openbooks

pong.indd 1 1/1/70 10:56:16 AM

:2: :3:

เศรษฐกจทางเลอก:

วาดวยมาตรการกำกบและ

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

เลขมาตรฐานสากลประจาหนงสอ

978-616-7347-03-5

ราคา 135 บาท

เขยน

ปกปอง จนวทย

บรรณาธการบรหาร

ภญโญ ไตรสรยธรรมา

บรรณาธการ

ปกปอง จนวทย

บรรณาธการเลม

บญชย แซเงยว

ออกแบบปกและรปเลม

ธรณฏฐ ขวญกจประณธ

พมพครงแรก มนาคม 2553

สานกพมพ openbooks

286 ถนนพชย แขวงถนนนครไชยศร

เขตดสต กรงเทพฯ 10300

โทรศพท 0-2669-5145

โทรสาร 0-2669-5146

www.onopen.com

email: onopenon@yahoo.com

จดจาหนาย

บรษท เคลดไทย จากด

117-119 ถนนเฟองนคร

ตรงขามวดราชบพธ

กรงเทพฯ 10200

โทรศพท 0-2225-9536-40

โทรสาร 0-2222-5188

ขอมลทางบรรณานกรมของสานกหอสมดแหงชาต

ปกปอง จนวทย.

เศรษฐกจทางเลอก: วาดวยมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ.--

กรงเทพฯ: โอเพนบกส, 2553.

176 หนา.

1. นโยบายเศรษฐกจ. I. ชอเรอง.

338.9

pong.indd 2-3 1/1/70 10:56:16 AM

:4: :5:

����������������

���������������

โลกาภวตน อดมการณเสรนยมใหม ววาทะวาดวย

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ และ Capital Controls

�����������������������������������������������������������������������������������������

�

pong.indd 4-5 1/1/70 10:56:16 AM

:6: :7:

คานาผเขยน

หนงสอเลมนเปนหนงในหนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก” ซงประกอบดวย

หนงสอ 3 เลม ไดแก เศรษฐกจทางเลอก: วาดวยมาตรการกากบและ

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ โดย ปกปอง จนวทย เศรษฐกจ

ทางเลอก: วาดวยรฐสวสดการ โดย เออมพร พชยสนธ และ เศรษฐกจ

ทางเลอก: วาดวยเศรษฐกจความสข เศรษฐกจอสลาม และนโยบาย

ประชานยม โดย สฤณ อาชวานนทกล

เนอหาของหนงสอทงสามเลมพฒนามาจากโครงการวจยเรอง

“นโยบายเศรษฐกจทางเลอกภายใตกระแสโลกาภวตนและอดมการณ

เสรนยมใหม: บทสารวจองคความรและประสบการณ” (Alternative

Economic Policy under Globalization and Neoliberalism: A Survey

of Theory and Practice) (2551) ของ ปกปอง จนวทย เออมพร

พชยสนธ และสฤณ อาชวานนทกล โครงการดงกลาวไดรบการสนบสนน

ทางการเงนจาก Oxfam GB และบรหารโครงการโดยโครงการศกษาและ

ปฏบตการงานพฒนา (Focus on the Global South) และกลมศกษา

ขอตกลงเขตการคาเสรภาคประชาชน (FTA Watch)

หนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก” มวตถประสงคหลก 2 ประการ

ไดแก

(1) เพอศกษาองคความรและทฤษฎของแนวคดเศรษฐศาสตร

ทางเลอกทพนไปจากแนวคดเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม รวมถงววาทะ

ระหวางแนวคดเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมและเศรษฐศาสตรทางเลอก

ในประเดนสาคญทเกยวของ

(2) เพอศกษาประสบการณในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ

ทางเลอกของประเทศตางๆ ในโลก

เนอหาทปรากฏในหนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก” คงเปน

‘สงยนยน’ วา ในซอกมมเลกๆ ของวงวชาการเศรษฐศาสตร ยงม

นกเศรษฐศาสตรทางเลอกททางานในแนวทางทแตกตาง และในซอกมม

เลกๆ ของเศรษฐกจโลก ยงมบางประเทศท เลอกดาเนนนโยบาย

เศรษฐกจในแนวทางทแตกตาง

‘ทางเลอกอน’ ในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจและการพฒนา

เศรษฐกจ ยงพอมหลงเหลออยในโลกใบน นโยบายเศรษฐกจเหลานน

มไดสรางผลกระทบดานลบแกระบบเศรษฐกจ จนทาใหเศรษฐกจลมเหลว

หรอพงทลายลง ดงทนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมหวาดกลว ในทาง

ตรงกนขาม นโยบายเศรษฐกจทางเลอกเหลานนกลบมสวนชวยสราง

ความเขมแขงและความยงยนใหแกระบบเศรษฐกจ และนาพาประเทศ

ไปสการพฒนาทมความอยดมสขของผคนในประเทศเปนเปาหมาย

สดทาย

ผเขยนหวงวาหนงสอชดนจะเปนประโยชนตอการถกเถยง

แลกเปลยนความคดเหนวาดวยแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

กาลงพฒนาอยางประเทศไทยไมมากกนอย

pong.indd 6-7 1/1/70 10:56:17 AM

:8:

สดทายน ผเขยนขอขอบคณ คณเยาวลกษณ เธยรเชาว ผจดการ

โครงการ Oxfam GB ประจาประเทศไทย คณจกรชย โฉมทองด นกวจย

โครงการศกษาและปฏบตการงานพฒนา เจาหนาท Oxfam GB ประจา

ประเทศไทยทกทาน และเจาหนาทโครงการศกษาและปฏบตการงาน

พฒนาทกทาน สาหรบการรเรม สนบสนน และบรหารจดการโครงการ

คณสณหสร โฆษนทรเดชา และคณกอปรทพย อจฉรยโสภณ ทมวจย

ประจาโครงการ ซงทาหนาทไดอยางดยง โดยเฉพาะการจดทาขอมล

ในสวนของกรณศกษาตางๆ รวมถงคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย

ธรรมศาสตร ทใหการสนบสนนผเขยนทางดานวชาการดวยดตลอดมา

หากเนอหาของหนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก” สราง

คณประโยชนประการใด ผเขยนขอมอบบญกศลทงหมดแด ด.ญ.เอลตา

โฉมทองด ผจากไปกอนวยอนควรขณะทโครงการวจยอยในระหวางการ

ดาเนนการ

pong.indd 8-9 1/1/70 10:56:17 AM

:10: :11:

คานยม

จะวาไป วชาเศรษฐศาสตรและการถกเถยงวาดวยนโยบายเศรษฐกจ

ไดกาวพนหองเรยนและมหาวทยาลยมานานแลว อยางนอยทสดวกฤต

เศรษฐกจป พ.ศ. 2540 กดงใหการถกคดอยางจรงจงในเรองมาตรการ

นโยบาย หรอแมแตทฤษฎทางเศรษฐศาสตร เกดขนในหลากหลายพนท

และกลมชนของสงคมไทย ไมวาจะเปนทถนนสลมหรอลานวดในจงหวด

อดรธาน หองประชมธนาคารแหงประเทศไทยหรอวงโสเหลของชมชน

กดชม จงหวดยโสธร เปนตน

หากยงจากนได เนอหาในหลายวงเสวนารวมถงทศทางการ

ขบเคลอนทางความคดของสงคม จะออกไปในทางเขดหลาบกบแนว

เศรษฐกจทดาเนนอย มาตรการของกองทนการเงนระหวางประเทศ

(International Monetary Fund: IMF) ถกตอตานอยางหนก และคน

จานวนมากกถงกบมององคกรนเปนภยคกคาม รฐบาลทบรหารเศรษฐ-

กจตามคาสอนของ IMF ซงวางอยบนแนวทางของสานก ‘เสรนยมใหม’

อยางเครงครด ในทายทสดกไดรบการปฏเสธจากประชาชนดงผลการ

เลอกตงเมอป พ.ศ. 2544 ชดนโยบาย เชน การเปดเสรทางการคาและ

การลงทน หรอการแปรรปรฐวสาหกจ ถกชาแหละและวพากษอยาง

ถงรากถงโคน เมอแนวความเชอ (ทางเศรษฐกจ) กระแสหลกถกคดงาง

และทาทายจนเกอบสญสนความชอบธรรม ยอมไมแปลกทสงคมจะถามหา

หรอแมกระทงโหยหาสงทดแทน

คาวา ‘เศรษฐกจทางเลอก’ ถกหยบยกขนเพอเปดพนทใหกบ

ความคดและวถแหงการจดสรรทรพยากรทพนไปจากตลาดเสร ขอเสนอ

ในระดบตางๆ ไลเรยงตงแตการปฏรปบางประการของระบบและสถาบน

ทมอย ไปจนถงการปฏเสธกลไกตลาดอยางสนเชง เกดขนทงในประเทศ

ไทยและหลากภมภาคทวโลกทเผชญชะตากรรมไมตางจากเรา นาเสยดาย

ทหวงเวลาแหงการแสวงหาดงกลาวในสงคมไทยสนเกนกวาทแนวทาง

ปฏบตและชดนโยบายภายใตสงกดเศรษฐกจทางเลอกจะกอรปขนได

พรรคการเมองทหาเสยงโดยการตาหนแนวทางของ IMF เมอมาเปน

รฐบาลนอกจากไมไดปรบแกสงทตนรบมรดกมาแลว ตรงกนขามกลบเรง

ความเรวและเพมความเขมขนขนเสยดวยซา คงจะมเพยงนโยบาย

ประชานยมทอาจถอวาเปนผลผลตหนงจากพลงการปฏเสธแนวทาง

เศรษฐกจกระแสหลกในชวงดงกลาวอยไดบาง

อยางไรกตาม เกอบสบสามปผานไป ประเทศไทยมรฐบาลทมา

จากทงสองขวการเมอง รวมทงรฐบาล ‘เศรษฐกจพอเพยง’ ทจดตงโดย

คณะรฐประหาร แตหากพจารณานโยบายเศรษฐกจของฝายบรหาร

แตละชด กลบหาความแตกตางในหลกการสาคญไมพบ เนองจากตางมง

กระโจนขนรถไฟขบวนโลกาภวตนทมเงนลงทนจากตางชาตและการ

สงออกเปนพลงขบเคลอนหลกเหมอนกน และแมทกพรรคในปจจบนจะม

ประชานยมบรรจอยในนโยบาย แตกลบไมสอดคลองกบนโยบายหลกทาง

เศรษฐกจของตน จนประชานยมมสภาพเปนเพยงเครองมอทางการเมอง

โดยไมไดวางรากฐานหรอปรบเปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจใหม

แตอยางใด อาจกลาวสนๆ ไดวา แรงเหวยงเชงบวกจากวกฤตป พ.ศ.

2540 ไดออนแรงไปเสยแลว

หลายคน โดยเฉพาะอยางยงผทอยหางจากสภาวะเหลองแดง

สกหนอย อดทจะสงสยไมไดวา แมความแตกตางทางการเมองจะปรากฏ

pong.indd 10-11 1/1/70 10:56:17 AM

:12: :13:

ชด แตความขดแยงในชวง 4-5 ปทผานมาสามารถพฒนาใหแหลมคมถง

ระดบนโดยแทบไมมมตทางเศรษฐกจไดอยางไร

จรงอยทความขดแยงในปจจบนมตนตอสวนหนงมาจากความ

ไมเทาเทยมและไมเปนธรรม ซงเปนผลผลตจากการบรหารประเทศของ

ชนชนนาไทยในหลายยคหลายสมยทผานมา การตอสของฝายหนง

จงเปรยบเสมอนความพยายามทจะปลดแอกประชาชนออกจากระบบเดม

โดยหวงวาจะนาไปสชวตและสวสดการของคนสวนใหญทดกวาเกา

แตคาถามสาคญอยทวา การเปลยนผบรหารประเทศหรอแมแตการแกไข

รฐธรรมนญตามทมการเสนอกน จะหมายถงการเปลยนผานไปสระบบ

เศรษฐกจทมประชาชนเปนศนยกลางและเปนเปาหมายสงสด (โดยทน

ตางชาตและตลาดตางประเทศเปนเพยงปจจยประกอบเทานน) จรงหรอ

ประวตศาสตรชวงไมเกนสบปนาจะบอกไดชดเจน ขณะทฝายหนงไล

เกษตรกรใหไปเปลยนอาชพจากนโยบายเปดเสรทางการคาของตน อก

ฝายกเมนเฉยตอความทกขรอนของชาวบานแถบเขตนคมอตสาหกรรม

เพราะกลวจะกระทบกบความมนใจของนายทนตางชาต ดงนนความหวง

ทจะเหนนายกฯ เสอแดงสงเสรมใหคนจนเขมแขงจรงได กมความเปนไปได

อยในระนาบเดยวกนกบความเชอทวาสถาบนภายใตระบบเดมๆ ของ

สงคมไทยจะสามารถโอบอมคนยากไรใหพนทกขไดจรง กลาวอกนยหนง

กคอ เศรษฐกจกระแสหลกไดสถาปนาตนจนสามารถครอบเหนอความ

แตกตางหรอเฉดสทางการเมองในปจจบน

ตรงนเองเปนจดทนากลว หากเราเชอวาเศรษฐกจเสรนยม (ซง

มงเนนความมงคงสวนบน และอางวาผลประโยชนทเกดขนจากการขยาย

ตวทางเศรษฐกจ จะคอยๆ ไหลรนลงสประชาชนเบองลางอยางอตโนมต)

เปนทมาสาคญของความไมเทาเทยมและไมเปนธรรมทางเศรษฐกจ

ความอบจนวสยทศนไมวาของฝายไหน รวมทงความคบแคบของนก

เศรษฐศาสตรสวนใหญ ยงจะทาใหเราไมสามารถหลดพนบวงของความ

ขดแยงและรนแรงได สงคมไทยไดกลายเปนสงคมทไมมทางเลอก โจทย

ปรนยกลบมคาตอบเดยวใหเลอก และเปนคาตอบทไมสามารถตอบ

ปญหาเรองความไมเปนธรรมได

ภายใตบรบทสงคมเชนน งานศกษา สารวจ และคนคดแนว

นโยบายเศรษฐกจทางเลอกจงเปนสงทมความหมายยง หนาทพนฐาน

ทสดคงจะเปนการใหผคนไดรบรวายงมความหวง ยงมวถทางในการ

บรหารจดการเศรษฐกจอนตางไปจากทไดยนมาจากหองเรยนหรออาน

พบในสอกระแสหลก และทางเลอกทวาไดถกปฏบตใชจรงแลวในหลาย

ประเทศ ไมวาจะเปนการกาหนดสวสดการประชาชนเปนเปาหมายหลก

ของรฐ หรอการพฒนาทนาองครวมของมนษยและธรรมชาตเขามาคด

คานวณโดยใหความมสขของประชาชนเปนดชนชวดสาคญ เปนตน

คงเปนการยากทจะคาดเดาวาความสนใจและการคนควาใน

ประเดนเศรษฐกจทางเลอกจะมมากขนหรอปรบเปลยนไปอยางไร แตผม

เชอวาหนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก” ทง 3 เลม จะมสวนชวยเราความ

ใสใจของทงนกวชาการและผสนใจทวไป จนนาไปสการถกเถยงแลก

เปลยนทกวางขวางขนเพอเพมตวเลอกคาตอบใหกบโจทยของสงคมไทย

และคงไมเกนเลยไปนกหากจะหวงวา การขบเคลอนทางการเมองในระยะ

ตอจากน จะดาเนนไปพรอมกบการพฒนาอดมการณทางเศรษฐกจ หรอ

อยางนอยกมรปธรรมทางนโยบายเศรษฐกจทมความแตกตางกนใหเปน

ตวเลอกบาง

จกรชย โฉมทองด

กลมศกษาขอตกลงเขตการคาเสร

ภาคประชาชน (FTA Watch)

12 มนาคม พ.ศ. 2553

pong.indd 12-13 1/1/70 10:56:17 AM

ภาคท 1: บทนา 20

1. ‘สถาบน’ ในกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ 21

2. อดมการณเสรนยมใหม 26

3. พนไปจากนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม 36

ภาคท 2: พนไปจากนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ 40

4. ววาทะวาดวยการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ 42

4.1 การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ 44

‘ใน’ โลกความคดเสรนยมใหม

4.2 การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ 48

‘นอก’ โลกความคดเสรนยมใหม

5. ววาทะวาดวยการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (FDI)

โดยบรรษทขามชาต (MNCs)

5.1 FDI ‘ใน’ โลกความคดเสรนยมใหม 68

5.2 FDI ‘นอก’ โลกความคดเสรนยมใหม 70

6. มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

6.1 ปรชญาและเหตผล 76

6.2 นยามของมาตรการ 82

6.3 ประเภทของมาตรการ 83

6.4 ประโยชนและตนทนของมาตรการ 87

7. กรณศกษา: มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขา 94

ของประเทศชล

7.1 ภมหลง 95

7.2 วตถประสงค 97

7.3 เนอหาและรายละเอยดของมาตรการ 99

7.4 ผลของมาตรการ 113

8. กรณศกษา: มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออก 126

ของประเทศมาเลเซย

8.1 ภมหลง 127

8.2 วตถประสงค 131

8.3 เนอหาและรายละเอยดของมาตรการ 131

8.4 ผลของมาตรการ 143

9. บทสรป 156

บรรณานกรม 166

สารบญ

pong.indd 14-15 1/1/70 10:56:17 AM

ตารางท 4.1 การลงทนโดยตรงของสหรฐอเมรกาในภมภาคตางๆ (2002) 65

ตารางท 4.2 เงนลงทนโดยตรงของสหรฐอเมรกา แยกตามกลมประเทศ 66

ตางระดบรายได (2000)

ตารางท 7.1 พฒนาการของมาตรการกนสารองเงนทนไหลเขาจากตางประเทศ 100

ของประเทศชล และเหตผลของการปรบเปลยน

ตารางท 7.2 สรปมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาของชล 104

ณ เดอนเมษายน 1999

ตารางท 7.3 รายไดจากมาตรการกนสารองของชล 107

ตารางท 7.4 ตนทนของมาตรการกนสารองของชล (1991-1997) 108

ตารางท 7.5 การปรบคาเงนอางองทางการของชล (1984-1997) 110

ตารางท 7.6 การเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนของชล (1984-1999) 111

ตารางท 7.7 ขอมลเศรษฐกจมหภาคทสาคญของชล (1961-1997) 113

ตารางท 7.8 สดสวนของเงนทนไหลเขาสทธตอ GDP ของชล ในแตละชวงเวลา 120

ตารางท 8.1 ดชนชวดเศรษฐกจมหภาคทสาคญของมาเลเซย (1990-1998) 130

ตารางท 8.2 พฒนาการของมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออก 138

ของมาเลเซย

ตารางท 8.3 สรปมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกของมาเลเซย 141

ณ วนท 1 เมษายน 2004

แผนภาพท 1.1 ผลของปจจยเชงสถาบนตอพฤตกรรมและผลลพธทางเศรษฐกจ 21

แผนภาพท 7.1 ประสทธภาพของมาตรการกนสารอง (1991-1998) 106

แผนภาพท 7.2 สวนตางของอตราดอกเบยของชล (1985-1997) 115

แผนภาพท 7.3 เงนไหลเขาสทธและองคประกอบทสาคญของชล (1983-1996) 121

แผนภาพท 8.1 กระแสเงนลงทนสทธในสนทรพยของมาเลเซย (1997-2000) 144

แผนภาพท 8.2 กระแสเงนทนสทธของมาเลเซย แยกตามประเภท (1990-2002) 145

แผนภาพท 8.3 การเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนของมาเลเซย (1995-2002) 147

แผนภาพท 8.4 ดชนตลาดหลกทรพยของมาเลเซย (ม.ย. 1998 ถง พ.ค. 1999) 151

สารบญ ตาราง

สารบญ แผนภาพ

pong.indd 16-17 1/1/70 10:56:18 AM

:18: :19:

ภาคท 1 บทนา

pong.indd 18-19 1/1/70 10:56:18 AM

:20: :21:

โลกาภวตนทางเศรษฐกจ (Economic Globalization) เปนปรากฏการณ

สาคญของโลกยคปจจบน และสงผลกระทบมหาศาลในทกมต ไมวา

จะเปนมตทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม วฒนธรรม และเทคโนโลย ทงใน

ระดบปจเจกบคคล ประเทศ ภมภาค และโลก

ลกษณะของโลกาภวตนทางเศรษฐกจคอ การทเศรษฐกจของ

แตละประเทศมปฏสมพนธเชอมโยงกนอยางแยกไมออก พงพงกน

และกนสง และตางหลอมรวมเศรษฐกจตนเขาเปนหนงเดยวกบเศรษฐกจ

โลก ทงในแงการคา การลงทน การเงน แรงงาน เทคโนโลย และวฒนธรรม

โลกเขาใกลความเปนเศรษฐกจหนงเดยวกน (One Economy) มากขน

เรอยๆ อปสรรคและการกดกนทางเศรษฐกจมแนวโนมลดตำลง การดำเนน

ธรกรรมทางเศรษฐกจระหวางประเทศเปนไปโดยเสร สะดวก รวดเรว

กวางขวางทวลกโลก มลกษณะขามชาต (Transnationalism) และเปนไป

ตามเวลาจรง (Real time) โดยมพฒนาการของเครอขายเทคโนโลย

สารสนเทศเปนปจจยสนบสนนทสาคญ

กลาวโดยสรป เศรษฐกจโลก (Global Economy) นนมลกษณะ

ใกลเคยงกบระบบเศรษฐกจเดยวทมปฏสมพนธเชอมโยงกนภายใน หรอ

ทเรยกวา Single Interdependent System

‘สถาบน’

ในกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ

ทสาคญ ปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจทาใหเศรษฐกจ

ของประเทศตางๆ เสมอนตองอยภายใต ‘กฎกตกา’ เดยวกน ทงภายใต

กฎกตกาทเปนลายลกษณอกษร เชน ความตกลงระหวางประเทศ

กฎหมายระหวางประเทศ และภายใตกฎกตกาทไมเปนลายลกษณอกษร

เชน แนวคดในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ อดมการณหลกทาง

เศรษฐกจ กฎกตกาเหลานลวนมผลตอการกากบพฤตกรรมทางเศรษฐ-

กจของปจเจกบคคล กลมผลประโยชนทางเศรษฐกจ รฐบาล กลมความ

รวมมอทางเศรษฐกจในระดบภมภาค และองคกรโลกบาลทางเศรษฐกจ

โลกาภวตนทางเศรษฐกจไดทาใหหนวยเศรษฐกจ (Economic

Subject) แตละระดบเหลานน มวถคด (Mode of Thought) คลายคลงกน

มากขนเรอยๆ รวมถงเผชญโครงสรางสงจงใจ (Incentive Structure)

คลายคลงกน จนทำใหการตดสนใจ (Decision Making) พฤตกรรม

(Behavior) และผลลพธทางเศรษฐกจ (Economic Performance) เปนไป

ในแนวเดยวกน เพราะตางตกอยภายใตปจจยเชง ‘สถาบน’ ดงเชน

ระเบยบเศรษฐกจระหวางประเทศ อดมการณ แนวคด และคานยม

สวนรวม (Norm) ทางเศรษฐกจ ทเปนมาตรฐานเดยวกนทวทงโลก

แผนภาพท 1.1 ผลของปจจยเชงสถาบนตอพฤตกรรมและผลลพธทางเศรษฐกจ

นกเศรษฐศาสตรสถาบนสนใจศกษาวา ปจจยเชงสถาบน

(Institutional Factors) สงผลตอพฤตกรรมทางเศรษฐกจของหนวย

เศรษฐกจในระดบตางๆ อยางไร และหลงจากหนวยเศรษฐกจตางๆ

มปฏสมพนธรวมกนแลว จะนามาซงผลลพธทางเศรษฐกจ (Economic

Outcome หรอ Economic Performance) อยางไร

��������� 1: �����������������������������������������������������

������ � ������� � ����������� � �������� � ���������������������� ��������������������������������������������� 1: �����������������������������������������������������

������ � ������� � ����������� � �������� � ���������������������� ������������������������������������

��������� 1: �����������������������������������������������������

�������

��������

������������

���������

����������������������

������������������������������������

��������� 1: �����������������������������������������������������

������ � ������� � ����������� � �������� � ���������������������� ������������������������������������

��������� 1: �����������������������������������������������������

����������������������������������������������������������������������������������������������

pong.indd 20-21 1/1/70 10:56:19 AM

:22: :23:

ทงน คาวา ‘สถาบน’ ในมมมองของเศรษฐศาสตรสถาบน มได

กนความแคบเพยง ‘องคกร’ (Organizations) ดงเชน กองทนการเงน

ระหวางประเทศ (International Monetary Fund: IMF) ธนาคารโลก

(World Bank) องคการการคาโลก (World Trade Organization: WTO)

เพยงเทานน หากยงหมายรวมถง ‘กฎกตกา’ (Rules of the Game)

อกดวย1

‘กฎกตกา’ ในทางเศรษฐศาสตรสถาบน หมายถง โครงสรางทาง

สงคม (Social Structures) หรอระบบของกตกาทางสงคม (Social

Rules) ทมความยงยนถาวรและสงผลตอปฏสมพนธทางสงคม (Social

Interactions) ทงในแงการจดโครงสรางและการจดวางความสมพนธ

(Structure) การสรางขอจากดและตกรอบ (Constrain) และการหนนสง

สนบสนน (Enable) พฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจและปฏสมพนธ

ระหวางหนวยเศรษฐกจ

‘กฎกตกา’ ในทางเศรษฐศาสตรสถาบน แบงออกเปน 2 ประเภท

หลก ไดแก

(1) กฎกตกาทเปนลายลกษณอกษรและมความเปนทางการ

(Written/Formal Rules) เชน กฎหมาย ความตกลง และพนธสญญา

ระหวางประเทศ เปนตน

(2) กฎกตกาทไมเปนลายลกษณอกษรและไมเปนทางการ

(Unwritten/Informal Rules) เชน อดมการณหลก วฒนธรรม คานยม

สวนรวม วถประวตศาสตร เปนตน

‘อดมการณ’ (Ideology) เปนกฎกตกาทไมไดถกเขยนไวเปน

ลายลกษณอกษร แตมอทธพลตอวถคดของผคน ซงจะมผลตอเนอง

ไปกาหนดพฤตกรรมของหนวยเศรษฐกจและปฏสมพนธระหวางหนวย

เศรษฐกจดวย

ดงนน ‘อดมการณ’ ซงเปนทยอมรบกนทวไปอยางสากล จงทา

หนาทไมแตกตางไปจากกฎกตกาทางการทบนทกไวเปนลายลกษณ

อกษร ซำยงอาจจะเขมแขง หนกแนน และมพลงอานาจมากกวาเสยอก

เพราะกฎกตกาทเปนลายลกษณอกษรอาจถกฉกหรอเปลยนแปลงไดงาย

แตกฎกตกาทไมเปนลายลกษณอกษร ซงสงคมสวนใหญยอมรบรวมกน

ถกฉกไมได และเปลยนแปลงไดยาก เพราะหยงรากลกลงไปถงระดบ

วฒนธรรม คานยม และความเชอของสงคม เชนนแลว การเปลยนแปลง

กฎกตกาทไมเปนลายลกษณอกษร ดงเชน อดมการณ จงตองใชเวลา

ในการเปลยนแปลง เรยนร และววฒน ผานวถแหงประวตศาสตร

ควรกลาวดวยวา กฎกตกาทไมเปนลายลกษณอกษร เชน

อดมการณ มผลตอการเปลยนแปลงกฎกตกาทเปนลายลกษณอกษร

อดมการณสากลทผคนนยมเชอถออยางกวางขวางนนมพลงผลกดนให

สงคมบนทกอดมการณดงกลาวไวเปนลายลกษณอกษรอยางเปนทางการ

หากมอดมการณใหมแพรหลายและเตบโตจนเปนทยอมรบกนทว

กฎกตกาทเปนลายลกษณอกษรอาจเปลยนแปลงไปตามอดมการณนน

หรอในทางกลบกน กฎกตกาทเปนลายลกษณอกษร เชน กฎหมาย

อาจสงผลใหเกดการเปลยนแปลงเชงอดมการณไดดวยเชนกน หาก

สามารถบงคบใชอยางมประสทธภาพ จนสามารถเปลยนแปลงความเชอ

คานยม และพฤตกรรมเดมของหนวยเศรษฐกจไดจรงตามประสงคแหง

กฎหมาย

ดวยกรอบการวเคราะหแบบเศรษฐศาสตรสถาบนดงทไดกลาว

มาพอสงเขป ทก ‘ปรากฏการณ’ หรอ ‘ระบบ’ ทผดบงเกดขนในโลก

จงมไดเกดขนลอยๆ อยางบรสทธผดผองและเปนกลางโดยไรรากไรทมา

หากแตทก ‘ปรากฏการณ’ หรอ ‘ระบบ’ ลวนม ‘อดมการณ’ แฝงอย

เบองหลง และคอยทาหนาทคำยนสรางความชอบธรรมและหนนสราง

ความเขมแขงใหแกตว ‘ปรากฏการณ’ หรอ ‘ระบบ’ นน ครนเมอ

‘อดมการณ’ เบองหลงดงกลาวแพรกระจาย เตบใหญ และเขาครอบครอง1 รายละเอยดเกยวกบ ระเบยบวธ (Methodology) และทฤษฎ (Theory) ของสาขาวชา

เศรษฐศาสตรสถาบน โปรดด Bowles (2004) และ Hodgson (2006) เปนตน

pong.indd 22-23 1/1/70 10:56:19 AM

:24: :25:

ความคดและจตใจของผคนในวงกวางมากขนเรอยๆ แลว กจะกลายเปน

อดมการณหลกทเปนสากลในทสด

‘โลกาภวตน’ และ ‘โลกาภวตนทางเศรษฐกจ’ จงไมไดเปนแค

‘ปรากฏการณ’ ทเกดขนโดยธรรมชาต (Natural) ซงผดบงเกดขนดวย

ตนเอง และมความเปนกลางในตวของมนเอง (Neutral) หรอเปนผลลพธ

จากพฤตกรรมหรอปฏสมพนธของหนวยเศรษฐกจยอยๆ อยางมอาจ

บงคบและควบคมทศทางได (Emerging Events) เพยงเทานน แต

ในปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจ ม ‘อดมการณ’ ทางานอย

เบองหลงดวย

ทงน ‘อดมการณ’ เบองหลงมสวนคำยน สรางความชอบธรรม

และหนนเสรมใหปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจคงอย ขยายตว

และเขมแขงขน ในขณะเดยวกน ปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจ

ทเขมแขงขนกมสวนหนนเสรมให ‘อดมการณ’ ดงกลาวเขมแขงขนตาม

ไปดวย การสงผลกระทบระหวางกนในลกษณะ Dialectic Determinism

เชนน2 จะดาเนนเรอยไปไมหยดนง และทาใหปรากฏการณโลกาภวตน

ทางเศรษฐกจและ ‘อดมการณ’ ดงกลาวเขมแขง ขยายตว เปนทยอมรบ

และสงอทธพลเหนอหนวยเศรษฐกจตางๆ ในสงคมเศรษฐกจโลกมากขน

โดยลาดบ

ความสมพนธระหวางปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจ

และ ‘อดมการณ’ เปนแกนหลกทตองทาความเขาใจ หากตองการศกษา

วเคราะหสภาพความเปนจรงทางเศรษฐกจและแกนเนอหา (Essence)

ของสงคมเศรษฐกจโลกดง ‘ทเปนอย’ ในปจจบน รวมถงการศกษา ‘ทมา’

(จากอดต) และ ‘ทไป’ (สอนาคต) ของสงคมเศรษฐกจโลก เนองเพราะ

ความสมพนธดงกลาวเปนพนฐานทสงผลกระทบตอวถการผลต (Mode

of Production) ของสงคมเศรษฐกจโลก ทงในแงพลงการผลต (Forces

of Production) และรปแบบความสมพนธทางสงคมและเศรษฐกจของ

หนวยเศรษฐกจ (Social Relations of Production)

วถการผลตจะสงผลกระทบตอโครงสรางสวนบน (Superstructure)

ของสงคมเศรษฐกจโลก เชน ระบบกฎหมาย ระบบความเชอ ระบบ

การเมองการปกครอง ระบบการศกษา ระบบการกลอมเกลาและผลต

สรางคนสสงคม (Socialization) อกตอหนง ทงน ความสมพนธทกลาวถง

ทงหมดลวนมลกษณะ Dialectic Determinism ทงสน

คาถามสาคญกคอ ‘อดมการณ’ ททางานอยภายในปรากฏการณ

โลกาภวตนคออะไร? มแกนเนอหาอยางไร?

คาตอบกคอ ‘อดมการณเสรนยมใหม’ (Neoliberalism)

ดงจะไดอธบายในสวนตอไป3

2 Dialectic Determinism คอความสมพนธในลกษณะท X เปนเหตซงสงผลกระทบตอ Y

และ Y สงผลกระทบยอนกลบตอ X โดยทผลของ X ตอ Y เปนพลงกาหนดหลก สวนผล

ยอนกลบของ Y ตอ X เปนพลงกาหนดรอง ปฏสมพนธดงกลาวจะดาเนนเรอยไปไมหยดนง

จงสรางการเปลยนแปลงภายในตวระบบแบบไมสนสด

3 งานเขยนชนนไมไดมงตอบคาถามวา ‘อดมการณเสรนยมใหม’ ม ‘ทมา’ จากไหน และม

‘พฒนาการ’ จากอดตถงปจจบนอยางไร คาตอบตอประเดนคาถามดงกลาว โปรดด

Harvey (2005) และ Osterhammel and Petersson (2005) เปนตน

pong.indd 24-25 1/1/70 10:56:19 AM

:26: :27:

‘อดมการณเสรนยมใหม’ (Neoliberalism) คออดมการณทอยเบองหลง

ปรากฏการณโลกาภวตน ในฐานะเปนปจจยคำยนความชอบธรรมและ

หนนสงเพมระดบความเปนโลกาภวตนทางเศรษฐกจ รวมทงสงผลตอ

การตดสนใจทางเศรษฐกจของหนวยเศรษฐกจในระดบตางๆ การผลต

สรางนกเศรษฐศาสตรและผกาหนดนโยบายทางเศรษฐกจผานระบบการ

ศกษาและระบบสอสารมวลชน การดาเนนนโยบายเศรษฐกจของรฐบาล

และแนวความคดและกรอบนโยบายขององคกรโลกบาลทางเศรษฐกจ

โดยทาหนาทเปน ‘สถาบน’ หลก ในการกาหนดวถคดและกรอบความคด

จดวางโครงสรางความสมพนธและโครงสรางสงจงใจ เพอใหพฤตกรรม

ของหนวยเศรษฐกจตางๆ เปนไปและสอดคลองตองตามปรชญาและแกน

เนอหาของ ‘อดมการณเสรนยมใหม’

‘อดมการณเสรนยมใหม’ เปนชอทนกวชาการสายสงคมศาสตร

จานวนมากใชเรยกแนวคดรวมสมยทมรากเหงามาจากอดมการณเสรนยม

(คลาสสก) [(Classical) Liberalism] ซงเชอมนในคณคาของระบบทนนยม

ตลาดเสร (Free Market Capitalism) โดยทรฐบาลมบทบาทในการ

แทรกแซงระบบเศรษฐกจนอยทสด ภายใตแนวคดดงกลาว ตลาดเสรเปน

กลไกจดสรรทรพยากรทางเศรษฐกจทมประสทธภาพทสด รฐบาลไมควร

เขาไปบดเบอนกลไกตลาด เชน กาหนดราคาขนสงหรอราคาขนตำ

แตควรปลอยใหตลาดทาหนาทเอง โดยมขอจากดและอปสรรคกดขวางใน

ระบบใหนอยทสด เชน ไมมการกาหนดโควตาการผลต ไมมการเกบภาษ

สนคาขาเขา ไมมการกดกนการคาและการลงทนจากตางประเทศ เปนตน

ทงนเพราะการทรฐเขาแทรกแซงกลไกตลาดจะทาใหสวสดการทาง

เศรษฐกจ (Economic Welfare) ของสงคมสวนรวมลดลง

ขอสมมตพนฐานของทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลก หรอ

เศรษฐศาสตรนโอคลาสสก ซงเปน ‘ตวแสดง’ ของอดมการณเสรนยมใหม

และเปนพนฐานของนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม คอปจเจกบคคล

มความเปน ‘สตวเศรษฐกจ’ (Homo Economicus) มเหตมผลทาง

เศรษฐศาสตรอยางสมบรณ (Economic Rationality) กลาวคอ

ปจเจกบคคลตดสนใจเลอกโดยคานงถงประโยชนสงสดสวนตนเปนสรณะ

ภายใตขอจากดทตนเผชญ (Optimization under Constraints) เชน

พฤตกรรมของผบรโภคมเปาหมายเพอแสวงหาความพงพอใจสงสด

ภายใตงบประมาณทมจากด (Utility Maximization) พฤตกรรมของ

ผผลตมเปาหมายเพอแสวงหากาไรสงสดภายใตเงนทนทมจากด (Profit

Maximization) เปนตน ทงน ปจเจกบคคลตอบสนองตอสงจงใจ

(Incentives) ตระหนกรลกษณะความพงพอใจ (Preferencs) และสามารถ

จดเรยงลำดบความพงพอใจของตนไดอยางคงเสนคงวา

ฐานสาคญของระบบทนนยมตลาดเสรจงอยทความเชอมนในการ

ตดสนใจเลอกอยางเสรของปจเจกบคคล หากแตละคนมพฤตกรรมในทาง

ททาใหตนไดประโยชนสงสด สงคมสวนรวม ซงหมายถงปจเจกบคคล

แตละคนบวกรวมกน กจะไดประโยชนสงสดตามไปดวย เสมอนหนงม

‘มอทมองไมเหน’ (Invisible Hands) นาพาเศรษฐกจไปสระดบสวสดการ

ทางเศรษฐกจสวนรวมสงสด โดยไมจาเปนตองม ‘บคคลทสาม’ มาทา

หนาทกาหนดวา ใครจะผลตอะไร ผลตอยางไร ผลตเทาไหร และจดสรร

ผลผลตทไดอยางไร

อดมการณเสรนยมใหม

pong.indd 26-27 1/1/70 10:56:19 AM

:28: :29:

ทงน การแสวงหาประโยชนสงสดของแตละคนจะถกถวงดล

ซงกนและกนจากสภาพการแขงขนเสรในตลาด จนไดดลยภาพ

(Equilibrium) ทตางฝายตางไดประโยชนจากการแลกเปลยน (หรออยาง

นอยไมแยลงไปกวาการไมแลกเปลยน) เชน ผผลตไมสามารถตงราคาสง

ลวไดดงใจตนตองการ เพราะผบรโภคจะหนไปซอสนคาจากผผลตรายอน

แทน ดงนน ราคาดลยภาพทซอขายกนในตลาด จงเปนราคาทผผลตและ

ผบรโภคตางไดรบประโยชนหรอสวนเกน (Surplus) จากการแลกเปลยน

นนคอ ผบรโภคซอสนคาในราคาทตำกวาหรอเทากบราคาสงสดทยนดซอ

เสมอ และผผลตขายสนคาในราคาทสงกวาหรอเทากบราคาตำสดทยนด

ขายเสมอ มเชนนนการแลกเปลยนอยางสมครใจจกไมเกดขน ดวยตรรกะ

เชนน การแลกเปลยนอยางสมครใจในระบบตลาดจงไมมทางทาให

สวสดการทางเศรษฐกจของสงคมสวนรวมแยลง1

อกฐานหนงของระบบทนนยมตลาดเสรอยทความเชอมนตอ

กรรมสทธในทรพยสนสวนบคคล (Private Property Rights) การท

ปจเจกชนมกรรมสทธในทรพยสนสวนบคคล สามารถสะสมทรพยสน

ใชประโยชนและแสวงหารายไดจากทรพยสน และซอขายเปลยนมอ

ทรพยสนได ยอมสรางแรงจงใจใหคนทางานหนกเพอยกระดบฐานะทาง

เศรษฐกจ และผลตคดคนนวตกรรมใหม ซงเปนพนฐานสาคญของการ

เสรมสรางความมงคงทางเศรษฐกจและการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ

กลาวโดยสรป อดมการณเสรนยมใหมมฐานรากอยทระบบตลาด

เสร การตดสนใจของปจเจกบคคล และกรรมสทธสวนบคคล อกทง

ใหความสาคญกบ ‘ประสทธภาพ’ ในกระบวนการผลตและการแลกเปลยน

เหนอกวา ‘ความเทาเทยม’ ในกระบวนการแบงสรร และใหคณคากบ

‘การแขงขน’ (Competit ion) เหนอกวา ‘การสรางความรวมมอ’

(Coordination) ในฐานะเปนบนไดไตสระดบสวสดการทางเศรษฐกจ

สวนรวมทสงขน โดยเชอมนวา แรงกดดนจากการแขงขนในระบบตลาด

เปนสงจงใจใหปจเจกบคคลตองยกระดบตนเอง ใหภาคธรกจตองพฒนา

พลงการผลต และใหประเทศตองสะสมทนและพฒนาเศรษฐกจ เพอรกษา

ขดความสามารถในการแขงขน (Competitiveness) ของตนใหมชวตรอด

ในเกมของระบบทนนยมตลาดเสร

‘อดมการณเสรนยมใหม’ เปนฐานเชงอดมการณทผลตสรางชด

นโยบายเศรษฐกจทเรยกกนวา ‘นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม’ (Neo-

liberal Economic Policy) หรอ ‘ฉนทมตแหงวอชงตน’ (Washington

Consensus) ซงเปนชดนโยบายเศรษฐกจหลกของผกาหนดนโยบาย

เศรษฐกจตางๆ ทวโลกภายใตกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ และเปน

กรอบความคดเชงนโยบายของนกเศรษฐศาสตรสวนใหญ ซงมพนฐาน

การศกษามาทางเศรษฐศาสตรกระแสหลกหรอเศรษฐศาสตรนโอคลาสสก

‘ฉนทมตแหงวอชงตน’ เปนศพททจอหน วลเลยมสน (John

Williamson) ใชเรยกชดของนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม ซงววฒน

จนกลายเปนขอเสนอเชงนโยบายหลกทองคกรโลกบาลทางเศรษฐกจ

เชน กองทนการเงนระหวางประเทศ ธนาคารโลก เสนอตอประเทศ

กาลงพฒนา ทงในรปของคาแนะนา การใชเปนเกณฑประเมนผลงาน

ดานเศรษฐกจ และการเปนเงอนไขประกอบการขอกยมเงน (Loan

Conditionalities) เพอปรบโครงสรางเศรษฐกจหรอเพอเสรมฐานะทน

สารองระหวางประเทศในชวงวกฤตการณการเงน เปนตน

องคกรเหลานมสานกงานใหญอยทกรงวอชงตน ด.ซ. ประเทศ

สหรฐอเมรกา ซงเปนประเทศทมงผลกดนขอเสนอเชงนโยบายดงกลาว

1 แมวาสวสดการทางเศรษฐกจของสงคมสวนรวมจะไมลดลงจากการแลกเปลยนอยาง

สมครใจในระบบตลาดเสรกตาม แตอยาลมวา สถานการณทมคนหนงไดประโยชนทเพมขน

จากการแลกเปลยนไปทงหมดคนเดยว โดยทคนอนไมไดประโยชนเพมขนเลย กเปนกรณ

หนงทเปนไปไดเชนเดยวกน ดงนน ภายใตตรรกะดงกลาว แมระบบตลาดเสรจะนามาซง

ประสทธภาพในการจดสรรทรพยากร (Efficient Allocation) แตมอาจนาพาความเปนธรรม

ในการแบงสรรผลไดทเกดขน (Equitable Distribution)

