omgevingsanalyse kinderopvang in antwerpen 2012...aanbod aan kinderopvang ook toegankelijk is voor...

1 / 34 Grote Markt 1 – 2000 Antwerpen

[email protected]

Omgevingsanalyse kinderopvang in Antwerpen 2012

Pieter Rotthier (BZ/SSO) Datum: 23/05/2012 Verantwoordelijke uitgever:BZ/SSO


[email protected]

1 Inleiding .................................................................................................................................................... 3 2 Demografie en socio-economische schets ................................................................................................ 4

2.1 Demografie van de 0 tot 3-jarigen ..................................................................................................... 4 2.1.1 Algemeen: aantal en evolutie ...................................................................................................... 4 2.1.2 Geboorten .................................................................................................................................... 8 2.1.3 Demografisch profiel 0 tot 3-jarigen ......................................................................................... 10 2.1.4 Prognoses ................................................................................................................................... 12

2.2 Socio-economische situatie van de kinderen ................................................................................... 13 2.2.1 Algemene kansarmoedemaat ..................................................................................................... 13 2.2.2 Kansarmoede-index van Kind en Gezin .................................................................................... 16

2.3 Behoeftenstudie ................................................................................................................................ 19 2.4 Conclusie vraagzijde ........................................................................................................................ 20

3 Aanbod aan kinderopvang ...................................................................................................................... 21 3.1 Algemeen ......................................................................................................................................... 21 3.2 Financiële toegankelijkheid ............................................................................................................. 30 3.3 Conclusie aanbodzijde ..................................................................................................................... 33


[email protected]

1 Inleiding Dit rapport schetst een beeld van het aanbod van de kinderopvang in de stad Antwerpen. De centrale vraag is of binnen de stad Antwerpen het aanbod aan kinderopvangplaatsen voldoende is afgestemd op de behoefte aan deze dienstverlening. De aandacht gaat hierbij ook uit naar de groep in de samenleving die beperkte financiële middelen heeft. We willen in de mate van het mogelijke bekijken in hoeverre het aanbod aan kinderopvang ook toegankelijk is voor deze groep. In een eerste deel bekijken we de demografische gegevens van de stad Antwerpen, waarbij we ons toespitsen op de 0 tot 3-jarigen, die toch het grootste deel van de doelgroep van kinderopvang uitmaken. We gaan kort in op de demografische achtergrondkenmerken van deze groep, we bekijken het aantal geboorten en kijken ook in welke mate de groep van jonge kinderen zal toenemen in de toekomst. Naast de algemene demografische schets, geven we ook een schets van de kansarmoedesituatie van deze groep en de kansarmoede algemeen in de stad. In een tweede deel nemen we het aanbod van de kinderopvang onder de loep: hoeveel voorzieningen zijn er, hoeveel plaatsen, hoe verhoudt zich dit t.o.v. de arbeidsmarkt en in hoeverre zijn voorzieningen financieel toegankelijk.


[email protected]

2 Demografie en socio-economische schets

2.1 Demografie van de 0 tot 3-jarigen

2.1.1 Algemeen: aantal en evolutie Het aantal Antwerpenaren tussen 0 en 3 jaar bedraagt in januari 2012 22.228. Daarmee maakt deze groep meer dan 4% uit van de totale bevolking. Sinds 2000 is deze groep met meer dan 6.100 personen gestegen. Ook in aandeel van de bevolking nam deze groep met een 0,9 procentpunt toe sinds 2002. Grafiek 1: Evolutie aantal 0 tot 3-jarigen

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, 2000-2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Grafiek 2: Evolutie aandeel 0 tot 3-jarigen in de totale bevolking

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, 2000-2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Het percentage kinderen tot 3 jaar op wijkniveau varieert van 2% tot 7%. De meeste wijken scoren vrij dicht tegen het stedelijk percentage. De buurten die een hoger percentage kinderen tellen zijn wijken gelegen in de 19e-eeuwse gordel, de kanaalzone (Oud Merksem en Deurne Noord), Haringrode, Zurenborg, Luchtbal en het Kiel. In absolute aantallen is het aantal kinderen het sterkst gegroeid in Amandus-Atheneum, Borgerhout, Deurne Noord, Merksem Zuid, Kiel, de noordelijke wijken van Hoboken en het Valaar (Wilrijk).


