Ünİte -2 elektrostatİkfizikcicozer.com/lolwork/pages/elektrostatik.pdf · çaplarıyla doğru...
TRANSCRIPT
1 0 . S I N I F 79 K A R A F İ Z İ K
Nötr Cisim: Negatif ve pozitif yük sayıları eşit
olan cisimlere denir.
Pozitif Yüklü Cisim: Üzerindeki pozitif yük sayı-
sı, negatif yük sayısından fazla olan cisimlerdir.
Negatif Yüklü Cisim: Üzerindeki negatif yük sa-
yısı, pozitif yük sayısından fazla olan cisimlerdir.
İletken Madde: Bu maddeler elektrik akımını ile-
tebilirler. Atomların dış yörüngesindeki elektronlar
atoma zayıf olarak bağlıdır.
Yalıtkan (Dielektrik) Maddeler: Yalıtkan
(dielektrik), bir elektrik akımı taşıyabilecek ser-
best elektronları olmayan, bir elektrik alanıyla ku-
tuplanma özelliği taşıyan, elektrik iletkenliği sıfır
veya çok zayıf olan cisim veya maddedir.
ELEKTRİKLENME ÇEŞİTLERİ
1. Sürtünme ile elektriklenme
2. Etki ile elektriklenme
3. Dokunma ile elektriklenme
1. Sürtünme ile Elektriklenme
Ebonit çubuğu yün kumaşa sürttüğümüzde ebonit
çubuk elektron kazandığı için negatif, yün kumaş
elektron kaybettiği için pozitif yüklenir.
Cam çubuk ipek kumaşa sürtüldüğünde, cam çu-
buk elektron kaybettiği için pozitif, ipek kumaş
elektron kazandığı için negatif olarak yüklenirler.
2. Etki ile Elektriklenme
Pozitif yüklü bir cisim, iletken
ve nötr cisme yaklaştırıldı-
ğın, negatif yükleri çekerek,
şekildeki gibi görünüm olu-
şur.
Negatif yüklü cisim,
nötr ve iletken kü-
reye şekildeki gibi
yaklaştırıldığında,
nötr kürenin negatif yükleri uç kısma itilerek, şe-
kildeki görünüm oluşur.
Nötr, iletken K ve L
kürelerine pozitif yüklü
cisim şekildeki gibi
yaklaştırılıyor. Pozitif
yüklü cisim, nötr küre-
lerin negatif yüklerini
en yakınına çekerek,
en uzakta pozitif yük-
ler kalır.
K ve L cisimleri birbirlerinden ayrıldıklarında şe-
kildeki gibi negatif ve pozitif olarak, eşit miktarda
yüklenirler. Etki ile elektriklenmede, küreler eşit
miktarda ve zıt olarak yüklenirler.
3. Dokunma ile Elektriklenme
Negatif yüklü K küresi, nötr
L küresine dokundurulur-
sa, L küresi de negatif yük-
lenmiş olur.
K küresinden L küresine
negatif yük geçer.
Yükler küre yarıçapları ile
doğru orantılı olarak pay-
laşılır.
EbonitÇubuk
Yünlü Kumaş
+++++
Cam Çubuk
İpek Kumaş
--------
++++++++
++++++++
Nötr
+++ +
_ _
--- -
r
K L
+ +
--- -
r
( -q)
+++ +
(+q)
--- -
-
r r
K L
--- -
-
r r
K L
--- -
-
ÜNİTE -2 ELEKTROSTATİK
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 80
Zıt yükle yüklü iki ci-
sim birbirlerine do-
kundurulursa, toplam
yükü küreler yarıçap-
ları ile orantılı olarak
paylaşırlar. Yandaki
şekilde K ile L küresi
dokundurulursa;
qr = 8q + (-2q) = +6q
(Toplam yük)
rT = r + 2r = 3r
r
q2
r3
q6 (r yarıçapına +2q yük düşer)
L küresinden K küresine -6q yük geçmiştir.
Küre İçine Cisim Sarkıtma
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan içi boş iletken,
nötr küreler içine pozitif ve negatif yükler yaklaştı-
rıldığında yük dağılımları şekildeki gibi olur.
Küre İçine Yüklü Cisim Dokundurma
Nötr, iletken küresel cismin içene +q yüklü M
cismi dokundurulduğunda;
M cisminin bütün yüklü küresel K cisminin dışında
toplanır.
M nötr olur.
Küresel K cismi +q yüklenir.
Küresel K cisminin içinde yük olmaz.
Küreye Dışından Cisim Dokundurma
Nötr, iletken küresel
K cisminin dışına +q
yüklü M cismi dokun-
duruluyor.
Dıştan dokunmada yük-
ler yarıçaplarıyla doğru
orantılı olarak paylaşı-
lır. K cisminin içinde
yük olmaz. Yükler dışta
toplanır.
L ve N küreleri özdeş, nötr ve iletkendir. Şekil –
I’de K küresi L’ye içten, Şekil –II’de M küresi N’ye
dıştan dokundurulup çekiliyor. Son durumda
yükleri ne olur?
İçten dokunmada, içten dokunan nötr olur, bütün
yükü küresel cisme geçer.
Dıştan dokunmada yükler paylaşılır.
qK = Nötr qM = -2q
qL = -6q qN = -6q
+++ +
2r
K
--- -
L
r
+8q -2q
+++ +
2r
K
+++ +
L
r
+2q +4q
+
--- -
+
+
+
+
-
+++ +
-
-
-
-
+
qM K
+
+
+
+
+
K
M
Nö t r (+q)
Yal ı tkanayak
+
K+4q
Nö t r
r
M
3r
Yal ı tkanayak
+
+
+
+
K
M
+3q
+++ +
r
+q
3r
Ör nek
Şeki l - I
-6q
r
L
3r
Şeki l - I I
-8q
r
N
3r
MK
Çözüm
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 81
ELEKTROSKOP
Cisimlerinin yük-
lü olup, olmadık-
larını yüklü ci-
simlerinin yükü-
nün işaretini
ölçmeye yara-
yan alettir.
Nötr
elektroskoba
yüklü bir
cisim dokundurulursa, elektroskop dokunan cis-
min yüküyle yüklenir.
