ontwikkelingen van de boomteelt in zundert
TRANSCRIPT
TREEPORT IN BEWEGING
tot 2012
Ontwikkelingen van de
boomteelt in Zundert Treeport in historisch perspectief
Geschreven, verzameld en gebundeld door Gerard de Baaij
W W W . T R E E P O R T . E U
HET ZAL JE NIET ONTGAAN
Op 9 september 2012 is de Open
Monumentendag “Groen van toen”waarbij
Cultuurhistorisch Centrum De Weeghreyse
heeft gekozen voor het thema: ”het
ontstaan van de kwekerijsector”.
Treeport draagt bij aan deze unieke
tentoonstelling met een overzicht van de
geschiedenis van de boomteelt in Zundert
e.o..
Treeport stelt zichzelf in dit boekwerkje
voor en vertelt over haar geschiedenis en
alles wat zij wilt bereiken. Het boekje is
daarom tegelijk geschiedenis van onze
toekomst.
Zomereik
Als je in West-Brabant komt, dan kunnen de bomen en struiken je niet
ontgaan. Hier worden heel veel bomen, struiken, rozen, vaste planten en nog
veel meer gewassen geteeld. Het landschap staat er vol mee en je ziet veel
mensen hard werken in het landschap van de boomkwekerijen.
Hoe komt dat zo? Waarom zitten de boomkwekers allemaal geconcentreerd
rondom Zundert? Wat is hier aan vooraf gegaan? En, wat zijn de huidige
ontwikkelingen?
Sinds 2008 hebben boomkwekers zich verenigd in Treeport. Waarom, wat
doet Treeport en welke ontwikkelingen brengt dat met zich mee?
Op deze en andere vragen proberen we in dit boekje een antwoord te geven.
Het historische perspectief helpt bij de beleving van het landschap. Maar ook
bij de keuzes die worden gemaakt bij inrichting en beheer van het fraaie West-
Brabantse landschap voor nu en in de toekomst.
De verhalen over de ontwikkelingen van de boomteelt in West-Brabant
worden afgewisseld met wetenswaardigheden.
Sommigen beweren dat de
roos al 70 miljoen jaar oud is.
Er is fossiel bewijs gevonden
van 35 à 40 miljoen jaar oud.
Het is in ieder geval zeker dat
de koningin der bloemen er al
een aardig tijdje is.
De roos blijft eeuwig lekker
ruiken.
Ook in West-Brabant vindt je
de geur van de roos bij diverse
kwekers.
W W W . T R E E P O R T . E U
UIT ARMOEDE
Een van de eerste dennenakkers
Grove den
Er was in de zestiende eeuw tot de negentiende eeuw grote armoede in veel
Brabantse dorpen. Zo ook in Zundert waar steun van de overheid en kerken
noodzakelijk was.
De gemeente kocht in 1847, 29 bunder (hectare) heidegrond om te gaan
bebossen als werkverschaffingsprojecten. Het plan slaagde en kreeg een
vervolg in 1852 toen het Burgerlijk Armenbestuur (voortkomend uit de
Armenwet) de “Minoore” in Wernhout aankocht. Een perceel van 17 bunder
met een woning erop, waarop zij een andere vorm van werkverschaffing
opstartten, namelijk het kweken van dennen en andere bomen. Het bleek een
goede start, want in 1855 werden er ca. 15 hectoliter mastproppen en 22
pond mastzaad aangekocht en er was een toezichthouder die er voor zorgde
dat op bescheiden schaal lonen werden uitbetaald.
In 1856 werd er nog eens verlof aangevraagd om nog een deel van de
“Minoore”te kopen en in 1857 werd 12 bunder heide aangekocht om het om
te werken tot dennenbos. In 1860 hadden er 5 man regelmatig werk en
bedroeg een dagloon 50 cent. De Minoore was gelegen aan de huidige
Minoorstraat te Wernhout waar nu de Gebr. Roelands de kwekerij hebben
liggen.
Pas in 1862 werd er elders in de gemeente met kwekerij begonnen. De basis
voor de Zundertse boomkwekerij was gelegd.
De naam pijnboom is toepasselijker dan grove den. Het is afgeleid van het Latijnse woord pinus wat vlot betekent, maar misschien ook van Pinus, het vriendinnetje van de Griekse god Pan.
Hij werd ook wel mastboom genoemd want men gebruikte het hout vroeger voor boten en vlotten. Het Mastbos bij Breda herinnert aan deze oude naam.
W W W . T R E E P O R T . E U
IDEALE BRABANTSE BODEM
Spitten voor het uitplanten van de
zaailingen
Fijnspar
Een boom groeit gewoon. Dat zou je zo zeggen en dat is ook zo. Maar het
maakt nogal een verschil hoe de bodemomstandigheden zijn.
