ogólnopolski system ochrony zdrowia osoz

przewagiKreatywne pomysły na zarządzanie placówkami ochrony zdrowia, budowa-nie pozytywnych relacji z pacjentem, zmianę wizerunku.

podsumowanie

strategie

zdrowiarynek estonia

okiem eksperta

audytkomunikacji wewnętrzneje-zdrowia

europejski tygrys

O g ó l n O p O l s k i s y s t e m O c h r O n y Z d r O w i a

dObre strOny rynku OchrOny ZdrOwia

www.osoz.pl

OS

OZ nr 10

paź

dZ

ier

nik

10 /

20

14

październik 2014

ISSN 1897-5828, cena 10 zł (zawiera 8% VAT)

LiderzyOchrony Zdrowia

2015

W konkursie Liderów Ochrony Zdrowiamożewziąćudziałkażdaplacówkaluborganizacjadziałającawsektorzeochrony

zdrowia.Wystarczywypełnićprostywniosek.WyborulaureatówdokonaniezależnaKapitułazłożonazosobistościświata

naukiimedycyny.

Uczestnictwowplebiscyciejestbezpłatne.Ceremoniawręczenianagródodbędziesię21kwietnia2015roku

podczasGALI LIDERÓWwHoteluMarriottwWarszawie.

CałkowitybrakopłattytułemudziałuwKonkursie

Prostyformularzzgłoszeniaopartynaopisieosiągnięć

ObiektywnywybórlaureatówprzezKapitułęKonkursu

WręczenienagródpodczasuroczystejGali Liderów

Informacje i formularz zgłoszenia:

WWW.OSOZ.PL/LIDER2015 3 luty 2015 r.

9. edycja prestizowego konkursu dla placówek ochrony zdrowia

Termin przyjmowania zgłoszen:

Artur Olesch redakcja czasopisma Ogólnopolski system

Ochrony Zdrowia

[email protected]

Niemal każdy szpital i każda przychodnia posiadają tzw. misję. To trochę jak hasło wy-borcze: wielkie słowa, patetyczne obietnice, dużo emocji. Najczęściej dowiadujemy się, że „pacjent jest najważniejszy”, „najwyższa jakość” i „dbałość o zdrowie” wysuwają się na pierwszy plan. W założeniu misja powinna wskazywać na podstawowe wartości, wy-znaczać cele i dzięki temu stanowić część kultury organizacyjnej. Rzadko jednak wy-chodzi poza ramy ładnie sformułowanej maksymy. Są jednak i tacy, którzy od dekla-racji przechodzą do czynów. Świadome swojej pozycji na rynku szpitale i przychodnie stopniowo zwiększają nacisk na zaniedbywane dotychczas miękkie elementy organiza-cji: personel, komunikację, wizerunek, obsługę pacjenta, nowe technologie.

Rynek ochrony zdrowia zmienił się w ostatnich kilku latach nie do poznania. Ci, któ-rzy ignorują zachodzące przeobrażenia, zostają w tyle. Pokolenie Y nie pamięta czasów komunizmu, dla młodych ludzi wolny rynek i nieskrępowane podążanie za marzenia-mi są ważne i oczywiste. Bezkompromisowi, cenią sobie wysoką jakość usług, prestiż i wygodę. Zmiany społeczne, skuteczniej niż niejedne regulacje prawne, wymuszą na ochronie zdrowia większą konkurencyjność i zmianę filozofii obsługi pacjenta. Zarów-no w sektorze publicznym i prywatnym.

Trzeba także pamiętać o zmieniającej się relacji pomiędzy lekarzem i pacjentem. Ten drugi już nie jest całkowicie poddany specjaliście, mając do dyspozycji nowe techno-logie i informacje medyczne w Internecie. Trzeba to zaakceptować i dopasować odpo-wiednio styl komunikacji. W gabinecie lekarskim szukamy źródła wiarygodnej infor-macji, prawdziwej, a nie deklaratywnej pomocy, wsparcia, empatii i zrozumienia. By-cie pacjentem oznacza coś więcej niż problem zdrowotny, a mianowicie emocje oraz oczekiwania. To lekarz jest osobą, która obawy potrafi zamienić w nadzieję, zaangażo-wać drugą stronę w proces leczenia.

Obszerną listę świeżych i praktycznych pomysłów na kreatywne zarządzanie placówka-mi ochrony zdrowia oraz nowoczesną komunikację z otoczeniem przedstawiamy w ra-porcie specjalnym Strategie przewagi.

Słowa i czynyNOTA BENE

Gdyby rozliczyć placówki ochrony zdrowia z ich ambitnych misji, wnioski byłyby bardzo gorzkie.

Na ratunek pozycji rynkowejZakłócenia w kulturze organizacyjnej szpitali lub przychodni mają ogromny wpływ na motywację pracowników, wy-dajność, obsługę pacjenta, jakość le-czenia i wizerunek. Eksperci radzą, aby zmiany rozpocząć od gruntownego au-dytu komunikacji.

Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014

�

29

6 ZdjęcienumeruProteza, która czuje

8 RynekzdrowiawpigułceKońcówka roku coraz gorętsza

11 LaboratoriumpsychologiiDrugie ja

12 AlertepidemiologicznyPrognoza dla alergii, grypy i przeziębienia (grudzień 2014)

13 AplikacjemedycznePraktyczne narzędzia dla każdego

14 STRATEGIE PRZEWAGIKryzys goni kryzys Szpital to marka Po pierwsze – komunikacja Nowe media Jaka jest Twoja kultura? Pacjent i klient Pracownik jak złoto

20 KulturadialoguEksperci Forum Marketingu, Komunikacji i PR w Ochronie Zdrowia

22 MechanizmzardzewiałyodśrodkaDr Łukasz Srokowski (ekspert komunikacji w organizacjach)

25 Europejskitygryse-zdrowiaProf. Peeter Ross (Estońska Fundacja e-Zdrowia)

29 InfografikaZdrowe oczy

30 PoradaprawnaLekarze walczą o dobre imię

32 YourGuidetoHealthinEuropeENGLISHPAGES

How can big data make a difference? Tobacco in the UE

34 Conowego?

35 FelietonEtyka przed kamerą Pokolenie Y i inne potwory

38 DoniesieniazeświataZaufać zmianom

40 EbolaiteoriauzasadnionegoryzykaDyskusja ekspertów: prof. dr hab. Bolesław Samoliński, prof. dr hab. Paweł Łuków, Tomasz Szelągowski

NAUKA

INNOWACJE

RAPORT

ROZMOWY

PRAKTYKA

OPINIE

CZASOPISMOOGÓLNOPOLSKI SYSTEM

OCHRONY ZDROWIA

PAźDZIERNIK 2014

8

22

30

10

�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014

Rada Naukowa oSoZ(kolejność alfabetyczna, stan na listopad 2014 r., liczba członków rady: 102 osoby)

1. prof. dr hab. n. med. Ryszard Andrzejak, 2. prof. dr hab. Piotr Andziak, 3. dr hab. n. med. Małgorzata Baka‑Ostrowska, 4. dr Marek Balicki, 5. dr n. med. Rafał Białynicki‑Birula, 6. prof. dr hab. n. med. Bożena Birkenfeld, 7. prof. dr hab. n. med. Andrzej Bohatyrewicz, 8. dr hab. med. prof. UJ Małgorzata Bulanda, 9. dr n. med. Małgorzata Czyżewska, 10. dr hab. n. med. (prof. PAN) Marek Durlik, 11. lek. med. Michał Ekkert, 12. dr n. med. Emilia Filipczyk‑Cisarż, 13. lek. med. Halina Flisiak‑Antonijczuk, 14. prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert, 15. prof. dr hab. med. Tomasz Grodzicki, 16. prof. dr hab. n. med. Tomasz Grodzki, 17. prof. nadz. dr hab. Antoni Grzanka, 18. prof. dr hab. Edmund Grześkowiak, 19. dr n. farm. Jerzy Hennig, 20. prof. zw. dr hab. n. med. Krzysztof Herman, 21. prof. dr hab. Tomasz Hermanowski, 22. dr med. Andrzej Horoch, 23. prof. dr hab. n. med. Jacek Imiela, 24. dr n. med. Maria Jagas, 25. prof. dr hab. Jerzy Janecki, 26. prof. dr hab. n. med. Marek Jarema, 27. prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz, 28. prof. dr hab. Mirosław Jarosz, 29. Urszula Jaworska, 30. mgr Renata Jażdż‑Zaleska, 31. prof. dr hab. n. med. Sergiusz Jóźwiak, 32. prof. dr hab. n. med. Piotr Kaliciński, 33. prof. dr hab. Roman Kaliszan, 34. prof. dr hab. n. med. Danuta Karczewicz, 35. prof. dr hab. med. Przemysław Kardas, 36. prof. dr hab. n. med. Andrzej Kaszuba, 37. prof. dr hab. n. med. Wanda Kawalec, 38. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy E. Kiwerski, 39. prof. dr hab. n. med. Marian Klinger, 40. prof. zw. dr hab. n. med. Jerzy Kołodziej, 41. prof. dr hab. n. med. Jerzy R. Kowalczyk, 42. dr n. med. Robert Kowalczyk, 43. dr n. med. Jacek Kozakiewicz, 44. lek. Ryszard Kozłowski, 45. prof. dr hab. n. med. Leszek Królicki, 46. prof. dr hab. Maciej Krzakowski, 47. prof. dr hab. Jan Krzek, 48. prof. dr hab., dr h.c. mult. Andrzej Książek, 49. prof. dr hab. Teresa Kulik, 50. prof. dr hab. n. med. Jan Kulpa, 51. prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki, 52. dr hab. (prof. UMK) Krzysztof Kusza, 53. dr n. med. Krzysztof Kuszewski, 54. dr n. med. Aleksandra Lewandowicz‑Uszyńska, 55. prof. dr hab. n. med. Andrzej Lewiński, 56. prof. dr hab. n. med. Witold Lukas, 57. prof. dr hab. n. med. Romuald Maleszka, 58. prof. dr hab. n. med. Paweł Małdyk, 59. dr n. med. Beata Małecka‑Libera, 60. prof. dr hab. Grażyna Mielnik‑Niedzielska, 61. prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk‑Hojło, 62. prof. dr hab. n. med. Janusz Moryś, 63. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz, 64. prof. dr hab. n. med. Wojciech Nowak, 65. prof. dr hab. n. med. Krystyna Olczyk, 66. prof. dr hab. Tomasz Opala, 67. prof. dr hab. n. med. Tadeusz Orłowski, 68. dr hab. n. med. Krystyna Pawlas, 69. prof. dr hab. inż. Grzegorz Pawlicki, 70. prof. dr hab. n. med. Irena Ponikowska, 71. prof. zw. dr hab. n. med. Stanisław Radowicki, 72. dr n. med. Andrzej Rakowski, 73. prof. dr hab. Marian Reinfuss, 74. dr n. med. Grażyna Rogala‑Pawelczyk, 75. prof. dr hab. med. Kazimierz Roszkowski‑Śliż, 76. prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, 77. dr hab. n. med. Leszek Sagan, 78. prof. dr hab. Bolesław Samoliński, 79. prof. dr hab. Maria Małgorzata Sąsiadek, 80. dr hab. med. (prof. UJ) Maciej Siedlar, 81. dr hab. n. med. Waldemar Skawiński, 82. lek. Maciej Sokołowski, 83. prof. dr hab. n. med. Jerzy Stelmachów, 84. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek, 85. prof. dr hab. n. med. Jerzy Strużyna, 86. prof. dr hab. n. med. Andrzej Szawłowski, 87. prof. dr hab. n. med. Cezary Szczylik, 88. dr hab. n. med. prof. nadzw. Zbigniew Śliwiński, 89. dr n. med. Jakub Śmiechowicz, 90. prof. dr hab. n. med. Barbara Świątek, 91. dr n. med. Jakub Trnka, 92. prof. dr hab. n. med. Tomasz Trojanowski, 93. prof. dr hab. n. med. Krystyna Walden‑Gałuszko, 94. prof. dr hab. Andrzej Wall, 95. prof. dr hab. n. med. Anna Walecka, 96. prof. dr hab. Marek Wesołowski, 97. dr n. med. Andrzej Wojnar, 98. dr n. med. Andrzej Wojtyła, 99. prof. dr hab. Jacek Wysocki, 100. prof. dr hab. n. med. Mirosław J. Wysocki, 101. dr hab. n. med. Stanisław Zajączek (prof. nadzw. PUM), 102. prof. dr hab. Marek Ziętek

44 MonitorzjawiskepidemiologicznychWrzesień 2014 – mapy zdrowotne kraju

48 StrukturadystrybucjilekówRynek farmaceutyczny we wrześniu 2014

55 AnalizaOSOZBól gardła

60 KS-APTEKAZintegrowany System Obsługi Apteki

61 KS-SOMEDZintegrowany System Obsługi Przychodni

63 NaukawPolsceMity na talerzu

65 Kalendarzwydarzeń 66 Kultura

Nowe książki i płyty

36,54 mlnTyle, według prognoz, zostanie sprzedanych w 2015 roku opakowań leków na ból gardła. Oznacza to prawie miliono-wy wzrost w stosunku do 2014 roku. Łączna wartość sprze-daży w roku bieżącym przekroczy 485 mln zł.

Szczegółowe statystyki na str. 55.

+320 Rynek farmaceutyczny odbi-ja się po okresie wakacyjnej stagnacji. Statystyczną apte-kę odwiedziło 320 pacjen-tów więcej (łącznie: 3490).

+13,2% We wrześniu, za wzro-stem liczby klientów podą-ża wzrost obrotów aptek. Najwięcej zyskuje sprze-daż odręczna (+16,4%).

„Będziemy gromadzić coraz więcej danych zdrowotnych.

Dla własnego dobra.”

Profesor Peeter RossEstońska Fundacja e-Zdrowia

Wywiad na str. 25.

STATYSTYKI PROGNOZY

SYSTEMY IT

NA CZASIE

25

w w w . f a c e b o o k . p l / I T I Z d R o w I e


�

N a u k a


Proteza, która czujeDziewięć lat temu Dennis Aabo Sørensen (Dania) stracił lewą rękę w wypadku samo-chodowym. Dzięki szwajcarskiemu wynalazkowi (École Polytechnique Fédérale de Lausanne), po długiej przerwie znowu mógł poczuć dotykane przedmioty. Wszyst-ko dzięki pierwszej na świecie bionicznej protezie wyposażonej w system sensorów i podłączonej do układu nerwowego. Siła oraz miejsca nacisku kontrolowane są przez specjalne czujniki. Przy użyciu algorytmów komputerowych, generowane przez sen-sory sygnały elektryczne przetwarzane są na impulsy „rozumiane” przez układ ner-wowy. Rolę łącznika pełnią ultracienkie elektrody o wysokiej precyzji. To pierwszy krok do stworzenia w pełni funkcjonalnej bionicznej sztucznej ręki. Zanim to nastąpi, naukowcy muszą popracować nad miniaturyzacją systemu sensorycznego, udoskona-lić technologie ruchu obrotowego palców oraz precyzję dotyku.

(zdjęcie: École Polytechnique Fédérale de Lausanne EPFL, Patricia Tocci)

N a u k a


�

N a u k a

Wydawca: KAMsOFt s.A. 40–235 Katowice, ul 1 Maja 133 tel. +48 32 209-07-05 fax +48 32 209-07/-15 e-mail: [email protected]

redaktor naczelny: Zygmunt Kamiński

Zespół redakcyjny: Aneta Krzynówek, Gabriela Mendofik, Artur Olesch, Paulina skwarek, Bożena Wojnarowicz-Głuszek, Łukasz stopa, Dorota Zacharzewska.

Współpracownicy: Aleksandra Kurowska, Paweł Łuków, Krzysztof Macha, ewelina Nazarko-ludwiczak, Peeter ross, Bolesław samoliński, Łukasz srokowski, tomasz szelągowski.

skład i łamanie: Piotr chamera

Druk: INFOMAX, Katowice

Nakład: 14 800 egzemplarzy

Zdjęcia w spisie treści: www.sxc.hu

Przedruk, kopiowanie, skracanie, wyko-rzystanie tekstów (lub ich fragmentów) publikowanych w czasopiśmie OsOZ bez zgody wydawcy KAMsOFt s.A. jest zabronione.

redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych.

redakcja zastrzega sobie prawo do skraca-nia zamieszczanych materiałów. Niezamó-wionych materiałów nie zwracamy.

Oglądaj relacje wideo na nowym kanale Youtube czasopisma Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia.

Prenumerata czasoPismaco miesiąc dostarczamy naszym czytelni-kom starannie wyselekcjonowaną wiedzę naukową m.in. z dziedziny zarządzania, prawa, profilaktyki, nowoczesnych technologii w ochronie zdrowia i e-zdrowia. Znajdziesz tutaj szczegółowe analizy me-dyczne i farmaceutyczne, bezcenne porady i wskazówki, ciekawe wywiady.

Dołącz do grona czytelników Ogólnopol-skiego systemu Ochrony Zdrowia.

Zamówienia: [email protected]

Zapraszamy na portal www.osoz.pl

Końcówka roku coraz gorętsza

Najważniejsze wydarzenia na rynku omawia Aleksandra Kurowska

Po spektakularnych przejęciach firm medycz-nych przez zagranicznych inwestorów (m.in. Lux Medu przez Bupę, Scanmed Multimedis przez Life Healthcare Group z RPA), ostatnie tygodnie przyniosły nam szereg mniejszych transakcji. Jednak również bardzo ciekawych, ponieważ przejmującymi były polskie firmy, a transakcje były elementem ich długofalo-wej polityki.

InwestycjeRynek elektryzują zwłaszcza zapowiedzi i działania PZU. Największy polski ubez-pieczyciel od lat zapowiadał szerokie wej-ście w sektor zdrowotny. Ale dopiero w tym roku zaczął faktycznie budować sieć włas-nych przychodni i szpitali (ma też już dwa

uzdrowiska). Na razie kupuje placówki, które leczyły pracowników dużych spółek z udzia-łem skarbu państwa. PZU docelowo chce tak-że sprzedawać powszechne ubezpieczenia zdrowotne, gdy będzie możliwe konkurowa-nie z NFZ. Swoje plany biznesowe na najbliż-sze pięć lat ma ogłosić w listopadzie.

Spółkom szukającym ciekawych okazji na rynku pojawił się niedawno dość nieoczeki-wany konkurent – Neuca. Największy w Pol-sce dystrybutor leków przejął ostatnio m.in. przychodnię Konsylium w Głogowie oraz Eskulap w Tychach. Na koniec października Neuca miała już dziewięć przychodni, a w cią-gu dwóch lat chce przejąć kilkanaście, na co może wydać 30 mln zł.

Z fuzji i przejęć nie rezygnuje Lux Med

RYNEK ZDROWIA W PIGUŁCE

»�Na�dopływ��dodatkowych��pieniędzy��placówki�medyczne�mogą�liczyć��też�ze�strony��NFZ.«


N a u k a

(ostatnio kupował m.in. pracownie diag-nostyczne) oraz mniejsze sieci.

Właściciele, którzy potrzebują pie-niędzy na inwestycje lub chcą po prostu spieniężyć część firmy, mają coraz więk-szy wybór. Rośnie liczba funduszy, któ-re chcą inwestować w ochronę zdrowia. Oczywiście fundusze chcą kupić tanio, a po latach sprzedać z zyskiem. Szukają okazji i nie wszystkim udaje się je zain-teresować. Widać to choćby po przedłu-żające się sprzedaży AHP czyli Polsko-Amerykańskich Klinik Serca.

Ostatnie przejęcia dotyczyły głównie spółek i to w pełni prywatnych. W przy-padku samorządowych, decyzje właś-cicielskie były zamrażane w związku z wyborami.

Fundusze szukają też ciekawych spó-łek farmaceutycznych i biotechnologicz-nych. Ważnym wydarzeniem ostatnich tygodni był transfer Marcina Szuby, leka-rza-finansisty, który z sukcesem tworzył i realizował przez ostatnie lata strategię medycznych funduszy PZU. Dołączył do zespołu Trigon TFI jako dyrektor zarzą-dzający Globalnym Funduszem Medycz-nym FIZ. Tu jednak będzie inwestować w firmy sektora life science.

Finanse w zdrowiuNa dopływ dodatkowych pieniędzy pla-cówki medyczne mogą liczyć też ze stro-ny NFZ. Wiele wskazuje na to, że przy-

pis składki będzie rósł. Fundusz w paź-dzierniku zmieniał swój tegoroczny plan finansowy, podwyższając planowane wpływy oraz wydatki. Podział dodatko-wych 848,5 mln zł wyglądał dość trady-cyjnie, nie odzwierciedlił rządowych za-powiedzi przekierowywania świadczeń ze szpitali do AOS i POZ. 322 mln zł ma trafić na zapłatę świadczeń szpital-nych, ponad 274 mln zł na AOS, a tyl-ko 13,5 mln zł do lekarzy pierwszego kontaktu. Przewidziano też m.in. wzrost wydatków na świadczenia z lat ubie-głych – czyli nadwykonania – o blisko 390 mln zł.

Z kwestii finansowych warto też śle-dzić przygotowania do podziału fundu-szy UE z nowej perspektywy. W ramach Polityki Spójności, w najbliższych sześ-ciu latach będziemy mieć do wydania ok. 82,5 mld euro. W zdrowiu nacisk po-łożony będzie m.in. na seniorów i dzie-ci. Ponadto Unia zachęca, a nawet stara się wymusić współpracę między różny-mi podmiotami, stąd na dodatkową pulę pieniędzy mogą liczyć placówki, które będą współdziałać na poziomie regionu i ponadregionalnie (nowe mechanizmy to zintegrowane oraz regionalne inwe-stycje terytorialne – tzw. ZIT-y i RIT-y). Trwa dyskusja wokół tego, w jakim za-kresie z pieniędzy tych będą mogły sko-rzystać także prywatne podmioty. W rzą-dowym dokumencie ostatecznie przewi-

dziano dla nich miejsce, ale nie znalazło to odbicia w części Regionalnych Pro-gramów Operacyjnych. O zmianę zabie-gają m.in. przedstawiciele Pracodawców RP i Lewiatana.

Z kolei w przypadku dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych, na pozytywne zmiany i zauważalnie wyższe przychody dla większej liczby placówek medycz-nych nie ma raczej co liczyć. Kwestia ustawy w tej sprawie została tymczaso-wo zamknięta. W dzień po expose Ewy Kopacz, w którym temat się nie pojawił, wicemarszałek Sejmu Elżbieta Radzi-szewska przyznała, że jest bardzo mało prawdopodobne, by w obecnej kadencji Sejmu Platforma Obywatelska wróciła do tego tematu.

Raporty i badaniaSpośród publikacji prezentowanych w ostatnich tygodniach, warto zwró-cić uwagę m.in. na dwunasty „Raport Przedsiębiorczość w Polsce” resortu go-spodarki. Sektor ochrony zdrowia i opie-ki społecznej, odnotowując wzrosty po-wyżej 10 proc. rocznie m.in. w przycho-dach i zysku brutto, wypadł najlepiej lub w czołówce wszystkich branż.

LegislacjaNajbliższe tygodnie zapowiadają się gorąco pod względem konsultacji no-wych projektów rozporządzeń, zarzą-

Fuzje w ochronie zdrowia

Kasy fiskalne dla lekarzy

Pakiet onkologiczny

Wzrost wydatków NFZ

Fundusze UE

Foto: www.freeimages.com


10

N a u k a

leczenie szpitalne * 30,80

refundacja leków ** 7,95

podstawowa opieka zdrowotna 7,73

5,59 ambulatoryjna opieka specjalistyczna

2,33 opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień

2,09 rehabilitacja lecznicza

1,84 zespoły ratownictwa medycznego

1,78 leczenie stomatologiczne

1,75 świadczenia kontraktowane odrębnie

1,11 świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze w opiece długoterminowej

0,85 zaopatrzenie w wyroby medyczne

0,18 programy profilaktyczne w zakresie NFZ

0,49 inne

dzeń i ustaw. Trwają prace nad aktami wykonawczymi do pakietu onkologicz-nego i kolejkowego, zmianami w koszy-ku świadczeń, ustawą dotyczącą finanso-wania POZ, nowelizacją ustawy refunda-cyjnej. Czekają nas też pewnie kolejne legislacyjne prowizorki związane z koń-cem roku, jak poselski projekt wydłuża-jący o trzy lata czas na rozpoczęcie spe-cjalizacji przez ratowników. Bez niego wielu z nich nie mogłoby od stycznia kontynuować pracy.

Środowisko lekarzy elektryzuje też planowane rozporządzenie Ministra Fi-nansów w sprawie zwolnień z prowadze-nia ewidencji przychodów kasami fiskal-nymi. Nowe przepisy mają zobowiązać m.in. lekarzy i lekarzy dentystów do ko-rzystania z kas fiskalnych już od pierw-szego dnia sprzedaży detalicznej.

Propozycje rządu i posłów będą mieć znaczący wpływ na rynek. Pracownie

diagnostyczne szykują się do zwiększo-nej liczby badań związanych z diagno-styką nowotworów, a placówki ochro-ny zdrowia starają się rozwinąć swo-je oddziały onkologiczne lub dopiero je tworzą, licząc na przypływ pieniędzy z nielimitowanych świadczeń. Zmiany w stawkach kapitacyjnych dla POZ, ja-kie zapowiedział minister Bartosz Arłu-kowicz, będą skutkować nie tylko dodat-kowymi zadaniami, ale mogą skłaniać do rozwoju systemów IT (w związku z no-wymi, szerokimi obowiązkami sprawo-zdawczymi), inwestycji w sprzęt nie-zbędny do badań oraz zachęcać do zacieśniania współpracy między placów-kami (POZ z AOS i m.in. laboratoriami). Obiecywane wyższe wyceny w zamian za dużą liczbę zlecanych i wykonywa-nych badań mogą rozwinąć rynek diag-nostyki, także w gabinetach – np. skła-niać do zakupu USG lub analizatorów.