ประเดนดงกลาวสอดคลองกบหลกคดท Sen (2002) ใชประเมนคณคาของ

‘โลกาภวตน’ กลาวคอ ประเดนสาคญไมไดอยทโลกาภวตนกอประโยชนสทธหรอไม

หรอคนจนมสวสดการทางเศรษฐกจทดขนหรอไม แตอยทมการจดสรรโอกาสและผลประโยชน

สวนเพมทไดจากโลกาภวตนอยางเปนธรรม เทาเทยม และทวถงเพยงใดตางหาก

pong.indd 28-29 1/1/70 10:56:20 AM

:30: :31:

และเปนเจาของคะแนนเสยงจานวนมากในธนาคารโลกและกองทน

การเงนระหวางประเทศ ในระดบทสามารถกากบทศทางได เพราะกตกา

การลงคะแนนในองคกรโลกบาลทางเศรษฐกจเหลานนไมไดยดหลก ‘หนง

ประเทศ หนงเสยง’ หากแตคะแนนเสยงของแตละประเทศมสดสวนตาม

เงนทนสนบสนนทประเทศนนมอบใหองคกร2 นอกจากน ประเทศ

สหรฐอเมรกายงเปนฐานทตงสาคญของสถาบนการศกษาเศรษฐศาสตร

กระแสหลกหลายแหง ซงมสวนผลตสรางฐานคดและเนอหาของนโยบาย

เศรษฐกจเสรนยมใหม และผลตสรางนกเศรษฐศาสตรทสมาทานอดมการณ

เสรนยมใหม3

ชดของนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม ประกอบดวยนโยบาย

เศรษฐกจหลกดงตอไปน

(1) การเปดเสรทางเศรษฐกจ (Economic Liberalization) โดย

เฉพาะอยางยงการเปดเสรการคา การเงน และการลงทน เพอใหกลไก

ตลาดทางานไดอยางเสรและมประสทธภาพ โดยไมมอปสรรคกดขวาง

การไหลเวยนของการคา การเงน และการลงทนระหวางประเทศ

(2) การลด-ละ-เลกการกากบและควบคมโดยรฐ (Deregulation)

รฐลด-ละ-เลกการแทรกแซงตลาด จากดบทบาทของรฐเหลอเพยงเปนผ

ออกกฎกตกาและคมครองดแลรกษากฎกตกา ซงไมขดขวางการทางาน

ของตลาดและบนทอนเสรภาพทางเศรษฐกจของภาคเอกชน รวมถง

อานวยความสะดวกและสงเสรมบทบาทของภาคเอกชน

(3) การแปรรปรฐวสาหกจ (Privatization) หรอการเพมระดบ

ความเปนเจาของโดยเอกชนในสมบตของสาธารณะ เชน การใหบรษท

เอกชนเขามาประกอบกจการทรฐวสาหกจเคยทำ การกระจายหนของ

รฐวสาหกจเขาสตลาดหลกทรพย การยกเลกการผกขาดของรฐวสาหกจ

แลวเปดโอกาสใหเกดการแขงขนกบบรษทเอกชน เปนตน ทงน

การแปรรปรฐวสาหกจเปนความพยายามทจะลดภาระของรฐ เชน ลด

ภาระดานงบประมาณ ลดขนาดของภาครฐใหเลกลง โดยผลกภาระ

ใหภาคเอกชนและตลาดเขามารบหนาทแทน ดวยหวงวาจะชวยเพม

ประสทธภาพในการบรหารจดการ4

(4) การรกษาเสถยรภาพของระดบราคาในระบบเศรษฐกจ (Price

Stabilization) เปาหมายหลกในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคคอ

การธารงอตราเงนเฟอใหอยในระดบตำและสามารถควบคมได ธนาคาร

กลางจานวนมากเลอกใชนโยบายกาหนดเปาหมายอตราเงนเฟอ (Inflation

Targeting Policy) โดยประกาศระดบอตราเงนเฟอเปาหมายในแตละป

อยางเปดเผยและโปรงใส และใชเครองมอทางการเงน เชน อตราดอกเบย

นโยบาย เพอใหบรรลเปาหมายดงกลาว

นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมทงสตางอยบนฐานคดทเชอมน

ในการตดสนใจของปจเจกบคคล ระบบตลาดเสร และกรรมสทธเอกชน

ซงลวนเปนเสาหลกของระบบทนนยม นโยบายหลกเหลานเนนการสราง

บรรยากาศทสงเสรมการคาและการลงทนของภาคเอกชน รวมทงเปน

มตรตอกระบวนการผลตและการแลกเปลยนระหวางประเทศ รฐบาล

รบบทเปนเพยงตวประกอบรมขอบเวท ขณะทภาคเอกชน ทงผผลต

ภายในประเทศ และบรรษทขามชาต (Multinational Corporations:

MNCs) เปนพระเอกและผเลนหลกในการขบเคลอนเศรษฐกจ

2 กระทงรด ดอรนบช (Rudi Dornbusch) แหง MIT ยงเคยสรปความสมพนธระหวาง

กองทนการเงนระหวางประเทศกบรฐบาลแหงสหรฐอเมรกาไววา กองทนการเงนระหวาง

ประเทศเปนของเลนของสหรฐอเมรกาในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจภายนอกประเทศ

อางองจากบทสมภาษณโจเซฟ สตกลตซ (Joseph Stiglitz) ใน Left Business Observer

# 102, September 2002. http://www.leftbusinessobserver.com/Stiglitz.html 3 โปรดด Colander (2005) เปนตน

4 เหตผลททฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลกเชอวาการแปรรปรฐวสาหกจจะนามาซง

ประสทธภาพในการบรหารจดการ เนองจากสมบตของเอกชนมความเปนเจาของทชดเจน

แตกตางจากสมบตของรฐ ซงทกคนเปนเจาของ จงเสมอนไมมเจาของทแทจรง

ภาวะดงกลาวทาใหเกดปญหา ‘โศกนาฏกรรมของสมบตสาธารณะ’ (Tragedy of

the Commons) กลาวคอ สมบตสาธารณะซงไร ‘เจาภาพ’ ในการดแลรบผดชอบ มกจะ

ถกใชอยางเกนความจาเปนและเกนความเหมาะสม

pong.indd 30-31 1/1/70 10:56:20 AM

:32: :33:

ปจจบน ประเทศสวนใหญในโลกลวนดาเนนนโยบายเศรษฐกจ

ภายใต ‘กฎเหลก’ ดงกลาว และถกประเมนความสาเรจดวยหลกเกณฑ

ทยดโยงกบ ‘กฎเหลก’ แหงเสรนยมใหม ทงน ประเทศตางๆ โดยเฉพาะ

อยางยงประเทศกำลงพฒนา ถกกำกบทศทางในการดำเนนนโยบาย

เศรษฐกจอยางเปนทางการและไมเปนทางการโดยองคกรโลกบาลทาง

เศรษฐกจ บรรษทขามชาต บรษทจดอนดบความนาเชอถอ (Credit

Rating Agency) และประเทศมหาอานาจทางเศรษฐกจ โดยมคาถาททอง

ไวในจตใตสานกวา “หากตองการ ‘ความเชอมน’ ของนกลงทนตางชาต

ตองเปดเสร ลดการกากบดแล ลดขนาดรฐบาล สงเสรมภาคเอกชน

แปรรปรฐวสาหกจ และคมเงนเฟอใหตำ แลวเงนตางชาตจะไหลมาเทมา

เศรษฐกจชาตจะพฒนาเตบโต”5

มายาคตโดยทวไปกคอ หากประเทศไมดาเนนนโยบายในแนวทาง

เสรนยมใหมอยางเตมรปแบบ จะประสบปญหาทางเศรษฐกจ เงนทน

ตางชาตไมไหลเขามาลงทน เงนทนตางชาตทอยในประเทศจะไหลออก

ไปลงทนทอน บรษทจดอนดบความนาเชอถอจะปรบลดอนดบความ

นาเชอถอของประเทศ ธนาคารโลกจะไมใหเงนกเพอปรบโครงสรางทาง

เศรษฐกจ กองทนการเงนระหวางประเทศจะออกมาวจารณในทาง

เสยหาย ทงหมดนน เปนการทาลายบรรยากาศอน ‘นาลงทน’ ของ

ประเทศ และทาใหกระบวนการพฒนาเศรษฐกจหยดชะงก

ในดานหนง นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมมองวา นโยบาย

เศรษฐกจเสรนยมใหมเปนเชอเพลงของการพฒนาเศรษฐกจ โดยเฉพาะ

อยางยงสาหรบกระบวนการไลกวดทางเศรษฐกจของประเทศกาลงพฒนา

เพราะการดาเนนนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมภายใตกระแสโลกาภวตน

ทาใหประเทศสามารถดงทรพยากรจากตางประเทศ เชน เงนลงทนจาก

ตางประเทศ มาใชสะสมทนในประเทศและเตมเตมชองวางทประเทศม

เงนออมไมเพยงพอตอการลงทน รวมถงชวยพฒนาตลาดเงนและตลาด

ทน เพมความตองการใชจายรวมในระบบเศรษฐกจ และชวยสรางงาน

สรางรายได

นอกจากนน เพอดงดดใหเงนทนไหลเขามาลงทน ประเทศ

จาเปนตองรกษาเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจใหเขมแขง มวนยในการ

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาค พฒนาโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ

และทกษะแรงงาน รวมทงปฏรปกฎกตกาในประเทศใหทนสมยและเปน

สากล นนคอ ประเทศจาเปนตองพฒนายกระดบตวเองในทางททาใหแลด

‘นาลงทน’

กระนน ใชวานโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมจะมแตแงงาม

เพราะอกดานหนง นกเศรษฐศาสตรทางเลอกไดตงคาถาม

ตอการดาเนนนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมภายใตกระแสโลกาภวตน

ไวหลายประเดน ดงตวอยางเบองตนตอไปน

ประการแรก ผลลพธทเกดจากการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ

เสรนยมใหมไมเปนไปตามทฤษฎ ตวอยางเชน ขอมลในโลกแหงความ

เปนจรงพบวา นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมไมไดสงผลตอการเตบโต

ทางเศรษฐกจ อตราการเตบโตทางเศรษฐกจในยคเสรนยมใหมลดตำลง

โดยเฉลย ขณะทความเหลอมลำทางเศรษฐกจถางกวางขน ทงระดบ

ภายในประเทศและระดบระหวางประเทศ

ประการทสอง การเปดเสร โดยเฉพาะการเปดเสรการเงนและ

การลงทน ไดสรางความไรเสถยรภาพและความผนผวนใหแกระบบ

เศรษฐกจ จนสงผลกระทบตอเนองไปถงภาคเศรษฐกจจรง หลายกรณ

จบลงดวยการเกดวกฤตการณการเงน วกฤตการณเงนตรา และ

วกฤตการณเศรษฐกจ ซงบนทอนการเตบโต ความมนคง และความ

ยงยนของระบบเศรษฐกจ

5 โปรดด ตวอยางเชน แถลงการณฉบบทสองของคณะปฏรปการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) เมอวนท 25 กนยายน

พ.ศ. 2549 อางใน ปกปอง จนวทย (2549). “โปรดอานแถลงการณฉบบทสองอกครงหนง,”

คอลมนมองซายมองขวา หนงสอพมพ ประชาชาตธรกจ ฉบบวนท 13 พฤศจกายน

พ.ศ. 2549.

pong.indd 32-33 1/1/70 10:56:20 AM

:34:

ประการทสาม นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมทาใหอานาจ

ตอรองของแรงงานลดลงเมอเทยบกบนายจาง แรงงานไมสามารถ

ยกระดบคณภาพชวต และไมไดสวนแบงทเปนธรรมจากกระบวนการ

แลกเปลยนในตลาดแรงงาน

ประการทส รฐชาตมความเปนอสระในการดาเนนนโยบาย

เศรษฐกจลดลง และตอบสนองเปาหมายทางเศรษฐกจเพอผคนภายใน

ประเทศโดยตรงไดนอยลง เพราะถกตกรอบใหดาเนนนโยบายอยภายใต

กฎเหลกเสรนยมใหม และตองคานงถงปจจยภายนอกประเทศ เชน

ความเชอมนของนกลงทนตางชาต เพมมากขนเหนอประโยชนของคน

ในประเทศ

การดาเนนนโยบายเศรษฐกจทางเลอกทเปนอสระหรอสวนทาง

จากนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมนน ทำไดอยางยากลาบากในโลก

โลกาภวตนทางเศรษฐกจทมอดมการณเสรนยมใหมทางานอยเบองหลง

ตนทนในการทดลองดาเนนนโยบายเศรษฐกจทางเลอกวถอนเพอพฒนา

เศรษฐกจและยกระดบมาตรฐานการครองชพของผคนในเศรษฐกจ

และเพอปองกนตวเองจากความเสยงดานตางๆ ทมาจากโลกาภวตนทาง

เศรษฐกจ มราคาทตองจายสงอยางยง ทายทสด หลายประเทศตอง

จายอมเดนตามกตกาเศรษฐกจโลกซงถกกำกบจากอดมการณเสรนยม

ใหม อยางมอาจแขงขน ฝนหนหลงกลบมได

pong.indd 34-35 1/1/70 10:56:20 AM

:36: :37:

การพงทลายลงของกาแพงเบอรลนในป 1990 การลมสลายของสหภาพ

โซเวยตในป 1991 และการเปลยนแปลงในยโรปตะวนออกชวงตน

ทศวรรษ 1990 สงผลใหระบบเศรษฐกจแบบทเรยกกนทวไปวาระบบ

เศรษฐกจสงคมนยมหรอระบบเศรษฐกจคอมมวนสตถงทางตน1 สวนทาง

กบนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมทบงคบใชกนอยางแพรหลายทวโลก

ตงแตทศวรรษ 1980 โดยมประธานาธบดโรนลด เรแกน (Ronald

Reagan) แหงสหรฐอเมรกา และนางมารกาเรต แธตเชอร (Margaret

Thatcher) นายกรฐมนตรแหงสหราชอาณาจกร เปน ‘ศาสดา’ คสาคญ

ในการผลตสรางความเชอทวา “ไมมทางเลอกอนใดแลว” (There is no

alternative.) ในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ นอกเหนอจากนโยบาย

เศรษฐกจเสรนยมใหมภายใตระบบทนนยมตลาดเสรทามกลางกระแส

โลกาภวตนทางเศรษฐกจ

ชดนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมถกทาทายนอยมากจาก

นโยบายเศรษฐกจทางเลอกแนวอน ทงทมนกเศรษฐศาสตรทางเลอก

จานวนหนงผลตคาอธบายปรากฏการณโลกาภวตนทางเศรษฐกจและขอ

เสนอเชงนโยบายทางเลอกดวยมมมองทแตกตางไปจากนกเศรษฐศาสตร

นโอคลาสสกซงเปน ‘มนสมอง’ ของอดมการณเสรนยมใหม และทงท

หลายประเทศเลอกดาเนนนโยบายเศรษฐกจทางเลอกซงแตกตางหรอ

สวนทางจากชดนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม หรอใชนโยบายเศรษฐกจ

ทางเลอกประกอบกบนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมอยางประสบผล

สาเรจตามสมควร

ดงนน เนอหาของงานเขยนในชดเศรษฐกจทางเลอกจงม

วตถประสงคหลก 2 ประการ ไดแก

ประการแรก เพอสารวจองคความรและทฤษฎของแนวคด

เศรษฐศาสตรทางเลอกทพนไปจากแนวคดเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม

รวมถงววาทะระหวางแนวคดเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมและเศรษฐศาสตร

ทางเลอกในประเดนสาคญทเกยวของ

ประการทสอง เพอศกษาประสบการณของประเทศทนานโยบาย

เศรษฐกจทางเลอกไปใชจรงในโลกทเชยวกรากดวยกระแสโลกาภวตน

ทางเศรษฐกจและมอดมการณเสรนยมใหมเปนอดมการณกระแสหลก

ในการดำเนนนโยบายเศรษฐกจ

ทงหมดนเพอเปน ‘สงยนยน’ วา ในซอกมมเลกๆ ของวง

วชาการเศรษฐศาสตร ยงมนกเศรษฐศาสตรทางเลอกททางานในแนวทาง

ทแตกตาง ในซอกมมเลกๆ ของเศรษฐกจโลก ยงมบางประเทศทเลอก

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจในแนวทางทแตกตาง

‘ทางเลอกอน’ ในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจและการพฒนา

เศรษฐกจ ยงพอมหลงเหลออยในโลกใบน และนโยบายเศรษฐกจ

พนไปจากนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม

1 กระนน นกวชาการจานวนหนงโตแยงวา ระบบเศรษฐกจทใชในสหภาพโซเวยตและยโรป

ตะวนออกบางสวน ยงมใชระบบเศรษฐกจสงคมนยมหรอคอมมวนสตทแทจรง ตวอยางเชน

Resnick and Wolff (2002) เหนวา การปฏวตโซเวยตในป 1917 มใชการเปลยนรปแบบ

จาก ‘ทนนยม’ เปน ‘คอมมวนสต’ หากเปนการเปลยนรปแบบจาก ‘ทนนยมเอกชน’ มาเปน

‘ทนนยมโดยรฐ’ เทานน เพราะโครงสรางชนชนแบบคอมมวนสตมไดลงหลกปกฐานแทนท

โครงสรางชนชนแบบทนนยม เพยงแตโครงสรางอยางหลงเปลยนรปแบบไปเทานน มพก

ตองพดถงวา นยามของคาวา ‘สงคมนยม’ และ ‘คอมมวนสต’ มความแตกตางหลากหลาย

ในวงวชาการสงคมศาสตร

pong.indd 36-37 1/1/70 10:56:21 AM

:38:

เหลานนมไดสรางผลกระทบดานลบแกระบบเศรษฐกจ จนทาใหเศรษฐกจ

ลมเหลวหรอพงทลายลง ดงทนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมหวาดกลว

ในทางตรงกนขาม นโยบายเศรษฐกจทางเลอกเหลานนกลบมสวนชวย

สรางความเขมแขงและความยงยนใหแกระบบเศรษฐกจ และนาพา

ประเทศไปสการพฒนาทมความอยดมสขของผคนในประเทศเปน

เปาหมายสดทาย

ทงน การสงเคราะหองคความรและประสบการณในหนงสอเลมน

จะใหความสาคญกบแนวคดและนโยบายเศรษฐกจมหภาคทางเลอก

ทเปนคตรงขามกบนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศเปนสาคญ

โดยศกษาวเคราะหปรชญา เหตผล แกนเนอหา ขอถกเถยงเชงทฤษฎ

และเชงนโยบาย และประสบการณในการนาไปใชจรง ของมาตรการ

กากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ (Capital Controls) โดย

มกรณศกษาตวอยางคอ มาตรการกากบและจดการทนไหลเขาของ

ประเทศชล และมาตรการกากบและจดการทนไหลออกของประเทศ

มาเลเซย

pong.indd 38-39 1/1/70 10:56:21 AM

:40: :41:

ภาคท 2

พนไปจากนโยบายเปดเสร

การเงนระหวางประเทศ

pong.indd 40-41 1/1/70 10:56:21 AM

:42: :43:

“โลกาภวตนในภาคการเงนเปนสาเหตสาคญของความผนผวนไรเสถยรภาพและ

ความไมอาจคาดเดาทานายไดของเศรษฐกจโลก ... การลดการกากบควบคมในภาคการเงน

และการเปดเสรบญชทนกลบกลายเปนตวทานายทดทสดของการเกดวกฤตเศรษฐกจใน

ประเทศกาลงพฒนา”

รายงานวาดวยการคาและการพฒนาประจาป 1998

United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD)

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ (Financial Liberalization) หรอการ

เปดเสรบญชทน (Capital Account Liberalization) คอการทำให

การทาธรกรรมระหวางประเทศทเกยวของกบสนทรพยทางการเงน เชน

หน พนธบตร เงนตราตางประเทศ เงนฝาก เงนก ตราสารอนพนธ รวมถง

เงนลงทน เปนไปอยางเสรตามกลไกตลาด ลดการกากบควบคมโดยรฐ

ยกเลกขอจากดและกฎกตกาทเปนอปสรรคตอการเคลอนยายทนระหวาง

ประเทศ โดยรฐทาหนาทเปนเพยงผดแลและรกษากตกาของระบบ กลาว

คอ รฐเปนผกาหนดกฎกตกาเฉพาะเทาทจาเปน ทากฎกตกาใหมความ

ชดเจน เปดเผยทวกน โปรงใส และลดการใชดลยพนจของเจาหนาทรฐ

ในสวนทเกยวของกบการทาธรกรรมการเงนระหวางประเทศ

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศเปนหวใจสาคญของ

นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม มผลทำใหเงนทนสามารถเคลอนยาย

ระหวางประเทศไดอยางเสรโดยปราศจากขอจากดดานพรมแดน

นกลงทนสามารถเขาไปลงทนเพอผลตสนคาและบรการในประเทศอน

เพอเขาครอบครองเปนเจาของบรษทของประเทศอน หรอเพอซอ

สนทรพยทางการเงนในตลาดหลกทรพยและตลาดพนธบตรของประเทศ

อนได เปนตน

นโยบายดงกลาวไดรบการสนบสนนจากกองทนการเงนระหวาง

ประเทศตงแตทศวรรษ 1980 และแพรหลายอยางสงยงนบแตตน

ทศวรรษ 1990 เรอยมา โดยมการปฏวตเทคโนโลยสารสนเทศเปนพลง

ผลกดนสาคญททาใหการเคลอนยายเงนทนขามชาตเปนไปไดจรง

สะดวก และรวดเรวตามเวลาจรง

นอกจากน ยงมแรงผลกดนจากความตองการแสวงหากาไร

สงสดของกลมทนระดบโลกขนาดใหญ เชน บรรษทขามชาต กองทน

ขามชาต ซงมงแสวงหาแหลงลงทนทใหผลตอบแทนสง กาไรด และม

ตนทนทางเศรษฐกจตำ เชน คาจางแรงงานถก หรอไดรบยกเวนภาษ

บางประเภท

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศไดรบการสนบสนนและ

ผลกดนอยางกวางขวางในหมนกเศรษฐศาสตร กลมทนในประเทศและ

นอกประเทศ รฐบาล ประเทศมหาอานาจทางเศรษฐกจ และองคกร

โลกบาลทางเศรษฐกจ ในฐานะเปนบนไดไปสความเจรญรงเรองทาง

เศรษฐกจของผรบทน ของผลงทน และของเศรษฐกจโลก

จวบจนกระทงป 1997 เมอเกดวกฤตการณการเงนในภมภาค

เอเชยตะวนออก นโยบายดงกลาวจงเรมถกตงคำถามมากขนในฐานะเปน

‘ตนเหต’ แหงวกฤตการณการเงน ขณะทผลประโยชนของการเปดเสร

ไมไดเกดขนจรงอยางเตมทเหมอนดงททฤษฎวาไว

เนอหาในบทนจะเปนการสารวจขอโตแยงทแวดลอมนโยบาย

เปดเสรการเงนระหวางประเทศ เพอทาความเขาใจแนวคดและทฤษฎ

ทอยเบองหลงความคดของนกเศรษฐศาสตรสองกลม โดยทกลมแรก

สนบสนนการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ สวนอกกลมหนงตงคาถาม

ตอนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

ววาทะวาดวยการเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศ

pong.indd 42-43 1/1/70 10:56:21 AM

:44: :45:

4.1 การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

‘ใน’ โลกความคดเสรนยมใหม

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมสนบสนนการเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศ ดวยเหตผลโดยสรป ดงน1

(1) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศชวยเพมประสทธภาพ

ในการจดสรรทรพยากร (Allocative Efficiency) ระหวางประเทศ และ

ทาใหสวสดการของเศรษฐกจโลกดขน

ในดานหนง การเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศอยางเสร

เปดโอกาสใหประเทศทมเงนทนเหลอใช สามารถหาประโยชนจากเงนทน

ทตนมอยไดอยางเตมท ดวยการไปลงทนในประเทศทขาดแคลนเงนทน

ตามทฤษฎแลว การลงทนในประเทศทขาดแคลนเงนทนจะใหอตราผล

ตอบแทนสงกวาการลงทนภายในประเทศซงมเงนทนเหลอเฟอ

อกดานหนง การปลอยใหเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

โดยเสร ทาใหประเทศทขาดแคลนเงนทนเนองจากมเงนออมภายใน

ประเทศไมเพยงพอตอความตองการลงทน สามารถเขาถงแหลงทน

ภายนอกประเทศ โดยใชเงนทนจากตางประเทศมาลงทนเพอพฒนา

เศรษฐกจเพมเตมไปจากเงนทนภายในประเทศทขาดหายไป

ตลาดการเงน (Financial Markets) และสถาบนทางการเงน

(Financial Intermediaries) ทาหนาทเปนสอกลางระหวางผขาดแคลน

เงนทน (ผก) กบผมเงนทนเหลอใช (ผออม) การเชอมโยงตลาดการเงน

ระหวางประเทศเขาเปนหนงเดยว (Financial Integration) จะชวยเพม

ประสทธภาพในการทาหนาทดงกลาว ทายทสด ทงผกและผใหกตางได

รบผลประโยชนมากขน มสวสดการดขนทงค รวมทงมประสทธภาพ

(Productive) เพมขนดวย

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมเชอวา ตลาดการเงนระหวาง

ประเทศสามารถทาหนาทจดสรรทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดไดอยาง

มประสทธภาพ มเสถยรภาพ และสมบรณ

ในโลกเสรนยมใหม การเชอมโยงเศรษฐกจของประเทศเขากบ

เศรษฐกจโลกผานการเปดเสรทางการคาและการเงน ทาใหการสงออก

ของหลายประเทศกลายเปนองคประกอบทสาคญทสดของความตองการ

ใชจายรวมภายในประเทศ (Aggregate Demand) เหนอการบรโภคภายใน

ประเทศและการลงทนภายในประเทศ อกทงเงนออมของตางประเทศ

กกลายเปนแหลงทนทสาคญเหนอเงนออมภายในประเทศ แมดานหนง

ประเทศจะไดประโยชนจากการใชทรพยากรภายนอกมาชวยพฒนา

เศรษฐกจ แตอกดานหนงเศรษฐกจของประเทศกตองพงพงปจจย

ภายนอกมากขนดวย

(2) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศชวยสรางงานและสราง

รายไดใหแกประเทศผรบทน สงผลใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

(Economic Growth) สงขน รวมถงเกดการถายทอดเทคโนโลยไปยง

ประเทศผรบทนดวย

เงนทนจากตางประเทศถอเปนเชอเพลงสาคญในการทำให

เศรษฐกจเตบโต อกทงชวยผอนคลายขอจากดในการพฒนาเศรษฐกจ

ของประเทศทขาดแคลนเงนทน การลงทนจงไมจาเปนตองพงเงนออม

ภายในประเทศเทานน หากหวงพงพงเพยงเงนออมภายในประเทศ อาจ

ทาใหโครงการลงทนทใหผลตอบแทนจากการลงทนสงหลายโครงการไมม

โอกาสไดเกดขน

เงนลงทนจากตางประเทศชวยใหเกดการจางงานภายในประเทศ

ทาใหรายไดและทกษะของแรงงานในประเทศสงขน และเกดการถายทอด

เทคโนโลยและเทคนคการผลตจากบรรษทขามชาตไปยงประเทศกาลง1 โปรดด Kindleberger (1967) Gurley and Shaw (1967) Fisher and Reisen (1993)

Mussa and Goldstein (1993) และ Eichengreen and Mussa (1998) เปนตน

pong.indd 44-45 1/1/70 10:56:21 AM

:46: :47:

พฒนา ซงชวยเพมผลตภาพใหสงขน

ทายทสด การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหชองวางทาง

เศรษฐกจระหวางประเทศพฒนาแลวกบประเทศกาลงพฒนาหดแคบลง

ชวยใหประเทศกาลงพฒนาสามารถวงไลกวดทางเศรษฐกจกบประเทศ

พฒนาแลวได

(3) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศชวยพฒนาบรการ

ทางการเงน (Financial Services) ในมตตางๆ

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ ทาใหประเทศตางๆ

ทวโลกสามารถเขาถงบรการทางการเงนไดอยางกวางขวาง สะดวกรวดเรว

และหลากหลาย อกทงชวยยกระดบคณภาพของบรการทางการเงนใหสง

ขน ตวอยางเชน

- ผประกอบการในประเทศหนงสามารถเขาถงบรการทาง

การเงนประเภทใหมทยงไมมใหบรการในสถาบนการเงนภายในประเทศได

- การเปดเสรการเงนระหวางประเทศสรางแรงกดดนใหเกด

การแขงขนเพอพฒนาบรการทางการเงน ทำใหคณภาพของบรการทาง

การเงนดขน

- การลดขอจากดดานการแลกเปลยนเงนตราชวยเพมสภาพ

คลองในตลาดเงนตรา

- การเปดเสรการเงนระหวางประเทศชวยใหระบบประกน

ความเสยงดขน เพราะนกลงทนสามารถถอสนทรพยการเงนของประเทศ

ตางๆ ไดอยางกวางขวางหลากหลายขน ทาใหความเสยงของระบบลดลง

- การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหธนาคารหรอ

ผประกอบการเขาถงแหลงสนเชอราคาถกจากตางประเทศได ซงชวยลด

ตนทนในการประกอบกจการ

(4) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศสรางแรงกดดนใหแตละ

ประเทศตองรกษาวนยในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ (Policy

Discipline) และพฒนาเศรษฐกจเพอดงดดนกลงทนตางชาต

ในกระบวนการพฒนาเศรษฐกจ ประเทศกาลงพฒนามกพงพง

ทนจากตางประเทศ การเปดเสรการเงนระหวางประเทศจงเปนไปดวย

ความมงหวงวาจะเพมแรงดงดดใหเงนทนตางชาตไหลเขาประเทศ

มากขน

ภายใตนโยบายดงกลาว ประเทศจะมแรงจงใจในการรกษา

เสถยรภาพทางเศรษฐกจและพฒนาเศรษฐกจ เพอจงใจใหทนตางชาต

เลอกเขามาลงทนในประเทศของตน เชน การรกษาอตราเงนเฟอในระดบ

ตำ การรกษาวนยทางการคลงและการเงน การปฏรปกฎกตกาทาง

เศรษฐกจใหทนสมยและเปนสากล เปนตน

นอกจากนน หลายประเทศยงดาเนนนโยบายสงเสรมการลงทน

ดวยการสรางสภาพแวดลอมทเปนมตรกบนกลงทนตางชาต เชน การใช

มาตรการยกเวนภาษ การจดสรางโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจในเขต

พนทลงทนหรอนคมอตสาหกรรม การลดการกากบควบคมตลาดภายใน

ประเทศโดยรฐ การใชนโยบายการคาเสร เปนตน

ทงหมดนเพอดงดดใหนกลงทน ‘เลอก’ ทจะเขามาลงทน และ

เพอรกษาอนดบความนาเชอถอทางเศรษฐกจของประเทศในสายตาของ

บรษทจดอนดบความนาเชอถอระหวางประเทศ ซงเปนขอมลสาคญ

ในการตดสนใจของนกลงทนตางชาต โดยประเทศจะไดประโยชนทาง

เศรษฐกจจากกระบวนการทาประเทศใหนาลงทนและนกลงทนกเกด

ความเชอมนไปดวยพรอมกน

นกเศรษฐศาสตรทยดมนถอมนตอการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศมองวา ถงแมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจของ

ประเทศจะลดนอยลง เพราะตอง ‘หมนตามโลก’ และตองคานงถงปจจย

ภายนอกมากขน แตประโยชนทไดรบกลบสงกวาตนทน เพราะเปนการใช

แรงกดดนจากภายนอกประเทศ เชน กองทนการเงนระหวางประเทศ

มาชวยปองกนไมใหรฐบาลดาเนนนโยบายในทางทขดตอความยงยนทาง

เศรษฐกจในระยะยาว เชน การใชงบประมาณขาดดลเพอสรางคะแนน

นยมทางการเมอง เปนตน

pong.indd 46-47 1/1/70 10:56:21 AM

:48: :49:

4.2 การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

‘นอก’ โลกความคดเสรนยมใหม

แมนกเศรษฐศาสตรสวนใหญจะสนบสนนนโยบายเปดเสร

การเงนระหวางประเทศ แตนกเศรษฐศาสตรทางเลอกจานวนหนงมองวา

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศไดสรางปญหาทางเศรษฐกจหลาย

ประการ โดยเฉพาะเมอประเทศเลอกดาเนนนโยบายเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศกอนเวลาอนควร อนเนองมาจากปจจยเชงสถาบนภายใน

ประเทศยงไมถงพรอม หรอดาเนนนโยบายผดขนตอน หรอแมประเทศ

จะมความพรอมเชงสถาบน และเศรษฐกจมโครงสรางพนฐานทเขมแขง

แลวกตาม แตการเปดเสรการเงนระหวางประเทศกยงมลกษณะธรรมชาต

ทสรางปญหาโดยตวของมนเอง และสรางปญหาใหแกเศรษฐกจทเขมแขง

อยแตเดมได

หากกลาวโดยสรป เหตผลของนกเศรษฐศาสตรทางเลอกทตง

คาถามตอการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ ไดแก2

(1) ตลาดการเงนระหวางประเทศไมไดมประสทธภาพ เนองจาก

มปญหาขอมลขาวสารไมสมบรณ (Imperfect Information) อยางสง และ

นกลงทนไมไดเลอกตดสนใจลงทนระหวางประเทศอยางมเหตมผล

สมบรณ ทาใหระบบการเงนระหวางประเทศเตมไปดวยความผนผวน

ไรเสถยรภาพ ขณะทผลประโยชนสทธตามคาทานายของทฤษฎ

เศรษฐศาสตรกระแสหลกมาตรฐานไมไดเกดขนจรง

ขอสรปของนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมทวา ตลาดเสรเปน

กลไกในการจดสรรทรพยากรทมประสทธภาพสงสดนน อยภายใต

ขอสมมตตงตนหลกคอ (1) ปจเจกบคคลมเหตมผลทางเศรษฐศาสตร

อยางสมบรณ กลาวคอ ปจเจกบคคลจะตดสนใจโดยพจารณาทางเลอก

ตางๆ ทเปนไปไดทงหมดภายใตขอจากดทตนเผชญ แลวจงเลอก

ทางเลอกทสรางประโยชนสทธสงสดแกตน และ (2) ตลาดมลกษณะ

สมบรณแบบ มประสทธภาพ และมเสถยรภาพ กลาวคอ ผซอและผขาย

สามารถเขาออกจากตลาดไดเสรโดยปราศจากอปสรรคกดขวาง การทา

สญญาระหวางกนมความสมบรณ และผซอผขายไดรบขอมลขาวสารท

สมบรณและเทาเทยมกน

แตในโลกแหงความเปนจรง ตลาดการเงนระหวางประเทศ

หางไกลจากสภาพตลาดทมความสมบรณ แมการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศจะชวยลดอปสรรคในการเขาออกตลาด แตขอมลขาวสารในตลาด

ไมมความสมบรณ เพราะมขอมลมากมายท ‘ไมร’ และ ‘ไมอาจรได’ อกทง

การรบรขอมลระหวางตวละครตางๆ กไมเทาเทยมกนดวย

การตดสนใจทางเศรษฐกจของนกลงทนจงไมมเหตมผลทาง

เศรษฐศาสตรอยางสมบรณ นกลงทนไมรทางเลอกทงหมดทเปนไปได

ไมไดตดสนใจบนพนฐานของการเลอกสงทดทสดใหตวเอง เพราะตดสนใจ

ลงทนโดยใชขอมลขาวสารทมจากด ไมสมบรณ และไมเทาเทยม ทาได

เพยงแตคาดเดาใหดทสด (Best Guess) เทานน

นอกจากนน นกลงทนในตลาดการเงนระหวางประเทศยงม

พฤตกรรมการลงทนแบบตามแห (Herding Behavior) กลาวคอ ไมได

ตดสนใจเลอกลงทนในโครงการลงทนทใหผลตอบแทนสงสดเทาทเปน

ไปได แตเลอกลงทนในโครงการทนกลงทนจานวนมากแหกนเขาไปลงทน

เพอ ‘ประกน’ ไมใหพลาดตกขบวนจนผลประกอบการดอยกวาคแขง

พฤตกรรมเชนน (รวมถงพฤตกรรมการเกงกาไร ซงจะกลาวถง

ในหวขอตอไป) ทาใหการลงทนทไมไดอยในระดบทเหมาะสมดทสด

(Optimal Level) ซงเปนระดบสวสดการสงสด และราคาสนทรพยไมได

สะทอนปจจยพนฐานทางเศรษฐกจ ในทางตรงกนขาม กลบทาใหตลาด

การเงนระหวางประเทศมความผนผวนไรเสถยรภาพมากกวาทควร

จะเปน และนาพาใหเกดภาวะเศรษฐกจฟองสบซงสงผลกระทบตอภาค

เศรษฐกจจรงในบนปลาย 2 โปรดด Keynes (1936) Baker et al. (eds) (1998) Blecker (1999) Epstein (ed)

(2005a และ 2005b) และ Stiglitz (1998) เปนตน

pong.indd 48-49 1/1/70 10:56:22 AM

:50: :51:

ปญหาขอมลขาวสารไมสมบรณมไดสรางตนทนใหแกตลาด

การเงนระหวางประเทศ เชน สรางความผนผวนไรเสถยรภาพ เพยง

เทานน หากยงลดทอนผลไดจากการเปดเสรทางการเงนตามททฤษฎ

เศรษฐศาสตรกระแสหลกมาตรฐานคาดหวงอกดวย เพราะเงนทนไมได

ไหลไปยงทซงใหอตราผลตอบแทนจากการลงทนสงทสด ดวยนกลงทน

มขอมลพนฐานในการตดสนใจลงทนไมสมบรณพอ จงไมสามารถ

เปรยบเทยบอตราผลตอบแทนจากการลงทนในประเทศตางๆ ทงหมด

เทาทเปนไปได ไมสามารถประเมนมลคาทแทจรงตามปจจยพนฐานของ

สนทรพยได และไมสามารถประเมนคาความเสยงทใกลเคยงกบความ

เปนจรงได

เมอขอสมมตทใชสรางทฤษฎไมสมจรง ทฤษฎยอมมขอจากด

ในการอธบายปรากฏการณในโลกแหงความเปนจรง คาทานายของ

ทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลกมาตรฐานถงผลประโยชนสทธจากการ

เปดเสรการเงนระหวางประเทศ จงไมเกดขนจรงในตลาดการเงนระหวาง

ประเทศ การเปดเสรการเงนระหวางประเทศไมไดนาไปสการจดสรร

ทรพยากรการเงนระหวางประเทศอยางมประสทธภาพสงสด และไมไดนา

มาซงสวสดการของโลกทสงขน

(2) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหระบบการเงน

ระหวางประเทศเตมไปดวยความผนผวนไรเสถยรภาพ รวมทงมสวน

ในการผลตสรางเศรษฐกจฟองสบ (Bubble Economy) ความตนตระหนก

ทางการเงน (Financial Panics) และวกฤตการณการเงน (Financial

Crises)

ในระบบทนนยมตลาดเสร การลงทนเปนพนฐานของการพฒนา

และการเตบโตทางเศรษฐกจ การผลต การจางงาน และการผลตสราง

นวตกรรม แตการลงทนกมธรรมชาตแหงความผนผวน ความไร

เสถยรภาพ และความเสยง ซงเปนสงทไมอาจหลกเลยงได ทงนเพราะ

การตดสนใจลงทน ณ ปจจบนขณะ อยบนพนฐานของการคาดเดา

อนาคต เชน ยอดขายหรอรายไดในอนาคต สถานการณเศรษฐกจใน

อนาคต เปนตน ซงขอมลเหลานนเปนขอมลท ‘ไมร’ และ ‘ไมอาจรได’

เชนนแลว การตดสนใจลงทนจงไมมทางเปนการตดสนใจในระดบท

เหมาะสมดทสด (Optimal Level) ดงเชนการคานวณหาระดบการลงทน

ในแบบจาลองทางทฤษฎ ทาไดเพยงการคาดเดาและประเมนอนาคต

ดวยความคดตนเพยงเทานน

ทงน การลงทนภาคเอกชนทเตมไปดวยความผนผวนและควบคม

ไมไดสงผลกระทบตอภาคเศรษฐกจจรงอยางมนยสำคญ ตวอยางเชน

หากเศรษฐกจมระดบการลงทนตำกวาระดบทเหมาะสม กจะสรางปญหา

การวางงาน เมอคนงานไมมรายไดหรอรายไดลด รายจายจากภาค

ครวเรอนกลดลงตามไปดวย สนคาและบรการทบรษทผลตขนกไม

สามารถขายได มปญหาของเหลอ ราคาสนคาตกตำ กาไรของบรษท

ลดลง จนตองลดการลงทนลงอก สรางปญหาการวางงานขนานใหญ

และเศรษฐกจตกตำ ปญหาจะดาเนนเปนวงจรอบาทวเชนนเรอยไป

หากปราศจากการแทรกแซงตลาดโดยภาครฐ เพอเพมความตองการ

ใชจายรวมของระบบเศรษฐกจผานการใชนโยบายการเงนและนโยบาย

การคลง

เมอการลงทนมความเสยง ตลาดการเงนจงพยายามพฒนา

นวตกรรมการจดการความเสยงใหแกนกลงทน เชน มสนทรพยทาง

การเงนทสามารถซอขายความเสยงได มกระบวนการแปลงสนทรพย

เปนทน มตลาดรองสาหรบขายสนทรพย เปนตน จนดราวกบวา

ความเสยงของระบบการเงนลดนอยลง อยางไรกตาม Keynes (1936)

กลบมองตรงกนขาม เขาชวา หากตลาดการเงนสามารถแปลงสภาพ

สนทรพยระยะยาวใหกลายเปนเพยงพนธสญญาระยะสนสาหรบนกลงทน

ได จกทาใหตลาดการเงนทวมทนไปดวย ‘จตเกงกาไร’ (Speculative

Mentality) ซงเปนเนอดนททาให ในทายทสด นวตกรรมทางการเงน

ทสรางขนเพอลดความเสยง กลบผลตสรางความเสยงใหสงขนเสยเอง

pong.indd 50-51 1/1/70 10:56:22 AM

:52: :53:

พฤตกรรมเกงกาไรในตลาดการเงนทาใหนกลงทนไมไดตดสนใจ

โดยคานงถงปจจยพนฐานทางเศรษฐกจระยะยาว เชน ผลประกอบการ

ของบรษท อยางทควรจะเปน หากคานงถงการเคลอนไหวของราคา

สนทรพยในระยะสนซงวบไหวดวยแรงเกงกาไรเปนสาคญ ภายใตภาวะ

เชนน ‘ความจรง’ เรองผลงานของบรษทจงไมมความสาคญเทากบ

‘ความเชอ’ วานกลงทนรายอนทานายการเคลอนไหวของราคาสนทรพย

ของบรษทในระยะสนอยางไร ราคาสนทรพยในระยะสนจงไมสามารถ

สงสญญาณเกยวกบ ‘คณภาพ’ ของสนทรพยไดอยางแทจรง แตถก

บดเบอนดวยแรงแหงการเกงกาไร ซงสงผลบดเบอนการจดสรร

ทรพยากรในภาคเศรษฐกจจรงดวย

ธรรมชาตแหงความผนผวนไรเสถยรภาพของการลงทน รวมถง

ปญหาขอมลขาวสารทไมสมบรณในตลาดการเงนระหวางประเทศ นามา

ซงพฤตกรรมการลงทนแบบตามแห และพฤตกรรมการคาดการณ

เกงกาไรของนกลงทนทมลกษณะเสรจสมดวยตนเอง (Self-fulfilling

Prophecies)3 ซงไรเหตผลทางเศรษฐศาสตรอยเบองหลง พฤตกรรม

เหลานบนทอนความสำคญของปจจยพนฐานทางเศรษฐกจซงควรจะเปน

ปจจยกาหนดมลคาทแทจรงของสนทรพย การทราคาสนทรพยผนผวน

ตามแรงแหงการเกงกาไรเปนสาคญมสวนผลตสรางภาวะเศรษฐกจ

ฟองสบ

เศรษฐกจฟองสบคอ เศรษฐกจทราคาสนทรพยทวคาสงขนอยาง

รวดเรว โดยมอาจอธบายไดดวยปจจยพนฐาน (เชน ราคาหนเพมสงขน

แมวาบรษทจะมผลประกอบการขาดทน เปนตน) เศรษฐกจฟองสบสราง

ปญหาใหแกเศรษฐกจ เพราะไปบดเบอนกลไกการจดสรรทรพยากรทาง

เศรษฐกจ และบนทอนประสทธภาพของระบบเศรษฐกจ ทำใหทรพยากร

ถกจดสรรไปสภาคเศรษฐกจทไมกอใหเกดผลผลต

ภาวะเศรษฐกจฟองสบจกจบลงดวยภาวะฟองสบแตกในเวลา

ตอมาเสมอ ทำใหนกลงทนขาดทน สถาบนการเงนมปญหาเนองจาก

หลกทรพยคำประกนเงนกดอยคาลง ลกหนสญเสยความสามารถในการ

ชาระหนคน สถาบนการเงนเผชญปญหาหนเสย หลายกรณจบลง

ดวยการลมละลายของสถาบนการเงน สรางภาวะตนตระหนกทางการเงน

(Financial Panics) วกฤตการณธนาคาร วกฤตการณการเงน และ

เกดปญหาสนเชอขาดแคลน (Credit Crunch) จนเศรษฐกจตกตำ

หลายกรณไดผลตสรางผลลกลามจากวกฤตการณการเงน (Contagion

Effects) ไปยงประเทศอนในภมภาค

ทงหมดนสะทอนวา ปญหาทเกดขนในภาคการเงนสงผลตอเนอง

ไปยงภาคเศรษฐกจจรง ภาคการเงนและภาคเศรษฐกจจรงมไดแยกขาด

จากกน (Dichotomy)

Calvo and Mendoza (1996) ชวา ปญหาความไมสมบรณของ

ขอมลขาวสารในตลาดการเงนจะยงทวความรนแรงขน หากประเทศเพม

ระดบการเปดเสรการเงน ดวยเหตผลวา ขอมลขาวสารเปนสนคาทม

ตนทนในการไดมา เมอตลาดเงนตลาดทนทวโลกรวมตวเสมอนเปนหนง

เดยวกน นกลงทนสามารถกระจายความเสยงดวยการไปลงทนในหลาย

ประเทศ แรงจงใจในการหาขอมลเกยวกบประเทศตางๆ แบบเฉพาะราย

อยางลกซงยอมลดนอยลง สรปวา การทาใหตลาดเงนตลาดทนของโลก

กลายเปนหนงเดยวกนผานการเปดเสรบญชทน มสวนผลตสราง

พฤตกรรมการลงทนแบบตามแหไรเหตผลใหเกดขนและถขน สงผลให

ปญหาเศรษฐกจฟองสบ การเกงกาไร และวกฤตการณการเงน เกด

บอยครงขน

งานวจยเชงประจกษหลายชนชใหเหนวา การเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศมไดมแตผลประโยชน หากมตนทนดวย ในหลายกรณ

โดยเฉพาะเมอประเทศกาลงพฒนาดาเนนนโยบายเปดเสรการเงน

3 Self-fulfilling Prophecies หมายถง การปฏบตไปในทศทางทหนนสงการคาดการณ

ของตน จนทาใหสงทตนคาดการณไวเกดขนจรงในทายทสด ตวอยางเชน เมอนกลงทน

คาดการณวาในอนาคตเงนบาทจะออนคาลง จงไดขายเงนบาทเพอซอเงนเหรยญสหรฐ ณ

ปจจบน ซงผลของการกระทาดงกลาว ทาใหคาเงนบาทในอนาคตออนคาลงจรงตามทได

คาดการณอนาคตไวแตแรก

pong.indd 52-53 1/1/70 10:56:22 AM

:54: :55:

ระหวางประเทศโดยทปจจยเชงสถาบนยงไมถงพรอม อาจตองจายตนทน

ราคาแพงกวาผลประโยชนทไดรบ มหนาซำ ผลประโยชนดานบวกท

ทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลกทานายไว อาจไมไดเกดขนในโลกแหง

ความจรง ตวอยางของงานศกษาเหลาน ไดแก

- Dooley (1996) พบวา ประเทศทมความออนแอเชงสถาบน

เชน มระบบกากบตรวจสอบระบบธนาคารพาณชยทออนแอ มการ

คอรรปชนสง จะเผชญผลดานลบจากการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

อยางมหาศาล

- Rodrik (1998) ศกษาผลของการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศกบอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ พบวา ทงสองตวแปรไมมความ

สมพนธกน นนคอ การเปดเสรการเงนระหวางประเทศไมใชปจจยท

ทาใหเศรษฐกจเตบโต

- Kaminsky and Reinhart (1999) พบวา การเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศเปนปจจยสาคญทนาเศรษฐกจไปสวกฤตการณทาง

การเงนและวกฤตการณธนาคาร โอกาสของการเกดวกฤตการณการเงน

ขนอยกบระดบความเขมขนของการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

นนคอ ยงเปดเสรการเงนมากเทาใด โอกาสเกดวกฤตการเงนยงสงขน

มากเทานน

- Wyplosz (2001) พบวา ประเทศกาลงพฒนาเผชญผลดานลบ

จากการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ เชน ระดบของความผนผวน

ไรเสถยรภาพ และความรนแรงของวกฤตการณเศรษฐกจทจะเกดตามมา

จะสงกวาประเทศพฒนาแลว

- Eichengreen (2002) เปรยบเทยบโอกาสแหงการเกด

วกฤตการณการเงนระหวางชวงกอนป 1914 (กอนสงครามโลกครงท

หนง) และชวงหลงป 1973 [หลงระบบเบรตตนวดส (Bretton Woods

System) ลมสลาย] พบวา โอกาสแหงการเกดวกฤตการเงนในชวงหลง

สงกวาชวงแรกถงสองเทา นอกจากนน วกฤตการณการเงนยงเกดขน

ในประเทศทมพนฐานทางเศรษฐกจแขงแรงดวย เชน มระดบการ

ขาดดลบญชเดนสะพดและการขาดดลงบประมาณตำ อนเนองมาจาก

เผชญผลลกลามจากวกฤตการณการเงน

กลาวโดยสรป ภายใตกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ ทตลาด

การเงนเชอมโยงกนคลายเปนหนงเดยว และมธรรมชาตแหงความ

ผนผวน ความเสยง และการเกงกาไร เปนเจาเรอน การกากบดแลภาค

การเงนโดยรฐมความซบซอนและยากลาบากยงกวาเดม ตองอาศยปจจย

เชงสถาบน ทงกฎกตกาและองคกรกากบดแล ทเขมแขง มประสทธภาพ

มองคความร ทนโลก มทกษะและประสบการณในการกากบดแล

แตในขณะเดยวกน ภายใตอดมการณเสรนยมใหมกมแรงกดดน

ใหภาครฐลดบทบาทการกากบดแล ปลอยใหกลไกตลาดทางานอยางเสร

เพอใหภาคเอกชนเกบเกยวประโยชนจากการเคลอนยายเงนทนไดเตมท

แรงกดดนดงกลาวทาใหภาครฐของประเทศทปจจยเชงสถาบน

ยงออนแอจาตอง ‘ปลอยมอ’ ออกจากการกากบดแลตลาดเงนและตลาด

ทนกอนกาล ทงทยงไมไดพฒนาสถาบนใหเขมแขงเพยงพอทจะเขาไป

โตคลนโลกาภวตน ดวยเหตวา กลวเสยโอกาสในการรบทนตางชาต

เขามาพฒนาประเทศ

ทายทสด การเปดเสรการเงนระหวางประเทศโดยทยงไมสราง

ความเขมแขงใหแกสถาบนภายในประเทศอยางเพยงพอ จะนามาซง

ปญหาเศรษฐกจดานตางๆ ในอนาคต กลาวอกนยหนง ยงสถาบนของ

ประเทศมความออนแอมากเทาใด ปญหาเศรษฐกจยงมโอกาสเกดขน

ไดสง และเมอเกดแลว จะยงรนแรง ยงแพรกระจาย และยงใชเวลาแกไข

ปญหานานมากเทานน

(3) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศดงดด ‘เงนรอน’ (Hot

Money) เขามาสรางปญหาเศรษฐกจ โดยเฉพาะอยางยงปญหาคาเงน

แขงคาเกนควร (Overvaluation)

pong.indd 54-55 1/1/70 10:56:22 AM

:56: :57:

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ ทาให ‘เงนรอน’ หรอเงน

ลงทนระยะสน และเงนลงทนเพอเกงกาไร สามารถเคลอนยายขาม

ประเทศไดอยางเสรและรวดเรว นามาซงความผนผวนไรเสถยรภาพทาง

เศรษฐกจของประเทศและของโลก และไมชวยใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ

อยางยงยน เนองจาก ‘เงนรอน’ มลกษณะชพจรลงเทา จะพานกเพอ

แสวงหาประโยชนทางเศรษฐกจอยในประเทศหนงไมนานนก จากนนกจะ

เคลอนยายหนไป

ทงน เมอเงนทนสามารถไหลขามชาตเขาสทหนงในจานวนมาก

และรวดเรว กยอมสามารถไหลออกไดในจานวนมากและรวดเรวเชนกน

และจะสงผลกระทบตอภาคเศรษฐกจจรงในทายทสด โดยเฉพาะอยางยง

ในเศรษฐกจทพงพงเงนทนตางชาตระยะสนในระดบสง

งานวจยหลายชน ตวอยางเชน Bhagwati (1998) และ Reisen

(1999) ชวา การเปดเสรการเงนระหวางประเทศมสวนสาคญในการ

เชอเชญ ‘เงนรอน’ เขาประเทศ ในระยะสน ‘เงนรอน’ มแนวโนมทจะทำให

คาเงนของประเทศผรบทนแขงคาเกนกวาทควรจะเปน (Overvaluation)4

โดยอาจสงผลดานลบตอขดความสามารถในการแขงขนระหวางประเทศ

ซงบนทอนภาคการสงออก จนทาใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจลดลง

และอาจนาไปสปญหาการขาดดลบญชเดนสะพดได ทงน หากประเทศใช

ระบบอตราแลกเปลยนแบบคงท เมอประเทศเผชญปญหาการขาดดล

บญชเดนสะพดจานวนมาก จะเกดแรงกดดนใหคาเงนออนตวลง และ

ดงดดใหเกดการเกงกาไรคาเงน จนอาจนาไปสวกฤตการณเงนตราได

Calvo, Leiderman, and Reinhart (1993) และ Adelman and

Yeldan (2000) เปนตวอยางของงานวจยทชวา เศรษฐกจภายหลงจาก

เปดเสรการเงนระหวางประเทศ จะมอตราผลตอบแทนของสนทรพย

ภายในประเทศสงกวาอตราการลดคาลงของเงนสกลทองถน สภาพการณ

ดงกลาวจงใจใหเงนทนตางชาตไหลเขามาลงทนซอสนทรพยภายใน

ประเทศ และเมอเงนทนตางชาตไหลเขามาแลว คาเงนสกลทองถนกจะ

ยงมแนวโนมแขงคาขน การคาดการณวาคาเงนมแนวโนมแขงคาขน

ในอนาคต จะยงดงดดให ‘เงนรอน’ ไหลเขามาเกงกาไร เพราะนอกจาก

จะไดอตราผลตอบแทนทสงจากการลงทนในสนทรพยแลว ยงได

ผลตอบแทนจากคาเงนทแขงคาขนดวย

นกเศรษฐศาสตรหลายคนไดศกษาผลกระทบของ Over-

valuation ตอเศรษฐกจ พบวา Overvaluation สงผลกระทบตอเศรษฐกจ

อยางมนยสาคญ ตวอยางของงานศกษาเหลาน ไดแก

- Kaminsky, Lizondo, and Reinhart (1998) พบวา

Overvaluation เปนสญญาณเตอนการเกดวกฤตการณเงนตรา ทงน

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศเปนตนเหตททาใหเกดปญหา

Overvaluation เงนเฟอ และทาใหอตราการเตบโตของสนเชอสงขน

อยางรวดเรว ทงหมดนลวนเปนปจจยทบนทอนเสถยรภาพของระบบ

เศรษฐกจ

- Agosin (1994) และ Razin and Collins (1997) พบวา

Overvaluation สงผลกระทบดานลบตออตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

ของประเทศทงในระยะกลางและในระยะยาว

- Calvo, Leiderman, and Reinhart (1993) และ Shatz and

Tarr (2000) พบวา ระดบของ Overvaluation สงผลกระทบตอระดบ

ความสามารถในการแขงขน โดยเฉพาะความสามารถในการแขงขนดาน

ราคา (Price Competitiveness)

- Fischer and Reisen (1993) พบวา Overvaluation จะนาไปส

การไหลออกของเงนทนตางประเทศในบนปลาย

4 Overvaluation คอภาวะทอตราแลกเปลยนแทจรงทเกดขนจรง ณ เวลาหนง (Actual Real

Exchange Rate) แขงคากวาอตราแลกเปลยนแทจรงตามดลยภาพในระยะยาว (Long Run

Equilibrium Real Exchange Rate) ซงสะทอนวา คาเงนสกลทองถนแขงคาขนจนเกนพอด

เมอเทยบกบทางโนมทควรจะเปนในระยะยาว ทงน การคานวณหาคาอตราแลกเปลยน

แทจรงตามดลยภาพในระยะยาวมหลายระเบยบวธ ซงจะไมกลาวถงในทน มพกตองพด

ถงวา นกเศรษฐศาสตรจานวนหนงไมเชอในแนวคดดงกลาวน

pong.indd 56-57 1/1/70 10:56:23 AM

:58: :59:

นอกจากการไหลเขาของ ‘เงนรอน’ จะสรางปญหา Over-

valuation แลว ยงอาจสรางปญหาตอเสถยรภาพของระบบเศรษฐกจดวย

โดยเฉพาะเสถยรภาพดานราคา ตวอยางเชน

- การไหลเขาของเงนรอนทำใหปรมาณเงนของระบบเศรษฐกจ

เพมขน และอตราดอกเบยลดลง สงผลใหอตราเงนเฟอสงขน โดยเฉพาะ

ภายในภาคเศรษฐกจทไมสามารถคาขายระหวางประเทศได (Non-

tradable Sector) และภาคเศรษฐกจทไมกอใหเกดผลผลต ผลดงกลาว

จะทาใหเกดปญหาเศรษฐกจฟองสบ ในตลาดอสงหารมทรพยและ

ตลาดหลกทรพย

- เงนรอนทาใหอปสงคมวลรวมของระบบเศรษฐกจสงขน

เนองจากการเพมขนของการบรโภคและการลงทน รวมถงการขยายสนเชอ

ของระบบธนาคารพาณชย

(4) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหความเปนอสระ

ในการดาเนนนโยบายการเงนของประเทศลดลง

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหธนาคารกลางกาหนด

และควบคมการดาเนนนโยบายการเงนของประเทศไดยากขน เศรษฐกจ

ภายในประเทศ โดยเฉพาะภาคการเงน ตองผกตดและไดรบผลกระทบ

จากเศรษฐกจตางประเทศมากขน

ภายใตการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ การดาเนนนโยบาย

เศรษฐกจของประเทศตองคานงถงกตกาสากลและสภาวะเศรษฐกจโลก

มากขน แมวาในบางกรณจะขดตอความตองการภายในประเทศกตาม

เชน เมอประเทศมปญหาเศรษฐกจตกตำ ธนาคารกลางไมกลาลดอตรา

ดอกเบยนโยบายเพอกระตนเศรษฐกจ เพราะเกรงวาทนตางชาตจะ

ไหลออก เปนตน

นอกจากนน ความสามารถของธนาคารกลางในการควบคม

ปรมาณเงนภายในประเทศกจะลดลงและมตนทนสงขน เชน หากตองการ

รกษาคาเงนของประเทศไมใหแขงคาเกนไป ธนาคารกลางตองแทรกแซง

อตราแลกเปลยน โดยขายเงนสกลทองถนแลวเขาซอเงนเหรยญสหรฐ

ทำใหปรมาณเงนในระบบมมากขน หากธนาคารกลางไมตองการให

ปรมาณเงนในระบบเพมขน กตองออกพนธบตรเพอดดซบปรมาณเงน

ออกจากระบบ เกดเปนภาระหนสาธารณะ

ทฤษฎ Trinity Impossibility Theory5 เสนอวา ประเทศประเทศ

หนงไมสามารถดาเนนนโยบาย (1) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

(2) การรกษาระดบอตราแลกเปลยนใหคงท และ (3) การดาเนนนโยบาย

การเงนทเปนอสระ ไปพรอมๆ กนได เพราะเมอดาเนนนโยบายเปดเสร

การเงนระหวางประเทศ หากตองการรกษาความเปนอสระในการดาเนน

นโยบายการเงน (เชน ปรบเพมหรอลดอตราดอกเบยเชงนโยบาย

ใหสอดคลองกบสถานการณเศรษฐกจ) กตองยกเลกการควบคมอตรา

แลกเปลยน หนมาใชระบบอตราแลกเปลยนแบบลอยตวแทน การเขา

แทรกแซงตลาดเงนตราตางประเทศ (Dirty or Managed Float) กจะทา

ไดยากขนดวย นอกจากนน หากประเทศดาเนนนโยบายเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศ โดยตรงอตราแลกเปลยนใหคงทไปดวยพรอมกน กจะ

สญเสยความเปนอสระในการดาเนนนโยบายการเงน เพราะตองสญเสย

เครองมออตราดอกเบยนโยบายเพอรกษาอตราแลกเปลยนใหคงท

ความเปนอสระในการดาเนนนโยบายการเงนถกจากดโดยระดบ

การเปดเสรบญชทนและระบบอตราแลกเปลยนทประเทศเลอกใช หาก

เปดเสรการเงนมาก ความเปนอสระในการดาเนนนโยบายกจะมแนวโนม

ลดลง แตจะลดลงมากหรอนอยนนขนอยกบปจจยตางๆ ประกอบกน

อาท ระบบจดการอตราแลกเปลยน ขนาดของประเทศ ระดบการพงพง

สนคานาเขา (สดสวนของการนาเขาตอผลตภณฑมวลรวมภายใน

ประเทศ) และระดบของหนตางประเทศ

ปจจยเหลานเปนตวกาหนดขดความสามารถในการรบมอหรอ

อดทนตอความผนผวนทเพมขนจากการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

5 โปรดด Obstfeld (1998) เปนตน

pong.indd 58-59 1/1/70 10:56:23 AM

:60: :61:

หากขดความสามารถนตำ หมายความวาความยดหยนในการดาเนน

นโยบายเศรษฐกจภายในประเทศกจะตำตามไปดวย การดาเนนนโยบาย

การเงนของประเทศจงตองเปนไปตามสถานการณเศรษฐกจภายนอก

โดยมทางเลอกอนไมมาก

ประเทศทใชระบบอตราแลกเปลยนลอยตว มขนาดใหญ พงพง

สนคานาเขาและเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศนอย และมหน

ตางประเทศตำ จะรบมอกบความผนผวนไดมากกวา นนคอ เผชญ

ขอจำกดจากการเปดเสรการเงนระหวางประเทศนอยกวา เชน เมอม

ปญหาเงนตางชาตไหลออกจนคาเงนออนตว กสามารถปลอยใหคาเงน

ออนตวลงไดมาก โดยไมตองปรบระดบอตราดอกเบยนโยบายขนเพอ

ตานการไหลออก จนสงผลกระทบใหเศรษฐกจภายในประเทศหดตว

เพราะคาเงนทออนตวลงไมนาไปสปญหาเงนเฟอ และไมเพมภาระหน

ตางประเทศอยางรนแรง เมอเทยบกบประเทศทพงพงสนคานาเขา

เงนทนตางชาต และหนตางประเทศสง

(5) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาใหภาครฐมอคตในการ

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวดเพอกดอตราเงนเฟอใหตำ

(Deflationary-biased Macroeconomic Policy) ซงสงผลใหการจางงาน

คาจาง และสวสดการแรงงานลดลง

การทเงนทนระหวางประเทศเคลอนยายไดอยางเสร ทาใหทน

การเงนมชองทางเดนหนไปลงทนในประเทศอน (Voting with their feet)

ไดโดยงาย หากไมพงพอใจนโยบายเศรษฐกจของรฐ (Push Factor) หรอ

เมอเหนวาการลงทนในประเทศอนไดผลประโยชนมากกวา (Pull Factor)

โดยทวไป นกลงทนตางชาตหรอเจาหนตางประเทศตองการใหภาครฐ

ของประเทศทไปลงทนดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวด

โดยกดอตราเงนเฟอใหตำและรกษาคาเงนใหแขง เพอธารงรกษามลคา

ทแทจรงของสนทรพยทางการเงนหรอมลคาหนทแทจรง

ทงน อตราเงนเฟอกบอตราแลกเปลยนมความสมพนธไปทาง

เดยวกน นนคอ อตราเงนเฟอทสงมแนวโนมทาใหอตราแลกเปลยนสงขน

หรอคาเงนสกลทองถนลดลง และคาเงนทลดลงมแนวโนมทาใหอตรา

เงนเฟอสงขน ซงลวนไมเปนทปรารถนาของนกลงทนตางประเทศทเขา

มาลงทนในประเทศ ซงตองการใหอตราเงนเฟอตำและคาเงนสกลทองถน

แขง นกเศรษฐศาสตรจานวนหนงจงเหนวา การเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศมสวนทาใหนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวดกลายเปน

‘สถาบน’ (Institutionalizing Deflationary-biased Macroeconomic

Policy)6

การดงดดเงนลงทนตางชาตใหเขามาลงทนอาจตองแลกดวย

ผลประโยชนของผคนในประเทศบางกลม ตวอยางเชน การใชนโยบาย

เศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวดอาจทาใหอตราการวางงานภายในประเทศ

สงขน นนคอ การกดเงนเฟอใหตำเพอดงดดทนตางชาตอาจทาให

แรงงานจานวนหนงตองตกงาน กระนน กลมทนตางชาตไมไดมองวา

นเปนปญหาทกระทบพวกตน มหนาซำ อาจเปนผลดเสยอก เนองจาก

คนตกงานหรอแรงงานสวนเกนในระบบ (Excess Labor Supply) ทเพม

ขนจากการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวด ทาใหอตรา

คาจางแรงงานลดลง และนายจางมทางเลอกในการจางงานมากขน

นายจางจงสามารถเกบเกยวผลประโยชนและดดซบสวนเกนจากลกจาง

ไดมากขน เพราะมอานาจตอรองสงขน

ประเดนนเปนอกหนงตวอยางทชใหเหนวา ในโลกโลกาภวตน

ทางเศรษฐกจ เปาหมายทางเศรษฐกจภายในประเทศและภายนอก

ประเทศมความขดแยงกน และดเหมอนวา นโยบายเศรษฐกจเสรนยม

ใหมจะทาให ‘คนนอก’ เชน บรรษทขามชาต ไดประโยชนจากการ

แลกเปลยนมากกวา ‘คนใน’ เชน แรงงานภายในประเทศ ดวยมอานาจ

ตอรองมากกวา ซงอานาจตอรองทมากกวานเปนผลพวงมาจากนโยบาย

เศรษฐกจเสรนยมใหมดวย

6 โปรดด Grabel (1995) Pollin (1998) และ Palley (1999) เปนตน

pong.indd 60-61 1/1/70 10:56:23 AM

:62: :63:

ภายใตกตกาแหงการเปดเสรบญชทน กลมทนตางชาตหรอ

บรรษทขามชาตมอานาจตอรองเหนอกวาแรงงาน ชมชน และรฐชาต7

เนองจากเมอแตละประเทศตางเปดประตตอนรบทนไหลเขาภายใตกตกา

เคลอนยายทนเสร ทนตางชาตจงสามารถผลต ‘คาข’ วาจะยายไปยงทซง

เสนอผลตอบแทนสงสด เชน ยายไปยงประเทศทมแรงงานราคาถก เกบ

ภาษในอตราตำ เปนตน เพราะบรรษทขามชาตมทางเลอกในการลงทน

ทเปนไปไดจรงทวโลก

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศทาให ‘คาข’ ดงกลาวมความ

นาเชอถอ ประเทศกาลงพฒนาจงพยายาม ‘ลด-แลก-แจก-แถม’ ทาง

เศรษฐกจ ดวยหวงดงดดใหทนตางชาตมาลงทน และใหทนเกาไมถอน

การลงทน อาจดวยการแขงกนลดระดบความเขมขนของการกากบ

ควบคมทน การลดภาษ การกดคาจางแรงงานใหตำ การยอมใหมการ

เอาเปรยบผบรโภค ผลทตามมาคอ ‘ตาขายรองรบทางสงคม’ (Social

Safety Net) ของประเทศยงแยลง แรงงานไดรบคาจางถกลง สภาพ

แวดลอมในการทางานแยลง รวมถงรายไดของรฐบาลลดลงเนองจากการ

ยกเวนภาษใหแกทนตางชาต (โปรดดเนอหาในบท ‘ววาทะวาดวย FDI

และ MNCs’ ประกอบ)

เชนนแลว ประเทศทดำเนนนโยบายเศรษฐกจโดยมงเนนการ

จางงานเตมทและเพมความตองการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจ ยอม

ไมดงดดทนตางชาตใหเขามาลงทน เพราะการเพมขนของการจางงาน

ยอมหมายถงความเสยงทจะเกดอตราเงนเฟอสงขนและเกดการขาดดล

บญชเดนสะพด ซงสงผลกระทบตอผลไดจากการลงทน และตออตรา

แลกเปลยน ทาใหนกลงทนตางชาตหรอเจาหนตางประเทศเสยประโยชน

ดงนน หากประเทศตองการดงดดเงนลงทน ยอมตองดาเนน

นโยบายเศรษฐกจมหภาคในทางเขมงวด เพอสรางเศรษฐกจทเขมแขง

ตามวาทกรรมเสรนยมใหมแลกกบการเขาถง ‘ทน’ ของประเทศรำรวย

โดยคนในประเทศเปนผจายราคา นโยบายดงกลาวยงบนทอนอานาจ

ตอรองของรฐชาตและแรงงานลงไปอก เพราะมแนวโนมทาใหอตราการ

จางงานลดตำลง โดยเฉพาะในระยะสน

เศรษฐกจภายใตนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศในชวง

ทศวรรษ 1990 จงเปนเศรษฐกจทมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจโดย

เฉลยตำ มอตราการเพมขนของคาจางตำ ในหลายกรณ อตราการ

เพมขนของคาจางตำกวาอตราการเพมขนของผลตภาพ และตำกวาอตรา

เงนเฟอ รวมทงมอตราการวางงานสง มการสรางงานใหมนอย และ

แรงงานขาดแคลนงานดมคณภาพ อนเนองมาจากอานาจตอรองของ

แรงงานเบองหนาทนตางชาตลดถอยลง ซงเปนผลพวงจากการดาเนน

นโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวด เชน การรกษาสมดลการคลง

การใชนโยบายการเงนตงตว การตรงอตราดอกเบยทแทจรงในระดบสง

เพอสรางความเชอมนใหนกลงทนตางชาต และเพอดงดดเงนทนตางชาต

(6) การเปดเสรการเงนระหวางประเทศไมไดชวยดงดดใหเงนทน

ตางชาตระยะยาวไหลเขาไปลงทนในประเทศกาลงพฒนามากอยาง

ทคดกน

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมเชอวา การเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศจะชวยดงดดใหเงนออมตางประเทศเคลอนยายไปลงทนใน

ประเทศทขาดแคลนเงนทน เพราะใหอตราผลตอบแทนจากการลงทนสง

กวา เงนลงทนจากตางชาตชวยเพมการผลต การลงทน การจางงาน

และยกระดบเทคโนโลยและทกษะแรงงาน ทาใหอตราการเตบโตทาง

เศรษฐกจสงขน และมาตรฐานการครองชพของคนในประเทศดขน

ประเทศกาลงพฒนาจงอาศยเงนทนตางประเทศสำหรบการยกระดบ

รายไดและพฒนาเศรษฐกจเพอไลกวดประเทศพฒนาแลว

Obstfeld and Taylor (2002) วเคราะหขอมลจรงแลวสรปวา

โลกโลกาภวตนทางเศรษฐกจภายใตนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม

ดงดดใหเกดการเคลอนยายเงนทนไปยงประเทศเศรษฐกจใหมจรง แต7 โปรดด Crotty, Epstein, and Kelly (1998) Epstein (2000) และ Rodrik (2001)

เปนตน

pong.indd 62-63 1/1/70 10:56:23 AM

:64: :65:

ตารางท 4.1 แสดงใหเหนวา เงนลงทนโดยตรงระหวางประเทศ

ของสหรฐอเมรกาในป 2002 เกนครงหนง (รอยละ 52.4) ไปลงทน

ในภมภาคยโรป อกรอยละ 10 ไปลงทนในแคนาดา และไปลงทนใน

ภมภาคแอฟรกา ซงขาดแคลนเงนออมมากทสด เพยงรอยละ 1 เทานน

ตารางท 4.1 การลงทนโดยตรงของสหรฐอเมรกาในภมภาคตางๆ (ป 2002)

ทมา: Bowles et al. (2005)

ตารางท 4.2 แบงเงนลงทนโดยตรงของสหรฐอเมรกาใน

ตางประเทศออกเปน 3 ประเภทตามระดบรายไดของประเทศผรบเงน

ลงทน ขอมลจากตารางแสดงใหเหนวา เงนลงทนรอยละ 81 ไปลงทน

ในประเทศทมระดบรายไดสง รอยละ 18 ของเงนลงทนเปนการลงทน

ในประเทศทมระดบรายไดปานกลาง สวนเงนลงทนไปยงประเทศทม

ระดบรายไดตำมเพยงรอยละ 1 ของเงนลงทนทงหมดเทานน

ไมใชเงนทนระยะยาวอยางการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (Foreign

Direct Investment: FDI) ซงสงผลบวกตอกระบวนการพฒนาเศรษฐกจ

เชน สรางงาน สรางรายได อกทงถาพจารณาการเคลอนยายเงนลงทน

สทธ (Net Flow of Capital) จากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศกาลง

พฒนาตงแตป 1980 เปนตนมา พบวาอยในระดบตำมากเมอเทยบกบยค

โลกาภวตนทางเศรษฐกจในชวงกอนสงครามโลกครงทหนง นนแปลวา

ประเทศกาลงพฒนารบเงนทนสทธจากตางประเทศไมสง เงนทนตางชาต

เขามาแลวกไหลออกไปในสดสวนใกลเคยงกน

แมวาเงนทนระหวางประเทศจะเคลอนยายอยางรวดเรวและม

จานวนมาก แตสถานะของสนทรพยตางประเทศสทธ (Net Foreign

Asset Position) กยงอยในระดบตำตงแตป 1980 เรอยมา อกทงสดสวน

ของสนทรพยตางประเทศสทธเมอเทยบกบ GDP กยงลดลงเรอยๆ

หมายความวา ประเทศกาลงพฒนาไมสามารถสะสมทนเพมขนจากการ

เปดเสรบญชทนได ทงทเปนเงอนไขหลกในการพฒนาเศรษฐกจ

ในงานของ Obstfeld and Taylor (2002) ยงชตอไปดวยวา

เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศในปจจบนเปนเงนลงทนเพอจดการ

ความเสยง (Diversification Finance) มากกวาจะเปนเงนทนเพอการ

พฒนา (Development Finance) ซงเปนเงนลงทนระยะยาวเพอนาเงน

ออมทเหลอไปลงทนในภาคเศรษฐกจจรงของประเทศทมความตองการ

ลงทนแตมเงนออมไมเพยงพอ

นอกจากประเดนขางตนแลว ขอมลยงชวา การกยมระหวาง

ประเทศเปนการทำธรกรรมระหวางประเทศ ‘รวย-รวย’ มากกวาประเทศ

‘รวย-จน’ และการลงทนโดยตรงระหวางประเทศมการเคลอนยายเงนทน

อยในกลมประเทศพฒนาแลวดวยกนเอง มากกวาจะเปนการเคลอนยาย

เงนทนจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศกาลงพฒนา มหนาซำ การ

ลงทนโดยตรงจากตางประเทศในประเทศกาลงพฒนาทจนทสดในปจจบน

กลบมระดบตำกวาระดบการลงทนเมอตนครสตศตวรรษท 20 มาก

pong.indd 64-65 1/1/70 10:56:24 AM

:66: :67:

ตารางท 4.2 เงนลงทนโดยตรงของสหรฐอเมรกา แยกตามกลมประเทศตางระดบ

รายได (ป 2000)

ทมา: The Economist (2001)

นอกจากการลงทนโดยตรงมแนวโนมทจะไหลเวยนอยในกลม

ประเทศรำรวยแลว Epstein (2002) แสดงขอมลวา การลงทนโดยตรง

ระหวางประเทศมระดบการกระจกตวสงในบางประเทศ โดยในป 1999

ม 10 ประเทศทไดรบ FDI รอยละ 74 ของ FDI ทงหมดทไหลเวยนอย

ทวโลก

หากพจารณาเฉพาะในกลมประเทศกาลงพฒนา มประเทศกาลง

พฒนา 10 ประเทศทไดรบ FDI รอยละ 80 ของ FDI ทงหมดทไหลเขา

ประเทศกาลงพฒนา ประเทศทไดรบ FDI มาก ไดแก จน ไตหวน ฮองกง

ไทย มาเลเซย และสงคโปร ขอมลทนาสนใจคอ หากตดสวนแบงของ

ประเทศจนออกไป FDI ทเขามาในประเทศกาลงพฒนามขนาดแทบจะ

เทาเดมตลอดชวง 20 ปทผานมา กลาวคอ ประมาณรอยละ 25 ของ FDI

ทงหมด

ทายทสด Epstein (2002) ตงประเดนวา ทนตางชาต ‘เดนตาม

หลง’ ความสาเรจในการพฒนาเศรษฐกจ ไมใช ‘เดนนาหนา’ พาไปสการ

พฒนาเศรษฐกจทประสบความสาเรจ นนคอ เศรษฐกจตองมระดบความ

เขมแขงและรงเรองระดบหนงแลวตางหาก จงจะดงดดใหเงนทนตางชาต

ไหลเขาไปลงทน

�������� 1: ������������������������������������������� (�� 2002)

������� ����������� 52.4 �������������������������� ���������������

17.9

���������������� 17.7 ������ 10.0 ������� 1.0 ������������ 0.9

�����: Bowles (2005)

�������� 2: ������������������������������ �������������������������������� (�� 2000)

����������� ������������������ ������������������������������������ 982.8 81.0 ������������������������ 218.1 18.0 ��������������������� 12.2 1.0 ������������ 1,213.1 100.0

�����: The Economist (2001)

ประเทศกาล งพฒนามอาจคาดหวงไดว าทนตางชาตจะ

เปลยนแปลงประเทศจากไมมอะไรสความรงเรองทางเศรษฐกจ ประเทศ

กาลงพฒนาตองเรมตนดวยการใหความสาคญกบการพฒนาเศรษฐกจ

ภายใน โดยใชทรพยากรภายใน เพอคนภายใน เปนหลกเสยกอน จากนน

จงคอยดาเนนนโยบาย ‘ดงดด’ เงนทนตางชาตเพอพฒนาเศรษฐกจในขน

ตอไป

pong.indd 66-67 1/1/70 10:56:24 AM

:68: :69:

ดงทไดกลาวไปแลวในบทตน ภายใตเศรษฐกจเสรนยมใหม การลงทน

โดยตรงจากตางประเทศ (Foreign Direct Investment: FDI) ของบรรษท

ขามชาต (Multinational Corporations: MNCs) เปน ‘ความหวง’ ในการ

พฒนาเศรษฐกจของประเทศกาลงพฒนา ทแทบทกประเทศในโลก

ลวนปรารถนาแยงชง

คาถามสาคญกคอ ภายใต ‘สถาบน’ แบบเสรนยมใหม FDI

เปนกลจกรสาคญในการนาพาเศรษฐกจของประเทศกาลงพฒนาไปส

ความโชตชวงจรงหรอ?

5.1 FDI ‘ใน’ โลกความคดเสรนยมใหม

นกเศรษฐศาสตรแทบทกสานกใหคณคา FDI สงกวาเงนทน

ไหลเขาจากตางประเทศประเภทอน เนองจาก FDI เปนเงนทนระยะยาว

ทเพมการสะสมทนในระบบเศรษฐกจ มความผนผวนตำเมอเปรยบเทยบ

กบ ‘ทนการเงน’ เพอซอสนทรพยหรอเพอเกงกาไร ทสาคญ FDI ชวย

เพมความสามารถในการผลตของเศรษฐกจ กอใหเกดการจางงาน การ

ลงทน การผลต และรายได เพมมากขนในระบบเศรษฐกจ ทงยงสราง

โอกาสใหเกดการถายทอดและยกระดบเทคโนโลยในประเทศผรบการ

ลงทน

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมเชอวา FDI จะใหประโยชนใน

ระยะยาวแกประเทศผรบการลงทน โดยเฉพาะอยางยงตอประเทศกาลง

พฒนา ผลทางตรงทเดนชดคอ FDI ชวยเพมมาตรฐานการครองชพ

โดยสรางโอกาสใหมงานทา สรางงานใหม และชวยถายโอนทน

เทคโนโลย และทกษะในการบรหารจดการ นบเปนการเพมผลตภาพ

(Productivity) ใหแกประเทศผรบการลงทน นอกจากนน พนกงาน

ในบรรษทขามชาตยงไดรบคาจางสง มโอกาสไดเรยนรและฝกอบรม และ

ไดทางานในบรรยากาศทเปยมดวยความเปนมออาชพ มมาตรฐานสากล

ดวยความเชอวา ปจจยสาคญในการดงดด FDI คอระดบคณภาพ

และการศกษาของแรงงาน คณภาพของสาธารณปโภคขนพนฐาน ระดบ

ผลตภาพของเศรษฐกจ และความเขมแขงมนคงของเศรษฐกจ นกเศรษฐ-

ศาสตรเสรนยมใหมจงมองวา ‘สงครามแยงชง FDI’ ระหวางประเทศตางๆ

จกนามาซงความกนดอยดของประชาคมโลก เนองจากแตละประเทศยอม

ตองพฒนาคณภาพของปจจยการผลต และธารงรกษาไวซงสงแวดลอม

ทางเศรษฐกจมหภาคใหเขมแขง เพอดงดด FDI

เชนนแลว มาตรฐานการครองชพทแตกตางกนมากของแตละ

ประเทศยอมตองโนมเขาหากนในระยะยาว MNCs และ FDI ชวยเพม

สวสดการแหงโลกดวยการสรางประสทธภาพในการจดสรรทรพยากร

ในระดบโลก และสรางแรงกดดนจากการแขงขนใหแตละประเทศตอง

พฒนายกระดบตวเอง

นอกจากนน FDI ยงชวยเรงกระบวนการพฒนาอตสาหกรรม

ของประเทศผรบการลงทน เนองเพราะ FDI สรางการเชอมโยงในหลาย

อตสาหกรรม ทงไปขางหนา (Forward Linkages) และไปขางหลง

(Backward Linkages) ทงยงชวยขยายขนาดของตลาดภายในประเทศ

ใหใหญขน และชวยกระตนการบรโภคภายในประเทศ แมบางกรณ

การประลองยทธระหวางบรษทพนถนกบบรษทตางชาตนามาซงความ

ปราชยของเจาบาน แตบรษทพนถนทสามารถรกษาชวตอยในสนาม

ประลองยอมสามารถเกบเกยวผลไดจากการขยายขนาดการผลต

(Economy of Scale) ไวได

ววาทะวาดวยการลงทนโดยตรง

จากตางประเทศ (FDI)

โดยบรรษทขามชาต (MNCs)

pong.indd 68-69 1/1/70 10:56:24 AM

:70: :71:

5.2 FDI ‘นอก’ โลกความคดเสรนยมใหม

กระนน งานวจยตามแนวคดแบบเศรษฐศาสตรกระแสหลก

มาตรฐาน ในเรองผลดของ MNCs และ FDI ตอประเทศกาลงพฒนา

ยงหางไกลจากความเหนพองตองกนเปนเอกฉนท โดยเฉพาะเมอ

ตรวจสอบกบขอมลในโลกแหงความจรง

หากเราสารวจงานวจยเกยวกบผลพวงของ MNCs หรอ FDI ตอ

ประเทศกาลงพฒนา แงงามทคาดหวงใหเกดกบเศรษฐกจของประเทศ

กาลงพฒนายงไมชดแจง งานวจยหลายชนชใหเหนวา ผลดของ FDI

ตามมมมองของสานกเสรนยมใหมไมไดเกดขนจรง เชน ไมเกดการ

ถายทอดเทคโนโลย เปนตน มหนาซำ FDI กลบสงผลลบตอประเทศ

กาลงพฒนาภายใต ‘สถาบน’ แบบเสรนยมใหม เชน ทาใหการลงทน

ในประเทศลดลง ตวอยางของงานวจยเหลาน ไดแก

- Aitken and Harrison (1999) ศกษาขอมลในระดบโรงงาน

ในประเทศเวเนซเอลา พบวา การเตบโตของผลตภาพของโรงงานมความ

สมพนธทางลบกบการเขามาของ MNCs นนหมายความวา การถายทอด

เทคโนโลยจาก MNCs ผาน FDI ไปยงบรษทพนถน ไมไดเกดขนจรง

ในระดบโรงงาน

- Hanson (2001) ศกษาผลของ FDI จากขอมลระดบโรงงาน

ภายในประเทศ พบวา FDI ทาใหผลตภาพลดลง เนองจาก FDI สงผล

‘เบยดออก’ (Crowd out) แกบรษททองถน ทาใหการลงทนภายใน

ประเทศลดลง และทาใหกาไรของบรษททองถนลดลง

- Agosin and Mayer (2000) ศกษาโดยใชเศรษฐมต พบวา

ผลเบยดออกตอการลงทนภายในประเทศจาก FDI เกดขนในภมภาค

ละตนอเมรกา ขณะทในภมภาคเอเชย FDI ทาใหการลงทนภายใน

ประเทศสงขน (Crowd in) สวนในภมภาคแอฟรกามผลเบยดเขา

เชนเดยวกบภมภาคเอเชยแตนอยกวามาก

- Epstein (2000) ชวา นโยบายทตงใจดงดด FDI เชน การ

ยกเวนภาษ ไมสามารถดงดด FDI ไดจรง ในทางตรงกนขาม กลบสราง

ตนทนแกเศรษฐกจ เชน ทาใหรายไดภาครฐลดลง ปจจยสาคญในการ

ดงดด FDI คอขนาดของตลาดของประเทศผรบตางหาก มใชนโยบาย

สงเสรมการลงทนของภาครฐ

- Braunstein and Epstein (2002) แสดงใหเหนวา แมจนเปน

ประเทศใหญ มฐานผบรโภคกวางมหาศาล มแรงงานราคาถก ซงนาจะ

เปนทนสาคญในการเพมอานาจตอรองของประเทศใหสง จนสามารถ

เกบเกยวประโยชนจาก FDI ไดเตมท แตกลบปรากฏวา ผลดานบวก

ของ FDI ตอการจางงานและคาจางแรงงานมขนาดจากด ภาคการลงทน

ภายในประเทศและภาคการสงออกมผลตอการจางงานและคาจางของจน

สงกวา FDI มาก ในทางตรงกนขาม FDI กลบสงผลดานลบตอการลงทน

ภายในประเทศ และรายไดของรฐบาล

- Epstein (2002) ใชโมเดลเศรษฐมต วเคราะหขอมลของ 70

ประเทศ ในชวงป 1960-1977 พบวา ปจจยทดงดด FDI ไดแก อตราการ

เตบโตทางเศรษฐกจของประเทศ และอตราการเตบโตของการสงออก

สวนอตราเงนเฟอไมไดสงผลลบตอการไหลเขาของ FDI ในทางตรง

กนขาม อตราเงนเฟอระดบตำหรอพอเหมาะมความสมพนธทางเดยว

กนกบการไหลเขาของ FDI

- Harrison and McMillan (2002) พบวา FDI ไมไดชวยแก

ปญหาการขาดแคลนเงนทนของบรษททองถน แตกลบทาใหบรษท

ทองถนเขาถงแหลงเงนทนยากขน เพราะบรษทตางชาตเขามาแขงขนกบ

บรษททองถนในการกเงนจากสถาบนการเงนในประเทศ ซงในสายตา

ของสถาบนการเงนในประเทศ การปลอยกใหกบบรษทตางชาตมความ

เสยงนอยกวา

ผลการศกษาของงานวจยในระดบโรงงาน เชน Aitken and

Harrison (1999) และ Hanson (2001) แสดงใหเหนวา การเขามา

มบทบาทของ MNCs ไมไดชวยถายทอดเทคโนโลยใหผผลตภายใน

ประเทศเสมอไป ผลการศกษานแตกตางจากงานวจยในยคตนทมกใช

pong.indd 70-71 1/1/70 10:56:25 AM

:72: :73:

ขอมลระดบอตสาหกรรมมาทาการวเคราะห และมกพบความสมพนธทาง

บวกระหวางผลตภาพของประเทศผรบการลงทนกบการเขามาของ MNCs

กระนน เปนการยากทจะชชดวา ระหวางการเขามามบทบาทของ MNCs

กบผลตภาพของประเทศ อะไรเปนเหต อะไรเปนผล เปนเพราะการเขามา

ของ MNCs จงทาใหผลตภาพของประเทศดขน หรอเปนเพราะระดบของ

ผลตภาพทสงจงชวยดงดดให MNCs เขามามากขน

อานาจตอรองของรฐชาตเบองหนาทนตางชาต

ในบท ‘ววาทะวาดวยการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ’

ไดมการพดถงความสมพนธระหวาง (1) นโยบายการเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศ (2) การเขามาของ FDI และ MNCs (3) อคตในการ

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวดเพอกดอตราเงนเฟอใหตำ

และ (4) อานาจตอรองของแรงงาน

กลาวโดยสรป นกเศรษฐศาสตรทางเลอกจานวนหนงเหนวา

‘สงครามแยงชง FDI’ มไดเปนพลงขบเคลอนประเทศกาลงพฒนาไปส

ความรงเรองทางเศรษฐกจ แตกลบเปนพลงขบเคลอนไปสความเสอม

นาเศรษฐกจไปสระดบดลยภาพทมสวสดการตำลง และสรางความ

ไมเทาเทยมในกระบวนการพฒนาเศรษฐกจใหสงขน เนองจากกตกาท

สงเสรมการเปดเสรการเงนระหวางประเทศไดบนทอนอานาจตอรองของ

แรงงาน ชมชน และรฐชาต ขณะเดยวกนกทาใหอานาจตอรองของกลมทน

ตางชาตหรอบรรษทขามชาตมแนวโนมสงขน (โปรดดเนอหาในหวขอ 4.2

หวขอยอยท 5 ประกอบ) ซงจะสงผลใหประเทศผรบการลงทนปรบ

พฤตกรรม ทาตวเปน ‘เดกด’ ในสายตาของทนตางชาต เพราะหาก

ประเทศใดมนโยบายเศรษฐกจแบบขดใจ หรอไมเสนอผลประโยชนแกทน

ตางชาตในระดบสง (ซงในหลายกรณ ‘คนใน’ ตองเปนผจายราคา)

เงนทนกจะโบยบนหนไปลงทนทอน เนองจากทนตางชาตมทางเลอก

ลงทนไดทวโลก

เมอเปนเชนน แตละประเทศ โดยเฉพาะประเทศกาลงพฒนา

จงมงโรมรนใน ‘สงครามแยงชงเงนทนตางชาต’ พยายามตอสแขงขนเพอ

ดงดดและรกษาเงนลงทนจากตางชาตไว อาจดวยการแขงกนลดระดบ

ความเขมขนของการกากบควบคมทน การลดภาษ การกดคาจางแรงงาน

ใหตำ การไมบงคบใชกฎหมายแรงงานอยางจรงจง เปนตน

หากวเคราะหเชงยทธศาสตร ถาประเทศหนงลดคาจางหรอลด

ภาษเพอดงดดทนตางชาต แตประเทศอนไมปรบลดตาม ประเทศนน

ยอมไดประโยชนเนองจากสามารถดงดดทนไหลเขาได แตหากทก

ประเทศตางแขงกนลดคาจางหรอภาษ ผลไดการจากแขงขนยอมไมตก

อยกบประเทศใดเลย เพราะเมอประเทศหนงลด ประเทศอนกจะไมยอม

เสยเปรยบ ตองลดคาจางหรอภาษตามไปสระดบเดยวกน

ทายทสด เมอทกประเทศกลบสระดบภาษและคาจางเทากน

อกครง นกลงทนตางชาตกจะไมรสกแตกตางไมวาจะลงทนท ใด

สวนแบงตลาดของทนตางชาตทแตละประเทศไดรบยอมกลบมาเทาเดม

แตทกลบแยลงคอ ระดบภาษและคาจางอยตำกวาเดมอนเนองมาจากการ

แขงขน สวสดการสวนรวมของทงโลกจะยงแยลง ทงน กรณทเลวราย

ทสดคอ ประเทศทลงทนเขารวมสงครามแยงชงเงนทนตางชาต ยอมลด

ภาษ ยอมลดคาจาง แตทายทสดกลบไมมเงนทนไหลเขาประเทศ

หรอไหลเขานอยจนไมกอใหเกดประโยชนสทธแกประเทศนน

หากสงครามแยงชงเงนทนตางชาตยงรนแรง กจะยงเพม

‘ทางเลอกในการถอนตว’ (Exit Option) ใหแกกลมทนตางชาต และเมอ

ทางเลอกในการถอนตวมมากขนและมมลคาสงขน อานาจตอรองของ

ทนตางชาตตอประเทศผรบกจะยงมากขนตามไปดวย

อานาจตอรองของกลมทนตางชาตหรอ MNCs สงผลโดยตรงตอ

เศรษฐกจของประเทศผรบการลงทน หากอานาจตอรองของกลมทน

ตางชาตสง กยากทประเทศผรบจะเกบเกยวผลประโยชนจากทนไหลเขา

ไดเตมท การไดรบคาจางทสงขน การทแรงงานไดรบสวสดการทดขน

และการไดรบการถายทอดเทคโนโลย กจะเกดยากขน

pong.indd 72-73 1/1/70 10:56:25 AM

:74: :75:

คาถามสาคญคอ “อะไรเปนตวกาหนดอานาจตอรองของ MNCs?”

หวใจสาคญของคาถามขางตนกคอ จะเพมอานาจตอรองของ

แรงงาน ชมชน และรฐบาลของประเทศผรบอยางไร ใหสสกบอานาจ

ตอรองของ MNCs ททวสงขนภายใต ‘สถาบน’ แบบเสรนยมใหม เพอให

ประเทศกาลงพฒนาไดรบประโยชนจาก MNCs และ FDI อยางเตมท

Crotty, Epstein, and Kelly (1998) เสนอวา MNCs และ FDI

จะมผลดานลบตอประเทศผรบทน หาก MNCs มอำนาจตอรองมากเมอ

เทยบกบประเทศผรบทน ทงน อานาจตอรองของ MNCs ขนกบปจจย

สาคญ 3 ประการ ไดแก

ประการแรก ระดบความตองการใชจายรวมของเศรษฐกจ หาก

ความตองการใชจายรวมของประเทศผรบทนอยในระดบตำ ประเทศนน

กตองพงพงเงนทนจากตางประเทศเพอสรางเศรษฐกจใหเตบโตตามท

คาดหวง เมอระดบการพงพงทนตางชาตมมาก อานาจตอรองของ MNCs

ยอมมากขน และอานาจตอรองของประเทศผรบทนยอมลดลง

ประการทสอง ธรรมชาตของการแขงขนภายในประเทศและ

ระหวางประเทศ หากประเทศมสภาพการแขงขนในตลาดอยางรนแรง

ทงการตอสในประเทศและระหวางประเทศ เพอแยงชง FDI อานาจตอ

รองของ MNCs จะยงสงขน ขณะทอานาจตอรองของประเทศจะลดลง

ประการทสาม กตกาทางเศรษฐกจภายในประเทศและระหวาง

ประเทศ หากประเทศผรบทนมกตกาทางเศรษฐกจทสงเสรมการ

เคลอนยายเงนทนอยางเสรและการลดบทบาททางเศรษฐกจของภาครฐ

และหากกตกาทางเศรษฐกจของโลกเปนไปในทางเอออานวยใหแตละ

ประเทศเขารวมสงครามแหงการแยงชง FDI อานาจตอรองของ MNCs

กจะยงสงขน

ดงนน ถาประเทศผรบทนตองการไดประโยชนจาก FDI อยาง

เตมเมดเตมหนวย กตองสราง ‘สถาบน’ ทเอออานวยใหสามารถเกบเกยว

ผลประโยชนจาก FDI ได นนคอ ตองรกษาระดบความตองการใชจาย

มวลรวมของเศรษฐกจใหสง พยายามนาพาเศรษฐกจเขาสระดบการ

จางงานเตมท โดยใชนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบขยายตวอยางยงยน

และออกแบบกตกาและสถาบนทจากดความสญเสยจากการแขงขนทงใน

ระดบประเทศและระดบโลก

ในระดบประเทศ ตองลดการแขงขนในทางแยงกนลดคาจางและ

สภาพการทางาน ตองมการสรางตาขายรองรบทางสงคม และใช

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ (Capital

Controls) ในบางระดบจนกวาประเทศผรบจะมความพรอมในเชงสถาบน

รวมทงควรใหประเทศนนๆ สามารถดาเนนนโยบายเศรษฐกจขยายตว

ควบคไปดวย อกทงหาก FDI จะยงประโยชนแกเศรษฐกจของประเทศ

ผรบ FDI ตองกอใหเกดผลแหงการถายโอนเทคโนโลย ไมลดสวนแบง

ตลาดของบรษททองถน ทงน รฐอาจตองเขามาสงเสรมการถายโอน

เทคโนโลยจาก MNCs ไปยงบรษททองถน

ในระดบโลก ตองม ‘สถาบน’ ทสงเสรมความรวมมอระหวาง

ประเทศและลดการแขงขนแบบบาดเดอด เชน หามแขงขนกนลดภาษ

ระหวางประเทศ มมาตรฐานดานแรงงานทเปนสากล องคกรโลกบาลทาง

เศรษฐกจไมควรกดดนประเทศกาลงพฒนาใหเปดประเทศ เปนตน นนคอ

ตองออกแบบระเบยบเศรษฐกจโลกใหมประสทธภาพและความเปนธรรม

pong.indd 74-75 1/1/70 10:56:25 AM

:76: :77:

6.1 ปรชญาและเหตผล

จากเนอหาในบทววาทะวาดวยการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศ และววาทะวาดวย FDI และ MNCs จะเหนไดวา นโยบายเปด

เสรการเงนระหวางประเทศไมใชนโยบายทดทสดสาหรบทกประเทศ

ในทกเงอนไขและทกสถานการณ เมอมการดาเนนนโยบายเปดเสร

การเงนระหวางประเทศในโลกแหงความจรงภายใตปรากฏการณ

โลกาภวตนทางเศรษฐกจและอดมการณเสรนยมใหม ผลประโยชนจาก

การเปดเสรระหวางประเทศตามททฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลก

มาตรฐานทานายไวอาจไมเกดขนจรง ในขณะทตนทนของการใชนโยบาย

ดงกลาวกลบเพมสงยง

คาถามสาคญสาหรบประเทศกาลงพฒนาประเทศหนงกคอ เรา

ควรจะใชชวตอยในกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจอยางไร เพอใหบรรล

เปาหมายการพฒนาเศรษฐกจทผคนในประเทศอยดกนดและอยเยน

เปนสข เราควรม ‘ทาท’ และ ‘วธจดการ’ ทนเคลอนยายระหวางประเทศ

อยางไร เพอเศรษฐกจทเตบโต เปนธรรม มนคง และยงยน

‘มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ’

(Capital Controls) คอคำตอบคาตอบหนง นกเศรษฐศาสตรทางเลอก

จานวนหนงนาเสนอคำตอบนใหเปนนโยบายเศรษฐกจสาคญนโยบาย

หนงสาหรบประเทศกาลงพฒนา

ปศาจทจาเปน?

หลงวกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 กองทนการเงนระหวาง

ประเทศและนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมชนนาจานวนมากท เคย

สนบสนนการเปดเสรการเงนระหวางประเทศอยางเตมท (ดวยเหตผล

ดงเชนหวขอ 4.1) เรมเรยนรปญหาจากการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศ และเรมกาหนด ‘ขอแม’ หรอ ‘เงอนไข’ ของการสนบสนน

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ1

สาหรบนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม การเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศไมใชปญหาโดยตวของมนเอง และไมใชปญหาโดยตว

ของระบบทนนยมตลาดเสรหรออดมการณเสรนยมใหม แตผลกระทบ

ดานลบทเกดขน เชน วกฤตการณการเงน มสาเหตมาจากความไมพรอม

เชงสถาบนตางหาก นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมบางคนไปไกลถง

ขนาดมความคดวา เหตทประเทศกาลงพฒนาเผชญวกฤตการณเศรษฐกจ

หาใชเพราะดาเนนนโยบายเปดเสรการเงน แตเปนเพราะไมเปดเสร

การเงนอยางเตมทโดยสมบรณตางหาก

ตวอยางของปจจยเชงสถาบนภายในทออนแอและไมถงพรอม

เชน ระบบการเปดเผยขอมลขาวสารเปนไปอยางไมโปรงใส ระบบกากบ

และตรวจสอบสถาบนการเงนภายในประเทศออนแอและไมทนตอการ

เปลยนแปลง ลกษณะทนนยมอปถมภ (Crony Capitalism) เปนแกน

หลกของระบบเศรษฐกจ เปนตน การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

ภายใตขอจากดดงกลาว อาจนามาซงปญหาเศรษฐกจในบนปลายได

ภายหลงจากวกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 ขอเสนอหลก

ในการปฏรประบบการเงนระหวางประเทศขององคกรโลกบาลทาง

เศรษฐกจอยางกองทนการเงนระหวางประเทศ รวมถงนกเศรษฐศาสตร

มาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศ

1 โปรดด ตวอยางเชน IMF (2000), Fischer (2002) เปนตน

pong.indd 76-77 1/1/70 10:56:25 AM

:78: :79:

เสรนยมใหมจานวนมาก คอ การปฏรประบบกากบและตรวจสอบภาค

การเงนภายในประเทศใหเขมแขง การสรางกลไกปองกนความเสยงใน

ตลาดการเงนใหดขน และการสรางความโปรงใสในภาคการเงน เชน การ

เปดเผยขอมลขาวสารอยางทวถงและถกตอง เพอลดปญหาขอมล

ขาวสารไมสมบรณในตลาดการเงน นกลงทนจะไดตดสนใจลงทนอยางม

ประสทธภาพมากขน

หวใจของขอเสนอหลกเหลานนยงคงอยทความพยายามทาให

ตลาดการเงนระหวางประเทศใกลเคยงกบภาวะตลาดแขงขนสมบรณให

มากทสด โดยเชอวา ตลาดไมมปญหาโดยตวมนเอง แตทปญหาเกดขน

กเพราะตลาดทางานไมไดอยางสมบรณ หากทาใหตลาดทางานไดอยาง

สมบรณ ทกสงทกอยางกจะราบรนเรยบรอย มดลยภาพ มประสทธภาพ

และมเสถยรภาพ

ขอเสนอเหลานยงคงยดหลกการใหตลาดทาหนาทจดสรร

ทรพยากรตอไป รฐเปนเพยงผกากบดแลเชนเดม แตเรยกรองใหรฐ

ทาหนาทกากบดแลในทางททาใหตลาดสมบรณทสด ปรบปรงกฎกตกา

ใหทนสมยเปนสากลขน และกากบดแลอยางมประสทธภาพขน รวมทงให

ภาครฐมระบบบรหารจดการทด (Good Governance) นนคอ การกากบ

ดแลแบบโปรงใส เปดเผย มกฎเกณฑกตกาทชดเจน และตรวจสอบได

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมเรมมองมาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายระหวางประเทศในแงมมใหม เปลยนจาก ‘ปศาจราย’ เปน

‘ปศาจรายทจาเปน’ โดยเหนวา การใชมาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศบางประเภทในบางสถานการณเปนสงท

ยอมรบได จนกวาประเทศนนจะมความเขมแขงและมความพรอมในเชง

สถาบนสาหรบการเปดเสรบญชทนอยางเตมทตอไป2 ซงเมอถงพรอม

ระดบหนงแลว มาตรการดงกลาวกไมจาเปนและควรยกเลกเสย แลว

ปลอยใหตลาดการเงนทางานอยางเสรตอไป แตในชวงทประเทศยงม

ความออนแอทางดานปจจยพนฐานทางเศรษฐกจและปจจยเชงสถาบน

มาตรการดงกลาวจะมประโยชนในการลดโอกาสเกดปญหาทางเศรษฐกจ

ดานตางๆ

นอกจากนน อาจกลาวไดวา กองทนการเงนระหวางประเทศ

ไดเรมมองมาตรการดงกลาวดวยสายตาทเปนมตรมากขนกวาเดม

ตวอยางเชน สแตนลย ฟชเชอร (Stanley Fischer) รองผจดการกองทน

การเงนระหวางประเทศ เขยนไวใน Fischer (2002) ตอนหนงวา

“กองทนการเงนระหวางประเทศใหการสนบสนนอยางระมดระวงตอการ

ใชมาตรการกากบและจดการทนไหลเขาบนพนฐานของกลไกตลาด

ดงเชน โมเดลของชล” หรอจอหน ออดลง-สม (John Odling-Smee)

ผอานวยการสวนงานยโรปทสองของกองทนการเงนระหวางประเทศ

ใหสมภาษณใน IMF Survey เดอนมนาคม 2003 วา ประเทศเศรษฐกจ

ใหม เชน รสเซย อาจไดรบประโยชนจากการปรบใชมาตรการกากบและ

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศในบางสถานการณ3

แมกระทงสอมวลชนสายเศรษฐกจทยดมนในอดมการณเสรนยม

ใหม อยาง The Economist กยงสรปผลสารวจเกยวกบการเงนโลกไววา

“มาตรการจากดเงนทนไหลเขาบางประเภท (ไมใชจากดเงนทนไหลออก)

เปนประโยชนตอประเทศกาลงพฒนาจานวนมาก”4

ทางออกทจาเปน?

แมวาจะมนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมจานวนมากขนเรอยๆ

ทเรมตงคาถามตอการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ และเรมใหคณคา

ตอมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศขนมาบาง

3 อางจาก Forbes (2007) 4 The Economist. “A Cruel Sea of Capital: A Survey of Global Finance,” 05/03/98.

p. 24 อางจาก Forbes (2007)

2 งานเขยนเกยวกบมาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศของ

นกเศรษฐศาสตรชนนา ไดเพมมากขนหลงเกดวกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 หลายชน

มขอสรปในทางบวกตอมาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ อาท

เชน Bhagwati (1998) Krugman (1998) Rodrik (1998) Stiglitz (2002) เปนตน

pong.indd 78-79 1/1/70 10:56:26 AM

:80: :81:

แตสาหรบนกเศรษฐศาสตรทางเลอกทมมมมองตอการเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศดวยเหตผลดงเชนหวขอ 4.2 ยงมองวา มมมองใหม

ดงกลาวแมจะมาถกทาง แตยงไมเพยงพอ

กลาวโดยสรป นกเศรษฐศาสตรทางเลอกมความเหนวา การเปด

เสรการเงนระหวางประเทศ ตลาดการเงน และอดมการณเสรนยมใหม

ลวนเปนปญหาโดยตวของมนเอง แมประเทศจะมปจจยเชงสถาบนท

เขมแขง แตกมอาจขจดปญหาอนมรากฐานมาจากธรรมชาตทผนผวน

ไรเสถยรภาพของการลงทนและตลาดการเงนได ตอใหตลาดทางาน

ไดอยางสมบรณ ปญหากยงคงเกดขน

ในแงน โลกทมปญหาความไมสมบรณของขอมลขาวสารหรอ

โลกทตลาดทางานไดไมสมบรณและไมมประสทธภาพ คอโลกแบบ ‘ปกต’

ทเปนอยทวไป มใชโลกแบบ ‘พเศษ’ ทอยใน ‘โลกเสมอน’ ของทฤษฎ

เศรษฐศาสตรกระแสหลกมาตรฐาน ในทางตรงกนขาม โลกแบบ ‘ปกต’

ใน ‘โลกเสมอน’ ของทฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลกมาตรฐาน ซงตลาด

ทางานไดอยางสมบรณ ตางหาก ทเปนโลกแบบ ‘พเศษ’ ซงยากยงทจะ

เปนจรงใน ‘โลกจรง’ ทเราใชชวตอย

‘สถาบน’ หรอ ‘พนฐานเศรษฐกจ’ ทเขมแขง อาจชวย ‘ลด

โอกาส’ ในการเกดวกฤตการณการเงนหรอ ‘บรรเทา’ ความรนแรงของ

วกฤตการณทเกดขน แตมอาจ ‘ปองกน’ และจดการปญหาทตนเหตได

ทงน เพราะธรรมชาตแหงความผนผวนไรเสถยรภาพ อนเกดจาก

ธรรมชาตของการลงทนและพฤตกรรมทไมมเหตมผลทางเศรษฐศาสตร

ของนกลงทน ภายใตกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจทมปญหาขอมล

ขาวสารทไมสมบรณเปนปกตธรรมดา กยงคงดารงอย รวมถงยงมปญหา

จากผลลกลามจากวกฤตการณการเงนทรนแรงขนภายใตสถาบนแบบ

เสรนยมใหม

เชนนแลว ขอเสนอขององคกรการเงนระหวางประเทศและ

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม ทมงเนนในการสรางตลาดทสมบรณแบบ

และระบบบรหารจดการทดในตลาดการเงน ทงในประเทศและระหวาง

ประเทศ จงยงไมเพยงพอ เพราะไมสามารถขจดตนเหตแหงปญหา

อนเกดจากธรรมชาตของการเปดเสรได อาทเชน ความผนผวนของการ

ลงทน ปญหาขอมลขาวสารไมสมบรณ การทวความรนแรงของผลลกลาม

จากวกฤตการณการเงน การทวความรนแรงของพฤตกรรมการลงทน

แบบตามแหและพฤตกรรมเกงกาไร นอกจากน การหวงพงทนขามชาต

ยงลดความเปนอสระในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจในประเทศ เพม

อานาจตอรองใหบรรษทขามชาตเหนอรฐ ชมชน และแรงงาน และสราง

อคตในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคในทางเขมงวด ดงทได

อธบายไวในหวขอทผานมา

นกเศรษฐศาสตรทางเลอกจงเสนอ ‘ทางออก’ ทสามารถแก

ปญหาไปถงรากฐานของการเปดเสรทางการเงนไดมากกวา นนคอ การ

ลดความผนผวนของทนเคลอนยาย โดยเฉพาะอยางยง ทนเคลอนยาย

ระยะสน อนเปนตนเหตสาคญทสรางความผนผวนไรเสถยรภาพ

มาตรการทนกเศรษฐศาสตรกลมนเสนอคอ มาตรการกากบและ

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศในรปแบบตางๆ ซงถกออกแบบมา

เพอลดความผนผวนจากการเคลอนยายเงนทนระหวางประเทศ โดยเพม

ตนทนใหกบการไหลเขาออกของเงนทนระยะสนและเงนทนเพอการ

เกงกาไรเปนสาคญ

ในชวงวกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 เปนทนาสงเกตวา

ประเทศทไมไดรบผลกระทบอยางรนแรงจากวกฤตการณการเงนเอเชยป

1997 คอประเทศทใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศ ดงเชน ชล จน อนเดย และมาเลเซย เปนตน

สาหรบนกเศรษฐศาสตรทางเลอก มาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายระหวางประเทศไมใช ‘ปศาจทจาเปน’ แตเปน ‘ทางออก

ทจาเปน’ ในการใชชวตอยในกระแสโลกาภวตนเสรนยมใหม และ

มาตรการดงกลาวมไดมประโยชนตอประเทศกาลงพฒนาทมปจจย

พนฐานทางเศรษฐกจและปจจยเชงสถาบนออนแอเพยงชวงเปลยนผาน

เทานน เพราะวกฤตการณการเงนไมไดเกดจากปจจยดานความออนแอ

pong.indd 80-81 1/1/70 10:56:26 AM

:82: :83:

หรอความไมพรอมเชงสถาบนของประเทศเพยงฝายเดยว แตมรากฐาน

มาจากธรรมชาตอนผนผวนและเตมไปดวยความเสยงของการเปดเสร

การเงนระหวางประเทศตางหาก ซงพรอมจะลงโทษทงประเทศรำรวย

เขมแขงและประเทศยากจนออนแอ

6.2 นยามของมาตรการ

Epstein, Grabel, and Jomo (2005) ใหนยามมาตรการกากบ

และจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศไววา หมายถงนโยบายทมง

กากบ ควบคม และจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศของภาคเอกชน

ทงทนไหลเขา (Capital Inflows) และทนไหลออก (Capital Outflows)

โดยมวตถประสงคเพอจดการกบ ‘ขนาด’ (Volume) ‘องคประกอบ’

(Composition) และ ‘การจดสรร’ (Allocation) ของทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศ นโยบายนจะมงกาหนดขอจากดและเงอนไขวาดวยการไหลเขา

หรอไหลออกของทนเคลอนยายระหวางประเทศ ความสามารถในการ

เปนเจาของสนทรพยตางประเทศโดยคนในประเทศ ความสามารถ

ในการเปนเจาของสนทรพยในประเทศโดยคนตางประเทศ การ

แลกเปลยนเงนตราระหวางประเทศ เปนตน รวมถงสรางกตกาในการ

จดสรรทนตางชาตไปยงภาคเศรษฐกจภายในประเทศ

กระนน Epstein, Grabel, and Jomo (2005) จดกลมให

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ เปนเพยงสวน

หนงของมาตรการใหญทพวกเขาเรยกวา มาตรการวาดวยการบรหาร

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ (Capital Management

Techniques) เทานน อกสวนหนงนอกเหนอไปจากมาตรการกำกบและ

จดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ คอมาตรการกากบและตรวจสอบ

สถาบนการเงนภายในประเทศ (Prudential Management of Domestic

Financial Institutions) เชน การจดทาแบบรายงานของสถาบนการเงน

ตอองคกรกากบดแล การกาหนดมาตรฐานเงนทนของธนาคาร การ

กาหนดเงอนไขการจดสรรเงนทนในประเทศ การจากดขอบเขตการ

ประกอบธรกรรมของสถาบนการเงนทองถนและตางชาต เปนตน

เนองจากมาตรการกากบและตรวจสอบสถาบนการเงนในประเทศสงผล

ตอการไหลเขาออกของทนเชนกน และมาตรการยอยทงสองสงผลกระทบ

ซงกนและกน ทงผลทมลกษณะเสรมกนและขดกน5

6.3 ประเภทของมาตรการ

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศม

หลายประเภทและหลายระดบ แตกตางกนออกไปตามแตจะเลอกใช ไมม

สตรสาเรจตายตว โดยทวไป มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยาย

ระหวางประเทศ แบงออกเปน 2 รปแบบใหญๆ ไดแก

(1) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

โดยตรง (Direct or Administrative Capital Controls)

หมายถง มาตรการจากดการทาธรกรรมทเกยวของกบทน

เคลอนยายระหวางประเทศโดยตรง ทงเชงปรมาณ (จากดจานวนของ

ทน) และคณภาพ (จากดประเภทของทน) โดยทางการเขามามบทบาท

ในการกากบควบคมตลาดเงนและตลาดทนท เชอมโยงกบตลาด

ตางประเทศ แทนทจะปลอยใหมการเคลอนยายเงนทนอยางเสรระหวาง

ประเทศ ตวอยางรปธรรมของมาตรการ ไดแก

- การจากดเพดานของปรมาณเงนทนไหลเขาหรอไหลออก

- การหามเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ และเงนลงทน

ในสนทรพยการเงนจากตางประเทศ ไหลออกกอนระยะเวลาทกาหนด

5 Epstein, Grabel, and Jomo (2005) ศกษาการนามาตรการวาดวยการบรหารจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศ (Capital Management Techniques) ไปใชใน 8 ประเทศ

ตวอยาง ซงแยกมาตรการออกเปน 2 สวนยอย ไดแก (1) มาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศ (Capital Controls) และ (2) มาตรการกากบและตรวจสอบ

สถาบนการเงนภายในประเทศ (Prudential Management of Domestic Financial

Institutions) ในหนงสอเลมนจะกลาวถงเฉพาะ (1) เทานน

pong.indd 82-83 1/1/70 10:56:26 AM

:84: :85:

- การหามเงนตางชาตเขามาลงทนในกจกรรมบางประเภท

เปนการเฉพาะ เชน หามลงทนในสนทรพยการเงน (Portfol io

Investment) หรอหามลงทนในอสงหารมทรพย เพราะมความผนผวน

และความเสยงสง จนมโอกาสนาประเทศเขาสวกฤตการณการเงน

- การหามคนตางชาตซอสนทรพยการเงนในตลาดเงน

- การหามคนตางชาตทา SWAP ทไมผกตดกบธรกรรมการคา

- การกาหนดใหการเคลอนยายเงนทนตองไดรบอนมตจาก

ทางการ ซงอาจขนอยกบดลยพนจของเจาหนาท (Discretionary-based)

หรอขนอยกบกฎกตกาของทางการ (Rule-based)

(2) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

โดยออม (Indirect or Market-based Capital Controls)

หมายถง มาตรการททางการไมไดจากดการทาธรกรรมท

เกยวของกบทนเคลอนยายระหวางประเทศโดยตรง แตปลอยใหตลาด

การเงนทางานภายใตการบงคบใชของเครองมอบางประเภท เชน ภาษ

การกนสารอง (Reserve Requirement) ซงสงผลกระทบตอการตดสนใจ

เคลอนยายทน โดยมาก มาตรการเหลานจะเพมตนทนและลดอตรา

ผลตอบแทนการลงทนของเงนลงทนจากตางประเทศบางประเภท

สวนใหญจะมงจดการเงนทนเคลอนยายระยะสน ตวอยางรปธรรมของ

มาตรการ ไดแก

- การเกบภาษธรกรรมการเงนระหวางประเทศโดยตรง เชน

แนวคด Tobin Tax หรอ Entrance Tax ทงนอตราภาษอาจเปลยนแปลง

ไปตามระยะเวลาททนอยในประเทศ หรอตามประเภทของทน เชน ทน

ตางชาตอาย 3 เดอนจะเผชญอตราภาษสงกวาทนอาย 6 เดอน เงนลงทน

ในหลกทรพยระยะสนจะเผชญอตราภาษสงกวาเงนลงทนโดยตรงจาก

ตางประเทศ การเกบภาษธรกรรมระหวางประเทศทกประเภทยกเวน FDI

การเกบภาษเงนกตางประเทศ เปนตน

- การเกบภาษธรกรรมการเงนระหวางประเทศโดยออม เชน

มาตรการกนสารองเงนทนไหลเขาจากตางประเทศ หรอทเรยกวา Non-

interest-bearing Compulsory Reserve/Deposit Requirement หรอ

Unremunerated Reserve Requirement (URR) มาตรการดงกลาว

เปนการบงคบใหกนเงนทนไหลเขาจากตางประเทศสวนหนงจากทงหมด

ตามอตราทกาหนดเปนเงนสารองทไมไดรบดอกเบยหรอผลตอบแทน

อนใด ธนาคารพาณชยหรอสถาบนการเงนตองนาฝากเงนสารองสวนนน

ไวทธนาคารกลาง โดยไดอตราดอกเบยรอยละ 0 ทงนทางการอาจ

กาหนดใหฝากเปนเงนตราสกลตางประเทศ หรอเงนทองถนทมลคา

เทยบเทากได และอาจมขอกาหนดเพมเตมเกยวกบประเภทของเงนทน

ตางชาตทตองอยภายใตมาตรการน เชน ยกเวนกรณ FDI หรอออกแบบ

มาตรการใหสงผลถงการตดสนใจนาเงนทนออกนอกประเทศในอนาคต

เชน ถานาเงนออกกอน 1 ป จะไมคนเงนสารองให เปนตน

นอกจากจดแบงตามลกษณะการควบคมเปนการควบคมโดยตรง

และโดยออมแลว มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศอาจจดแบงประเภทตามเปาหมายในการจดการเงนทนตางขากน

ไดแก

(1) มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขา (Controls on

Capital Inflows)

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขามวตถประสงคเพอ

จดการในกรณทเงนทนไหลเขาเปนจานวนมาก (โดยสวนใหญ เงนทน

ไหลเขาทสรางปญหาคอเงนทนไหลเขาระยะสน หรอ ‘เงนรอน’ ซงม

วตถประสงคเพอการเกงกาไรในหลกทรพยหรอพนธบตร) จนสงผลให

อตราแลกเปลยนของประเทศผรบการลงทนแขงคากวาทควรจะเปน

ทาใหระดบความสามารถในการแขงขนระหวางประเทศ (Degree of

Competitiveness) ลดลง สงผลกระทบตอภาคสงออก เพราะราคาสนคา

pong.indd 84-85 1/1/70 10:56:26 AM

:86: :87:

สงออกของประเทศแพงขน ปรมาณการสงออกจงลดลง และสงผล

ตอเนองทาใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจลดลง และอาจสรางปญหา

การขาดทนบญชเดนสะพดในบนปลายได

ประเทศทมกเผชญปญหานคอ ประเทศเศรษฐกจใหมทเปดเสร

การเงนระหวางประเทศในระดบสง แตตลาดเงนและตลาดทนยงไมกวาง

ลก และแขงแกรงเพยงพอ ปญหาจะยงทวความรนแรงขนหากประเทศ

ดงกลาวนมระดบของการเปดประเทศ (Degree of Openness) สง6 และ

พงพงภาคสงออกเปนหลก [มสดสวนของมลคาการสงออกตอมลคา

ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (X/GDP) สง]

ตวอยางประเทศทใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขา

เชน บราซล (1993-1997) ชล (1991-1998) โคลอมเบย (1993-1998)

มาเลเซย (1994) เปนตน

(2) มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออก (Controls on

Capital Outflows)

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกมวตถประสงคเพอ

จดการเงนทนไหลออกในกรณทประเทศเผชญปญหาวกฤตการณการเงน

อยางรนแรงจนกลมทนตางชาตหมดความเชอมนในเศรษฐกจของ

ประเทศ หรอมการโจมตคาเงนในประเทศผรบทน โดยเทขายเงนสกล

ทองถน ซอเงนตราตางประเทศ ปญหาทเกดขนทาใหนกลงทนถอนเงน

ลงทนออกนอกประเทศ หรอไมตออายหนตางประเทศทครบกาหนด

ซงลวนสรางแรงกดดนใหอตราแลกเปลยนของประเทศออนคาลงอยาง

รนแรง จนสงผลกระทบตอสถาบนการเงน ภาคเศรษฐกจจรง และอตรา

การเตบโตทางเศรษฐกจ

เชนเดยวกน ประเทศทมกเผชญปญหาน คอประเทศเศรษฐกจ

ใหมทเปดเสรการเงนระหวางประเทศในระดบสง พงพงเงนทนตางชาต

โดยเฉพาะเงนทนระยะสนหรอหนตางประเทศเปนเชอเพลงหลกในการ

พฒนาเศรษฐกจและตลาดเงนตลาดทน ทาใหเศรษฐกจมธรรมชาตของ

ความผนผวน และเผชญความเสยงททนระยะสนจะถอนทนออกไปอยาง

รวดเรวในปรมาณมาก จนนามาซงวกฤตการณการเงนและเศรษฐกจ

ตกตำ

ประเทศทใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออก เชน

มาเลเซย (1998) สเปน (1992) อารเจนตนา (2002) เปนตน

6.4 ประโยชนและตนทนของมาตรการ

งานวจยจานวนมากไดศกษาผลของมาตรการกากบและจดการ

เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศตอตวแปรเศรษฐกจตางๆ เชน อตรา

การเตบโตทางเศรษฐกจ ราคาของทน (Capital Cost) อตราแลกเปลยน

เปนตน งานสวนใหญนยมใชระเบยบวธเศรษฐมตทพยายามหาขอสรป

ภาพรวมดวยการใชขอมลของหลายประเทศมาทาการวเคราะห (Cross-

sectional Econometric Analysis)7 หรอศกษาวเคราะหภมหลง เนอหา

และผลงาน เปนรายประเทศ (Case Study Analysis)8

เนอหาในสวนนจะรวบรวมรายการผลกระทบของมาตรการ

กากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ ทงในสวนของประโยชน

6 ระดบของการเปดประเทศคานวณจากสดสวนของภาคตางประเทศในมลคาผลตภณฑ

มวลรวมภายในประเทศ หรอ [(X+M) / GDP] * 100 โดยมหนวยเปนรอยละ

7 โปรดด Epstein and Schor (1992) Grilli and Milesi-Ferretti (1995) Edwards (1999

และ 2001) เปนตน อยางไรกตาม ขอสรปจากงานศกษาทใชวธเศรษฐมตมขอพงระวง

เนองจากการแปลงระดบความเขมขนของมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศใหเปนขอมลตวเลข ยงไมมระเบยบวธทยอมรบกนอยางเปนสากล รวมถงความ

บกพรองเชงคณภาพของขอมลบญชทนทยากจะแยกแยะทนระยะสนและทนระยะยาว

ออกจากกน เชน หนระยะสนอาจมการตออายอยตลอด ในขณะทการลงทนระยะยาว

ในสนทรพยการเงนอาจขายทากาไรในชวงสนๆ ในตลาดรองได นอกจากนน ยงมปจจยเชง

นโยบายและสภาพแวดลอมทไมสามารถควบคมไดอกมากมาย แตสงผลกระทบตอ

ประสทธภาพของมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ 8 โปรดด Ariyoshi et al. (2000) Rajaraman (2001) Kaplan and Rodrik (2002)

Epstein, Grabel and Jomo (2005) เปนตน

pong.indd 86-87 1/1/70 10:56:26 AM

:88: :89:

และตนทน เพอเปนแนวทางสาหรบการประเมนผลประโยชนสทธของการ

ใชมาตรการดงกลาวในแตละประเทศ

ประโยชนของมาตรการกากบและจดการ

เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

มขอดดงน

(1) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยสรางเสถยรภาพทางการเงน (Financial Stability)

มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยลดความผนผวนของภาคการเงนและอตราแลกเปลยน รวมถงชวย

บรรเทาภาวะตนตระหนกทางการเงนเมอสถาบนการเงนมปญหา

ทงหมดนจะชวยลดโอกาสการเกดวกฤตการณการเงนทรนแรงภายหลง

จากเศรษฐกจเรมมปญหา เชน ถกโจมตคาเงน สถาบนการเงนลมละลาย

นอกจากนน มาตรการดงกลาวยงชวยลดความรนแรงจากผลลกลามของ

วกฤตการณการเงนทเกดขนในภมภาคดวย

(2) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยสงเสรมเงนทนตางประเทศประเภททพงปรารถนา

เงนทนตางประเทศประเภททพงปรารถนา หมายถง เงนลงทน

ระยะยาวทไมผนผวน มเสถยรภาพ และชวยสรางงาน สรางรายได ใหแก

เศรษฐกจของประเทศ รวมถงสรางโอกาสในการถายทอดเทคโนโลยใหแก

ประเทศผรบการลงทน เชน การลงทนโดยตรงจากตางประเทศ เปนตน

งานวจยหลายชน เชน Epstein, Grabel, and Jomo (2005)

ชวา มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศสงผล

ใหองคประกอบของเงนทนไหลเขาเปลยนแปลง โดยทาใหสดสวนของทน

ระยะยาวเพมสงขน และสดสวนของทนระยะสนลดตำลง ทงนเนองจาก

มาตรการดงกลาวเพมตนทนใหแกเงนทนเคลอนยายระยะสนและ

เงนทนเพอการเกงกาไร ดงนน โครงสรางสงจงใจจงเปนไปในทาง

สงเสรมทนระยะยาวทมเสถยรภาพ มความยงยน และใหประโยชนแก

ภาคเศรษฐกจจรง แตในทางกลบกนกเปนการลงโทษทนระยะสนทไร

เสถยรภาพและสรางความผนผวนจนกระทบภาคเศรษฐกจจรง

(3) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยเพมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ โดยเฉพาะ

นโยบายการเงน

การดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคมกตองเผชญภาวะไดอยาง

เสยอยางระหวางการรกษาเสถยรภาพภายใน (การจางงานอยางเตมท)

กบการรกษาเสถยรภาพภายนอก (การรกษาดลบญชเดนสะพด การ

รกษาคาเงน) ตวอยางเชน เมอประเทศเผชญปญหาการขาดดลบญช

เดนสะพด ทางการจงใชนโยบายการเงนและนโยบายการคลงแบบหดตว

เพอลดหรอแกการขาดดลบญชเดนสะพด แตนโยบายเศรษฐกจมหภาค

ทใชกลบสงผลดานลบตอเศรษฐกจภายใน เพราะทาใหการจางงานลดลง

การผลตลดลง และเศรษฐกจเตบโตนอยลง

หรอหากประเทศทาการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ โดย

กาหนดอตราแลกเปลยนใหคงท ยอมตองตรงอตราดอกเบยใหอยในระดบ

สง เพอดงดดเงนทนไหลเขาและรกษาคาเงนไว แตขณะเดยวกน การตรง

อตราดอกเบยกสงผลใหการลงทนและการบรโภคภายในประเทศลดลง

ซงทาใหอตราการเตบโตทางเศรษฐกจลดลง

การใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยใหประเทศดาเนนนโยบายการเงนไดอยางอสระมากขน เพราะทำให

การเคลอนยายทนตอบสนองตออตราดอกเบยภายในประเทศนอยลง

เพมความแตกตางระหวางอตราดอกเบยภายในประเทศและอตรา

ดอกเบยภายนอกประเทศไดมากขน (นโยบายเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศทาใหอตราดอกเบยภายในประเทศและภายนอกประเทศ

pong.indd 88-89 1/1/70 10:56:27 AM

:90: :91:

เคลอนตวเขาหากน) ทาใหทางการสามารถปรบอตราดอกเบยให

สอดคลองกบเปาหมายทางเศรษฐกจภายในประเทศไดมากขน เชน

หากเศรษฐกจตกตำ กสามารถลดอตราดอกเบยเพอกระตนเศรษฐกจได

โดยไมตองกงวลวาทนตางชาตจะไหลออก และไมตองกงวลถงผลของการ

ลดดอกเบยตออตราแลกเปลยนมากนก

(4) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ชวยลดความรนแรงของวกฤตการณการเงน และชวยใหเศรษฐกจฟนตว

ไดดขน

ในชวงทประเทศอยภายใตวกฤตการณเศรษฐกจ มาตรการ

กากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศจะชวยสรางสงแวดลอม

ทางเศรษฐกจทเอออานวยตอการดาเนนนโยบายเศรษฐกจแบบขยายตว

เพอเพมการจางงาน เพมรายได และเพมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

โดยชวยลดภาวะไดอยางเสยอยางระหวางการรกษาเสถยรภาพภายใน

ประเทศกบภายนอกประเทศ นบวาเปนการบรรเทาผลกระทบทาง

เศรษฐกจและสงคมในชวงวกฤตการณเศรษฐกจไดอยางด และทาให

เศรษฐกจฟนตวไดเรวขน

ความมอสระในการดาเนนนโยบายเพอตอบสนองเปาหมาย

ในประเทศ มประโยชนสาหรบประเทศทมปญหาเศรษฐกจ โดยเฉพาะ

ประเทศทมหนตางประเทศสง มระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทหรอม

การจดการอตราแลกเปลยนอยางเขมขน และมระดบการเปดประเทศสง

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศจะทาให

ทางการมอานาจเหนอเครองมออตราแลกเปลยนและอตราดอกเบย

โดยสามารถตดสนใจลดดอกเบยโดยเผชญหนากบขอจากดไมมาก เชน

ไมตองกงวลเรองเงนไหลออก ไมตองกงวลเรองการรกษาระดบอตรา

ดอกเบยใหใกลเคยงกบอตราดอกเบยโลก ซงเปนขอจากดสาคญภายใต

การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

ตนทนของมาตรการกากบและจดการ

เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

มขอเสยดงน

(1) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ทาลายความเชอมนของนกลงทนตางประเทศ ทาใหเงนทนเกาไหลออก

และเงนทนใหมไมกลาไหลเขา จนสงผลกระทบตออตราการเตบโตทาง

เศรษฐกจในระยะยาว

ในเศรษฐกจเสรนยมใหม การเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

คลายเปน ‘กฎเหลก’ ทประเทศตางๆ จะลวงละเมดมได มาตรการกากบ

และจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศจงถกโจมตวาเปนสงทเปนไป

ไมได ฝนกระแส และไมเหมาะสมภายใตกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจ

ทถกครอบงาดวยอดมการณเศรษฐกจเสรนยมใหม หากประเทศใดนา

มาตรการนมาใช นกลงทนตางชาตจะหมดความเชอมน พยายามถอนเงน

ลงทนออกจากประเทศ ไมนาเงนลงทนใหมเขามาในประเทศ ทาให

ขาดแคลนเงนทน เสยโอกาสในการพฒนาเศรษฐกจ ทายสดเศรษฐกจ

จะเสยหายทงในระยะสนและในระยะยาว โดยเฉพาะอตราการเตบโตทาง

เศรษฐกจทจะลดลงในระยะยาว9

(2) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ทาใหราคาของทน (Capital Cost) เพมสงขน

มาตรการดงกลาวทาใหราคาของทนเพมสงขน เนองจาก

นกลงทนตองจายตนทนในการนาทนเขาและสงทนออกสงขน รวมทง

9 กระนน งานวจยหลายชนชวา อตราการเตบโตทางเศรษฐกจไมไดลดลงจากการบงคบใช

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ โปรดด Rodrik (1998)

Eichengreen (2002) เปนตน

pong.indd 90-91 1/1/70 10:56:27 AM

:92: :93:

เผชญความเสยงของระบบทสงขน เชน แมวา ณ วนทนาเงนทนเขา

ประเทศ จะนาเงนทนเขาไดอยางเสร แตในอนาคตอาจไมสามารถนาเงน

ทนออกไดอยางเสร ในประเทศทมประวตของการควบคมทน นกลงทน

ตางชาตอาจจะตองการพรเมยมในการตดสนใจลงทน10 ทาใหราคาของ

ทนทใชเปนเชอเพลงในการพฒนาเศรษฐกจแพงขน อาจสงผลกระทบ

ทางลบตอการลงทนและการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศได

งานวจยบางชน เชน Ocampo (2002) ชวา วสาหกจขนาดเลก

และขนาดกลาง (Small and Medium Enterprises: SMEs) ไดรบ

ผลกระทบจากการเพมสงขนของราคาทนมากกวาธรกจขนาดใหญ ซง

สามารถเขาถงแหลงเงนทนจากตางประเทศไดกวางขวางและหลากหลาย

กวา หากมาตรการควบคมทนสงผลใหเงนทนในประเทศขาดแคลน

ธรกจขนาดกลางและขนาดเลกซงเขาถงแหลงเงนทนตางประเทศไดยาก

อยแลว จะตองเผชญตนทนการกยมในตลาดทนในประเทศสงขน ทาให

ตนทนการประกอบธรกจสงขน และสงผลกระทบตอเนองถงเศรษฐกจ

สวนรวมของประเทศ

(3) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

กอใหเกดตนทนในการบรหารจดการ (Administrative Costs) และ

เปดชองใหมการคอรรปชนและการหาสวนเกนทางเศรษฐกจ

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศทเคย

ใชกนมา ไมมมาตรการใดสมบรณแบบ ลวนแตมชองโหวใหหลกเลยงได

จงตองมการปรบแกมาตรการเพอปดปองชองโหวอยเสมอ นอกจากนน

มาตรการทานองนมกเปดชองใหเจาหนาทของรฐใชดลยพนจในการ

อนมตการทาธรกรรมตางๆ จงเปนชองทางใหเกดการคอรรปชนและ

การแสวงหาสวนเกนทางเศรษฐกจ

นอกจากนน การบงคบใชนโยบายดงกลาวใหไดผลอาจจาเปน

ตองสรางระบบกากบดแลขนใหม เชน จดตงหนวยงานหรอฝายททา

หนาทรบผดชอบใหม หรอออกกฎหมายหรอกฎระเบยบใหม ซงลวนม

ตนทนในการบรหารจดการ มพกตองพดถงประสทธภาพในการจดสรร

ทรพยากรโดยรฐ ซงหลายฝายมองวามประสทธภาพตำกวาระบบ

ตลาดเสร

(4) มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

สงผลเสยตอการพฒนาตลาดเงนและตลาดทนของประเทศ รวมทง

ทาใหการรกษาวนยในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคลดลง

การปกปองตลาดเงนและตลาดทนในประเทศจากคลนลมของ

โลกาภวตน ทาใหประเทศไมตองเผชญแรงกดดนในการพฒนาตลาดเงน

และตลาดทนใหลกและกวางขน อกทงทาใหการปรบตวเชงนโยบาย

และการปรบตวของภาคเอกชนใหเทาทนตอการเปลยนแปลงของโลก

ไมเกดขนหรอเกดขนชาลง

นอกจากนน เมอมการใชมาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศ ประเทศมแนวโนมทจะใชนโยบายเศรษฐกจ

มหภาคแบบขยายตว ซงสงผลใหอตราเงนเฟอสงขน และสงผลกระทบ

ตอการขาดดลงบประมาณและการขาดดลบญชเดนสะพด

10 โปรดด Miller (1999) ซงชวา นกลงทนตองการพรเมยมในประเทศทใชมาตรการกากบ

ควบคมเงนทนไหลออก เชน มาเลเซยในชวงหลงวกฤตการณการเงน 1997

pong.indd 92-93 1/1/70 10:56:27 AM

:94: :95:

ประเทศชลเปนตวอยางของเศรษฐกจใหมทนามาตรการกากบและจดการ

เงนทนไหลเขามาใชแกปญหาเศรษฐกจมหภาค เพราะชลเผชญปญหา

เงนทนไหลเขาจานวนมากภายหลงจากการเปดเสรการเงนระหวาง

ประเทศ ซงสรางความผนผวนตออตราแลกเปลยน ทาใหเกดปญหา

Overvaluation และสงผลกระทบตอการสงออกและภาคเศรษฐกจจรง

ปญหาดงกลาวเกดขนกบประเทศกาลงพฒนาหลายประเทศ หากบรหาร

จดการเงนทนไหลเขาไมด อาจนามาซงวกฤตการณการเงนและ

วกฤตการณเศรษฐกจได

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศของ

ชล ทไดรบความสนใจมากและเปนตนแบบใหกบหลายๆ ประเทศ ไดแก

มาตรการกนสารองเงนทนไหลเขาจากตางประเทศ หรอทเรยกวา Non-

interest-bearing Compulsory Reserve/Deposit Requirement หรอ

Unremunerated Reserve Requirement (URR) มาตรการนจะชวยลด

ความผนผวนของเงนทนเคลอนยายระยะสน ทงน ชลใชมาตรการ

ดงกลาวควบคไปกบมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศอนๆ อกหลายมาตรการ

ภายหลงวกฤตการณการเงนเอเชย 2540 นกเศรษฐศาสตร

จานวนมากใหความสนใจศกษาการทางานของมาตรการดงกลาว เพราะ

ชลถกมองวาเปนประเทศทประสบความสาเรจในการจดการทนไหลเขา

แตกตางจากประเทศแถบเอเชยตะวนออกหลายประเทศท เผชญ

วกฤตการณเศรษฐกจในบนปลายเพราะไมสามารถจดการกบทน

ตางชาตได ตวอยางของชลแสดงใหเหนวา มาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายระหวางประเทศ ถอเปนมาตรการ ‘ปองกน’ ประเทศจาก

วกฤตการณการเงนไดหากมการบงคบใชอยางเหมาะสม โดยทตนทน

ในการบงคบใชไมไดสงมากอยางทเกรงกลวกน

7.1 ภมหลง

แมชลจะใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศในชวงทศวรรษ 1990 แตชลไมใชประเทศทหนหลงใหกบการ

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจแบบเสรนยมใหมอยางสนเชง หากแตผสม

ผสานนโยบายเศรษฐกจทางเลอกบางประเภทกบฐานนโยบายเศรษฐกจ

แบบเสรนยมใหมใหเขากนอยางคอนขางลงตว โดยพยายามดาเนน

นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหมไปพรอมกบการสรางเศรษฐกจใหม

เสถยรภาพ ทงภายในและภายนอกประเทศ อยางยงยน กลาวคอ

พยายามดาเนนนโยบายเศรษฐกจบนฐานของ ‘ตลาด’ แตให ‘รฐ’ กากบ

ควบคมสวนทตลาดลมเหลวในการจดการ เชน ความผนผวนในตลาด

การเงนระหวางประเทศ ความเปนธรรมทางเศรษฐกจ รวมถงการสราง

สถาบนภายในประเทศใหเขมแขง

ในชวงตนทศวรรษ 1980 ชลเผชญวกฤตการณการเงน เกด

ปญหาเงนเฟอสง ขาดดลการคลง ขาดดลบญชเดนสะพด อตรา

แลกเปลยนผนผวน หนตางประเทศสง และระบบธนาคารพาณชยออนแอ

รฐบาลในขณะนนพยายามจดการปญหาเศรษฐกจเฉพาะหนาดวยการลด

อตราเงนเฟอ โดยใชนโยบายการเงนแบบเขมงวด รกษาดลการคลง

ดลบญชเดนสะพด และรกษาอตราแลกเปลยนใหอยในระดบทแขงขน

กรณศกษา:

มาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลเขาของประเทศชล

pong.indd 94-95 1/1/70 10:56:27 AM

:96: :97:

ระหวางประเทศได อกทงไดจดทาแผนปฏรปเศรษฐกจเพอสรางเศรษฐกจ

ทมเสถยรภาพและยงยน โดยอาศยประสบการณการเรยนรจากปญหา

ในชวงสองทศวรรษกอนหนา นอกจากนน ยงเนนนโยบายสงเสรมการ

สงออก (Export-led Economic Model) การคาเสร การแปรรปรฐวสาหกจ

การปฏรปภาคการเงนและระบบธนาคาร การสงเสรมการศกษา การ

กระจายรายได และนโยบายชวยเหลอคนยากจนและคนวางงาน

ในชวงครงหลงของทศวรรษ 1980 สภาพเศรษฐกจของประเทศ

ชลดขนมาก บญชเดนสะพดขาดดลนอยลง จากรอยละ 11 ของ GDP

ในป 1984 เปนรอยละ 1 ของ GDP ในป 1988 ระหวางป 1984-1988

เศรษฐกจเตบโตเฉลยรอยละ 5.7 ตอป จนรฐบาลเรมผอนคลายความ

เขมงวดในการดาเนนนโยบายการคลงในป 1988

เศรษฐกจชลเขาสชวงรอนแรงในป 1989 พรอมไปกบการลดลง

ของอตราดอกเบยโลก ในขณะทอตราดอกเบยของชลอยในระดบคอนขาง

สง เพอกดไมใหเงนเฟอสงและรกษาคาของอตราแลกเปลยน อกทง

ในชวงตนทศวรรษ 1990 ประเทศเศรษฐกจใหมหลายประเทศไดเปดเสร

การเงนระหวางประเทศ นกลงทนตางชาตจงสนใจทจะไปลงทนและ

ปลอยกใหกบประเทศเศรษฐกจใหมเหลานน ผลทเกดขนกบชลคอ

เงนทนตางชาตไหลเขาประเทศอยางมหาศาลตงแตป 1989 ทำใหคาเงน

แขงขน สงผลกระทบตอตลาดการเงนภายในประเทศ และสงผลกระทบ

อกตอไปยงภาคเศรษฐกจจรง

ในการรบมอทนไหลเขาระหวางประเทศในชวงเรมตน ประเทศ

ชลใชเครองมอ Sterilization เพอไมใหปรมาณเงนในระบบเศรษฐกจ

เพมขนมากจนเกนไป ดวยการออกพนธบตรดดซบเงนทนตางประเทศ

ทไหลเขา วธนจะสรางภาระตนทนแกธนาคารกลาง ซงกคอความ

แตกตางระหวางตนทนอตราดอกเบยในการออกพนธบตร กบผลไดจาก

การถอสนทรพยตางประเทศ1

ผลของการทา Sterilization ภายใตระบบอตราแลกเปลยนซง

คอนขางคงท ทาใหอตราดอกเบยในประเทศมแนวโนมทจะอยในระดบสง

ซงกจะยงดงดดใหเงนทนตางชาตไหลเขาเพมมากขนอก กลายเปนวา

ทางการตองมภาระในการทา Sterilization ตอไปเรอยๆ เปนวงจร

ไมสนสด แตการทา Sterilization แตละรอบจะสรางภาระใหแกธนาคาร

กลางไปเรอยๆ ดวยเหตน ทางการจงเหนวา มาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายระหวางประเทศจะชวยลดวงจรสรางภาระหนของธนาคาร

กลางได โดยลดความจาเปนและขนาดของการทา Sterilization ลง

อกทงยงชวยปกปองคาเงนไมใหแขงคามากเกนไปจนสงผลกระทบตอ

การสงออก และชวยลดความรอนแรงของเศรษฐกจได

ชลนำมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

มาใชในเดอนมถนายน 1991 แตมไดหมายความวาชลยกเลกการเปดเสร

การเงนระหวางประเทศแตอยางใด มาตรการกากบและจดการทนไหลเขา

เปนเพยงมาตรการเสรม เพอไมใหการเปดเสรสรางผลทไมพงปรารถนา

มากเกนไป โดยเฉพาะการสรางความผนผวนและผลกระทบตอ

เศรษฐกจจรง

มาตรการควบคมทนของชลเปนมาตรการควบคมโดยออม

ผานระบบตลาด เชน มาตรการกนสารอง เสมอนหนงเปนการเกบภาษ

เงนทนไหลเขา โดยมมาตรการควบคมโดยตรงเปนตวเสรม เชน การ

กาหนดระยะเวลาขนตำทเงนทนตางชาตตองอยในประเทศ ทงนควร

กลาวดวยวา มาตรการควบคมทนดงกลาวทางานภายใตระบบอตรา

แลกเปลยนทมการจดการในระดบสง อยาง Crawling Peg Exchange

Rate Regime หรอระบบอตราแลกเปลยนคงท ซงปลอยใหคาเงนแขง

หรอออนไดภายในชวงเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนททางการกาหนดไว

7.2 วตถประสงค

ประเทศชลไมไดมงหวงจะใชมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลเขาเพยงชวคราวเพอลดแรงกดดนจากการเกงกาไรเพยงเทานน 1 Ariyoshi et al. (2000) ประเมนวา ตนทนในการนำ Sterilization ของธนาคารกลาง

ตกประมาณรอยละ 1 ของ GDP ระหวางทศวรรษ 1990

pong.indd 96-97 1/1/70 10:56:28 AM

:98: :99:

แตยงมองมาตรการดงกลาวเปนสวนหนงของชดนโยบายเศรษฐกจทจะ

ชวยสรางเศรษฐกจใหเขมแขงและยงยนในระยะยาว ทงน วตถประสงค

หลกของมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาของประเทศชล ไดแก

(1) รกษาเสถยรภาพของทนไหลเขา โดยมงลดจานวนและความ

ผนผวนของเงนทนไหลเขา โดยเฉพาะเงนทนไหลเขาระยะสนหรอ

‘เงนรอน’ มาตรการดงกลาวมงปองกนเศรษฐกจจากความผนผวนทาง

การเงน เชน ไมใหอตราแลกเปลยนผนผวนเกนไป ไมใหประเทศเผชญ

ภาวะ ‘เงนรอน’ ไหลออกมากและรวดเรวในอนาคต เปนตน นอกจากนน

มาตรการดงกลาวยงชวยปรบการคาดการณของนกลงทนไมใหคดและ

ลงทนไปในทศทางเดยวกนหมด (One-way Bet) ซงจะชวยทาลาย

แรงจงใจในการเกงกาไร และปองกนไมใหคาเงนโดนโจมต

(2) ชวยลดแรงกดดนของเงนทนไหลเขาตออตราแลกเปลยน

ทาใหคาเงนของชลไมแขงคามากเกนไป จนบนทอนระดบความสามารถ

ในการแขงขนระหวางประเทศ ซงอาจสงผลเสยตอภาคสงออก ดลบญช

เดนสะพด และอตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

(3) ปรบโครงสรางเงนทนไหลเขาโดยเพมสดสวนของเงนทน

ระยะยาว และลดสดสวนของเงนทนระยะสน ซงจะชวยสรางเสถยรภาพ

และการเตบโตอยางยงยนในระยะยาว นอกจากนยงมจดมงหมายเพอให

เงนทนไหลเขาเปนเงนเพอการลงทนในสวนของทนเพมขนแทนทการ

ลงทนในสวนของหน

(4) เพมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ โดย

เฉพาะการดาเนนนโยบายการเงน เพอใหตอบสนองเปาหมายและ

ผลประโยชนภายในประเทศไดมากขน เชน สามารถเพมอตราดอกเบยเพอ

ควบคมความตองการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจ หรอลดอตราเงนเฟอ

โดยสงผลกระทบตออตราแลกเปลยนและดลบญชเดนสะพดนอยลง

(5) ลดภาระตนทนของธนาคารกลางในการจดการทนไหลเขา

เชน ลดภาระการทา Sterilization

7.3 เนอหาและรายละเอยดของมาตรการ

ชลเรมใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาในเดอน

มถนายน 1991 มาตรการหลกทใชเปนการผสมผสานการควบคม

โดยออม เชน มาตรการกนสารอง โดยมมาตรการควบคมโดยตรงเสรม

บางเลกนอย เชน มาตรการกาหนดใหเงนทนไหลเขาจากตางชาตตองอย

ในประเทศภายในระยะเวลาทกาหนด เนอหาในสวนนจะมงเนนไปท

มาตรการกนสารองเปนหลก

(1) มาตรการกนสารองเงนทนไหลเขาจากตางประเทศ

(Unremunerated Reserve Requirement: URR)

ตลอดทศวรรษ 1990 มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขา

ของชลมการเปลยนแปลงใหสอดคลองเหมาะสมกบสถานการณเศรษฐกจ

อยตลอดเวลา ทงการปรบเปลยน ‘ขอบเขต’ ของการควบคม (เชน

ประเภทของเงนทนทถกควบคม) และการปรบเปลยน ‘ขนาด’ ของการ

ควบคม (เชน อตราการกนสารอง) ดงแสดงไวในตารางท 7.1

pong.indd 98-99 1/1/70 10:56:28 AM

:100: :101:

ทมา:

Ariy

oshi

et a

l. (2

000)

, p. 7

1 ส

วนรา

ยละเ

อยดข

อง U

p-fro

nt F

ee ม

าจาก

Vald

és-P

rieto

and

Sot

o (1

998)

ตาร

างท

7.1

พฒ

นาก

ารขอ

งมาต

รการ

กนสา

รองเ

งนท

นไห

ลเขา

จากต

างป

ระเท

ศขอ

งชล

และเ

หต

ผลขอ

งการ

ปรบ

เปลย

น

������

�� 3: ����

������

����

�������

�����

������

�����

�����

�����

��������

����

�����

������

�����

����

����

���������

�

�����

���������

��������

������

����

����

�������

����

����

���������

�

17���

�����

1991

�� ������

��������

���������

��������

����������

����������

� 20 �

�����

�����

�������� 90

��������

�����

�����������

�� 90

�����

�����

�����������������

������

�������

������

������

����������

�������

������

90 ���

��� 1

����

�����

�������������

�����

�� 1

������

������

������

��������

������������

���1�

�����

�������

�����������

��������������

�����������

�����

������

����

�������

� �����

��������

�������

������������

���������

��������

������

���������

�������

���������

����������

�����

���

����������

��������

����������

����

�����

����

�������

���������

�����

����������

���������

�������

��������

���������

� 2 �

�����

����

������

���������

��������������������

����������

����

�����

�����

����������

�������

�� (Up

-front

Fee)

�����

�����

������������

�����

��������

����������

������

�����

����������

� �������

�������

��������

�������

����������

�������

��������

�������

������������

���������

������

�����

���������

������

����

������

����

������

����

�����

������

�����

�����

��������

����

�����

������

�������

������

����

������������

�����

������

����

���������

�����

�������

27���

�����

1991

�����

�����

��������

����

�������

����

���������

��������

������

������

������

��������

��������

������

��������������

������

������

�����

��������

����������

�����

����������

�� 20

(��� LI

BOR)

��

������

�����

�����

�����

������������������

�����

�����

�������

���������������������

����

������

��������

�������

������

������

���������

�������

�������

�����

����

���������

��������

������

�����

�����

�����������

���

����

���

19

91

������

���������

������������

�����

�������

��������

�����������

�������

���

������

�����������

����

�����

������

1992

��

����

���������

������������

�����

�������

������

�������

�������

������

�������

�������

����

������

��������

�����

������

�����������

����

�����

����

���

199

2 ������

����������

��������

������

�� 30

����

�����

����������

��������

�������

��������

�����

����

���������

�������

�������

�������

���������

���������

1 �������

������

�������

�����

�������

������

�������

�������

���������

�����

�������

�����

�����������

����

�����������

������

������

�����

���������

������

����

��������

�����

��

19

92

������

������

���������

����������

� 30 �

������

����������

�����

���������

����������

LIBO

R+ 2.

5%

������

�����������

����

��������������

������

������

�����

�����

���

1992

������

�����

����������

LIBO

R+ 4%

�������

�������

���������

�����

��

�����

���������

��������

������

����

����

�������

����

����

���������

���

�������

199

4 ����

�������

�����������������

������

�������

������

��������������������

�������������

������

199

5 ���������

������

�����

������

��������

����

���

19

95

������

���������

������������

�����

������������

�����

�����

�������

�����

������

��������

���

�����

������

����������

������

����

������

�����������

����

�����

�������

1995

���������

������

�������

��������

���������

�������

�����

��������

���������

�������

������

�����

��������

������

������

�����������

������������

�����

�����������

������

����

���

199

6 ��

����

���������

������������

�����

�������

�����

�������

������

���������

�����

���������

������������

�����

����������

����

������

������������

�������

�����

���������

������

�����������

����

�����

�������

1

996

���������������

������

���������

����

�����

�������

������������

���������

������

������

��������

������

���� 2

00,0

00 ��

�����

�����

�������

��������������

12 �����

�������

�������������

500

,000

������

�����

������

����������

��������

��������

���������

������

������

1997

��

�����

�����

�����

������������

�����

�������

�����������

������

�� 100

,000

�������

�����

�������

�������

�������

12 ��

�������

�������������

�� 100

,000

�������

����

������

�����������

����

�����

������

��

199

8 ���

���������

��������

�������

�����

� 10 ������

�����

���������

������

����

����

�����

�������

��������

�����

���������

�������

�������

������

������

����������

������

������

�����

��������

�����

����

�����

����

�������

1

998

������������

�������

�������

�����

� 0����

������

������

������

�����

��������������

�����

�����

�����

�����

�������

1 ��������

������������

����

������

������

�����

��������

�����

����

�����

����

�����A

riyos

hi e

t al.

(200

0), p

p. 7

1 �����

��������

����

Up-

front

fee ��

���

Vald

és-P

rieto

and

Sot

o (1

998)

pong.indd 100-101 1/1/70 10:56:28 AM

:102: :103:

มาตรการกนสารองเรมตนใชในเดอนมถนายน 1991 โดยม

ขอบเขตบงคบกบเงนกจากตางประเทศ (Debt Flows) ในอตรารอยละ 20

สวนเครดตทเกยวของกบการคาระหวางประเทศ (ซงตองมการคาขาย

เกดขนจรงภายใน 6 เดอน) และเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ ไดรบ

ยกเวน ไมตองถกกนสารอง ดงนน เมอบงคบใชมาตรการกนสารองแลว

เงนกตางประเทศทก 100 เหรยญสหรฐ ตองกนสารองไวทธนาคารกลาง

โดยไมไดรบดอกเบย เปนจำนวน 20 เหรยญสหรฐ และตองฝากเงน

สารองนนตามระยะเวลาทกาหนด ดวยเหตน การกนสารองจงเทยบได

เสมอนหนงการเกบภาษตอหนงหนวยเวลา ยงเงนทนเขามาอยใน

ประเทศสน กยงเสยภาษดงกลาวในอตราทสงขน

หลงจากประกาศใชมาตรการน ทางการชลไดปรบรายละเอยด

ของมาตรการกนสารองตอมาอกหลายครง ในเดอนมกราคม 1992 ชล

ประกาศขยายประเภทของเงนทนไหลเขาทตองกนสารอง เพอแกปญหา

การหลบเลยงมาตรการของนกลงทน ไดแก การฝากเงนสกลตางประเทศ

ไวกบธนาคารพาณชย ตอมาในเดอนพฤษภาคม 1992 ชลยงไดเพม

อตราการกนสารองจากรอยละ 20 เปนรอยละ 30 เพอรบมอกบปญหา

ทหนกหนวงขน

ในชวงป 1995-1996 มาตรการกนสารองไดขยายขอบเขต

รวมไปถงเงนไหลเขาท เปนการฝากเงนในรปของใบแสดงสทธใน

ผลประโยชนทเกดจากหลกทรพยอางอง (Secondary Depository

Receipts: SDRs) รวมถงเงนลงทนจากตางประเทศทมธรรมชาตและ

โอกาสในการเกงกาไร นนคอการลงทนโดยตรงทลงทนในธรกรรมทไมกอ

ใหเกดผลผลต

ขณะทอตราการกนสารองทตงไวรอยละ 30 นน ชลบงคบใช

จนกระทงเกดวกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 ซงสรางผลลกลาม

ไปทว จนเงนทนไหลเขาชลนอยลง ในป 1998 ชลจงปรบอตราการกน

สารองใหเหลอรอยละ 0 แทบจะทกธรกรรมการเงน หรอแปลวา แทบจะ

ไมมการใชมาตรการกนสารองในทางปฏบต

Gallego et al. (1999) มองวา แมจะปรบอตราการกนสารอง

ใหเหลอศนย แตเครองมอนยงคงอยในฐานะหนงในทางเลอกเชงนโยบาย

ทจะใชในอนาคต เพอขมขทางจตวทยาตอนกลงทนทตองการเขามา

เกงกาไรคาเงนชลวาทางการอาจงดมาตรการดงกลาวกลบมาใชใหม

ไดทกเมอ

ในขณะท Eichengreen (1999) เสนอวา มาตรการจดการทน

ไหลเขาไมมความจาเปนในชวงป 1998 อกตอไปแลว เนองจากระบบ

ธนาคารพาณชยมความเขมแขงขนจากการปฏรประบบกากบดแล

สถาบนการเงนในชวงกอนหนาน จงไมจาเปนตองมมาตรการทบนทอน

แรงจงใจในการเขามาลงทนของทนตางชาต

อยางไรกตาม Epstein et al. (2004) มความเหนวา ชลไมควร

ยกเลกมาตรการกนสารองทสาคญในทางปฏบต เพราะในเวลานนยง

มความเสยงทเศรษฐกจจะไดรบผลกระทบจากผลลกลามของวกฤตการณ

การเงนในเอเชย รสเซย และบราซล รวมถงสภาพปญหาความไร

เสถยรภาพทางเศรษฐกจการเงนในภมภาคละตนอเมรกา ซงในเวลานน

อารเจนตนา บราซล ปารากวย และอรกวย มปญหาทางเศรษฐกจทงสน

Epstein et al. (2004) เสนอวา ทางการควรธารงมาตรการควบคมทน

ดงกลาวไว โดยอาจจะลดระดบความเขมขนลง แตไมควรยกเลกใหเหลอ

รอยละ 0

Gregorio, Edwards, and Valdés (2000) ใหเหตผลท

มาตรการกนสารองมชวตอยอยางยาวนานในเศรษฐกจชลวา เปนเพราะ

ชลมธรรมเนยมของการใชมาตรการควบคมเงนทนมาพอสมควร ในขณะท

มาตรการกนสารองถอวาเปนมาตรการทงายในการกากบควบคมเมอ

เปรยบเทยบกบมาตรการอนๆ อกทงประเทศชลมระดบการคอรรปชน

ตำ จงทาใหการแทรกแซงของรฐดวยเครองมอทองตลาดอยางมาตรการ

กนสารองน ไมถกนาไปแสวงหาคาเชาทางเศรษฐกจจนไมเกดประสทธผล

แมอตราการกนสารองจะลดลงเหลอรอยละ 0 ในบางธรกรรม

และถกยกเลกในบางธรกรรมในเดอนกนยายน 1998 แตชลยงคงดาเนน

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาอนๆ อก ดงแสดงไวในตารางท 7.2

pong.indd 102-103 1/1/70 10:56:29 AM

:104: :105:

ตารางท 7.2 สรปมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาของชล ณ เดอนเมษายน

1999

ทมา: Ariyoshi et Al. (2000), p. 79.

ตารางท 7.2 แสดงใหเหนวา ในป 1999 ชลยงใชมาตรการกากบ

และจดการเงนทนไหลเขาบางประเภทอย ไดแก สนเชอระยะสน และ

เงนฝากในสกลเงนตราตางประเทศ แตขอแตกตางทสาคญคอ เงนท

ถกกนสารองไวจะไดรบดอกเบยเปนผลตอบแทน ซงแตกตางจากการใช

มาตรการเรมแรกทไมใหผลตอบแทนเลย

การทชลพยายามปรบปรงมาตรการกนสารองไปตามสถานการณ

และใหมความยดหยน ไมออนเกนไปและไมแขงเกนไป อกทงพยายาม

อดชองโหวทพบในทางปฏบต ทาใหมาตรการกนสารองของชลมบทบาท

อยางตอเนองยาวนานนบทศวรรษ แตกตางจากกรณของประเทศอนทใช

มาตรการดงกลาวเพยงชวงขณะหนง เพอแกปญหาเฉพาะหนาและเปด

พนทในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคเทานน ดงเชน กรณของ

ประเทศสเปนในป 1992

Gallego et al. (1999) ศกษาปจจยทกาหนดการตดสนใจ

เปลยนแปลงมาตรการกนสารองของผกาหนดนโยบาย ซงสะทอนใหเหน

ในรปของการเปลยนแปลงตนทนของมาตรการกนสารอง พบวา ปจจยท

ทาใหทางการเพมตนทนของมาตรการกนสารอง ไดแก สวนตางระหวาง

อตราเงนเฟอทเกดขนจรงกบอตราเงนเฟอเปาหมาย สดสวนของเงนทน

ไหลเขาสทธตอ GDP อตราดอกเบยซงปรบดวยความเสยงประเทศ

(Country Risk) และปรมาณเงนทไหลเขาสทธไปยงประเทศกาลงพฒนา

สวนปจจยททาใหทางการลดตนทนของมาตรการกนสารอง ไดแก สดสวน

ของเงนทนไหลเขาสทธระยะยาวตอ GDP การออนคาลงของอตรา

แลกเปลยนทแทจรง อตราดอกเบยซงปรบดวยความเสยงประเทศในชวง

เวลากอนหนา และคาประสทธภาพ (Power) ของมาตรการ

ทงน ประสทธภาพของมาตรการวดไดจากสดสวนของเงนท

ถกกนสารองจรงตอเงนทควรถกกนสารองทงหมด หรอท Gallego et al.

(1999) เรยกวา ‘Power’ ของมาตรการ แผนภาพท 7.1 แสดงใหเหนวา

ประสทธภาพของมาตรการกนสารองโดยเฉลยแลวสงขนเรอยๆ แมใน

ชวงแรกๆ ทเรมใชจะมประสทธภาพตำ เนองจากมการหลบเลยงสง และ

�������� 4: ����������������������������������������������� � ����������� 1999

��������������������������������

��������������������������������

�������������������������

����������������������������

���������������������������- �������������������- �����

������� (������������ 0)

US$ 1 ����US$ 1 �����

... 1 ��1 ��

������������������������(Foreign Investment Fund) ����� US$ 1 ���� ... 5 ��

����������������������������������������������������������������- �����������

- ����������

�����

�� (������������ 0)

... BBB �������������

BB �������������

...

��������������������������- Official, Multilateral - Supplier Credit - ����������������

- �������������- ������������������������������

����������

�� (��������� 10�����������������)

������� (������������ 0)

... ... ...

���������������������������- ����������������- �������������������������

�� (������������ 0)�� (������������ 0)

... A/B BB, BB-

4 ��2 ��� 4 �� ���������� 4 ��

���������������� �� (��������� 10 �����������������)

... ... ...

����������������� ����� ... ... ...

������������������������������

�� (��������� 10�����������������) ... ... ...

pong.indd 104-105 1/1/70 10:56:29 AM

:106: :107:

ไมมประสบการณในการใชบงคบ แตภายหลงทางการกสามารถปรบตว

ไดเปนอยางด และทาหนาทไดอยางมประสทธภาพ

แผนภาพท 7.1 ประสทธภาพของมาตรการกนสารอง (1991-1998)

ทมา Gallego et al. (1999)

ทงน จากขอมลของธนาคารกลางชลพบวา ในชวงแรกของการ

ใชมาตรการกนสารอง มาตรการมขอบเขตครอบคลมถงรอยละ 50 ของ

เงนไหลเขาทงหมด หลงจากนนขอบเขตของมาตรการลดลงมาอยท

รอยละ 24 และเพมสงขนเปนรอยละ 30-40 ของเงนทนไหลเขาทงหมด

ในป 1995 หลงจากมการประกาศขยายฐานประเภทของเงนทนไหลเขา

ทตองถกกนสารอง ขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา มาตรการดงกลาวม

ขอบเขตครอบคลมทนไหลเขาในสดสวนทคอนขางสงเมอเทยบกบทน

ไหลเขาทงหมดของประเทศ

นอกจากจะชวยแกปญหาเศรษฐกจแลว ผลพลอยไดประการ

หนงของมาตรการนคอ สรางรายไดใหแกทางการชล แมจะไมสงมากนก

Valdés-Prieto and Soto (1998) คานวณรายไดจากอตราดอกเบยท

พงไดจากเงนทถกกนสารองรวมกบคาธรรมเนยมลวงหนา (Up-front Fee)

ซงนกลงทนสามารถจายเพอทดแทนการถกกนสารองเงนทน โดยมมลคา

เทากบอตราดอกเบยทพงไดจากเงนทถกกนสารอง ผลทไดแสดงใหเหน

วา รายไดของทางการเพมขนจาก 6.3 ลานเหรยญสหรฐเมอเรมตน เปน

82.2-102.2 ลานเหรยญสหรฐในป 1996 โดยมสดสวนของรายไดเพมขน

จากรอยละ 0.02 ของ GDP เปนรอยละ 0.11-0.13 ของ GDP ในชวง

เวลา 6 ป

ตารางท 7.3 รายไดจากมาตรการกนสารองของประเทศชล

ทมา: Valdés-Prieto and Soto (1998)

หมายเหต: a) หากรวมเงนไดจากการกนสารองเงนฝากในประเทศในสกลเงนตางประเทศ

รายไดจะเพมขนอก 20 ลานเหรยญสหรฐ เปน 102.2 ลานเหรยญสหรฐ คดเปนรอยละ

0.13 ของ GDP

รายไดทเพมขนเรอยๆ เปนเครองยนยนอกอยางหนงวา ทางการ

ชลสามารถปรบตวเขากบการใชมาตรการดงกลาวไดอยางเหมาะสมตาม

สถานการณ เชน การเพมขอบเขตการครอบคลมประเภทของเงนทน

และอดชองโหวจากการหลบเลยงมาตรการ ซงสงผลใหประสทธภาพของ

มาตรการกนสารองเพมสงขน

ดงทไดกลาวไวตอนตน มาตรการกนสารองชวยเพมอสระในการ

ดาเนนนโยบายการเงน กลาวคอ ธนาคารกลางสามารถทาใหอตรา

ดอกเบยในประเทศอยสงกวาอตราดอกเบยในตลาดตางประเทศไดมากขน

�������� 5: ��������������������������������������

�� ������ (���������������) ��������� GDP 1991 6.3 0.02 1992 27.2 0.06 1993 40.6 0.09 1994 63.0 0.12 1995 73.8 0.11 1996 a.) 82.2 / 102.2 0.11 / 0.13

�����: Valdés-Prieto & Soto (1998)

�������� 6: �������������������������������������� (1991-1997)

�������������������������(������������������)1��������������

�������������������� ����������3 �����

����������6 �����

���������� 1 ��

1991 3.6 1.5 1.5 1.5 1992 (������-������) 6.6 1.1 1.1 1.1 1992 (�������-�������) 6.6 7.7 3.9 1.9 1993 6.4 6.9 3.4 1.7 1994 4.1 9.4 4.7 2.4 1995 4.4 10.3 5.1 2.6 1996 5.2 9.4 4.7 2.4 1997 4.0 9.4 4.7 2.4

�����: Ariyoshi et al. (2000), pp. 72.

�������� 1������������������������������������������������ (URR tax rate in percent of loanable

funds) ���������������������� ( * ) /(1 )r i s T rtD

� ��

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

20%

10%

0%

Jul 9

1

Jul 9

2

Jul 9

3

Jul 9

4

Jul 9

5

Jul 9

6

Jul 9

7

Jul 9

8

Power(pow)

pong.indd 106-107 1/1/70 10:56:30 AM

:108: :109:

เมอเทยบกบกรณไมมการใชมาตรการ โดยไมเพมแรงจงใจใหเงนทน

ตางชาตไหลเขามากขน เพราะเงนทนตางชาตตองเผชญตนทนจาก

มาตรการกนสารอง

ตารางท 7.4 แสดงขอมลความแตกตางของอตราดอกเบยแทจรง

(Real Interest Rate Differential) ในชวงป 1991-1997 ซงอยระหวาง

รอยละ 3.6-6.6 และแสดงตนทนของเงนกตางประเทศทอยภายใต

มาตรการกนสารอง ซงทาใหตนทนของการกเงนระยะยงสนยงสงกวา

เงนกระยะยงยาว ยกเวนในชวงกอนเดอนพฤษภาคม 1992 ทยงไมมการ

กาหนดใหกนสารองเตม 1 ปไมวาเงนกจะมอายไถถอนเทาใดกตาม

จากตารางจะเหนวา ตนทนจากมาตรการตอเงนกทมอาย 3 เดอน สงกวา

ความแตกตางของอตราดอกเบยแทจรงตงแตเดอนพฤษภาคม 1992

เรอยมา และตนทนจากมาตรการตอเงนกทมอาย 6 เดอน สงกวาความ

แตกตางของอตราดอกเบยแทจรงในป 1994 1995 และ 1997 สวน

ตนทนจากมาตรการตอเงนกยม 1 ป นอยกวาความแตกตางของอตรา

ดอกเบยแทจรงทกป

ตารางท 7.4 ตนทนของมาตรการกนสารองของประเทศชล (1991-1997)

ทมา: Ariyoshi et al. (2000), p. 72.

หมายเหต: 1 ตนทนของมาตรการกนสารองโดยเปนรอยละของเงนก (URR Tax Rate in

Percent of Loanable Funds) สามารถคานวณไดจากสตร

โดยท คอ ตนทนของมาตรการกนสารอง (Implied Tax Rate) ตอหนงหนวย

เวลา ตอเงน 1 หนวยทยงเหลอไวหาประโยชนได

คอ อตราการกนสารอง (คดเปนรอยละของทนทงหมด)

คอ รอยละอตราดอกเบยในสกลเงนทมการบงคบใชการกนสารอง

คอ อตราดอกเบยเพอชดเชย Country Risk และ Credit Risk ของนกลงทน

ถาประเทศม Country Risk เพมขน จะตองลดอตราการกนสารองลง หากตองการใหตนทน

ของเงนทนมระดบคงเดม เชน ในกรณของชล ทลดอตราการกนสารองในป 1998 หลงจากม

ความเสยงทจะเกดวกฤตเศรษฐกจจากผลลกลามของวกฤตการณการเงนในเอเชย

คอ ระยะเวลาทกาหนดในมาตรการกนสารอง

คอ ระยะเวลาลงทนของเงนทนไหลเขา

จากสตรการคานวณ ตนทนทเกดจากการกนสารองมลกษณะเหมอน Tobin Tax

แบบอสมมาตร เนองจากรอยละของตนทนตอขนาดของสนเชอมคาคงท ไมวาเงนกจะม

กาหนดระยะเวลาชาระนานเทาใด ดงนน เมอคดตอหนงหนวยเวลา เงนกทอยในประเทศ

ระยะสนตองเผชญตนทนสงกวา

(2) มาตรการเสรม

มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ไมไดทางานอยางโดดเดยว แตทางานประกอบกบชดนโยบายอนๆ

ทสงผลตอความสาเรจของมาตรการ ตวอยางเชน

- การกาหนดระยะเวลาขนตำทเงนทนตางชาตตองอยภายใน

ประเทศ (Minimun Stay Requirement หรอ Resident Requirement)

มาตรการนเรมใชในเดอนมถนายน 1991 พรอมกบมาตรการกนสารอง

โดยกาหนดใหเงนลงทนโดยตรงจากตางประเทศ (FDI) และการลงทนใน

สนทรพย (Portfolio Investment) ตองอยในประเทศไมนอยกวา 1 ป

- มาตรการกาหนดเงอนไขระดบเครดตขนตำของธนาคาร

พาณชยและบรษททสามารถกเงนตางประเทศได

- มาตรการกาหนดเงอนไขระดบเครดตขนตำของสนทรพย

ทธนาคารพาณชยและบรษทสามารถไปลงทนได

- มาตรการจดเกบภาษเงนกตางประเทศในอตรารอยละ 1.2 ตอป

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

�������� 5: ��������������������������������������

�� ������ (���������������) ��������� GDP 1991 6.3 0.02 1992 27.2 0.06 1993 40.6 0.09 1994 63.0 0.12 1995 73.8 0.11 1996 a.) 82.2 / 102.2 0.11 / 0.13

�����: Valdés-Prieto & Soto (1998)

�������� 6: �������������������������������������� (1991-1997)

�������������������������(������������������)1��������������

�������������������� ����������3 �����

����������6 �����

���������� 1 ��

1991 3.6 1.5 1.5 1.5 1992 (������-������) 6.6 1.1 1.1 1.1 1992 (�������-�������) 6.6 7.7 3.9 1.9 1993 6.4 6.9 3.4 1.7 1994 4.1 9.4 4.7 2.4 1995 4.4 10.3 5.1 2.6 1996 5.2 9.4 4.7 2.4 1997 4.0 9.4 4.7 2.4

�����: Ariyoshi et al. (2000), pp. 72.