Water, lucht en voeding zijn de belangrijkste ingrediënten die de wortels nodig
hebben voor de ontwikkeling van een boom. Maar de bodem is uiteraard ook
van belang voor de verankering van de boom aan de aarde om weer en wind
te trotseren.
De samenstelling van de West-Brabantse gronden zijn over het algemeen zeer
gunstig voor de teelt van bomen vanwege de waterhuishouding, de
voedselrijkdom en de luchtigheid van de gronden. Voordat er kunstmest was,
voordat er waterbeheersingsystemen waren en voordat met grote machines
de gronden bewerkt konden worden (dus nog vóór 1900) waren de
boomkwekers afhankelijk van de oorspronkelijkheid van de gronden.
De natuurlijke dekzanden van West-Brabant beschikten over alle positieve
eigenschappen. Leem, grondwaterstanden, fijn zand, organische stof en
humus, beekafzettingen en alle andere bodemvormende factoren waren
aanwezig voor de boomcultuur en teelt.
Gronden die zijn ontstaan door overstromingen buiten de oevers van de beek, zijn beekgronden. Beekgrond heeft een dikke humuslaag van 20/40 cm. Daaronder zit een laag matig fijn en leemarm zand. Daaronder zit het moedermateriaal dat meestal geel zand is. Dus, goeie boomkwekerijgrond.
W W W . T R E E P O R T . E U
DE HEERLIJKHEDEN VAN ZUNDERT
De Heerlijkheid van Zundert
Beuk
Het bezit van een heerlijkheid is iets anders dan het bezit van grond. Het bezit
van een heerlijkheid gaf de eigenaar bepaalde rechten. Binnen de heerlijkheid
was de heer gerechtigd om lokale overheidsdienaren en gezagsdragers (zoals
een meier, baljuw of schout) te benoemen. Op zich had de heer het recht zelf
als meier of schout op te treden, maar veelal lieten de heren zich
vertegenwoordigen door een door hen benoemde schout.
Voor 1800 bestond Zundert uit drie heerlijkheden waarbij de rechten van het
gebied behoorden bij de Oranjes, Heren van Breda en anderen. De drie
heerlijkheden: Zundert Nassau (waaronder Rijsbergen), Zundert Hertog en de
Hooghe Heerlickheit Wernhout (met nog meer rechten) werden in 1795
samengevoegd tot de gemeente Zundert en Wernhout, dat later alleen nog
Zundert werd genoemd. In 1997 zijn bij een gemeentelijke herindeling
Rijsbergen en Zundert samengevoegd.
De geschiedenis, de feesten en werken zijn belangrijke heerlijkheden van het
leven. Zundert kent zo ook andere heerlijkheden: Vincent van Gogh, Corso,
Boerendag en natuurlijk de boomteelt.
De heerlijkheid van Zundert.
Tijdens de corso van 1962
reed deze prachtige wagen
met de titel “De heerlijkheid
van Zundert” door het dorp.
De wagen was gemaakt door
de groep Poteind en kreeg
ermee 383 punten. Goed voor
een achtste plaats.
W W W . T R E E P O R T . E U
GRONDBEWERKING EN BEMESTING
Citaat uit het handgeschreven verslag
Baron
van Voorst tot Voorst
Op 19 mei 1908 kwam de Commissaris van de Koningin Baron van Voorst tot
Voorst op werkbezoek in Zundert. In zijn verslag van het bezoek beschrijft hij
hoe boomtelers op een gerooid dennenbos de grond bewerken om weer welig
groeiende dennen te krijgen. Hieronder het citaat uit zijn verslag.
“Om op een uitgerooid dennenbosch weer dennen welig aan het groeien te
krijgen, wordt de grond volgende wijze behandeld: nadat de grond gelijk
gelegd is, wordt er in het najaar per hectare 2000 Kg kalk, 500 kg kainiet en
500 kg thomas slakkenmeel over gestrooid, kosten f. 16,-, f. 10,- en f. 10,-. Dan
in het volgende voorjaar 125 kg lupinen voor f. 12,50. In het najaar worden de
lupinen ondergeploegd; dan wordt weer voor f. 10,- kainiet en voor f. 10,-
thomas slakkenmeel gezaaid, en dan wordt rogge gezaaid, = f. 15,-. Op de
rogge wordt in het voorjaar weer voor f. 12,50 lupine gestrooid. Die rogge is
dan minstens f. 150,- waard. Als de rogge gemaaid wordt, dan blijven de
lupinen staan; dan in het najaar de lupinen weer omgeploegd enz, enz juist als
het voorgaande jaar; als de rogge voor de tweede maal geoogst is, worden in
het volgend najaar de lupinen weer omgeploegd, en in den winter plant men
dan de jonge dennetjes op”
Baron van Voorst tot Voorst was van 1894 tot 1928 Commissaris van De
Koningin in Noord-Brabant.
