейжің Олимпиялық ойын­дарының үш қарғып секіруден қола жүл де гері деп та нылды. Ол бұған грек спорт шысы Хризопия Девет­ци дің сол Ойындар кезінде допинг

қол дан ғаны дәлелденгеннен кейін жетті.

Еске сала кетейік, 2008 жылы Рыпакова төртінші орын ал­ған еді. Бірақ кейін қола жүлде­гер Хризопия Деветцидің тый­ым са лынған препараттарды

пай да ланғаны белгілі болды. Оның сы на масы қайта тексеруден өт­кізіл генде, оң нәтиже беріп, спорт­шы ме далінен қағылып қалды.

Ольга Рыпакова үшін бұл Олим пиададағы үшінші медаль болып отыр. Ол 2012 жылы Лон­донда чемпион атанса, биыл Рио­де­Жаней ро да қола медаль ға қол жет кізді.

«Егемен-ақпарат»

– Алдағы ойындарға дайындық қалай?

– Екеуі де жақсы қарсылас. Үш күнде екі кездесу өт кіземіз. Черногорияның ойыншылары Еуропаның жетекші клубтарында ойнайды. Команданың матчтарына біраз талдау жасадық. Оны әлсіз команда деп айта алмаймын. Жалпы, қазір «кәрі құрлықта» әлсіз құрама жоқ. Соған қарамастан, кездесу­де барымызды саламыз. Біздің жігіт­тердің бір артықшылығы, олардың бәрі ұлт тық чемпионатта ойнайды. Бір­бір­лерін жақсы біледі. Енді командамызға өздерін жақсы қырынан көрсеткендер алынатын кез келді деп ойлаймын. Әри­не, сырт алаңдағы ойын оңай болмай­ды. Жол болса, алыс. Сосын командаға

жаңа алаңға үйреніп, психологиялық жағынан жақсы дайындалу керек.

– Қазір Премьер­лиганың мау­сымы аяқталып келеді. ойын шы­лардың жүгі ауыр. осы нәрсе матчта әсер етуі мүмкін бе?

– Әрине, әсері болады. Клубтардың чем пионаттағы ойын кестесі тығыз. Соның да әсері болуы мүмкін. Дегенмен, ол бас ты нәрсе емес. Кез келген ойыншы құра маға шақырылды ма, соңына дейін барын салып ойнауы керек. Алаңға ел намысы үшін шығуы керек. Мен осыны жігіттерге жиі айтып отырамын.

– Алдағы мачтарда команда ал ­ды на қандай мақсат қойылып отыр?

– Жеңілмеу керек деген тапсырма бер дік. Екі ойында да жеңіске жетуге

тыры самыз. Алдымызға биік мақ сат қойып, алаң ға еңсемізді көтеріп шы қ­сақ, өз күші мізге сеніп ойнасақ алын ­бай тын қамал болмайды. Қазір коман­да ның өзіне деген сенімі пайда болды. Шебер лігі артып келеді. Тәжірибелі ойын шыларымыз бар. Бұған дейін Әзер бай жан, Грузия және Қы тай мен өт­кен матч тарда біраз тәжірибе жинадық.

Бізге алдағы матчтарда босаң суға бол­майды. Қарсыластарымыз кез келген қа­те лікті аңдып жүреді. Поль шамен ойын­да солай болды. Екі қателіктен – екі гол. Черногория мен Румыния да ешкім ді аяй­ын деп тұрған жоқ. Қысқасы, біз әр бір ой­ыншымен жеке жұмыс істеп жатырмыз.

– осы екі матчқа құрама саны белгілі болды ма? Кімдер ойнайды, кімдер ойнамайды?

– Оны уақыты келгенде көресіздер. Қазіргі жұмысымыз – команданың матчтарға жақсы дайындығы, елдің сенімін, үмітін ақтау.

Әңгімелескен Дастан КЕНЖАЛИН,

«Егемен Қазақстан»

Рыпакова – Бейжің Олимпиадасының қола жүлдегері

Елді елеңдеткен екі ойын Қазақстан бокс федерациясы еліміздің 2016 жылғы чем­пионатын өткізуге тілек білдірген үміткер қалалар – Өскемен мен Павлодардың өтініштерін қарай келіп, Павлодарды таңдады. Шешім Бокс феде рациясы атқару комитеті бюро сының отырысында қабыл данды.

Бүгін футболдан Қазақстан ұлттық құрамасы әлем чемпионаты іріктеу турнирінің аясында Черногорияда осы елдің командасымен кездеседі. Ал 11 қазан күні Астанаға Румыния жасағы келеді. осы екі матчтың алдында біз ұлттық құраманың бас жаттықтырушысы талғат Байсуфиновпен әңгімелескен едік.

жазылым-2017

118 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы 12-бетте)

ресми бөлімҚазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы

2016 жылғы 30 мамыр № 137 Алматы қаласы

Қаржы ұйымдарының қаржы өнімдерін бекітуі туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар ету қағидаларын, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін

құжаттардың тізбесін бекіту туралы

«Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне рұқсат беру құжаттарын қысқарту және рұқсат беру рәсімдерін оңайлату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2016 жылғы 29 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Қоса беріліп отырған Қаржы ұйымдарының қаржы өнімдерін бекітуі туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар ету қағидалары, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесі бекітілсін.

2. «Қаржы ұйымдарының қаржылық қызметтерді тұтынушыларға қаржы өнімдерін, сондай-ақ микроқаржы ұйымдарының өздерінің тұтынушыларына микрокредиттерді ұсынуы үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің келісім беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 22 қазандағы № 203 қаулысының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9899 тіркелген, 2014 жылғы 24 желтоқсанда Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы қаулыны «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына:

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға;

Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізіліміне, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне қосуға жіберуді;

3) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін;

4) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ре-сурсына орналастыруды.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары Ғ.О. Пірматовқа жүктелсін.

5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі және осы қаулы қолданысқа енгізілген күннен бастап бекітілген қаржы өнімдеріне қолданылады.

Ұлттық Банк Төрағасы Д.АҚЫШЕВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрі__________________ Д. Абаев 2016 жылғы 25 шілде

«КЕЛІСІЛДІ» Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі ________________ Қ. Бишімбаев 2016 жылғы «___»

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыныңҰлттық экономика министрінің м.а.________________ М. Құсайынов2016 жылғы 5 тамыз

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 137 қаулысымен бекітілді

Қаржы ұйымдарының қаржы өнімдерін бекітуі туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар ету қағидалары, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесі

1. Осы Қаржы ұйымдарының қаржы өнімдерін бекітуі туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабар-дар ету қағидалары, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесі (бұдан әрі – Қағидалар) «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі туралы» 1995 жылғы 30 наурыздағы, «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы, «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы, «Бағалы қағаздар рыногы туралы» 2003 жылғы 2 шілдедегі, «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» 2014 жылғы 16 мамырдағы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әзірленді және қаржы ұйымдарының Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін (бұдан әрі – уәкілетті орган) қаржы өнімдерінің бекітілуі туралы хабардар ету тәртібін және хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесін белгілейді.

2. Қаржы ұйымы уәкілетті органды Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13852 тіркелген «Қаржы ұйымы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін бекітілуі туралы хабардар ететін қаржы өнімдерінің тізбесін айқындау туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 136 қаулысында көзделген қаржы өнімдерінің бекітілуі туралы хабардар етеді.

3. Қаржы ұйымы қаржы өнімін оны бекітуге уәкілетті қаржы ұйымының органы бекіткен күннен бастап он жұмыс күні ішінде Қағидалардың қосымшасына сәйкес нысан бойынша уәкілетті органға қаржы ұйымының қаржы өнімдерін бекітуі туралы хабарламаны (бұдан әрі – Хабарлама) жібереді.

Хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесі:1) оны бекітуге уәкілетті қаржы ұйымының органы бекіткен қазақ және орыс тілдеріндегі қаржы өнімін ұсыну

туралы шарттың (бұдан әрі – шарт) нысаны (қаржы ұйымының ішкі құжаттарында шарттардың нысандарын бекіту туралы талаптар болған кезде);

2) дауыс беру қорытындыларын көрсете отырып, қаржы ұйымы органдарының шартты бекіту туралы шешімінен үзінді-көшірме.

4. Қаржы ұйымдары Қағидалардың 3-тармағында көзделген құжаттарды қоса бере отырып, хабарламаны әрбір қаржы өнімі бойынша жеке-жеке ұсынады.

5. Қаржы өнімінің талаптарына, оның ішінде шартқа өзгерістер және (немесе) енгізілген жағдайда да Қағидалардың 3-тармағында көзделген құжаттарды қоса бере отырып, Хабарламаны жіберу талап етіледі, оған мынадай жағдайлар кірмейді:

1) шартты Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келтіру;2) Хабарламаның 6-тармағында көрсетілген қаржы өнімінің талаптарына әсер етпейтін өзгерістер және (не-

месе) толықтырулар енгізу. Хабарламаның 6-тармағында көзделген қаржы өнімінің талаптарына шартқа өзгерістер және (немесе)

толықтырулар енгізуге әкеп соқпайтын өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізген кезде, қаржы ұйымы қаржы өнімінің талаптарына енгізілген өзгерістерді және (немесе) толықтыруларды көрсете отырып, Қағидалардың 3-тармағында көрсетілген құжаттарды қоса берместен хабарлама жібереді.

6. Қағидалардың 3-тармағында көзделген құжаттар қоса берілген хабарлама рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік ақпараттық жүйесі арқылы ұсынылады.

7. Қаржы ұйымы өтініш жасаған кезде уәкілетті орган оны алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қаржы ұйымына рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімінен ол жіберген хабарлама туралы үзінді-көшірмені береді.

Қаржы ұйымдарының қаржы өнімдерін бекітуі туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкін хабардар ету қағидаларына, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесіне қосымша

Нысан

Қаржы ұйымының қаржы өнімдерін бекітуі туралы хабарлама

1. Қаржы ұйымының атауы _______________________________________________________________________________________________2. Қаржы ұйымының орналасқан жері, телефондары______________________________________________________________________________________________3. Уәкілетті органның операцияларды және қаржы нарығында қызметті жүргізуге лицензиясының нөмірі мен күні ______________________________________________________________________________________________4. Қаржы ұйымының бизнес-сәйкестендіру нөмірі___________________________________________________5. ____________________________________________________________________________________________ (қаржы өнімінің атауы)6. қаржылық өнімнің шарттары:1) жеке тұлғалардың қарыздары бойыншақарыздың мақсаты______________________________________________________________________________;қарыздың шекті мерзімдері:______________________________________________________________________;қарыздың шекті сомасы:_________________________________________________________________________;сыйақы мөлшерлемесінің түрі және оның шекті шамалары:___________________________________________;қарызды өтеу әдістері:__________________________________________________________________________;жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу кезінде ескерілетін, қарыз беру және қарызға қызмет көрсетуге

байланысты комиссиялар мен өзге төлемдер тізбесі және олардың шекті мөлшерлері: ________________________________________________________________________________________________________________________;

қарызды қамтамасыз етудің болуына қойылатын талаптар____________________________________________;оны бекітуге уәкілетті, қаржы ұйымының органы бекіткен қаржы өнімін беруді регламенттейтін қаржы ұйымының

ішкі құжатының (ішкі құжаттарының) деректемелері:_______________________________________________________;2) жеке тұлғалардың мерзімді салымдары бойынша:салым валютасы:_______________________________________________________________________________;салым сомасының шекті шамалары:_______________________________________________________________;салым мерзімінің шекті шамалары:________________________________________________________________;сыйақы есептеу және төлеу тәртібі:_______________________________________________________________;салымды толтыру және алу тәртібі:________________________________________________________________оны бекітуге уәкілетті, қаржы ұйымының органы бекіткен қаржы өнімін беруді регламенттейтін қаржы ұйымының

ішкі құжатының (ішкі құжаттарының) деректемелері:_______________________________________________________;3) ерікті сақтандыру бойынша:сақтандыру объектісі:___________________________________________________________________________;сақтандыру сыйақыларының шекті мөлшерлері_____________________________________________________;франшизаның шекті мөлшерлері:_________________________________________________________________;оны бекітуге уәкілетті, қаржы ұйымының органы бекіткен қаржы өнімін беруді регламенттейтін қаржы ұйымының

ішкі құжатының (ішкі құжаттарының) деректемелері:_______________________________________________________;4) клиенттің тапсырмаларына сәйкес брокердің бағалы қағаздарды сатып алу-сату мәмілелерін жасауын бол-

жайтын шарттың негізінде көрсетілетін брокерлік қызметтер бойынша, олар бойынша есеп айырысуды брокер клиентке қайтарымдылық және төлемділік (маржалық мәмілелер) талаптарында берілген ақшаны немесе бағалы қағаздарды пайдалана отырып жүргізеді:

брокердің және (немесе) дилердің комиссиялары мен тарифтердің шекті мөлшерлері: _______________________________________________________________________________________________________________________;

оны бекітуге уәкілетті, қаржы ұйымының органы бекіткен қаржы өнімін беруді регламенттейтін қаржы ұйымының ішкі құжатының (ішкі құжаттарының) деректемелері: ______________________________________________________;

7. Хабарламаға: ____________________________________________________________________ қоса беріледі (құжаттардың атауы мен парақтар саны көрсетіледі)

8. _____________________________________________________________осы хабарламамен қаржы өнімдерін (қаржы ұйымының атауы)

бекітуге уәкілетті ________________________________________________________________________ бекіткен (қаржы ұйымы органының атауы)

_____________________________________________________________ Қазақстан Республикасы заңнамасының (қаржы өнімінің атауы)

талаптарына сәйкес келетінін растайды

Қаржы ұйымының бірінші басшысы (ол болмаған кезеңде – оның орнындағы адам):________________ ___________________________ ______________ (лауазымы) (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) (қолы)

20____ жылғы «_____» ______________ Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 9 қыркүйекте Нормативтік

құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14221 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы

2016 жылғы 30 мамыр №146 Алматы қаласы

Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне рұқсат беру құжаттарын қысқарту және рұқсат беру рәсімдерін оңайлату мәселелері бойынша

өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы«Бағалы қағаздар рыногы туралы» 2003 жылғы 2 шілдедегі және «Қазақстан Республикасындағы кредиттік

бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы» 2004 жылғы 6 шілдедегі Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. «Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 ақпандағы № 58 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №_7555 тіркелген, 2012 жылғы 23 маусымда «Егемен Қазақстан» газетінде №_339-345 (27419) жарияланған) мынадай толықтыру енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша клиринг қызметін жүзеге асыру қағидаларында:

мынадай мазмұндағы 24-1-тармағымен толықтырылсын:«24-1. Клиринг ұйымы клиринг ұйымының қағидалары бекітілген не оларға өзгерістер және (немесе)

толықтырулар енгізілген күнінен бастап 10 (он) жұмыс күні ішінде бұл туралы уәкілетті органға растау құжаттарын қоса бере отырып хабарлайды.».

2. «Кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2015 жылғы 27 мамырдағы № 91 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11669 тіркелген, 2015 жылғы 30 шілдеде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарда:

2-тармақтың 11) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«11) өндірістік пайдалануға енгізу – ақпараттық жүйені дайындау жөніндегі ұйымдастыру-техникалық іс-

шараларын орындау процесі және осы жүйенің өндірістік жағдайларда жұмыс істей бастауы;»; 8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«8. Ақпараттық жүйелерді әзірлеу, енгізу және ілеспе қызмет көрсету процесінің құрамында әзірлеу кезеңдерін,

өзгерістер енгізу, қабылдау, тестілеу және өндірістік пайдалануға енгізу тәртібін анықтау, барлық кезеңдерді құжаттандыруға қойылатын талаптар қамтылады.»;

14, 15 және 16-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«14. Кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесінің қатысушыларына (кредиттік бюроны,

кредиттік тарих субъектісін қоспағанда) қойылатын талаптарға сәйкес келуін растау үшін, ақпаратты жеткізуші немесе кредиттік есептерді алушы уәкілетті органға еркін нысанда толтырылған өтінішті қағаз тасымалдағышта жібереді.

Ұйымның (кредиттік бюроны, микроқаржы ұйымын, табиғи монополия субъектісін қоспағанда) бағдарламалық қамтамасыз етуді қорғау жөніндегі ұйымдастыру-техникалық, технологиялық талаптарды сақтауын, пайдаланы-латын ақпараттық жүйелердің Талаптарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шарттар мен талаптарға сәйкес келуін уәкілетті органның комиссиясы кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесінің (кредиттік бюроны, микроқаржы ұйымын және кредиттік тарих субъектісін қоспағанда) қатысушыларына Талаптарға 1-қосымшаға сәйкес нысан (бұдан әрі – сәйкес келу туралы акт) бойынша қойылатын талаптарға сәйкес келетіндігі туралы акт жасау арқылы растайды.

Сәйкес келу туралы акт комиссияның барлық мүшелерімен келісіледі, одан кейін тексерілетін ұйымның өкіліне қол қою үшін жіберіледі. Егер комиссияның бір мүшесі қабылданған шешіммен келіспесе және сәйкес келу туралы актіге қол қоймаса, онда ол комиссияға өзінің бас тарту себептері туралы ақпаратты жазбаша нысанда ұсынады және оны сәйкес келу туралы актіге қоса береді.

Сәйкес келу туралы акт уәкілетті органның комиссия мүшелерінің үштен екісінің келісу туралы қолдары болған кезде жасалған болып саналады.

Микроқаржы ұйымының, табиғи монополия субъектісінің бағдарламалық қамтамасыз етуді қорғау жөніндегі ұйымдастыру-техникалық, технологиялық талаптарды сақтауын, пайдаланылатын ақпараттық жүйелердің Талаптарда және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шарттар мен талаптарға сәйкес келуін уәкілетті орган Талаптарға 2-қосымшаға сәйкес нысан (бұдан әрі – уәкілетті органның қорытындысы) бойынша микроқаржы ұйымдарына қойылатын талаптарға сәйкес келуі туралы қорытындыны ұсыну арқылы растайды.

15. Ақпаратты жеткізушілер (микроқаржы ұйымдарын, табиғи монополиялар субъектілерін қоспағанда), кредиттік есептерді алушылар және кредиттік бюролар арасындағы ақпарат алмасу оң қорытындысы бар сәйкестік туралы акт болған кезде жүзеге асырылады.

Микроқаржы ұйымдары, табиғи монополиялар субъектілері, кредиттік есептерді алушылар және кредиттік бю-ролар арасындағы ақпарат алмасу уәкілетті органның оң қорытындысы болған кезде жүзеге асырылады.

16. Кіріс және шығыс трафигі криптографиялық қорғанышпен (табиғи монополиялар субъектілерінің шығыс трафигін қоспағанда) қамтамасыз етіледі.»;

29, 30 және 31-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«29. Ақпаратты жеткізушілер (микроқаржы ұйымын, табиғи монополиялар субъектісін қоспағанда) мен

кредиттік есептерді алушылардың кіру шектелген үй-жайларына Талаптардың 28-тармағының 1), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында белгіленген талаптар қойылады, сондай-ақ үй-жайға кіру жауапты тұлғалардың тізімімен шектеледі және олардың барлық келулері аты, тегі, әкесінің аты (бар болған кезде), лауазымы, күні, уақыты және келу мақсаты көрсетіле отырып, келулер журналында тіркеледі.

Микроқаржы ұйымының кіру шектелген үй-жайларына Талаптардың 28-тармағының 1), 3), 4) және 5) тармақшаларында белгіленген талаптар қойылады, сондай-ақ үй-жайға кіру жауапты тұлғалардың тізімімен шектеледі және олардың барлық келулері аты, тегі, әкесінің аты (бар болған кезде), лауазымы, күні, уақыты және келу мақсаты көрсетіле отырып, келулер журналында тіркеледі.

Микроқаржы ұйымы орналасқан үйде жалпы күзет сигнализациясы жүйесі болған кезде микроқаржы ұйымының кіру шектелген үй-жайына жеке күзет сигнализациясы талап етілмейді.

Табиғи монополиялар субъектілері үшін кіру шектелген үй-жайды ұйымдастыру талап етілмейді, Бұл ретте табиғи монополиялар субъектісінің жауапты тұлғаның жұмыс орны орналасқан үй-жайға Талаптардың 28-тармағының 3) тармақшасында белгіленген талаптар қойылады.

30. Жауапты тұлғаның жұмыс орны мынадай талаптарға сәйкес келеді: 1) бағдарламалық қамтамасыз ету орналасқан жері, конфигурациясы, сондай-ақ оған орнатылған аппараттық

және бағдарламалық құралдар көрсетілген паспорты бар арнайы бөлінген дербес компьютерге орнатылады. Паспорт ұйым басшысының қол қоюы арқылы ресімделеді және жауапты тұлғада сақталады;

2) жауапты тұлғаның дербес компьютерін пайдалануға және ақпараттық жүйеге қатысу шеңберінде электрондық құжаттарды дайындау, өңдеу, беру немесе жүргізу мақсаттарына байланысты емес бағдарламалық құрал-жабдықтарды орнатуға жол берілмейді;

3) жауапты тұлғаның дербес компьютерінде қорғаныш кешені болады, оған мыналар кіреді: пайдаланушыларды сәйкестендіру және бірдейлендіру құралдары;пайдаланушылардың компьютерге кіруіне және іс-қимылдарына байланысты қызметті бақылау мақсатында

электронды құжаттарды сақтау мерзімі ішінде жүйелік журналдарды жүргізу мүмкіндігі; 4) пайдаланушының (жауапты тұлғаның) пайдаланушы сәйкестендірілетін бір жүйелік атының болуы, ақпараттық

жүйеге кіру кезінде ол бір жеке тұлғаға сәйкес келуге тиіс; 5) дербес компьютерде орнатылған бағдарламалық қамтамасыз ету лицензияланған болып табылады; 6) желілік ресурстар мен сыртқы тасымалдағыштарға, сондай-ақ оператордың дербес компьютеріне ақпаратты

енгізу-шығару порттарына кіру, оның ішінде енгізу-шығарудың базалық жүйесінің теңшеулерінде де ажыратылған; 7) дербес компьютердің жүйелік блогына, ақпаратты енгізу-шығару порттарына әкімші мөр соғады не пломба-

лайды. Мөр соғу (пломбалау) процесі тегін, атын, әкесінің атын (бар болған кезде), қызметін, келу күнін, уақытын және пломбалау (мөр соғу) мақсатын көрсете отырып, арнайы журналда тіркеледі. Ноутбуктер үшін порттарға мөр соқпай, енгізу-шығару базалық жүйесіндегі құрылғыларды ажыратуды ғана пайдалануға рұқсат беріледі. Ғимараттан компьютерлер мен ноутбуктерді алып шығуға ақпараттық қауіпсіздік қызметі басшысының атына жазылған жауапты қызметкердің өтінімдері негізінде жасалатын профилактикалық және жөндеу жұмыстарын жүргізген жағдайда рұқсат беріледі;

8) қорғау жүйесін пайдалана отырып, ақпаратты ақпараттық ортаға беру, ақпараттық ортадан ақпарат алу, ақпаратты сақтау, мұрағаттау не басқада өңдеу мақсатында ақпаратты жинақтау үшін бөлінген өзге ресурстарға (дискілік кеңістік, дерекқордың директориялары және дерекқордың резервтік көшірмелері) кіру тәртібі осы ресурстарға рұқсат етілмеген кіру мүмкіндігін болдырмайды;

9) жауапты тұлғаның жұмыс орнына және кіру шектелген үй-жайға кіру оның лауазымдық міндеттеріне сәйкес жүзеге асырылады.

31. Ақпаратты жеткізушілердің операторы (табиғи монополиялар субъектілерін қоспағанда) мен кредиттік есептерді алушылардың жұмыс орны кіру шектелген үй-жайда орналастырылады және Талаптардың 28-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келеді.

Табиғи монополиялар субъектісінің жауапты тұлғасының жұмыс орны Талаптардың 30-тармағының 1) және 5) тармақшаларында көзделген талаптарға сәйкес келеді.»;

34-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«34. Бағдарламалық қамтамасыз етуді енгізуді және өндірістік пайдалануға енгізу (дайын өнімді әзірлеу немесе

бейімдеу) кредиттік бюро оның бірінші басшысы бекіткен техникалық тапсырмасы негізінде орындайды, бұл ретте қауіпсіздік тетіктеріне арналған тиісті сертификаттар болуы қажет. Кредиттік бюроның бағдарламалық қамтамасыз етуін әзірлеушілердің осындай жүйелерді әзірлеу бойынша 2 (екі) жылдан кем емес тәжірибесі болады.»;

40, 41, 42 және 43-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«40. Ұйым (микроқаржы ұйымын, табиғи монополия субъектісін қоспағанда) ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз

етудің мынадай талаптарын сақтайды: 1) аппараттық шектес маршрутизаторлардың көмегімен трафикті шифрлау арқылы деректер берудің қорғалған

арнасының болуы; 2) интернет желісінен ұйымның компьютер желісіне жасалатын шабуылдарды желіаралық экранның көмегімен

анықтау (болдырмау) жүйесінің болуы; 3) криптокілттер мен пайдаланушыны сәйкестендіру жүйесінің көмегімен компьютерлерді криптографиялық

қорғау жүйесінің болуы; 4) пайдаланушылардың желілік карталарын тасымалдағышына кіруді басқаруды сәйкестендіргіші бойынша

трафикті аппараттық желілік талдаушының болуы; 5) сыртқы және (немесе) ажыратып алынатын ақпарат тасымалдағыштарына резервтік көшірме жасау

жүйесінің болуы. Жоғарыда көрсетілген талаптарды іске асыру үшін кредиттік бюро ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін

тәуекелдерді, осалдықтар мен қауіп-қатерлерді талдауды және бағалауды жүргізеді.Микроқаржы ұйымына осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) және 5) тармақшаларында көзделген ақпарат

қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптар қолданылады.Табиғи монополия субъектісіне осы тармақтың бірінші бөлігінің 5) тармақшасында көзделген қауіпсіздікті

қамтамасыз ету жөніндегі талап қолданылады.41. Ұйым (микроқаржы ұйымын, табиғи монополия субъектісін қоспағанда) өз қызметі барысында мынадай

талаптарды орындайды:1) ақпарат қауіпсіздігі қызметінің болуы;2) кредиттік тарихтар бойынша жауапты тұлғалардың болуы;3) ақпараттық қауіпсіздік саясатының болуы;4) парольдерді қалыптастыру және пайдалану саясатының болуы;5) резервтік көшірме жасау (мұрағаттау) саясатының болуы;6) пайдаланушылардың, қауіпсіздік әкімшілерінің, жүйелік әкімшілердің кіруін шектеу және олардың міндеттері

жөніндегі рәсімдерді сипаттайтын құжаттаманың болуы.Микроқаржы ұйымы, табиғи монополия субъектісі өз қызметі барысында осы тармақтың бірінші бөлігінің 2)

тармақшасында көзделген талапты орындайды.42. Ұйым (микроқаржы ұйымын, табиғи монополия субъектісін қоспағанда) ақпараттық жүйемен жұмыс тәртібін

айқындайтын ішкі құжатты қабылдайды, онда мыналар қамтылады: 1) жауапты тұлғалардың міндеттері жүктелетін қызметкерлерді тағайындау тәртібі; 2) жұмыс режимі;3) лауазымдық нұсқаулықтарды қоса алғанда, жауапты тұлғалардың құқықтары мен міндеттері;4) оператордың жұмыс орнына кіруге рұқсат берілген қызметкерлердің тізімі;5) айырықша жағдайларда (дағдарыс жағдайларында, сондай-ақ қызметкердің орнын ауыстырған жағдайларда)

оператордың жұмыс орнына кіруге рұқсат берілген қызметкерлердің тізімі.Микроқаржы ұйымына, табиғи монополия субъектісіне осы тармақтың бірінші бөлігінің 3), 4) және 5)

тармақшаларында көзделген талаптар қолданылады. 43. Жауапты тұлғалар:1) ақпараттық жүйелер ресурстарына кіру үшін сәйкестендіру және бірдейлендіру рәсімдерінің міндеттілігін

қамтамасыз етеді;2) авторизацияланбаған пайдаланушылардың ақпараттық ресурстарға кіру құқығын алуына жол бермейді; 3) ақпараттың, оның ішінде ақпараттық жүйеде өңделетін ақпараттың резервтік көшірмесін жасаудың жүйелі

болуын бақылайды; 4) жүйе ресурстарының қорғалу сенімділігін жоспарлы және жоспардан тыс тексеруді жүргізеді; 5) корпоративтік желінің жабдықтарын, оның ішінде арнайы желіаралық бағдарламалық құралдарды қорғауды

қамтамасыз етеді; 6) қауіп-қатерді көрсету және бұзушыларды анықтау бойынша шаралар қабылдайды; 7) оқиғалар журналын жүйелі түрде қарап отырады, ақпаратқа рұқсат етілмеген кіру әрекеттері болған

жазбаларға талдау жүргізеді. Табиғи монополия субъектілеріне осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген

талаптар қолданылады.»;1-қосымша осы қаулыға 1-қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын;2-қосымша осы қаулыға 2-қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын. 3. Қаржы нарығының әдіснамасы департаменті (Әбдірахманов Н.А.) Қазақстан Республикасының заңнамасында

белгіленген тәртіппен:1) Заң департаментімен (Сәрсенова Н.В.) бірлесіп осы қаулыны Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде

мемлекеттік тіркеуді;2) осы қаулыны «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы»

шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына:Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгенінен кейін күнтізбелік он күн ішінде

«Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға;Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін оны Қазақстан

Республикасының Ұлттық Банкі алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің мемлекеттік тізіліміне, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізуге жіберуді;

3) осы қаулы ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ре-сурсына орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы (Терентьев А.Л.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

5. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Төрағасының орынбасары О. А. Смоляковқа жүктелсін.

6. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк Төрағасы Д.АҚЫШЕВ

КЕЛІСІЛДІҚазақстан РеспубликасыныңҰлттық экономика министрі ________________Қ.Бишімбаев2016 жылғы 8 шілде

КЕЛІСІЛДІҚазақстан РеспубликасыныңАқпарат және коммуникация министрлігі Министр________________Д.Абаев2016 жылғы 29 шілде

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 146 қаулысына 1-қосымша

Кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және

ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарға 1-қосымшаНысан

________________________________________(қатысушының атауы)

кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесініңқатысушыларына (микроқаржы ұйымын және кредиттік тарих субъектісін

қоспағанда) қойылатын талаптарға сәйкес келуі туралы акт________________________ _________________жасалған орны күніОсы кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіне қатысушысының ақпараттық қызмет

көрсету нарығындағы өз қызметін бастауға және оның кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарды орындауға дайындығы туралы актіні мынадай құрамдағы комиссия жасады:

қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органның өкілдері:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Комиссияның жұмысына кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесі қатысушысының мы-

надай өкілдері қатысады:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Комиссия зерттеген объектілердің және зерделеген құжаттардың толық сипаттамасы:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіне қатысушының өкілдері түсіндірмелерінің

қысқаша мазмұны:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Комиссияның _________________ кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіне

қатысушысының техникалық және өзге де құжаттарын тексеруі, оның кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіндегі жұмыстарға арналған техникалық үй-жайын, электрондық-компьютерлік жабдығын, байла-ныс жүйелерін және қорғаныш құрылғыларын және өзге де объектілерін тексеруі кезінде

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ анықталды(қойылған талаптарға сәйкес келуі (сәйкес келмеуі) және ақпараттық қызмет көрсету нарығында ұйымның

қызметін бастау (жалғастыру) үшін жеткілікті (жеткіліксіз).Кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіне қатысушы комиссияның актісіне қоса берілген

мынадай техникалық құжаттаманы және өзге де құжаттарды ұсынды:__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Комиссия мүшелері:___________________ ______________________ ___________________________________________________

(лауазымы) (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде)) келісілген (келісілмеген)___________________ ______________________ ___________________________________________________

(лауазымы) (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде)) келісілген (келісілмеген)___________________ ______________________ ___________________________________________________

(лауазымы) (тегі, аты әкесінің аты (бар болған кезде)) келісілген (келісілмеген) Комиссия басшысы:____________________________________________________________________(электрондық цифрлық қолтаңба)

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 30 мамырдағы № 146 қаулысына 2-қосымша

Кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және

ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарға 2-қосымшаНысан

_________________________________________________________________(микроқаржы ұйымының немесе табиғи монополия субъектісінің атауы)

микроқаржы ұйымына немесе табиғи монополия субъектісіне қойылатын талаптарға сәйкес келуі туралы қорытынды

________________________ _________________жасалған орны күні Микроқаржы ұйымының немесе табиғи монополия субъектісінің ақпараттық қызмет көрсету нарығындағы

өз қызметін бастауға және оның кредиттік бюролардың, ақпарат жеткізушілердің және кредиттік есептерді алушылардың қызметін ұйымдастыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалануға және ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын талаптарды орындауға дайындығы туралы қорытындыны қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органның мынадай құрамдағы өкілдері жасады:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Зерттелген объектілердің және зерделенген құжаттардың толық сипаттамасы:________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Микроқаржы ұйымының немесе табиғи монополия субъектісінің техникалық және өзге де құжаттарын тек-

серу, оның кредиттік тарихты қалыптастыру және оны пайдалану жүйесіндегі жұмыстарға арналған техникалық үй-жайын, электрондық-компьютерлік жабдығын, байланыс жүйесін және қорғау құрылғыларын және өзге де объектілерін зерттеу кезінде

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ анықталды(қойылған талаптарға сәйкес келуі (сәйкес келмеуі) және ақпарат қызметін көрсету нарығында ұйымның қызметін

бастау (жалғастыру) үшін жеткілікті (жеткіліксіз).Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын уәкілетті органның

өкілдері: _______________________________________________________________________________________.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 6 қыркүйекте Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14208 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының қаулысы

2016 жылғы 8 тамыз № 183 Алматы қаласы

Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілері құрылымдық

элементтерінің күші жойылды деп тану туралы

Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы қаулы етеді:

1. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес тізбе бойынша Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілері құрылымдық элементтерінің күші жойылды деп танылсын.

2. Заң департаменті (Сәрсенова Н.В.) осы қаулы қабылданған күннен бастап жеті күндік мерзімде:1) осы қаулының көшірмесін Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне және «Қазақстан Республикасы

Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберсін;

3) осы қаулыны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми интернет-ресурсында орналастырсын.3. Қаржылық қызметтерді тұтынушылардың құқықтарын қорғау және сыртқы коммуникациялар басқармасы

(Терентьев А.Л.) осы қаулыны Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін баспасөз басылымдарында ресми жариялауға жіберуді қамтамасыз етсін.

4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Төрағасы Д.Т. Ақышевқа жүктелсін.

5. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Ұлттық Банк Төрағасы Д. АҚЫШЕВ«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігіМинистр Б.Сұлтанов2016 жылғы 31 тамыз

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2016 жылғы 8 тамыздағы № 183 қаулысына қосымша

Күші жойылды деп танылатын Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің, сондай-ақ Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілері құрылымдық

элементтерінің тізбесі

1. «Еркін өзгермелі айырбас бағамы режиміне көшуге байланысты жеке және заңды тұлғалардың екінші деңгейдегі банктердегі теңгелік депозиттерін айырбастауды жүзеге асыру ережелерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 5 сәуірдегі № 62 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 727 тіркелген, 1999 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілерінің бюллетенінде № 8 жарияланған).

2. «Еркін өзгермелі айырбас бағамы режиміне көшуге байланысты жеке және заңды тұлғалардың екінші деңгейдегі банктердегі теңгелік депозиттерін айырбастауды жүзеге асыру ережелеріне өзгерістер мен толықтыруларды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 12 сәуірдегі № 69 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 731 тіркелген).

3. «Еркін өзгермелі айырбас бағамы режиміне көшуге байланысты жеке және заңды тұлғалардың екінші деңгейдегі банктердегі теңгелік депозиттерін айырбастауды жүзеге асыру ережелеріне өзгерістер мен толықтыруларды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 1999 жылғы 20 қыркүйектегі № 294 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 920 тіркелген).

4. «Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңының 36 және 52-баптарын іске асыру туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2004 жылғы 15 наурыздағы № 73 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 2811 тіркелген, 2004 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де мемлекеттік органдарының нормативтік құқықтық актілерінің бюллетенінде № 25-28 жарияланған, 955-құжат).

5. «Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Заңының 22-бабын, Қазақстан Республикасының «Сақтандыру қызметі туралы» Заңының 35-ба-бын, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Заңының 36 және 52-баптарын іске асыру туралы» 2004 жылғы 15 наурыздағы № 73 қаулысына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы № 84 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4199 тіркелген).

6. «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының арнайы сауда алаңына жіберу үшін бағалы қағаздар мен олардың эмитенттерінің рейтингтік бағаларына қойылатын талаптарды белгілеу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 6 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4412 тіркелген, 2006 жылғы 20 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 254-255 (24508) жарияланған).

7. «Рейтингтік бағалары Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті органдарымен танылатын, рейтингтік агенттіктердің тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 7 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4411 тіркелген, 2006 жылғы 17 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 252 (24505) жарияланған).

8. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу Агенттігімен танылатын қор биржаларының тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 8 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4402 тіркелген, 2006 жылғы 17 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 252 (24505) жарияланған).

9. «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сәйкестендіру нөмірлерінің мәселелері жөніндегі кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2007 жылғы 20 шілдедегі № 76 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4880 тіркелген, 2007 жылы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілері жинағында жарияланған) қоса берілген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өзгерістер енгізілетін кейбір нормативтік құқықтық актілері тізбесінің 2-тармағы.

10. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі төрағасының кейбір бұйрықтарына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2007 жылғы 2 қыркүйектегі № 05-02/205 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4935 тіркелген, 2007 жылғы 2 қазанда «Заң газеті» газетінде № 150 (1179) жарияланған) 2-тармағы.

11. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу Агенттігі Төрағасының кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2009 жылғы 20 қаңтардағы № 04.2-44/18 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5529 тіркелген, 2009 жылғы 26 ақпанда «Заң газеті» газетінде № 30 (1453) жарияланған).

12. «Бағалы қағаздар нарығында кастодиандық қызметті жүзеге асыру ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2009 жылғы 5 тамыздағы № 191 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5796 тіркелген).

13. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу Агенттігі Төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 7 «Рейтингтік бағалары Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу жөніндегі уәкілетті органдарымен танылатын, рейтингтік агенттіктердің тізбесін бекіту тура-лы» бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2009 жылғы 9 желтоқсандағы № 04.2-44/187 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5969 тіркелген, 2010 жылғы 25 мамырда «Заң газеті» газетінде № 73 (1695) жарияланған).

14. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 6 «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының арнайы сауда алаңына кіруі үшін бағалы қағаздар мен олардың эмитенттерінің рейтингтік бағаларына талаптар бекіту туралы» бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2010 жылғы 20 қаңтардағы № 04.2-40/19 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6042 тіркелген, 2010 жылғы 25 мамырда «Заң газеті» газетінде № 73 (1695) жарияланған).

15. «Сақтандыру төлемдеріне кепілдік беру қоры» акционерлік қоғамының қызметін реттейтін нормативтік құқықтық актілерді бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі Басқармасының 2010 жылғы 1 наурыздағы № 26 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6167 тіркелген, 2010 жылғы 26 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 439-442 (26285) жарияланған) 1-тармағының 5) тармақшасы.

16. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу Агенттігі Төрағасының кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі Төрағасының 2010 жылғы 14 сәуірдегі № 04.2-40/80 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6226 тіркелген).

17. «Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу Агенттігімен танылатын қор биржаларының тізбесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасының Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігі төрағасының 2006 жылғы 8 қыркүйектегі № 8 бұйрығына өзгеріс және толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қызметін реттеу агенттігінің Төрағасы міндетін атқарушының 2010 жылғы 27 шілдедегі № 04.2-40/121 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6379 тіркелген).

18. «Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сәйкестендіру нөмірлерінің мәселелері жөніндегі кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2010 жылғы 20 тамыздағы № 76 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6534 тіркелген, 2010 жылғы 21 қазанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 435 (26278) жарияланған) қоса берілген Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін нормативтік құқықтық актілерінің тізбесінің 2-тармағы.

19. «Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне кастодиандық қызметті жүзеге асы-ру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі Басқармасының 2011 жылғы 31 қаңтардағы № 10 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6792 тіркелген, 2011 жылы 28 қыркүйекте Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілері жинағында № 10 жарияланған).

20. «Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 30 қаңтардағы № 20 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7439 тіркелген, 2012 жылғы 24 мамырда «Егемен Қазақстан» газетінде № 261-266 (27340) жарияланған) қоса берілген Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне енгізілетін өзгерістер мен толықтырулардың 7-тармағы.

21. «Бағалы қағаздар ұстаушыларының тізілімдері жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыру ли-цензияларына ие ұйымдардың бірыңғай тіркеушіге эмитенттердің бағалы қағаздарын ұстаушылар тізілімдері жүйелерін құрайтын мәліметтер мен құжаттарды беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 ақпандағы № 53 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7576 тіркелген, 2012 жылғы 29 мамырда «Егемен Қазақстан» газетінде № 274-278 (27352) жарияланған).

22. «Жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымның ірі қатысушысының жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) зейнетақы активтерін инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымның меншікті капиталының жеткіліктілігі коэффициенттерін қолдауы жөніндегі шаралар туралы нұсқаулықты бекіту жөнінде» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 28 сәуірдегі № 170 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7721 тіркелген, 2012 жылғы 25 тамызда «Егемен Қазақстан» газетінде № 551-556 (27629) жарияланған).

23. «Бағалы қағаздарды ұстаушылар тізілімдерінің жүйесін жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымның тәуекелдерді басқару жүйесінің болуына қойылатын талаптарды бекіту және Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 тамыздағы № 276 қаулысына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7993 тіркелген, 2012 жылғы 27 желтоқсанда «Егемен Қазақстан» газетінде № 852-856 (27927) жарияланған) 2-қосымшаға сәйкес бекітілген Өзгерістер енгізілетін Қазақстан Республикасының қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілері тізбесінің 4-тармағы.

24. «Заңды тұлғалар - Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қатысушыларын мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 62 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8420 тіркелген, 2013 жылғы 28 маусымда «Заң газеті» газетінде № 95 (2296) жарияланған).

25. «Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының арнайы сауда алаңына жіберілген бағалы қағаздар эмитенттерінің қаржылық есептілігі аудитіне жұмсалған шығындарды өтеу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 3 ақпандағы № 15 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9246 тіркелген, 2014 жылғы 16 сәуірде «Заң газеті» газетінде № 54 (2448) және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған).

26. «Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Заңды тұлғалар Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының қатысушыларын мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) қағидаларын бекіту туралы» 2013 жылғы 25 ақпандағы № 62 қаулысына толықтыру енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 27 мамырдағы № 95 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9596 тіркелген, 2014 жылғы 8 тамызда «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған).

27. «Қаржы құралдарын Алматы қаласының өңірлік қаржы орталығының арнайы сауда алаңына жіберу үшін аудиторлық ұйымдарға қойылатын біліктілік талаптарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 243 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10340 тіркелген, 2015 жылғы 12 наурызда «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған).

28. «Қазақстан Республикасының кейбір нормативтік құқықтық актілеріне Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсететін мемлекеттік қызметтердің бизнес-процестерін оңтайландыру және автоматтандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 24 желтоқсандағы № 261 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10211 тіркелген, 2015 жылғы 26 ақпанда «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқық тық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпарат тық-құқықтық жүйесінде жарияланған) бекітілген Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі көрсететін мемле кет тік қызметтердің бизнес-процестерін оңтайландыру және автоматтандыру мәселелері бой-ынша өзгерістер мен толық тырулар енгізілетін Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің тізбесі 4-тармағының жиырма екінші, жиырма үшінші, жиырма төртінші, жиырма бесінші, жиырма алтыншы және жиырма жетінші абзацтары.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 11 маусым №374 Астана қаласы

«Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту туралы

«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 2) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің келесі бұйрықтарының күші жойылды деп танылсын:1) «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту ту-

ралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 4 наурыздағы № 69 бұйрығы (Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2014 жылғы 12 сәуірде № 9330 болып тіркелген, «Заң газетінің» 2014 жылғы 30 мамырдағы № 78 (2472) санында жарияланған);

2) «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентін бекіту тура-лы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 4 наурыздағы № 69 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 18 маусымдағы № 231 бұйрығы (Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2014 жылы 18 шілдеде № 9598 тіркелген, «Заң газетінің» 2014 жылғы 27 тамыздағы № 127 (2521) санында жарияланған).

3. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті (С.Н. Нүсіпов) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткен соң ресми жа-

риялауды;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орна-

ластыруды қамтамасыз етсін.4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Білім және

ғылым саласындағы бақылау комитетінің төрағасы С.Н. Нүсіповке жүктелсін. 5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі А.СӘРІНЖІПОВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 11 маусымдағы №374 бұйрығымен бекітілген

«Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламенті1. Жалпы ережелер

1. «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызметті (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 15 сәуірдегі № 205 бұйрығымен бекітілген «Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына сәйкес «Мемлекеттік ұлттық ғылыми-техникалық сараптама орталығы» акционерлік қоғамы (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.

Өтініштерді қабылдауды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Ғылым комитеті (бұдан әрі – Комитет) жүзеге асырады.

Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беруді көрсетілетін қызметті беруші жүзеге асырады.2. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: қағаз түрінде.3. Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі – мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманың (бұдан әрі – МҒТС)

қорытындысы. Ұсыну нысаны – қағаз түрінде.2. Көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің)

мемлекеттік қызмет көрсету процесіндегі іс-қимыл тәртібінің сипаттамасы4. Көрсетілетін қызметті алушының МҒТС объектілеріне мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама жүргізуге

арналған мемлекеттік, орыс және ағылшын тілдеріндегі өтінімін алу мемлекеттік қызмет көрсету жөніндегі рәсімді (іс-қимылды) бастау үшін негіз болып табылады.

5. Мемлекеттік қызмет көрсету процесінің рәсімдері (іс-қимылдар):1) Комитеттің қызметкері өтінім түскен кезден бастап он бес минут ішінде оны берілген өтінімдерді тіркеу жур-

налында тіркейді және өтінімді берген күні оны Комитеттен ілеспе хатпен көрсетілетін қызметті берушіге жолдайды;2) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері өтінім түскен кезден бастап он бес минут ішінде оны кіріс

хат-хабарларды тіркеу журналында тіркейді және көрсетілетін қызметті берушінің басшысына қарастыруға береді;3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы өтінім түскен кезден бастап екі сағат ішінде өтінімді көрсетілетін

қызметті беруші басшысының орынбасарына қарастыруға жазады; 4) көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбасары өтінім түскен сәттен бастап екі сағат ішінде

өтінімді көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының басшысына қарастыруға жазады;

5) көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының басшысы өтінім түскен сәттен бастап екі сағат ішінде өтінімді орындау үшін көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының қызметкеріне береді;

6) көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының қызметкері:өтінім түскен күннен бастап күнтізбелік жиырма тоғыз күн ішінде өтінімді қарайды, оны өңдейді және МҒТС

объектілерінің электрондық нұсқалары деректерінің банкіне және МҒТС объектілері бойынша деректер базасы-на енгізеді;

өтінімді МҒТС объектілерінің электрондық нұсқалары деректерінің банкіне және МҒТС объектілері бойынша де-ректер базасына енгізгеннен кейін күнтізбелік отыз күн ішінде сарапшыларды іріктейді және олармен МҒТС жүргізу бойынша қызмет көрсету туралы шарттар жасайды;

сарапшылармен МҒТС жүргізу бойынша қызмет көрсету туралы шарттар жасалғаннан кейін күнтізбелік отыз күн ішінде МҒТС қорытындысын дайындайды.

МҒТС объектілері бойынша МҒТС нәтижелері барлық МҒТС объектілері бойынша МҒТС жүргізілгеннен кейін күнтізбелік үш күн ішінде көрсетілетін қызметті берушінің интернет-ресурсында жарияланады.

Құрылымдық бөлімшелердің (қызметкерлердің) өзара рәсімдер (іс-қимылдар) бірізділігін сипаттау осы Регламентке 1-қосымшаға сәйкес көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) өзара іс-қимылының блок-сызбасында келтірілген.

6. Келесі рәсімді (іс-қимылды) орындауды бастау үшін негіз болатын мемлекеттік қызметті көрсету бойынша рәсімдердің (іс-қимылдың) нәтижесі:

1) Комитеттің көрсетілетін қызметті берушіге өтінімдерді беру жөніндегі ілеспе хаты;2) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесінде өтінімді тіркеу және оны көрсетілетін қызметті берушінің бас-

шысына беру;3) көрсетілетін қызметті беруші басшысының қарары;4) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы орынбасарының қарары;5) көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасы басшысының қарары;6) МҒТС объектілерінің электрондық нұсқалары деректерінің банкіне және МҒТС объектілері бойынша дерек-

тер базасына енгізу;7) МҒТС жүргізу бойынша қызмет көрсету туралы сарапшылармен шарттар;8) МҒТС қорытындысы және көрсетілетін қызметті берушінің интернет-ресурсында МҒТС нәтижелерін жариялау.

3. Комитеттің және көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) мемлекеттік қызмет көрсету процесіндегі өзара іс-қимыл тәртібінің сипаттамасы7. Мемлекеттік қызмет көрсету процесіне Комитеттің және көрсетілетін қызметті берушінің мынадай қызметкерлері

қатысады:1) Комитет қызметкері;2) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері;3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы;4) көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбасары;5) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының басшысы;6) мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының қызметкері.8. Құрылымдық бөлімшелер арасындағы рәсімдер (іс-қимылдар) жүйелілігінің сипаттамасы.1) Комитеттің қызметкері өтінім түскен сәттен бастап он бес минут ішінде оны берілген өтінімдерді тіркеу журна-

лында тіркейді және өтінімді берген күні оны Комитеттен ілеспе хатпен көрсетілетін қызметті берушіге жолдайды;2) көрсетілетін қызметті беруші кеңсесінің қызметкері өтінім түскен сәттен бастан он бес минут ішінде оны кіріс

хат-хабарларды тіркеу журналында тіркейді және көрсетілетін қызметті берушінің басшысына қарастыруға береді;3) көрсетілетін қызметті берушінің басшысы өтінім түскен сәттен бастап екі сағат ішінде өтінімді көрсетілетін

қызметті беруші басшысының орынбасарына қарастыруға жазады;4) көрсетілетін қызметті беруші басшысының орынбасары өтінім түскен сәттен бастап екі сағат ішінде

өтінімді көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының басшысына қарастыруға жазады;

5) көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының басшысы өтінім түскен сәттен бастап екі сағат ішінде өтінімді орындау үшін көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының қызметкеріне береді;

6) көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама басқармасының қызметкері:өтінім түскен күннен бастап күнтізбелік жиырма тоғыз күн ішінде өтінімді қарайды, оны өңдейді және МҒТС объек-

тілерінің электрондық нұсқалары деректерінің банкіне және МҒТС объектілері бойынша деректер базасына енгізеді;өтінімді МҒТС объектілерінің электрондық нұсқалары деректерінің банкіне және МҒТС объектілері бойынша де-

ректер базасына енгізгеннен кейін күнтізбелік отыз күн ішінде сарапшыларды іріктейді және олармен МҒТС жүргізу бойынша қызмет көрсету туралы шарттар жасайды;

сарапшылармен МҒТС жүргізу бойынша қызмет көрсету туралы шарттар жасалғаннан кейін күнтізбелік отыз күн ішінде МҒТС қорытындысын дайындайды.

Мемлекеттік қызмет көрсету процесінде Комитеттің, көрсетілетін қызметті берушінің құрылымдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) арасындағы рәсімдердің (іс-қимыл) бірізділігін сипаттау осы регламентке 2-қосымшаға сәйкес мемлекеттік қызмет көрсету бизнес-процестерінің анықтамалығында келтірілген.

4. Мемлекеттік қызмет көрсету процесіндегі ақпараттық жүйелерді пайдалану тәртібінің сипаттамасы

9. Көрсетілетін қызметті беруші өзінің www.ncste.kz интернет-ресурсында мемлекеттік қызмет көрсету бойынша әрбір кезеңді аяқтау туралы бес жұмыс күні ішінде ақпаратты жариялайды.

Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурс шеңберінде берілген МҒТС объектілері бойынша МҒТС нәтижелері аталған конкурс шеңберіндегі барлық МҒТС объектілері бойынша МҒТС жүргізілгеннен кейін күнтізбелік үш күн ішінде көрсетілетін қызметті берушінің интернет-ресурсында жарияланады.

«Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне 1- қосымша

Әр іс-қимылдың ұзақтығы көрсетілген әр рәсімнің (іс-қимылдың) өтуі туралы блок-сызба

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік көрсетілетін қызмет регламентіне қосымша

«Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама өткізу» мемлекеттік қызмет көрсетудің бизнес-процестерінің анықтамалығы

- мемлекеттік қызмет көрсетудің басталуы немесе аяқталуы;

- Комитеттің көрсетілетін қызметті берушінің және олардың құрылымыдық бөлімшелерінің (қызметкерлерінің) рәсімінің (іс-қимылының) атауы;

- келесі рәсімге (іс-қимылға) өту.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 10 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №11634 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 6 қараша №627 Астана қаласы

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру саласындакөрсетілетін мемлекеттік қызметтер стандарттарын бекіту туралы

«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңының 10-бабының 1) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған: 1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру

бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты бекітілсін.

2. Кәсіптік-техникалық және орта білімнен кейінгі білімді жаңғырту департаменті (Д.Ж. Каленова) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн

ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жіберуді;3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында

орналастыруды қамтамасыз етсін.3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Е.Н.

Иманғалиевке жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушы Т.БАЛЫҚБАЕВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрі___________ Е. Досаев12 қараша 2015 жыл

12 8 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы. Басы 11-бетте)

(Соңы 13-бетте)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 6 қарашадағы №627 бұйрығына 1-қосымша

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін

қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер1. «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім 

беру ұйымдарындағы білім алушыларды ауыстыру және қайта қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызметі (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет).

2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі – Министрлік) әзірледі.

3. Мемлекеттік қызметті техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беретін оқу орындары (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді. 

Өтініштерді  қабылдау және мемлекеттік  қызмет  көрсету  нәтижелерін  беру  көрсетілетін  қызметті  берушінің кеңсесі арқылы жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі 4. Мемлекеттік қызмет көрсету мерзімдері:ауысу үшін:көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған сәттен бастап - бір ай ішінде, бірақ қабылдаушы 

білім беру ұйымының кезекті емтихан сессиясы басталғанға дейін бес күннен кешіктірмей. Кәмелетке толмаған білім алушының ата-анасы немесе заңды өкілдері басқа мекен жайға көшкен жағдайда 

растау құжаттарын ұсынса, оны каникул кезеңінен басқа уақытта да ауыстыруға рұқсат беріледі;қайта қабылдау үшін:көрсетілетін қызметті берушіге құжаттар топтамасын тапсырған сәттен бастап екі апта ішінде;оқу ақысын төлемегені үшін семестр кезінде оқудан шығарылған білім алушы төлемақы бойынша берешегін 

өтеген жағдайда; оқудан шығарылған күннен бастап төрт аптаның ішінде, төлемақы бойынша берешегін өтегені туралы құжатты 

ұсынған жағдайда үш жұмыс күні ішінде: көрсетілетін қызметті алушының құжаттар топтамасын тапсыруы үшін күтудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты 

- 15 минут;қызмет көрсетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты - 15 минут.5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: қағаз жүзінде.6. Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарына 

ауысу немесе қайта қабылдау туралы бұйрық болып табылады.Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін ұсыну нысаны: қағаз жүзінде.7. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі. 8.  Көрсетілетін  қызметті  берушінің жұмыс  кестесі:  Қазақстан Республикасының еңбек  заңнамасына  сәйкес 

демалыс және мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбіден бастап сенбіні қоса алғанда көрсетілетін қызмет берушінің белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес, сағат 13.00-ден сағат 14.00-ге дейін түскі үзіліспен сағат 9.00-ден сағат 18.00-ге дейін.

9. Көрсетілетін қызметті алушы көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген жағдайда мемлекеттік қызмет көрсету мақсатында бір мамандықтан екінші мамандыққа, бір оқу нысанынан басқа оқу нысанына, бір тілдік бөлімнен басқа тілдік бөлімге, ақылы негізде оқудан білім беру гранты бойынша оқуға ауыстыру үшін қажетті құжаттар тізбесі:

Көрсетілетін  қызметті алушы көрсетілетін  қызметті берушіге жүгінген жағдайда мемлекеттік  қызмет  көрсету мақсатында басқа білім беру ұйымына ауыстыру үшін қажетті құжаттар тізбесі:

1) ауыстыру туралы өтініш (еркін нысандағы);2) ауыстыратын білім беру ұйымы басшысының қолымен куәландырылған білім алушының сынақ кітапшасының 

(немесе үлгерім кітапшасының) көшірмесі. Көрсетілетін қызметті алушы көрсетілетін қызметті берушіге жүгінген жағдайда қайта қабылдау үшін мемлекеттік 

қызмет көрсету мақсатында қажетті құжаттар тізбесі:1) қайта қабылдау туралы өтініш (еркін нысандағы);2) «Білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтама нысанын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы 

Білім және ғылым министрінің 2009 жылғы 12 маусымдағы № 289 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде N 5717 болып тіркелген) бекітілген нысан бойынша анықтама.

Оқу  ақысын  төлемегені  үшін  семестр  кезінде оқудан шығарылған  ақылы негізде  оқитын білім  алушы үшін төлемақы бойынша берешегін өтегені туралы құжат.3. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның

лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі10. Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша Министрліктің, көрсетілетін қызметті берушінің және 

(немесе) оның лауазымды адамдарының әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану: шағым жазбаша түрде:  осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 12-тармағында көрсетілген мекенжай бойынша көрсетілетін 

қызметті беруші басшысының атына беріледі.Шағымды қабылдаған адамның тегі және аты-жөні, берілген шағымға жауап алу мерзімі мен орны көрсетіле оты-

рып, көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесінде тіркеу (мөртабан, кіріс нөмірі және күні) шағымның қабылданғанын растау болып табылады.

Көрсетілетін  қызметті  алушының мемлекеттік  қызмет  көрсету мәселелері  бойынша  көрсетілетін  қызметті берушінің атына келіп түскен шағымы тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. 

Көрсетілген мемлекеттік қызмет нәтижелерімен келіспеген жағдайда көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағыммен жүгіне алады. 

Мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның атына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. 

11.  Көрсетілген мемлекеттік  қызмет  нәтижелерімен  келіспеген жағдайда  көрсетілетін  қызметті  алушының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа жүгінуге құқығы бар.

4. Мемлекеттік қызмет көрсетудің ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар12. Мемлекеттік  қызмет  көрсету  орындарының мекенжайлары: Министрліктің www.edu.gov.kz  интернет-

ресурсында орналастырылған.   13.  Көрсетілетін  қызметті  алушының мемлекеттік  қызмет  көрсету  тәртібі мен мәртебесі  туралы ақпаратты 

қашықтықтан  қол жеткізу  режимінде  көрсетілетін  қызметті  берушінің мемлекеттік  қызмет  көрсету мәселелері жөніндегі  анықтама  қызметі,  мемлекеттік  қызмет  көрсету мәселелері  жөніндегі  бірыңғай  байланыс  орталығы арқылы алуға мүмкіндігі бар. 

  14. Мемлекеттік  қызмет  көрсету  мәселелері  жөнінде  анықтама  қызметтерінің  байланыс  телефондары Министрліктің www.edu.gov.kz. интернет-ресурсында орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 8-800-080-7777, 1414.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 6 қарашадағы №627 бұйрығына 2-қосымша

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер1. «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік 

көрсетілетін қызметі (бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет)2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан 

әрі – Министрлік) әзірледі. 3. Мемлекеттік көрсетілетін қызметті техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан 

әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.Мемлекеттік көрсетілетін қызмет нәтижелерін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім оқу орындары 

жүзеге асырады.2. Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі

4. Мемлекеттік қызметті көрсету мерзімдері: 1) көрсетілетін қызметті берушіге техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім білім беру ұйымдарындағы 

білім  алушылар  (бұдан әрі  –көрсетілетін  қызметті  алушы)  құжаттар  топтамасын  тапсырған  сәттен бастап  –  3 жұмыс күні;

 2) көрсетілетін қызметті алушының құжаттар топтамасын тапсыруы үшін күтудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты – 15 минут;

3) көрсетілген қызметті алушыға қызмет көрсетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты – 30 минут.5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: қағаз жүзінде.6. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі – осы стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша техникалық 

және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет беру нәтижесі: қағаз жүзінде.7. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі-қызмет алушы ) тегін көрсетіледі. 8. Көрсетілетін қызметті берушінің жұмыс кестесі Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес де-

малыс және мереке күндерінен басқа, дүйсенбіден бастап жұманы қоса алғанда, сағат 13.00-ден 14.00-ге дейін түскі үзіліспен, сағат 9.00-ден 18.00-ге дейін. 

Алдын-ала жазылу және жеделдетіп қызмет көрсету көзделмеген.  9.  Көрсетілетін  мемлекеттік  қызметті  алушы  көрсетілетін  мемлекеттік  қызметті  берушіге  жүгінген  кезде 

мемлекеттік қызметті көрсету үшін көрсетілетін қызметті берушіге қажетті құжаттар тізбесі:  1)  осы  стандартқа  1-қосымшаға  сәйкес  белгіленген  үлгідегі  анықтаманы беру  туралы  ұйым басшысының 

атына өтініш;  2) жеке басын куәландыратын құжат (қызмет алушы тұлғаны салыстыру үшін қажет).  Құжаттардың  қабылданғанын  растау  құжаттарды  қабылдаған  адамның  тегі  мен  аты-жөні,  сондай-ақ  осы 

стандартқа 3-қосымшаға сәйкес мөртаңба, кіріс нөмірі және күні көрсетіле отырып, қолхат беру болып табылады.3. Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша орталық мемлекеттік органның, сондай-ақ

көрсетілетін қызметті берушілердің және (немесе) олардың лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі

10. Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша Министрліктің, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсiздiгiне) шағымдану: шағым жазба-ша түрде:

осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 12-тармағында көрсетілген мекенжай бойынша көрсетілетін қызметті беруші басшысының атына беріледі.

Шағымның қабылдануын растау шағымды қабылдаған адамның тегі мен аты-жөнін, берілген шағымға жауап алу мерзімі мен орнын көрсете отырып, оның көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесінде тіркелуі (мөртаңба, кіріс нөмірі мен күні) болып табылады. Шағым тіркелгеннен кейін жауапты орындаушыны айқындау және тиісті шаралар қабылдау үшін көрсетілетін қызметті берушінің басшысына жіберіледі. 

Мемлекеттік  қызметтер  көрсету мәселелері  бойынша  көрсетілетін  қызметті  берушінің  атына  келіп  түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс.

Көрсетілген мемлекеттік қызмет нәтижелерімен келіспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағыммен жүгіне алады

Мемлекеттік қызметтер көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның атына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. 

11. Көрсетiлген мемлекеттiк қызмет нәтижелерiмен келiспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы. 

4. Мемлекеттік қызметті көрсету ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар12. Мемлекеттiк қызметтi көрсету орындарының мекенжайлары Министрліктің интернет-ресурсында орналасқан: 

Астана қаласы, Орынбор көшесі 8, www.edu.gov.kz.  13.  Көрсетілетін  қызметті  алушының мемлекеттік  қызмет  көрсету  тәртібі мен мәртебесі  туралы ақпаратты 

қашықтықтан қол жеткізу режимінде көрсетілетін қызметті берушінің анықтама қызметтері, Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы арқылы алу мүмкіндігі бар.

 14. Көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері жөніндегі анықтама қызметтерінің байланыс  телефондары Министрліктің www.edu.gov.kz  интернет-ресурсында  орналастырылған. Мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 8-800-080-7777, 1414.

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру»

мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымша нысан

Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға берілетін анықтама __________________________________________________________ берілді. 

(тегі, аты, әкесінің аты болған жағдайда)Ол 20__жылғы «___»_________ 20___ жылға «___»___________________ дейін ______________________________________________________________________________________________

(білім беру ұйымының атауы, орналасқан жері) ______________________________________________________________________________________________- 

(мамандығы, оқу түрі) _________________________________________________________________________________________оқыды._______________________________________________________________________________ білім алған кезінде 

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда) төменде көрсетілген сәйкес мынадай пәндерді (оқу пәндері) оқыды, сынақтар мен емтихандар тапсырды 

№ р/с

Оқу пәндерінің атауы және

оқу жоспары бойынша жұмыс

түрлері

Оқу уақыттарының (сағатта) көлемі

Оқу жетістіктерінің бағасы

оқу жоспары бойынша

білім алушы -лар мен оқыл-

ғаны

сынақтар емтихандар (баға лар ды

санмен және)

қорытынды (бағаларды санмен

және жазумен көрсету)1 2 3 4 5 6 7

Білім беру ұйымының басшысы ____________________________ __________ (Т.А.Ә.)                  (қолы) 

М.О. Тіркеу нөмірі ________ Берілген күні 20 __ ж. __________

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 2-қосымша

__________________________________________________________________________ оқу орны басшысының Т.А.Ә. (әкесінің аты - бар болса /_____________________________курстың_______________________мамандығының_____________________________тобының ______________________________студенті(көрсетілетін қызметті алушының Т.А.Ә. /әкесінің аты - бар болса /

ӨтінішМаған__________________________________________________________________________________________ 

/себебін көрсету/_____________________________________________________________________________________________________________________________байланысты техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды 

аяқтамағаны туралы анықтама беруіңізді сұраймын.«____»_______________20 __ж.   _____________________                     /қолы/

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымша

нысан

 Көрсетілетін қызметті алушының тегі,  әкесінің аты (бар болса) (бұдан әрі-ТАӘ)

___________________________________________ (көрсетілетін қызмет алушының мекенжайы)

Құжаттарды қабылдағаны туралы қолхат

«Мемлекеттік  көрсетілетін  қызметтер  туралы» 2013 жылғы 15  cәуірдегі  Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабының 2-тармағын басшылыққа ала отырып, Сіздің мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартында көзделген тізбеге сәйкес, атап айтқанда: 

құжаттардың атауы: 1) _______________________________;2) _______________________________;3) _______________________________толық құжаттар топтамасын ұсынғаныңызға байланысты ______________________________________________

___________________ (оқу орнының атауы) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім алуды аяқтамаған адамдарға анықтама беру» мемлекеттік қызмет стандартын көрсетуге құжаттар қабылдағаны туралы қолхат береді. 

Осы қолхат әр тарапқа бір-бірден 2 данада жасалды. Т.А.Ә. (бар болса) (жауапты адам) (қолы)Орындаушы Т.А.Ә. (бар болса) _____________Телефоны ___________Алдым: Т.А.Ә. (бар болса)/ көрсетілетін қызметті алушының қолы  20__ ж. «___» _________ 

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылғы 15 желтоқсанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №12417 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 24 желтоқсан                            №706                            Астана қаласы

«Жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын балаларды есепке алуды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу

қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 16 бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

«Нормативтік  құқықтық  актілер  туралы»  1998 жылғы  24  наурыздағы  Қазақстан  Республикасы  Заңының 43-1-бабының 1-тармағын іске асыру мақсатында бұйырамын:

1. «Жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын балаларды есепке алуды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және  ғылым Министрінің  2015 жылғы 16  қаңтардағы № 16  бұйрығына  (Нормативтік  құқықтық  актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10280 болып тіркелген, 2015 жылғы 3 наурызда «Әділет» ақпараттық-құқықтық актілер жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізiлсiн:

бұйрықтың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«Жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын балаларды есепке алу-

ды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидаларын бекіту туралы»;1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«1. Қоса беріліп отырған Жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын 

балаларды есепке алуды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидалары бекітілсін»;көрсетілген бұйрықпен бекітілген Жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға 

жататын балаларды есепке алуды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидаларында:тақырыбы мындай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«Жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын балаларды есепке алу-

ды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидалары»;11-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«11. Өңірлік  есепке  қойылған  күнінен  бастап  екі  ай  ішінде  отбасына  тәрбиелеуге  орналастырылмаған 

(қорғаншылық немесе қамқоршылық, патронат, бала асырап алу) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функция-ларды жүзеге асыратын органы жеті жұмыс күні ішінде Комитетке:

1) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың сауалнамаларын;2)  Кодекстің  84-бабының 8-тармағына  сәйкес балаларды асырап алуға беру  туралы рұқсат беру мүмкіндігі 

(мүмкін еместігі) туралы комиссия қорытындысының көшірмелерін;3) осы Қағидаларға 3-1 қосымшаға сәйкес ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды орталықтандырылған 

есепке қоюға қажетті құжаттардың тізбесін жібереді.»осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес 3-1-қосымшамен толықтырылсын.2. Қазақстан Республикасы Білім және  ғылым министрлігінің Балалардың құқықтарын қорғау комитеті  (А.М. 

Мәкенова) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткененнен кейін оны он 

күн мерзімде баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға, содай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң эталондық бақылау банкiне орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналасты-руды қамтамасыз етсін.

3. Осы нбұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік  ететін Қазақстан Республикасының білім және  ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А.СӘРІНЖІПОВ

КЕЛІСІЛДІҚазақстан РеспубликасыныңДенсаулық сақтау жәнеәлеуметтік даму министрі______________Т. Дүйсенова2016 жылғы 3 ақпан

КЕЛІСІЛДІҚазақстан РеспубликасыныңІшкі істер министрі_______________ Қ. Қасымов2015 жылғы 29 желтоқсан

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 24 желтоқсандағы №706 бұйрығына қосымша

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 16 қаңтардағы № 16 бұйрығымен бекітілген Жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған және асырап алуға жататын балаларды

есепке алуды ұйымдастыру және олар туралы ақпаратқа қол жеткізу қағидаларына 1-3 қосымша

Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды орталықтандырылған есепке қоюға қажетті құжаттардың тізбесі

1. Осы тізбеге 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша адасып қалған (тастанды) баланы жеткізу туралы акт.2. Осы тізбеге 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ата-аналық құқықтардан бас тарту және бала асырап алуға 

келісім беру туралы өтініш.3. Осы тізбеге 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша баланы денсаулық сақтау ұйымында тастап кету туралы акт.4. Осы  тізбеге  4-қосымшаға  сәйкес  нысан бойынша Қазақстан Республикасының азаматтарын  тіркеу және 

құжаттандыру туралы қолдаухат.5. Осы тізбеге 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тұрғылықты мекенжайын анықтау туралы қолдаухат.6. Осы тізбеге 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша адасып қалған (тастанды) баланы жеткізу туралы актіде 

көрсетілген мекенжайға бару актісі.7. Осы тізбеге 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша баланың туыс-туғандарының бар-жоғы туралы анықтама.8. Осы тізбеге 8-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала тәрбиеленетін 

білім беру, медициналық және басқа да ұйым басшысының асырап алуға келісімі.9. Осы тізбеге 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс 

жерде тұратын туыстарынан, Қазақстан Республикасының азаматтарынан асырап алуға ұсынылған балалардан бас тартуларын растайтын қолхат.

10. Осы  тізбеге  10-қосымшаға  сәйкес  нысан  бойынша  баланың  денсаулық  жағдайы  туралы  дәрігердің қорытындысы.

11. Осы тізбеге 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша 0-ден 5 жасқа дейінгі баланың дамуындағы психологиялық және әлеуметтік ерекшеліктер туралы есеп.

12. Осы  тізбеге  12-қосымшаға  сәйкес  нысан  бойынша  6 жас және  одан  да  асқан  баланың  дамуындағы психологиялық және әлеуметтік ерекшеліктер туралы есеп.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 1-қосымша

нысан

Адасып қалған (тастанды) баланы жеткізу туралы акт

20 __ жылғы «___» ____________       ____________ қаласы, ауданыМен, __________________________________________________________________________________________

 (лауазымы, атағы, Т.А.Ә.(бар болған жағдайда),____ сағ ____ мин ______________________________________________________________________________ 

(ІІО бөлінісінің атауы)азамат(-ша), ішкі істер органының қызметкері ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), жұмыс орны, лауазымы, мекен-жайы, телефоны)______________________________________________________________________________________________

 (баланы тапқан орны, уақыты және мән-жайлар) табылған баланы жеткізгені туралы осы актіні жасадым.Баланың белгілері _____________________________________________________________________________ 

(жыныс, жас шамасы, сөйлей алады ма, ұлты, ерекше белгілері) ______________________________________________________________________________________________Баланың үстіндегі киімдері ______________________________________________________________________Мыналарды анықтау мүмкін болды________________________________________________________________

(баланың, оның ата-анасының, оларды алмастырытын адамдардың)______________________________________________________________________________________________Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), баланың жасы, ата-анасының тұрғылықты жері, жұмыс орны, лауазымы, 

______________________________________________________________________________________________ іс үшін маңызды басқа да деректер) 

______________________________________________________________________________________________ (сырт қарағанда баланың дені сау, ауру, дене жарақаттары бар)

 Қолы _________________________________________________________________________________________(акт жасаған адамның лауазымы, атағы, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), 

______________________________________________________________________________________________ баланы жеткізген адамның Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)

 Бала 20___ жылы «____» _______ ______ сағ. _____ минутта, ______________________________________________ тапсырылды. Қолы________________________________________________________________________________________

 (ата-анасына, оларды алмастыратын адамдарға)Бала ______________________________________________________________________________ жіберіледі.

 (денсаулық сақтау ұйымының атауы, кәмелеткетолмағандарды бейімдеу орталығы, басқа да мекемелер)

Баланы қабылдадым_____________________________________________________________________________(актіні жасағанның лауазымы, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))

 20___ жылғы «___» ____________ сағат _____ минут _____

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 2-қосымша

нысан _____________________________________________________

(білім беру, медициналық және басқа да ұйымның атауы) бас дәрігері ________________________________________

 (мекеме басшысының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) _____________________________________________________ _____________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), туған күні, балаға қатысы (шешесі, әкесі)

Ата-аналық құқықтардан бас тарту және бала асырап алуға келісім беру туралыӨТІНІШ

Мен, ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))Отбасылық жағдайы ___________________________________________________________________________Нақты тұрғылықты мекен-жайы __________________________________________________________________Тіркеу ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________20___ ж. «__» _______________ перзентханада (басқа денсаулық сақтау ұйымында)__________________________________________________________________________ (елді-мекеннің атауы)туылған баламнан бас тартамын _________________________________________________________________

 (баладан бас тарту себебін көрсету)____________________________________________________________________оны  мемлекеттің  толық 

қамтамасыз етуіне беруді сұраймын және төмендегіні мәлімдеймін:- менің  баламды Қазақстан Республикасының азаматтары немесе шетелдік  азаматтар  асырап  алатынын 

түсінемін;- аталған баланы асырап алуға ерікті түрде келісім беремін;- осы баланы асырап алғаннан кейін бала мен қабылдаушы ата-аналар арасында бала-ата-ана ретінде үнемі 

қарым-қатынас орнайтынын түсінемін;- бала және оның немесе оның ана және әкесі арасында бұрынғы қарым-қатынастарды тоқтататын бала асы-

рап алу мақсатында келісім беремін;- маған өз келісімімді 20___ ж. «__» ________ дейін кері қайтарып алу мүмкіндігім бар екенін және аталған күннен 

кейін келісімімді қайтару мүмкіндігі жоқ екенін хабарлады.Осымен жоғарыда аталған мақұлдауларды толық түсінетінімді мәлімдеймін.Асырап алушылардың  таңдауын  қорғаншылық және  қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге  асыра-

тын органдарға  сенемін,  асырап алушыларға және асырап алушыларды  таңдау бойынша  қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге  асыратын органдарға  наразылық білдірмеймін. Баланы асырап алуға берудің құқықтық салдары түсіндірілді.

Есепте (қажет еместі сызып тастау)тері-венерологиялық тұрмын (тұрған жоқпын, белгісіз);психоневрологиялық тұрмын (тұрған жоқпын, белгісіз);наркологиялық диспансерде тұрмын (тұрған жоқпын, белгісіз);Баланың басқа ата-анасы туралы деректер (өтініш берушінің келісімімен беріледі): ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), тұратын жері)Осы өтінішті өз еркіммен жаздым.Өтінішті жазу күні _______________________________________________________________________________Толық Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), ______________________ Қолы _________Жеке куәліктің мәліметі _________________________________________________________________________ 

(№, кім және қашан берілді) Өтінішті толтыру күні _________________________________________________Куәгердің арызы (заңмен немесе жағдайға байланысты талап етілсе, мысалы, сауатсыздық немесе адамның 

мүгедектігі болған жағдайда) ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Келісімді куәландыру үшін тағайындалған уәкілетті адамның куәлігіТ.А.Ә. (бар болған жағдайда),: ____________________________________________________________________Лауазымы: _____________________________________________________________________________________Жоғарыда аталған немесе белгіленген адам (және куәгер (лер) осы күнікеліп, аталған құжатқа менің қатысуымен қол қойғанын растаймын. (қолы) (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)) М.О.Заңгер (қолы) (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))Психолог (қолы) (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))Емдеуші дәрігер: (қолы) (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))

Ескерту: анасы баласынан перзентханада бас тарпаған жағдайда белгіленген үлгідегі нотариуспен куәландырған өтініш қажет.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 3-қосымша

нысан_______________________________________

(денсаулық сақтау ұйымының атауы)Баланы денсаулық сақтау ұйымында тастап кету туралы акт

20__ жылғы «___» __________«_____» ___________ жылы туған, _______________________________________________________________________________________________________________________________________________мекенжайындатұратын, _____________________________________________________________ мекенжайында тіркелген                        (мекенжайы, басқа да мәліметтер кімнің сөзінен жазылғанын,төлқұжатынын сериясы __________________, _____________________________ берілгенін көрсету) азаматша _______________________________________________________________________________________________

 (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), некеде немесе некеде жоқ) ұл баланы (қыз) баланы туып 20__ жылғы «___» __________ баланы асырап алуға келісімді немесе баланы 

мекемеге толық мемлекеттік қамтамасыз етілуіне уақытша орналастыру туралы өтінішті ресімдеген жоқ (баланың Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) қандай құжаттың негізінде жазылғанын, әкесі және басқа туыстары туралы мәлімет бар жоқтығын көрсету).

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) және басқа мәліметтер)Емдеуші дәрігер: _______________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), күні, қолы)Заңгер: _______________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), күні, қолы)

Денсаулық сақтау ұйымының басшысы ______________________________________________________________(Т.А.Ә., (бар болған жағдайда) күні, қолы)

 М.О.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 4-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

_____________________________________(ішкі істер органының атауы)

Қазақстан Республикасының азаматтарын тіркеу және құжаттандыру туралыҚОЛДАУХАТ

____________________________________________________________________ (баланың тәрбиеленіп жатқан ұйымның атауы)

______________________________________________________________________________________________Сізден Қазақстан Республикасының азаматшасы __________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (азаматшаның Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)), бар мәліметті көрсету)_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ тіркеу және құжаттандыру туралы мәліметті беруді сұрайды.Мәлімет баланың мәртебесін анықтау және оны одан әрі орналастыру үшін қажет.

 Қосымша мәліметтер жоқ.

 Ұйым басшысы Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 5-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

_____________________________________(ішкі істер органының атауы)

Тұрғылықты мекенжайын анықтау туралыҚОЛДАУХАТ

_______________________________________________________________________________________________ (сұраныс жасаған органның атауы)

Қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган Қазақстан Республикасында тұратын азаматшаның

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), өз балаларын қалдырып немесе тастап кеткен әйелдер туралы басқа да бар мәліметтерді көрсету)

мекенжайы туралы мәліметтерді белгілеу үшін жеке құрамына бағдарлауларыңызды сұрайды. Анасының немесе туыс-туғандарының тұратын жері анықталған жағдайда олардың балаға қатысты мүддесін 

(баланы алып кету келісімі немесе одан бас тарту туралы жазбаша нотариус куәландырған өтінішін алу) білулеріңізді сұраймыз.

 Аталған мәліметтер баланың мәртебесін растау және оны одан әрі орналастыру үшін қажет. Басшы Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 6-қосымша

нысан

Адасып қалған (тастанды) баланы жеткізу туралы актіде көрсетілген мекенжайға бару актісі

Бару күні______________________________________________________________________________________Барған орынның мекенжайы____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тексеру  жүргізген  қызметкердің  Т.А.Ә.  (бар  болған  жағдайда),  лауазымы  (білім  беру  органының,  бала 

тәрбиеленетін ұйымның маманы, әлеуметтік педагог)__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Аталған мекенжайда тұратынын азаматтар туралы мәліметтер, баланың анасы туралы қандай мәліметтер бар_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), басқа мәліметтер, олар аталған мекенжайда қай уақыттан бастап тұрады) Ескерту: Акт үш адамның қолымен (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), лауазымын көрсету), білім беру органының 

дөңгелек елтаңбалы мөрімен куәландыру.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 7-қосымша

НысанБұрыштама мөртабан

Баланың туыс-туғандарының бар-жоғы туралы анықтама

(Тәрбиеленушінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда),туған күні, тәрбиеленіп жатқан ұйымның атауы) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Туыстары __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), тұратын жері, мекен-жайы)Аталған мәліметтер (тәрбиеленушінің жеке ісінен, көршілерінің, ішкі істер органдарының мәліметтері бойынша, 

басқа тұлғалардың сөзінен) ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ алынды.

Анықтама құзыретті органға ұсыну үшін берілді.Басшы           Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 8-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

Ата-анасының қамқорлығынсыз қалған бала тәрбиеленетін білім беру, медициналық және басқа да ұйым басшысының асырап алуға келісімі

Құзыретті органдарға_____________________________________________________________________________________________

(бала күтіп-бағылатын білім беру, медициналық және басқа да ұйымның атауы)_____________________________________________________________________________________________

(баланың Т.А.Ә. (бар болған жағдайда))_______________________________________________________________________________________________азаматтарға (азаматтығы (өз еркімен көрсетіледі),тұрғылықты мекен-жайы) асырап алуға келісімін береді.Бала __________________________________________________________ _______________________ бастап_______ дейін __________________________________________________________________________болды. 