Yüklü Elektroskopa Aynı Cins Yükle, Yüklü
Cisim:
a) Yaklaştırılırsa;
Yaprakların açıklığı artar.
b) Dokundurulursa;
Yaprakların açıklığı;
Artabilir.
Değişmeyebilir.
Azalabilir.
Yüklü Elektroskopa Zıt Cins Yükle, Yüklü Ci-
sim:
a) Yaklaştırılırsa;
Yaprakların açıklığı;
Biraz kapanabilir
Tamamen kapanabilir.
Kapanıp açılabilir.
b) Dokundurulursa;
Yaprakların açıklığı;
Biraz kapanabilir
Tamamen kapanabilir.
Kapanıp açılabilir.
FARADAY KAFESİ
Kapalı bir yüzeye sahip olan iletken bir cisim
elektrik alanı içerisine yerleştirildiğinde elektronlar
iletkenin içerisindeki elektriksel alanı sıfırlanınca-
ya kadar hareket eder. Elektriksel alanın sıfırlan-
ması ile birlikte hareket etmeleri ortadan kalkar.
Faraday Kafesi bu ilkeye göre çalışır ve içindeki
nesneleri dış elektriksel alanlara karşı korur.
Fırtınalı havalarda otomobil gibi iletken bir kafesin
içine girmek yıldırımlardan korunmamızı sağlar.
L cismi ok yö-
nünde hareket
ettirildiğinde K
elektroskobun
un yaprakları
açılırken, M’nin
biraz kapanı-
yor.
K, L, M cisimlerinin yüklerinin cinsi ne olabi-
lir?
Yüklü cisim elektroskoba yaklaştırıldığında yap-
raklar açılırsa, aynı cins yüklüdür.
Yüklü cisim elektroskoptan uzaklaştırıldığında
yapraklar kapanmaya başlarsa, aynı cins yüklü-
dür.
--- -
-
----
---
-
- --_ _ _
--- -
-
----
---
-
- --_ _ _
--- -
-
----
---
-
- --_ _ _
--- -
-
----
---
-
- --+++
--- -
-
----
---
-
- --+++
ÇözümK ML
+
-
+
-
+
-
K-
L
M
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 82
Yalıtkan ayak üzerinde bulunan F,K,L,M cisimleri
şekildeki gibi konuluyor. K,L,M birbirlerinden ayrı-
lıp sonra yüklü F cismi uzaklaştırılıyor. Son du-
rumda K, L, M’nin yük dağılımı nasıldır?
Yükler en yakın ve en
uzakta olacak şekilde
toplanırlar.
Birbirlerinden ayrıldık-
larında K(+), L(nötr),
M(-) olarak yüklenir.
K ve M eşit ve zıt
olarak yüklenir.
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan iletken K, L, M
cisimleri şekildeki gibi konuluyor. K negatif, L ve
M nötrdür. Önce tel kesilip, sonra yüklü K cismi
uzaklaştırılıyor.
L ve M’nin yük dağılımları nasıldır?
Yükler en yakın ve en
uzakta olacak şekilde
toplanırlar.
Tel kesilip yüklü ci-
sim uzaklaştırılınca
M(+), N(-) olarak
yüklenir.
Yalıtkan ayak üzerinde bulunan iletken küreler
şekildeki gibi konuluyor. Pozitif yüklü K küresi
nötr F ve M kürelerine şekildeki gibi yaklaştırılı-
yor. Önce F ve M birbirlerinden ayrıldıktan sonra
yüklü K cisim ortamdan ayrılıyor.
Son durumda F ve M’nin yük dağılımı nasıl-
dır?
K cismi negatif yükleri en
uzaktan çektiği için yük
dağılımı şekildeki gibidir.
F de ne kadar (-) yük
toplanırsa, M de o kadar
(+) yük oluşur.
F ve M birbirinden
ayrılınca şekildeki
gibi dengeye gelir-
ler. F ve M’nin yük-
leri eşit ve zıttır.
qF = -q qM = +q
Yalıtkan ayak üzerinde bulunan K, F, M cisimleri
iletken olup, K (+) yüklü, F ve M nötrdür. F cismi
topraklanmıştır. Cisimler şekildeki konumda iken,
önce toprak bağlantısı kesilip, sonra F ve M birbi-
rinden ayrıldıktan sonra K cismi uzaklaştırılıyor.
Son durumda F ve M’nin yük dağılımı nasıl-
dır?
----
----
K L MF
ÇözümK L MF
---
---
+++
---
K L M
---
---
+++
+++
Ör nekK L M
-------
ÇözümK L M
-----
-----
+++++
L M
+++++
+++++
-----
-----
FM
r3rK
+
+
+
+
+
Çözüm
F M
--- -
K
+++ +
+
MF
--- -
- - - +++ +
+
F MK
+++
+++
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 83
K cismi (-) yükleri en ya-
kınına çeker. Yük dağı-
lımı şekildeki gibi olur.
Cisimler ayrılınca,
F(-) yüklü M
(nötr) olur.
İletken K ve F cisimleri ya-
lıtkan zemin üzerine şekil-
deki gibi konuluyor. Baş-
langıçta K (-) yüklü, F
(nötr) olup, şekildeki gibi
topraklanmıştır.
Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra K cismi
uzaklaştırılırsa, F cisminin yük dağılımı nasıl
olur?
K cismi, F cisminin (-)
yüklerini toprağa iter.
Böylece F cisminde
(+) yük toplanır.
(+) yükler F cisminin
dış yüzeyine düz-
gün olarak dağılır-
lar.
Yalıtkan ayaklar üzerine iletken K, L, M, N cisim-
leri şekildeki gibi konuluyor. K negatif, L, M, N
nötrdür. Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra L,
M, N cisimleri birbirinden ayrıldıktan sonra K cis-
mi ortamdan uzaklaştırılıyor.
Son durumda L, M, N kürelerinin yük dağılımı
nasıldır?
K cismi (-) yükleri toprağa
iter. Yük dağılımı şekildeki
gibidir.
Toprak bağlantısı
kesilip, L, M, N
birbirlerinden ay-
rılınca L(+), M
ve N nötr olur.
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve M iletken
kürelerinden K, +6q yüküyle yüklü olup M nötrdür.
K küresi M ye dokundurulursa, son yükleri ne
olur?