Omdat Lupine met hulp van
bacteriën stikstof uit de lucht
bindt, wordt na onderploegen
het stikstof gehalte van de
grond verhoogd.
Lupinen wortelen bovendien
erg diep, waardoor de
ondergrond makkelijker
toegankelijk wordt voor een
volggewas.
W W W . T R E E P O R T . E U
DE EVOLUTIE VAN DE BOOM
Ginkgo op de akker
Ginkgo
Ofwel, hoe is de boom ontstaan?
Meer dan drieënhalf miljard jaar geleden begon op deze wereld het leven met
cellen en primitieve eencellige en later meercellige organismen. Dierlijke en
plantaardige cellen ontwikkelden zich in de zeeën en wateren. Het begin van
bacteriën en algen.
Het duurde even, maar zo’n drie miljard jaren later ontstonden de mossen op
het land uit de algen van het water. Uit deze mossen evolueerde de eerste
‘vaatplanten’. De basis van de boom was gelegd. Want vaatplanten hadden
buizenstelsels, zoals de bloedvaten in ons lichaam, wat de plant in staat stelde
groot te worden. Water en voedsel kon door de vaten tot in de toppen van de
plant getransporteerd worden. In de eerste pre-bomen werd lignine (zeg maar
de basisstof van hout) aangemaakt dat nodig was om de plant stevig en sterk
te maken.
Ongeveer 300 miljoen jaar geleden ontstonden zo de eerste bomen die wel 40
meter hoog konden worden. Deze bomen hadden nog geen bladeren, maar
schubben.
Vervolgens ontstonden bomen met bladeren. De boom die nog het meeste
lijkt op deze oorspronkelijke bomen is de Ginkgo.
.
De Japanse Notenboom
behoort tot de weinige
bladhoudende naaktzadige
bomen. Een prehistorische
boom.
Vlak naast de Mariagrot in
Rijsbergen staat een prachtig
exemplaar, maar ook vlak
naast café Neefs aan het
Oranjeplein in Zundert
W W W . T R E E P O R T . E U
KWEKERIJ ‘DE PIJNBOOM’
Boomkwekerij Richard de Bie anno nu
Cornus
‘De Pijnboom’ startte in 1862.
Adriaan van Aalst begon achter de winkel in de Katerstraat in Zundert zijn
nevenactiviteit met de uitzaai van dennen op bedden. Zijn dochter Johanna
(beter bekend als Sjro van Aalst) verzorgde de verkoop van de planten in
binnen- en buitenland. Ze trouwde in 1875 met Piet de Bie. In 1892 trekt papa
van Aalst zich terug en doet de boomkwekerij over aan zijn dochter en
schoonzoon. Pas in 1910 krijgt het bedrijf de naam “De Pijnboom” .
Sjro verliest haar man op jonge leeftijd en blijft achter met acht kinderen.
Twee zoons, Vic en Sjef nemen het bedrijf uiteindelijk van hun moeder over en
ontwikkelen het bedrijf voortvarend met nieuw sortiment en laanbomen en
hebben contracten met het Staatsbosbeheer, Heidemij, Kroondomeinen en
gemeenten. Nog vóór de Eerste Wereld Oorlog had het bedrijf al export naar
België, Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Rusland.
Boomkwekerij Richard de Bie (zoon van Sjef) is de huidige nazaat van het
oorspronkelijke bedrijf “De Pijnboom” en mag oprecht de oudst bekende
boomkwekerij van Zundert worden genoemd.
Zo zijn er meerdere boomkweker pioniers in het Zundertse, zoals Pierre
Lombarts, sinds 1899 en bekend om onder andere de prachtige beschrijvende
prijscouranten.
De Cornus is een
gemakkelijk herkenbare
plant. De nerven van de
bladeren lopen vanaf de
steelvoet in een boogje
naar de bladtop.
Ook heeft de Cornus
spiraalvaten waardoor, als
je het blad breekt de beide
helften aan elkaar blijven
hangen.
W W W . T R E E P O R T . E U
1965
Boomteelt
Berk
In 1966 verscheen het leerboek ‘Boomteelt’ van de heer P. de Vogel, van de
Rijkstuinbouwvoorlichtingsdienst te Boskoop. Daarin beschrijft hij de
belangrijke centra van boomkwekerijen in ons land. Situatie anno 1965.
Boskoop: het oudste centrum (sinds 1466) met vruchtbomen, laanbomen en heesters. 680
hectare en plm. 800 bedrijven.
Midden Limburg: gemengde bedrijven waarvan boomteelt (vruchtbomen en rozen) een
onderdeel. 580 hectare en plm. 230 bedrijven.