64,49

WYDATKI NFZ NA ŚWIADCZENIA ZDROWOTNE W 2014 ROKU(wg zmienionego w październiku planu finansowego, wartości podano w miliardach zł)

* w tym m.in. programy lekowe i chemioterapia

** w tym środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę

Szkoda, że na rynku nie pojawił się jesz-cze zapowiadany od dawna BlueBox – polski analizator typu Point-of-Care fir-my PZ Cormay. Kiedy wejdzie na rynek – nie jest pewne. Usunięto m.in. preze-sa – współtwórcę firmy i pomysłodaw-cę analizatora. Szykuje się w tej sprawie batalia w sądzie.

Na nudę nikt w najbliższych tygo-dniach nie będzie narzekać.

Aleksandra Kurowska, od 11 lat dzien-nikarka zajmująca się tematyką medyczną oraz finansową. Współpracuje m.in. z redak-cją Służby Zdrowia oraz z Instytutem Zdrowia i Demokracji (IZID). Pracowała w dziale eko-nomicznym Życia Warszawy, Gazecie Giełdy „Parkiet”, Rzeczpospolitej oraz Dzienniku Ga-zecie Prawnej. Absolwentka Instytutu Stoso-wanych Nauk Społecznych UW.

Tyle łącznie w miliardach złotych wyniosą według NFZ łączne koszty świadczeń zdrowotnych w 2014 roku

Źródło: NFZ

11Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014

N a u k a

Drugie jaL ABORATORIUM PSYCHOLOGII

Czy dobrzy ludzie są dobrzy z natury czy do bycia takimi predysponuje ich otoczenie? Jeden z najbardziej kontrowersyjnych eksperymentów psychologicznych obnaża ciemną

stronę człowieczeństwa. W każdym z nas ukryty jest pierwiastek zła.

W 1971 roku, Philip Zimbardo z Uniwersytetu w Stanfordzie przeprowadził eksperyment więzienny, którego celem było sprawdzenie zachowań grupowych oraz znaczenie ról społecz-nych. W tym celu, spośród studentów wybrano 24 ochotników, zdrowych fizycznie i psychicznie, którzy mieli otrzymać 15 $ dziennie za odgrywanie ról więziennych. Połowie z nich przy-pisano zadania strażników, drugiej połowie – więźniów. Całość eksperymentu przeprowadzono w podziemiach uniwersyteckie-go wydziału psychologii. Dużą wagę przyłożono do stworzenia realistycznych warunków. Zaaranżowano aresztowania więź-niów w domach, cele, przygotowano specjalne ubrania podkre-ślające odgrywaną rolę (uniformy, wyposażenie strażników, nu-mery identyfikacyjne). Strażnicy otrzymali wyraźne wskazówki – ich zadanie polegało na utrzymywaniu porządku, niedopusz-czalne było stosowanie jakiejkolwiek agresji. Dzięki zainstalo-wanym w pomieszczeniu kamerom, badacze mogli obserwować studentów 24 godziny na dobę. Całość eksperymentu zaplano-wana została na 2 tygodnie.

Drugiego dnia więźniowie zabarykadowali się w celach, zerwa-li numery identyfikacyjne i zaczęli ignorować polecenia straż-ników. Na reakcję tych drugich nie trzeba było czekać długo – odseparowali „dobrych” więźniów od „złych”, zaczęli stosować poniżające ludzką godność praktyki oraz tortury psychiczne. Za-angażowanie w rolę narastało z dnia na dzień, a wraz z nim – niebezpieczna agresja i sadyzm. Kolejni więźniowie doznawa-li załamania psychicznego. Badanie już po 6 dniach wymknęło się na tyle spod kontroli, że trzeba było je przerwać. Ogląda-jąc sceny z eksperymentu można odnieść wrażenie, że to rze-czywistość, a nie badanie. Zaaranżowane atrybuty ról (stroje i pozycja) wystarczyły do wygenerowania określonych zacho-wań, a siła sytuacji zmieniła przeciętne i zdrowe osoby w sady-stów. Sami zresztą nie mogli w to uwierzyć. Nawet w dobrych ludziach może obudzić się zło, jeśli znajdą się w „sprzyjają-cym” środowisku. Na szczęście ta zasada działa również w od-wrotną stronę.

Foto

: Myc

atki

ns /

Fot

er /

CC

BY


12

I N N o w a c j e

ALERT EPIDEMIOLOGICZNY (GRUDZIEń 2014)

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 63% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW ALERGII (GRuDZIEń)

TREND W STOSuNKu DO LISTOPADA

Dolnośląskie 2 127 Kujawsko-pomorskie 1 554 Łódzkie 1 716 Lubelskie 1 805 Lubuskie 1 805 Małopolskie 1 528 Mazowieckie 2 271 Opolskie 1 501 Podkarpackie 1 690 Podlaskie 1 708 Pomorskie 1 814 Śląskie 1 785 Świętokrzyskie 1 399 Warmińsko-mazurskie 1 071 Wielkopolskie 1 738 Zachodniopomorskie 1 737

WOJEWÓDZTWO PROGNOZA KOSZTÓW GRYPY I PRZEZIĘBIENIA (GRuDZIEń)

TREND W STOSuNKu DO LISTOPADA

Dolnośląskie 3 531 Kujawsko-pomorskie 2 842 Łódzkie 2 631 Lubelskie 3 155 Lubuskie 2 978 Małopolskie 2 932 Mazowieckie 3 749 Opolskie 2 527 Podkarpackie 2 695 Podlaskie 3 391 Pomorskie 2 988 Śląskie 2 780 Świętokrzyskie 2 142 Warmińsko-mazurskie 2 395 Wielkopolskie 2 750 Zachodniopomorskie 2 809

ALERGIA

POZIOM NASILENIA ALERGII

GRYPA I PRZEZIĘBIENIEPOZIOM NASILENIA GRYPY I PRZEZIĘBIENIA

SPRAWDZALNOŚĆPOPRZEDNIEJ

PROGNOZY 87% PONIŻEJ NORMY

NORMA

WYSOKI

BARDZO WYSOKI


I N N o w a c j e

Livestrong. MyQuit Coach

Rzucenie palenia to duże wyzwanie. Każda motywacja się liczy, a może nią być aplikacja tworząca spersonalizowa-ny program wyjścia z nałogu. Co waż-ne – zaaprobowana przez lekarzy. Na po-czątek użytkownik wybiera jedną z opcji: natychmiastowa lub stopniowa rezygna-cja z palenia papierosów. Dla użytkow-ników przygotowano wspierające pora-dy, praktyczne alerty, możliwość publi-kacji osiągnięć na Facebooku.

iOSOpcjonalnie na Android: Quit SmokingBezpłatna

EatSlowerZbyt szybkie spożywanie posiłków nie wpływa dobrze na procesy trawienia, wchłanianie składników pokarmowych i zdrowie ogółem. Ten zły nawyk pomo-że zmienić aplikacja EatSlower, wyzna-czająca użytkownikowi szybkość jedze-nia. Do wyboru kilka dźwięków, które informują, kiedy można nabrać na łyżkę lub widelec kolejną porcję.

iOS oraz AndroidBezpłatna

European Health Insurance Card

Przewodnik po tym, jak korzystać z Eu-ropejskiej Karty Ubezpieczenia Zdro-wotnego w 28 państwach Unii Europej-skiej oraz Islandii, Lichtensteinie, Nor-wegii i Szwajcarii. Zawiera informacje o samej karcie, listę telefonów ratun-kowych, szczegóły dotyczące refunda-cji kosztów leczenia. 25 wersji języko-wych. Aplikacja nie pozwala jednak na wygenerowanie karty czy przesłanie wniosku.


uHearAplikacja, dzięki której można spraw-dzić, czy parametry słuchu są w normie, co może dodatkowo zmotywować do po-rady u specjalisty. Pomiar trwa nie dłużej niż 5 minut i składa się z trzech etapów: badania czułości słuchu, zdolności rozu-mienia mowy w hałaśliwym środowisku; kwestionariusza oceny zdolności słucho-wych w codziennych sytuacjach.

iOSBezpłatna

Hot5 FitnessJedna z ciekawszych aplikacji fitness, któ-rej głównym elementem są krótkie, 5-mi-nutowe filmy instruktażowe. Użytkow-nik może wybrać dowolny program tre-ningowy, np. zdrowie i odchudzanie, joga i pilates, wytrzymałość itd. Główne atu-ty: wysokiej jakości motywujące filmy, możliwość konkurowania z innymi użyt-kownikami, licznik kalorii, monitorowa-nie postępów dzień po dniu.

iOSBezpłatna w wersji bazowej

Nike Training Club100 programów ćwiczeń w ramach klubu treningowego tylko dla Pań! Wskazówki wideo, jak zadbać o świetną formę, prze-każą najlepsi na świecie eksperci, przy-kładowo Maria Sharapova. Dzięki rozbu-dowanym nagraniom audio, porad moż-na wygodnie słuchać w trakcie wysiłku fizycznego. Do tego kilka wersji języko-wych, integracja z odtwarzaczem muzyki w smartfonie, możliwość stworzenia listy ulubionych ćwiczeń.


APLIKACJE

1.

�.

3. �.

�.

2.

�.


1�

R a p o R T

Niemal każda placówka medyczna podkreśla, że najważniejszy jest pacjent. Jednak niewiele z nich wychodzi poza dobrze brzmiące deklaracje. Co zrobić, aby wyróżnić się

w otoczeniu ochrony zdrowia najwyższą jakością obsługi pacjenta, silną marką i pozytywnym wizerunkiem?

Strategie przewagi

1�Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014

R a p o R T

Artur Olesch czasopismo OsOZ

Podczas V Forum Marketingu, Komuni-kacji i PR w Ochronie Zdrowia, eksper-ci dyskutowali o tym, co zrobić, aby pla-cówka medyczna (szpital, przychodnia, indywidualna praktyka lekarska) cieszy-ła się zaufaniem i uznaniem pacjentów oraz kontrahentów, zdobyła i utrzymała pozytywną opinię w otoczeniu, zyska-ła „dobrą prasą”. Jednym słowem – aby stworzyć silną markę, wyróżniającą or-ganizację na rynku lokalnym i krajowym. Wśród prelegentów dwudniowego Fo-rum znaleźli się uznani eksperci, prakty-cy z wiodących ośrodków medycznych, wykładowcy programu MBA w Ochro-nie Zdrowia na prestiżowej Uczelni Ła-zarskiego. Przedstawiamy praktyczne wskazówki dla menedżerów, świeże po-mysły i wiedzę niezbędną w dzisiejszych warunkach sektora medycznego.

cówki medycznej czy nie, przekazywa-ne w mediach informacje kładą się sze-rokim cieniem na wizerunku. EwelinaNazarko-Ludwiczak, ekspert w dzie-dzinie PR medycznego, podkreśla, że najważniejsze jest odpowiednie przygo-towanie się do zarządzania sytuacją kry-zysową. Wszystkie procedury, opis za-kresu odpowiedzialności pracowników i polityka postępowania powinny być zawarte w księdze procedur kryzyso-wych. Warto pamiętać, czego nie należy robić: wypowiadać się na tematy, które nas nie dotyczą; wychodzić do mediów bez przygotowania; ulegać presji czaso-wej, gdy media naciskają na ustosunko-wanie się do sytuacji. Warto zapanować nad osobami, które napędzają kryzys (np. poprzez zakaz wypowiedzi w imie-niu szpitala), sprawdzać plotki w otocze-niu, które mogą być źródłem kryzysu.

– Podczas konferencji prasowej nale-ży pamiętać o kilku żelaznych zasadach. Emocje i nastrój powinny odpowiadać

sytuacji, konieczne jest konkretne zaproponowanie rozwiązania lub

planu naprawczego i wprowa-dzenie go w życie. Odsuńmy

od obowiązków winne oso-by. Unikajmy banalnych i pustych obietnic. Pla-cówka medyczna musi

mówić jednym głosem, a to oznacza, że za komunikację odpowiada konkretna osoba – zaznacza Ewelina Nazarko-Ludwiczak. Po kryzysie warto przemyśleć błędy, wy-ciągnąć z nich wnioski i zrobić wszystko, aby nie dopuścić do uchybień w przyszło-ści. Choć czasami trudno uniknąć sytua-cji kryzysowych, możemy im w pewnym stopniu zapobiegać poprzez uczciwość, stronienie od niejasnych powiązań perso-nalnych, konsekwentne zwalczanie pato-logii w placówce, priorytetowe traktowa-nie najwyższej jakości usług.

Szpital to markaZ kolei JoannaMalinowska-Parzydło (Personal Brand Institute) zachęca, aby każda placówka medyczna zadbała o tzw. markę osobistą i zarządzała w przemyśla-ny sposób swoją reputacją. – Aby wybić się z otoczenia, trzeba cały czas starać się być zmianą, którą sami chcielibyśmy uj-rzeć w otoczeniu – mówi ekspert od wi-zerunku. Jedną z ważniejszych wartości, jakich poszukują pacjenci w placówkach medycznych, jest zaufanie. Nie jest o to łatwo w sytuacji, gdy dłużą się kolejki, a media chętnie opisują zdarzenia nega-tywne. Na szczęście wizerunek ochrony zdrowia globalnie, a wizerunek placów-ki medycznej w konkretnym otoczeniu i oczach lokalnej społeczności, to dwie zupełnie odrębne kwestie. Menedżero-wie w ochronie zdrowia muszą zdać so-bie sprawę, że w dzisiejszych warun-

kach rynkowych, konkurowanie opiera się na kapitale ludz-

kim. To właśnie pracow-nicy są najcenniejszym

zasobem, dzięki któremu jesteśmy w stanie realizo-

wać misję oraz zagwaranto-wać spełnie-nie potrzeb pacjentów. Zanim sku-pimy się na obsłu-dze pacjen-ta, trzeba za-stanowić się, czy dobrze „obsługuje-

my” klientów wewnętrznych

czyli pracowni-ków. Do najwięk-

szych grzechów za-rządzających ekspert

zaliczyła m.in. brak wizji

Kryzys goni kryzysOstatni rok to praw-dziwy wysyp sytuacji kryzysowych w ochro-nie zdrowia: dyskutowa-ne szeroko przypadki błę-dów medycznych, sprawa klauzuli sumienia, sporne sytuacje nagłaśniane przez pacjentów w programach in-terwencyjnych. Niezależnie od tego, czy wina leży po stronie pla-


1�

R a p o R T

oraz poczucia misji czyli pasji zarzą-dzania, kultywowanie filozofii nie-możności (postawa „tego nie da się zrobić”), budowanie prze-konania o nieuczciwym oto-czeniu i warunkach, brak empatii, niechęć do de-finiowania ambitnych i wyróżniających celów, brak gotowości mental-nej do zmian i innowa-cji. Silne marki – tak-że w ochronie zdrowia – to takie, które są od-ważne, pożądane, sta-bilne, znane, wyróżnia-jące się.

Po pierwsze – komunikacjaRafałStaszewski ze Szpitala Klinicznego Przemienienia Pań-skiego UM w Poznaniu przekonuje, że public relations w ochronie zdrowia to sztuka osiągania harmonii z otocze-niem poprzez wzajemne porozumienie, oparte na prawdziwej i pełnej infor-macji. Dlatego komunikacja z pacjen-tem musi zakładać pełną autentycz-ność, przejrzystość; trzeba być dla pa-cjentów partnerem, wychodząc poza sztywne ramy tradycyjnej promocji rea-lizowanej w szpitalach. W tym procesie warto podeprzeć się nowymi technolo-giami komunikacyjnymi. Z jakich narzę-dzi mogą korzystać osoby odpowiedzial-ne za PR w placówce medycznej? Prze-de wszystkim komunikacji wewnętrznej z pracownikami, audytu komunikacyjne-go, lobbingu, identyfikacji wizualnej fir-my i usługi, budowania wizerunku do-brego pracodawcy (tzw. employer bran-ding), organizacji wydarzeń specjalnych, własnych publikacji o charakterze infor-macyjnym, biuletynów, publikacji oka-zjonalnych. Nie można też zapomnieć o stronie internetowej, udziale w konfe-rencjach i szkoleniach, uczestniczeniu w rankingach i konkursach, organizacji dni otwartych, artykułach w czasopis-mach specjalistycznych. Wykładowca na Uniwersytecie Medycznym im. K. Mar-cinkowskiego w Poznaniu wspomniał również o nowych możliwościach, które cieszą się rosnącym zainteresowaniem, jak blogi medyczne, infografiki czy po-radniki dla pacjentów.

MałgorzataRygiel, Kierownik Biu-ra Marketingu i Edukacji w Krakowskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pa-wła II, chętnie sięga do programów edu-

k a c y j -nych, które pomagają budować więź z pacjentami oraz otoczeniem lo-kalnym. Szpital posta-wił na edukację seniorów, tworząc Uni-wersytet Niegasnącej Młodości. W 2013 roku w warsztatach w ramach Uniwer-sytetu uczestniczyło 100 osób, w 2014 roku – już 200. Pomysł okazał się strza-łem w dziesiątkę. Placówka organizuje ponadto wykłady dla pacjentów i ich ro-dzin na temat wybranych schorzeń i pro-filaktyki oraz bezpłatne szkolenia dla le-karzy.

Pokolenie Y i nowe mediaWedług drMagdalenySyrkiewicz-Świ-tały z Zakładu Ekonomiki i Zarządzania w Ochronie Zdrowia – Wydziału Zdro-wia Publicznego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, musimy zdać sobie sprawę, że nie żyjemy już w czasach, kiedy pa-cjent był całkowicie podporządkowany i ufał lekarzowi w 100%. Na rynek wcho-dzi tzw. pokolenie Y, które patrzy przede wszystkim na jakość, a nie na cenę usłu-

gi. Zmiana pokoleniowa może wyge-nerować w najbliższych latach ostrą

konkurencję o pacjenta, stając się szansą dla tych, którzy stawiają

na najwyższe standardy dzia-łania. Według badania prze-

prowadzonego przez dok-tor, o wyborze lekarza w grupie przedstawicie-li pokolenia Y decyduje przede wszystkim opi-nia bliskich lub znajo-

mych (76% wskazań); tylko 25% an-kietowanych wskazało, że jest to cena. Wśród najważniejszych determinantów skorzystania z usług konkretnego leka-rza czy poradni znalazły się: standard świadczonych usług, np. miła obsługa (49% wskazań), dobra opinia w otocze-niu (64%), nowoczesny sprzęt diagno-styczny (44%). Prawie 70% responden-tów czerpie informacje o lekarzu, przy-chodni i szpitalu z Internetu (YouTube, Facebook, Onet). – Placówki medyczne, które nie korzystają z social media lub nie mają dobrze opracowanych stron in-ternetowych, dla pokolenia Y po prostu nie istnieją – konkluduje dr Magdalena Syrkiewicz-Świtała.

Magdalena Michalska, zajmują-ca się na co dzień komunikacją w Cen-


R a p o R T

trum Medycznym ENEL-MED, akcentu-je potrzebę zaangażowania w Internecie. – Brak strony internetowej powoduje, że wygrywa Dr Google. Według Rapor-tu Medycznego 2013, działania komu-nikacyjne poprawiają renomę placówki i zwiększają liczbę pacjentów – podkre-śla przedstawiciel jednej z największych sieci medycznych w Polsce. Dzięki do-brze opracowanej stronie www, me-dia częściej o nas piszą, a dziennikarze kontaktują się, poszukując wypowiedzi eksperckich. Co powinno się znaleźć na wzorcowej stronie internetowej placów-ki medycznej? Przede wszystkim aktu-alne informacje na temat samej organi-zacji i świadczonych usług, aktualności, nowości i promocje, prezentacje lekarzy, rezerwacja on-line dla pacjentów, wska-zówki profilaktyczne i zdrowotne oraz oczywiście biuro prasowe. Odpowiedni dobór treści pozwoli również zmniejszyć liczbę niepotrzebnych zapytań na infoli-nii i telefonów do rejestracji. W części dla mediów powinny zostać zamieszczo-ne informacje i poradniki na tematy waż-ne społecznie, pozbawione „papki” mar-ketingowej i natrętnej promocji, mate-riały do pobrania (zdjęcia, prezentacje, infografiki, logo, wideo), wypowiedzi lekarzy w postaci gotowych cytatów.

Anna Ginał, Rzecznik Prasowy w Uniwersyteckim Centrum Okulistyki i Onkologii w Katowicach, w działaniach komunikacyjnych często korzysta z me-diów społecznościowych. Szpital posia-da już ponad 1000 fanów na facebooku. Jak podkreśla Anna Ginał, trzeba mieć jednak pomysł, strategię i dokładny plan, co będziemy zamieszczać na facebooku. Jest to medium specyficzne, o charakte-rze lifestylowym, dobrze sprawdzają się informacje o lżejszej wadze.

ŻeniaKarona, Specjalista ds. Komu-nikacji i Marketingu w Scanmed Multi-medis S.A., zwraca uwagę na tzw. media relations, czyli rozwijanie współpracy z dziennikarzami, redakcjami, mediami regionalnymi w budowaniu wizerunku w otoczeniu lokalnym. W rezultacie, na temat placówek w ramach grupy pojawia się ok. 20 publikacji on-line miesięcznie i kilka wywiadów prasowych. Firma dba także o pogłębianie relacji na linii „za-rząd-pracownik” dzięki rozwiązaniom intranetu, regularnym spotkaniom, kon-ferencjom medycznym. Silnie stawia na rozwój narzędzi CSR (społecznej odpo-wiedzialności biznesu), angażując się w akcje profilaktyki organizowane w te-

renie (do tej pory 450 akcji, w których wzięło udział 17 000 pacjentów), pro-gramy prozdrowotne (np. 2000 badań w ramach akcji „Wygraj życie. Wyko-naj mammografię”) i społeczne progra-my lojalnościowe. Scanmed regularnie zabezpiecza pod względem medycznym wydarzenia sportowe i kulturalne, wspie-ra fundacje i organizacje pozarządowe. – PR w ochronie zdrowia oznacza aktywną komunikację z wszystkimi grupami inte-resariuszy, w tym z naszymi pracowni-kami, oraz zaangażowanie na rzecz śro-dowisk lokalnych – podkreśla Żenia Ka-rona.

AleksandaraKurowska, dzienni-karka od 11 lat zajmująca się tematyką ochrony zdrowia, jest zdania, że w obec-nych realiach mediów to placówki me-dyczne powinny pełnić rolę dziennika-rzy. Teksty muszą być przygotowane na takim poziome, aby można je było pub-likować bez większych zmian. A to ozna-cza: tytuł do 50 znaków, długość całe-go tekstu do 3000 znaków, materiały graficzne, kilka wstępów do wyboru, cytaty ekspertów (koniecznie z ich zdjęciami). Media oczekują zwłaszcza żywych opowie-ści z udziałem prawdzi-wych pacjentów. Liczy się aktualność newsa, odpowiednie sfor-mułowanie i wia-rygodność.

Wiele inicja-tyw i ulepszeń dla pacjentów da się zrealizo-wać bez żad-nych nakładów finansowych. Wystarczy po-mysł i zna-lezienie od-powiedniego partnera. Cza-sami nie trzeba szukać daleko – firmy lokalne chętnie angażują się na rzecz społecz-ności, w których funkcjonują. Tym chętniej, gdy jest to konkretna inicjaty-wa, a nie przekazanie darowizny, która zostanie zainwestowana w niewiadomy sposób. Przykładem kooperacji z funda-cjami są programy „Telefon do mamy” i „Dźwięki marzeń”, prowadzone przez Fundację Orange. Przedstawicielki Fun-dacji – Aleksandra Stasiuk i Doro-

taBuchman – przekonują, że realiza-cja działań społecznych w partnerstwie z fundacjami czy innymi organizacja-mi pożytku publicznego przynosi warto-ści dodane w postaci działań społecznie użytecznych, służy budowaniu pozytyw-nego wizerunku firmy medycznej i inte-gruje zespół pracowników, tworząc po-zytywną kulturę wewnętrzną organizacji, nastawioną na potrzeby pacjenta. – Pro-gramy społeczne, oprócz wartości ma-terialnych (nowe urządzenia medyczne i dodatkowe elementy wyposażenia, do-datkowa organizacja przestrzeni), czę-sto uzupełniają proces leczenia, oferu-jąc opiekę psychologiczną, pedagogicz-ną, edukacyjną, działania profilaktyczne i informacyjne – dodają.

Jaka jest Twoja kultura?RafałMrówka (Katedra Teorii Zarzą-dzania, Kierownik Programu MBA-SGH, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie) zwraca uwagę na konieczność odbudo-wania kultury organizacyjnej w firmach

medycznych, w a ż n e j

t a k

samo jak w każ-dym przedsiębior-stwie. Bez mocnej kul-tury organizacyjnej, żadna placówka nie jest w stanie dobrze funkcjonować. Jej widocznym na ze-


1�

R a p o R T

wnątrz elementem są tzw. artefakty (ję-zyk, ubiór, atmosfera). Jednak większa cześć pozostaje niezauważalna i kryje się w wartościach budujących firmę, wy-nikających m.in. z atmosfery w zespo-le, zaangażowania pracowników, moż-liwości rozwoju i awansu, współpracy z przełożonymi, organizacji pracy. Oka-zuje się jednak, że kultura jest jednym z tych elementów, które bardzo trudno zmienić. – Część osób po prostu nie lubi zmian, dlatego zabierając się za przy-gotowanie planu restrukturyzacji, pole-cam przygotować tabelę, gdzie analizu-jemy siły wspierające i hamujące zmia-ny, opisując motywy wsparcia lub hamowania – mówi PiotrRu-ciński. Wiceprezes Zarzą-du Grupy ARION Szpi-tale to jeden z tych me-nedżerów, którym udało się wdrożyć odważne i uzdra-wiające reformy. Szpital w Biłgo-raju przeszedł proces prywa-tyzacji i re-wolucji w za-kresie zmiany przyzwyczajeń pracowników. A nie było łatwo, mając na karku 57 mln długu, upo-litycznienie placówki i 9 związków zawodo-wych. O tym, że w placów-ce działo się źle, świadczy ro-tacja zarządzających: w okresie od roku 1998 do 2010 aż 16 menedżerów próbowało poradzić sobie z trudną sy-tuacją. Bez rezultatu. – W procesie re-form strategiczne może okazać się zna-lezienie agentów zmiany i krok po kroku przekonywanie kolejnych grup – mówi menedżer. Rafał Mrówka dodaje z ko-lei: – Stara kultura organizacyjna jest jak dżuma, trzeba ją całkowicie wyplewić, inaczej może się odrodzić.