ÇözümF MK
----
+++
+++ -
-
F M
----
----
K F
-------
ÇözümK F
-----
+++++
F
+++++
+++++
NM
Toprak
L
--- -
- - -
K
ÇözümNML
-
-- -
- - -
K
+++ +
L M N +++ +
+
rr
+6q Nö t r
K M
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 84
Küreler dokundurul-
duğunda yükler yarı-
çaplarıyla doğru oran-
tılı olarak paylaşılır.
qT = 6q (Toplam yük)
rT = 2r (Toplam yarı-
çap)
r
q3
r2
q6
(yarıçapına +3q yük
düşer)
qK = 3q qN = +3q
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve F iletken
kürelerinin yükleri şekilde verilmiştir.
K ile F dokundurulursa son yükleri ne olur?
qT = -2q + 8q = 6q
rT = r + 2r = 3r
r
q2
r3
q6
r yarıçapına +2q yük
düşecek.
2r yarıçapına +4q
yük düşecek.
+2q +4q
Son yük dağılımı
qK = +2q
qF = +4q
Yalıtkan iplerle asılı iletken K, F, M küreleri şekil-
deki gibidir. F küresi önce K, sonra M küresine
dokunduruluyor.
Kürelerin son yükleri ne olur?
Önce K ile F dokundu-
ruluyor.
qT = +15q + 5q = +20q
rT = 3r + 2r = 5r
r
q4
r5
q20
r yarıçapına +4q
qK = +12q
qF = +8q
Sonra F ile M do-
kunduruluyor.
qT= +8q + q = +9q
rT = 2r + r = 3r
r
q3
r3
q9
r yarıçapına +3q
qK = +6q
qM = +3q
Son durumda yükler;
qK = +12q qF = +6q qM = +3q
Çözüm
r r
MK
r r
MK
+3q +3q
2r
r
-2q +8q
K
F
Çözüm
2r
r
K
F
2r
r
+2q +4q
K
F
3r 2r
+15q +q
K
r
F
+5q
M
Çözüm
3r
K
2r
F
2r
F
r
M
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 85
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan iletken K ve M
küreleri şekildeki gibidir.
K küresi M’ye dokundurulursa, hangi küreden
diğerine, kaç q yük geçişi olur?
Son durumda;
qK = +q qM = +3q
K küresinden L küre-
sine -3q yük geçmiştir
qT= -2q + 6q = +4q
rT = r + 3r = 4r
r
q
r4
q4
r yarıçapına +q yük
düşer.
qK = +q
qM = +3q
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve M iletken
küreleri şekildeki gibi konuluyor.
K ile M dokundurulduğunda, K’nın son yükü +q
oluyor. M’nin ilk yükü Q kaç q olur?
Küre yarıçapları eşit
olduğundan, K’nın son
yükü +q ise, M’nin son
yükü de +q olur.
-5q + Q = +q + q
Q = 7q
Yalıtkan zemin üzerinde bulunan K ve M iletken
küreleri şekildeki gibi konuluyor. K ile M dokundu-
rulduğunda K’nın son yükü +2q oluyor.
K’nın ilk yükü Q kaç q olur?
Küreler dokundurulduğunda yükler yarıçaplarına
göre paylaşılır.
K’nın son yükü qK = 2q ise
M’nin son yükü qM = +4q olur.
Q – 2q = +2q + 4q
Q = 8q olur.
Ör nek
3r
r
-2q +6q
K
M
Çözüm
3r
r
K
M
r
M
-5q Q
r
K
Çözüm
r
K
r
M
+q Q
r
K
r
M
+q +q
2r
r
K
M
Q -2q
Çözüm
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 86
1) Nötr ve iletken L
cismine, K cismi
yaklaştırıldığında L
cisminin yük dağı-
lımı şekildeki gibi
olmaktadır.
K cisminin yükü için;
I. (+) yüklüdür.
II. (-) yüklüdür.
III. Nötrdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve III E) II ve III
2) (+) yüklü F cismi,
nötr, iletken ve
birbirine değmek-
te olan K ve M ci-
simlerine şekilde-
ki gibi yaklaştırılı-
yor.
Bu sistemden M cismi alınıp uzaklaştırılırsa, M
cisminin yük dağılımı ne olur?
3)
Yüklü S cismi, nötr, iletken M ve N cisimlerine şe-
kildeki gibi yaklaştırılıyor.
Sistem bu şekilde iken M ve N’nin yük dağılı-
mı nasıldır?
4) Yüklerin cisimlerin yüzeylerine dağılması ile ilgili
olarak;
I. İletken küresel yüzeye yükler homojen olarak
dağılır.
II. iletken cismin bir ucu sivri ise yükler, sivri böl-
gelerde sıkışık,diğer kısımlarda seyrek olacak
şekilde dağılır.
III. Fırtınalı havada yıldırımdan korunmak için siv-
ri ağaç ve benzeri nesneler altına sığınma-
malıyız.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) II ve III C) Yalnız III
D) I ve III E) I, II ve III
TEST - 1
K L
+++++
-----
Yalıtkan Zemin
F M
Yalıtkan Zemin
+++++
K
A) +++++
-----
B) +++++
+++++
C) +++++
-----
D) -----
E)-----
S NM
-----
A) B) C)
D) E)
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
M N M N M N
M NM N
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 87
5)
K cismine yaklaştırılan F ve M cisimleri Şekil-I ve
Şekil-II’deki gibi dengede kalıyor.
Buna göre;
I. K ve F cisimleri aynı cins yükle yüklüdür.
II. K ve M cisimleri zıt cins yükle yüklüdür.
III. K cismi pozitif yüklüdür.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
6)
Nötr,iletken K ve L cisimlerine (+) yüklü P cismi
Şekil-I’deki gibi yaklaştırılıyor.önce L cismi sis-
temden ayrıldıktan sonra,M cismine yaklaştırıldı-
ğında şekil-IIdeki gibi denge sağlanıyor.
Buna göre;
I. K cismi (+) yüklüdür.
II. M cismi (+) yüklüdür.
III. L cismi (-) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
7)
Yüklü M, T, F cisimleri yanyana getirildiğinde şe-
kildeki gibi denge sağlanıyor.
M, T, F cisimlerinin yükleri ne olabilir?
M T F
A) + - +
B) - + -
C) + + -
D) - - -
E) - + +
8)
M-F ve F-K cisimleriŞekil –I ve Şekil – II’deki gi-
bi dengededir.