[email protected]

ANTWERPEN

BERENDRECHT_ZANDVLIET

WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

Verhouding 0 tot 3-jarigen´

Schaal: 1:120.000

Stedelijk gemiddelde: 4,4%

Wijken ingekleurd volgenshet aandeel kinderen van0 t.e.m. 2 jaar in de totalebevolking

Bron: Stad Antwerpen Districts- en loketwerking begin 2012Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

<=3%

>3% - <=4%

>4% - <=5%

>5% - <=6%

>6%


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

-7

56

20

-13

9

15

11

38

19

-7

-32

86

23

46

44

5

865

151

-944

66

127

35

70

9

245

221

140

28

50

76

4

103

4344

32

12280

149

67

17

128

-20

152

68

107

70

10 56

17637

-16

40

68

24

District

Buurt

´

Schaal: 1:120.000Bron: Stad Antwerpen Districts- en loketwerking 2000-2012Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

<=-5

-4- +4

+5 - +30

+31 - +60

+61 - +90

>+90

Grootte symbolen wijkenvolgens de evolutie vanhet aantal 0-3-jarigentussen 2007 en 2012

Evolutie aantal 0 tot 3-jarigen


[email protected]

2.1.2 Geboorten Anno 2009 worden 7.513 geboorten geregistreerd. De gegevens van 2010 zijn nog niet helemaal volledig. In de evolutie van het aantal geboorten zien we een duidelijke breuk tussen 2002 en 2004. Ook tussen 2005 en 2008 is er sprake van een stijging van het aantal geboorten. Grafiek 3: Aantal geboorten 2001-2010

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, 2002-2010 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Op wijkniveau zijn het vooral de wijken Borgerhout Intra Muros, Stuivenberg, Dam, Luchtbal, Haringrode, Zurenborg, Stadspark, Centraal Station, Kiel, Oud Merksem en Deurne Noord die een hoog aantal geboorten per 1000 inwoners kennen.


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

Geboorten / 1000 inwoners´

Schaal: 1:120.000

Stedelijk gemiddelde: 14,9

Wijken ingekleurd volgensde verhouding geboortenper 1000 inwoners

Bron: Stad Antwerpen Districts- en loketwerking 2009Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

<=10

>10 - <=12,5

>12,5 - <=15

>15 - <=17,5

>17,5


[email protected]

2.1.3 Demografisch profiel 0 tot 3-jarigen In dit gedeelte bekijken we de etnische achtergrond en de gezinssituatie van de kinderen. Wat betreft etnische achtergrond wordt rekening gehouden met de nationaliteit bij geboorte en met de nationaliteit bij geboorte van een van de ouders. In de totale bevolking is 42% van allochtone origine. Bij de 0 tot en met 2-jarigen loopt dit percentage op tot 68%. De meeste allochtone groepen zijn sterker vertegenwoordigd bij de kinderen dan bij de totale bevolking. Dit geldt zeer expliciet voor Noord-Afrikanen: bijna een kwart van de kinderen is van Noord-Afrikaanse oorsprong tegenover 12% bij de totale bevolking. Tot slot bekijken we de gezinspositie van het kind. Meer dan 80% van de 0 tot 3-jarigen woont bij een koppel. 2.514 kinderen leven in een éénoudergezin: dit is ongeveer 12% van alle kinderen. Tabel 1: Kinderen (0 tot 3 jaar) volgens nationaliteit/etniciteit

Categorie Totale bevolking 0 tem 2 jaar Aantal % Aantal %

Totaal 506.225 100,0% 22.228 100,0%Onbekend 16 0,0% 0 0,0%Autochtoon 293.778 58,0% 7.037 31,7%Allochtoon 212.431 42,0% 15.191 68,3%

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, Dienst Statistiek begin 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Tabel 2: Kinderen (0 tot 3 jaar) volgens etniciteit

Categorie Totale bevolking 0 tem 2 jaar Aantal % Aantal %

Totaal 506.225 100,0% 22.228 100,0%Onbekend 16 0,0% 0 0,0%Autochtoon 293.778 58,0% 7.037 31,7%Europa 79.106 15,6% 4.894 22,0%Noord-Europa 756 0,1% 41 0,2%West-Europa 32.037 6,3% 2.265 10,2%Zuid-Europa 10.236 2,0% 449 2,0%Oost-Europa 36.077 7,1% 2.139 9,6%Azië 45.652 9,0% 2.822 12,7%West Azië 30.574 6,0% 1.957 8,8%Centraal Azië 143 0,0% 10 0,0%Zuid Azië 7.983 1,6% 471 2,1%Oost-Azië 6.952 1,4% 384 1,7%Afrika 77.876 15,4% 6.762 30,4%Noord-Afrika 60.487 11,9% 5.141 23,1%West-Afrika 10.538 2,1% 1.098 4,9%Centraal-Afrika 5.203 1,0% 396 1,8%Zuid-Afrika 236 0,0% 11 0,0%Oost-Afrika 1.412 0,3% 116 0,5%Amerika 7.430 1,5% 500 2,2%Oceanië 154 0,0% 12 0,1%Onbekend van allochtone origine 2.213 0,4% 201 0,9%

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, Dienst Statistiek begin 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Tabel 3: Kinderen (0 tot 3 jaar) volgens gezinspositie

Categorie 0 tem 2 jaar

Aantal % Totaal 22.228 100,0%Kind in huwelijk 12.500 56,2%Kind bij niet gehuwd koppel 5.603 25,2%Kind in een eenoudergezin 2.514 11,3%Andere 1.611 7,2%

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, Dienst Statistiek begin 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