(ұйымның атауы)Болу кезінде балаға ата-анасы, туыс-туғандары келген жоқ.Қазақстан Республикасының азаматтарына ұсынылды:____________________________________________________________________ (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), 

мекен-жайын, қорғаншылық және қамқоршылық жөніндегі функцияларын жүзеге асыратын органның бала таңдап алуға берген жолдаманың № және күнін көрсету)

Ұйымның басшысы Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)М.О.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 9-қосымша

нысан

Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерде тұратын туыстарынан,Қазақстан Республикасының азаматтарынан асырап алуға ұсынылған балалардан

бас тартуларын растайтын қолхат

 __________________________ басшысына(бала тәрбиеленетін ұйымның атауы) азаматтардан, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда),тұратын мекенжайы, телефоны____________________________________________________________________________

Біз бала асырап алуға үміткер ретінде білім беру органдарында тіркелдік (кезектің № және күні) __________________________________________________________________________________________________________ Бізге төмендегі балалар ұсынылды:1.____________________________________________________________________________________________2.____________________________________________________________________________________________3.____________________________________________________________________________________________4.____________________________________________________________________________________________5.____________________________________________________________________________________________Осымен__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________байланысты аталған балаларды асырап алудан бас тартатымызды растаймыз (бас тарту себептерін көрсету: 

денсаулығына байланысты, бізге ұқсамайды, ауыр науқасты, аға-інілері немесе апа-сіңлілері бар

Күні, асырап алушының (асырап алушылардың) қолы

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 10-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

Баланың денсаулық жағдайы туралы дәрігердің қорытындысыБаланың Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)Баланың туған күніЖынысыТуған жеріҰлты (өз еркімен көрсетіледі)Анасының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)Анасының туған күні мен жылыӘкесінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)Әкесінің туған күні мен жылыБалалар мекемесінің атауы- туылғандағы- аталған мекемеге түскендегі салмағы- туылғандағы- аталған мекемеге түскендегі бойыЖүктіліктің өту жағдайы:Бала өмірінің анамнезі Болған аурулары туралы мәлімет Балада болған жұқпалы аурулары туралы мәлімет

Баланы вакцинациялау туралы мәліметВакцинациялау күні, вакцина түрі, сериясы, жарамдылық мерзімі, вак-цинациялаудан кейінгі реакциясы

ТуберкулезСіреспеКөкжөтелПолиомиелитА гепатитіВ гепатитіДифтерияҚызылшаҚызамықЭпидемиялық паротитТуберкулез індетінің бар-жоғына жасалған сынама қорытындысыВакцинациялаудың басқа түрлері

Баланың медициналық тексерісіСалмағы кг күніБойы см күніБас шеңбері: см күніШашының түсі Көзінің түсі Терісінің түсіБаланың объективті мәртебесін сипаттау:Баланың психикалық қозғаушы дамуын, мінез-құлқын және әдетін сипаттауСүйек-бұлшық ет жүйесі Перифериялық лимфалық түйіндер жүйесіАуыз қуысыЖүрек-тамыр жүйесіТыныс органдарыКөкірек қуысының органдарыСыртқы жыныс мүшелеріФизиологиялық қызмет атқаруыКлиникалық-лабораториялық зерттеулердің қорытындылары:Қанның жалпы талдауыНесептің жалпы талдауыБилирубинге, АлТ, АсТ және тимологиялық сынамаға алынған қанның биохимиялық талдауының қорытындысы, тексеріс өткізу күніГепатит маркеріне алынған талдау қорытындыларыИТВ-ге жасалған талдау қорытындыларыНесептің жалпы талдауыГельминттерге тексеру Ішек құртының жұмыртқаларын зерттеуге алынатын үлкен дәрет Тоқ ішектің аузын зерттеуге алынатын талдауМамандардың қорытындысы:

Клиникалық диагнозДенсаулық жағдайы туралы қорытынды:

Денсаулық тобы:Баланың нығайып өсуін бағалау:Жүйке-психикалық дамуын бағалау:

Әр бетте тексеру жүргізген дәрігердің қолы, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) және жеке мөрі көрсетіледі.Толтыру күні

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 11-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

0-ден 5 жасқа дейінгі баланың дамуындағыпсихологиялық және әлеуметтік ерекшеліктер туралы есеп

Жасы 0-ден 2 айға дейінгі балаларОйыншықпен әрекет:Баланың көзі алдындағы қозғалатын сылдырмақты байқайдыЕресектермен байланыс:Тәрбиешімен байланыс кезінде бала күледі Жасы 2-ден 6 айға дейінгі балаларОйыншықпен әрекет:Бала сылдырмақты ұстайдыБала сылдырмақпен ойнайды: оны аузына салады, сылдырлатады, бір қолынан екінші қолына ауыстырады Тіл дамуы:Тәрбиешімен байланыс кезінде бала бір дыбыстарды айтады Даму моторикасы:Бала қай жастан бастап арқасынан етбетінен аунайдыЕресектермен байланыс:Тәрбиешімен байланыс кезінде бала күледі Жасы 6-дан 9 айға дейінгі балаларОйыншықпен әрекет:Бала кубиктерді қалайдыТіл дамуы:Бала дауысты және дауыссыз дыбыстардың түрлі тіркестерін қайталайды (ба-ба, да-да, ма-ма)Даму моторикасы:Қай жастан бастап бала сүйеусіз отырады:Қай жастан бастап бала алдыға қарай еңбектейді(жылжиды):Ересектермен байланыс:Бала таныс тәрбиеші көтергенде тез тыныштанадыЖасы 9 айдан 1 жасқа дейінгі балаларОйыншықпен әрекет:Бала ойыншықпен саналы түрде ойнайды: машинаны итереді, қуыршақты керуетке салады, құыршақты тамақтандырады және т.б.Тіл дамуы:Бала дауысты және дауыссыз дыбыстардың түрлі тіркестерін қайталайды (ба-ба, да-да, ма-ма), сонымен қатар бірнеше бөлек сөздерді айта аладыДаму моторикасы:Қай жастан бастап бала сүйінбей өздігінен жүреді:Ересектермен байланыс:Бала таныс тәрбиеші көтергенде тез тыныштанады1-ден 3 жасқа дейінгі балаларОйыншықпен әрекет:Бала басқа балалармен рольдік ойындар ойнайдыБала бет-аузын қисайтады, адамдарды немесе жануарларды бейнелейді Топтық ойындарда бала басқа балалармен бірігеді (доппен ойын, карта ойыны)Тіл дамуы:Бала сөйлемдермен сөйлейдіБала көмекші сөздерді түсінедіБала көмекші сөздерді пайдаланадыДаму моторикасы:Қай жастан бастап бала өздігінен жүреді: Қай жастан бастап бала басқалардың көмегімен баспалдақтан түсіп, шығадыЕресектермен байланыс:Бала таныс тәрбиеші бөлмеден шыққанда жылайды(артынан) ереді Бала көңілсіз болғанда немесе жараланғанда таныс тәрбиешісін іздейді Палата кіретін барлық ересектермен байланысқысы келеді Басқа балалармен байланыс:Бала басқа балаларға қарайды немесе күлімдейді Жұмысының жалпы деңгейі:Белсенді емесБелсендіШамадан тыс белсендіЖалпы көңіл-күйіСалмақты, байсалдыЭмоциональды, көңілсіз Тынышсыз, жұбату қиынБақытты, разы3-тен 5 жасқа дейінгі балаларТіл дамуы:Бала өткен шақта сөйлейдіБала өз атын жазады Бала жай сөздерді оқиды Даму моторикасы:Қай жастан бастап бала баспалдақтан өздігінен түсіп, шығадыҚай жастан бастап бала көмексіз велосипед тебедіЕресектермен байланыс:Бала таныс тәрбиеші бөлмеден шыққанда жылайды (артынан) ереді Бала көңілсіз болғанда немесе жараланғанда таныс тәрбиешісін іздейді Палата кіретін барлық ересектермен байланысқысы келеді Бала тәрбиешіге өз эмоциясын сөздермен жеткізеді Басқа балалармен байланыс:Бала балалармен ойнауға белсенді қатысады Балаға басқа балалармен ойнағанды ұнатадыЖұмысының жалпы деңгейі:Белсенді емесБелсендіШамадан тыс белсендіЖалпы көңіл-күйіСалмақты, байсалдыЭмоциональды, көңілсіз Тынышсыз, жұбату қиынБақытты, разы

Әр бетте есепті толтырған маманның қолы, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) және мөрі.Толтыру күні

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды республикалық деректер банкінің орталықтандырылған есебіне қоюға қажетті құжаттардың тізбесіне 12-қосымша

нысанБұрыштама мөртабан

6 жас және одан да асқан баланың дамуындағы психологиялық және әлеуметтік ерекшеліктер туралы есеп

Ақыл-ой және дене дамуын сипаттауДене:МоторикаҚимылды үйлестіруТүйсік органдарыМимикаЫмдауАуызша тілЭмоционалды:Сезім білдіруҮйірлік дамуыАқыл-ой:түсіну + жаңа білімді пайдаланумектептік дамуәлеуметтік, топтарда – ересектермен – балалармен (сенім)бейтаныс адамдарға сенімбаланың ерекшеліктеріерекшеліктердамымаған жақтарыжас дамуы (өз жасына сәйкес келеді ме)Басқа балалармен байланыс:Басқа балаларға қызығушылық танытадыБалалармен ойнағанды ұнатадыБалалардың ойнына белсенді қатысадыЖұмысының жалпы деңгейі:Белсенді емесБелсендіШамадан тыс белсендіЖалпы көңіл-күйіСалмақты, байсалдыЭмоционалды, көңілсізТынышсыз, жұбату қиынБақытты, разы

Әр бетте есепті толтырған маманның қолы, Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) және мөрі.Толтыру күні

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 3 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13376 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 15 қаңтар                             №33                             Астана қаласы

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 46-14) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидалары бекітілсін.

2.  Қазақстан Республикасы Білім және  ғылым министрлігі  Балалардың  құқықтарын  қорғау  комитеті  (А.М. Мәкенова) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен 

кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде рес-ми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды; 

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орна-ластыруды қамтамасыз етсін.

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Білім және ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А. СӘРІНЖІПОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрі____________________Қ.Қасымов2016 жылғы 19 қаңтар

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 15 қаңтардағы №33 бұйрығымен бекітілген

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды 

ұйымдастыру қағидалары «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 46-14) тармақшасына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының аумағында тұратын мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру тәртібін белгілейді.

2. Балаларды есепке алуды жүзеге асырудың негізгі міндеттері балалардың міндетті тегін білім алу құқығын қамтамасыз ету, кәмелетке толмағандар арасында қадағалаусыз және панасыз қалуының профилактикасы бо-лып табылады.

3. Қағидаларда мынадай ұғынымдар пайдаланылады:1) мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алу – бұл 

тұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан бекітілген аумақта тұратын (тұрақты немесе уақытша) немесе мекендейтін балаларға аула аралау (пәтер аралау) арқылы санақ жүргізу;

2) білім беру ұйымына бекітілген аумақ – қала, аудан, кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімдердің шешімі бойынша білім беру ұйымына оның шекарасы нақты белгіленген бекітілген аумақ;

3) ұйымдастырушылық жағдайлар – мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды 

138 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы 14-бетте)

(Соңы. Басы 12-бетте)

іске асыру бойынша нақты орындаушыларды анықтау, олардың басқа мүдделі органдар мен ұйымдармен өзара іс-қимылын үйлестіру және жылсайынғы есепке алуға жататын балалар туралы мәлімет базасын қалыптастыру (жергілікті атқарушы органдардың бұйрығы).

4. Тұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан Қазақстан Республикасы аумағында тұратын (тұрақты немесе уақытша) немесе мекендейтін 0 жастан 18 жасқа (олар орта білім алғанға дейін) дейінгі барлық балалар міндетті дербес есепке алуға жатады.

5. Балаларды есепке алу жылына екі рет әр ағымдағы жылғы қаңтар-ақпан, тамыз-қыркүйек айларында жүзеге асырылады.

Әр жаңа оқу жылында 5 қыркүйектен кешіктірмей балалардың есепке алуы сынып-комплектілерді жинақтауға дейін аяқталады.

6. Мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды анықтау және есепке алу мүдделі ұйымдармен, адамдармен бірлесіп, кәмелетке толмағандардың арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және панасыз қалудың алдын алу жүйесiндегі органдар мен мекемелердің өзара іс-қимыл шеңберінде жүзеге асырылады.

7. Балаларды есепке алуға:1) жергілікті атқарушы органдар (бұдан әрі – білім беру органдары);2) мемлекеттік мекемелердің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымдары (бұдан әрі – ММ);3) өз құзыреті шегінде ішкі істер органдары (келісім бойынша);4) кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссия (келісім бойынша);5) заңнамаға сәйкес кәмелетке толмағандардың арасындағы құқық бұзушылықтардың, қадағалаусыз және

панасыз қалудың алдын алу бойынша шараларды жүзеге асыратын басқа да органдар мен ұйымдар (келісім бойынша) қатысады.

8. Балаларды есепке алу балалардың бірыңғай мәлімет базасын құру және енгізу арқылы жүргізіледі.9. Білім беру органдары мен ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған ұйымдар ведомстволық

бағыныстағы аумақта тұратын мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды іске асыру үшін ұйымдастырушылық жағдайлар жасайды.

10. Қыркүйек айында білім беру органдары және ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған ұйымдар балалардың бастапқы есеп тізімі және орта, техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алушылардың тізімдері бойынша білім беру ұйымдарында балалардың қатысуын қадағалайды, балаларды оқумен қамту бойын-ша қажетті іс-шаралар өткізіледі.

ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымдары білім органдарына балалардың қатысуы туралы мәліметтерді әр жылдың 5 қыркүйегіне жолдайды.

Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың білім органдары білім саласындағы уәкілетті органға мәліметтерді әр жылдың 10 қыркүйегіне жолдайды.

11. Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін жылсайынғы оларды есепке алу қорытындылары білім беру органдары мен ұйымдарының мәжілістерінде қаралады.

2. Білім беру органдарының балаларды есепке алуды іске асыру тәртібі12. Білім беру органдары мектеп жасына дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды іске асы-

рады және ведомстволық бағыныстағы аумақта тұратын балаларды жыл сайын есепке алу жүйесін іске асыру үшін ұйымдастырушылық жағдай жасайды және мәліметтер базасына енгізуге (алып тастауға) жататын балалар туралы ақпаратты тұрақты қабылдауды ұйымдастырады, ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымдарынан алған ақпаратқа сәйкес толықтырулар мен өзгерістерді оған уақытылы енгізеді және:

1) осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орта білім беру ұйымдарында білім алушы;2) осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының тәрбиеленуші

және білім алушы;3) осы Қағидаға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша үйде оқытылатын білім алушы;4) осы Қағидаға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оқытуға жатпайтын (денсаулығы бойынша);5) осы Қағидаға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бекітілген аумақта тұратын шетелдіктердің, азаматтығы

жоқ адамдардың;6) осы Қағидаға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орта білім беру ұйымдарында шетелдіктердің, азаматтығы

жоқ адамдардың;7) осы Қағидаға 7, 8 қосымшаларға сәйкес нысан бойынша орта білім беру ұйымдарында 10 және одан да көп

күнтізбелік күн себепсіз сабақты қалдырған, орта білім беру ұйымдарында 10 және одан да көп күнтізбелік күн себепсіз сабақты қалдырған оқушыларды оқумен қамту бойынша қабылданған шаралар туралы.

Аталған мәліметтер облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), (аудан, қала, қаладағы аудан) ішкі істер органдарының жергілікті полиция қызметімен келісіледі және облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім беру органдарымен білім саласындағы уәкілетті органға әр айдың 15-не қарай, қалалардың, аудандардың білім органдарымен облыстардың білім органдарына әр айдың 5-не қарай жолданады.

8) осы Қағидаға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оқу жылы бойы (жартыжылдық қорытындысы бойынша және әр жылдың 5 қыркүйегіне) орта білім беру ұйымына келген (шыққан);

9) осы Қағидаға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кешкі орта білім беру ұйымдарына, экстернатқа, сырттай, қашықтықтан оқуға ауыстырылған білім алушы;

10) осы Қағидаға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кешкі орта білім беру ұйымдарынан шыққан;11) осы Қағидаға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша одан әрі білім алуды растайтын тиісті құжаттары қоса

берілген 9 - сыныпты аяқтаған балалардың мәлімет базасын жүргізеді.13. Республикалық маңызы бар қаланың, астананың, қалалардың, аудандардың білім беру органдары

13-қосымшаға сәйкес тұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан бекітілген аумақта тұратын (тұрақты немесе уақытша) немесе мекендейтін 0 жастан 18 жасқа дейінгі (олардың орта білім алғанға дейін) балалардың мәліметтер базасын, осы Қағидағаға 14, 15-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша балаларды есепке алу қорытындысы туралы мәліметтерді, мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың жиынтық мәліметтерін қосымша жүргізеді.

14. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім беру органдары осы Қағидаға 14, 15-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша балаларды есепке алудың қорытындылары туралы мәліметті, мек-тепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың жиынтық мәліметтерін жинақтауды іске асырады, сондай-ақ:

1) осы Қағидаға 16-қосымшаға сәйкес нысан бойынша техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алушылардың;

2) осы Қағидаға 17-қосымшаға сәйкес нысан бойынша негізгі білім базасымен түскен кәсіптік және техникалық білім беру ұйымдарынан шыққан (ауысқан) білім алушылардың мәліметтер базасын жүргізеді.

15. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім беру органдары жыл сайын 15 қыркүйекке және әр ағымдағы жылдың 5 ақпанға дейінгі кезеңде мәліметтер базасын оқуға қабылданған және осы оқу жылында оқуды нақты бастаған балаларды тексеру қорытындысы бойынша білім беру ұйымдарында білім алушыларды нақты тізімдік есепке алу деректерімен, сондай-ақ одан әрі орта білім беру ұйымдарында білім алуын жалғастыру мәніне негізгі орта білім базасымен түскен техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарын аяқтамаған балалар туралы деректерімен салыстырып тексереді.

Негізгі орта білім базасымен түскен техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарынан шығарылған балаларды білім алумен қамтуды бақылау олардың орта білім алғанға дейін жүзеге асырылады.

16. Қалалардың, аудандардың білім беру органдары жыл сайын 10 қыркүйекке дейінгі және әр ағымдағы жылдың 30 қаңтарына дейінгі кезеңде мәліметтер базасын оқуға қабылданған және осы оқу жылында оқуды нақты бастаған балаларды тексеру қорытындысы бойынша білім беру ұйымдарында білім алушыларды нақты тізімдік есепке алу деректерімен, сондай-ақ одан әрі білім беру ұйымдарында білім алуын жалғастыру мәніне орта білім беру ұйымдарынан шығарылған балалар туралы деректерімен салыстырып тексереді.

17. Білім беру органдары мен ұйымдары білім беру ұйымдарында білім алмайтын анықталған балаларды орна-ластыру бойынша шаралар қабылдайды және мәліметтер базасына тиісті өзгертулер енгізеді.

18. Осы Қағидалардың 10, 12-тармақтарында көрсетілген мәліметтерді қалалардың, аудандардың білім беру органдарының басшылары электрондық түрде және қағаз тасымалдағышта, басшының қолы қойылып және білім беру органының мөрімен куәландырып облыстардың білім беру органдарына ұсынады.

3. Мемлекеттік мекемелердің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымдардың балаларды есепке алуды іске асыру тәртібі

19. Жергілікті атқарушы органның ұсынысы бойынша ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымдары бекітілген аумақ шегінде мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларды есепке алуды жүргізеді.

Осы Қағидаға 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аула аралау (пәтер аралау) дәптерінде тұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан бекітілген аумақта тұратын (тұрақты немесе уақытша) не-месе мекендейтін балалар туралы мәлімет белгіленеді.

Балалардың мәліметтері бар тізімдер республикалық маңызы бар қаланың, астананың, қалалардың, аудандардың білім беру органдарымен келісіледі және қала (аудан, кент, ауыл) әкімдері бекітеді.

20. ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымдары азаматтардан бекітілген аумақта (шағынаудан) тұратын балалар туралы ақпаратты қабылдауды ұйымдастырады және:

1) осы Қағидаға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан бекітілген аумақта тұратын (тұрақты немесе уақытша) немесе мекендейтін 0 жастан 18 жасқа дейінгі (олардың орта білім алғанға дейін);

2) осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орта білім беру ұйымдарында білім алушы;3) осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының тәрбиеленуші

және білім алушы;4) осы Қағидаға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша үйде оқытылатын білім алушы;5) осы Қағидаға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оқытуға жатпайтын (денсаулығы бойынша);6) осы Қағидаға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бекітілген аумақта тұратын шетелдіктердің, азаматтығы

жоқ адамдардың;7) осы Қағидаға 6-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орта білім беру ұйымдарында шетелдіктердің, азаматтығы

жоқ адамдардың;8) осы Қағидаға 7, 8 қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша орта білім беру ұйымдарында 10 және одан

да көп күнтізбелік күн себепсіз сабақты қалдырған, орта білім беру ұйымдарында 10 және одан да көп күнтізбелік күн себепсіз сабақты қалдырған оқушыларды оқумен қамту бойынша қабылданған шаралар туралы (аталған мәліметтерді республикалық маңызы бар қаланың, астананың, қалалардың, аудандардың білім беру органдары-на әр айдың 5-не жолдайды);

9) осы Қағидаға 9-қосымшаға сәйкес нысан бойынша оқу жылы бойы (жартыжылдық қорытындысы бойынша және әр жылдың 5 қыркүйегіне) орта білім беру ұйымына келген (шыққан);

10) осы Қағидаға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кешкі орта білім беру ұйымдарына, экстернатқа, сырт-тай, қашықтықтан оқуға ауыстырылған білім алушы;

11) осы Қағидаға 11-қосымшаға сәйкес нысан бойынша кешкі орта білім беру ұйымдарынан шыққан;12) осы Қағидаға 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша одан әрі білім алуды растайтын тиісті құжаттары қоса

берілген 9 - сыныпты аяқтаған балалардың мәлімет базасын жүргізеді.21. осы Қағидаға 14, 15-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған

орта білім беру ұйымдары балаларды есепке алудың қорытындылары туралы мәліметті, мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың жиынтық мәліметтерін қалыптастырады.

22. Білім алушылардың сабаққа қатысуын күнделікті бақылауды іске асырады (мониторинг), мінез-құлқында, білім алуында, дамуында және әлеуметтік бейімделуінде проблемалары бар білім алушылармен жеке профилактикалық жұмыс жүргізеді.

23. ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымының басшысы орта білім беру ұйымынан шыққан білім алушының одан әрі білім алуын бақылауды оның одан әрі білім алуын растайтын құжатты жеке іс-қағаздарына қоса отырып (әрі қарай білім алуын растайтын күні және шығыс нөмірі бар анықтама, басқа білім беру ұйымына қабылданғаны туралы күні және нөмірі бар бұйрығы) іске асырады.

Білім алушыны қабылдаған ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымының басшысы үшкүндік мерзімде білім алушы шығып кеткен орта білім білім беру ұйымына шығыс нөмірі және күні көрсетілген растау анықтаманы, орта білім беру ұйымына қабылдау туралы нөмірі және күні көрсетілген бұйрықты жолдайды.

24. Шығып кеткен оқушылардың одан әрі білім алуы туралы растайтын анықтама онда шығыс нөмірі және күні, басқа білім беру ұйымына қабылдау туралы бұйрық нөмірі және күні болған жағдайда қабылданады.

25. Балаларды есепке алудың талдауы және жаңа оқу жылы басының алдында оқушыларды келесі сыныпқа көшіру туралы бұйрық негізінде 5 қыркүйектен кешіктірілмей оқушыларды сыныптар бойынша қабылдау туралы бұйрық шығарылады. Қабылдау туралы бұйрық негізінде оқу сабақтарының журналы толтырылады.

26. Өз балаларының білім алуына кедергі жасаған және (немесе) өз балаларын тәрбиелеу мен оқыту бой-ынша тиісінше міндеттемелерді орындамаған отбасыны анықтаған жағдайда ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған білім беру ұйымдары:

1) кәмелетке толмағандарды оқытуды ұйымдастыру үшін ата-аналармен (заңды өкілдермен) өзара іс-қимыл жасау бойынша шұғыл шаралар қабылдайды;

2) қолданыстағы заңнамаға сәйкес ықпал ету шараларын қабылдау үшін ол туралы кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға хабарлайды;

3) анықталған балалар және көрсетілген балалар үшін оқытуды ұйымдастыру бойынша қабылданған шаралар туралы білім органдарына хабарлайды.

27. Балаларды есепке алуды жүргізу барысында анықталған балалар оқу сабақтары журналында жинақтау сызығынан кейін жазылады.

28. Осы қағиданың 20-тармағында көрсетілген мәліметтер ММ ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған орта білім беру ұйымдарының басшылары электрондық түрде және қағаз тасымалдағышта, ұйым басшысының қолы қойылып және аталған орта білім беру ұйымының мөрімен куәландырып республикалық маңызы бар қаланың, астананың, қалалардың, аудандардың білім беру органдарына әр жылдың 5 қыркүйегіне және 25 қаңтарына ұсынады.

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 1-қосымша

нысанОрта білім беру ұйымдарында білім алушы балалардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан Орта білім беру ұйымның

атауы

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

ЖСН Сынып Үй мекен-жайы, теле-

фоны

ескертпе

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 2-қосымша

нысанМектепке дейінгі білім беру ұйымдарының тәрбиеленуші және

білім алушы балалардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан Мектепке дейінгі білім беру

ұйымының атауы

Тәрбиеленушінің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

ЖСН Топ Тұрғылықты мекен-жайы,

телефоны

Еск ерт-пе

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 3-қосымша

нысанҮйде оқытылатын білім алушы балалардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан

Орта білім беру ұйымының

атауы

Білім алушының тегі,

аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

Диаг-нозы

Мүгедектігі бар ма

(көрсету қажет)

Оқыту бағдар-ламасы

Жеке оқытудың

кезеңі

Үй мекен жайы,

телефоны

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 4-қосымша

нысанОқытуға жатпайтын (денсаулығы бойынша) балалардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан

Орта білім беру ұйымының

атауы

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар

болса)

Туылған күні, айы,

жылы

ПМПК қорытындысы (растайтын құжаттың

шығыс №, күні)

Үй ме-кенжайы, телефоны

1 2 3 4 5 6 7

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 5-қосымша

нысанБекітілген аумақта тұратын шетелдіктердің, азаматтығы жоқ адамдардың балаларының мәлімет базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойыншаШетелдіктер

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Азаматтығы жоқ адамдар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Босқындар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7

Пана іздеуші адамдар№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Оралмандар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 6-қосымша

нысанОрта білім беру ұйымдарында шетелдіктердің, азаматтығы жоқ

адамдардың балаларының мәлімет базасы 20__ жылғы «___» _________ жағдай бойыншаШетелдіктер

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Азаматтығы жоқ адамдар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Босқындар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Пана іздеуші адамдар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7Оралмандар

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы, жылы

Үй мекенжайы, телефоны

Оқумен қамту туралы мәлімет

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 7-қосымша

нысанОрта білім беру ұйымдарында 10 және одан да көп күнтізбелік күн

себепсіз сабақты қалдырған балалардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р

/с

ауда

ндар

дың,

қал

алар

дың

атау

лары

мект

еп с

аны

онда

ғы о

қуш

ыла

р

10 және одан да көп күн себепсіз орта білім беру

ұйымдарына кел-меген кәмелетке

толмағандар анықталды

Мектепке қайта-рылды

мектепке келмеуді жалғастырушылар

оқу

жылы

ның

басы

нан

соңғы есептік

айда

соңғ

ы е

септ

ік ай

да б

арлы

ғы оның ішінде тұрады

мектепке бармаудың себебі жоқ

жағд

айы

төме

н от

ба-

сыла

рда

Аз қ

амты

лған

жән

е қо

лайс

ыз о

тбас

ынд

аба

сқа

отба

сыла

рда

(еск

ертп

еде

көрс

етсі

н) орналасуы

оқуғ

а ни

еті ж

оқбе

лгіс

із ба

ғытт

а кө

шіп

-қо

нуы

білі

м бе

ру ұ

йымд

ары

тасы

малд

ауки

ім, а

яқ ки

ім, о

қу

кере

к-жа

рағы

оқу

жылы

ның

басы

нан

соңғы есептік

айда

барл

ы,ы

оны

ң іш

інде

қа

йтад

ан

КТБО

-да

істе

іздеу

де

барл

ығы

оны

ң іш

інде

қа

йтад

ан

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22

Білім беру органының басшысы ________________________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) , қолы)М.О.

Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), (қаланың, қаладағы ауданның) ішкі істер органының жергілікті полиция қызметінің басшысы ___________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) , қолы)М.О.

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 8-қосымша

нысанОрта білім беру ұйымдарында 10 және одан да көп күнтізбелік күн себепсіз сабақты қалдырған

оқушыларды оқумен қамту бойынша қабылданған шаралар туралы мәліметтер20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ Аудан, қаланың

атауы

Оқушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

Мектеп Сы-ныбы

Тұрғы-лықты орны,

телефон

Отба-сының әлеу-меттік

жағдайы

Қай күннен бастап сабаққа

келмейді

Себебі Қабыл-данған

шаралар

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Білім беру органының басшысы басшысы _______________________________________ (тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы)М.О.

Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың), (қаланың, қаладағы ауданның) ішкі істер органының жергілікті полиция қызметінің басшысы __________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), қолы)М.О.

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 9-қосымша

нысанОқу жылы бойы (жартыжылдық қорытындысы бойынша және әр жылдың 5 қыркүйегіне)

орта білім беру ұйымына (-нан) келген (шыққан) балалардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Көрсеткіш атауы 1-тоқсан 1- жарты жылдық

3 тоқсан 2 жарты жылдық

Оқу жылы

(есептік кезең)

1 Оқу жылының басына оқушылар саны2 Барлық келгендер

оның ішінде3 Басқа орта білім беру ұйымдарында оқыған:

3.1 қалалардың (аудандардың)3.2 облыстардың3.3 республиканың3.4 басқа мемлекеттердің

Оның ішінде:4 жекеменшік білім беру ұйымдарынан5 арнайы білім беру ұйымдарыннан 6 кешкі білім беру ұйымдарынан7 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарынан8 қосымша қамту9 Барлығы шыққандар

оның ішінде10 басқа білім беру ұйымдарына

10.1 қалалар (аудандар)10.2 облыстар10.3 республикалар10.4 басқа мемлекеттер

Оның ішінде:11 жекеменшік білім беру ұйымдарына12 арнайы білім беру ұйымдарына13 кешкі білім беру ұйымдарына14 техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына15 мектепке дейінгі білім беру ұйымы16 денсаулығы бойынша17 қайтыс болуына байланысты18 сотталды19 еш жерде жұмыс істемейді және оқымайды20 тек жұмыс істейді21 басқа себептер22 Барлық оқушылар

Ескертпе:Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім беру органдары үшін – қала, аудан

бөлінісінде сандық мәліметтер.Қалалардың, аудандардың білім беру органдары үшін – орта білім беру ұйымдары бөлінісінде білім беру

ұйымдары туралы мәліметтерді қоса бере отырып сандық мәліметтер.Орта білім беру ұйымдары үшін – басқа білім беру ұйымдарына қабылданғандығын растайтын нөмірі, күні

көрсетілген бұйрық және шығыс нөмірі, күні көрсетілген құжаты қоса берілген, аты-жөні көрсетілген тізімдер.Орта білім беру ұйымдары аталған мәліметтерді жартыжылдық қорытындысы бойынша және әр жылдың 5

қыркүйегіне білім беру органдарына жолдайды.

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 10-қосымша

нысанКешкі орта білім беру ұйымдарына, экстернатқа, сырттай, қашықтықтан оқуға

ауыстырылған білім алушы балалардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

Қандайорта білім беру

ұйымдарында білім алды,

сыныбы, оқыту түрі

Қандай орта білім беру ұйымдарынан келді, сынып, оқыту түрі, қабылданғандығы туралы бұйрықтың

нөмірі және күні

Ауыстырудың негізі және

себебі

Үй мекен-жайы,

телефоны

1 2 3 4 5 6 7 8

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 11-қосымша

нысанКешкі орта білім беру ұйымдарынан шыққан балалардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан

Білім алушының тегі,

аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

Үй мекен-жайы,

телефоны

Кетудің негізі және

себебі

Қайда кетті (растайтын құжаттың шығыс нөмірі,

күні және бұйрықтың нөмірі мен күні

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7 8

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 12-қосымша

нысанОдан әрі білім алуды растайтын тиісті құжаттары қоса берілген

9 - сыныпты аяқтаған балалардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдайы бойынша

№ р/с

Қала-лардың/аудан-

дардың атауы

_____жылы

9- сынып түлек-терінің жалпы саны

оқуды жалғас-тырды

Оның ішінде білім алу орны Оқымайдымектеп-терде

оның ішінде кешкі мек-тептерде,

экстернаттық, сырттай,

қашықтықтан оқуда

колледж-дерде

жұмыс істейді

денсаулық жағдайы бойынша

оқымайды, жұмыс

істемейді

Ескертпе:Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім беру органдары үшін – қала, аудан

бөлінісінде сандық мәліметтер.Қалалардың, аудандардың білім беру органдары үшін – орта білім беру ұйымдары бөлінісінде білім беру

ұйымдары туралы мәліметтерді қоса бере отырып сандық мәліметтер.Орта білім беру ұйымдары үшін – 9 сыныпты бітірушілердің аты-жөні көрсетілген тізімдер

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 13-қосымша

нысанТұрғылықты орны (мекендеу) бойынша тіркеудің бар-жоғына қарамастан бекітілген аумақта тұратын (тұрақты немесе уақытша) немесе мекендейтін 0 жастан 18 жасқа дейінгі (олардың орта білім алғанға

дейін) балалардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Облыс, аудан, қала (орта білім беру ұйымының

№___шағын учаскесі)

Көше Үй нөмірі

Пәтері Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, ______________

(күні, айы, жылы) толық жасы

Білім алуы туралы мәлімет

Білім алу-ын растау

(шығыс нөмірі, күні)

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 14-қосымша

нысанБалаларды есепке алудың қорытындылары туралы мәлімет

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

Облы

с (қ

ала,

ауд

ан, о

рта

білі

м бе

ру ұ

йымы

)

Жасы

Бала

лард

ың

жалп

ы са

ныБа

лаба

қша

ғаба

раты

ндар

үйде

тәрб

иеле

нуш

ілер Оның ішінде:

Үйде

оқы

тыла

дыО

қыту

мен

қамт

ылға

н ба

лала

р са

нықа

мтыл

у %

Оқумен қамтылмағандар

күнд

ізгі ж

алпы

ор

та м

екте

птер

деон

ың іш

інде

же

ке м

енш

ік ме

ктеп

терд

іар

найы

түзе

ту

мект

епте

рде

кеш

кі ме

ктеп

терд

еко

ллед

ждер

де18

жас

қа д

ейін

Ж

ОО

-нда

қаш

ықты

қтан

оқ

ыту

жабы

қ ти

пті

меке

ме

оқуғ

а жа

рамс

ыз

науқ

аста

роқ

уға

жара

мды

науқ

аста

ркө

шіп

-қон

уоқ

уға

ниет

і жоқ

жұмы

с іст

ейді

басқ

алар

ы

0-1 жас2 жас3 жас4 жас5 жас6 жас7 жас8 жас9 жас10 жас11 жас12 жас13 жас14 жас15 жас16 жас17 жас

18 жас орта білім алғанға

дейіноқуға жарам-

сыз науқастар0-6 жас7-18 жасБарлығы

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейіноларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 15-қосымша

нысанМектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың жиынтық мәліметтері

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

қала

ның,

ауд

анны

ң ат

ауы Балалардың

саны Оның ішінде

Басқ

а са

натт

ар (е

скер

тпе-

де кө

рсет

сін)

барл

ығы

0-ж

аста

н 18

жас

қа д

ейін

орт

а бі

лім

алға

нға

дейі

нон

ың

ішін

де,

қызд

арон

ың

ішін

де ұ

лты

қа

зақ

мект

епке

дей

інгі

жасы

нда

(0-д

ен 6

(7)

жасқ

а де

йін)

мект

еп ж

асы

нда

(6 (7

) - 1

8 жа

с ор

та

білі

м ал

ғанғ

а де

йін) оқытылады

мект

епке

дей

інгі

білі

м бе

ру

ұйы

мдар

ынд

а

орта

біл

ім б

еру

ұйы

мдар

ынд

а(18

жа

стағ

ыла

рды

қо

са а

лған

да,

олар

орт

а бң

лңм

алға

нға

дейі

н) техникалық және кәсіптіт білім беру ұйымдарында (18

жастағыларды қоса алғанда,

олар орта бңлңм алғанға дейін) Ж

ОО-н

да (1

8 жа

стағ

ыла

рды

қо

са а

лған

да)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 16-қосымша

нысанТехникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алушылардың мәліметтер базасы

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Қала, аудан

Техникалық және кәсіптік білім беру

ұйымы атауы

Білім алушының аты-жөні

Туылған күні, айы,

жылы

ЖСН Курс, мамандығы

Үй мекенжайы, телефоны

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 17-қосымша

нысанНегізгі білім базасымен түскен кәсіптік және техникалық білім беру ұйымдарынан шыққан

(ауысқан) білім алушылардың мәліметтер базасы20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша

№ р/с

Техникалық және кәсіптік

білім беру ұйымының

атауы

Білім алушының тегі, аты,

әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, айы,

жылы

Үй ме-кенжайы, телефо-

ны

Қай курстан, бұйрықтың нөмірі және күні, қайда

кетті,

Ауыс-тырудың

негізі және себебі

Растайтын анықтама (шығыс

нөмірі, күні)

Ескертпе

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Мектепке дейінгі жастағы және мектеп жасындағы балалар орта білім алғанға дейін оларды есепке алуды ұйымдастыру қағидаларына 18-қосымша

нысанАула аралау (пәтер аралау) дәптері

20__ жылғы «___» _________ жағдай бойынша______________көшесі, №________үй, пәтерлер (үйлер) саны_____________

№ р/с

Көше Үй нөмірі

Пәтері, телефоны

Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)

Туылған күні, ____ (күні, айы, жылы)

толық жасы

Білім алуы ту-ралы мәлімет

Білім алуын растау (шығыс

нөмірі, күні)1 2 3 4 5 6 7 8

Жиынтық мәліметтер

қала

ның,

ауд

ан ны

ң ат

ауы Балалардың

саныОның ішінде

Басқ

а са

натт

ар (е

скер

тпед

е кө

рсет

сін)

барлығы 0-жастан 18 жасқа

дейін орта білім

алғанға дейін

оның ішінде қыздар

мектепке дейінгі

жасында (0-ден 6 (7)жасқа дейін)

мектеп жасында

(6 (7) - 18 жас, олар орта білім

алғанға дейін)

оқытыладымектепке

дейінгі білім беру

ұйы м-дарында

орта білім беру ұйым-дарында (18

жастағы-ларды қоса

алғанда, олар орта

білім алғанға дейін)

техникалық және кәсіптік

білім беру ұйым-

дарында (18 жастағыларды қоса алғанда,

олар орта білім алғанға дейін)

ЖОО-нда (18

жастағы-ларды қоса

алғанда)

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18Барлығы: 0 жастан 18 жасқа дейінгі балалар - ... адам,

- 0-1 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 2 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 3 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 4 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 5 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 6 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 7 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 8 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 9 жас (____ т.ж.) - .. адам.,

- 10 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 11 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 12 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 13 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 14 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 15 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 16 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 17 жас (____ т.ж.) - .. адам.,- 18 жас (____ т.ж.) - .. адам.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 18 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13115 болып енгізілді.

үйірмелік, ұзартылған күн топтарының жұмысы), ыстық тамақпен қамтамасыз ету бірінші басшы бекіткен және құрылтайшы келіскен сабақ кестесіне сәйкес толық көлемде жүргізіледі.

10. Сабақ кестесіне сәйкес барлық журналдарға күн көрсетіледі, «Сабақтың тақырыбы» бағанына «актіленген күн» деп жазылады.

11. Білім алушының сабақ тоқтатылған күні орындаған жұмысы үшін алған бағасы түзетілген күнтізбелік-тақырыптық жоспарға сәйкес журналдың сабақ болған келесі күндер бағанына қойылады.

12. Педагогтер сабақ тоқтатылған күндері білім алушылардың, оның ішінде сабаққа келгемеген білім алушылардың білім беру бағдарламаларын толық көлемде өтуі мақсатында өзіндік жұмыстың түрлі нысанын, оның ішінде қашықтықтан оқыту нысанын қолданады. Қолданылатын жұмыс нысандары, өзіндік жұмыс түрлері туралы ақпаратты педагогтер, сынып жетекшілері білім алушыларға, олардың ата-аналарына (заңды өкілдеріне) мәлімдейді.

3. Сабақ тоқтатылған күндері мектептердегі педагогикалық қызметкерлердің функциясы13. Сынып жетекшісі, куратор:1) сабақтың тоқтатылғандығы туралы ақпаратты білім алушылар мен ата-аналардың (заңды өкілдердің)

назарына жеткізеді;2) сабақ тоқтатылған күндері сабаққа келген білім алушылардың есебін қатаң жүргізеді, білім беру ұйымының бас-

шысына білім алушылардың саны туралы баяндайды, сабақ тоқтатылған күндері білім беру ұйымының педагогикалық және басқа қызметкерлерінің білім алушыларды үйге қайтаруына жол бермеуін бақылауды жүзеге асырады;

3) сабақ аяқталған соң ата-аналарының (заңды өкілдерінің) шығарып салуымен білім алушылардың үйге ұйымдасқан түрде қайтуын қамтамасыз етеді;

4) оқушылардың күнделіктерінде, сайтта сабақ тоқтатылатын күндерді белгілеу үшін ауа райы жағдайын анықтау кестесі, сабақты тоқтату күндерін хабарлау уақыты және хабарландыру беретін бұқаралық ақпарат құралдары телефондарының нөмірлері туралы мәліметті орналастырады;

5) ата-аналарды (заңды өкілдерді) олардың балаларының сабақ тоқтатылған күндердегі, оның ішінде білім алушылардың қашықтықтан оқыту нысандарын қолдану және өзіндік жұмыс жағдайындағы оқу әрекетінің қорытындысы туралы хабардар етеді.

14. Педагогтердің қызметі:1) сабақ тоқтатылған күндері педагогтердің жұмыс уақытының ұзақтығы оқу жүктемесімен анықталады;2) педагогтер оқу бағдарламасына сәйкес күнтізбелік-тақырыптық жоспарларға дер кезінде түзету енгізуді

жүзеге асырады;3) білім алушылар сабақта болмаған жағдайда педагог директордың оқу ісі жөніндегі орынбасарымен жүргізілетін

жұмыс түрлерін келіседі. 4. Сабақ тоқтатылған күндердегі білім алушылардың қызметі

15. Білім алушы сабақ тоқтатылған күндері сабақта болмаған жағдайда, тапсырманы өздігінен, оның ішінде білім беру ұйымы орнатқан қашықтықтан оқыту режимінде орындайды.

16. Сабақ тоқтатылған күндері орындаған тапсырманы педагогтердің талаптарына сәйкес ұсынады. 5. Сабақ тоқтатылған күндері білім алушылардың ата-аналарының (заңды өкілдерінің) қызметі

17. Білім алушылардың ата-аналары (заңды өкілдері):1) сабақ тоқтатылған күндері балаларының білім беру ұйымына бармауы туралы шешімді өздігінен қабылдайды;2) білім беру ұйымының сабақ тоқтатылған күндердегі жұмыс кестесімен танысады.18. Білім алушылардың ата-аналары (заңды өкілдері):1) сабақ тоқтатылған күндері балаларының үй тапсырмасын орындауын бақылауды жүзеге асырады;2) сабақ тоқтатылған күндері баласының білім беру ұйымына баруы туралы шешім қабылдаған жағдайда, білім

беру ұйымына баруы мен қайтуы жолындағы қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 15 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13076 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 18 қаңтар №42 Астана қаласы

Қолайсыз ауа райы метеожағдайларында орта білім беру ұйымдарында, сондай-ақ техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру

ұйымдарында сабақтарды тоқтату қағидаларын бекіту туралы

«Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 14-2) тармақшасына сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Қолайсыз ауа райы метеожағдайларында орта білім беру ұйымдарында, сондай-ақ

техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында сабақтарды тоқтату қағидалары бекітілсін.

2. Мектепке дейінгі және орта білім, ақпараттық технологиялар департаменті (Ж.А. Жонтаева) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен

кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде рес-ми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні

ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А. СӘРІНЖІПОВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 18 қаңтардағы №42 бұйрығымен бекітілген

Қолайсыз ауа райы метеожағдайларында орта білім беру ұйымдарында, сондай-ақ техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында

сабақтарды тоқтату қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Қолайсыз ауа райы метеожағдайларында орта білім беру ұйымдарында, сондай-ақ техникалық және кәсіптік

білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында сабақтарды тоқтату қағидалары (бұдан әрі – Қағида) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 14-2) тармақшасына сәйкес әзірленген.

2. Осы Қағида қолайсыз ауа райының метеожағдайларында сабақты тоқтату кезінде білім алушылардың өмірі мен денсаулығын қорғауға, сондай-ақ орта білім беру ұйымдарының, техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдар-ламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарының (бұдан әрі – білім беру ұйымдары) қызметін реттеуге бағытталған.

3. Облыстардың, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары, аудандық (қалалық) білім бөлімдері жыл сайын:

1) өңірдің географиялық, климаттық жағдайларына сәйкес, сондай-ақ аумақтық мүдделі мемлекеттік органдардың келісімімен білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, білім беру ұйымдарында сабақты тоқтату кезінде қолайсыз ауа райы метеожағдайларының ұсынылатын көрсеткіштерін;

2) ата-аналар мен білім алушыларға уақытында хабарлауға жауапты тұлғаларды, нысандар мен әдістерді көрсетіп, жергілікті ерекшеліктерді ескере отырып, қолайсыз ауа райының метеожағдайларына байланысты сабақтың болмайтындығы туралы ата-аналар мен білім алушыларды уақытында хабардар ету жүйесін бекітеді.

Қолайсыз ауа райы метеожағдайларында сабақтың тоқтатылатындығы туралы ақпаратты білім беруді басқару органдары халыққа:

1) телевидениедегі жүгірпе жол түрінде; 2) радиодан тарату; 3) әкімдіктің, білім басқармалары мен бөлімдерінің сайттары арқылы;4) 169 телефоны (ақылы анықтама) бойынша хабарлайды. Сабақтың тоқтатылатыны туралы хабарлау: сағат 6.45–8.00-ге дейін – бірінші ауысым үшін, сағат 11.15–13.00-ге дейін – екінші және үшінші ауысым үшін. 4. Мемлекеттік білім беруді басқару органдары күн сайын қолайсыз ауа райының метеожағдайлары кезінде

ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарындағы сабақтың тоқтатылуына мониторинг жүргізеді.5. Білім беру ұйымдарында сабақтар сабақтың тоқтатылуын жариялау үшін қолайсыз ауа райы

метеожағдайларының бекітілген ұсынылған көрсеткіштері негізінде жүргізіледі және білім беру ұйымы басшысының не оны алмастыратын тұлғаның бұйрығымен ресімделеді және тиісті мемлекеттік білім беруді басқару органының назарына бірінші ауысым үшін сағат 6.00-ден 7.00-ге дейін, екінші және үшінші ауысымдар үшін сағат 10.30-дан 12-ге дейін жеткізіледі.

Оқу сабақтарын тоқтату туралы бұйрықта: 1) сабақ тоқтатылған сыныптар, топтар; 2) білім беру ұйымының жұмыс істеу режимі; 3) оқу-тәрбие процесіне қатысушылардың барлығының аталған бұйрықпен танысуына бақылауды жүзеге

асыратын білім беру ұйымы әкімшілігінің тарапынан жауапты тұлғалар;4) білім алушыларды қабылдауды және үйлеріне қауіпсіз жіберуді жүзеге асыратын педагогтер тарапынан

жауапты тұлғалар көрсетіледі. Сабақты тоқтату туралы бұйрық бекітілгеннен кейін тез арада білім беру ұйымының ресми сайтында және

ақпараттық стендінде орналастырылуы тиіс. Интернаттық білім беру ұйымдарында қолайсыз ауа райы метеожағдайларында сабақты тоқтату білім

алушылардың тұрғылықты жағдайы ескеріле отырып жүргізіледі. 2. Сабақ тоқтатылған күндері білім беру процесін ұйымдастыру

6. Сабақ тоқтатылған күндері білім беру ұйымының қызметі бекітілген жұмыс режиміне, педагогикалық қызметкерлердің қызметі белгіленген оқу жүктемесіне, сабақ кестесіне, басқа қызметкерлердің қызметі жұмыс уақытының режиміне, ауысым кестесіне сәйкес жүзеге асырылады.

7. Егер қолайсыз ауа райы метеожағдайларында сабақ қатарынан 5 күннен астам уақыт болмаған жағдайда, оқу пәндерінің мазмұнын біріктіру, резервтегі сағаттар мен қайталауға кеткен сағаттар есебінен құрылтайшының келісімі бойынша білім беру ұйымының жылдық күнтізбелік-тақырыптық жоспарына түзету енгізу қажет.

8. Жіберілген оқу уақытын каникул немесе оқу жүктемесін шамадан тыс арттыру есебінен өтеуге жол берілмейді.9. Сабақ тоқтатылған күндері сабаққа келген білім алушылар үшін сабақтың барлық түрлері (оқу, қосымша,

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 19 қаңтар №44 Астана қаласы

Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау бойынша қағидаларды бекіту туралы

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 19-3) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, қолдану және сақтау бойынша қағидалары бекітілсін.

2. Мектепке дейінгі және орта білім ақпараттық технологиялар департаменті (Ж.А. Жонтаева) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен

кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде рес-ми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында ор-наластыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А.СӘРІНЖІПОВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 19 қаңтардағы №44 бұйрығымен бекітілген

Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау жөніндегі қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалар қорын қалыптастыру, пайдалану және сақтау жөніндегі қағидалар (бұдан әрі - Қағидалар) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 19-3) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Қағидалар оқу-тәрбие процесін және ғылыми зерттеулерді барынша толық ақпаратпен қамтамасыз ету мақсатында жалпы білім беретін мектептер (бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім беру), техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдары кітапханаларының ақпараттық ресурстарды және кітапхана қорларын қалыптастыру саласындағы жұмысының мазмұнын белгілейді.

3. Қағидалардың Ережелерін мемлекеттік білім беру ұйымдары қолданады. 4. Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар қолданылады:1) ауыстырылатын қор – кітапханалармен, ақпарат орталықтарымен құжаттар алмасуға, ақысыз беруге және/

немесе оларды ұйымдарға және жеке тұлғаларға сатуға арналған қор;2) жеке (сараланған) есеп – қорға түскен немесе одан шығарылатын құжаттың әрбір бөлек данасын немесе

құжаттың әрбір атауын есепке алу нысанына тіркеу процесі;3) жиынтық (ықпалдастырылған) есеп – кітапхана қорына бір ілеспе құжат: шот-фактура, жүкқұжат, акт бойынша

топпен, лекпен түсетін немесе одан шығарылатын кітапхана қорын есепке алу түрі;4) қор – кітапхананың, ақпарат орталығының міндеттеріне және бейініне сәйкес пайдалануға және сақтауға

арналған құжаттардың реттелген жиынтығы;5) қорды қалыптастыру – қорды жинақтау, есепке алу, ұйымдастыру, құжаттарды алып тастау, сондай-ақ

қорларды басқару процестерінің жиынтығы; 6) қорды ұйымдастыру – құжаттарды қабылдау, есепке алу, техникалық өңдеу, орналастыру және сақтау

процестерінің жиынтығы;7) қорды жинақтау – кітапхананың, ақпарат орталығының міндеттеріне сәйкес келетін құжаттарды анықтау,

іріктеу, тапсырыс беру, сатып алу, алу және тіркеу процестерінің жиынтығы; 8) қорды пайдалану – пайдаланушылардың кітапхана қорында бар құжаттарды пайдалану дәрежесінің

жалпыланған сипаттамасы; 9) қорды сақтау – қорда сақталатын құжаттардың тұтастығы мен нормативтік физикалық күйін қамтамасыз ету;10) қосалқы қор – аса жиі сұралатын құжаттардан тұратын, оқырман сұраныстарын тезірек қанағаттандыру үшін

кітапхананың, ақпарат орталығының қызмет көрсету бөлімдеріне жақындатылған қор;11) құжат (әдебиет) – сақтау және қоғамдық пайдалану мақсатында уақытта және кеңістікте беруге арналған

мәтін, дыбыс жазу немесе кескіндеме түріндегі ақпарат тіркелген материалдық объект;12) негізгі қор – кітапхананың, ақпарат орталығының бейіні бойынша құжаттардың негізгі көлемі енгізілген,

пайдалануға және сақтауға арналған қор;13) оқулықтар қоры – оқу процесін қамтамасыз ету үшін ұсынылған, құрамына басылымдарды түрі мен

даналылығына қарамастан қамтитын мамандандырылған қосалқы қор. Оқулықтар қоры мемлекеттік білім беру ұйымдарының оқу жоспарлары мен бағдарламаларына сәйкес қалыптастырылады.

2. Кітапхана қорын қалыптастыру5. Кітапхана қорын қалыптастыру – қорды құру, үнемі жаңарту, дамыту және оны жұмыс бабында ұстау; кітапхана

қорын модельдеу жөніндегі барлық технологиялық процестердің жиынтық ұғымы, мемлекеттік білім беру қызметін жүзеге асыру үшін мемлекеттік білім беру ұйымдарын ақпарат ресурстарымен қамтамасыз ету.

6. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының ақпарат ресурстары формалданған идеялар мен білімдерді, саналу-ан деректерді, оларды жинастыру, сақтау және ақпарат көздері мен оларды тұтынушылардың арасында алмасу әдістері мен тәсілдерін білдіреді.

7. Ақпарат ресурстары:1) кез келген тасымалдағыштардағы білім беру мақсатындағы: басқарушылық, оқу, ғылыми, оқу-әдістемелік,

толық мәтінді, фактографиялық және библиографиялық деректер базаларын; 2) анықтама - іздестіру жүйелерін, дәстүрлі және электрондық кітапхана каталогтары мен картотекаларын;3) жергілікті қол жеткізілетін электрондық ресурстарды;4) білім беру ақпаратын құруды, сақтауды және пайдалануды қамтамасыз ететін бағдарлама құралдарын; 5) ақпаратты тарату арналарын; 6) білім беру мақсатында пайдаланылатын қатынас құралдарын қамтиды.8. Кітапхана қоры ақпарат ресурстарының құрамдас бөлігі болып табылады және оқу, оқу-әдістемелік, ғылыми,

анықтамалық, өндірістік-тәжірибелік әдебиеттерді, заң шығарушылық және нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ жеке тұлғаның өзін-өзі дамытуына арналған қосымша әдебиеттерді қамтиды.

9. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханалары қорларындағы қазақ және орыс тілдеріндегі басылымдардың саны оқыту тілдері бойынша білім алушылардың контингентіне тепе-тең болуы тиіс.

10. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханаларында: 1) бастауыш білім берудің жалпы білім беретін бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының

мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және тиісті деңгейдегі үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылар контингентіне қатысты, оның ішінде оқыту тілі бойынша оқу әдебиеттері қорының болуы;

2) негізгі орта және жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және негізгі орта және жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылар контингентіне қатысты оқу әдебиеті қорының, оның ішінде оқыту тілі бойынша оқу-әдістемелік кешендер мен сандық білім беру ресурстарының болуы;

3) техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылардың контингентіне қатысты оқу әдебиеттері қорының, оның ішінде оқыту тілі бойынша оқу-әдістемелік кешендер мен сандық білім беру ресурстарының болуы;

4) орта білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына және үлгілік оқу жоспарларына сәйкес толық оқыту кезеңінде білім алушылардың контингентіне қатысты оқу әдебиеті қорының, оның ішінде оқыту тілдері бойынша оқу-әдістемелік кешендер мен сандық білім беру ресурстарының болуы;

5) жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын мамандықтарға сәйкес жұмыс оқу жоспарының негізгі және бейінді пәндерін қамтамасыз ететін баспа басылымдары нұсқасындағы оқу және ғылыми әдебиеттер қорының болуы қажет.

11. Мемлекеттік жоғары білім беру ұйымдары кітапханаларының қоры оқу әдебиеттерін қағаз нұсқада: 1) соңғы бес жыл ішінде басып шығарылған әлеуметтік-гуманитарлық бейіндегі пәндер бойынша; 2) соңғы он жыл ішінде басып шығарылған жаратылыстану, техникалық, ауыл шаруашылығы бейіндегі пәндер

бойынша қамтиды.12. Мемлекеттік жоғары оқу орындарының кітапханаларындағы электрондық нұсқадағы оқу және ғылыми

әдебиеттер қоры мамандықтың оқу жоспарының негізгі және бейінді пәндерін қырық пайыз қамтамасыз етеді («Әскери іс және қауіпсіздік» мамандықтары тобынан басқасы).

Мемлекеттік жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдары басқа кітапханалармен және ғылыми ұйым-дармен, оның ішінде Республикалық жоғары оқу орындары арасындағы электрондық кітапханамен шарттарға қол қояды.

13. Электрондық тасымалдағыштардағы (CD-ROM түрінде) және магнитті тасымалдағыштардағы (флоппи дискеттердегі) оқу және оқу-әдістемелік әдебиеттері ретінде мына материалдар есептеледі:

1) оқулықтардың, оқу құралдарының мәтіндері және бағдарламалық пәндерде міндетті пәндер ретінде қаралған оқу ақпараты түрінде оларға теңестірілген оқу-әдістемелік әдебиет;

2) білімді компьютер техникасымен диалогтық режимде меңгеруге арналған бағдарламалық оқыту құралдар және электрондық оқулықтар;

3) мамандық пәндері бойынша студенттердің білімдерін аралық және қорытынды бақылауға арналған бағдарламалық тестілеу құралдары;

4) оқытудың электрондық техникалық құралдарын пайдаланып, жазылған және көрсететін бейнефильмдер мен басқа да оқу материалдары оқу және оқу-әдістемелік әдебиеттер.

14. Мемлекеттік білім беру ұйымдары кітапханаларының бірыңғай қоры түрлі тасымалдағыштардағы дәстүрлі қағаз және электрондық құжаттардан құралады және білім беру ұйымы кітапханасы жұмысының бағыттарына қарай сараланады.

15. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің бірыңғай кітапхана қоры негізгі және оқулықтар қорынан құралады.

16. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер кітапханаларының негізгі қорына:1) қосымша оқу-әдістемелік әдебиеттер, анықтамалық басылымдар, энциклопедиялар, сөздіктер,

библиографиялық құралдар; 2) білімнің барлық салалары бойынша ғылыми-көпшілік, ғылыми-танымдық басылымдарды, бағдарламалық

және шолып зерделеуге, сыныптан тыс оқуға арналған көркем әдебиеттер қорын, сондай-ақ оқу бағдарламаларына енгізілмеген классиктер мен қазіргі заманғы жазушылар шығармаларын қамтитын тұлғаның өздігінен дамуына арналған әдебиеттер;

3) мұғалімдерге арналған педагогикалық және әдістемелік басылымдардың қоры енеді. Ұйғыр, өзбек және басқа да тілдерде оқытатын мектептердің ұлттық мемлекеттік жалпы білім беретін

кітапханасының негізгі қоры оқыту тіліндегі ұлттық баспа өнімдерінен құралады. 17. Оқу әдебиеттері қоры дегеніміз оқулық және оқу құралы санатындағы басылымдар тізбесі болып табылады.18. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің оқулықтар қорына негізгі ұсынбалы оқу әдебиеті: базалық,

эксперименттік және сынақ оқулықтары, мектеп орфографиялық сөздіктері, математикалық кестелер, есептер, жаттығулар жинақтары және оқушыларға арналған практикумдар, дидактикалық материалдар енеді.

19. Көру қабілеті бұзылған балаларға арналған мемлекеттік арнайы мектептер кітапханаларының қорында көрмейтіндерге арналған бедерлі-кескінді жалпақ баспа қарпімен, нашар көретіндерге арналған ірі қаріппен басып шығарылған базалық оқулықтар толығымен ұсынылады.

20. Мемлекеттік техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдары кітапханаларының қоры оқулықтар, оқу-әдістемелік, ғылыми әдебиеттер, жеке тұлғаның өздігінен даму-ына арналған әдебиеттер қорларынан құралады.

21. Мемлекеттік жоғары білім беру ұйымдарының оқулықтар әдебиеттері қоры мемлекеттік білім беру ұйымының жалпы кітапхана қорының кемінде алпыс бір пайызын құрайды.

22. Меншікті баспаханаларда, не болмаса басқа баспаларда басып шығарылған оқу әдебиеттерінің меншікті басылымдарына көлемі кемінде бес баспа парақтық оқу, оқу-әдістемелік құралдар енеді. Сонымен қатар оқу әдебиеттерінің (оқулықтар, оқу құралдары) меншікті басылымдарында Халықаралық стандартты кітап нөмірі болады.

23. Кітапханалардың ғылыми қорына мамандар даярлаудың бағыттарына және мамандықтарына сәйкес келетін зерттеулер саласын қамтитын монографиялық, ғылыми және ғылыми-өндірістік сипаттағы басылымдар енеді.

24. Ғылыми қорға, сондай-ақ, энциклопедиялар, сөздіктер, анықтамалықтар, түсініктемелер, бағдарлама бой-ынша оқытылатын әдеби туындылар, мамандар даярлау бейініне сәйкес келетін салалық мерзімді басылымдар, оның ішінде мемлекеттік білім беру ұйымының хабаршылары, ғылыми еңбектер, халықаралық конференциялар жинақтары енеді.

25. Жеке тұлғаның өздігінен дамуына арналған әдебиеттерге білім алушылардың мәдени және рухани қажеттіліктерін дамытуға арналған ғылыми-көпшілік басылымдар және көркем әдебиеттер енеді.

26. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапхана қорында ұлттық баспа өнімдері толығымен ұсынылады. 27. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде әлеуметтік мәртебесіне қарамастан барлық оқушыларды

тегін оқулықтармен, оқу-әдістемелік кешендермен қамсыздандыру мемлекеттік бюджет қаражаттары есебінен жүзеге асырылады.

28. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8890 болып тіркелген Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 27 қыркүйектегі № 400 бұйрығымен Мемлекеттік білім беретін мектептердің, жалпы білім беретін мектептер жанындағы ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларға арналған арнайы мектептер мен арнайы сыныптардың оқушылары мен тәрбиеленушілерін қамтамасыз ету үшін оқулықтарды, оқу-әдістемелік кешендерді, құралдарды және басқа да қосымша әдебиеттерді, оның ішінде міндетті тізбеге енетін атаулар бойынша электрондық тасымалдағыштардағы оқулықтарды, оқу-әдістемелік кешендерді, құрал дарды және басқа да қосымша әдебиеттерді сатып алу төрт жылда бір мәрте толық таралыммен, мектеп кітапха-наларын қорландыру циклі бойынша оқу әдебиетінің қажетті көлемін кейіннен қосымша сатып ала отырып жүргізіледі.

Қажетті оқулықтарды қосымша сатып алу білім алушылардың болжалды контингентінің жиырма процентінен аспайтын көлемде төрт жылдық циклдың екі жылы аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

29. Оқушылар мен тәрбиеленушілерді мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің, жалпы білім беретін мектептер жанындағы ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларға арналған арнайы мектептер мен арнайы сы-ныптар кітапханаларының қорлары арқылы кезекті қаржы жылына даналар саны, атаулар, оқыту сыныптары мен тілдері бойынша оқулықтармен қамсыздандыру қажеттілігін жергілікті атқарушы органдар белгілейді және жергілікті

14 8 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы. Басы 13-бетте)

(Соңы 15-бетте)

бюджеттер қаражаттары есебінен қамтамасыз етіледі. Республикалық мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің білім алушылары мен тәрбиеленушілерін, сондай-ақ шетелде тұратын отандастарымызды оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамсыздандыру қажеттілігін Министрлік белгілейді және республикалық бюджет есебінен қамтамасыз етіледі.

Мемлекеттік емес жалпы білім беретін мектептердің білім алушылары мен тәрбиеленушілерін оқулықтармен және оқу-әдістемелік кешендермен қамсыздандыру қажеттілігін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру ұйымдары дербес белгілейді.

30. Мемлекеттік білім беру ұйымдарының кітапханаларына түсетін жаңа түсімдердің көлемі: 1) мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханасы үшін:жыл сайын қолда бар бірыңғай кітапхана қорының кемінде үш пайызы; соңғы бес-он жылда бүкіл оқулық кітапхана қорының кемінде жиырма бес пайызы.2) мемлекеттік техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханалары үшін:жыл сайын қолда бар бірыңғай кітапхана қорының кемінде үш-бес пайызы;соңғы бес-он жылда бүкіл оқулық кітапхана қорының кемінде жиырма бес пайызы.3) мемлекеттік жоғары білім беру ұйымдарының кітапханалары:жыл сайын қолда бар бірыңғай кітапхана қорының кемінде үш-бес пайызы;соңғы бес-он жылда бүкіл оқулық кітапхана қорының кемінде жиырма бес пайызы нормативтерге сәйкес болуы тиіс.31. Оқу басылымдары мен құжаттар мемлекеттік білім беру ұйымдарының құрылымдық бөлімшелерінің жаз-

баша өтінімі бойынша, сондай-ақ пәндердің атауы мен оны оқып-үйренетін білім алушылардың санын көрсете отырып, ақпараттың библиографиялық көздерінен шолу және іріктеу жолымен әзірленетін алдын ала тапсырыс негізінде сатып алынады. Кітапхана пәннің қамсыздандырылуына сүйене отырып, тапсырыс берілетін басылымның даналылығын түзетуге құқылы.

32. Мемлекеттік білім беру ұйымдары кітапханаларының оқулықтар қоры «Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі рұқсат берген» белгісі бар оқу басылымдарынан құралуы тиіс.

33. Оқу басылымдары әрбір білім алушының білім беру бағдарламалары пәндердің барлық циклдері бойынша және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартымен бекітілген тиісті деңгейдегі оқу бағдарламаларына сүйеніп, саралы түрде сатып алынады.

34. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер жанындағы ерекше білім беруге қажеттілігі бар балаларға арналған арнайы мектептер мен арнайы сыныптарға арналған оқу басылымдары пәндердің барлық циклдері бойынша мемлекеттік арнайы білім беру ұйымдарының (мектептер) түріне қарай білім беру және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартымен бекітілген тиісті деңгейдегі оқу бағдарламаларына сүйеніп, саралы түрде сатып алынады.

35. Ғылыми басылымдар және құжаттардың басқа да түрлері оқу залдарында, абонементте, оқу корпустарындағы кітап беру пункттерінде оқырман сұраныстарын қанағаттандыру қағидатына сүйеніп сатып алынады.

36. Мерзімді басылымдарға жыл сайын жазылу мемлекеттік білім беру ұйымының әрбір бөлек кітапханасының қажеттіліктерін есепке ала отырып, бірақ кемінде он бес-жиырма бес атау болып белгіленеді. Білім алушыларға арналған мерзімді басылымдардың атауы олардың ақпарат қажеттіліктеріне сәйкес келуі тиіс.

37. Жоғары және жоғары білімнен кейін білім беру ұйымдарының редакциялық-баспа бөлімінде басып шығарылатын барлық оқулықтар, оқу-әдістемелік құралдар, оқытушылардың құралдары, ғылыми еңбектер нақты жоғары оқу орнының кітапханасына кемінде он данамен міндетті түрде тегін беріледі.

38. Білім беру ұйымдарының кітапханалары оқу процесін қамтамасыз ету үшін оқыту бейіні бойынша оқу әдебиетінің бір атауының қажетті даналар көлемін сатып алады.

Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер кітапхана қорына енетін мынадай оқулықтар мен құралдарды сатып алады:

1) базалық;2) эксперименттік;3) мектеп орфографиялық сөздіктерін;4) математикалық кестелер;5) есептер, жаттығулар жинақтарын;6) оқушыларға арналған практикумдар;7) дидактикалық материалдар.39. Кітапхана қорына түсетін тұрақты, ұзақ, уақытша сақталатын барлық құжаттар және ақпарат

тасымалдағышының түріне және сақтау мерзімдеріне қарамастан кітапхана қорынан шығарылатын барлық құжаттар есепке алынуы тиіс.

40. Құжаттар кітапханаға сатып алу, жазылу, айырбастау, сыйға тарту, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханаларына аталған мемлекеттік жоғары оқу орындары баспа орталықтары басылымдарының міндетті данасын жеткізіп беру нәтижесінде кітапхана қорына түседі және енгізіледі.

41. Кітапхана қорына түскен құжаттарды есепке алу оларды тұрақты, ұзақ және уақытша сақтау құжаттарына бөлу жолымен саралы түрде жүзеге асырылады.

42. Қызметтік мақсаттағы материалдар: нұсқаулықтар, кітапханашылар мен бағдарламашылардың жұмысына қажетті бағдарламалық өнімдер; кітапхананы безендіру, кітапхана қорын жинақтауға байланысты емес басқа да қосалқы жұмыстар үшін сатып алынған материалдар есепке алынбайды және кітапхана пайдаланушыларының сұраныстарын қанағаттандыруға арналған қорға қосылмайды.

43. Ерекше жағдайды «Кітапхана-библиографиялық жіктеу», «Әмбебап ондық жіктеу кестелері», «Кітапхана және заң», Авторлық кестелер секілді құжаттар құрайды.

44. Жиынтық есеп нысаны дәстүрлі немесе машинада оқылатын түрдегі кітап, кітапхана қорын жиынтық есепке алу парақтары болып табылады. Кітапхана қорын жиынтық есепке алу кітабындағы жазба бірлігі кітапхана қорына бір ілеспе құжатпен:

1) шот-фактура;2) жүкқұжат;3) актімен түсетін немесе одан шығарылатын әрбір лек болып табылады.45. Есепке алу нысанының материалдық тасымалдағышының сипатына қарамастан қордың қозғалысы тура-

лы мәліметтер «Кітапхана қорын жиынтық есепке алу кітабының» үш бөлімінде немесе жиынтық есепке алудың басқа нысанында тіркеледі:

1) бірінші бөлім – «Қорға түскен түсім»;2) екінші бөлім – «Қордан шығару»;3) үшінші бөлім – «Қордың қозғалысының қорытындылары». 46. Түрлері, мазмұны және тілдері бойынша құжаттардың бөлінуін көрсететін көрсеткіштердің жинағы Кітапхана

қорын жиынтық есепке алу кітабының барлық үш бөлігінде немесе жиынтық есепке алудың басқа нысанында бірдей. 47. Кітапхана қорын жиынтық есепке алу кітабындағы жазба кітапханаға құжаттардың бірінші легі келіп түскен

сәттен бастап жүргізіледі. 48. Жеке есепке алу нысандары кітап (түгендеу кітабы), карточкалы (есеп каталогының карточкасы), парақтық

(актімен есепке алу парағы), электрондық немесе көру, тыңдау құжаттарының тіркеу карточкасы болып табылады. Автоматтандырылған технология кезінде жеке есепке алу нысандарының кез келгенін құруға арналған барлық қажетті ақпараты бар файлдар әзірленеді.

49. Тұрақты немесе уақытша сақталуға жататын құжаттарды бөлу тұтынушылық және нақты маңыздылығын, құжаттың түріне, көлеміне, тақырыбына қарамастан бүгінгі және ықтимал оқырмандардың қажетсінуін ескере оты-рып, айқындалады.

50. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханаларында қорды жиынтық және жеке есепке алуды кітапхана меңгерушісі (екі және одан көп адамдық штаты бар), кітапханашы (бір адамдық штаты бар) жүргізеді.

51. Мемлекеттік жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханасында қорды жиынтық және жеке есепке алуды кітапхананың жалпы қорына түсетін құжаттарды жинақтаумен, есепке алумен және өңдеумен шұғылданатын құрылымдық бөлімше жүргізеді.

52. Мемлекеттік білім беру ұйымдары заңнамада белгіленген тәртіппен теңгерімнен басылымдарды және кітапхана қорларынан материалдарды есептен шығарады.

53. Құжаттар кітапхана қорының есебінен физикалық жоғалуына немесе тұтынушылық қасиеттерін ішінара не-месе толық жоғалтуына байланысты шығарылады.

54. Кітапхана қорларынан алып тастау үшін құжаттарды анықтау және іріктеу қорларды жоспарлы түрде зер-делеу және қорды пайдалану негізінде жылына бір мәртеден сирек емес жүргізіледі.

55. Есептен шығарылатын құжаттар кітапхана қорынан алынады және одан әрі басқа кітапханаларға ақысыз беру не болмаса сату мүмкіндігімен есептен шығарылады.

56. Құжаттарды кітапхана қорының есебінен шығаруға мына себептер бойынша рұқсат етіледі:1) бейінсіздігі;2) басы артық дублеттілігі;3) тозығы жеткендігі; 4) ақаулылығы; 5) жоғалғандығы;6) мазмұны жағынан ескіргендігі.57. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханаларында мектеп оқулықтары қоры негізгі кітап

қорынан бөлек есепке алынады және сақталады. Мектеп оқулықтары кітапхана қорының құн есебін осы мектепке қызмет көрсететін бухгалтерия жүргізеді.

58. Жарамсыз күйге жеткен оқулықтар комиссия актісімен есептен шығарылады. Комиссия құрамына:1) мемлекеттік білім беру ұйымы әкімшілігінің өкілдері;2) кітапхана қызметкерлері; 3) мемлекеттік білім беру ұйымының бухгалтері енеді. 59. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептерде оқулықтар кітапхана қорынан қорландыру цикліне сай есеп-

тен толығымен шығарылады.60. Түгендеу нөмірі тағайындалған көріп-тыңдау құжаттарын, электрондық басылымдарды қоса алғанда

құжаттардың барлық түрлері міндетті жоспарлы тексеруге жатады. 61. Кітапхана қорындағы құжаттардың бар-жоғын тексеру мына жағдайда:1) қорды сақтауға материалдық жауапты адам ауысқанда; 2) құжаттардың жоғалу, асыра пайдалану немесе бүліну фактілері анықталғанда;3) стихиялық апат, өрт жағдайында немесе оқыс жағдайлардан туындаған басқа да төтенше жағдайларда;4) кітапхана қайта құрылғанда немесе таратылғанда міндетті түрде жүргізіледі. 62. Тексерістерді жүргізу үшін мемлекеттік білім беру ұйымының басшысы комиссия тағайындайды, оның

құрамына бухгалтерияның өкілі кіреді.63. Қорды тексерудің мерзімділігі кітапхананың мәртебесіне, қорының көлеміне, мақсаты мен құрылымына

байланысты: 1) сейфтерде сақталатын аса құнды қорлар – жыл сайын;2) аса сирек қорлар – үш жылда бір мәрте;3) құнды қорлар – бес жылда бір мәрте; 4) жүз мың есептік бірлікке дейінгі кітапхана қорлары – бес жылда бір мәрте; 5) бір жүз мыңнан екі жүз мың есептік бірлікке дейінгі кітапхана қорлары – жеті жылда бір мәрте;6) екі жүз мыңнан бір миллион есептік бірлікке дейінгі кітапхана қорлары – он жылда бір мәрте; 7) есептік бірліктері бір миллионнан жоғары кітапхана қорлары – кезеңімен, бүкіл қорды тексеруді он бес жыл

ішінде аяқтай отырып, таңдау тәртібінде болады. 64. Кітапхана қорын жоспарлы тексеру жоспарланған жұмыс мерзімдері мен көлемін белгілей отырып, бүкіл қорды

немесе оның бір бөлігін (оның ішінде сирек және құнды кітаптар) тексеру кестесіне сәйкес кезеңімен іске асырылады.65. Көшіру тасымалдағыштардағы электрондық құжаттар үшін тексерісті есепке алу және сақтау бірліктері бой-

ынша, сондай-ақ, басылымның пайдалануға жарамдылығын сақтауы тұрғысында іске асырылады. CD-ROM үшін көбінесе қолмен тексеру қолданылады, бақылау сомалары бойынша тексеру де мүмкін.

66. Желілік жергілікті электрондық құжаттарды тексеру сандық көрсеткіштері (файлдар саны) бойынша, сондай-ақ, құжаттағы өзгерістерді анықтауға мүмкіндік беретін бақылау сомалары бойынша жүзеге асырылады.

67. Есепке алуды сәйкестендіру үшін файлдар түрлерінің мүмкіндігінше көбін қамтитын тексерудің стандартты бағдарламалары қабылдануы тиіс.

68. Қашықтағы желілік электрондық құжаттардың қолжетімділігін тексеру жеке есепке алу тіркелімінде көрсетілген кіру адрестерінен жүзеге асырылады.

69. Шұғыл өткізу жағдайларында аса құнды әрі сирек, қымбат әрі тапшы басылымдарды іріктемелі тексеру жүргізіледі. Кітапхана немесе кітапхана қорлары бар құрылымдық бөлімшенің (қор ұстаушы) меңгерушісі ауысқан кезде бүкіл кітапхана қорын немесе оның бір бөлігін тексеру кезекті тексеріске теңестіріледі. Өткізу тапсыру-қабылдау актісімен ресімделеді.

70. Бүкіл кітапхана қорын немесе оның бір бөлігін тексеру кітапхана қорында құжаттардың бар-жоғын тексеруді өткізу нәтижелері туралы актіні әзірлеумен және оған белгісіз себептер бойынша жоқ құжаттардың тізімін тіркей отырып, аяқталады.

71. Актіде: есепке алу деректері бойынша кітапхана қорының құжаттары; қолда бар құжаттар;белгісіз себептер бойынша кітапхана қорында жоқ құжаттардың саны туралы мәліметтер тіркеледі. Актіде алдыңғы тексерісті өткізу туралы актінің нөмірі мен күні көрсетіледі.72. Қорды тексеру барысында жоқ құжаттар анықталған және кінәлі тұлғаларды анықтау мүмкін болмаған кез-

де жетіспеушіліктер бойынша залалдар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес есептен шығарылады.

3. Кітапхана қорын пайдалану73. Мемлекеттік білім беру ұйымдары әрбір білім алушының кітапхана қорларына және ақпараттық білім беру

ресурстарына еркін қол жеткізуін қамтамасыз етеді.74. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханаларында оқулықтар жыл сайын бірінші тамыздан

оқу сабақтары басталғанға дейін кешіктірілмей беріледі. Оқулықтар тиісті пәнді зерделеу мерзіміне – оқу жылының соңында міндетті түрде қайта тіркелу кезінде оқу жылына немесе бірнеше жылға беріледі.

75. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің кітапханаларында бірінші-төртінші сыныптардың оқушылары мұғалімдер арқылы, бесінші-он бірінші сыныптар оқушылары сынып жетекшілері немесе тиісті пән мұғалімдері арқылы оқулықтарды уақтылы алады және қайтарады.

Алынған әрбір оқулық үшін орта және ересек жастағы оқушы кітап формулярына қол қояды, оны кітапханашыға өткізеді. Берілген оқулықтар жазбасы бар кітап формулярлары оқушылардың оқырман формулярларында сақталады. Оқулықтың бірінші немесе соңғы бетіне арнаулы жеріне оқулықтың берілген жылы, сондай-ақ оқулықты пайдаланған оқушының тегі мен есімі белгіленеді.

76. Оқу жылының соңында оқулықтар мектеп кітапханасына қайтарылған кезде кітапханашылар сынып жетекшілерімен және пән мұғалімдерімен бірлесіп, қайтарылатын оқулықты қарап шығады, оның күйін бағалайды, оқулықтың осыған арналған жеріне тиісті белгі жасайды. Қажет болған жағдайда оқушыларды қатыстыра отырып, оқулықтарды жөндеу және оқулықтардың кітапхана қорын кезекті беруге дайындау жұмысын ұйымдастырады.

77. Жалпы білім беретін мектептің оқушысын басқа мектепке ауыстырған кезде негізгі қордан алынған оқулықтар мен басқа да әдебиеттер осы білім беру мекемесінің кітапханасында қалады. Оқушы басқа мектепте резерв қорынан оқулықтармен қамтылады.

78. Мемлекеттік техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханалары қорынан оқу әдебиеттері курстың ұзақтығына қарай – оқу жоспарларына, бағдарламаларына сәйкес белгіленген көлеммен бір семестрден бір академиялық жылға дейін беріледі. Басқа әдебиеттер кітапхана әкімшілігі белгілеген мерзімге беріледі.

79. Мемлекеттік техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында оқу аяқталғанда, оқудан шығарылғанда, бір оқу түрінен екіншісіне ауысқанда, бір факультеттен екіншісіне ауысқанда, академиялық демалыс ресімдегенде білім алушы кітапханаға өзіне жазылған басылымдар-ды қайтаруы, оқырман билетін алған жеріне өткізуі және кітапхананың жауапты тұлғасынан кету парағына тиісті белгіні алуы тиіс.

4. Кітапхана қорын сақтау80. Қордың физикалық жағдайын және дұрыс орналасу тәртібін бақылау үнемі, ішкі жұмыс сағаттарында және

санитариялық күндерде жүргізіледі.81. Кітапхананың кітап қорының сақталуын қамтамасыз ету мақсатында құжаттарды жиынтық және жеке есеп-

ке алу жүзеге асырылады.82. Қор ұстаушы бөлімдеріне бөгде адамдардың кіруіне рұқсат етілмейді. 83. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептердің, техникалық және кәсіптік білім беру, орта білімнен кейінгі

білім беру, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының кітапханасына оқырмандар тек қызмет көрсету уақытында және кітапханашының қатысуымен кіргізіледі.

84. Мемлекеттік техникалық және кәсіптік білім беру, орта білімнен кейінгі білім беру, жоғары және жоғары білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында құжаттарды сыртқа шығару үшін кітапханалар бақылау-өткізу режимімен қамтамасыз етіледі.

85. Кітапхана құжаттарды қалпына келтіру және ағымды жөндеу жұмыстарын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.86. Құжаттарға тағайындалған түгендеу нөмірлерін өзгертуге және түзетуге тыйым салынады. 87. Кітапхана қорларының сақталуына материалдық жауапты тұлға ауысқан, құжаттардың жеткіліксіздігі фактілері

анықталған, кітапхана қайта құрылған және таратылған жағдайларда кітапхана қорын салыстыру жүргізіледі.88. Кітапхана қызметкерлері белгіленген қорды есепке алу, сақтау және пайдалану ережелерін сақтауға міндетті

және осы ережелерді бұзғаны үшін жауап береді. 89. Мемлекеттік білім беру ұйымдары басшыларының және кітапханашылардың материалдық жауапкершілігі

қолданыстағы заңнамамен реттеледі.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 15 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13070 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 22 қаңтар №63 Астана қаласы

«Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінде көрсетілетін мемлекеттік қызмет стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 14 сәуірдегі № 200 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

Бұйырамын:1. «Техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінде көрсетілетін мемлекеттік қызмет көрсету стандарттарын

бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2015 жылғы 14 сәуірдегі № 200 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11220 болып тіркелген, «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 19 маусымда жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген «Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімді жаңғырту департаменті (Д.Ж. Қаленова) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден кейін 2 тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Е.Н. Иманғалиевке жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2016 жылғы 1 наурыздан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануы тиіс.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А.СӘРІНЖІПОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушы__________ Ж. Қасымбек2016 жылғы «___» _________

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыныңҰлттық экономика министрі__________ Е. Досаев2016 жылғы 1 ақпан

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2016 жылғы 22 қаңтардағы №63 бұйрығына қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің «Техникалық және

кәсіптік білім жүйесінде көрсетілетін мемлекеттік қызметтер стандарттарын бекіту туралы» 2015 жылғы 14 сәуірдегі №200 бұйрығына 3-қосымша

«Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер1. «Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі

(бұдан әрі – мемлекеттік көрсетілетін қызмет)2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан

әрі – Министрлік) әзірледі. 3. Мемлекеттік көрсетілетін қызметті техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары (бұдан

әрі – көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.Өтініштерді қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беру:1) көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесі; 2) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» (бұдан

әрі - Мемлекеттік корпорация) арқылы жүзеге асырылады.2. Мемлекеттік қызметті көрсету тәртібі

4. Мемлекеттік қызметті көрсету мерзімдері: 1) көрсетілетін қызметті берушіге және Мемлекеттік корпорацияға қажетті құжаттарды тапсырған сәттен бастап

– 20 күнтізбелік күн;Мемлекеттік корпорацияға жүгінген жағдайда қабылдау күні мемлекеттік қызмет көрсету мерзіміне кірмейді. 2) көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті берушіге құжаттарды тапсыру үшін күтудің рұқсат

етілген ең ұзақ уақыты – 10 минут, Мемлекеттік корпорацияда – 15 минут;3) көрсетілген қызметті берушіде көрсетілген қызметті алушыға қызмет көрсетудің рұқсат етілген ең ұзақ уақыты

– 30 минут, Мемлекеттік корпорацияда – 20 минут.5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: қағаз жүзінде.6. Мемлекеттік қызметті көрсету нәтижесі – техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқасы. Мемлекеттік қызмет нәтижесін беру нысаны: қағаз жүзінде.7. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – қызмет алушы) тегін көрсетіледі.8. Жұмыс кестесі: 1) көрсетілетін қызметті берушіде – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жексенбі және мереке

күндерін қоспағанда, дүйсенбіден бастап сенбіні қоса алғанда, сағат 13.00-ден 14.00-ге дейінгі түскі үзіліспен, сағат 9.00-ден сағат 18.00-ге дейін көрсетілетін қызметті берушінің белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес;

2) Мемлекеттік корпорацияда – еңбек заңнамасына сәйкес, жексенбі және мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбіден бастап сенбіні қоса алғанда, түскі үзіліссіз сағат 9.00-ден сағат 20.00-ге дейін белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес.

Мемлекеттік қызмет көрсетілетін қызметті алушының таңдауы бойынша көрсетіледі, қабылдау жеделдетіп қызмет көрсетусіз «электрондық кезек күту» тәртібінде жүзеге асырылады, электрондық кезекті Қазақстан Республикасының электрондық үкімет порталы (бұдан әрі - Портал) арқылы броньдауға болады.

9. Көрсетілетін мемлекеттік қызметті алушы жүгінген кезде мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті құжаттар тізбесі:

көрсетілетін қызметті берушіге:1) осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша білім туралы құжаттың

жоғалу мән-жайлары немесе басқа да себептері (тегінің, атының, әкесі атының (бар болған жағдайда) өзгеруі, құжаттардың қабылданғанын растау жарамсыздығы немесе оны толтыру кезіндегі қателер) баяндалған өтініш;

2) жеке басын куәландыратын құжат (салыстыру үшін).Құжаттарды қабылдаған адамның тегі және аты-жөні, сондай-ақ, мөртабан, кіріс нөмірі және күні көрсетіле отырып,

осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарына 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттардың қабылданғаны туралы қолхат беру болып табылады.

Мемлекеттік корпорацияға:1) осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша техникалық және

кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім оқу орны басшысының атына өтініш, онда білім туралы құжаттың жоғалу мән-жайлары немесе басқа да себептері (тегінің, атының, әкесі атының (бар болған жағдайда) өзгеруі, жарамсыздығы немесе оны толтыру кезіндегі қателер) баяндалады;

2) жеке басын куәландыратын құжат (салыстыру үшін).Техникалық және кәсіптік білім беретін оқу орны таратылған жағдайда көрсетілетін қызметті алушы техникалық

және кәсіптік білім беретін оқу орнының орналасқан жеріндегі мұрағатқа жүгінеді.Осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 9-тармағында көрсетілген құжаттарды Мемлекеттік

корпорацияға тапсырған жағдайда көрсетілетін қызметті алушыға осы стандартқа 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттардың қабылданғаны туралы қолхат беріледі.

Мемлекеттік корпорацияда дайын құжаттарды беру көрсетілетін қызметті алушы жеке басын куәландыратын құжатты көрсеткен жағдайда жүзеге асырылады.

Мемлекеттік корпорация мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін бір ай ішінде сақтауды қамтамасыз етеді, содан кейін оларды әрі қарай сақтау үшін көрсетілетін қызметті берушіге тапсырады.

Көрсетілетін қызметті алушы бір ай өткеннен кейін жүгінген жағдайда Мемлекеттік корпорация сұрауы бойынша көрсетілетін қызметті беруші көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға дайын құжаттарды жібереді.

Мемлекеттік ақпараттық ресурс болып табылатын көрсетілетін қызметті алушының жеке басын растайтын құжаттың мәліметтерін Мемлекеттік корпорация қызметкері «Электрондық үкімет» шлюзы арқылы тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алады.

Көрсетілетін қызметті алушы Мемлекеттік корпорация беретін нысан бойынша, егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше көзделмесе, ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпия мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісімін береді.

Көрсетілетін қызметті алушылардан ақпараттық жүйелерден алуға болатын құжаттарды талап етуге жол берілмейді.

10. Көрсетілетін қызметті алушы осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 9-тармағында көзделген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын толық ұсынбаған жағдайда, Мемлекеттік корпорация қызметкері өтінішті қабылдаудан бас тартады және осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат береді.

3. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша «Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» және (немесе) олардың қызметкерлерінің шешімдеріне, әрекеттеріне

(әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі11. Көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының, Мемлекеттік корпорацияның

мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсiздiгiне) шағым жазбаша түрде:осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 14-тармағында көрсетілген мекенжай бойынша Министрлік

басшысының немесе оны алмастыратын адамның атына;осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 14-тармағында көрсетілген мекенжайлар бойынша

көрсетілетін қызметті беруші басшысының, сондай-ақ республикалық маңызы бар қаланың және астананың, ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) тиісті жергілікті атқарушы органының атына беріледі.

Шағымды қабылдаған адамның тегі және аты-жөні, берілген шағымға жауап алу мерзімі мен орны көрсетіле отырып, Министрліктің, көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесінде, Мемлекеттік корпорацияда тіркеу (мөртабан, кіріс нөмірі және тіркеу күні шағымның екінші данасына немесе шағымның ілеспе хатына қойылады) шағымның қабылданғанын растау болып табылады.