Zmiana kultury może być przeprowa-dzana w sposób ewolucyjny lub rewolu-cyjny. Wydaje się jednak, że w większo-ści przypadków potrzebne są szybkie i głębokie rewolucyjne działania, które w krótkim czasie wyeliminują artefak-ty starej kultury – nieakceptowane za-chowania, język, symbole. Przeprowa-dzenie rewolucji ma większe szanse po-wodzenia mimo tego, że chwilowy opór i koszty z nim związane mogą być duże.

Od przywódców organizacji zmiana kul-tury wymaga odwagi. Muszą oni także stać się dla otoczenia i współpracowni-ków wzorem w zakresie nowych, pożą-danych praktyk działania organizacji – bardziej rynkowych, elastycznych, pro-klienckich.

Rozwój w ochronie zdrowia wymaga silnych i doświadczonych menedżerów. DrMałgorzataGałązka-Sobotka(Dy-rektor Centrum Kształcenia Podyplomo-wego Uczelni Łazarskiego oraz kierow-nik kierunku MBA w ochronie zdrowia)

podkreśla, że w za-

rządza-niu pla-cówkami medyczny-mi liczy się i talent menedżer-ski, i umiejętności. Według eks-perta w obszarze rozwoju organizacji, w Polsce odczuwamy deficyt innowacyj-nego zarządzania w ochronie zdrowia. Menedżerowie powinni przede wszyst-kim stosować podejście indywidualne (do pracowników, dostrzegając ich po-trzeby i umiejętności), patrzeć na prob-lemy z różnych perspektyw, zachęcać do szukania nowych rozwiązań, postrzegać przyszłość optymistycznie, zarażać entu-zjazmem, wierzyć w realizację celów, ale i trochę idealizować (mówienie o wspól-nych wartościach, wzbudzanie w innych dumy z tego, że działają razem). Kiedy

placówka jest dobrze zarządzana, spa-da poziom fluktuacji kadr, poprawia się sytuacja finansowa, zwiększa się sa-tysfakcja personelu i pacjentów, szpital lub przychodnia budują długookresową przewagę konkurencyjną.

Pacjent i klientWszystkie działania, które podejmuje placówka w sferze PR medycznego i ko-munikacji, mają jeden cel: poprawa ja-kości leczenia i profilaktyki oraz zwięk-szenie satysfakcji pacjentów z obsługi i procesu leczenia. ZbigniewKowalski, ekspert komunikacji w ochronie zdrowia, przypomina, że opinia pacjenta o placów-ce najpierw budowana jest na podstawie opowieści znajomych czy rodziny oraz pierwszego wrażenia, a potem weryfiko-wana osobiście poziomem obsługi w re-

jestra-cji i gabinecie lekarskim. – Pacjent ocze-kuje nie tylko diagnozy i leczenia, ale także zwykłej ludzkiej troski – podkre-śla twórca portalu komunikacjazpacjen-tem.pl, dodając, że lekarz powinien uze-wnętrzniać empatię i współczucie, dbać o odpowiednie dostrojenie rozmowy z chorym, okazać zainteresowanie prob-lemami i życzliwość, zadbać o przeka-zanie wskazówek oraz zaleceń. Medycy zaniedbują podstawy, jak przykładowo


R a p o R T

utrzymywanie kontaktu wzrokowego. Nawet, jeżeli trzeba notować przebieg wizyty w komputerze, wystarczy pacjen-ta o tym poinformować, aby nie czuł się ignorowany.

Punktem zapalnym kontaktu z pacjen-tem staje się często rejestracja. Cezary Tyl, zarządzający Przychodnią MAL-MED w Straszynie, od lat stara się sy-stematycznie szkolić personel rejestra-cyjny. Powodem są m.in. rosnące wy-magania pacjentów oraz coraz więcej skarg wpływających do NFZ i Rzecz-nika Praw Pacjenta. Kontakt z pracow-nikiem rejestracji generuje u pacjenta pierwsze wrażenie, buduje wyobrażenie i opinię na temat jakości pracy. Od tego zależy, w jakim nastroju chory wchodzi do gabinetu. Na pytanie, czym powinien cechować się profesjonalny pracownik rejestracji, menedżer wymienia kluczo-we cechy: – Musi mieć w sobie łatwość nawiązywania kontaktu z ludźmi, oka-zywać zainteresowanie pacjentem, wie-

dzieć dokładnie, jakie usługi wykonuje się w placówce i jacy lekarze w niej pra-cują. Powinna dopasowywać styl roz-mowy do rozmówcy, uśmiechać się, być osobą życzliwą i niekonfliktową, w przy-padku problemów – dążyć do ich usta-lenia oraz rozwiązania, a nie eskalacji. Jeżeli nie można spełnić oczekiwań pa-cjentów – należy zaproponować alter-natywne rozwiązania. Zaangażowanie pracowników rejestracji powinien wy-raźnie wzmacniać menedżer, docenia-jąc ich pracę, systematycznie szkoląc, na bieżąco wyjaśniając wszelkie wątpli-wości i pełniąc rolę wsparcia w trudnych, konfliktowych sytuacjach.

Pracownik jak złotoO wartości placówki medycznej świad-czy również to, czy jest pożądanym w środowisku pracodawcą. Do lide-rów tzw. employer brandingu zalicza się w Polsce m.in. Grupa LUX MED. Ma-rzenaKowalska (Dyrektor Marketingu i Komunikacji Korporacyjnej) oraz Do-

rotaSawicz (Dyrektor Personalny) przy-znają, że najważniejsze, aby pracowni-cy czuli się w firmie medycznej pewnie, dobrze i stabilnie. W ramach budowania marki dobrego pracodawcy, LUX MED przygotował profile na portalach pracy, rozwija zakładkę „Kariera” na własnej stronie internetowej, stworzył film pre-zentujący firmę dla potencjalnych pra-cowników. Nie zapomina także o już posiadanych zasobach ka-drowych, inwestując w lu-dzi (szkolenia wewnętrz-ne), stawiając na rekruta-cję wewnętrzną, tworząc ścieżki kariery, motywu-jąc atmosferą pracy, roz-wijając intranet, włącza-jąc pracowników w akcje społeczne. – Pracownicy dla nas to źródło przewagi konkurencyjnej oraz główna siła napędowa jakości – słusz-nie zauważają przedstawiciele LUX MED.

r e k l a m a

KONTROlUjINTERAKCJE

Pomiędzy lekami dostępnymi w polskich aptekach wyróżniono dotychczas 35 721 interakcji, w tym 25 195 oceniono jako istotne. 2500 z nich stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia.Dlatego zażywanie kilku leków jednocześnie należy zawsze monitorować i zgłaszać lekarzowi.

Załóż bezpłatnieINDYWIDUALNE KONTO ZDROWOTNE.Gromadząc informacje o zażywanych lekach, system na bieżąco analizuje potencjalne konflikty i sygnalizuje występowanie interakcji.

WWW.OSOZ.PlOGÓLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA


20

R a p o R T

dr hab. rAFAŁ MróWKA Katedra teorii Zarządzania sGh Kierownik programu MBA-sGh Kierownik Podyplomowych studiów Public relations i strategicznego Komunikowania w Firmach

„Kultura identyfikuje organizację i od-różnia ją od innych organizacji na ryn-ku. Tworzona jest latami poprzez różne-go rodzaju symbole, artefakty (zacho-wania, język, elementy fizyczne), które definiują organizację, jej sposób myśle-nia o otoczeniu, postrzeganą w nim rolę. Silna i nieelastyczna, niedostosowana do wymogów otoczenia kultura organi-zacyjna może pogrążyć organizacje, do-prowadzić do jej zniszczenia. Niestety, ten problem dotyka wiele placówek me-dycznych w Polsce.

Kulturadialogu

Jeśli diagnoza kultury organizacyjnej, analiza jej artefaktów wykaże, że osła-bia ona pozycję organizacji na rynku, ko-nieczne są zmiany. Jest to jednak najtrud-niejsze i najbardziej ryzykowne zadanie, przed jakim stają zarządzający organiza-cjami. Zmiana wymaga przede wszyst-kim przygotowania personelu – złama-nia oporów wobec reform, wyzwolenia akceptacji.

Rewitalizacja kultury może być prze-prowadzana w sposób ewolucyjny lub rewolucyjny. Moim zdaniem, w więk-szości przypadków potrzebne są szybkie i głębokie rewolucyjne działania, które w krótkim czasie wyeliminują artefak-ty starej kultury – nieakceptowane za-chowania, język, symbole. Przeprowa-dzenie rewolucji ma większe szanse po-wodzenia mimo tego, że chwilowy opór

Foto: jeffeaton / Foter / CC BY-SA


R a p o R T

MAGDAleNA MIchAlsKA centrum Medyczne eNel-MeD

„Strona internetowa może być bardzo cennym „pracownikiem”, co więcej – pracuje na rzecz firmy 24 godziny na dobę. Jeśli jest systematycznie aktualizo-wana i wzbogacana w ciekawe treści (in-formacje o nowych placówkach i usłu-gach, profile lekarzy, ogłoszenia rekru-tacyjne, itd.), buduje i poprawia renomę firmy, przyciąga nowych pacjentów oraz istotnie zmniejsza ruch na Call Center. Bardzo istotnym elementem strony www placówki medycznej jest możliwość re-zerwacji wizyt on-line. System rezerwa-cji musi być intuicyjny, przejrzysty, do-stępny również w urządzeniach mobil-

i koszty z nim związane mogą być duże. Za wszelką cenę uniknąć trzeba powrotu starych zwyczajów, które pozwolą odro-dzić się unicestwianej kulturze.

Zmiana kultury organizacyjnej wy-maga zaangażowania przywódców na najwyższych szczeblach organizacji – muszą wykazać się oni stanowczością, podjąć osobiste ryzyko, inspirować in-

dywidualnie, dostrzegając problemy po-szczególnych pracowników lub ich grup. Od przywódców organizacji zmiana kul-tury wymaga odwagi. Muszą oni także stać się dla otoczenia, współpracowni-ków wzorem w zakresie nowych pożą-danych praktyk działania organizacji – bardziej rynkowych, elastycznych, pro-klienckich.”

nych. W przypadku budowania relacji z mediami, doskonale sprawdza się wir-tualne biuro prasowe. Ważne, by dzienni-karze znajdowali tu ciekawe treści, któ-re nie mają zabarwienia marketingowe-go i promocyjnego, a także zdjęcia czy infografiki, które mogą łatwo wykorzy-stać w swoich publikacjach. Podstawowe grzechy strony internetowej to stare, nie-aktualne treści, trudna nawigacja i nie-czytelna grafika, przeładowanie informa-cją, a także specjalistyczne (medyczne) słownictwo. Dobrze prowadzone biuro prasowe na stronie www przekłada się na liczbę publikacji na temat firmy w me-diach i pozwala promować lekarzy, pra-cujących w placówce.”

MArtA chAlIMONIuK-NOWAK health Brands

„W działaniach promocyjnych przedsta-wicieli ochrony zdrowia dominuje edu-kacja zdrowotna (co jest konsekwencją ograniczeń prawnych). Edukowanie od-bywa się w rozmaitych formach, coraz częściej z użyciem nowoczesnych ka-nałów komunikacji – w formie artyku-łów, blogów specjalistycznych, infogra-fik, krótkich filmów instruktażowych i poradnikowych. Nadal dobrze spraw-dzają się tradycyjne narzędzia w posta-ci chociażby gazetek szpitalnych. Nie-stety, zbyt rzadko inicjatywy tego typu realizowane są w sposób planowany, programowany i długofalowy, ograni-czając się do przypadkowych wpisów na Facebooku, niecyklicznych tekstów na blogu lekarskim czy nowości w ak-tualnościach na stronach internetowych placówki zamieszczanych okazyjnie, przykładowo po przeprowadzonym wy-darzeniu dla pacjentów. Można odnieść wrażenie, że informacje tworzone są bar-dziej dla samych menedżerów i pracow-

ników placówki medycznej niż odbior-ców zewnętrznych. Nad treściami – któ-re powinny być dla odbiorcy ciekawe, intrygujące, praktyczne – dominuje pro-mocyjny i marketingowy styl.

Trzeba pamiętać, że celem przy-gotowywania treści w ochronie zdro-wia powinno być zawsze zaangażo-wanie czytelnika, dotarcie z rzetel-nym komunikatem w odpowiednim czasie. To z kolei wymaga pomysłu, planu i konsekwentnej realizacji. Na-jistotniejsza okazuje się użyteczność informacji dla odbiorcy, zrozumia-ła i przejrzysta forma oraz język, cha-rakter edukacyjny. Tylko w ten spo-sób czytelnik zwróci uwagę na tekst i zapamięta go. W świecie, gdzie je-steśmy bombardowani komunikata-mi z różnych stron (zwłaszcza w In-ternecie), wyróżnienie się informacją to nie lada sztuka. Dobrze przygotowa-ny dla pacjentów komunikat może być najlepszym budulcem trwałych rela-cji, wzmacniając wizerunek placówki jako eksperta w tematach związanych ze zdrowiem.”


22

R o Z m o w y

Mechanizm zardzewiały od środkaProblemy komunikacyjne są jak choroba przewlekła, która może sparaliżować normalne funkcjonowanie organizacji. Pojawiają się wewnętrzne konflikty, spada motywacja pracowników administra-cyjnych i lekarzy, pacjenci narzekają na złe traktowanie i niską jakość usług. Z dr Łukaszem Srokowskim, ekspertem komunikacji w organizacjach, rozmawia-my o sztuce porozumiewania się i wymiany informacji w placówkach ochrony zdrowia.

Panie Łukaszu, od lat prowadzi Pan badania komunikacji w organiza-cjach. Co powinno być pierwszym syg-nałem dla menedżera, sugerującym, że komunikacja w szpitalu lub przy-chodni szwankuje?

Jednym z pierwszych objawów jest po-czucie frustracji samego menedżera tym, że jego ludzie nie wykonują poleceń tak, jakby chciał, albo że ciągle musi im o czymś przypominać. Lampkę ostrze-gawczą powinny również zapalić po-

jawiające się konflikty w załodze, albo znaczące opóźnienia w realizacji zadań. Wszystkie te problemy najczęściej mają wspólne źródło – niewłaściwie zaprojek-towaną strukturę komunikacji.

R o Z m o w y


R o Z m o w y

Badał Pan placówki ochrony zdrowia. Z jakimi problemami komunikacyjny-mi najczęściej się borykają?

Niejednokrotnie są to nieporozumienia pomiędzy personelem medycznym a ad-ministracją – zwłaszcza lekarzami i na przykład pracownikami rejestracji. Dość często zdarzają się także problemy zwią-zane z obiegiem dokumentów. W pewnej niewielkiej przychodni, w której prowa-dziłem badania potrzeb szkoleniowych, trudnością były ciągłe konflikty pomię-dzy kierownikiem administracyjnym a pielęgniarkami. Wynikały one z zadaw-nionego nieporozumienia, którego nigdy nie rozwiązano. W efekcie, przez długie miesiące narastał antagonizm, który za-truł atmosferę w całej placówce.

Najczęściej jednak problemy mają charakter bardziej systemowy – przesta-rzała procedura albo zadawnione nawy-ki. Na przykład w jednym z dużych szpi-tali zaczęto wprowadzać elektroniczny obieg dokumentów, jednak ze wzglę-du na stare przyzwyczajenia, duża część dokumentacji była opracowywana po-dwójnie – przez system komputerowy, ale pracownicy drukowali potem niektó-re dokumenty z systemu i tak, jak przez lata, podbijali je osobistymi pieczątkami. Mimo, że akurat w tym przypadku nie było to już konieczne.

Jak zakłócenia komunikacyjne mogą wpływać na funkcjonowanie i zarzą-dzanie organizacją?

Problemy komunikacyjne mają dwa po-ważne rodzaje konsekwencji. Po pierw-sze, obniżają ogólną sprawność orga-nizacji. Wszystko trwa dłużej, pojawia się więcej błędów. Powoduje to rosną-cą frustrację pracowników, którzy czę-sto mają poczucie, że starają się, wkła-dają serce w pracę, a efektów ich działa-nia nie widać z powodu błędów innych osób. W konsekwencji obniża to moty-wację pracowników i uruchamia koło kolejnych błędów.

Do pewnego etapu wszystkie te prob-lemy rozmywają się w codziennym dzia-łaniu i są tolerowane jako „nieuniknio-ne” konsekwencje pracy z ludźmi. Taki status jest w większości organizacji nor-malny, a dołki i górki ogólnej jakości pracy uchodzą uwadze kadry kierowni-czej. Gdy jednak przekroczona zostanie masa krytyczna zmęczenia problemami komunikacyjnymi, zaczyna się to odbi-

jać na pacjentach. Po pierwsze, dostają błędne informacje, są odsyłani od miej-sca do miejsca, jedna osoba zaprzecza in-formacjom otrzymanym w innej części placówki. W dużych organizacjach, ta-kich jak szpitale, może mieć to drama-tyczny charakter – pacjenci zmuszeni by-wają do przemieszczania się kilometrami korytarzy, tylko po to, żeby dowiedzieć się, że otrzymali błędną informację.

Jak zdiagnozować zakłócenia komu-nikacyjne?

Na początku warto po prostu porozma-wiać z ludźmi na temat ich odczuć. W ten sposób dyrektor czy kierownik jest w sta-nie określić, czy w ogóle występuje jakiś problem, którym warto się zająć. Jeże-li tak, następnym krokiem powinno być już bardziej usystematyzowane badanie. Może mieć ono różne formy – od spot-kania grup roboczych, przez audyt ko-munikacyjny, aż po bardzo zaawanso-waną analizę strategiczną działania or-ganizacji.

Na czym polegają spotkania grup ro-boczych?

Są to spotkania wybranych pracowni-ków organizacji, należących do różnych – ale współpracujących ze sobą działów. Spotkania takie powinien prowadzić ze-wnętrzny moderator, który będzie w sta-nie obiektywnie oddzielić emocje od fak-tów i stworzyć z grupą listę problemów oraz pomysłów na ich rozwiązanie.

A audyt?

Audyt jest badaniem diagnostycznym, mającym na celu określić, jakie mogą być problemy związane z komunika-cją w całej organizacji. Prowadzony jest w okresie kilku tygodni przez grupę ze-wnętrznych doradców i pozwala na bar-dzo konkretne, liczbowe określenie, co dzieje się z komunikacją i jakich ewen-tualnych działań wymaga.

Która z tych dwóch metod jest lep-sza?

To zależy od organizacji. W niewielkiej placówce, liczącej do dwudziestu, dwu-dziestu pięciu osób, lepiej jest zorgani-zować spotkanie grupy roboczej. Łatwiej będzie dojść do szybkich i konkretnych wniosków oraz je wdrożyć. Audyt z ko-lei przeznaczony jest dla większych or-ganizacji. Im liczniejsze departamenty

i działy, tym trudniej zorientować się, co właściwie jest problemem. Każdy zrzu-ca winę na inne działy, pojawiają się na przykład mechanizmy grupowe, takie jak stereotypy.

Co ma Pan dokładnie na myśli?

Na przykład opinie w rodzaju „bo leka-rze to są zarozumiali i nie da się z nimi rozmawiać” albo „dział administracyjny siedzi i nic nie robi”. Takie krzywdzące przekonania biorą się z jakichś nieprzy-jemnych doświadczeń z danym dzia-łem – a te doświadczenia z kolei często są pochodną błędów komunikacyjnych. W ochronie zdrowia, gdy często poja-wia się stres i ogromna odpowiedzial-ność, komunikacja musi być jak najbliż-sza ideału, ponieważ ilość czynników zewnętrznych, powodujących napięcie, i tak jest duża.

Sugeruje Pan, że w ochronie zdrowia trzeba bardziej dbać o komunikację niż w innych branżach?

Ochrona zdrowia jest dziedziną wyjątko-wą. Po pierwsze ze względu na konse-kwencje błędów, a po drugie ze wzglę-du na wagę, jaką do usług zdrowotnych przykładają pacjenci – i przez to, jakie budzi to w nich emocje. Gdy firma pro-dukująca materiały biurowe zrobi błąd z powodu braku komunikacji pomiędzy działami, w najgorszym wypadku stra-ci niezadowolonego klienta i trochę pie-niędzy. Konsekwencje błędów w służ-bie zdrowia są jednak znacznie większe. A bardzo wielu z nich można uniknąć właśnie dzięki sprawnie działającej ko-munikacji.

R o Z m o w y

»�Niepokojącym��sygnałem�powinna�być�frustracja��menedżera,�konflikty�wewnętrzne,�opóź-nienia,�pogorszenie�jakości�usług.«


2�

R o Z m o w y

Czym jest właściwie komunikacja, czy można ją klarownie zdefiniować?

Definicji komunikacji jest bardzo dużo – naukowcy wymyślili ich już dziesiątki, jeżeli nie setki. Wszystkie jednak spro-wadzają się do jednego wspólnego czyn-nika – komunikacja jest dla organizacji odpowiednikiem tlenu dla organizmu człowieka. Jest często niezauważalna, dzieje się niejako odruchowo, ale zabu-rzenia w jej przepływie mają bardzo po-ważne konsekwencje.

Z punktu widzenia audytu, komuni-kacja to zjawisko dziejące się poprzez bardzo konkretne kanały. Gdy wchodzi-my do firmy, przyglądamy się, jak pro-wadzone są w niej spotkania, jakie ogło-szenia wiszą na tablicach, jakie są pro-cedury przekazywania dokumentów i o czym rozmawiają pracownicy przez telefon, w jakiej sprawie wysyłają maile. Czytamy także gazetki firmowe, a prze-de wszystkim bardzo dużo rozmawiamy z pracownikami, aby zrozumieć ich spoj-rzenie na swoją organizację. I na podsta-

wie wszystkich tych danych opracowu-jemy diagnozę, która ma prowadzić do stworzenia listy najważniejszych proble-mów komunikacyjnych, wymagających rozwiązania.

Skoro już wiemy, co działa nie tak, jaki powinien być kolejny krok?

Po diagnozie kolejnym krokiem powinno być rozpoczęcie leczenia. W tym wypad-ku na pewno trzeba zacząć od zaanga-żowania zarządu placówki. Wiele prob-lemów komunikacyjnych da się rozwią-zać dość łatwo, za pomocą kilku decyzji o modyfikacji procedury lub poprzez od-powiednią zmianę zakresu kompetencji pracowników. Niekiedy jednak wymaga-ne są bardziej zaawansowane działania, takie jak na przykład szkolenie z prowa-dzenia zebrań albo też indywidualny co-aching. Firma, która prowadzi audyt ko-munikacyjny, powinna przedstawić swo-ją listę rekomendacji i proponowanych działań, które można będzie wdrożyć dla poprawy komunikacji.

Czy zmiana komunikacji gwarantuje wymierne efekty?

Z badań nad kulturą komunikacji i orga-nizacji wynika, że ta miękka sfera – ko-munikowanie, zwyczaje i nawyki pra-cowników – może mieć aż osiemdzie-sięcioprocentowy wpływ na wyniki finansowe firmy. Zadbanie o komunika-cję pozwoli nie tylko ułatwić pracę lu-dziom, ale przyspieszy ich działania, przełoży się na wyższą jakość i wyższe zadowolenie – zarówno personelu jak i pacjentów.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch

Dr Łukasz Srokowski kieruje firmą NAVI-GO Badania Organizacji, prowadzi szkolenia i warsztaty z komunikacji, przywództwa, kul-tury organizacyjnej, motywowania. Jest auto-rem książki „Zmienić myślenie o firmie”.

»�Sprawnie�działająca�komunikacja�pozwala�uniknąć�wielu�negatywnych�dla�pacjentów�konsekwencji.«

Foto: rockindave1/Foter/CC BY


R o Z m o w y

Jak udało się stworzyć w Estonii sprawnie działające rozwiązania e-zdrowia na poziomie ogólnokrajo-wym?

Przede wszystkim zaczęliśmy od przy-gotowania spójnej strategii, zamiast – jak większość krajów – od wprowadze-nia różnych, odseparowanych od siebie usług. Kolejnym krokiem było zbudowa-nie odpowiedniej infrastruktury e-zdro-wia: platformy bezpiecznej wymiany standaryzowanych informacji, narzędzi

identyfikacji i autoryzacji, podpisu elek-tronicznego, dostępu do Internetu. Stra-tegia społeczeństwa informacyjnego po-wstała już w 2001 roku. Dziś wszystkie serwisy publiczne dostępne są on-line, 75% gospodarstw domowych posia-da dostęp do Internetu. Równie ważne w tym procesie były regulacje prawne, które nacisk kładą na swobodną wymia-nę danych. To obywatel jest właścicie-lem danych medycznych, ale nie może ich odseparować z systemu. Mówimy o dwóch dużych bazach: przepisanych

Europejski tygrys e-zdrowiaTen mały kraj, liczący zale-

dwie 1,3 mln mieszkańców, w ostatnich latach wyrósł niespodziewanie na lidera informatyzacji w ochronie

zdrowia w Europie. W wyniku spójnej e-stra-tegii, 90% mieszkańców

Estonii posiada dziś dostęp do internetowych kont zdro-

wia, a 97% recept wysta-wianych jest elektronicznie.

Podczas European Health Forum rozmawiamy z pro-

fesorem Peeterem Rossem z Talińskiego Uniwersytetu

Technologii.

Estońska Fundacja e-Zdrowia powstała w 2005 roku celem koordynacji projektów informatyzacji rynku ochrony zdrowia na szczeblu ogólnokrajowym. Do jej zadań należy m.in. organizacja implementacji rozwiązań informatycznych, rozwój i pro-mocja e-rozwiązań.