2.1.4 Prognoses De Studiedienst Stadsobservatie voerde in 2010 bevolkingsprognoses uit voor de periode 2009-2030. De nieuwe prognoses zijn opgebouwd op basis van de volgende scenario’s:

- Scenario 1: positief migratiesaldo met toegenomen vruchtbaarheidsgraad - Scenario 2: positief migratiesaldo met gelijkgebleven vruchtbaarheidsgraad - Scenario 3: migratiesaldo gaat naar 0 met gelijkgebleven vruchtbaarheidsgraad - Scenario 4: migratiesaldo gaat naar 0 met afgenomen vruchtbaarheidsgraad

Op basis van de trends de laatste jaren is scenario 1 het meest plausibele. Er zijn echter mogelijke externe factoren zoals economische situatie, verandering in regelgeving, enz… die een invloed kunnen uitoefenen op vruchtbaarheid en migratiepatronen, die dichter aansluiten bij andere scenario’s. In de verschillende scenario’s is er sprake van een groei van het aantal kinderen tot 2015. Daarna stabiliseert of daalt het aantal in de scenario’s die uitgaan van verminderde migratie. In de 2 andere scenario’s blijft het aantal stijgen, zij het vanaf 2015 lichter in het tweede scenario. Grafiek 4: Prognoses 2009-2030, 0 tem 2-jarigen

15.000

17.000

19.000

21.000

23.000

25.000

27.000

29.000

31.000

33.000

35.000

2009

2011

2013

2015

2017

2019

2021

2023

2025

2027

2029

Jaar

Aant

al

Scenario 1Scenario 2Scenario 3Scenario 4

Bron: Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, Dienst Statistiek 2009-2010 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

2.2 Socio-economische situatie van de kinderen Wat betreft de socio-economische situatie van de kinderen, bekijken we eerst de algemene socio-economische toestand van de Antwerpse wijken. Vervolgens gaan we in op het probleem van de kansarmoede bij pasgeborenen, die een deel van de (toekomstige) doelgroep uitmaken van de kinderopvang.

2.2.1 Algemene kansarmoedemaat In eerste instantie bekijken we dus de algemene kansarmoedeindex op wijkniveau. Deze index is een bundeling van de volgende indicatoren:

• Percentage langdurige niet werkende werkzoekenden (>=1 jaar) t.o.v. de bevolking tussen 18 en 64 jaar (januari 2006)

• Percentage OCMW-steuntrekkers t.o.v. de bevolking tussen 18 en 64 jaar (januari 2006) • Percentage fiscale aangiften met een netto-belastbaar inkomen van minder dan 10.000 euro per

jaar t.o.v. het totaal aantal aangiften. Door deze indicatoren te bundelen op wijkniveau komen we tot een maat van 1 tot 10, waarbij 10 de hoogste graad van kansarmoede is. De resultaten wijzen uit dat Dam, Stuivenberg, Amandus-Atheneum enBorgerhout Intra Muros Noord zeer hoog scoren op de index. Andere wijken waar mogelijk een substantiële graad van armoede heerst zijn de wijken in Borgerhout Intra Muros Zuid, Kiel, Luchtbal, Oud-Merksem, de stationsbuurt en de wijken in het stadscentrum.


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

´

Schaal: 1:120.000

Wijken ingekleurd volgensde kansarmoede-index(score van 1 tot 10, 10is de hoogste graad vankansarmoede)

Bron: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 2011

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10

Wijken met minderdan 100 inwonerszijn wit gelaten

Kansarmoede-indexStedelijk gemiddelde: 6


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

´

Schaal: 1:120.000

Wijken ingekleurd volgensde evolutie van de kansarmoede-index(score van 1 tot 10, 10is de hoogste graad vankansarmoede) tussen2007 en 2011

Bron: Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie 2007-2011

-2

-1

0

+1


Verschil kansarmoede-index

2007-2011


[email protected]

2.2.2 Kansarmoede-index van Kind en Gezin Ook Kind en Gezin hanteert een maat die de graad van kansarmoede bij gezinnen met pasgeboren kinderen tracht te meten. Deze index is in het kader van kinderopvang zeer relevant. Iedere pasgeborene wordt in principe bezocht door Kind en Gezin. Alle pasgeborenen worden tijdens het bezoek gescreend op de 6 volgende indicatoren:

• Arbeidsmarktsituatie van de ouders • Inkomenssituatie van het gezin • Onderwijssituatie van de ouders • Huisvestingssituatie • Gezondheid van het kind • Ontwikkelingskansen van het kind