Көрсетілетін қызметті алушының шағымында оның тегі, аты, әкесінің аты, пошталық мекенжайы, байланыс телефоны көрсетіледі.

Көрсетілетін қызметті алушының Министрліктің, көрсетілетін қызметті берушінің немесе Мемлекеттік корпорация мекенжайына келіп түскен шағымы тіркелген күнінен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Шағымның қаралу нәтижесі туралы дәлелді жауап көрсетілетін қызметті алушыға пошта арқылы жіберіледі немесе көрсетілетін қызметті берушінің кеңсесінде немесе Мемлекеттік корпорацияда қолма-қол беріледі.

Көрсетілген мемлекеттік қызмет нәтижелерімен келіспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағыммен жүгіне алады.

Мемлекеттік қызмет көрсету сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның атына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

Шағым портал арқылы жіберілген кезде көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетінде» көрсетілетін қызметті беруші жаңартып отыратын өтініш туралы қосымша ақпарат (жеткізілуі, тіркелуі, орындалуы туралы белгі, қаралуы немесе қараудан бас тартылуы туралы жауап) қол жетімді болады.

12. Көрсетiлген мемлекеттiк қызмет нәтижелерiмен келiспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен сотқа жүгiнуге құқылы.

4. Мемлекеттік қызмет көрсету, оның ішінде «Мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» арқылы көрсету ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар13. Организм функцияларының тіршілік әрекетін шектейтін денсаулығы тұрақты бұзылған көрсетілетін қызметті

алушылар қажет болған жағдайда Бірыңғай байланыс орталығының 1414, 8 800 080 7777 нөмірлеріне жүгінгенде, Мемлекеттік корпорацияның қызметкері мемлекеттік қызметті көрсету үшін құжат қабылдауды олардың тұрғылықты жерінде жүргізеді.

14. Мемлекеттiк қызмет көрсету орындарының мекенжайларының:1) Министрліктің: www.edu.gov.kz;2) Мемлекеттік корпорацияның: www.con.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған.15. Көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі және мәртебесі туралы ақпаратты

қашықтықтан қол жеткізу режимінде порталдағы «жеке кабинеті», сондай-ақ мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі Бірыңғай байланыс орталығы арқылы алу мүмкіндігі бар.

16. Анықтама қызметтерінің байланыс телефондары Министрліктің www.edu.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған.

Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі Бірыңғай байланыс орталығы: 1414.

«Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымша

Нысан________________________________________________________________/оқу орны басшысының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) толық /________________________________ ________________________________/көрсетілетін қызметті алушының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) толық /________________________________/оқу орнының атауы, бітірген жылы/

___________________________________________ мамандығы бойынша(мамандық атауы) өзгерген жағдайда оқу орнының атауы және мекенжайы

ӨтінішМаған________________________________________________________________________________________

/себебін көрсету/_____________________________________________________________________________________________________________________________________________байланысты дипломның телнұсқасын беруіңізді сұраймын

Ақпараттық жүйелерде қамтылған заңмен қорғалатын құпияларды құрайтын мәліметтерді пайдалануға келісемін.

«____»_______________20 __ж. ________________/қолы/

«Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 2-қосымша

НысанҚұжаттардың қабылданғаны туралы қолхат № __________

«Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» филиалының № __ бөлімі/ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім _____________________________________________________________________________________________________________________________

Одан ________________________________________________________________ мынадай құжаттар алынды: (көрсетілетін қызметті алушының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)1. Өтініш2. Басқа ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Мемлекеттік корпорация қызметкерінің/білім беру ұйымы қызметкерінің Т.А.Ә.(бар болған жағдайда) _________ (қолы) Алдым: көрсетілетін қызметті алушының қолы

20__ ж. «___» _________

«Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымша

Нысан

Көрсетілетін қызметті алушының тегі, аты, әкесінің аты (бұдан әрі – Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) немесе көрсетілетін қызметті алушы ұйымының атауы ________________________________ (көрсетілетін қызмет алушының мекенжайы)

Құжаттарды қабылдаудан бас тартқаны туралы қолхат

«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» 2013 жылғы 15 cәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабының 2-тармағын басшылыққа ала отырып, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы» филиалының № __ бөлімі (мекенжайы көрсетілсін)/ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымы ___________________________________ (мекенжайы көрсетілсін) Сіздің «Техникалық және кәсіптік білім туралы құжаттардың телнұсқаларын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартында көзделген тізбеге сәйкес __________________толық құжаттар топтамасын ұсынбауыңызға байланысты мемлекеттік қызмет көрсету үшін құжаттарды қабылдаудан бас тартады, атап айтқанда:

Жоқ құжаттардың атауы: 1) _______________________________;2) _______________________________;3) ....Осы қолхат әр тарапқа бір-бірден 2 данада жасалды.

Мемлекеттік корпорация қызметкерінің/білім ұйымының қызметкері Т.А.Ә.(бар болған жағдайда) _________ (қолы)

Орындаушының Т.А.Ә. Телефоны ___________Алдым: Т.А.Ә. /көрсетілетін қызметті алушының қолы

20__ ж. «___» _________

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 1 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13356 болып енгізілді.

Ұйымның атауы/Название организации

Почталық индексі, мекенжайы/Почтовый индекс, адрес

Код/телефон ___________________________ факс______________________ e-mail ________________________

Үміткердің тегі, аты, әкесінің аты/Ф.И.О. направляемого претендента(жеке басын куәландыратын құжатқа сәйкес/согласно документу, удостоверяющему личность)

Тегі/Фамилия

Аты/Имя

Әкесінің аты/Отчество

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу бойынша ақпаратИнформация по участию в конкурсе на присуждение международной стипендии «Болашак»АКАДЕМИЯЛЫҚ ОҚУ/АКАДЕМИЧЕСКОЕ ОБУЧЕНИЕ

ТАҒЫЛЫМДАМАДАН ӨТУ/ ПРОХОЖДЕНИЕ СТАЖИРОВКИ

Мемлекеттік қызметшілер/ Государственные служащие Тағылымдама/Стажировка Ғылыми немесе педагог қызметкерлер/ Научные или педагогические работники Мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер/ Работники культуры, творческие работники

Қызметкер санатын көрсету/Указать категорию работника______________________________________________________________________________________________________________________________

Бұқаралық ақпарат құралдары редакциясының қызметкерлері/ Работники редакции средств массовой информации Инженерлік-техникалық қызметкерлер/ Инженерно-технические работникиБағыттаушы ұйымдағы жұмыс өтілі/Стаж работы в направляющей организации: ____________________________Үміткер жұмыс істейтін құрылымдық бөлімше/ Структурное подразделение: _______________________________Үміткердің лауазымы/Должность претендента: _________________________________________________________

КОНКУРСҚА ҚАТЫСУҒА АРНАЛҒАН ТУРАЛЫ ДЕРЕКТЕР (үміткер толтырады)/ДАННЫЕ ДЛЯ УЧАСТИЯ В КОНКУРСЕ (заполняется претендентом)

Оқу елі/Страна обучения

Оқу бағдарламасы/ Программа обучения

Оқу мамандығы/ Специальность обучения

Оқу тілі/ Язык обучения

код________________________________________________________________________________________________________________________

ЖҰМЫСҚА ОРНАЛАСТЫРУ/ТРУДОУСТРОЙСТВОБағыттаушы ұйым басшысының Тегі, Аты, Әкесінің аты / __________________________________Фамилия, Имя, Отчество руководителя направляющей организацииЖұмыс орнын сақтауды қамтамасыз етуге міндеттелемін/ __________________________________Обязуюсь обеспечить сохранение места работы Басшының қолы/Подпись руководителя М.О/М.П

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 2-қосымша

Нысан

ҮМІТКЕРДІҢ «БОЛАШАҚ» ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СТИПЕНДИЯСЫН ТАҒАЙЫНДАУ КОНКУРСЫНА ҚАТЫСУ ҮШІН САУАЛНАМАСЫ/

АНКЕТА ПРЕТЕНДЕНТА ДЛЯ УЧАСТИЯ В КОНКУРСЕ НА ПРИСУЖДЕНИЕ МЕЖДУНАРОДНОЙ СТИПЕНДИИ «БОЛАШАК»

Тегі/Фамилия Аты/Имя/ Әкесінің аты/Отчество (болған жағдайда/при наличии)(жеке басын куәландыратын құжатқа сәйкес/согласно документу, удостоверяющему личность)

Болжанып отырған оқу/тағылымдамадан өту елін көрсетіңіз/Укажите предполагаемую страну обучения/прохождения стажировки

Болжанып отырған оқу/тағылымдамадан өту тілін көрсетіңіз/Укажите предполагаемый язык обучения/прохождения стажировки

Оқу бағдарламасы/тағылымдама / Программа обучения/стажировка

Магистратура Докторантура Резидентура Тағылымдама/Стажировки

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін басым мамандықтар тізбесіне сәйкес мамандықтың толық атауы және коды/ Полное наименование специальности и код согласно Перечню приоритетных специальностей для присуждения международной стипендии «Болашак»

Код

Шетелдегі жоғары оқу орны/шетелдік ұйым/Высшее учебное заведение за рубежом/зарубежная организация*

* Шетелдік жоғары оқу орындарына/мекемелерге оқу/тағылымдамадан өту үшін өз беттерінше түскен тұлғалар толтырады* Заполняется лицами, самостоятельно поступившими в зарубежные вузы/организации на академическое обучение/для прохождения стажировки

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу бойынша ақпарат/ Информация по участию в конкурсе на присуждение международной стипендии «Болашак»

Академиялық оқу/Академическое обучение

Тағылымдамадан өту/ Прохождение стажировки

Өз бетінше түскендер

Самостоятельно поступивший Мемлекеттік қызметшілер Государственные служащиеҒылыми немесе педагог қызметкерлер Научные или педагогические работники Инженерлік-техникалық қызметкерлер Инженерно-технические работникиМәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер Работники культуры, творческие работникиБұқаралық ақпарат құралдары редакциясының қызметкерлері Работники редакции средств массовой информации

Тағылымдама/Стажировка

Қызметкер санатын көрсету/Указать категорию работника:____________________________________________________________________________________________________________________________________________

Бұл кестені «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ қызметкерлері толтырады/Данная таблица заполняется сотрудниками АО «Центр международных программ»

Ескертпелер/Замечания:______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Тексерді________________________________________________________________________________Проверил (жауапты қызметкердің аты-жөні, лауазымы/Ф.И.О., должность ответственного сотрудника)Қолы_____________________________________ Тексерген күні___________________________Подпись Дата проверки

I. ЖЕКЕ АҚПАРАТ / ЛИЧНАЯ ИНФОРМАЦИЯ

1. Жеке куәліктің деректері/Данные удостоверения лич-ностиНөмірі/ Номер

Берген мекеме/Кем выдан

Берілген күні - қолданылу мерзімі/Дата выдачи - срок действия

2. Төлқұжат деректері / Паспортные данныеНөмірі/ Номер

Берген мекеме/ Кем выдан

Берілген күні - қолданылу мерзімі/Дата выдачи - срок действия

3. Сәйкестендіру нөмірі/ Идентификационный номер

4. Туған күні/айы/жылы/ День/месяц/год рождения

5.Туған жері/место рождения

Ауыл /село Қала/город

6. Ұлты _______________________________ 7. Отбасылық жағдайы___________________________________ Национальность Семейное положение

* Байланыс деректеріңіз өзгерген жағдайда ол туралы 5 күн ішінде «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ-ның қызметкерлерін ескерту қажет. * В случае изменения контактных данных в течение 5 дней необходимо оповестить сотрудников АО «Центр международных программ».

8. Байланыс деректері*/Контактные данные*

Коды, үй телефоны /Код, домашний телефон *

Ұялы телефонының нөмірі /Мобильный номер телефон*

Коды, жұмыс телефоны /Код, рабочий телефон

Қосымша байланыс телефондары*/Дополнительные контактные телефоны*

e-mail*

(Электрондық почтанызды үнемі тексеру қажет/ Необходимо регулярно проверять электронную почту)

9. Тұрғылықты орны* (толық мекенжайы, индексі)Место проживания* (полный адрес, индекс)

10. Тіркелген орны * (толық мекенжайы, индексі)Место прописки* (полный адрес, индекс)

* МІНДЕТТІ ТҮРДЕ/ В ОБЯЗАТЕЛЬНОМ ПОРЯДКЕ

11. Ата-анаңыздың қызмет ету саласын көрсетіңіз /Укажите сферу деятельности родителей:

Әкесі/Отец Анасы/Мать

Әскери қызметші/Военнослужащий Мемлекеттік қызметші/Государственный служащий Бюджеттік мекеме қызметкері/Работник бюджетной организации Жеке құрылым қызметкері/Работник частной структуры Мемлекеттік кәсіпорын қызметкері/ Работник госу-дарственного предприятия Зейнеткер/Пенсионер Жұмыссыз/Безработный Ата-анасы жоқ/Нет родителей Басқа/Другое _______________________

Әскери қызметші/Военнослужащий Мемлекеттік қызметші/Государственный служащий Бюджеттік мекеме қызметкері/Работник бюджетной организации Жеке құрылым қызметкері/Работник частной структуры Мемлекеттік кәсіпорын қызметкері/ Работник государственного предприятия Зейнеткер/Пенсионер Жұмыссыз/Безработный Ата-анасы жоқ/Нет родителей Басқа/Другое _______________________

12. Жақын туған-туысқандары/ата-аналары/жұбайы/балалары туралы мәліметтер: Сведения о ближайших родственниках/родители/супруг(а)/дети:

Туысқандық дәрежесі Степень

родстваАты-жөні, туған жылы

ФИО, год рождения

Жұмыс/оқу орны, қызметі, қызметтік телефоны

Место работы /учебы/, должность, телефон, код

Мекен-жайы, телефоны, қаланың/ өңірінің коды Домашний адрес, код

города/региона, телефонӘкесі/ОтецАнасы/МатьЖұбайы/Супруг(а)Балалары/Дети

II.БІЛІМІ/ОБРАЗОВАНИЕ13. Жоғары білім/ Высшее образованиеЖоғары оқу орнының атауы, орналасқан жері/Наименование вуза,местонахождение _________________________________________________________________________________________________Оқу бағдарламасы/ Программа обучения _________________________ Оқу тілі/Язык обучения____________________Мамандығы/ Специальность ________________________________________________________________________ Оқу шарттары/Условия обучения _____________________________________________________________________ (Мемлекеттік білім беру гранты/бюджет/ақылы бөлім)/ Государственный образовательный грант/ бюджет/платное отделение)Жоғары оқу орнына түскен/бітірген жылдары/ ___________________________________________________________Годы поступления/окончания вуза Диплом қосымшасы бойынша орташа балы/Средний балл по приложению к диплому ___________________________14. Жоғары оқу орнынан кейінгі білімі/Послевузовское образование

Фотография3,5 × 4,5

(міндетті түрде)(обязательно)

Фотография3,5 × 4,5

(міндетті түрде) (обязательно)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 22 қаңтар №64 Астана қаласы

«Шетелге, оның ішінде «Болашақ» халықаралық стипендиясы шеңберінде оқуға жіберу мәселелері бойынша мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарын бекіту туралы»

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 9 сәуірдегі № 187 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Бұйырамын:1. «Шетелге, оның ішінде «Болашақ» халықаралық стипендиясы шеңберінде оқуға жіберу мәселелері бойынша

мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2015 жылғы 9 сәуірдегі № 187 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11195 болып тіркелген, «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 29 мамырда жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген «Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген «Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім және халықаралық ынтымақтастық департаменті (С.М. Өмірбаев) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзiмдi баспа басылымдарында

және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң Эталондық бақылау банкiнде орналастыру үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалғаны туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Т.О. Балықбаевқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2016 жылғы 1 наурыздан бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі А.СӘРІНЖІПОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыИнвестициялар және дамуминистрінің міндетін атқарушы____________ Ж. Қасымбек2016 жылғы 28 қаңтар

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыҰлттық экономика министрі____________Е. Досаев2016 жылғы 29 қаңтар

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы №64 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 9 сәуірдегі № 187 бұйрығына 1-қосымша

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер 1. «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік

көрсетілетін қызметі (бұдан әрі - мемлекеттік көрсетілетін қызмет).2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын (бұдан әрі - стандарт) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым

министрлігі (бұдан әрі - Министрлік) әзірлеген.3. Мемлекеттік қызметті Министрліктің «Халықаралық бағдарламалар орталығы» акционерлік қоғамы (бұдан

әрі - көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.Құжаттарды қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беру:1) көрсетілетін қызметті беруші;2) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан

әрі - Мемлекеттік корпорация);3) «электрондық үкімет» веб-порталы (бұдан әрі - портал) арқылы жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі4. Мемлекеттік қызметті көрсету мерзімдері:1) құжаттар топтамасын тапсырған күннен бастап:көрсетілетін қызметті берушіге - 1 (бір) жұмыс күні;Мемлекеттік корпорацияға - 2 (екі) жұмыс күні (құжаттарды қабылдау күні мемлекеттік қызмет көрсету мерзіміне

кірмейді);порталға өтініш берген кезде - 2 (екі) жұмыс күні ішінде;2) көрсетілетін қызметті алушыға көрсетілетін қызметті беруші мен Мемлекеттік корпорацияда құжаттар тапсыру

кезінде кезек күтудің барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут;3) көрсетілетін қызметті алушыға көрсетілетін қызметті беруші мен Мемлекеттік корпорацияда қызмет көрсетудің

барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут.Құжаттарды қабылдау Министрлік жыл сайын бекітетін, Қазақстан Республикасының барлық аумағына таралатын

Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдарында құжаттарды қабылдау мерзімі басталғанға дейін күнтізбелік 30 (отыз) күн бұрын жарияланатын мерзімде жүзеге асырылады.

5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: электронды (ішінара автоматтандырылған) және қағаз жүзінде.6. Көрсетілетін мемлекеттік қызмет нәтижесі – конкурсқа қатысуға рұқсат туралы немесе Министрлікке жеке

тәртіппен қарау үшін құжаттар жіберу туралы қолхат.Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін ұсыну нысаны: электронды.Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы өтініш жасаған жағдайда, мемлекеттік қызмет нәтижесі көрсетілетін

қызметті берушінің уәкілетті адамының электронды сандық қолымен (бұдан әрі – ЭСҚ) куәландырылған электронды құжат нысанында көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетке» жіберіледі.

7. Көрсетілетін мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі.8. Жұмыс кестесі:1) көрсетілетін қызметті беруші - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке

күндерін қоспағанда, дүйсенбі - жұма аралығында сағ. 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағ. 9.00-ден 18.30-ға дейін көрсетіледі.

Қабылдау алдын ала жазылусыз және жеделдетілген қызмет көрсетусіз кезек күту тәртібімен жүзеге асырылады;2) Мемлекеттік корпорация - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жексенбі және мереке

күндерін қоспағанда, дүйсенбі – сенбі аралығында сағ. 9.00-ден 20.00-ге дейін белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес түскі үзіліссіз.

Мемлекеттік қызмет жедел қызмет көрсетусіз «электронды кезек» тәртібімен таңдау бойынша көрсетіледі, электронды кезекті портал арқылы «брондауға» болады;

3) портал – тәулік бойы, жөндеу жұмыстарын жүргізуге байланысты үзілістерді қоспағанда (көрсетілетін қызметті алушы жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндері өтініш берген жағдайда өтініш қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беру келесі жұмыс күні жүзеге асырылады).

9. Көрсетілетін қызметті алушы (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша өкіл) көрсетілетін қызметті берушіге не Мемлекеттік корпорацияға өтініш берген кезде мемлекеттік қызмет көрсету үшін қажетті құжаттар тізбесі:

1) жеке басын куәландыратын құжат (жеке басты сәйкестендіру үшін талап етіледі);2) осы стандартқа 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша мемлекеттік қызметшілер, ғылыми-педагог қызметкерлер,

инженерлік-техникалық қызметкерлер, тағылымдамадан өтуге үміткерлер, мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер, бұқаралық ақпарат құралдарының қызметкерлері, өз бетінше оқуға түскендер санаттары бойынша (мемлекеттік қызметшілер, ғылыми не педагог қызметкерлер, қатарынан философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дәрежесін алу үшін) конкурсқа қатысушы үміткерлер үшін жұмыс орнын сақтау шартымен жұмыс берушінің маман даярлауға өтінімі (бұдан әрі – өтінім);

3) өз бетінше оқуға түскендер санаты бойынша конкурсқа қатысушы үміткерлер үшін жұмыс берушіден ұсыным хат (жұмыс берушіден маман даярлауға өтінім ұсынған мемлекеттік қызметшілер, ғылыми не педагог қызметкерлер қатарынан философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дәрежесін алу үшін өз бетінше оқуға түскендерді қоспағанда);

4) таңдап алған мамандығының/зерттеу тақырыбының және оқу/ тағылымдамадан өту елінің негіздемесі көрсетілген жеке көзқарастар мен пікірлер суреттелген ерікті нысандағы уәждемелік хат;

5) осы стандартқа 2-қосымшаға сәйкес «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін үміткер толтырған сауалнама;

6) қосымшасы бар бакалавр немесе маман дипломы (тағылымдамаға үміткерлер санаты қосымшасын ұсынбайды), сондай-ақ шетелдік білім беру ұйымында оқыған болса білімі туралы құжатты тану және нострифи-кациялау туралы куәлік;

7) «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің 7-бабы 1-тармағының 5) тармақшасына сәйкес бекітілген нысан бойынша денсаулық жағдайы туралы медициналық анықтаманы;

8) еңбек қызметінің талап етілетін кезеңдері үшін еңбек қызметін растайтын құжаттарды, сондай-ақ аударылған міндетті зейнетақы жарналары туралы үзінді көшірмелерді;

9) тағылымдамаға үміткерлер санаты бойынша қатысатын адамдар тағылымдамаға қабылдаушы шетелдік ұйымдардың мемлекеттік немесе орыс тіліндегі нотариалды куәландырылған аудармалары бар тағылымдамадан өту мерзімдері, құны (есептеулерді ашып жазумен) көрсетілген шартсыз шақыруын (қаржылық шарттар мен талап етілетін деңгейге дейін шет тілін білу деңгейін арттыру шарттарын қоспағанда) растайтын құжаттарды;

10) тағылымдамаға үміткерлер санаты бойынша қатысатын адамдар «Болашақ» халықаралық стипендиясын іске асыру бойынша кейбір шаралар туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі м.а. 2015 жылғы 22 мамырдағы № 318 бұйрығымен (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11258 тіркелген) (бұдан әрі - № 318 бұйрық) бекітілген және тағылымдамаға жіберуші және қабылдаушы ұйымдар бекіткен талаптарға сәйкес құрылған тағылымдамадан өту бағдарламасын ұсынады;

11) өз бетімен түскендер, мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер санаты бойынша қатысатын адамдар академиялық оқуға шартсыз (қаржылық шарттарды, және философия докторы (PhD), бейін бойынша доктор дәрежесін алуға, резидентурада оқуға түскен адамдар үшін – шет тілін білу деңгейін талап етілетінге дейін арттыру шартын қоспағанда) тіркелуін растайтын құжаттарды оқу бағдарламасын, мамандығы мен кезеңін көрсете отырып, бар болған жағдайда, шетелдің жоғары оқу орны берген үлгерімі туралы ресми құжатты/оқу мамандығын, курсын (оқу жылын), оқу нысанын, сол оқу орнында пайдаланылатын бағалау жүйесі туралы ақпаратты, сондай-ақ мемлекеттік немесе орыс тілдеріне аудармасы бар нотариалды куәландырылған сол оқу орнындағы ағымдағы үлгерімінің орташа балын қосымша ұсынады;

12) академиялық оқуға өз бетімен түскендер санаты бойынша қатысушы немесе тізімге қосылған шетелдің жетекші жоғары оқу орындарында философия докторы (PhD), бейін бойынша доктор дәрежесін алу үшін оқып жатқан адамдар шетелдің жетекші жоғары оқу орындары осы дәрежені алу үшін белгілеген мерзімнен аспайтын шетелдің жетекші жоғары оқу орындарымен келісілген мемлекеттік немесе орыс тілдеріне нотариалды куәландырылған ау-дармасы бар жеке оқу жоспарын ұсынады;

13) бар болған жағдайда, осы стандартқа 3-қосымшаға сәйкес Министрлік бекіткен белгіленген ең аз талаптарға сәйкес келетін нәтижемен шет тілі бойынша емтихан тапсыру туралы нақты ресми сертификат;

14) бар болған жағдайда, № 318 бұйрықпен бекітілген ең аз талаптарға сәйкес келетін нәтижемен мемлекеттік тіл бойынша емтихан тапсыру туралы нақты ресми сертификатты.

Көрсетілетін қызметті алушы 6), 8), 13), 14) тармақшаларда көрсетілген құжаттардың түпнұсқаларын ұсынады, салыстырғаннан кейін түпнұсқалар көрсетілетін қызметті алушыға қайтарылады.

Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы электронды өтініш берген кезде 1), 2), 3), 4), 5), 7), 8), 9), 10), 11), 12), 13), 14) тармақшаларда көрсетілген құжаттар құжаттардың электронды көшірмелері нысанында беріледі.

Көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат туралы мәліметті Мемлекеттік корпорацияның қызметкері және көрсетілетін қызметті беруші «электронды үкімет» шлюзі арқылы тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алады.

Көрсетілетін қызметті алушы ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісім береді.

Құжаттарды Мемлекеттік корпорация арқылы қабылдаған кезде көрсетілген қызметті алушыға тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат беріледі.

Мемлекеттік корпорацияда дайын құжаттарды беру жеке (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша оның өкілінің) куәлігін ұсынған жағдайда, тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат негізінде жүзеге асырылады.

Мемлекеттік корпорация бір ай ішінде қорытындыны сақтауды қамтамасыз етеді, содан кейін оларды одан әрі сақтау үшін көрсетілетін қызметті берушіге тапсырады. Көрсетілетін қызметті алушы өтініш берген жағдайда, бір ай өткеннен кейін Мемлекеттік корпорацияның сауалы бойынша көрсетілетін қызметті беруші бір жұмыс күні ішінде мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға жібереді.

Порталда электронды сауал қабылдау көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетінде» жүзеге асырылады.Портал арқылы өтініш жасаған жағдайда, көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетіне» мемлекеттік

қызметке сауал қабылдау туралы мәртебе, сондай-ақ мемлекеттік қызмет нәтижесін алу күні мен уақыты көрсетілген хабарлама жіберіледі (егер мемлекеттік қызмет нәтижелерін беру қағаз тасымалдағышында қажет болса, оны алу орнын көрсету керек).

10. Осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 9-тармағына сәйкес құжаттар топтамасын көрсетілетін қызметті алушы толық ұсынбаған жағдайда Мемлекеттік корпорацияның қызметкері құжаттарды қабылдаудан бас тартады және осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат береді.

3. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының, Мемлекеттік корпорацияның және оның қызметкерлерінің

шешімдеріне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі 11. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды

адамдарының мемлекеттік қызмет көрсету мәселелелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану Министрліктің бірінші басшысының не оны алмастырушы адамның, не көрсетілетін қызметті берушінің басшысының атына жазбаша түрде жүзеге асырады.

Шағымда көрсетілетін қызметті алушының тегі, аты, әкесінің аты (құжаттарда көрсетілген жағдайда), почталық мекенжайы, күні көрсетіледі. Шағымға көрсетілетін қызметті алушы қол қояды.

Мемлекеттік корпорация қызметкерінің әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым осы стандарттың 13-тармағында көрсетілген мекенжайлар бойынша Мемлекеттік корпорация басшысының атына жіберіледі.

Өз қолымен әкеліп тапсырылған, сондай-ақ почта арқылы келіп түскен шағымды қабылдауды растау оны тіркеу (мөртабан, кіріс нөмірі мен тіркелген күні шағымның екінші данасына немесе шағымға ілеспе хатқа қойылады) болып табылады.

Портал арқылы өтініш берген кезде шағымдану тәртібі туралы ақпаратты бірыңғай байланыс орталығының 8-800-080-7777 немесе 1414 телефоны бойынша алуға болады.

Портал арқылы шағым жіберген кезде көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетінде» көрсетілетін қызметті берушінің өтінішті өңдеуі барысында жаңартылып отыратын өтініштер туралы ақпарат (жеткізілуі, тіркелуі, орында-луы туралы белгілер, қарау немесе қараудан бас тарту туралы жауап) қолжетімді болады.

Көрсетілетін қызметті берушінің, Министрліктің мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шағымы тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің нәтижелерімен келіспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағым жасай алады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

4. Мемлекеттік қызмет көрсетудің, оның ішінде электронды нысанда көрсетудің ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар

12. Заңнамада белгіленген тәртіппен толық немесе ішінара қабілетін немесе өзіне өзі қызмет көрсету, өз бетінше қозғалу, бағыт алу мүмкіндігін жоғалтқан көрсетілетін қызметті алушыларға мемлекеттік қызмет көрсету үшін құжаттар қабылдауды Мемлекеттік корпорация қызметкері Бірыңғай байланыс-орталығы 1414 арқылы байланысумен тұрғылықты жері бойынша бару арқылы жүргізеді.

13. Мемлекеттік қызмет көрсету орындарының мекенжайлары:1) Министрліктің www.edu.gov.kz интернет-ресурсында;2) көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында;3) Мемлекеттік корпорацияның www.con.gov.kz интернет-ресурсында;4) www.e.gov.kz порталында орналастырылған.14. Көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ-сы болған жағдайда мемлекеттік көрсетілетін қызметті портал арқылы

электронды нысанда алуға мүмкіндігі бар.15. Көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі мен мәртебесі туралы ақпаратты

қашықтықтан қол жеткізу режимінде порталдағы «жеке кабинеті», сондай-ақ мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы арқылы алуға мүмкіндігі бар.

16. Көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі анықтама қызметтерінің бай-ланыс телефондары көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 1414.

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымша

Нысан

ЖҰМЫС БЕРУШІНІҢ МАМАН ДАЯРЛАУҒА ӨТІНІМІ/ЗАЯВКА РАБОТОДАТЕЛЯ НА ПОДГОТОВКУ СПЕЦИАЛИСТА

№ ______________ «___» _________20___ жылы/года

158 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы. Басы 14-бетте) № ___ бөлімшесі (мекенжайын көрсетілуі тиіс) мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарында көзделген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын, атап айтқанда төменде берілген құжаттарды Сіз толық тапсырмағандықтан мемлекеттік қызмет көрсетуге құжаттар қабылдаудан бас тартады (мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарына сәйкес мемлекеттік қызметтің атауын көрсету қажет):

Жоқ құжаттар атауы:1) ________________________2) ________________________3) ...Осы қолжазба әрбір тарап үшін бір-бірден 2 данада құрылған.

_______________________________________ ________ ТАӘ (Мемлекеттік корпорация қызметкері) (қолы)

Орындаушының ТАӘ ________________Тел. ______________Алған: ТАӘ /қызмет алушының қолы

20___жылғы «___»______________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы №64 бұйрығына 3-қосымша

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 9 сәуірдегі № 187 бұйрығына 3-қосымша

«Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызметі (бұдан әрі - мемлекеттік көрсетілетін қызмет).

2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын (бұдан әрі - стандарт) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі - Министрлік) әзірлеген.

3. Мемлекеттік көрсетілетін қызметті Министрліктің «Халықаралық бағдарламалар орталығы» акционерлік қоғамы (бұдан әрі - көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.

Құжаттарды қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижелерін беру:1) көрсетілетін қызметті беруші;2) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан

әрі - Мемлекеттік корпорациясы) арқылы жүзеге асырылады.2. Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі

4. Мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі:1) құжаттарды тапсырған сәттен бастап:көрсетілетін қызметті берушіге - күнтізбелік 15 (он бес) күн;Мемлекеттік корпорацияға:Астана қаласы бойынша – күнтізбелік 15 (он бес) күн (құжаттардың қабылданған күні мемлекеттік қызмет

көрсету мерзіміне кірмейді);өзге өңірлерде – 15 (он бес) жұмыс күн (құжаттардың қабылданған күні мемлекеттік қызмет көрсету мерзіміне

кірмейді);2) көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті берушіге және Мемлекеттік корпорацияға құжаттарды

тапсыру кезінде кезек күтудің барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут;3) көрсетілетін қызметті берушіде және Мемлекеттік корпорацияда көрсетілетін қызметті алушыға қызмет

көрсетудің барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут.5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны - қағаз жүзінде.6. Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі көрсетілетін қызметті алушыда және Мемлекеттік корпорацияда - жоғары

оқу орны/шетелдік ұйым/тілдік мектеп/елшілік мекенжайына «Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хаты.

Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін ұсыну нысаны: қағаз жүзінде.7. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі.8. Жұмыс кестесі:1) көрсетілетін қызметті беруші - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және

мереке күндерін қоспағанда, күн сайын дүйсенбі - жұма аралығында сағ. 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағ. 9.00-ден 18.30-ға дейін.

Қабылдау алдын ала жазылусыз және жеделдетілген қызмет көрсетусіз кезек күту тәртібімен жүзеге асырылады;2) Мемлекеттік корпорация - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жексенбі және мереке күндерін

қоспағанда, дүйсенбі - сенбі аралығында сағ. 9.00-ден 20.00-ге дейін белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес түскі үзіліссіз. Мемлекеттік қызмет жедел қызмет көрсетусіз «электронды кезек» тәртібімен таңдау бойынша көрсетіледі,

электронды кезекті портал арқылы «брондауға» болады.9. Көрсетілетін қызметті алушы (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша өкіл) көрсетілетін қызметті беру-

шіге не Мемлекеттік корпорацияға өтініш берген кезде мемлекеттік қызмет көрсету үшін қажетті құжаттардың тізбесі:осы стандартқа 1, 2-қосымшаларға сәйкес жоғары оқу орнының/шетелдік білім беру ұйымының /тілдік мектептің/

елшіліктің атауы көрсетілген қаржылық кепілдік хатын беру туралы өтініш;ЖОО-да баға қойылғаннан кейін көрсетілетін қызметті берушінің мекенжайына транскрипт көшірмесі. Көрсетілетін

қызметті алушының бағасын тексеру үшін (академиялық оқуын жалғастырушылар үшін) студенттік аккаунтқа сілтемесі бар логин және пароль баламалы түрде қабылданады;

жеке басын куәландыратын құжат (жеке басты сәйкестендіру үшін талап етіледі);оқу мамандығы, бағдарламасы мен оқуға қабылдау мерзімдері көрсетілген шартсыз шақыру хаттың көшірмесі

(алғаш рет тілдік дайындыққа/академиялық оқуға және тағылымдамаға шығатындар үшін).Көрсетілетін қызметті беруші арқылы құжаттар қабылдау кезінде көрсетілетін қызметті алушыға тиісті құжаттарды

қабылдағаны туралы талон беріледі.Көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат туралы мәліметті Мемлекеттік корпорация

қызметкері және көрсетілетін қызметті беруші «электронды үкімет» шлюзі арқылы тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алады.

Көрсетілетін қызметті алушы ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісім береді.

Құжаттар Мемлекеттік корпорация арқылы қабылданған кезде көрсетілетін қызметті алушыға тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат беріледі.

Мемлекеттік корпорацияда дайын құжаттарды беру жеке куәлігін (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша оның өкілінің) ұсынған жағдайда, тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат негізінде жүзеге асырылады.

Мемлекеттік корпорация бір ай ішінде қорытындыны сақтауды қамтамасыз етеді, содан кейін оларды одан әрі сақтау үшін көрсетілетін қызметті берушіге тапсырады. Көрсетілетін қызметті алушы өтініш берген жағдайда, бір ай өткеннен кейін Мемлекеттік корпорацияның сауалы бойынша көрсетілетін қызметті беруші бір жұмыс күні ішінде мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға жібереді.

10. Осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 9-тармағына сәйкес құжаттар топтамасын көрсетілетін қызметті алушы толық ұсынбаған жағдайда Мемлекеттік корпорация қызметкері құжаттарды қабылдаудан бас тартады және осы стандартқа 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат береді.

3. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының, Мемлекеттік корпорацияның және (немесе)

оның қызметкерлерінің шешімдеріне, әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі 11. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының

мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану Министрлік басшылығының не оны алмастырушы адамның, не көрсетілетін қызметті берушінің басшысының атына жазбаша түрде жүзеге асырады.

Мемлекеттік корпорация қызметкерінің әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым осы стандарттың 13-тармағында көрсетілген мекенжайлар бойынша Мемлекеттік корпорация басшысының атына жіберіледі.

Өз қолымен әкеліп тапсырылған, сондай-ақ почта арқылы келіп түскен шағымды қабылдауды растау оны тіркеу (мөртабан, кіріс нөмірі мен тіркелген күні шағымның екінші данасына немесе шағымға ілеспе хатқа қойылады) болып табылады.

Шағымда көрсетілетін қызметті алушының тегі, аты, әкесінің аты, почталық мекенжайы, күні көрсетіледі. Шағымға көрсетілетін қызметті алушы қол қояды.

Көрсетілетін қызметті берушінің, Министрліктің мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының мемле-кеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шағымы тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің нәтижелерімен келіспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағым жасай алады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

4. Мемлекеттік қызмет көрсету ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар 12. Заңнамада белгіленген тәртіппен толық немесе ішінара қабілетін немесе өзіне өзі қызмет көрсету, өз бетінше

қозғалу, бағыт алу мүмкіндігін жоғалтқан көрсетілетін қызметті алушыларға мемлекеттік қызмет көрсету үшін құжаттар қабылдауды Мемлекеттік корпорация қызметкері Бірыңғай байланыс-орталығы 1414 арқылы байланысумен тұрғылықты жері бойынша бару арқылы жүргізеді.

13. Мемлекеттік қызмет көрсету орындарының мекенжайлары:1) Министрліктің www.edu.gov.kz интернет-ресурсында;2) көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында;3) Мемлекеттік корпорацияның www.con.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған.14. Көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі анықтама қызметтінің бай-

ланыс телефондары көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 1414.

«Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымша

Нысан

(оқуын жалғастырушылар)«Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ президенті_______________________________________________стипендиат _____________________________________

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) толық)___________________________________ бағдарламасы(бакалавриат/магистратура/аспирантура/докторантура/маман)_____________________________________ мамандығы(Республикалық комиссияның хаттамасы бойынша)елі және ЖОО __________________________________Қазақстандағы почталық мекенжайы ______________________________________________________________телефоны ______________________________________электрондық мекенжайы __________________________ЖСН __________________________________________

(жеке сәйкестендіру нөмірі)

ӨТІНІШ Мен, __________________________________________________________________________________________, Сізден (тиістісін көрсетіңіз): __________________________________________________________________________________елшілігіне,

(елін көрсетіңіз) ЖОО ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(ЖОО мен мамандығын көрсетіңіз)ұсыну үшін қаржылық кепілдеме хатын беруіңізді сұраймын.

Елшілікте сұхбаттан өтудің болжанған күні 20__жылғы «__» _________Транскрипт түпнұсқасы Қоғам мекенжайына жіберілді. Қоғамның алатын күні 20__ж. «__» ___________.Транскрипт көшірмесі, ЖОО-ның менің ағымдағы академиялық мәртебем туралы хаты және 20__- 20__ оқу

жылының ______ семестр/ триместрі пәндерінің тізімі осы өтінішке қоса берілді.

Ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісемін.Қосымша: ______ парақ.20__жылғы «___»_________ Қолы _____________

«Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 2-қосымша

Нысан

(алғаш рет шығатындар)«Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ президенті_______________________________________________стипендиат _____________________________________

(Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) толық)___________________________________ бағдарламасы(бакалавриат/магистратура/аспирантура/докторантура/маман)_____________________________________ мамандығы(Республикалық комиссияның хаттамасы бойынша)елі және ЖОО __________________________________Қазақстандағы почталық мекенжайы ______________________________________________________________телефоны ______________________________________электрондық мекенжайы __________________________ЖСН __________________________________________

(жеке сәйкестендіру нөмірі)

ӨТІНІШ

Мен,_________________________________________________________________________________________,Сізден (тиістісін көрсетіңіз): ___________________________________________________________________ елшілігіне, (елін көрсетіңіз) ЖОО/ шетелдік білім беру ұйымы ______________________________________________________________

(мамандығы мен ЖОО/шетелдік білім беру ұйымын көрсетіңіз)ұсыну үшін қаржылық кепілдеме хатын беруіңізді сұраймын.Елшілікте сұхбаттан өтудің болжанған күні 20__жылы «__» ________

Ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісемін.Қосымша: шетелдік ЖОО-ның шақыру хаты _____ парақ.

20__жылғы «___»_________ Қолы ________________

«Болашақ» халықаралық стипендиясының стипендиаты ретінде оқуға баратындар үшін кепілдік хатын беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымша

Нысан

Құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолжазба

«Мемлекеттік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 15 сәуірдегі Заңының 20-бабының 2-тармағын басшылыққа ала отырып, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» АҚ (мекенжайын көрсетілуі тиіс) мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарында көзделген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын, атап айтқанда төменде берілген құжаттарды Сіз толық тапсырмағандықтан мемлекеттік қызмет көрсетуге құжаттар қабылдаудан бас тартады (мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарына сәйкес мемлекеттік қызметтің атау-ын көрсету қажет):

Жоқ құжаттар атауы:1) ________________________2) ________________________3) ...Осы қолжазба әрбір тарап үшін бір-бірден 2 данада құрылған. _________________________________________ ____________ ТАӘ (Мемлекеттік корпорация қызметкері) (қолы)

Орындаушының ТАӘ ________________Тел. ______________Алған: ТАӘ /қызмет алушының қолы

20___жылғы « ___»______________

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 29 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13345 болып енгізілді.

ITP (Institutional Testing Program) – үміткерлердің тілдік дайындығын алдын ала анықтауға арналған бейресми тест PBT (Paper-based test) – қағаз жеткізгіштегі ресми тестCBT (Computer-based test) – компьютер арқылы тапсырылатын ресми тестIBT(Internet-based test) – Интернет арқылы тапсырылатын ресми тест

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 4-қосымша

Нысан

Құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолжазба

«Мемлекеттік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 15 сәуірдегі Заңының 20-бабының 2 тармағын басшылыққа ала отырып, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» АҚ (мекенжайын көрсетілуі тиіс) мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарында көзделген тізбеге сәйкес құжаттар топтамасын, атап айтқанда төменде берілген құжаттарды Сіз толық тапсырмағандықтан мемлекеттік қызмет көрсетуге құжаттар қабылдаудан бас тартады (мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарттарына сәйкес мемлекеттік қызметтің атау-ын көрсету қажет):

Жоқ құжаттар атауы:1) ________________________2) ________________________3) ________________________Осы қолжазба әрбір тарап үшін бір-бірден 2 данада құрылған. ______________________________________ ____________ ТАӘ (Мемлекеттік корпорацияның қызметкері) (қолы)

Орындаушының ТАӘ ________________Тел. ______________Алған: ТАӘ /көрсетілетін қызметті алушының қолы

20___жылғы « ___»______________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы №64 бұйрығына 2-қосымша

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 9 сәуірдегі № 187 бұйрығына 2-қосымша

«Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты

1. Жалпы ережелер 1. «Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік

көрсетілетін қызметі (бұдан әрі - мемлекеттік көрсетілетін қызмет).2. Мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартын (бұдан әрі - стандарт) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым

министрлігі (бұдан әрі - Министрлік) әзірлеген.3. Мемлекеттік көрсетілетін қызметті Министрліктің «Халықаралық бағдарламалар орталығы» акционерлік

қоғамы (бұдан әрі - көрсетілетін қызметті беруші) көрсетеді.Құжаттарды қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсетудің нәтижелерін беру:1) көрсетілетін қызметті беруші;2) «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан

әрі - Мемлекеттік корпорация);3) «электронды үкімет» веб-порталы (бұдан әрі – портал) арқылы жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі4. Мемлекеттік қызмет көрсету мерзімі:1) құжаттарды тапсырған күннен бастап:көрсетілетін қызметті берушіге - 1 (бір) жұмыс күні;Мемлекеттік корпорацияға:Астана қаласы бойынша – 1 (бір) жұмыс күні (құжаттардың қабылданған күні мемлекеттік қызмет көрсету

мерзіміне кірмейді);өзге өңірлерде – күнтізбелік 15 (он бес) күн (құжаттардың қабылданған күні мемлекеттік қызмет көрсету

мерзіміне кірмейді);порталға өтініш берген кезде - 1 (бір) жұмыс күні.2) көрсетілетін қызметті алушының көрсетілетін қызметті берушіге және Мемлекеттік корпорацияға құжаттар

топтамасын тапсыруы үшін кезек күтудің барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут;3) көрсетілетін қызметті алушыға қызмет көрсетудің барынша рұқсат етілген уақыты - 15 (он бес) минут.5. Мемлекеттік қызмет көрсету нысаны: электронды (ішінара автоматтандырылған) және (немесе) қағаз жүзінде.6. Көрсетілетін қызметті беруші мен Мемлекеттік корпорацияда көрсетілетін мемлекеттік қызмет нәтижесі –

«Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама.Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы өтініш жасаған жағдайда, мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесі

көрсетілетін қызметті берушінің уәкілетті адамының электронды сандық қолымен (бұдан әрі – ЭСҚ) куәландырылған электронды құжат нысанында көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетке» жіберіледі.

Мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін ұсыну нысаны: электронды және (немесе) қағаз жүзінде.7. Мемлекеттік қызмет жеке тұлғаларға (бұдан әрі – көрсетілетін қызметті алушы) тегін көрсетіледі.8. Жұмыс кестесі:1) көрсетілетін қызметті беруші - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және

мереке күндерін қоспағанда, дүйсенбі – жұма аралығында сағ. 13.00-ден 14.30-ға дейінгі түскі үзіліспен сағ. 9.00-ден 18.30-ға дейін.

Қабылдау алдын ала жазылусыз және жеделдетілген қызмет көрсетусіз кезек күту тәртібімен жүзеге асырылады;2) Мемлекеттік корпорация - Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жексенбі және мереке

күндерін қоспағанда, дүйсенбі - сенбі аралығында сағ. 9.00-ден 20.00-ге дейін белгіленген жұмыс кестесіне сәйкес түскі үзіліссіз.

Мемлекеттік қызмет жедел қызмет көрсетусіз «электронды кезек» тәртібімен таңдау бойынша көрсетіледі, электронды кезекті портал арқылы «брондауға» болады.

3) портал – тәулік бойы, жөндеу жұмыстарын жүргізуге байланысты үзілістерді қоспағанда (көрсетілетін қызметті алушы жұмыс уақыты аяқталғаннан кейін, Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес демалыс және мереке күндері өтініш берген жағдайда өтініш қабылдау және мемлекеттік қызмет көрсету нәтижелерін беру келесі жұмыс күні жүзеге асырылады).

9. Көрсетілетін қызметті алушы (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша өкіл) көрсетілетін қызметті берушіге не Мемлекеттік корпорацияға өтініш берген кезде мемлекеттік қызмет көрсету үшін қажетті құжаттар тізбесі:

1) осы стандартқа 1-қосымшаға сәйкес стипендиат мәртебесін растайтын анықтама алуға өтініш (көрсетілетін қызметті алушы - стипендиаттар үшін);

2) осы стандартқа 2-қосымшаға сәйкес бітіруші мәртебесін растайтын анықтама алуға өтініш (көрсетілетін қызметті алушы - түлектер үшін);

3) жеке басын куәландыратын құжат (жеке басты сәйкестендіру үшін талап етіледі).Көрсетілетін қызметті алушы портал арқылы электронды өтініш берген кезде көрсетілетін қызметті алушының

ЭЦҚ-мен куәландырылған электрондық құжаттар нысанындағы сұрау салуы ұсынылады.Көрсетілетін қызметті алушының жеке басын куәландыратын құжат туралы мәліметті Мемлекеттік корпорация

қызметкері және көрсетілетін қызметті беруші «электронды үкімет» шлюзі арқылы тиісті мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алады.

Көрсетілетін қызметті алушы ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісім береді.

Құжаттарды Мемлекеттік корпорация арқылы қабылдаған кезде көрсетілген қызметті алушыға тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат беріледі.

Мемлекеттік корпорацияда дайын құжаттарды беру жеке (не нотариалды куәландырылған сенімхат бойынша оның өкілінің) куәлігін ұсынған жағдайда, тиісті құжаттарды қабылдау туралы қолхат негізінде жүзеге асырылады.

Мемлекеттік корпорация бір ай ішінде қорытындыны сақтауды қамтамасыз етеді, содан кейін оларды одан әрі сақтау үшін көрсетілетін қызметті берушіге тапсырады. Көрсетілетін қызметті алушы өтініш берген жағдайда, бір ай өткеннен кейін Мемлекеттік корпорацияның сауалы бойынша көрсетілетін қызметті беруші бір жұмыс күні ішінде мемлекеттік қызмет көрсету нәтижесін көрсетілетін қызметті алушыға беру үшін Мемлекеттік корпорацияға жібереді.

Порталда электронды сауал қабылдау көрсетілетін қызметті алушының «жеке кабинетінде» жүзеге асырылады.Портал арқылы өтініш жасаған жағдайда, көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетіне» мемлекеттік қызметке

сауал қабылдау туралы мәртебе, сондай-ақ мемлекеттік қызмет нәтижесін алу күні мен уақыты көрсетілген ха-барлама жіберіледі (егер мемлекеттік қызмет нәтижелерін беру қағаз тасымалдағышында қажет болса, оны алу орнын көрсету керек).

10. Осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартының 9-тармағына сәйкес құжаттар топтамасын көрсетілетін қызметті алушы толық ұсынбаған жағдайда Мемлекеттік корпорация қызметкері құжаттарды қабылдаудан бас тартады және осы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолхат береді.

3. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды адамдарының, Мемлекеттік корпорациясының және (немесе) оның

қызметкерлерінің шешімдеріне, әрекетіне(әрекетсіздігіне) шағымдану тәртібі 11. Орталық мемлекеттік органның, көрсетілетін қызметті берушінің және (немесе) оның лауазымды

адамдарының мемлекеттік қызмет көрсету мәселелелері бойынша шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдану Министрлік басшылығының не оны алмастырушы адамның, не көрсетілетін қызметті берушінің басшысының атына жазбаша түрде жүзеге асырады.

Мемлекеттік корпорация қызметкерінің әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағым осы стандарттың 13-тармағында көрсетілген мекенжайлар бойынша Мемлекеттік корпорация басшысының атына жіберіледі.

Өз қолымен әкеліп тапсырылған, сондай-ақ почта арқылы келіп түскен шағымды қабылдауды растау оны тіркеу (мөртабан, кіріс нөмірі мен тіркелген күні шағымның екінші данасына немесе шағымға ілеспе хатқа қойылады) болып табылады.

Шағымда көрсетілетін қызметті алушының тегі, аты, әкесінің аты, пошталық мекенжайы, күні көрсетіледі. Шағымға көрсетілетін қызметті алушы қол қояды.

Көрсетілетін қызметті берушінің, Министрліктің мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының мемле-кеттік қызмет көрсету мәселелері бойынша шағымы тіркелген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің нәтижелерімен келіспеген жағдайда, көрсетілетін қызметті алушы мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органға шағым жасай алады.

Көрсетілген мемлекеттік қызметтің сапасын бағалау және бақылау жөніндегі уәкілетті органның мекенжайына келіп түскен көрсетілетін қызметті алушының шағымы тіркелген күнінен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарауға жатады.

Портал арқылы өтініш берген кезде шағымдану тәртібі туралы ақпаратты бірыңғай байланыс орталығының 8-800-080-7777 немесе 1414 телефоны бойынша алуға болады.

Портал арқылы шағым жіберген кезде көрсетілетін қызметті алушыға «жеке кабинетінде» көрсетілетін қызметті берушінің өтінішті өңдеуі барысында жаңартылып отыратын өтініштер туралы ақпарат (жеткізілуі, тіркелуі, орында-луы туралы белгілер, қарау немесе қараудан бас тарту туралы жауап) қолжетімді болады.

4. Мемлекеттік қызмет көрсету ерекшеліктері ескеріле отырып қойылатын өзге де талаптар12. Заңнамада белгіленген тәртіппен толық немесе ішінара қабілетін немесе өзіне өзі қызмет көрсету, өз бетінше

қозғалу, бағыт алу мүмкіндігін жоғалтқан көрсетілетін қызметті алушыларға мемлекеттік қызмет көрсету үшін құжаттар қабылдауды Мемлекеттік корпорация қызметкері Бірыңғай байланыс-орталығы 1414 арқылы байланысумен тұрғылықты жері бойынша бару арқылы жүргізеді.

13. Мемлекеттік қызмет көрсету орындарының мекенжайлары:1) Министрліктің www.edu.gov.kz интернет-ресурсында;2) көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында;3) Мемлекеттік корпорацияның www.con.gov.kz интернет-ресурсында;4) www.e.gov.kz порталында орналастырылған.14. Көрсетілетін қызметті берушінің мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі анықтама қызметінің бай-

ланыс телефондары көрсетілетін қызметті берушінің www.bolashak.gov.kz интернет-ресурсында орналастырылған. Мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы: 1414.

15. Көрсетілетін қызметті алушының ЭЦҚ-сы болған жағдайда мемлекеттік көрсетілетін қызметті портал арқылы электронды нысанда алуға мүмкіндігі бар.

16. Көрсетілетін қызметті алушының мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі мен мәртебесі туралы ақпаратты қашықтықтан қол жеткізу режимінде порталдағы «жеке кабинеті», сондай-ақ мемлекеттік қызмет көрсету мәселелері жөніндегі бірыңғай байланыс орталығы арқылы алуға мүмкіндігі бар.

«Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 1-қосымша

Нысан

«Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ президенті_______________________________________________

стипендиат _______________________________________________

(Т.А.Ә. толық)_______________________________________________ бағдарламасы _________________________________

(бакалавриат/магистратура/аспирантура/докторантура/маман)

мамандығы ____________________________________(Республикалық комиссияның хаттамасы бойынша)

елі мен ЖОО ___________________________________Қазақстандағы пошталық мекенжайы ______________________________________________________________телефоны______________________________________электрондық мекенжайы _________________________ЖСН __________________________________________

(жеке сәйкестендiру нөмiрі)

Өтініш Мен, ________________________________________________________________________________________,_____________________________________________________________________________________________

(анықтаманы талап ету орнын көрсетіңіз)стипендиат мәртебесін растайтын анықтама беруіңізді сұраймын.

Ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісемін.

Қолы _____________20__жылғы «___» _______

«Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 2-қосымша

Нысан

«Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ президенті_______________________________________________түлек __________________________________________

(Т.А.Ә.толық)туған күні _______________________________________

(кк.аа.жж)Қазақстандағы почталық мекенжайы ______________________________________________________________телефоны (ұялы) ________________________________телефоны (үй) __________________________________эл. мекенжайы __________________________________

ӨтінішМен, ________________________________________________________________________________________,

(ЖОО және оқу елінің атауы)___________________________________________________бағдарламасы, __________________________________________________________________________________________________________ мамандығы бойынша

(бакалавриат, магистратура, докторантура)_________________________________бастап ________________________________дейінгі кезеңде оқыдым. (оқуының басталу мерзімі) (аяқтаған мерзімі)Сізден _________________________________________________________________________________________

(ұйымның атауы)ұсыну үшін «Болашақ» бағдарламасының түлегі мәртебесін растайтын анықтама беруіңізді сұраймын.Ақпараттық жүйелердегі заңмен қорғалатын құпияны қамтитын мәліметтерді пайдалануға жазбаша келісемін.

қолы ________________ 20__жылғы «__» _________*Анықтама жетекшілер түлек туралы деректерді ұсынғаннан кейін беріледі.

«Болашақ» халықаралық стипендиясы стипендиатының мәртебесі туралы анықтама беру» мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандартына 3-қосымша

Нысан

(көрсетілетін қызметті алушының Т.А.Ә.)______________________________________________

(көрсетілетін қызметті алушының мекенжайы)

Құжаттарды қабылдаудан бас тарту туралы қолжазба«Мемлекеттік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 15 сәуірдегі Заңының 20-бабының

2-тармағын басшылыққа ала отырып, «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» АҚ филиалының

9

Бель

гия

Коро

льді

гі

Гуманитарлық,Техникалық Докторантура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-дан 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

10

Дани

я Ко

роль

дігі

Гуманитарлық,Техникалық,

МедициналықДокторантура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-дан 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

11

Испа

ния

Коро

льді

гі

Гуманитарлық Магистратура

Испа

н DELE Nivel В1 DELE Nivel C2

Испанияға испан тілінде оқуға үміткерлер

конкурсқа DELE сертификаты

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

12

Лито

вска

яРе

спуб

лика

ТехникалықМедициналық Магистратура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-ден 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Гуманитарлық,Техникалық,

МедициналықДокторантура

13

Ниде

рлан

ды

Техникалық Медициналық Магистратура

Ағыл

шын

/Гол

ланд

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)PTIT (А2)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) PAT (C1)

Голланд тілінде оқуға үміткерлер

конкурсқа PTIT, PATсертификаттары

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады. «Магистратура» бағдарламасына

түсу кезінде GRE, GMAT

(мамандығына байланысты)

емтихандарын тапсыру қажет

Гуманитарлық,

IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)PAT (C1)

Гуманитарлық, Техникалық,

МедициналықДокторантура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) PMT (B1)

14

Норв

егия

Техникалық Медициналық Магистратура

Ағыл

шын

/Нор

вег

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Norskprøve 2 (А2)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Bergentest (С1)

Норвег тілінде оқуға үміткерлер конкурсқа Nors-

kprøve, Ber gentest сертификаттары

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық,IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)Bergentest (С1)

Техникалық,Гуманитарлық, Медициналық

ДокторантураIELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Norskprøve 3 (В1)

15

Синг

апур Медициналық,

Техникалық,Гуманитарлық

Магистратура,Докторантура

Ағыл

шын

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL: ITP**/PBT 677-ден 417 IBT

120-дан 35

IELTS: 9.0-ден 6.5 TOEFL: PBT 677-

ден 580 IBT 120-дан 100

Оқу елі ретінде Сингапурды

таңдаған стипен-диаттар тілдік даярлықтан

Ұлыбританиядағы немесе АҚШ-тағы

тілдік мектеп-терде өтеді

(Ұлыбританияны таңдаған кезде Ұлыбритания

үшін талаптарды қараңыз)

16 АҚШ Медициналық,

Техникалық,Гуманитарлық

МагистратураРезидентураДокторантура Ағ

ылш

ын

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL: ITP**/PBT 677-ден 417 IBT

120-дан 35

IELTS: 9.0-ден 7.0 TOEFL: PBT 677-

ден 600 IBT 120-дан 100

«Магистратура» , «докторантура»

бағдарламаларына түсу үшін

GRE, GMAT (мамандығына және

бағдарламасына байланысты) емтихандары тапсырылады.

17

Фин

лянд

ия

Техникалық,Гуманитарлық Докторантура

Ағыл

шын

/Фин

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) YKI 3 (В1)

IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5) YKI 5 (С1)

Фин тілінде оқуға үміткерлер

конкурсқа YKI сертификаты

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

18

Фра

нция

Техникалық Медициналық Магистратура

Ағыл

шын

/Фра

нцуз

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)TCF 200 DELF A2

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) TCF 500DALF C1

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5) TCF 500 DALF C1

Гуманитарлық, Техникалық,

МедициналықДокторантура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TCF 300 DELF B1

19

Шве

й цар

ия

Техникалық Магистратура

Ағыл

шын

/Нем

іс/Ф

ранц

уз

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat А2

TCF 200DELF A2

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Goethe-Zertifikat C1 TCF 500 DALF C1 Ағылшын тілі

бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)Goethe-Zertifikat C1TCF 500 DALF C1

Техникалық,Гуманитарлық Докторантура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat В1

TCF 300 DELF B1

20

Шве

ция

Техникалық Медициналық Магистратура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-ден 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Техникалық,Медициналық, Гуманитарлық

Докторантура

21

Эсто

ния

Рес-

публ

ика

Техникалық Магистратура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-дан 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Гуманитарлық, Техникалық Докторантура

22

Оңт

үстік

Кор

ея

Медициналық, Техникалық

МагистратураДокторантура,Резидентура

Ағыл

шын

/Кәр

іс

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)TOEFL:

ITP**/PBT 677-ден 417

IBT 120-дан 35Test of Proficiency

in Korean 2

IELTS: 9.0-ден 6.5 TOEFL: PBT 677-

ден 583 IBT 120-дан 93

Test of Proficiency in Korean 5

Кәріс тілінде оқуға үміткерлер конкурсқа Test of Proficiency in Korean (TOPIK) сертификаты

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту ағылшын тілі

ресми тіл болып табылатын елдерде жүзеге асырылады (Ұлыбританияны таңдаған кезде Ұлыбритания

үшін талаптарды қараңыз).

Гуманитарлық

IELTS: 9.0-ден 7.0 TOEFL: PBT 677-

ден 600 IBT 120-дан 100 Test of Proficiency

in Korean 5

23

Жап

ония

Техникалық

Магистратура

Ағыл

шын

/Жап

он

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)TOEFL:

ITP**/PBT 677-ден 417

IBT 120-дан 35 Nouryekushiken 3

деңгей

IELTS: 9.0-ден 6.5 TOEFL: PBT 677-

ден 583 IBT 120-дан 93 Nouryekushiken

2 деңгей

Жапон тілінде оқуға үміткерлер

конкурсқа Nouryekushiken сертификаты

болған кезде ғана қатысуға жіберіледі.

Ағылшын тілі

бойынша тілдік курстардан өту ағылшын тілі

ресми тіл болып табылатын елдерде жүзеге асырылады (Ұлыбританияны таңдаған кезде Ұлыбритания

үшін талаптарды қараңыз).

Медициналық Гуманитарлық

IELTS: 9.0-ден 6.5 TOEFL: PBT 677-ден 583

IBT 120-дан 93 Nouryekushiken

1 деңгей

Техникалық,Медициналық, Гуманитарлық

Докторантура,Резидентура

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)TOEFL: ITP**/

PBT 677-ден 417 IBT 120-дан 35

Nouryekushiken 3 деңгей

IELTS: 9.0-ден 6.5 TOEFL: PBT 677-

ден 583 IBT 120-дан 93 Nouryekushiken

1 деңгей

25

Шақ

ыру

бойы

нша

ел

Барлық бағыттарда Тағылымдама

Ағыл

шын/Н

еміс/

Итал

ьян/Қ

ытай

/ Исп

ан/

Голл

анд/

Норв

ег/Ф

ранц

уз/Ф

ин/К

әріс/

Жап

он

Тіл білудің қажетті ең төменгі деңгейі «магистратура»

бағдарламасы үшін осы кестеге сәйкес

анықталады

-

Тілдік курстардан өту шет тілі

ресми тіл болып табылатын елдерде жүзеге асырылады.

ЕСКЕРТПЕ:* Техникалық бағыт – «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін Басым мамандықтар тізбесінің

мына бөлімдеріндегі мамандықтар: Техникалық ғылымдар мен технологиялар; Жаратылыстану ғылымдары; Ауыл шаруашылығы ғылымдары.

Гуманитарлық бағыт – «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін Басым мамандықтар тізбесінің мына бөлімдеріндегі мамандықтар: Әлеуметтік ғылымдар, экономика және басқару; Гуманитарлық ғылымдар; Өнер.

Медициналық бағыт – «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін Басым мамандықтар тізбесінің мына бөлімдеріндегі мамандықтар: Денсаулық сақтау және медициналық ғылымдар.

**Бұл санаттың сертификаттары «Болашақ» халықаралық стипендиясына конкурс шеңберінде тесттен өту нәтижесінде алынған жағдайда қабылданады.

Бірінші сатылық деңгей:«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу қағидаларының 4-тармағының 2)-

7) тармақшасында көрсетілген санаттар бойынша қатысатын үміткерлер үшін, оның ішінде конкурсқа философия докторы (PhD), бейін бойынша доктор дәрежесін алу үшін, резидентурада оқу үшін өз бетімен түскендер санаты бойынша қатысатын үміткерлер үшін –

тілдік курстарға жіберу үшін.Екінші сатылық деңгей - академиялық оқуға жіберу үшін.

Емтихандардың атаулары бойынша ақпарат:IELTS (International English Language Testing System) – ағылшын тілін білуді тестілеудің халықаралық жүйесіIELTS for UKVI (IELTS for UK Visas and Immigration) – Ұлыбританияға тілдік дайындыққа бару үшін қажет етілетін

тест, виза ресімдеу үшін қажет.TCF (Test de connaissance du franзais) – француз тілін білу тестіDELF – (Diplme d›tudes en Langue Franсaise) – француз тілін білуі туралы дипломDALF (Diplоme Approfondi de Langue Franсaise) – француз тілін терең білуі туралы дипломHSK – шетелдіктерді, қытай эмигранттарды және аз ұлттар өкілдерін қоса алғанда, қытай тілінде сөйлемейтін

адамдардың қытай тілін білу деңгейін сертификаттауға арналған ҚХР мемлекеттік емтихан.Nouryekushiken - жапон тілін білу деңгейін анықтау емтиханыTest of Proficiency in Korean (TOPIK) – корей тілін білу деңгейін анықтау емтиханыGRE (Graduate Record Examination) – нақты мамандық бойынша негізгі білімін тестілеуGMAT (General Management Admission Test) – менеджмент саласындағы білім деңгейі мен біліктілігін анықтаудың

электрондық тестіDELE – шет тілі ретінде испан тілін білу сертификатыCILS (Certificazione di Italiano come Lingua Straniera) – шет тілі ретінде итальян тілін білу деңгейін растаушы

сертификатCELI (Certificatos di Conoscenza della Lingua Italiana) – шет тілі ретінде итальян тілін білу сертификатыNorskprøve, Bergentest – шет тілі ретінде норвег тілін білу сертификатыPTIT, PAT – шет тілі ретінде голланд тілін білу сертификатыTestDaF (Test Deutsch als Fremdsprache) – Тест DaF Германияда оқу үшін қажетті неміс тілі деңгейін тексеретін

тест. Бұл емтиханды әлем бойынша лицензияланған орталықтарда, сонымен қатар, Қазақстанда тапсыруға болады.Goethe-Zertifikat – Неміс тілін білуін растау үшін қажетті Гёте-Институтының сертификаты. Гёте-институтында

сертификат алу үшін емтиханды Гёте-институттарында да, біздің серіктестеріміз болып табылатын емтихан алу орталықтарында да тапсыруға болады

DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang) – DSH емтиханы Германиядағы жоғары оқу орындарының біріне түсу үшін қажетті. DSH емтиханы Германия жоғары оқу орындарында кезекті семестрлер басталғанға дейін 3-4 апта бұрын тапсырылады.

YKI – шет тілі ретінде фин тілін білу сертификатыTOEFL (Test of English as a Foreign Language) – шет тілі ретінде ағылшын тілі бойынша тест мынадай түрлерге

бөлінеді:

Сіз жоғары оқу орнынан кейін аяқтаған барлық білім бағдарламаларды (магистратура, PhD докторы, бейін бойынша доктор, резидентура және басқа да) атаңыз:Перечислите все послевузовские программы (магистратура, доктор PhD, доктор по профилю, резидентура и другие), которые Вы завершили: ____________________________________________________________________________Мамандық/___________________________________________________________________________________Специальность Дәреже/Степень ___________________________________________________________________________________ Бағдарлама/ Программа___________________________ Оқу мерзімі/Период обучения ________________________ Оқу орнының атауы/ ________________________________________________________________________________ Наименование учебного заведения Орналасқан жері/ __________________________________________________________________________________Местонахождение

III. КӘСІБИ ҚЫЗМЕТІ/ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ15. Еңбек ету қызметі/Трудовая деятельность

Айы және жылы/Месяц и год Жұмыс орнының атауы Наименование места работы

ЛауазымыДолжность

Жұмыс орнының орналасқан жері

Адрес места работыКелген/Приема Кеткен/Ухода

IV. КОНКУРСҚА ҚАТЫСУ ТУРАЛЫ АҚПАРАТ/ИНФОРМАЦИЯ ПО УЧАСТИЮ В КОНКУРСЕ

16. Бұған дейін Сіз шетел тілі бойынша арнайы емтихан немесе тест (TOEFL, IELTS, GMAT, GRE, DSH, DELF ж2не т.б.) тапсырдыңыз ба?Сдавали ли Вы раньше специализированные экзамены или тесты (TOEFL, IELTS, GMAT, GRE, DSH, DELF и др.) по иностранному языку?

Иә/Да

Жоқ/Нет

Егер тапсырсаңыз, онда келесі кестені толтырыңыз/ Если сдавали, то заполните следующую таблицу:

Тесттің ресми атауыОфициальное наименование теста

НәтижесіРезультат

Тапсырған күніДата сдачи

17. Конкурс бойынша тілдік тестілеуден өтуге ниет білдірілген орынМесто желаемого прохождения языкового тестирования по конкурсу

Астана Алматы

18. Бұған дейін Сіз мемлекеттік тілді білу деңгейін анықтайтын арнайы емтихан (ҚАЗТЕСТ) тапсырдыңыз ба?Сдавали ли Вы раньше специализированный экзамен по определению уровня знания государ-ственного языка (КАЗТЕСТ)?

Иә/Да

Жоқ/Нет

Егер тапсырсаңыз, онда келесі кестені толтырыңыз/ Если сдавали, то заполните следующую таблицу:Тесттің ресми атауы

Официальное наименование тестаНәтижесіРезультат

Тапсырған күніДата сдачи

Шетелдік жоғары оқу орындарына/мекемелерге оқу/тағылымдамадан өту үшін өз беттерінше түскен тұлғалар толтырады/Заполняется лицами, самостоятельно поступившими в зарубежные вузы/организации на академическое обучение/для прохождения стажировки19. Тағылымдамадан өту, оқу мерзімдері/ _______________________ Сроки обучения / прохождения стажировки20. Бұдан бұрын Сізге «Болашақ» халықаралық стипендиясы тағайындалды ма? Иә/Да Присуждалась ли Вам ранее международная стипендия «Болашак»? Жоқ/Нет

21. Мен ________________________________________________________________, «Болашақ» халықаралықТегі, Аты, Әкесінің аты

стипендиясына үміткер, осы сауалнамада көрсетілген барлық ақпараттың толық және нақты болып табылатынын растаймын.

Біле тұра жалған немесе толық емес деректерді беру конкурстан шығып қалуыма, сондай-ақ тағайындалған жағдайда «Болашақ» халықаралық стипендиясынан айыруға әкеп соғатыны маған мәлім.

Мен Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу ережелерінің және Оқуды ұйымдастыру/ғылыми тағылымдаманы өту туралы шарттың, Жылжымайтын мүлік кепілі туралы шарттың, кепілдік беру шартының талаптарымен таныстым.

Маған «Болашақ» халықаралық стипендиясы тағайындалған жағдайда, көрсетілген шарттар бойынша барлық міндеттемелерді мойныма аламын.

Мен «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысуым барысында «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ алған менің сауалнамалық деректерімді, тестілеу мен әңгімелесу нәтижелерін Тәуелсіз сараптамалық комиссия мен Шетелде кадрлар даярлау жөніндегі республикалық комиссия мүшелеріне және шетелдік серіктестерге, мемлекеттік органдарға, ғылыми-зерттеу институттарына, сарапшыларға және өзге де мүдделі ұйымдарға, «Халықаралық бағдарламалар орталығы» АҚ іріктеу конкурсы нәтижелерінің ресми сайтында орналастыру жолымен берілуіне қарсы емеспін.

Конкурстық іріктеудің барлық кезеңдеріне келуге дербес жауапкершілікте боламын және ата-анамның/қамқоршылардың және басқа да делдалдардың қатысуынсыз конкурстың барлық кезеңдерінен өз бетімен өтуге міндеттенемін. Конкурстан өту кезінде конкурстың кезеңдерін ұйымдастыруға және өткізуге жауап беретін ұйымдар мен ведомстволардың қызметкерлерімен ізетті болуға міндеттенемін. Осы сауалнаманың 7-тармағында көрсетілген электрондық почтаны тұрақты тексеруге және қажетті сұранысқа уақытылы жауап беруге міндет аламын.

Я____________________________________________________________________________, претендент(ка) на Фамилия, Имя, Отчество

международную стипендию «Болашак» подтверждаю, что вся информация, представленная мною в данной анкете является полной и достоверной.

Мне известно, что предоставление заведомо ложных или неполных данных ведет к исключению из конкурса, а также к лишению международной стипендии «Болашак» в случае ее присуждения.

Я ознакомлен(а) с требованиями Правил отбора претендентов для присуждения международной стипендии Президента Республики Казахстан «Болашак» и условиями Договора об организации обучения/прохождения стажировки, Договора залога недвижимого имущества, Договора гарантии.

В случае присуждения мне международной стипендии «Болашак», принимаю все обязательства по указанным договорам.

Я не возражаю о передаче моих анкетных данных, результатов тестирований и собеседований, полученных АО «Центр международных программ» в ходе моего участия в конкурсе на присуждение международной стипендии «Болашак», членам Независимой экспертной комиссии и Республиканской комиссии по подго-товке кадров за рубежом, зарубежным партнерам, государственным органам, научно-исследовательским институтам, экспертам и иным заинтересованным организациям, а также путем размещения на официаль-ном сайте результатов конкурсного отбора АО «Центр международных программ».

Я несу персональную ответственность за явку на все этапы конкурсного отбора и обязуюсь проходить все этапы конкурса самостоятельно, без участия родителей/попечителей или других посредников. При прохождении конкурса обязуюсь быть вежливым с сотрудниками организаций и ведомств, отвечающих за организацию и проведение этапов конкурса. Обязуюсь регулярно проверять электронную почту, указанную в пункте 7 данной анкеты и своевременно отвечать на запрашиваемую информацию.

Төменде өзіңіздің қолыңызбен мынадай мәтінді жазыңыз:Осы қосымшаны мен өз қолыммен толтырдым, әрбір парағы дәйектелді. Жоғарыда жазылған

шарттармен және талаптармен таныстым және келісемін (жеке қолыммен нақтылаймын).Пожалуйста, напишите ниже собственноручно прописью текст, выделенный курсивом:Настоящее приложение заполнено мною собственноручно, каждая страница личного листа запарафирована. С вышеперечисленными условиями и требованиями ознакомлен и согласен (подтверждаю личной подписью).

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Үміткердің қолы __________________ Күні (құжаттарды тапсырған кезде көрсетіледі) _____________________ Подпись претендента Дата (указывается на момент подачи документов)

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін құжаттар қабылдау» мемлекеттік қызмет көрсету стандартына 3-қосымша

«Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындауға үміткерлер үшін шет тілін білудің қажетті ең төменгі деңгейі

№

Бол ж

аны

п от

ырғ

ан

оқу

елі

Мамандық бағыты* Бағдарлама

Оқу

тіл

і

Бірінші сатылық деңгей

Екінші сатылық деңгей Ескерту

1 2 3 4 5 6 7 8

1

Авст

ра ли

я

Гуманитарлық, Техникалық,

Медициналық

МагистратураДокторантура,Резидентура Ағ

ылш

ын

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL:

ITP**/PBT 677-ден 417

IBT 120-дан 35

IELTS: 9.0-ден 6.5-7.0 (әр блок бойын-ша кемінде 6.0-6.5)

TOEFL:PBT 677-ден

583-600 IBT 120-дан 93-100

-

2

Авст

рия

Техникалық,Медициналық Магистратура

Ағыл

шын

/Нем

іс

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat А2

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Goethe-Zertifikat C1 Ағылшын тілі

бойынша тілдік курстардан өту Ұлыбританияда

жүзеге асырылады.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5) Goethe-Zertifikat C1

Гуманитарлық, Техникалық,

МедициналықДокторантура

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat В1

3

Ұлыб

ри та

ния

Техникалық, Медициналық Магистратура

Ағыл

шын

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0)

-Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Гуманитарлық, Техникалық,

МедициналықДокторантура, Резидентура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әрбір блок

бойынша кемінде 4.0)

4

Герм

ания

ТехникалықМедициналық Магистратура

Ағыл

шын

/Нем

іс

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat А2

DAAD 10-нан 7.0

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) Goethe-Zertifikat

C1;Test-DaF 4; DSH 2

Ағылшын тілі бо-йынша тілдік курс-

тардан өту Ұлы бри-танияда жүзеге асы-

рылады. DAAD комис-сиясымен сұх бат-

тасуы «магис тратура» бағ д ар ламасы бойынша оқуға

үміткерлер өтеді. «Магис тратура» бағ д арламасына

түсу кезінде кейбір ЖОО-ларда GMAT (мамандыққа бай-

ланысты) емти ха нын тапсыру қажет.

Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)Goethe-Zertifikat

C1;Test-DaF 4; DSH 2

Гуманитарлық, Техникалық,

МедициналықДокторантура, Резидентура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) Goethe-Zertifikat В1

DAAD 10-нан 7.0

5

Ирла

ндия

Техникалық Магистратура

Ағыл

шын IELTS: 9.0-ден 5.0

(әр блок бойынша кемінде 4.0)

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0)

-Гуманитарлық IELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)

Гуманитарлық, Техникалық, Докторантура

6

Итал

ия

Техникалық Магистратура

Ағыл

шын

/Ита

льян

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша кемінде 4.0) CILS

A2/CELI 1

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 6.0) CILS Tre-C1/CELI 4

Италияға итальян тілінде оқуға

үміткерлер CILS, CELI сертификаты болған кезде ғана конкурсқа қатысуға

жібе ріледі.Ағыл шын тілі

бойынша тілдік курстардан өту Ұлы британияда

жүзеге асырылады.

ГуманитарлықIELTS: 9.0-ден 7.0-7.5 (әр блок

бойынша кемінде 6.0 және writing

кемінде 6.5)CILS Tre-C1/CELI 4

Гуманитарлық, Техникалық Докторантура

IELTS: 9.0-дан 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0)CILS UNO/CELI 2

7

Кана

да Медициналық, Техникалық,

Гуманитарлық

МагистратураДокторантура, Резидентура Ағ

ылш

ын

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL: ITP**/PBT

677-ден 417IBT 120-дан 35

IELTS: 9.0-ден 7.0 TOEFL: PBT 677-

ден 600 IBT 120-дан 100

«Ма гистра ту ра», «докто рантура»

ба ғ дарламаларына түсу кезінде GRE,

GMAT (ма ман-ды ғы мен бағ-дар ламасына байланысты)

емтихандарын тапсыру қажет.

8

Қыта

й

Медициналық, Техникалық

Магистратура

Ағыл

шын

/Қыт

ай

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL:

ITP**/PBT 677-ден 417

IBT 120-дан 35HSK 6-дан 3

деңгей

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 5.5)TOEFL: PBT 677-ден 583 IBT 120-дан 93 HSK 6-дан

4 деңгей

Қытайда қытай тілінде оқуға

үміткерлер HSK сертификаты

болған кезде ғана конкурсқа қатысуға

жіберіледі.

Ағылшын тілі бойынша тілдік курстардан өту

ағылшын тілі елдің ресми тілі болып

табылатын елдерде жүзеге асырылады (Ұлыбританияны таңдау кезінде Ұлыбритнияға

қойылатын талаптарды

қараңыз).

«Резидентура» бағдарламасы

бойынша оқу қытай тілінде ғана жүзеге

асырылады

Гуманитарлық

IELTS: 9.0-ден 7.0 (әр блок бойынша

кемінде 6.5) TOEFL: PBT 677-ден 600 IBT 120-

дан 100 HSK 6-дан 5 деңгей

Медициналық, Техникалық,

Докторантура, Резидентура

IELTS: 9.0-ден 5.0 (әр блок бойынша

кемінде 4.0) TOEFL: ITP**/PBT 677-ден 417 IBT

120-дан 35 HSK 6-дан 3

деңгей

IELTS: 9.0-ден 6.5 (әр блок бойынша

кемінде 5.5) TOEFL: PBT 677-ден 583 IBT 120-

дан 93 HSK 6-дан 4 деңгей

Гуманитарлық

IELTS: 9.0-ден 7.0 (әр блок бойынша

кемінде 6.5) TOEFL: PBT 677-ден 600 IBT 120-

дан 100 HSK 6-дан 5 деңгей

16 8 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы 17-бетте)

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 29 қаңтар №104 Астана қаласы

«Мемлекеттік үлгідегі білім беру туралы құжаттардың түрлері мен нысандарын және оларды беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым

министрінің 2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 6-3) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. «Мемлекеттік үлгідегі білім беру туралы құжаттардың түрлері мен нысандарын және оларды беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде 2015 жылғы 27 ақпан № 10348 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 21 шілдеде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

1-тармақта:18) және 19) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:«18) осы бұйрыққа 18-қосымшаға сәйкес бакалавр дәрежесі берілетін жоғары білім туралы дипломның (жай)

нысаны;»;«19) осы бұйрыққа 19-қосымшаға сәйкес бакалавр дәрежесі берілетін жоғары білім туралы дипломның (үздік)

нысаны;»;22) және 23) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:«22) осы бұйрыққа 22-қосымшаға сәйкес магистр дәрежесі берілетін жоғары оқу орнынан кейінгі білім

дипломының нысаны;»;«23) осы бұйрыққа 23-қосымшаға сәйкес іскерлік әкімшілік жүргізу докторы дәрежесі берілетін жоғары оқу ор-

нынан кейінгі білім дипломының берілетін дипломның нысаны;»;көрсетілген бұйрыққа 18, 19, 22, 23, 27, 28, 33, 34 және 35-қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 және

9-қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын.2. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім, халықаралық ынтымақтастық департаменті (С.М. Өмірбаев)

заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың көшірмесін мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылым-

дарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң эталондық бақылау банкiнде орналастыру үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орна-ластыруды қамтамасыз етсін.

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Т.О. Балықбаевқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық: 1) 2015 жылғы 29 қарашадан бастап 2017 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданысқа енгізілетін осы бұйрыққа

9-қосымшаның 1-тармағын;2) 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданысқа енгізілетін осы бұйрыққа

9-қосымшаның 2-тармағын;3) 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы бұйрыққа 9-қосымшаның 3-тармағын қоспағанда

алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі А. СӘРІНЖІПОВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 1-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 28 қаңтардағы №39 бұйрығына 18-қосымша

Нысан

Бакалавр дәрежесі берілетін жоғары білім бойынша диплом (жай)

____________________________________________________________________

(жоғары оқу орнының толық атауы) Мемлекеттік аттестаттау комиссиясының ______ жылғы «___» __________ шешімімен (№ _____ хаттама)________________________________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)_____________________________________________________________________________мамандығы бойынша(мамандықтың коды және атауы)______________________________________________

БАКАЛАВРЫдәрежесі берілді.

Мемлекеттік аттестаттаукомиссиясының төрағасы ________/__________________Ректор _______/ ____________________Хатшы ________ / ____________________М.О._______ жылғы «____» _______ _________________ қ. ЖБ-Б № 0000001 Тіркеу нөмірі ___________ ішкі жағы/внутренняя сторона

Решением Государственной аттестационной комиссии________________________________________________________________________________________________(полное наименование высшего учебного заведения)от «____» __________ ______ года (протокол № _____)________________________________________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии)

присуждена степеньБАКАЛАВР

________________________________________________по специальности ______________________________________________________________________________________________________________________________

(код и наименование специальности)

By the decision of the State Attestation Committee of ______________________________________________________________________________________________

(name of the higher education institution)_____________________________________________was

(graduate’s full name)

awarded the degree of BACHELOR of _________________ in ______________________________________________

(code and name of the specialty)Date «____» ______________ ________ ЖБ - Б № 0000001«___»_____________ ______ года г. ____________________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 2-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 19-қосымшаНысан

Бакалавр дәрежесі берілетін жоғары білім бойынша диплом (үздік)

____________________________________________________________________

(жоғары оқу орнының толық атауы) Мемлекеттік аттестаттау комиссиясының ______ жылғы «___» __________ шешімімен (№ _____ хаттама)________________________________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)_____________________________________________________________________________мамандығы бойынша(мамандықтың коды және атауы)______________________________________________

БАКАЛАВРЫдәрежесі берілді.

Мемлекеттік аттестаттаукомиссиясының төрағасы ________/__________________Ректор _______/ ____________________Хатшы ________ / ____________________М.О._______ жылғы «____» _______ _________________ қ. ЖБ-Б № 0000001 Тіркеу нөмірі ___________ ішкі жағы/внутренняя сторона

Решением Государственной аттестационной комиссии________________________________________________________________________________________________(полное наименование высшего учебного заведения)от «____» __________ ______ года (протокол № _____)________________________________________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии)

присуждена степеньБАКАЛАВР

________________________________________________по специальности ______________________________________________________________________________________________________________________________

(код и наименование специальности)

By the decision of the State Attestation Committee of ______________________________________________________________________________________________

(name of the higher education institution)_____________________________________________was

(graduate’s full name)

awarded the degree of BACHELOR of _________________ in ______________________________________________

(code and name of the specialty)Date «____» ______________ ________ ЖБ - Б № 0000001«___»_____________ ______ года г. ____________________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 3-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 22-қосымшаНысан

Магистр дәрежесі берілетін жоғары оқу орнынан кейінгі білім дипломы

____________________________________________________________________

(жоғары оқу орнының толық атауы) Мемлекеттік аттестаттау комиссиясының ______ жылғы «___» __________ шешімімен (№ _____ хаттама)________________________________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)_____________________________________________________________________________мамандығы бойынша(мамандықтың коды және атауы)______________________________________________

МАГИСТРІдәрежесі берілді.