R o Z m o w y

lekach (e-recepta) oraz danych medycz-nych na elektronicznym koncie pacjenta. Każdy lekarz, każda placówka medycz-na – niezależnie od statusu organizacyj-nego – ma obowiązek rejestrowania da-nych medycznych na platformie on-line. Wgląd do nich mają wszyscy uczestni-cy rynku ochrony zdrowia zaangażowa-ni w proces leczenia. To bardzo liberal-ne spojrzenie na e-zdrowie dobrze się sprawdza w praktyce. Jednym z najwięk-szych sukcesów była e-recepta. Zaakcep-towali ją lekarze i aptekarze – ze wzglę-du na łatwość obsługi; polubili pacjenci – którzy nie muszą już np. iść do leka-rza po kolejną receptę na lek na choro-bę przewlekłą.

Aby uzyskać płynność wymiany da-nych, opracowano standardy gromadze-nia informacji w postaci wywiadów me-dycznych, szablonów wyników badań czy dokumentów będących w obiegu (skierowania, zlecenia, zdjęcia medycz-

ne itd.), co wymagało zbudowania sze-regu słowników.

Pacjent posiada wgląd do własnego konta zdrowotnego, może przeglądać in-formacje o przepisanych lekach, wyko-nanych usługach, wynikach badań, zale-ceniach, skierowaniach. Jednak z nasze-go kilkuletniego doświadczenia wynika, że pacjenci nie są szczególnie zaintere-sowani systematyczną obserwacją włas-nych danych medycznych. Było to dla nas sporym zaskoczeniem. Okazuje się, że najważniejsza dla użytkownika jest konkretna usługa – np. zalecenie zdro-wotne, porada. Suche informacje – któ-rych z upływem lat jest coraz więcej – mają mniejszą wartość. Trudno oczeki-wać od obywateli, że nagle regularnie będą sprawdzać wskaźniki zdrowotne na koncie. Zdrowie jest tłem codzienne-go życia, nie chcemy być nim całkowicie pochłonięci. Nie mamy jeszcze takich przyzwyczajeń i kultury odpowiedzial-

ności za własną kondycję zdrowotną. Zresztą, czy przeglądamy codziennie na-sze konta bankowe? Raczej nie.

Z tego wynika, że ważne jest odpo-wiednie przygotowanie strategiczne do projektów e-zdrowia.

Tak, z tym problemem spotykamy się tak-że w innych branżach – najpierw pojawia-ją się rozwiązania, produkty, rynek gene-ruje narzędzia, a dopiero potem próbuje się to wszystko ująć w ramy prawne i ja-kąś strategię. Do tego w taki sposób, aby żadnego uczestnika rynku nie pokrzyw-dzić. Dlatego jeszcze raz podkreślę, że strategicznym elementem jest posiadanie klarownej i perspektywicznej wizji oraz antycypowanie rozwoju nowych techno-logii oraz zachowań rynkowych. Mieli-śmy ten komfort, że strategię e-zdrowia zainicjowaliśmy już w 2000 roku, kie-dy jeszcze nie znano pojęcia e-zdrowia. Przygotowania do realizacji projektu roz-

»�Z�początkiem��2010�roku��wystawiano��ok.�100�000��e-recept��miesięcznie.��W�maju��2012�roku��liczba�ta��zwiększyła�się��do�1�miliona.«Peeter�Ross,��Tallinn�University��of�Technology�(Estonia)

2� Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014


R o Z m o w y

poczęły się w roku 2003, dwa lata później powstała Estońska Fundacja e-Zdrowia, której zadaniem – do dnia dzisiejszego – jest rozwijanie strategii rozwiązań infor-matycznych dla medycyny oraz ich pro-mocja we wszystkich grupach interesa-riuszy. Misja Fundacji wychodzi jednak znacznie dalej poza bieżące zadania – jest nią stworzenie systemu opieki zdrowot-nej skupionego wokół pacjenta. Pacjen-ta, który przede wszystkim posiada peł-ne informacje o stanie zdrowia i może lepiej włączyć się w m.in. w procesy pro-filaktyki. Techniczna realizacja informa-tyzacji rynku medycznego rozpoczęła się w 2006 roku. Skoro mieliśmy przy-gotowane systemy bezpieczeństwa na poziomie krajowym, nie rozbiliśmy się o kwestie, które w innych krajach bloku-ją inicjatywy e-zdrowia, jak przykłado-wo zagadnienia bezpieczeństwa danych czy prywatności.

Dużą rolę odegrała wspomniana Fun-dacja e-Zdrowia, dbając o przejrzystość całego procesu, wcielając się w rolę eks-perta, wypracowując konsensus pomię-dzy różnymi stronami rynku i decydenta-mi. Jednym słowem – będąc liderem prze-obrażeń oraz koordynatorem w jednym. Do tego potrzebne są też środki finanso-we. Fundacja została założona przez or-ganizacje rynku ochrony zdrowia oraz głównych beneficjentów procesu infor-matyzacji – szpitale, organizacje lekarzy i pacjentów, firmy ubezpieczeniowe i in-formatyczne. Uniknęliśmy w ten sposób konfliktu interesów. W okresie od roku 2004 do 2012 na projekty e-zdrowia wy-daliśmy łącznie 9,1 euro/mieszkańca, co i tak jest kwotą niewielką w porównaniu z osiągniętymi rezultatami. Dla porów-nania: Wielka Brytania, która rozpoczę-ła proces informatyzacji w 2002 roku, do roku 2012 wydała na ten cel ok. 187 fun-tów/mieszkańca. Bez dobrego przygoto-wania, worek z pieniędzmi nigdy nie bę-dzie wystarczająco pojemny.

Czy czegoś nie udało się wdrożyć?

Od razu na myśl przychodzi mi rejestra-cja internetowa. To jedno z tych narzę-dzi, które jak na razie nie jest szeroko wykorzystywane. Ale obserwujemy ros-nącą liczbę użytkowników.

Z jakich jeszcze usług mogą korzystać właściciele konta?

Szczerze mówiąc, obecne konta zdrowot-ne w ramach projektów e-zdrowia, w tym

również w Estonii, powinny być określa-ne jako „elektroniczny rekord choroby” zamiast „elektroniczny rekord pacjen-ta”, a gromadzone dane – „danymi choro-bowymi”, a nie „danymi zdrowotnymi”. Gromadzone są w nich dane o zdarze-niach medycznych i interwencjach, czy-li o tym, co wydarzyło się w przeszłości, z pominięciem wskazówek, co należy zro-bić, aby w przyszłości uniknąć choroby.

Z drugiej strony proces redefiniowa-nia funkcji kont już się rozpoczął. W tej chwili jesteśmy na etapie przygotowania do integracji z urządzeniami monitoru-jącymi parametry zdrowotne człowieka. To nie jest proste, ponieważ każde z urzą-dzeń generuje dane w innym formacie, powstaje ogromny problem z integracją. Do tego niektórzy producenci zamyka-ją przepływ informacji w ramach swoich systemów, tworząc gotowe zestawy dla klientów. Obecnie nikt nie myśli o tym, że zebrane w ten sposób informacje mogły-by być częścią konta pacjenta. To samo w przypadku aplikacji zdrowotnych na te-lefon komórkowy. Wraz z rozwojem idei e-zdrowia zaczynamy zdawać sobie spra-wę, że każde źródło informacji jest waż-ne i interoperacyjność będzie w przyszło-ści odgrywała strategiczną rolę.

Z perspektywy czasu, jaki element sy-stemu przysporzył najwięcej proble-mów?

Wdrożenie e-recepty. Ze względu na multisektorowy charakter, całość trwała aż 8 lat. System wykonuje szereg równo-ległych zapytań do różnych baz danych on-line: pacjentów, lekarzy, instytucji ochrony zdrowia, bazy refundacji, leków (forma leku, dostępność). Jest to zupełnie inna konstrukcja niż w przypadku syste-mów informatycznych szpitala czy leka-rza. Tam dane tworzone są niejako lokal-nie, a następnie wysyłane przez Internet do bazy centralnej. Na szczęście udało się przeskoczyć to duże wyzwanie tech-niczne. Kiedy spojrzymy na dane doty-czące wykorzystania systemu e-recep-ty, widać ogromny progres w ostatnich latach. Z początkiem 2010 roku wysta-wiano ok. 100 000 e-recept miesięcznie, w maju 2012 roku liczba ta zwiększyła się do 1 miliona.

Czy warto było wdrożyć e-receptę?

Jak najbardziej. Obecnie to jeden z fila-rów systemu, z którego korzystają wszy-scy. Centralne bazy danych ułatwiły

szybkie wystawianie recept przez leka-rzy, realizacja w aptece jest o wiele prost-sza, pacjent nie musi pamiętać o papie-rowych druczkach. W przypadku, kiedy potrzebuje kolejne opakowanie leku na chorobę przewlekłą i nie jest wymagana wizyta lekarska – może udać się bezpo-średnio do apteki. Teraz lekarze wiedzą, czy dany pacjent wykupił leki w aptece czy nie. Ze statystyk wynika, że różnica pomiędzy liczbą przepisywanych na re-ceptę a liczbą wykupionych środków far-maceutycznych wynosi nawet do 20%! To ogromnie istotna – dla kontroli efek-tów terapii – informacja, którą do tej pory nie dysponowaliśmy. Z punktu wi-dzenia zdrowia publicznego powstaje na bieżąco baza danych o zdarzeniach me-dycznych, która może służyć do prowa-dzenia polityki zdrowotnej w skali regio-nalnej i krajowej.

Czy personel medyczny szybko zaak-ceptował nowe rozwiązania?

Na to również potrzeba było czasu i z po-czątkiem napotkaliśmy na opór. Trzeba liczyć się z tym, że każdy ma swoje przy-zwyczajenia i nie tak łatwo je zmienić. Lekarze wprost nam mówili, że kom-puter jest dla nich obciążeniem zamiast wspomagać pracę, szybciej potrafią pi-sać odręcznie niż na klawiaturze. Dopie-ro z czasem – kiedy umiejętności tech-niczne rosły i medycy zauważyli korzy-ści w postaci dostępu do pełnej historii choroby – zaczęło się to zmieniać. Spo-glądając na ilość generowanych doku-mentów elektronicznych można być op-tymistą – dziś, w porównaniu z 2011 ro-kiem, jest ich około pięć razy więcej.

Co może zrujnować nawet najlepiej przygotowaną strategię informatyza-cji ochrony zdrowia?

W naszym przypadku błędem było sku-pienie zasobów finansowych na rozwo-ju centralnej platformy wymiany danych w systemie. W międzyczasie szpitale musiały samodzielnie inwestować w in-frastrukturę informatyczną, co nie za-wsze było łatwe. Wprawdzie zadbaliśmy o szkolenia użytkowników, ale to oka-zało się niewystarczające. Do dnia dzi-siejszego największa organizacja leka-rzy w Estonii jest przeciwko platformie. Na szczęście mamy po swojej stronie in-nych uczestników rynku i inne organiza-cje, stopniowo udaje nam się zjednywać kolejne. W efekcie – im więcej stron uda się przekonać, tym lepiej i tym większe


2�

R o Z m o w y

prawdopodobieństwo sukcesu końco-wego. Informatyzacja jest bardzo wraż-liwa na czynnik ludzki i nawet najdosko-nalsze technologicznie narzędzie będzie bezwartościowe, kiedy użytkownik koń-cowy nie będzie do niego przekonany.

Po drugie – środowisko prawne. W Holandii albo Finlandii dopuszczo-no tzw. „opt out” (opcja wyjścia) – każ-dy pacjent ma prawo zamknąć dostęp do swojego konta zdrowia. Z mojej per-spektywy nie jest to dobre rozwiązanie, ponieważ wartość elektronicznych kont pacjenta – dla jednostki oraz całej popu-lacji – jest tym większa, im więcej da-nych uda się zgromadzić. To przekłada się na jakość analiz statystycznych oraz skuteczność programów zdrowotnych. Tak więc dane medyczne są w pewnym stopniu dobrem publicznym. W grupie wyzwań wymieniłbym też kwestię stan-daryzacji – kluczowej dla osiągnięcia efektu synergii ujednoliconych danych. Dla społeczeństwa wrażliwa pozostaje sprawa bezpieczeństwa danych i trzeba liczyć się z tym, że nie wszyscy wykażą zrozumienie dla nowych technologii.

Co jest teraz priorytetem w rozwoju platformy e-zdrowia w Estonii?

Spoglądając na liczby – na pewno pro-

Przepis na e-zdrowieEstonia jest doskonałym przykładem dobrych praktyk informatyzacji w ochronie zdrowia. Choć wiele osób twierdzi, że w kraju liczącym tylko 1,3 mln mieszkańców zadanie było o wiele prostsze, sukces tkwi raczej w dobrze przygotowanej wizji, strategii oraz szerokim konsensusie pomiędzy uczestnikami rynku.

Foto: r2hox / Foter / CC BY-SA

Jak otrzymać prezent?Wystarczy napisać do nas e-mail na adres [email protected] z krótkim uzasadnieniem, dlaczego chcielibyście Państwo otrzymać

wybrany prezent. Te najbardziej przekonujące nagrodzimy. Na e-maile czekamy w terminie do 5 grudnia 2014 r.

„Przysłanie korespondencji e-mail stanowi zgodę na przetwarzanie danych osobowych zawartych w korespondencji do celów związanych z rozstrzygnięciem konkursu i przez czas jego trwania. Ad-ministrator Danych Osobowych, to jest KAMSOFT S.A. (wydawca miesięcznika OSOZ) z siedzibą w Katowicach przy ul. 1 Maja 133, wpisana przez Sąd Rejonowy Katowice – Wschód w Kato-wicach Wydział VIII Gospodarczy KRS do Rejestru Przedsiębiorców pod nr KRS 0000345075 informuje, iż przesłanie danych osobowych jest fakultatywne, dane wykorzystane zostaną wyłącznie na potrzeby rozstrzygnięcia konkursu, po zakończeniu konkursu dane zostanę usunięte. Przez czas trwania konkursu osobie, której dane dotyczą przysługuje uprawnienie do dostępu do treści prze-

kazanych w korespondencji e-mail danych oraz ich poprawienia”.

o d r e d a k c j i

PREZENTY DLA CZYTELNIKÓW

„Postępowanie przed Wojewódzką Komisją Do spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych”Dorota Karkowska / Jacek chojnacki

„relIGA. Biografia najsłynniejszego polskiego chirurga”

Dariusz Kortko / Judyta Watoła

mocja elektronicznego rekordu pacjenta. Ze statystyk wynika, że tylko 4% społe-czeństwa sprawdza informacje medycz-ne zgromadzone na koncie. Są to za-zwyczaj osoby w wieku 20–40 lat. Po-trzebujemy też bardziej sprofilowanych serwisów, oferujących usługi (np. profi-laktyczne) dopasowane do danych zgro-

madzonych na koncie, zamiast chłod-nych i nieobrobionych danych. I na pew-no będziemy starali się integrować dane z różnych źródeł, także tych nowych, jak sensory zdrowotne i aplikacje.

Dziękuję za rozmowę. Rozmawiał: Artur Olesch


p R a k T y k a

MINERAŁY

WITAMINY

ZDROWEOCZY

Przed komputerem spędzamy statystycznie 6godzin dziennie. Coraz częściej w wolnym czasie wpatrujemy się w ekran smartfona.Jak zadbać o zdrowe oczy w cyfrowym świecie?

Prawidłowa odległość wzroku od monitora

40–75 cm

Wyprostowana postawa, blat biurka na wysokości ok. 72-75 cm, regulowana wysokość siedzenia

Sylwetka

Prawidłowe ustawienie jasności monitora oraz wielkości obrazu, aby nie wysilać wzroku

Ustawienia

NIE ZAPOMNIJ RÓWNIEż O…

DIETAGIMNASTYKA

OCZUWAżNE NAWILżANIE

PROBLEM ZAPOBIEGANIE

ZAGROżENIE

Przy długotrwałym wpatrywaniu się w monitor mrugamy rzadziej, co prowadzi do wysychania spojówki i rogówki.

Pracując przed komputerem, prowokuj

produkcję łez (mruganie oczami, ziewanie).

Stosuj tzw. sztuczne łzy lub sól fizjologiczną.

Nieprawidłowe nawilżenie oczu może prowadzić do tzw. zespołu suchego oka.

Objawami są: zaczerwienienie, podrażnienie, łzawienie.

piciu dużej ilości

płynów, najlepiej

wody

unikaniu klimatyzo-wanych po-mieszczeń

przebywaniu na świeżym powietrzu / wietrzeniu

biura

ochronie przed

promienia-mi UV

regularnych badaniach

wzroku

Źródło: Poradnikzdrowie.pl, Dziennik Zdrowie, materiały własne. Zdjęcia: flaticon.com, freeimages.com

Po upływie 20 minut pracy

przed komputerem

Przerwa 20 sekund

Spójrz na obiekt znajdujący się

blisko i daleko

CYNK (ryby, jaja, pieczywo pełnoziarniste), MIEDŹ (owoce morza, orzechy, awokado), MANGAN (fasola, groch), SELEN (ryby morskie, czosnek, kiełki pszenicy, cebula). LUTEINA (jarmuż, szpinak, sałata, żółtko)

MarchewPomidoryBrzoskwinieWarzywa o ciemnych liściach

Natka pietruszkiWarzywa kapustnePaprykaCzarne porzeczkiKiwi, cytrusy

Oleje roślinnePestki słonecznikaOrzechySezamPestki dyni

Borówki, czarne jagody, aronia, wiśnie, żurawina, truskawki, czarny bez

ANTOCYjANY

ACE


30

p R a k T y k a

Adw. PAulINA sKWAreK Dział Prawny, KAMsOFt s.A.

Przygotowując niniejszy tekst dotyczą-cy prześladowań lekarzy w Internecie, przejrzałam kilkanaście forów dysku-syjnych i rankingów lekarzy. Niektóre w sposób rzeczowy opisywały ich kwa-lifikacje (nie zawsze pozytywnie), a inne – obrażały i dyskredytowały.

Przykład jednego z bardziej łagod-nych wpisów: „Nasze sesje będą mi się

Lekarze walczą o dobre imięCoraz częściej pacjenci dzielą się w Internecie opiniami na temat lekarzy. Wiele z nich ma znamiona przestęp-stwa. Jak reagować na szkalujące wpisy?

kojarzyć z telezakupami Mango, z sek-tą, z farsą, imputowaniem, przerzuca-niem ciężaru i udawaniem, że wszyst-ko jest OK... na zasadzie... wiem lepiej i najlepiej. Lekarz, który nie słucha... nie ma czujności, wrażliwości i uważa, że jego pacjent w gruncie rzeczy jest de-bilem...”. W przytoczonym komentarzu, lekarz – wskazany z imienia i nazwiska – został porównany do sekty czy farsy, a to z pewnością wykracza poza rzeczo-wą, zgodną z prawem krytykę. Analizu-jąc kolejne opinie Internautów, doszłam do przekonania, że spora ich część jest niezgodna z prawem i należałoby podjąć stosowne kroki w celu ochrony dobrego imienia lekarzy, których dotyczą.

Jak bronić się przed szkalowaniem w Internecie?W pierwszej kolejności należy upew-nić się, że dany wpis obiektywnie na-raża na utratę dobrego imienia lub czci.

Następnie – najlepiej z pomocą prawni-ka – ustalić linię dochodzenia praw na jednej z dwóch płaszczyzn: cywilnej lub karnej.

Droga cywilnaPrzepisy kodeksu cywilnego regulują kwestię ochrony dóbr osobistych każde-go człowieka. Są nimi między innymi: cześć, nazwisko, pseudonim. W przy-padku, gdy oczerniające wpisy w In-ternecie dotyczą konkretnego lekarza, mamy do czynienia z obrazą dóbr oso-bistych w postaci czci i dobrego imienia. Pokrzywdzona osoba może żądać od au-tora wpisu:– zaniechania niezgodnego z prawem

działania;– usunięcia skutków powstałych w wy-

niku publikacji wpisu w Internecie, na przykład poprzez złożenie publiczne-go oświadczenia z przeprosinami za podanie nieprawdziwych informacji.

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om


p R a k T y k a

»�Niektóre�opinie�umieszczone�w�Internecie�można�zakwa-lifikować�jako�przestępstwo�zniewagi�lub�zniesławienia.«

Oprócz wskazanych uprawnień, leka-rze mogą na drodze cywilnej dochodzić pieniężnego zadośćuczynienia za dozna-ne krzywdy. Taką krzywdą jest na przy-kład frustracja, załamanie nerwowe, sta-ny lękowe lekarza powstałe na skutek upublicznionych w Internecie, szkalują-cych treści. Dochodzenie ochrony dóbr osobistych odbywa się poprzez wytocze-nie powództwa przeciwko autorowi wpi-su. W niektórych sytuacjach można rów-nież pozwać samego właściciela portalu, na którym umieszczono obelżywe treści. Nie będzie on jednak ponosił odpowie-dzialności, jeśli nie wiedział o bezpraw-nym charakterze wpisów. Jeśli natomiast otrzyma żądanie usunięcia wpisu, to bę-dzie zobowiązany to uczynić. W prze-ciwnym razie powstanie odpowiedzial-ność po stronie właściciela portalu.

Droga karnaOpinie umieszczone w Internecie można zakwalifikować jako przestępstwo znie-wagi lub zniesławienia. Zniewaga i znie-sławienie to dwa podstawowe przestęp-stwa przeciwko czci i dobremu imieniu człowieka. Z przestępstwem zniewagi mamy do czynienia w przypadku, gdy sprawca używa wobec pokrzywdzone-go słów obelżywych, ośmieszających, godzących w jego godność; zamiarem

sprawcy jest to, aby oczerniająca infor-macja trafiła do pokrzywdzonego.

Przestępstwo zniesławienia występu-je wówczas, gdy poprzez użycie obelży-wych słów możliwe jest poniżenie po-krzywdzonego w opinii publicznej lub narażenie na utratę zaufania, potrzebne-go dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Nie ulega wątpli-wości, że szkalujące wpisy w Internecie

mogą spowodować utratę zaufania pa-cjentów do lekarzy, a co się z tym wią-że – stanowić przestępstwo zniesławie-nia. Każdy wpis należy jednak badać i oceniać indywidualnie. Może się zda-rzyć, że Internauta jednym wpisem wy-pełni znamiona dwóch przestępstw – zniewagi i zniesławienia.

Za popełnienie wymienionych prze-stępstw w Internecie grożą kary grzyw-ny, ograniczenia wolności albo pozba-wienia wolności do jednego roku. Pro-cedura rozpoczyna się od skierowania do sądu aktu oskarżenia przez osobę pokrzywdzoną. Powinien on zawierać oznaczenie osoby oskarżonego, zarzu-canego mu czynu oraz wyszczególnione dowody na poparcie oskarżenia.

Nierzetelne opinie na forach interne-towych to poważne zagrożenie dla do-brego imienia każdego lekarza. Wpływa-ją nie tylko na decyzje pacjentów, co do wyboru lekarza, ale również na wizeru-nek placówki, sposób postrzegania spe-cjalisty w środowisku lekarskim. Leka-rze nie są bezsilni wobec niezgodnych z prawem komentarzy – mogą żądać ich usunięcia przez administratora strony albo dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Przestępstwo w sieciZ krzywdzącymi opiniami w Internecie można walczyć. W pierwszej kolejności warto zażądać od administratora strony, na której umieszczono wpis godzący w dobre imię leka-rza, usunięcia tego wpisu. Moż-na domagać się także identyfi-kacji internauty. Jeżeli wydawca serwisu tego nie uczyni, lekarz może dochodzić swoich praw na drodze sądowej.

Foto: ssoosay / Foter / CC BY


32

p R a k T y k a


p R a k T y k a

Copyright: European Commission


3�

p R a k T y k a

CO NOWEGO?

FAŁSZ DIETY PALEOOstatnim trendem żywieniowym stała się tzw. dieta paleo. Za-kłada ona m.in. że spożywanie ziaren i produktów ziarnopo-chodnych jest niezdrowe, a głównymi składnikami pokarmu powinno być to, co jedli nasi przodkowie czyli mięso, owo-ce i warzywa. Okazuje się jednak, że nie wiemy dokładnie, jak odżywiali się nasi protoplaści. Thure Cerlin, geolog z Uniwer-sytetu Utah przyznaje, że prawdopodobnie były to po prostu li-ście i krzewy, ale ten fakt raczej nie wykreuje nowej mody ku-linarnej. Z kolei ziarna towarzyszą ludzkości od milionów lat. Nawet nasi dawni przodkowie nigdy nie jedli zgodnie z zasa-dami diety Paleo.

MNIEJSZE KOLEJKI JUST-IN-TIMEBadacze z Johns Hopkins Hospital w USA udowodnili, że sy-stem zarządzania procesami wprowadzony pierwszy raz w pro-dukcji samochodów przez firmę Toyota, może służyć zmniej-szeniu czasu oczekiwania pacjentów w poczekalni oraz polep-szyć poziom edukacji stażystów. Codziennie lekarze przeglądali kartoteki pacjentów, którzy mieli być obsługiwani następnego dnia i omawiali je w zespole. Następnie dzielili obowiązki (za-soby) zgodnie z modelem „just-in-time”. Okazało się, że takie planowanie, które najczęściej zajmowało od 25 do 42 minut dziennie, pozwoliło zredukować czas oczekiwania pacjentów o łącznie 175 minut. Co więcej – stażyści byli lepiej przygoto-wani do przyjęcia pacjentów i bardziej zaangażowani.

PRZEŁOM W TERAPII PARALIŻUSparaliżowany w 2010 roku pacjent znowu może chodzić dzię-ki nowatorskiej operacji zrealizowanej w Uniwersyteckim Szpi-talu Klinicznym we Wrocławiu. Autorska metoda polegała na przeszczepie własnych komórek gleju węchowego w połącze-niu z rekonstrukcją rdzenia nerwu wszczepami z nerwów ob-wodowych. To pierwszy tego typu zabieg medycyny regenera-cyjnej na świecie. Operacja jest wynikiem współpracy polskich i angielskich naukowców. To światełko w tunelu dla 3 mln spa-raliżowanych ludzi na świecie.