Oost Brabant: Vruchtbomen, park- en laanbomen en siergewassen. 177 hectare en 61
bedrijven.
Zundert: sinds 1863 zaaien van bosplanten als boomkwekerijcultuur. Teelt van bos- en
haagplantsoen. 293 hectare en 78 bedrijven.
Oudenbosch: sinds 1811 teelt van bos en haagplantsoen. 37 hectare en 12 bedrijven.
Veendam en omstreken: sinds 1900 vruchtbomen en rozen. 310 hectare.
Opheusden en omstreken: sinds midden 17e eeuw, 118 hectare en 126 bedrijven, vrucht- en
laanplantsoen.
Utrecht en omstreken: 57 hectare, 38 bedrijven, laanbomen, parkbomen, sierheesters,
coniferen, vruchtbomen en vaste planten.
Thans kent West-Brabant meer dan 450 boomkwekerijen op een oppervlakte
van ruim 2000 hectare. Zundert is het kloppend hart van de boomteelt in
West-Brabant en Nederland. Het zijn veel en veelal kleine bedrijven die de
streek en de sector groot maken.
Griffels en zinkelingen.
In het leerboek van Vogels
komen typische boom-
kwekerij woorden voor.
Bijvoorbeeld: een Griffel is
een ent, een Zinkeling het
jonge plantje na vermeer-
dering door afleggen. En
weet je wat een Muit is?
Een smalle strook grond
tussen hagen of rietmatten
om te stekken.
W W W . T R E E P O R T . E U
BEDRIJFSOPVOLGING
Hibiscus
In Nederland is het in het algemeen gewoonte dat het oudste kind, of het kind
dat daarvoor kiest, bedrijfsopvolger wordt. In West-Brabant is dat principe
anders. Daar hebben alle kinderen in principe het recht om het ouderlijk
bedrijf over te nemen. Dat betekent dat het opgebouwde bedrijf verdeeld
wordt over de kinderen. Een land- of tuinbouwbedrijf van 20 hectare van een
gezin met vijf kinderen wordt dan al snel vijf bedrijven van ieder 4 hectare.
In Zundert e.o. waren veel landbouwbedrijven en veel tuinbouwbedrijven met
aardbeien en frambozen. Na 1950 begon de baby-boom en kwamen er steeds
meer erfgenamen en bedrijfsopvolgers. Dat betekende dat na vererving de
kinderen op minder oppervlakte hun inkomen moesten genereren. De
boomteelt was in die tijd meer winstgevend dan aardbeien, frambozen of een
veeteeltbedrijf. Dus stapten veel bedrijfsopvolgers over op de boomteelt om
invulling te geven aan een goed bestaan.
In Zundert en omgeving is door dit verervingprincipe een grote groei gekomen
in het aantal boomkwekerijen.
De Hibiscus Van Gogh is ontwikkeld in Zundert, de plaats waar Vincent van Gogh in 1853 geboren is. Net als de doeken van deze schilder valt de plant op door zijn verrassende kleurencombinatie.
De Zundertse boomkweker Toon van Aert heeft deze Hibiscus ontwikkeld en in de markt gezet. Ondanks dat Van Aert is gestopt is de plant nog volop te koop.
W W W . T R E E P O R T . E U
HET KRAAKT
Een mijnschacht van
grove dennenhout
Mispel
De Zundertse boomkwekerijen staan van oudsher bekend om de teelt van
bos- en haagplantsoen. Inmiddels is het sortiment enorm veel breder.
Bos- en haagplantsoen werd begin en medio vorige eeuw veel afgenomen
door Staatsbosbeheer en ontginningsmaatschappijen voor de aanleg van bos
op de ontgonnen heidevelden. Met name de grove den werd veel gebruikt bij
de bosaanleg. Deze soort is in staat om onder arme en droge omstandigheden
tot ontwikkeling te komen, levert snel productiehout en zorgt voor
bodemverbetering.
De grove den was tevens een boomsoort die graag gebruikt werd in de
mijnbouw. De grove dennen palen waren geliefd omdat deze ‘kraken’ voordat
het breekt. Dat gaf de mijnwerkers in de Limburgse steenkoolmijnen een
veiligheid die nogal eens nodig was om te vluchten voordat een mijnschacht
dreigde in te storten.
Het hout van de grove den wordt Grenen genoemd. Grenenhout wordt veel
toegepast in de bouw, vloeren, betimmeringen en als meubelhout.
De grove dennen die in Nederland zijn aangeplant, zijn vrijwel allemaal afkomstig uit Duitsland. Op last van Graaf Hendrik van Nassau is in 1515 bij Breda pijnboomzaad afkomstig uit het gebied bij Neurenberg uitgezaaid. De grove den is de eerste boomsoort die in grote schaal in cultuur is opgekweekt.