Мемлекеттік аттестаттаукомиссиясының төрағасы ________/__________________Ректор _______/ ____________________Хатшы ________ / ____________________М.О._______ жылғы «____» _______ _________________ қ. ЖБ-Б № 0000001 Тіркеу нөмірі ___________ ішкі жағы/внутренняя сторона

Решением Государственной аттестационной комиссии________________________________________________________________________________________________(полное наименование высшего учебного заведения)от «____» __________ ______ года (протокол № _____)________________________________________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии)

присуждена степеньМАГИСТР

________________________________________________по специальности ______________________________________________________________________________________________________________________________

(код и наименование специальности)

By the decision of the State Attestation Committee of ______________________________________________________________________________________________

(name of the higher education institution)_____________________________________________was

(graduate’s full name)

awarded the degree of MASTER of ___________________ in ______________________________________________

(code and name of the specialty)Date «____» ______________ ________ ЖБ - Б № 0000001«___»_____________ ______ года г. ____________________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 4-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 23-қосымшаНысан

Іскерлік әкімшілік жүргізу докторы дәрежесі берілетін жоғары оқу орнынан кейінгі білім дипломы

____________________________________________________________________________________________

(жоғары оқу орнының толық атауы) Мемлекеттік аттестаттау комиссиясының ___________ жылғы «___» __________ шешімімен (№ ____ хаттама)____________________________________________________________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)

Іскерлік әкімшілік жүргізуДОКТОРЫ

дәрежесі берілді Диссертациялық кеңестің төрағасы ________________ Ғылыми хатшы ___________________

Решением Государственной аттестационной комиссии____________________________________________________________________________________________(полное наименование высшего учебного заведения)от «_____» ______ ________ года (протокол № ______)____________________________________________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии)

присуждена степеньДОКТОР

делового администрирования____________________________________________________________________________________________

(full name of higher education institution) by the authority of the Dissertation Council has conferred upon__________________________________________________________________________________________________________________________________________

(graduate’s full name)the degree of Doctor of Business Administration _______________________________________________________________________________________________in _____________________________________________________________________________________________________________________________________________

(name of degree programmer )

Date «____» ____________________ _______ ЖООК-Д № 0000001 «_____» ____________ ____ года г. _______________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 9-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 35-қосымша

Білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды беру қағидалары1. Қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды негізгі

орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және мемлекеттік аттестатаудан өткен, сондай-ақ жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және белгіленген тәртіппен мемлекеттік аттестаттаудан немесе аккредиттеуден өткен білім беру ұйымдары береді.

2. Қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды:1) негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары, техникалық және кәсіптік, орта

білімнен кейінгі білімнің, сондай-ақ әскери, арнаулы оқу орындарында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және мемлекеттік аттестаттаудан өткен білім беру ұйымдары;

2) әскери, арнаулы оқу орындарын қоспағанда, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және білім беру сапасын қамтамасыз ету жөніндегі халықаралық еуропалық желілердің толық мүшелері болып табылатын және білім беру саласындағы уәкілетті органның тізіліміне енгізілген шетелдік немесе ұлттық аккредиттеу органдарында халықаралық аккредит-теуден өткен білім беру ұйымдары береді.

3. Қорытынды аттестаттаудан өткен білім алушыларға білім туралы мемлекеттік үлгідегі құжаттарды:1) негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша, әскери, арнаулы оқу

орындарында жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және мемлекеттік аттестаттаудан өткен білім беру ұйымдары;

2) әскери, арнаулы оқу орындарын қоспағанда, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламалары бойынша білім беру қызметімен айналысуға лицензиясы бар және білім беру сапасын қамтамасыз ету жөніндегі халықаралық еуропалық желілердің толық мүшелері болып табылатын және білім беру саласындағы уәкілетті органның тізіліміне енгізілген шетелдік немесе ұлттық аккредиттеу органдарында халықаралық аккредиттеуден өткен білім беру ұйымдары береді.

4. «Қауымдастырылған профессор (доцент)» немесе «профессор» ғылыми атағы берілген адамдарға атте-стат беріледі.

5. Негізгі орта немесе жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары білім беретін білім беру ұйымдарында білім алғандарға құжатты кәсіби даярлық туралы куәлік беру үшін тиісті (біліктілік, емтихан, аттестаттау, диссертациялық) комиссияның шешімі негіздеме болып табылады.

Интернатураны немесе резидентураны бітіргені туралы құжат беру үшін аттестаттау комиссиясының шешімі негіздеме болып табылады.

Түзету білім беру ұйымында білім алушыға құжат беру үшін білім беру ұйымы басшысының шешімі негіздеме болып табылады.

Философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дипломын беру үшін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетінің (бұдан әрі – Комитет) философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор ғылыми дәрежесін беру жөніндегі бұйрығы негіздеме болып табылады.

Қауымдастырылған профессор (доцент) немесе профессор аттестатын беру үшін Комитеттің қауымдастырылған профессор (доцент) немесе профессор ғылыми атағын беру жөніндегі бұйрығы негіздеме болып табылады.

Білім алушылар «Алтын белгі» белгісімен қорытынды аттестаттау нәтижелерін және облыстардың, Алматы және Астана қалалары білім басқармаларының ұсынған актілерін ескеретін Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің шешімі негізінде» марапатталады.

6. Білім беру ұйымдарында білім алушыға негізгі орта білім туралы үздік куәлік, жалпы орта білім туралы үздік аттестат, үздік диплом куәлікке, аттестатқа, дипломға қосымшаға енгізілетін бағалардың негізінде беріледі.

7. Білім алушыға құжатты тиісті шешім қабылданған күннен бастап он бес жұмыс күнінен кешіктірмей білім беру ұйымы салтанатты жағдайда, жеке өзіне береді. Құжатты жеке өзі алу мүмкіндігі болмаған жағдайда ол басқа адамға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен ресімделген сенімхат бойынша беріледі.

8. Құжаттардың телнұсқалары және оларға қосымшалар жоғалған немесе бүлінген құжаттардың орнына беріледі.Құжаттың телнұсқасын беру үшін мыналар негіздеме болып табылады:1) құжатты жоғалтқан немесе бүлдірген азаматтың немесе кәмелет жасқа толмаған баланың ата-анасының

(заңды өкілінің) білім беру ұйымы басшысының атына оның жоғалуының немесе бүлінуінің мән-жайы баяндалған еркін түрде жазған өтініші;

2) туу туралы куәліктің немесе жеке куәліктің (паспорттың) көшірмесі.Құжаттың телнұсқасы өтініш түскен күннен бастап күнтізбелік 30 күннен кешіктірілмей беріледі.Құжаттардың телнұсқалары телнұсқа беру туралы шешім қабылданған сәтте қолданыста болған үлгідегі

бланкілерде беріледі және оларға білім беру ұйымының басшысы және оның оқу ісі жөніндегі орынбасары және факультет деканы қол қояды.

Берілетін құжаттың бланкісінде жоғары оң жақ бұрышында «Түпнұсқаның орнына берілген № ______ телнұсқа» деген мөртаңба қойылады.

Жоғалған немесе бүлінген «ғылым кандидаты», «ғылым докторы», философия докторы (PhD), «бейін бойынша доктор» дипломдарының, «қауымдастырылған профессор (доцент), «профессор» аттестаттарының телнұсқаларын беру үшін аталған тұлғаларға ғылыми дәрежелер немесе ғылыми атақтар беру туралы Комитеттің бұйрықтары негіздеме болып табылады.

9. Өзінің тегін (атын, әкесінің аты (болған жағдайда) өзгерткен азаматтар өздерінде бар құжаттарды жаңа тегі (аты, әкесінің аты (болған жағдайда) жазылған құжатқа айырбастай алады.

Айырбастау білім беру ұйымы басшысының немесе оны алмастыратын адамның шешімі бойынша тегін (аты, әкесінің аты (болған жағдайда) өзгерткенін растайтын құжаттармен бірге өзінің тегін (аты, әкесінің аты (болған жағдайда) өзгерткен азаматтың өтініші негізінде жүргізіледі.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 29 ақпанда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13335 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 5-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 27-қосымшаНысан

Үш тілде дипломға қосымша

БЕЗ

ДИПЛ

ОМ

А НЕ

ДЕЙС

ТВИТ

ЕЛЬН

О

1. Фамилия2. Имя, отчество (при его наличии)3. Дата рождения4. Предыдущий документ об образовании (вид, номер документа, дата выдачи)5. Вступительные испытания (вид, номер документа, дата выдачи)6. Поступил (-а) (вуз, год поступления)7. Окончил (-а) (вуз, год окончания)8. Дополнительная информация9. Профессиональная практика

_______________________________________________________________(наименование высшего

учебного заведения)_____________________

город

ПРИЛОЖЕНИЕ К ДИПЛОМУ

(транскрипт) № ______________________________________

дата выдачи____________________регистрационный номер Ректор Декан факультета Секретарь М.П.

БЕЗ ДИПЛОМ

А НЕДЕЙСТВИТЕЛЬНО

Вид практики Числокредитов

ECTS Оценкабуквенная в баллах

10. Итоговая аттестация Наименование дисциплин

государственных экзаменовЧисло

кредитовECTS Оценка

буквенная в баллах 11. Выполнение и защита_________________________________________________________________

(дипломного проекта (работы) или диссертации)

Тема дипломного проекта (работы) или диссертации

Числокредитов

ECTS Оценкабуквенная в баллах

12. Общее число кредитов/ кредитов ECTS теоретического обучения13. Средневзвешенная оценка (GPA) теоретического обучения 14. Решением Государственной аттестационной комиссии (протокол № _____ от «____» ____________ __________ г.) присуждена__________________________________________________________________

(степень) по специальности __________________________________________________ образовательная программа _________________________________________ Уровень соответствия Национальной рамки квалификации: _______________ Данный диплом дает право профессиональной деятельности в соответствии с уровнем высшего и послевузовского образования Республики Казахстан

15. За время обучения изучил (а) и сдал (а) экзамены по следующим дисциплинам:

БЕЗ ДИПЛОМА НЕ

ДЕЙСТВИТЕЛЬНО

№ Код дис-циплины

Наиме-нование

дисциплин

Числокредитов

ECTS Оценка БЕЗ ДИПЛОМАНЕ

ДЕЙСТВИТЕЛЬНОБуквенная в баллах

Примечание: Приложение к диплому снабжается степенями защиты

ДИПЛ

ОМ

СЫЗ

ЖАР

АМСЫ

З

1. Тегі 2. Аты, әкесінің аты (болған жағдайда) 3. Туған күні 4. Білімі туралы алдыңғы құжат (құжат түрі, нөмірі, берілген күні) 5. Түсу сынақтары (құжат түрі, нөмірі, берілген күні) 6. Түсті (ЖОО, түскен жылы) 7. Бітірді (ЖОО, бітірген жылы) 8. Қосымша ақпарат 9. Кәсіптік практика

__________________________________________________________

(жоғары оқуорнының атауы)

________________________________

ДИПЛОМҒА ҚОСЫМША(транскрипт)

№ ______________________________________берілген күні _________________тіркеу нөмірі Ректор Факультет деканы Хатшы М.О.

ДИПЛОМ

СЫЗ Ж

АРАМСЫ

З

Практиканың түрі Кредит саны ECTS Бағаәріптік балдық

10. Қорытынды аттестаттау Мемлекеттік емтихан тапсыратын

пәндердің атауыКредит саны ECTS Баға

әріптік балдық 11. ____________________________________________ орындау және қорғау (диплом жобасын (жұмысын) немесе диссертацияны) Диплом жобасының (жұмысының)

немесе диссертацияның тақырыбы

Кредит саны ECTS Бағаріптік балдық

12.Жалпы кредит саны/ теориялық білім алу ECTS кредиттерінің саны13. Теориялық білім алудың орташа өлшемді бағасы (GPA)14. Мемлекеттік аттестаттау комиссиясының шешімімен (________ ж.«____» ________________ № ______ хаттама)____________________________________________ білім бағдарламасы__________________________________________________ мамандығыбойынша _______________________________________дәрежесі берілдіҰлттық біліктілік шеңбері деңгейіне сәйкестігі:________________________________Осы диплом Қазақстан Республикасының жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім деңгейіне сәйкес кәсіби қызмет етуге құқық береді

15. Оқу уақытында мынадай пәндерді оқыды және емтихан тапсырды:

ДИПЛОМСЫЗ ЖАРАМСЫЗ

№ р/с

Пән коды Пән атауы Кредит саны

ECTS Баға ДИПЛОМСЫЗ ЖАРАМСЫЗәріптік балдық

Ескертпе: Дипломға қосымша қорғау дәрежелерімен жабдықталады.

NOT

VALI

D W

ITHO

UT D

IPLO

MA

1. Last Name 2. First Name, Patronymic 3. Date of birth 4. Previous educational background (type, number of document, date of issue) 5. Entrance Examinations (type, number of document, date of issue) 6. Entered (higher education institution, year of enrollment) 7. Graduated (higher education institution, graduation year) 8. Additional information 9. Internship

________________________________________

(name of of higher education institution)

_________________city

ADDENDUM TO DIPLOMA

(transcript) № __________________________________________________________

date of issue ____________________

registration number Rector Dean of the Faculty Secretary Stamp

NOT VALID W

ITHOUT DIPLO

MA

Practice type Number of credits

ECTS GradeLetter

equivalencePoints

10. Final attestation State examinations Number of

creditsECTS Grade

Letter equivalence

Points

11. Fulfillment and defense ____________________________________________ (of diploma project (work) or dissertation)

Theme of diploma project (work) or dissertation

Number of credits

ECTS GradeLetter

equivalencePoints

12. Total number of credits/Number of ECTS credits on theoretical studies 13. Grade average (GPA) for theoretical studies 14. By the decision of the State Attestation Commission___________________________________________________________________ (records № ____ of «____» ____________ ______)___________________________________________________________________

(degree)___________________________________________________________________education programme___________________________________________________qualification of___________________________________________________________________Level of the National Qualification Framework: _____________ The given diploma enables to carry out the professional activity in accordance with the Republic of Kazakhstan’s higher educational standards.

15. Taken courses and passed examinations during the study period:

NOT VALID WITHOUT DIPLOMA

№ Course code

Course Number of credits

ECTS Grade NOT VALID WITHOUT DIPLOMA

Letter equivalence Points

Note: Diploma supplement (transcript) is has security features

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 6-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 28-қосымшаНысан

Магистр дипломына куәлік

ЖООК-М № _______________ магистр дипломына КУӘЛІК

Осы куәлік ___________________________________________________________________________________

(мамандықтың коды және атауы) ______________________________________________мамандығы бойынша бейіндік магистратураны бітірген ______________________________________________

(тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)Ол _______ жылғы «____» _______ бастап _____жылғы «___» ______________________________________________аралығында _________________________________________________________________________________

(жоғары оқу орнының толық атауы)__________________________________________________________________________мамандығы бойынша

Педагогикалық бейіні пәндерінің циклын төмендегі академиялық көрсеткіштермен меңгерді:

№ Пәндердің атауы Кредиттер саны

әріптік балдық

және практикадан өтті:

Практиканың атауы

Кредиттер саны

әріптік балдық

Осы куәлік ғылыми және педагогикалық қызметпен айналысуға құқық береді.Ректор _________________________Декан __________________________Хатшы _________________________М.О.«____» ____________________ ______ ж.

СВИДЕТЕЛЬСТВОк диплому магистра ЖООК-М № __________

Настоящее свидетельство выдано _______________________________________________________________

(фамилия, имя, отчество (при его наличии)______________________________________________окончившему (-ей) профильную магистратуру по спе-циальности____________________________________________________________________________________________

(код и наименование специальности)в том, что он (-а) освоил (-а) цикл дисциплин педагоги-ческого профиля в период с «___» _______________________ года по «___» _________ года.____________________________________________________________________________________________(полное наименование высшего учебного заведения)по специальности ______________________________со следующими академическими показателями:

№ Наименование дисциплин

Число кредитов

буквен-ная

в баллах

и прошел (-а) практику:

Наименование практики

Число кредитов

буквен-ная

в баллах

Данное свидетельство дает право на занятие научной и педагогической деятельностью.Ректор ________________________Декан _________________________Секретарь _____________________М.П.«____» _______________ ____ г.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 7-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 33-қосымшаНысан

Философия докторы (PhD) дәрежесі берілетін жоғары оқу орнынан кейінгі білім дипломы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі

Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетінің шешімімен

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ФИЛОСОФИЯ ДОКТОРЫ (PhD)дәрежесі берілді

Төраға

ҒД № Астана қаласы

Решением Комитета по контролю

в сфере образования и науки Министерства образования и науки Республики

Казахстан присуждена степень ________________________________________________________________________________________

ДОКТОРА ФИЛОСОФИИ (PhD)By the decision of the Control Committee in Education

and Science under the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan

in _________________________________________DOCTOR of PHYLOSOPHY (PhD)

degree is conferred on_____________________________________________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы №104 бұйрығына 8-қосымшаҚазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің

2015 жылғы 28 қаңтардағы № 39 бұйрығына 34-қосымшаНысан

Бейіні бойынша доктор дәрежесі берілетін жоғары оқу орнынан кейінгі білім дипломы

Қазақстан РеспубликасыБілім және ғылым министрлігі

Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетінің шешімімен

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

БЕЙІНІ БОЙЫНША ДОКТОРдәрежесі берілді

Төраға

ҒД № Астана қаласы

РешениемКомитета по контролю

в сфере образования и наукиМинистерства образования и науки Республики

Казахстан присуждена степень______________________________________________________________________________

ДОКТОРА ПО ПРОФИЛЮBy the decision of the Control Committee in Education

and Science under the Ministry of Education and Science of the Republic of Kazakhstan

in __________________________________________DOCTOR OF PROFILE degree is conferred on

____________________________________________

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 10 ақпан №141 Астана қаласы

«Болашақ» халықаралық стипендиясын іске асырудың кейбір шаралары туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 11 маусымдағы №573 қаулысымен бекітілген «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу қағидаларын іске асыру мақсатында бұйырамын:

1. 2016 жылы «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсына қатысу үшін үміткерлерден құжаттарды қабылдау және осы конкурсты өткізудің мына мерзімдері белгіленсін:

1) құжаттарды қабылдау – 2016 жылғы 11 сәуірден бастап 13 мамырды қоса алғанда, 2016 жылғы 13 маусымнан бастап 29 шілдені қоса алғанда, 2016 жылғы 15 тамыздан бастап 30 қыркүйекті қоса алғанда;

2) конкурсты өткізу – 2016 жылғы 10 мамырмен 2017 жылғы 10 қаңтар аралығында.2. Мыналар:1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес 2016 жылға арналған «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау

конкурсы жеңімпаздарының оқуы, тілдік курстардан өтуі үшін ұсынылатын шетелдің жетекші жоғары оқу орындарының, шетелдік ұйымдардың тізімі;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес 2016 жылға арналған «Болашақ» халықаралық стипендиясы шеңберінде шетелде оқу үшін мәндес мамандықтар тізбесі бекітілсін.

3. Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім және халықаралық ынтымақтастық департаменті (С.М. Өмірбаев) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзiмдi баспа басылымдарында

және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтiк құқықтық актiлерiнiң Эталондық бақылау банкiнде орналастыру үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында ор-наластыруды;

4) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде осы бұйрықты мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалғаны туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым вице-министрі Т.О. Балықбаевқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрі А. СӘРІНЖІПОВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 10 ақпандағы №141 бұйрығына 1-қосымша

2016 жылға арналған «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкурсы жеңімпаздарының оқуы, тілдік курстардан өтуі үшін ұсынылатын шетелдің жетекші жоғары оқу

орындарының, шетелдік ұйымдардың тізімі*№ Оқу орындарының, ұйымның атауы Орналасқан жері Интернеттегі мекенжайы

1. Академиялық оқу үшін шетелдің жетекші жоғары оқу орындары. Стипендия иегерлері осы тізімге кірмеген, бірақ Times Higher Education, QS World University Ranking,

Academic Ranking of World Universities жалпы халықаралық академиялық рейтингілерінің соңғы жарияланым-дарына сәйкес жүз үздік оқу орны қатарына не QS World University Rankings by Subject, Academic Ranking of

World Universities – Subject, Times Higher Education World University Rankings by Subject пәндік рейтингілерінің соңғы жарияланымдарына сәйкес таңдап алған мамандығы бойынша он үздік оқу орны қатарына кірген

жоғары оқу орындарында оқуы мүмкін**Аустралия

1 Australian National University Canberra www.anu.edu.au2 The University of Queensland Brisbane www.uq.edu.au3 The University of Melbourne Melbourne www.unimelb.edu.au4 Monash University Melbourne www.monash.edu.au5 Macquarie University Sydney www.mq.edu.au6 Griffith University Brisbane www.griffith.edu.au7 The University of Sydney Sydney www.usyd.edu.au

Аустрия Республикасы8 Diplomatic Academy of Vienna Vienna www.da-vienna.ac.at9 University of Vienna Vienna www.univie.ac.at

Ирландия Республикасы10 Trinity College Dublin Dublin www.tcd.ie11 University College Dublin Dublin www.ucd.ie

Италия Республикасы12 Politecnico di Milano Milan, Como, Lecco, Mantova,

Cremona Piacenzawww.polimi.it

13 Sapienza University of Rome (Sapienza – Università di Roma)

Rome www.uniroma1.it

14 University of Bocconi Milan www.unibocconi.euКанада

15 McGill University Montreal www.mcgill.ca16 McMaster University Hamilton www.mcmaster.ca17 The University of British Columbia Vancouver, Kelowna www.ubc.ca18 University of Alberta Edmonton www.ualberta.ca19 University of Calgary Calgary www.ucalgary.ca 20 University of Toronto Toronto www.utoronto.ca

Қытай Халық Республикасы21 China Agricultural University Beijing www.cau.edu.cn22 Fudan University Shanghai www.fudan.edu.cn23 Peking University Beijing www.pku.edu.cn24 Shanghai International Studies University Shanghai www.en.shisu.edu.cn25 Shanghai Academy of Social Sciences Shanghai www.sass.org.cn26 Shanghai Jiao Tong University Shanghai www.sjtu.edu.cn27 The Chinese University of Hong Kong Shatin www.cuhk.edu.hk/28 The Hong Kong Polytechnic University Hung Hom, Kowloon http://www.polyu.edu.hk29 The Hong Kong University of Science and

Technology Clear Water Bay, Kowloon www.ust.hk

30 Tsinghua University Beijing www.tsinghua.edu.cn31 The University of Hong Kong Pokfulam www.hku.hk32 University of Science and Technology of China Xuhui District, Shanghai http://en.ustc.edu.cn/

Испания Корольдігі33 Universidad de Salamanca Salamanca www.usal.es34 Universitat Politècnica de Catalunya Barcelona www.upc.edu

Норвегия Корольдігі35 NTNU - Norwegian University of Science and

TechnologyTrondheim www.ntnu.no

36 University of Oslo Oslo www.uio.noЛитва Республикасы

37 Kaunas University of Technology Kaunas www.archive.ktu.lt38 Lithuanian University of Health Sciences Kaunas www.lsmuni.lt39 Vilnius University Vilnius www.vu.lt40 Vytautas Magnus University Kaunas www.vdu.lt

Корея Республикасы41 Korea Advanced Institute of Science and

Technology (KAIST)Daejeon www.kaist.ac.kr

42 Korea University Seoul www.korea.ac.kr43 Hankuk University of Foreign Studies Seoul www.hufs.ac.kr44 Pohang University of Science And Technology Pohang www.postech.ac.kr45 Seoul National University Seoul www.snu.ac.kr46 Seoul National University of Science and

TechnologySeoul www.seoultech.ac.kr/

47 Yonsei University Seoul www.yonsei.ac.krСингапур Республикасы***

48 Nanyang Technological University Singapore www.ntu.edu.sg49 National University of Singapore Singapore www.nus.edu50 Singapore Management University Singapore www.smu.edu.sg

Ресей Федерациясы51 Мәскеу халықаралық қатынастар

мемлекеттік институты Мәскеу www.mgimo.ru

52 М.В. Ломоносов атындағы Мәскеу мемлекеттік университеті

Мәскеу www.msu.ru

53 Н.Э. Бауман атындағы Мәскеу ұлттық зерт-теу техникалық университеті

Мәскеу www.bmstu.ru

54 МҚжҚИ Ұлттық зерттеу технологиялық университеті

Мәскеу www.misis.ru

55 Ұлттық зерттеу университеті Экономика жоғары мектебі

Мәскеу www.hse.ru

56 МАИ Ұлттық зерттеу университеті Мәскеу www.mai.ru57 МФТИ Ұлттық зерттеу университеті Мәскеу www.mipt.ru58 «МИФИ» Ұлттық зерттеу ядролық

университетіМәскеу www.mephi.ru/

59 Ресей Федерациясы Президентінің жанындағы Ресей Халық шаруашылығы және мемлекеттік қызмет академиясы

Мәскеу www.ane.ru

60 К.А.Тимирязев атындағы Ресей мемлекеттік аграрлық университеті - МАША

Мәскеу www.timacad.ru

61 Ресей халықаралық олимпияда университеті Мәскеу www.olympicuniversity.ru62 И.М. Губкин атындағы Ресей мұнай және газ

ұлттық зерттеу университеті Мәскеу www.gubkin.ru

63 Санкт-Петербург мемлекеттік университеті Санкт-Петербург www.spbu.ru64 Ұлы Петр атындағы Санкт-Петербург

политехникалық университетіСанкт-Петербург www.spbstu.ru

65 Ресей Федерациясы Үкіметі жанындағы Қаржылық университеті

Мәскеу www.fa.ru

Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Бірлескен Корольдігі66 Cardiff University Cardiff www.cardiff.ac.uk67 Durham University Durham, Stockton-on-Tees www.dur.ac.uk68 Heriot-Watt University Edinburgh www.hw.ac.uk69 Imperial College London London www.imperial.ac.uk70 King’s College London London www.kcl.ac.uk71 London School of Economics and Political Science London www.lse.ac.uk72 Newcastle University Newcastle upon Tyne www.ncl.ac.uk73 The University of York York www.york.ac.uk/74 The University of Warwick Coventry www.warwick.ac.uk75 Queen Mary, University of London London www.qmul.ac.uk/76 University of Dundee**** Dundee http://www.dundee.ac.uk/77 University of Nottingham Nottingham www.nottingham.ac.uk78 University College London London www.ucl.ac.uk79 University of Aberdeen Aberdeen www.abdn.ac.uk80 University of Bath Bath www.bath.ac.uk81 University of Birmingham Birmingham www.bham.ac.uk82 University of Cambridge Cambridge www.cam.ac.uk83 University of Edinburgh Edinburgh www.ed.ac.uk84 University of Exeter Exeter, Penryn www.exeter.ac.uk85 University of Glasgow Glasgow www.gla.ac.uk86 University of Leeds Leeds www.leeds.ac.uk87 University of Leicester Leicester www.le.ac.uk88 University of Liverpool Liverpool www.liv.ac.uk89 University of Manchester Manchester www.manchester.ac.uk90 University of Oxford Oxford www.ox.ac.uk91 University of Reading Reading www.reading.ac.uk92 University of Sheffield Sheffield www.shef.ac.uk93 University of Southampton Southampton www.soton.ac.uk94 University of Sussex Sussex www.sussex.ac.uk

Америка Құрама Штаттары95 Boston University Boston, MA www.bu.edu96 Carnegie Mellon University Pittsburgh, PA www.cmu.edu97 Colorado School of Mines Golden,CL www.mines.edu98 Columbia University New York City, NY www.columbia.edu99 Cornell University Ithaca, NY www.cornell.edu100 Dartmouth College Hanover, New Hampshire http://dartmouth.edu/101 Duke University Durham, NC www.duke.edu102 Emory University Atlanta, GA www.emory.edu103 Georgetown University Georgetown, Washington, D.C www.georgetown.edu104 Georgia Institute of Technology Atlanta, GA www.gatech.edu105 Harvard University Cambridge, MA www.harvard.edu106 John Hopkin’s University Baltimore, Maryland www.jhu.edu107 Massachusetts Institute of Technology Cambridge, MA web.mit.edu108 Middlebury Institute of International Studies at

Monterey Monterey, CA www.miis.edu/

109 New York University New York City, NY www.nyu.edu110 Northwestern University Evanston and Chicago, IL www.northwestern.edu111 Pennsylvania State University University Park, Harrisburg, PA www.psu.edu112 Princeton University Princeton, NJ www.princeton.edu113 Purdue University West Lafayette, IN www.purdue.edu114 Rice University Houston, TX www.rice.edu115 Stanford University Stanford, CA www.stanford.edu116 Syracuse University Syracuse, NY www.syr.edu117 Tufts University Medford/Somerville, MA www.tufts.edu118 University of California Berkeley, Davis, Irvine, Los

Angeles, Riverside, San Diego, San Francisco, Santa Barbara, Santa Cruz, CA

www.universityofcalifornia.edu

119 University of Chicago Hyde Park neighborhood of Chicago, IL

www.uchicago.edu

120 University of Illinois at Urbana-Champaign Urbana, IL www.illinois.edu121 University of Massachusetts Amherst Amherst,MA www.umass.edu122 University of Miami Coral Gables, FL www.miami.edu123 University of Michigan Ann Arbor, MI www.umich.edu124 University of Minnesota, Twin-Cities Minneapolis and St. Paul, MN www.umn.edu125 University of North Carolina at Chapel Hill Chapel Hill, NC www.unc.edu126 University of Pennsylvania Philadelphia, PA www.upenn.edu127 University of Pittsburgh Pittsburgh, PA www.pitt.edu128 University of Southern California University Park neighborhood in

Los Angeles, CAwww.usc.edu

129 University of Texas at Austin Austin, TX www.utexas.edu130 University of Wisconsin-Madison Madison, WI www.wisc.edu131 Yale University New Haven, CT www.yale.edu

Германия Федеративтік Республикасы132 Albert-Ludwigs-Universität Freiburg Freiburg im Breisgau www.uni-freiburg.de133 Freie Universität Berlin Berlin www.fu-berlin.de134 Humboldt-Universität zu Berlin Berlin www.hu-berlin.de135 Karlsruhe Institute of Technology Karlsruhe www.uni-karlsruhe.de/136 Ludwig-Maximilians-Universität München München www.uni-muenchen.de137 Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt

Am MainFrankfurt Am Main www.uni-frankfurt.de

138 Universität Heidelberg Heidelberg www.uni-heidelberg.de139 Technical University Dresden Freiberg www.tu-freiberg.de140 Technische Universitaet Berlin Berlin www.tu-berlin.de141 Leibniz Universitat Hannover Hannover www.uni-hannover.de142 Georg-August-Universität Göttingen Göttingen www.uni-goettingen.de143 Technische Universität München München www.tum.de

Франция Республикасы144 Hautes Etudes-Sorbonne arts et métiers Paris www.hesam.eu145 Paris-Sud University Orsay www.u-psud.fr/en146 Sorbonne Universités Paris www.sorbonne-universites.fr147 Université de Lorraine Nancy www.vers.univ-lorraine.fr148 Université fédérale de Toulouse Midi-Pyrénées Toulouse www.univ-toulouse.fr 149 Université Grenoble Alpes Grenoble www.univ-grenoble-alpes.fr/150 Université de Côte d’Azur Cannes www.unice.fr151 Université Paris-Saclay Paris www.campus-paris-saclay.fr152 Université Paris Sciences et Lettres Paris www.univ-psl.fr153 Université Sorbonne Paris Cité Paris www.sorbonne-paris-cite.fr154 Languedoc Roussillon Universités Montpellier www.languedoc-roussillon-

universites.fr155 Université Limousin Poitou Charentes Poitiers www.univ-poitiers.fr/

universite/...limousin-poit.156 Ecoles du Réseau n+i Paris francais.nplusi.com157 Université Strasbourg Strasbourg www.unistra.fr

Швейцария Конфедерациясы158 Universität Basel Basel www.unibas.ch159 Universität Zürich Zürich www.uzh.ch160 Université de Genève Genève www.unige.ch

Эстония Республикасы161 Tartu Ülikool Tartu www.ut.ee/ru162 Tallinna Tehnikaülikool Tallinn www.ttu.ee/

Жапония163 Kyoto University Kyoto www.kyoto-u.ac.jp164 Nagoya University Nagoya www.nagoya-u.ac.jp165 Osaka University Osaka www.osaka-u.ac.jp166 University of Tsukuba Tsukuba www.tsukuba.ac.jp/english/167 Tohoku University Sendai www.tohoku.ac.jp168 Tokai University Hiratsuka www.u-tokai.ac.jp169 Tokyo Institute of Technology Tokyo www.titech.ac.jp170 The University of Tokyo Bunkyo, Tokyo www.u-tokyo.ac.jp

Барлығы: 19 ел, 170 ЖООБизнес-мектептер*****:

1 Harvard University: Harvard Business School Boston, MA, USA www.hbs.edu2 London Business School London, UK www.london.edu3 University of Pennsylvania: The Wharton School San Francisco, CA, USA

Philadelphia, PA, USAwww.wharton.upenn.edu

4 Stanford University: Stanford Graduate School of Business

Stanford, CA, USA www.gsb.stanford.edu

5 INSEAD Fontainebleau, France; Singapore, Singapore

www.insead.edu

6 Columbia University: Columbia Business School New York, NY, USA www8.gsb.columbia.edu7 University of Navarra: IESE Business School Madrid and Barcelona, Spain www.iese.edu8 Massachusetts Institute of Technology: Sloan

School of Management Cambridge, MA, USA http://mitsloan.mit.edu/

9 University of Chicago: Booth School of Business Chicago, IL, USA www.chicagobooth.edu10 University of California at Berkeley: HAAS

School of BusinessBerkeley, CA, USA www.haas.berkeley.edu

Барлығы: 5 ел, 10 ЖООБілім беру ұйымдары******:

Королевство Бахрейн1 University College of Bahrain Manama www.ucb.edu.bh

Малайзия2 International Center for Education in Islamic Finance Kuala Lumpur www.inceif.org

Барлығы: 2 ел, 2 білім беру ұйымы2. «Болашақ» халықаралық стипендиясы иегерлерінің тілдік курстардан өтуі үшін жоғары оқу орындары,

шетелдік ұйымдары*******Аустралия

1 Macquarie University - Macquarie University English Language Centre (ELC)

Sydney www.mq.edu.au

2 Australian National University - Australian National University College

Canberra www.anucollege.edu.au

3 Monash University - Monash University English Language Centre (MUELC)

Melbourne www.monashcollege.edu.au/courses/english-language/index.html

4 The University of Sydney - Center for English Teaching

Sydney www.sydney.edu.au/cet/

5 The University of Melbourne - Hawthorn Melbourne Melbourne www.hawthornenglish.com6 The University of Queensland - Institute of

Continuing and TESOL EducationBrisbane www.icte.uq.edu.au

Аустрия Республикасы7 University of Vienna - Sprachenzentrum der

Universität WienVienna www.univie.ac.at

Ирландия Республикасы8 Trinity College Dublin -The Centre for Language

and Communication StudiesDublin www.tcd.ie

9 University College Dublin - Applied Language Centre Dublin www.ucd.ie/alcИталия Республикасы

10 Politechnico di Milano Milan, Como, Lecco, Mantova, Cremona, Piacenza

www.polimi.it

11 University of Bocconi -The Language Center Milan www.unibocconi.euКанада

12 The University of British Columbia - English Language Institute

Vancouver, Kelowna www.ubc.ca

13 University of Alberta - English Language Program Edmonton www.ualberta.ca14 University of Calgary - English Language Program Calgary www.ucalgary.ca15 University of Toronto - English Language Program Toronto, Ontario www.utoronto.ca/16 ILAC Toronto, Vancouver www.ilac.com

Қытай Халық Республикасы17 Fudan University Shanghai www.fudan.edu.cn18 Peking University Beijing www.pku.edu.cn19 Shanghai International Studies University -

Chinese Language ProgramShanghai www.oisa.shisu.edu.cn

20 Shanghai Jiao Tong University - School of International Education

Shanghai www.sjtu.edu.cn

21 The Chinese University of Hong Kong - Chinese Language Centre

Shatin www.cuhk.edu.hk/

22 The Hong Kong Polytechnic University - Chinese Language Centre

Hung Hom, Kowloon www.cbs.polyu.edu.hk/clc.html

23 Tsinghua University Beijing www.tsinghua.edu.cnИспания Корольдігі

24 Universidad de Salamanca Salamanca www.usal.esНидерланд Корольдігі

25 Leiden University - Academic Language Centre Leiden http://hum.leiden.edu/languagecentre/

Норвегия Корольдігі26 NTNU - Trondheim Norwegian University of

Science and TechnologyTrondheim www.ntnu.no

Корея Республикасы27 Hankuk University of Foreign Studies - Center

for Korean Language and CultureSeoul www.builder.hufs.ac.kr/user/

hufskoreaneng

178 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы 18-бетте)

(Соңы. Басы 16-бетте) 13 Полиграфия. Баспа ісі

магистратура Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Ақпараттық жүйелер, Аспап жасау, Технологиялық көліктер және жабдықтау (салалар бойынша), Полиграфия. Өнер: Баспа ісі. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Менеджмент, Маркетинг, Экономика, Есеп және и аудит, Қаржы, Әлемдік экономика. Гуманитарлық ғылымдар: Шетел филологиясы, Аударма ісі, Филология.

14 Стандарттау, сер-тификаттау және метрология

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Информатика, Математика, Химия.Білімі: Информатика, Математика. Техника ғылымдары және технологиялар: Ақпараттық жүйелер, Математикалық және компьютерлік моделдеу, Аспап жасау, Стандарттау, сертификаттау және метрология.

15 Қайта өңдеу өндірісінің техно-логиясы

магистратура Техника ғылымдары және технологиялар: Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Биотехнология, Тамақ өнімдерінің технологиясы, Технологиялық көліктер және жабдықтау (салалар бойынша). Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Химия. Білімі: Биология, Химия.Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы, Аграрлық техника және технология, Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау.

16 Тамақ өнімдерінің технологиясы

магистратура Техника ғылымдары және технологиялар: Органикалық заттардың химиялық технологиясы, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Тамақ өнімдерінің технологиясы, Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Стандартизация, метрология және сертификация. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы, Жеміс-көкөніс шаруашылығы.

17 Көлік, көліктік тех-ника және техно-логия

магистратура Техника ғылымдары және технологиялар: Автомобильдер және авто-мобиль шаруашылығы, Материалтану және жаңа материалдар тех-нологиясы, Машина жасау, Аспап жасау, Көлік, көліктік техника және технология. Қызметтер: Логистика (салалар бойынша), Көлік тасыма-лын, қозғалысын және оларды пайдалануды ұйымдастыру.

18 Электроника. Радиотехника. Телекоммуникация

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Информатика, Математика, Механика, Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ғарыш техникасы және технологиялары, Ақпараттық жүйелер, Аспап жасау, Радиотехника, электроника және телекоммуникация, Техникалық физика.

19 Энергетика магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Физика, Ядролық физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Өнеркәсіптік жылу энергетикасы, Жылу электр станциялар, Жылу энергетикасы, Техникалық фи-зика, Электроэнергетика. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Ауыл шаруашылығын энергиямен қамтамасыз ету.

2. Жаратылыстану ғылымдары20 Биология магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Химия, Экология. Білімі:

Биология, Химия, Физика. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Су ресурстары және суды пайдалану, Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині, Зоотехния, Орман ресурстары және орман шаруашылығы, Жеміс-көкөніс шаруашылығы, Топырақтану және агрохимия, Аңшылықтану және аң шаруашылығы, Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық техно-логиясы, Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау, Тамақ өнімдерінің технологиясы (қолданылуы бойынша салалар).

21 Математика магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Информатика, Математика, Механика, Физика. Білімі: Информатика, Математика, Физика. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Статистика. Техника ғылымдары және технологиялар: Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ақпараттық жүйелер, Математикалық және компьютерлік моделдеу.

22 Физика. Астрономия

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Астрономия, Механика, Физика, Ядролық физика. Білімі: Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Ғарыш техникасы және технологиялары, Техникалық физика, Геодезия, Тау-кен ісі, Металлургия, Аспап жасау, Электроэнергетика, Жылу энер-гетикасы, Радиотехника, электроника және телекоммуникация.

23 Химия магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Химия. Білімі: Химия. Техника ғылымдары және технологиялар: Фармацевтика өндірісінің техноло-гиясы, Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы, Мұнай және газ химиясы мен технологиясы, Пайдалы қазбаларды байыту. Денсаулық сақтау және әлеуметтік қамтамасыз ету (медицина): Фармация.

24 Экология. Метеорология. Қоршаған ортаны қорғау

магистратура Білімі: Биология, География. Жаратылыстану ғылымдары: Биология, География, Гидрология, Гидрометеорология, Метеорология, Химия, Экология Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Су ресурстары және суды пайдалану, Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині, Орман ресурстары және орман шаруашылығы, Мелиорация, рекульти-вация және жерді қорғау, Топырақтану және агрохимия. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау.

3. Ауыл шаруашылығы ғылымдары25 Агрономия.

Агроинженериямагистратура Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология,

Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Аспап жасау. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Аграрлық тех-ника және технология, Мелиорация, рекультивация және жерді қорғау, Жеміс-көкөніс шаруашылығы, Топырақтану және агрохимия, Агроинженерия.

26 Аграрлық менед-жмент

магистратура Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Экономика, Менеджмент, Есеп және аудит, Қаржы, Мемлекеттік және жергілікті басқару, Маркетинг, Өңіртану.Жаратылыстану ғылымдары: Математика, Экология, География. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Агроинженерия, Топырақтану және агрохимия.

27 Ветеринария. Ветеринарлық медицина. Ветеринарлық санитария. Ветеринарлық қауіпсіздік

магистратура Ветеринария: Ветеринарлық медицина, Ветеринарлық санитария. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы, Аңшылықтану және аң шаруашылығы.

28 Зоотехния магистратура Ветеринария: Ветеринарлық медицина, Ветеринарлық санита-рия. Жаратылыстану ғылымдары: Биология. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау, Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру тех-нологиясы, Аңшылықтану және аң шаруашылығы.Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Мал шаруашылығы өнімдерін өндіру технологиясы, Аграрлық техника және технология.

29 Орман шаруашылығы ісі және аң шаруашылығы

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Экология. Білімі: Биология. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Су ресурстары және суды пайдалану, Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині, Орман ресурстары және орман шаруашылығы, Мелиорация, рекульти-вация және жерді қорғау, Аңшылықтану және аң шаруашылығы, Топырақтану және агрохимия.Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология.

30 Мелиорация, ре-культивация және жерді қорғау

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Химия. Білімі: Биология, Химия.Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Аграрлық техни-ка және технология, Топырақтану және агрохимия, Мелиорация, рекультивация және жерді қорғау, Орман ресурстары және ор-ман шаруашылығы. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология.

31 Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі

магистратура Технические науки и технологии: Биотехнология, Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі, Тамақ өнімдерінің технологиясы (салалар бойынша), Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша).

32 Топырақтану және агрохимия

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Химия.Білімі: Биология, Химия. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Өсімдіктерді қорғау және өсімдіктер карантині, Топырақтану және агрохимия. Техника ғылымдары және технология-лар: Биотехнология, Бейорганикалық заттардың химиялық техноло-гиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы.

33 Өсімдік шаруашылығы. Өсімдіктерді қорғау және карантині

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Химия. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Жеміс-көкөніс шаруашылығы, Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині.

4. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және басқару34 Арт-менеджмент.

Өнертанумагистратура Әлеуметтік ғылымдар, экономика және басқару: Экономика,

Менеджмент, Маркетинг, Әлемдік экономика.Өнер: Арт-менеджмент, Актерлік өнер, Музыкатану, Дәстүрлі музы-ка өнері, Режиссура, Эстрада өнері, Өнертану, Дизайн, Вокал өнері, Сценография. Қызметтер: Әлеуметтік-мәдени сервис.

35 Мұрағат ісі. Мұрағат ісі және ескерткіштерді қорғау.

магистратура Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Мұрағаттану, құжаттану және құжаттамалық қамтамасыз ету, Әлеуметтану, Саясаттану, Өңіртану, Жұртшылықпен байланыс, Менеджмент. Өнер: Мұрағат ісі және ескерткіштерді қорғау. Білімі: Тарих, География. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Тарих, Мәдениеттану, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Археология және эт-нология, Теология, Түркітану. Жаратылыстану ғылымдары: Экология, География.Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ақпараттық жүйелер, Математикалық және компьютерлік моделдеу.

36 Кітапхана ісі магистратура Қызметтер: Кітапхана ісі. Білімі: Информатика, Құқық және экономика негіздері.Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Мұрағаттану, құжаттану және құжаттамалық қамтамасыз ету, Жұртшылықпен байланыс. Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ақпараттық жүйелер, Математикалық және компьютерлік моделдеу.

37 Бухгалтерлік есеп және аудит. Қаржы. Экономика. Маркетинг

магистратура Әлеуметтік ғылымдар және бизнес: Экономика, Есеп және ау-дит, Қаржы, Қаржы және кредит, Әлемдік экономика, Маркетинг, Халықаралық экономика. Техника ғылымдары: Математикалық және компьютерлік моделдеу. Қызметтер: Бағалау.

38 Мемлекеттік сая-сат. Саясаттану. Мемлекеттік басқару

магистратура Құқық: Халықаралық құқық, Құқық қорғау қызметі, Юриспруденция, Құқықтану. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Мемлекеттік және жергілікті басқару, Мемлекеттік және жергілікті басқару, Журналистика, Менеджмент, Саясаттану, Өңіртану, Елтану, Экономика, Әлемдік экономика, Қаржы, Халықаралық экономика. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Халықаралық қатынастар, Тарих, Тарих және құқық, Дінтану, Шығыстану, Түркітану. Білімі: Тарих, Құқық және экономика негіздері.

39 Журналистика және коммуникациялық менеджмент. Жұртшылықпен байланыс және жарнама

магистратура Білімі: Тарих, Қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілі және әдебиеті, Шет тілі: екі шет тілі, Қазақ тілінде оқытылмайтын мектептерде қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілінде оқытылмайтын мектептердегі орыс тілі және әдебиеті, Құқық және экономика негіздері, География. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Халықаралық қатынастар, Тарих, Мәдениеттану, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Шығыстану, Шетел филологиясы, Түркітану, Археология және этнология, Теология. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Әлеуметтану, Саясаттану, Журналистика, Мемлекеттік және жергілікті басқару, Жұртшылықпен байланыс, Менеджмент, Маркетинг, Өңіртану, Әлемдік экономика, Экономика. Қызметтер: Туризм, Әлеуметтік жұмыс. Өнер: Арт–менеджмент, Баспа ісі.

40 Тел екомму-ника циялар менеджменті

магистратура Білімі: Ақпараттық жүйелер. Жаратылыстану ғылымдары: Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Ақпараттық жүйелер, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Математикалық және компьютерлік моделдеу, Машина жасау, Аспап жасау, Көлік, көліктік техника және технология, Электроэнергетика, Радиотехника, электроника және телекоммуникация, Техникалық фи-зика, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша).

41 Технологиялар менеджменті. Инновациялық ме-неджмент

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Физика, Химия. Білімі: Информатика, Физика, Химия.Әлеуметтік ғылымдар және бизнес: Экономика, Есеп және аудит, Қаржы, Әлемдік экономика, Маркетинг, Мемлекеттік және жергілікті басқару. Техника ғылымдары және технологиялар: Авиация техни-касы және технологиялары, Биотехнология, Ақпараттық жүйелер, Материалтану және жаңа материалдар технологиясы, Машина жасау, Аспап жасау, Радиотехника, электроника және телекомму-никация, Құрылыс, Көлік, көліктік техника және технология, Ағаш өңдеу және ағаш бұйымдарының технологиясы, Жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының технологиясы және оны конструкциялау, Тоқыма материалдарының технологиясы және оны жобалау, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Тамақ өнімдерінің технологиясы, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы, Автоматтандыру және басқару, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ақпараттық жүйелер, Аспап жасау.

42 Операциялық менеджмент және логистика. Тасымалдауларды ұйымдастыру

магистратура Қызметтер: Көлік тасымалын, қозғалысын және оларды пайдалануды ұйымдастыру, Жерге орналастыру, Кадастр, Бағалау, Логистика (са-лалар бойынша). Білімі: Информатика. Құқық: Кеден ісі. Әлеуметтік ғылымдар және бизнес: Экономика, Есеп және аудит, Қаржы, Әлемдік экономика. Техника ғылымдары және технологиялар: Ақпараттық жүйелер, Радиотехника, электроника және телекоммуни-кация, Құрылыс, Көлік, көліктік техника және технология.

43 Педагогика және психология

магистратура Білімі: Педагогика және психология, Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу, Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі, Бастапқы әскери даярлық, Дефектология, Музыкалық білім, Сурет өнері және сызу, Дене шынықтыру және спорт, Математика, Физика, Информатика, Химия, Биология, Тарих, Құқық және экономи-ка негіздері, География, Қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілі және әдебиеті, Шет тілі: екі шет тілі, Кәсіптік оқыту, Қазақ тілінде оқытылмайтын мектептердегі қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілінде оқытылмайтын мектептердегі орыс тілі және әдебиеті, Әлеуметтік пе-дагогика және өзін-өзі тану. Гуманитарлық ғылымдар: Халықаралық қатынастар, Тарих, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Шығыстану, Шетел филологиясы, Теология, Түркітану. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Психология, Әлеуметтану, Саясаттану.

28 Korea University - Korean language and Culture Center

Seoul http://klcc.korea.ac.kr/school/korea.koreaIntro.action?strIntroMode=001

29 Seoul National University - Korean Language and Culture Program

Seoul http://en.snu.ac.kr/admission/adm0701_1.jsp

Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Бірлескен Корольдігі30 Cardiff University - English Language Teaching

CentreCardiff www.cardiff.ac.uk

31 Durham University - English Language Centre Durham www.durham.ac.uk32 Heriot-Watt University - Language Centre Edinburgh www.hw.ac.uk33 Imperial College London - Imperial College

Business SchoolLondon www.imperial.ac.uk

34 King’s College London - English Language Centre London www.kcl.ac.uk35 London School of Economics and Political Science London www.lse.ac.uk36 Newcastle University - INTO Newcastle University Newcastle upon Tyne www.ncl.ac.uk37 Queen Mary, University of London - QMUL

Language CentreLondon www.qmul.ac.uk/

38 University College London - UCL Language Centre

London www.ucl.ac.uk

39 University of Aberdeen - University of Aberdeen Language Centre

Aberdeen www.abdn.ac.uk

40 University of Bath - Foreign Languages Centre at the University of Bath

Bath www.bath.ac.uk/flc

41 University of Birmingham - English for International Students Unit

Birmingham www.bham.ac.uk

42 University of Cambridge - Language Centre Cambridge www.cam.ac.uk43 University of Edinburgh - English Language

Teaching CentreEdinburgh www.ed.ac.uk

44 University of Exeter - INTO Exeter Exeter, Penryn www.exeter.ac.uk45 University of Glasgow - University of Glasgow

Language CentreGlasgow www.gla.ac.uk

46 University of Leeds - The Language Centre at the University of Leeds

Leeds www.leeds.ac.uk

47 University of Leicester - English Language Teaching Unit

Leicester www.le.ac.uk

48 University of Liverpool - English Language Centre Liverpool www.liv.ac.uk49 University of Manchester - University Language

CentreManchester www.manchester.ac.uk

50 University of Nottingham - Centre for English Language Education

Nottingham www.nottingham.ac.uk

51 University of Oxford - Oxford University Language Center

Oxford www.lang.ox.ac.uk/

52 University of Reading - International Study and Language Center

Reading www.reading.ac.uk

53 University of Sheffield - English Language Teaching Centre

Sheffield www.sheffield.ac.uk

54 University of Southampton - Centre for Language Study

Southampton www.soton.ac.uk

55 University of Sussex - Sussex Centre for Language Studies

Sussex www.sussex.ac.uk

56 University of Warwick - Centre for Applied Linguistics

Coventry www.warwick.ac.uk

Америка Құрама Штаттары57 Boston University - Center for English Language

and Orientation ProgramsBoston www.bu.edu

58 ELS Educational Services California, Massachusetts, New Jersey, Pennsylvania

www.els.edu

59 University of California, Davis - Extension Intensive English Program

Davis http://extension.ucdavis.edu

60 University of California, Irvine - Intensive English Program

Irvine http://unex.uci.edu

61 University of California, Los Angeles - UCLA Extension American Language Center

Los Angeles www.uclaextension.edu

62 University of California, Riverside - Intensive English Program

Riverside http://www.iep.ucr.edu/english/intensive.html

63 University of California, San Diego - English Language Institute

San Diego http://extension.ucsd.edu

64 University of Illinois Urbana-Champaign - Intensive English Institute

Urbana and Champaign www.illinois.edu

65 Middlebury Institute of International Studies at Monterey - Intensive English Programs

Monterey www.miis.edu

66 University of Pennsylvania - English Language Programs

Philadelphia www.upenn.edu

67 University of Southern California - Language Academy

University Park www.usc.edu

68 University of Texas at Austin - ESL Services Austin www.utexas.eduГермания Федеративтік Республикасы

69 Goethe-Institut Mannheim, Göttingen, Dresden www.goethe.de70 Carl Duisburg Centren Berlin, Köln www.cdc.de71 InterDaF Leipzig Leipzig www.uni-leipzig.de/interdaf72 SPEAK Marburg http://speak.de/sites/

deutsch/Финляндия Республикасы

73 University of Helsinki - Language Centre Helsinki www.helsinki.fi/university Франция Республикасы

74 Centre d’approches vivantes des langues et des medias (CAVILAM)

Vichy www.cavilam.com

75 Universite de Franche-Comte - Centre de linguistique appliquee de Besancon (CLA)

Besancon cla.univ-fcomte.fr

76 Universite de Perpignan Via Domitia (UPVD) - Center universitaire d’etudes francaises (CUEF)

Perpignan http://www.univ-perp.fr/fr/presentation/cuef.html

Швейцария Конфедерациясы77 ETH Zurich - Swiss Federal Institute of

Technology - Sprachzentrum der Universitat und der ETH Zurich

Zurich www.ethz.ch

78 University of Geneva Geneva www.unige.chЖапония

79 Kyoto University - The International Center Kyoto www.kyoto-u.ac.jp80 Osaka University - Center for International

Education and ExchangeOsaka www.osaka-u.ac.jp

81 Tokai University Tokyo www.u-tokai.ac.jp82 The University of Tokyo - Center for Japanese

Language Education Bunkyo, Tokyo www.u-tokyo.ac.jp

Барлығы: 17 ел, 82 тіл мектебіЕскерту:* Докторантура, резидентура, магистратура бағдарламалары бойынша шығармашылық және медициналық

мамандықтар бойынша мамандар даярлауды жүзеге асыратын мамандандырылған жоғары оқу орындарын жеке тәртіппен жұмыс органы қарайды.

** Бельгия Корольдігі, Дания Корольдігі, Финляндия елдерінде оқу өз бетімен түскендер санаты бойынша конкурсқа қатысатын адамдар үшін ғана.

*** Оқу елі ретінде Сингапур Республикасын таңдаған стипендиаттар тілдік даярлықты Ұлыбритания немесе АҚШ тілдік мектептерінде өтеді.

**** Осы ЖОО-да оқу/тағылымдамадан өту 2016 жылы «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін басым мамандықтар тізбесіндегі «Денсаулық сақтау және медициналық ғылымдары» бөліміне кірген мамандықтар бойынша ғана жүргізіледі.

***** MBA бағдармалары бойынша оқу үшін ғана.****** Бахрейн Корольдігі, Малайзия елдерінде оқу «Ислам қаржысы» мамандығы бойынша (оның баламалары)

магистратураға өз бетімен түскендер санаты бойынша конкурсқа қатысатын адамдар үшін ғана.*******Ағылшын тілінің тиісті курстары болмаған жағдайда, ағылшын тілі ресми тіл болып табылмайтын оқу

елін таңдаған стипендиаттар тілдік даярлықты ағылшын тілі ресми тіл болып табылатын елдердегі тілдік мек-тептерде өтеді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 10 ақпандағы №141 бұйрығына 2-қосымша

2016 жылға арналған «Болашақ» халықаралық стипендиясы шеңберінде шетелде оқу үшін мәндес мамандықтар тізбесі*

№ р/с

Мамандығы Бағдарламасы Қазақстан Республикасының жоғары және жоғары оқу ор-нынан кейінгі білім мамандықтар жіктемесіне сәйкес мәндес

мамандықтар**1. Техникалық ғылымдар және технологиялар

1 Авиациялық және зымыран-ғарыштық техника

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Механика, Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Авиация техникасы және технологиялары, Авто маттандыру және басқару, Ғарыш техникасы және технология-лары, Ұшатын аппараттар мен қозғалтқыштарды ұшуда пайдалану, Машина жасау, Аспап жасау, Радиотехника, электроника және теле-коммуникация, Жылу энергетикасы, Техникалық физика, Ұшатын аппа-раттар мен қозғалтқыштарды техникалық пайдалану, Техно логиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Көлік, көліктік техни-ка және технология, Көлік құрылысы, Электроэнергетика.

2 Сәулет. Құрылыс магистратура Өнер: Архитектура, Дизайн. Техника ғылымдары және технологи-ялар: Құрылыс, Құрылыс материалдардың бұйымдарын және кон-струкцияларын өндіру, Көлік құрылысы, Гидротехникалық құрылыс және ғимарат.

3 Атом өнеркәсібі магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Физика, Ядролық физика, Химия. Техника ғылымдары және технологиялар: Материалтану және жаңа материалдар технологиясы, Машина жасау, Наноматериалдар және нанотехнологиялар (салалар бойынша), Аспап жасау, Жылу энерге-тикасы, Техникалық физика, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Электроэнергетика.

4 Биотехнология. Биоинженерия. Биоинформатика. Молекулярлық генетика

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Информатика, Медико-биологиялық ісі, Химия. Білімі: Биология, Химия. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Материалтану және жаңа мате-риалдар технологиясы, Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (са-лалар бойынша), Тамақ өнімдерінің технологиясы, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы.Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Агрономия, Жеміс-көкөніс шаруашылығы, Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині.

5 Су ресурстары және суды пай-далану. Сумен қамтамасыз ету

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Гидрология, Метеорология, Физика, Экология. Ауыл шаруашылығы ғылымдары: Аграрлық техника және технология, Су ресурстары және суды пайда-лану, Мелиорация, рекультивация және жерді қорғау, Балық шаруашылығы және өнеркәсіптік балық аулау. Техника ғылымдары және технологиялар: Теңіз техникасы және технологиясы, Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау, Технологиялық маши-налар және жабдықтар (салалар бойынша), Техникалық физика, Гидротехникалық құрылыс және ғимарат .

6 Геодезия. Гео-информациялық жүйелер. География және картография

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: География, Гидрология, Информатика, Метеорология, Физика. Білімі: География, Информатика, Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Геодезия және картогра-фия, Математикалық және компьютерлік моделдеу, Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау, Тау-кен ісі, Радиотехника, электроника және телекоммуникация, Ғарыш техникасы және техно-логиялары. Қызметтер: Жерге орналастыру, Кадастр, Туризм.

7 Геология. Тау-кен iсі. Тау-кен инжинирингі

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Механика. Техника ғылымдары және технологиялар: Геодезия және картография, Геология және пайдалы қазбалар кен орындарын барлау, Тау-кен ісі, Металлургия, Мұнайгаз ісі, Пайдалы қазбаларды байыту, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Жарылғыш заттардың және пиротехникалық құралдардың химиялық технологиясы.

8 Информатика. Ақпараттық техно-логиялар мен жүйе-лер. Ақпа рат тық қауіпсіздік. Есептеу техника сы және бағдар ламалық қамтамасыз ету

магистратура Жаратылыстану ғылымдары: Информатика, Математика. Білімі: Информатика. Техника ғылымдары және технологиялар: Автоматтандыру және басқару, Басқару жүйелерінде автоматтанды-руы және ақпараттандыруы, Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету, Ақпараттық жүйелер, Математикалық және компьютерлік моделдеу, Аспап жасау, Радиотехника, электрони-ка және телекоммуникация. Әскери іс және қауіпсіздік: Ақпараттық қауіпсіздік жүйелері.

9 Материалтану және жаңа мате-риалдар техноло-гиясы

магистратура Білімі: Физика, Химия.Жаратылыстану ғылымдары: Биология, Механика, Физика, Химия, Ядролық физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотехнология, Материалтану және жаңа материалдар технологиясы, Металлургия, Аспап жасау, Құрылыс материалдарын, бұйымдары мен конструк-цияларын өндіру, Техникалық физика, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Материалдарды қысыммен өңдеу технологиясы , Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы.

10 Машина жасау магистратура Білімі: Физика.Жаратылыстану ғылымдары: Механика, Физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Авиация техникасы және технологиялары, Автоматтандыру және басқару, Ғарыш техникасы және технологияла-ры, Машина жасау, Металлургия, Теңіз техникасы және технология-сы, Аспап жасау, Радиотехника, электроника және телекоммуникация, Техникалық физика, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойынша), Көлік, көліктік техника және технология.

11 Металлургия магистратура Білімі: Физика, Химия.Жаратылыстану ғылымдары: Физика, Химия. Техника ғылымдары және технологиялар: Геология және пайдалы қазбалар кен орын-дарын барлау, Тау-кен ісі, Материалтану және жаңа материалдар технологиясы, Машина жасау, Металлургия, Техникалық физи-ка, Технологиялық машиналар және жабдықтар (салалар бойын-ша), Қайта өңдеу өндірістерінің технологиясы (салалар бойынша), Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы.

12 Нанотехнологиялар және наноматери-алдар

магистратура Білімі: Физика, Химия Жаратылыстану ғылымдары: Физика, Химия, Ядролық физика. Техника ғылымдары және технологиялар: Биотех-нология, Техникалық физика, Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, Органикалық заттардың химиялық технологиясы, Материалтану және жаңа материалдар технологиясы, Аспап жасау, Наноматериалдар және нанотехнологиялар (салалар бойынша).

44 Аударма ісі магистратура Білімі: Қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілі және әдебиеті, Шет тілі:екі шет тілі. Гуманитарлық ғылымдар: Халықаралық қатынастар, Филология, Аударма ісі, Шетел филологиясы, Шығыстану, Түркітану. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Журналистика.

45 Психология магистратура Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Психология, Педагогика және психология.

46 Спорт менеджментi. Дене даярлығы және спорт

магистратура Білімі: Дене шынықтыру және спорт, Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу, Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі, Педагогика және психология. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Менеджмент, Дене шынықтыру және спорт.

47 Білім саласындағы басқару

магистратура Білімі: Мектепке дейінгі оқыту және тәрбиелеу, Тарих, Құқық және экономика негіздері, Педагогика және бастауыш оқыту әдістемесі, Педагогика және психология, Кәсіптік оқыту, Шет тілі: екі шет тілі, Қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілі және әдебиеті, Қазақ тілінде оқытылмайтын мектептердегі қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілінде оқытылмайтын мектептердегі орыс тілі және әдебиеті. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Мемлекеттік және жергілікті басқару, Менеджмент, Психология, Экономика. Гуманитарлық ғылымдар: Шетел филологиясы, Философия, Халықаралық қатынастар, Тарих, Мәдениеттану, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Шығыстану, Шетел филологиясы, Теология, Түркітану.

48 Адами ресур-старды басқару. Жобаларды басқару

магистратура Гуманитарлық ғылымдар: Менеджмент, Халықаралық қатынастар, Аударма ісі. Білімі: Құқық және экономика негіздері, Педагогика және психология, Менеджмент. Құқық: Халықаралық құқық, Құқықтану, Юриспруденция. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Мемлекеттік және жергілікті басқару, Маркетинг, Менеджмент, Саясаттану, Психология, Өңіртану, Әлеуметтану, Экономика, Әлемдік экономика, Еңбекті ұйымдастыру және нормалау, Қаржы. Қызметтер: Мәдени-бос уақыт жұмыстары, Әлеуметтік жұмыс.5. Гуманитарлық ғылымдар

49 Археология және этнология. Антропология

магистратура Гуманитарлық ғылымдар: Археология және этнология, Тарих, Мәдениеттану, Дінтану, Әлеуметтану, Теология, Түркітану, Философия. Білімі: Биология, Тарих.

50 Тарих магистратура Білімі: Тарих, Құқық және экономика негіздері, География, Кәсіптік оқыту. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Халықаралық қатынастар, Тарих, Мәдениеттану, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Археология және этнология, Шығыстану, Шетел филологиясы, Теология, Түркітану. Құқық: Юриспруденция, Халықаралық құқық, Құқық қорғау қызметі, Кеден ісі. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Әлеуметтану, Саясаттану, Журналистика, Өңіртану, Мемлекеттік және жергілікті басқару, Мұрағаттану, құжаттану және құжаттамалық қамтамасыз ету.

51 Халықаралық қатынастар

магистратура Гуманитарлық ғылымдар: Халықаралық қатынастар, Тарих, Мәдениеттану, Дінтану, Шығыстану, Аударма ісі, Теология, Түркітану.Білімі: Шет тілі: екі шет тілі. Құқық: Құқықтану, Юриспруденция, Халық-аралық құқық. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Саясат-тану, Өңіртану, Әлемдік экономика, Жұртшылықпен байланыс, Елтану.

52 Құқық магистратура Білімі: Құқық және экономика негіздері. Құқық: Халықаралық құқық, Құқық қорғау қызметі, Құқықтану, Кеден ісі, Юриспруденция.

53 Дiнтану. Теология. Шығыстану

магистратура Білімі: Тарих, Әлеуметтік педагогика және өзін-өзі тану. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Халықаралық қатынастар, Тарих, Мәдениеттану, Филология, Дінтану, Аударма ісі, Археология және этнология, Шығыстану, Шетел филологиясы, Теология, Түркітану. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Әлеуметтану, Саясаттану, Журналистика, Өңіртану, Мемлекеттік және жергілікті басқару, Жұртшылықпен байланыс.

54 Филология. Лингвистика

магистратура Білімі: Педагогика және психология, Қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілі және әдебиеті, Шет тілі:екі шет тілі, Қазақ тілінде оқытылмайтын мектептердегі қазақ тілі және әдебиеті, Орыс тілінде оқытылмайтын мектептердегі орыс тілі және әдебиеті. Гуманитарлық ғылымдар: Философия, Филология, Аударма ісі, Шетел филологиясы. Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес: Журналистика.

6. Денсаулық сақтау және медициналық ғылымдар55 Вирусология магистратура Клиникалық зертханалық диагностика: Вирусология. Медициналық-

алдын алу (санитарлық-гигиена), медицина-биологиялық және биологиялық бейін: Вирусология.

56 Жалпы тәжірибелік дәрігер

магистратура Емдеу ісі, Жалпы медицина, Педиатрия, Терапия, Жалпы дәрігерлік тәжірибе.

57 Қоғамдық денсаулық сақтау. Денсаулық сақтау менеджменті

магистратура Денсаулық сақтау менеджменті, Қоғамдық денсаулық сақтау, Мейірбике ісі, Әлеуметтік гигиена және денсаулық сақтауды ұйымдастыру, оның ішінде санитарлық-эпидемиологиялық қызмет (статистика, методология), Жалпы гигиена, Емдеу ісі, Жалпы меди-цина, Медико–профилактика ісі .

58 Мейірбике ісі магистратура Жалпы медицина, Мейірбике ісі.59 Фармация, фарма-

цев тикалық химиямагистратура Жалпы медицина, Фармация, Токсикология, Химия.

Ескерту:* Осы Тізбе шетелде оқу үшін таңдалып алынған «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау конкур-

сына қатысу үшін үміткерлер ұсынған дипломда көрсетілген мамандықтың мәндестігін анықтау үшін қолданылады.** Мәндес мамандықтар (3-баған) арасында үміткерлердің мамандықтарының атаулары болмаған жағдайда,

мамандықты мәндестігіне қарауды және үміткерді конкурсқа жіберу туралы шешім қабылдауды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі жүзеге асырады.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 11 наурызда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13437 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 4 наурыз №192 Астана қаласы

«Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша шығыстар нормаларын, оқуға және тағылымдамадан өтуге үлгілік шарттарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 13 сәуірдегі № 163 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 44-4) тармақшасына сәйкес, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 11 маусымдағы №573 қаулысымен бекітілген «Болашақ» халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу қағидаларын іске асыру мақсатында бұйырамын:

1. «Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша шығыстар нормаларын, оқуға және тағылымдамадан өтуге үлгілік шарттарды бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2012 жылғы 13 сәуірдегі № 163 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7613 болып тіркелген, «Егемен Қазақстан» газетінің 2012 жылғы 29 мамырдағы № 274-278 (27352) санында жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«Болашақ» халықаралық стипендиясы бойынша шығыс нормаларын, оқуға және тағылымдамадан өтуге арналған

үлгілік шарттарды бекіту туралы»;2-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«3) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес магистр дәрежесін алу үшін оқуды ұйымдастыруға (конкурсқа мемлекеттік

қызметшілер, ғылыми-педагог қызметкерлер, инженерлік-техникалық қызметкерлер, мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлері, бұқаралық ақпарат құралдары редакциясының қызметкерлері санаттары бойынша қатысқан адамдар үшін);»;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасы Президентінің «Болашақ» халықаралық стипендиясы көлемін анықтау үшін шығыстар нормаларындағы елдер бөлімінде:

1-тармақта:реттік нөмірі 40-жол мынадай редакцияда жазылсын:

« 40. Қазақстан Республикасы* 130 мың теңге 150 мың теңге -- -- -- -- -- »;мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 41, 42-жолдармен толықтырылсын:«

41. Бахрейн Корольдігі

700 АҚШ долларына балама со-

мадан артық емес

700 АҚШ долларына балама со-

мадан артық емес

- 560АҚШ долларына балама со-

мадан артық емес

675 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

50 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

50 АҚШ долларына

балама сомадан артық емес

42. Біріккен Араб

Әмірліктері

800 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

800 АҚШ долларына балама со-

мадан артық емес

- 560 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

675 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

50 АҚШ долларына

балама сомадан

артық емес

50 АҚШ долларына

балама сомадан артық емес

»;көрсетілген бұйрықпен бекітілген Магистр дәрежесін алу үшін оқуды ұйымдастыруға арналған (конкурсқа

мемлекеттік қызметшілер,ғылыми-педагог қызметкерлер, жоғары оқу орындарының түлектері, мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер, бұқаралық ақпарат құралдары редакциясының қызметкерлері санаттары бойынша қатысқан адамдар үшін) үлгілік шартында:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:«Магистр дәрежесін алу үшін оқуды ұйымдастыруға арналған (конкурсқа мемлекеттік қызметшілер, ғылыми-

педагог қызметкерлер, инженерлік-техникалық қызметкерлер, мәдениет қызметкерлері, шығармашылық қызметкерлер, бұқаралық ақпарат құралдары редакциясының қызметкерлері санаттары бойынша қатысқан адамдар үшін) үлгілік шарт».

2. Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім және халықаралық ынтымақтастық департаменті (С.М. Өмірбаев) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін

күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға, сондай-ақ тіркелген бұйрықтың алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында ор-наластыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Т.О. Балықбаевқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 8 сәуірде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13582 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 17 наурыз №201 Астана қаласы

«Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидаларын бекіту туралы және «Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды мемлекеттік ат-тестаттау жүргізудің үлгі ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және

ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы №

506 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы

Бұйырамын:1. «Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидаларын бекіту туралы және «Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы

бақылау, аралық және қорытынды мемлекеттік аттестаттау жүргізудің үлгі ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 506 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7367 болып тіркелген, «Егемен Қазақстан» газетінің 2012 жылғы 21 сәуірдегі № 172-177 (27251) санында жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидаларын бекіту туралы және «Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық

бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік ережелерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 506 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы»;

2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«2. Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік

ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5191 болып тіркелген) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік ережесінде:»;

4-тарау алынып тасталсын.»; көрсетілген бұйрықпен бекітілген Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидаларында:3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«3. Ұлттық бірыңғай тест (бұдан әрі - ҰБТ) – орта білімнен кейінгі немесе жоғары білімнің білім беру

бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына түсу емтихандарымен біріктірілетін, жалпы орта білім беру ұйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттау нысанының бірі.».

2. Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті (С.Н. Нүсіпов) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде

және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында ор-наластыруды;

5) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым вице-министрі Т. Балықбаевқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е. Сағадиев

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 17 наурыздағы № 201 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 506 бұйрығымен бекітілген

Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидалары

1. Жалпы ережелер1. Осы Ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Білім туралы» Қазақстан

Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңының 5-бабының 12) тармақшасына сәйкес әзірленді және ағымдағы

жылғы жалпы орта білім берудің білім бағдарламаларын меңгерген білім беру ұйымдарының бітірушілеріне (бұдан әрі - бітіруші) ұлттық бірыңғай тестілеуді өткізу тәртібін белгілейді.

2. Қағидалар меншік нысанына және ведомстволық бағыныстылығына, типтері мен түрлеріне қарамастан білім беру ұйымдарына таратылады.

Ұлттық бірыңғай тест (бұдан әрі - ҰБТ) - орта бiлiмнен кейiнгi немесе жоғары бiлiмнің бiлiм беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына түсу емтихандарымен бiрiктiрiлетiн, жалпы орта бiлiм беру ұйымдарында бiлiм алушыларды қорытынды аттестаттау нысандарының бiрі.

ҰБТ ұлттық бірыңғай тест өткізу пункттерінің (бұдан әрі - ҰБТӨП) базасында өткізіледі. 5. ҰБТ-ның өткізілуін үйлестіру үшін облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың білім

басқармаларының базасында штабтар (бұдан әрі – Штаб) құрылады. 6. Штаб:1) ҰБТ-ны және апелляцияны өткізу жөніндегі ұйымдастыру жұмыстарын;2) ҰБТ мәселелері бойынша жұртшылық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын;3) ҰБТ-ны өткізу кезінде металл іздегіштердің, ұялы байланыс телефондарының сигналдарын тұншықтыратын

құралдарды және бейне бақылау камераларын пайдалану жұмыстарын үйлестіреді.7. ҰБТ-ны өткізу үшін ҰБТӨП-те мемлекеттік комиссиялар (бұдан әрі - МК) құрылады. МК өз жұмысында «Білім

туралы», «Мемлекеттік құпиялар туралы», «Сыбайлас жемқорлықпен күрес туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарын және осы Қағидаларды басшылыққа алады.

8. МК-нің құрамына әкімдік өкілдері, жоғары оқу орындарының басшылары (бұдан әрі – ЖОО), облыстық (республикалық маңызы бар қалалар) білім басқармаларының бастықтары (бұдан әрі – білім басқармасының бастықтары), аудандық (қалалық) білім бөлімдерінің бастықтары, құқық қорғау органдарының, қоғамдық ұйымдардың және бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері, сондай-ақ білім беру ұйымдарының немесе білім басқармаларының білікті қызметкерлері арасынан тағайындалған хатшы кіреді. МК мүшелерінің саны 5 адамнан тұрады.

9. Білім беру ұйымдарында: 1) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың білім беру ұйымдарының базасында орналасқан

ҰБТӨП-терде МК төрағасы болып ЖОО-ның басшылары немесе білім басқармаларының бастықтары тағайындалады; 2) аудан орталықтарының білім беру ұйымдарында орналасқан ҰБТӨП-терде МК төрағасы болып аудан (қала)

әкімдерінің орынбасарлары немесе аудандық (қалалық) білім бөлімдерінің басшылары тағайындалады.МК-нің құрамы жоғары оқу орындарының және облыстар мен республикалық маңызы бар қалалардың білім

басқармаларының ұсыныстары бойынша Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің бұйрығымен ҰБТ рәсімін өткізгенге дейін 2 ай бұрын бекітіледі.

10. МК:1) жұртшылық арасында ҰБТ мәселелері бойынша ақпараттық- түсіндіру жұмыстарын жүргізеді;2) жергілікті атқарушы органдармен және білім беру ұйымдарымен бірлесіп бітірушілерді ҰБТӨП-ке және

кері жеткізуді, орналастыру мен тамақтандыруды ұйымдастырады (50 шақырымнан жақын қашықтықта тұратын бітірушілер тестілеу өткізілетін күні таңғы сағат 07.00-ден бастап, ал ҰБТӨП-тен 50 шақырымнан алыс қашықтықта тұратын бітірушілер тестілеу басталғанға дейін бір күн бұрын тасымалданады);

3) медициналық қызметкерлердің жұмысын қамтамасыз етеді;4) электр көзі мен телекоммуникациялық байланыстың үзіліссіз жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;5) кезекшілердің құрамын қалыптастырады; 6) кезекшілердің тестілеуге қатысуын қамтамасыз етеді;7) қоғамдық тәртіпті сақтауды, тестілеуге кіргізу кезінде металл іздегіштерді, тестілеу кезінде ұялы байланыс

телефондарының сигналдарын тұншықтыратын және бейнебақылау құралдарын пайдалануды ұйымдастырады; 8) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Тестілеу басталғанға дейін ғимаратты тексеру актісін

жасау арқылы ҰБТ өтетін ғимаратты жарылғыш заттардың болмауы үшін тексеруді жүзеге асырады; 9) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің өкілдері (бұдан әрі – Министрлік өкілдері) мен

апелляциялық комиссияның жұмыс істеуі үшін жағдай жасайды; 10) Осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша аудиторияларды ҰБТӨП жетекшілерінен санитарлық-

гигиеналық нормаларының сақталуына, тыйым салынған заттардың (ақпараттық және анықтамалық материалдар, электрондық кітаптар, калькуляторлар, ұялы телефондар, пейджерлер және фотоаппараттар) болмауына жасалған акт бойынша қабылдауды жүзеге асырады;

11) Министрлік өкілімен бірлесіп мүгедек бітірушілер, даму мүмкіндіктері шектеулі, көру қабілеті нашар (көрмейтін, нашар көретін), есту қабілеті нашар (естімейтін, нашар еститін), өздігінен жүріп-тұру функциясы бұзылған мүгедектер және қант диабетімен ауратын бітірушілер үшін жеке аудитория бөлу туралы шешім қабылдайды.

12) тестілеу өткізілген күні осы Қағидаларға 3, 4, 5-қосымшаларға сәйкес нысан бойынша Дұрыс жауаптар коды мен ҰБТ қорытындысының емтихан ведомосын (апелляция есепке алынбаған) және ҰБТ қорытындысының емтихан ведомосын (апелляция есепке алынған) көпшіліктің назарына іледі;

13) осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес Сертификаттарды беру тізілімін және сертификаттарды беру жұмыстарын ұйымдастырады;

14) Штабты ҰБТ-ның өту барысы және бітірушінің осы Қағидалардың талаптарын бұзу фактісі туралы хабар-дар етеді.

11. МК-ның шешімдері МК мүшелерінің отырысында қатысушылардың көпшілік даусымен қабылданады және төраға мен хатшының қолы қойылған отырыс хаттамасымен ресімделеді. Дауыстар тең болған жағдайда, МК төрағасының даусы шешуші болып саналады.

2. ҰБТ-ны өткізу тәртібі12. ҰБТ-ны тапсыруға ерікті негізде жалпы орта білім берудің білім бағдарламаларын меңгерген білім беру

ұйымдарының ағымдағы жылғы бітірушілері жіберіледі. 13. ҰБТ қазақ және орыс тілдерінде бес пән бойынша: қазақ немесе орыс тілі (оқыту тілі), математика, Қазақстан

тарихы, орыс тілінде оқытатын мектептердегі қазақ тілі және қазақ тілінде оқытатын мектептердегі орыс тілі және таңдаған мамандыққа байланысты таңдау пәнінің біреуі бойынша өткізіледі. Арнайы немесе шығармашылық дайындықты талап ететін шығармашылық мамандықтарына түсуші бітірушілер үшін таңдау пәні - ерікті.

14. ҰБТ-ға қатысуға өтініштерді қабылдау мерзімі - 10 наурыздан 25 сәуірге дейін. Өтініш бланкілерін толтыруды бітіруші өзі оқитын білім беру ұйымында жүргізеді.

15. ҰБТ-ның нәтижесі туралы сертификатқа (бұдан әрі –сертификат) бітірушінің Т.А.Ә. жеке куәлік, паспорт не-месе туу туралы куәлік бойынша толтырылады. 16 жасқа толмаған және жеке басын куәландыратын құжаты жоқ бітірушіге мектеп директоры осы Қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бітірушінің фотосуреті жапсы-рылып, мектептің мөрі басылған, анықтама береді.

16. Тестілеу ҰБТӨП-терде 1-15 маусым аралығында өткізіледі.17. ҰБТ жалпы білім беретін оқу бағдарламаларының шеңберінде жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген тест тапсырмаларының

көмегімен өткізіледі.18. Әрбір пән бойынша тест тапсырмасының саны – 25.19. ҰБТ-ны өткізуге 3,5 (үш жарым) астрономиялық сағат (210 минут) бөлінеді. ҰБТ-ны қайта тапсыруға рұқсат

берілмейді. 20. Жауап парағы осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес мынадай тәртіппен толтырылады: 1) 1-секторда бітірушінің Т.А.Ә. жазылады;2) 2-секторда жоғарғы тор көздерге көлденеңінен бітірушінің рұқсаттамасында көрсетілген талапкердің жеке

коды жазылады. Әр санның астындағы торкөздегі сандарға сәйкес дөңгелекшелер боялады.3) 3 және 4-секторларда емтихан тапсыру кезінде бітірушінің отыратын орны және оның сұрақ-кітапшасының

нұсқасы боялады;4) 5-секторда бітіруші ҰБТ тапсыратын лек пен аудитория нөмірі қойылады. Лек нөмірі емтихан болатын күн

бойынша анықталады;5) 6, 7, 8, 9-секторларда қазақ тілі, орыс тілі, Қазақстан тарихы, математика пәндері бойынша тапсырмалардың

жауаптары боялады;6) 10-секторда таңдау пәні бойынша тапсырмалардың жауаптары боялады;Әрбір тапсырма берілген бес жауап нұсқасынан бір ғана дұрыс жауапты таңдауды талап етеді. Таңдалған жауап

сол пәнге сәйкес сектордағы дөңгелекшені толық бояу арқылы белгіленеді.7) 11-сектор боялмайды (шығармашылық емтихан тапсыратын талапкерлер үшін қарастырылған);8) 12 сектор (жауап парағының нөмірі көрсетілген) боялмайды; 9) «Назар аударыңыз» бағанына аса көңіл бөлінеді: жауап парағы қара пастасы бар қаламмен толтырылады;жауап парағын ластауға, бүктеуге, жыртуға болмайды;корректор сұйығын пайдалануға болмайды;бір тапсырмаға 2 немесе одан көп жауап бояған кезде жауап есепке алынбайды; 10) бітіруші жауап парағының оң жақ төмен бұрышындағы «Бітірушінің қолтаңбасы» деген 13-секторға қолын

қояды. Жауап парағы қате толтырылған жағдайда, бітірушіге жаңа жауап парағы берілмейді. 21. Жауап парағындағы қызметтік секторлар толтырылып болғаннан кейін ғана аудиторияда №1 отырғызу ор-

нынан бастап сұрақ-кітапшалар таратылады.22. Сұрақ-кітапшалар таратылып болғаннан кейін бітірушілер сұрақ-кітапша парақтарының түгел екендігін

тексереді. Егер, сұрақ- кітапшаның парақтары түгел болмаса немесе типографиялық ақауы болған жағдайда, бітіруші бірден Министрлік өкілін

хабардар етеді.23. Бітіруші сұрақ-кітапшадағы нұсқа нөмірін жауап парағына (4-сектор) көшіріп жазады және сұрақ-кітапшаның

мұқабасын толтырады. 24. Жауап парағының қызметтік секторлары мен сұрақ-кітапшаның мұқабасын толық толтырғаннан кейін тақтаға

ҰБТ-ның басталу және аяқталу уақыты жазылады. 25. Аудиторияларда әрбір 45 минут сайын уақыт туралы бітірушілерге ескертіледі. ҰБТ аяқталған кезде соңғы

5 бітіруші аудиториядан бірге шығады.26. ҰБТ өту уақытында аудиторияға тек қана Министрлік өкілі немесе Министрлік өкілінің алып жүруімен МК

төрағасы кіре алады.27. ҰБТ өткізілетін күндері ҰБТ өтетін корпустарда тестілеу үшін пайдаланылмайтын аудиториялардың,

кабинеттердің, орындардың (әжетханадан басқа), сондай-ақ бітірушілердің кіріп-шығуына арналған есіктен басқа кіріп-шығатын есіктердің барлығы жабылады және мөрленеді. Ғимараттан тыс орналасқан ғимарат пен әжетхана аралығындағы жүретін жолдар мен аумақтарда бөгде тұлғалардың жүруіне жол берілмейді.

28. Бітірушілер аудиторияға бір-бірден жіберіледі. Бұл ретте бітірушілердің жеке басын сәйкестендіру анықта-маның, жеке басын куәландыратын құжаттың, рұқсаттаманың және рұқсаттама түбіртегінің негізінде жүргізіледі. Дәліз кезекшісі бітірушілердің бөгде заттарының арнайы бөлінген орынға қалдыруын қадағалайды. Бітіру ші отырғызу парағында көрсетілген нөмірге сәйкес орынға отырады және отырғызу парағында өз орнына отырған дығын рас-тап қол қояды. Бітірушілерді аудиторияға жіберу ҰБТ басталды деп хабарланған сәттен бастап тоқтатылады.

29. Егер бітіруші жарақат алу, отбасы жағдайы, өтініш беру кезінде тестілеуді тапсыру тілін қате көрсету себептері бойынша тестілеуден өте алмау жағдайлары туындаған кезде, бітірушіні қосымша отырғызу жүргізіледі. Мұндай жағдайда, бітіруші МК төрағасының атына емтихан күнін өзгерту немесе аудиториясының тілдік статусын өзгерту туралы өтініш береді. Өтінішке растайтын құжаттар қоса тіркеледі. Бітірушіні қосымша отырғызу туралы шешім МК отырысының хаттамасымен ресімделеді

30. Оң шешім қабылданған жағдайда Министрлік өкілі бітірушінің рұқсаттамасына өзгерістер енгізеді, тест тапсырмалары тапсыру тіліне сәйкес бітірушіні қосымша отырғызуға болатын аудиторияның нөмірін анықтайды.

31. Қосымша отырғызу үшін ҰБТ-ға келмеген бітірушінің емтихан материалдары немесе артық емтихан мате-риалдары пайдаланылады.

Ескертпе: қосымша отырғызу, егер ҰБТӨП-те кейінгі лектер және тестілеу тапсыру тіліне байланысты аудито-рияларда бос орындар болған жағдайда ғана іске асырылады.

32. Балдарды бағаға ауыстыруды МК осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес білім беру саласындағы уәкілетті орган белгілеген ҰБТ сертификатының балдарын жалпы орта білім туралы аттестаттың бағаларына ауыстыру шкаласына сәйкес жүргізеді.