Źródło: Discovery, The Science, The Lancet, Medica.de. Foto: freeimages

ZŁUDNE DZIAŁANIE SŁODZIKÓWSztuczne słodziki, obecne między innymi w napojach niskoka-lorycznych, zamiast pomagać w utrzymaniu wagi lub odchu-dzaniu, mogą mieć zupełnie przeciwny efekt. Ostatnie bada-nie oparte na trzech najbardziej popularnych słodzikach sugeru-je, że substancja słodząca prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi. Powodem jest zaburzenie równowagi dobrych bakte-rii w wyniku czego może wystąpić nietolerancja na glukozę. Obniżona kaloryczność produktu wcale nie oznacza, że dobrze wpłynie na naszą dietę.


o p I N I e

Etyka przed kamerą

eWelINA NAZArKO–luDWIcZAK ekspert Pr medycznego

Ostatnie dni to czas dyskusji nad wypo-wiedzią lekarza młodej pacjentki, któ-ra zmarła na raka. To, że pacjentka była bardzo znana, ma dla mnie mniejsze zna-czenie. Przypadkowo słuchałam tej wy-powiedzi przy zwykłych domowych czynnościach. Zdanie po zdaniu coraz bardziej mnie zatrważało i budziło pyta-nia – po co i dlaczego? Po co w ogólno-polskiej TV tyle szczegółów i dlaczego lekarz łamie zasady etyki zawodowej? Czy tym razem zadziałało prawo „ma-gii TV”? W mojej ocenie lekarz pogubił się całkowicie, nie dość, że wypowiedź była zdecydowanie za szczegółowa i na-ruszała intymność pacjentki, to trudno w niej doszukać się logiki. Słowo po sło-wie malała wiara w lekarza, w tajemnicę

lekarską, w zamian pojawiało się uczu-cie zażenowania i niesmaku. Lekarz, któ-ry zdradza tyle szczegółów, nie budzi za-ufania pacjentów; sam zresztą podkreślił, że ta pacjentka poprosiła o szczególną prywatność, którą on w kilka godzin po jej śmierci brutalnie i całkowicie naru-szył. Do czego są nam, przeciętnym od-biorcom mediów, potrzebne informacje o umiejscowieniu nowotworu, o prywat-nych planach lub o tym, jak z silnym bó-lem musiała się zmierzyć? Oczekujemy od specjalisty pomocy, także w zwalcza-niu bólu, ale przede wszystkim obdarza-my go niesamowitym zaufaniem. Nigdy nie chciałabym ani ja, ani osoby, z któ-rymi rozmawiałam o tej sytuacji, by mó-wiono o mnie czy o bliskiej mi osobie w ten sposób. Stwierdzenie następnego dnia, że nikt z rodziny nie ma pretensji o tą wypowiedź, pozostawiam bez ko-mentarza. Pamiętam podobną sytuację sprzed kilku lat i całkowicie inne zacho-wanie lekarza, który powiedział: „wal-czyliśmy razem do końca, robiliśmy wszystko co się dało, to niepowetowa-na strata”. Wystarczy, prawda? Spotka-łam też wielu lekarzy, którzy odmawia-ją w tego typu sytuacji komentarza, bo uważają, że to nie czas i pora, bo każ-da śmierć pacjenta to żal, że jednak się nie udało.

Wnioski? „Lekarz musi być bardziej święty od księdza” – powiedziała Pani Ewa Paga nawiązując do tej sytuacji.1 To prawda – tajemnica i etyka lekarska obo-wiązują zawsze i wszędzie, a szczególnie przed kamerą. „Ciszej nad tą trumną” to zasada, która w sposób szczególny doty-czy też środowiska lekarskiego.

1 Uroczyste zakończenie projektu Lide-rzy Ochrony Zdrowia, GPW, Warszawa, dnia 13.10.2014 r.

»�Słowo��po�słowie��malała�wiara�w�tajemnicę��lekarską��i�samego�lekarza.«

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om


3�

o p I N I e

Pokolenie Y i inne potwory

KrZYsZtOF MAchA ekspert Pracodawców rP

Sezon konferencyjny już w pełni (w nim pewne niezdecydowanie po zmianach w rządzie) i wszystkim wydaje się, że najważniejszą sprawą jest dziś pakiet onkologiczny oraz kolejkowy. Nie chcę do końca i nadmiernie rozczulać się nad przemycanymi w zmianach pakietowych regulacjami, wspomnę jednak może, że

niedawno Prezes NFZ mówił, iż naj-ważniejsza będzie zmiana organizacyj-na i mentalna, która wykluczy sytuacje, kiedy do szpitala trafia chory nie wyma-gający hospitalizacji. Tak, to ważny fi-nansowy aspekt systemu, ale trzeba też pamiętać, że takie mechanizmy leczenia to efekt wieloletniego bezrefleksyjnego wspierania przez samorządy i NFZ lokal-nych szpitali, zamiast tworzenia centrów medycznych z prawdziwego zdarzenia. Trzeba też pamiętać i o tym, że w ośrod-kach o niskim nasyceniu głęboką diag-nostyką takie rozwiązanie jest jedynym gwarantującym szybkie i prawidłowe rozpoznanie. Po raz kolejny NFZ i MZ próbują więc prostować swoje własne błędy, co oczywiście należy wesprzeć, ale też nie demonizować.

Ważną decyzją jest obowiązek posia-dania skierowania do okulisty. Zaplano-wane na styczeń wprowadzenie wymo-

gu, Ministerstwo Zdrowia zapowiedzia-ło jako „regulację bezkosztową”. Łatwo zrozumieć teoretyczny sens takiej zmia-ny – polega on na pomyśle regulowania kolejki do grupy deficytowych specjali-stów i wyeliminowanie (ale także chyba i leczenie!) najprostszych dolegliwości na poziomie POZ. Skutki wprowadzania regulacji już dziś są jednak negatywne. Pacjenci chcąc ominąć/opóźnić zmianę, przynajmniej od dwu miesięcy intensyw-nie zapisują się na przyszłoroczne (i na 2016 rok też) kolejki, podczas gdy MZ prowadzi negocjacje dotyczące rozsze-rzenia działalności POZ-ów, tocząc spór o definicje i pieniądze na finansowa-nie przyszłej współpracy. Według wy-liczeń Porozumienia Zielonogórskiego, aby zmiana zakończyła się sukcesem, w POZ-ach należałoby zwiększyć za-trudnienie o 242 lekarzy, a tych nie ma skąd wziąć. W obecnej sytuacji efek-



o p I N I e

tem będzie zatem przeniesienie kolejek z AOS do POZ, a do 160 mln porad, któ-re rocznie wykonuje dziś POZ, dojdzie kolejne 4–5 procent. Można zatem reto-rycznie spytać: „czy taka regulacja może być bezkosztowa?”

Tymczasem nagle na slajdach eksper-tów pojawiły się niespotykane wcześ-niej tezy, z których wspomnę dziś tyl-ko o trzech. Z wykładem „Przywództwo w ochronie zdrowia” objeżdża Polskę dr Małgorzata Gałązka-Sobotka (z In-stytutu Zarządzania w Ochronie Zdro-wia Uczelni Łazarskiego), którego tezy wskazują na brak przywódców w sensie wymogów zarządczych adresowanych do podmiotów medycznych. To ważny problem branży, w której dyrektorem szpitala de facto jest najczęściej starosta, liderzy medyczni prywatnych ośrodków zwykle są równocześnie ich zarządca-mi, a wszystkich trapi niedofinansowa-nie, wykluczenie cyfrowe i braki kadro-we wśród podstawowego personelu me-dycznego. Gdyby odnieść ten wykład do tyle co wprowadzonego na ekrany filmu „Bogowie”, można by śmiało powie-dzieć, że „Religów” zdecydowanie nam dziś ubyło.

Porusza się też coraz częściej prob-lem zmiany oczekiwań pacjentów, jakie niesie za sobą wejście na rynek ochrony zdrowia pokolenia Y, dla którego wyso-ka jakość jest standardem (a nie wyróżni-

kiem), kryterium wyboru staje się coraz częściej marka, nie emocjonalne zaanga-żowanie lekarza (czy szerzej rozumiane-go personelu). Muszę się Państwu przy-znać, że kiedy zderzyłem oczekiwania tej dużej grupy społecznej (47 proc. zdol-ności nabywczej rynku już w tym roku) z analizą SWOT ośrodka, którym zarzą-dzam, ze zdziwieniem stwierdziłem, że

są to niemal całkowicie rozbieżne zbiory. Kiedy dwa tygodnie później jedno z ze-brań poświęciliśmy omówieniu proble-mu, zbulwersowani byli wszyscy, a wy-powiedzi w stylu „Pamiętam jednego takiego Ygreka” miały wyłącznie pejo-ratywny charakter. Nie jesteśmy przygo-towani na „Ygreków” w grupie pacjen-tów! Będzie się działo…

Na koniec jeszcze tylko o ochronie reputacji. Pisałem o tym wcześniej kilka razy, ale kiedy w Krakowie zdarzyło mi się widzieć miny audytorium przy pre-zentacji „Ochrona reputacji w podmio-tach medycznych”, dostrzegłem prze-rażenie i ogromną niepewność słucha-czy, na co dzień przecież zahartowanych w bojach dyrektorów czy prezesów. Pre-zentacja o prawach pacjenta (była kolej-ną w panelu) dopełniła dzieła zniszcze-nia. Powiedzieć – bez dbałości o wize-runek placówki, kryzys medialny może być dla niej ostatnim – to nie jest już stra-szenie Potworem z Bagien. Tłum przy-szłych matek, które odwróciły się od tej czy tamtej porodówki z powodu jedne-go przegranego medialnie nieszczęścia, znaleźć można bez problemu korzysta-jąc z asystenta Google.

»�Brakuje��nam��autorytetów�w�ochronie�zdrowia�na�miarę��Profesora��Religi.«

Pokolenie wysokich oczekiwań Urodzeni po 1985 roku, wychowani w realiach wolnego rynku, żądają wysokiej jakości, także od ochrony zdrowia. Nie chcą być ograniczani, jeżeli czegoś nie można znaleźć w Internecie – nie istnieje. Żyją w przekonaniu, że wszystko jest w ich rękach, dlatego nie godzą się na czekanie w kolejce do lekarza czy złe traktowanie.



3�

o p I N I e

– W obecnej sytuacji ochrony zdrowia, istnieje pilna potrzeba zaimplemento-wania dostępnych rozwiązań e-zdrowia i telemedycyny. Czas przestać się wahać – powiedział Pēteris Zilgalvis, przedsta-wiciel Dyrektoratu Zdrowia (DG CON-NECT) w Komisji Europejskiej. Według eksperta, e-zdrowie może odegrać waż-ną rolę wspomagającą dla poprawy ja-kości, efektywności i wzrostu w sekto-rze ochrony zdrowia. – Telemedycyna jest kluczowym elementem w perspek-tywicznym myśleniu o systemach ochro-ny zdrowia, zwłaszcza obserwując nara-stający odsetek osób obciążonych cho-robami przewlekłymi, galopujące koszty opieki zdrowotnej, coraz większe ocze-kiwania społeczne w sytuacji ograniczo-nych zasobów – dodał przedstawiciel Komisji Europejskiej. Z tej perspekty-wy e-zdrowie może okazać się siłą napę-dową wdrażania innowacyjnych modeli w ochronie zdrowia, gdzie równość do-stępu do usług medycznych – niezależnie od miejsca zamieszkania – będzie odgry-wała centralne znaczenie.

Pilna interoperacyjnośćAby przekuć potencjalne możliwości e-zdrowia w konkretne wartości dodane, konieczna jest standaryzacja i interope-racyjność na poziomie produktów, roz-wiązań, technologii i państw Unii Euro-pejskiej. – Brak narodowych i między-narodowych norm znacznie ogranicza potencjał tkwiący w e-zdrowiu. O efek-tywnej infrastrukturze technologicz-nej będziemy mogli mówić wówczas,

gdy poszczególne systemy i dane będą ze sobą skoordynowane. Ekspansja roz-wiązań e-zdrowia nie jest sprawą samej technologii, ale bardziej kwestią sposo-bu myślenia i konkretnych działań wśród uczestników sektora – mówił w Gaste-in Pēteris Zilgalvis. Dziś mamy sytuację, gdzie każdy szpital, każdy region, każ-de państwo opracowują systemy według innych norm, co w przyszłości stworzy ogromny problem integracji danych.

Dr Peter Brosch z Austriackiego Mi-nisterstwa Zdrowia zwrócił uwagę, że technologie informacyjne to polepszenie jakości opieki nad pacjentem i bezpie-czeństwa chorych. Peeter Ross, ekspert Estońskiej Fundacji e-Zdrowia (wywiad na str. 25), na podstawie ogromnego do-świadczenia Estonii w implementacji kont zdrowotnych i e-recept, przestrzegł przed skupianiem się jedynie na elemen-tach technologicznych. Przy współczes-nym rozwoju IT, stworzenie zaawanso-wanych funkcjonalnie systemów nie jest już żadnym problemem. Znacznie gorzej z kolei radzimy sobie z ich wdrażaniem – wprowadzaniem zmian organizacyjnych czy zarządzaniem zmianą. – Struktura or-ganizacyjna instytucji ochrony zdrowia musi stać się bardziej otwarta na adap-tację e-zdrowia, co nierozerwalnie wią-że się ze zmianą orientacji świadczenia usług w kierunku większej koncentracji na pacjencie – dodał profesor Ross. Je-żeli pacjent stanie się centrum systemu, zrozumiemy, że tylko z pomocą nowo-czesnych technologii jesteśmy w stanie dystrybuować zdrowie – w rozumieniu

Zaufać zmianomChoć korzyści e-zdrowia są oczywiste, rozwój innowacyj-nych rozwiązań napotyka na kolejne przeszkody. Podczas Europejskiego Forum Zdrowia w Gastein eksperci pod-kreślili konieczność szerszego wykorzystania technologii komunikacyjno-informacyjnych w ochronie zdrowia oraz zaapelowali o standaryzację i większy entuzjazm decy-dentów oraz świadczeniodawców.

»�Ochrona�danych�osobowych�i�bezpieczeństwo�informacji��nie�mogą�być��argumentem��przeciwko��e-zdrowiu.��To�anachronizm.«


o p I N I e

świadczeń medycznych i profilaktyki – zgodnie z jego oczekiwaniami.

Innowacje jako rutyna– Największym wyzwaniem jest osa-dzanie technologii e-zdrowia na pozio-mie świadczeniodawców – mówiła Hele-en Riper, profesor e-zdrowia psychiczne-go z Uniwersytetu VU w Amsterdamie. Zdaniem profesor, europejscy liderzy technologii informacyjnych w ochronie zdrowia, jak Dania, Wielka Brytania, Szwecja, Holandia czy Niemcy, powinni być liderami i promotorami zmian, tak, aby ideą zarazić kraje, które dopiero roz-poczynają swoją przygodę z IT w medy-cynie. Profesor Riper dodała, że ochrona danych osobowych i bezpieczeństwo in-formacji nie mogą stać się źródłem scep-tycznych postaw wobec e-zdrowia. Cy-fryzacja od lat jest częścią współczes-nego świata, jej znaczenie dynamicznie rośnie. Wyłączenie ochrony zdrowia z pozytywnej fali zmian byłoby anachro-nizmem i ogromnym błędem. E-zdro-wie powinno być pojmowane jako szan-sa dla pacjentów – ich większego zaan-gażowania w procesy ochrony zdrowia i niezależności pod względem podejmo-wanych decyzji.

Lepszy dostępPrzedstawiciel Komisji Europejskiej, Pēteris Zilgalvis, nie sądzi, aby techno-logie informacyjno-komunikacyjne mo-gły w przyszłości stać się powodem spo-łecznych nierówności. Wręcz przeciw-nie – obserwujemy pozytywny wpływ na dostępność usług. Przykładem jest telemedycyna, dzięki której można sta-le monitorować stan zdrowia osób cho-rych przewlekle, nawet jeżeli znajdu-ją się oni w dużej odległości od ośrod-ków medycznych. Chorzy oszczędzają czas, nie musząc pokonywać dużych od-ległości tylko po to, aby wykonać nie-zbędne, rutynowe i proste testy. Wizyty lekarskie czy długość pobytu w szpita-lu zostają skrócone, a niezależność życia chorych – znacznie wzmocniona. Nie-które ze schorzeń mogą być szczególnie wspierane przez rozwiązania mobilne. Jednym z nich jest depresja – dedyko-wane aplikacje pomagają w monitorowa-niu nastroju, oferując wsparcie w postaci kontaktu on-line z psychologiem, gier te-rapeutycznych itd. Komisja Europejska mocno wspiera finansowo projekty ba-dawczo-rozwojowe w dziedzinie e-zdro-wia. Jednym z nich jest United4Health, skupiający się na rozwiązaniach teleme-dycyny w terapii cukrzycy i chorób kar-

diologicznych. W ramach nowej per-spektywy budżetowej ruszył program dofinansowania innowacji w Unii Eu-ropejskiej, w tym technologii ICT. Bu-dżet programu „Horyzont 2020” wyno-si 80 mld euro.

Kto za to zapłaci?– Świadczeniodawcy i inni gracze na rynku rynku ochrony zdrowia potrzebu-ją jasnych zachęt, w tym finansowych – podkreślił profesor Ross z Estonii. Uczestnicy dyskusji zgodzili się, że szpi-tale, kliniki i sami lekarze nie są zainte-resowani wykorzystaniem telemedycy-ny głównie z prostego powodu – płatnicy nie refundują nowoczesnych technologii, co czyni ich wykorzystanie nieopłacal-nym. Nawet jeżeli projekty badawcze wyraźnie wskazują na poprawę jakości terapii czy oszczędności związane z le-

czeniem na odległość, struktury ochro-ny zdrowia tkwią w mentalnej przeszło-ści. Dominują tradycyjne zasady refun-dacyjne, gdzie koszyk usług złożony jest z procedur medycznych wykonywanych na zasadzie bezpośredniego kontaktu le-karza z pacjentem. Aby to zmienić, trze-ba zmiany punktu widzenia, większego otwarcia się na technologie, entuzjazmu. Rozwiązania są gotowe, nadszedł czas, aby sięgnąć po nie w czasach, gdy kosz-ty i nieefektywność systemów ochrony zdrowia stopniowo rujnują budżety po-szczególnych państw w Europie.

Wzrost przez innowacje„Naszą wizją jest, aby rozwiązania ICT otwierały większy dostęp do danych me-dycznych, a nie zastępowały tradycyjną medycynę albo lekarza. ICT pozwolą uczynić ochronę zdrowia bardziej wy-dajną i przyjazną pacjentom.”


�0

o p I N I e

DYSKUSJAEbola i teoria uzasadnionego ryzyka

sprawdzonymi i bardzo drogimi lekami czy nie? Moja odpowiedź brzmi – oczy-wiście tak i to tak szybko i szeroko, jak tylko się da. Co bowiem umarłemu po etyce i standardach obowiązujących we wprowadzaniu nowych terapii? To wal-ka o życie. I idę w zakład, iż twórcy tych standardów, w obliczu osobistego zagro-żenia, zrezygnowaliby z nich, aby siebie i swoich najbliższych ratować.

Dylematy, komu najpierw, to pyta-nie, na które nie ma dobrych odpowie-dzi. I nie chciałbym stawać wobec ko-nieczności wyboru. W sposób naturalny

w pierwszej kolejności chroniłbym per-sonel medyczny, najbardziej narażone środowisko, realizujące swoje powoła-nie zawodowe i misję humanitarną. Ci nie powinni być na końcu w kolejce do szansy na uratowanie życia. A jednak, czy wobec umierającego innego czło-wieka takie rozstrzygnięcie jest spra-wiedliwe i uzasadnione?

Uważam, że w imię humanitaryzmu i światowego bezpieczeństwa, między-narodowa społeczność powinna pokryć koszty leczenia wszystkich potrzebują-cych, nawet przy złamaniu zasad obo-wiązujących przy wdrażaniu nowych te-rapii, zanim choroba rozprzestrzeni się w stopniu przekraczającym techniczne i finansowe możliwości produkcji le-ków. Taki bowiem eksperyment, jak po-danie niesprawdzonego leczenia, jest bardziej etyczny i mniej kosztowny niż czekanie i pozwalanie, aby ludzie umie-rali, a choroba rozprzestrzeniała się. Nie mamy tutaj czasu.

Obecnie trzeba możliwie jak najszyb-ciej i najskuteczniej wprowadzić znane

Największa w historii epidemia wirusa Eboli, która według najnowszych szacun-ków kosztowała już życie ponad 5000 osób, stała się w ostatnich tygodniach bohaterem medycznej kontrowersji. W świetle katastrofalnych doniesień epide-miologicznych, zespół ekspertów Światowej Organizacji Zdrowia uznał za etycznie uzasadnione użycie nieprzetestowanego klinicznie leku. Przedstawiamy opinie ekspertów do tekstu prezentowanego w numerze 9/2014.

Prof. dr hab. n. med. BOlesŁAW sAMOlIńsKI Warszawski uniwersytet Medyczny Przewodniczący Koalicji na rzecz Zdrowego starzenia się

Zdrowie to dobro publiczne. Niestety jest reglamentowane w poszczególnych krajach, zależnie od bogactwa i stopnia rozwoju cywilizacyjnego różnych re-gionów świata. Świetnym przykładem jest Unia Europejska, gdzie pomimo zbudowania wspólnego obszaru rynku ekonomicznego, pozostały zachowane osobne i niezależne polityki zdrowot-ne we wszystkich 28 krajach członkow-skich.

Problem wirusa Eboli uzmysławia to i unaocznia, wyciągając na światło dzienne problemy nierówności w za-kresie opieki zdrowotnej. Kraje trzecie-go świata są biedne i pewnie nie z włas-nej winy, nadal pozostając w stanie ol-brzymiego zacofania. Nie tylko brak jest środków finansowych i polityki zdro-wotnej, ale przede wszystkim standar-dów profilaktyki w obszarach, z któ-rymi kraje wysoko cywilizowane już dawno dały sobie radę. Chodzi o cho-roby zakaźne. W UE odpowiadają one za około 10–15% przedwczesnych zgo-nów. W Afryce – za prawie 50%. Pro-mocja zdrowia w tym wypadku musi się skupić na wprowadzeniu elementarnych zasad higieny i związaną z tym zmianą nawyków całych populacji na czarnym kontynencie. To wskutek braku standar-dów stajemy wobec etycznych dyletan-tów i kosztownych wyzwań: leczyć nie-

»�Co�umarłemu�po�etyce�i�standardach�obowiązujących�we�wprowadzaniu�nowych�terapii?��To�walka�o�życie.«

�1Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014

o p I N I e

i stosowane powszechnie w bogatych i rozwiniętych regionach świata meto-dy, techniki i organizacyjne rozwiąza-

Prof. dr hab. PAWeŁ ŁuKóW Instytut Filozofii uniwersytet Warszawski

Stanowisko ekspertów WHO z 11 sierp-nia 2014 r., uznaje za etyczne stosowa-nie „niesprawdzonych (uproven) inter-wencji, o jak dotąd nieznanej skutecz-ności i działaniach niepożądanych, jako potencjalną terapię lub środek zapobie-gawczy”.1 Odpowiada ono na presję cza-su, wynikającą m.in. ze wzrostu liczby zakażeń wirusem gorączki krwotocznej. Śmiertelność w wyniku zakażenia wiru-sem Ebola oscyluje wokół 50%, a może też sięgać 90%.2

Stanowisko ekspertów WHO do-puszcza zastosowanie u pacjentów in-terwencji, które w mniej dramatycz-nych okolicznościach nie zostałyby za-akceptowane, jako obarczone zbyt dużą niepewnością. Można domniemywać, że zdaniem ekspertów dostępne dane uza-sadniają przekonanie, że rozważane in-terwencje mogą przynieść pacjentom ko-rzyści. Jednak dane te nie pozwalają oce-nić bezpieczeństwa tych interwencji dla człowieka. U podstaw stanowiska wy-daje się leżeć nadzieja, że zastosowa-nie u pacjentów tych niewystarczają-co sprawdzonych interwencji umożli-wi szybsze (niż przy rygorystycznym przestrzeganiu zasad prowadzenia ba-dań) opracowanie skutecznej i bezpiecz-nej metody leczenia. Wydaje się też, że eksperci są przekonani, iż szybsze opra-cowanie terapii pomoże uratować osoby zagrożone zakażeniem.

Ważnym elementem stanowiska eks-pertów WHO jest wskazanie na koniecz-ność przestrzegania takich etycznych wymogów jak „jawność odnośnie do wszystkich aspektów opieki, świadoma zgoda, wolność wyboru, poufność, sza-

żenie prewencji już teraz zapobiegnie śmierci wielu ludzi zanim pojawi się bez-pieczna i skuteczna metoda leczenia, to stosowanie niewystarczająco sprawdzo-nych interwencji może budzić wątpliwo-ści. Wszystko zależy więc od tego, czy nieprzetestowane interwencje są wystar-czająco obiecujące, aby żywić nadzieję na rychłe pojawienie się szeroko dostęp-nej, bezpiecznej i skutecznej terapii oraz czy możliwości finansowe i organizacyj-ne pozwalają na wdrożenie skutecznych działań prewencyjnych już teraz.

1 http://www.who.int/mediacentre/news/statements/2014/ebola-ethical-review-sum-mary/en/

2 http://www.who.int/mediacentre/facts-heets/fs103/en/

»�Czy�dla�naznaczonych�niepewnością��interwencji�istnieją�realistyczne�alternatywy?«

nia ograniczenia przenoszenia się wiru-sa, oparte na zasadach profilaktyki cho-rób zakaźnych. To najtańszy i możliwy

do wdrożenia natychmiast sposób rato-wania tych, którzy jeszcze zarażeni nie zostali.

cunek dla osób, ochrona godności i zaan-gażowanie społeczeństwa”.