W W W . T R E E P O R T . E U
SAMENWERKEN
Studenten uit Marokko en Nederland
samen aan de slag
Hortensia
Iedere ondernemer is voor zichzelf begonnen om zelfstandig zijn boterham
met beleg te verdienen. En dat gebeurt ook in Zundert en omgeving bij de
boomkwekers. De ondernemer onderneemt, onderscheidt zich van de andere,
is concurrerend en doet er alles aan om het bedrijf te ontwikkelen en sterk te
maken voor de toekomst.
En toch komt dat ene moment, voor iedere ondernemer, het besef dat het
niet alleen kan. Dat het ondernemen samenwerking behoeft, dat samen
sterker kan zijn en dat het solistisch gedrag onvoldoende kansen biedt.
Dat bewustzijn creëren kost veel tijd. Bij de een omdat het niet vertrouwd is
om samen te werken, bij de ander omdat het zo goed gaat dat het lijkt dat het
niet nodig is.
Hoe dan ook, er komt voor iedere ondernemer hét moment dat de behoefte
ontstaat om samen te werken. Want in deze tijd van mondiale economische
ontwikkelingen, regelgevingen vanuit de Europese, nationale en lokale
politiek, de invloed van de consument op de producten, de kennisontwikkeling
en kennisdeling vanuit onderzoek en onderwijs, nopen ondernemers tot
samenwerking. Het kan niet meer zonder. Daarvoor is de wereld teveel
veranderd en zal deze nog veel meer veranderen.
Treeport helpt ondernemers bij het onderscheidend vermogen van het bedrijf
en de samenwerking met elkaar. Alleen ga je sneller, maar samen kom je
verder!
Een mooi voorbeeld van samenwerken is het Treeport project in Marokko. Studenten uit Marokko, Nederland en Nederlandse kwekers werken samen aan innovaties, teeltonderzoek, verbetering van productie en kennisuitwisseling. Zo helpen we elkaar verder op de ladder.
W W W . T R E E P O R T . E U
VERENIGEN
Erik Hulzebosch
Veldesdoorn
Tot circa 2006 opereerden de meeste boomtelers in Zundert overwegend
'solistisch'. Er werd vooral hard gewerkt maar daarmee niet altijd effectief.
Wederzijdse onbekendheid of betrokkenheid maakten dat op
verschillende momenten en fronten hetzelfde wiel werd uitgevonden. Om
deze reden en met de ambitie in het achterhoofd om ook de toekomst het
hoofd te kunnen bieden, hebben in 2006 een aantal boomtelers, de gemeente
Zundert en andere belanghebbenden de krachten gebundeld.
Vanuit deze samenwerking is in 2008 de ondernemersvereniging 'Treeport
Zundert' opgericht als uiting van publiek-private samenwerking tussen
ondernemers en gemeente.
In 2009 verkreeg Treeport de status majeur project die bij de provincie in
aanmerking kon komen voor cofinanciering. Dat leidde in september 2010 tot
het vaststellen van een tienjarige visie voor de boomteelt die begeleidt met
een subsidieaanvraag en een actieplan in oktober 2010 door de gemeenteraad
is geaccordeerd en in februari 2011 door Provinciale Staten.
Het majeure project Treeport was een feit maar het echte werk begon toen
pas. In augustus werd de Stichting TopTree Europe opgericht en vandaar uit
werkt een slanke maar daadkrachtige organisatie samen met mensen uit het
veld in werkgroepen aan de inmiddels ruim 60 actieve projecten.
Zo’n honderdvijftig belangstellenden bezochten 14 juni 2008 de informatieavond over TreePort Zundert. Het platform presenteerde zich en ook werd de nieuwe website officieel geopend door schaatser en popster in wording Erik Hulzebosch. Hij deed dat door een groene pijl (het beeldmerk van TreeportZundert) te lanceren.
W W W . T R E E P O R T . E U
EEN BREED SORTIMENT
Innovatief
Buxus
Zundert staat vooral bekend om de teelt van bos- en haagplantsoen. Het
betreft uitgangsmateriaal tot circa 1,50 meter voornamelijk bestemd voor
wegbeplanting en als beginplant voor de teelt van laanbomen.
Zundert noteert 38% van het landelijke areaal bos- en haagplantsoen en meer
dan 56% van het provinciale areaal. Van de totale Zundertse productie neemt
bos- en haagplantsoen 72% voor haar rekening. Inmiddels zijn er ook andere
productgroepen sterk in ontwikkeling, te weten: sierheesters en klimplanten,
laan- en parkbomen, sierconiferen, rozen en vaste planten.