33. Бітірушіге сөйлесуге, бір орыннан екінші орынға ауысып отыруға, емтихан материалдарын басқа бітірушімен ауыстыруға, көшіріп жазуға, шпаргалкаларды, оқулықтарды және басқа да әдістемелік әдебиеттерді, калькуляторды, фотоаппаратты, мобильді байланыс құралдарын (пейджер,

ұялы телефондар, планшетниктер, iPad, iPod, iPone, SmartPhone), ноутбуктарды, плейерлерді аудиторияға кіргізуге және пайдалануға рұқсат етілмейді.

34. Бітіруші осы Қағидалардың 33-тармағын бұзған жағдайда Министрлік өкілі осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Тыйым салынған заттың тәркіленуі және бітірушіні аудиториядан шығару туралы актісін жасайды және тест нәтижелерін жою туралы шешім қабылдайды. Бітірушінің осы Қағидалардың бұзу фактісі ту-ралы МК төрағасын хабардар етеді.

35. Бітірушіні аудиториядан шығару және оның тест нәтижелерін жою туралы шешім қабылданған жағдайда ол өзі білім алған білім беру ұйымында дәстүрлі емтихандар нысанында қорытынды аттестаттаудан өтеді. Бұл ретте, ол ағымдағы жылы жоғары оқу орнына түсу құқығынан айырылады.

36. Тестілеуге берілген уақыт аяқталған кезде бітіруші емтихан материалдарын тапсырудан бас тартқан жағдайда оның жұмысы өңделмейді; Министрлік өкілі осы Қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес нысанда Тестілеуге берілген уақыт аяқталған кезде бітіруші емтихан материалдарын тапсырудан бас тартқан фактіні тіркеу туралы акті жасайды.

37. Тест тапсырмаларын бағалау кезінде бірыңғай талаптарды сақтау және даулы мәселелерді шешуді қамтамасыз ету, ҰБТ-ға қатысушылардың құқығын қорғау мақсатында тестілеу өткізу кезеңінде апелляцияны қарау жөніндегі республикалық комиссия (бұдан әрі - республикалық апелляциялық комиссия) және әрбір ҰБТӨП-терде апелляциялық комиссия құрылады.

38. Республикалық апелляциялық комиссияның төрағасы мен құрамы білім беру саласындағы уәкілетті органның бұйрығымен бекітіледі.

39. Республикалық апелляциялық комиссия апелляциялық комиссияның бітірушіге балдар қосу туралы ұсыныстардың негізділігін қарайды және соңғы шешім қабылдайды.

40. Республикалық апелляциялық комиссия өз функцияларын орындау мақсатында апелляциялық комиссиялар дан бітірушінің жауап парағының көшірмесін, ҰБТ қағидаларының сақталуы туралы мәліметтерді сұратады және алады.

41. Республикалық апелляциялық комиссияның шешімі комиссия мүшелерінің жалпы санының көпшілік дау-сымен қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, комиссия төрағасының дауысы шешуші болып табылады. Республикалық апелляциялық комиссияның шешімі төрағаның және комиссияның барлық мүшелерінің қолдары қойылған хаттамалармен ресімделеді. Республикалық апелляциялық комиссияның және апелляциялық комисси-ялар отырыстарының хаттамалары жыл бойы Ұлттық тестілеу

орталығында сақталады.42. Апелляциялық комиссияның жұмысын апелляциялық комиссияның төрағасы басқарады.43. Апелляциялық комиссия төрағасының кандидатурасы білім беру саласындағы уәкілетті органның, ал оның

құрамы облыстардың және республикалық маңызы бар қалалардың білім басқармаларының бұйрықтарымен бекітіледі. Апелляциялық комиссияның құрамына МК мүшелері және балалары ағымдағы жылы ҰБТ-дан өтетін өзге де тұлғалар кіре алмайды.

44. Апелляциялық комиссия тестілеуге қатысушылардан тест тапсырмаларының мазмұны және техникалық се-бептер бойынша өтініштер қабылдайды және қарайды, республикалық апелляциялық комиссияға бітірушіге балдар қосу туралы ұсыныс енгізеді және апелляцияның қорытындылары туралы хабардар етеді.

45. Апелляцияға берілетін өтінішті тестілеуге қатысушының өзі апелляциялық комиссия төрағасының атына береді. Тест тапсырмаларының мазмұны және техникалық себептер бойынша өтініштер тестілеу нәтижесі жария лан-ғаннан кейін келесі күні сағат 14.00-ге дейін қабылданады және апелляциялық комиссия бір күн ішінде қарастырады. Өтініш берушінің өзімен бірге оның жеке басын куәландыратын құжаты, ҰБТ-ға жіберу рұқсаттамасы болуы керек.

3. Қорытынды ережелер46. ҰБТ тапсырған бітірушілерге: сертификат; жалпы орта білімі туралы аттестат (бұдан әрі – аттестат) беріледі. 47. Сертификат ҰБТ тапсырған күннен бастап күнтізбелік үш күн ішінде ҰБТӨП-те беріледі.Сертификатқа ҰБТ шеңберінде тапсырылған әрбір пән бойынша балдары қойылады.Сертификат МК төрағасының, Министрлік өкілінің қолымен расталады және оған базасында ҰБТӨП

ұйымдастырылған жоғары оқу орындарының немесе жергілікті білім беруді басқару органдарының мөрімен бекітіледі.48. Аттестатты ҰБТ-ны тапсырған кезде бітірушілер білім алған білім беру ұйымдары береді. Аттестатқа ҰБТ

шеңберінде тапсырылған жалпы білім беретін пәндер бойынша МК шешіміне сәйкес жылдық баға есептелген орташа арифметикалық баға қойылады. Дау тудыратын жағдайда бағаны дөңгелектеу көтеру жағына жасалады.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 15 сәуірде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13603 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 13 сәуір №272 Астана қаласы

«Білім және ғылым саласындағы азаматтық қызметшілерді аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарын, сондай-ақ Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы

орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім

беру ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 27 қаңтардағы №83 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Бұйырамын:1. «Білім және ғылым саласындағы азаматтық қызметшілерді аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарын,

сондай-ақ Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 27 қаңтардағы № 83 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13317 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 11 наурызда жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарында:

мынадай мазмұндағы 20-1 және 20-2 тармақтармен толықтырылсын: «20-1. Педагог қызметкер біліктілік талаптарына сай өтініштің негізінде «Білім туралы» Қазақстан Республикасы

Заңының 51-бабының 2-тармағының 7) тармақшасына сәйкес біліктілік санатын беру (растау) үшін мерзімінен бұрын аттестаттаудан өтеді.

20-2. Аудандық, қалалық, облыстық әдістемелік кабинеттердің әдіскерлері жалпы негізде аттестаттаудан өтеді.

18 8 ҚАЗАН2016 жыл

(Соңы. Басы 17-бетте)

Әдістемелік жұмыстан оқытушылық қызметке ауысқан кезде әдіскердің біліктілік санаты дипломда көрсетілген оқыту пәні бойынша біліктілік санатына теңестіріледі және оның қолдану мерзімі аяқталғанға дейін сақталады.

Оқытушылық қызметтен әдістемелік жұмысқа ауысу кезінде пән бойынша біліктілік санаты әдіскердің біліктілік санатына теңестіріледі және оның қолдану мерзімі аяқталғанға дейін сақталады.».

31-тармақ мынадай редакцияда жазылсын: «31. Білім беру ұйымының әр педагог қызметкері бойынша аттестаттау комиссиясы мына шешімдердің бірін

шығарады: 1) біліктілік санаты талаптарына сәйкес; 2) біліктілік санаты талаптарына сәйкес емес.». мынадай мазмұндағы 4-тараумен толықтырылсын:«4. Қорытынды ереже35. Педагог қызметкерлерге біліктілік санаттарын беру (растау) туралы бұйрықты барлық деңгейдегі басшылар

1 шілдеден кешіктірмей шығарады және Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, арнайы (түзеу), қосымша, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының педагог қызметкерлеріне біліктілік санатының берілуіне/расталуына сәйкес еңбекақы төлеу деңгейі жаңа оқу жылының 1 қыркүйегінен бастап белгіленеді.

36. Біліктілік санатын беру (растау) үшін педагог қызметкерді аттестаттау туралы куәліктерді беру осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша 31 тамыздан кешіктірілмей жүзеге асырылады.

Аттестатталған педагог қызметкерлерге біліктілік санатын беру (растау) туралы куәліктерді беру осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша тіркеу журналында тіркеледі.

37. Біліктілік санаттарын беру (растау) үшін педагог қызметкерлерді аттестаттау жұмысқа шыққаннан кейін соңғы үш жылдың талдау қорытындысы бойынша:

1) бала күтімі бойынша демалыстан шыққан; 2) Қазақстан Республикасынан тыс жерде қызметтік іссапарда, оқуда (тағылымдамада) болған; 3) Қазақстан Республикасының ішінде жұмыс орнын ауыстырған;4) Білімін, еңбек өтілі мен біліктілік санатын растайтын құжаттары барболған жағдайда алыс және жақын шет елдерден Қазақстан Республикасына келген;5) Білім беру саласының уәкілетті органынан, білім беруді басқару органдарынан, әдістемелік кабинеттерден,

біліктілікті арттыру институттарынан келген педагог қызметкерлерге жүргізіледі. 38. Жасы бойынша зейнетке шығуға 3 жылдан аспайтын уақыт қалған педагог қызметкерлердің бұрын берілген

біліктілік санаты сақталады.».2. Мектепке дейінгі және орта білім, ақпараттық технологиялар департаменті (Ж. Жонтаева) заңнамада

белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен

кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауды;

3) осы бұйрықты алған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына бір данада, мемлекеттік және орыс тілдерінде баспа және электронды түрде жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;5) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні

ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтердің ұсынылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын. 4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушы Е.ИМАНҒАЛИЕВ

Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын

білім беру ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарына 2-қосымша

нысанКУӘЛІК

Біліктілік санаттарын беру/растау үшін педагог қызметкерді аттестаттау туралы Осы куәлік _____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ берілді

(тегі, аты және әкесінің аты (болған жағдайда))Біліктілік санаттарын беру/растау жөніндегі аттестаттау комиссиясының 20____жылғы «___»_____________

шешіміне және ____________________________________________________________________________________ (білім беру ұйымының толық атауы)

20____жылғы «___»______________ бұйрығына сәйкес __________________________________________________________________________________________________________________ біліктілік санаты берілді/расталды

(лауазым атауы)Комиссия төрағасы _____________________________________________________ (тегі, аты және әкесінің аты (болған жағдайда)) (қолы)Комиссия хатшысы _________________________________________________________ (тегі, аты және әкесінің аты (болған жағдайда)) (қолы)Мөр орныТіркеу нөмірі ________Берілген күні 20___ жылғы «____» ________________ Беру орны

Мектепке дейінгі, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын

білім беру ұйымдарында жұмыс істейтін педагог қызметкерлер мен оларға теңестірілген тұлғаларды аттестаттаудан өткізу қағидалары мен шарттарына 3-қосымша

нысанБіліктілік санаттарын беру/растау туралы куәліктерді тіркеу және беру журналы

_____________________________________________________________(білім беру ұйымының атауы)

№ р/с

Тегі, аты, әкесінің аты

Лауазым атауы және берілетін

біліктілік санаты

Аттестаттау комиссиясы

шешімінің күні

Біліктілік санаттарын беру/растау туралы бұйрықтың

күні мен нөмірі

Куәліктің берілген

күні

Алған педагогтың

қолы

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 16 мамырда Нормативтік

құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13705 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 28 сәуір №303 Астана қаласы

Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандартын бекіту туралы

«Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы» 2015 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабы 3) тармақшасына және 26-бабына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты бекітілсін.2. Жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім және халықаралық ынтымақтастық департаменті (С. Өмірбаев)

заңнамада белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін; 2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы бұйрықтың көшірмесін «Әділет»

ақпараттық-құқықтық жүйесінде және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс

күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Т.О. Балықбаевқа жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан РеспубликасыныңДенсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі____________________________ Т. Дүйсенова18 мамыр 2016 ж.

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрі____________________________ Қ. Бишімбаев6 маусым 2016 ж.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 сәуірдегі №303 бұйрығымен бекітілген

Конкурстық негізде алынатын жоғары білімнің ең төмен әлеуметтік стандарты1. Ең төмен әлеуметтік стандартты әзірлейтін және бекітетін орталық мемлекеттік органның атауы: Қазақстан

Республикасы Білім және ғылым министрлігі.2. Ең төмен әлеуметтік стандартты қолдануға негіз болатын нормативтік құқықтық актілердің тізбесі: 1) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы;2) «Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы» 2015 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан

Республикасының Заңы;3) «Білім беру ұйымдарында білім алушыларға мемлекеттік стипендияларды тағайындау, төлеу қағидаларын және

олардың мөлшерлерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 7 ақпандағы № 116 қаулысы;4) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске

асыратын білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезінде қабылдау квотасының мөлшерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 28 ақпандағы № 264 қаулысы;

5) Республикалық бюджеттен қаржыландырылатын білім беру ұйымдарында (Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдар үшін мамандар даярлауды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарын қоспағанда) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлауға 2015 - 2016 оқу жылына арналған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 17 маусымдағы № 453 қаулысы;

6) «Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 29 желтоқсандағы № 179 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10275 тіркелген);

7) «Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асы-ратын ұйымдарда мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылар үшін өтемақылар төлеу арқылы қысқы және жазғы каникул кезеңінде қалааралық теміржол және автомобиль (таксиден басқа) көлігінде жеңілдікпен жол жүруді қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 4 желтоқсандағы № 677 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12894 тіркелген);

8) «Мемлекеттік білім беру ұйымдарының жатақханаларындағы орындарды бөлу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 66 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13487 тіркелген).

3. Ең төмен әлеуметтік стандарттың мақсаты:1) конкурстық негізде алынатын жоғары білім беру саласындағы әлеуметтік құқықтар мен әлеуметтік кепілдіктерді

іске асыру;2) конкурстық негізде алынатын жоғары білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар мен олардың

кепілдіктері жүйесінде мемлекеттік саясатты іске асыру;3) конкурстық негізде алынатын жоғары білім беру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар мен олардың

кепілдіктері жүйесіндегі қағидаттарды белгілеу.4. Конкурстық негізде алынатын жоғары білім берудің ең төмен әлеуметтік стандартының нормалары мен

нормативтері:

№ Норма/норматив

атауы

Норманы/нормативті реттейтін нормативтік

құқықтық акт

Норма/норматив бойын-ша ең төмен әлеуметтік стандартқа құқығы бар

тұлғалар санаты

Норма/норматив көлемі

1 2 3 4 51. Жоғары

оқу орын-дарына қабылдау кезіндегі мемлекеттік білім беру грантының нормативі (мөлшері)

«Білім туралы» 2007 жылғы27 шілдедегі Қазақстан Республикасыны Заңы;«Республикалық бюджет-тен қаржыландырыла тын білім беру ұйымдарында (Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар, сондай-ақ ар-наулы мемлекеттік органдар үшін мамандар даярлауды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарын қоспағанда) жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі, сондай-ақ техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білімі бар мамандар даярлауға 2015 - 2016 оқу жылына арнал ған мемлекеттік білім беру тапсырысын бекіту тура-лы» Қазақстан Рес пуб ликасы Үкіметінің 2015 жылғы 17 маусымдағы № 453 қаулысы

Конкурстық негізде жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік немесе орта білімнен кейінгі білімі бар Қазақстан Республикасының азаматтары, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын азаматтығы жоқ адамдар, Қазақстан Республикасының азаматта-ры болып табылмайтын ұлты қазақ адамдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен айқындалған шетелдіктер

Мемлекеттік білім беру грантының мөлшері жыл сай-ын Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысымен бекітіледі.

2. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушыларға арналған сти пен-дияның нормативі (мөлшері)

«Білім беру ұйымдарында білім алушыларға мемлекеттік стипендия-ларды тағайындау, төлеу қағидаларын және олардың мөлшерлерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 7 ақпандағы № 116 қаулысы

Білім беру ұйымдарында мемлекеттік білім беру тап-сырысы бойынша күндізгі оқу нысанында оқитын сту-денттер, интерндер, жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдерінің тыңдаушылары

1) жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыра-тын білім беру ұйымдарында оқитын студенттерге –20949 (жиырма мың тоғыз жүз қырық тоғыз) теңге;2) интерндерге – 37945 (отыз жеті мың тоғыз жүз қырық бес) теңге;3) жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдерінің тыңдау-шыларына - жоғары білімнің білім беру бағдарла маларын іске асы-ратын білім беру ұйымдарында оқитын студенттердің ай сайын ғы мемлекеттік стипендиясы мөл-шерінен 85 (сексен бес) пайыз;4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекет қамтамасыз ететін студенттер-ге - студенттерінің мемлекеттік стипендиясы мөлшерінен 50 (елу) пайыз;5) медициналық қорытындының негізінде академиялық демалы-ста жүрген студенттерге, интерн-дерге, академиялық демалыс кезінде -тиісінше студенттердің, интерндердің мемлекеттік сти-пендиясынан 50 (елу) (мүгедек терге – 75 (жетпіс бес) пайыз;6) жоғары білімнің білім беру

бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқитын көзі нашар көретін және құлағы кеміс мүгедектерге – 75 (жетпіс бес) пайызға ұлғайту;7) «Ұлы Отан соғысының қатысу-шылары мен мүгедектерiне және соларға теңестiрiлген адамдарға берiлетiн жеңiлдiктер мен оларды әлеуметтік қорғау туралы» 1995 жылғы 28 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша соғыс мүгедектеріне теңестірілген, жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқитын студент-терге, интерндерге – 50 (елу) пайызға ұлғайту;8) жетім балалар мен ата-анала-рының қамқорлығынсыз қалған және азаматтардың қамқор-лығындағы (қорғаншылығындағы) балалар қатарындағы жоғары білімнің білім беру бағдарла ма-ларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқитын студент-терге, интерндерге - 30 (отыз) пайызға ұлғайту;9) жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында оқитын, емтихан сессиясының нәтижелері бойынша тек «өте жақсы» де-ген бағалары бар студенттерге (мемлекеттік атаулы стипендия мен Қазақстан Республикасы Президентінің стипендиясын ала-тын студенттерден басқа) - 15 (он бес) пайызға ұлғайту

3. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алу-шылардың жеңілдікпен жол жүру нормативі

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асы-ратын ұйымдарда мемле-кет тік білім беру тапсырысы негізінде білім алушылар үшін өтемақылар төлеу ар-қылы қысқы және жазғы ка-никул кезеңінде қалааралық теміржол және автомобиль (таксиден басқа) көлігінде жеңіл дікпен жол жүруді қамта масыз ету қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Респуб ликасы Білім және ғылым минис трінің 2015 жылғы 4 желтоқсандағы № 677 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12894 тіркелген)

Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алушы студенттер, даярлық бөлімдерінің тыңдаушылары

1) жоғары оқу орындарының студенттеріне жылына екі рет, қысқы және жазғы каникулдар кезеңінде 4 еселенген айлық есептiк көрсеткiш (бұдан әрi - АЕК) мөлшерінде;2) жоғары оқу орындарының даярлық бөлімдерінің тыңдаушыларына - жылына бір рет 4 еселенген АЕК мөлшерінде;3) жоғары оқу орындарын бітірушілерге - жылына бір рет 4 еселенген АЕК мөлшерінде

4. Жоғары білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезіндегі қабылдау нормативі (квотасы)

«Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі және жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарына оқуға түсу кезінде қабылдау квотасының мөлшерін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 28 ақпандағы № 264 қаулысы

I, II топтағы мүгедектер, бала кезінен мүгедектер, мүгедек балалар арасынан шыққан азаматтар;жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектеріне теңестірілген адамдар;ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтар бойынша ауыл жастары ара-сынан шыққан азаматтар; Қазақстан Республикасының азаматтары болып табыл-майтын ұлты қазақ адамдар;жетім балалар және ата-аналарының қамқорлы-ғынсыз қалған балалар, сондай-ақ кәмелеттік жасқа толғанға дейін ата-анасы-нан айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған жастар қатарындағы Қазақстан Республикасының азаматтары; Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге қоныс аударған ауыл жастары арасынан шыққан Қазақстан Республикасының аза-маттары

Бекітілген мемлекеттік білім беру тапсырысынан пайыз түрінде: І, II топтарда ғы мүгедектер, бала кезінен мүгедектер, мүгедек балалар арасынан шыққан аза-маттар үшін - 1 пайыз;жеңілдіктер мен кепілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектеріне теңестірілген адамдар үшін - 0,5 пайыз;ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтар бой-ынша ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар үшін- 30 пай-ыз; Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылмай-тын ұлты қазақ адамдар үшін - 2 пайыз; жетім балалар және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар, сондай-ақ кәмелеттік жасқа толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған жастар қатарындағы Қазақстан Республикасының азаматтары үшін - 1 пайыз; Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өңірлерге қоныс аударған ауыл жастары арасынан шыққан азаматтар үшін - 10 пайыз

5. Сан ита рия-лық-эпи де-миология-лық та-лаптар нормативі

«Ең төмен әлеу меттік стан-дарт тар және олардың кепілдіктері туралы» 2015 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан РеспубликасыныңЗаңы;

«Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық та-лаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 29 желтоқсандағы № 179 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10275 тіркелген)

Жоғары білімнің білім беру бағдарламаларын іске асы-ратын ұйымдар

«Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидаларындағы:1) объектілердің аумағына;2) объектілерді жобалауға, салуға, реконструкциялауға, жөндеуге, пайдалануға беруге;3) объектілерді жабдықтауға;4) объектілерді сумен жабдықтауға, кәріздеуге, жылытуға, жарықтандыруға, жел-детуге, микроклиматына;5) объектілердің аумақтарын және үй-жайларын ұстауға және пайдалануға;6) объектілерде тұру жағдайларына;7) объектілерде тамақтандыруды ұйымдастыруға;8) персоналды гигиеналық тәрбиелеуге (жеке гигиенаға);9) оқыту және өндірістік практика жағдайларына;10) объектілердегі медициналық қамтамасыз етуге қойылатын талаптар

6. Мемлекеттік білім беру тапсырысы негізінде білім алу-шыларды жатақханада орындармен қамтамасыз ету жөнін-дегі норма

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Респуб ликасы Заңының 47-бабы;

«Білім беру объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық та-лаптар» санитариялық қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2014 жылғы 29 желтоқсандағы № 179 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10275тіркелген);

«Мемлекеттік білім беру ұйымдарының жатақханаларындағы орын-дарды бөлу қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы № 66 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13487тіркелген)

Жоғары білім беру ұйымдарында білім алу-шылар, оның ішінде басым тұлғалар:1)мүгедектер қатарынан мүмкіндігі шектеулі адамдар; бала кезден мүгедектер; І және ІІ топтағы мүгедектер; мүгедек балалар; жетім ба-лалар және ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған бала лар; ата-анасының еке уінде де немесе ата-ана-сының бірінде мүгедектігі барлар;2)кәмелеттік жасқа жет-кен сәтте ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған адамдар; жеңілдіктер мен кепілдіктер бойын-ша Ұлы Отан соғысына қатысушыларға және мүгедектерге теңестірілген адамдар; ауыл жастары қатарынан шыққан, ауылдың әлеуметтік-экономикалық дамуын айқындайтын мамандықтарға оқуға түскен адамдар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтары болып табыл-майтын «оралмандар»; 3)«Мәңгілік ел жастары – индустрияға!» («Серпін - 2050») бағдарламасы шең-беріндегі білім алушылар;4)«Алтын белгі» иегерлері болып табылатын бірінші курсқа қабылданған білім алушылар, Президенттік, халықаралық және республикалық олимпиа-да және (немесе) конкурс жеңімпазының сертифика-тын иеленген білім алушы-лар, сондай-ақ оқу орнын үздік бітірген, білім тура-лы растайтын құжаты бар (куәліктер, аттестат, диплом) талапкерлер;5)Ұлттық бірыңғай тестілеу немесе Кешенді тестілеу қортындылары, ұйым өткізген қабылдау емтихандары немесе тестілеу түрінде пәндер қорытындылары бойын-ша жоғары балл жинаған мемлекеттік білім беру тап-сырысына сәйкес бірінші курсқа оқуға қабылданған білім алушылар;6)оқу, ғылыми және қоғам-дық жұмыстарда жоғары нәтижелерге жеткен жоғар-ғы курс студенттері қата-рындағы білім алушылар.

Жатақханалардағы орындар конкурстық негізде, арнайы құрылған комиссиямен бөлінеді.1 адамға кемінде 6 м2 аудан көзделеді және 1 бөлмеде 4 адамнан артық тұрмайды

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 4 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13866 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 13 мамыр №318 Астана қаласы

«Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды мемлекеттік аттестаттау жүргізудің үлгі ережесін бекіту туралы»

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Бұйырамын: 1. «Білім алушылардың үлгерімін ағымдағы бақылау, аралық және қорытынды мемлекеттік аттестаттау жүргізудің

үлгі ережесін бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2008 жылғы 18 наурыздағы № 125 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5191 болып тіркелген, «Заң газетінің» 2008 жылғы 30 мамырдағы № 81 (1307) санында жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын, орыс тіліндегі мәтін өзгермейді:«Білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылау, аралық және қорытынды аттестаттау өткізудің үлгілік

ережелерін бекіту туралы»;көрсетілген бұйрықпен бекітілген Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімнің білім беретін оқу бағдарламаларын

іске асыратын білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылаудың, оларды аралық және қорытынды аттестаттау жүргізудің үлгі ережесінде:

2-тармақтың 4) тармақшасы алынып тасталсын:7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«7. 5-8 (9), 10 (11) сыныптардағы білім алушыларды аралық аттестаттау оқу жылы аяқталғаннан кейін 31 мамырға

дейін өткізіледі. Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты негізінде әзірленген оқу бағдарламалары мен оқу жұмыс жоспарларына сәйкес білім беру ұйымдары оқу пәндерінің тізбесін (2-ден артық емес), қажеттілігін, нысандары мен мерзімдерін белгілейді.»;

12-тармақтың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:««Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 маусымдағы Заңының 5-бабы, 29-1) тармақшасына

сәйкес тізбесін білім беру саласындағы уәкілетті орган анықтайтын жалпы білім беретін пәндер бойынша халықаралық олимпиадалар мен ғылыми жобалар конкурстарының (ғылыми жарыстардың) соңғы үш жылдағы жеңімпаздары, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымдарының, халықаралық мектептердің бітірушілері осы бұйрыққа 1-1-қосымшаға сәйкес жалпы білім беретін пәндер бойынша жалпы орта білім туралы аттестаттың қорытынды бағаларын ҰБТ сертификаттарының балына ауыстыру шкаласы негізінде берілген ҰБТ сертификатын алу арқылы ҰБТ-дан босатылады.»;

17 және 18 тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:«17. Қорытынды аттестаттауға Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік

жалпыға міндетті стандарттарының талаптарына сәйкес жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын меңгерген 9 (10) және 11 (12) сыныптардың білім алушылары жіберіледі.

18. Жалпы білім беретін мектептердің 5-11 (12) сыныптарындағы білім алушылардың пәндер бойынша қорытынды бағасы тоқсандық, жылдық және емтихан бағаларын ескере отырып орташа арифметикалық баға негізінде қойылады. Дау тудыратын жағдайда бағаны дөңгелектеу көтеру жағына жасалады.»;

31-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«31. 9 (10), 11 (12) сыныптардың бітірушілерін мерзімінен бұрын қорытынды аттестаттауға білім алушылар шетел-

ге оқуға түсу үшін кеткенде немесе тұрғылықты орнын шетелге ауыстырған жағдайда жіберіледі және ол оқу жылының аяқталуына дейін 2 ай бұрын қорытынды емтихандар немесе мемлекеттік бітіру емтихандары нысанында өткізіледі.

Оқушылардың халықаралық алмасу желісінде шетелде оқуға баратын және сол жақта білім беру мекемелерін аяқтайтын 11 (12) сыныпты бітірушілер Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарында 11 (12) сынып үшін қорытынды емтиханнан өтуі қажет. Шетелде оқыған пәндерден алған бағаларын, білім беру ұйымдарында алдыңғы сыныптарда алған жылдық және қорытынды бағаларын есепке ала отырып және қорытынды аттестаттаудан өткеннен кейін оларға жалпы орта білім туралы аттестат беріледі.

Оқушылардың халықаралық алмасу бағдарламасының финалистері оқушылардың халықаралық алмасу желісімен кеткенге дейін оқыған жалпы білім беретін мектебіндегі контингенттің есебінде толық оқу курсын оқыған кезеңде болады.»;

81-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«81. Республикалық комиссия жазбаша жұмыстарды тексеруді және емтихан комиссияларының қазақ тілі мен

әдебиетінен, орыс тілі мен әдебиетінен, математика пәндерінен үміткерлерге қойған бағаларын растауды, сондай-ақ «Алтын белгі» белгісін алуға үміткерлердің құжаттарын осы Ереженің және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 19 желтоқсандағы № 532 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10115 болып тіркелген) «Алтын белгі» белгісі туралы ереженің талаптарына сәйкестігін тексер-ген облыстардың, Астана және Алматы қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымы ұсынған актілерді қарауды жүзеге асырады.»;

83-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«83. Облыстардың, Астана және Алматы қалалары білім басқармаларының және республикалық білім беру

ұйымдарының, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» дербес білім беру ұйымының жалпы орта білім туралы «Алтын белгі» аттестатын алуға үміткерлер бойынша (үміткерлердің құжаттарын тексеру актілері) ұсыныстары Министрлікке ағымдағы жылғы 25 мамырдан кешіктірілмей жеткізілуі керек.»;

«7. Жалпы орта білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында экстерндерді аттестаттау» деген тарау алынып тасталсын.»;

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдағы бақылауды, аралық және қорытынды аттестаттауды өткізу ережесінде:

2-тармақтың:4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«4) кәсiптiк даярлықты бағалау - техникалық және кәсіптік білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыра-

тын білім беру ұйымдары бітірушілерінің кәсіптік қызметтің тиісті түрінің шеңберінде жұмысты орындауға біліктілік деңгейiнің сәйкестігі дәрежесін (қабілетін) анықтау;»;

6) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«6) біліктілік комиссиясы - техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдары бітірушісінің кәсiптiк даярлық деңгейiн

бағалау және бiлiктiлiк деңгейін анықтау үшін құрылатын алқалық орган.»;13-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«13. Аралық аттестаттауды өткізу кезінде емтихан билеттері бойынша тапсырмаларды орындау үшін: әрбір білім алушыға ауызша емтиханға 25 минуттан көп емес;жазбаша емтиханды өткізуге:1) әдебиет (шығарма) бойынша 6 астрономиялық сағаттан; 2) математика және арнайы пәндер бойынша 4 академиялық сағаттан; 3) мемлекеттік тіл және орыс тілі (мазмұндама) бойынша 3 астрономиялық сағаттан;4) мемлекеттік тіл және орыс тілі бойынша (диктант) 2 астрономиялық сағаттан көп емес уақыт қарастырылған.Жазбаша емтихан (тест тапсырмалары) жұмыстары білім беру ұйымының мөртабаны қойылған қағаздарда

орындалады.»;24-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«24. Білім беру ұйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттауды өткізу үшін білім беру ұйымы

басшысының бұйрығымен аттестаттау емтихан комиссиясы құрылады. Аттестаттау емтихан комиссиясының құрамы кәсіпорындардың білікті мамандарынан, арнайы пәндер

оқытушыларынан, өндiрiстiк оқыту шеберлерiнен және оқу орнын басқарудың алқалық органдары өкілдерінен, яғни жұмыс берушілер өкілдерінен 65% және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының өкілдерінен 35% арақатынасында құрылады.»;

29-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«29. Комиссияға мынадай материалдар мен құжаттар ұсынылады:мамандықтар (кәсіптер) бойынша білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты;техникалық және кәсіптік білім беру ұйымы басшысының білім алушыларды қорытынды аттестаттауға жіберу

туралы бұйрығы;білім алушылардың қорытынды бағаларының жиынтық ведомосы;оқу бағдарламаларына сәйкес қорытынды емтиханға енгізілген емтихан билеттерінің жиынтығы мен мәселелер

тізбесі;білім алушылардың денсаулық жағдайына байланысты қорытынды аттестаттау мерзімін жылжытуды растауға

құқық беретін құжаттар.»34-1-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:«34-1. Білім алушылардың кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру - білікті жұмысшы кадрлардың

кәсіптері (мамандықтары) бойынша біліктілік беру туралы сертификат беру үшін қажетті шарт болып табылатын техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында білім алушыларды қорытынды аттестаттаудың бөлігі.»;

35-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«35. Білім алушылардың кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру «Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау

және техникалық және қызмет көрсететін еңбек кәсіптері (мамандықтар) бойынша біліктілікті беру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 18 маусымдағы № 281 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7786 болып тіркелген) Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және кәсіптері (мамандықтар) бойынша біліктілікті беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.»;

37-тармақтың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:«37. Біліктілік деңгейін көрсете отырып диплом беру туралы шешім арнайы пәндер бойынша қорытынды емти-

хандар және (немесе) дипломдық жобаларды қорғау нәтижелері негізінде қабылданады.».2. Мектепке дейінгі және орта білім, ақпараттық технологиялар департаменті (Ж.А. Жонтаева) заңнамада

белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы бұйрықтың көшірмесін «Әділет»

ақпараттық-құқықтық жүйесінде және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс

күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 24 мамырда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13731 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 23 мамыр №331 Астана қаласы

Күші жойылды деп тану туралы«Құқықтық актілер туралы» 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабының 2-тармағына

сәйкес бұйырамын:1. Мыналардың күші жойылды деп танылсын: 1) «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мемлекеттік қызметшілерінің қызметтік этикасының

қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 29 қарашадағы № 482 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9034 болып тіркелген, «Егемен Қазақстан» газетінің 2014 жылғы 1 ақпандағы № 22 (28246) санында жарияланған);

2) «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мемлекеттік қызметшілерінің қызметтік этикасының қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 29 қарашадағы № 482 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2014 жылғы 15 қазандағы № 426 бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 9880 болып тіркелген, 2014 жылғы 15 желтоқсанда «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған).

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Әкімшілік департаменті:1) осы бұйрықтың көшірмесін бір апталық мерзімде Қазақстан Республикасы Әділет министрлігіне, «Әділет»

ақпараттық-құқықтық жүйесіне, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкіне және ресми баспасөз баспаларына енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберсін;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсына орналасты-руды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Әкімшілік департаментінің директоры А. Қайырбековаға жүктелсін. 4. Осы бұйрық қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 15 маусым №378 Астана қаласы

«Еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды

даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдеріне, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29

қаңтардағы № 122 бұйрығына өзгерістер мен толықтыру енгізу туралы

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 43) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. «Еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдеріне, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын орналастыру қағидаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 29 қаңтардағы № 122 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13418 болып тіркелген, 2016 жылы 17 наурызда «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтыру енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып, техникалық және кәсiптiк, орта бiлiмнен кейiнгi, жоғары және жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiмi бар мамандарды даярлауға, сондай-ақ жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдеріне, мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытуға мемлекеттiк бiлiм беру тапсы-рысын орналастыру қағидаларында:

32 тармақ мынадай редакцияда жазылсын:«32. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру

тапсырысын орналастыру конкурсына мамандықтар шегінде уәкілетті органның тізіліміне енгізілген аккредиттеу органдарында институционалдық және (немесе) мамандандырылған аккредиттеуден өткен жоғары оқу орындары қатысады. Бітірушілерінің жұмысқа орналасуы республикалық орташа көрсеткіштен төмен жоғары оқу орындары конкурсқа қатыса алмайды.

Қазақстан Республикасы Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі мамандықтар жіктеуішіне алғашқы рет енгізілген мамандықтарды қоспағанда.

39-тармақта:3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:«3) жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдерінде тыңдаушыларды оқыту үшін, оның ішінде тілдік дайындық

деңгейін арттыру үшін мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылатын жоғары оқу орындары;»;4) тармақшамен толықтырылсын:«4) конкурс шарттары бойынша мамандықтар бөлінісінде көлемі көрсетіле отырып, жоғары білімі бар педагог

кадрларды даярлауға арналған мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылатын педагогикалық жоғары оқу орындары.»;

40-тармақтың 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«3) жоғары оқу орындарының дайындық бөлімдерінде тыңдаушыларды оқыту үшін, оның ішінде тілдік дайындық дең-

гейін арттыру үшін мемлекеттік білім беру тапсырысы орналастырылатын жоғары оқу орындарының тізбесі бекітіледі.».2. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім департаменті (Г.І. Көбенова) заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін; 2) осы бұйрықтың көшірмесін мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа

басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға жолдауды; 3) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінен осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде

Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды; 5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс

күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң қызметі және халықаралық ынтымақтастық департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында қарастырылған іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е. САҒАДИЕВ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 21 маусымда Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №13808 болып енгізілді.

98 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Лексикалық минимум

Ф. Оразбаева,Ж. Дәулетбекова,Ұ. Аубекерова, Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

99 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.№1, 2 ,3, 4 жұмыс дәптері

Ф. Оразбаева,А. Рауандина,Л. Нұрмұханова

2016 Көкжиек-Горизонт

«3-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 84-88 деген жолдармен толықтырылсын:«

84 Қазақ тілі. Тілашар.Оқулық. Қарапайым деңгей.1-2-бөлім

Ф. Оразбаева,Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова,А. Рауандина,Б. Салыхова

2016 Көкжиек-Горизонт

85 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Мұғалім кітабы

Ф. Оразбаева,Ж. Дәулетбекова,А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

86 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Дидактикалық материал

Ф. Оразбаева,А. Рауандина,Қ. Жайлаубаева

2016 Көкжиек-Горизонт

87 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Лексикалық минимум

Ф. Оразбаева,Р. Рахметова,Қ. Жайлаубаева,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

88 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.№1, 2-жұмыс дәптері.

Ф. Оразбаева,Ж. Дәулетбекова, Ұ. Аубекерова,М. Баймұратова

2016 Көкжиек-Горизонт

«4-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 73-77 деген жолдармен толықтырылсын: «

73 Қазақ тілі. Тілашар.Оқулық. Қарапайым деңгей. 1-2-бөлім

Ф. Оразбаева,Р. Рахметова,Ж. Дәулетбекова,А. Рауандина,Б. Мукеева

2016 Көкжиек-Горизонт

74 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей. Мұғалім кітабы

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова,А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

75 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Лексикалық минимум

Ф. Оразбаева,А. Рауандина,Е. Қасенов,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

76 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.Дидактикалық құрал

Ф. Оразбаева,Ж. Дәулетбекова, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

77 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей.№1, 2-жұмыс дәптері

Ф. Оразбаева,Р. Рахметова,Л. Нұрмұханова

2016 Көкжиек-Горизонт

«5-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 86-89 деген жолдармен толықтырылсын: «

86 Қазақ тілі. Бойтұмар. Оқулық. (Негізгі деңгейА1.1 – Бастапқы орта игерім) 1-2-бөлім

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова, Қ. Ибрагимов

2016 Көкжиек-Горизонт

87 Қазақ тілі. Бойтұмар. Мұғалім кітабы. (Негізгі деңгейҚалыптасу қарсаңындағы орта игерім А2.1)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

88 Қазақ тілі. Бойтұмар. Лексикалық ми-нимум. (Негізгі деңгейҚалыптасу қарсаңындағы орта игерім А2.1

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Қ. Жайлаубаева,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

89 Қазақ тілі. Бойтұмар. Дидактикалық мате-риал. (Негізгі деңгейҚалыптасу қарсаңындағы орта игерім А2.1)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Қ. Жайлаубаева

2016 Көкжиек-Горизонт

«6-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 82-85 деген жолдармен толықтырылсын:«

82 Қазақ тілі. Бойтұмар. Оқулық. 1-2-бөлім(Негізгі деңгейА2.2 – Қалыптасу қарсаңындағы толық игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова, А. Рауандина, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

83 Қазақ тілі. Бойтұмар. Мұғалім кітабы. (Негізгі деңгей. Қалыптасу қарсаңындағы толық игерім А2.2 )

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

84 Қазақ тілі. Бойтұмар. Лексикалық минимум. (Негізгі деңгей.А2.2-Қалыптасу қарсаңындағы толық игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Е. Қасенов,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

85 Қазақ тілі. Бойтұмар. Дидактикалық материал. (Негізгі деңгей.А2.2 – Қалыптасу қарсаңындағы толық игерім)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

«7-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 77-3-77-6 деген жолдармен толықтырылсын:«

77-3 Қазақ тілі. Бойтұмар. Оқулық. 1-2-бөлім(Негізгі деңгей.А2+ – Қалыптасу қарсаңындағы жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Ж. Дәулетбекова, А. Рауандина, Ұ. Аубекерова

2016 Көкжиек-Горизонт

77-4 Қазақ тілі. Бойтұмар. Мұғалім кітабы. 7 класс(Негізгі деңгей.А2+ – Қалыптасу қарсаңындағы жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

77-5 Қазақ тілі. Бойтұмар. Лексикалық минимум. (Негізгі деңгейА2+ – Қалыптасу қарсаңындағы жетік игерім)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, М. Баймұратова,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

77-6 Қазақ тілі. Бойтұмар. Дидактикалық материал. (Негізгі деңгейА2+ – Қалыптасу қарсаңындағы жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова,Ұ. Аубекерова

2016 Көкжиек-Горизонт

«8-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 179-182 деген жолдармен толықтырылсын:«

179 Қазақ тілі. Тіл-орда. Оқулық (Орта деңгейВ1 – Қалыптасқан толық игерім) 1-2-бөлім

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

180 Қазақ тілі. Тіл-орда. Мұғалім кітабы. (Орта деңгей. Қалыптасқан толық игерім В1)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

181 Қазақ тілі. Тіл-орда. Лексикалық минимум. (Орта деңгей В1 – Қалыптасқан толық игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Қ. Жайлаубаева,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

182 Қазақ тілі. Тіл-орда. Дидактикалық материал. (Орта деңгей Қалыптасу қарсаңындағы орта игерім В1)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

«9-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 118-121 деген жолдармен толықтырылсын:«

118 Қазақ тілі. Тіл-орда. Оқулық(Орта деңгейВ1.1 – Қалыптасқан жетік игерім) 1-2-бөлім

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова,А. Рауандина, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

119 Қазақ тілі. Тіл-орда. Мұғалім кітабы(Орта деңгейВ1.1 – Қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

120 Қазақ тілі. Тіл-орда. Лексикалық минимум(Орта деңгейВ1.1 – Қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова,Е. Қасенов,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

121 Қазақ тілі. Тіл-орда. Дидактикалық мате-риалдар. (Орта деңгейВ1.1 – Қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Е. Қасенов

2016 Көкжиек-Горизонт

«10-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 107-110 деген жолдармен толықтырылсын: «

107 Қазақ тілі. Алдаспан. Оқулық(Ортадан жоғары деңгейВ1.2 – Тереңдетіле қалыптасқан толық игерім) 1-2- бөлім

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Ж. Дәулетбекова, Р. Рахметова, Б. Мукеева

2016 Көкжиек-Горизонт

108 Қазақ тілі. Алдаспан. Мұғалім кітабы(Ортадан жоғары деңгейВ1.2 – Тереңдетіле қалыптасқан толық игерім)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

109 Қазақ тілі. Алдаспан. Лексикалық минимум (Ортадан жоғары деңгейВ1.2 – Тереңдетіле қалыптасқан толық игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Б. Мукеева, Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

110 Қазақ тілі. Алдаспан. Дидактикалық құрал (Ортадан жоғары деңгейВ1.2 – Тереңдетіле қалыптасқан толық игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Б. Мукеева

2016 Көкжиек-Горизонт

«11-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 9-12 деген жолдармен толықтырылсын: «

9 Қазақ тілі. Алдаспан. Оқулық (Ортадан жоғары деңгейВ1+ – Тереңдетіле қалыптасқан жетік игерім) 1- 2-бөлім

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, Ж. Дәулетбекова, А. Рауандина, Ж. Сәметова

2016 Көкжиек-Горизонт

10 Қазақ тілі. Алдаспан. Мұғалім кітабы(Ортадан жоғары деңгейВ1+ – Тереңдетіле қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

11 Қазақ тілі. Алдаспан. Лексикалық минимум(Ортадан жоғары деңгейВ1+ – Тереңдетіле қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, Ж. Дәулетбекова, Ж. Жайлаубаева,Д. Нұрсеитов

2016 Көкжиек-Горизонт

12 Қазақ тілі. Алдаспан. Дидактикалық құрал(Ортадан жоғары деңгейВ1+ – Тереңдетіле қалыптасқан жетік игерім)

Ф. Оразбаева, А. Рауандина, Ж. Жайлаубаева

2016 Көкжиек-Горизонт

2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитеті (Пірімқұлов А.) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;2) осы бұйрықтың көшірмесін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен

кейін күнтізбелік он күн ішінде мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде рес-ми жариялауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде орналастыру үшін «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрық тіркелген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде оның көшірмесін қағаз және электрондық түрде Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің расталған мөрімен және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті тұлғаның электрондық сандық қолтаңбасы, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін эталондық бақылау банкіне енгізу үшін ;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында орна-ластыруды қамтамасыз етсін;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы ту-ралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң қызметі және халықаралық ынтымақтастық департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы бақылау комитетінің төрағасы А.А. Пірімқұловке жүктелсін.

4. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 18 тамызда Нормативтік

құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14122 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 19 шілде №458 Астана қаласы

«Оқулықтардың, оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң, құралдарының және басқа да қосымша әдебиеттердiң, оның ішінде электрондық жеткізгіштегілерінің тiзбесiн бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2013

жылғы 27 қыркүйектегі № 400 бұйрығына толықтырулар енгізу туралы

Бұйырамын:1. «Оқулықтардың, оқу-әдiстемелiк кешендерiнiң, құралдарының және басқа да қосымша әдебиеттердiң,

оның ішінде электрондық жеткізгіштегілерінің тiзбесiн бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің міндетін атқарушының 2013 жылғы 27 қыркүйектегі № 400 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8890 болып тіркелген, 2013 жылғы 28 қарашада «Егемен Қазақстан» газетінің № 263 (28202) санында жарияланған) мынадай толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген 1-11-сыныптарға арналған оқулықтар мен оқу-әдістемелік кешендер тізбесінде: «Орыс тілінде оқыту» бөлімінде:«2-сынып» бөлігінде:мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 95-99 деген жолдармен толықтырылсын:«

95 Қазақ тілі. Тілашар. Оқулық. Қарапайым деңгей.1-2-бөлім

Ф. Оразбаева, Р. Рахметова,Ж. Дәулетбекова, А. Рауандина,Л. Нұрмұханова

2016 Көкжиек-Горизонт

96 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей. Мұғалім кітабы

Ф. Оразбаева,А. Рауандина, А. Юсуп

2016 Көкжиек-Горизонт

97 Қазақ тілі. Тілашар. Қарапайым деңгей. Дидактикалық материал

Ф. Оразбаева,Р. Рахметова, Ұ. Аубекерова

2016 Көкжиек-Горизонт

198 қазан2016 жыл

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 28 маусым №402 Астана қаласы

Бала қонақтайтын отбасы туралы ережені бекіту туралы«Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» 2011 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы

Кодексінің 137-1-бабына сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Бала қонақтайтын отбасы туралы ереже бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Балалардың құқықтарын қорғау комитеті (М.С.

Әбдікәрім) заңнамада белгіленген тәртіппен: 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде осы бұйрықтың көшірмесін «Әділет»

ақпараттық-құқықтық жүйесінде және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс

күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң қызметі және халықаралық ынтымақтастық департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Э. Суханбердиеваға жүктелсін.

4. Осы бұйрық 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енетін 5, 11, 12, 13-тармақтарын және 17-тармақтың 5) тармақшасын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

КЕЛІСІЛДІҚазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі 201_ жылғы «___»___________ _______________ Т. Дүйсенова

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің2016 жылғы 28 маусымдағы №402 бұйрығымен бекітілген

Бала қонақтайтын отбасы туралы ереже1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Бала қонақтайтын отбасы туралы ереже (бұдан әрі – Ереже) «Неке (ерлі – зайыптылық) және отбасы туралы» 2011 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Кодексіне (бұдан әрі – Кодекс) сәйкес әзірленді.

2. Бала қонақтайтын отбасы – барлық үлгідегі ұйымдардағы (білім беру, медициналық және басқалар) (бұдан әрі – ұйым), жетім балаларды, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды білім беру процесіне байла-нысты емес кезеңдерде (каникулдар, демалыс және мереке күндері) тәрбиелеуге уақытша қабылдаған отбасы.

Мектеп жасына дейінгі балалар үшін бала қонақтайтын отбасында болу мерзімін тараптардың келісімі бой-ынша мемлекеттің қамқоршылық және қорғаншылық функцияларын жүзеге асыратын аудандардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі – орган) айқындайды, бірақ бір айдан аспайды.

3. Бала (балалар) қонақтайтын отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдар, бала (балалар) тұрып жатқан ұйым және бала (балалар) қонақтайтын отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдардың тұрғылықты жері бой-ынша орган арасында жасалған бала (балалар) қонақтайтын отбасына беру туралы шарт (бұдан әрі – шарт) осы Ережеге 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша баланы қонақтайтын отбасына беруге негіз болып табылады.

4. Баланы (балаларды) күтіп-бағуға арналған ақшалай қаражат төлемі және баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына қабылдаған адамның еңбегіне ақы төлеу жүргізілмейді.

5. Жетім балалардың, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балалардың және балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген адамдардың республикалық деректер банкінде (бұдан әрі – Республикалық деректер банкі) тіркелген жағдайда Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасы азаматтарының отбасыларына баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына беру жүзеге асырылады.

6. Республикалық деректер банкінде жетім балалар, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балалар туралы, сондай-ақ жетім балалар, ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларды өз отбасына тәрбиелеуге қабылдауға тілек білдірген адамдар туралы мәліметтер қамтылған.

2-тарау. Балаларды қонақтайтын отбасына беруді ұйымдастыру7. Баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына қабылдауға тілек білдірген адамдарды іріктеуді органдар

жүзеге асырады. 8. Баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына мыналарды: 1) сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабiлетi шектеулі деп таныған адамдарды;2) сот ата-ана құқықтарынан айырған немесе сот ата-ана құқықтарын шектеген адамдарды;3) өзiне жүктелген мiндеттердi тиiсiнше орындамағаны үшiн қорғаншы (қамқоршы), патронаттық тәрбиеші

мiндеттерінен шеттетiлген адамдарды;4) егер олардың кінәсінен бала асырап алу күшiн жойса, бұрынғы бала асырап алушыларды;5) бала асырап алуы, оны қорғаншылыққа немесе қамқоршылыққа, патронатқа қабылдап алуы мүмкін бол-

майтын аурулар болған кезде;6) баланы қонақтайтын отбасына белгілеу кезінде қасақана қылмыс жасағаны үшін жойылмаған немесе

алынбаған сотталғандығы бар адамдарды;7) адам өлтіру, денсаулыққа қасақана зиян келтіру, халық денсаулығына және адамгершілікке, жыныстық

тиіспеушілікке қарсы қылмыстық құқық бұзушылықтары, экстремистік немесе террористік қылмыстары, адам сау-дасы үшін сотталғандығы бар немесе болған, қылмыстық қудалауға ұшырап отырған немесе ұшыраған адамдар-ды (Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшалары негізінде өздеріне қатысты қылмыстық қудалау тоқтатылған адамдарды қоспағанда);

8) тұрақты тұратын жері жоқ адамдарды;9) азаматтығы жоқ адамдарды;10) анасының қайтыс болуына немесе оның ата-ана құқықтарынан айырылуына байланысты баланың кемінде

үш жыл іс жүзінде тәрбиелену жағдайларын қоспағанда, тіркелген некеде тұрмаған (ерлі-зайыпты болмаған) еркек жынысты адамдарды;

11) асырап алған кезде асырап алынған баланы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейімен қамтамасыз ететін табысы жоқ адамдарды;

12) наркологиялық немесе психоневрологиялық диспансерлерде есепте тұратын адамдарды қоспағанда кәмелетке толған адамдарды қабылдайды.

9. Баланы қонақтайтан отбасына қабылдауға тілек білдірген адам тұрғылықты жері бойынша органға мыналарды: 1) осы Ережеге 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша баланы қонақтайтын отбасына қабылдауға тілек білдіргені

туралы өтінішті; 2) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін (тұпнұсқаларын ұсына отырып); 3) жұбайының (зайыбының) жазбаша келісімін (егер азамат некеде тұрса);4) отбасының соңғы 12 айдағы жиынтық табысының мөлшері туралы анықтаманы; 5) егер некеде тұрса, тұлғаның, жұбайының (зайыбының) Кодекстің 91-бабы 1-бөлімінің 6) тармақшасына

сәйкес ауруының жоқтығын растайтын денсаулық жағдайы туралы анықтаманы, сондай-ақ «Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен (бұдан әрі – № 907 бұйрық) (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 тіркелген) бекітілген нысан бой-ынша наркологиялық және психиатриялық диспансерлерде тіркеуде тұрғандығы туралы мәліметтің жоқтығы туралы анықтаманы;

6) Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитетінің есебі бойынша адамның, қылмыс жасағаны туралы мәліметтің бар немесе жоқтығы туралы анықтамаларды;

7) тұрғын үйге меншік құқығын немесе тұрғын үйді пайдалану құқығын растайтын құжаттардың көшірмелерін береді.10. Орган күнтізбелік он күн ішінде осы Ереженің 3-қосымшасына сәйкес, баланы (балаларды) бала қонақтайтын

отбасына қабылдауға тілек білдірген азаматтардың тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын тексеріп-қарау актісін жүргізеді және Ереженің 4-қосымшасына сәйкес нысан бойынша Баланы бала қонақтайтын отбасына қабылдаудың мүмкіндігі/мүмкін еместігі туралы қорытынды дайындайды.

Берілген сәттен бастап 12 ай ішінде жарамды болатын қорытынды негізінде орган баланы таңдау үшін ұйымға жолдама береді.

11. Орган он қорытынды негізінде бала қонақтайтын отбасына үміткерлер туралы мәліметті Республикалық деректер банкіне енгізеді.

12. Бала қонақтайтын отбасына үміткерлер Республикалық деректер банкінде баланы таңдауды жүзеге асы-рады және балаға баруға автоматты түрде қалыптастырылған жолдаманы алады.

13. Бала асырап алушыларға, қамқоршыларға (қорғаншыларға), патронаттық тәрбиешілерге, баланы қабылдайтын ата-аналарға үміткер ретінде Республикалық деректер банкінде есепте тұрған адамдар автоматты түрде бала қонақтайтын отбасына үміткерлер болып танылады.

14. Органның шартты жасасудан бас тарту туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жоғары тұрған мемлекеттiк органға (жоғары тұрған лауазымды адамға) немесе сот орган-дарына шағымданады.

15. Балалардың мүдделеріне сай келетін не балалар өздерінің туыстығы туралы білмеген, бірге тұрмаған және бірге тәрбиеленбеген жағдайларды қоспағанда, ағалы-інілерді, апалы-сіңлілерді-қарындастарды ажыратуға жол берілмейді.

16. Он жасқа толған балаларды қонақтайтын отбасына беру оның келісімімен ғана жүзеге асырылады.17. Бала (балалар) қонақтайтын отбасына берілетін ұйым:1) баланың қонақтайтын отбасына беру туралы пікірін анықтайды; 2) адамдарға бала қонақтайтын отбасына бала (балалар) туралы мәлімет ұсынады;3) баламен (балалармен) қатынасу үшін жағдай жасайды; 4) баланы қонақтайтын отбасына берудің мерзімін келіседі;5) үміткер мен бала арасында орын алған өзара қарым-қатынасты ескере отырып, Республикалық деректер

банкінен таңдау нәтижесі туралы мәліметті толтырады;6) шарт жасасқаннан кейін ұйымның бұйрығы негізінде баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына беруді

жүзеге асырады; 7) бала қонақтайтын отбасына берілген балаларды есепке алуды жүргізеді.18. Іріктеудің оң нәтижесі болған кезде бала қонақтайтын отбасының тұрғылықты жері бойынша орган шарт жасайды. Каникул кезеңінде, мерекелік және демалыс күндері берудің мерзімін көрсете отырып, күнтізбелік бір жылға

шарт жасалуы мүмкін. 19. Баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына берудің әр жағдайы бойынша ұйымда бөлек бұйрық шығады. 20. Бала қонақтайтын отбасына берілген әрбір балаға жеке шарт жасалады. 21. Ұйым бала қонақтайтын отбасына берілген әрбір балаға:1) заңда белгіленген тәртіппен расталған баланың (балалардың) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;2) бала қонақтайтын отбасында болған кезеңде балаға (балаларға) қажетті медициналық құжаттардың

көшірмелерін ұсынады.22. Ұйым бала қонақтайтын отбасына психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді ұйымдастыруда көмек көрсетеді. 23. Шарт:1) Дәлелді себептері (сырқаттануы, отбасылық немесе материалдық жағдайының өзгеруі, баламен өзара

түсіністіктің болмауы, балалармен арадағы жанжалдар) болған кезде баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына қабылдаған адамдардың бастамасы бойынша;

2) баланы (балаларды) күтіп-бағу және тәрбиелеу үшін қолайсыз жағдайлар туындаған кезде қамқоршылық немесе қорғаншылық функцияларды жүзеге асыратын органның бастамасы бойынша;

3) бала (балалар) бала қабылдайтын отбасына, патронатқа қамқоршылыққа немесе қорғаншылыққа берілген немесе бала (балалар) асырап алынған жағдайларда мерзімінен бұрын бұзылады.

24. Баланың (балалардың) өміріне немесе денсаулығына тікелей қауіп туындаған жағдайда қамқоршылық және қорғаншылық органы баланы қонақтайтын отбасынан шұғыл түрде алып қою жөнінде шараларды қолданады.

25. Баланы қонақтайтын отбасына қабылдаған адам:1) бала қонақтайтын отбасында болған кезеңде баланы (балаларды) тәрбиелеу мен күтіп-бағу үшін жағдай

жасайды, оның бос уақытын ұйымдастырады және, оған пайдалы дағдыларды үйретеді; 2) бала қонақтайтын отбасында болған кезеңде баланың (балалардың) өмірі мен денсаулығына жауапты болады;3) шартта белгіленген мерзімге сәйкес баланы (балаларды) ұйымға уақытылы қайтаруды қамтамасыз етеді;4) баланың өміріне және (немесе) денсаулығына қауіп төндіретін жағдайдың туындағаны, баланың

науқастанғаны, жарақат алғаны, медициналық ұйымға немесе ішкі істер органдарына орналастырылғаны туралы жиырма төрт сағат ішінде қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдарға және бала (балалар) тұрып жатқан ұйымға хабарлайды.

26. Баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына беру баланың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жөніндегі заңды өкілдердің міндеттерін тоқтатпайды.

27. Бала қонақтайтын отбасына берілген баланы (балаларды) бақылауды баланы (балаларды) қонақтайтын отбасына қабылдаған тұлғаның тұратын жері бойынша орган жүзеге асырады.

Бала қонақтайтын отбасы туралы ережеге № 1 қосымшанысан

Баланы қонақтайтын отбасына беру туралы ШАРТ

№__________ «__»________20_____ж.

«Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» ҚР Кодексінің 137-2-бабының негізінде қорғаншылық және қамқоршылық функциясын жүзеге асыратын органның атынан ____________________________________ (уәкілетті лауазымды тұлғаның аты-жөні (бар болса), жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының басшысы ретінде _______________________________________, бала қонақтайтын отбасы ретінде ________________________________________ (аты-жөні толығымен (бар болса), жеке куәлік нөмірі, қашан және кім берген, жеке сәйкестендіру нөмірі (бұдан әрі -ЖСН) төмендегілер туралы Шарт жасасты:

1. Шарттың мәніОрган жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымынан __

______________________________________ (баланың аты-жөні (бар болса), туған жылы, туу туралы куәліктің №, ЖСН) бала қонақтайтын отбасының тәрбиесіне береді.

2. Қорғаншылық және қамқоршылық органының құқықтары мен міндеттері1. Бала қонақтайтын отбасына берілген баланың (балалардың) өмір сүру жағдайы, күтімі мен тәрбиесі бой-

ынша бақылауды іске асыру; 2. Отбасын психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу бойынша әдістемелік көмек көрсету;3. Егер баланың (балалардың) өмірі мен денсаулығына тікелей қауіп-қатер туындаған жағдайда қорғаншылық

және қамқоршылық органы дереу баланы қонақтайтын отбасынан қайтарып алу бойынша шара қабылдайды. 3. Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған

ұйымдардың құқықтары мен міндеттері1. Бала қонақтайтын отбасы туралы ережеде белгіленген тізбеге сәйкес бала туралы мәліметті бала қонақтайтын

отбасына беру;2. Бала қонақтайтын отбасына әлеуметтік, медициналық, психологиялық-педагогикалық сүйемелдеу бойын-

ша қызмет көрсету;3. Баланың тәрбиелену және өмір-сүру жағдайын тексеру мақсатында бала қонақтайтын отбасына бару.

4. Бала қонақтайтын отбасының құқықтары мен міндеттері1. Бала қонақтайтын отбасының:1) баланы Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерге әкетуге;2) баланы (балаларды) медициналық көмек көрсету үшін медициналық ұйымға немесе ішкі істер органдары-

на орналастыру жағдайларын не қосымша білім беру ұйымдарына бару кезеңін қоспағанда, баланы (балаларды) үшінші тұлғалардың (жеке және (немесе) заңды тұлғалардың) қадағалауына қалдыруға;

3) баланы қонақтайтын отбасына беру туралы шарттың өзге де талаптарын бұзуға құқығы жоқ.2. Баланы қонақтайтын отбасына қабылдаған тұлға: 1) бала қонақтайтын отбасында болған кезеңде оның өмір сүруі мен денсаулығы үшін жауапты болу, бос уақытын

ұйымдастыру, пайдалы дағдыларды үйрету және қоғамда әлеуметтенуіне жәрдемдесу бойынша жағдай жасауға;2) бала қонақтайтын отбасына тәрбиелеуге қабылданған баланың (балалардың) құқықтарын сақтауға; 3) шарт мерзімі кезінде ұйым әкімшілігімен байланыста болуға;4) шарт жағдайының өзгеруіне (жол жүру, тұрғылықты жерінің ауысуы) әкелетін фактілер туралы заңды өкілдерге

уақытылы хабарлауға; 5) шартта көрсетілген мерзім аяқталған соң баланы (балаларды) қабылдау туралы акт бойынша ұйымға баланы

уақытылы қайтаруды қамтамасыз етуге; 6) баланың өміріне және (немесе) денсаулығына қауіп төндіретін жағдайдың туындағаны, баланың

науқастанғаны, жарақат алғаны, медициналық ұйымға немесе ішкі істер органдарына орналастырылғаны туралы жиырма төрт сағат ішінде қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органдарға немесе бала тұратын ұйымға хабарлауға;

7) бала қонақтайтын отбасы туралы ереженің басқа да талаптарын сақтауға міндетті.5. Шарттың қолданылу мерзімі

1. Осы шарт _________ айға, келесі каникул, демалыс және мереке күндері кезеңіне жасалады _________________________________________ (күндері көрсетіледі) және қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

2. Бала қонақтайтын отбасына жетім балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды беру ту-ралы шарт мына жағдайларда мерзімінен бұрын бұзылуы мүмкін:

1) баланы қонақтайтын отбасына қабылдаған тұлғалардың бастамасы бойынша дәлелді себептердің болуы (науқастануы, отбасылық немесе материалдық жағдайының өзгеруі, баламен өзара түсіністіктің болмауы, балалар арасындағы дау-жанжал және басқа да жағдайлар);

2) баланы тәрбиелеу мен асырап-бағу үшін жағымсыз жағдайлар туындаған кезде қорғаншылық немесе қамқоршылық жөнінде функцияларды жүзеге асыратын органның бастамасы бойынша;

3) баланы қорғаншылық немесе қамқоршылыққа, қабылдайтын отбасына, патронат немесе баланы асырап алуға беру жағдайында.

3. Осы шартты орындау процесінде тараптар арасында туындаған дау-дамай оның туындаған кезінен ба-стап өзара келісілген шешімге келу мақсатында тараптармен бір ай мерзімде қарастырылады, келісім болмаған жағдайда сот арқылы шешіледі.

1-тарап 2-тарап Баланы қонақтайтын отбасына қабылдаған Бала қонақтайтын отбасы: тұлғаның тұрғылықты жері бойынша Т.А.Ә. (бар болса)_______________қорғаншылық және қамқоршылық органы Тұрғылықты жерінің мекенжайы ________________________________ __________________________________________________________________ ______________________________________________________________ _________________________________М.О. ____________________ қолы«__» ___________________ 20_ ж.

Жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйым___________________________«___»__________20___ж. М.О.

Бала қонақтайтын отбасы туралы ережеге 2-қосымшанысан

Астана және Алматы қалаларының, аудандардың және облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдар _____________________________________________________________________________________________________________________________________

мекенжайы бойынша тұратын, телефоны азамат(ша)________________________________________________________________________________________________

(Т.А.Ә. (бар болса) және жеке сәйкестендіру нөмері)

ӨтінішМен, ________________________________________________________________________________________________________________________________________ (Т.А.Ә. (бар болса), жылы тұған)._________________________________________________(баланың (балалардың) Т.А.Ә. бар болса) _____________________________________________________________________________________бала қонақтайтын отбасына қабылдау мүмкіндігі туралы қорытынды беруді сұраймын.Тұрғын үй-тұрмыстық жағдайымды тексеріп-қарауға қарсы емеспін.Ақпараттық жүйелерде қамтылған заңмен қорғалатын құпия мәліметтерді пайдалануға келісім беремін.«___» ____________20__ жыл тұлғаның қолы

Бала қонақтайтын отбасы туралы ережеге 3-қосымша

Бекітемін:Білім бөлімінің (басқарма) басшысы______________________________

«__»______________ 20___

Баланы (балаларды) бала қонақтайтын отбасына қабылдауға тілек білдірген азаматтардыңтұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын тексеріп-қарау

АКТІСІ

Тексеріп-қарау жүргізілген күні________________________________________Тексеріп-қарауды жүргізген __________________________________________________________________________(тексеріп-қарауды жүргізген адамдардың тегі, аты, әкесінің аты (бар болса), лауазымы) _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________Қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның мекенжайы және телефоны: ____________________________________________________

1. Тұрмыс жағдайына тексеру жүргізілді

(Т.А.Ә., (бар болса) туған күні) ___________________________________________________________________________________________________________Жеке куәлік құжаты ____________________________________________________________________________________________________________________Мекенжайы (тіркелген жері бойынша) _____________________________________________________________________________________________________Нақты тұрғылықты жері ______________________________________________Білімі ______________________________________________________________Жұмыс орны _________________________________________________________(Т.А.Ә.(бар болса), туған күні) ___________________________________________________________________Жеке куәлік құжаты _________________________________________________Мекенжайы (тіркелген жері бойынша) __________________________________Нақты тұрғылықты жері _________________________________________________________________________________________________________________Білімі ____________________________________________________________________________________________________________________________Жұмыс орны _________________________________________________________

2. Тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларының сипаттамасыҮй-жайды пайдалану құқығын растайтын құжат ____________________________________________________________________Тұрғын үй меншік иесінің Т.А.Ә. (бар болса)_____________________________ Жалпы ауданы __________ (ш. м.) тұрғылықты ауданы ___________ (ш. м.)Тұрғын бөлмелердің саны _________Тіркелгендер _________________________________________________________ (тұрақты, уақытша)Тұрғын үйдің жайлылығы _____________________________________________ (абаттандырылған, абаттандырылмаған, ішінара жайлы)Санитариялық-гигиеналық жай-күйі _____________________________________ (жақсы, қанағаттанарлық, қанағаттанарлықсыз)Тұрғын-үй туралы қосымша мәліметтер (балаға арналған жеке жатын орынның, сабақ дайындауға, демалуға

арналған орынның, жиһаздардың бар болуы) ____________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Отбасының бірге тұратын басқа мүшелері:Тегі, аты, әкесінің аты

(бар болса)Туған күні Жұмыс орны, лауазы-

мы немесе оқу орныТуыстық қатынастары Ескертпе

4. Отбасының табысы туралы мәлімет: жалпы сома _____________, оның ішінде жалақы, басқа да табыстар __________________________ (жазу).5. Бала қонақтайтын отбасына қабылдаудың сипаттамасы (отбасындағы жеке тұлғалық қарым-қатынасы, жәке

тұлғалық қарым-қатынасы, қызығушылығы, балалармен қарым-қатынас тәжірибесі, барлық отбасы мүшелерінің балаларды қабылдауға дайындығы) _____________________________________________________

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________6. Баланы (балаларды) бала қонақтайтын отбасына қабылдау себебі: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7. Қорытынды (баланы (балаларды) бала қонақтайтын отбасына беру үшін жағдайдың бар болуы) ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ____________________________ (қолы) (аты-жөні, тегі) «____»_____________20__жыл (күні)

Таныстым: __________________________________________________________ (ТАӘ (бар болса), күні, қонақтайтын отбасы кандидатуралардың қолы)

Бала қонақтайтын отбасы туралы ережеге 4-қосымшанысан

Баланы (балаларды) бала қонақтайтын отбасына қабылдаудың мүмкіндігі/мүмкін еместігі туралы ҚОРЫТЫНДЫ

Т.А.Ә., (бар болса), туған күні __________________________________________

Т.А.Ә. (бар болса), туған күні ___________________________________________

Мекенжайы: __________________________________________________________________________________________________________________________

Отбасының сипаттамасы: ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Білімі және кәсіптік қызметі ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Денсаулық жай-күйінің сипаттамасы _________________________________________________________________________________________________

Отбасында тәрбиелену үшін баланың қабылдану себебі_________________________________________________________________________________________________________________________________

Баланың кандидатурасы бойынша тілектері __________________________________________________________________________________________

Қорытынды ________________________________________________________________ лауазымы, Т.А.Ә. (бар болса), күні, қолы, мөр орны

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 30 шілдеде Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14053 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 28 шілде №471 Астана қаласы

«Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандартын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 10 тамыздағы №521

бұйрығына өзгеріс енгізу туралыбұйырамын:1. «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандартын бекіту туралы» Қазақстан

Республикасы Білім және ғылым Министрінің 2015 жылғы 10 тамыздағы №521 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №12028 болып тіркелген, 2015 жылғы 15 қыркүйектегі «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандартына қосымша осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес редакцияда жазылсын.

Мектепке дейінгі және орта білім департаменті (Ж.А. Жонтаева) заңнамада белгіленген тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін, күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмелерін «Әділет» ақпараттық-

құқықтық жүйесінде және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ресми интернет-ресурсында ор-наластыруды;

5) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң қызметі және халықаралық ынтымақтастық департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Э.А. Суханбердиеваға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е. САҒАДИЕВ

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 28 шілдедегі №471 бұйрығына қосымша

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 10 тамыздағы №521 бұйрығымен бекітілген

Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың ең төмен әлеуметтік стандартына қосымша

№ Норманың/нормативтің атауы

Норманы/нормативтерді реттейтін нормативтік-құқықтық акт

Нормалар/норматив-тер бойын-ша ең төмен әлеуметтік стандарттың құқығына ие тұлғалардың санаттары

Норманың/нормативтің мөлшері

1 Мектепке дейінгі ұйым-дарға баратын балаларды мектепке дейін-гі тәрбие леуді және оқытуды жан басына шаққанда қар-жыландыру-дың нормативі

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы

Мектепке дейінгі ұйымдардағы мектеп жа-сына дейінгі балалар

Республикалық маңызды қаланың және астананың, ауданның (облыстық маңызды қаланың) жергілікті атқарушы органдары жан басына шаққанда қаржыландырудың және тамақтану үшін ата-аналар төлемінің мөлшерін бекітеді.

2 Мектепке дейінгі білім беру ұйым-дарын құрал-дар мен және жиҺазбен

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы«Мектепке дейінгі, орта білім беру ұйымдарын, сондай-ақ арнайы білім беру ұйымдарын

Мектепке дейінгі ұйымдардағы мектеп жа-сына дейінгі балалар

Республикалық маңызды қаланың және астананың жергілікті атқарушы орга-ны мектепке дейінгі тәрбие және оқыту ұйымдарының материалдық-техникалық қамтамасыз етілуін жүзеге асырады;Ойыншықтардың тақырыптық тізбесі,

жарақтандыру нормалары

жабдықтармен және жиһазбен жарақтандыру нормаларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 22 қаңтардағы №70 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13272 тіркелген);«Балаларды мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 17 наурыздағы №217 бұйрығы (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10975 тіркелген);

жас топтарына, медициналық бөлмеге, спорттық залға және басқаларға арналған жабдықтар тізбесі;Білім беру объектілерінің бөлмелерінде орналасқан жиһазды таңбалауға және өлшеміне (түсі, биіктігі, типтері және түрі, жиһаздың еденнен, қабырғадан, бір-бірінен ара қашықтығы, баланың жа-сына және бойына байланыстылығы) қойылатын талаптар;Жиһаз бен жабдықтар саны өлшем бірліктерінде (саны, дана, жиынтық, жинақ) көрсетілген;Объектілердің жиһазы мен жабдығы балалардың бойына, жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Жабдықтың жиыны, саны және көлемі объектінің бейінін, үй-жайлардың ерекшелігін есепке ала оты-рып көзделеді. Жатын бөлмелерді жұмсақ және қатты мүкәммалмен жабдықтау, балалар күндіз болатын мектепке дейінгі ұйымдардағы киім-кешектерді жуу және оны таңбалау тәулік бойы болатын мек-тепке дейінгі ұйымдардағы балалардың тұру жағдайларына қойылатын талаптарға сәйкес келеді.

3 Кемтар ба-лаларды әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау норма-лары

«Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы«Кемтар балаларды әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау туралы» 2002 жылғы 11 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 17 мамырдағы №499 қаулысымен бекітілген «Арнайы білім беру ұйымдары қызметінің үлгілік қағидалары»

Мектепке дейінгі ұйымдардағы мектеп жа-сына дейінгі мүмкіндігі шектеулі ба-лалар

Облыстың жергілікті атқарушы органы балаларды арнайы жалпы білім беретін оқу бағдарламалары бойынша оқытуды қамтамасыз етеді;Психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялардың қорытындысына және оқытудың жеке жоспарына сәйкес кемтар балалар мектеп-ке дейінгі тәрбие мен оқытуды үш жастан бастап алуына болады. Санаториялық бөбекжай-балабақшаларда, мектепке дейінгі ұйымдарда мүмкіндігі шектеулі ба-лаларды тегін күтіп ұстау ұсынылады. Топтардың толымдылығы:1) есту қабілеті бұзылған:естімейтіндер үшін - 8 баладан көп емес, нашар еститіндер мен кейіннен саңырау болып қалғандар үшін - 10 баладан көп емес;2) көру қабілеті бұзылған: көзі көрмейтіндер үшін - 8 баладан көп емес, нашар көретіндер мен кейіннен соқыр бо-лып қалғандар үшін - 12 баладан көп емес;3) тірек-қозғалыс аппаратының функция-ла ры бұзылғандар үшін - 12 баладан көп емес;4) сөйлеу қабілеті бұзылғандар үшін - 12 баладан көп емес;5) ақыл-ойы кенжелеп қалғандар үшін - 8 баладан көп емес;6) психикалық дамуы тежелгендер үшін - 12 баладан көп емес;7) эмоциялық-еркі жағынан және мінез-құлқы бұзылғандар үшін - 6 баладан көп емес;8) күрделі бұзылыстары бар, оның ішінде соқыр-саңырау болып қалғандар үшін - 6 баладан көп емес.

4 Санитарлық-эпиде-миологиялық талаптар нор-малары

№ 217 бұйрық Мектепке дейінгі ұйымдардағы мектеп жа-сына дейінгі балалар

Объектілердің жиһазы мен жабдығы балалардың бойына, жас ерекшеліктеріне сәйкес келеді. Жабдықтың жиыны, саны және көлемі объектінің бейінін, үй-жайлардың ерекшелігін есепке ала оты-рып көзделеді.Жатын бөлмелерді жұмсақ және қатты мүкәммалмен жабдықтау, балалар күндіз болатын мектепке дейінгі ұйымдардағы киім-кешектерді жуу және оны таңбалау тәулік бойы болатын мектепке дейінгі ұйымдардағы балалардың тұру жағдайларына қойылатын талаптарға сәйкес келеді.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 1 қыркүйекте Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14197 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 14 қыркүйек №564 Астана қаласы

«Болашақ» халықаралық стипендиясын іске асырудың кейбір шаралары туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 10 ақпандағы № 141

бұйрығына өзгеріс енгізу туралыҚазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 11 маусымдағы №573 қаулысымен бекітілген «Болашақ»

халықаралық стипендиясын тағайындау үшін үміткерлерді іріктеу қағидаларының 5-тармағына сәйкес бұйырамын:1. «Болашақ» халықаралық стипендиясын іске асырудың кейбір шаралары туралы» Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 10 ақпандағы № 141 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 13437 болып тіркелген, «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2016 жылғы 18 наурызда жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

1-тармақтың 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:«1) құжаттарды қабылдау – 2016 жылғы 11 сәуірден бастап 13 мамырды қоса алғанда, 2016 жылғы 13 маусым-

нан бастап 29 шілдені қоса алғанда, 2016 жылғы 15 тамыздан бастап 14 қазанды қоса алғанда;».2. Заң қызметі және халықаралық ынтымақтастык департаменті (Н.Ә. Байжанов) заңнамада белгіленген

тәртіппен:1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесін «Әділет» ақпараттық-

құқықтық жүйесіне және мерзімді баспа басылымдарында ресми жариялау үшін электрондық тасымалдағышта елтаңбалы мөрмен куәландырылған қағаз данасын қоса бере отырып жолдауды;

3) тіркелген осы бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің мөрімен расталған және осы бұйрыққа қол қоюға уәкілетті адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылған баспа және электрондық түрдегі көшірмелерін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне орналастыру үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің «Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

4) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналасты-руды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министрі Б.А. Асыловаға жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі Е.САҒАДИЕВ

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 16 қыркүйекте Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14243 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 15 маусым № 384 Астана қаласы

Техникалық және кәсіптік білім беру мамандықтары бойынша үлгілік оқу жоспарлары мен үлгілік білім беретін оқу бағдарламаларын бекіту туралы

(Жалғасы. Басы 167, 169, 172, 174, 176, 178, 181, 183, 186, 188, 191-нөмірлерде)

ӨО 00 Өндірістік оқыту 432ӨО 01 Оқу-өндірістік шеберханалардағы практика 72ӨО 02 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру бойынша

практика360

КП 00 Кәсіптік практика 1296КП 01 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру мен бекіту

бойынша практика1296

АА 00 Аралық аттестаттау 72ҚА 00 Қорытынды аттестаттау 36ҚА 01 Қорытынды аттестаттау** 24ҚА 02(КДДБ)

Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілікті беру

12

Міндетті оқыту жиыны: 2880К Консультациялар оқу жылына 100 сағаттан артық

болмауы керекФ Факультативтік сабақтар аптасына 4 сағаттан артық

болмауы керекБарлығы: 3312

Ескерту: ЖБП– Жалпы білім беретін пәндер; ЖГП– Жалпы гуманитарлық пәндер; ӘЭП - Әлеуметтік-экономикалық пәндер; ЖКП – Жалпы кәсіптік пәндер; АП – арнайы пәндер; БҰАП – жұмыс берушілердің талаптары бойынша білім беру ұйымдары анықтайтын пәндер; ӨО – өндірістік оқыту; КП – кәсіптік практика; АА – аралық аттестаттау; ҚА – қорытынды аттестаттау; КДДБ – кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру; К – консультация; Ф – факультативтік сабақтар.ТжКБ-ның МЖМБС-на сәйкес пәндердің тізімі үлгілік оқу жоспарында орындауға міндетті болып табылады. Бақылау нысандары (курстық жұмыстардың, бақылау жұмыстарының, емтихандардың саны), пәнді оқыту тәртібі үлгі болып табылады және оқыту нысанына, мамандықтардың ерекшеліктеріне, жергілікті және басқа да жағдайларға (жайлар) қарай, о.і. жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сәйкес өзгертілуі мүмкін. *Білім беру ұйымы анықтайтын пәндерге арналған сағат көлемі жалпы кәсіптік және арнайы пәндер циклдарының сағат көлемін (25% дейін) қысқарту есебінен ұлғайтылуы мүмкін. **Қорытынды аттестаттауға ұсынылатын нысандар: арнайы пәндерінен кешенді емтихан (01, 03, 06).Оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі шамамен тиісті біліктіліктің пәндері бойынша білім беру бағдарламаларының мазмұнына қарай анықталады. Нақты оқу орнын жабдықтау үшін оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі жұмыс оқу бағдарламаларын есепке ала отырып, кадрлар даярланатын серіктес кәсіпорынмен бірлесіп анықталады. Бұл ретте саланың даму келешектерін есепке алғанда, IT-технологиялар, 3D-технологиялар, АКТ, қашықтықтық, модульдік, дуалдық, кредиттік оқытуды ұсынады.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 15 маусымдағы № 384 бұйрығына 92-қосымша

Үлгілік оқу жоспарытехникалық және кәсіптік білім

Білім беру коды және бейіні: 0700000 - Геология, тау кен өндірісі және пайдалы қазбаларды өндіруМамандығы: 0706000 - Пайдалы қазбаларды ашық түрде қазуБіліктілігі: 070603 2 - Бұрғылау қондырғысының машинисі 070605 2 - Сығымдағыш қондырғының машинисі 070606 2 - Вибротиеу қондырғысы машинисі 070608 2 - Ұсатқыш қондырғылары машинисі 070610 2 - Қатар қалыптастырғыш машинаның машинисі

Оқыту нысаны: күндізгіОқытудың нормативтік мерзімі: 2жыл 10 ай

негізгі орта білім беру базасында

Циклдер және

пәндер-дің

индексі

Циклдер және

пәндердің атаулары

Бақылау нысаны

Оқу уақытының көлемі (сағ.)

Курс

тар

бойы

нша

бөлу

*

емти

хан

сына

қ

бақы

лау

жұмы

стар

ыны

ң са

ны

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

Барл

ығы

оның ішінде

Теор

иялы

қ са

бақт

ар

прак

тика

лық

(зер

тхан

алы

қ-пр

акти

калы

қ са

бақт

ар)

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ЖБП 00 Жалпы білім беретін пәндер 1448 1-2ЖГП 00 Жалпы гуманитарлық пәндер (кәсіптік қазақ

(орыс) тілі, кәсіптік шетел тілі, дене тәрбиесі.246 2-3

ЖКП 00 Жалпы кәсіптік пәндер 246 112 134 2-3ЖКП 01 Сызу + + 32 12 20ЖКП 02 Техникалық механика негіздері + + 32 12 20ЖКП 03 Электртехника электроника негіздерімен + + + 32 6 26ЖКП 04 Өндірісті ақпараттандыру және автоматтанды-

ру негіздері+ 38 10 28

ЖКП 05 Геология негіздері + + 32 8 24ЖКП 06 Геодезия және маркшейдер ісі негіздері + + 32 16 16ЖКП 07 Еңбекті қорғау + + 48 48АП 00 Арнайы пәндер 424 292 132 2-3АП 01 Кен ісі + + + 67 55 12АП 02 Кен машиналары мен кешендері + + + 90 48 42АП 03 Кен кәсіпорындарындағы электр жабдықтары мен

электр қуатын жеткізу+ + + 87 67 20

АП 04 Кен механикасы + + + 60 34 26АП 05 Өндіріс процестерін автоматтандыру + + 24 12 12АП 06 Қауіпсіздік техникасы, қоршаған ортаны қорғау

және табиғатты тиімді пайдалану+ + + 64 44 20

АП 07 Кенөндіру саласындағы нарықтық экономика негіздері

+ 32 32

БҰАП 00 Білім беру ұйымы анықтайтын пәндер * 48 -216*

ӨО және КП 00

Өндірістік оқыту және кәсіптік практика 1728

ӨО 00 Өндірістік оқыту 828ӨО 01 Оқу-өндірістік шеберханалардағы практика 144ӨО 02 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру бойынша

практика684

КП 00 Кәсіптік практика 900КП 01 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру мен бекіту

бойынша практика900

АА 00 Аралық аттестаттау 144ҚА 00 Қорытынды аттестаттау 36ҚА 01 Қорытынды аттестаттау** 24ҚА 02(КДДБ)

Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілікті беру

12

Міндетті оқыту жиыны: 4320К Консультациялар оқу жылына 100 сағаттан артық

болмауы керекФ Факультативтік сабақтар аптасына 4 сағаттан артық

болмауы керекБарлығы: 4960

Ескерту: ЖБП– Жалпы білім беретін пәндер; ЖГП– Жалпы гуманитарлық пәндер; ӘЭП - Әлеуметтік-экономикалық пәндер; ЖКП – Жалпы кәсіптік пәндер; АП – арнайы пәндер; БҰАП – жұмыс берушілердің талаптары бойынша білім беру ұйымдары анықтайтын пәндер; ӨО – өндірістік оқыту; КП – кәсіптік практика; АА – аралық аттестаттау; ҚА – қорытынды аттестаттау; КДДБ – кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру; К – консультация; Ф – факультативтік сабақтар.ТжКБ-ның МЖМБС-на сәйкес пәндердің тізімі үлгілік оқу жоспарында орындауға міндетті болып табылады. Бақылау нысандары (курстық жұмыстардың, бақылау жұмыстарының, емтихандардың саны), пәнді оқыту тәртібі үлгі болып табылады және оқыту нысанына, мамандықтардың ерекшеліктеріне, жергілікті және басқа да жағдайларға (жайлар) қарай, о.і. жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сәйкес өзгертілуі мүмкін. *Білім беру ұйымы анықтайтын пәндерге арналған сағат көлемі жалпы кәсіптік және арнайы пәндер циклдарының сағат көлемін (25% дейін) қысқарту есебінен ұлғайтылуы мүмкін. **Қорытынды аттестаттауға ұсынылатын нысандар: арнайы пәндерінен кешенді емтихан (02, 03, 06).Оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі шамамен тиісті біліктіліктің пәндері бойынша білім беру бағдарламаларының мазмұнына қарай анықталады. Нақты оқу орнын жабдықтау үшін оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі жұмыс оқу бағдарламаларын есепке ала отырып, кадрлар даярланатын серіктес кәсіпорынмен бірлесіп анықталады. Бұл ретте саланың даму келешектерін есепке алғанда, IT-технологиялар, 3D-технологиялар, АКТ, қашықтықтық, модульдік, дуалдық, кредиттік оқытуды ұсынады.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 15 маусымдағы № 384 бұйрығына 93-қосымша

Үлгілік оқу жоспарытехникалық және кәсіптік білімБілім беру коды және бейіні: 0700000 - Геология, тау кен өндірісі және пайдалы қазбаларды өндіруМамандығы: 0706000 - Пайдалы қазбаларды ашық түрде қазуБіліктілігі: 070603 2 - Бұрғылау қондырғысының машинисі 070605 2 - Сығымдағыш қондырғының машинисі 070606 2 - Вибротиеу қондырғысы машинисі 070608 2 - Ұсатқыш қондырғылары машинисі 070610 2 - Қатар қалыптастырғыш машинаның машинисі

Оқыту нысаны: күндізгіОқытудың нормативтік мерзімі: 1жыл 10 ай жалпы орта білім беру базасында

Циклдер және

пәндер-дің

индексі

Циклдер және

пәндердің атаулары

Бақылау нысаны

Оқу уақытының көлемі (сағ.)