To, czy stanowisko ekspertów WHO jest przekonujące, zależy od odpowiedzi na dwa pytania. Czy dla przyspieszonych i naznaczonych niepewnością interwen-cji istnieją realistyczne alternatywy, któ-re pozwalają zapobiec śmierci kolejnych ludzi? Kiedy można oczekiwać skutecz-nej, bezpiecznej i szeroko dostępnej te-rapii przeciwko zakażeniu wirusem Ebo-la?

Jeżeli bezpieczna i skuteczna terapia będzie szeroko dostępna wystarczająco wcześnie, aby zapobiec większej liczbie zgonów niż umożliwiają to sprawdzone metody prewencyjne, to stosowanie nie-wystarczająco sprawdzonych interwencji może być uzasadnione. Ale jeżeli wdro-

tOMAsZ sZeląGOWsKI Federacja Pacjentów Polskich

To, co ostatnio obserwujemy w trzech zachodnio-afrykańskich krajach (Libe-

ria, Sierra Leone, Gwinea) w związku z epidemią spowodowaną wirusem Ebo-la, wymaga od nas wszystkich zastoso-wania szczególnego spojrzenia. Nie jest

to moment, w którym możemy posłużyć się sprawdzonymi wcześniej środkami. Wirus, z którym mamy do czynienia, jest odporny na wszelkie dostępne nam leki.


�2

o p I N I e

Nawet te, które zostały zaproponowane, nie dają nam przekonania, ze dzięki nim osiągniemy pożądany efekt.

Po pierwsze, procedura klinicznej oceny zdolności terapeutycznej nie zo-stała zakończona i skuteczność nie jest potwierdzona. Po drugie, nie znamy rów-nież efektów ubocznych, mogących po-tencjalnie wystąpić po zastosowaniu te-rapii. Mimo to, całość nakłada się na naglącą potrzebę opanowania rozprze-strzeniania się epidemii. Chcielibyśmy usłyszeć sygnał, że panujemy nad sytu-acją i możemy uspokoić opinię publicz-ną. Niestety, na taki komfort nas nie stać. Rozważmy zatem decyzję zespołu eks-pertów WHO, rekomendującą zastoso-wanie leków, nad którymi nie zakończo-no jeszcze badań.

Znamy wiele przykładów postaw ze strony pacjentów, którzy w ekstremal-nych sytuacjach dobrowolnie decydowa-li się wykorzystać własne ciało do ekspe-rymentu medycznego. W sytuacji, kiedy nie mamy innej drogi ratunku, nie ma-jąc już nic do stracenia, chwytamy się ta-kich rozwiązań (jak przysłowiowy toną-cy – brzytwy). Rozwiązania prawne nie definiują, co dokładnie powinniśmy po-stanowić. Pozostawiają nam raczej prze-strzeń do własnych osądów. Są również znane tak ekstremalne sytuacje, w któ-rych decyzję podejmujemy pod wpły-wem wyższych racji (altruizm, patrio-tyzm, idea polityczna, imperatyw mo-ralny), bądź z pobudek emocjonalnych (miłość, gniew, rozpacz). Czujemy się wtedy usprawiedliwieni i często usatys-fakcjonowani.

W pan-europejskim projekcie „Pa-tientPartner” 2008–2011, finansowa-

nym w ramach funduszu Framework Program 7 (FP7), podjęliśmy próbę opi-sania udziału pacjentów w badaniach klinicznych. Pracując w międzynaro-dowym konsorcjum, skupiającym bioe-tyków i klinicystów z europejskich uni-wersytetów, przedstawicieli przemysłu farmaceutycznego, pacjentów i regu-

latora europejskiego, wypracowaliśmy sylabus dla szkoleń pacjentów nt. badań klinicznych i zebraliśmy bank opinii pa-cjentów na temat ich udziału w tworze-niu nowych terapii.

Jednoznaczny wniosek, który powstał po analizie danych, wskazuje na wysoki poziom akceptacji pacjentów do udzia-łu w badaniach klinicznych. Najwięcej takich postaw reprezentowali pacjenci chorujący na HIV, nowotwory i choro-by rzadkie. Główne dylematy dotyczyły tu rozważań dotyczących potencjalnych korzyści w odniesieniu do ryzyka i braku pełnej informacji o działaniach ubocz-nych. Bardzo ważnym, poza medycznym elementem, okazała się również siła re-lacji zbudowanych pomiędzy pacjentem, a lekarzem prowadzącym. Wielu pacjen-tów, dysponując pełną świadomością przy podejmowaniu decyzji o poddaniu się eksperymentalnej terapii, oprócz na-dziei na pozytywny skutek, miało rów-nież zrozumienie swojego wkładu w roz-wój nauki i wynikających z tego korzyści dla następnych pokoleń.

Trudno o takie altruistyczne postawy, kiedy dysponujemy pełnym zdrowiem, ale sytuacja z wirusem Ebola to nie tyl-ko stan zagrożenia epidemiologicznego dla dużych populacji ludzkich, ale rów-nież ekstremalna sytuacja dla danego za-każonego pacjenta. Tak trudne doświad-czenia kształtują nasze postawy. Tu nie powinno się przykładać miary obowią-zującej w stabilnej codzienności. Nie ma dziś sprawdzonego i skutecznego leku; trzeba go opracować.

Wyjątkowa sytuacja wyzwala w nas motywację, odwagę i siłę do podejmowa-nia świadomego ryzyka. Decyzja dwuna-stoosobowego zespołu ekspertów WHO zasługuje tu na pełne zrozumienie.

»�Ekstremalna�sytuacja�wymaga�ekstremalnych�decyzji.«

r e k l a m a


o p I N I e


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ymoNI ToR Z jaw ISk ep IdemIolo gIc Z N yc h

Koszty całkowiteKoszty ogólne, w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, osiągają we wrześ-niu bardzo wysoką wartość 63 106 zł (drugi po marcu 2014 roku wynik). Jest to o 7 638 zł więcej od kosztów z sierpnia oraz o 2 869 zł więcej od wartości zmien-nej z września ubiegłego roku.

Według obliczonych prognoz, kosz-ty całkowite w 2014 roku wyniosą 737 040 zł i tym samym będą o 10 384 zł wyższe od wartości z 2013 roku.

We wrześniu aż cztery województwa zanotowały najwyższe koszty (powyżej 70 tys. zł), a mianowicie: mazowieckie, dolnośląskie, podlaskie i małopolskie. Najniższe koszty (poniżej 55 tys. zł) były domeną województwa opolskiego, świę-tokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego.

Wszystkie województwa notują wzrost kosztów ogólnych we wrześniu. Najwyższe wzrosty wystąpiły w woje-wództwach: wielkopolskim (24%), ma-łopolskim (23%). Natomiast najmniejsze zanotowano w województwie warmiń-sko-mazurskim i opolskim (10%).

Zgodnie z prognozami na bieżący rok, najwyższe wartości kosztów będą cecho-wać województwa: mazowieckie (907,9 tys. zł), dolnośląskie (891 tys. zł) i podla-skie (845,6 tys. zł). Najniższe koszty za-notujemy w województwach: opolskim, świętokrzyskim i lubelskim (poniżej 660 tys. zł).

AlergiaWe wrześniu koszty alergii spadły do kwoty 1 239 zł. Porównując dane z sierp-niem, spadek był nieznaczny i wynosił 24 zł. Porównując wartość z wrześniem 2013 roku, spadek jest już znacznie wy-raźniejszy (443 zł).

Zgodnie z obliczoną na 2014 rok pro-gnozą dla alergii, koszty leczenia tej do-legliwości wzrosną o 31 zł w porównaniu z 2013 rokiem i wyniosą 21 160 zł.

Najwyższe wartości wrześniowe za-notowane zostały w województwie ma-zowieckim i dolnośląskim (powyżej 1,5 tys. zł). Na przeciwległym biegunie skali kosztów alergii znalazły się woje-wództwa: warmińsko-mazurskie, świę-tokrzyskie, kujawsko-pomorskie (poni-żej 930 zł).

Porównując dane z sierpniem 2014 roku, we wrześniu w większości woje-wództw odnotowano spadki kosztów alergii. Największe procentowe spad-ki kosztów odnotowano w: warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim i ma-zowieckim.

Prognoza dla alergii w 2014 roku w po-dziale na województwa przewiduje, że naj-bardziej kosztotwórczymi regionami będą: mazowieckie (29,1 tys. zł), dolnośląskie (25,3 tys. zł), pomorskie (22,5 tys. zł). Naj-mniejsze koszty w 2014 będą cechować województwa: warmińsko-mazurskie (14,5 tys. zł), opolskie (15,4 tys. zł).

Grypa i przeziębienieWe wrześniu koszty grypy i przeziębie-nia, w przeliczeniu na 1000 mieszkań-ców, wyniosły 3 494 zł. Obliczona war-tość była o 2 017 zł wyższa w porównaniu do poprzedniego miesiąca oraz o 673 zł wyższa w stosunku do danych z ubiegłe-go roku.

Specjaliści OSOZ prognozują, że koszty grypy i przeziębienia w 2014 roku wzrosną o 5 154 zł w stosunku do 2013 roku i wyniosą ostatecznie 32 044 zł.

Najwyższych kosztów spodziewamy są w województwach: mazowieckim, dolnośląskim i małopolskim (powyżej 3,9 tys. zł). Najniższe koszty (poniżej 3 tys. zł) wystąpią w województwach: świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim i opolskim.

We wszystkich województwach odno-towano wzrost kosztów grypy i przezię-bienia w porównaniu z sierpniem. Naj-większe korekty dodatnie cechują wo-jewództwa: małopolskie, wielkopolskie i łódzkie. Najmniejsze – województwo zachodniopomorskie i warmińsko-ma-zurskie.

Według prognoz na 2014 rok, najwyż-sze koszty wystąpią w województwie ma-zowieckim (43,4 tys. zł) i dolnośląskim (39,7 tys. zł); najniższe – w świętokrzy-skim (23,9 tys. zł) oraz warmińsko-ma-zurskim (26,6 tys. zł.).

Monitor zjawisk epidemiologicznychKOSZTY OGÓLNE LECZENIA KOSZTY GRYPY I PRZEZIĘBIENIA KOSZTY ALERGII

ZMIANA MIESIĘCZNA WE WRZEŚNIU W STOSUNKU DO SIERPNIA

DANE ZA 2014 ROK ZE ZMIANĄ W STOSUNKU DO 2013 ROKU

SIERPIEń 2014 WRZESIEń 2014

55 468 zł 63 106 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+7 638 złSIERPIEń 2014 WRZESIEń 2014

1 477 zł

3 494 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+2 017 złSIERPIEń 2014 WRZESIEń 2014

1 263 zł 1 239 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

–24 zł

ROK 2013 ROK 2014

21 129 zł 21 160 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+31 złROK 2013 ROK 2014

26 890 zł 32 044 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+5 154 złROK 2013 ROK 2014

726 656 zł 737 040 zł

WARTOŚĆ ZMIANY

+10 384 zł

DOrOtA ZAchArZeWsKA, Zakład Analiz statystycznych, KAMsOFt s.A.

* wszystkie dane w tekście i tabeli – w przeliczeniu na 1000 mieszkańców

��Ogólnopolski system Ochrony Zdrowia 10/2014


»�Pod�względem�kosztów�ogólnych�wrzesień�jest�drugim�miesiącem�z�najwyższym�wynikiem�po�marcu�2014�roku.«

dane bieżące prognoza

kosz

ty, t

ys. z

ł

Ogólne koszty leczenia (zakup środków farmaceutycznych) przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza

prognoza prognoza prognoza

STYCZEŃ LUTY MARZEC

KWIECIEŃ MAJ CZERWIEC

LIPIEC SIERPIEŃ WRZESIEŃ

PAŹDZIERNIK LISTOPAD GRUDZIEŃ


��



kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty grypy i przeziębienia przypadające na 1000 mieszkańców

prognoza






»�We�wrześniu,�w�stosunku�do�sierpnia,�koszty��grypy�i�przeziębienia�znacząco�wzrosły.«




kosz

ty, t

ys. z

ł

Koszty alergii przypadające na 1000 mieszkańców






»�Koszty�alergii��we�wrześniu�nieznacznie�spadły�w�porównaniu�z�poprzednim�miesiącem.«


��

S T a T y S T y k I I p R o g N o Z yS T Ruk T uR a dy S T Ry buc j I l eków

STATYSTYKA MIESIĄCA (WRZESIEń 2014) ORAZ TRENDY W STOSUNKU DO SIERPNIA 2014

ŚREDNIA CENA ZA OPAKOWANIE LEKU ŚREDNI OBRÓT W APTECE ŚREDNIA WARTOŚĆ TRANSAKCJI

1�,�3 zł 1�2 tys. zł 20,0� zł

ŚREDNIA LICZBA PACJENTÓW W APTECE POZIOM REFUNDACJI WARTOŚĆ SPRZEDAŻY NA PACJENTA

3��0 osób 2�,� % ��,2� zł

DZIeń/GODZINA O NAJWIĘKsZYM OBrOcIe TYDZIEń Z NAJWIĘKSZĄ LICZBĄ KLIENTÓW NAJWIĘKSZY WZROST SPRZEDAŻY

ŚRODA | 10.00–11.00 22–28 WRZEŚNIA UKŁAD ODDEChOWY


Struktura dystrybucji leków

Omówienie sytuacji bieżącejObrót w statystycznej aptece (wrzesień 2014 roku) wyniósł 172 tys. zł. W po-równaniu do sierpnia jest to o 20 tys. zł więcej, a w stosunku do września 2013 roku – o 3,5 tys. zł mniej. Wartość całego rynku farmaceutycznego wyniosła 2 mld 429 mln zł czyli o 294 mln zł więcej od wartości z sierpnia oraz o 128 mln zł mniej od danych z września ubiegłego roku.

Według prognoz na 2014 rok, ob-rót w statystycznej aptece wyniesie 2 050 500 zł, co będzie oznaczało wzrost o 0,6% w porównaniu z danymi z 2013 roku oraz o 5,7% w stosunku do 2012 roku. Wartość całego rynku farmaceu-tycznego osiągnie wartość 28,6 mld zł (o 2,9% więcej niż w 2013 roku). War-tość refundacji wzrośnie do 7,5 mld zł tj. o 400 mln zł w odniesieniu do poziomu

refundacji z 2013 roku oraz o 583 mln zł w stosunku do poziomu refundacji z 2012 roku.

W przypadku sprzedaży odręcznej, re-cept pełnopłatnych oraz recept refundo-wanych, statystyczna apteka zanotowała we wrześniu wzrost obrotów w stosunku do poprzedniego miesiąca, analogicznie o: 16,4%, 11,1%, 11,2%. O wzrostach mówimy również wówczas, kiedy osiąg-nięte wyniki porównamy z wrześniem 2013 roku: sprzedaż odręczna – wzrost o 0,3%, recepty pełnopłatne – o 2,3%, re-cepty refundowane – o 3,8%.

W dniu 24 września 2014 roku sprze-daż w statystycznej aptece osiągnęła re-kordową wartość miesięczną (8,4 tys. zł). Najlepszym pod względem obro-tu dniem roboczym tygodnia była śro-da (obrót równy 7 352 zł), najsłabszym – poniedziałek (6 765 zł). Największy ruch

w aptece odnotować można było w prze-dziale godzinowym 10.00–12.00 (śred-nio 13 pacjentów/godzinę).

W porównaniu z sierpniem 2014 roku, obrót dla leków z grupy „układ od-dechowy” zanotował we wrześniu naj-wyższy przyrost, osiągając poziom 18,7 tys. zł w statystycznej aptece. To naj-większy wzrost analizując grupy han-dlowe (o 59%). Sprzedaż leków prze-ciwzakaźnych wzrosła o 45%, natomiast leków onkologicznych i immunomodu-lacyjnych – o 21%. Maksymalny poziom spadku zanotowaliśmy dla produktów dermatologicznych (spadek o 8% do po-ziomu 5 910 zł).

Największy bezwzględny poziom zmian udziału w całkowitym obrocie aptecznym obserwujemy w przypadku produktów na układ oddechowy (wzrost o 3,14%), układ sercowo-naczyniowy



(spadek o 1,39%) oraz dla środków der-matologich (spadek o 0,8 punktu procen-towego).

Średnia marża apteczna ogółem wy-niosła 26,76%. To wynik mniejszy o 6% od wyniku z września ubiegłego roku, ale o 0,4% wyższy od danych z sierp-nia 2014 roku. Średnia marża dla leków z list refundacyjnych nie zmieniła się od sierpnia, ale porównując ją do począt-ku roku 2014 roku, zauważamy spadek o 1,5%. Poziom marży dla leków sprze-dawanych na recepty pełnopłatne notuje spadki, zarówno w stosunku do wrześ-nia 2014 roku, stycznia 2014 roku oraz września 2013 roku (poziom marży rów-ny 28,68%). Marża na sprzedaży odręcz-nej spadła o 9% w zestawieniu z danymi z września ubiegłego roku (33,76%).

Średnia cena za pojedyncze opako-wanie wyniosła we wrześniu 16,43 zł (o 2 grosze więcej w stosunku do sierp-nia oraz o 3 grosze więcej w stosunku do września ubiegłego roku). Z podanej kwoty 12,06 zł zapłacił pacjent (o 7 gro-szy więcej niż w sierpniu). Refundator dopłacił pozostałą część średniej ceny sprzedaży, czyli 4,37 zł. Kwota dopła-ty była o 5 groszy niższa w stosunku do poprzedniego miesiąca oraz o 2 grosze wyższa w stosunku do września ubiegłe-go roku.

Średnia cena opakowania dla leków z list refundacyjnych we wrześniu 2014 roku wynosiła 27,03 zł i była o 20 groszy większa od danych sierpnia, ale o 0,7% niższa niż we wrześniu ubiegłego roku. W zestawieniu z sierpniem, średnia cena

Rys. 1. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach września (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 2. Wielkość obrotu statystycznej apteki w poszczególnych dniach września – podział na dni tygodnia (porównanie do ubiegłego roku)

wrzesień 2014 wrzesień 2013


Rys. 3. Podział sprzedaży aptecznej na kategorie – % wartości sprzedaży


�0


Rys. 4. Poziom marży aptecznej (%) w latach 2006–2014

Rys. 5. Podział średniej ceny leku (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

1 2 3 4 5 6 7

2013 2014

8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

refundacjazapłata pacjenta

3,76 4,25 4,10 4,37 4,31 4,40 4,39 4,35 4,20 4,35 4,33 4,02 4,13 4,23 4,19 4,41 4,55 4,58 4,56 4,42 4,37

12,36 12,39 12,37 12,25 12,21 12,08 12,07 12,02 12,21 12,33 12,20 12,67 12,19 12,16 12,12 12,05 11,94 11,90 11,97 11,99 12,06

Rys. 6. Podział średniej ceny pozycji sprzedanej na receptę refundowaną (w zł) na zapłatę pacjenta i dopłatę refundacyjną w latach 2013–2014

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

30,0

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2013 2014

refundacjazapłata pacjenta

18,19 19,01 18,61 18,92 18,61 18,78 18,91 18,87 19,05 18,91 18,89 18,25 18,61 18,83 19,08 19,13 19,37 19,39 19,30 19,10 19,36

8,69 8,30 8,42 8,05 8,24 8,37 8,29 8,16 8,15 8,41 8,25 9,39 7,57 7,80 7,62 7,56 7,24 7,28 7,63 7,73 7,67

Rys. 7. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w ciągu miesiąca w latach 2006–2014



za opakowanie leku na receptę pełno-płatną spadła o 0,9% i wyniosła 22,11 zł. Porównując wynik do kwoty z wrześ-nia ubiegłego roku, spadek jest mniejszy i wynosi 0,6%. Średnia cena opakowania leku sprzedawanego bez recepty osiąg-nęła we wrześniu stan 11,14 zł (wzrost w stosunku do sierpnia o 16 groszy, spa-dek o 36 groszy w odniesieniu do stycz-nia 2014, spadek o 3 grosze w zestawie-niu z wrześniem 2013 roku).

Liczba pacjentów w statystycznej ap-tece wyniosła 3 490 osób i tym samym zwiększyła się o 320 klientów w stosunku do sierpnia. 170 pacjentów więcej odno-towano rok temu, z kolei w styczniu bie-żącego roku było to aż 270 osób więcej.

Najlepszym tygodniem pod wzglę-dem frekwencji pacjentów w aptece był okres od 22 do 28 września. Tydzień ten był jedynym we wrześniu, kiedy liczba pacjentów przekroczyła 900 osób. W ty-godniu od 8 do 14 września oraz od 15 do 21 września liczba pacjentów była bliska 900 osób (analogicznie: 884 i 899 osób).

Statystyczny pacjent wydał w aptece kwotę 48,28 zł (o 1,33 zł więcej w sto-sunku do miesiąca poprzedniego oraz o 3,25 zł więcej w stosunku do września 2014 roku). W podanej kwocie faktycz-na zapłata pacjenta to 37,19 zł. Pozosta-ła kwota (13,11 zł) stanowiła dopłatę re-fundatora.

Rys. 8. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w rozbiciu na przedziały godzinowe w dniu po-wszednim we wrześniu

Rys. 9. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych dniach września (porównanie do ubiegłego roku)

Rys. 10. Liczba pacjentów w statystycznej aptece w poszczególnych tygodniach września (porównanie do ubiegłego roku)

Tab. 1. Sprzedaż produktów w statystycznej aptece wg. statusu produktu

Wg. statusu leku w bazie BLOZWartość sprzedaży w statystycznej aptece (PLN) Udział w całkowitej wartości sprzedaży aptecznej

wrzesień 2014 wrzesień 2013 wrzesień 2014 wrzesień 2013

Lek - RX 104 459 100 452 60,73% 59,62%

Lek - OTC 37 768 39 198 21,96% 23,26%

Suplement diety lub dietetyczny środek spożywczy 15 420 15 043 8,97% 8,93%

Pozostałe 14 353 13 806 8,34% 8,19%



»�We�wrześniu�bieżącego�roku,�średnia�cena��za�opakowanie�leku��była�jedynie�o�3�grosze�większa�od�ceny��z�września�2013�roku.«


�2


Rys. 11. Prognoza miesięcznych obrotów statystycznej apteki

Wartości w cenach detalicznych brutto

szacunkowy obrót 2014: 2 050,5 tys. zł

Zmiana: wzrost 0–1%

prognoza obrotu realizacja obrotu

I 2014 II 2014 III 2014 IV 2014 V 2014 VI 2014 VII 2014 VIII 2014 IX 2014 X 2014 XI 2014 XII 2014

Tysi

ące

zł

realizacja (poprzedni rok)

150

160

170

180

190

200

Tab. 2. Opis stanu statystycznej apteki w formie skróconego biuletynu informacyjnego za wrzesień 2014

wrzesień 2014

zmiana w stosunku do (%) zmiana w stosunku do (liczbowo)

sierpnia 2014

stycznia 2014

września 2013

sierpnia 2014

stycznia 2014

września 2013

obrót całkowity (w tys. zł)

statystyczna apteka 172,0 13,2% -1,1% 2,1% 20,0 -2,0 3,5

cały rynek apteczny 2 429 328 13,8% 2,0% 5,6% 294 032,0 47 964,0 128 292,0

recepty refundowane (w tys. zł)

statystyczna apteka 62,9 11,2% 3,8% 3,8% 6,3 2,3 2,3

cały rynek apteczny 888 599 11,8% 7,2% 7,4% 93 501,6 59 305,4 61 012,2

recepty pełnopłatne (w tys. zł)



sprzedaż odręczna (w tys. zł)


cały rynek apteczny 995 135 17,0% -1,6% 3,8% 144 458,0 -16 412,5 36 247,7

wartość refundacji (w tys. zł)

statystyczna apteka 45,8 11,7% 4,0% 6,2% 4,8 1,7 2,7


udział refundacji

w całkowitym obrocie 26,6% -1,3% 5,2% 4,0% 0,0 0,0 0,0

w sprzedaży refundowanej 71,6% 0,6% 0,8% 2,3% 0,0 0,0 0,0

średnia cena opakowania

ogółem 16,43 zł 0,1% 0,7% 0,2% 0,0 0,1 0,0

dla leków z list refundacyjnych 27,03 zł 0,8% 3,2% -0,7% 0,2 0,8 -0,2

dla leków z recept pełnopłatnych 22,11 zł -0,9% 3,2% -0,6% -0,2 0,7 -0,1

dla produktów bez recepty (OTC) 11,14 zł 1,4% -3,1% -0,3% 0,2 -0,4 0,0

Liczba pacjentów w aptece 3 490 10,1% -7,2% -4,6% 320,0 -270,0 -170,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty refundowane) 730 10,6% -5,2% 0,0% 70,0 -40,0 0,0

Liczba pacjentów w aptece (recepty pełnopłatne) 800 9,6% -9,1% -2,4% 70,0 -80,0 -20,0

Liczba pacjentów w aptece (sprzedaż odręczna) 2 840 11,4% -6,6% -4,7% 290,0 -200,0 -140,0

Średnia marża apteczna

ogółem 26,76% 0,4% -1,9% -6,0% 0,0 0,0 0,0

dla leków z list refundacyjnych 18,71% 0,0% -1,5% 2,0% 0,0 0,0 0,0

dla leków na recepty pełnopłatne 28,68% -0,5% -5,0% -12,1% 0,0 0,0 0,0

dla sprzedaży odręcznej 33,76% -2,0% -2,1% -9,0% 0,0 0,0 0,0

Wartość sprzedaży na pacjenta 49,28 zł 2,8% 6,5% 7,0% 1,3 3,0 3,2

Wartość zapłaty przez pacjenta 36,17 zł 3,3% 4,6% 5,6% 1,1 1,6 1,9

Wartość dopłaty refundatora 13,11 zł 1,5% 12,0% 11,3% 0,2 1,4 1,3

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty refundowane) 86,18 zł 0,5% 9,5% 3,8% 0,4 7,5 3,2

Wartość zapłaty przez pacjenta (recepty refundowane) 24,46 zł -1,0% 7,5% -1,7% -0,2 1,7 -0,4

Wartość dopłaty refundatora (recepty refundowane) 61,72 zł 1,1% 10,3% 6,2% 0,7 5,8 3,6