Hoewel het bos- en haagplantsoen nog steeds een belangrijke pijler van
boomteelt vormt, wordt met name door de jongere generatie telers in
Zundert inmiddels een breed sortiment aan producten geproduceerd,. Het
Zundertse imago van (massa)productie van bos- en haagplantsoen is dan ook
achterhaald. Er is een breed en gedifferentieerd aanbod beschikbaar in
Zundert en omgeving met unieke producten.
Planten van Sense of Nature worden met passie gekweekt in België. Samen werken Ad, Robert en Annemarie onder de naam Asra Plant bvba.
Op hun bedrijf worden talloze soorten planten zorgvuldig opgekweekt met maar één doel. De prachtige emotie van de natuur naar u brengen.
W W W . T R E E P O R T . E U
IN DE CULTUUR VAN ZUNDERT
Kennis delen met Treeport
Hazelnoot
Tot op heden heeft Treeport veel inzet en werk verzet bij het werven van
draagvlak in de sector en erbuiten. Werk dat hard nodig was om de fundering
te leggen voor succes.
Treeport is er inmiddels van doordrongen dat er nog maar één weg is voor het
succes. En dat is het vertrouwen winnen door te laten zien wat Treeport voor
de sector en de regio waard is. Dus doorpakken en uitvoeren vanuit de eigen
kracht van het doen. De West Brabantse cultuur houdt niet van flair en de
boomkwekers zijn harde werkers maar niet uitbundig. Eerst zien, dan geloven.
Binnen de regionale cultuur en streekgewoonten verandert wantrouwen in
vertrouwen als Treeport laat zien waarvoor ze staat en actief bijdraagt aan de
sector en de regionale belangen.
Binnen dezelfde regionale cultuur en streekgewoontes is het ook - not-done-
om de successen van de daken te roepen; je kop iets te ver boven het
maaiveld te steken.
Treeport zal spraakmakend zijn, zonder schreeuwerig gedrag. Treeport schuwt
de media niet als een mooi resultaat te vertellen is.
Oven voorverwarmen op 150 graden C. Klop de eiwitten met het zout stijf. Voeg in gedeelten de poedersuiker toe en blijf mixen totdat er een stevig, glanzend mengsel ontstaat. Spatel de gemalen hazelnootjes, chocola, oploskoffie en honing erdoor. Schep het mengsel in een spuitzak en spuit kleine toefjes op het bakpapier. Bak de schuimpjes ca. 30 minuten in de oven. Laat ze hierna nog even afkoelen. Hazelnootschuimpjes
www.mijnreceptenboek.nl.
W W W . T R E E P O R T . E U
HET MEEST AANTREKKELIJK
Gewone esdoorn
Treeport is een organisatie die zich inzet voor de boomteeltbedrijven in West
Brabant, met het centrum in Zundert. Treeport maakt van West Brabant het
meest aantrekkelijke boomteelt gebied van Europa. Aantrekkelijk om er te
wonen en werken, aantrekkelijk om zaken te doen, aantrekkelijk om er te
verblijven in een aantrekkelijk en schoon milieu.
Daarvoor lopen er medio 2012 meer dan 60 projecten waar door meer dan 75
mensen aan gewerkt wordt. Mensen die in de organisatie in dienst zijn,
adviseren en veel vrijwilligers vanuit de sector zelf.
Treeport organiseert bijvoorbeeld de Treerun, een vervoersdienst voor
kwekers en handelaren om er voor te zorgen dat er efficiënt wordt
getransporteerd. Met vollere vrachtwagens en slimme routes zodat er minder
vrachtverkeer in en om Zundert rijdt en er daardoor minder CO2 uitstoot is.
Boomkwekers krijgen via Treeport maatwerk cursussen aangeboden en
Treeport betrekt het beroepsonderwijs bij de activiteiten zodat ook onze
toekomstige werknemers, klaar zijn voor het prachtige vak van de
boomkweker.
Het handvormige esdoornblad is het symbool op de Canadese vlag.
De vruchtjes van esdoorn staan bekend als 'helikoptertjes': in hun val draaien ze als hefschroeven door de lucht.
De herfstkleuren van de esdoorn zijn prachtig rood.
W W W . T R E E P O R T . E U
SCHOON EN FRAAI
Zwarte populier
Treeport verzorgt een uitvoerig programma om het oppervlaktewater schoon
te krijgen en te houden. Dat doet Treeport door onder andere: minder
bestrijdingsmiddelen, eerder afvangen van vuil water, bedrijven ondersteunen
en helpen bij schoner produceren, mechanische onkruidbestrijding,
bodemleven verbeteren en biologische onkruidbestrijding.
Treeport wil graag de leefkwaliteit en leefbaarheid verbeteren. Daarvoor is
Treeport samen met de gemeente en in samenspraak met natuurbeheerders
een landschapsontwikkelingsplan aan het opstellen. Dit plan levert concrete
verbetervoorstellen om het prachtige Zundertse landschap nog aantrekkelijker
te maken en de beleving te vergroten.