Per indicator zijn er criteria bepaald, die aangeven of het gezin in kwestie voor de betreffende indicator negatief of positief scoort. Wanneer een gezin op 3 van de 6 indicatoren negatief scoort, wordt het als kansarm beschouwd. Wanneer er op minder dan 3 indicatoren negatief wordt gescoord, kan Kind en Gezin mits een duidelijke argumentatie nog altijd bepalen dat een gezin als kansarm beschouwd kan worden. In 2008 bedraagt het aantal pasgeborenen in kansarme gezinnen 1.554. Wanneer we naar de evolutie van het aantal pasgeboren kinderen in kansarme gezinnen kijken, stellen we vast dat er een stijging plaatsvond van meer dan 500 kinderen. Het aandeel geboorten in kansarme gezinnen in het totaal aantal geboorten bedraagt 22,6% in de periode 2007-20091. Uit de stijging van het aandeel tussen 2002 en 2009 kan afgeleid worden dat het aantal geboorten in kansarme gezinnen relatief sterker stijgt dan de geboorten in niet kansarme gezinnen. Naar district zien we sterke verschillen, waarbij het aandeel in Borgerhout en Antwerpen zeer hoog ligt (rond 30%). Het is ook in deze districten dat we een stijging van het aandeel zien.

1 We beschikken nog niet over absolute aantallen voor 2009.


[email protected]

Grafiek 5: Evolutie aantal pasgeborenen in kansarme gezinnen

Bron: Kind en Gezin 2001-2008 Bewerkingen door Studiedienst van de Vlaamse Regering en Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Grafiek 6: Evolutie aandeel pasgeborenen in kansarme gezinnen t.o.v. het totaal aantal geboorten

Bron: Kind en Gezin 2002-2009 Bewerkingen door Studiedienst van de Vlaamse Regering en Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Grafiek 7: Aandeel pasgeborenen in kansarme gezinnen t.o.v. het totaal aantal geboorten naar district 2004-2006 / 2006-2009

Bron: Kind en Gezin 2004-2009 Bewerkingen door Studiedienst van de Vlaamse Regering en Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

2.3 Behoeftenstudie In 2011 voerde de Stad Antwerpen een behoeftenstudie uit bij mensen met kinderen van 0 tot 3 jaar. Ongeveer 54% van de Antwerpenaren geeft aan kinderopvang te gebruiken en geen extra wensen te hebben. Ongeveer 24% heeft geen kinderopvang en heeft deze ook niet nodig. In 6% van de gevallen weten we dat men kinderopvang gebruikt, maar weten we niet in welke mate men extra behoeften heeft. De overige 16% heeft ofwel geen kinderopvang, maar wel nood hieraan of heeft extra noden bovenop de dienstverlening die ze al krijgt. Op basis van de gegevens uit deze enquête werd ook een raming gemaakt van het aantal kinderopvangplaatsen dat er idealiter nodig is per 100 kinderen. Volgens deze raming, die ook rekening houdt met het aantal dagen dat men effectief kinderopvang gebruikt of men wil gebruiken, wordt het aantal opvangplaatsen per 100 kinderen geschat op 39. Dit is 6 plaatsen hoger dan de Barcelonanorm, waar 33 plaatsen wordt vooropgesteld. Bij deze berekening wordt rekening gehouden met het aantal dagen dat men kinderopvang nodig heeft. Deze norm heeft als nadeel dat men van de hypothese uitgaat dat de nood gelijk verspreid is over alle dagen van de week. In werkelijkheid heeft men bijvoorbeeld minder nood aan opvang op woensdag. Maakt men hiervan abstractie en gaat men ervan uit dat iedereen nood heeft aan 5 dagen opvang per week, dan bedraagt de norm 50 plaatsen per 100 kinderen. Grafiek 8: Verdeling Antwerpenaren volgens gebruik en behoefte aan kinderopvang


[email protected]

2.4 Conclusie vraagzijde De demografische trends die hierboven gepresenteerd werden, geven aan dat de nood aan kinderopvang vermoedelijk zal groeien in de toekomst. Momenteel zien we een stijgende evolutie van het aantal 0 t.e.m. 3-jarigen en een stijgend aantal geboorten in de laatste 3 jaren. Ook de prognoses voor de 0 t.e.m. 2-jarigen geven aan dat het aantal jonge kinderen in de nabije toekomst zal toenemen. Daarbij stellen we op basis van de gegevens van Kind en Gezin ook vast dat het aantal kinderen, dat geboren wordt in een kansarme situatie sterk groeit. Naast de nood aan een uitgebreid aanbod is er dus vermoedelijk ook nood aan een financieel toegankelijk aanbod. Tot slot geven we 2 normen mee die aangeven hoeveel opvangplaatsen er idealiter dienen te zijn om te voldoen aan de behoefte aan voorschoolse opvang:

• De Barcelonanorm: 33 opvangplaatsen per 100 0-3-jarigen • De norm op basis van de Antwerpse behoeftenstudie: 39 opvangplaatsen per 100 0-3-jarigen

indien rekening gehouden wordt met het feit dat sommige ouders geen nood hebben aan opvang voor 5 dagen op 5. Indien hier geen rekening mee gehouden wordt ligt de norm op 50 opvangplaatsen per 100 kinderen.