Wartość sprzedaży na pacjenta (recepty pełnopłatne) 46,66 zł 1,4% 8,4% 4,8% 0,6 3,6 2,1

Wartość sprzedaży na pacjenta (sprzedaż odręczna) 24,81 zł 4,5% 2,0% 5,3% 1,1 0,5 1,2



realizacja refundacji (rok 2013)

I 2014 II 2014 III 2014 IV 2014 V 2014 VI 2014 VII 2014 VIII 2014 IX 2014 X 2014 XI 2014 XII 2014

prognoza obrotu realizacja obrotu (rok 2013)realizacja obrotu

prognoza refundacjirealizacja refundacji

Mili

ony

zł

0

500

1 000

1 500

2 000

2 500

3 000

Rys. 12. Prognoza miesięcznej wartości obrotu w kraju (ceny detaliczne brutto)

szacunkowy obrót 2014: 28,6 mld zł

szacunkowa refundacja: 7,5 mld zł

szacunkowa zmiana obrotu: wzrost 2 do 4% (w stosunku do roku 2013)

szacunkowa zmiana refundacji: wzrost 5 do 7% (w stosunku do roku 2013)

Prognoza sprzedaży rocznej w oparciu o dane do września 2014 Dane narastające od początku roku

2014

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo) 2014

zmiana w stosunku do (%)

zmiana w stosunku do (liczbowo)

2013 2012 2013 2012 2013 2012 2013 2012

2 050,5 0,6% 5,7% 12,0 111,0 1 504,5 0,5% 7,0% 7,0 99,0

28 564 681,1 2,9% 7,7% 799 306,6 2 036 410,1 20 843 703,5 2,4% 8,3% 482 280,5 1 597 741,5

747,9 0,5% 4,9% 3,5 34,7 550,3 0,8% 5,8% 4,4 30,3

10 419 599,0 2,8% 6,8% 279 457,6 664 242,4 7 625 660,5 2,7% 7,1% 201 827,9 503 817,0

448,9 -0,7% 4,4% -3,4 18,9 332,7 -0,6% 6,5% -2,2 20,2

6 250 574,5 1,5% 6,3% 90 616,6 369 009,1 4 609 748,9 1,2% 7,7% 56 214,7 329 792,5

838,1 1,3% 7,1% 10,8 55,5 609,5 0,6% 8,4% 3,7 47,0

11 677 514,5 3,6% 9,1% 409 836,3 974 325,5 8 443 247,0 2,5% 9,6% 206 538,9 740 948,4

539,5 3,3% 6,5% 17,1 32,7 401,2 4,3% 8,4% 16,5 31,1

7 514 973,9 5,6% 8,4% 400 119,5 583 153,3 5 559 750,5 6,3% 9,7% 327 468,0 491 015,3

26,3% 2,7% 0,7% 0,0 0,0 0,3 3,8% 1,3% 1,0% 0,3%

70,9% 2,7% 1,4% 0,0 0,0 0,7 3,3% 2,3% 2,3% 1,6%

16,44 zł -0,4% 1,7% -0,1 0,3 16,4 -0,2% 2,1% -2,5% 33,1%

26,95 zł -0,7% -0,3% -0,2 -0,1 26,7 -1,4% -0,8% -37,3% -21,2%

21,82 zł -0,5% 2,2% -0,1 0,5 21,8 -0,5% 2,4% -11,3% 51,2%

11,21 zł 0,3% 2,9% 0,0 0,3 11,2 0,5% 3,6% 5,6% 39,0%

42 286 -3,2% -2,4% -1 403,7 -1 033,7 31 120,0 -3,5% -2,2% -1 140 -700

9 054 -0,9% -0,6% -86,3 -56,3 6 680,0 -1,0% -0,4% -70 -30

10 082 -2,3% 0,4% -237,6 42,4 7 430,0 -2,9% 1,5% -220 110

34 084 -3,3% -1,3% -1 155,6 -435,6 25 100,0 -3,5% -0,7% -910 -170

27,30% -1,0% 2,4% 0,0 0,0 27,05% -1,8% 1,7% -0,5% 0,5%

19,00% 4,0% 4,3% 0,0 0,0 18,84% 3,5% 3,5% 0,6% 0,6%

30,00% -5,7% -1,6% 0,0 0,0 29,72% -6,5% -1,8% -2,1% -0,5%

34,52% -4,3% -2,8% 0,0 0,0 34,00% -5,7% -3,8% -2,1% -1,3%

48,49 zł 3,9% 8,3% 1,8 3,7 48,35 zł 4,1% 9,5% 1,93 zł 4,17 zł

35,73 zł 3,0% 8,0% 1,0 2,7 35,45 zł 2,8% 9,0% 0,96 zł 2,91 zł

12,76 zł 6,7% 9,1% 0,8 1,1 12,89 zł 8,1% 10,8% 0,97 zł 1,26 zł

82,61 zł 1,4% 5,5% 1,2 4,3 82,38 zł 1,9% 6,3% 1,50 zł 4,88 zł

24,02 zł -4,7% 2,1% -1,2 0,5 23,36 zł -5,8% 0,5% -1,43 zł 0,12 zł

58,59 zł 4,2% 7,0% 2,3 3,8 59,02 zł 5,2% 8,8% 2,93 zł 4,76 zł

44,52 zł 1,6% 4,0% 0,7 1,7 44,78 zł 2,3% 4,9% 1,01 zł 2,08 zł

24,59 zł 4,7% 8,5% 1,1 1,9 24,28 zł 4,3% 9,1% 0,99 zł 2,02 zł


��


Tab. 3. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca

rodzaj sprzedażytransakcje sprzedaż brutto Opłata pacjenta refundacja udział wart. % Opakowania Śr. cena Śr. cena

liczba % Wartość % Wartość % Wartość % Pac. ref. liczba zł/opak. zł/trans.

1. u-r 812,51 9,47 37140,51 21,59 7255,01 5,75 29885,50 65,30 19,53 80,47 1109,94 33,46 45,71

2. u-30 584,44 6,81 16404,63 9,54 6817,64 5,40 9586,98 20,95 41,56 58,44 767,75 21,37 28,07

3. u-50 296,91 3,46 6609,21 3,84 3752,66 2,97 2856,55 6,24 56,78 43,22 335,15 19,72 22,26

4. u-BeZPŁAtNY 28,75 0,34 1195,89 0,70 17,01 0,01 1178,88 2,58 1,42 98,58 62,46 19,15 41,59

5. INWAlIDA WOJeNNY 24,87 0,29 885,35 0,51 0,00 0,00 885,35 1,93 0,00 100,00 33,73 26,25 35,59

6. INWAlIDA WOJsKOWY 0,36 0,00 8,18 0,00 1,42 0,00 6,76 0,01 17,38 82,62 0,49 16,70 22,59

7. ZhK 11,45 0,13 255,39 0,15 37,52 0,03 217,86 0,48 14,69 85,31 14,55 17,55 22,31

8. AZ 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 100,00 0,00 14,19 18,91

9. NArKOtYKI 2,41 0,03 414,97 0,24 26,11 0,02 388,86 0,85 6,29 93,71 3,59 115,58 172,25

10. ŚrODKI POMOcNIcZe 11,75 0,14 1303,85 0,76 543,35 0,43 760,49 1,66 41,67 58,33 129,32 10,08 110,99

11. PelNOPŁAtNe 1435,05 16,72 37325,00 21,70 37325,00 29,57 0,00 0,00 100,00 0,00 1688,38 22,11 26,01

12. ODrĘcZNA 5372,69 62,61 70457,00 40,96 70457,00 55,82 0,00 0,00 100,00 0,00 6322,02 11,14 13,11

13. rAZeM 8581,19 100,00 172000,00 100,00 126232,73 100,00 45767,27 100,00 73,39 26,61 10467,38 16,43 20,04

Tab. 4. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na rodzaje sprzedaży – średnia narastająca od początku roku



1. u-r 796,30 9,61 35879,43 21,46 6959,75 5,68 28919,68 64,88 19,40 80,60 1095,00 32,77 45,06

2. u-30 569,21 6,87 15860,59 9,49 6580,34 5,37 9280,25 20,82 41,49 58,51 745,93 21,26 27,86

3. u-50 298,09 3,60 6740,00 4,03 3768,80 3,07 2971,20 6,67 55,92 44,08 335,15 20,11 22,61

4. u-BeZPŁAtNY 27,44 0,33 1143,21 0,68 11,16 0,01 1132,18 2,54 0,98 99,04 60,40 18,93 41,66

5. INWAlIDA WOJeNNY 25,70 0,31 878,81 0,53 0,00 0,00 916,63 2,06 0,00 104,30 35,66 24,65 34,19

6. INWAlIDA WOJsKOWY 0,34 0,00 7,46 0,00 1,29 0,00 6,18 0,01 17,25 82,75 0,44 17,07 22,14

7. ZhK 11,43 0,14 256,81 0,15 35,02 0,03 221,79 0,50 13,64 86,36 14,55 17,65 22,46

8. AZ 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 104,62 0,00 11,05 13,65

9. NArKOtYKI 2,35 0,03 384,83 0,23 24,40 0,02 360,43 0,81 6,34 93,66 3,48 110,54 163,50

10. ŚrODKI POMOcNIcZe 11,74 0,14 1323,57 0,79 554,56 0,45 769,01 1,73 41,90 58,10 135,44 9,77 112,72

11. PelNOPŁAtNe 1443,98 17,42 36970,75 22,12 36970,75 30,15 0,00 0,00 100,00 0,00 1694,39 21,82 25,60

12. ODrĘcZNA 5100,51 61,55 67725,28 40,51 67725,28 55,23 0,00 0,00 100,00 0,00 6057,86 11,18 13,28

13. rAZeM 8287,10 100,00 167166,67 100,00 122629,20 100,00 44575,43 100,00 73,36 26,67 10178,24 16,42 20,17

Tab. 5. Średnia miesięczna sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – dotyczy aktualnego miesiąca



1. recepty ref. całość 1762 20,53 62914 36,58 17855 14,14 45059 98,45 28,38 71,62 2328 27,03 35,71

2. recepty pełnopłatne 1435 16,72 37325 21,70 37325 29,57 0 0,00 100,00 0,00 1688 22,11 26,01

3. sprzedaż odręczna 5373 62,61 70457 40,96 70457 55,82 0 0,00 100,00 0,00 6322 11,14 13,11

4. Inne pozycje (wnioski) 12 0,14 1304 0,76 543 0,43 760 1,66 41,67 58,33 129 10,08 110,99

5. rAZeM 8581 100,00 172000 100,00 126233 100,00 45767 100,00 73,39 26,61 10467 16,43 20,04

Tab. 6. Średnia okresowa sprzedaż statystycznej apteki w rozbiciu na grupy sprzedaży – zestawienie narastające od początku roku



1. recepty ref. całość 1730,86 20,89 61151,20 36,58 17380,75 14,17 43808,40 98,27 28,42 71,64 2290,60 26,70 35,33

2. recepty pełnopłatne 1443,98 17,42 36970,75 22,12 36970,75 30,15 0,00 0,00 100,00 0,00 1694,39 21,82 25,60

3. sprzedaż odręczna 5100,51 61,55 67725,28 40,51 67725,28 55,23 0,00 0,00 100,00 0,00 6057,86 11,18 13,28

4. Inne pozycje (wnioski) 11,74 0,14 1323,57 0,79 554,56 0,45 769,01 1,73 41,90 58,10 135,44 9,77 112,72

5. rAZeM 8287,10 100,00 167166,67 100,00 122629,20 100,00 44575,43 100,00 73,36 26,67 10178,24 16,42 20,17

Tab. 7. Prognoza rocznej sprzedaży w statystycznej aptece w rozbiciu na grupy sprzedaży



1. recepty ref. całość 20872,18 20,62 747909,39 36,47 217494,38 14,39 530415,01 98,32 29,08 70,92 27753,34 26,95 35,83

2. recepty pełnopłatne 17497,38 17,28 448889,86 21,89 448889,86 29,71 0,00 0,00 100,00 0,00 20571,87 21,82 25,65

3. sprzedaż odręczna 62722,75 61,96 838118,23 40,87 838118,23 55,47 0,00 0,00 100,00 0,00 74762,75 11,21 13,36

4. Inne pozycje (wnioski) 140,21 0,14 15582,52 0,76 6539,24 0,43 9043,28 1,68 41,97 58,03 1605,05 9,71 111,14

5. rAZeM 101232,52 100,00 2050500,00 100,00 1511041,71 100,00 539458,29 100,00 73,69 26,31 124693,01 16,44 20,26

Tab. 8. Prognoza rocznej sprzedaży w rozbiciu na grupy sprzedaży z uwzględnieniem zmieniającej się w ciągu roku liczby aptek – cały rynku apteczny



1. recepty ref. całość 290772557 20,62 10419598999 36,48 3029825698 14,39 7388995651 98,32 29,08 70,91 386601785 26,95 35,83

2. recepty pełnopłatne 243642566 17,28 6250574501 21,88 6253301963 29,71 0 0,00 100,04 0,00 286453354 21,82 25,65

3. sprzedaż odręczna 873917067 61,97 11677514544 40,88 11675483988 55,47 0 0,00 99,98 0,00 1041670577 11,21 13,36

4. Inne pozycje (wnioski) 1953053 0,14 216993012 0,76 91095491 0,43 125978253 1,68 41,98 58,06 22350981 9,71 111,10

5. rAZeM 1410285242 100,00 28564681057 100,00 21049707140 100,00 7514973904 100,00 73,69 26,31 1737076698 16,44 20,25


S T a T y S T y k I I p R o g N o Z ya N a l I Z a oSoZ

Ból gardła

Tab. 1. Roczne zestawienie sprzedaży produktów na gardło w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

RokWartość

sprzedaży (zł)

Liczba sprzedanych opakowań

Średnia cena za

pojedyncze opakowanie (zł)

Wartość sprzedaży na jeden

produkt (zł)

Liczba sprzedanych

opakowań na jeden produkt

Liczba produktów będących w ofercie

Procentowa zmiana wartości

w stosunku do roku

poprzedniego

Procentowa zmiana liczby

w stosunku do roku

poprzedniego

2002 268 151 968 35 161 059 7,63 2 460 110 322 579 109

2003 288 235 955 35 894 414 8,03 2 422 151 301 634 119 7,49% 2,09%

2004 284 214 233 33 736 550 8,42 2 348 878 278 814 121 -1,40% -6,01%

2005 301 121 899 34 875 346 8,63 2 230 533 258 336 135 5,95% 3,38%

2006 308 968 863 33 731 835 9,16 1 652 240 180 384 187 2,61% -3,28%

2007 365 677 759 37 390 958 9,78 1 749 654 178 904 209 18,35% 10,85%

2008 403 916 109 38 476 178 10,50 1 704 287 162 347 237 10,46% 2,90%

2009 495 856 245 43 539 791 11,39 2 184 389 191 805 227 22,76% 13,16%

2010 485 993 055 40 440 584 12,02 1 883 694 156 746 258 -1,99% -7,12%

2011 464 922 411 37 713 018 12,33 1 767 766 143 396 263 -4,34% -6,74%

2012 452 337 692 34 154 079 13,24 1 543 815 116 567 293 -2,71% -9,44%

2013 484 611 805 35 619 905 13,61 1 486 539 109 264 326 7,13% 4,29%

2014 485 448 538 35 586 356 13,64 — — — 0,17% -0,09%

2015 489 259 265 36 547 629 13,39 — — — 0,78% 2,70%

Kiedy boli gardło, najczęściej sięgamy po sprawdzone, domowe sposoby lub kupujemy w aptece jeden z wielu środków dostępnych bez recepty. O tym, że leczymy się samodzielnie, decydują dwa czyn-niki: częste występowanie bólów gardła o zazwyczaj nieostrym przebiegu oraz towarzyszący nie-przyjemny ból, którego chcemy się szybko pozbyć. Liczba sprzedawa-nych opakowań pozostaje od 12 lat na niemal niezmiennym poziomie, rośnie za to wartość sprzedaży. Przyglądamy się z bliska rynkowi leków na dolegliwości gardła.


Rynek w liczbachBól gardła może być samodzielną infek-cją lub chorobą współistniejącą dla prze-ziębienia i grypy. Znajdujemy się obecnie w jesienno-zimowym sezonie zachoro-walności. Najwyższa średniomiesięczna wartość sprzedaży produktów na choro-by gardła przypada na grudzień (50 mln zł); miesiącem o najniższej sprzedaży jest z kolei sierpień (17,6 mln zł). Na podstawie analizy sprzedaży można wy-znaczyć kalendarz zachorowań.

Po rekordowym 2009 roku (495,9 mln zł), powoli, ale sukcesywnie następował

spadek wartości sprzedaży, aż do 2013 roku, gdy osiągnęła ona 484,6 mln zł. Średnia cena za pojedyncze opakowanie wzrosła od 2002 roku z poziomu 7,63 zł do 13,61 zł w 2013 roku (prawie dwu-krotny wzrost). W okresie 12 lat analizy (2002 – 2013 rok), prawie o 100% wzro-sła wartość sprzedaży, ale liczba sprze-dawanych opakowań jest podobna do tej z 2002 roku (ponad 35 milionów). Wy-jątkiem są lata 2009 i 2010, jedyne z wy-nikiem ponad 40 mln zakupionych opa-kowań. Ale nie oznacza to, że kupujemy mniej – po prostu zwiększyła się liczba tabletek w jednym opakowaniu.

Prawie w całym badanym okresie wi-dać stałe powiększanie się oferty asor-



��


tymentowej. Rokrocznie w latach 2012 i 2013 mówimy o 11% poziomie wzro-stu. Liczba sprzedanych opakowań, wa-żona liczbą produktów w ofercie, od 2009 roku sukcesywnie spada (o prawie 83 tys. sztuk na przestrzeni lat 2009–2013).

Produkty na choroby gardła cechują się silną rotacją. Nieprzerwalnie w ofer-cie aptek, od 2002 roku do 2013 roku, było tylko 40 pozycji asortymentowych. W roku 2013 pojawiło się aż 64 nowych marek, które nie były w sprzedaży w po-

Tab. 2. Liczba produktów wprowadzonych na rynek w poszczególnych latach, będących do dzisiaj w ofercie oraz średnia cena dla tych produktów. Liczba produktów wycofanych z rynku w poszczególnych latach oraz średnia cena dla tych produktów

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 40 7,46 7,93 8,33 8,52 9,32 10,05 10,65 11,46 12,15 12,75 13,41 13,24

Produkty będące w ofercie w latach 2003–2013 a nie będące w ofercie w 2002 roku

6 7,65 9,43 10,20 10,53 10,57 10,67 10,80 11,34 12,08 13,79 14,42

Produkty będące w ofercie w latach 2004–2013 a nie będące w ofercie w latach 2002–2003

7 8,34 8,77 9,14 9,39 9,84 9,69 9,69 9,63 10,55 10,86


6 7,28 8,80 9,30 10,05 11,51 11,94 13,28 14,73 15,26


15 7,57 8,29 9,09 9,99 10,62 11,68 13,00 13,81


15 9,62 9,85 11,33 12,71 14,50 17,29 18,84


21 11,47 12,81 12,26 12,79 13,97 14,97


26 10,94 9,81 9,81 11,35 12,18


32 12,89 13,56 14,58 16,42


24 12,28 13,79 14,83


45 11,09 12,02

Produkty będące w ofercie w 2013 roku a nie będące w ofercie w latach 2002–2012

64 9,56

Liczba

badanych produktów

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2013 40 7,46 7,93 8,33 8,52 9,32 10,05 10,65 11,46 12,15 12,75 13,41 13,24

Produkty będące w ofercie w latach 2002–2012 a nie będące w ofercie w 2013 roku

4 6,37 6,44 6,40 6,45 6,74 6,87 7,59 7,92 8,58 9,65 10,15


3 22,06 25,18 28,90 28,82 28,68 29,40 31,63 35,71 41,20 47,90


3 6,64 6,57 6,39 6,41 6,60 6,81 6,77 6,67 6,65


4 4,64 4,70 4,33 4,85 5,22 6,26 5,39 5,95


7 5,48 5,28 6,38 6,94 6,73 6,97 7,24


2 5,14 7,16 9,07 3,76 4,55 6,10


5 7,19 6,89 7,01 4,88 4,05


3 5,52 5,70 5,55 4,38


2 3,25 3,56 4,04


4 25,06 11,85

Produkty będące w ofercie w 2002 roku a nie będące w ofercie w latach 2003–2013

4 3,85

przednich latach analizy. 45 rodzajów produktów występowało w sprzedaży zarówno w 2012 jak i w 2013 roku, ale nie funkcjonowało w sprzedaży pomię-dzy 2002 a 2011 rokiem włącznie.

Silna rotacja przy równoczesnym po-



większaniu oferowanego asortymen-tu sugerują, że rynek leków na choro-by gardła cechuje się silną konkurencją. Firmy farmaceutyczne systematycznie wprowadzają nowości rynkowe, zastę-pując nimi produkty, których cykl życia dobiegł końca. Widać to również po re-klamach obecnych w środkach masowe-go przekazu.

Wyjątkowo łagodny sezon zimo-wy 2013/2014 nie spowodował wzrostu sprzedaży porównywalnego chociażby z sezonem 2012/2013. Dotychczasowe dane wskazują, że w bieżącym roku war-tość sprzedaży nieznacznie zwiększy się

w porównaniu z rokiem 2013. A jaki bę-dzie sezon 2014/2015 i cały rok 2015?

Założenia do prognozPrognozę dla liczby i wartości sprze-

daży leków na choroby gardła przygoto-wano w oparciu o szereg czasowy z tren-dem liniowym oraz addytywnym współ-czynnikiem sezonowości. Zanim dane zostały poddane obróbce statystycznej, usunięto tzw. wartości odstające, czyli nietypowe i incydentalne wyniki (które mogłyby zakłócić trend). Metoda ta, na podstawie ostatnich lat, pozwala wy-znaczyć trend sprzedażowy, uwzględ-

Rys. 1. Wartość sprzedaży produktów na gardło w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

Rys. 2. Liczba sprzedanych opakowań produktów na gardło w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

W latach 2012–2014 liczba sprzedanych opakowań zmalała

w porównaniu z okresem 2009–2011.

Najwyższy poziom sprzedaży z roku 2009 nie został osiagnięty

w kolejnych okresach, ale wartości z lat 2010–2014 są wyższe

niż przed 2009 rokiem.

niając jednocześnie sezonowe waha-nia sprzedaży w ciągu roku.

Dodatkowo zakładamy, iż w najbliż-szym czasie nie nastąpią żadne istot-ne zmiany, które mogą w rewolucyjny sposób wpłynąć na wielkość sprzeda-ży, a kolejne miesiące będą pod wzglę-dem zachowania rynku podobne do okresów historycznych.

Tendencje w przyszłościWartość sprzedaży leków na choroby

gardła w 2014 roku wzrośnie o 0,17% w porównaniu z 2013 rokiem. Z ko-lei w 2015 roku wzrost będzie jeszcze


��


Rys. 3. Średnia cena za pojedyncze opakowanie w latach 2002–2013 oraz prognoza na lata 2014–2015

Rys. 4. Liczba produktów na gardło sprzedawanych w aptekach w latach 2002–2014

Rys. 5. Średnia miesięczna wartość sprzedaży produktów na gardło

Mimo spadku średniej ceny, w sezonie zimowym 2013/2014 utrzymany został trend rosnący.

Sezonowość oferty produktowej utrzymuje się od 2006 roku. Rośnie liczba pozycji asortymentowych

dostępnych w aptekach.



POLAND 2014The 12th International Conferenceof the Polish Pharmacoeconomics Society

WARSAW 3-5 XII

»�W�2015�roku�sprzedanych�zostanie�prawie�1�milion�opakowań�leków�na�ból�gardła�więcej�niż�w�roku�2014.�Średnia�cena�za�opakowanie�powinna�zmaleć.«

większy (0,78% w porównaniu z 2014 rokiem). Liczba sprzedanych opakowań w 2014 roku, w porównaniu do roku po-przedniego, nieznacznie spadnie (o nie-spełna 34 tys. sztuk). W roku 2015 rynek czeka hossa – klienci kupią o 927 tys. opakowań więcej niż w 2014 roku.

Średnia cena za pojedyncze opako-wanie wzrośnie do poziomu 13,64 zł w 2014 roku, a następnie minimalnie spadnie do 13,39 zł w 2015 roku. Nale-ży pamiętać, że są to średnie ceny z ca-łego roku. W poszczególnych miesią-cach roku będą się one różnić o war-tość 1,94 zł w 2014 roku oraz o 2,08 zł w 2015 roku. Dane Głównego Urzędu Statystycznego raportują deflację dla kil-ku miesięcy 2014 roku. Stąd – mimo ko-rekty wartości odstających – prognozo-wanie ceny w takich warunkach staje się trudniejsze. Przewidywany spadek śred-niorocznej ceny w 2015 roku w stosunku do 2014 roku nie musi oznaczać przeła-mania trendu zwyżkowego, a jedynie in-cydentalną anomalię.

PodsumowanieChoroby gardła to jedna z najczęściej występujących dolegliwości. Nieprzy-jemnego bólu gardła – drapania, pie-czenia, trudności przełykania – pacjenci chcą pozbyć się szybko, unikając złego samopoczucia. Najczęściej sięgają wów-czas po popularne tabletki do ssania, działające przeciwbakteryjnie i przeciw-bólowo. W większości przypadków wy-starczy samoleczenie w ramach dostęp-nych metod farmakologicznych lub na-

turalnych. Nie ma skutecznego sposobu profilaktyki, w najbliższym czasie trud-no spodziewać się zmniejszonej zacho-rowalności w populacji. Chorzy nadal będą najczęściej leczyć się sami, kupując środki polecone przez znajomych, rekla-mowane w mediach lub rekomendowa-ne przez farmaceutę. Wartość sprzeda-ży nie wykazuje dużej dynamiki wzro-stu, ale nadal to rynek, który powoli, ale konsekwentnie pnie się w górę.

r e k l a m a


�0

S y S T e m y I T

GABrIelA MeNDOFIK Zakład systemów Farmacji, KAMsOFt s.A.