Курс

тар

бойы

нша

бөлу

*

емти

хан

сына

қ

бақы

лау

жұмы

стар

ыны

ң са

ны

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

Барл

ығы

оның ішінде

Теор

иялы

қ са

бақт

ар

прак

тика

лық

(зер

тхан

алы

қ-пр

акти

калы

қ са

бақт

ар)

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ЖГП 00 Жалпы гуманитарлық пәндер (кәсіптік қазақ (орыс) тілі, кәсіптік шетел тілі, Қазақстан тарихы, дене тәрбиесі.)

326 1-2

ЖКП 00 Жалпы кәсіптік пәндер 246 112 134 1-2ЖКП 01 Сызу + + 32 12 20ЖКП 02 Техникалық механика негіздері + + 32 12 20ЖКП 03 Электртехника электроника негіздерімен + + + 32 6 26ЖКП 04 Өндірісті ақпараттандыру және автоматтанды-

ру негіздері+ 38 10 28

ЖКП 05 Геология негіздері + + 32 8 24ЖКП 06 Геодезия және маркшейдер ісі негіздері + + 32 16 16ЖКП 07 Еңбекті қорғау + + 48 48 АП 00 Арнайы пәндер 424 292 132 1-2АП 01 Кен ісі + + + 90 78 12АП 02 Кен машиналары мен кешендері + + + 67 25 42АП 03 Кен кәсіпорындарындағы электр жабдықтары мен

электр қуатын жеткізу+ + + 87 67 20

АП 04 Кен механикасы + + + 60 34 26АП 05 Өндіріс процестерін автоматтандыру + + 24 12 12АП 06 Қауіпсіздік техникасы, қоршаған ортаны қорғау

және табиғатты тиімді пайдалану+ + + 64 44 20

АП 07 Кенөндіру саласындағы нарықтық экономика негіздері

+ 32 32

БҰАП 00 Білім беру ұйымы анықтайтын пәндер * 48 - 216*

ӨО және КП 00

Өндірістік оқыту және кәсіптік практика 1728

ӨО 00 Өндірістік оқыту 432ӨО 01 Оқу-өндірістік шеберханалардағы практика 72ӨО 02 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру бойынша

практика360

КП 00 Кәсіптік практика 1296КП 01 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру мен бекіту

бойынша практика1296

АА 00 Аралық аттестаттау 72ҚА 00 Қорытынды аттестаттау 36ҚА 01 Қорытынды аттестаттау** 24ҚА 02(КДДБ)

Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілікті беру

12

Міндетті оқыту жиыны: 2880К Консультациялар оқу жылына 100 сағаттан

артық болмауы керекФ Факультативтік сабақтар аптасына 4 сағаттан артық

болмауы керекБарлығы: 3312

Ескерту: ЖБП– Жалпы білім беретін пәндер; ЖГП– Жалпы гуманитарлық пәндер; ӘЭП - Әлеуметтік-экономикалық пәндер; ЖКП – Жалпы кәсіптік пәндер; АП – арнайы пәндер; БҰАП – жұмыс берушілердің талаптары бойынша білім беру ұйымдары анықтайтын пәндер; ӨО – өндірістік оқыту; КП – кәсіптік практика; АА – аралық аттестаттау; ҚА – қорытынды аттестаттау; КДДБ – кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру; К – консультация; Ф – факультативтік сабақтар.ТжКБ-ның МЖМБС-на сәйкес пәндердің тізімі үлгілік оқу жоспарында орындауға міндетті болып табылады. Бақылау нысандары (курстық жұмыстардың, бақылау жұмыстарының, емтихандардың саны), пәнді оқыту тәртібі үлгі болып табылады және оқыту нысанына, мамандықтардың ерекшеліктеріне, жергілікті және басқа да жағдайларға (жайлар) қарай, о.і. жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сәйкес өзгертілуі мүмкін. *Білім беру ұйымы анықтайтын пәндерге арналған сағат көлемі жалпы кәсіптік және арнайы пәндер циклдарының сағат көлемін (25% дейін) қысқарту есебінен ұлғайтылуы мүмкін. **Қорытынды аттестаттауға ұсынылатын нысандар: арнайы пәндерінен кешенді емтихан ( 02, 03, 06). Оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі шамамен тиісті біліктіліктің пәндері бойынша білім беру бағдарламаларының мазмұнына қарай анықталады. Нақты оқу орнын жабдықтау үшін оқу-өндірістік жабдықтар және техникалық оқыту құралдарының тізімі жұмыс оқу бағдарламаларын есепке ала отырып, кадрлар даярланатын серіктес кәсіпорынмен бірлесіп анықталады. Бұл ретте саланың даму келешектерін есепке алғанда, IT-технологиялар, 3D-технологиялар, АКТ, қашықтықтық, модульдік, дуалдық, кредиттік оқытуды ұсынады.

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 15 маусымдағы № 384 бұйрығына 94-қосымша

Үлгілік оқу жоспарытехникалық және кәсіптік білім

Білім беру коды және бейіні: 0700000 - Геология, тау кен өндірісі және пайдалы қазбаларды өндіруМамандығы: 0706000 - Пайдалы қазбаларды ашық түрде қазуБіліктілігі: 070618 1 - Үйінді көпір машинисі 070623 1–Қопарғыш 070624 1 - Жарылғыш материалдарды үлестіруші 070625 1 - Габаритті емес тау массаларын қопару қондырғысының машинисі 070626 1 - Экскаваторлардағы, үйінді көпірлердегі және үйіндідегі кен жұмысшысы

Оқыту нысаны: күндізгіОқытудың нормативтік мерзімі: 10 ай

жалпы орта білім беру базасында

Циклдер және

пәндер-дің

индексі

Циклдер және

пәндердің атаулары

Бақылау нысаны

Оқу уақытының көлемі (сағ.)

Курс

тар

бойы

нша

бөлу

*

емти

хан

сына

қ

бақы

лау

жұмы

стар

ыны

ң са

ны

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

Барл

ығы

оның ішінде

Теор

иялы

қ са

бақт

ар

прак

тика

лық

(зер

тхан

алы

қ-пр

акти

калы

қ са

бақт

ар)

Курс

тық

жоба

(жұм

ыс)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

ЖГП 00 Жалпы гуманитарлық пәндер (кәсіптік қазақ (орыс) тілі, кәсіптік шетел тілі, Қазақстан тарихы, дене тәрбиесі.)

220 1

ЖКП 00 Жалпы кәсіптік пәндер 196 98 98 1ЖКП 01 Сызу + + 26 6 20ЖКП 02 Техникалық механика негіздері + + 26 6 20ЖКП 03 Электртехника электроника негіздерімен + + 26 14 12ЖКП 04 Өндірісті ақпараттандыру және автоматтанды-

ру негіздері+ 27 7 20

ЖКП 05 Геология негіздері + + 26 14 12ЖКП 06 Геодезия және маркшейдер ісі негіздері + + 26 12 14ЖКП 07 Еңбекті қорғау + 39 39АП 00 Арнайы пәндер 331 225 106 1АП 01 Кен ісі + + + 62 50 12АП 02 Кен машиналары мен кешендері + + 62 40 22АП 03 Кен кәсіпорындарындағы электр жабдықтары мен

электр қуатын жеткізу+ + 39 19 20

АП 04 Кен механикасы + + + 39 19 20АП 05 Өндіріс процестерін автоматтандыру + + 36 24 12АП 06 Қауіпсіздік техникасы, қоршаған ортаны қорғау

және табиғатты тиімді пайдалану+ + 54 34 20

АП 07 Кенөндіру саласындағы нарықтық экономика негіздері

+ 39 39

БҰАП 00 Білім беру ұйымы анықтайтын пәндер * 45-177*

ӨО 00 Өндірістік оқыту 576ӨО 01 Оқу-өндірістік шеберханалардағы практика 126ӨО 02 Кәсіптік дағдыларды қалыптастыру бойынша

практика450

АА 00 Аралық аттестаттау 36ҚА 00 Қорытынды аттестаттау 36ҚА 01 Қорытынды аттестаттау** 24ҚА 02(КДДБ)

Кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілікті беру

12

Міндетті оқыту жиыны: 1440К Консультациялар оқу жылына 100 сағаттан артық

болмауы керекФ Факультативтік сабақтар аптасына 4 сағаттан артық

болмауы керекБарлығы: 1656

Ескерту: ЖБП– Жалпы білім беретін пәндер; ЖГП– Жалпы гуманитарлық пәндер; ӘЭП - Әлеуметтік-экономикалық пәндер; ЖКП – Жалпы кәсіптік пәндер; АП – арнайы пәндер; БҰАП – жұмыс берушілердің талаптары бойынша білім беру ұйымдары анықтайтын пәндер; ӨО – өндірістік оқыту; КП – кәсіптік практика; АА – аралық аттестаттау; ҚА – қорытынды аттестаттау; КДДБ – кәсіптік даярлық деңгейін бағалау және біліктілік беру; К – консультация; Ф – факультативтік сабақтар.ТжКБ-ның МЖМБС-на сәйкес пәндердің тізімі үлгілік оқу жоспарында орындауға міндетті болып табылады. Бақылау нысандары (курстық жұмыстардың, бақылау жұмыстарының, емтихандардың саны), пәнді оқыту тәртібі үлгі болып табылады және оқыту нысанына, мамандықтардың ерекшеліктеріне, жергілікті және басқа да жағдайларға (жайлар) қарай, о.і. жұмыс берушілердің қажеттіліктеріне сәйкес өзгертілуі мүмкін.

(Жалғасы бар)

20 8 қазан2016 жыл

(Жалғасы 21-бетте)

Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 29 шілде №67 Астана қаласы

Адресаттардың абонементтік жәшікті пайдалану қағидаларын бекіту туралы«Пошта туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес бұйырамын:1. Қоса беріліп отырған Адресаттардың абонементтік жәшікті пайдалану қағидалары бекітілсін. 2. Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің Байланыс департаменті (В.В.

Ярошенко): 1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтүзбелік он

күн ішінде оның көшірмелерін қағаз және электрондық түрде мерзімдік баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға, сондай-ақ тіркелген бұйрықты алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Республикалық құқықтық ақпарат орталығына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күн ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс шаралардың орындалуы ту-ралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ақпарат және комму-никациялар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан РеспубликасыныңАқпарат және коммуникациялар министрі Д.АБАЕВ

Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің2016 жылғы 29 шілдедегі №67 бұйрығымен бекітілген

Адресаттардың абонементтік жәшікті пайдалану қағидалары1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Адресаттардың абонементтік жәшікті пайдалану қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Пошта туралы» Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 9 сәуірдегі Заңына сәйкес әзірленген және адресаттардың Қазақстан Республикасындағы пошта операторының абонементтік жәшігін пайдалану тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:1) абонементтік жәшік – пошта жөнелтілімдерінің жекелеген түрлерін алуға арналған, өндірістік объектілерде

орнатылатын, адресаттар пайдаланатын арнайы жәшік; 2) адресат (алушы) – пошта жөнелтілімi немесе пошталық ақша аударымы бағытталған, пошта операторының

көрсетілетін қызметтерін пайдаланушы. 2-тарау. Абонементтік жәшікті пайдалану тәртібі

3. Абонементтік жәшіктер өндірістік объектілерде орнатылады және адресат тіркелмейтін пошта жөнелтілімдерін, мерзімді баспа басылымдарын, тіркелетін пошта жөнелтілімдеріне арналған хабарландыруларды алу үшін белгілі бір мерзімде пайдаланады.

4. Әрбір өндірістік объекті үшін абонементтік жәшіктердің санын пошта операторының қызметтерін пайдалану-шылар тарапынан оларға деген қажеттіліктеріне қарай пошта операторы жеке белгілейді.

5. Абонементтік жәшіктерді пайдалану 1 қосымша негізінде рәсімделген адресаттың жазбаша өтініші бойын-ша жүзеге асырылады.

6. Бір абонементтік жәшікті бірнеше адресаттың пайдалануына, сондай-ақ оны басқа тұлғаға пайдалануға беруіне жол берілмейді.

7. Абонент абонементтік жәшікті әрі қарай пайдаланудан бас тартқан кезде, абонементтік жәшіктің нөмірі өтініш берілген немесе пайдалану мерзімі аяқталған сәттен бастап бір ай өткеннен соң басқа абонентке пайдалануға беріледі. Пайдалану мерзімі өткеннен кейін келіп түскен пошта жөнелтілімдері өтініште көрсетілген жаңа мекенжай бойынша жіберіледі не жөнелтушіге қайтарылады, ал жөнелтушінің мекенжайы болмаған кезде таратылмағандар қатарына тапсырылады.

8. Абонементтік жәшіктерге жаңа құлып орнату немесе кілтін ауыстыру бойынша жұмыстар, сондай-ақ құлыпты немесе жәшікті адресаттың кінәсінен олар бұзылған жағдайда жөндеу оның есебінен жүргізіледі.

9. Пошта операторының өндірістік объектілерінде абонементтік жәшіктерді есепке алу жүргізіледі. 10. Абонементтік жәшіктердің жай-күйін профилактикалық тексеруді пошта операторы жылына бір рет жүргізеді.

Адресаттардың абонементтік жәшікті пайдалану қағидаларына 1 қосымша

ӨНДІРІСТІК ОБЪЕКТІНІҢ БАСТЫҒЫНАНАЧАЛЬНИКУ ПРОИЗВОДСТВЕННОГО ОБЪЕКТА

______________________________________________ КІМНЕН: ОТ КОГО:

жеке тұлға заңды тұлғафизическое лицо юридическое лицо

Аты-тегі АтауыФ.И.О. _____________________________ Наименование ______________________________ Мекен-жайы Мекен-жайыАдрес _____________________________________ Адрес________________________________

Телефоны ТелефоныТелефон __________________________________Т елефон ________________________

Жеке куәлігі ______________________________ Мемлекеттік тіркелуіУдостоверение личности Государственная регистрация ____________

Берілген _________________________________ БСНВыданный БИН ________________________________

Банктік деректемелер Банковские реквизиты ____________________________

Ө Т І Н І ШЗ А Я В Л Е Н И Е

№ _______ а/ж пайдалану туралы Жаңа мекен-жайға жіберу туралы Об абонировании № _______ а/я О направлении на новый адрес

Пайдалану мерзімі Жаңа мекен-жайыСрок абонирования _____________________ Новый адрес ______________ ___________________________ ___________________________Пайдалану шарттарымен таныстым телефоныС условиями пользования ознакомлен (а)_____________телефон ___________________ (қолы-подпись)

Өтініш толтырылған күн (күні, айы, жылы) ______________________Дата (число, месяц, год) заполнения заявления

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 25 тамызда Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14147 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің бұйрығы

2016 жылғы 29 шілде №68 Астана қаласы

Абоненттік пошта жәшіктерін орналастыру, күтіп-ұстау жәнеолардың техникалық сипаттамалары жөніндегі талаптарды бекіту туралы

«Пошта туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 1-тармағының 20) тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған абоненттік пошта жәшіктерін орналастыру, күтіп-ұстау және олардың техникалық сипаттамалары жөніндегі талаптары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің Байланыс департаменті (В.В. Ярошенко):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін күнтізбелік он

күн ішінде оның көшірмелерін қағаз және электрондық түрде мерзімдік баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға, сондай-ақ тіркелген бұйрықты алған күннен бастап күнтізбелік бес күн ішінде Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін Республикалық құқықтық ақпарат орталығына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің интернет-ресур-сына және мемлекеттік органдардың интранет-порталына орналастыруды;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күн ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс шаралардың орындалуы ту-ралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық оның алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Ақпарат және коммуникациялар министрі Д.АБАЕВ

Қазақстан Республикасы Ақпарат және коммуникациялар министрінің2016 жылғы 29 шілдедегі №68 бұйрығымен бекітілген

Абоненттік пошта жәшіктерін орналастыру, күтіп-ұстау және олардың техникалық сипаттамалары жөніндегі талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Абоненттік пошта жәшіктерін орналастыру, күтіп-ұстау және олардың техникалық сипаттамалары жөніндегі талаптар (бұдан әрі - Талаптар) «Пошта туралы» Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 9 сәуірдегі Заңына (бұдан әрі - Заң) сәйкес әзірленген және абоненттік пошта жәшіктерін орналастыру, күтіп ұстау, пайда-лану тәртібін және олардың техникалық сипаттамаларын белгілейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады: 1) абоненттiк пошта жәшiгi –адресаттардың пошта жөнелтілімдерiн алуы үшiн ғимараттарда, тұрғын үйлерде

(тұрғын ғимараттарда), жеке тұрғын үйлерде орнатылатын, ұяшықтары бар арнайы шкаф;2) пошта операторының қызметтерін пайдаланушы (бұдан әрі - пайдаланушы) – пошта операторы ұсынатын,

оның ішінде пошта операторымен өзі жасасқан шарттар негізінде ұсынылатын қызметтерді тұтынушы болып табылатын жеке немесе заңды тұлға;

3) пошта операторы – Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген, пошта қызметі саласында көрсетілетін қызметтерді ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

4) пошта саласындағы уәкiлеттi орган (бұдан әрi – уәкiлеттi орган) – өз құзыретi шегiнде Қазақстан Республикасының аумағында пошта саласындағы мемлекеттiк саясатты іске асыруды, мемлекеттік бақылауды, қызметті үйлестіруді және реттеуді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;

5) Ұлттық пошта операторы – Заңда көзделген міндеттемелер жүктелген, акцияларының бақылау пакеті ұлттық басқарушы холдингке тиесілі акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, пошта саласындағы уәкілетті органымен анықталатын пошта операторы.

3. Абоненттік пошта жәшіктері тұрғын және тұрғын емес ғимаратта, жеке тұрғын үйде, пошта байланысы қызметтерін пайдаланушылардың және пошта операторы пошташыларының қол жеткізуіне ыңғайлы жерге ор-наластырылады, және абоненттік пошта жәшіктерінің тиісті қалпыда орналастырып, күтіп ұстауды қамтамасыз ететін меншік иелерінің меншігінде болады.

2-тарау. Абоненттік пошта жәшігін орналастыру және күтіп ұстау талаптары

4. Абоненттік пошта жәшіктері көп пәтерлі тұрғын ғимараттың бірінші қабатының алаңында әрбір кіреберісте, бір қабатты және көп қабатты тұрғын емес ғимаратта бірінші қабатта меншік иелерінің, пошта байланысы қызметтерін пайдаланушылардың және пошта операторы пошташыларының (курьерлерінің) қол жеткізуіне ыңғайлы жерге орналастырылады.

5. Жеке тұрғын үйлердің меншік иелері абоненттік пошта жәшіктерін пошта операторларына (курьерлеріне) меншік иесінің аумағына кірмей пошта жөнелтілімін жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып, өзінің жер учаскесінің шегінде аумаққа кірер жерде орналастырады.

6. Көп пәтерлі ғимараттардағы пәтерлердің, үй-жайлардың, жеке тұрғын үйлердің, тұрғын және тұрғын емес ғимараттардың тұрғын емес үй-жайларының меншік иелері пошташылардың (курьерлердің) абоненттік пошта жәшіктеріне кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

7. Тұрғын және тұрғын емес ғимараттардың, жеке тұрғын үйлердің меншік иелерінің шешімі бойынша абоненттік пошта жәшіктерінің орнатылуын, күтіп ұсталуын және сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттеме шарт бойынша кондоминиум субъектілеріне берілуі мүмкін.

8. Меншік иелері, пайдаланушылар, кондоминиум субъектілері абоненттік пошта жәшіктерін жарамды жай-күйде және таза ұстайды.

Абоненттік пошта жәшігі болмаған немесе жарамсыз болған жағдайда пошта операторы пошта жөнелтілімдерін алушының мекенжайына жеткізбейді, пошта жөнелтілімін беруді алушы тұратын ауданға қызмет көрсететін пошта операторының өндірістік объектісінен беруді жүзеге асырады.

9. Пошта байланысы қызметтерін пайдаланушылар абоненттік пошта жәшігі арқылы пошта жөнелтілімін алу кезінде оны ашуға және жабуға кілтті пайдаланады.

3-тарау. Абоненттік пошта жәшіктерінің техникалық сипаттамалары

10. Абоненттік пошта жәшігі қалыңдығы 0,5 – 1,5 милиметр жалпақ металл прокаттан жасалады. Абоненттік пошта жәшігі конструкциясының жекелеген элементтері дәнекермен немесе тойтарып шегелеп біріктіріледі және эмаль бояумен сырланады. Корпустан және артқы саңлаусыз қабырғадан және құрылғымен (құлыппен) және топсалармен жабылып ашылатын есіктен тұрады.

11. Абоненттік пошта жәшіктері мынадай түрге бөлінеді:1) жасалу технологиясы бойынша:тік – тік орналасқан есіктері бар бірнеше ұяшықтарды қамтиды; көлденең – көлденең орналасқан есіктері бар бірнеше ұяшықты қамтиды; жеке – тік немесе көлденең болатын есіктері бар ұяшықтардың бірінен тұрады; 2) конструкциясы бойынша:Саңылау – пошта жөнелтілімдерін салу ұяшықтар арасындағы саңылау арқылы жүзеге асырылады; бұзуға төзімді – пошта жөнелтілімдерін салу пошта операторының пошташысы (курьері) мастер-кілттің

көмегімен барлық ұяшықты ашқан кезде жүзеге асырылады. 12. Абоненттік пошта жәшігі ұяшықтарының көлемі мен ішкі өлшемдері абоненттік пошта жәшігі арқылы

жеткізілуге тиіс, пошта жөнелтілімдерінің еркін сыюын қамтамасыз етуі және мына өлшемдерден төмен бол-мауы керек:

Ұзындығы – 400 мм;Ені – 250 мм;Биіктігі – 120 мм.

Бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2016 жылғы 25 тамызда Нормативтік құқықтық келісімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне №14148 болып енгізілді.

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің бұйрығы

2015 жылғы 2 шілде №373 Астана қаласы

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасын және әскери-дәрігерлік сараптама органдары туралы ережені бекіту туралы

«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республика-сының Кодексі 8-бабының 12-тармақшасына сәйкес бұйырамын:

1. Қоса беріліп отырған:1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік са-

раптаманы жүргізу қағидасы;2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери-дәрігерлік са-

раптама органдары туралы ереже бекітілсін.2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас әскери-медициналық басқармасының бастығы:1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жолдасын;2) мемлекеттік тіркелгеннен кейін осы бұйрықтың көшірмесін ресми жариялау үшін мерзімді баспасөз басы-

лымдарына және «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің республикалық құқықтық ақпарат орталығы» шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнының «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне жолдасын;

3) алғаш мерзімді баспасөз басылымдарында ресми жарияланған күнінен кейін бұйрықты Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің веб-сайтына орналастырсын.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің орынбасары генерал-лейтенант О.Б. Сапаровқа жүктелсін.

4. Бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі И.ТАСМАҒАМБЕТОВ

«КЕЛІСІЛДІ»Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрі Т.ДҮЙСЕНОВА2015 жылғы 3 шілде

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2015 жылғы 2 шілдедегі №373 бұйрығына 1-қосымша

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасы1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасы (бұдан әрі – Қағида) «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Кодексіне (бұдан әрі – Кодекс), «Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» 2012 жылғы 16 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді.

2. Осы Қағида Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде (бұдан әрі – ҚР ҚК) әскери-дәрігерлік сарапта-маны (бұдан әрі – ӘДС) ұйымдастыру мен жүргізу тәртібін айқындайды. ӘДС құрамдас бөлігі дәрігерлік-ұшқыштар сараптамасы (бұдан әрі – ДҰС) болып табылады, ол Қазақстан Республикасының мемлекеттік авиациясындағы ДҰС міндеттерін шешеді.

3. ӘДС:1) мыналарды:әскерге шақыру учаскелеріне тіркелетін, әскери қызметке шақырылатын және әскери оқу орындарына,

республикалық әскери мектеп-интернаттарына (лицейлерге) түсетін азаматтарды;әскери қызметке, соның ішінде келісімшарт бойынша қызметке кіретін азаматтарды;әскерге шақыру немесе келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерді; әскери оқу орындарының (бұдан әрі – ӘОО) курсанттарын, кадеттер мен тәрбиеленушілерді;радиоактивтiк заттармен, иондандырушы сәулелену көздерiмен, зымыран отыны компоненттерiмен, электр-

магниттiк өрістер, лазерлік сәулелену көздерiмен қызметке (жұмысқа) iрiктеп алынатын және қызмет өткерiп (жұмыс iстеп) жүрген әскери қызметшiлердi (ҚР ҚК қызметшілерін);

мемлекеттік авиацияның авиация персоналын;әскери жиындарға шақыру кезінде немесе есепке алу мақсатында запастағы азаматтарды медициналық

куәландыру кезінде;2) әскери қызметті (әскери жиындарды) өткерген әскери қызметшілердің немесе азаматтардың науқастануының, мертігуінің (жаралануының, жарақаттануының, контузиясының) (бұдан

әрі – мертігу), себепті байланыс-тарын айқындау кезінде; 3) азаматтар әскери қызметтен босатылған кезде олардың денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке

жарамдылық санатын айқындау кезінде; 4) әскери қызметшілердің, әскери міндеттілердің әскери қызмет (әскери жиындар) кезеңінде немесе әскери

қызметтен (әскери жиындардан) босатылғаннан кейін әскери қызметті (әскери жиындарды) өткеру кезеңінде науқастануы, мертігуі салдарынан қаза табуының (қайтыс болуының) себепті байланысын айқындау кезінде жүргізіледі.

4. Әскери-дәрігерлік комиссиялар (бұдан әрі – ӘДК) осы Қағидаға және Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2013 жылғы 29 қаңтарындағы №37 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін азаматтардың денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптарына (бұдан әрі – Талаптар) (Нормативтік және құқықтық актілер мемлекеттік тіркеу реестрінде № 8336 нөмірімен тіркелген) сәйкес қорытынды шығарады.

2. Әскерге шақыру учаскелеріне тіркелетін, әскери қызметке шақырылатын, әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша даярлау үшін түсетін азаматтарды медициналық куәландыру

5. Медициналық куәландыруды жүргізуге дейін маман дәрігер куәландырылушының жеке басын куәландырады.Медициналық куәландыруға жататын азаматтарды медициналық куәландыру барысында: медициналық есепте тұруы туралы мәліметтер (анықтамалар), соңғы он екі ай ішінде инфекциялық және

паразитарлық науқастарға шалдыққаны туралы басқа медициналық ұйымдардан мәліметтер, алдын алу егулері және дәрі-дәрмектерді және басқа да заттарды көтере алмайтыны (жоғары сезгіштігі) туралы мәліметтер;

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен бекітілген (бұдан әрі – № 907 бұйрық) (Нормативтік және құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 болып тіркелген) мынадай құжаттар: амбулаторлық пациенттің медициналық картасы (№ 025/е нысаны), амбулаторлық пациенттің медициналық картасына жасөспірімге жапсырма парақ (№ 025-1/е нысаны), № 027/е нысаны бойынша амбулаторлық, стационарлық науқастың медициналық картасынан көшірме;

рентгенограммалар, азаматтардың денсаулық жағдайын сипаттайтын арнайы зерттеулер әдістерінің хаттама-лары және басқа да медициналық құжаттар тексеріледі.

6. Әскерге шақыру учаскелеріне тіркелуге және әскери қызметке шақырылуға жататын, әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша оқуға түсетін азаматтарға медициналық куәландыруға дейін отыз күнтізбелік күннен ерте емес:

1) жалпы қан және несеп талдауы;2) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);3) электрокардиография (бұдан әрі – ЭКГ);4) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу медициналық куәландыру күніне

үш айдан кешіктірілмей;5) бруцеллезге қан талдауы (мал шаруашылығында жұмыс істейтіндерге және (немесе) жеке шаруашылығында

малы барларға) жүргізіледі.7. Флюорографиялық (рентгенологиялық), зертханалық және электрокардиографиялық зерттеулердің

нәтижелері, бойы мен дене салмағы туралы, сондай-ақ бұдан бұрын алынған барлық алдын алу егулері мен дәрі-дәрмек құралдарын және басқа да заттарды көтере алмаушылығы (жоғары сезгіштігі) туралы мәліметтер әскерге шақырылушының есепке алу картасына жазылады.

Флюорограммалар (рентгенограммалар) куәландырылушының жеке ісінде оның әскери қызмет мерзімі аяқталғанға дейін болады, одан кейін тиісті медициналық ұйымдарға қайтарылады, олар флюорографиялық үлдір түрінде немесе электрондық тасымалдағыштарда бір жыл бойы сақталады.

8. Азаматтарды медициналық куәландыру осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес Әскери-дәрігерлік (дәрігерлік-ұшқыштар) сараптама жүргізу кезіндегі зерттеу әдістемесіне сәйкес жүргізіледі.

9. ӘДС (ДҰС) жүргізу кезінде медициналық құжаттама осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойын-ша толтырылады.

10. 17 жасқа толған жасөспірімдерді әскерге шақыру учаскелеріне тіркеу кезінде медициналық комиссия әскери қызметке жарамдылығын және арналу көрсеткішін айқындаудан басқа, медициналық алдын алу жұмысын одан әрі жүргізуді айқындау мақсатында жоспарлы скринингтік медициналық тексеру ретінде тіркелетін денсаулық жағдайының деңгейі айқындалады.

11. Әскерге шақыру учаскелеріне тіркеу кезінде тексеруге (емделуге) мұқтаж деп танылған азаматтарды ҚІД, ҚІБ (Б) екі тізімде есепке алады:

1) № 1 тізімде – әскери қызметке уақытша жарамсыздар;2) № 2 тізімде – әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамдылар.Медициналық ұйымдардың және жергілікті атқарушы органдардың басшылары № 1 тізімге сәйкес азаматтардың

уақтылы тексерілуі мен емделуін қамтамасыз етеді.12. Дәрігерлер әскерге шақырылушының денсаулық жағдайын түпкілікті айқындай алмаған жағдайларда әскерге

шақыру комиссиясы оны медициналық ұйымдарға амбулаторлық немесе стационарлық тексеруге жібереді. Тексеруге (емделуге) жолдамада Қағидаға 2-қосымшаның 1-нысанына сәйкес (бұдан әрі – тексеруге (емделуге) жолдама) медициналық ұйымның (әскери – медициналық мекеменің) атауы, болжамды диагнозы, нені нақтылау қажеттігі және медициналық куәландыруға қайта келу мерзімі көрсетіледі.

Жолдама әскерге шақыру учаскелеріне тіркелуге, әскери қызметке шақырылуға жататын азаматтарға, оларға тіркеу комиссиясының немесе әскерге шақыру комиссиясының шешімдерін жариялаған кезде беріледі.

Жолдамаға Қағидаға 2-қосымшаның 2-нысанына сәйкес денсаулық жағдайын зерттеу актісі (бұдан әрі – акт), амбулаторлық пациенттің медициналық картасы мен денсаулық жағдайын сипаттайтын медициналық құжаттар қоса беріледі.

Медициналық тексеру аяқталғаннан кейін акт толтырылады, оған бас дәрігер, бөлімше меңгерушісі мен тексеруді жүргізген дәрігер қол қояды. Акт Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты туралы түпкілікті шешім шығаратын тіркеу жөніндегі комиссияның немесе әскерге шақыру комиссиясының қарауына ұсынылады.

13. Медициналық куәландыруды жүргізген кезде маман дәрігер әскерге шақырылушының есепке алу карта-сына, медициналық картаға жапсырма параққа диагнозды (науқастары болмаған кезде – «дені сау» деген жазба жасалады), Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыны, әскер түрлері мен тектері бойынша арналу көрсеткішін жазады.

14. Тіркеу немесе әскери қызметке әскерге шақыру кезінде әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша оқу үшін түсетін, әскери қызметке жарамды немесе әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды деп танылған азаматтарға медициналық комиссияның маман дәрігері әскери қызметке жарамдылық санаты ту-ралы қорытындыдан кейін Талаптарға сәйкес әскер түрлері мен тектері бойынша арналу көрсеткішін белгілейді.

15. Тіркеу немесе әскери қызметке шақыру кезінде әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылған азаматтарға маман дәрігер әскери қызметке уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

Медициналық көрсеткіштер бойынша әскери қызметке уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды үш айдан алты айға дейін шығарылады, науқасынан жазылмаған жағдайлар кезінде ол қайтадан шығарылады, уақытша жарамсыздық мерзімі он екі айдан аспауы тиіс, одан кейін қайта медициналық куәландыру жүргізіледі.

Тіркеу немесе әскерге шақыру жөніндегі комиссия жұмысын (әскери қызметке ағымдағы шақыру) аяқтағанға дейін азаматтарды тексеру (емделу) аяқталған жағдайда әскери қызметке уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылмайды және маман дәрігер тексеру (емделу) және қайта медициналық куәландыру туралы қорытынды шығарады.

Ұзақ (үш айдан астам) тексеруге (емделуге) мұқтаж азаматтарға алты айдан он екі айға дейінгі мерзімге әскери қызметке уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады, одан кейін қайта медициналық куәландыру жүргізіледі.

Азаматтардың әскери қызметке уақытша жарамсыздық мерзімі өткеннен кейін әскери қызметке жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытынды шығарылады.

16. Тіркеу кезінде әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды деп танылған азаматтар емделуге, ауыз қуысын санациялауға, көздің көруін түзетуге мұқтаж болған жағдайда маман дәрігердің қорытындысы әскер түрлері мен тектеріне арналу көрсеткішінен кейін: «Емделуге (ауыз қуысын санациялауға, көздің көруін түзетуге) мұқтаж» деген сөздермен толықтырылады, азаматтардың көрсетілген санаты тіркелген орны бойынша медициналық ұйымдарға емделуге жіберіледі.

17. Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) әскерге шақыру комиссиялары медициналық куәландыруды жүргізгеннен кейін облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) әскерге шақыру комисси-ясы әскери командаға іріктелген әскерге шақырылушыларды бақылау медициналық куәландыруды ұйымдастырады.

Әскери қызмет өткеру орнына жөнелту алдында әскерге шақырылушыларға ағзада есірткі заттарының болуына тестілеу және көрсеткіштер бойынша АИТВ-на зерттеу жүргізіледі.

18. Медициналық куәландыру нәтижесінде азаматтың денсаулық жағдайында әскери қызметке әскерге шақыруға кедергі келтіретін (әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетін) ауытқулар анықталғанда, облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясының маман дәрігері Қағидаға 2-қосымшаның 3-нысанына сәйкес медициналық куәландыру парағын (бұдан әрі – медициналық куәландыру парағы) ресімдейді және облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясы аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың әскерге шақыру комиссияларының шешімін жояды және хатта-малар кітабында ресімделетін және азаматтарға жарияланатын өз шешімін шығарады.

19. Азаматтарды денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру немесе одан бо-сату негізділігі облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясының медициналық тексеруімен және (немесе) әскери қызметке шақыру кейінге қалдырылған немесе одан босатылған барлық азаматтардың жеке істерін зерделеу жолымен тексеріледі.

Құжаттарды тексеру және (немесе) медициналық тексеру нәтижелері бойынша облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясы әскерге шақырылушының есепке алу картасына аудандық (қалалық) әскерге шақыру комиссиясының шешімін бекіту туралы немесе азаматты қайта медициналық куәландыруға жіберу туралы жазба жасайды.

20. Сонымен қатар, қайта медициналық куәландыруға әскери қызметке жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы медициналық комиссияның қорытындысымен келіспейтіні жөнінде мәлімдеген азаматтар жатады.

21. Облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясы қайта медициналық куәландыруды жүргізу мерзімдері, орны және медициналық куәландыруға жататын азаматтар тура-лы төмен тұрған әскерге шақыру комиссияларын хабардар етеді.

22. Қайта медициналық куәландыруға азамат жеке ісімен және белгіленген диагнозды және шығарылған қорытындыны растайтын медициналық құжаттармен жіберіледі.

Қайта медициналық куәландыру нәтижесінде азаматтың әскери қызметке жарамдылық санаты өзгерсе, маман дәрігер медициналық куәландыру парағын ресімдейді және облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясы төмен тұрған комиссияның шешімін жояды және хаттамалар кітабында ресімделетін өз шешімін шығарады және азаматқа жариялайды.

23. Әскерге шақырылушының есепке алу картасы, медициналық куәландыру парағы, сонда й-ақ ҚІД мөрімен расталған облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясының хаттамалар кітабынан үзінді оның шешімі қайта қаралған әскерге шақыру комиссиясына жолданады. Егер қайта медициналық куәландыру нәтижесінде ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) әскерге шақыру комиссиясының шешімі өзгермесе, онда хаттамалар кітабында және есепке алу картасында оны бекіту туралы қысқаша жазба жа-салады, бұл ретте медициналық куәландыру парағы ресімделмейді.

24. Аудандық (облыстық маңызы бар қалалардың) әскерге шақыру комиссияларының қызметін зерделеу облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиясының хаттамалар кітабының деректерін зерделеу жолымен, жеке істерін тексерумен және әскери қызметке уақытша жарамсыз не-месе әскери қызметке жарамсыз деп танылған азаматтарды медициналық куәландыру және медициналық тексеру жүргізумен жүзеге асырылады.

25. Әскери қызметке шақырылған азаматтарды медициналық бақылау сабақтастығын қамтамасыз ету үшін ЖӘБО әскери бөлімге маман дәрігерлердің қорытындыларымен медициналық картаға жапсырма парақты (№ 025-1/е нысанды) жолдайды.

26. Әскери қызметшілер әскери қызмет орнына келгеннен кейін медициналық тексеруден өтеді, ал оқу-жаттығу әскери бөлімдеріне келгендер әскери-есептік мамандықтар бойынша оқуға (қызметке) жарамдылығын айқындау үшін штаттық емес тұрақты (уақытша) әрекет ететін ӘДК-де медициналық куәландырудан өтеді.

Маман дәрігерлердің қорытындылары әскери қызметшінің медициналық кітапшасына, ӘДК қорытындысы Қағидаға 2-қосымшаның 4-нысанына сәйкес ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына (бұдан әрі – ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабы) жазылады.

27. Денсаулық жағдайы бойынша мерзімді әскери қызметке негізсіз шақырылған әскери қызметшілер госпитальдық және гарнизондық ӘДК-мен стационарлық және амбулаторлық медициналық куәландыруға жатады. Бұл ретте ӘДК қорытындысы Қағидаға 2-қосымшаның 5-нысанына сәйкес науқастануы туралы куәлікпен (бұдан әрі – науқастануы туралы куәлік) ресімделеді және штаттық ӘДК-мен бекітіледі.

28. Гарнизондық ӘДК-нің амбулаторлық куәландыруын жүргізу дене бітімінің нақты кемтарлығы болған кез-де ғана (көздің болмауында, қол немесе аяқта саусақтарының жоқ болуында, қол-аяқтың деформациялары мен қысқаруында, көлемді тыртықтардың бар болуында және т.с.с.) жүргізіледі.

Штаттық ӘДК гарнизондық (госпитальдық) ӘДК-нің бекітілген сараптамалық қорытындысының көшірмесін бекітілгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде әскери қызметшінің әскерге шақырылу орны бойынша ҚІД-ға жолдайды.

29. Штаттық ӘДК, облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) ҚІД денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарымен бірлесіп, азаматтарды денсаулық жағдайы бойынша негізсіз әскери қызметке шақыру жағдайлары мен себептерін есепке алуды жүргізеді және әскери қызметке шақырылатын азамат-тарды тексерудің және медициналық куәландырудың сапасын арттыруға шаралар қабылдайды.

Бұл ретте Қағидаға 2-қосымшаның 6-нысанына сәйкес азаматты денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз әскерге шақыру себептерін зерделеу картасы толтырылады.

30. Жиырма жеті жасқа толуы бойынша мерзімді әскери қызметке шақырудан босатылған адамдар әскери міндеттілердің есебіне тұру кезінде медициналық куәландыруға тек әскерге шақыру комиссиясының бұрын шығарылған шешімі болмаған жағдайда немесе денсаулық жағдайында әскери қызметке жарамдылық санатын қайта қарауды көздейтін өзгерістер болған кезде жатады.

31. Әскери-техникалық және басқа да әскери мамандықтар бойынша оқытуға іріктелетін азаматтарды алдын ала медициналық куәландыруды ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) немесе облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссиялары медициналық комиссияларының маман дәрігерлері жүргізеді.

3. Әскери даярлық бойынша қосымша білім беру бағдарламалары бар жалпы орта білім беру ұйымдарына түсетін азаматтар мен тәрбиеленушілерді медициналық куәландыру

32. Әскери даярлық бойынша қосымша білім беру бағдарламалары бар жалпы орта білім беру ұйымдарына (бұдан әрі – мектептерге) түсетін азаматтар (бұдан әрі – кандидаттар) медициналық куәландыруды мектептер-ге келген сәттен бастап штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘДК-лардан өтеді, олардың құрамы Қазақстан Республикасы Қаруы күштерінің әскери-дәрігерлік сараптама мекемелері туралы ереженің (әрі қарай – Ереже) 45-тармағына сәйкес айқындалады.

33. Кандидаттар медициналық куәландыру басталғанға дейін штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘДК-ға:1) психоневрологиялық, наркологиялық (наркотестілеудің нәтижелерімен), туберкулезге қарсы және

тері-венерологиялық диспансерлерден (кабинеттерден) – олардың есепте тұратыны туралы мәліметтерді (анықтамаларды);

2) басқа да медициналық ұйымдардан:созылмалы науқастары себебі бойынша диспансерлік есепте тұруы және соңғы он екі ай ішінде жұқпалы және

паразитарлық науқастарға шалдыққаны туралы мәліметтерді; № 907 бұйрығымен бекітілген мынадай құжаттарды: медициналық анықтаманы (№ 086/е нысаны), амбулаторлық

пациенттің медициналық картасын (№ 025/е нысаны), алдын алу егулері картасын (№ 063/е нысаны), болған жағдайда амбулаторлық, стационарлық науқастың медициналық картасынан көшірмені (№ 027/е нысаны);

азаматтардың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттарды, рентгенограммаларды, арнайы зерттеулер әдістерінің хаттамаларын.

3) медициналық куәландыру басталғанға дейін отыз күнтізбелік күннен ерте емес жүргізілген медициналық зерттеулердің:

жалпы қан талдауының;мерезге микропреципитация реакциясының (микрореакция);жалпы несеп талдауының; тыныштық жағдайындағы ЭКГ-ның (жүктемеден кейін – көрсеткіштер бойынша);кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеудің (медициналық куәландыру күніне

үш айдан кешіктірілмей жүргізіледі);эхокардиографияның қорытындыларын ұсынады.34. Медициналық куәландыру басталғанға дейін мектепте ұсынылған мәліметтердің және медициналық зерттеу

қорытындыларының толықтығы тексеріледі.35. Медициналық ұйымдардың мәліметтері бойынша адамдарда мектептерге түсуге кедергі келтіретін со-

зылмалы науқастар немесе дене бітімінің кемістіктері бар болса, олар медициналық куәландыруға жіберілмейді.36. Мектепте кандидатқа Қағидаға 2-қосымшаның 7-нысанына сәйкес әскери оқу орнына түсетін азаматқа

медициналық куәландыру картасы ресімделеді.37. Куәландыру кезінде кандидаттың денсаулық жағдайын бақылаудың алдыңғы медициналық құжаттары,

куәландырылушының және оның ата-анасының анамнездік деректері зерделенеді.38. Медициналық куәландыру үдерісінде денсаулық жағдайын айқындау үшін көрсеткіштер бойынша қажетті

қосымша зертханалық, құралдық зерттеу әдістері жүргізіледі.39. Диагнозды нақтылау мақсатында кандидат әскери-медициналық ұйымдарға (медициналық ұйымдарға)

тексерілуге жіберіледі, ол ӘДК жұмысының кезеңінде аяқталуы тиіс. Тексеруге (емделуге) жолдамада медициналық ұйымның (әскери-медициналық мекеменің) атауы, диагнозы, тексеру мақсаты көрсетіледі.

40. Мектепке түсуге кедергі келтіретін ауру анықталған кезде, кандидатты одан әрі медициналық куәландыру тоқтатылады, маман дәрігер медициналық куәландыру парағын толтырады және ӘДК оқу орнына түсуге жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

41. Медициналық куәландыру қорытындылары бойынша штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘДК оқуға түсуге жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытынды шығарады (бұл ретте ӘДК қорытындысын шығаруға негіз болған Талаптардың тармақтары көрсетілуі тиіс).

42. Куәландыру нәтижелері мен ӘДК қорытындысы ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына, әскери оқу ор-нына түсетін азаматты медициналық куәландыру картасына жазылады.

43. Медициналық куәландыру кезінде мектепке түсуге жарамсыз деп танылған азаматтың оқу орнына түсетін азаматты медициналық куәландыру картасы және медициналық куәландыру парағы медициналық куәландыру аяқталғаннан кейін жеті жұмыс күнінен кешіктірілмей есепке алу және талдау үшін штаттық ӘДК-ға жолданады.

44. Денсаулық жағдайында оқуға жарамдылық санатын қайта қарауды көздейтін өзгерістер болған кезде тәрбиеленушілерді медициналық куәландыру үшін штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық және госпитальдық) ӘДК-ға жібереді.

45. Оқуға жарамсыз деп танылған тәрбиеленушілерге ӘДК қорытындысы науқастануы туралы куәлігімен ресімделеді және штаттық ӘДК-мен бекітуге жатады.4. Орта техникалық және кәсіби, жоғары, жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын,

соның ішінде шет мемлекеттерінің әскери оқу орындарына, сондай-ақ жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедраларға (факультеттерге) түсетін азаматтарды және әскери қызметшілерді медициналық

куәландыру46. Әскери оқу орындарына түсетін азаматтарды (бұдан әрі – кандидаттар) алдын ала медициналық

куәландыруды ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) немесе облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) әскерге шақыру комиссияларының медициналық комиссиялары, ал әскери даярлық бойынша қосымша білім беру бағдарламалары бар жалпы орта білім беру ұйымдарының әскери қызметшілері мен бітірушілерін – штаттық емес тұрақты (уақытша) әрекет ететін ӘДК жүргізеді.

47. Жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын ӘОО-ларға түсетін әскери қызметшілерді медициналық куәландыруды әскери қызмет өткеру орны бойынша штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК-лар жүргізеді.

48. Медициналық куәландыруға жіберу алдында кандидаттарға ҚІБ(Б)-да (әскери қызметшілерге әскери бөлімдерде (жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын ӘОО-ларға түсетіндерден басқа) Қағидаға 2-қосымшаның 7-нысанына сәйкес әскери оқу орнына түсетін азаматты медициналық куәландыру кар-талары ресімделеді.

49. Медициналық куәландыру басталғанға дейін кандидаттар ҚІБ(Б)-ға осы Қағиданың 33-тармағы 1, 2-тармақшаларына сәйкес медициналық құжаттарды ұсынады.

Медициналық ұйымдардың мәліметтері бойынша оларда ӘОО-ға түсуге кедергі келтіретін созылмалы аурулар немесе дене кемістіктері бар кандидаттар медициналық куәландыруға жіберілмейді.

50. Кандидаттар медициналық комиссияларға медициналық куәландыру басталғанға дейін отыз күнтізбелік күннен ерте емес жүргізілген медициналық зерттеулердің нәтижелерін ұсынады:

1) жалпы қан талдауы;2) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);3) жалпы несеп талдауы; 4) мұрын қосалқы қуыстарының рентгенографиясы;5) тыныштық жағдайындағы ЭКГ (жүктемеден кейін – көрсеткіштер бойынша);6) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу медициналық куәландыру күніне

дейін үш айдан кешіктірілмей жүргізіледі;7) бруцеллезге қан талдауы (мал шаруашылығында жұмыс істейтіндерге және (немесе) жеке шаруашылықта

малы барларға).51. ӘОО-ға түсетін әскери қызметшілер медициналық куәландыруға жыл сайынғы тереңдетілген және бақылау

медициналық тексерулердің нәтижелері, эпикриз түрінде ресімделген медициналық көмекке жүгінулер көрініс табатын медициналық кітапшамен және осы Қағиданың 50-тармағында көрсетілген зерттеулердің нәтижелерімен жіберіледі.

52. Әскери қызметшілердің медициналық кітапшаларында соңғы жылдар үшін жыл сайынғы тереңдетілген медициналық тексерулердің нәтижелері болмаған кезде алдын ала медициналық куәландыру оларды госпитальдық ӘДК-мен кейінгі медициналық куәландырумен стационарлық тексеруге жіберу туралы ӘДК-нің қорытындысы шығарылады.

Әскери қызметшіде медициналық кітапша болмаған кезде медициналық куәландыру жүргізілмейді. 53. Алдын ала медициналық куәландыру үдерісінде кандидаттарға көрсеткіштер бойынша денсаулық жағдайын

айқындау үшін қажетті қосымша зертханалық, құралдық зерттеу әдістері жүргізіледі. 54. Жүргізілген зерттеулер нәтижелері, сондай-ақ бұдан бұрын алынған барлық алдын алу егулері мен дәрі-

дәрмек құралдарын және басқа да заттарды көтере алмаушылығы (жоғары сезгіштігі) туралы мәліметтер әскери оқу орнына түсетін азаматты медициналық куәландыру картасына жазылады және қоса беріледі.

55. Диагнозды нақтылау мақсатында кандидат медициналық ұйымдарға тексерілуге жіберіледі. Тексеруге (ем-делуге) жолдамада медициналық ұйымның (әскери-медициналық мекеменің) атауы, диагнозы, тексеру мақсаты көрсетіледі.

Жолдамаға акт, амбулаторлық пациенттің медициналық картасы және денсаулық жағдайын сипаттайтын медициналық құжаттар қоса беріледі.

56. Кандидаттарды түпкілікті медициналық куәландыруды (жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын ӘОО-ларға түсетіндерден басқа) штаттық емес уақытша (тұрақты) әрекет ететін ӘДК ӘОО-ға түсуге жарамдылығын айқындау үшін жүргізеді. Медициналық комиссияның құрамы осы Ереженің 45-тармағына сәйкес анықталады.

57. ӘОО-ға түсуге кедергі келтіретін аурулар анықталған кезде одан әрі тексеру тоқтатылады, маман дәрігер медициналық куәландыру парағын ресімдейді және ӘДК ӘОО-ға түсуге жарамсыздық туралы қорытынды шығарады.

58. Авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның ұшқыш мамандықтарына түскен кезде алдын ала медициналық куәландыруға:

1) түсті қалыпты сезінетін және әрбір көзге түзетулерсіз көру жітілігі 1,0-ден төмен емес;2) сыбырлап сөйлеуді естуі 6/6-дан кем емес; 3) артериялық қан қысымы 130/80-нен мм с.б. жоғары емес және 105/60 мм-нан с.б. төмен емес;4) дене салмағының индексі 18,5-тен төмен емес және дене салмағы 90 кг-нан артық емес;5) бойы 165 см-ден төмен емес және 186 см-ден артық емес;6) аяқтың ұзындығы 80 см-ден қысқа емес;7) қолдың ұзындығы 76 см-ден қысқа емес;8) отыру қалпында бойы 80 см-ден төмен емес және 93 см-ден артық емес кандидаттар (әскери қызметшілер)

жіберіледі.Армиялық және көліктік авиацияның авиациялық персоналын даярлау бойынша әскери оқу орындарына түсетін

кандидаттарға бойдың шекті ұзындығы – 190 см.59. Алдын ала медициналық куәландыруға жіберер алдында ҚІБ(Б)-да немесе әскери бөлімдерде осы талаптарға

жауап беретін кандидаттарға осы Қағиданың 48, 49, 51-тармақтарына сәйкес медициналық құжаттар ресімделеді және осы Қағиданың 50-тармағында көрсетілген зерттеулерге қосымша мыналар жүргізіледі:

1) он екі жалғамдағы (тыныштықта және дене жүктемесінен кейін) электрокардиография;2) қалқанша безін, жүрек және несеп-жыныстық жүйесін ультрадыбыстық зерттеу;3) қантқа және В және С гепатиттерінің маркерлеріне қанды тексеру;4) тыныштық және циклоплегия жағдайларында скиаскопия немесе рефрактометрия көмегімен түсті сезінуін,

көру жітілігін, рефракцияны зерттеу; 5) мұрынмен тыныс алуды, иіс сезуді, құлақтардың барофункциясын, сыбырлап сөйлеуді және сөйлеуді естуді,

вестибулярлық және отолиттік аппараттарды зерттеу.60. Авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның ұшу мамандықтарына түсетін кандидаттар штаттық

емес уақытша әрекет ететін дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясының (бұдан әрі – ДҰК) түпкілікті медициналық куәландыруына жатады.

61. ДҰК-ның маман дәрігерлерінің біреуі оларда ұшуға үйретуге кедергі келтіретін ауруды анықтаған канди-даттар қалған маман дәрігерлердің медициналық тексеруінен өтеді, бірақ арнайы жүктеме сынамаларын орын-даудан босатылады.

Ұшуға үйретуге кедергі келтіретін науқастанулар анықталмаған азаматтарға мынадай арнайы зерттеулер: ба-рокамерада биіктік гипоксиясына және барометрлік қысымның төмендеуіне шыдауға сынаулар, вестибулометрия, тоналдық аудиометрия және электроэнцефалография жүргізіледі.

Барокамерада сынауларды және вестибулометрияны бір күнде жүргізуге жол берілмейді.62. Түпкілікті медициналық куәландыру үдерісінде кандидаттарға қажет болған кезде зертханалық,

рентгенологиялық және басқа да зерттеулер қайта жүргізіледі. Диагнозды нақтылау үшін ӘДК (ДҰК) азаматты ӘДК (ДҰК) жұмысы кезеңінде аяқталуы тиіс медициналық ұйымға (әскери-медициналық мекемеге) тексеруге жібереді.

63. Жоғары және жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын ӘОО-на, соның ішінде ше-тел мемлекеттерінің оқу орындарына түсетін әскери қызметшілерде ол бойынша Талаптарда әскери қызметке жарамдылық санатын дербес бағалау немесе әскери қызметке уақытша жарамсыздық көзделген науқастар болған кезде ӘОО-на түсуге жарамсыз деп танылады.

64. Әскери қызметшіде Талаптармен әскери қызметке шектеулі жарамдылық немесе жарамсыздық көзделген науқастанулар анықталған кезде, маман дәрігер ӘОО-ға түсуге жарамсыздығы және әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау үшін әскери қызмет өткеру орны бойынша тексерілуі және куәландырылуы қажеттілігі туралы қорытынды шығарады.

65. Медициналық куәландыру нәтижелері бойынша штаттық емес уақытша (тұрақты) әрекет ететін ӘДК (ДҰК) ӘОО-ға түсуге жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытынды шығарады. Бұл ретте ӘДК қорытындысын шығаруға негіз болған Талаптардың тармақтарын көрсету қажет.

66. Медициналық куәландыру нәтижелері ӘДК (ДҰК) отырыстарының хаттамалар кітабына, ӘОО-ға түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасына, ал әскери қызметшіге соның ішінде медициналық кітапшаға да жазылады.

ӘОО-ға түсуге жарамсыз деп танылған кандидаттарға медициналық куәландыру парағы ресімделеді, ал ӘДК (ДҰК) отырыстарының хаттамалары кітабына жарамсыздық себептерінің толық негіздемесі жазылады.

Жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын ӘОО-ларға түсетін әскери қызметшілерді медициналық куәландыру нәтижелері Қағидаға 2-қосымшаның 8-нысанына сәйкес медициналық куәландыру тура-лы анықтамамен (бұдан әрі – медициналық куәландыру туралы анықтама) ресімделеді, оның бір данасы бақылау үшін штаттық ӘДК-ға жолданады.

67. Түпкілікті медициналық куәландыру кезінде ӘОО-ға түсуге жарамсыз деп танылған адамдар тура-лы мәліметтерді штаттық емес уақытша әрекет ететін ӘДК (ДҰК) штаттық ӘДК-ға медициналық куәландыру аяқталғаннан кейін жеті жұмыс күнінен кешіктірмей жолдайды.

68. Түпкілікті медициналық куәландыру кезінде ӘОО-ға түсуге жарамсыз деп танылған әскери оқу орнына түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасы мен медициналық куәландыру парағы медициналық куәландыру аяқталғаннан кейін жеті жұмыс күнінен кешіктірілмей алдын ала медициналық куәландырудың сапасын талдау және жақсарту үшін алдын ала іріктеу жүргізген облыстың (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың) ҚІД, гарнизондық (госпитальдық) ӘДК-ға (ДҰК-ға) жолданады.

Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың) ҚІД, гарнизондық (госпитальдық) ӘДК (ДҰК) алынған құжаттарды зерделеу нәтижелерін және алдын ала медициналық куәландырудың сапасын жақсарту үшін қабылданған шараларды құжаттарды алған күннен бастап бір айдан кешіктірмей Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі Орталық әскери-дәрігерлік комиссиясына (бұдан әрі – ҚР ҚМ ОӘДК) жолдайды.

69. Жоғары оқу орындарында оқитын және әскери кафедраларда запастағы офицерлерді даярлау бағдарламасы бойынша оқыту үшін іріктелген азаматтарды (бұдан әрі – студенттер) медициналық куәландыруды облыстардың (республикалық (облыстық) маңызы бар қаланың және астананың) тұрақты әрекет ететін медициналық комис-сиялары жүргізеді.

Әскери кафедралар студенттерге әскери оқу орнына түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасын ресімдейді. Медициналық куәландыру басталғанға дейін студенттер медициналық комиссияға осы Қағиданың 33-тармағы 1, 2-тармақшаларында көрсетілген медициналық құжаттарды, 50-тармағында көрсетілген медициналық зерттеулердің нәтижелерін және әскерге шақыру учаскесіне тіркеу туралы куәлікті ұсынады.

Әскерге шақыру учаскесіне тіркеудің немесе медициналық ұйымдардың мәліметтері бойынша келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге кедергі келтіретін созылмалы науқастанулар, дене кемістіктері бар адамдар медициналық куәландыруға жіберілмейді.

Медициналық куәландыру үдерісінде денсаулық жағдайын анықтау үшін көрсеткіштер бойынша қажетті қосымша зертханалық, құралдық зерттеу әдістері жүргізіледі.

Медициналық комиссияның маман дәрігері әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытындыдан кейін Талаптарға сәйкес әскер түрлері мен тектері бойынша арналу көрсеткішін белгілейді.

Әскери оқу-жатығу жиындарының алдында студенттерді медициналық куәландыруды облыстардың (республикалық (облыстық) маңызы бар қаланың және астананың) тұрақты әрекет ететін медициналық комис-сиялары жүргізеді.

5. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтарды медициналық куәландыру70. Медициналық куәландыруға жіберер алдында келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретіндерге ҚІБ(Б)-

да (әскери қызметшілерге әскери бөлімдерде) Қағидаға 2-қосымшаның 9-нысанына сәйкес келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтың медициналық куәландыру картасы ресімделеді.

Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтар медициналық куәландыру басталғанға дейін отыз күн ішінде ҚІБ(Б)-да осы Қағиданың 33-тармағы 1, 2-тармақшаларына сәйкес медициналық құжаттарды ұсынады.

71. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретіндерге медициналық куәландыруға дейін отыз күнтізбелік күн ішінде:

1) жалпы қан талдауын;2) мерезге микропреципитация (микрореакция) реакциясын;3) жалпы несеп талдауын; 4) тыныштық жағдайындағы ЭКГ-ны (жүктемеден кейін – көрсеткіштер бойынша);5) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу медициналық куәландыру күніне

дейін үш айдан кешіктірілмей;6) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенограммасын;7) В және С гепатиттерінің маркерлеріне қанды зерттеу;8) АИТВ-инфекциясына қанды зерттеу;9) қандағы қант талдауын;10) бруцеллезге қан талдауын (мал шаруашылығында жұмыс істейтіндерге және (немесе) жеке шаруашылығында

малы барларға);11) қырық жастан асқан адамдарға көздің ішкі қысымын өлшеу жүргізіледі.Медициналық көрсеткіштер бойынша алдын алу егулері және қажетті медициналық зерттеулер жүргізіледі.72. Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтарды алдын ала медициналық куәландыру тіркелген

жері бойынша медициналық ұйымдардың мынадай маман дәрігерлері: хирург, терапевт, невропатолог, психиатр, окулист, оториноларинголог, дерматовенеролог, стоматолог, әйелдер үшін қосымша гинеколог жүргізеді. Қажет болған кезде психолог тартылады.

73. Түпкілікті медициналық куәландыруды ЖӘБО-да әскерге шақыру (тіркеу) медициналық комиссияларының жұмыс кезеңінде, сондай-ақ ҚР ҚК әскери-медициналық бөлімдері мен мекемелерінің штаттық емес тұрақты әрекет ететін гарнизондық ӘДК, 40 жастан асқан адамдарға штаттық емес тұрақты әрекет ететін госпитальдық ӘДК жүргізеді.

Әскери бөлімдерге немесе өңірлік қолбасшылықтарға (бұдан әрі – ӨңҚ) жіберер алдында азаматтарға организм-де есірткі заттарының бар болуына тестілеу жүргізіледі, оның нәтижелері келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтың медициналық куәландыру картасына жазылады.

Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін мерзімді қызметтің әскери қызметшілері түпкілікті медициналық куәландыруға медициналық көмекке жүгіну көріністерімен эпикриз ресімделген медициналық кітапшамен және осы Қағиданың 71-тармағында көрсетілген зерделеу нәтижелерімен жіберіледі.

74. Науқастану диагнозын нақтылау үшін азамат амбулаторлық немесе стационарлық тексеруге медициналық ұйымға (әскери-медициналық мекемеге) жіберіледі.

Бұл ретте штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК «Тексерілуге жатады» деген қорытынды шығарады.Тексеруге (емдеуге) арналған жолдамаға денсаулық жағдайын зерттеу актісі, амбулаторлық пациенттің

медициналық картасы және азаматтың денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттар қоса беріледі.

Куәландырылушыны бір ай ішінде медициналық тексеруді аяқтау мүмкін болмаған кезде, сондай-ақ тағайындалған медициналық зерттеулер нәтижелерін мерзімінде ұсынбау жағдайында штаттық емес тұрақты (уақытша) әрекет ететін ӘДК «Қорытынды медициналық куәландыруға келмеуіне (қосымша тексерілмеуіне) бай-ланысты шығарылған жоқ» деген қорытынды шығарады.

Азамат тексерілуден бас тартқан кезде штаттық емес тұрақты (уақытша) әрекет ететін ӘДК «Келісімшарт бой-ынша әскери қызметке кіруге жарамсыз» деген қорытынды шығарады.

75. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе Талаптарға сәйкес әскер (қызмет) түрлері

мен тектеріне байланысты әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды азаматтар келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамды деп танылады.

76. Егер медициналық куәландыруға жолдамада ҚР ҚК әскер түрлері мен тектерінде әскери қызмет өткеру үшін, әскери-есептік мамандық бойынша оқуға (қызметке), келісімшарт бойынша әскери қызметке түсуге жарамды деп танылған азаматтарға қатысты климаттық жағдайлары қолайсыз аумақтарда әскери қызмет өткеруге жарамдылығын айқындау көрсетілсе, штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК тиісті қорытынды шығарады.

77. Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санатын дербес бағалауды көздейтін науқастанулар кезінде штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК: «Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамсыз» де-ген қорытынды шығарады.

78. Медициналық куәландыруда жүктілік немесе келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге кедергі келтіретін науқастанулар анықталған кезде бұдан әрі медициналық куәландыру тоқтатылады және штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК «Келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамсыз» деген қорытынды шығарады, бұл ретте әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарылмайды.

Келісімшарт бойынша әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылған адамдарға қатысты да осындай қорытынды шығарылады.

6. Әскерге шақыру бойынша немесе келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерді, әскери оқу орындарының тыңдаушылары мен курсанттарын (кадеттерін) медициналық

куәландыру79. Медициналық куәландыруға жіберу туралы шешімді:1) мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қатысты – әскери бөлімдердің командирлері

(мекемелердің бастықтары), гарнизондардың бастықтары, штаттық ӘДК бастықтары (төрағалары), ҚІД бастықтары, ҚІД бастықтарымен келісу бойынша ҚІБ(Б) бастықтары, әскери сот немесе прокуратура, тергеу органы;

2) әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлер құрамының адамдарына қатысты – әскери бөлімдер командирлері (мемлекеттік мекемелердің бастықтары), ҚІД бастықтары, әскери сот немесе прокурату-ра, тергеу органы;

3) келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қатысты – әскери бөлім командирінің лауазымынан бастап, олардан жоғары тікелей бастықтар, әскери сот немесе әскери прокуратура, тергеу органы;

4) әскери оқу орындарының тыңдаушыларына, курсанттарына және кадеттеріне қатысты – оқу орындарының бастықтары, әскери сот немесе әскери прокуратура, тергеу органы шығарады.

80. Әскери қызметшілерге медициналық куәландыруға жолдаманы тікелей командирдің (бастықтың) шешіміне сілтеме жасай отырып, әскери бөлімдердің командирлері (мекеме бастықтары) немесе ҚР ҚК әскер түрі мен тектері кадр органының бастығы береді.

81. Тексеру немесе емдеу барысында мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерде әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетін науқастану анықталған жағдайда медициналық куәландыру әскери-медициналық мекеме бастығының жазбаша өкімі бойынша жүргізіледі.

82. Медициналық куәландыруға жіберілетін адамдарға штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК-ға мыналар:1) Қағидаға 2-қосымшаның 10-нысанына сәйкес медициналық куәландыруға жолдама;2) медициналық кітапша;3) Қағидаға 2-қосымшаның 11-нысанына сәйкес әскери қызметшінің қызметтік міндеттері жөніндегі мәліметтер;4) Қағидаға 2-қосымшаның 12-нысанына сәйкес әскери қызметшінің денсаулық жағдайы жөніндегі мәліметтер

ұсынылады.Қызметтік міндеттер жөніндегі мәліметтерде куәландырылушы денсаулық жағдайының атқарып отырған лауазы-

мы бойынша оның әскери қызмет міндеттерін атқаруға әсері туралы мәліметтер және бұдан әрі әскери қызметшіні әскери қызметте сақтап қалудың мақсатқа сәйкестігі туралы қолбасшылықтың пікірі сипатталады.

Денсаулық жағдайы жөніндегі мәліметтерде куәландырылушының денсаулық жағдайын динамикалық қадағалау нәтижелері туралы, оның медициналық көмекке жүгінуі туралы, соңғы үш жыл ішінде жұмыс істемеген күндерінің саны көрсетіледі. Мазмұндалған мәліметтер медициналық кітапшаның деректерімен және басқа да медициналық құжаттармен расталуы тиіс;

5) адамдардың әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысын көрсете отырып, Қағидаға 2-қосымшаның 13-нысанына сәйкес әскери қызмет өткеру кезінде алған мертігуі туралы анықтама.

Адамдар жоғарыда көрсетілген құжаттарсыз немесе тиісті үлгіде ресімделмеген құжаттармен медициналық куәландыруға жіберілмейді.

83. Науқастануы (жүктілігі) бойынша демалыс беру немесе әскери қызмет міндеттерін атқарудан босату туралы мәселені шешу үшін әскери қызметшілерді медициналық куәландыру әскери-медициналық мекеме бастығының (бастықтың медициналық бөлім жөніндегі орынбасарының) жазбаша өкімі бойынша жүргізіледі.

84. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерді медициналық куәландыруды штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК амбулаторлық немесе стационарлық тексеру басталған күннен бастап үштен он төрт жұмыс күні мерзімінде жүргізеді.

Талаптарға сәйкес әскери қызмет өткеруге кедергі келтіретін науқастанулар болған немесе әскери қызметте болудың шекті жасына толған кезде медициналық куәландыру госпитальдық ӘДК-да жүргізіледі.

Тексерілу мерзімдерін қысқарту мақсатында амбулаторлық тексерілу мен куәландырылу уақытында әскери қызметшілер лауазымдық міндеттерін орындаудан үш тәуліктен артық емес мерзімге босатылады.

85. Әскери қызметшіні стационарлық медициналық куәландыруды науқастану, мертігу диагнозы және олардың салдарлары айқын болмауына байланысты көрсетілген мерзімде жүргізу мүмкін болмаған жағдайда, оны тексеру әскери-медициналық мекеме бастығының жазбаша өкімімен жеті тәуліктен артық емес мерзімге ұзартылады, ол туралы әскери қызметшіні медициналық куәландыруға жіберген әскери бөлімнің командирі (мекеменің бастығы) немесе кадр органы хабардар етіледі.

86. Егер әскери қызметшіні медициналық куәландыру кезінде штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК-да ол куәландырылатын мертігу немесе науқастану салдары әскери қызмет өткерумен байланысты емес деп тануға негіз болса, онда ӘДК қажетті мәліметтерді сұратады.

87. Талаптарда көзделген науқастанулар кезінде оқуды жалғастыруға жарамдылығын айқындау мақсатында тыңдаушылар, курсанттар және кадеттер медициналық куәландырылу үшін штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ға жіберіледі.

Медициналық куәландыру нәтижелері бойынша штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК оқуды жалғастыруға жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытындысын шығарады (бұл ретте қорытынды шығаруға негіз болған Талаптардың тармақтары көрсетіледі).

88. Жасы он сегізге толмаған әскери оқу орындарының кадеттері мен курсанттарына қатысты штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК тек оқуға жарамдылығы (жарамсыздығы) туралы қорытынды шығарады.

89. Оқуға жарамсыз деп танылған жасы он сегізге толған әскери оқу орындарының бірінші курс кадеттеріне, курсанттарына (офицер атақтары жоқ тыңдаушыларға) қатысты бір уақытта Талаптарға сәйкес олардың әскери қызметке жарамдылығы туралы мәселе шешіледі.

90. Әскери қызметке уақытша жарамсыздығын көздейтін қорытындылар шығарылған кезде бұдан әрі оқуды жалғастыруға және әскери қызметке жарамдылығы туралы ӘДК-нің түпкілікті қорытындысы босату мерзімі, науқастануы бойынша демалысы аяқталғаннан кейін шығарылады.

91. Әскери қызмет міндеттерін атқару кезінде, әскери оқу орындарында мертіккен әскери қызметшілерді меди-циналық куәландыру әскери-медициналық мекемеде (медициналық ұйымда) емделу аяқталғаннан кейін жүргізіледі.

Мертігу және науқастану кезінде емдеу ұзақтығы белгіленген мерзімдерден асқан қалған жағдайларда, анықталған дәрігерлік-сараптамалық нәтиже кезінде, әскери қызметшілер олардың әскери қызметке жарамдылығын анықтау үшін медициналық куәландыруға ұсынылады.

92. Штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК ілесіп жүретін адамдардың санын және көліктің түрін көрсете отырып ауыстыру туралы қорытындыны:

әскери қызметшіні бір әскери-медициналық мекемеден (медициналық ұйымнан) екіншісіне ауыстыру қажет болған кезде;

науқастануы бойынша босатылған әскери қызметшінің тұрғылықты тұратын жеріне ілесіп жүру қажет болған кезде; медициналық көмекке және бөгде адамның күтіміне мұқтаж болған кезде; оқшаулау және ілесіп жүру қажеттілігі болған кезде шығарады.93. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қызметі бойынша ауысқан кезде

(қызмет түрі мен тегі өзгерген кезде) және келісімшарттың жаңа түрін жасасқанда немесе келісімшартты ұзартқанда, медициналық куәландыруды штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК жүргізеді.

Бұл ретте әскери қызметшілер мына жағдайларда:1) ауыстырылатын лауазым бойынша, жаңа немесе ұзартылатын келісімшарт бойынша денсаулық жағдайына

жоғары талаптар көзделген кезде;2) тереңдетілген медициналық қарап тексеру және қадағалау нәтижелері бойынша әскери қызметке жарамдылық

санатын қайта қарауды көздейтін денсаулық жағдайындағы өзгерістердің болуы кезінде ӘДК-ға жіберіледі.94. Талаптар бойынша әскери қызметке жарамдылық санатын дербес бағалау көзделетін науқастанулар

кезінде келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін сарбаздарға (матростарға), кіші сержанттық құрамға, бітіру курстарында оқитындардан басқа, ӘОО курсанттарына (кадеттеріне) қатысты ӘДК «Әскери қызметке шектеулі жарамды» деген қорытынды шығарады.

95. Аға, жоғары сержанттар және офицерлер құрамында, бітіру курсында оқитын ӘОО курсанттарында (кадет-терде) Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты дербес бағалауды көздейтін науқастанулар боған кезде «Әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды» деген қорытынды мынадай жағдайларда шығарылады:

1) қолбасшылықтың пікірі бойынша әскери қызметшіні әскери қызметте сақтап қалудың мақсатқа сәйкестігі;2) науқастанудың жағымды болжамы;3) куәландырылушының әскери қызметті жалғастыруға оң ниеті.Бұл жағдайда қорытынды жоғарыда аталған барлық шарттар болған кезде шығарылады. Науқастанудың бол-

жамы науқастанудың сипатын, оның басталуын, үдеу дәрежесін, үдерістің қайталануын және әскери қызметшінің әскери қызмет міндеттерін орындауы кезінде болуы ықтимал асқынуларды ескере отырып айқындалады. Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты дербес бағалауды көздейтін бірін-бірі ауырлататын үш немесе одан көп науқастануларды диагностикалау кезінде науқастанудың болжамы жағымсыз деп бағаланады.

Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санаты дербес бағалауды көздейтін науқастанулар болған кезде әскери қызметте болудың шекті жасына жеткен аға, жоғары сержанттар және офицерлер құрамына қатысты жоғарыда мазмұндалған жағдайларға қарамастан «Әскери қызметке шектеулі жарамды» деген қорытынды шығарылады.

96. Әскери қызметшіге науқастануы бойынша демалыс беру немесе әскери қызмет міндеттерін орындаудан босату туралы ӘДК қорытындысы Талаптарға сәйкес әскери қызметке уақытша жарамсыздық көзделген жағдайда шығарылады.

97. Бейбіт уақытта штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК (ДҰК), стационарлық емделу аяқталғаннан кейін және медициналық оңалту жүргізуден кейін әскери қызметші әскери қызмет міндеттерін орындауға кірісетін мерзім кемінде бір айды құрайтын болса, науқастануы бойынша демалыс беру туралы қорытынды шығарады.

98. Бейбіт уақытта әскери қызметшіге науқастануы бойынша демалыс (қалпына келтіру емделуінің соңғы кезеңі) мертігудің, науқастанудың сипаты мен ауырлығына байланысты отыздан бастап алпыс тәулікке дейінгі мерзімге беріледі.

99. Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер үшін үздіксіз стационарлық емделудің, медициналық оңалту жүргізудің және науқастануы бойынша демалыста болудың жалпы ұзақтығы төрт айдан аспауға тиіс, ол аяқталғаннан кейін штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК әскери қызметке жарамдылық санатын айқындайды.

100. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшіге, ЖОО-ның тәрбиеленушісіне, кадетіне, курсантына, тыңдаушысына науқастануы бойынша демалыс медициналық көрсеткіштер бойынша ұзартылады, бірақ әрбір кезде мерзімі отыз тәуліктен аспауға тиіс. Стационарлық емделуде болу, медициналық оңалтуды жүргізу және науқастануы бойынша демалыста үздіксіз болу уақыты жалпы алғанда төрт айдан, ал туберкулезбен ауыратындар үшін он айдан аспайды.

Көрсетілген мерзім аяқталғаннан кейін келісімшарт бойынша әскери қызметшілердің денсаулық жағдайы бой-ынша әскери қызмет міндеттерін орындауға кірісуі мүмкін болмаған кезде, оның емделуде болу мерзімі әскери-медициналық мекеменің қорытындысы негізінде әскер тектері қолбасшысынан, ӨңҚ әскерлерінің қолбасшысынан бастап және одан жоғары тікелей бастықтың шешімімен ұзартылады.

Әскери қызметші одан әрі емделгеннен кейін әскери қызмет міндеттерін орындауға кірісе алатын жағдайларда ғана емделу мерзімдерін ұзарту жүзеге асырылады.

101. Әскери қызметшінің емделуде үздіксіз болу мерзімін ұзарту үшін әскери-медициналық мекеменің бастығы әскери қызметші қызмет өткеретін (оқитын) әскери бөлімнің (мекеменің) командиріне (бастығына) емделуде болу мерзімін ұзарту туралы қатынас қағазын жолдайды, онда диагнозы, емделуді жалғастыру қажеттілігі және алпыс тәуліктен аспауға тиіс оның болжамды мерзімі көрсетіледі.

Әскери бөлімнің командирі ол туралы өз пікірі мен көрсетілген қатынас қағазын әскери қызметшінің емделуде үздіксіз болу мерзімін ұзарту туралы шешім қабылдайтын тікелей бастыққа ұсынады.

102. Емделуде және науқастануы бойынша демалыста үздіксіз болудың шекті мерзімі аяқталғаннан кейін әскери қызметшілер әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау үшін медициналық куәландыруға жатады.

103. Әскери қызметші әйелдерге жүктілігі және бала тууы бойынша демалысты әскери бөлім командирі (мекеме бастығы) 2007 жылғы 15 мамырдағы Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне және әскери қызмет өткеру тәртібін анықтайтын Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 25 мамырдағы № 125 жарлығына сәйкес тәртіпте және мерзімге береді. Бала күтімі бойынша демалыс аяқталғаннан кейін әскери қызметке жарамдылық санатын қайта қарауды қажет ететін денсаулық жағдайының өзгеруі жағдайларында әскери қызметші әйелдер ӘДК-ға жіберіледі.

104. Штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК-нің (ДҰК-ның) науқастануы бойынша демалыс беру (демалысты ұзарту) туралы қорытындысы ӘДК отырыстары хаттамаларының кітабына жазылады және Қағидаға 2-қосымшаның 8-нысанына сәйкес медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделеді.

105. Осы Қағиданың 96, 97-тармақтарымен көзделмеген жағдайларда әскери қызметшілерді емдеу әскери-медициналық мекемеде аяқталады, ал штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК (ДҰК) әскери қызмет міндеттерін атқарудан жетіден он бес тәулікке дейінгі мерзімге толық немесе ішінара босату (бұдан әрі – босату) туралы қорытынды шығарады. Бұл ретте, босату мерзімі жалпы алғанда отыз тәуліктен аспауы тиіс.

106. Мерзімді әскери қызмет өткеретін, денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет міндеттерін атқарудан боса тылған әскери қызметшілер әскери бөлімнің медициналық пунктіне (медициналық ротаға) емделуге (оңалтуға) жіберіледі.

Штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК әскери қызмет міндеттерін орындаудан ішінара босату туралы қорытынды шығаратын кезде олар босатылатын сабақтардың, жұмыстардың, нарядтардың нақты түрлерін көрсетеді.

107. Мерзімді әскери қызмет өткеретін және гаупвахтада ұстаумен қамауға алумен сотталған әскери қызметшілерге қатысты науқастануы бойынша демалыс беру, әскери қызмет міндеттерін орындаудан босату ту-ралы ӘДК қорытындысы шығарылмайды. Оларды емдеу әскери-медициналық мекемеде немесе әскери бөлімнің медициналық пунктінде аяқталады.

108. Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер науқастануы бойынша демалысы аяқталуы бойын-ша, қажет болған кезде, әскери қызметке жарамдылық санатын немесе денсаулығы бойынша демалысын ұзарту үшін қайта медициналық куәландыруға штаттық емес ӘДК-ға (әскери қызмет өткерген немесе демалысты өткізген орны бойынша) жіберіледі.

109. Әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп танылған және шығаруды ресімдеу кезеңінде денсаулық жағдайы бойынша әскери қызмет міндеттерін атқаруға мүмкіндігі жоқ келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшіге (әскери оқу орнының оқитын курсантына) штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК әскери қызметке жарамсыздығы туралы қорытындымен қатар «Қызметтен шығаруды ресімдеу үшін қажетті, бірақ 30 (отыз) тәуліктен аспайтын мерзімге әскери қызмет міндеттерін атқарудан босатылуға жатады» деген қорытынды шығарады.

Әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп танылған келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметші денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметтен көрсетілген мерзімде шығарылмаса, штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК (ДҰК): «Қызметтен шығаруды ресімдеу үшін қажетті, бірақ 30 (отыз) тәуліктен аспайтын мерзімге әскери қызмет міндеттерін атқарудан босатуға жатады» деген қорытындыны қайта шығарады.

110. Танкілерді және басқа да машиналарды су астында жүргізуге жарамдылығын анықтау үшін әскери қызметшілерді, әскери жиындардан өтетін азаматтарды медициналық куәландыру жұмысқа бастапқы рұқсат беру кезінде және кейіннен екі жылда бір рет, сондай-ақ медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

7. Аэроұтқыр әскерлерінің және арнайы мақсаттағы бөлімдердіңәскери қызметшілерін медициналық куәландыру

111. Аэроұтқыр әскерлерінде (бұдан әрі – АэҰӘ), арнайы мақсаттағы бөлімдерде (бұдан әрі – АрнМБ) әскери қызметке жарамдылығын анықтау үшін мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерді медициналық куәландыру қызмет кезеңінде бір рет, ал келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретіндерге – он екі айда бір рет жүргізіледі. Бұл ретте, бөлімнің (бөлімшенің) жауынгерлік әзірлігін айқындайтын лауазымдарда әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер медициналық куәландыруға жатады.

112. АэҰӘ-ге (АрнМБ-ға) әскери қызметке (әскери жиындарға) шақырылған азаматтарға және басқа да әскер тектерінен, әскери оқу орындарынан, жетілдіру курстарынан әскери қызмет өткеру үшін келген әскери қызметшілерге медициналық куәландыру жүргізіледі.

113. АэҰӘ және АрнМБ әскери қызметшілерін кезектен тыс медициналық куәландыру, егер оларды госпи-таль ӘДК-сы куәландырмаған болса, АэҰӘ-да (АрнМБ-да) қызметке жарамдылық санатын өзгертуді көздейтін науқастанулар себебі бойынша әскери-медициналық мекемеден (медициналық ұйымнан) стационарлық емделу-ден келгеннен кейін жүргізіледі.

АэҰӘ және АрнМБ әскери қызметшілері кезектен тыс медициналық куәландыруға да әскери бөлім дәрігерінің, әскери-медициналық мекеменің маман дәрігерінің қорытындысы негізінде әскери бөлім командирінің шешімімен жіберіледі.

АэҰӘ және АрнМБ әскери қызметшілерінде Талаптарға сәйкес АэҰӘ және АрнМБ қызметке жарамдылық са-натын дербес бағалау көзделген науқастанулар болған кезде «АэҰӘ-де (АрнМБ-да) қызметке жарамды» деген қорытынды осы Қағиданың 95-тармағыда мәлімделген тәртіпке сәйкес шығарылады.

114. АэҰӘ-де (АрнМБ-да) қызметке жарамдылық парашютпен секірулер жасауға жарамдылықты көздейді. Келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін және дене салмағы 90 кг-дан асатын АэҰӘ және АрнМБ әскери қызметшілерінің парашютпен секірулер жасауға жарамдылығы жеке айқындалады.

115. Әскери қызметшілер АэҰӘ-дегі (АрнМБ-дағы) қызметке жарамсыз болған жағдайларда, штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарады.

8. Әскери-теңіз күштерінің әскери қызметшілерін медициналық куәландыру125. Әскери қызметшілердің қызметке жарамдылығын айқындау үшін медициналық куәландыру мынадай

әскери-есептік мамандықтар бойынша он екі айда бір рет жүргізіледі: суүсті корабльдерінің жеке құрамы; тереңге сүңгитін сүңгуір, акванавт, сүңгуір маман; басқарушы, белгі беруші, штурмандық электрик, торпедалық электрик, торпедашы, гидроакустик, суүсті

корабльдерінің радиотелеграфисі.Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санатын дербес бағалауды көздейтін науқастанулар кезінде

кезектен тыс медициналық куәландыру және ӘТК-де қызметке жарамдылық санатын айқындау осы Қағиданың 113-тармақтарында мазмұндалған тәртіпке ұқсас жүргізіледі.

117. Әскери қызметшілер Әскери-теңіз күштеріндегі қызметке жарамсыз болған жағдайларда штаттық емес (тұрақты әрекет ететін) ӘДК олардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы қорытынды шығарады.

118. Кезекті медициналық куәландырудан кейін алты айдан астам уақыт өтсе, суүсті корабльдерінде гидроа-кустиктер және радиотелеграфистер болып қызмет өткеретін әскери қызметшілер ұзақ (ұзақтығы екі айдан артық) жүзу алдында медициналық куәландырылуға жатады.

119. Жүзуге кететін, суүсті корабльдеріне іссапарға жіберілген адамдар суүсті корабльдеріндегі қызметке жарамдылығын айқындау үшін штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК-нің медициналық куәландырылуына жатады.