Daarnaast richt Treeport 4 rotondes in, hangt in samenwerking met het
Vogelrevalidatiecentrum vogelnestkastjes op en gaat Treeport de
toegangswegen van Zundert opwaarderen met bomen en groen.
De kwaliteit van populieren- hout is niet erg hoog, maar wordt wel gebruikt voor het maken van lucifers, pulp voor kranten-papier, fruitkistjes en lucifers-dozen.
In Nederland wordt het hout ook veel gebruikt voor het maken van klompen. In kalkgebieden horen Zwarte populieren tot de belangrijkste gastheren voor Maretak.
W W W . T R E E P O R T . E U
BOMEN OP REIS
Kids over Travelling Trees
Duo bomen in Duo bossen
Enkele gasten van verblijfsaccommodaties in West Brabant krijgen bij vertrek
een boompje uit West Brabant in een biologisch afbreekbare Planty pot met
een folder waarin kort en krachtig promotie wordt gemaakt over de regio en
over de boomteelt.
Zo’n zelfde boom wordt ook door basisschoolkinderen in een Duo-bos in de
gemeente van verblijf, geplant.
Zo ontstaat een netwerk van Duo-bomen met de kern in de gemeenten van
West Brabant.
De kinderen die de boompjes planten doen dat in het educatieprogramma
“Travelling Trees” dat door de boomteeltsector wordt aangeboden.
De verblijfsgasten die een boompje hebben meegekregen zullen deze ervaring
met hun familie, collega’s en in hun vriendenkring delen.
Zij zijn daarmee ambassadeurs in hun eigen omgeving voor West Brabant en
de boomteeltsector.
Alstublieft,
Uit dankbaarheid voor uw
komst in Zundert, ontvangt u
van ons een duo-boom. We
verwachten uiteraard wel dat
u uw boompje in uw tuin of
omgeving gaat planten. Want
dat doen wij ook. Onze
kinderen planten eenzelfde
boompje in ons Duo-bos bij
ons in de gemeente.
W W W . T R E E P O R T . E U
PLANTY POTTEN
Planty Pot
Douglas
Na jaren van ontwikkeling is er een nieuwe spuitgiettechniek klaar om
biologisch afbreekbare potten prijsgunstig te fabriceren. Deze Planty Potten
zijn tot stand gekomen door het Brabants bedrijfsleven, waaronder
boomkwekers die verenigd zijn in Treeport Zundert.
De potten lijken op kunststof potten, maar ze zijn volledig gemaakt van
reststromen uit de aardappelindustrie: grijs oftewel tweede keus
aardappelzetmeel afkomstig uit spoelwater.
Minder grondstof en minder energie betekent goedkopere potten. Planty
Potten zijn evenwel stevig en daardoor goed machinaal te verwerken op
kwekerijen.
Planty Pot is ontwikkeld binnen een samenwerkingsverband van
boomkwekers en andere commerciële partijen. Het verband is onlangs een bv
geworden die onderdeel uitmaakt van Treeport.
Verschillende kwekers gaan nu de teelt in Planty Potten opstarten, waaronder
Aad Vermeer. Volgens Vermeer, die van meet af aan betrokken is bij Planty
Pot, kan er theoretisch gezien net zo goed in de biopotten worden gekweekt
als in kunststof potten. „Alle bezwaren van bestaande biopotten hebben we
nu immers getackeld.’’
Planty pot verbetert het milieu en onze gezondheid.
Uit onderzoek is gebleken dat mensen die veel vis eten PFC’s in hun bloed hebben. Dat komt omdat vissen ook plastics eten die als afval in het zeewater terecht komen.
Dus minder plastics in het milieu betekent een betere gezondheid voor de mensen.
W W W . T R E E P O R T . E U
PROMOTIE
Impressie Stand Treeport
Gaultheria
Treeport is er van overtuigd dat er in de toekomst alleen nog maar planten
afgeleverd kunnen worden die voldoen aan de verwachtingen van onze
maatschappij. Dus de planten zijn duurzaam geteeld en van een hoge
kwaliteit.
Maar ook de markt benaderen is voor boomkwekers van groot belang.
Kweken, verhandelen en zorgen dat de consumenten de planten op de beste
manier geleverd krijgen, is voor Treeport een belangrijk thema. Daarvoor zorgt
Treeport voor promotie en marketing.
Treeport helpt mee bij beurzen, promotionele uitingen, communicatie,
website en verzorgt aandacht voor de boomkwekerijproducten bij
boomfeestdagen en door fietsroutes uit te zetten.
.
W W W . T R E E P O R T . E U
WERK
Werkgelegenheid
Taxus
De boomteeltsector is de grootste werkgever en pijler van de regionale
economie.