[email protected]

3 Aanbod aan kinderopvang In deze paragraaf gaan we in op het aanbod aan kinderopvang en proberen we het aanbod voor zover mogelijk af te zetten t.o.v. de vraag. We beschikken echter enkel over gegevens m.b.t. de erkende kinderopvang van Kind en Gezin en de kinderopvang met een attest van toezicht: erkende kinderdagverblijven, zelfstandige kinderdagverblijven, onthaalouders aangesloten bij een dienst voor onthaalouders en zelfstandige onthaalouders. De informele kinderopvang (bv door familie, vrienden) zit niet mee vervat in de analyse. We geven eerst een algemeen overzicht van de (erkende) kinderopvang. Vervolgens maken dan ook een afweging met de kansarmoedeniveau van de wijken. Wanneer we spreken over het vergelijken van vraag en aanbod, houden we geen rekening met de mogelijke vraag van mensen die buiten de stad wonen, maar die toch de kinderopvang in de stad gebruiken (bijvoorbeeld kinderopvang in de buurt van het werk). Omgekeerd brengen we ook enkel het aanbod op het grondgebied van de stad Antwerpen in beeld. Mogelijk kunnen voorzieningen in de rand of verder buiten Antwerpen ook mee inspelen op de vraag

3.1 Algemeen Zoals gezegd proberen we het aanbod en de vraag naar kinderopvang tegen elkaar af te wegen. Voor het bepalen van de vraag richten we ons in eerste instantie op de zogenaamde Barcelonanorm en de norm die we zelf berekenden op basis van de behoeftentudie van de kinderopvang. Wanneer we de Barcelonanorm toepassen op de Antwerpse bevolkingscijfers, zouden er 7.335 kinderopvangplaatsen voorzien moeten zijn. Bij de 39%-norm gaat het dan om 8.669 plaatsen, bij de 50%-norm om 11.114. Gezien het feit dat het aantal kinderen volgens de prognoses verder zal toenemen zal ook het aantal gewenste kinderopvangplaatsen in de toekomst hoger liggen. Tabel 4: Gewenst aantal kinderopvangplaatsen volgens Barcelonanorm, 43%- en 51%-norm

Norm Waarde Aantal 0 tem 2-jarigen 22.228Barcelonanorm 7.33539%-norm 8.66950%-norm 11.114

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, Dienst Statistiek begin 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie In totaal zijn er in Antwerpen 457 erkende voorzieningen, die reguliere kinderopvang organiseren. In totaal beschikken zij over 5.504 plaatsen, wat 1.289 plaatsen meer zijn dan in 2007. Per 100 kinderen onder 3 jaar betekent dit 25 plaatsen. Daarmee scoort Antwerpen onder de Barcelonanorm: in absolute aantallen komt dit neer op een tekort van 1.831 plaatsen. Als we de 39%-norm als basis nemen, dan loopt het tekort op tot 3.165 plaatsen. Bij de 50%-norm loopt het tekort op tot 5.610 plaatsen. We geven hieronder ook voor 2015 en 2020 aan wat de impact zal zijn van het voorspelde aantal kinderen op het aanbod van de voorzieningen.


[email protected]

Tabel 5: Aantal voorzieningen en plaatsen in de kinderopvang, afgewogen met Barcelonanorm, 39%-norm en 50%-norm

Type Aantal Voorzieningen 457Aantal plaatsen 5.504Aantal plaatsen/100 kinderen 25Barcelonanorm 7.335Verschil met Barcelonanorm -1.83139%-norm 8.669Verschil met 39%-norm -3.16550%-norm 11.114Verschil met 50%-norm -5.610

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, begin 2011 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Tabel 6: Aantal voorzieningen en plaatsen in de kinderopvang, afgewogen met Barcelonanorm, 39%-norm en 50%-norm; 2015

Type Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Voorzieningen 457 457 457 457Aantal plaatsen 5.504 5.504 5.504 5.504Aantal plaatsen/100 kinderen 22 23 23 24Barcelonanorm 8.079 7.759 7.752 7.596Verschil met Barcelonanorm -2.575 -2.255 -2.248 -2.09239%-norm 9.548 9.170 9.161 8.977Verschil met 39%-norm -4.044 -3.666 -3.657 -3.47350%-norm 12.242 11.757 11.746 11.510Verschil met 50%-norm -6.738 -6.253 -6.242 -6.006

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, begin 2011 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Tabel 7: Aantal voorzieningen en plaatsen in de kinderopvang, afgewogen met Barcelonanorm, 39%-norm en 50%-norm; 2020

Type Scenario 1 Scenario 2 Scenario 3 Scenario 4 Voorzieningen 457 457 457 457Aantal plaatsen 5.504 5.504 5.504 5.504Aantal plaatsen/100 kinderen 21 23 23 24Barcelonanorm 8.775 8.014 7.875 7.524Verschil met Barcelonanorm -3.271 -2.510 -2.371 -2.02039%-norm 10.370 9.471 9.307 8.892Verschil met 39%-norm -4.866 -3.967 -3.803 -3.38850%-norm 13.295 12.143 11.932 11.401Verschil met 50%-norm -7.791 -6.639 -6.428 -5.897