120. Жекелеген жағдайларда корабльде қызмет өткеруге кедергі келтіретін тұрақты теңгерілген науқастанулары бар іссапарға жіберілетін адамдарға штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК мынадай редакцияда қорытынды шығарады: «Суүсті кораблінде 3 (үш) айдан артық емес мерзімге теңізге шығуға қарсы көрсеткіштері жоқ».

218 қазан2016 жыл

(Жалғасы 22-бетте)

9. Жауынгер жүзушілерді (сүңгуірлерді) медициналық куәландыру121. Жауынгер жүзушілерді (сүңгуірлерді) кезекті медициналық куәландыруға дайындау кезеңінде бөлім ме-

дицина қызметінің бастығы:1) оларды бақылау материалдарын жинақтайтын (медициналық көмекке жүгінулері, медициналық қарап тек-

серу нәтижелері бойынша су астына түсуден шеттету, функционалдық сынамалар деректері, кәсіби қасиеттері) медициналық кітапшаларды дайындайды және онда өткен жылғы қажетті жазбалардың бар болуын тексереді;

2) антропометриялық өлшемдерді жүргізеді;3) барлық жауынгер жүзушілерге (барлық сүңгуірлер құрамына) рентгенологиялық (кеуде қуысы мүшелерінің

флюорографиясы немесе рентгеноскопиясы), зертханалық (қан, несеп клиникалық талдауы) және жүктеме сына-маларын қолдана отырып, электрокардиографиялық зерттеулерді, вестибулярлық аппаратты зерттеуді жүргізуді ұйымдастырады.

40 жастан асқан адамдарға, бұдан басқа, қандағы қантты, липидтерді зерттеу және көздің ішкі қысымын өлшеу жүргізіледі.

122. Сүңгуір жұмыстарына жарамды деп танылған жауынгер жүзушіге (сүңгуірге) ӘДК алда болатын жылға арналған сүңгуір жұмыстарының тереңдігі белгіленеді:

1) 60 метрден астам; 2) 12-ден 60 метрге дейін; 3) 12 метрге дейін.123. Денсаулық жағдайы медициналық талаптарға толық жауап бермейтін жоғары білікті сүңгуірлерді

медициналық куәландыру кезінде ӘДК елеулі дене жүктемесімен байланысты жұмыстарға жеке өзінің қатысуынсыз сүңгуірлердің жұмысын бақылау және оларды үйрету мақсатында оларға қатысты 20 метрге дейінгі және одан кем тереңдікке суға сүңгу туралы дербес қорытынды қабылдайды.

124. Жауынгер жүзушілер мен сүңгуірлер құрамын медициналық куәландыру Талаптардың ІV бағаны және оларға 5-қосымша бойынша жүргізіледі.

125. Жауынгер жүзушілерді (сүңгуірлерді) медициналық куәландыру нәтижелері ӘДК отырыстары хаттамаларының кітабына, сүңгуірлердің жеке және медициналық кітапшасына жазылады.

126. Су астына сүңгудің барынша төмен тереңдігі жауынгер жүзушіні (сүңгуірді) кезекті (кезектен тыс) медициналық куәландыруға дейінгі кезеңге белгіленеді және көрсетілген барлық кезең ішінде асырылмауға тиіс.

127. Жауынгер жүзушіде (сүңгуірде) сүңгу жұмыстарына кедергі келтіретін науқастанулар анықталған кезде ӘДК жауынгер жүзушілерді (сүңгуірлерді) медициналық куәландыру үшін сүңгуір жұмыстарына жарамдылығын, әскери қызметке жарамдылығын айқындау үшін оны кейіннен госпитальдық ӘДК-нің медициналық куәландыруымен тексерілуге және емделуге жібереді.

128. Кезекті медициналық куәландыру 12 айда бір рет амбулаторлық жүргізіледі, ал аға, жоғары сержанттар және офицерлер құрамы кезекті амбулаторлық тексерудің орнына үш жылда бір рет стационарлық тексеруден және медициналық куәландырудан өтеді.

129. Жауынгер жүзушілерді (сүңгуірлерді) медициналық куәландыру қорытындылары бойынша әскери бөлім командирі әрбір жауынгер жүзушіге (сүңгуірге) ағымдағы жылға арналған су астына сүңгудің шекті тереңдігі белгіленген бұйрық шығарады.

10. Радиоактивтік заттармен, иондандырушы сәулелену көздерімен, зымыран отынының компоненттерімен, электрмагниттік өрістер және лазерлік сәулелену көздерімен қызметке (жұмысқа)

іріктелетін және қызмет өткеретін (жұмыс iстейтін) әскери қызметшілерді (ҚР ҚК қызметшілерін) медициналық куәландыру

130. Радиоактивтік заттармен (бұдан әрі – РЗ), иондандырушы сәулелену көздерімен (бұдан әрі – ИСК), зы-мыран отынының компоненттерімен (бұдан әрі – ЗОК), электрмагниттік өрістер (бұдан әрі – ЭМӨ) және лазерлік сәулелену (бұдан әрі – ЛС) көздерімен қызметке (жұмысқа) іріктелетін және қызмет өткеретін (жұмыс істейтін) әскери қызметшілерді (ҚР ҚК қызметшілерін) медициналық куәландыру медициналық қызмет бастығының (дәрігерінің) және әскери бөлім қолбасшылығы өкілінің қатысуымен жүргізіледі.

131. РЗ, ИСК, ЗОК, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) іріктелетін әскери қызметшілерді (ҚР ҚК қызметшілерін) медициналық куәландыру лауазымға тағайындау алдында, ал РЗ, ИСК, ЗОК және ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеретіндерді (жұмыс істейтіндерді) 3 (үш) жылда бір рет және медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

132. РЗ, ИСК, ЗОК және ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) іріктелетін және қызмет өткеретін (жұмыс істейтін) адамдарды медициналық куәландыру басталғанға дейін:

1) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу;2) жалпы қан талдауы (лейкоцитарлық формуланы және тромбоциттер санын есептеумен);3) жалпы несеп талдауы;4) тыныштық жағдайындағы ЭКГ (жүктемеден кейін – көрсеткіштер бойынша);5) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенограммасы (іріктеу кезінде);6) В және С вирусты гепатиттерінің маркерлеріне қанды зерттеу (іріктеу кезінде);7) АИТВ инфекциясына қанды зерттеу (іріктеу кезінде) жүргізіледі.Қырық жастан асқан адамдарға көздің ішкі қысымын өлшеу, қандағы қанттың деңгейін анықтау жүргізіледі.

Медициналық көрсеткіштер бойынша қосымша медициналық зерттеулер жүргізіледі.133. Медициналық куәландыру басталғанға дейін әскери бөлім медицина қызметінің бастығы (дәрігері) штаттық

емес (тұрақты, уақытша әрекет ететін) ӘДК-ға әскери бөлім қолбасшылығы бекіткен медициналық куәландырылуға жататын әскери қызметшілер мен ҚР ҚК қызметшілерінің тізімін ұсынады.

Тізімде: медициналық куәландырудың мақсаты, әскери атағы (әскери қызметшілер үшін), куәландырылушының тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты;

РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеретін (жұмыс істейтін) адамдарға қатысты оның РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК -мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен еңбек өтілі, сондай-ақ комиссияаралық кезеңде жеке дозиметрлік бақылау деректері көрсетіледі.

134. Медициналық куәландыру алдында әскери бөлім қолбасшылығының өкілі штаттық емес (тұрақты, уақытша әрекет ететін) ӘДК мүшелерін куәландырылушылардың қызмет (жұмыс) жағдайларымен таныстырады, ал әскери бөлім медицина қызметінің бастығы (дәрігері) ӘДК-ға комиссияаралық кезеңде куәландырылушылардың денсаулық жағдайын медициналық бақылаудың нәтижелері туралы хабарлайды.

135. РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен және ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеретін (жұмыс істейтін) әскери қызметшіні (ҚР ҚК қызметшісін) әскери-медициналық мекемеге стационарлық тексеруге және медициналық куәландыруға жіберген кезде Қағидаға 2-қосымшаның 14-нысанына сәйкес маманның еңбек және жұмыс орнының жағдайын санитарлық-гигиеналық сипаттау картасы ұсынылады.

136. Стационарлық тексеру нәтижесінде әскери қызметшіде (ҚР ҚК қызметшісінде) РЗ-ның, ИСК-ның, ЗОК-нің, ЭМӨ және ЛС көздерінің организмге әсер етуі салдарынан болып табылатын науқастану анықталған және осы науқастану бойынша Талаптарға сәйкес РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) әскери қызметке уақытша жарамсыздықты, жарамсыздықты немесе қызметке (жұмысқа) жарамдылықты дербес бағалау анықталғанда штаттық емес (тұрақты, уақытша әрекет ететін) ӘДК керек болған кезде радиолог және/не-месе токсиколог дәрігердің қатысуымен қорытынды шығарады.

ӘДК қорытындысы патологиялық үдерістің теңелу дәрежесін, әскери-есептік мамандықты, жалпы еңбек өтілін және мамандығы бойынша еңбек өтілін, әскери қызмет міндеттерін орындау қабілетін ескерумен шығарылады.

137. Әскери қызметке уақытша жарамсыздықты көздейтін Талаптарға сәйкес РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеру (жұмыс істеу) үшін іріктелетін адамдарға қатысты РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызмет өткеруге (жұмыс істеуге) жарамсыздығы туралы ӘДК қорытындысы шығарылады.

138. Денсаулық жағдайына шағымданған, бұрын РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) уақытша жарамсыз деп танылған, РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) жарамдылығын анықтау үшін ӘДК-ге жолдама берілетін мертігуден, науқастанудан кейін науқастануы бойынша берілген демалыстан келген әскери қызметшілер (ҚР ҚК қызметшілері) кезектен тыс медициналық куәландыруға жатады.

139. Стационарлық тексеру және медициналық куәландыру нәтижелері бойынша бұрын РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке (жұмысқа) жарамсыз деп танылған адамдар кемінде үш айдан кейін қайта медициналық куәландыруға жіберіледі.

140. РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ және ЛС көздерімен қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге қатысты олардың әскери қызметке жарамдылық санаты туралы да ӘДК қорытындысы шығарылады.11. Запастағы азаматтарды әскери жиындарға немесе әскери қызметке (запастағы офицерлерді) шақыру

кезінде және (немесе) есепке алу мақсатында медициналық куәландыру141. Запастағы азаматтарды әскери (оқу) жиындарға немесе әскери қызметке шақыру кезінде (офицерлерді)

немесе есепке алу мақсатында медициналық куәландыру басталғанға дейін ҚІБ(Б) Қағидаға 2-қосымшаның 15-ны-санына сәйкес запастағы азаматтың медициналық куәландыру картасын ресімдейді.

142. Запастағы азаматтар осы Қағиданың 38-тармағы 1, 2-тармақшаларына сәйкес медициналық құжаттарды ұсынады.

143. Медициналық куәландыру басталғанға дейін отыз күнтізбелік күннен ерте емес:1) жалпы қан талдауы;2) мерезге микропреципитация реакциясы (микрореакция);3) қандағы қантты анықтау;4) жалпы несеп талдауы;5) тыныштық жағдайындағы ЭКГ (жүктемеден кейін – көрсеткіштер бойынша);6) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу куәландыру күніне дейін үш айдан

кешіктірілмей жүргізіледі;7) мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенограммасы (әскери қызметке шақырылатындар үшін);8) қырық жастан асқан адамдарға көздің ішкі қысымын өлшеу жүргізіледі.Медициналық көрсеткіштер бойынша алдын алу егулері мен қажетті медициналық зерттеулер жүргізіледі. 144. Әскери қызметтен денсаулық жағдайы бойынша босатылған азаматтарды медициналық куәландыру кезінде

ҚІБ(Б) ҚІД-ға ӘДК-нің бұдан бұрын шығарған қорытындысының мөрмен куәландырылған көшірмесін ұсынады. 145. Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылығын дербес бағалау көзделетін науқастанулар болған

кезде келісімшарт бойынша әскери қызмет өткерген және есепке алу мақсатында немесе келісімшарт бойынша әскери қызметке түскен кезде куәландырылатын азаматтарға қатысты, сондай-ақ әскери қызметке шақыру кезінде запастағы офицерлер құрамының әскери міндеттілеріне қатысты ӘДК: «Әскери қызметке шектеулі жарамды», әскери жиындарға шақыру кезінде – «Әскери жиындарға жарамсыз» деген қорытынды шығарады.

146. Талаптарға сәйкес әскери қызметке уақытша жарамсыздығы көзделетін науқастанулар болған кезде әскери (арнайы) жиындарға шақырылатын әскери міндеттілерге қатысты әскери жиындарға жарамсыздығы туралы ӘДК қорытындысы шығарылады, ал әскери қызметке шақырылатын әскери міндеттілерге қатысты ӘДК мерзімін көрсетумен уақытша жарамсыздығы туралы қорытынды шығарады.

147. Әскери қызметке әскерге шақырылған запастағы офицерлер құрамының әскери міндеттілерін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің әскери қызметке әскерге шақыру туралы бұйрық болған, бірақ қызмет орнына әлі жіберілмеген және денсаулық жағдайына шағымданған кезде, ҚІД бастығының жолдамасы бойынша штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК куәландырады.

Талаптарға сәйкес әскери қызметке жарамдылық санатын өзгерту көзделетін науқастанулар анықталған кезде штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК қорытындысы науқастану туралы куәлікпен ресімделеді және штаттық ӘДК-нің бекітуіне жатады.

148. Әскери қызметтен денсаулық жағдайы бойынша босатылған азамат медициналық куәландыру сәтінде ӘДК қорытындысын қайта қарау және әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау туралы мәселені қоятын болса, ҚІБ(Б) бастығы қайта куәландыру жүргізуге жолдама берудің мақсатқа сәйкестігін қарайды.

Осы мақсатта денсаулық жағдайының жақсарғанын растайтын құжаттар, диспансерлік есептен алынғаны туралы анықтамалар, стационарлық науқастың медициналық картасынан үзінділер, амбулаторлық карталар және денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да медициналық құжаттар сұратылады. Денсаулық жағдайында оң динамика болған кезде қайта куәландырылуға жататын азамат алдын ала қорытынды шығарумен облыстық (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың) шақыру комиссияларының медициналық комиссиясында алдын ала медициналық куәландырудан өтеді.

Алдын ала қорытындының оң нәтижесінде облыстық (республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың) ҚІД бастығы әскери қызметші әскери қызмет өткерген штаттық ӘДК ведомствосына оның өтінішін, әскери билетін, медициналық кітапшасын, ӘДК қорытындысын, медициналық құжаттармен расталған алдын ала медициналық куәландыру нәтижелерін жібереді.

Әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп танылған адамдар медициналық куәландыруға жатпайды.

Психикалық науқастануы салдарынан денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметтен босатылған азаматқа жоғарыда аталған құжаттардан басқа медициналық денсаулық сақтау ұйымының маман дәрігерлерінің стационарлық емдеуден кейін бұрын қойылған диагнозды өзгерту немесе алып тастау туралы қорытындысы ұсынылады.

149. Штаттық ӘДК ұсынылған құжаттарды зерделейді және өтінішті қанағаттандыру үшін негіздемелері бар екені белгіленсе, азамат әскери қызметке жарамдылық санатын айқындау мақсатында ҚІД бастығы арқылы штаттық емес тұрақты әрекет ететін (гарнизондық немесе госпитальдық) ӘДК-ға медициналық куәландыруға жіберіледі.

150. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақырудан босатылған азаматтарды медициналық қайта куәландыру осы Қағиданың 148-149-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.

151. Медициналық куәландыру жүргізілгеннен кейін штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК қорытындысы науқастану туралы куәлікпен ресімделеді және штаттық ӘДК-ға қарауға жолданады. Мертігудің, науқастанудың себепті байланысы науқастануы туралы куәлікте көрсетілмейді.

12. Әскери-дәрігерлік комиссиялардың қорытындылары152. Куәландыру нәтижелері бойынша медициналық комиссиялар және штаттық емес (уақытша, тұрақты әрекет

ететін) ӘДК мынадай қорытындылар шығарады:1) әскерге шақыру учаскелеріне тіркеу, әскерге шақыру бойынша әскери қызметке шақыру кезінде мынадай

запастағы азаматтарға қатысты:әскери қызметке жарамды;әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды;кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге (емделуге) мұқтаж;әскери қызметке _____ айға уақытша жарамсыз (жіті науқастану немесе созылмалы науқастанудың асқынуы,

мертігу болған кезде (жүргізілген емдеуден кейін);әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз;2) әскери даярлық бойынша қосымша білім беру бағдарламалары бар жалпы орта білім беру ұйымдарына

(республикалық әскери мектеп-интернаттарға (лицейлерге) түсетін азаматтарға қатысты:________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз); (оқу орнының атауы) 3) орта техникалық және кәсіби, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бағдарламаларын жоғары оқу орындары

жанындағы әскери факультеттерге түсу бағдарламаларын іске асыратын әскери оқу орындарына, соның ішінде шетел мемлекеттерінде оқуға түсетін азаматтарға және әскери қызметшілерге қатысты:

________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз); (оқу орнының атауы) 4) жоғары оқу орындары жанындағы әскери кафедрадалар запастағы офицерлер бағдарламалары бойынша

әскери даярлықтан өтуге ниет білдірген азаматтарға қатысты:әскери кафедрада запастағы офицерлерді даярлау бағдарламасы бойынша оқуға жарамды (жарамсыз);әскери кафедрада запастағы офицерлерді даярлау бағдарламасы бойынша оқуға шамалы шектеулермен

жарамды.запастағы офицерлерді даярлау бағдарламасы бойынша оқудан өткен және білім беру мекемесін бітіретін

студенттер қатарынан азаматтарға қатысты:жарамдылық санатын көрсетумен әскери қызметке жарамды (жарамсыз);5) келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін адамдарға қатысты:келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамды;келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге шамалы шектеулермен жарамды;кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге мұқтаж;медициналық куәландыруға (толық тексерілмеуіне) келмеуіне байланысты қорытынды шығарылмаған;келісімшарт бойынша әскери қызметке кіруге жарамсыз.6) әскерге шақыру бойынша (офицерлерден басқа) әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қатысты:әскери қызметке жарамды;әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды;әскери қызмет міндеттерін орындаудан ____ тәулікке босатылсын (әскери бөлім медициналық пунктінің

лазаретіне жатқызылады);әскери қызмет міндеттерін орындаудан ____ тәулікке ішінара (жұмыс, оқу-жаттығу, наряд және сол сияқты

түрлері көрсетілсін) босатылсын; науқастануы бойынша демалыс ____ тәулікке берілсін;_________________ кейіннен медициналық куәландырумен науқастануы(жүргізу орны көрсетілсін) бойынша демалыс ____ тәулікке берілсін;тәуліктік азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде қосымша тамақтандыру ____ бастап ___ дейін (мерзімі

көрсетілсін) берілсін;әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз;7) келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге, ӘОО курсаттарына (кадеттеріне) және

әскерге шақыру бойынша әскери қызмет өткеретін офицерлерге қатысты:әскери қызметке жарамды;әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды;__ айдан кейін кейіннен медициналық куәландырумен шамалы шектеулермен әскери қызметке жарамды;________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз);(ӘОО, факультеттің атауы көрсетілсін)әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды, ______________________________түсуге жарамсыз;(ӘОО, факультеттің атауы көрсетілсін)әскери қызметке шектеулі жарамды;___________айдан кейін қайта медициналық куәландырылуға жатады (мерзімі көрсетілсін) (қорытынды соғыс уақытында шығарылады);санаториялық емделуге жатады__________________________________ (санаторийдің бейіні көрсетілсін)(қорытынды емдеуді жалғастыру үшін әскери-медициналық мекемеден санаторийге жіберген кезде шығарылады);тәуліктік азық-түлік үлесі нормасының жартысы шегінде қосымша тамақтандыру ____ бастап ___ дейін (мерзімі

көрсетілсін) берілсін (тек курсанттар (кадеттер) шығарылады);науқастануы бойынша демалыс ____ тәулікке берілсін;_________________ кейіннен медициналық куәландырумен науқастануы(жүргізу орны көрсетілсін) бойынша демалыс ____ тәулікке берілсін;науқастануы бойынша демалыс ____ тәулікке ұзартылсын;әскери қызмет міндеттерін орындаудан ____ тәулікке босатылсын;әскери қызмет міндеттерін орындаудан ____ тәулікке ішінара _______________________________________

________ босатылсын; (қандай жұмыс түрлерінен, нарядтардан және т.б. көрсетілсін) әскери қызметке шектеулі жарамды;

(Жалғасы. Басы 20-бетте) әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз;әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз. Әскери қызмет міндеттерін орындаудан босатуды

ресімдеу үшін қажетті мерзімге, бірақ 30 тәуліктен артық емес мерзімге босатылуға жатады.8) он сегіз жасқа толмаған курсанттарға (кадеттерге) қатысты: ________________________________ оқуға жарамды (жарамсыз); (ӘОО, факультетінің атауы көрсетілсін)әскери қызмет міндеттерін орындаудан ______ тәулікке босатылсын;әскери қызмет міндеттерін орындаудан ______ тәулікке ішінара (қандай жұмыстың, сабақтардың, нарядтардың

және т.б. түрлерінен екені көрсетілсін) босатылсын;9) танкілерді және басқа да машиналарды су астында жүргізуге жарамдылығын айқындау үшін куәландырылатын

әскери қызметшілерге, әскери жиындар өткеретін әскери қызметшілерге, азаматтарға қатысты: танкілерді және басқа да машиналарды су астында жүргізуге жарамды;____________айдан кейін қайта медициналық куәландырумен танкілерді және басқа да машиналарды су

астында жүргізуге уақытша жарамсыз;кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге жатады;танкілерді және басқа да машиналарды су астында жүргізуге жарамсыз, __________________________________; (әскери қызметке жарамдылығы көрсетілсін)10) АэҰӘ әскери қызметшілеріне және АМБ қатысты: АэҰӘ (АМБ) қызметке жарамды;__ айдан кейін қайта медициналық куәландырумен парашюттен секірулер жасауға уақытша жарамсыз, кейіннен

медициналық куәландырумен тексерілуге жатады;АэҰӘ, (АМБ) қызметке жарамсыз ________________________________, (әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін) 11) ӘТК әскери қызметшілеріне қатысты:ӘТК-дағы қызметке жарамды; ______________айдан кейін қайта медициналық куәландырумен ӘТК-дағы қызметке уақытша жарамсыз

(келісімшарт бойынша әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілерге қатысты шығарылады); кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге жатады;ӘТК-дағы қызметке жарамсыз, ____________________________________. (әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін)12) жауынгер жүзушілер мен сүңгуірлер құрамына қатысты:_______ метрге дейінгі тереңдікте жауынгер жүзуші қызметіне жарамды;сүңгуірлер жұмыстарына жарамды;_______ метрге дейінгі тереңдікте сүңгуірлер жұмысына жарамды;_______метрге дейінгі тереңдікте тереңге сүңгуші сүңгуірлер жұмысына жарамды;_______ метрге дейінгі тереңдікте акванавт жұмысына жарамды;_______ метрге дейінгі тереңдікте жауынгер жүзуші қызметіне жарамсыз;акванавт жұмысына жарамсыз, _______ метрге дейінгі тереңдікте тереңдікке сүңгуші сүңгуірлер жұмысына

жарамды;тереңдікке сүңгуші сүңгуірлер жұмысына жарамсыз, _______ метрге дейінгі тереңдіктегі жұмысқа сүңгуір

ретінде жарамды;кейіннен медициналық куәландырумен стационарлық (амбулаторлық) тексерілуге жатады;3-12 айдан кейін (мерзімі көрсетілсін) қайта куәландырумен жауынгер жүзуші болып қызметке (сүңгуірлер

жұмыстарына) уақытша жарамсыз;жауынгер жүзуші қызметіне жарамсыз, ____________________________; (әскери қызметке жарамдылығы көрсетіледі)сүңгуірлер жұмыстарына жарамсыз ________________________________. (әскери қызметке жарамдылығы көрсетіледі) 13) РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-мен, ЭМӨ көздерімен қызмет (жұмыс) үшін іріктеп алынатын және қызмет өткеретін

(жұмыс iстейтін) әскери қызметшілерге, азаматтық персонал адамдарына қатысты:__________________________________ қызметке (жұмысқа) жарамды; (зиянды фактор көрсетілсін)__________________________ қызметке (жұмысқа) уақытша жарамсыз; (зиянды фактор көрсетілсін)_________________ айдан кейін медициналық куәландырылуға жатады;_____________________________ қызметке (жұмысқа) жарамсыз (әскери (зиянды фактор көрсетілсін)қызметшілер үшін әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін);кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге жатады;14) әскери жиындарға шақырылатын азаматтарға қатысты:әскери жиындарға жарамды (жарамсыз);әскери жиындарға шақырудан босатылуға уақытша мұқтаж;15) оқу бөлімдеріне іріктелетін әскери қызметшілерге және оқу бөлімдерінің курсанттарына қатысты:оқу бөлімінде оқуға жарамды (белгілі бір әскери-есептік мамандық бойынша);кейіннен медициналық куәландырумен тексерілуге жатады;оқу бөлімінде оқуға жарамсыз (белгілі бір әскери-есептік мамандық бойынша) _______________________________________; (әскери қызметке жарамдылық санаты көрсетілсін)16) егер ол көшумен байланысты болса, басқа әскери-медициналық мекемеде немесе медициналық денсаулық

сақтау ұйымында емдеуді жалғастыру үшін әскери қызметшілерге қатысты:емдеуді жалғастыру үшін ______________________________________ (әскери-медициналық мекеме немесе медициналық денсаулық сақтау ұйымының атауы және оның орналасқан жері көрсетілсін) ауыстыруға мұқтаж 17) емдеу немесе санаториялық-курорттық мекемеге емделуге, науқастануы бойынша демалысқа, қызмет

орнына немесе денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметтен босатылғаннан кейін тұрғылықты жеріне баратын әскери қызметшімен ілесіп жүру қажет болған кезде ӘДК ілесіп жүретін адамдардың санын, көлік түрін, медициналық көмекке және бөгде адамның қамқорлығына мұқтаждығын, оқшаулауды талап ететін науқасты көшірген кезде жолаушыларды тасымалдау вагонының жеке купесінде онымен ілесіп жүретін адамдарды көрсете отырып, ілесіп жүру мұқтаждығын айқындайды.

153. Куәландырылатындар туралы мәліметтер, диагнозы және ӘДК қорытындысы ӘДК отырыстарының хатта-малары кітабына жазылады. Көрсетілген мәліметтер мен ӘДК қорытындысы мыналарға жазылады:

1) әскери қызмет өткермейтін және келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтарға – келісімшарт бойынша әскери қызметке кіретін азаматтың медициналық куәландыру картасына;

2) әскери оқу орындарына түсетін азаматтарға – әскери оқу орнына түсетін азаматтың медициналық куәландыру картасына, ал әскери қызметшілерге медициналық кітапшаға;

3) жоғары және жоғарыдан кейінгі білім беру бағдарламаларын іске асыратын әскери, соның ішінде шетел мемлекеттерінің оқу орындарына түсетін әскери қызметшілерге – медициналық куәландыру туралы анықтамаға;

4) әскери қызметшілерге – науқастануы туралы куәлікке, медициналық куәландыру туралы анықтамаға және медициналық кітапшаға;

5) запастағы азаматтарға – запастағы азаматтың медициналық куәландыру картасына;6) әскери жиындар өткеретін азаматтарға – науқастануы туралы куәлікке немесе медициналық куәландыру

туралы анықтамаға;7) запастағы және ӘДК әскери есептен шығара отырып, әскери қызметке жарамсыз деп таныған офицерлерді

есепке алу мақсатында куәландырған кезде – науқастануы туралы куәлікке;8) әскери қызметке шақырылған (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің оларды әскери қызметке

шақыру туралы бұйрығы болған кезде), бірақ әскери бөлімдерге жіберілмеген және әскери қызметке жарамсыз, әскери қызметке шектеулі жарамды деп танылған запастағы офицерлерге – науқастануы туралы куәлікке, ал әскери қызметке шамалы шектеулермен жарамды, әскери қызметке уақытша жарамсыз деп танылғандарға – медициналық куәландыру туралы анықтамаға;

9) стационарлық емделуде (тексерілуде) жатқан адамдарға – науқастану тарихына.154. ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабын барлық ӘДК-да сол комиссиялардың хатшылары жүргізеді. ӘДК

отырыстарының хаттамаларына төраға, ӘДК отырысына қатысқан комиссия мүшелері (екеуден кем емес) және комиссия хатшысы комиссия отырысы өткізілген күні қол қояды, ал комиссия қорытындысы куәландырылушыға жарияланады.

155. ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына куәландырылушының паспорттық деректері (жеке басын куәландыратын құжат негізінде), оның шағымдары мен науқастанудың қысқаша анамнезі, объективті тексерудің негізгі деректері, науқастанудың белгіленген диагнозын растайтын арнайы зерттеулер нәтижелері және ӘДК қорытындысы жазылады.

156. Әскери жиындар өткеретін, мертіккен әскери қызметшілерді, азаматтарды куәландыру кезінде ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына мертігу жағдайларын растайтын құжаттарға (оның нөмірі, күні, кім берді) сілтеме жасай отырып, оның мән-жайы толық жазылады.

157. Госпитальдық ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабының «шағымдар мен анамнез» бағанында куәландырылушының науқастану тарихының нөмірі қосымша көрсетіледі.

158. ӘДК қорытындысын науқастануы туралы куәлікпен ресімдеген жағдайда ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына объективті тексеру деректері мен арнайы зерттеулер нәтижелерін жазбауға рұқсат етіледі. Науқастануы туралы куәліктің бір данасы ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына қосымша ретінде сақталады.

159. ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабында және науқастануы туралы куәліктің көрсетілген данасында штаттық ӘДК хаттамасының күні, нөмірі және қорытындысының мазмұны жазылады.

160. Штаттық, штаттық емес госпитальдық, гарнизондық ӘДК (ДҰК), медициналық комиссиялар отырыстарының хаттамалары кітаптары, ауруы туралы куәліктер (медициналық куәландыру туралы анықтамалар) 50 жыл бойы сақтауға жатады.

161. Уақытша әрекет ететін ӘДК (ДҰК) отырыстарының хаттамалары кітабы 10 жыл бойы сақтауға жатады.162. Кітапты жүргізу, ӘДК қорытындыларын ресімдеу (науқастануы туралы куәліктер, медициналық куәландыру

туралы анықтамалар және басқа да құжаттар) дұрыстығы, шығарылған ӘДК қорытындысының негізділігі үшін жауапкершілік ӘДК төрағасына жүктеледі.

163. ӘДК (ДҰК) отырыстарының хаттамалары кітабын штаттық ӘДК тікелей осы комиссияларда куәландырылатын адамдарға жүргізеді.

164. Штаттық ӘДК-ге ұсынылған науқастануы туралы куәліктерді (медициналық куәландыру туралы анықтамаларды) қараған кезде штаттық ӘДК бекіткен қорытындыға төраға, комиссия отырысына қатысқан комис-сия мүшелері (кемінде екеу) және хатшы қол қойған науқастануы туралы куәліктердің (медициналық куәландыру туралы анықтамалардың) үшінші даналары ӘДК отырыстарының хаттамалары болып табылады.

165. Науқастануы туралы куәліктердің және медициналық куәландыру туралы анықтамалардың үшінші дана-лары 50 жыл сақталуға жатады.

166. Штаттық ӘДК бір жыл бойы келіп түскен, қаралған және жолданған науқастануы туралы куәліктердің және медициналық куәландыру туралы анықтамалардың алфавиттік есебін жүргізеді.

167. Бейбіт уақытта науқастануы туралы куәлік мыналарға жасалады:1) әскери қызметке шектеулі жарамды;әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп танылған барлық әскери қызметшілерге;2) оқуға жарамсыз деп танылған әскери оқу орындарының курсанттарына (офицерлік атақтары жоқ

тыңдаушыларға);3) ӘТК-де қызметке жарамсыз деп танылған ӘТК-нің әскери қызметшілеріне;4) АэҰӘ-де (арнайы мақсаттағы бөлімдерде) қызметке жарамсыз деп танылған АэҰӘ әскери қызметшілеріне;5) РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-пен, ЭМӨ, ЛС көздерімен әскери қызмет өткеретін және РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-пен,

ЭМӨ, ЛС көздерімен қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге;6) бақылау медициналық куәландыруға түскен әскери қызметшілерге;7) әскери қызмет өткерген және олардың әскери қызметтен босатылу сәтінде жарамдылығы санатын айқындау

үшін куәландырылатын азаматтарға;8) әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз деп танылған запастағы офицерлерге;9) әскери қызметке шақырылған (Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің бұйрығы болған кезде), бірақ

әлі қызмет орнына жіберілмеген және: әскери есептен шығарумен әскери қызметке жарамсыз;әскери қызметке бейбіт уақытта жарамсыз, соғыс уақытында шектеулі жарамды;әскери қызметке шектеулі жарамды деп танылған запастағы офицерлерге; 10) әскери жиындарға шақырылған және әскери қызметке жарамсыз деп танылған азаматтарға.11) қайта куәландыру кезінде денсаулық жағдайы бойынша бұрын әскери қызметтен шығарылған (босатылған)

азаматтарға;168. Осы Қағиданың 167-тармағында көрсетілмеген жағдайларда ӘДК қорытындысы медициналық куәландыру

туралы анықтамамен ресімделеді.169. Әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертумен науқастануы туралы куәлікпен немесе медициналық

куәландыру туралы анықтамамен ресімделген ӘДК қорытындысы штаттық ӘДК-де бекітілуге жатады.170. Науқастануы немесе санаториялық емделуі бойынша демалысқа мұқтаждығы туралы ӘДК қорытындысы

штаттық ӘДК-де бақылауға жатады. 171. Жүктілігіне байланысты РЗ-мен, ИСК-мен, ЗОК-пен, ЭМӨ көздерімен қызметке жарамсыз деп танылған

әскери қызметші әйелдерге ӘДК қорытындысы медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделеді және штаттық ӘДК-де бекітілуге (бақылауға) жатпайды.

172. Сараптамалық құжаттар (науқастануы туралы куәліктер, медициналық куәландыру туралы анықтамалар) бекіту үшін науқастану тарихымен және басқа да медициналық құжаттармен куәландырудан кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірілмей үш данада штаттық ӘДК-ге жолданады.

Сараптамалық құжаттар штаттық ӘДК-де 5 жұмыс күні ішінде қаралады және бекітіледі (немесе бекітілмейді). Бекіткеннен кейін штаттық ӘДК сараптамалық құжаттың екі данасын науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге жолдайды, ал сараптамалық құжаттың үшінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады.

Штаттық емес ӘДК ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына және қоса берілген сараптамалық құжаттың данасына осы Қағиданың 190-тармағына сәйкес жазба жасайды және бекітілген сараптамалық құжаттың екі дана-сын әскери қызметшіні куәландыруға жіберген әскери бөлімге (мекемеге) жолдайды (құжаттың штаттық ӘДК-ден келіп түсу сәтінен бастап 3 жұмыс күнінен кешіктірмей).

Науқастануы туралы куәлік куәландырылушының қолына берілмейді.173. Денсаулық жағдайы бойынша мерзімді әскери қызметке негізсіз шақырылған және куәландыру кезінде

әскери қызметке жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге науқастануы туралы куәлік бекіту үшін штаттық ӘДК-ге төрт данада жолданады.

Бекітілгеннен кейін науқастануы туралы куәліктің бірінші және екінші даналары науқастануы туралы куәлікті ресімдеген ӘДК-ге қайтарылады; үшінші данасы бекітілгеннен кейін 5 жұмыс күнінен кешіктірілмей әскери қызметшінің әскерге шақыру орны бойынша ҚІД-ге жолданады, ал төртінші данасы штаттық ӘДК-де сақталады.

Штаттық емес ӘДК ӘДК отырыстарының хаттамалары кітабына және қоса берілген сараптамалық құжаттың данасына осы Қағиданың 190-тармағына сәйкес жазба жасайды және бекітілген сараптамалық құжаттың екі дана-сын әскери қызметшіні куәландыруға жіберген әскери бөлімге (мекемеге) жолдайды (құжаттың штаттық ӘДК-ден келіп түсу сәтінен бастап 3 жұмыс күнінен кешіктірмей).

174. Штаттық ӘДК психикалық бұзылулары, қатерлі жаңа өскіндері, венерологиялық аурулары бар адамдарға, ЖИТС-пен науқастанғандарға, АИТВ-жұқтырғандарға жасалған науқастануы туралы куәліктердің немесе анықтамалардың әрбір данасының беткі жағының жоғарғы бөлігіне мынадай мазмұндағы мөртабанды қояды: «Көшірмелер жасауға, қолға беруге, мәліметтерді жариялауға тыйым салынады».

175. Медициналық куәландыру нәтижелері бойынша әскери қызметке жарамсыз немесе шектеумен жарамды деп танылған психикалық ауытқулары бар адамдар жөніндегі мәліметтерді:

1) аудандардың (облыстық маңызы қалалардың), облыстардың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) медициналық комиссиялары әскерге шақыру учаскелеріне тіркеу, әскери қызметке шақыру және әскери оқу орындарына, республикалық әскери мектеп-интернаттарына (лицейлерге) түсу кезінде куәландырылған азаматтың тұрғылықты мекенжайы бойынша психиатриялық (психоневрологиялық) диспансерлерге сараптамалық қорытынды қабылданған сәттен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей;

2) психиатриялық бейінді штаттық емес ӘДК әскери қызмет өткеру кезеңінде куәландырылған әскери қызметшінің тұрғылықты мекен-жайы бойынша психиатриялық (психоневрологиялық) диспансерлерге бекітілген сараптамалық құжатты алу сәтінен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей жібереді.

Бұл ретте мәліметтерде азаматтың (әскери қызметшінің) төлқұжаттық деректері, туған жылы, тұрғылықты ме-кен-жайы, куәландыру күні, диагнозы, ӘДК қорытындысы көрсетіледі.

176. Медициналық куәландыру кезінде науқастануы немесе санаториялық емделуі бойынша демалысқа мұқтаж деп танылған әскери қызметшілерге медициналық куәландыру туралы анықтама төрт данада ресімделеді.

Анықтамалардың бірінші және екінші даналары әскери қызметшінің әскери қызмет өткеру орны бойынша әскери бөлім (мекеме) командиріне (бастығына) (куәландырылғанның қолына беріледі), ал үшінші, төртінші дана-лар штаттық ӘДК-ге бақылау үшін науқастану тарихымен және басқа да медициналық құжаттармен жолданады.

Бақылаудан кейін штаттық ӘДК анықтаманың бір данасын оны ресімдеген ӘДК-ге жолдайды.Науқастануы бойынша негізсіз демалыс беру кезінде шаттық ӘДК қабылданған шешім жөнінде әскери қызмет-

шінің әскери қызмет өткеру орны бойынша әскери бөлім (мекеме) командирін (бастығын) жазбаша хабардар етеді.Осы жағдайда штаттық емес ӘДК-ге медициналық куәландыру туралы анықтамамен қоса Қағиданың

2-қосымшасына сәйкес 16-нысан бойынша сарапшының қорытындысы (бұдан әрі – сарапшы қорытындысы) жол-данады, онда қорытындының және нұсқаудың негізсіздігі себептері мазмұндалады.

177. Мерзімді әскери қызмет өткеретін әскери қызметші науқастануы бойынша демалысқа кеткен кезде анықтаманың бірінші данасы оның қолына беріледі, ал екінші данасы әскери бөлімнің ісінде қалады.

178. Штаттық ӘДК-де бекітілмеген сараптамалық құжат (науқастануы туралы куәлік, медициналық куәландыру туралы анықтама) сарапшының қорытындысымен қоса оны жасаған ӘДК-ге қайтарылады. Сарапшының қорытындысында оның бекітілмеу себебі мен тиісті нұсқаулар мазмұндалады.

Бекітілмеген сараптамалық құжаттың бір данасы штаттық ӘДК-де 5 жыл бойы сақталады.179. Бақылау медициналық тексеруін (куәландыруды) тағайындау кезінде штаттық ӘДК тексеруді (куәландыруды)

жүргізу орны мен мерзімдерін көрсете отырып, әскери қызметшінің әскери қызмет өткеру орны бойынша әскери бөлім (мекеме) командирін (бастығын) жазбаша хабардар етеді.

180. Штаттық емес ӘДК бекітілмеген сараптамалық құжатты алғаннан кейін бекітілмеу себептеріне талдау жүргізеді, штаттық ӘДК нұсқауларын орындайды және осы Қағидамен белгіленген тәртіпте қайта бекітуге жолдайды.

Бекітілмеу себептерін талдау нәтижелері, штаттық ӘДК нұсқауларын орындау куәландырылушының науқастану тарихында және сараптамалық құжатында көрсетіледі.

Бұрын бекітілмеген сараптамалық құжатты қайта бекітуге ұсынбау жағдайлары туралы штаттық емес ӘДК штаттық ӘДК-ні себептерді негіздеумен жазбаша түрде хабардар етеді.

181. Соғыс уақытында науқастануы туралы куәлік:1) әскери қызметке жарамсыз деп танылған запастағы офицерлерге;2) әскери қызметке жарамсыз, 6-12 айдан кейін қайта медициналық куәландырумен әскери қызметке уақытша

жарамсыз деп танылған барлық әскери қызметшілерге жасалады.182. Соғыс уақытында науқастануы туралы куәлікпен ресімделген ӘДК қорытындысы штаттық ӘДК-де бекітілуге,

ал медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделген қорытынды бақылауға жатады. 183. Сараптамалық құжаттардың (науқастануы туралы куәліктердің, медициналық куәландыру туралы

анықтамалардың) көшірмелерін штаттық ӘДК құқық қорғау органдарының, медициналық ұйымдардың немесе халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің, әскери бөлім командирлерінің, мекемелердің бастықтарының сұрау салуы бойынша береді.

184. Бұрын ведомстволық штаттық емес (штаттық) ӘДК куәландырған ҚР ҚК басқа да әскерлері мен әскери құралымдарының әскери қызметшілеріне қатысты сот ұйғарымы бойынша штаттық ӘДК шығарған шешімдер осы Қағидаға 2-қосымшаның 17-нысанына сәйкес сот ұйғарымы бойынша анықтамамен ресімделеді.

13.Мемлекеттік авиацияның авиациялық персоналын медициналық куәландыру185. Авиациялық персонал (ұшқыштар, штурмандар және ұшқыштар экипаждарының басқа да мүшелері,

ұшуларға басшылық жасауды және басқаруды жүзеге асыратын, әуе кемесінің бортында ұшу тапсырмаларын орын дауға қатысатын адамдар, әуе қозғалысының операторлары, ұшқышсыз ұшатын аппараттардың опера-торлары), парашютшілер, планершілер және әуеде ұшушылар ДҰК-ның жыл сайын жоспарлы медициналық куәландырылуына жатады.

Әуе қорғанысы күштерінің бас қолбасшысы, әскери-әуе күштерінің қолбасшысы және ұшқыштар құрамының лауазым дарында тұрған олардың орынбасарлары кезекті амбулаторлық медициналық куәландыруды ҚР ҚМ ОӘДК ДҰК-те өтеді.

186. Кезекті медициналық куәландыруға дайындық кезінде әскери бөлім медицина қызметінің бастығы комиссияаралық кезеңде медициналық қадағалаудың мынадай нәтижелерін:

1) денсаулық жағдайындағы өзгерістердің динамикасын;2) ұшу жұмысының бұрын анықталған патологиялық өзгерістерге, егер олар орын алса әсерін;3) жеке психологиялық ерекшеліктерін; 4) шалдыққан науқастануларды, олардың өтуінің ерекшеліктерін;5) әртүрлі ұшу түрлеріне, арнайы жаттықтыруларға, сынаулар мен зерттеулерге төзімділігін жинақтайды.187. Авиациялық персонал адамдары кезекті медициналық куәландыруға ауыз қуысын санациялауды

жүргізгеннен кейін, ал әйелдер қосымша гинекологтың тексеруінен өткеннен кейін ғана жіберіледі.188. Медициналық куәландыру басталғанға дейін авиациялық персоналдың барлық адамдарына:1) кеуде қуысы ағзаларын флюорографиялық (рентгенологиялық) зерттеу;2) тыныштық жағдайында және дене жүктемесінен кейін он екі жалғамалық әдіспен ЭКГ;3) жалпы қан және несеп талдауы;4) қандағы қантты зерттеу;5) көрсеткіштер бойынша фиброгастродуоденоскопия;6) 40 жастан асқан адамдарға көздің ішкі қысымын өлшеу;7) көрсеткіштер бойынша мұрынның қосалқы қуыстарының рентгенографиясы жүргізіледі.Парашютшінің, планершінің және әуеде ұшушының, сондай-ақ әуе кемесінің бортында ұшу тапсырмаларын

орындауға қатысатын маманның лауазымдарына алғаш рет тағайындалатын әскери қызметшілерге жоғарыда аталған зерттеулерге қосымша осы Қағиданың 59 және 61-тармақтарында көрсетілген зерттеулер жүргізіледі.

189. Барлық клиникалық-зертханалық және құралдық зерттеулер медициналық куәландыру басталғанға дейін бір айдан ерте емес орындалуы тиіс. Қосымша тексерулер медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

190. Медициналық куәландыруды жүргізу кезінде маман дәрігер тексеруді ӘДС (ДҰС) жүргізу кезіндегі зерт-теу әдістемесіне сәйкес осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес жүргізеді және медициналық кітапшаның тиісті бөлімін толтырады, диагнозды, ұшу жұмысына жарамдылық санаты туралы қорытындыны және өз ұсынымдарын жазады.

ДҰК қорытындыларды осы Қағидаға және Кодекстің 60-бабы 4-тармағына сәйкес бекітілетін Мемлекеттік авиацияда қызмет ету үшін адамдар денсаулығы жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптарға (бұдан әрі – Авиация талаптары) сәйкес шығарады.

Куәландыру нәтижелері бойынша ДҰК төрағасы маман дәрігерлердің авиациялық персоналдың медициналық кітапшасына барлық жазбаларды енгізу дұрыстығын тексереді, ұшу жұмысына жарамдылық санаты туралы қорытынды шешімді шығарады. Авиациялық персоналдың ұшу жұмысына жарамдылық санаты туралы мәселені шешумен қатар, ДҰК емдеу-сауықтыру іс-шараларының тізбесі мен кезеңділігін айқындайды. ДҰК қорытындысына төраға, хатшы қол қояды және комиссияның (мекеменің) мөрі басылады.

191. Ұшу жұмысына (ұшуға үйретуге, ұшуларды басқаруға, парашютпен секірулерге және ұшуларға) жарамдылық туралы ДҰК қорытындысын қолдану мерзімі шығарылған сәтінен бастап бір жыл. Егер белгіленген мерзімдерде объективті себептермен медициналық куәландыру (амбулаторлық, стационарлық) жүргізілмесе, авиациялық бөлім медицина қызметінің бастығы үлкен медицина бастығының рұқсатымен тереңдетілген медициналық қарап тексеруді жүргізеді және оның нәтижелері бойынша 60 тәулікке дейін ұшуларға (ұшуларды басқаруға) жіберу ту-ралы шешім қабылдайды.

192. Авиациялық персонал, атап айтқанда, ұшқыштар мен штурмандар бірінші жоспарлы стационарлық медициналық куәландырудан отыз жаста өтеді.

Авиация талаптарының тармақтарын қолданусыз ұшу жұмысына жарамды деп танылған ұшқыштар мен штурмандар кезекті стационарлық медициналық куәландырудан үш жылдан кейін, ал ұшу жұмысына жарамды деп танылғандар ұшу жұмысына жарамдылығы жеке бағалауды көздейтін Авиация талаптарының тармақтарына сәйкес екі жылдан кейін өтеді.

Авиациялық персоналдың басқа да адамдары стационарлық медициналық куәландыруға 40, 45, 50 жасқа то-луы бойынша және денсаулық жағдайының өзгеруі кезінде және медициналық көрсеткіштер бойынша жіберіледі.

Авиациялық персонал 55 жасқа толуы бойынша стационарлық медициналық куәландырудан жыл сайын өтеді. 193. Ұшқыштар мен штурмандардың денсаулық жағдайында диагнозды немесе ДҰК сараптамалық

қорытындысын нақтылауды талап ететін өзгерістер болса, олар кезектен тыс стационарлық (амбулаторлық) медициналық куәландыруға жіберуге жатады.

194. Кезектен тыс медициналық куәландыру мынадай жағдайларда:1) денсаулық жағдайында диагностика үшін күрделі болатын өзгерістер болған кезде;2) бар науқастанулары өршіген кезде;3) ұшу тапсырмаларын жүйелі түрде орындамаған жағдайларда;4) ұшу жұмысында 6 (алты) айдан астам үзілістер болған кезде;5) авиациялық оқиғалардан кейін;6) жұмыс істеу үшін олардың денсаулық жағдайына анағұрлым жоғары медициналық талаптар қойылатын

ұшқыштар құрамын ұшақтардың басқа да типтеріне ауыстырған кезде;7) климаттық жағдайлары қолайсыз жергілікті жерлерге (шетел мемлекеттеріне) жіберген кезде және одан

қайтқаннан кейін (үш айдан астам болу мерзімімен) жүргізіледі.195. Кезекті (кезектен тыс) стационарлық медициналық куәландыру әскери-медициналық мекемелердің

мамандандырылған бөлімшелерінде жүргізіледі.196. Кезекті (кезектен тыс) медициналық куәландыруға жіберуді әскери бөлімнің командирі және (немесе) одан

жоғары басшы жүргізеді. 197. Медициналық куәландыруға жіберілетін адамдарға ДҰК-да:1) Қағидаға 2-қосымшаның 10-нысанына сәйкес медициналық куәландыруға жолдама;2) медициналық кітапша;3) Қағидаға 2-қосымшаның 11-нысанына сәйкес әскери қызметшінің қызметтік міндеті жөніндегі мәліметтер;4) Қағидаға 2-қосымшаның 12-нысанына сәйкес әскери қызметшінің денсаулық жағдайы жөніндегі мәліметтер

ұсынылады.198. Денсаулық жағдайы жөніндегі мәліметтерде қосымша: 1) алдыңғы ДҰК диагнозы мен қорытындысы;2) соңғы рет қашан және қайда стационарлық медициналық куәландырудан өтті;3) комиссияаралық кезеңдегі дене бітімінің жағдайына және жұмысқа қабілеттілігіне жалпы мінездеме;4) медициналық көмекке жүгінушілік және еңбекке қабілетсіздік күндерінің саны;5) медициналық көрсеткіштер бойынша ұшу жұмысынан босату немесе шеттету жағдайлары, олардың себептері;6) ұшу жұмысына дәрігерлік қадағалаудың деректері;7) пульс жиілігінің динамикасы, ұшу жұмысы барысындағы артериалық қысымның көлемі және куәландырушының

денсаулық жағдайын сипаттайтын басқа да объективті деректер;8) жеке-психологиялық ерекшеліктері;9) ұшу жұмысын жалғастырудың мақсатқа сәйкестігі; 10) медициналық куәландыруға жіберудің себебі;11) әскери бөлім дәрігерінің ұшу жұмысында одан әрі пайдалану туралы пікірі қамтылуы тиіс.199. Қызметтік іс-қимыл жөніндегі мәліметтерде қосымша мыналар қамтылады: 1) жалпы ұшу, ұшақтың (тікұшақтың) түрі;2) ұшу жұмысын орындау сапасы;3) ұшу жұмысын жалғастыру мүмкіндігі туралы қорытынды;4) ұшу жұмысында алдағы уақытта пайдаланудың мақсатқа сәйкестігі туралы қолбасшылықтың пікірі.200. Барокамерада биіктік гипоксиясына төзімділікті зерттеу: 1) ұшқыштар мен штурмандарға отыз жасқа жеткенге дейін – төрт жылда бір рет, одан әрі – стационарлық

медициналық куәландыру кезінде және медициналық көрсеткіштер бойынша;2) ұшқыштар экипаждарының басқа мүшелеріне – бес жылда бір рет;3) парашютшілерге, планершілерге және әуеде ұшушыларға, әуе кемесінің бортында ұшу тапсырмаларын

орындауға қатысатын әскери қызметшілерге – алғашқы медициналық куәландыру кезінде, ал одан әрі – медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

Барокамерада биіктік гипоксиясына төзімділікті жоспарлы сынаулар барокамера болмаған кезде ұшақтағы биіктік сынауларымен ауыстырылады.

201. Стационарлық медициналық тексеру аяқталғаннан кейін әскери қызметші сараптамалық қорытынды шығаратын және оны куәландырылушыға жеткізетін штаттық емес госпитальдық ДҰК-ға ұсынылады. Зерттеулер, маман- дәрігерлердің тексеру нәтижелері және ДҰК қорытындысы медициналық кітапшаның тиісті бөлімдеріне енгізіледі. Куәландырылушы міндетті медициналық зерттеу жүргізуден бас тартқан жағдайда медициналық тексеру тоқтатылады және әскери қызметші әскери бөлімге шығарылады.

Медициналық кітапшада «Медициналық тексеруден бас тартуына байланысты дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясының медициналық куәландыруынсыз шығарылады» деген жазба жазылады.

202. Ұшу жұмысына (ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге немесе ұшуларға) жарамсыз деп танылған және ұшу жұмысымен (ұшуларға басшылық жасаумен, парашютпен секірулермен және ұшулармен) байланысты емес әскери лауазымдарға тағайындалған авиациялық персонал диспансерлік есепке қойылады.

203. Жазылған немесе науқастанудың тұрақты ремиссиясына жеткен жағдайда, осы адамдарды штаттық ӘДК-мен (ДҰК-мен) жазбаша түрде келіскеннен кейін әскери бөлімнің командирі ұшу жұмысына, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға, бірақ ұшу жұмысына (ұшуларға басшылық жасауға, парашют-пен секірулерге және ұшуларға) жарамсыздығы туралы сараптамалық қорытынды шығарылғаннан кейін бір жыл-дан ерте емес, қалпына келтіру мүмкіндігін айқындау үшін стационарлық медициналық куәландыруға жібереді.

204. Авиациялық персонал, атап айтқанда, ұшқыштар мен штурмандар ұшқыштар лауазымдарына қайта қабылдану кезінде әскери-медициналық мекемелердің мамандандырылған бөлімшелерінде медициналық тексе-руге және куәландыруға жатады.

205. Әскери-медициналық мекемеде емделуде жүрген авиациялық персонал тексеру кезінде денсаулық жағдайында анықталған өзгерістер:

1) ұшу жұмысына жарамдылық дәрежесін өзгерту;2) климаттық жағдайлары қолайсыз жергілікті жерлерде (шетел мемлекеттерінде) қызмет өткеруге қарсы

көрсеткіштерді айқындау;3) науқастануы бойынша демалыс беру;4) әскери қызметтің басқа да міндеттерін орындаумен ұшулардан босату қажеттілігін тудыратын жағдайларда

ғана ДҰК-ға ұсынылады.206. Егер шалдыққан науқастану алдыңғы сараптамалық қорытындыны өзгертуді талап етпесе, авиациялық

персонал медициналық куәландырусыз әскери-медициналық (медициналық) мекемеден (ұйымнан) шығарылады және шығару эпикризінде және медициналық кітапшада «Шалдыққан науқастану ұшу жұмысын жалғастыруға кедергі келтірмейді» деген жазба жазылады.

207. Авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның ұшқыш мамандықтарында оқитын курсанттар ұшу практикасы басталар алдында және оқыту аяқталғаннан кейін осы Қағидамен айқындалған тәртіпте ДҰК-да жыл сайын медициналық куәландыруға жатады.

Бұл ретте бірінші курс курсанттарына қан тобын және резус-факторын айқындау жүргізіледі, олардың нәтижелері медициналық кітапшаға енгізіледі.

Медициналық көрсеткіштер бойынша ұшуға оқытуға жарамдылығын айқындау үшін курсанттар әскери-медициналық мекемелердің мамандандырылған бөлімшелеріне медициналық куәландыруға жіберіледі.

14. Запастағы авиациялық персоналды есепке алу мақсатында медициналық куәландыру208. Авиациялық персоналды, атап айтқанда запастағы ұшқыштар құрамын есепке алу мақсатында медициналық

куәландыру бес жылда бір рет әскери жиындарға шақыру алдында немесе денсаулық жағдайында өзгерістер кезінде жүргізіледі. Ұшу экипаждарының басқа да мүшелеріне әскери жиындарға шақырылған кезде немесе денсаулық жағдайында өзгерістер кезінде ғана жүргізіледі.

209. Медициналық куәландыру нәтижелері запастағы азаматтың медициналық куәландыру картасына жазылады.210. Авиациялық персонал, атап айтқанда запастағы және азаматтық авиацияда ұшу жұмысындағы ұшқыштар

мен штурмандар есепке алу мақсатында медициналық куәландыруға жіберілмейді. Бұл ретте ҚІБ(Б) сол мерзімдерде осы адамдарға жұмыс орны бойынша дәрігерлік-ұшқыштар сараптамалық комиссияларынан жеке іске тіркеу үшін оларды медициналық куәландыру нәтижелері туралы анықтамаларды сұратады.

15. Дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясының қорытындылары211. Куәландыру нәтижелері бойынша ДҰК мынадай қорытындылар шығарады:1) авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның ұшу мамандықтарына түсетін азаматтарға:І (бірінші) баған бойынша авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның ұшу мамандықтарына түсуге

жарамды (жарамсыз);2) авиациялық персоналды даярлау бойынша ӘОО-ның курсанттарына (ұшу мамандықтарына және авиация

тегіне қарамастан):ІІ-V (екінші-бесінші) баған бойынша ұшуға оқытуға жарамды (жарамсыз);стационарлық медициналық куәландыруға (тексеруге, емделуге) жіберуге жатады;кейіннен медициналық куәландырумен _____ тәулік мерзімге науқастануы бойынша демалыс берілсін;сыныптық оқуларға барумен, _____ тәулікке барлық жұмыстар мен нарядтардан босатылсын;кейіннен медициналық куәландырумен _____ тәулікке басқа әскери қызмет міндеттерін орындай отырып,

ұшулардан босатылсын; ұшуға оқытуға жарамсыз деп танылған курсанттарға ДҰК әскери қызметке жарамдылығы туралы қорытынды

шығарады;3) даярлықтың ұшу бейіні бойынша әскери академияларға түсетін әскери қызметшілерге:_____________________________________ түсуге жарамды (жарамсыз).(әскери академия мен факультеттің атауы көрсетіледіТүпкілікті іріктеу кезінде денсаулық жағдайы бойынша оқудың ұшу бейіні бойынша әскери академияларға түсуге

жарамсыз деп танылған әскери қызметшілерге ДҰК ұшу жұмысына жарамдылығы туралы қорытынды шығарады.4) ұшқыштар құрамына (ұшқыштар):ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша ұшу жұмысына шектеулерсіз жарамды;ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша меңгерген ұшақ типтерінде ұшу жұмысына жарамды;ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша дыбыстан ұшқыр ұшақтарды қоспағанда ұшу жұмысына жарамды;ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша екінші ұшқыш болған кезде екіжақты басқарылатын оқу-жаттығу

жаттықтыру ұшақтарында ұшу жұмысына жарамды;ІІІ-V (үшінші-бесінші) бағандар бойынша бомбалаушылардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына жарамды;ІV-V (төртінші-бесінші) бағандар бойынша көлік және поршеньді ұшақтардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына

жарамды;ІV-V (төртінші-бесінші) бағандар бойынша _______________ (әуе кемесінің түрі көрсетіледі) ұшу жұмысына

жарамды;V (бесінші) баған бойынша тікұшақтардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына жарамды;V (бесінші) баған бойынша екінші ұшқыш болған кезде тікұшақтардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына жарамды;V (бесінші) баған бойынша корабльде орналасқан тікұшақтарды қоспағанда, тікұшақтардың барлық түрлерінде

ұшу жұмысына жарамды;ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша ұшу жұмысына жарамсыз;5) ұшқыштар құрамына (штурмандар):ІІ-V (екінші-бесінші) бағандар бойынша ұшу жұмысына штурман ретінде шектеулерсіз жарамды;ІІІ-V (үшінші-бесінші) бағандар бойынша бомбалаушылардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына штурман

ретінде жарамды;ІІІ-V (үшінші-бесінші) бағандар бойынша дыбыстан ұшқыр ұшақтарды қоспағанда, ұшу жұмысына штурман

ретінде жарамды;ІV-V (төртінші-бесінші) бағандар бойынша көлік және поршеньді ұшақтардың барлық түрлерінде штурман

ретінде жарамды;V (бесінші) баған бойынша тікұшақтардың барлық түрлерінде ұшу жұмыстарына штурман ретінде жарамды;V (бесінші) баған бойынша корабльдерде орналасқан тікұшақтарды қоспағанда, тікұшақтардың барлық

түрлерінде ұшу жұмысына штурман ретінде жарамды;ІІ–V (екінші-бесінші) бағандар бойынша ұшу жұмысына штурман ретінде жарамсыз;6) ұшқыштар экипажының басқа да адамдарына (борт инженері, борт технигі, борт радисі және басқа да борт

мамандары):VІ (алтыншы) баған бойынша көлік ұшақтарының барлық түрлерінде ұшу жұмысына (борт инженері, борт технигі,

борт радисі және басқа да борт мамандары ретінде) жарамды;VІ (алтыншы) баған бойынша тікұшақтардың барлық түрлерінде ұшу жұмысына (борт инженері, борт технигі,

борт радисі және басқа да борт мамандары ретінде) жарамды;VІ (алтыншы) баған бойынша ұшу жұмысына (борт инженері, борт технигі, борт радисі және басқа да борт

мамандары ретінде) жарамсыз;7) парашютшілерге:VІ (алтыншы) баған бойынша парашютпен секірулерге жарамды (жарамсыз);8) планершілер мен әуеде ұшушыларға:VІ (алтыншы) баған бойынша ________________ (әуе кемесінің түрі көрсетіледі) ұшуларға жарамды (жарамсыз);9) әуе кемесінің бортында ұшу тапсырмаларын орындайтын әскери қызметшілерге;VІ (алтыншы) баған бойынша (кім ретінде және ұшақтың түрі көрсетіледі) ұшуларға жарамды (жарамсыз);10) ұшуларға басшылық жасауды және басқаруды жүзеге асыратын әскери қызметшілерге, әуе қозғалысының,

ұшқышсыз ұшу аппараттарының операторларына:VІІ (жетінші) баған бойынша ұшуларға басшылық жасауға жарамды (жарамсыз);11) мамандығына қарамастан барлық әскери қызметшілерге:стационарлық медициналық куәландыруға жіберуге жатады;кейіннен медициналық куәландырумен науқастануы бойынша демалыс _____ тәулікке берілсін;кейіннен медициналық куәландырумен басқа да әскери қызмет міндеттерін орындай отырып, ұшулардан

_____ тәулікке босатылсын; әскери қызмет міндеттерін орындаудан _____ тәулікке босатылсын;дәрігердің жүйелі бақылауына жатады;профилакторийге демалысқа жіберіле отырып, ұшулардан шеттетілсін;12) ДҰК-тың негізгі сараптамалық қорытындысынан кейін:медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесі негізінде ауданда (орналасу орны көрсетіледі) ұшу жұмыстарын

(ұшуларды, ұшуларды басқаруды, парашютпен секірулерді) орындауға қарсы көрсеткіштер жоқ;медициналық қарсы көрсеткіштер тізбесі негізінде ауданда (орналасу орны көрсетіледі) ұшу жұмыстарын

(ұшуларды, ұшуларды басқаруды, парашютпен секірулерді) орындау қарсы көрсетілген.212. ДҰК-ның ұшу жұмыстарына жарамдылығы туралы қорытындысы ұшуларға басшылық жасауға

жарамдылықты және парашютпен секірулерге және жер үстіне катапульттенуді көздейді.Ұшу жұмыстарына жарамды немесе шектеулі жарамды деп танылған ұшқыштар мен штурмандар ұшуларға

басшылық жасауға және басқаруға жіберіледі.

213. Ұшу жұмыстарына шектеулі жарамды деп олардың авиация тегінің тиесілігіне сәйкес келетін Авиация талаптарының бағаны бойынша шектеулермен жіберілген, сондай-ақ неғұрлым төмен талаптарды қамтитын бағандар бойынша ұшу жұмыстарына жарамды деп танылған адамдар саналады.

214. ДҰК қорытындысында Авиация талаптарының тармақтары, тармақшалары мен бағандары, ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға) жарамдылық дәрежесі көрсетілуі тиіс. Содан кейін диагнозы мен науқастанудың, мертігудің себепті байланысы көрсетіледі. Одан басқа, негізгі емдеу-алдын алу ұсынымдары көрсетіледі.

Ұшу жұмыстарына (оқуға) жарамсыз деп танылған ұшқыштар құрамына ДҰК олардың әскери қызметке (егер ол туралы куәландыруға жолдамада көрсетілсе) жарамдылық санаты туралы және ұшуларға басшылық жасауға жарамдылығы туралы қорытынды шығарылады.

215. Әскери қызмет міндеттерін орындаудан босату туралы қорытынды жетіден он бес тәулік мерзімге беріледі және медициналық куәландыру туралы анықтамамен ресімделеді. ДҰК босату туралы қорытындыны қайта шығарады, бірақ жалпы босату мерзімі 30 тәуліктен аспауы тиіс.

216. Авиациялық персоналды даярлау жөніндегі әскери бөлімдердің, ӘОО-ның дәрігерлері 7 тәулікке дейінгі мерзімге ұшулардан босатуға немесе әскери қызмет міндеттерін орындаудан толық босатуға құқылы (курсанттарға – барлық жұмыстар мен нарядтардан).

217. Ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге) жарамдылық дербес бағалауды көздейтін талаптардың тармақтары бойынша ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге) жарамдылығы туралы ДҰК қорытындысы:

1) белгіленген науқастану кезінде функционалдық сақталғанда;2) комиссияаралық кезеңде медициналық бақылау деректері бойынша ұшуларды көтере алуда;3) куәландырылушының ұшу жұмыстарын жалғастыруының мақсатқа сәйкестігінде;4) басшылықтың қолдауы мен медицина қызметінің пікірі бойынша ұшу жұмысында одан әрі пайдаланудың

мақсатқа сәйкестігінде шығарылады.218. Жоғары әскери оқу орындарына күндізгі оқу нысанына түсетін ұшқыштар мен штурмандарда денсаулық

жағдайы бойынша ұшу жұмыстарына шектеулері және климаттық жағдайлары қолайсыз жергілікті жерлерде (шетел мемлекеттерінде) әскери қызмет өткеруге қарсы көрсеткіштер болмауға тиіс.

ДҰК-мен ұшу жұмыстарына шектеулі жарамды немесе жарамдылықты дербес бағалауды көздейтін Авиация талаптарының тармақтары бойынша ұшу жұмыстарына жарамды деп танылған ұшқыштар мен штурмандар ұшуға тек сырттай оқу нысанына жіберіледі.

219. Әскери-медициналық мекеменің мамандандырылған бөлімшесінде медициналық куәландыру кезінде ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге) жарамсыздығы туралы ДҰК қорытындысы егер ол штаттық ӘДК-да бекітілуге жататын болса, ол медициналық кітапшаға енгізілмейді. Әскери бөлімнің медицина қызметінің бастығы бекітілген науқастануы туралы куәлікті алғаннан кейін ДҰК қорытындысын медициналық кітапшаға жазады және мөрмен бекітеді. Бекітілген науқастануы туралы куәлік бөлімге келіп түскенге дейін әскери қызметшілер ұшу жұмыстарына (ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге) жіберілмейді.

220. Куәландырылушылар туралы мәліметтер мен ДҰК қорытындысы осы Қағидаға 2-қосымшаның 4-ныса-нына сәйкес ДҰК отырыстарының хаттамалары кітабына жазылады. ДҰК отырыстарының хаттамаларына төраға, ДҰК отырысына қатысқан комиссия мүшелері және хатшы комиссиядан өткен күні қол қояды, ал комиссияның қорытындысы куәландырылушыға хабарланады.

221. Медициналық куәландырылудан кейін Қағидаға 2-қосымшаның 18-нысанына сәйкес әскери қызметшілерге ДҰК өткені туралы анықтама беріледі, ол ұшу жұмыстарына (ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға) жіберуге негіз болып табылады.

222. ДҰК қорытындысын науқастануы туралы куәлікпен ресімдеген кезде ДҰК отырыстарының хаттамалары кітабына объективті түрде тексеру деректері мен арнайы зерттеулер нәтижелерін жазбауға рұқсат етіледі, штаттық ӘДК қорытындысы туралы жазбасы бар науқастануы туралы куәліктің бір данасы ДҰК отырыстарының хаттама-лары кітабына қосымша ретінде сақталады.

ДҰК отырыстарының хаттамалары кітабын дұрыс жүргізу, шығарылған қорытындыны ресімдеу және негізділігіне жауапкершілік ДҰК төрағасына жүктеледі.

223. Науқастануы туралы куәліктер:1) ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға,)

жарамсыз;2) алғаш рет ұшу жұмыстарына шектеулі жарамды;3) бұрын шығарылған ұшу жұмыстарына шектеулерді алған кезде;4) ұшу жұмыстарына (ұшуға үйретуге, ұшуларға басшылық жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға)

жарамдылығын қалпына келтірген кезде;5) климаттық жағдайлары қолайсыз аудандарда (шетел мемлекеттерінде) ұшу жұмыстарын (ұшуларға басшылық

жасауға, парашютпен секірулерге және ұшуларға) орындауға қарсы көрсеткіштер айқындалған кезде авиациялық персоналға (әскери қызметшілерге) жасалады.

224. Запастағы авиация персоналына науқастануы туралы куәліктер мыналарда жасалады:1) олар ұшу жұмыстарына жарамсыз деп танылған кезде;2) алғаш рет ұшу жұмыстарына шектеулі жарамды болған кезде;3) ұшу жұмыстарына қайта орналасқан кезде.225. Медициналық куәландыру кезінде науқастануы бойынша демалысқа, әскери қызметтің басқа да міндеттерін

орындаумен ұшулардан босатуға (30 және одан көп тәулікке) немесе санаториялық емделуге мұқтаж болып танылған әскери қызметшілерге медициналық куәландыру туралы анықтаманы ресімдеу тәртібі осы Қағиданың 176-тармағында айқындалады.

16. Әскери қызметшілердің немесе азаматтардың науқастануларының, мертігулерінің, қаза табуының (қайтыс болуының) әскери қызметті (әскери жиындарды) өткерумен (міндеттерді орындаумен) байланы-

сты себепті байланысын айқындау226. Науқастанулардың, мертігулердің себепті байланысы:1) ҚР ҚК-да әскери қызмет өткеретін азаматтарда – ҚР ҚМ ОӘДК, штаттық емес тұрақты әрекет ететін

госпитальдық және гарнизондық ҚР ҚК ӘДК-да;2) ҚР ҚК-да әскери қызмет өткерген азаматтарда – ҚР ҚМ ОӘДК-да айқындалады. 227. Науқастану, мертігу туралы жаңадан ашылған жағдайлар және олардың әскери қызмет өткерумен

(міндеттерді орындаумен) байланысы болған кезде науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы қорытынды (құжаттар бойынша) сырттай (бұдан бұрын шығарылған қорытындыны жоюмен) қайта қаралады.

Науқастанулардың, мертігулердің, қаза табудың (қайтыс болудың) себепті байланысы туралы ҚР ҚМ ОӘДК қорытындылары жарамдылық мерзімін шектеусіз бір рет бір данада беріледі.

228. Әскери қызмет өткерген әскери қызметшілерге немесе азаматтарға мертігудің себепті байланысын белгілеу туралы ӘДК қорытындысы мертігу туралы анықтамаға сәйкес мертігу жағдайлары туралы акті немесе қызметтік тексеру материалдары негізінде шығарылады.

229. Мертігу туралы анықтаманы онда әскери қызметші немесе азамат әскери қызмет өткерген әскери бөлімнің командирі береді. Мертігу туралы анықтамада мертіккен жағдайлар және әскери қызмет міндеттерін орындаумен (өткерумен) байланысы көрсетіледі.

ҚР ҚМ ОӘДК немесе штаттық емес тұрақты әрекет ететін ӘДК мертігудің себепті байланысы туралы ӘДК-нің қорытындысын мертігу туралы анықтаманы және мертігу жағдайларын көрсететін, растау құжаттарын қарау негізінде шығарады.

230. Мертігудің, науқастанудың себепті байланысы туралы ӘДК қорытынды шығарған кезде мертігу туралы анықтама болмаған кезде мертігу, науқастану себебі мен жағдайлары көрсетілген құжаттар (олар мертіккен, науқастанған сәттен бастап 3 (үш) айдан кешіктірілмей жасалса): қызметтік іс-қимыл және денсаулық жағдайы ту-ралы мәліметтерді, амбулаторияда медициналық көмекке алғаш жүгінуі туралы науқастарды есепке алу кітабынан үзінді-көшірме, әкімшілік немесе қызметтік тексеру, тергеу немесе қылмыстық іс, аттестаттау материалдары, әскери-медициналық мекеменің анықтамасы, науқастану тарихы немесе одан үзінді-көшірме, науқастану туралы куәлігі, әскери бөлім немесе әскери-медициналық мекеме дәрігерінің әскери қызметшінің медициналық кітапшасына медициналық көмекке алғаш жүгінуі туралы жазбасы, мұрағаттық мекеменің анықтамасы алынады.

231. Егер азамат ҚК-да қызмет өткерген кезеңінде алған мертігу, науқастану себебі бойынша емделуде болса және ӘДК-ға медициналық куәландыруға жіберілмесе, егер жауынгерлік іс-қимылдарға қатысқан кезеңде алған дене жарақатының анық салдарлары болса, сондай-ақ әскери қызмет өткеру кезеңінде науқастануы салдарынан немесе әскери қызметтен босатылғаннан кейін бір жыл өткенге дейін азаматқа мүгедектік белгіленсе немесе қайтыс болса, мертігудің, науқастанудың себепті байланысын ҚР ҚМ ОӘДК анықтайды.

232. Науқастанулардың, мертігулердің, қаза табудың (қайтыс болудың) себепті байланысын айқындау азаматтардың, зейнетақымен қамсыздандыруды жүзеге асыратын органдардың, ҚР ҚК кадрлар қызметтерінің, Қазақстан Республикасы соттары мен прокуратурасы органдарының өтініші негізінде жүргізіледі.

233. Мертігудің, науқастанудың себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысы ӘДК отырыстарының хаттамалар кітабына, әскери қызметшінің мертігу, науқастану жағдайларын растайтын құжатқа сілтеме жасаумен науқастануы туралы куәлігіне немесе анықтамаға, науқастану тарихына, медициналық кітапшаға жазылады.

234. Науқастануы туралы куәлікте, анықтамада немесе басқа да медициналық құжаттарда науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысы болмаған кезде, көрсетілген құжаттарды дұрыс ресімдемеген, азамат қолда бар науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысымен келіспеген кезде, сондай-ақ әскери қызмет өткеруді растайтын құжаттарда «науқастануы бойынша» немесе «денсаулық жағдайы бойынша» әскери қызметтен шығару туралы жазбалар болған кезде құжаттар ҚР ҚМ ОӘДК-нің қарауына жолданады.

235. Құжаттарды қарау нәтижелері Қағидаға 2-қосымшаның 19-нысанына сәйкес ӘДК отырысының хаттамасы-мен ресімделеді. Науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы ҚР ҚМ ОӘДК-нің қорытындысы Қағидаға 2-қосымшаның 20-нысанына сәйкес ресімделеді.

236. Әскери қызмет өткерген азаматтың құжаттарында науқастану диагнозы болмаған жағдайда, бірақ медициналық куәландырудан өткен сәтте қолданылған науқастанулар кестесінің тармағы көрсетілген жағдайда ҚР ҚМ ОӘДК өз қорытындысында науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы науқастанулар кестесінің көрсетілген тармағында көзделген науқастанулардың атауын көрсетеді.

237. Әскери қызметшіде әртүрлі жағдайларда пайда болған (алған) бірнеше науқастанулар, мертігулер немесе олардың салдары анықталса, себепті байланыс туралы ӘДК қорытындысы бөлек шығарылады.

238. Құжатта себепті байланыс туралы ӘДК қорытындысының бұрын шығарылған науқастанудың, мертігудің диагнозы нақты көрсетілмесе, штаттық ӘДК оның тұжырымын өзгертпей, алғашқы диагнозды көрсетеді, одан кейін науқастанудың, мертігудің нақтыланған диагнозын көрсетеді және ол бойынша себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысын шығарады.

239. Азаматтың медициналық куәландыру нәтижелері туралы құжаттары болмаған немесе оған медициналық куәландыру жүргізілмеген кезде, науқастанудың, мертігудің себепті байланысы туралы ӘДК қорытындысын шығару үшін негіздеме науқастану тарихындағы, медициналық кітапшадағы, медициналық анықтамадағы, мұрағат анықтамасындағы жазбалар болып табылады.

240. ӘДК-нің:1) «Әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде мертіккен» деген қорытындысы, егер ол әскери қызмет

міндеттерін орындау кезінде, сондай-ақ радиоактивтік заттардың, иондаушы сәулелену көздерінің, зымыран отыны құрамдастарының және өзге де жоғары уытты заттардың, электр-магниттік өріс және лазерлік сәулелену көздерінің, оптикалық кванттық генераторлардың әсер етуі негіз болған зақымдаулар нәтижесінде алынса, әскери қызметшілерге шығарылады;

2) «Әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде науқастану» деген қорытындысы, егер ол өте қауіпті инфекцияның эпидемиялық ошағында болу уақытында жұқтырылса, ал медициналық персонал қатарынан куәландырылушыда бұдан басқа туберкулезбен, вирусты гепатитпен және АИТВ-инфекциясымен науқастанғандарға медициналық көмек көрсету бойынша қызметтік міндеттерді орындау кезінде жұқтыру салдары болса (науқастармен тікелей байланысы бар адамдарға) шығарылады;

3) «Әскери қызмет өткерумен байланысты алынған науқастану» деген қорытындысы, егер ол куәландырылушыда әскери қызмет өткеру кезеңінде туындаса немесе көрсетілген кезеңде әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетін ауырлық дәрежесіне жеткен болса, сондай-ақ әскери қызметтен босатылғаннан кейін бір жыл ішінде диа-гнозы қойылған созылмалы баяу үдемелі науқастанулар кезінде, науқастанудың басталуын әскери қызмет өткеру кезеңіне жатқызса, науқастанудың басталуын көрсетілген кезеңге жатқызуға мүмкіндік беретін медициналық құжаттар болған кезде әскери қызметшілерге немесе әскери қызмет өткерген азаматтарға шығарылады.

241. ӘДК-нің «Иондандырушы сәулелену ықпалы салдарынан алынған науқастану» деген қорытындысы, егер науқастанулар радиоактивтік заттар факторларының, иондандырушы сәулелену көздерінің қолайсыз ықпалынан ту-ындаса әскери қызмет өткеретін (жұмыс істейтін) әскери қызметшілерге (ҚР ҚК азаматтық персоналына) шығарылады.

Мұндай қорытынды 1986-1990 жылдарда Чернобыль атом электр станциясындағы (бұдан әрі – Чернобыль АЭС) авария салдарын жою жөніндегі жұмыстарды орындауға тартылған немесе ядролық қаруды сынауға қатысқан немесе 1949-1991 жылдарда радиоактивті заттармен ластанған аумақта әскери қызмет өткерген әскери қызмет өткеруші әскери қызметшілерге шығарылады.

242. Осы Қағиданың 241-тармағында көрсетілген науқастанулардың себепті байланысын белгілеу кезінде ҚР ҚМ ОӘДК «Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы» 1998 жылғы 23 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабы 3-1) тармақшасына сәйкес айқындалатын иондандырушы сәулелену әсеріне байланысты науқастанулардың тізбесін, мұрағаттық деректерді және медициналық құжаттарды басшылыққа алады.

Созылмалы баяу үдемелі (жалпы соматикалық) науқастануларлар кезінде, егер науқастанудың басталуын көрсетілген әскери қызмет өткеру, радиоактивті заттар факторының, иондандырушы сәулелену көздерiнiң әсері немесе апат салдарларын жою бойынша жұмыстар тоқтатылғаннан кейінгі бес жыл ішіндегі кезеңге жатқызуға болса, осы Қағиданың 241-тармағында көрсетілген ӘДК қорытындысы шығарылады.

243. ӘДК-нің төмендегідей қорытындылары: «Бұрынғы КСР Одағын қорғау кезінде мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы)»; «Әскери қызмет міндеттерін орындау кезінде мертігуі (жаралануы, жарақаттануы, контузия алуы)»; «Майданда болумен байланысты науқастану»; «Ауғанстанда немесе жауынгерлік іс-қимылдар жүргізілген басқа да мемлекеттерде әскери қызмет өткерумен

байланысты науқастану»;«Ауғанстанда немесе жауынгерлік іс-қимылдар жүргізілген басқа да мемлекеттерде әскери қызмет міндеттерін

орындау кезінде алған мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия)» деген «Ұлы Отан соғысының қатысушылары мен мүгедектерiне және соларға теңестiрiлген адамдарға берiлетiн жеңiлдiктер мен оларды әлеуметтік қорғау туралы» 1995 жылғы 28 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңымен мәртебесі айқындалған әскери қызметшілерге және әскери қызмет өткерген азаматтарға шығарылады.

244. Жауынгерлік іс-қимылдарға қатысумен байланысты науқастанулардың, мертігулердің себепті байланысын белгілеу үшін ҚР ҚМ ОӘДК-ға әскери қызмет өткергені туралы құжаттар, әскери қызмет өткеру кезеңінде науқастану, мертігу фактісін растайтын мұрағаттық құжаттар және әскери қызметтен босатылғаннан кейін ресімделген медициналық құжаттар ұсынылады.

245. ӘДК-нің:1) «Әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысты емес қайғылы оқиға нәтижесінде алынған мертігу» деген

қорытындысы әскери қызметшілерге, егер мертігу әскери қызмет міндеттерін орындаумен байланысты болмаса;2) «Әскери қызмет өткерумен байланысты емес науқастану» деген қорытындысы әскери қызметшілерге

науқастану куәландырылушыда әскери қызметке әскерге шақырылғанға, келісімшарт бойынша әскери қызметке кіргенге дейін пайда болған және әскери қызмет өткеру кезеңінде куәландырылушының әскери қызметке жарамдылық санатын өзгертетін дәрежеге жетпеген кезде шығарылады.

246. ӘДК-нің:1) «Қайтыс болуға әкеп соқтырған мертігу әскери қызмет міндеттерін орындау нәтижесінде алынған» деген

қорытындысы, егер әскери қызмет міндеттерін орындау нәтижесінде алған мертігу салдарынан қайтыс болған әскери қызметшілерге шығарылады. Әскери қызмет өткерген азаматтарға осындай қорытынды, егер ол әскери қызметтен босатудан кейін әскери қызмет міндеттерін орындау нәтижесінде алған мертігу салдарынан қайтыс болса шығарылады.

2) «Қайтыс болуға әкеп соқтырған науқастану әскери қызмет міндеттерін орындау нәтижесінде алынған» де-ген қорытындысы, егер әскери қызметшілерге аса қауіпті инфекцияның эпидемиялық ошағында болу уақытында жұқтырып алған науқастанулар салдарынан, ал медициналық персонал қатарынан куәландырылушылар одан басқа қызметтік міндеттерін орындау кезінде туберкулезді және АИТВ-инфекциясын жұқтыру салдарынан (науқастармен тікелей қатынастағы адамдар үшін) қайтыс болғанда шығарылады.

Әскери қызмет өткерген азаматтарға осындай қорытынды, әскери қызметтен босатылғаннан кейін аса қауіпті инфекцияның эпидемиялық ошағында болу уақытында жұқтырылған науқастану салдарынан, ал медициналық пер-сонал қатарынан куәландырылушылар одан басқа қызметтік міндеттерін орындау кезінде туберкулезді және АИТВ-инфекциясын жұқтыру салдарынан (науқастармен тікелей қатынастағы адамдар үшін) қайтыс болғанда шығарылады.

Осы тармақтың 1, 2-тармақшаларында көрсетілген қорытындылар қайтыс болу себебі (қайтыс болу туралы куәлікке сәйкес) мен әскери қызмет міндеттерін орындау нәтижесінде алған мертігу, науқастану арасында тікелей себеп-салдарлы байланыстың болуы кезінде шығарылады.

3) «Қайтыс болуға әкеп соқтырған науқастану әскери қызмет өткеру кезеңінде алынған» деген қорытындысы әскери қызмет өткеретін әскери қызмет өткеру кезеңінде алған науқастану салдарынан қайтыс болған әскери қызметшілерге шығарылады.

Әскери қызмет өткерген азаматтарға осындай қорытынды әскери қызметтен босатылғаннан кейін бір жыл ішінде әскери қызмет өткеру кезеңінде алған науқастанулар салдарынан қайтыс болғанда шығарылады.

247. ӘДК-нің: «Қаза болуға (қайтыс болуға) әкеп соқтырған науқастану (мертігу) Чернобыль АЭС-ындағы апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың және ядролық сынақтардың әсер етуімен байланысты» деген қорытындысы әскери қызмет өткеру кезеңінде алған науқастану, мертігу салдарынан қаза тапқан (қайтыс болған) әскери қызмет өткеретін әскери қызметшілер мен азаматтарға шығарылады.

Қорытынды қайтыс болудың себебі (қайтыс болу туралы куәлікке сәйкес) Чернобыль АЭС-ындағы апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың және ядролық сынақтардың әсер етуімен байланысты науқастану (мертігу) арасында тікелей себеп-салдарлық байланыс болғанда шығарылады.