Buna göre;
I. F cismi (-) yüklüdür.
II. K cismi nötrdür.
III. K cismi (-) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
K
F
Şekil -I
K
M
Şekil -II
K LP
+++
+++
Şekil -I
L
Şekil - II
M
T
M
F
M
+++++
+++++ F F K
Şekil -I Şekil - II
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 88
9)
Pozitif yüklü A cismi nötr ve iletken BC çubuğuna
yaklaştırıldığında F cismi şekildeki gibi C ucun-
dan uzaklaşıyor.
Buna göre;
I. B ucu (-) yüklüdür.
II. F cismi nötrdür.
III. F cismi (+) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I, II ve III
D) I ve III E) I ve II
10) (+) yüklü M cismi, top-
raklanmış nötr ve ilet-
ken F cismine şekil-
deki gibi yaklaştırılı-
yor.
Önce toprak bağlantısı kesilip, sonra M cismi sis-
temden uzaklaştırılırsa, F’nin yük dağılımı nasıl
olur?
11)
(-) yüklü X küresi nötr, iletken A ve B kürelerine
şekildeki gibi yaklaştırılıyor. önce toprak bağlantı-
sı kesilip, sonra A ve B cisimleri birbirlerinden ay-
rılıp sistemden uzaklaştırılıyor. Son durumdaB
cisminin yük dağılımı nasıldır?
12)
(+) yüklü M cismi, nötr, iletken K ve F cisimlerine
şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Bir süre sonra, önce
toprak bağlantısı kesilip sonra K ve F cisimleri
sistemden uzaklaştırılıyor.
Son duruma göre;
I. F cismi (-) yüklüdür.
II. F cismi nötrdür.
III. K cismi nötrdür.
IV. K cismi (-) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) I ve III B) II ve IV C) I ve IV
D) I, II ve IV E) II ve III
1-B 2-B 3-C 4-E 5-A 6-B
7-E 8-D 9-D 10-A 11-D 12-A
A
+++
+++
B CF
M F
+++++++ Toprak
A) -----
B) C) +++++
-----
D) +++++
E)
-----
-----
+++++
Toprak
--- -
- - -
BAX
A) B) C)
D) E)
--- -
- +++ +
+ --- -
+++ +
Toprak
FKM
+
+
+
+
+
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 89
1)
K, M, F, T nötr ve iletkendir. Yüklü P cismi K’ya
şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, M, F, T birbi-
rinden ayrılıp sonra S cismi uzaklaştırılıyor.
K ve F cisimleri yanyana konulursa yük dağı-
lımları nasıl olur?
2)
Nötr, iletken K, M, Y, Z cisimleri ile yüklü X cismi
birbirlerinin etki alanında olacak şekilde konulu-
yor. Önce K, M ve Y, Z birbirinden aynı anda ayrı-
lıp sonra X cismi uzaklaştırılıyor.
K ve Z’nin yükleri nedir?
A) K(+) B) K(-) C) K(-) D) K(+) E) K(+)
Z(+) Z(-) Z(+) Z(-) Z(nötr)
3)
Y cismine yaklaştırılan X ve Z cisimleri şekildeki
gibi dengededir. Z cismi yüklüdür.
Buna göre;
I. Y ile Z aynı cins yüklüdür.
II. Y nötrdür.
III. X ile Z zıt cins yüklüdür.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
4)
Nötr, iletken X, Y, Z, T cisimlerine (+) yüklü P
cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Bu duruma göre;
I. X negatif yüklüdür.
II. Z nötr durumdadır.
III. X’in yük miktarı T’den fazladır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
TEST - 2
P
+
+
+
+
+
K M F T
Yal ı tkan Zemin
A) B) C)
D) E)
-----
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
-----
+++++
+++++
-----
+++++
-----
+++++
+++++
+++++
-----
-----
+++++
X
-
-
-
-
-
K M Y Z
Yalıtkan Zemin
-
-
-
-
-
Y Z
X
+++ +
+
P
X Y Z T
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 90
5)
Nötr, iletken r, 2r, 3r yarıçaplı P, R, S kürelerine
negatif yüklü T cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Önce P, R, S birbirinden ayrılıp sonra T cismi
uzaklaştırılıyor.
Son duruma göre;
I. P ve S zıt cins yüklerle yüklüdür.
II. S’nin yük miktarı, R’den fazladır.
III. S’nin yük miktarı, P’den fazladır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
6)
İletken, nötr K, L, M cisimlerine yüklü P ve R ci-
simleri şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Şekildeki konuma göre;
I. K pozitif yüklüdür.
II. K ve M’nin yük miktarları eşittir.
III. L yüksüzdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) III B) II ve III C) I ve III
D) I ve II E) I, II ve III
7)
Nötr, iletken K, L, F cisimlerinin pozitif yüklü S
cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, L, F
birbirinden ayrılıyor, sonra S cismi uzaklaştırılı-
yor.
K ve L’nin son durumda yüklerinin işareti ne-
dir?
_A__B__C_ D_E_
K(+) K(-) K(-) K(+) K(nötr)
L(-) L(+) L(nötr) L(nötr) L(nötr)
8)
Nötr,iletkenK, M, F cisimlerine negatif yüklü S
cismi şekildeki gibi yaklaştırılıyor. Önce K, M, F
birbirinden ayrılıp sonra S cismi sistemden uzak-
laştırılıyor. Son durumda M ve F’nin yükleri
nedir?
_A_B__C_ D__E_
M(+) M(nötr) M(+) M(nötr) M(nötr)
F(nötr) F(+) F(nötr) F(-) F(nötr)
--- -
-
T3r2r
PS
r
R
P
K L M
R
+++ +
+ --- -
-
L FK
Yalıtkan Zemin
+
+
+
+
+
S
M FK
Yalıtkan Zemin
-
-
-
-
-
S
Yalıtkan
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 91
9)
Yüklü P cismi sabit konumdadır. P’nin etki ala-
nında bulunan nötr S cismi serbest bırakılıyor.
S cisminin hareketi için aşağıdakilerden han-
gisi doğrudur?
A) P’den uzaklaşır.
B) Olduğu yerde kalır.
C)Önce P’den uzaklaşır,sonra P’ye yaklaşır.