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Stad Antwerpen, Districts- en loketwerking, begin 2011 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Ongeveer 56% van deze voorzieningen betreft onthaalouders, aangesloten bij een dienst voor onthaalouders. Zij beschikken over 17% van de plaatsen. De kinderdagverblijven zijn goed voor een 42% van de erkende plaatsen. Een derde van de plaatsen situeert zich in een zelfstandig kinderdagverblijf. Ten opzichte van 2007 zijn er 1.289 plaatsen bijgekomen. De meeste bijkomende plaatsen werden gerealiseerd binnen de zelfstandige kinderdagverblijven (+740). In de gesubsidieerde kinderdagverblijven is er een stijging van 358 plaatsen. Bij de gegevens van diensten voor onthaalouders moet een kanttekening gemaakt worden. Op basis van gegevens die de stad verzamelde bij deze diensten komen we op 960 plaatsen. Kind en Gezin komt op een aantal uit van 1.032. Dit brengt het totaal aantal plaatsen op 5.576. De verschillen hebben te maken met het verschillende tijdstip waarop de gegevens over DVO’s verzameld werden. We werken echter verder met de gegevens die we van de DVO’s zelf hebben gekregen, aangezien we deze verder kunnen verfijnen tot op wijkniveau. De getallen van Kind en Gezin kunnen in bijlage geraadpleegd worden. Tabel 8: Aantal voorzieningen kinderopvang

Soort Voorzieningen

Aantal % tov 2007Eindtotaal 457 100,0% 55

Dienst voor onthaalouders 255 55,8% 15Kinderdagverblijf 58 12,7% 6Lokale dienst voorschoolse opvang 6 1,3% 6Zelfstandig kinderdagverblijf 87 19,0% 29Zelfstandige onthaalouder 51 11,2% -1

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Tabel 9: Capaciteit kinderopvang

Soort Aantal plaatsen

Aantal % tov 2007Eindtotaal 5.504 100,0% 1.289Dienst voor onthaalouders 960 17,4% 72Kinderdagverblijf 2.303 41,8% 358Lokale dienst voorschoolse opvang 107 1,9% 107Zelfstandig kinderdagverblijf 1.827 33,2% 740Zelfstandige onthaalouder 307 5,6% 12

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie De volgende 2 kaarten geven het aantal kinderopvangplaatsen en het aantal kinderopvangplaatsen per 100 kinderen van 0 tot 3 jaar per wijk weer. De volgende 3 kaarten geeft op wijkniveau het verschil weer tussen het werkelijk aantal kinderopvangplaatsen en het gewenste aantal volgens de Barcelonanorm. De 4e kaart geeft het verschil weer met de 43%-norm, de 5e met de 51%-norm. Uit de kaarten kunnen we concluderen dat in Wilrijk, de zuidelijke wijken van Deurne, het Zuid, Sint-Andries, Markgrave, Harmonie, de Universiteitsbuurt, Zurenborg, Luchtbal, Oud Berchem, Nieuw Kwartier Oost, Ekeren Donk en Ekeren Leugenberg de Barcelonanorm wordt gehaald. In alle andere wijken is er een tekort als we deze norm als criterium hanteren. De wijken met de grootste tekorten zijn de wijken van Borgerhout, Centraal Station, Stuivenberg, Amandus-Atheneumbuurt, Deurne Noord, het Kiel en Hoboken-Noord. Als we de 39%-norm hanteren hebben enkele wijken in Wilrijk, het Zuid, Sint-Andries, Harmonie, Ekeren Donk, Ekeren Leugenberg en Deurne Oost geen tekort.


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

0

0

90

8

104

4

40

0

84

41

82

0

0

37

96

40

123

88

189

40

0

0

154

0

70

201

60

16

286

233

16

100

24

158

104

18

267

77

1244

132

69

46

166

152303

239

90

151

142

65

11151

168

76

127

123

93

122

0

100

District

Buurt

Aantal kinderopvangplaatsen´

Schaal: 1:120.000

Grootte symbolen wijken volgens het aantal kinderopvangplaatsen

Bron: Kind en Gezin 2012, DVO 2012Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

0 - 50

51 - 100

101 - 150

151 - 200

201 - 303


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

Aantal kinderopvangplaatsenper 100 0 tot 3-jarigen´

Schaal: 1:120.000

Stedelijk gemiddelde: 25

Wijken ingekleurd volgenshet aantal kinderopvangplaatsenper 100 0 tot 3-jarigen

Bron: Kind en Gezin 2012, DVO 2012Stad Antwerpen Districts- en loketwerking begin 2012Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