Binnen de gemeente Zundert is de landbouw (vooral de boomteelt) met 27%
van de totale werkgelegenheid de belangrijkste werkgever.
Uiteraard heeft deze sector ook zijn weerslag op de werkgelegenheid in
andere sectoren. Wanneer Zundert en omstreken zich economisch sterk
ontwikkelt heeft dit namelijk ook positieve gevolgen voor bijvoorbeeld
koopkrachtontwikkeling en werkgelegenheid. Denk daarbij aan de horeca en
overige middenstand.
Binnen de landbouwsector in Zundert is er sprake van circa 2.000 banen.
Taxus komt in Europa van
nature voor. In tuinen, bij
boerderijen en
begraafplaatsen is deze
'wachter' veel aangeplant. Bij
voorname huizen en kastelen
vormen meters hoge hagen de
kabinetten, de coulissen van
een openluchttheater of het
ingewikkelde gangenstelsel
van een doolhof.
W W W . T R E E P O R T . E U
ZORG VOOR HET LANDSCHAP
Fraai landschap in hét boomteelt gebied
van Europa
Paardekastanje
Treeport is meer dan een stimuleringspakket voor de boomteeltsector.
Parallel aan de investeringen in agrologistiek, innovatie en marketing, omvat
Treeport investeringen in landschap, cultuur, recreatie & toerisme en
leefbaarheid.
Naast een stringent planologisch kader om verrommeling van het landschap
tegen te gaan (passieve aanpak), worden ook concrete verbeterprojecten
opgepakt (actieve inzet). Het gaat om investeringen voor onder meer
natuurversterking (EHS, beekdalen) en een kwaliteitsslag in het aantrekkelijke
coulissenlandschap.
Flankerende maatregelen op het gebied van fiets-, wandel- en ruiterroutes,
aankleding van dorpen, kunst in het landschap, toeristisch-recreatieve
informatiezuilen en cultuur- en natuureducatieve tuinen zorgen ervoor dat het
landschap ook toegankelijk en beleefbaar gemaakt wordt voor bewoners en
bezoekers.
Sinds 2004 worden
paardenkastanjes in bijna heel
Nederland aangetast door een
mysterieuze bloedingsziekte.
Bomen krijgen bruine vlekken
op de stam en 'bloeden'
donker vocht. De conditie van
veel bomen is afgenomen en
enkele bomen zijn
afgestorven. De oorzaak van
de ziekte is nog steeds niet
bekend.
W W W . T R E E P O R T . E U
TREEPORT IN BEWEGING
Auteur: Gerard de Baaij
Vandaag is een auto geland op de planeet Mars. Een voertuig dat is voorzien
van allerlei technische snufjes om onderzoek te doen. Onderzoek dat
antwoord moet geven op vele vragen uit de wetenschap, voor praktische
toepassingen in ons leven. Het is een geweldige prestatie om het mobiel te
ontwikkelen en te laten landen op de planeet die minstens 60 miljoen
kilometer van ons verwijderd is. Dat is alleen maar mogelijk doordat er
mensen zijn die decennia geleden de koppen bij elkaar hebben gestoken, hun
idealen en dromen hebben verwoord en vervolgens aan het werk zijn gegaan.
Met een visie, een duidelijk doel en met de mankracht om het samen te gaan
doen.
Zo waren medio 19e eeuw de eerste mensen in Zundert die hun visie hadden
op de economische ontwikkelingen en begonnen met het stimuleren van de
teelt van bomen voor bosaanleg. In het bijzonder Caspar van Beckhoven, die
op 27 jarige leeftijd de burgemeester van Zundert was en de gemeenteraad
wist te overtuigen om grond aan te kopen voor bosaanleg. En dat groeide uit
tot een groep van mensen die met hun innovatie en ondernemerszin de
boomteelt in Zundert een nationale en internationale grootste plaats hebben
gegeven. En ook nu nog zijn er dromers en idealisten actief in de boomteelt
van West Brabant. Zij hebben zich verenigd in Treeport om te werken aan
doelen, plannen en uitvoering ervan. Klaar zijn voor de toekomst, duurzaam
en met elkaar. Dan gaat dat mooie dingen opleveren.
Treeport blijft in beweging! 6 augustus 2012
Gerard de Baaij (1957) is sinds 2012 programmamanager van Treeport en geeft sturing aan de organisatie.
Gerard heeft een groene achtergrond en adviseert vanuit zijn bedrijf Staro op het gebied van natuur en buiten-gebied met zijn specialisme op gebiedsontwikkeling.
Zijn historisch bewustzijn geeft hij vorm als voorzitter van de heemkundekring in zijn dorp en met diverse publicaties.
W W W . T R E E P O R T . E U