W module APW11 SPRZEDAŻ, w oknie Zamawianie/lista braków ze sprzedaży dodano możliwość oznaczania towarów jako priorytetowe. Po wybraniu przycisku [CTRL+1] Priorytet, towar otrzymuje znacznik „Prior”. Oznaczenie to zostaje prze-niesione do modułu APW12 ZAMÓWIENIA na listę braków, a następnie na zamówienie.

Rys. 1. APW11 Zamówienie ze sprzedaży

Rys. 2. APW12 Lista braków

W module APW11 SPRZEDAŻ dodano możliwość wydru-kowania elektronicznej kopii paragonu z drukarki Elzab Mera. Opcja jest dostępna w Poprawie sprzedaży, w menu podręcznym wyświetlanym po kliknięciu prawym przyciskiem myszy na ak-tywnej pozycji przeglądu wydanych pozycji. W menu należy wybrać pozycję Wydruki, a następnie Kopia paragonu.

Rys. 3. Kopia paragonu

Dostosowano system KS-AptekaOgólnaWindows do Roz-porządzenia Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2014 zmienia-jącego rozporządzenie w sprawie środków odurzających, sub-stancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów

KS-APTEKAZmiany w systemie KS-APTEKA Windows (wrzesień 2014)

zawierających te środki lub substancje (Dz.U.2014.1172). Dla recept wystawionych po wejściu w życie nowych przepisów prawa, zmodyfikowana została kontrola daty ważności recepty na 30 dni oraz dopuszczona realizacja recept z „Datą realiza-cji od”. Wdrożone zmiany dotyczą modułów APW11 SPRZE-DAŻ, APW23 KONTROLA oraz APW21 ZESTAWIENIA.

Rys. 4. Rpw – kontrola daty ważności

Rys. 5. Rpw – kontrola recept odnawialnych

System KS-AptekaOgólnaWindows dostosowano do Roz-porządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 września 2014 zmie-niającego rozporządzenie w sprawie recept lekarskich (Dz.U.2014.1239). Umożliwiono obsłużenie recepty na więcej niż pojedynczą ilość leku recepturowego. Dla recept, wystawionych po wejściu w życie nowych przepisów prawa, w przypadku po-dania większej ilości niż dwukrotna ilość leku recepturowego, system wyświetli stosowny komunikat (rys. 6 na str. 62).

Dokończenie artykułu na stronie 62.


S y S T e m y I T

KS-SOMEDANetA KrZYNóWeK Zakład systemów Ambulatoryjnych, KAMsOFt s.A.

Blokada wykonanych zleceńFunkcja umożliwia zablokowanie przed edycją lub usunięciem wykonanych zleceń. Wcześniej w Opcjach modułu Zlecenia na zakładce Komunikaty, ostrzeżenia i blokady oraz Pozostałe kon-trole w polu Blokuj wykonania starsze niż, należy podać, na ile dni wstecz możliwa jest pełna edycja wykonań. Domyślna war-tość ustawienia 0, powoduje, że blokada zleceń ze względu na datę wykonania jest nieaktywna. Blokada dotyczy tylko zleceń z ustawioną datą wykonania, dlatego nie dotyczy przyjęć, rezer-wacji, skierowań, jeśli nie mają jeszcze statusu wykonania i data wykonania nie jest ustawiona.

Rys. 1. Opcje modułu Zlecenia

Jeżeli data wykonania zlecenia jest wcześniejsza niż bieżąca data o więcej niż ustawiona w opcji wartość, system zabloku-je edycję lub usunięcie zlecenia. W takiej sytuacji zostanie wy-świetlony komunikat błędu (rys. 2).

Aby jednak możliwa była pełna edycja wykonań z zamknię-tego okresu, operator musi posiadać odpowiednie uprawnienie (rys. 3).

W takiej sytuacji przed edycją zlecenia lub usunięciem, zo-stanie wyświetlone okno z komunikatem (rys. 4), w którym ope-rator może zdecydować, jaką wykonać operację.

Automatyczne przełączanie sposobu wyszukiwania pacjenta pomiędzy PESEL a NAZWISKO; IMIĘNowy mechanizm umożliwia wyszukiwanie pacjenta w zależ-ności od wprowadzanych danych, tj. dwóch pierwszych znaków. Jeżeli zostaną wprowadzone litery, program wyszuka pacjenta

Zmiany w systemie KS-SOMED (wrzesień 2014)

Rys. 2. Komunikat błędu

Rys. 3. System zabezpieczeń – nadawanie uprawnień

Rys. 4. Komunikat


�2

S y S T e m y I T

po nazwisku; imieniu, a jeżeli zostaną wprowadzone cyfry, pro-gram przełączy się na wyszukiwanie po numerze PESEL.

Rys. 5. Karta wykonania usługi

Rys. 6. Karta wykonania usługi

Automatyczne przełączanie zadziała, gdy w Opcjach modu-łu Zlecenia, na zakładce Wyszukiwanie w polu Pacjent zostanie ustawiona jedna z pozycji: nazwisko; imię lub PESEL.

Rys. 7. Opcje modułu Zlecenia

Rys. 6. Uwaga dotycząca ilości leku recepturowego

Oprócz zmian w zakresie ilości leków recepturowych, zmia-ny dotyczą także możliwości wystawienia do 12 recept na na-stępujące po sobie okresy stosowania nieprzekraczające łącznie 360 dni stosowania, co ma swoje przełożenie na modyfikację programu w zakresie kontroli recept odnawialnych. Wdrożone zmiany dotyczą modułów APW11 SPRZEDAŻ, APW23 KON-TROLA oraz APW21 ZESTAWIENIA.

Rys. 7. Data ważności- kontrola 360 dni

W module APW21 ZESTAWIENIA, w przeglądzie zesta-wienia refundacyjnego dodano kontrolę recept zablokowanych oraz błędnie zweryfikowanych przez system SKR. Przykłado-wy komunikat o wystąpieniu błędu w ramach SKR został zapre-zentowany na rys 8.

Rys. 8. Edycja zestawienia refundacyjnego – kontrola SKR

Dokończenie artykułu „KS-APTEKA” ze strony 60.


N a c Z a S I e

piero potem można wkroić ogórek, któ-ry tak ochronionemu pomidorowi nie za-bierze witamin.

Dr Drywień zapewnia, że nie należy obawiać się łączenia ze sobą niektórych produktów. Nie ma sensu też stosować diet, które polecają jedzenie oddzielnie poszczególnych produktów. Jeśli jemy cokolwiek, to automatycznie pojawia się sygnał hormonalny i wytwarzane są odpowiednie enzymy, trawiące poszcze-gólne produkty. „Dlatego nie ma fizjo-logicznego uzasadnienia, aby nie jeść różnych produktów w jednym posiłku. Wręcz przeciwnie. Są połączenia bar-dzo korzystne, w których jedne skład-niki wspierają wchłanianie drugich. Su-rowe owoce, warzywa jedzone z mię-sem powodują, że witamina C zwiększa wchłanianie żelaza. Jeżeli dodamy mle-ko do kawy, wtedy wapń z mleka bloku-je kwas szczawiowy i zabezpiecza przed stratami wapnia w organizmie” – wyli-cza naukowiec.

Pij mleko będziesz wielki? Zgadza się, ale tylko w niektórych przypadkach. W naszej części świata, a także dla ple-

PAP – Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl

Dobra wiadomość dla tych, których w dzieciństwie prześladowano szpina-kiem. „Szpinak od czasu do czasu nale-ży zjeść, ale nie należy go gloryfikować, jako wspaniałego źródła żelaza” – mówi dr hab. Małgorzata Drywień ze Szko-ły Głównej Gospodarstwa Wiejskie-go. Produkty roślinne jako źródła żela-za zupełnie się nie sprawdzają. Podobna ilość żelaza, co w szpinaku, znajduje się w wołowinie, jednak z tego pierwszego przyswoimy go tylko 1 proc., a z woło-winy aż 20 proc.

Czy połączenie ogórka z pomidorem może stanowić niebezpieczną mieszan-kę dla naszego zdrowia? Zupełnie nie, je-śli tylko będziemy się z nimi odpowied-nio obchodzili. Niektóre rośliny – w tym zielony ogórek – zawierają enzym, po-wodujący utlenianie i niszczenie witami-ny C. Jeżeli więc kroimy do sałatki – bo-gate w witaminę C – paprykę czy pomi-dor, to należy je najpierw polać sosem z odrobiną tłuszczu np. oliwą. Otoczy i ochroni przed enzymem warzywa. Do-

Szpinaku nie trzeba gloryfi-kować, bo przyswajamy tylko 1 proc. zawartego w nim żela-za. Pomidor w sałatce warto ochronić warstewką tłuszczu zanim wkroimy do niej ogórek, który zabierze witaminę C. Nie miejmy też złudzeń co do brązowego cukru – ma niewiele mniej kalorii niż jego biały odpowiednik.

mion wędrownych: Beduinów, Tuare-gów, Nomadów, mleko jest podstawą wyżywienia. Jednak większość ludzi na świecie genetycznie nie jest przystoso-wana do trawienia laktozy, czyli nie może pić mleka. Wśród niektórych grup etnicz-nych nie może go spożywać 75 proc. po-pulacji, a czasem nawet 100 proc.

„Nie wytwarzają enzymu, który ten cukier trawi. Jest to większość mieszkań-

Foto

: ww

w.f

reei

mag

es.c

om

Mity na talerzu

»�Nie�ma�sensu�stosować�diet,�które�polecają�je-dzenie�oddzielnie�poszczególnych�produktów.«


��

N a c Z a S I e

18–19listopadaCOCIR eHEALTH SUMMIT 2014BRUKSELA | BELGIA

Konferencja Europejskiego Komitetu Koordynacyjnego Przemysłu Radiologicznego, Elektromedycznego i Ochrony Zdrowia (COCIR). Temat główny: jak e-zdrowie może wspomagać kliniczne i finansowe wyniki.

21–22listopadaKARDIOLOGIA PREWENCYJNA 2014KRAKÓW | POLSKA

Najnowsze doniesienia z zakresu kardiologii prewencyjnej. W programie znajdą się m.in. prezentacje aktualnych wyników dużych polskich projektów badawczych i innych innowacji z krajowych oraz zagranicznych ośrodków naukowych.

3–5grudniaXII KONFERENCJA POLSKIEGOTOWARZYSTWAFARMAKOEKONOMICZNEGOWARSZAWA | POLSKA

Konferencja pod hasłem „Skuteczna ochrona zdrowia, jak ucznić ją opłacal-ną?” przybliży sytuację refundacyjną, aktualne problemy farmakoekonomiczne i programów lekowych, metody pomiaru korzyści zdrowotnych w onkologii. Wykładowcy z Polski i zagranicy.

www.cocirehealthsummit2014.org www.kardiologiaprewencyjna.eu www.ispor2014.pl

15–16styczniaEAST EUROPE eHEALTHINNOVATION SUMMITWARSZAWA | POLSKA

Informatyzacja rynku ochrony zdrowia nabrała tempa także w krajach Europy Wschodniej. Podczas wydarzenia spotkają się reprezentacji organizacji i firm zaangażowanych w zagadnienia e-zdrowia.

20–22 marcaTOP MEDICAL TRENDSPOZNAŃ | POLSKA

Jak co roku, w ciągu trzech dni zaproszeni eksperci przybliżą uczestnikom najnowsze trendy w medycynie. Interdyscyplinarny charakter Kongresu oraz aktualność prezentowanych zagadnień to od lat wizytówka wydarzenia.

21–22kwietniaFORUM INNOWACYJNAOCHRONA ZDROWIAWARSZAWA | POLSKA

Jubileuszowa konferencja Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia będzie wyjątkowym forum, podczas którego poruszone zostaną najważniejsze zagadnienia z perspektywy polskiego rynku ochrony zdrowia.

www.hospitalexpansionsummit.com/Europe www.termedia.pl/tmt www.osoz.pl/konf

LIDERZYOCHRONYZDROWIA2015

9 edycja prestiżowego plebiscytu dla placówek i pracowników ochrony

zdrowia. Zgłoś bezpłatnie udział w jednej z czterech kategorii: skuteczne

zarządzanie, innowacyjne pomysły, promocja zdrowia i profilaktyka,

działalność na rzecz pacjenta.

Trwa przyjmowanie wniosków.

ców Azji, całe Chiny, na Bliskim Wscho-dzie – Arabowie, Grecy cypryjscy, Ży-dzi Aszkenazyjscy, w Afryce mieszkań-cy Nigerii, plemiona Hausa i Bantu oraz wszystkie grupy etniczne i rasy mieszka-jące w Ameryce Południowej i Północ-nej” – mówi dr Drywień.

Dobrą tolerancję laktozy wykazuje ok. 30 proc. społeczeństwa na świecie. Do tej grupy należy przede wszystkim rasa kaukaska, wędrowne ludy afrykań-skie, w Indiach mieszkańcy Pendżabu

i New Delhi. „Mówi się, że z braku słoń-ca u ludów, które zamieszkiwały tereny północne, organizm wytworzył zdolność do zwiększania przyswajalności wapnia z pożywienia m.in. poprzez spożywanie laktozy z mlekiem” – wyjaśniła rozmów-czyni PAP.

Nie miejmy złudzeń co do brązowe-go cukru. Mikroskopijne pozostałości składników mineralnych może zawierać on wtedy, kiedy ma dodatek melasy. Jego

kaloryczność też jest niewiele mniejsza od zwykłego białego cukru. Różnica to 3 kcal mniej w jednej łyżeczce. „Naj-ważniejsza różnica jest w cenie. W do-datku niektórzy producenci, zachęceni popularnością cukru brązowego, po po-stu barwią biały cukier i nie ma on już nic wspólnego z cukrem nieoczyszczo-nym” – mówi dr Drywień.

Za to spokojnie możemy pić herbatę z cytryną. Wbrew pojawiającym się cza-sami opiniom, nie jest ona aż tak bardzo szkodliwa. Taki pogląd wziął się stąd, że w liściach herbaty i herbacianych tore-beczkach znajduje się aluminium. Moż-na je jednak znaleźć we wszystkich pro-duktach spożywczych, jest też w powie-trzu i wodzie pitnej. „Jeżeli do herbaty dodamy cytryny, to rzeczywiście wtedy więcej aluminium przechodzi do naparu. Ten efekt można zminimalizować, doda-jąc cytrynę dopiero wtedy, kiedy już wyj-miemy z niej liście herbaciane i torebkę. Jednak nawet jeśli tego nie zrobimy, to z herbatą możemy wypić najwyżej 1/50 aluminium spożywanego przez nas w cią-gu tygodnia” – podkreśla dr Drywień.

N a c Z a S I e

r e k l a m a

Brązowy znaczy zdrowszy?Różnica w kaloriach pomiędzy białym a brązowym cukrem jest minimalna. W nierafino-wanym cukrze znajdują się do-datkowe składniki mineralne, ale tylko wtedy, gdy zawiera melasę. Kierując się trenda-mi żywieniowymi, producenci często dodają barwnik powo-dujący, że biały cukier wyglą-da jak brązowy.

18–19listopadaCOCIR eHEALTH SUMMIT 2014BRUKSELA | BELGIA

Konferencja Europejskiego Komitetu Koordynacyjnego Przemysłu Radiologicznego, Elektromedycznego i Ochrony Zdrowia (COCIR). Temat główny: jak e-zdrowie może wspomagać kliniczne i finansowe wyniki.

21–22listopadaKARDIOLOGIA PREWENCYJNA 2014KRAKÓW | POLSKA

Najnowsze doniesienia z zakresu kardiologii prewencyjnej. W programie znajdą się m.in. prezentacje aktualnych wyników dużych polskich projektów badawczych i innych innowacji z krajowych oraz zagranicznych ośrodków naukowych.

3–5grudniaXII KONFERENCJA POLSKIEGOTOWARZYSTWAFARMAKOEKONOMICZNEGOWARSZAWA | POLSKA

Konferencja pod hasłem „Skuteczna ochrona zdrowia, jak ucznić ją opłacal-ną?” przybliży sytuację refundacyjną, aktualne problemy farmakoekonomiczne i programów lekowych, metody pomiaru korzyści zdrowotnych w onkologii. Wykładowcy z Polski i zagranicy.

www.cocirehealthsummit2014.org www.kardiologiaprewencyjna.eu www.ispor2014.pl

15–16styczniaEAST EUROPE eHEALTHINNOVATION SUMMITWARSZAWA | POLSKA

Informatyzacja rynku ochrony zdrowia nabrała tempa także w krajach Europy Wschodniej. Podczas wydarzenia spotkają się reprezentacji organizacji i firm zaangażowanych w zagadnienia e-zdrowia.

20–22 marcaTOP MEDICAL TRENDSPOZNAŃ | POLSKA

Jak co roku, w ciągu trzech dni zaproszeni eksperci przybliżą uczestnikom najnowsze trendy w medycynie. Interdyscyplinarny charakter Kongresu oraz aktualność prezentowanych zagadnień to od lat wizytówka wydarzenia.

21–22kwietniaFORUM INNOWACYJNAOCHRONA ZDROWIAWARSZAWA | POLSKA

Jubileuszowa konferencja Ogólnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia będzie wyjątkowym forum, podczas którego poruszone zostaną najważniejsze zagadnienia z perspektywy polskiego rynku ochrony zdrowia.

www.hospitalexpansionsummit.com/Europe www.termedia.pl/tmt www.osoz.pl/konf

LIDERZYOCHRONYZDROWIA2015

9 edycja prestiżowego plebiscytu dla placówek i pracowników ochrony

zdrowia. Zgłoś bezpłatnie udział w jednej z czterech kategorii: skuteczne

zarządzanie, innowacyjne pomysły, promocja zdrowia i profilaktyka,

działalność na rzecz pacjenta.

Trwa przyjmowanie wniosków.

LIDERZY OCHRONY ZDROWIAWWW.OSOZ.PL/LIDER2015


��

N a c Z a S I e

NOWOŚCI KSIĄŻKOWE

„Postępowanie przed Wojewódzką Komisją do Spraw Orzekania o Zdarzeniach Medycznych”

Danuta Karkowska / Jacek chojnacki

W książce omówiono sytuację prawną po-stępowania (wnioskodawcy, szpitala, ubez-pieczyciela), zakres działalności komisji, czynności procesowe, kwestię kosztów po-stępowania. Lektura obowiązkowa dla m.in. menedżerów placówek medycznych, or-ganów założycielskich podmiotów leczni-czych, lekarzy.

„Księgi Jakubowe”Olga tokarczuk

Powieść o przeszłości, refleksyjne, momen-tami mistyczne dzieło o samej historii, jej za-krętach i trybach, które decydują o losach ca-łych narodów. To właśnie w połowie XVIII wieku, u progu Oświecenia i przed rozbiora-mi, wybitna pisarka poszukuje odpowiedzi na pytania o dzisiejszy kształt naszej części Europy.

NOWOŚCI MUZYCZNE

„Tough Love”Jessie Ware

Wielki powrót po dwóch latach od doskona-le przyjętego debiutu (platyna w Polsce). Na-strojowe klimaty jesienne i przepiękny głos Jessie.

„Give My Love To London”Marianne Faithfull

Płyta na pięćdziesięciolecie scenicznej ka-riery. Jedenaście melancholijnych utworów o życiu i miłości w wykonaniu legendy.

„Our Love”caribou

Propozycja dla fanów bardziej dynamicznych rytmów. Nowa płyta Caribou pod znakiem elektroniczno-popowych dźwięków przyszło-ści, przygotowana ze smakiem i muzycznym wyczuciem trendów.

„Religa”Dariusz Kortko, Judyta Watoła

Premiera: październik 2014. Wydawnictwo Agora.Cena: ok. 44,99 zł. Liczba stron: 320.

Profesor Zbigniew Religa. Niewierzący, ale skleiło się z nim słowo „święty”. Dla wielu osób święta jest pamięć o nim. „To był święty człowiek” – mówią pacjenci. Inni mocniej: „Moja miłość”. Lekarze dopowiedzą, że miał do chorych świętą cierpliwość. Pielęgniarki, że zawsze je szanował. I może święty to zbyt wiele, ale świetny był na pewno.Trudno pisać o kimś takim, zwłaszcza, że na każdym kroku słyszeliśmy przestrogi: Musicie go pokazać w dobrym świetle, opisać zalety, pomijać wady, nie wolno szargać imienia.Byłoby to łatwe, bo profesor dał się lubić. Bezpośredni, szczery, pogodny. Ufny, za swoimi stawał murem. Chętnie dzielił się wiedzą, umożliwiał awans. Ale nie zniósłby, gdyby mu ktoś stawiał pomnik z cnót.Z góry ostrzegamy tych, dla których nie do przyjęcia jest obraz profesora, który za dużo pije, pali jak smok, klnie jak szewc, bywa niesprawiedliwy, wymaga za dużo, narzuca mordercze tempo, słucha złych podszeptów, bywa próżny... Jesteśmy przekonani, że człowiek z bagażem wad jest bardziej prawdziwy. A im bardziej prawdziwy, tym obraz lepszy.

»�Człowiek�z�bagażem�wad�jest�bardziej�prawdziwy.«

NASZ WYBÓR MIESIĄCA

East Europe eHealth Innovative SummitJanuary 15th – 16th, 2015, Warsaw, Poland

MAJOR ISSUES TO BE ADDRESSED AT THE 2015 EVENT:

A FEW OF THE SUMMIT’S CONFIRMED SPEAKERS:

EXCLUSIVE OPPORTUNITIES AVAILABLE ARE :

FOR MORE INFORMATION CONTACT:

Association Partners:

EVENT BRIEF:The European Healthcare and Medical sector is very close to achieving full-integration of medical informatics. Conversely, when you look at Eastern Europe alone, the full-integration process still needs – in some cases - major development. Driven by goals set by the European Commission, Eastern European Governments are designing and (re)implementing their e-health strategies; in which allows opportunities for e-health technology & service providers to development Health ITC applications and implement the industry’s latest trends: such as EHR, mhealth, PMR, and Big Data. Poland, where the Ministry of Health is supporting and funding the e-health sector, will be the host country of Noppen`s East-Europe e-Health Innovation Summit. The two-day event will provide a business focused platform connecting representatives from local and regional authorities, regulatory bodies, healthcare associations, medical companies, educational institutes, consultancies, investment groups, service providers, and technology suppliers.

Overview- Global View On Telemedicine And eHealth

- East Europe’s eHealth Deployment Compared To Europe’s eHealth Deployment Average- What Is The Polish Government Undertaking To Catch Up?- Local & Regional Healthcare IT Systems

EU Policies & Projects - Standardization And Quality Benchmarking For Services Regulation- United4health; eHealth Action Plan; Digital Agenda; Telescope- Case Studies Of Successful Projects

Patient Data Management & Electronic Health Record - Analyzing EHR To Make Better Decisions & Optimize Clinical Outcomes

The Cloud- Importance Of Adaptation Of A National / Regional Electronic Health System- Implementation Of ePrescription

Remote Healthcare- Assisted Living & Telehomecare- Telemedicine & Telemonitoring: New Applications- Personal Health Systems- Towards A More Patient Oriented Healthcare- mHealth – The Mobile Patient- Chronic Disease Management: Using Telehealth To Avoid Preventable Hospitalizations- Application Of Video Conferencing

Interoperability & Regional/Global Standards - Cross Border Systems- Exchangeable Health Records- Faster Access To Patient’s Information

- Importance Of Data Protection

eHealth project leader and medical specialist Medical University of Warsaw, Poland

Wojciech Glinkowski PresidentPolish Telemedicine Association

Prof. Miloš Táborský HeadCzech Medical eHealth Center Head of the Department of Internal Medicine I – Cardiology University Hospital Olomouc

International Society for Telemedicine & eHealth

President of the BoardPolish Association of Private Hospitals

Patrick Weber PresidentEuropean Federation for Medical Informatics

Mr. Pavel Budinský Deputy Manager for Engineering & Technology Teaching Hospital Motol, Czech Republic

Mr. Benoît Abeloos

Interoperability and Standardization – epSOS Health & Well Being UnitDirectorate General CONNECTEuropean Commission

Founding Partner & Executive DirectorHealth Policy Institute, Slovakia

Ms. Nicole DenjoySecretary General COCIR

Ms. Mari AsserHead eHealth DepartmentMinistry of Social Welfare, Estonia

DirectorChildren's Memorial Health Institute, Polan

TESTIMONIALS FROM OUR PREVIOUS EVENT:“Very well organized experience. Excellent hosts, we’ll use them again.”Wolters Kluwer Health | Ovid

“Thank you! I liked the event.” GE Healthcare

“It was a good and useful organisation. Thank you.”Ministry of Health, Turkey

“Good and constructive event.”Innova IT Solutions

Create new partnerships and alliancesIncrease your brand recognition within the marketplaceDiscover the current investment climate and opportunities Develop relationships through new networking opportunities

Dennis A. BridgeforthGroup Marketing [email protected]+86 21 6085 1000

OS

OZ

paź

dz

ier

nik

10 /

20

14

DODATKOWE, PRYWATNE UBEZPIECZENIA ZDROWOTNE

SeriaWIEDZA

EKSPERTÓW

www.osoz.pl

Rozwiązania w krajach Unii EuropejskiejWnioski dla Polski

dr Christoph Sowada

eBOOK

Wielka Brytania

irlandia

Szwajcaria

Francja

Holandia

niemcy

estonia

Łotwa

Słowenia

„ Co można zyskać wprowadzając prywatne ubezpieczenia zdrowotne?”dr Christoph Sowada (instytut zdrowia publicznego, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum) analizuje systemy ochrony zdrowia 9 państw europy, poszukując najlepszych dla krajowego sektora rozwiązań i wzorców.

Bezpłatny e-book czasopisma OSOZ „Dodatkowe, prywatne ubezpieczenia zdrowotne” do pobrania na:

www.osoz.pl

„Wnikliwe studium systemów ubezpieczeń zdrowotnych”

ogólnopolski system ochrony zdrowia osoz

Documents