D) P’ye yapışıp kalır.
E) Önce P’ye çarpar, sonra P’den uzaklaşır.
10)
Aynı kalınlıklı nötr, iletken X ve Z cisimleri ve yük-
lü S cismi şekildeki gibi yerleştiriliyor. Önce X ve
Z birbirinden ayrılıp, sonra S cismi sistemden
uzaklaştırılıyor.
Son duruma göre;
I. X pozitif, Z negatif yüklüdür.
II. X’nin yük miktarı, Z’den fazladır.
III. X ve Z’nin yük miktarları arasında qZ = -4qX
ilişkisi vardır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III
11)
X, Y, Z nötr ve iletken küreleri ile (+) yüklü cisim
şekildeki konumda tutuluyor. Önce toprak kesilip,
sonra X, Y, Z birbirlerinden ayrılıyor. Daha sonra
yüklü cisim uzaklaştırılıyor.
Son Duruma göre;
I. X küresi negatif yüklenir.
II. Y küresi nötrdür.
III. Z küresi pozitif yüklü olur.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
D) II ve III E) I ve III
12)
İletken, nötr özdeş K, M, F küreleri şekildeki ko-
numda tutuluyor. Önce toprak kesilip, sonra K, M,
F küreleri birbirinden ayrılıyor.
Son durumda K, M, F’nin yüklerinin cinsi ne-
dir?
K M F
A) + - +
B) + - Nötr
C) + Nötr +
D) + - -
E) + + Nötr
1-E 2-D 3-A 4-C 5-B 6-E
7-C 8-A 9-E 10-A 11-B 12-A
+
+
+
+
+
P
Yalıtkan Zemin
+
+
+
+
+
S
2a
X
Yalıtkan Zemin
-------
S
Z 2aa
a
2rr
XZ
Y
r+ + +
Toprak
K FM
_ _ _
Toprak
Yalıtkan
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 92
1)
Özdeş ve iletken F, M, K cisimlerinin yükleri şe-
kilde verilmiştir.
F küresi önce M, sonra K küresine dokundurulur-
sa,
son yükleri ne olur?
F M K
A) +q +3q +q
B) +2q +4q +3q
C) -3q +3q +3q
D) +4q +3q +4q
E) +3q +4q +4q
2)
İletken K ve F kürelerinin yükleri +6q ve +9q’dur.
K küresi, F’ye dokundurulursa,
F küresinin son yükü ne olur?
A) 12q B) 10q C) 8q D) 6q E) 5q
3)
İletken K ve M kürelerinin yükleri şekildeki gibidir.
M küresi K’ya dokundurulursa;
I. K’nın son yükü -2q olur
II. M’nin son yükü -8q olur.
III. M’den K’ya -4q yükü geçmiştir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
4)
İletken K, L, N küreleri şekildeki gibi yüklenmiştir.
N küresi önce L, sonra K küresine dokundurulu-
yor.
Kürelerin son yükleri nedir?
K L N
A) -2q +6q +4q
B) -2q +4q -6q
C) +5q +4q +15q
D) +2q +4q -4q
E) +3q +5q +15q
TEST - 3
F KM
r r r
-4q +10q +5q
r
+6q +9q
2r
FK
r
+2q -10q
3r
MK
3r2r
+14q
r
+5q +5q
K L N
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 93
5)
İletken F, M, T kürelerinin yükleri şekildeki gibidir.
F küresi önce M, sonra T küresine dokundurulur-
sa, F küresinin son yükü ne olur?
A) Nötr B) -6q C) +4q D) +3q E) +2q
6)
Yalıtkan ayaklar üzerinde duran yüklü küreler bir-
birlerine dokundurulup ayrıldığında K’nın son yü-
kü +2q oluyor.
Kürelerinin başlangıçtaki yükler toplamı kaç q
olur?
A) +2 B) +6 C) +12 D) +16 E) +18
7)
K küresi önce M, sonra T küresine dokundurulup
ayrılıyor.
T’nin son yükü kaç q olur?
A) +2q B) +4q C) +5q D) +8q E) +10q
8)
Şekildeki yüklü küreler aynı anda dokundurulup
ayrıldığında F’nin son yükü +3q oluyor.
F’nin ilk yükü kaç q olur?
A) -2q B) -6q C) -8q D) +4q E) +7q
9) Faraday kafesinin çalışma ilkesi ile ilgili olarak
I. İletkenin şekli nasıl olursa olsun elektrik yükle-
ri elektrostatik dengeye geldiğinde iletkenin
içindeki elektriksel alan sıfırdır.
II. Kapalı yüzeye sahip iletken bir cisim elektrik-
sel alana konulursa elektronlar ,iletken içinde-
ki alanı sıfırlayıncaya kadar hareket eder.
III. Elektriksel alanın sıfırlanması ile elektronların
hareketi durmuş olur.
Yukarıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) I, II ve III
10)
M küresinin içi boştur. L küresi, M küresine içten do-
kundurulup çekiliyor. Sonra K, M’ye dıştan do-
kundurulduğunda, K’nın son yükü kaç q olur?
A) +2q B) +4q C) +5q D) -3q E) –q
3r
-3q +6q
F
r
M
-5q
T
r
3r2r
K
r
M F
3r 2r
K
r
M T
-5q q+30q
Q +8q+12q
3r2r
F
r
M N
M
4r
+6q +24q-20q
2r
K
r
L
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 94
11)
M küresi N’ye dokundurulup ayrıldığında, N’nin
son yükü -3q oluyor.
M küresinin ilk yükü Q kaç q’dur?
A) Nötr B) +q C) –q D) -2q E) -3q
12)
K küresi, önce L, sonra M küresine dokundurulup
ayrıldığında M’nin son yükü +6q oluyor.
K’nın ilk yükü Q kaç q olur?
A) 6q B) 8q C) 10q D)15q E) 17q
13)
Şekildeki küreler aynı anda dokundurulup ayrılı-
yorlar.
Y’nin son yükü kaç q olur?
A) +q B) +2q C) +4q D) +6q E) +7q
14) Yalıtkan ayaklar üze-
rinde duran özdeş K,
L, M kürelerinden
K’nın yükü +q, L ve M’nin yükü –q’dur. L ve M
birbirine dokunacak, K’da ayrı kalacak biçimde
şekildeki gibi yerleştiriliyor ve etkiyle elektriklen-
me gerçekleşiyor.