<15

>=15 - <20

>=20 - <25

>=25 - <33

>=33



[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

0

-1

4

-14

-91

-45

2

-5

8

23

89

7

0

80

23

6

-24

-44

123

-28

55

-70

31

-20

-25

-25

29

-26

-5

-78

84

-5

-118

-114

-14

-166

-23

-29

-18

-40-63

-95

-99

-93

42

-266-60

-98-81

32

-46

41

-85-111

-162-31

-180

36

29

-72

-1

District

Buurt

Verschil werkelijk aantalkinderopvangplaatsen

en gewenst aantalkinderopvangplaatsen

Barcelonanorm

´

Schaal: 1:120.000

Grootte en kleur symbolen wijken volgens het verschiltussen het werkelijk aantalkinderopvangplaatsen enhet gewenst aantal kinderopvangplaatsen volgensde Barcelonanorm


-266 - -101

-100 - -51

-50 - -11

-10 - 10

11 - 50

51 - 123


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

0

-1

-33

-3

-126

-55

12

71

0

-4

7

-13

58

21

-9-29

-67

123

-61

13

-24

-37

-58

-6

-11

-100

-43

-6

73

-19

-213

-182

-153

-52

-22

-37

-25

-75

-103

27

-337-71

-117

-130

-156

-19

-113

25

-54

30

-219

-161

-39

-221

25

-112

12

-139

-113

-85

-1

District

Buurt



39%-norm behoeftenstudie

´

Schaal: 1:120.000

Grootte en kleur symbolen wijken volgens het verschiltussen het werkelijk aantalkinderopvangplaatsen enhet gewenst aantal kinderopvangplaatsen volgensde 39%-norm behoeftenstudie


-337 - -101

-100 - -51

-50 - -11

-10 - 10

11 - 50

51 - 123


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

0

-1

-68

-191

-15

-8

-73

38

0

-29

18

16

-39

123

-31

-110

1

-59

-65

-17

-122

-41

-90

-156

-75

-8

54

-30

-298

-299

-119

-224

-76

-52

-39

6

-34

-30

-150

-467

-104

-91

-139-252

-268

-150

-44

11

-150

10

-70

-323

-254

-53

-297

-214-169

-163

-19

-111

-1

District

Buurt



50%-norm behoeftenstudie

´

Schaal: 1:120.000

Grootte en kleur symbolen wijken volgens het verschiltussen het werkelijk aantalkinderopvangplaatsen enhet gewenst aantal kinderopvangplaatsen volgensde 50%-norm behoeftenstudie


-467 - -101

-100 - -51

-50 - -11

-10 - 10

11 - 50

51 - 123


[email protected]

3.2 Financiële toegankelijkheid We willen ook in beeld brengen hoeveel voorzieningen rekening houden met de inkomensgegevens van hun cliënten. De gesubsidieerde kinderopvangplaatsen, nl. de diensten voor onthaalouders en de kinderdagverblijven houden hier rekening mee. De andere organisaties bepalen in principe zelf de prijs. Voor een aantal particuliere initiatieven geldt de inkomensgerelateerde kinderopvang. Ook hier betalen de ouders een prijs volgens hun inkomen en betaalt Kind en Gezin een bijkomend bedrag zodat de initiatieven hun volledige dagprijs ontvangen. Voor 73% van de opvangplaatsen hangt de prijs voor de ouders samen met het inkomen. We bekijken het aantal kinderopvangplaatsen waarbij rekening wordt gehouden met het inkomensniveau per 100 kinderen tussen 0 en 3 jaar ook op het niveau van de wijken. Bij het voorstellen van de absolute aantallen zetten we ook de kansarmoede-index op wijkniveau op kaart, zodat we kunnen visualiseren of de grootte van het aanbod aan kinderopvang ruimtelijk verband houdt met de graad van kansarmoede. Wilrijk telt een aantal wijken met een relatief groot aanbod aan voorzieningen waar rekening gehouden wordt met het inkomen van de cliënten. Ook het Zuid, Sint-Andries, Deurne-Zuid, Zurenborg, Stuivenberg en de Universiteitsbuurt hebben een relatief groot aanbod. Tot slot heeft ook Luchtbal een vrij hoog aantal inkomensafhankelijke voorzieningen. Van deze wijken scoren Luchtbal en Stuivenberg hoog op de kansarmoede-index. De wijken in Wilrijk scoren dan weer vrij laag op deze index. Andere wijken met een hoge kansarmoedescore, scoren in vergelijking met de stad laag tot gemiddeld voor wat betreft het aantal kinderopvangplaatsen waar de prijs bepaald wordt door het inkomen van de cliënten. Borgerhout Intra Muros, Kiel, Amandus-Atheneum en Dam scoren eerder laag. Tabel 10: Aantal voorzieningen en capaciteit kinderopvang volgens prijsbepaling

Inkomen Aantal plaatsen

Aantal % Totaal 5.504 100,0%afhankelijk van inkomen 4.039 73,4%bedrag bepaald door organisatie 1.465 26,6%

Bron: Kind en Gezin 2012, DVO 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