17. Қорытынды ережелер248. Штаттық емес ӘДК (тұрақты және уақытша әрекет ететін) қорытындысына ҚР ҚМ ОӘДК-да шағым жасалады.249. ҚР ҚМ ОӘДК қорытындысына сот тәртібімен шағым жасала алады.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасына 1-қосымша

Әскери-дәрігерлік (дәрігерлік-ұшқыштар) сараптамасын жүргізу кезіндегі зерттеу әдістемесі1. Жалпы ережелер

Медициналық куәландыру күндізгі жарықта осы үшін арнайы бөлінген жарық, жылы және кең бөлмелерде жүргізіледі. Күндізгі жарық пен (немесе) жасанды жарықтандыру дәрігерлердің жұмысы үшін толық жеткілікті болуы тиіс. Әрбір дәрігерге жеке бөлме бөлінеді. Әйелдерді қосымша гинеколог куәландырады. Куәландырылушылардың денсаулық жағдайы оларға сауал жүргізу және олардың денсаулық жағдайына шағымдануына немесе шағымданбауына қарамастан жан-жақты объективті зерттеу жолымен айқындалады.

Куәландырылушы ұсынған әртүрлі медициналық құжаттар мен оларды диспансерлік қадағалау жөніндегі ма-териалдар дәрігерлерді осы адамдарды медициналық куәландырудан босатпайды.

Жаппай куәландыру кезінде, дәрігерлер аз уақыт шығыны кезінде куәландырылушының денсаулық жағдайы туралы толық түсінік алуға мүмкіндік беретін зерттеудің бірыңғай әдістемесін қолданады. Организмнің ағзалары мен жүйелерін зерттеу нақты сұлба бойынша және реттілікте жүргізіледі.

Куәландырылушыларды тексеру үдерісінде дене кемістігін айқындау және науқастану сипатын ғана емес,

22 8 қазан2016 жыл

сондай-ақ ауру ағзаның (жүйенің) бұзылуы мен қызметінің теңгерілу дәрежесін және жалпы организмнің функционалдық бейімділігін анықтау қажет, бұл тиісті сараптамалық қорытындының негізінде жатыр.

Нормадан ауытқушылыққа күдіктің болуы кезінде барлық жағдайларда куәландырылушы айқындалған өзгерістерге қарай егжей-тегжейлі тексерілуге және тиісті дәрігерлермен куәландырылуға тартылады. Егер амбулаторлық тексеру кезінде диагноз айқындалмаса немесе күдік келтірсе, куәландырылушы стационарлық тексеруге жіберіледі.

2. Антропометриялық зерттеулерӘскери-дәрігерлік (дәрігерлік-ұшқыштар) сараптама мақсатында бағаланатын негізгі антропометриялық белгілер

дененің бойы мен салмағы, кеуде өлшемі, өкпенің демалу-дем шығару, қол басының күші және тұлға күші, отыру қалпындағы бойы, қолдары мен аяқтарының ұзындығы болып табылады.

Антропометриялық зерттеулерді жұмыс басталар алдында салыстыра тексерілген өлшеу аспаптарының көмегімен дәрігердің қадағалауымен орта медициналық персонал жүргізеді. Куәландырылушылар маман дәрігерлердің қарап тексеруінен іш киімде (трусиге дейін шешінген күйде) өтеді.

Куәландырылушының бойын тұрған және қажет болған кезде отырған қалпында айқындайды. Тұрған қалпында бойын өлшеу үшін куәландырылушы бой өлшегіштің тұғырына шығып, оның тік планкасына арқаның жауырын аралығы жағымен, бөкселерімен және өкшелерімен сүйеніп тұрады. Құлақтың құлақ бүртігі үсті ойығы мен көз саңылауының сыртқы бұрышы бір көлденең сызықта болатындай бас тік ұсталады. Бой өлшегіштің жылжымалы планкасы төбеге тығыз тіреледі. Бойды отырған қалпында өлшеу үшін куәландырылушы бой өлшегіштің қайырмалы орындығына түзу отырып, жауырын аралығымен және бөксесімен бой өлшегіштің тік планкасына сүйенеді. Басы тұрған қалпында өлшеген кездегідей қалыпта болады. Аяқтары тізелерінде тік бұрыш жасай бүгілген. Есептеу орындықтың үстіңгі бетінен 0,5 см дейінгі дәлдікпен жүргізіледі.

Аяқтың ұзындығын анықтау үшін тұрған қалпындағы бой өлшемінен отырған қалпындағы бой өлшемі алынып тасталады. Қолдың ұзындығы сантиметрлік лентамен акромион өсіндісінен бастап қолдың үшінші саусағының соңына дейін өлшенеді.

Дене салмағы медициналық таразыларда анықталады. Куәландырылушы таразы алаңының ортасына тұрады. Көрсеткіштер 0,1 кг дейінгі дәлдікпен жазылады.

Кеуде өлшемі резеңкеленген өлшеуіш лентасын артқы жағынан жауырын бұрыштары астымен, алдыңғы жағынан – омыраудың төменгі жағынан қатты баспай салумен өлшенеді. Бұл ретте куәландырылушы қолдары төмен түсірілген қалыпта тұрады. Үш көрсеткіш белгіленеді: тыныс кідірісінде, демді барынша ішке алуда және демді барынша шығаруда.

Өкпенің демалу-дем шығару көлемі спирометрді пайдаланумен айқындалады. Куәландырылушы демді барын-ша ішке алғаннан кейін спирометр түтігіне дем шығарады.

Қол басының күші қол динамометрімен өлшенеді, оны куәландырылушы көлденең созылған оң, содан кейін сол қолдарының қол басымен барынша күшпен қысады. Дене күші дене динамометрін қолданумен айқындалады. Куәландырылушы екі қолымен тізе буындарының деңгейінде тұратын тұтқаны ұстап, аяқтарын бүкпей, динамометрді барынша созады.

3. Психикалық жай-күйін зерттеуКуәландырылушының психикалық жай-күйін зерттеу оны сипаттайтын құжаттарды (мектептен, басқа оқу орын-

дарынан, жұмыс орнынан, әскери бөлімнен және т.б. мінездеме, ата-анасынан немесе медициналық денсаулық сақтау ұйымдарынан мәліметтер) зерделеу және дәрігердің тексерілушімен жеке әңгімелесуі негізінде жүргізіледі.

Куәландырылушымен әңгімелесуде және оны қарап тексеру кезінде бет-бейнесіне, мимикасына, жүрісінің ерекшеліктеріне, дене тұрысына, қозғалыстарына, реакциясының сәйкестілігіне, дәрігермен әңгімелесуге көзқарасына көңіл бөлінеді.

Куәландырылушының психикалық жай-күйін бағалауда зерттеудің клиникалық әдісі жетекші болып табыла-ды, оны (тиісті көрсеткіштер кезінде) зерттеудің жалпы қабылданған әдістерімен (эксперименттік-психологиялық тестілеу, электрэнцефалография, реоэнцефалография, ми томографиясы, пневмоэнцефалография және басқалар) үйлестіру қажет. Куәландырушының психикалық жай-күйін зерттеу мынадай жүйелілікте жүргізіледі: сананың, зейіннің, жадының, ойлаудың, интеллектінің, эмоциялық-еріктік саласының жай-күйі бағаланады; психопатологиялық симптоматикасының жоқтығы немесе бар болуы белгіленеді.

Зейінді зерттеген кезде оның көңіл аудару қабілеттілігі (әлсіреуі, алаңдаушылығы, тұрып қалуы) ескеріледі. Жадыны зерттеу кезінде есте сақтау шапшаңдығы мен нақтылығы, өткен және ағымдағы оқиғаларды еске түсіру,

жадыда алдаудың бар болуы, амнезия типі (ретроградты, антероградты) және т.б. белгіленеді. Ойлауды бағалау кезінде логикалылыққа, пайымдау мен ойлау тұжырымының жүйелілігіне, тыңғылықтылығына,

тұрып қалуына, резонерлікке, тым мәнерлілігіне, абстрактылы ойлаудың нақты ойлаудан басымдылығына және керісінше көңіл аударылады. Ойлау шапшаңдығы (жеделдетілген, қалыпты, бәсеңдеген), оның бағыттылығы (мәселелері, мүдделері) айқындалады.

Эмоциялық аясының жай-күйін айқындау кезіндегі көңіл-күй (көтеріңкі, қалыпты, төмен, тұрақсыз), көңіл-күйдің патологиялық құбылулары, олардың ұзақтығы, сипаты бағаланады. Эмоциялардың адекваттығы немесе адек-ватты еместігі сыртқы көріністерге өз сезімін тыю немесе басу қабілеттілігі бойынша бағаланады. Ерік-жігері аясы куәландырылушының әуестігінің және мінез-құлқының ерекшеліктері бойынша бағаланады.

Түйсік бұзылуларының жоқтығы немесе бар болуы анықталады: иллюзиялар, галлюцинациялар, олардың мазмұны, оларға көзқарасы (сыни, аффектілік, немқұрайлы), кеңістікті, уақытты, өз жеке басын түйсіну сапасының өзгеруі. Осы бұзылуларды, сондай-ақ мезі қылатын ойлар мен сандырақты анықтау үшін куәландырылушыға мақсатқа сәйкес сауал жүргізу талап етіледі.

4. Жүйке жүйесін зерттеуЖүйке жүйесін зерттеу куәландырылушының медициналық құжаттамасын зерделеуден, оған сауал жүргізуден

және куәландырылушыны объективті клиникалық-неврологиялық тексеруден тұрады. Сауал жүргізу кезінде шағымдары, өмірбаяндық анамнезі анықталады, анамнезіндегі есінен тану ұстамалары, құрысқақтар, сөйлеуінің, естуінің, көруінің өзгеруі, орталық және перифериялық нерв жүйелерінің жарақаттары, психиатриялық және неврологиялық бейінді мекемелерде емделуіне назар аударылады, түнде зәрін ұстай алмаудың соңғы эпизодының күні белгіленеді. Тұқым қуалаушылық – туыстарында құрысқақтық талмалар, есінен тану эпизодтары, бұлшық ет әлсіздігінің ұстамалары, психикалық аурулар, ішімдікті шамадан тыс пайдалану, есірткі заттарын пайдаланудың болғаны немесе болмағандығы анықталады.

Сыртқы қарап тексеру кезінде дене бітімі, тері және шырышты қабықтарының, бұлшық ет жүйесінің, жүрісінің жай-күйі бағаланады. Егер куәландырылушы бұрын бас-ми жарақаты болғанын жоққа шығарған жағдайда да бас сүйегі зақымдануларының жоқтығына көз жеткізу қажет.

Неврологиялық тексеру бас-ми нервтері функциясын тексеруден басталады. Көзді қозғалтатын нервтер мен көздің симпатикалық иннервациясының функциясы зерттеледі. Көз алмасының орналасуы, көздің жоғары-төмен, ішке, сыртқа қозғалуы тексеріледі. Қарашықтардың түрі мен көлемі, олардың біркелкілігі, сондай-ақ конвергенция мен аккомодация кезінде қарашықтардың жарыққа реакциясы (тікелей және бірлескен) айқындалады.

Үш тармақты нервтің функциясын тексеру кезінде беттегі сезгіштіктің, шайнау бұлшық еттерінің жай-күйі, төменгі жақсүйектің қозғалысы көлемі, корнеалдық және конъюктивалық рефлекстер зерттеледі.

Бұдан әрі қалған бас сүйек-ми нервтерінің функциялары айқындалады. Маңдай терісі қатпарларының екі жақта бірдей болуын, көз саңылауларының ені, көзді қысу және қабақты түю мүмкіндігі, тістерді көрсеткен кезде мұрын- еріндік қатпарларының симметриялығы тексеріледі.

Вестибулдық аппараттың қимыл функциясы (нистагм, тепе-теңділік, мүлт кету) айқындалады. Негізгі дәм сезулерді: тәттіні, қышқылды, тұздыны, ащыны қабылдаудың дұрыстығы зерттеледі, бұл үшін қанттың, ас тұзының, лимон қышқылының және хинин сульфатының стандартты ерітінділері пайдаланылады; фонация кезіндегі жұмсақ таңдай дың қозғалғыштығы, дауыстың үнділігі, жұту қабілеттілігі, басты бұру мен иықты көтеру мүмкіндігі, тілді шығару кезіндегі тіл қозғалысы көлемі, фибриллярлық тітіркенулердің болуы және оның бұлшық еттерінің атро-фиясы зерттеледі.

Қимыл жүйесін тексеру кезінде аяқ-қолдардың белсенді және пассивті қимылдарының көлемі, қимыл актілерінің үйлесімі (статикалық және динамикалық атаксия), бұлшық еттердің күші, тонусы және трофикасы тексеріледі. Адам еркіне бағынбайтын дене қимылдарының (гиперкинездердің), контрактуралар мен атрофиялардың болуына назар аударылады. Бұдан әрі сіңір, сүйекқап, тері рефлекстері және шырышты қабықтардың рефлекстері тексеріледі. Әр рефлекс оң және сол жағынан зерттеледі, олардың шапшаңдығы және біркелкілігі салыстырылады. Патологиялық рефлекстердің (Бабинскийдің, Россолимоның, Жуковскийдің, Бехтеревтің, Оппенгеймнің, Гордонның және т.б.) бо-луы немесе жоқтығы, үстірт және терең сезгіштіктің (ауруды сезгіштік, температуралық, дене түйсігі арқылы сезу, бұлшық ет- буындық) жай-күйі белгіленеді.

Вегетативті нерв жүйесін тексеру кезінде терінің беткі қабатының түсіне (беттің, дененің, аяқ-қолдардың), трофикалық бұзылыстардың бар болуына назар аударылады, терінің ылғалдығы мен температурасы сипап қарау арқылы анықталады. Вегетативті тері рефлекстері (жергілікті және рефлекторлық дермографизм, пиломоторлық рефлекс), Даньини-Ашнердің көз-жүрек рефлексі, мойындық вегетативтік, клиностатикалық және ортостаздық рефлекстер тексеріледі. Нерв жүйесін объективті зерттеулердің аталған минимумы амбулаториялық жағдайларда міндетті болып табылады.

5. Ішкі ағзаларды зерттеуІшкі ағзаларды зерттеу шағымдарды, анамнезді зерделеуді, сондай-ақ жалпы қарап тексеруден басталатын

объективті тексеруді қамтиды. Сыртқы түріне, дене бітіміне, терісінің түсіне, созылғыштығы мен ылғалдылығына, содан кейін пальпация әдісімен теріасты шелмайының, лимфа түйіндерінің, бұлшық еттердің жай-күйіне назар аударылады.

Эндокриндік жүйе органдары шағымдарға, анамнезге қатысты мақсатқа сәйкес сауал жүргізу арқылы және пальпация мен перкуссияның қолжетімді әдістерімен зерттеледі.

Қанайналым ағзалары. Қан тамырларын зерттеу артериялар мен веналарды қарау мен пальпациялау, ірі қан тамырларын аускультациялау және қан тамырлары жүйесін құралдық әдістермен зерделеу жолдарымен жүргізіледі. Пульстың ырғағы, жиілігі, ширығуы мен толығуы анықталады, артериялар мен веналардың әртүрлі аймақтардағы мүмкін болатын пульсациясы анықталады, жүректің немесе ірі қан тамырларының науқастануларын көрсетуі мүмкін. Тыныштықтағы (отырған кездегі) артериялық қан қысымы өлшенеді. Бір рет өлшеген кезде артериялық қан қысымының кездейсоқ көтерілуін болдырмау үшін манжетті шешпестен артериялық қан қысымын бірнеше рет өлшеп, соңғы төменгі санды есепке алу қажет. Қажет болған жағдайда артериялық қан қысымын қайталап өлшеу куәландырылушының 10-15 минуттық демалысынан кейін жүргізіледі. Қалыпты систолалық (жоғарғы) қан қысымы 100-130 мм сынап бағанасының, диастолалық (төменгі) қан қысымы 60-85 мм сынап бағанасының шегінде өзгереді. Артериялық гипертензияның сенімді белгісі деп бұл ретте артериялық қан қысымы 140/90 мм сынап бағанасы және одан жоғары болған жай-күйді санаған жөн (тыныш жағдай аясында жүргізілген екі және одан көп АҚҚ өлшеулердің орташа көрсеткіші).

Пальпация және перкуссиямен жүрек шекарасы, жүрек соққысының ені, күші мен резистенттілігі, жүрек соққысының бар болуы, кеуде клеткасының дірілдеуі, жүрек аймағындағы және оған көршілес аймақтардағы басқа да пульсациялар анықталады. Әртүрлі жағдайларда куәландырылушының жүрегін (жатқанда, тұрғанда, дене жүктемесінен кейін, демін ұстап тұрғанда) тыңдау кезінде жүрек соғысы дыбыстарының үнділігін (күшеюі, әлсіреуі, акценті) және олардың cипаты (жарықшақтану, қосарлану, қосымша жүрек соғысы дыбыстарының пайда болуы), сондай-ақ жүрек шуылының болуын бағалайды. Шуылды тыңдау кезінде оның жүрек қызметінің фазасына (систолалық, диастолалық) қатынасын, оның ерекшелігін, күшін, ұзақтылығын, орналасуын мен басымдық ирра-диациясын анықтау қажет. Органикалық және функционалдық шуылдардың, сондай-ақ жүрек кемістігінің диффе-ренциалды диагнозы құралдық (рентгенологиялық, кардиографиялық, функционалдық) әдістерді қоса алғанда, кешенді тексеруден кейін ғана жүргізіледі.

Тыныс алу органдары. Шағымдарды бағалаған кезде ентігудің сипатына (физиологиялық немесе патологиялық; дем алу, дем шығару немесе екеуі аралас қиындағанда), жөтелдің ерекшеліктеріне (ұзақтылығы, пайда болу уақыты, дыбысының қаттылығы, тембрі, қақырықтың болуы, оның ерекшелігі), кеудедегі ауырсынудың орнына, қарқын-дылығына, иррадиациясына және бұл ауырсынудың тыныс алу актісімен, жөтелмен байланысына көңіл аударылады.

Қарап тексеру кезінде терінің және көрінетін шырышты қабықтардың түсі, кеуденің нысаны, бұғананың орна-ласуы, бұғана үсті және бұғана асты шұңқырлары, жауырын, кеуденің екі жартысының симметриялығы, тыныс алудың типі, тыныс алу қозғалыстарының жиілігі, ритмі және тереңдігі қосалқы бұлшық еттердің тыныс алу актісіне қатысуы бағаланады.

Пальпация кезінде кеуденің ауырсыну орны және оның резистенттілігі (серпінділігі), дауыс дірілінің айқындылығы, плевра үйкелісінің шуылы анықталады.

Салыстырмалы перкуссияда өкпенің шекарасы, өкпенің төменгі жиектерінің қозғалғыштығы, өкпенің жоғарғы бөлігінің биіктігі және олардың ені айқындалады, сондай-ақ патологиялық жай-күй кезінде перкуторлық өкпе дыбысының өзгерістері (қысқаруы, тұйықталуы немесе плевра қуысында, сұйықтықтың болуы, өкпеде қабыну не-месе ісік үдерістері кезіндегі тұйық дыбыс;

дыбыстың тимпаникалық сипаты, плевраның қуысында ауа жиналған кездегі қораптық дыбыс, өкпедегі қуыстардың болуы – абсцесс, каверна, өкпе тініндегі ауаның шамадан тыс көп болуы - эмфизема) айқындалады.

Аускультация кезінде түрлі тыныс алу фазаларындағы тыныс алу шуылының сипаты, олардың күші және ұзақтығы айқындалады. Негізгі тыныс алу шуылдары (везикулярлы, бронхиалды тыныс алу және оның өзгерісі) және жанама тыныс алу шуылдары (сырыл, плевра үйкелісінің шуылы, сықырлауы) бағаланады.

Өкпе ауруларына күдікті симптомдар анықталған кезде, рентгенологиялық, зерттеудің құралдық және зертханалық әдістері қолданылады.

Құрсақ қуысы ағзалары. Шағымдар мен анамнезді талдауға ерекше назар аударылады. Қарап тексеру кезінде ауыз қуысының жай-күйі (тістер, қызылиек, тіл) бағаланады. Құрсақ қуысы ағзаларын қарап тексеру, пальпация-лау куәландырылушының жату және тұру қалпында жүргізіледі. Алдымен үстірт пальпациялау, содан кейін терең сырғанау пальпациясы әдісімен ауырсынғыштық, іш пердесінің тітіркенгіштігі, құрсақ қабырғасының ақ жолақ жарығының болуы, құрсақ қабырғасының ширығуы, сондай-ақ оның пішінін, тығыздығын, құрсақ қуысының кейбір органдарының орнын және олардағы ісік тәріздес өскіндер айқындалады. Бауыр, көк бауыр ұлғайғанда, олардың өлшемі сантиметрмен көрсетіледі.

Перкуссия кезінде бауырдың жоғарғы жиегі, асқазанның төменгі жиегі және көк бауырдың өлшемі анықталады. Құрсақ қуысы ағзаларының ауруларын көрсететін симптомдарды айқындау кезінде қосымша зерттеулер (рентгенологиялық, құралдық, зертханалық және т.б.) жүргізіледі.

6. Хирургиялық зерттеуДене мүсіні түзу және көлденең жазықтықта зерделенеді. Дұрыс мүсін бастың тік қалпымен және мойын-иық

сызықтарының симметриялық кескінімен, омыртқалардың қылқанды өсінділері сызығының ортаңғы қалпымен, жау-ырын бұрыштарының бірдей деңгейімен және симметриялы орналасуымен, бел үшбұрыштарының біркелкі конфи-гурациясымен, кеуде контурының алға біршама шығуымен, аяқтың дұрыс нысанымен сипатталады. Тері қабатының жай-күйі зерделенеді. Тыртықтар болған кезде олардың сипаты мен пайда болуы бағаланады.

Кеудені қарап тексеру кезінде омыртқаның қисаюына байланысты немесе өз бетінше пайда болған деформа-циялардың (құйғы тәрізді немесе құстөс көкірек) болуы ескеріледі. Бұғананың орналасу жағдайы айқындалады.

Құрсақ және оның нысаны қаралып тексеріледі. Жыныс мүшелерін қарап тексеру кезінде жыныс мүшесінің, үрпі каналының, аталық без дамуының аномалиясына назар аударылады.

Жауырын асимметриясының болуы кезінде, оның омыртқа деформациясына немесе Шпренгель ауруына – туғаннан жауырынның жоғары тұруына байланысты болуы мүмкін екендігін ескеру керек. Омыртқа деформациясы кезінде көп жағдайда кеуде бөлігіндегі құныстық (кифоз), сирек – лордоз, бел омыртқалары бөлігінде – көбінесе лордоздың күшеюі, сирек жағдайда – құныстық анықталады. Сколиоздың болуына және оның айқындылығына назар аудару қажет.

Куәландырылушының дене қалпы бағаланады. Дененің мәжбүрлі қалпы ауырсынуды сезінулерге, анатомиялық өзгерістерге немесе қалпына келу нәтижесіндегі патологиялық қалпына негізделген.

Аяқ-қолдар ішкі немесе сыртқы ротация қалпында, ішке бұрылған немесе сыртқа бұрылған, бүгілген немесе жазылған күйде болуы мүмкін.

Ескі сынықтарды, сүйектер мен буындардың шығуларын және басқа да зақымдануларын анықтау үшін негізгі айырым пункттерінің, сүйек шодырларының, айдаршықүстілерінің орналасуына назар аударылады (шынтақ буынының қалыпты жағдайында білек жазылған күйде тоқпан жіліктің айдаршықүстілері және шынтақтық өсінді ұшы бір сызықта болады). Шынтақ буыны бүгілгенде бұл айырым пункттері ұшы шынтақтық өсіндіде болатын тең бүйірлі үш бұрышты құрайды.

Жамбастың нысаны мен орналасу қалпы зерделенеді. Адамдардың көпшілігінде (80 %-ға дейін) бір аяғы екіншісінен қысқа болуы қалыпты жағдай екенін есте сақтаған жөн. Аяқтың 2 см және одан артық қысқаруы болуы кезінде жамбастың едәуір қисаюы анықталады. Қысқа аяқты бір жаққа қарай созған кезде жамбастың қисаюы байқалмайды. Мұндай жағдайларда омыртқаның компенсацияланған қисаюын деформацияға жатқызуға болмайды. Аяқтардың ұзындығы бірдей және жамбастың деформациясы кезінде омыртқа деформациясы есепке алынбай-ды, бұл қосымша тексеруді талап етеді. Бөксе қатпарларының және ортан жілік үлкен ұршықты шодырларының симметриялылығы белгіленеді. Сегізкөз-құйымшақ аймағы мен анус аймағы болуы мүмкін эпителийлі құйымшақ өзектерін және олардың асқынуларын, созылмалы парапроктиттің, параректальды жыланкөздердің, геморройлық түйіншектердің, тік ішектің үңіреюінің көріністерін байқау үшін қаралады. Геморройлық түйіншектердің және тік ішектің мүмкін болатын шығып кетуін зерттеу куәландырылушының жүресінен отырған күйінде жеңіл және қатты күшенулері кезінде жүргізіледі. Әскерге шақырылушыларда тік ішек пен қуық асты безін саусақпен зерттеу көрсетілімдер бойынша жүргізіледі.

Аяқтарды қарап тексеру кезінде олардың остерінің қалпы айқындалады. Айырмашылықтары: Түзу аяқтарды; О-тәрізді, тізелер сан осі жағына қарай созылған және жіліншіктер ішкері ашылатын бұрыш түзген; Х-тәрізді, тізелер бір-біріне тақалған, жіліншік осьтері екі жаққа қараған, жамбас пен жіліншік осьтері сыртқа

ашылған бұрыш түзген. Аяқтардың О-тәрізді қисаюын анықтау үшін ортан жіліктердің ішкі айдаршықтарының шығыңқы жерлерінің

арасы өлшенеді, ал Х-тәрізді қисаюда – жіліншіктің ішкі тобықтарының арасы өлшенеді. Аяқтардың терісінің түсіне, ісіктердің, трофикалық бұзылулардың (ойық жаралар, пигментациялар), тері асты веналарының варикозды кеңеюлерінің болуына назар аударылады. Аяқ басы мен табан қарап тексеріледі.

Бас сүйекті пальпациялау кезінде жарақаттан кейінгі немесе операциялық емдеуден кейінгі күмбез сүйегінің ақауларын, жұмсақ тіндердің және сүйектердің ісік тәрізді құрылымдарын анықтауға болады.

Перифериялық лимфатүйіндердің, қалқанша безінің жай-күйі, тері тығыздығы және оның температурасы, бұлшық еттердің дамуы айқындалады.

Құрсақты пальпациялаумен алдыңғы құрсақ қабырғасының тыныштықтағы немесе күшенгендегі жай-күйі (ақ жолақ сызығының, кіндіктің, шаптың, операциядан кейінгі жарықтары), ішкі органдардың, сыртқы шап сақиналарының жай-күйі айқындалады. Анық байқалған жарықтың болуы кезінде оның көлемі, мазмұны және оның орнына түсуі бағаланады.

Аталық бездің, оның қосалқысының, шәуһет бауының, қуық асты безінің пальпациясы крипторхизмді, даму аномалиясының, аталық бездің және шәуһет бауының шемені, ісіктердің, тастардың болуын, қуық асты безінің қабынуларын және т.б. анықтау мақсатында жүргізіледі.

Тірек-қимыл аппаратының және омыртқаның жай-күйін бағалау үшін анатомиялық өзгерістерді ғана емес, олардың функционалдық мүмкіндіктерін де анықтау маңызды. Аурулар кестесінің ІІІ бағаны бойынша куәландырылушылардың әскери қызметке жарамдылығын анықтау кезінде, аяқ-қолдың (сегменттің) функционалдық ыңғайлы қалпындағы ірі буынның анкилозы бірқатар жағдайларда орындалатын жұмыстардың қалыпты көлемін шектемейді. Қозғалыстың шектелуі кезінде буындардың функционалдық ыңғайлы қалпы мыналар болып табылады:

иық буыны – шынтақ буыны бүгілген кезде қолдың басының ауызға тиетіндей 30 градус алға қарай қозғалған кезде иықтың денеден 80-90 градус бұрышқа дейін алшақтатылуы;

шынтақ буыны – 90 градус бұрышқа бүгілуі;кәріжілік-білезік буыны – сыртқа қарай 160 градус бұрышқа бүгілуі; ІІ-V саусақтардың буындары – 145 градус бұрышқа бүгілуі; бунақ аралық буындар – 120 градус бұрышқа бүгілуі; ұршық буыны – 145-150 градус бұрышқа бүгілуі, 8-10 градус бұрышқа денеден алшақтатылуы; тізе буыны – 170-175 градус бұрышқа бүгілуі; тобық буыны – табанның 95 градус бұрышқа жоғары бүгілуі. Аяқ-қолдардың буындарындағы қозғалыс көлемін зерттеу барлық жазықтықтардағы белсенді және белсенді емес

қозғалыстарды, сондай-ақ супинациялық және пронациялық қозғалыстарды орындаудан басталады. Аяқ-қолдардағы

(Жалғасы. Басы 20-21-беттерде) бұлшық ет күші куәландырылушының динамометрияға қарсылық қимылдарды орындау жолымен анықталады. Аяқ-қолдардың шеңберін өлшеу симметриялық бөліктерде сантиметрлік лентамен жүргізіледі. Санда – үстіңгі,

орта және төменгі үшінші бөлігінде, иықта және сирақта – олардың барынша көлемді бөліктерінде. Буындардағы қозғалыс көлемін өлшегенде қателіктерді болдырмау үшін мынадай әдістемені басшылыққа алу қажет: иық буыны – бүгу (куәландырылушы дәрігерге қырынан тұрады): бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы

дененің тік осіне параллельді түрде орнатылады, осі мен қозғалатын браншасы – тоқпан жіліктің үлкен төмпесін оның сыртқы айдаршықүстімен байланыстыратын сызыққа параллельді және ортасында орнатылады. Куәландырылушы қолдарын иық белдеуінің қатысуынсыз және дененің шалқаюынсыз алға қарай барынша түзу көтереді. Жазу – осы жағдайларда қолдары барынша кері ауытқиды. Шетке бұру – куәландырылушы дәрігерге арқа жағымен тұрады. Жауырындардың бұрышы бір деңгейде, жауырынның ішкі шеті омыртқаның тік сызығына параллельді. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы дененің тік осіне параллельді, ал қозғалатын браншасы шынтақ жілік өсіндісін акромионмен байланыстырушы сызықта орнатылады. Қол екі жаққа мүмкін болатын шегіне дейін жайылады.

шынтақ буыны – бүгу мен жазу: куәландырылушы дәрігерге қырынан қолдарын төмен түсірген күйде алақанын алға қаратып тұрады. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы тоқпан жіліктің төмпесін оның сыртқы айдаршықүстімен байланыстырушы сызықпен параллельді, қозғалатын браншасы тоқпан жіліктің сыртқы айдаршықүстін кәрі жіліктің біз тәрізді өсіндісімен байланыстырушы сызыққа параллельде орнатылады. Білек мүмкін болатын шамаға дейін баяу бүгіледі. Бұрыш өлшегіштің осі шынтақ буынының көлденең осіне дәл келу керек (сыртқы және ішкі айдаршықүстінің төменгі жиегін байланыстырушы сызық);

кәріжілік-білезік буыны – сыртқа жазу және алақанды бүгу: білек көлденең жазықтықта, қолдың басы түзу және оның жалғасы болып табылады, бірінші саусақ жақындатылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы кәрі жіліктің біз тәрізді өскіні және екі басты бұлшық еттің сыртқы шетін байланыстырушы сызыққа параллель, қозғалатын браншасы – екінші алақан сүйегінің ұзындығы бойына параллельді орнатылады. Алақанды бүгу және сыртқа жазу жүзеге асырылады, бұл ретте бұрыш өлшегіштің осі буынның көлденең осіне дәл келуі керек;

ұршық буыны – бүгу, жазу. Куәландырылушы шалқасынан жатады, зерттелетін аяқ созылған күйде, екінші аяқ ұршық және тізе буындарында барынша бүгілген және осы жағдайда сол жақтағы қолымен ұстатылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы қолтық шұңқырының ұшын үлкен ұршықбаспен байланыстырушы сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – үлкен ұршықбас пен ортан жіліктің сыртқы айдаршығын байла-ныстырушы сызықтың бойымен орнатылады. Өлшеу кезінде зерттелетін аяқ тізе буынында бүгіледі. Шетке бұру: куәландырылушы шалқасынан жатады, аяқтар созылған күйде, өкшелер бірге, қол дене бойына қойылған. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы семсерше өсінді – қасаға жігі – ортан жіліктің ішкі айдаршығы сызығына орна-тылады. Зерттелетін аяқ барынша шетке бұрылады.

тізе буыны – бүгу, жазу: куәландырылушы шалқасынан жатады. Бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы үлкен ұршықбаспен ортан жіліктің сыртқы айдаршығын байланыстырушы сызыққа параллельді, қозғалатын бран-шасы – кіші жіліншіктің басын сыртқы тобықпен байланыстырушы сызықпен параллельді орнатылады. Алдымен сирақты барынша бүгу, соңынан толық жазу жүргізіледі;

Сирақ-табан буыны – табандық және сыртқа бүгу: 1) куәландырылушы шалқасынан жатады, табан 90 градус бұрышта;2) бұрыш өлшегіштің қозғалмайтын браншасы кіші жіліншік басын сыртқы айдаршықпен байланыстырушы

сызыққа параллельді, қозғалатын браншасы – табанның сыртқы (күмбез) бойымен орнатылады.3) алдымен сыртқа бүгу, содан кейін табандық бүгу жүргізіледі. Барлық өлшеулерде буындардың қозғалуы кезінде бұрыш өлшегіштің браншасы жоғарыда аталған өлшеу

сызықтарынан ауытқымауын қадағалау керек. Аяқ-қолдың ұзындығы сантиметрлік лентамен өлшенеді. Бірдей симметриялық айырым нүктелері аяқ-қолдың

осін есепке ала отырып пайдаланылады. Қол үшін бұл ось тоқпан жіліктің басы және тоқпан жіліктің ұштық дөңесі, кәріжілік және шынтақ сүйектерінің басы арқылы, аяқтар үшін – мықынсүйектің алдыңғы үстіңгі осі арқылы, тізе тобығының ішкі қыры және бірінші саусақты байланыстырушы тік сызықпен өтеді. Аяқ-қолдардың қысқаруын анықтау үшін, олардың шынайы (анатомиялық) және салыстырмалы ұзындығын салыстырудың зор маңызы бар. Буындардың анкилозы, контрактурасы, сирақтың ішке немесе сыртқа ауытқуы кезінде, ұршық буынының патологиялық жай-күйінде ауру және сау аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы бірдей, ал ауру аяқ-қолдың салы-стырмалы ұзындығы кем болуы мүмкін.

Аяқ-қолдың анатомиялық ұзындығы сегменттер бойынша, ал салыстырмалы ұзындығы – аяқ-қолдың басынан аяғына дейін тік сызық бойынша өлшенеді.

Иықтың анатомиялық ұзындығы тоқпан жіліктің үлкен төмпесінен шынтақ жілік өсіндісіне дейін, білектің анатомиялық ұзындығы – шынтақ жілік өсіндісінен шынтақ жіліктің біз тәрізді өсіндісіне дейін өлшенеді. Санның анатомиялық ұзындығы үлкен ұршық басы ұшынан тізе буынының буын саңылауына дейін, балтырдың ұзындығы – тізе буынының буын саңылауынан бастап сыртқы тобықтың төменгі жиегіне дейін өлшенеді. Әрбір аяқ-қолдың алынған өлшемдерінің сомасы оның анатомиялық ұзындығын құрайды.

Қолдың салыстырмалы ұзындығы жауырынның акромион өсіндісінен үшінші саусақтың ұшына дейінгі түзу сызық бойынша өлшенеді, аяқтың салыстырмалы ұзындығы – мықынсүйектің алдыңғы үстіңгі осінен аяқ басының табан шетіне дейін өлшенеді.

Омыртқаны зерттеу осьтік жүктемені орындау және ауырсыну нүктелерін анықтаудан басталады, ауырсыну нүктелерін омыртқалардың қылқанды өсінділерінің ұшын перкуссиялаумен және паравертебральды нүктелерді пальпациялаумен қосымша нақтылайды. Омыртқаның мойын бөлігіндегі қозғалыс көлемі басты ию мен басты бұру жолдарымен анықталады.

Қалыпты жағдайда басты алға ию 40 градусқа дейін мүмкін және иекті кеудеге тигізгенге дейін жүзеге асады, барынша артқа қарай июде шүйде көлденең қалыпта болады, бүйірге қарай ию – иық үстімен жанасқанға дейін жүзеге асады. Бастың екі жаққа бұрылуы 85 градусқа дейін мүмкін. Омыртқаның кеуде және бел бөлігіндегі бүйірлік қозғалыстар тік сызықтан 25-30 градус шегінде мүмкін.

Омыртқа алға-артқа қарай қозғалыстарға барынша қатысады. Омыртқаның алға-артқа қарай қозғалысының шектелуі куәландырылушының алға қарай белсенді бүгілуі кезінде айқындалады. Бұл кезде біркелкі доғаны құраудың орнына омыртқа түзу қалпында қалады және алға қарай еңкею ұршық буындарының бүгілуі есебінен жүзеге асады. Одан әрі еңкею куәландырылушының тізесін бүгу кезінде ғана мүмкін болады, бұл куәландырылушының еденнен шағын нәрсені көтеруі кезінде байқалады.

Омыртқа деформациясына күдік туындағанда қылқанды өсінділер ұштарының проекциясын теріде брилли-антты жасыл ерітіндісімен белгілейді. Омыртқа деформациясын өлшеуге болады. Бұл үшін тіктеуіш (салмақты зат байланған жіп) пайдаланылады, оны жетінші мойын омыртқасының қылқанды өсіндісінің үстіне жабысқақ пластырьмен бекітеді. Егер тіктеуіш бөксе аралық қатпардың үстінен тура өтсе, сколиоз теңгерілген болып сана-лады. Егер тіктеуіштің ауытқуы бар болса, кейіннен оны рентгенограмма деректерімен салыстыру үшін, ауытқу шамасын деформацияның бүкіл ұзына бойына өлшеу қажет. Жауырын мен омыртқа жиектерінің аралығындағы қашықтық симметриялық нүктелерде салыстырылады, дене күшін анықтау көрсеткіштері (динамометрияда) бағаланады. Омыртқаның айқын байқалған деформациялары сыртқы тыныс алу функциясының бұзылуымен қатар жүретіндіктен, өкпенің тыныс алу сыйымдылығын, тыныс алудың минуттық көлемін, өкпедегі барынша ауа алмасуын және т.б. айқындау қажет.

Омыртқаның деформациясын растау мақсатында зерттеуді дененің тік және көлденең қалпындағы рентгено-графиямен (флюорографиямен) толықтыру қажет.

Табанның патологиялық өзгерістерін бағалау үшін (жалпақтабандылық, деформациялар) Чижин мен Фридляндтің индекстері пайдаланылады. Чижиннің индексі (табан ізін өлшеу) мынадай болып анықталады: қағазға табан ізінің таңбасы түсіріледі. Іздің ені және іздің оймасының ені өлшенеді. Іздің енінің іздің оймасының еніне қатынасы жал-паю дәрежесін айқындайды: 0-ден 1-ге дейінгі индекс – норма; 1-ден 2-ге дейінгі индекс – жалпаю, 2-ден жоғары – жалпақтабандылық. Жалпақтабандылықты бағалау үшін мынадай формула бойынша Фридлянд индексі анықталады (табан күмбезінің жалпаюы): (күмбез биіктігі х 100) табан ұзындығына бөлінген.

Күмбездің биіктігі еденнен бастап ладья тәрізді сүйектің ортасына дейін циркульмен өлшенеді. Қалыпты жағдайда Фридлянд индексі 30-28 мм, жалпақтабандылықта – 27-25 мм-ге тең.

Жалпақтабандылықтың дәрежесі рентгендік зерттеу арқылы барынша сенімді белгіленеді. Салмақ түсіріліп, тік тұрған (аяқ киімсіз) қалыпта табанның профильдік рентгендік түсірілімдері орындалады.

Ұзарған жалпақтабандылықты анықтау үшін рентгенограммаларда үш бұрышты салумен ұзына бойлық күмбез бұрышы және күмбездің биіктігі анықталады. Бұрыш қайықша сүйек – сына сүйек қосылысының төменгі шетінен өкшенің бұдыры ұшына және бірінші бақайшақ сүйегінің басына тартылған сызықтармен құралады. Күмбез биіктігі – ұзына бойы күмбез бұрышының биіктігінен үшбұрыш негізіне (өкше сүйегінің бұдырының беткейін бірінші бақайшақ сүйегінің басының табан бетін байланыстыратын сызық) түсірілген перпендикулярдың ұзындығы. Қалыпты жағдайда күмбез бұрышы 125-130 градусқа тең, күмбез биіктігі – 36-39 мм.

Көлденең жалпақтабандылық дәрежесінің сенімді критерийлері І бақайшақ сүйегі мен І саусақтың бұрыштық ауытқуларының параметрлері болып табылады. Оларды есептеу үшін табанның тікелей табандық проекциядағы рентгенологиялық зерттеуі жүргізіледі. Аталған жағдайда пациент рентген үстеліне арқасымен, екі аяғын тізе және ұршық буындарында бүгіп жатады. Рентгенограммаларда толарсақ сүйектері, бақай сүйектері, фалангалар, бақайшақ-фалангалық және фалангааралық буын саңылаулары жақсы көрінуі қажет.

Бойлық және көлденең жалпақтабандылық дәрежесін бағалау критерийлері талаптарда сипатталған.Функционалдық бұзылуларды бағалаудың маңызды критерийі рентгенологиялық зерттеумен айқындалатын

сүйек тінінің органикалық өзгерістері – табан буындарының деформациялаушы артрозы және оның айқындалу са-тысы болып табылады. Табанның орта бөлігіндегі барлық буындардағы артроздың бар болуы бағалауға жатады. Ересектерде табанның буын саңылауларының ені рентгенологиялық тұрғыдан бірдей болады.

Куәландырылушы арқасымен жатқан күйде магистральді қан тамырларының соғуы пальпациялаумен және аускультация арқылы тексеріледі. Қажет болған кезде нитроглицеринді сынамамен осциллография, ангиогра-фия, флебография, реовазография, допплерография және қан айналымы жағдайының объективті көрсеткіштерін көрсететін басқа да зерттеулер орындалады.

Әртүрлі нейроваскулярлы синдромдардағы бұғана асты артериясының қысылуын анықтау үшін мынадай әдісті қолданады: науқасқа отырып, қолдарын иық белдеуі деңгейінде көлденең бағытта созу ұсынылады, шынтақ буы-нында тік бұрышта бүгілген қолдар жоғары қаратылады. Бұдан кейін басты барынша ауру жаққа немесе қарама-қарсы жаққа бұру ұсынылады. Бұғана асты артериясының зақымдануының белгісі болып кәрі жілік артериясындағы пульстің әлсіреуі немесе толық жоғалуы табылады.

Басқа нейроваскулярлы синдромдарда келесі сынама қолданылады: Егер артерия бұғана мен бірінші қабырға арасында қысылса, кәрі жілік артериясындағы пульс иықтарды жазу және түсіру кезінде әлсірейді немесе жоғалады. Артерияның қысылуы кеуденің кіші бұлшық еті мен жауырынның құстұмсық тәрізді өсіндісі арасында жүзеге асатын болса, пульс иықты көтергенде және шетке бұрғанда жоғалады.

7. Көру мүшесін зерттеуАнамнезді жинау кезінде куәландырушының көру ерекшелігі анықталады. Ауырған ауруларына және алынған

жалпы жарақаттарына, соның ішінде көру мүшесінің жарақаттарына; көзге жасалған операциялық емдеуге, от-басында көру мүшесінің тұқым қуалайтын ауруларының (туа біткен нистагм, гемералопия және т.б.) бар болуына көңіл аударылады. Әңгімелесу үдерісінде көз алмаларының орналасуы мен қозғалмалылығына, көзқарас бағытына, қабақтың жай-күйіне, кірпіктің жиегіне және т.б. көңіл аударылады.

Көз функциясын зерттеу барынша аз шаршататын тәсілдерден басталады және мынадай кезектілікпен жүзеге асырылады:

Түс айырушылығын зерттеу, отбасы мүшелерінен басқа, куәландырушылардың барлығында көбінесе межелік кестелерді пайдаланумен жүргізіледі, Рабкиннің полихроматикалық кестесін пайдалану жоққа шығарылмайды.

Түсті көру нысандарының қазіргі заманғы жіктемесі түсті көру сараптамасының талаптарына сәйкес келеді:

Түстерді қабылдау сезімталдығының дәрежесі

бойынша

Түсті көру нысандарының нұсқаларыспектрдегі максимумдардың қалыпты

таралуы кезіндеспектрдегі максимумдардың ауытқумен

таралуы кезіндеТүсті күшті көру Күшті қалыпты трихромазия Күшті ауытқыған

трихромазияПротаномалия

ДейтераномалияТүсті нашар

көруІ дәреже қайталанатын

(әлсіз) трихро-мазия

ПротодефицитІІ дәреже ДейтодефицитІІІ дәреже Тритодефицит

Түсті көрмеу Дихромазия ПротанопияДейтеранопия

ТританопияМонохромазия

Жарық сезгіштікті межелік кестелердің көмегімен зерттеуді табиғи немесе күндізгі жарық шамдарымен жарықтандыру кезінде жүргізу ұсынылады. Жарықтандыру деңгейі 500-ден 1000 дейінгі лк шегінде болуы қажет. Қыздыру шамымен және тікелей күн сәулелерімен жарықтандыруға болмайды. Куәландырылушы жарықтандыру көзіне (терезеге) арқасымен орналасады. Әрбір картаны куәландырылушыдан 1 метр қашықтықта, дәл оның көздерінің деңгейінде тік ұстап ұсыну қажет.

Куәландырылушы төртбұрыштың ашық жағының бағытын атауы немесе қолмен көрсетуі тиіс: жоғары, төмен, оңға және солға. Бір тестіні көрсетуге 5 секунд уақыт жеткілікті. Тест кестелерін көрсету тәртібін өз еркінше ау-ыстыру ұсынылады, ал кездейсоқ болжауды болдырмау үшін төртбұрыштың ашық жағын ауыстыра отырып, бір кестенің өзін кем дегенде үш рет ұсыну қажет.

Барлық 11 кестеге дұрыс жауап берілмеген жағдайда куәландырушылар барлығын дерлік анық айыруы тиіс фигура мен аяның түсі көрсетілген № 12 кесте ұсынылады. Бұл бақылау тестісі түсті көрмеушіліктің ықтимал си-муляциясын анықтау үшін және зерттеу рәсімдерін көрсету үшін арналған. Қалған 11 карта тиісінше көздің үш түсті қабылдауының әрбірінің сезімталдығын жеке сынау үшін спектрдің қызыл бөлігінде (№ 1-ден № 4 дейін), спектрдің жасыл бөлігінде (№ 5-тен № 8 дейін) және спектрдің көк бөлігінде (№ 9-дан № 11 дейін) барынша сезімталдығымен оның сандық мәніне тестілеу топтарына ұсынылады.

Куәландырушының барлық жауаптары түсті көрудің межелік кестелері бойынша зерттеу хаттамасында жазы-лады, дұрыс жауап “+”, дұрыс емесі “-” белгісімен белгіленеді.

Межелік кестелер бойынша түсті көруді тексеру хаттамасы

Тексерілетін қабылдағыш Қызыл Жасыл Көк БақылауКартаның № 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Сыналушының 3 мәрте сыналуындағы жауаптары

1-інші2-інші3-інші

Зерттеу нәтижелерін бағалауға кірісерде, бірінші тестілеу тобы (№ 1, 2, 3, 4) протодефицит және протанопияны, екінші топ (№ 5, 6, 7, 8) – дейтодефицит және дейтеранопия, үшінші топ (№ 9, 10, 11) – тритодефицитті анықтау үшін арналғандығын назарға алу қажет.

Барлық тестілерді сенімді ажырату қалыпты трихромазияны дәлелдейді. Барлық тестілерді ажыратып, тек № 1, № 5 немесе № 9 тестілердің біреуін ажырата алмау І дәрежелі түс ажырату әлсіздігін көрсетеді. № 1, 2 не-месе № 5, 6 немесе № 9, 10 тестілерді ажырата алмау түс ажыратудың орташа әлсіздігінің (ІІ дәрежелі) көрінісі болып табылады. № 1, 2, 3 немесе № 5, 6, 7 немесе № 9, 10, 11 тестілерді ажырата алмау түс ажыратудың анық әлсіздігін (ІІІ дәрежелі) көрсетеді. № 1, 2, 3, 4 тестілерді ажырата алмау протонопияға, ал № 5, 6, 7, 8 тестілерін ажырата алмау – дейтронопияға тән.

Екі немесе тіпті үш қабылдағыштың функциясының бұзылуы мүмкін. Мысалы: І дәрежелі протодефициттің ІІ дәрежелі дейтодефицитпен үйлескен түріндегі редукцияланған трихромазия.

Барлық тестіні ажыратушыда – күшті трихромазия, бір ғана қателік жіберушілерде – әлсіз трихромазия, бір топтағы барлық тестілерді тану мүмкіндігі жоқта – дихромазия, яғни түс соқырлығы.

Барлық куәландырушыларда көздің көру жітілігі зерттеледі. Ол Роттың жарық беру аппаратына орнатылған Головин-Сивцев кестесі бойынша айқындалады. Кесте 40 ват электр шамымен жарықтандырылған болуы тиіс.

Әр белгіні көрсету 2-3 секундтан аспайды. Кесте терезелерге қарама-қарсы қабырғаға, төменгі жолдары еденнен 120 см арақашықтықта болу есебімен

куәландырушыдан 5 м қашықтықта орналастырылады. Көздің көру жітілігі куәландырушы барлық белгілерді оқыған кестелер қатары бойынша ескеріледі. Тек көздің көру жітілігі 0,7; 0,8; 0,9; 1,0 сәйкес келетін қатарларды оқу кезінде жолдағы 1 белгіге ғана қателесуге жол беріледі. Көздің шамадан тыс көру жітілігін болдырмау үшін зерттеу кезінде көзді сығырайтуға жол берілмейді. 0,1-ден төмен көздің көру жітілігін анықтау үшін кәдімгі жарық беру аппаратында орналастырылған Поляктың оптотиптері пайдаланылады. Әрбір оптотип кемінде бес жағдайда көрсетеді, бұл ретте көздің көру жітілігі кемінде бес жағдайдың төртеуінен кем емес жағдайда дұрыс танылатын оптотип айқындайды.

Егер көздің көру жітілігі көрсетілімдерінің дұрыстығы күмән туғызса, тексерудің бақылау әдістерін қолдану және көздің көру жітілігін тексеруді қайта жүргізген жөн.

Рефракция ауытқуының дәрежесі мен сипаты барлық куәландырушыларда айқындалады және екі тәсілмен белгіленеді: субъективті –түзете отырып, көздің көру жітілігін айқындау жолымен және міндетті объективті – 1% мидриацил ерітіндісін, ал қажет болғанда 1% атропин ерітіндісін немесе Қазақстан Республикасы аумағында рұқсат етілген басқа да ұқсас дәрілік препараттарды тамызумен, циклоплегия жағдайында сиаскопия жолымен анықталады.

30 жастан асқан адамдарға мидриатиктерді тамызу көз іші қан қысымын тексеруден кейін жүргізіледі.Головин-Сивцевтің № 4 кестесін оқу үшін сынама қаріптің көмегімен айқын көрудің ең жақын нүктесін (аккомода-

ция көлемін) айқындау қызметі сипаты көру функцияларының жай-күйіне жоғары талаптар қоятын адамдарға меди-циналық көрсетілімдер бойынша жүргізіледі. Тексерудің алынған нәтижелерін жас нормаларымен салыстыру керек.

Көру аумағын тексеру медициналық көрсетілімдер бойынша периметрде (қарапайым немесе кескіндік) жүргізіледі. Медициналық көрсетілімдер бойынша кампиметрия жүргізіледі. Түнде көруді тексеру (қараңғыға бейімделу)

қызметі түнгі уақытта ұзақ уақыт көздің көруіне күш түсіруді қажет ететін адамдарға Семикопный аспабында не-месе Кравков-Вишневский камерасында жүргізіледі.

Көру мүшесінің анатомиялық жай-күйін зерттеу белгілі бір жүйелілікпен барлық куәландырылушыларға жүргізіледі. Басында көздің қорғау аппаратының жай-күйі айқындалады. Бұл ретте қас аумағының жай-күйіне, көз ұяларының пішіні мен бірдейлігіне, қабақтың, кірпіктердің орналасуы мен жай-күйіне, интермаргиналдық кеңістікке, қабақ конъюнктиваларының үстінің беткейлері сипаты мен түсіне, оларда тыртықтардың болуына назар аударылады.

Көз жасы аппаратын тексеру кезінде көз жасы нүктелерінің орналасуы мен айқындылығын, оның аймағын басу арқылы көз жасы қабының жай-күйін ескеру қажет. Көз жасын бөлудің бұзылуына күмән болғанда және жас аққанда түсті каналдық және көз жасы-мұрын сынамасының (3% колларгол ерітіндісімен немесе 2% флюоресце-ин ерітіндісімен немесе ҚР аумағында рұқсат еткен басқа да ұқсас дәрілік препараттардың) көмегімен көз жасын бөлу функциясын тексеру қажет.

Теріс немесе баяу сынама алынған кезде көз жасы жолдарының анатомиялық өткізгіштігін оларды жуу жолы-мен тексерген жөн.

Көздің алдыңғы кесінділерінің және бөлінген орталарының жай-күйі туралы қорытынды бүйірден жарықтандыру кезінде, өтпелі жарықта және саңылаулық шаммен тексеруден кейін шығарылады.

Көз түбін тексеру барлық куәландырылушыларда 0,5% тропикамид немесе 1% мидриацил ерітіндісін құюмен ішінара циклоплегия жағдайында айналы офтальмоскоптың (кері офтальмоскопия) көмегімен және қажет болғанда электр офтальмоскоптың, үлкен рефлекссіз офтальмоскоптың немесе саңылаулы шамның көмегімен жүргізіледі.

Көзді қозғалтатын аппаратты тексеру кезінде әрбір көздің қозғалмалылығына және қыликөзділікті, нистагмды, конвергенция жағдайын анықтау мақсатында бинокулярлық қозғалысқа назар аударылады. Қыликөзділік дәрежесі майшамы бар периметр доғасының көмегімен анықталады және градуспен көрсетіледі, сондай-ақ Меддокс шкаласының көмегімен анықталады. Практикалық мақсаттарда қыликөзділік бұрыштарын айналы офтальмоскоппен Гиршбергтің әдісі бойынша өлшеген қолайлы. Қыликөзділік шамасы градуспен мөлдірқабаққа жарық рефлексінің қалпы бойынша бағаланады. Егер офтальмоскоптан рефлекс қарашықтың жиегімен орналасса, онда қыликөзділік бұрышы 15 градусқа тең, егер нұрлы қабақтың ортасында болса - 25-30, лимбте болса - 45, лимбтің артында бол-са - 60 және одан көп градусқа тең.

Көз алмасы қозғалмалылығының байқалатын шектелуімен қоса жүрмейтін диплопияға шағым болған жағдайда қосарлы бейнелерді қызыл шынымен тексеру жүргізеді.

Нистагм анықталған жағдайда оның сипаты мен шығу тегін анықтау керек. Нистагмның себебі көз патологиясы деп есептеуге негіздер болмаған жағдайларда невропатолог пен оториноларингологтың консультациясы қажет. Көз қиығындағы нистагм қызметке қарсы көрсетілім болып табылмайды.

Қарашық реакцияларын тексеру барлық куәландырылушыларда жүргізіледі. Бинокулярлық көру І және ІІ бағандар бойынша және медициналық көрсетілімдер бойынша куәландырылатын қызметі көзге ұзақ уақыт күш түсіруді қажет ететін ұшқыштар құрамында анықталады. Бинокулярлық көруді тексеру үлкен диплоскопта, түстер тестісінде (поляроидтық көзілдіріктерді пайдалана отырып) жүргізіледі.

Көз іші қан қысымын тексеру пальпаторлы түрде барлық куәландырылушыларда жүргізіледі. 40 жастан асқан барлық адамдарға Маклаков тонометрінің көмегімен тонометрия жүргізу қажет.

8. ЛОР-ағзаларын зерттеуКуәландырушының құлағын, мұрнын, тамағын зерттеу шудан оқшауланған, ұзындығы кемінде 6 м бөлмеде

жүргізіледі. Объективті зерттеу қараңғыланған бөлмеде және бүйірдегі жасанды жарық көзі бар бөлмеде жүргізіледі. Бөлмеде бір уақытта екі куәландырушыдан артық болмауы керек. Құлақ естігіштігін зерттеу үшін еденде және қабырға бойына алдын ала бір метр және жарты метр арақашықтықтар белгіленеді. Зерттеу сыртқы қарап тексе-руден басталады, содан кейін сезу, мұрынмен демалу және есту зерттеледі.

ЛОР-ағзаларды тексеру шағымдарды анықтауды, анамнезді зерделеуді, ЛОР-ағзалардың эндоскопиясы мен функцияларын тексеруді қамтиды.

Анамнез жинау кезінде куәландырылушыдан бұрын болған құлақ, тамақ, мұрын аурулары (бұрын құлақтан ірің ағу, ангина, жиі немесе ұзақ мұрынның бітуі, тербелуге жоғары сезгіштік) анықталады. Бұл ретте бір уақытта сөйлеу ақаулары, олардың сипаты мен айқын көріну дәрежесі анықталады.

Есту мүшесін тексеруді құлақ қалқанын, емшек тәрізді өсінділерді, құлақ бүртіктері және оған жақын жерлерді қарау және пальпациялаудан, олардың сезгіштігін айқындаудан бастаған жөн.

Сыртқы есту жолын қарау үшін куәландырылушы есту жолының жалғастырылған осі рефлектор шашатын жарық сәулелерінің бағытымен сәйкес келетіндей етіп, шамамен бас шеңберінің төрттен біріне қарай бұруы керек.

Құлақ қалқанын жоғары және артқа қарай тарту керек, бұл сыртқы есту жолының бастапқы бөлігін тіктеуге мүмкіндік береді. Шектеулі гиперемия және сыртқы есту жолының жарғақты-шеміршекті бөлігі терісінің ауыруы сыздауыққа тән. Бөлінген гиперемия, ісінгендік, мардымсыз шығуы, эпителидің десквамациясы сыртқы есту жолының диффуздық қабынуын көрсетеді.

Содан кейін құлақ құйғысының көмегімен дабыл жарғағы қаралады. Дабыл жарғағында қабыну үдерісі болған жағдайда жарық рефлексі жоғалады немесе өзгереді, қан жүретін тамырлардың инъекциясы, гиперемия байқалуы мүмкін. Ортаңғы құлақтың созылмалы іріңді қабынуы кезінде дабыл жарғағындағы перфорациялық тесік ұзақ уақыт сақталады, ол арқылы ірің бөлінеді, грануляцияларды, полиптер, холестеатоманы жиі байқауға болады.

Дабыл жарғағын мұқият қарау және қозғалмалығын анықтау пневматикалық Зигле құйғысын қолдана отырып жүргізіледі. Бұл құйғыны (оның кең бөлігі линзамен тығыздалып жабылған) сыртқы есту жолына тығыздап енгізеді. Құйғымен жалғасқан резеңке баллонның көмегімен сыртқы есту жолында үзіліс жасап, қысымды жоғарылатады және төмендетеді. Дабыл жарғағының қозғалысын орнатылған линза арқылы бақылайды.

Жоғарғы тыныс жолдарын зерттеу кезінде дем алу және дыбыс даусының пайда болу функциялары бағаланады. Мұрын мен жұтқыншақтың сыртқы бөлігі мен қуыстары қаралады. Шығарылатын ауаның иісіне назар аударылады.

Бұдан әрі мұрын мен мұрын-жұтқыншақты қарау жүргізіледі (алдыңғы, ортаңғы және артқы риноскопия). Шырышты қабығының жай-күйі, іріңнің, полиптің болуы немесе болмауы тексеріледі. Мұрынмен тыныс алу мұрынның оң немесе сол жақ тесігін кезекпен жабу арқылы тексеріледі, куәландырылушыға аузын жауып, дәрігердің алақанына немесе мақта жастықшасына дем алу ұсынылады. Мұрынмен тыныс алу күрт бұзылғанда, мұрыннан жағымсыз иіс шыққан, қарлыққан, маңқалық болған жағдайда, бадамшабез өзгергенде, жұтқыншақ ісіктерінде, шырышты қабықта жара болғанда мұқият тексеру жүргізу қажет.

Кекештік анықталған жағдайда невропатолог және психиатр дәрігер-сарапшылардың тексеру нәтижелері, қажет болғанда логопедтің консультациясы пайдаланылады.

Иіс сезу төрт стандартты иістің көмегімен тексеріледі: сірке қышқылының 0,5% ерітіндісі (әлсіз иіс), таза шарап спирті (орташа иіс), кәдімгі шүйгіншөп тұнбасы (күшті иіс), мүсәтір спирті (ультракүшті иіс). Бұл сұйықтықтар пішіні мен түсі бойынша бірдей, нөмірленген флакондарда сақталады. Диссимуляцияны анықтау үшін таза дистилденген суы бар сондай пішіндегі флакон болуы керек.

Иіс сезудің бұзылуы перифериялық немесе орталықтан пайда болуы мүмкін. Бірінші жағдайда олар мұрын қуысындағы патологиялық үдерістерге байланысты (созылмалы мұрын бітелуі, мұрын полипозы, мұрын далдасының қисаюы және т.б.). Мұрынмен тыныс алу қиын болған жағдайда респираторлық гипосмия немесе аносмия туындай-ды. Гипо-және аносмия түріндегі иіс сезудің перифериялық бұзылулары иіс сезу эпителиясының патологиясына, мысалы жіті риниттің, озенаның, атрофиялық өзгерістердің, түрлі уыттық әсерлердің зардаптары болуы мүмкін. Орталықтан болған иіс сезудің бұзылуы оның ұйымдасуындағы қандай да бір деңгейінде иіс сезу анализаторының зақымдануына байланысты, бұл жағдайда куәландырылушылар мұқият неврологиялық тексеруге жатады.

Жұтқыншақты тексеру (фарингоскопия) екі кезеңге бөлінеді. Біріншісінде – куәландырылушы тілін тістерінің жиегіне шығармай, қалыпты дем алуы тиіс және жұтқыншақ бұлшық етін бос ұстауға тырысады; екіншісінде - «эээ...» деген дыбыс шығарады, бұл сәтте жұмсақ таңдай жоғары көтеріледі және осылайша оның қозғалу дәрежесі анықталады, шпательмен сәл басылған тіл ауыз түбінде қалыпты жатады (күрт басқанда тіл жиырылады, бұл тексе-руге кедергі келтіреді). Жұтқыншақты қарау кезінде шырышты қабықтың, бадамшабездің (екі шпательдің көмегімен оларды ұясынан шығарады) жай-күйіне назар аударылады, қуыстардың ішіндегісі, бадамшабездердің доғалармен жабысуы және мойын лимфа түйіндерінің жай-күйі қаралады.

ЛОР-ағзаларды қарап тексергеннен кейін құлақтың сыбырлап сөйлегенді естігіштігі анықталады. Әрбір құлақтың есту функциясы жеке анықталады, ол үшін тексерілмейтін құлақ тығыздалып, құлақ жарғағының құлақ бүртігін саусақпен басып, жабылады. Естуді тексеру үшін Воячектің кестесіндегі сөздерді ғана емес, 21-ден 99-ға дейінгі сандарды да пайдалануға болады, бұл ретте куәландырылушы дәрігердің ернінің қозғалысынан сөздерді табуын болдырмау үшін оның бетін көрмеуі тиіс. Сыбырлап сөйлеудің ықтимал бірдей қарқында болуы мақсатында дәрігер сөздерді дем шығарудан кейін өкпеде қалған ауаның көмегімен айтады. Тексеру кемінде 6 м қашықтықтан басталады. Құлақтың түпкілікті естігіштігі болып куәландырылушы дәрігер сыбырлап айтқан сөздердің барлығын немесе басым көпшілігін (6 сөздің 5-і немесе 5 сөздің 4-і) қайталаған қашықтық (метр немесе жарты метрмен алғанда) есептеледі.

Естудің төмендеуі объективті деректерге сәйкес келмегенде және барлық күмәнді жағдайларда естігіштікті бірнеше мәрте тексеру жүргізіледі және зерттеудің қосымша әдістері қолданылады.

Ұшқыштар құрамын, авиациялық персоналды даярлау жөніндегі ӘОО-ға түсетін кандидаттарды, авиа және авто-мотокөлікте жиі жол жүрумен байланысты қызметке, лауазымдарға кіретіндерді, сондай-ақ арнайы оқу орындарына, күндізгі оқу бөлімдеріне түсетіндерді медициналық куәландыру кезінде вестибулярлық аппаратты тексеру міндетті.

В.И. Воячек бойынша қосарлы айналу әдісімен зерттеу кезінде (отолиттік реакция) тексерілушінің басы мен денесі алға қарай 90 градусқа иіледі және 10 секунд бойы Барань креслосында 5 рет айналады. Айналу тоқтағаннан кейін тексерілуші көздерін жұмып, сол қалпында 5 секунд отыруды жалғастырады, одан кейін оған жылдам тіктелу ұсынылады. Нәтижесінде вестибулярлық аппарат рецепторларының аралас тітіркенуі пайда болады. Мұндай функционалдық жүктемені вестибулярлық аппаратының қозуы қалыпты адамдар жеңіл өткереді, оларда елеулі қозғалыс және вегетативтік реакциялар туындамайды. Күшті қозғалыс, әсіресе вегетативтік реакциялардың туын-дауы вестибулярлық «жүктемелерге» төмен төзімділікті көрсетеді.

Ұшу құрамының вестибулвегетативті төзімділік жай-күйі Кориолис жеделдетуінің үздіксіз және үзік-үзік куму-ляция әдістерімен айқындалады.

Көрсеткіштер болған жағдайда (шағымдар, арнайы іріктеу бар болса, диагнозды нақтылау үшін және т.б.) қосымша зерттеулер рентгенография, аудиометрия, тимпанометрия, мұрынның қосалқы қуыстарының, емізік тәрізді өсінділердің компъютерлік томографиясы жасалады.

9. Ауыз қуысын және жақсүйектерді зерттеуАуыз қуысын және жақсүйектерді зерттеу шағымдардан, олардың сипатын бағалаудан, анамнезді жинаудан,

клиникалық және функционалдық зерттеулерден тұрады. Куәландырушыдан оның ауырған аурулары, жарақаттары мен бет-жақсүйек тұсына жасалған операциялар туралы мәліметтер cұралады.

Объективті зерттеу тік жазықтыққа қатысты дене мүсінділігін, дененің, бас пен аяқтың орналасуын бағалаудан басталады. Бұдан кейін мүмкін болатын ақауларды, өзгеруін, тыртықтарды, жылан көздерді, ассиметрияларды табу мақсатында бетті сыртынан қарауға кіріседі. Мойынның лимфатүйіндерін зерттеу басты сәл иген күйде пальпация-лаумен, сондай-ақ дәрігердің куәландырушының артында тұрып оларды басып байқаумен айқындалады. Шықшыт-төменгі жақсүйек буынының функциясы мен жай-күйі пальпациялаумен, қажет болғанда рентгенологиялық және функционалдық әдістерді қолданумен зерттеледі.

Куәландыру кезінде сондай-ақ тіс-жақcүйек жүйесі мүшелерінің негізгі функциялары: тыныс алу, сөйлеу, жұту, шайнау зерттеледі. Шайнау функциясының бұзылуы шайнау сатыларының өзгеруімен, шайнау қысымының біркелкі бөлінбеуімен, шайнау қозғалысы санының ұлғаюымен және асты шайнау уақытының ұзаруымен көрініс табады. Қажет болған жағдайларда, Н.А. Агапов бойынша шартты коэффициенттердің көмегімен, шайнау тиімділігі дәрежесінің жоғалуы белгіленеді. Бұл ретте барлық тістердің шайнау қуаты 100 пайызға алынады, соның ішінде әр тістің қуаты мынадай сандық белгілермен алынады: бүйір күректіс – 1 пайыз, ортаңғы күректіс – 2 пайыз, иттіс – 3 пайыз, премолярлар – 4 пайыз, бірінші моляр (азутіс) – 6 пайыз, екінші моляр – 5 пайыз. Сақталған шайнау тиімділігінің дәрежесі тістер ішінара түсіп қалғанда 100 %-дан жоқ тістердің және олардың антогонистерінің коэффициенттерінің сомасын алу жолымен анықталады. Ақыл тістері есепке алынбайды.

Шайнау тиімділігін бағалау мақсатында операциялардан, жарақаттардан және күрделі протездеуден кейін Гельманның, Рубиновтың әдістері және басқа әдістер қолданылады.

Ауыз қуысын және тістерді объективті түрде зерттеу байқаудан, пальпациялаудан және перкуссиялаудан құралады. Қажет болғанда электроодонтодиагностика, тістерді және парадонтты өту жарығында зерттеу, Писарев-Шиллердің аппликациялық сынамалары пайдаланылады.

Орталық окклюзияда тіс қатарының қабысуы (тістүйіс) үш перпендикуляр жазықтықта (сагитальды, вертикал және горизонтал) айқындалады. Тістүйіс аномалиясында оның түрі, сондай-ақ аномалия дәрежесі тіс қатарының жылжуларын сызықпен өлшеу көмегімен есептеледі. І дәрежелі тістүйіс аномалиясына – тіс қатарының 5 мм-ге дейін жылжуы, ІІ дәрежелі тістүйіс аномалиясына – 5-тен 10 мм-ге дейін, ІІІ дәрежелі тістүйіс аномалиясына тіс қатарының 10 мм-ден артық жылжуы жатады. Бұл өлшем аномалия дәрежесінен кейін жақшаның ішінде милли-метрмен көрсетіледі.

10. Гинекологиялық зерттеулерГинекологиялық зерттеудің маңызды түрі бимануалды басып байқау, ол жатырдың жай-күйі (орналасуы, мөлшері,

пішіні, консистенциясы, жылжымалылық дәрежесі және т.б), жатыр қосалқылары және сегізкөз-жатыр байламдары туралы объективті түрде жорамалдауға мүмкіндік береді

Гинекологиялық зерттеу кезінде құралдық зерттеудің қарапайым түрлері қолданылады: қынапты және жатыр мойнын айна көмегімен қарау, жатырды зондылау, артқы күмбезден пункция алу, жатыр мойнынан биопсия алу, жатыр қуысынан аспират алу (сорып алу), хромодиагностика (люголь ерітіндісін жаққаннан кейінгі жатыр мойы-ны шырышты қабығының түсті реакциясы), қынап жағындыларының цитологиясы, кольпоскопия және басқалар.

Созылмалы церцивитте, уретритте, қынаптың кіреберісі бездерінің қабынуында, проктитте үдерісті жасанды түрде өршіту үшін түрлі қоздыру әдістері қолданылады, осыған байланысты кейде бөлінулер ұлғаяды. Бұл ерекше қоздырғышты табуды жеңілдетеді немесе сипатты клиникалық белгілерді көрсетеді. Сондай-ақ жергілікті қоздыру әдістерін қолдану керек: механикалық (кеңейткіштермен уретраны немесе жатыр мойны арнасын кеңейту, уретраға немесе жатыр мойнына қарапайым массаж жасау және с.с.); химиялық (протаргол, люголь ерітіндісін, 10% ас тұзы ерітіндісін жағу); физиотерапевтикалық (ионофорез, диатермия, жергілікті жарық ванналары, жылы сумен бүркіп жуулар, балшықты тампондар және басқалар); биологиялық (цервикальды арнадан бөлек шығындыларын жатыр мойнына инъекцияда егу). Осы мақсатта сондай-ақ алиментарлық қоздыруды немесе вакцина егумен ерекше қоздыруды пайдалануға болады.

Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасына 2-қосымша

ӘДС (ДҰС) жүргізу кезінде толтырылатын медициналық құжаттардың үлгілері1-нысан

Тексерілуге (емделуге) жолдамаАзамат _________________________________________________________________________ (тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты, туған жылы)________________________________________________________________________________Cіз стационарлық (амбулаториялық) тексерілу (емделу) үшін _________________________________________________________________________________________________ жіберілесіз (емдеу-алдын алу ұйымының атауы және ұйымның мекенжайы)Емдеу-алдын алу ұйымына 20 ___ ж. «___» _________________ сағат «___» келуге тиіссіз.Болжамды диагноз _______________________________________________________________________________________________________________________________________________МО _____________________ қорғаныс істері жөніндегі басқармасының (бөлімінің) бастығы________________________________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, тегі және аты-жөнінің бірінші әріптері)20 ___ ж. «___» _____________ ________________________________________________________________________________ (кесу сызығы)

Хабарлама

Кімге ___________________________________________________________________________ (ұйым басшысының лауазымы, тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты)________________________________________________________________________________«Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ___________________________________________________ (тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты)стационарлық (амбулаториялық) тексерілу (емделу) үшін ____________________________________________________________________________________________________жіберіледі. (емдеу-алдын алу ұйымының атауы және ұйымның мекенжайы)Осыған байланысты Сізден стационарлық (амбулаториялық) тексерілу (емделу) курсын өту үшін уақыт беруіңізді сұраймын._________________________ қорғаныс істері жөніндегі басқармасының (бөлімінің) бастығы________________________________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)МО20 ___ ж. «___» _____________

2-нысан

Денсаулық сақтау емдеу-алдын алу ұйымыныңәскери-медициналық мекеменің бұрыштық мөртаңбасы

Денсаулық жағдайын зерттеу АКТІСІ

________________________________________________________________________________ (тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты, туған жылы)________________________________________________________________________________(қорғаныс істері жөніндегі бөлімнің (басқарманың) атауы) қорғаныс істері жөніндегі бөлім (басқарма) бастығының 20 ___ жылғы «____»______________ №___ жолдамасы бойынша ___________________________________ (денсаулық сақтау ұйымының, әскери-медициналық мекеменің атауы)________________________________________________________________________________________________стационарлық, амбулаториялық (керексізі сызылсын) тексерілуде 20 ___ жылғы _______________________________ бастап _______________________________дейін болды.Шағымдар ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________Анамнез ________________________________________________________________________Объективті зерттеу деректері ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Арнайы зерттеулер нәтижелері:_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Диагнозы:_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Денсаулық сақтау медициналық ұйымының бас дәрігері,әскери-медициналық мекеменің бастығы

_________________________________________ (қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)

М.О Бөлімше меңгерушісі (бастығы) _________________________________________

(қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі) Тексеру жүргізген дәрігер

_________________________________________ (қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)

Денсаулық сақтау медициналық ұйымының, әскери-медициналық мекемесінің пошталық мекенжайы _____________________________________________________________________

3-нысан

Суретке арналған орын (қорғаныс істері жөніндегі бөлімнің (басқарманың) елтаңбалы мөрі)

Медициналық куәландыру парағы________________________________________________________________________________ (тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты, туған жылы)Шағымдар ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________Анамнез ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Объективті тексеру деректері ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Арнайы зерттеулер нәтижелері (зертханалық, рентгенологиялық, аспаптық және басқа да) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Диагнозы:_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________Маман-дәрігердің қорытындысы: ҚР ҚМ 20 __ж. «___» ____________ № ___ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының ҚК, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдардың денсаулық жағдайына сәйкес келуіне қойылатын талаптардың _____ бағаны _____ тармағының _____тармақшасы негізінде __________________________ _____________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________ (әскери қызметке жарамдылық санаты, арналу көрсеткіші көрсетілсін)________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ (маман дәрігердің қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)20 ___ ж. «____»______________

4-нысан

Әскери-дәрігерлік (дәрігерлік-ұшқыштар) комиссиясы отырыстарының хаттамалары кітабы__________________________________________________________________

(комиссияның атауы)

Р/с №

Тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты, туған жылы (күні, айы, жылы) әскери атағы, атқаратын лауазы-

мы (ұшу мамандығы), әскери бөлім, әскери қызметке (қай қорғаныс істері жөніндегі бөлімімен (басқармамен),

қала, аудан, күні, айы, жылы көрсетілсін) әскерге шақырылды,

(келісімшарт бойынша кірді) медициналық куәландырылуға кім жіберді (жолдаманың № және күні), алдынғы ҰДК (өткен күні мен орны)

Шағымдар мен

қысқаша анамнез

Объективті тексе-ру деректері, ар-найы тексерулер

нәтижелері, диагнозы мен зақымданудың (жарақаттанудың,

мертігудің, контузияның)

науқастанудың себепті байланысы туралы ӘДК (ДҰК)

қорытындысы

Әскери қызметке (ұшу жұмысына),

әскери-есептік мамандығы бой-ынша қызметке жарамдылық са-наты туралы ӘДК

қорытындысы және т.б.

Штаттық ӘДК (ДҰК) қорытын-

дысы

5-нысан

Әскери-медициналық мекеменің (әскери-дәрігерліккомиссияның) бұрыштық мөртаңбасы

№ ___ науқастануы туралы куәлік20 __ жылғы «___»___________ ___________________________________________________ (лауазымды адам, күні, құжаттың нөмірі, жолдау мақсаты мен себебі көрсетілсін)жіберуі бойынша ________________________ әскери-дәрігерлік комиссияда куәландырылды: (ӘДК, ДҰК атауы) 1. Тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты __________________________________________ _____________________________________________________________________________2. Туған жылы _____________, Қарулы Күштер қатарында _____________________________ (айы мен жылы)3. Әскери атағы __________________________________________________________________4. Әскери бөлім (әскер түрі, тегі, ӨңҚ)_______________________________________________5. Атқаратын лауазымы___________________________________________________________мамандығы _____________________________________________________________________6. Әскери қызметке шақырылды (келісімшарт бойынша түсті) __________________________________________________________________________________________________________(ҚІБ(б), әскери қызметке шақырылған, келісімшарт бойынша әскери қызметке кірген айы мен жылы)7. Бойы ____ см. Дене салмағы_________ кг. Кеуде өлшемі (еркін)______________________8. Шағымдар_________________________________________________________________________________________________________________________________________________9. Анамнез ______________________________________________________________________ (науқастану, мертігу (жаралану, жарақаттану, контузия алу) қашан,________________________________________________________________________________қандай жағдайларда пайда болды, бөлім командирінде жарақаттану туралы анықтаманың________________________________________________________________________________болуы немесе болмауы көрсетілсін. Аурудың әскери қызмет міндеттерін орындауға әсер________________________________________________________________________________етуі, алдыңғы медициналық куәландыру нәтижелері, қолданылған емдеу іс-шаралары,________________________________________________________________________________олардың тиімділігі, науқастануы бойынша демалыста болуы, санаторийлерде емделуі және т.б.10. Тексерілуде және емделуде болды _______________________________________________ (денсаулық сақтау мекемелері, әскери- медициналық мекемелер ________________________________________________________________________________ және оларда болу уақыты көрсетілсін )Науқастану тарихының № ____; шифрі______; коды___________11. Объективті зерттеу деректері ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________12. Арнайы зерттеулер нәтижелері (рентгенологиялық,зертханалық, құралдық және басқа да)_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________13. Әскери қызметшінің қызметтік міндеттері туралы мәліметтер _____________________________________________________________________________________________________(әскери бөлімнен (мекемеден) берілген құжатқа сәйкес мәліметтер көрсетілсін: денсаулық жағдайының әскери қызмет міндеттерін орындауға әсері, әскери қызметшінің әскери қызметті жалғастыруға ниеті және әскери қызметшінің әскери қызметте қалдырудың мақсатқа сәйкестігі туралы қолбасшылықтың пікірі)14. ӘДК (ДҰК) қорытындысы:1) диагнозы_________________________________________________________________________________________________________________________________________________2) мертігудің (жараланудың, жарақаттанудың, контузия алудың), науқастанудың себепті байланысы:ҚР Қорғаныс министрінің 20___ жылғы «___» ___________ бұйрығымен бекітілген Әскери-дәрігерлік сараптаманы жүргізу қағидасының ____ тармағы негізінде _______________________________________________________________________________________________________________________3) әскери қызметке жарамдылық санаты (әскери-есептік мамандығы бойынша қызметке, ұшу жұмысына және т.б. жарамдылығы) ______________________________________________________________________________________________________________ҚР Қорғаныс министрінің 20___ жылғы «___» ___________ бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының

ҚК-да, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында қызмет ету үшін адамдардың денсаулық жағдайының сәйкес келуіне қойылатын талаптардың ___ бағаны ___ тармақшасының ___ тармағы негізінде.

15. Сүйемелдеуге (мұқтаж, мұқтаж емес) керек емесі сызып тасталсын ___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________(қажет болған жағдайда сүйемелдеушілердің саны, көлік түрі, жекелеген купеде жүру қажеттілігі көрсетілсін)

16. Ерекше белгілер _______________________________________________________________М.О. Комиссия төрағасы ___________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі) Комиссия мүшесі ____________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі) ____________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі) Хатшы ____________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бас әріптері, тегі)Комиссияның пошталық мекенжайы _________________________________________

Штаттық әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысыЕскертпе. Науқастану туралы куәліктің даналарында (әскери қызметшіні куәландыруға жіберген әскери бөлімге

(мекемеге) жолданатын) 8, 9, 11, 12-тармақтарда мазмұндалған мәліметтер көрсетілмейді. Бұл ретте диагноз Аурулардың халықаралық жіктемесіне сәйкес (АХЖ) код бойынша көрсетіледі.

Науқастану туралы куәліктер А 4 форматындағы парақтарда, «Times New Roman» қарпімен, қаріптің өлшемі кемінде 12 болып шығарылады.

6-нысанАзаматты денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыру себептерін зерделеу картасы

1-бөлімЖалпы мәліметтер1.Тегі, аты, болған жағдайда әкесінің аты____________________________________________2. Туған жылы___________________________________________________________________3. Әскери қызметке шақырылған жылы мен айы ______________________________________4. Әскери қызметке қай әскерге шақыру комиссиясымен шақырылды_____________________5. Облыстық жиын пунктінен жөнелтілген күні ____________________________________6. Қай әскери-дәрігерлік комиссиясымен куәландырылған__________________________________________________________________________________________________________(денсаулық сақтау ұйымының дәрігерлік, госпитальдық, гарнизондық комиссиясымен)7. Науқастануы туралы куәлікті бекіту туралы штаттық ӘДК отырысы хаттамасының нөмірі мен күні ____________________________________________________8. Науқастану диагнозы, Қазақстан Республикасының ҚК-да, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында

қызмет ету үшін адамдардың денсаулық жағдайына сәйкес келуіне қойылатын талаптардың тармақшалары, тармақтары, бағандары ____________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________9. Әскери қызметке жарамдылық дәрежесі туралы ( науқастануы туралы куәлігі бойынша) ӘДК қорытындысы және себепті байланысы_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________10. Науқастануы туралы куәлігі бойынша науқастану анамнезі деректері__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2-бөлімӘскерге шақыру кезеңіне дейінгі денсаулық жағдайы туралы (алған науқастанулары мен жарақаттары) мәлімет

1. Баланың даму картасының мәліметтері бойынша:___________________________________________________________________________________________________________________2. Жасөспірімдер қызметін қадағалау кезеңінде:1) 15 жасқа толғаннан кейін денсаулық сақтау жүйесінің педиатриялық қызметінен жасөспірімдерге қабылдау-тапсыру кезінде медициналық куәландыру нәтижелері _______________________________________________________________________________________________________2) 16 жаста медициналық куәландыру кезінде:________________________________________________________________________________________________________________________3. Бастапқы әскери есепке қойылған кезде медициналық куәландыру нәтижелері:______________ _____________________________________________________________________________4. «Әскерге шақырылушыны зерделеу парағының» деректері бойынша денсаулық жағдайы туралы мәліметтер (ата-анасынан, жақын туыстарынан ішкі істер органдарынан және т.б.) ________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________5. Зиянды әдеттері туралы мәліметтер (темекі шегу, алкогольді, есірткі заттарын қолдану) ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________6. Әскери қызметке шақыру барысында әскерге шақырылушының денсаулық жағдайын медициналық

куәландыруды бағалау нәтижелері (әскерге шақырылушы қосымша медициналық тексерілуге жіберілді ме, денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке шақырудан кейінге қалдыру берілді ме, қандай аурулар бойынша, қай мерзімге және неше рет)____________________________________________________________

________________________________________________________________________________

3-бөлімҚорғаныс істері жөніндегі басқарманың (бөлімнің) тексеру нәтижелері

1. Науқастану (науқастанулар) қашан анықталуға тиіс _________________________________________________________________________________________________________________2. Қандай себептер бойынша осы науқастану әскерге шақырылушыны әскери қызметке жөнелткенге дейін анықталмады____________________________________________________________________________________________________________________________________3. Денсаулық жағдайы бойынша негізсіз әскерге шақырылу жағдайларын болдырмау жөнінде қабылданған шаралар_____________________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________қорғаныс істері жөніндегі басқармасының (бөлімінің) бастығы______________________________________________________________________ _________ (әскери атағы, тегі, аты-жөнінің бірінші әріптері, қолы)М.О.

Дәрігерлік комиссияның төрағасы: __________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)20____ж. «____»______

4-бөлімҚорғаныс істері жөніндегі департаменттің денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақырылудың

нақты себептерін анықтау бойынша тексеру сапасын қарау және бағалау нәтижелері

1. Қорғаныс істері жөніндегі департаменті бастығының азаматты әскери қызметке шақыру негізділігі туралы пікірі________________________________________________________________________________________________________________________________________2. Азаматты әскери қызметке негізсіз шақыру себебі туралы алдын ала қорытынды____________________________________________________________________________________________________________________________________________________3. Қорғаныс істері жөніндегі департамент бастығының денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақырылуға жол бермеу жөнінде қабылдаған шаралары_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________4. Әскерлерден негізсіз қайтарылған жағдайда қорғаныс істері жөніндегі департамент осыныдәлелдейтін қандай медициналық құжаттарды штаттық ӘДК-ға ұсынды _____________________________________________________________________________

Қорғаныс істері жөніндегі департаменттің бастығы: ___________________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)М.О.Дәрігерлік комиссияның төрағасы: ________________________________________________________________ (әскери атағы, қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)М.О.Облыстың бас _________________________________ (маманы)20 ___ ж. «____»___________ __________________________________________________ (қолы, аты-жөнінің бірінші әріптері, тегі)

5-бөлімДенсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыру себебі және

тексеру нәтижелері туралы штаттық ӘДК-нің түпкілікті қорытындысы 1. Денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке негізсіз шақыру себебі ______________________________________________________________________________________________

(Жалғасы бар)