Buna göre, kürelerin yeni yükleri qK, qL, qM
arasındaki ilişki nedir?
A) qK = qL = qM B) qK> qL> qM C) qL> qK = qM
D) qL> qK> qM E) qM> qK> qL
15)
İletken ve özdeş K, L, F, M küreleri yalıtkan ze-
min üzerine şekildeki gibi konuluyor.
Bir küre başka bir küreye birkez dokundurulabili-
yor. Bu işlem dört kürenin üzerindeki yükler eşit
olana kadar tekrarlanıyor.
Son durumda bir kürenin yük kaç q olur?
A) +3q B) -2q C) +5q D) q2
3 E) +6q
16)
Yalıtkan ayaklar üzerinde duran özdeş ve iletken
K, F, M, L kürelerinin yükleri şekilde verilmiştir.
Küreler birbirlerine aynı anda dokunduruldu-
ğunda, hangi kürenin yükü nötr olsaydı, son
durumda bir kürenin yükü +3q olurdu?
A) K ve M B) Yalnız M C) Yalnız K
D) Yalnız F E) Yalnız L
1-D 2-B 3-D 4-C 5-A 6-C
7-B 8-A 9-E 10-A 11-A 12-E
13-C 14-D 15-C 16-B
3r
M
r
N
Q -4q
Q +3q-2q
3r2r
K
r
L M
-10q +14q+8q
3r2r
X
r
Y Z
K ML
K FL M
+4q +2q +10q +4q
K MF L
-2q +8q +4q +6q
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 95
1)
Özdeş ve pozitif yüklü K ve F cisimleri özdeş X ve
Y elektroskoplarına şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Buna göre;
I. X elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.
II. Y elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.
III. X elektroskobunun yaprakları tamamen kapa-
nır.
IV. Y elektroskobunun yaprakları biraz açılır.
Yukarıdaki yargılardan hangileri doğru olabi-
lir?
A) I ve II B) II ve III C) I ve IV
D) I, II ve III E) I, III ve IV
2)
Özdeş F ve M elektroskoplarına P ve R cisimleri
şekildeki gibi yaklaştırıldığında, F ve M elektros-
koplarının yapraklarının biraz kapandığı gözleni-
yor.Buna göre;
I. P cismi (+) yüklüdür.
II. P cismi nötrdür.
III. R cismi (-) yüklüdür.
IV. R cismi (+) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) I ve II B) I ve III C) II, III ve IV
D) I, II ve III D) I, II, III ve IV
3)
Özdeş ve aynı cins yükle yüklü M ve K elektros-
koplarına X ve Y cisimleri yaklaştırıldığında Şekil-
I ve Şekil-II’deki gibi denge sağlanıyor.
Buna göre;
I. X cismi (-) yüklüdür.
II. Y cismi nötrdür.
III. X cismi nötrdür.
IV. Y cismi (+) yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) I, II ve IV B) I, II ve III C) II, III ve IV
D) I ve II E) II ve IV
4)
Nötr ve iletken K çubuğu yüklü M elektroskobuna
Şekil-I’deki gibi dokunduruluyor. Daha sonra bu K
çubuğuşekil-II deki yüklü F elektroskobuna yak-
laştırıldığında F elektroskobunun yapraklarının
açıldığı gözleniyor.
Buna göre;
I. M ve F elektroskopları aynı cins yüklüdür.
II. K çubuğu ve F elektroskobu aynı cins yükle
yüklüdür.
III. K çubuğunun yükü F elektroskobunun yükün-
den fazladır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) I ve III E) I ve II
TEST - 4
K
+ +
+
++
X
F
++
++
Y
--- -
-
----
---
-
- -- -+ ++
+ +
+ ++ +
P
F
R
M
--- -
-
----
---
-
- -- -+ ++
+ +
+ ++ +
X Y-- --- -
-
----
---
-
Şekil -I
- -- --- -
-
----
---
-
Şekil -II
-
M K
K
M
K
F
Şekil -I Şekil -II
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 96
5)
Nötr elektroskoba +q yüklü M cismi dokundurulup
bir süre sonra çekiliyor. Daha sonra bu
elektroskoba +q yüklü K cismi dokundurulursa,
elektroskobun yapraklarında ne gözlenir?
A) Değişiklik olmaz
B) Biraz açılır
C) Biraz kapanır
D) Tamamen kapanır
E) Önce kapanır, sonra açılır.
6)
Negatif yüklü elektrokoba önce nötr F cismi do-
kundurulup bir süre sonra çekiliyor. Daha sonra
bu elektroskoba nötr K cismi dokundurulduğu an-
da, elektroskobun yapraklarında ne gözlenir?
A) Değişiklik olmaz.
B) Tamamen kapanır.
C) Önce kapanır, sonra açılır.
D) Biraz kapanır.
E) Biraz açılır.
7)
+5q ve -qyüküyle yüklüKve F elektroskopları öz-
deş olup yapraklar arası açı ve kadardır.
Anahtar kapatıldıktan bir süre sonra K
elektroskobunun yaprakları arasındaki açı ka-
dar olmaktadır.
Buna göre;
I. >
II. =
III. >
IV. =
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV
D) I, II ve III E) II , III ve IV
8)
K ve F elektroskopları özdeş olup +6q ve -2q yü-
küyle yüklüdür.
Anahtar kapatıldığında;
I. K elektroskobunun yaprakları biraz kapanır.
II. F elektroskobunun yaprakları önce kapanır
sonra açılır.
III. Son durumda K ve F elektroskoplarının yap-
rakları arasındaki açı olur.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) I, II ve III B) II ve III C) I ve III
D) I ve II E) Yalnız I
+++ +
+
K
+++ +
+
M
+q +q Nötr
--- -
-
----
---
-
- --
K F
Nötr Nötr
+5q -q
K F
+6q -2q
K F
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 97
9)
L cismi ve özdeş elektroskopların yük kapasiteleri
eşittir.
8q yüklü L cismi, nötr elektroskoplardan önce K,
sonra M ye dokundurulup çekiliyor.
Buna göre;
I. Son durumda K’nın yaprakları arasındaki açı,
M’nin yaprakları arasındaki açıdan büyüktür.