Tabel 11: Capaciteit kinderopvang volgens prijsbepaling en type organisatie

Soort

afhankelijk van

inkomen

bedrag bepaald

door organisatie Totaal

Totaal 4.039 1.465 5.504Dienst voor onthaalouders 960 0 960Kinderdagverblijf 2.303 0 2.303Lokale dienst voorschoolse opvang 107 0 107Zelfstandig kinderdagverblijf 673 1.154 1.827Zelfstandige onthaalouder 0 307 307

Bron: Kind en Gezin 2012, DVO 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

ANTWERPEN


WILRIJK

DEURNE

EKEREN

HOBOKEN

MERKSEM

BERCHEMBORGERHOUT

District

Buurt

´

Schaal: 1:120.000

Wijken ingekleurd volgensde kansarmoede-index(score van 1 tot 10, 10is de hoogste graad vankansarmoede)

<10

>=10 - <15

>=15 - <20

>=20 - <25

>=25

1-2

3-4

5-6

7-8

9-10


Grootte symbolen wijken volgenshet aantal inkomensafhankelijkekinderopvangplaatsen per 100kinderen van 0 tot 3 jaar

Aantal inkomens afhankelijkekinderopvangplaatsenper 100 0 tot 3-jarigen

Stedelijk gemiddelde: 18

Kansarmoede-indexStedelijk gemiddelde: 6

Bron: Kind en Gezin 2012, DVO 2012Stad Antwerpen Districts- en loketwerking begin 2012Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie


[email protected]

3.3 Conclusie aanbodzijde In totaal zijn er 5.504 plaatsen in de kinderopvang. Dit betekent dat er in Antwerpen per 100 0 tot 3-jarigen 25 plaatsen beschikbaar zijn. De Barcelonanorm gaat uit van 33 plaatsen in de kinderopvang per 100 kinderen tot 3 jaar. In absolute termen zouden er in Antwerpen 7.335 plaatsen moeten zijn, gegeven de huidige bevolkingscijfers. Het verschil tussen het werkelijk aantal plaatsen en het gewenst aantal plaatsen komt neer op een tekort van een 1.831 plaatsen. We houden hierbij echter geen rekening met het feit dat ook mensen van buiten de stad gebruik kunnen maken van het aanbod in de stad. In Wilrijk, Berchem, de zuidelijke wijken van Deurne, het Zuid, Sint-Andries, Markgrave, Harmonie, Luchtbal, de Universiteitsbuurt, Zurenborg, Berchem Intra Muros, Nieuw Kwartier Oost, Ekeren Donk en Ekeren Leugenberg wordt de Barcelonanorm gehaald. In alle andere wijken is er een tekort als we deze norm als criterium hanteren. De wijken met de grootste tekorten zijn Borgerhout, Diamant-Stadspark, Stuivenberg, Amandus-Atheneumbuurt, Deurne Noord, het Kiel en Hoboken Noord. Op basis van de norm die we kunnen afleiden uit de behoeftenstudie ligt het tekort aan kinderopvangplaatsen op meer dan 3.100 (39%-norm) of op meer dan 5.600 (50%-norm). De kinderdagverblijven en de onthaalouders, aangesloten bij een dienst voor onthaalouders, hanteren een prijs die afhankelijk is van het inkomen van de cliënt. Deze voorzieningen maken ± 73% van het totaal aanbod aan kinderopvangplaatsen uit. Er zijn anders gezegd 18 plaatsen, waarbij rekening gehouden met het inkomen, per 100 0 tot 3-jarigen. Wilrijk, Sint-Andries, de Universiteitsbuurt, Zurenborg, Deurne Zuid, Stuivenberg en Luchtbal kennen relatief gezien een vrij hoog aantal kinderopvangplaatsen. Luchtbal en Stuivenberg staan gecatalogeerd als zones met een hoge score op de kansarmoede-index. Andere kansarme wijken zoals Amandus-Atheneum, Kiel en Borgerhout Intra Muros scoren wat betreft het aantal inkomensafhankelijke opvangplaatsen niet hoger dan de stad.


[email protected]

4 Bijlage Tabel 12: Capaciteit kinderopvang (volgens tellingen Kind en Gezin)

Soort Aantal plaatsen

Aantal % tov 2007Eindtotaal 5.576 100,0% 5.576Dienst voor onthaalouders 1.032 18,5% 1.032Kinderdagverblijf 2.303 41,3% 2.303Lokale dienst voorschoolse opvang 107 1,9% 107Zelfstandig kinderdagverblijf 1.827 32,8% 1.827Zelfstandige onthaalouder 307 5,5% 307

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie Tabel 13: Tekorten kinderopvang volgens tellingen Kind en Gezin

Tekort Saldo Verschil met Barcelonanorm -1.759Verschil met 43%-norm -3.093Verschil met 50%-norm -5.538

Bron: Kind en Gezin 2012, Actieve Stad 2012 Bewerkingen door Stad Antwerpen, Studiedienst Stadsobservatie

omgevingsanalyse kinderopvang in antwerpen 2012...aanbod aan kinderopvang ook toegankelijk is voor...

Documents