�������� 1������������������������������������������������ (URR tax rate in percent of loanable

funds) ���������������������� ( * ) /(1 )r i s T rtD

� ��

�������� 6

t ��� ������������������������� (Implied tax rate) ����������������� ������� 1 �������������������r ��� ����������������� (��������������������������) *i ��� ����������������������������������������������������������s ��� ����������������������� Country risk ��� Credit risk ����������� ����������� CountryT ��� �����������������������������������D ��� ������������������������������

pong.indd 108-109 1/1/70 10:56:32 AM

:110: :111:

นโยบายสาคญประการหนงทสงผลตอความสาเรจของมาตรการ

จดการทนกคอ นโยบายอตราแลกเปลยน ตลอดชวงเวลาบงคบใช

มาตรการภายใตระบบอตราแลกเปลยนแบบ Crawling Peg Exchange

Rate Regime ซงใชมาตงแตชวงทศวรรษ 1980 ชลไดปรบคาเงนอางอง

ทางการ (คากลางของชวงเคลอนไหว) และขยายชวงเคลอนไหว (Band)

ของอตราแลกเปลยน รวมถงปรบองคประกอบของตะกราเงน ดงตารางท

7.5 และ 7.6

ตารางท 7.5 การปรบคาเงนอางองทางการของประเทศชล (1984-1997)

ทมา: Morandé (2001)

ตารางท 7.6 การเปลยนแปลงอตราแลกเปลยนของประเทศชล (1984-1999)

ทมา: Morandé (2001)

นโยบายหลกทสงผลตอความสาเรจของมาตรการจดการทน

ไหลเขาคอ การปฏรประบบกากบและตรวจสอบสถาบนการเงนภายใน

ประเทศ เชน การกาหนดมาตรฐานการเปดเผยขอมลขาวสาร กฎกตกา

วาดวยการจดประเภทเงนกและการจดสรรเงนก กฎกตกาเกยวกบการลด

ความเสยงจากการแลกเปลยนระหวางประเทศ กฎกตกาเกยวกบการคง

สภาพคลองและการแกไขปญหาลมละลายของสถาบนการเงน

ความสาเรจในการปฏรปดงกลาว สะทอนใหเหนจากตวเลขหน

ไมกอใหเกดรายได (Nonperforming Loans) ทลดลงเหลอรอยละ 1.68

ของเงนปลอยกทงหมด ณ สนเดอนมนาคม 1999 หรอจากการท

ธนาคารพาณชยทกแหงสามารถปฏบตตามมาตรฐานสดสวนเงนกองทน

�������� 8: ������������������������������������������ (1984-1999)

�����������������������������(��.�����)

��������������������������

US$ Yen Mark

�����������������

���������������

����������������������������������

84.08 - 85.06 ± 0.5% 100% 0% 0% 3.6% Lagged

85.07 - 87.12 ± 2.0% 100% 0% 0% 3.6% Lagged

88.01 - 89.05 ± 3.0% 100% 0% 0% 3.6% Lagged

89.06 - 91.02 ± 5.0% 100% 0% 0% 3.6% Lagged

91.03 - 91.06 ± 5.0% 100% 0% 0% 0% Lagged

91.06 - 91.11 ± 5.0% 100% 0% 0% 3.6% Lagged

91.12 - 91.12 ± 5.0% 100% 0% 0% 2.4% Lagged

92.01 - 92.04 ± 10.0% 100% 0% 0% 2.4% Lagged

92.05 - 92.06 ± 10.0% 100% 0% 0% 1.2% Lagged

92.07 - 94.11 ± 10.0% 50% 20% 30% 2.4% Lagged

94.12 - 95.11 ± 10.0% 45% 25% 30% 2.4% Lagged

95.12 - 96.12 ± 10.0% 45% 25% 30% 2.4% Lagged

97.01 - 98.07 ± 12.5% 80% 5% 15% 2.4% Lagged

98.07- 98.09 -3.0% + 2.5% 80% 5% 15% 2.4% Lagged

98.09 - 98.12 ± 3.5%* 80% 5% 15% 0% Target

98.12 - 99.09 ± 8% 80% 5% 15% 0% Target

�����: Morandé (2001)

pong.indd 110-111 1/1/70 10:56:33 AM

:112: :113:

ตอสนทรพยเสยง (Capital Adequacy Ratio) ของ BIS (Bank of

International Settlement) ไดครบถวน โดยมคาเฉลยสงเกนเกณฑ

มาตรฐาน อยทระดบรอยละ 11.5

นอกจากนน นโยบายอนๆ ททางการชลดาเนนการไปพรอมกบ

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาคอ การเปดเสรแกเงนทน

ขาออกตงแตป 1991 จนถงเดอนกมภาพนธ 1999 โดยผอนคลาย

กฎระเบยบใหเงนทนสามารถไหลออกจากประเทศไดงายขน เพอลดแรง

กดดนจากเงนทนไหลเขาอกทางหนง นอกจากน ยงใชการดาเนนนโยบาย

การคลงอยางเขมงวด (เมอมการใชมาตรการกนสารอง ดลงบประมาณ

ถกปรบจากขาดดลมาเปนเกนดล) และนโยบายการเงนทเขมงวดอยาง

ตอเนอง เปนตน

โดยรวมแลว ชลถอวาเปนประเทศทมความเขมงวดของการ

ทาธรกรรมระหวางประเทศโดยรวมอยในระดบคอนขางสง Ariyoshi

et al. (2000) ชใหเหนวา ดชนระดบการควบคมการแลกเปลยนระหวาง

ประเทศ (Indices of Exchange Controls) ของชลอยท 0.56 ในขณะท

ประเทศอตสาหกรรมโดยเฉลยอยท 0.09 และประเทศกาลงพฒนา

โดยเฉลยอยท 0.36 หากพจารณาแยกยอยลงไปจะพบวา ความเขมงวด

ในการกากบควบคมบญชทนของชลสงถง 0.89 เมอเทยบกบประเทศ

อตสาหกรรมทโดยเฉลยอยท 0.12 และประเทศกาลงพฒนาทโดยเฉลย

อยท 0.55 สวนความเขมงวดในการกากบควบคมบญชเดนสะพดของชล

อยท 0.22 เมอเทยบกบประเทศอตสาหกรรมทโดยเฉลยอยท 0.05 และ

ประเทศกาลงพฒนาทโดยเฉลยอยท 0.18

ระดบการควบคมทคอนขางเขมงวดในบญชหลกของบญช

ดลการชาระเงน ทาใหเงนทนไหลเขาและเงนทนไหลออกในธรกรรม

ประเภทตางๆ ตองผานตลาดเงนตราตางประเทศทเปนทางการ กลาวคอ

ตองผานสถาบนการเงนทไดรบการอนญาตใหทาธรกรรมแลกเปลยน

เงนตรา สถาบนเหลานตองรายงานการทาธรกรรมทงหมดใหธนาคาร

กลางรบทราบ ทาใหฐานขอมลเกยวกบการทาธรกรรมระหวางประเทศ

ของชลคอนขางสมบรณโดยเปรยบเทยบ และสามารถตดตามผลของ

มาตรการกากบและจดการเงนทนได

7.4 ผลของมาตรการ

เนอหาในสวนนจะสารวจงานวจยเกยวกบผลกระทบของ

มาตรการกากบและจดการทนไหลเขา โดยเฉพาะมาตรการกนสารอง

ในประเดนตางๆ ดงตอไปน

(1) ผลตออตราการเตบโตทางเศรษฐกจ

จากตารางท 7.7 จะเหนไดวา ในชวงทศวรรษ 1990 ทชลบงคบ

ใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขา เศรษฐกจยงคงเตบโตอยาง

ตอเนอง มหนาซำ อตราการเตบโตของ GDP และ GDP ตอหวโดยเฉลย

สงขนกวาชวงเวลากอนหนาเสยอก ในขณะทอตราเงนเฟอและสดสวน

การขาดดลบญชเดนสะพดตอ GDP ตำลงกวาเดมมาก อยางไรกตาม

การออมจากภาคตางประเทศไดลดตำลง เชนเดยวกบอตราแลกเปลยน

ทออนคาลงดวยเชนกน

ตารางท 7.7 ขอมลเศรษฐกจมหภาคทสาคญของประเทศชล (1961-1997)

ทมา: Schmidt-Hebbel (1998)

หมายเหต: GNS = Gross Net Saving หรอการออมมวลรวม ณ ราคาปจจบน

FS = Foreign Saving หรอการออมจากตางประเทศ ณ ราคาปจจบน

CA = Current Account หรอดลบญชเดนสะพด

�������� 9: ����������������������������������������� (�� 1961-1997)

1961-74 1975-81 1982-89 1990-97 GNS/GDP (%) 12.5 11.4 12.1 24.7 FS/GDP (%) 2.3 5.6 6.2 2.4 GDP Growth (%) 3.3 4.4 2.6 6.7 Per Capita GDP Growth (%) 1.1 2.9 0.9 5.1

Inflation Rate (%) 88.06 115.26 19.84 13.64 Exchange Rate(CLP/ US$) 0.05 26.63 164.17 383.67

CA Balance/GDP (%) N/A -6.26 -6.05 -3.00

�����: Schmidt-Hebbel, K. (1998)��������: GNS = Gross Net Saving ���������������� � ������������, FS = Foreign Saving ����������������������� � ������������, CA = Current Account ���������������������

�������� 10: �������������������������������� GDP ������������� ���������������

������������������ GDP� ������������

���������� GDP� ��������� �� 1986

1960-1970 2.6 4.3 1971-1973 1.2 2.1 1974-1981 9.0 12.4 1982-1989 5.3 6.3 1990-1996 a) 5.8 6.4

�����: Agosin and Ffrench-Davis (1998)��������: a) �������������������������������������� 1995-96

pong.indd 112-113 1/1/70 10:56:33 AM

:114: :115:

แมมาตรการดงกลาวจะไมทาใหอตราการเตบโตโดยเฉลยลดลง

จากระดบเดม แต Gallego et al. (1999) ชวา มาตรการนสงผลใหอตรา

การเตบโตทางเศรษฐกจลดลง ‘กวาระดบทควรจะเปน’ (เทยบกบกรณท

ไมใชมาตรการ) งานศกษาดงกลาวแสดงขอมลวา มาตรการกนสารอง

ทาใหอตราดอกเบยภายในประเทศเพมขนรอยละ 2-3 ตอป และทาให

อตราการเตบโตของชลลดลงโดยเฉลยกวาทควรจะเปนเมอเทยบกบกรณ

ทไมใชมาตรการ รอยละ 0.46 ตอป กลาวคอ หากชลไมไดใชมาตรการ

กนสารอง อตราการเตบโตของชลจะสงขนกวาระดบทเปนจรงประมาณ

รอยละ 0.46 ตอป ทงน อตราการเตบโตทสญเสยไประหวางป 1991-

1997 อยระหวางรอยละ 3.2-5.8 คดเปนตนทนแกสงคมสวนรวม

ประมาณรอยละ 11 ของ GDP รวมตลอดชวงเวลา2

(2) ผลตออตราดอกเบยภายในประเทศ

งานวจยเชงประจกษจานวนหนง เชน งานวจยของ Herrera

and Valdés (1999) Gregorio, Edwards, and Valdés (2000) และ

Edwards (1998) ชใหเหนวา ชลสามารถคงสวนตางอตราดอกเบยใหสง

กวาอตราดอกเบยในตลาดตางประเทศได จากการสงเกตขอมลอตรา

ดอกเบย สวนตางของอตราดอกเบยเพมขนจากรอยละ 3.1 โดยเฉลย

ในชวงป 1985-1991 เปนรอยละ 5.2 โดยเฉลยในชวงป 1992-1997

ทงนเปนผลมาจากมาตรการกนสารอง รวมถงการทอตราดอกเบยใน

ตลาดโลกลดลง

นกเศรษฐศาสตรมองวา สวนตางอตราดอกเบยจากมาตรการ

กนสารอง เปนเครองยนยนวามาตรการกนสารองทาใหนโยบายการเงน

ในชลมประสทธผลสงขน ตวอยางเชน Gallego et al. (1999) พบวา

ความแตกตางของอตราดอกเบยมทมาจากประสทธภาพของมาตรการ

(Power) ไมใชตวอตราการกนสารอง มาตรการกนสารอง ณ ระดบ

Power Index ท 0.8 จงจะมสวนชวยธารงสวนตางของอตราดอกเบย

ทาใหธนาคารกลางสามารถขนอตราดอกเบยในประเทศใหสงขนได

9 Basis Point3 โดยไมสงผลตอเศรษฐกจอยางมนยสาคญ แมจะมผล

เลกนอยมาก แตกเปนสญญาณบงชความมอสระในการดาเนนนโยบาย

การเงนของธนาคารกลางชล

แผนภาพท 7.2 สวนตางของอตราดอกเบยของประเทศชล (1985-1997)

ทมา: Ariyoshi et al. (2000) อางจาก Laurens and Cardoso (1998)

อยางไรกตาม Edwards (1999a) และ Gregorio, Edwards,

and Valdés (2000) โตแยงวา มาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลเขาทบงคบใชตงแตป 1991 เปนตนมา มผลตอพฤตกรรมของอตรา

ดอกเบยในชลเพยงเลกนอยและชวคราวเทานน โดย Edwards (1999a)

ชประเดนวา ขอสรปของงานศกษาหลายชนทชวาการกนสารองทาให

อตราดอกเบยสงขน ไมไดใหความสาคญกบการศกษาผลจากการทา

Sterilization ตออตราดอกเบย แตทงน ถงแมมาตรการกนสารองจะไมม

2 กระนน มาตรการกนสารองถกนามาใชในชวงทเงนทนไหลเขามหาศาล อนเปนผลจาก

ภาวะเศรษฐกจรอนแรง การทมาตรการดงกลาวลดอตราการเตบโตทางเศรษฐกจลงกวา

ระดบทไมมการใชมาตรการ อาจไมใชปญหา มหนาซำ อาจเปนขอด เพราะลดแรงกดดน

ตอภาวะเงนเฟอและการขาดดลบญชเดนสะพด โดยทไมทาใหระดบของการเตบโตตำกวา

ชวงกอนหนา

3 1 Basis Point เทากบ 1/100 ของรอยละ 1

pong.indd 114-115 1/1/70 10:56:34 AM

:116: :117:

ผลตออตราดอกเบยโดยตรง Gregorio, Edwards, and Valdés (2000)

กเสนอวา มาตรการกนสารองเปนมาตรการสาคญทชลใชควบคไปกบการ

ดาเนนนโยบายการเงนแบบหดตว เชนเดยวกน LeFort and Budenvich

(1997) สนบสนนวา ธนาคารกลางของชลมอสระในการดาเนนนโยบาย

การเงนแบบหดตวมากขน เนองจากมแรงสนบสนนจากการใชมาตรการ

กากบและจดการเงนทนไหลเขา

นอกจากนน Valdés-Prieto and Soto (1998) พบวา ในทาง

ปฏบต ความมอสระทางการเงนทเพมขนไมไดเปนผลโดยตรงจากการ

คงอยของสวนตางของอตราดอกเบยเสมอไป แตเปนผลมาจากระบบ

อตราแลกเปลยนทคอนขางคงทภายใตระบบ Crawling Peg Exchange

Rate Regime มากกวา ทงคพบวา ภายหลงจากใชมาตรการกนสารอง

เงนทนไหลเขาระยะสนสทธไมไดลดลงอยางมนยสาคญทางสถต และการ

ตอบสนองของมลคาเงนทนไหลเขาสทธตอสวนตางอตราดอกเบย

(คาความยดหยนของเงนไหลเขาตอสวนตางอตราดอกเบย) กไมไดลดลง

อยางมนยสาคญเชนกน ดวยเหตน Valdés-Prieto and Soto (1998)

จงสรปวา อสระในการดาเนนนโยบายการเงนของชลไมไดเพมขนในชวงท

มการใชมาตรการกนสารอง

(3) ผลตออตราแลกเปลยน

Epstein, Grabel, and Jomo (2004) วเคราะหวา การทประเทศ

ชลใชมาตรการกากบและจดการทนไหลเขาระยะสน พรอมไปกบระบบ

Crawling Peg Exchange Rate Regime และการทา Sterilization ทาให

โอกาสทอตราแลกเปลยนจะแขงคาขนจนเกดปญหาตอดลบญชเดนสะพด

ลดลง ผลของการใชนโยบายคอ คาเงนชลแขงคาขนนอยกวาประเทศ

อนๆ ในละตนอเมรกา รวมทงการขาดดลบญชเดนสะพดตอ GDP กนอย

กวาดวย อกทงเงนชลไมเคยถกโจมตคาเงนในชวงวกฤตการณการเงน

เมกซโกและวกฤตการณการเงนเอเชยเลย

งานวจยหลายชนศกษาผลของมาตรการกนสารองตออตรา

แลกเปลยน ตวอยางเชน Soto (1997)4 พบวา หากพจารณาจากขอมล

เงนทนไหลเขาสทธในชวงเดอนมกราคม 1991 ถงเดอนมถนายน 1996

มาตรการกนสารองไมมผลตออตราแลกเปลยนทแทจรง แตผลลพธ

จะแตกตางออกไปหากพจารณาโดยใชขอมลสดสวนหนระยะสนตอหน

ระยะกลางและระยะยาวเปนตววดเงนทนไหลเขาสทธ ผลการศกษาพบวา

มาตรการกนสารองมสวนชวยลดความผนผวนของอตราแลกเปลยน

กลาวคอ มาตรการกนสารองรอยละ 30 ชวยลดความผนผวนของอตรา

แลกเปลยนแทจรงลงรอยละ 20

ขณะท Edwards (1998) ใชการเปลยนแปลงสถานะเงนสารอง

ระหวางประเทศของธนาคารกลางเปนตววดการไหลเขาออกของเงนทน

ในชวงเดอนมกราคม 1981 ถงเดอนมถนายน 1996 พบวา มาตรการ

กนสารองไมมผลตอการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนแทจรง

ผลดงกลาวตรงกบผลการศกษาของ Valdés-Prieto and Soto (1998)

และ Gallego et al. (1999) ซงมขอสรปเชนกนวา มาตรการกนสารอง

ไมมผลตออตราแลกเปลยนแทจรง แมกระทงในระยะสนหลงบงคบใช

มาตรการ

งานชนทนาสนใจไดแก Gregorio, Edwards, and Valdés

(2000) ซงพยายามหาความสมพนธระหวางการใชมาตรการกนสารอง

กบการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยน โดยลองใชโมเดลทางเศรษฐมต

หลายรปแบบมาทดสอบ5 ผลทไดคอ โมเดลแตละรปแบบใหคาตอบท

แตกตางกน โดยผลจากโมเดล VAR ชใหเหนวา มาตรการกนสารองทาให

อตราแลกเปลยนออนคาลง ขณะทโมเดลเศรษฐมตอนไมพบความ

สมพนธระหวางการกนสารองและการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยน

4 อางจาก Gregorio, Edwards, and Valdés (2000) 5 งานศกษาของ Gregorio, Edwards, and Valdés (2000) ทดสอบผลของมาตรการ

ตออตราแลกเปลยนโดยใชวธเศรษฐมตแบบ VAR (Vector Auto Regressive) OLS

(Ordinary Least Square) และ GLS (General Linear Least Square)

pong.indd 116-117 1/1/70 10:56:34 AM

:118: :119:

กระนน แมวาผลของงานศกษาเชงเศรษฐมตจะไมพบความ

สมพนธระหวางมาตรการจดการทนไหลเขากบอตราแลกเปลยน กใชวา

มาตรการกนสารองจะไมสงผลกระทบตออตราแลกเปลยนเสยเลย ตอง

ไมลมวาเหตทมการใชมาตรการกนสารองเนองจากมเงนทนไหลเขา

จานวนมากจนเกดแรงกดดนใหอตราแลกเปลยนแขงคาขน การท

ภายหลงจากใชมาตรการกนสารองแลวคาเงนไมแขงขน (แมจะไมตอง

ถงกบทาใหคาเงนออนลง) อาจนบไดวามาตรการดงกลาวประสบความ

สาเรจแลว

(4) ผลตอโครงสรางเงนทนไหลเขาจากตางประเทศ

Epstein, Grabel, and Jomo (2004) เสนอวา มาตรการจดการ

เงนทนไหลเขาชวยลดโอกาสไมให ‘เงนรอน’ ทมธรรมชาตแหงความ

ผนผวนและมลกษณะชพจรลงเทาเขามา เพราะเงนยงรอน (ยงอยใน

ประเทศสน) กยงตองเผชญตนทนของการเขามาลงทนในประเทศสง

การบงคบใหเงนทนตางชาตตองอยในประเทศอยางนอย 1 ปหากตองการ

เขามาลงทน สงสญญาณวาประเทศชลตอนรบเงนลงทนระยะยาว และ

ปองกนกรณทเงนทนระยะสนแฝงตวเขามาในรปการลงทนโดยตรงจาก

ตางประเทศ นอกจากน การเกบภาษเงนกตางประเทศยงลดแรงจงใจ

ทจะสรางหนตางประเทศ ซงเปนชนวนเหตแหงวกฤตการณการเงน

ในประเทศเมกซโกและในภมภาคเอเชยตะวนออก

งานวจยเชงประจกษจานวนมากชวา มาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายระหวางประเทศของชล สงผลตอการเปลยนแปลง

องคประกอบและโครงสรางการไถถอน (Maturity Structure) ของเงนทน

ไหลเขาสทธใหมสดสวนของเงนทนระยะกลางหรอระยะยาวมากขน โดย

เฉพาะอยางยง ภายหลงจากการควบคมเปนไปอยางเขมขนในป 1994-

1995 ตวอยางของงานเหลานเชน Ffrench-Davis and Reisen (eds)

(1998) LeFort and Budenvich (1997) Palma (2000) Gregorio,

Edwards, and Valdés (2000) และ Gallego et al. (1999) เปนตน

งานศกษาเหลานสวนใหญพบวา ภายหลงจากบงคบใชนโยบาย

โครงสรางหนตางประเทศไดเปลยนไปเปนหนระยะยาวมากขน สดสวน

ของหนระยะสนตอหนทงหมดลดลงจากรอยละ 25 ในป 1990 มาเปน

รอยละ 12 ในป 1998 นอกจากนน การแสวงหาเงนทนภายนอกประเทศ

ยงเปลยนแปลงรปแบบจากหนตางประเทศ มาเปนเงนลงทนโดยตรงจาก

ตางประเทศ ซงกลายมาเปนองคประกอบสาคญของเงนทนไหลเขา

อกทงการทมาตรการมสวนรวไหลหรอมการหลบเลยงมาตรการอยบาง

ไมมนยสาคญทางดานเศรษฐกจมหภาค

ยงไปกวานน แมชลไดบงคบใชมาตรการจดการเงนทนไหลเขา

แตปรากฏวาชลยงคงไดรบเงนทนตางประเทศตอ GDP สงกวาประเทศ

อนในภมภาค ทงน ปรมาณทนไหลเขาทชลไดรบไมไดลดลงจากการใช

นโยบาย ทนไหลเขาจะปรบลดลงกแตในระยะสนเทานน Laurens and

Cardoso (1998) ชใหเหนวา เงนทนตางชาต โดยเฉพาะเงนลงทนระยะ

ยาวจากตางประเทศ ไมไดไหลออก หรอไมไดเกรงกลวทจะเขามาลงทน

เมอมการบงคบใชนโยบายจดการทน นอกจากเงนทนตางชาตจะไมลด

ปรมาณลงแลว ยงม ‘คณภาพ’ เพมมากขนดวย

ตารางท 7.8 แสดงใหเหนวา เงนทนไหลเขาสทธตอ GDP ของ

ชลในชวงทบงคบใชมาตรการ ไมไดลดตำกวาชวงกอนหนา (ป 1982-

1989) ไมวาจะคดเปนสดสวนตอ GDP ณ ราคาปจจบน หรอ GDP

ณ ราคาคงท ป 1986 กตาม

การจดแบงชวงเวลาตามตารางท 7.8 เปนการจดแบงในเชง

ประวตศาสตรดงน (1) ชวงกอนป 1971 สะทอนชวงทเศรษฐกจชลม

เสถยรภาพ (2) ชวง 1971-1973 เปนชวงเศรษฐกจสงคมนยม (3) ชวง

1974-1981 เปนชวงเวลาหนงรอบวฏจกรเศรษฐกจภายใตรฐบาลเผดจการ

ทหาร ซงมการปฏรปเศรษฐกจไปทางเศรษฐกจตลาดเสร ภายใตชวง

เวลาน เศรษฐกจเรมตกตำอยางหนกในป 1974-1975 จนพลกกลบส

ภาวะเฟองฟในตอนปลายทศวรรษ 1970 ถงตนทศวรรษ 1980 (4)

ชวง 1982-1989 เปนชวงวกฤตการณหน และชวงขามพนอดมการณ

pong.indd 118-119 1/1/70 10:56:34 AM

:120: :121:

แผนภาพท 7.3 เงนไหลเขาสทธและองคประกอบทสาคญของชล (1983-1996)

ทมา: Agosin and Ffrench-Davis (1998)

หากพจารณาเฉพาะผลของมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลเขาตอปรมาณเงนทนไหลเขาสทธระยะสนแลว Gallego et al.

(1999) Gregorio, Edwards, and Valdés (2000) และ Laurens and

Cardoso (1998) พบขอสรปตรงกนวา มาตรการกนสารองมผลทาให

เงนทนระยะสนสทธลดลง และเปลยนเงนทนระยะสนใหเปนเงนทน

ระยะยาว ในทางตรงกนขาม งานของ Valdés-Prieto and Soto (1998)

สรปวา มาตรการกนสำรองมผลตอการเปลยนแปลงองคประกอบเทานน

แตไมมผลตอขนาดของเงนไหลเขาระยะสนอยางมนยสาคญ

นอกจากน Gallego et al. (1999) ยงเสนอวา ประสทธภาพ

ในการจดการเงนทนไหลเขาสทธระยะสนลดลงตามกาลเวลา มาตรการ

จะมผลอยางมากในชวงเรมใช และผลตอขนาดเงนทนจะลดลงตามเวลา

ขอสรปดงกลาวสอดคลองกบ Laurens and Cardoso (1998) ทพบวา

มาตรการกนสารองสามารถลดเงนทนไหลเขาระยะสนไดเพยงระยะสน

หรอในเวลาตำกวา 1 ปเทานน

เศรษฐกจ กลาวคอ ชลใชนโยบายเศรษฐกจทเอาชนะปญหาไดจรงในทาง

ปฏบต (Pragmatism in Economic Policy) โดยระหวางป 1982-1985

เศรษฐกจตกตำอยางหนก สวนระหวางป 1985-1989 เปนชวงเศรษฐกจ

ฟนตว และ (5) ชวง 1990-1996 เปนชวงทอยภายใตรฐบาลประชาธปไตย

ชลเผชญปญหาเงนทนไหลเขาจานวนมากตามเศรษฐกจทดขน และมการ

บงคบใชมาตรการกากบและจดการทนไหลเขา

ตารางท 7.8 สดสวนของเงนทนไหลเขาสทธตอ GDP ของประเทศชล ในแตละชวง

เวลา

ทมา: Agosin and Ffrench-Davis (1998)

หมายเหต: a) ไมไดรวมการชาระหนกอนครบกาหนดในป 1995-96

สวนแผนภาพท 7.3 แสดงปรมาณเงนทนไหลเขาสทธโดยแยก

องคประกอบ มาตรการกนสารองสงผลตอเศรษฐกจเพยงระยะสน แตไม

บนทอนแรงจงใจทจะเขามาลงทนในระยะกลางและระยะยาว การลงทน

อาจลดลงมากเมอม Shock ทางนโยบาย เชน กระทบเมอเรมใชครงแรก

หรอเมอปรบมาตรการใหเขมขนขนเพอจดการปญหาเศรษฐกจเฉพาะ

หนา แตหลงจากนนเศรษฐกจกปรบตวเขาสระดบปกตในเวลาไมนาน

และมแนวโนมในทางยงยนขน เชน สดสวนของทนระยะยาว อยาง FDI

สงขนพรอมกบปรมาณเงนทนไหลเขาสทธมากขน

pong.indd 120-121 1/1/70 10:56:35 AM

:122: :123:

LeFort (1999) ใหเหตผลทประสทธภาพของมาตรการไดลดลง

ขามเวลาวา เปนเพราะมาตรการไมไดใชบงคบกบเงนทนทกประเภท

ยงเวลาผานไป นกลงทนกจะเรยนรวธการหลกเลยงมาตรการผาน

ชองโหวของกฎหมายเพอแสวงหาประโยชนสงสดจากการลงทน LeFort

(1999) แนะทางแกไววา ตองปรบปรงมาตรการเพออดชองโหวอยาง

ตอเนอง และขยายขอบเขตใหครอบคลม แตกระนนกตองตระหนกวา

ไมมทางทจะอดชองโหวทงหมดได งานศกษาของ Gregorio, Edwards,

and Valdés (2000) และ Gregorio et al. (2000) กยนยนหลกคด

ดงกลาวเชนกน โดยชวา ประสทธภาพของนโยบายขนอยกบความ

สามารถในการปรบนโยบายใหอดชองโหวไดอยางถาวร

(5) ผลตอโอกาสแหงการเกดวกฤตการณการเงน

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาทาใหชลไมไดรบ

ผลกระทบจากวกฤตการณการเงนในป 1997 มากนกเมอเทยบกบ

ประเทศอนในละตนอเมรกา เชน บราซล LeFort and Budenvich

(1997) กลาววา มาตรการดงกลาวชวยลดความเสยงทเงนทนจะไหลออก

อยางรนแรงเกนปกต (Flight Risk) ทาใหผกาหนดนโยบายกลาใช

นโยบายการคลงแบบขยายตว เกดการจางงานมากขน อตราการเตบโต

ทางเศรษฐกจสงขน รวมถงปองกนไมใหคาเงนแขงคาขน และยงทาให

ประเทศสามารถเปลยนระบบอตราแลกเปลยนไดอยางราบรน ไมมปญหา

ดานความผนผวนและความตนตระหนก

นอกจากน Gallego et al. (1999) ชใหเหนวา มาตรการกากบ

และควบคมทนน ทาใหในชวงป 1997-1998 ชลเผชญปญหาจาก

หนตางประเทศระยะสนนอยลง ซงชวยลดโอกาสการเกดวกฤตการณ

การเงนลง

อยางไรกตาม Forbes (2007) ไดอางถงการทาวจยเชงประจกษ

วามหลกฐานเพยงนอยนดทบงชวามาตรการกนสารองชวยลดผลกระทบ

จากวกฤตเศรษฐกจทลกลามมาจากประเทศอนๆ ไดจรง

(6) ผลตอตนทนของเงนทน (Capital Cost)

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขามผลลบในเชงจลภาค

ตอระบบเศรษฐกจ (Microeconomic Costs) เนองจากทาใหตนทนของ

เงนทน (Capital Cost) ของบรษทแพงขน และสงผลกระทบตอกจกรรม

การผลต โดยเฉพาะบรษททม ‘ทางเลอก’ ในการเขาถงแหลงเงนทน

นอยกวา เชน SMEs อกทงโดยธรรมชาตของ SMEs นนสามารถเขาถง

เงนทนระยะยาวไดนอยกวาบรษทขนาดใหญอยแลว ประโยชนทพงได

จากมาตรการจงมนอยกวาโดยเปรยบเทยบ

Gallego and Hernández (2003) ศกษาผลของมาตรการ

กนสารองตอบรษท 73 แหงของชล พบวา ผลกระทบตอบรษทมลกษณะ

ไมเทาเทยมกน แตกตางกนไปตามขนาดของบรษทและความสามารถ

ในการเขาถงตลาดทนระหวางประเทศในชวงกอนหนา คณสมบตทงสอง

ประการสะทอนความสามารถในการหลกเลยงผลกระทบจากการบงคบใช

มาตรการ เชน การหลบเลยงชองทางของเงนทนในสวนทมาตรการมผล

บงคบครอบคลมถง

ภายหลงจากการบงคบใชมาตรการกนสารอง Gallego and

Hernández (2003) พบวา บรษทตางๆ ในชลพงพงเงนกนอยลง

โดยเฉพาะเงนกระยะสน และหนไปพงกาไรสะสมเพมมากขน อาจกลาว

ไดวา การทมาตรการกนสารองทาใหราคาเชงเปรยบเทยบของเงนทน

ระหวางประเทศบดเบอนไป สงผลใหเกดตนทนสญเปลาของสงคม

(Deadweight Loss) มพกตองพดถงตนทนสญเปลาของสงคมจากความ

พยายามหลบเลยงมาตรการ

งานศกษาของ Forbes (2007) ใหผลเชนเดยวกน โดยพบวา

มาตรการดงกลาวเพมขอจากดทางการเงนใหแก SMEs ทมหนซอขาย

อยในตลาดหลกทรพยแหงประเทศชล มาตรการกนสำรองจะไปเพม

ตนทนของเงนทนของ SMEs และทาใหบรษทเหลานทปกตกเขาถงแหลง

ทนจากภายนอกประเทศไดยากอยแลว เขาถงแหลงทนไดยากขนไปอก

pong.indd 122-123 1/1/70 10:56:35 AM

:124: :125:

Edwards (1999a) คานวณตนทนของเงนทนในตลาดการเงน

ระหวางประเทศทสงขนหลงใชมาตรการ พบวา ในกรณของ SMEs

ตนทนของเงนทนสงขนมากกวารอยละ 20 ตอปในชวงป 1996-1997

ขณะทบรษทขนาดใหญ ซงเขาถงตลาดการเงนระหวางประเทศดวยตนทน

ทตำกวา กลบเผชญตนทนสงขนรอยละ 7-8 ตอปเทานน ผลกระทบของ

มาตรการสงผลเสยตอบรษทขนาดเลกมากกวาบรษทขนาดใหญ

สาเหตท SMEs เผชญขอจากดทางการเงนสงกวา เนองจาก

ในชวงแรกทบงคบใชมาตรการกนสารอง บรษทเหลานไดหนไปพงพง

แหลงเงนกอนๆ ทมาตรการครอบคลมไมถง เชน American Depository

Receipts (ADRs)6 หรอการขอสนเชอโดยตรงจากซพพลายเออร

ตางประเทศ ซงถอวาเปนสนเชอเพอการคาและไดรบการยกเวน

อยางไรกตาม แหลงเงนกเหลานมตนทนทสงกวาแหลงเงนกเดม

ของ SMEs นอกจากนน SMEs ทยงไมมชอเสยงและมระดบความ

นาเชอถอตำ จะเขาถงแหลงเงนใหมๆ เหลานไดยาก หาก SMEs ยงคง

ใชแหลงเงนกเดม แลวหาทางหลกเลยงมาตรการผานชองโหวตางๆ

SMEs กตองแบกรบภาระคาใชจายกอนเรมดาเนนการ (Up-front Fixed

Cost) ซงบรษททมขนาดใหญจะแบกรบภาระคาใชจายคงทกอนนได

มากกวา จงสามารถใชประโยชนจากชองโหวของมาตรการไดมากกวา

เปนเหตใหบรษทขนาดใหญสามารถเขาถงแหลงเงนทนราคาถกกวาโดย

เปรยบเทยบ

นอกจากน การท SMEs เผชญตนทนทางการเงนทสงกวาโดย

เปรยบเทยบ เนองจาก SMEs พงพาแหลงเงนทนจากธนาคารพาณชย

มากกวา ซงถกควบคมจากทางการอยางใกลชดหลงการใชมาตรการ

ในขณะทบรษทขนาดใหญสามารถระดมเงนทนผานเครองมออน เชน

การออกตราสารหนระยะยาวหรอทนเรอนหนในตลาดการเงนตางประเทศ

อยางไรกตาม หากเปรยบเทยบตนทนในเชงจลภาค เชน ตนทน

ของเงนทนสงขน กบผลประโยชนในเชงมหภาค เชน เสถยรภาพของ

ระบบเศรษฐกจดขน ไมแนวาเศรษฐกจอาจไดรบผลประโยชนสทธจาก

มาตรการกนสารอง โดยเฉพาะอยางยง ในกรณทบรษทขนาดเลกม

บทบาทนอยในดานการลงทน การผลต การจางงาน และการเตบโตของ

ประเทศ กระนน ตนทนตอ SMEs กเปนประเดนทตองพจารณาประกอบ

กบการบงคบใชมาตรการดวย เพราะ SMEs สะทอนโอกาสทางเศรษฐกจ

ของผคนทมทรพยากรนอยกวา และการพฒนาเศรษฐกจทม SMEs เปน

ฐานนน เปนการพฒนาจากฐานรากทสรางความยงยนและเทาเทยม

(7) ผลตอความเทาเทยมของระบบเศรษฐกจ

สบเนองจากหวขอยอยทผานมา เมอ SMEs เผชญตนทนท

เพมขนจากมาตรการกนสารองสงกวาบรษทขนาดใหญ ยอมสงผลกระทบ

ตอความเทาเทยมของระบบเศรษฐกจ เพราะภาระในการรบตนทน

จากการใชมาตรการกระจายตวไมเทากน ภาระตกอยกบบรษทขนาดเลก

มากกวาบรษทขนาดใหญ จงนาไปสกระบวนการสะสมความมงคงทไม

เปนธรรม และภายหลงบงคบใชมาตรการ ไดเกดปรากฏการณควบรวม

กจการบรษทขนาดเลกเขากบบรษทขนาดใหญ โดยเปนการเขาซอในราคา

ตำกวามลคาสนทรพยทแทจรงของบรษทเลก หากมาตรการนถกบงคบใช

ในระยะยาว อาจสงผลใหเกดการสะสมความมงคงอยางไมเปนธรรมระหวาง

ภาคสวนตางๆ ในระบบเศรษฐกจ (Valdés-Prieto and Soto, 1998)

Gallego et al. (1999) เสนอวา มาตรการกนสารองอาจทาให

เกดการแบงแยกตลาด (Market Segmentation) ได เพราะธรรมชาตของ

มาตรการกนสารองแบงแยกนกลงทนหรอผประกอบการทมชองทาง

เขาถงตลาดทนทแตกตางกน ซงสงผลตอโครงการลงทนของนกลงทน

แตละกลม ผลทไดเสมอนหนงผประกอบการรายเลกถกเกบภาษในอตรา

ทสงกวาโดยเปรยบเทยบ อนสงผลเสยตอการเตบโตและความสามารถ

ในการแขงขน และทาใหความไมเทาเทยมในระบบเศรษฐกจ ทงในภาค

การเงนและภาคเศรษฐกจจรง เลวรายลงยงกวาเดม

6 ADRs แสดงความเปนเจาของหนของบรษทตางประเทศทซอขายในตลาดสหรฐอเมรกา

ซงนกลงทนสหรฐอเมรกาลงทนในหนของบรษทตางประเทศผานชองทางน โดยไมตองม

การประกอบธรกรรมขามชาต

pong.indd 124-125 1/1/70 10:56:36 AM

:126: :127:

ในขณะทประเทศแถบเอเชยตะวนออกหลายประเทศ เชน ไทย เกาหลใต

รบมอวกฤตการณการเงนเอเชยตะวนออกป 1997 ดวยนโยบาย

เศรษฐกจเสรนยมใหมภายใตการกากบของกองทนการเงนระหวาง

ประเทศ ประเทศมาเลเซยกลบเลอกเสนทางเดนทแตกตาง ดวยการ

ประกาศใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกในป 1998 เพอ

แกไขปญหาเฉพาะหนาและผลกระทบจากวกฤตการณการเงน ทามกลาง

เสยงวพากษวจารณจากนกเศรษฐศาสตรสายเสรนยมใหม

แมนกเศรษฐศาสตรสายเสรนยมใหมทยอมรบมาตรการกากบ

และจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศในฐานะ ‘ปศาจทจาเปน’ จะพอ

ยอมรบมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาไดบางในบางเงอนไข

และบางสถานการณ แตสาหรบมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลออก นกเศรษฐศาสตรสวนใหญจะมองวา มาตรการนยอมรบไมได

โดยสนเชง เพราะเปนการบนทอนเสรภาพในการลงทนอยางรนแรง

นกลงทนจะไมกลานาเงนมาลงทน เพราะไมสามารถนาเงนลงทนและ

ผลไดจากการลงทนกลบประเทศไดในจงหวะทตนตองการ ผลทคาดวา

จะเกดขนกคอ เศรษฐกจของประเทศจะถกทาลาย ทนใหมจะไมกลา

เขามาลงทน ทนเกาจะรบออกนอกประเทศทนททมาตรการถกยกเลก

หรอหาชองโหวของมาตรการเพอยายทนออกนอกประเทศ

กรณศกษา:

มาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลออกของประเทศมาเลเซย

กระนน ผลลพธทเกดขนภายหลงการบงคบใชมาตรการดงกลาว

ไมไดเปนการทาลายเศรษฐกจของมาเลเซยตามคาทานายของนกเศรษฐ-

ศาสตรเสรนยมใหม ตรงกนขาม ประเทศมาเลเซยสามารถฟนตวจาก

วกฤตการณเศรษฐกจไดรวดเรวและแขงแกรงกวาหลายประเทศใน

ภมภาคทดาเนนนโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม ปจจบน เศรษฐกจของ

มาเลเซยยงคงเตบโตอยางเขมแขง และมเงนทนตางชาตเขามาลงทน

จานวนมาก

8.1 ภมหลง

ประเทศมาเลเซยดาเนนนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ

เชนเดยวกบประเทศกาลงพฒนาอนๆ ในภมภาค โดยดาเนนการเปดเสร

บญชทนอยางตอเนอง โดยเฉพาะอยางยงในชวงระหวางป 1987-1989

อกทงเปลยนระบบอตราแลกเปลยนใหเปนแบบลอยตวตงแตป 1973

ระหวางทดาเนนนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศอยนน

มาเลเซยไดใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ในการจดการปญหาเศรษฐกจทมลกษณะแตกตางกน 2 ครงสาคญ ไดแก

การใชมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาในป 1994 และมาตรการ

กากบและจดการเงนทนไหลออกในป 1998

ในชวงตนทศวรรษ 1990 เศรษฐกจมาเลเซยมอตราการเตบโต

ทางเศรษฐกจสง เนองจากไดลงทนในโครงสรางพนฐานทางเศรษฐกจ

การสงออก และการลงทนโดยตรงจากตางประเทศ พรอมไปกบการเปด

เสรการเงนระหวางประเทศ อกทงตลาดเงนรงกตภายนอกประเทศ

(Offshore Market) กเปนตลาดทไดรบความนยม ในชวงป 1990-1993

มาเลเซยมสวนเกนดลบญชทนอยางทไมเคยปรากฏมากอน อนเปนผล

มาจากการไหลเขาสทธของเงนทนทงระยะสนและระยะยาว โดยเงนทน

ระยะสนไหลเขาสทธคดเปนรอยละ 8.9 ของ GDP ในป 1993 เทยบกบ

รอยละ 1.2 ในป 1990

pong.indd 126-127 1/1/70 10:56:36 AM

:128: :129:

เงนทนระยะสนทไหลทะลกเขาสมาเลเซย มสาเหตมาจากอตรา

ดอกเบยในประเทศทคงไวในระดบสงเพอควบคมปญหาเงนเฟอ และการ

คาดการณวาเงนรงกตจะแขงคาขน การเขามาของเงนทนระยะสนทม

ความผนผวนสงน สรางความเสยงใหแกระบบการเงนของมาเลเซย และ

ทาใหเศรษฐกจมหภาคเขาสภาวะรอนแรงเกนไป (Overheat) นอกจากน

อตราแลกเปลยนทแขงคาขนอยางรวดเรวสงผลกระทบตอการสงออก

รฐบาลจงดาเนนนโยบายปกปองอตราแลกเปลยนมใหแขงคามากขน

รวมทงดดซบสภาพคลองออกจากระบบ (Sterilization) แตมาตรการ

ดงกลาวกอใหเกดตนทนสงและไมมประสทธผล

เนองจากการใชมาตรการเพอลดการไหลเขาของเงนทนตางชาต

ไมประสบความสาเรจ มาเลเซยจงนามาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลเขามาบงคบใชในเดอนกมภาพนธ 1994 เพอลดการไหลเขาของ

เงนทนระยะสน ลดแรงกดดนจากความเสยงทจะเกดเงนทนไหลออก

จานวนมากอยางผดปกต (Capital Flight) ในอนาคต และเพอรกษาระดบ

อตราแลกเปลยนไมใหแขงคามากเกนไป มาตรการดงกลาวนบวา

ประสบความสาเรจและถกยกเลกไปภายในสนปเดยวกน โดยไมกระทบ

ตอเงนทนไหลเขาระยะยาว

ภายหลงจากใชมาตรการจดการทนในชวงสนๆ ของป 1994

มาเลเซยไดดาเนนนโยบายเปดเสรบญชทนอยางตอเนองจนถงชวง

วกฤตการณการเงนเอเชยป 1997 ซงเศรษฐกจมาเลเซยกมปญหา

เชนกน ทงจากปญหาภายในประเทศ เชน การขาดดลบญชเดนสะพด

ภาวะฟองสบในภาคอสงหารมทรพย และผลพวงจากวกฤตการณการเงน

ในภมภาค เชน แรงเกงกาไรตอเงนสกลรงกต รวมทงผลกระทบอนๆ

จากการลอยตวคาเงนบาทและคาเงนเปโซ ในชวงดงกลาว เงนทน

ตางชาตทเคยไหลเขาสทธอยางตอเนองไดไหลออก สงผลกระทบตอ

อตราแลกเปลยนอยางรนแรง และสรางแรงกดดนตออตราดอกเบย

ในประเทศ ทตองตรงไวในระดบสงเพอรกษาคาเงน

การแกไขปญหาวกฤตการณเศรษฐกจภายใตความตนตระหนก

และการเกงกาไรของนกลงทน ทาไดยากขนภายใตนโยบายเปดเสร

การเงนระหวางประเทศ ดงนน เมอวนท 1 กนยายน 1998 ธนาคารกลาง

ของมาเลเซย (Bank Negara Malaysia) จงประกาศใชชดมาตรการกากบ

และจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ และกลบไปใชระบบอตรา

แลกเปลยนแบบคงท โดยผกคาเงนไวท 3.8 รงกตตอหนงเหรยญสหรฐ

(ซงเปนระดบทแขงคาขนเมอเทยบกบชวงเวลาวกฤต แตออนคาลงกวา

ชวงปกต)

หลงจากใชมาตรการดงกลาว ธนาคารกลางดาเนนนโยบาย

การเงนแบบขยายตวอยางตอเนองรวม 14 เดอนนบจากนน โดยไมสนใจ

เสยงวพากษวจารณจากนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม และไมขอความ

ชวยเหลอผานโครงการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจจากกองทน

การเงนระหวางประเทศ

เมอสถานการณเศรษฐกจดขน มาเลเซยจงไดหนกลบไปใชระบบ

อตราแลกเปลยนแบบลอยตวในเดอนกรกฎาคม 2005 และธนาคารกลาง

ของมาเลเซยไดเรมผอนคลายความเขมขนของมาตรการกากบและ

จดการเงนทนไหลออกโดยลาดบ

สาหรบเนอหาในสวนนจะเนนมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลออกในป 1998 เปนหลก

pong.indd 128-129 1/1/70 10:56:36 AM

:130: :131:

8.2 วตถประสงค

ชดมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกป 1998 มทง

มาตรการกากบและจดการเงนทนโดยตรง และมาตรการควบคมการ

แลกเปลยนเงนตรา (Exchange Controls) ทงหมดนมวตถประสงคหลก

ไดแก

(1) เพอหยดยงการเกงกาไรคาเงนรงกตและการไหลออกของ

เงนทนระหวางประเทศอยางรวดเรวและรนแรง ทาใหกระแสทนระยะสน

มเสถยรภาพมากขน และชวยรกษาเงนทนสารองระหวางประเทศ

(2) เพอใหทางการมอสระในการดาเนนนโยบายการเงน โดย

ไมตองธารงรกษาอตราดอกเบยไวในระดบสง ซงจะทาใหเศรษฐกจเขาส

ภาวะถดถอย

(3) เพอรกษาอธปไตยทางเศรษฐกจของประเทศ โดยไมตองขอ

เขาโครงการรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจของกองทนการเงนระหวาง

ประเทศ

(4) เพอสรางเสถยรภาพทางการเงน โดยลดความรนแรงของ

วกฤตการณการเงน จดการกบความตนตระหนกทางการเงน และปองกน

เศรษฐกจจากผลลกลามของวกฤตการณทางการเงนในภมภาคเอเชย

8.3 เนอหาและรายละเอยดของมาตรการ

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาป 1998 ไมใช

การบงคบใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ครงแรกในยคของการเปดเสรการเงนระหวางประเทศ มาเลเซยเคยม

ประสบการณจากการบงคบใชมาตรการกากบและจดการทนไหลเขา

ในป 1994

หากเปรยบเทยบมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาในป

1994 ของมาเลเซย กบมาตรการของชล พบวา มาตรการของทงสอง

ประเทศมวตถประสงคคลายคลงกน แตทางการมาเลเซยใชในฐานะ

มาตรการระยะสนเพอแกปญหาเฉพาะหนา (ไมใหคาเงนแขงเกนควรจน

ทมา:

Ariy

oshi

et a

l. (2

000)

ตาร

างท

8.1

ดชน

ชวด

เศรษ

ฐกจม

หภา

คท

สาค

ญขอ

งมาเ

ลเซย

(199

0-19

98)

pong.indd 130-131 1/1/70 10:56:36 AM

:132: :133:

กระทบภาคสงออก จดการสภาพคลองลนระบบ และปองกนไมใหเงนทน

ระยะสนไหลเขามากเกนไปเพอลดความเสยงของการเกดเงนทนไหลออก

อยางรวดเรวและรนแรงในอนาคต) เทานน โดยบงคบใชเพยง 6 เดอน

มไดบงคบใชยาวนานนบทศวรรษจนเปนสวนหนงของชดนโยบาย

เศรษฐกจเหมอนดงประเทศชล

เครองมอหลกของมาตรการกากบและจดการทนไหลเขาในป

1994 ไดแก การเกบภาษเงนทนไหลเขา การจากดวงเงนการกยมจาก

ตางประเทศของธนาคารในสวนทไมเกยวของกบการคา (Non-trade-

related External Liabilities of Banking Institutions) การหามมให

ชาวตางชาตซอขายสนทรพยการเงนระยะสน การหามมใหธนาคาร

พาณชยดาเนนธรกรรม SWAP ทไมเกยวของกบการคา เปนตน

นอกจากน ยงเพมอตราการกนสารองของสถาบนการเงนทกประเภท

เพอดดซบสภาพคลองจานวน 4.8 พนลานรงกตจากระบบธนาคาร

ในทางตรงกนขาม โจทยของมาตรการป 1998 แตกตางจากป

1994 จากหนามอเปนหลงมอ กลาวคอ มาเลเซยพยายามลดแรง

เกงกาไรเงนรงกตไมใหออนคามากเกนไป ปองกนภาวะเงนไหลออก

แกปญหาการขาดสภาพคลองในระบบเศรษฐกจ และสรางโอกาสในการ

ดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบขยายตว ไดแก การลดอตรา

ดอกเบยลงโดยทเงนทนไมไหลออก

กอนหนาการบงคบใชมาตรการเมอเดอนกนยายน 1998

มาเลเซยไดเปดเสรการเงนระหวางประเทศในระดบสง การทาธรกรรม

การเงนระหวางประเทศ เชน การลงทนโดยตรง การลงทนในสนทรพย

ทางการเงน การกยมเงน การปลอยก การชาระเงน และการโอนเงน เปน

ไปไดอยางเสร มขอจากดทางการเงนแกคนตางชาตและผทมไดพานก

อาศยในมาเลเซยนอยมาก เชน ธนาคารพาณชยและตวแทนทไดรบ

อนญาต สามารถกยมและปลอยเงนกในสกลเงนตางประเทศ ทงแก

ผพานกและมไดพานกในประเทศ ไดอยางไมมขอจากด มเพยงเพดาน

กำหนดปรมาณเงนกโดยไมตองขออนมตเทานน

นอกจากน ตลาดนอกประเทศทงตลาดซอขายตราสารหนและ

ตราสารทน (Offshore Over-the-counter Trading in Equities and

Bonds) รวมถงตลาดเงนรงกตนอกประเทศ (Offshore Ringgit Market)

มบทบาทสงมาก กลาวไดวา ธรกรรมทเกยวของกบการลดความเสยง

ของอตราแลกเปลยนเกดขนในตลาดรงกตนอกประเทศมากกวาตลาด

รงกตในประเทศเสยดวยซำ อกทงธนาคารพาณชยสญชาตมาเลเซยยง

สามารถซอขายสญญาอตราแลกเปลยนลวงหนาใหแกผทมไดพานกอาศย

อยในมาเลเซยไดดวย ทาใหการเกงกาไรอตราแลกเปลยนเปนไปไดงาย

ลกษณะของการเปดเสรการเงนอยางเตมท ทาใหเศรษฐกจของ

มาเลเซยมความเสยงมากยงขนจากความผนผวน การเกงกาไร และ

ผลลกลามจากวกฤตการณการเงน รวมทงมความเปราะบางในภาค

การเงนและมความตนตวตอภาวะตนตระหนกทางการเงนสง เมอคาเงน

ในภมภาคถกเกงกาไรอยางรนแรงในชวงป 1997 เงนรงกตของมาเลเซย

กไมมขอยกเวน นกลงทนคาดการณวาเงนรงกตจะออนคาลง จงแหซอ

เงนเหรยญสหรฐ โดยเขาถงเงนรงกตในตลาดเงนรงกตนอกประเทศผาน

การกยม เพอนามาเปนกระสนสาหรบการโจมตคาเงน ผลทเกดขน

ชดเจนคอ อตราดอกเบยในตลาดเงนรงกตนอกประเทศสงกวาในประเทศ

มาก และยงดงดดใหเงนไหลออกไปนอกประเทศ เฉพาะไตรมาสทสอง

และไตรมาสทสามของป 1997 มเงนไหลออกนอกประเทศมหาศาลถง

24.6 พนลานรงกต

มาตรการเรมตนททางการมาเลเซยนำมาใชเพอแกปญหา

เงนทนไหลออก เปนมาตรการทมวตถประสงคเพอยบยงชองทางการ

แสวงหากาไรระหวางอตราดอกเบยในประเทศและในตลาดเงนนอก

ประเทศ ซงเรมใชในเดอนสงหาคม 1997 แตไมประสบผลสาเรจ ไมได

หยดเงนไหลออก เพราะเงนทนสามารถไหลออกไดผานชองทางท

หลากหลาย เชน การโอนเงนจากบญชในประเทศของชาวตางชาตไปยง

บญชนอกประเทศ หรอการลงทนในสนทรพยตางประเทศของผพานกใน

ประเทศ

pong.indd 132-133 1/1/70 10:56:37 AM

:134: :135:

เงนทนทไหลออกอยางตอเนองจากตลาดเงนในประเทศไปยง

ตลาดนอกประเทศสงผลใหอตราดอกเบยในประเทศสงขน สรางปญหา

ใหแกภาคเศรษฐกจจรงและธนาคารพาณชย และทาใหเศรษฐกจ

หดตวอยางรวดเรว ครงแรกของป 1998 เศรษฐกจมาเลเซยหดตวไป

รอยละ 4.8 โดยมยอดหนทไมกอใหเกดรายไดในระบบธนาคารสงถง

รอยละ 25 ของเงนกทงหมด ทางการจงเหนวาตองใชมาตรการทแรงพอ

และมประสทธภาพในการจดการปญหา เพอฉดเศรษฐกจใหฟนคน

มาจากหวงเหว

วนท 1 กนยายน ทางการมาเลเซยจงประกาศมาตรการกากบ

และจดการเงนทนไหลออก โดยมงจดการความผนผวนไรเสถยรภาพของ

ตลาดเงน ซงเกดจากตลาดเงนรงกตภายนอกประเทศเปนสาคญ ยบยง

ภาวะเงนทนไหลออกอยางรนแรงรวดเรวและตอเนอง ลดการเกง

กาไรคาเงนอยางรนแรงจากนกเกงกาไรโดยจากดการเขาถงเงนสกล

รงกต ชะลอการลดลงของเงนทนสารองระหวางประเทศ และเพมความ

สามารถในการลดอตราดอกเบยโดยสงผลกระทบตอเสถยรภาพภายนอก

ในระดบทไมรนแรง ทงน ทางการพยายามออกแบบไมใหมาตรการ

จดการเงนทนไหลออกสงผลกระทบตอเงนลงทนระยะยาว โดยเฉพาะ

FDI และธรกรรมทเกยวของกบการคา

เครองมอหลกของมาตรการจดการเงนทนไหลออก ไดแก การ

บงคบไมใหเงนลงทนออกนอกประเทศกอน 12 เดอน (เรยกวา มาตรการ

‘รอ 12 เดอน’) การยกเลกตลาดเงนรงกตภายนอกประเทศ การปดตลาด

ซอขายหนนอกประเทศ ทงนยงมสวนของมาตรการเสรมทมงจดการ

เงนทนไหลเขาดวย เชน การออกกฎเกณฑการกยมเงนจากตางประเทศ

และสนบสนนใหกยมจากแหลงเงนทนภายในประเทศทดแทน เปนตน

ในตอนแรกทางการตงใจใหมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลออกของมาเลเซยเปนเพยงมาตรการชวคราว อยางไรกตาม ถงแม

ในเวลาตอมาจะผอนคลายความเขมขนของมาตรการลงบาง แตหลาย

มาตรการกยงคงบงคบใชอย จนกวาทางการจะกาหนดกฎเกณฑเกยวกบ

การทาธรกรรมซอขายเงนตราตางประเทศในตลาดระหวางประเทศไดด

เสยกอน

อยางไรกตาม มาตรการดงกลาวสงผลกระทบตอความเชอมน

ของนกลงทนตางชาตอยางรนแรง ในวนท 15 กมภาพนธ 1999

มาเลเซยไดปรบปรงมาตรการบางอยางใหเปนไปในแนวทางการควบคม

โดยออมผานกลไกตลาดแทนทจะควบคมโดยตรงดงเดม เชน การใช

‘ภาษขาออก’ ซงมอตราภาษตามระยะเวลาทเงนทนอยในประเทศ (กรณ

เงนทนไหลออกกอนเวลา 12 เดอน) แทนมาตรการบงคบเงอนเวลา

ใหเงนทนอย ในประเทศสาหรบเงนทนทอยภายในประเทศอยแลว

นนแปลวา เงนทนตางชาตทเขามาลงทนกอนหนาวนท 15 กมภาพนธ

1998 สามารถนาเงนออกนอกประเทศไดโดยไมตองเสยภาษ สวน

เงนทนตางชาตทเขามาใหมหลงจากบงคบใชมาตรการ ใหเกบภาษ

บนฐาน ‘กาไร’ เทานน โดยยกเวนเงนปนผล เงนไดจากดอกเบย เงนได

จากการใหเชา เพอดงดดใหเงนทนไหลเขา โดยมอตราภาษลดหลนตาม

ระยะเวลาทอยภายในประเทศเชนเดยวกน มาตรการกากบและจดการ

ทนเคลอนยายตางๆ ยกเวนใหกบธรกรรม FDI การซอขายตราสาร

ลวงหนา (Futures) และการลงทนในบรษททจดทะเบยนในตลาดหนใหม

MESDAQ ซงถอวาเปนการลงทนทคลายคลงกบ FDI

แมการเกบภาษจะเกบจรงตอนขาออก แตอาจถอวาเปนการเกบ

ภาษเงนขาเขาโดยนย เพราะนกลงทนทนาเงนเขายอมคาดการณตนทน

ทตองจายเมอนาเงนออกไดลวงหนา ภาษขาออกจงมผลเสมอนหนงภาษ

ขาเขา ซงชวยลดแรงจงใจของเงนลงทนไหลเขาในสนทรพยระยะสนได

นอกจากนน การออกแบบใหระบบภาษเปนแบบ ‘ลาดบขน’ (Graduated

System) เปนการสงสญญาณลงโทษเงนทนระยะสน โดยพยายามให

เครองมอภาษกระทบเงนลงทนระยะยาวนอยทสด

Ariyoshi et al. (2000) ชวา การเกบภาษขาออกแบบเปนลาดบขน

ชวยใหการไหลออกของเงนทนเปนไปอยางมเสถยรภาพ นบตงแตใช

มาตรการน ปรมาณเงนทนไหลออกสะสมจนถงวนท 21 เมษายน 1999

อยท 40 ลานเหรยญสหรฐ เมอเทยบกบเงนทนประมาณ 1-1.5 หมนลาน

pong.indd 134-135 1/1/70 10:56:37 AM

:136: :137:

เหรยญสหรฐ ทเคยถกกนไวไมใหออกนอกประเทศจากมาตรการ ‘รอ

12 เดอน’

ยงกวานน การเกบภาษขาออกแบบลาดบขนยงชวยสรางความ

เชอมนใหแกนกลงทนมากกวามาตรการรอ 12 เดอน ปรมาณเงนทน

ไหลเขาจากตางชาตหลงจากเรมใชมาตรการในวนท 15 กมภาพนธ 1999

จนถงกลางเดอนมถนายน 1999 มปรมาณถง 2.9 พนลานรงกต นอกจากน

ในป 2000 IFC (International Financial Corporation) และ Morgan

Stanley ยงไดรวมตราสารทนของมาเลเซยกลบเขาใน ‘Capital Index’

และ ‘Morgan Stanley Capital International Indices’ ของบรษทตาม

ลาดบ แมวา Morgan Stanley จะลดนำหนกในดชนลงเมอเทยบกบ

ชวงกอนใชมาตรการกากบและจดการทนไหลออกกตาม

นอกจากมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศแลว ทางการมาเลเซยยงดาเนนนโยบายอนเสรมดวย เพอใหชด

นโยบายเศรษฐกจบรรลวตถประสงคตามทตองการ เชน

- การใชระบบอตราแลกเปลยนแบบคงทโดยคงคาเงนไวท 3.8

รงกตตอหนงเหรยญสหรฐ หลงจากทพยายามจดการอตราแลกเปลยน

ไมใหออนคาลงไปมากซงกระทบมาจากวกฤตการณคาเงนในประเทศไทย

ตงแตเดอนกรกฎาคม 1997 คาเงนทถกกาหนดใหคงทถอวาอยในระดบ

ทแขงขนกวาอตราแลกเปลยนในตลาดในชวงกอนบงคบใชมาตรการ

ประมาณรอยละ 10 (Kaplan and Rodrik, 2002)

- การลดอตราดอกเบยและใชนโยบายการเงนแบบผอนคลาย

ทนททบงคบใชมาตรการ

- การใชนโยบายการคลงแบบขยายตวตอเนองมาจากตนป

1998 เพอกระตนกจกรรมทางเศรษฐกจ

- การปฏรปภาคการเงนและภาคเอกชน ซงเรมตนมาตงแตตนป

1998 เพอขจดความออนแอและเพมศกยภาพในการจดการความเสยง

ของระบบสถาบนการเงน หลกการคอ การปรบปรงกฎกตกาทเพมความ

เขมงวดในการกากบดแลสถาบนการเงน รวมทงดแลความเสยงทเกดจาก

ตลาด ความเสยงในการปลอยก และความเสยงนอกงบดล (Off-balance-

sheet Risk) ในสวนทเกยวพนกบธรกรรมในบญชทน

- การอานวยความสะดวกดานสนเชอเพอซออสงหารมทรพย

และหลกทรพย เพอเพมแรงซอจากประชาชนในประเทศ ตวอยางเชน

รฐบาลสนบสนนใหลกจางสามารถนาอสงหารมทรพยมาจานองเปนครงท

สองเพอซออสงหารมทรพยเพมเตม ณ ระดบอตราดอกเบยตำกวาปกต

นาสนใจวา การหลบเลยงมาตรการไมไดมบทกาหนดโทษอยาง

ชดเจน แตธนาคารกลางมหนาทในการกากบควบคมดแลธรกรรมตางๆ

ของระบบธนาคารพาณชยอยางใกลชด ในหลายกรณ ธนาคารกลาง

ตองใชวธการโนมนาวใจเพอบงคบใชมาตรการ ไมไดใชอานาจเดดขาด

แตอยางใด

pong.indd 136-137 1/1/70 10:56:37 AM

:138: :139:

ตารางท 8.2 พฒนาการของมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกของมาเลเซย

�������� 12: ���������������������������������������������������������������

������� ��������������4 ������� 1997

������������������������������������������ SWAP ������������������������������������������� ���� ���������������������������������� (forward) ������������������������������������� ����������������������������������2 ������������������������������ 1 ��� ������������������������������������������������������������������������������������������������������ �������������������������������������������������������������������

��������������������������������������������������������������� ����������������������������������������������������������

1 ������� 1998: ������������������������������������������ (Exchange Control) ����������������������1. ������������������������������������������������������������� ������

���������������������������������������������� ������������������������������������������������(���)�������������������������������� 1 ������1998 ����������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������������������� (�������������������������) ������������������������������������������������������������������������������������������������������ (������������������������������������������������) ����������������������������� (Large-denomination Ringgit Notes) ������������������������������������������������������������������������������������������������

2. ������������������������������������������������������������������������������������������������� (������������������������) ������������������� 1 ������1999

3. ���������������������������������������������������������������������������������������������� ����������������������� (������������������������������������������) �������� ����������������������������������������������

4. ����������������������������������������������������������� (������������������������������������������)

5. ������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ��������� ��������������������������������������������������������� ��������� 6 ��������������������

6. ����������������������������������������������������������� SWAP �������������������������������������� ������������������������������������

- �������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������� ������������ ����������������������������������������������

- �������������������� ������������������������������

������� ����������������������������/���������������������������������������������������������������������������������������������������

7. ��������������������������������������������������� ������������������������������������������������������

8. ������������������������������������������������ CLOB (Central Limit Order Book) ��������� �������������������������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������

1 ������� 1998: ���������������������������������� �������������������� ����������������������1. ����������������������������������������������������������������������

����������������������������������������� ������������������������������������� (�������������������������������)

2. �������������������������������������������������� 12 ����� (�������‘�� 12 �����’) �������������������������������� ������������������������������������� ������������������������������ 12 ����� ����������������������� ��������� ������������� ���������������� (���������������������������) ������������������������������������������������������� ������FDI ����� ������������������������ ����������������������������������(Market-based System of Exit Levies) ���

3. ������������������������������������������������������ ��������������������� ������������������������������������������

4. ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ ������������� (�������������������������������������������������������������������������������������)

- ����������������������������������������������������������������������- ��������������������������������������������������������������������- �������������������������������

15 ���������� 1999: ������������������������������������������������������������ ���������������������

1. ���������������������������������������� (Graduated System of Exit Levies) ���������������������������������������������������������� ��������������������������� 15 ���������� 1999 (����������������� 15 ���������� 1998 ���������������) ������������������� ���������� ���������������������������� ������������������������������� ������������������������������������������� �������������������������� ������������������������������� 30 �������������������������������� 7 �������������������������������������������� ���������������� 1 ������� 1998 (�����������������������) ������ 20 �������������������������������� 7-9 �����

- �������������������������������������������������- �������������������������������������������- ������������������������������������- ������������������������������������

pong.indd 138-139 1/1/70 10:56:38 AM

:140: :141:

จากป 2000 ถง 2004 มาเลเซยไดผอนคลายมาตรการควบคม

ทนและการแลกเปลยนเงนตราในดานตางๆ ลงโดยลาดบ ทงน ณ วนท

1 เมษายน 2004 สถานะของมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยาย

แสดงดงตารางท 8.2

ตารางท 8.3 สรปมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกของมาเลเซย ณ วนท

1 เมษายน 2004

1 ตวแทนทไดรบอนญาต (Authorized Dealer) และวาณชธนกจทไดรบอนญาต (Permitted

Merchant Bank) จะเปนผเกบภาษ และจะเกบภาษในรปของเงนตราตางประเทศ เงนท

เกบไดจะนาไปเกบไวในบญชกลางทตงขนตามพระราชบญญตควบคมการแลกเปลยน

เงนตรา ป 1953 (The Exchange Control Act of 1953) ภาษจะถกเกบเมอนกลงทน

ตางชาตแลกเปลยนเงนรงกตกลบเปนเงนตราตางประเทศ และดงนนภาษขาออกจงไม

เหมอนกบ Capital Gain Tax 2 การแยกเงนลงทนระหวางสองชวงเวลาน ธนาคารกลางมาเลเซยบงคบใหธนาคารพาณชย

เกบเงนลงทนตางชาตทเขามาหลง 15 กมภาพนธ 1999 ไวในบญชพเศษ (Special

External Account) ธนาคารพาณชยจะตองรายงานปรมาณและความเคลอนไหวของเงนทน

ในบญชเหลานตอธนาคารกลางมาเลเซย นอกจากน ธนาคารกลางมาเลเซยยงใหผประสงค

จะนาเงนออกนอกประเทศ ตองสงเอกสารรายงานเวลาทไดนาเงนเขาและวนทประสงค

จะนาเงนออก ตลอดจนรายละเอยดเกยวกบชนดและลกษณะของการลงทนทไดลงไป ทงน

เพอจะไดสามารถคานวณภาษขาออกไดอยางถกตอง

ทมา: Ariyoshi et al. (2000) และ Epstein, Grabel, and Jomo (2004)

�������� 13: �������������������������������������������������� � ������ 1 ������ 2004

�����������������������

������������������������������������������������������������������ Non-export ��������������� ������������������������������������������������������������ �������������������������������������������� ��������������������������������������������������������������

���������������������������������������

���������������������������������������������������������������������������������SWAP ������������������������ ����������������������������� ������������������������������������������������ (Labuan) ���������������������������������������

���������������������������������������

����������������������������������������������������������������� ��������������������� Non-export ������������������� ��������������������������������������������

�����������������������������������������������

������������������������������������������������������ �������������������������������������� Non-export ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �������������������������������������� Non-export ������������������������������������������������ ������������������������������� 500,000 ����������� �������������

���������������������������������������

��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ��������������������������� ������������������������������� 150,000 ������������������������ ����������������������� 100,000 �����������

���������������������������������������

����������������������������������������������������������������� �����������������������������������������������������������������������������������������������������

���������������������������������������

�������������������������������������������������������������������������������������������� 1-70 ��������������� ���� 30-70 ���������������

�������������������������������

����������������������������������� Multinational Development Institutions ����������������� ���������������������������������� COFE

������������������������������������������

������� �������������������� 10 ������� 9-12 ����� ������������������������������������������������������������������� 12 ����� ���������������������������������������� ��������� �������������������1

2. ������������������������������������� ������������������������������������������������ 15 ���������� 1999 ������������������������������������ ���������������������������� �������������������������������������������������������������������������� ������������������������������� 30 �������������������������������� 12 ������������������������������������������ 10 ���������������������������������� 12 ����� ����������������������������������� �������� ��������� �������������������2

��������������� ����������������������������������������������12 �������������������

18 ���������� 1999 ��� 5 ������ 1999 ������������������������������ MESDAQ (���������� Growth Share �����������������������������������) �������������������

������������������������������������������������������������������������ ����������������������

�����: Ariyoshi et al. (2000) ��� Epstein, Grabel and Jomo (2004)

pong.indd 140-141 1/1/70 10:56:39 AM

:142: :143:

8.4 ผลของมาตรการ

เนอหาในสวนนจะสารวจงานวจยเกยวกบผลกระทบของ

มาตรการกากบและจดการทนไหลออก ในประเดนตางๆ ดงตอไปน

(1) ผลตอเงนทนเคลอนยาย

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกเพอหยดยงภาวะ

Capital Flight ถอวาประสบความสาเรจ โดยมาตรการสาคญทมผลตอ

ความสาเรจคอ มาตรการ ‘รอ 12 เดอน’ ภาษเงนทนขาออก และ

ขอกาหนดตางๆ ทเกยวของกบการลงทนนอกประเทศของผพานกใน

ประเทศ

แผนภาพท 8.1 แสดงถงกระแสเงนลงทนสทธในสนทรพย

ระหวางป 1997-2000 จะเหนไดวา รฐบาลไดนำมาตรการกากบและ

จดการเงนทนไหลออกมาใชหลงจากทเศรษฐกจเผชญปญหาเงนทน

ไหลออกอยางมากในชวงป 1997 ภายหลงจากการบงคบใชมาตรการ

ตงแตเดอนสงหาคม 1997 จนถงตนป 2000 กระแสเงนลงทนสทธใน

สนทรพยสทธมเสถยรภาพเพมมากขน ภาวะเงนทนไหลออกอยางรนแรง

หยดชะงก และบางเดอนกมเงนทนไหลเขาสทธ โดยรวมแลว กระแสเงน

ลงทนสทธในสนทรพยแบบสะสม (Cumulative Flows) อยในระดบ

คอนขางคงทเมอเทยบกบชวงป 1997 หมายความวา มาตรการดงกลาว

มสวนในการหยดยงภาวะอนตรายของเศรษฐกจได

�����������������������

����������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������������

������������������������������������������

��������������������������������������������������������������������� ��������200,000 ������ ���� 10,000,000 ������ ������� ���������������������������������������� Custodian Bank ��� Correspondent Bank

������������������������������������������

���������������������������������������� �������������������������������(Takaful Operator) ����������������������������������������������� 5 �������������������� ������������������������������������������������� 10 �����������������������

�����������������������������������������������

Unit Trust Management Companies �������������������������������������������������������������������������������������������������� ��������������������10 ���������������������������������������������������������������������������������� COFE

�����������������������������������������������

������������������������������������������������������������������������������������ �������������������������� ����������������� ���������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 3 �� ������������������������������������������������������������������� ������������������������������� External Account �������������������������������������������� �������������������������������� �������������������������� �������������� ������������������������������������������������������������������������������� ���� SWAP ��������������������������������������������� ���������������� SWAP �������������������������������������

������������������������������������������

�����: Johnson et al. (2006) ทมา: Johnson et al. (2006)

pong.indd 142-143 1/1/70 10:56:40 AM

:144: :145:

แผนภาพท 8.1 กระแสเงนลงทนสทธในสนทรพยของมาเลเซย (1997-2000)

ทมา: Tamirisa (2004)

หากพจารณากระแสเงนทนเคลอนยายโดยแยกเปนระยะสน

ระยะกลาง และระยะยาว แผนภาพท 8.2 แสดงใหเหนวา ภายหลงจาก

ใชมาตรการในป 1998 แมเงนทนระยะสนจะยงไหลออกอยางตอเนอง

จนถงป 2000 แตเงนทนระยะกลางและระยะยาวอย ในระดบทม

เสถยรภาพ และมกระแสเงนทนสทธเปนบวก ทงน เงนทนระยะสนเรม

ไหลกลบเขาประเทศมาเลเซยมากขนโดยลาดบตงแตป 2000 เรอยมา

แตยงคงมระดบเงนทนเคลอนยายสทธเปนลบ ขอมลดงกลาวแสดง

ใหเหนวา มาตรการสงผลกระทบตอเงนลงทนระยะกลางและระยะยาว

ไดไมมาก แตผลกระทบตอเงนทนเคลอนยายระยะสนมอยสง

แผนภาพท 8.2 กระแสเงนทนสทธของมาเลเซย แยกตามประเภท (1990-2002)

ทมา: Johnson et al. (2006) อางจาก Meesook et al. (2001)

Ariyoshi et al. (2000) ชวา มาตรการควบคมทนสงผลกระทบ

ตอ FDI ดวย ไตรมาสแรกของป 1999 ประเทศมาเลเซยไดรบเงนลงทน

โดยตรงทรฐบาลรบรอง 1.3 พนลานรงกต เทยบกบ 1.29 หมนลานรงกต

ในชวงเวลาเดยวกนของปกอนหนา และการลงทนโดยตรงทผกพนวาจะ

เขามาใหม (Foreign Direct Investment Application) มมลคาลดลงมา

อยท 991 ลานรงกต เทยบกบ 1.27 หมนลานรงกต และ 1.45 หมนลาน

รงกต ในชวงเวลาเดยวกนของป 1998 และ 1997 ตามลาดบ

ทงน สาเหตหนงมาจากความไมมนใจของนกลงทนเกยวกบ

มาตรการควบคมทนในระยะแรก แมวาการลงทนโดยตรงจะไดรบยกเวน

จากมาตรการกตาม

(2) ผลตอแรงเกงกาไรคาเงน

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกนบวาประสบความ

สาเรจในการลดแรงกดดนจากการเกงกาไรคาเงน อนเปนผลมาจากการ

ยกเลกตลาดเงนรงกตนอกประเทศ การแชแขงบญชเงนรงกตนอก

ประเทศ และสรางขอจากดในการเขาถงเงนรงกตของคนตางชาตและคน

ทไมไดพกอาศยอยในประเทศ ทาใหนกเกงกาไรสนไร ‘กระสน’ ในการ

pong.indd 144-145 1/1/70 10:56:41 AM

:146: :147:

แผนภาพท 8.3 การเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนของมาเลเซย (1995-2002)

(3) ผลตอตวแปรดานเศรษฐกจมหภาคอนๆ

Ariyoshi et al. (2000) ชวา สถานะทางเศรษฐกจมหภาคดขน

ภายหลงจากบงคบใชมาตรการ กลาวคอ ดลการชาระเงนดขน เนองจาก

อตราแลกเปลยนแทจรงออนคาลง กระแสเงนลงทนสทธในหลกทรพยท

เปนลบ (เงนไหลออก) อยในภาวะทควบคมได เงนทนสารองระหวาง

ประเทศเพมสงขนอยางตอเนอง อตราดอกเบยในประเทศลดลง

แตอยางไรกด ความเสยงของตราสารหนซงสะทอนอยใน Interest Rate

Spread เพมสงขนในระยะสนๆ

นกเศรษฐศาสตรจานวนหนง เชน Athukorala (2001) ชวา

มาตรการควบคมทนของมาเลเซยชวยใหอตราดอกเบยลดลง ทำใหการ

บรโภคและการลงทนภายในประเทศสงขน โดยอตราดอกเบยตวเงนของ

มาเลเซยคอยๆ ลดลง นอกจากนน อตราดอกเบยทลดลงยงชวยจากด

การเพมขนของหนทไมกอใหเกดรายไดในระบบธนาคาร Standard &

Poor’s ประมาณวา หากทางการมาเลเซยไมไดลดอตราดอกเบยในชวง

ปลายป 1998 ถง 1999 ปรมาณหนทไมกอใหเกดรายไดอาจสงขนเกน

รอยละ 30 ของเงนใหกทงหมด (Ariyoshi et al., 2000)

โจมตคาเงน มาตรการดงกลาวทาใหการรกษาคาเงนรงกตภายใตระบบ

อตราแลกเปลยนแบบคงททาไดอยางมประสทธภาพโดยเผชญตนทนทาง

เศรษฐกจตำ

Ariyoshi et al. (2000) เสนอวา นบตงแตมการบงคบใช

มาตรการ และใชระบบอตราแลกเปลยนคงท แรงกดดนจากการเกงกาไร

คาเงนไดหายไปมากถงแมวาทางการจะใชนโยบายการเงนและนโยบาย

การคลงแบบขยายตวกตาม โดยมรายงานถงการหลกเลยงมาตรการ

เพยงเลกนอย และไมมสญญาณของการออกใบแจงราคาสนคาตำกวา

ความเปนจรง (Underinvoice) ในกรณของการสงออก และการออก

ใบแจงราคาสนคาสงกวาความเปนจรง (Overinvoice) ในกรณของการ

นาเขา

แผนภาพท 8.3 แสดงการเคลอนไหวของอตราแลกเปลยนของ

ประเทศมาเลเซย จะเหนไดวาหลงจากประเทศไทยลอยตวคาเงนบาท

คาเงนมาเลเซยออนตวลงอยางรนแรงอนเนองมาจากแรงเกงกาไรคาเงน

ของนกลงทน และมความผนผวนมาก กระทงทางการประกาศมาตรการ

กาหนดอตราแลกเปลยนคงท ณ 3.8 รงกตตอเหรยญสหรฐ คาเงนจง

กลบสเสถยรภาพ และตนทนทใชในการแทรกแซงอตราแลกเปลยนไมสง

มาก โดยดไดจากระดบของเงนทนสารองระหวางประเทศทไมไดลดลง

มาก และโดยเฉลยอยในระดบเดมกอนเผชญวกฤต และอยในระดบสงขน

กวาขณะโดนโจมตคาเงน

pong.indd 146-147 1/1/70 10:56:41 AM

:148: :149:

งานศกษาเชงประจกษหลายชนใชวธการทางเศรษฐมตเพอหา

ความสมพนธระหวางมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกตอ

ตวแปรทางเศรษฐกจมหภาคตางๆ เชน Tamirisa (2004) ซงใช Error

Correction Model วเคราะหขอมลรายเดอนของมาเลเซยตงแตเดอน

มกราคม 1991 ถงเดอนธนวาคม 2002 พบวา มาตรการควบคมทนไมม

ผลตออตราแลกเปลยนแทจรงอยางมนยสาคญ นอกจากนน มาตรการ

ควบคมการไหลออกของเงนลงทนในสนทรพย การควบคมการดาเนนงาน

ของธนาคารพาณชย และการควบคมอตราแลกเปลยน ชวยลดสวนตาง

ของอตราดอกเบยแทจรง และทาใหอตราดอกเบยภายในประเทศลดลง

ในขณะทมาตรการควบคมการทาธรกรรมระหวางประเทศดวยสกลเงน

ทองถน และการควบคมธรกรรมในตลาดทน ไมมผลทมนยสาคญตอ

สวนตางของอตราดอกเบยของมาเลเซย และอตราดอกเบยในประเทศ

ของมาเลเซย

(4) ผลตอการฟนตวของเศรษฐกจ

Epstein, Grabel, and Jomo (2004) ชวา มาตรการกากบและ

จดการเงนทนไหลออกชวยแยกภาคการเงนออกจากภาคเศรษฐกจจรง

และทาใหผดาเนนนโยบายมททางในการใชนโยบายการเงนและการคลง

แบบขยายตว เพอกระตนเศรษฐกจและทาใหเศรษฐกจฟนตวเรวกวา

ประเทศอนในภมภาค งานศกษาทสนบสนนการใชมาตรการ เชน

Palma (2000) Jomo (ed) (2001) Kaplan and Rodrik (2002)

Dornbusch (2002) ชใหเหนวา ภาวะเศรษฐกจตกตำและตลาดหนตกตำ

หยดลงภายหลงจากการบงคบใชมาตรการในชวงสนๆ เทานน

Kaplan and Rodrik (2002) วเคราะหผลของมาตรการตอการ

ฟนตวทางเศรษฐกจของมาเลเซย โดยเปรยบเทยบกบประเทศเกาหลใต

ทเลอกเสนทางแกปญหาเศรษฐกจตามแนวทางของกองทนการเงน

ระหวางประเทศ3 พบวา มาตรการดงกลาวสงผลดานบวกตอการจดการ

กบวกฤตอยางมนยสาคญ ทาใหภาคเศรษฐกจฟนตวไดเรวกวา ทงใน

ภาคเศรษฐกจจรงและภาคการเงน หากเปรยบเทยบผลงานทางเศรษฐกจ

ของมาเลเซยและเกาหลใต ไดผลดงน

- การเตบโตของผลผลตอตสาหกรรม (ของมาเลเซย) ลดลง

นอยกวา (ของเกาหลใต) รอยละ 5.2

- การจางงานภาคอตสาหกรรมลดลงนอยกวารอยละ 19.1

- อตราคาจางแทจรงลดลงนอยกวารอยละ 10.8

- ดชนตลาดหลกทรพยลดลงนอยกวารอยละ 22.3

- อตราดอกเบยลดลงมากกวารอยละ 3.9

- อตราแลกเปลยนแทจรงออนคาลงนอยกวารอยละ 18.5

- อตราเงนเฟอเพมขนนอยกวารอยละ 1.8

เหตผลทเศรษฐกจมาเลเซยฟนตวไดดกวา เนองจากผลของ

มาตรการกากบและจดการทนไหลออกถกสงผานไปยง 2 ชองทาง ไดแก

(1) ชองทางดานความตองการใชจาย มาตรการควบคมทนทาให

ทางการสามารถใชนโยบายการเงนและนโยบายการคลงแบบขยายตวได

โดยเผชญขอจากดตำ นโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบขยายตวชวยเพม

ความตองการใชจายรวมของระบบเศรษฐกจ ทาใหการผลต การจางงาน

และรายได สงขน

(2) ชองทางดานความเชอมน มาตรการดงกลาวทาใหความ

เชอมนและเสถยรภาพของระบบการเงนกลบคนมา ชวยบรรเทาภาวะ

วกฤตผานการแยกตลาดการเงนภายในประเทศออกจากตลาดการเงน

ภายนอกประเทศและตลาดทนระหวางประเทศ

กระนน นกเศรษฐศาสตรหลายคนไมเชอวา การทเศรษฐกจ

มาเลเซยฟนตวไดดกวา เปนผลมาจากมาตรการกากบและจดการเงนทน

ไหลออก เชน Dornbusch (2001) มองวา เปนเพราะเศรษฐกจมาเลเซย

ไมไดเผชญกบวกฤตการณทางเศรษฐกจทรนแรงดงเชนประเทศอน

ตางหาก ความแตกตางของผลงานการฟนเศรษฐกจสะทอนความ 3 Kaplan and Rodrik (2002) ใชวธ Time-shifted Differences-in-differences Technique

pong.indd 148-149 1/1/70 10:56:41 AM

:150: :151:

แตกตางของระดบความรนแรงของวกฤตเศรษฐกจทแตละประเทศเผชญ

มใชเปนเครองชความแตกตางของแนวทางในการดาเนนนโยบาย

นอกจากน งานศกษาจานวนหนง เชน Hutchison (2001) หรอ

นกเศรษฐศาสตรในกองทนการเงนระหวางประเทศ เชน Johnson et al.