II. Son durumda L’nin yük miktarı K’dan fazladır.
III. Son durumda M’nin yükü K’nın yükünden bü-
yüktür.
Yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
10)
Yükü +4q olan elektroskoba +q yüklü M cismi
yaklaştırıldığında elektroskobun yaprakları;
I. Biraz daha açılır.
II. Biraz kapanır.
III. Değişmez
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) I, II ve III E) I ve III
11)
K ve M elektroskopları özdeş ve +3q yüküylü yük-
lüdür. Nötr bir F cismi önce K, sonra M elektros-
koplarına dokundurulup uzaklaştırılıyor.
Buna göre;
I. K’nın yaprakları arası açı, M’nin yaprakları
arasındaki açıdan büyüktür.
II. M’nin yük miktarı, K’nın yük miktarından bü-
yüktür.
III. K ve M aynı cins yükle yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve III
D) II ve III E) I ve II
12)
Nötr MN çubuğunun M ucuna (-) yüklü K cismi, N
ucuna (+) yüklü bir elektroskop yaklaştırılıyor.
Buna göre;
I. elektroskobun yaprakları biraz kapanır.
II. Çubuğun M ucu (+) yüklenir.
III. Çubuğun N ucundan M ucuna doğru (+) yük-
ler hareket ederler.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III
D) II ve III E) I ve II
1-E 2-D 3-A 4-E 5-B 6-D
7-A 8-D 9-A 10-A 11-D 12-E
L
K M
+4qM
+q
+3q +3q
K MF
Nötr
-+ ++
+ +
+ ++ +
--- -
-
K
M N
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 98
1)
F ve K elektroskopları özdeş ve yüklüdür. >
dir. Elektroskoplar birbirlerine yeterince yaklaştırı-
lıyor.
Buna göre;
I. F biraz kapanır, K biraz açılır.
II. F ve K biraz açılır.
III. F ve K biraz kapanır.
IV. F biraz kapanır, K kapanıp açılır.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız II B) I, II ve III C) I, III ve IV
D) II, III ve IV E) I, II ve IV
2)
Elektroskoplar özdeş, P, F, M yüklüdürler. P cis-
mi, F’ye dokundurulduğunda F’nin yaprakları bi-
raz kapanıyor. Sonra P cismi M’ye dokundurul-
duğunda, M’nin yaprakları kapanıp açılıyor.
Buna göre;
I. Başlangıçta P ve F aynı cins yüklüdür.
II. Son durumda, P, F, M aynı cins yüklüdür.
III. ilk durumda F’nin yükü M’den fazladır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) II ve III
3)
Yüklü elektroskoba K cismi yaklaştırıldığında
elektroskobun yaprakları biraz daha açılıyor.
K cismi elektroskoba dokundurulursa;
I. Yapraklar biraz açılır.
II. Yapraklar biraz kapanır.
III. Yaprakların açıklığı değişmez.
Yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III
4)
K ve F elektroskopları yüklüdür. Bu elektroskopla-
ra yüklü, iletken X ve Y cisimleri yaklaştırıldığında
K’nın yaprakları biraz kapanırken, F’nin yaprakları
biraz açılıyor.
Buna göre;
I. X ve K zıt cins yükle yüklüdür.
II. Y ve F zıt cins yükle yüklüdür.
III. X’in yük miktarı K’dan fazladır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III
TEST - 5
F K
P
F M
K
K F
X Y
F
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 99
5)
P ve R elektroskopları özdeş ve yüklüdür. >
dır. K anahtarı kapatıldığında R’nin yaprakları
arası açı yine oluyor.
Buna göre, son durumda;
I. P ve R aynı cins yükle yüklüdür.
II. P’nin yaprakları arası açı da olur.
III. R’nin yaprakları kapanıp açılmıştır.
Yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I,II ve III
6)
Özdeş, yüklü K ve M elektroskoplarının topuzları
arasına F cismi yaklaştırıldığında K biraz açılı-
yor, M biraz kapanıyor.
Buna göre;
I. F ve K zıt cins yüklüdür.
II. F ve M zıt cins yüklüdür.
III. K ve M zıt cins yüklüdür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) I ve II C) I ve III
D) Yalnız III E) II ve III
7)
(+)Yüklü X elektroskobuna aynı cins yüklü K cis-
mi Şekil –I’deki gibi yaklaştırılıyor. Bu
elektroskoba Şekil –II’deki gibi nötr M cismi de
yaklaştırıldığı andayapraklarda ne gözlenir?
A) Biraz daha açılır.
B) Biraz kapanır.
C) Değişmez.
D) Önce kapanır sonra açılır.
E) Tamamen kapanır.
8)
X, Y, Z elektroskopları özdeş ve +2q yüküyle yük-
lüdür.
Nötr bir M cismi önce X, sonra Y ve daha sonra Z
elektroskoplarına sırasıyla dokunduruluyor. Son
durumda elektroskopların yaprakları arasın-
daki X, Y, Z açıları arasındaki ilişki nedir?
A) X >Y>Z B) X = Y = Z
C) Z>Y>X D) Y>X>Z
E) Y>Z>X
P R
K M
F
Nötr
+ + +
K
Şekil -I Şekil -II
-+ ++
+ +
+ ++ +
-+ ++
+ +
+ ++ +
+ + +
K
MNötr
X Y Z
+2q +2q +2q
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 100
9)
K, L, M elektroskopları özdeş ve sırasıyla +q, -q
ve +q yüküyle yüklüdür. Önce S anahtarı kapatı-
lıp denge sağlanınca açılıyor, sonra T anahtarı
kapatılıyor.
Buna göre son durumda:
I. K elektroskobu nötrdür.
II. L ve M elektroskopları (+) yüklüdür.
III. L ve M elektroskoplarının yaprakları arasın-
daki açılar eşittir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız III B) I ve III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III
10)
Nötr MN çubuğunun N ucuna nötr bir elektroskop
yaklaştırılıyor. Daha sonra çubuğun M ucuna (+)
yüklü F cismi yaklaştırıldığında;
I. Çubuğun M ucu (+) yüklenir.
II. Elektroskobun yaprakları (+) yüklenir.
III. Elektroskobun topuzu (+) yüklenir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I ve III
11)
Nötr haldeki K cismi yüklü elektroskobun topuzu-
na dokundurulup, daha sonra küresel L cismine
içten dokunduruluyor.
K cismi tekrar elektroskobun topuzuna dokundu-
rulursa, elektroskobun yapraklarının hareketi
için ne söylenebilir?
A) Değişiklik olmaz.
B) Biraz açılır.
C) Biraz kapanır.
D) Tamamen kapanır
E) Önce kapanıp sonra açılır.
12)
N cismi T cismine içten dokundurulup çekiliyor.
Toprak bağlantısı kesildikten sonra, M küresi T ye
dıştan dokunduruluyor.
M’nin son yükü kaç q olur?
A) Nötr B) –q C) -2q D) 5
q E)
4
q
1-D 2-E 3-E 4-A 5-E 6-E
7-B 8-C 9-E 10-A 11-C 12-C
K L M
+q -q +q
S T
+++ +
+
F
M N
K
L
T
3r
-8q Nö t r+7q
r
M N
r
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 101
COULOMB KUVVETİ
Yüklü cisimler arasındaki etkileşme kuvvetine
Coulomb Kuvveti denir.
221
d
q.q.kF
F: Yükler arasındaki etkileşme kuvveti.
d: Yükler arası uzaklık.
k: 9.109 )katsayısabit(c
Nm2
2
21d
q.q.kF
22d
q.q2F
23
23
23
d
q.q.kF
d4
q.q4.kF
)d2(
q.q4.kF
24
24
24
d
q.q2.kF
d4
q.q8.kF
)d2(
q2.q4.kF
ELEKTRİKSEL ALAN:
Yüklü bir cismin etkisini gösterdiği bölgeye, o yü-
kün elektriksel alanı denir.
+q yükünün O’da oluşturdu-
ğu elektriksel alan E’dir.
-q yükünün O’da oluşturdu-
ğu elektriksel alan E’dir.
ELEKTRİKSEL ALAN ÇİZGİLERİ
(+) yüklü bir cismin elektriksel
alan çizgileri yüksen dışarıya
doğrudur.
(-) yüklü bir cismin elektriksel
alan çizgileri yüke doğrudur?
(+) ve (-) yüklerin alan çizgileri şekildeki gibidir.
(+) yüklü iki cismin elektriksel alan çizgileri şekil-
deki gibidir.
(-) yüklü iki cismin elektriksel alan çizgileri şekil-
deki gibidir.
+ -
+
-
F
+q1
+q2
Fd
+q
d
-qF1 F1
+2q
d
+q
F2 F2
+4q
2d
+q
F3 F3
+4q
2d
-2qF4 F4
+
-
+q o
Ed
E= kq
d2
-q o
Ed
E= kq
d2
ELEKTROSTATİK
KARA FİZ İK 10 . S IN I F 102
1.
Yükler arasındaki elektriksel kuvvet şekil-I’de F1,
Şekil-II’de F2 ise F1/F2 oranı kaçtır?
A) 0,5 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
2. Şekildeki yüklerin birbirlerine
uyguladığı kuvvet F’dir.
F kuvvetinin büyüklüğünü
artırmak için;
I. d uzaklığı artırılmalı
II. +q1 yükü artırılmalı,
III. +q2 yükü arttırılmalı
İfadelerinden hangileri yapılmalıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I ve II
3.
Yükler arasındaki elektriksel kuvvet şekil-I’de F1,
Şekil-II’de F2 ise F1/F 2 oranı kaçtır?
A) 2
1 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
4.
Şekilde K noktasındaki –q yükünün L noktasın-
daki +q yüküne uyguladığı kuvvet f ise, L nokta-
sındaki yüke etkiyen net kuvvet kaç F’dir?
A) 0 B) 2
1 C) 1 D)
2
3 E) 2
5.
+2q yükü q1 ve q2 yükleri arasında şekildeki gibi
dengededir. 2
1
q
qoranı kaçtır?
A) 8 B) 4 C) 2 D) 1 E) 2
1
6.
+4q yükü şekildeki gibi dengede kalıyor. d1 ve d2
uzaklıkları oranı 2
1
d
dkaçtır?
A) 9 B) 6 C) 4 D) 3 E) 2
7. r yarıçaplı yüklü kürelerin
birbirlerine uyguladığı elekt-
riksel kuvvetin büyüklüğü F
dir. Küreler birbirlerine dokundurulup aynı
yerlerine konulursa birbirlerine uyguladığı
kuvvetin büyüklüğü kaç F olur?
A) 2
5 B)
4
1 C)
2
1 D)
3
2 E)
3
4
TEST - 1
+q +q
d
+4q +q
2d
Şekil-I Şekil-II
+q +q
d
-2q +q
d
Şekil-I Şekil-II
-q
d
+q
d
+q
KL
M
q1
2d
+2q
d
+q2
+9q
d1
+4q +q
d2
+q1 +q2
d
+q +3q
dr r
ELEKTROSTATİK
10 . S IN I F KARA FİZ İK 103
8.
K ve L yüklerinin alan çizgileri şekildeki gibidir.
yüklerin işareti aşağıdakilerden hangisi gibi-
dir?
K L
A) + -
B) - -
C) + +
D) - +
E) - Nötr
9.
K, L, M yükleri arasında oluşan alan çizgilerinin
görünümü şekildeki gibidir.
Yüklerin işareti aşağıdakilerden hangisi gibi-
dir?
K L M
A) - - -
B) + - -
C) - + +
D) - + -
E) - - +
10. +q yükünün K ve L nok-
talarında oluşturduğu
elektriksel alanın yönü
aşağıdakilerden hangisi gibidir?
11. +q yükünün K ve L
noktalarında oluş-
turduğu elektriksel
alanın büyüklükleri oranı L
K
E
E kaçtır?
A) 4 B) 2 C) 1 D) 4
1 E)
2
1
12.
+q yükünün K noktasında oluşturduğu elektriksel
alının büyüklüğü E ise, K noktasındaki bileşke
elektriksel alanın büyüklüğü kaç E olur?
A) 0 B) 1 C) 2 D) 3 E) 4
1.B 2.D 3.A 4.E 5.B 6.D
7.E 8.A 9.B 10.E 11.A 12.D
K L
K L M
A)
K
L
B)
K
L
C)
K
L
D)
K
L
E)
K
L
K
+q d d -2q
K
+
+q L
d 2d
K
+
+q
L