(2006) ไดวจารณงานศกษาของ Kaplan and Rodrik (2002) วาไมได

คานงถงกรณทประเทศมาเลเซยเขารวมโครงการรกษาเสถยรภาพทาง

เศรษฐกจของกองทนการเงนระหวางประเทศ งานศกษาเหลานสรปวา

ถาหากมาเลเซยขอความชวยเหลอจากกองทนการเงนระหวางประเทศ

วกฤตการณคาเงนคงไมยดเยอยาวนานถงเดอนกนยายน 1998 และ

เศรษฐกจจะไมประสบปญหารนแรงดงทเปนอย อกทงยงเสนอวา การ

ฟนตวของเศรษฐกจมาเลเซยไมแตกตางจากประเทศอนๆ ในเอเชย ไมม

หลกฐานยนยนวาการบงคบใชมาตรการทาใหผลงานทางเศรษฐกจของ

มาเลเซยดกวา และไมเชอวามาตรการไดทาใหทางการมาเลเซยมอสระ

ในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคมากขน โดยใหเหตผลวา อตรา

ดอกเบยทลดลงไมไดเปนผลของนโยบายทแตกตาง หากเปนผลจาก

ทศทางของอตราดอกเบยทลดลงทวภมภาค

ปจจยทมผลตอการฟนตวของมาเลเซยในสายตาของ Johnson

et al. (2006) คอการปฏรปภาคการเงนและภาคเอกชน ศกยภาพของรฐ

และปจจยพนฐานทางเศรษฐกจทเขมแขงในชวงกอนหนาวกฤต ซงเปน

ปจจยทอยนอกเหนอมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออก

แมวา Johnson et al. (2006) จะมองวาการปฏรปเชงโครงสราง

เปนปจจยหลกทสงผลตอการฟนตวทางเศรษฐกจของมาเลเซย ไมใช

นโยบายควบคมทน แตงานศกษาจานวนหนงเหนวา มาตรการกากบและ

จดการเงนทนไหลออกมบทบาทตอการปฏรปเชงโครงสราง กลาวคอ

สงผลใหการปฏรปเชงโครงสรางทาไดดขน เพราะมาตรการชวย ‘ซอ

เวลา’ และ ‘เปดชองหายใจ’ ใหประเทศสามารถดาเนนนโยบายปฏรป

เศรษฐกจทจาเปนทพนไปจากการจดการปญหาเศรษฐกจเฉพาะหนาได

ตวอยางของงานศกษาประเภทน ไดแก Ariyoshi et al. (2000) Hood

(2001) Epstein, Grabel, and Jomo (2004) เปนตน Hood (2001)

ใชคาวา มาตรการควบคมทนเปนเสมอนการทาประกนความเสยงจาก

ปญหาเศรษฐกจอนมทมาจากความผนผวนทางเศรษฐกจในอนาคต

(5) ผลตอตลาดหลกทรพย

เมอมาตรการแรกเรมใชในเดอนกนยายน 1998 ดชนตลาด

หลกทรพยไดลดลงรอยละ 13 มาอยทจดตำสดในป 1998 กอนทจะฟนตว

ขนจากแรงซอของนกลงทนสถาบน ซงกากบโดยรฐบาล และการลงทน

ของนกลงทนตางชาตทไมสามารถนาเงนออกนอกประเทศมาเลเซยได

รวมถงความเชอมนของนกลงทนไดเรมกลบคนมา

Jomo (ed) (2001) ไดกลาวถงบทบาทของมาตรการควบคมทน

ตอตลาดหน โดยชวาถงแมมาตรการควบคมทนจะไมมผลโดยตรงตอดชน

ตลาดหน แตมาตรการควบคมทนทาใหทางการสามารถดาเนนนโยบาย

อนๆ ได เชน การตรงอตราแลกเปลยนใหคงท การใชนโยบายการเงน

แบบขยายตว ซงสงผลตอการเพมขนของดชนตลาดหลกทรพยภายหลง

จากเดอนกนยายน 1998

แผนภาพท 8.4 ดชนตลาดหลกทรพยของมาเลเซย (ม.ย. 1998 ถง พ.ค. 1999)

ทมา: Ariyoshi et al. (2000)

pong.indd 150-151 1/1/70 10:56:42 AM

:152: :153:

(6) ผลตอความเชอมนของนกลงทนตางชาต

ตนทนสาคญของมาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกคอ

การทาลายความเชอมนในการลงทนของนกลงทนตางชาต ซงสะทอน

จากอนดบความนาเชอถอของประเทศถกปรบลดลง ภายหลงจากบงคบ

ใชมาตรการ บรษทจดอนดบความนาเชอถอระหวางประเทศ เชน

Moody’s Investor Service Thompson BankWatch Fitch IBCA

ทาการลดอนดบความนาเชอถอของประเทศมาเลเซยลง อนเปนผลจาก

ความเสยงดานสนเชอ (Credit Risk) และความเสยงในระดบประเทศ

(Sovereign Risk) เพมขน เนองจากกงวลวามาตรการดงกลาวจะสงผล

คกคามตอระดบการเปดประเทศทางดานการคาและการลงทน ซงเปน

เสาหลกของการพฒนาเศรษฐกจมาเลเซยมาโดยตลอด

ประเทศมาเลเซยถกถอดจากดชนหลกทเกยวของกบการลงทน

ระหวางประเทศภายหลงจากมการบงคบใชมาตรการ ดชนเหลานนถกใช

เปนดชนตดตามตลาดหลกทรพยของเศรษฐกจใหมและเปนดชนอางอง

ในการลงทนของผจดการกองทน เชน Investment and Capital Indices

ของ IFC ดชน MSCI ของ Morgan Stanley และ FT/S&P แตทงน

ในป 2000 มาเลเซยกถกนากลบเขาดชนอกครง

ในสวนของเงนลงทนระยะยาว Athukorala (2001) ไดเสนอ

ผลสารวจความคดเหนเกยวกบผลกระทบของมาตรการควบคมทนตอบรษท

ในภาคหตถอตสาหกรรม ซงสารวจโดย MIER (Malaysian Institute of

Economic Research) ในป 1999 พบวา มาตรการควบคมทนไมมผล

อยางมนยสาคญตอการตดสนใจลงทนและดาเนนการของบรษททองถน

และตางชาต รอยละ 85 ของบรษทเปดเผยวา ไดวางแผนทจะลงทนใน

ประเทศมาเลเซยตอไปในชวง 1 ถง 3 ปขางหนา

สาหรบผลกระทบในระยะยาว Johnson et al. (2006) ชวา จาก

รายงานประจาปเรองการลงทนโดยตรงระหวางประเทศของ UNCTAD

พบวา ประเทศมาเลเซยไมไดถกลดอนดบลงในแงการเปนประเทศทม

ศกยภาพรบการลงทนโดยตรงระหวางประเทศ โดยยงอยในอนดบท

33-34 จากทกประเทศทวโลก แตสาหรบอนดบความนาลงทน (Capital

Attracted) กลบตกลงอยางมาก จากอนดบ 5-10 ในชวงกอนเกดวกฤตการณ

เศรษฐกจ มาเปนอนดบ 70-75 ภายหลงวกฤต

(7) ผลตอตนทนการบรหารจดการและการแสวงหาสวนเกน

ทางเศรษฐกจ

Ariyoshi et al. (2000) และ Jomo (ed) (2001) ชวา ตนทน

สาคญของมาตรการกากบและจดการทนไหลออกคอ การทธนาคารกลาง

ตองชแจงรายละเอยดของมาตรการเพอสรางความเขาใจแกผเลนตางๆ

ในระบบเศรษฐกจ ขณะทฝายนกลงทนตองเผชญตนทนทสงขน เพราะ

ตองแสดงรายละเอยดของธรกรรมตอผรบผดชอบ สวนธนาคารพาณชย

กมตนทนในการรายงานธรกรรมทางการเงนแกธนาคารกลางทเขมขนขน

และถบอยขน

ตนทนอกประการหนงทเกดจากมาตรการคอ การคอรรปชน

และการอาศยชองวางเพอหลบเลยงมาตรการ Kaplan and Rodrik

(2002) มองวา มาตรการควบคมทนไมไดเพมปญหาคอรรปชน เพราะ

การบงคบใชมาตรการเปนไปอยางโปรงใสและมประสทธภาพ ขณะท

Jomo (ed) (2001) ชวา มาตรการดงกลาวทาใหปญหาระบบพวกพอง

อปถมภ (Cronyism) รนแรงขน เพราะหนาตางแหงโอกาสทถกเปดขน

จากมาตรการควบคมทนถกนาไปใชอยางผดๆ โดยกลมผลประโยชนทาง

ธรกจทม เสนสายทางการเมอง (Polit ical Favourit ism) มกลม

ผลประโยชนทไดรบการชวยเหลอทางการเงนจากรฐ ตลอดจนการ

ชวยเหลอใหควบรวมธรกจเพอเปนผเลนสาคญในตลาดการเงน Jomo

(ed) (2001) มองวา มาตรการควบคมทนมเหตผลทงทางเศรษฐกจ

และทางการเมอง โดยเฉพาะในดานการเมองนน มการเลอกปฏบต

ใหประโยชนแกบรษทเครอขายของผมอานาจบนตนทนสาธารณะ

ในประเดนน Johnson and Mitton (2003) เหนเชนเดยวกนวา

มาตรการกากบและจดการเงนทนทาใหระบบพวกพองอปถมภเพมขน

pong.indd 152-153 1/1/70 10:56:42 AM

:154: :155:

โดยศกษาการกระจายทรพยากรไปยงบรษทเครอขายการเมอง โดยใช

ขอมลระดบบรษทเพอพสจนสมมตฐานวา (1) บรษทเครอขายการเมอง

ไดรบผลกระทบในทางลบมากกวาบรษททวไปในชวงวกฤตการณทาง

เศรษฐกจ เนองจากความสามารถของรฐบาลในการใหสทธพเศษและเงน

สนบสนนแกบรษทไดลดลง และ (2) ภายหลงจากการบงคบใชมาตรการ

จดการทน บรษทเครอขายการเมองไดรบผลประโยชนมากกวาบรษท

ทวไป เพราะบรษทเครอขายการเมองมชองทางแสวงหาประโยชนจาก

มาตรการ

ผลการศกษาพบวา ในชวงตนของวกฤตการณ (กรกฎาคม

1997 ถงสงหาคม 1998) รอยละ 9 ของมลคาตลาดทสญเสยไป 60,000

ลานเหรยญสหรฐ ของบรษทเครอขายการเมองทใกลชดกบนายก-

รฐมนตร ดร.มหาเธร โมฮมหมด (Mahathir bin Muhamad) เปนผล

มาจากมลคาของเสนสายทลดลง (Decrease in Value of Connection)

ในขณะทภายหลงจากการบงคบใชมาตรการกากบและจดการเงนทน

ในเดอนกนยายน 1998 บรษทเครอขายการเมองกลบมมลคาตลาดสงขน

5,000 ลานเหรยญสหรฐ ซงเปนผลมาจากมลคาของเสนสายทเพมขน

(Increase in Value of Connection) คดเปนรอยละ 324

นอกจากน Johnson and Mitton (2003) ยงแสดงหลกฐานวา

บรษทเครอขายการเมองทมความเกยวของกบนายกรฐมนตรมราคาหน

ลดลงมากกวาบรษททวไปโดยเฉลยประมาณรอยละ 8.3 ในชวงตนของ

วกฤตการณเศรษฐกจ และมราคาหนสงขนกวาบรษททวไปถงรอยละ

19.9 ภายหลงจากการบงคบใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยาย

ทงน จากความรบรของนกลงทนตอบรษทเครอขายการเมอง การทราคา

หนลดลงในชวงวกฤตการณเศรษฐกจ เนองจากตลาดการเงนรบรวา

วกฤตการณเศรษฐกจทาใหบรษทเหลานนไมไดรบประโยชนอยางทเคย

และตงคาถามตอความสามารถในการปรบตวรบมอปญหาเศรษฐกจ

ขณะทในชวงหลงใชมาตรการ นกลงทนคาดการณวา นกการเมองสามารถ

ใชอทธพลสนบสนนบรษทโดยหาประโยชนจากชองวางของมาตรการได5

ทานองเดยวกน Rajan and Zingales (1998) สนบสนนประเดน

เรองมาตรการกากบและจดการเงนทนเพมระดบของระบบพวกพอง

อปถมภ โดยชวา มาตรการดงกลาวเปนสวนหนงของชดนโยบายททาให

ระบบทนนยมพวกพอง (Crony Capitalism) กาวเขามามบทบาทมากขน

เพราะทาใหระบบเศรษฐกจโดดเดยวจากตลาดทนระหวางประเทศ

มากขน ในขณะทปรมาณทนในประเทศมจากด ดงนน บรษททจะเขาถง

แหลงเงนทน เชน การใหสนเชอของระบบธนาคารพาณชยมกเปนบรษท

ทมเสนสายกบนกการเมองและผบรหารระดบสงของธนาคารพาณชย

กระนน Johnson et al. (2006) ไดตงขอสงเกตไวประการหนง

เกยวกบการหาหลกฐานเชงประจกษเพอหาความเชอมโยงระหวาง

มาตรการกากบและจดการเงนทนกบระบบพวกพองอปถมภ นนคอ

เทคนคทางเศรษฐมตทใชกนในงานวจยนนไมสามารถแยกผลจาก

มาตรการออกจากผลจากเหตการณทเกดในเวลาเดยวกนได รวมถงการ

นยามขอบเขตและระดบของมาตรการกากบและจดการเงนทน เมอเปน

เชนน การวดสทธประโยชนทบรษทเครอขายการเมองไดรบจรงหลงการ

บงคบใชมาตรการจงทาไดยาก

4 ณ สนเดอนกนยายน 1998 มลคาของเสนสายของบรษทเครอขายการเมองมมลคาถง

ประมาณรอยละ 17 ของมลคาตลาดของบรษท

5 ตวอยางเชน การใหธนาคารพาณชยปลอยกใหบรษท การใหเงนชวยเหลอแกบรษท การ

ตออายเงนกแมวาบรษทมปญหา การสงใหรฐวสาหกจเชนปโตรนาสอมบรษทผลตรถยนต

โปรตอน การทรฐควบรวมสถาบนการเงน 58 แหงใหเปนธนาคารขนาดใหญ 10 แหง การท

รฐบาลเขาไปเปนเจาของบรษท Renong และจายหนบางสวนใหบรษท เปนตน

pong.indd 154-155 1/1/70 10:56:42 AM

:156: :157:

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศไมใชนโยบายทดทสดสาหรบ

ทกประเทศในทกเงอนไขและทกสถานการณ เมอมการดาเนนนโยบาย

เปดเสรการเงนระหวางประเทศในโลกแหงความจรงภายใตปรากฏการณ

โลกาภวตนทางเศรษฐกจและอดมการณเสรนยมใหม ผลประโยชนจาก

การเปดเสรระหวางประเทศตามททฤษฎเศรษฐศาสตรกระแสหลก

มาตรฐานทานายไวอาจไมเกดขนจรง ในขณะทตนทนของการใชนโยบาย

ดงกลาวกลบเพมสงยง

‘มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ’

(Capital Controls) เปนนโยบายเศรษฐกจทางเลอกเพอ ‘จดการ’ ทน

เคลอนยายระหวางประเทศ เพอบรรลเปาหมายสดทายของการพฒนา

เศรษฐกจ นนคอ เศรษฐกจท เตบโต เปนธรรม มนคง และยงยน

มาตรการดงกลาวมประโยชนโดยเฉพาะอยางยงสาหรบประเทศกาลง

พฒนา ซงมปจจยเชงสถาบนและพนฐานทางเศรษฐกจยงไมแขงแกรง

เพยงพอและถงพรอมในการโตคลนโลกาภวตนทางเศรษฐกจ

กระนน นอกจากมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยาย

ระหวางประเทศจะมลกษณะความเปน ‘มาตรการชวคราว’ สาหรบบงคบใช

บทสรป ในชวงเปลยนผานจนกวาประเทศนนจะมความเขมแขง และมความพรอม

ในเชงสถาบนสาหรบการเปดเสรบญชทนอยางเตมทตอไป หรอสำหรบ

บงคบใชในชวงทเผชญปญหาวกฤตการณเศรษฐกจ มาตรการดงกลาว

ยงมลกษณะความเปน ‘มาตรการถาวร’ ในฐานะ ‘ทางออกทจาเปน’

ในการใชชวตอยในกระแสโลกาภวตนเสรนยมใหมดวย เพราะการเปดเสร

การเงนระหวางประเทศมธรรมชาตทเปนปญหาโดยตวของมนเอง และ

มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศชวยแก

ปญหาทตนเหตไดมากกวาทางแกภายใตอดมการณเศรษฐกจเสรนยม

ใหม ซงตอใหตลาดการเงนทางานไดอยางสมบรณ ปญหากยงคงดารงอย

มพกตองตงคาถามวามทางทจะทาใหตลาดสามารถทางานไดอยาง

สมบรณในโลกแหงความจรงหรอไม

‘สถาบน’ หรอ ‘พนฐานเศรษฐกจ’ ทเขมแขง อาจชวย ‘ลด

โอกาส’ การเกดวกฤตการณการเงน หรอ ‘บรรเทา’ ความรนแรงของ

วกฤตการณทเกดขน แตมอาจ ‘ปองกน’ และจดการปญหาทตนเหตได

เพราะธรรมชาตแหงความผนผวนไรเสถยรภาพ–อนเกดจากธรรมชาต

ของการลงทนและพฤตกรรมทไมมเหตมผลทางเศรษฐศาสตรของ

นกลงทน ภายใตกระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจทขอมลขาวสาร

ไมสมบรณเปนเรองปกตธรรมดา–กยงคงดารงอย รวมถงปญหาจากผล

ลกลามจากวกฤตการณการเงน (Contagion effects) ทรนแรงขน

ภายใตสถาบนแบบเสรนยมใหม

กลาวโดยสรป มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศมไดเปนเพยงมาตรการระยะสนทมวตถประสงคเฉพาะหนา

ชวงวกฤตการณเศรษฐกจ หรอเปนนโยบายขดตาทพระหวางทางเทานน

แตมาตรการดงกลาวยงสามารถบรรลเปาหมายทางเศรษฐกจระยะยาว

ไดดวย เชน ลดความเปราะบางทางการเงน เพมสดสวนทนระยะยาว

ในบญชทน สรางเสถยรภาพใหระบบเศรษฐกจ เปนตน ดงทประเทศชล

ใชมาตรการจดการทนไหลเขายาวนานนบทศวรรษ และยงเปน

‘ทางเลอก’ หนงในการดาเนนนโยบายในปจจบน

pong.indd 156-157 1/1/70 10:56:42 AM

:158: :159:

หนงสอเลมนเปนการศกษาประสบการณในการนามาตรการ

กากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศไปบงคบใชจรงทามกลาง

กระแสโลกาภวตนทางเศรษฐกจและอดมการณเสรนยมใหม โดยศกษา

(1) มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลเขาของประเทศชลในชวง

ทศวรรษ 1990 ซงมลกษณะเปน ‘มาตรการปองกน’ ปญหาทเกดจากทน

ไหลเขาจานวนมากอยางรวดเรวในชวงเศรษฐกจรอนแรง จนสงผล

กระทบตออตราแลกเปลยน การสงออก และภาคเศรษฐกจจรง และ (2)

มาตรการกากบและจดการเงนทนไหลออกของประเทศมาเลเซยในป

1998 ซงมลกษณะเปน ‘มาตรการแกไข’ ปญหาทเกดจากเงนทนไหลออก

จานวนมากอยางรวดเรวในชวงวกฤตการณเศรษฐกจ จนสงผลกระทบตอ

อตราแลกเปลยน และภาวะเศรษฐกจตกตำอยางหนก

จากการศกษาประสบการณของทงสองประเทศจะเหนวา การใช

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศไมไดถกใช

อยาง ‘สนคด’ หรอ ‘มกงาย’ ดงทนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมหลายคน

มก ‘ตตรา’ เมอมประเทศใดประเทศหนงใชนโยบายเศรษฐกจทพนไปจาก

นโยบายเศรษฐกจแบบเสรนยมใหม หากแตมาตรการดงกลาวม

รายละเอยดมากมายและมการออกแบบโครงสรางสงจงใจของมาตรการ

อยางระมดระวง เพอไมใหกระทบเงนทนระยะยาว ไมวาจะเปนมาตรการ

กนสารองของชล และมาตรการเกบภาษขาออกของมาเลเซย ซงมความ

ซบซอนในตวเอง

มาตรการจดการทนจงไมได ‘งาย’ แคหามทนไหลเขาหรอหาม

ทนไหลออก หรอประกาศปดประเทศไมตอนรบเงนทนตางชาตเพยง

เทานน ประเทศทบงคบใชลวนไมไดปฏเสธนโยบายเศรษฐกจเสรนยม

ใหมอยางสนเชง แตใชมาตรการดงกลาวเสรมจากชดนโยบายพนฐาน

แบบเสรนยมใหมทเหนวาเปนประโยชนในเวลาทเหมาะสมและจาเปน

ทงนเพอแกไขปญหาบางอยางทเกดจากนโยบายเศรษฐกจแบบเสรนยม

ใหม แกไขปญหาทนโยบายเศรษฐกจแบบเสรนยมใหมแกไมได และแกไข

ปญหาใน ‘เวลา’ และภายใต ‘เงอนไข’ ทการดาเนนนโยบายเศรษฐกจ

เสรนยมชดเดมไมสามารถแกไขปญหาไดหรอเปนตวสรางปญหาเสยเอง

ชดนโยบายเศรษฐกจของประเทศทงสองจงเปน ‘สวนผสม’

ระหวางนโยบายเศรษฐกจแบบเสรนยมใหมกบนโยบายเศรษฐกจทาง

เลอกทพนไปจากเสรนยมใหม เปนการเลอกชดนโยบายแบบ ‘ทงเขา

ทงเรา’ ไมใช ‘ไมเขากเรา’ จะเหนไดวา ประเทศเหลานดาเนนนโยบาย

เศรษฐกจแบบเสรนยมใหมไปพรอมกบการใชมาตรการกากบและจดการ

เงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ ในกรณของประเทศชล ทางการกยง

ดาเนนนโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ นโยบายแปรรป

รฐวสาหกจ พรอมไปกบมาตรการกนสารอง ในกรณของประเทศ

มาเลเซย ทางการกยงดาเนนนโยบายเปดเสรการคา ตอนรบเงนลงทน

โดยตรงจากตางประเทศ พรอมไปกบมาตรการ ‘รอ 12 เดอน’ หรอ

นโยบายภาษขาออก

นอกจากนน มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายมได

ทางานอยางโดดเดยว แตเปนมาตรการหนงในชดนโยบายทางเศรษฐกจ

เพอจดการปญหาเศรษฐกจในระยะสน เชน ลดการเกงกาไรคาเงน และ

นาพาเศรษฐกจใหไปถงเปาหมายในระยะยาว เชน เพมสดสวนทนระยะ

ยาว จะเหนไดวา มาตรการกากบและจดการเงนทนถกใชควบคกบ

นโยบายเศรษฐกจอน เชน นโยบายอตราแลกเปลยน นโยบายการเงน

และนโยบายการคลง ซงนโยบายทงหมดในชดนโยบายลวนสงผล

‘เสรมกน’ และทาใหมาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายม

ประสทธภาพเพมมากขน เชน มาเลเซยใชการตรงอตราแลกเปลยนคงท

การยกเลกตลาดเงนรงกตภายนอกประเทศ การลดอตราดอกเบย การใช

นโยบายการคลงแบบขยายตว ควบคไปกบมาตรการจดการทนไหลออก

ทงน มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

จะชวยเปดโอกาสใหประเทศม ‘ททาง’ หรอ ‘ชองวาง’ ทจะทาการปฏรป

โครงสรางเศรษฐกจ (ระยะยาว) ได โดยไมตองพะวงกบปญหาเศรษฐกจ

เฉพาะหนามากเกนไป การปฏรปโครงสรางเศรษฐกจมสวนสาคญ

ตอความสาเรจของมาตรการ โดยเฉพาะการปฏรปภาคการเงน เชน การ

ปฏรประบบกากบและตรวจสอบสถาบนการเงน ซงเปนปจจยหนงททาให

มาตรการจดการทนของประเทศชลประสบความสาเรจ

pong.indd 158-159 1/1/70 10:56:43 AM

:160: :161:

นอกจากการทางานรวมกบนโยบายเศรษฐกจอนๆ จะสงผล

เสรมกนแลว ปจจยพนฐานทางเศรษฐกจทดกสงผลตอความสาเรจของ

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายเชนกน เพราะชวยลดแรงกดดน

ในการจดการเงนทน ในทางกลบกน มาตรการจดการทนทประสบความ

สาเรจกชวยทาใหปจจยพนฐานทางเศรษฐกจของประเทศดขน

ตวอยางของปจจยพนฐานทางเศรษฐกจทด ทสงผลบวกตอ

มาตรการจดการทน ไดแก สดสวนหนระหวางประเทศตำ อตราเงนเฟอ

ตำ ฐานะดลบญชเดนสะพดด ฐานะการคลงยงยน และมนโยบายอตรา

แลกเปลยนทคงเสนคงวา

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

กเหมอนเชนนโยบายและมาตรการเศรษฐกจอนๆ ทมทง ‘ผลประโยชน’

และ ‘ตนทน’ แมมาตรการดงกลาวจะมปญหาในบางดาน เชน ทาให

ราคาของทน (Capital Cost) สงขน ซงสงผลกระทบตอบรษทขนาดกลาง

และขนาดเลก สรางตนทนในการบรหารจดการ (Administrative Cost)

เปดชองใหมการแสวงหาสวนเกนทางเศรษฐกจ หรอบนทอนความเชอมน

ของนกลงทนตางชาต ซงอาจสงผลดานลบตอการพฒนาเศรษฐกจ

ในอนาคต เปนตน แตมาตรการดงกลาวกมผลประโยชนตอภาคเศรษฐกจ

จรงและภาคการเงนในหลายดาน เชน สรางเสถยรภาพทางการเงน

(Financial Stability) สงเสรมเงนทนตางประเทศประเภททพงปรารถนา

เชน FDI เพมความเปนอสระในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจโดยเฉพาะ

นโยบายการเงน ลดความรนแรงของวกฤตการณการเงน และทาให

เศรษฐกจฟนตวไดดขน

จากการศกษาประสบการณของทงสองประเทศ จะเหนไดวา

ความหวาดกลวของนกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหมสวนใหญตอมาตรการ

กากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวางประเทศ ดจะเปนความ

หวาดกลวทเกนเลย และประเมนผลประโยชนสทธของมาตรการตำกวา

ความเปนจรง

ในดานผลประโยชนของมาตรการ มาตรการดงกลาวชวยแก

ปญหาเศรษฐกจตามวตถประสงคไดอยางประสบความสาเรจ เชน การ

ชะลอเงนทนไหลเขา และการลดแรงกดดนตออตราแลกเปลยน อตรา

ดอกเบย และตนทนในการทา Sterilization ในกรณของประเทศชล และ

การยบยงการเกงกาไรเงนรงกต การชะลอเงนไหลออก และการลด

ผลกระทบจากวกฤตการณเศรษฐกจดวยการใชนโยบายเศรษฐกจมหภาค

แบบขยายตวหลงใชมาตรการ ในกรณของประเทศมาเลเซย

ในดานตนทนของมาตรการ มาตรการดงกลาวไมไดแตกตาง

ไปจากมาตรการเศรษฐกจทกมาตรการทมราคาตองจายในการบงคบใช

นกเศรษฐศาสตรเสรนยมใหม ‘ไมใหราคา’ มาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศ เนองจากเหนวาราคาทตองจายสงเกนไป

ถงแมจะชวยแกปญหาระยะสน แตกสงผลกระทบตอเศรษฐกจในระยะ

ยาวดวย เชน บนทอนความเชอมนของนกลงทน ทาใหในอนาคตอาจ

ขาดแคลนเงนทนตางประเทศมาใชในการพฒนาเศรษฐกจ ซงสงผล

กระทบตอความเขมแขงทางเศรษฐกจในบนปลาย เชน อตราการเตบโต

ทางเศรษฐกจลดลง การพฒนาตลาดเงนและตลาดทนทชาลง เปนตน

แตเมอพจารณาผลลพธของการดาเนนมาตรการกากบและ

จดการทนเคลอนยายของทงสองประเทศ จะเหนวา ภาพฝนรายดงกลาว

ไมไดเกดขนจรง แมจะมปญหาในการบงคบใชอยบาง และมาตรการ

มกนามาซง Shock ทางเศรษฐกจในระยะสน โดยเฉพาะเมอเรมบงคบใช

แตอตราการเตบโตทางเศรษฐกจกจะกลบสระดบเดมและ/หรอสงกวา

ในเวลาไมนาน เงนทนตางชาตยงคงไหลเขามาลงทนในประเทศทม

ประวตของการบงคบใชมาตรการทงในสวนของเงนลงทนระยะยาวและ

เงนลงทนในสนทรพย มาตรการไมไดทาลาย ‘โอกาส’ ในอนาคตของ

เศรษฐกจใหมเหลานนลง ตลาดหลกทรพยกฟนตวกลบสระดบเดมและ

สงกวาเดมภายหลงจากมาตรการจดการทนชวยทาใหเศรษฐกจเขาส

เสถยรภาพไมนาน แมมลคาตลาดจะลดลงไปมากเมอแรกบงคบใช

มาตรการ ดงเชน กรณของมาเลเซย แตตลาดกปรบตวและเรยนร

จนกลบเขาสระดบเดม

pong.indd 160-161 1/1/70 10:56:43 AM

:162: :163:

แมนกเศรษฐศาสตรจานวนหนงจะยอม ‘กดฟน’ สนบสนน

มาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายในบางเงอนไขและบาง

สถานการณกตาม แตกมกสนบสนนเพยงการกากบควบคมทนไหลเขา

เทานน โดยทสวนใหญมความเหนวาไมควรมการกากบควบคมทน

ไหลออกอยางเดดขาด แตจากการศกษาจะเหนวา มาตรการกากบและ

จดการทนเคลอนยายสามารถประสบความสาเรจไดทงในกรณการจดการ

ทนไหลเขาอยางชล และในกรณการจดการทนไหลออกอยางมาเลเซย

นกเศรษฐศาสตรทวไปมกเขาใจผดวา หากมาตรการจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศจะทางานไดดในระยะยาว ตองเพมความ

เขมแขงในการควบคมมากขนเรอยๆ แตในความเปนจรง มาตรการ

กากบและจดการเงนทนเคลอนยายมความเปนพลวตทเปลยนแปลงตาม

สถานการณเศรษฐกจ เชน มการควบคมอยางเขมขนในชวงเกด

วกฤตการณเศรษฐกจ แตผอนคลายลงเมอสถานการณดขน

ผกาหนดนโยบายตองมความสามารถในการเลอกใชมาตรการ

ควบคมทหลากหลายและเปลยนแปลงไดตามสถานการณ และมความ

ยดหยนในการดาเนนนโยบาย เหตทกรณตวอยางทงสองประเทศประสบ

ความสาเรจ เนองจากทางการเรยนรปญหาและปรบตวไดคอนขางเรว

ในกรณประเทศชล มการปรบมาตรการเพออดชองโหวของมาตรการ

หลายครง เชน ขยายขอบเขตความครอบคลมของมาตรการ เพอลดการ

แสวงหาสวนเกนทางเศรษฐกจ และความไมมประสทธภาพของมาตรการ

รวมถงการปรบตวตามสถานการณเศรษฐกจ เชน ปรบเปลยนอตรา

กนสารอง ในกรณของมาเลเซย เมอใชมาตรการไปไดประมาณ 5 เดอน

มการปรบเปลยนนโยบายจาก ‘รอ 12 เดอน’ เปน ‘ภาษขาออก’ เพอให

‘ตลาด’ มบทบาทในการควบคมทนมากขน เปนการเพมประสทธภาพ

ใหกบมาตรการ และสรางแรงจงใจในการลงทนใหแกนกลงทน

ไมมมาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยายระหวาง

ประเทศทมความสมบรณแบบตงแตแรกเรม หรอหยดนงคงทไมไหวตง

เมอสถานการณเศรษฐกจเปลยนแปลงไป มาตรการทสาเรจตองมพลวต

และปรบเปลยน ‘ขนาด’ และ ‘ทศทาง’ ของนโยบายไดอยางเหมาะสม

ยดหยน และสอดคลองตองตามสถานการณเศรษฐกจ การเลกใช

มาตรการในจงหวะเวลาทเหมาะสม ไมไดเปนตวสะทอนวามาตรการ

ลมเหลว ใชการไมได

การใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ยงเปน ‘เนอนาดน’ ทสาคญสาหรบการใชนโยบายเศรษฐกจทางเลอก

อนๆ โดยเฉพาะนโยบายเศรษฐกจเพอเศรษฐกจจรง (Real Economy-

targeted Economic Policy) เชน นโยบายสงเสรมการจางงานและการ

ลงทนทสรางงาน นโยบายคาจางเพอชวต (Living Wages) นโยบาย

รกษาอตราแลกเปลยนแทจรงใหมเสถยรภาพและแขงขนได (Stable and

Competitive Real Exchange Rate: SCRER) เปนตน งานวจยของ

นกเศรษฐศาสตรทางเลอกจานวนมากชวา นโยบายเศรษฐกจทางเลอก

เหลานทางานภายใตการบงคบใชมาตรการกากบและจดการเงนทน

เคลอนยายในบางระดบควบคกนไดดกวาภายใตการเปดเสรการเงน

ระหวางประเทศอยางเตมท

นโยบายเศรษฐกจเพอเศรษฐกจจรงเหลานเปนคลายดง ‘ค

ตรงขาม’ กบนโยบายกาหนดเปาหมายอตราเงนเฟอ (Inflation

Targeting) ซงเปนนโยบายรกษาเสถยรภาพทางเศรษฐกจหลกในชด

นโยบายเศรษฐกจเสรนยมใหม นยามของคาวา ‘เสถยรภาพทาง

เศรษฐกจ’ ในยคเสรนยมใหม ไดหดแคบเหลอเพยงเสถยรภาพของระดบ

ราคาสนคาโดยทวไป หรอการรกษาอตราเงนเฟอใหอยในระดบตำเทานน

ทงท ‘เสถยรภาพทางเศรษฐกจ’ ควรจะหมายถงการจางงานเตมทดวย

ซงเปนการสะทอนภาวะของการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ และ

เปนพนฐานของการมระดบความตองการใชจายมวลรวมทเหมาะสม

ในระบบเศรษฐกจ (คนมงาน มรายได มการใชจาย เศรษฐกจกเดนหนา

มการผลต มการลงทน)

นโยบายเศรษฐกจภายใตอดมการณเสรนยมใหมใหความสาคญ

กบเปาหมายอตราเงนเฟอตำเปนหลก เหนอเปาหมายการจางงานและ

pong.indd 162-163 1/1/70 10:56:43 AM

:164: :165:

สรางงานใหคนมงานทา เนองจากภาวะทมคนวางงานในระบบเศรษฐกจ

ทาใหอานาจตอรองของแรงงานลดลง ซงสอดคลองกบโครงสราง

ผลประโยชนแบบเสรนยมใหม

เชนนแลว มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยาย

ระหวางประเทศไดเปด ‘ททาง’ และ ‘ชองวาง’ ใหประเทศดาเนนนโยบาย

เศรษฐกจแบบขยายตวเพอเสรมสรางเศรษฐกจจรง โดยมเปาหมายเพอ

สรางงาน เพมคาจาง สรางรายได ใหมากขน แตขณะเดยวกนกสงผล

กระทบตอตวแปรเศรษฐกจมหภาคอนๆ เชน อตราเงนเฟอ อตรา

แลกเปลยนลดนอยลง อนเปนผลมาจากการจดการเงนทนเคลอนยาย

ทางการสามารถดาเนนนโยบายการเงนขยายตว เชน ลดอตราดอกเบย

หรอเพมปรมาณเงน โดยไมทาใหอตราแลกเปลยนออนคาลงมาก และ

สถานะของดลบญชชาระเงนไมเผชญแรงกดดนใหปรบตวลดลงมาก

กลาวโดยสรป มาตรการกากบและจดการเงนทนเคลอนยาย

ระหวางประเทศเปนหนงในนโยบายเศรษฐกจทางเลอกทควรใชรวมกบ

นโยบายเศรษฐกจเพอเศรษฐกจจรงตางๆ เพอนาเศรษฐกจขนจากหลม

‘อคตในการดาเนนนโยบายเศรษฐกจมหภาคแบบเขมงวด’ ซงถกทาให

เปน ‘สถาบน’ ภายใตกระแสโลกาภวตนและอดมการณเศรษฐกจ

เสรนยมใหม

งานศกษาชนนพยายามนาเสนอปรชญาและเหตผล แนวคด

เนอหารายละเอยด ประเดนโตเถยง และประสบการณของมาตรการ

กากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ เพอเปน ‘องคความร’

ขนพนฐานในการทาความเขาใจมาตรการดงกลาวตอไปในฐานะหนงใน

นโยบายเศรษฐกจทางเลอก

ในสวนของบทสรป ไดพยายามนาเสนอ ‘ทาท’ เพอการวเคราะห

และ ‘บทเรยน’ ของการใชมาตรการกากบและจดการทนเคลอนยายให

ชดเจนขน แมเนอหาหลายสวนจะแทรกอยในตวเนอหาหลกของงาน

ชนเดยวกนนแลวกตาม

หากศกษาประสบการณการบงคบใชมาตรการดงกลาว จะพบวา

ไมมสตรสาเรจในการกากบและจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

ทงน แตละประเทศมระดบการควบคมจดการและใชเทคนคในการควบคม

จดการทแตกตางกน การเลอกใชมาตรการตองใหสอดคลองเหมาะสมกบ

‘สถาบน’ ในประเทศนน เชน ตองคานงถงระดบการเปดเสรตลาดเงน

ประสทธภาพของระบบราชการ โครงสรางพนฐานทางการเงน ประสทธ-

ภาพในการกากบและตรวจสอบสถาบนการเงน วถแหงประวตศาสตรของ

การพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ปจจยพนฐานทางเศรษฐกจ รวมถงตอง

ผสมผสานมาตรการกากบและจดการเงนทน–ซงควรจะมประสทธภาพ

และความยดหยน ปรบตวไดอยางเปนพลวต สอดคลองตองตาม

สถานการณเศรษฐกจและปดชองโหว–เขากบชดนโยบายเศรษฐกจอนๆ

ทงนโยบายเสรนยมใหมและนโยบายทางเลอก ไดอยางลงตว เพอให

เศรษฐกจของประเทศสามารถใชชวตอยทามกลางกระแสโลกาภวตนทาง

เศรษฐกจไดอยางยงยน มประสทธภาพ มนคง มความเปนธรรมทาง

เศรษฐกจ และมวถแหงการพฒนาเศรษฐกจทม ‘ความหมาย’ สาหรบ

ผคนในประเทศ

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศ เปนเพยง ‘วธการ’ ไปส

‘เปาหมาย’ หาใชเปน ‘เปาหมาย’ โดยตวของมนเองแตอยางใดไม หาก

นโยบายเปดเสรการเงนระหวางประเทศเพยงลาพงไมสามารถสงมอบ

เปาหมายในอดมคตดงกลาวได เราควรตงคาถามและแสวงหา ‘วธการ’

ใหม ปฏรป ‘วธการ’ เดม หรอผสมผสาน ‘วธการ’ ใหมและเกาเขา

ดวยกนหรอใชรวมกน

การศกษาว เคราะห เร องมาตรการกากบและจดการทน

เคลอนยายระหวางประเทศถอเปนสวนหนงของกระบวนการตงคาถาม

และแสวงหาทางออก เพอบรรล ‘เปาหมาย’ ทางเศรษฐกจททาใหผคนใน

เศรษฐกจอยเยนเปนสข

pong.indd 164-165 1/1/70 10:56:43 AM

:166: :167:

บรรณานกรม

ภาษาองกฤษ

Adelman, I. and E. Yeldan (2000). “The Minimal Conditions for a Financial Crisis:

A Multiregional Intertemporal CGE Model of the Asian Crisis,” World

Development 28(6), pp. 1,087-1,100.

Agosin, M. (1994). “Saving and Investment in Latin America,” UNCTAD Discussion

Papers No. 90 (October).

Agosin, M. and R. Ffrench-Davis (1998). “Managing Capital Inflow in Chile,” Paper

for Discussion. Expert Group Meeting: What have We Learn One Year

into the Financial Crisis in Emerging-market Economies?. United Nations.

Agosin, M. and R. Mayer (2000). “Foreign Investment in Developing Countries:

Does it Crowd in Domestic Investment?,” UNCTAD Discussion Paper

Series No. 146. UNCTAD.

Aitken, B. and A. Harrison (1999). “Do Domestic Firms Benefit from Direct Foreign

Investment: Evidence from Venezuela,” American Economic Review

89(3), pp. 605-618.

Akyüz, Y. (2006). “From Liberalization to Investment and Jobs: Lost in Translation,”

Paper presented at the Carnegie Endowment for International Peace

Conference, 14-15 April 2005, Washington D.C..

Ariyoshi, A. et al. (2000). “Capital Controls: Country Experience with Their Use and

Liberalization,” IMF Occasional Paper Vol. 190. Washington D.C.:

International Monetary Fund.

Athukorala, P. (2001). Crisis and Recovery in Malaysia: The Role of Capital

Controls. Cheltenham: Edward Elgar.

Baker, D., G. Epstein, and R. Pollin (eds) (1998). Globalization and Progressive

Economic Policy. Cambridge University Press.

Bénassy, J. (2006). “Employment Targeting,” Paris-Jourdan Sciences Economiques

Working Paper No. 2006-20.

Bhagwati, J. (1998). “The Capital Myth: The Difference between Trade in Widgets

and Dollars,” Foreign Affairs May/June, pp. 7-12.

Blecker, R. (1999). Taming Global Finance: A Better Architecture for Growth and

Equity. Washington D.C.: Economic Policy Institute.

Bowles, S. (2004). Microeconomics: Behavior, Institutions, and Evolution. Princeton

University Press.

Bowles, S., R. Edwards, and F. Roosevelt (2005). Understanding Capitalism:

Competition, Command, and Change. New York: Oxford University Press.

Braunstein, E. and G. Epstein (2002). “Bargaining Power and Foreign Direct

Investment in China: Can 1.3 Billion Consumers Tame the Multi-

nationals?,” Political Economy Research Institution Working Paper

No. 45. University of Massachusetts Amherst.

Calvo, G., L. Leiderman, and C. Reinhart (1993). “Capital Inflows and Real

Exchange Rate Appreciation in Latin America: The Role of External

Factors,” IMF Staff Papers 40(1), pp. 108-151.

Calvo, G. and E. Mendoza (1996). “Mexico’s Balance-of-Payments Crisis:

A Chronicle of a Death Foretold,” Journal of International Economics

41 (November), pp. 235-264.

Colander, D. (2005). “The Making of an Economist Redux,” Journal of Economic

Perspective 19(1), pp. 175-198.

Crotty, J., G. Epstein, and P. Kelly (1998). “Multinational Corporations in the

Neo-liberal Regime,” in Baker, D., G. Epstein, and R. Pollin (eds).

Globalization and Progressive Economic Policy. Cambridge University

Press.

Dooley, M. (1996). “A Survey of the Academic Literature on Controls over

International Capital Transactions,” IMF Staff Papers 43(4), pp. 639-687.

Dornbusch, R. (2001). “Malaysia: Was It Different?,” NBER Working Paper

No. 8325. National Bureau of Economic Research.

Economist, The (2001). Globalization. Profile Books Ltd.

pong.indd 166-167 1/1/70 10:56:44 AM

:168: :169:

Edwards, S. (1998). “Capital Flow, Real Exchange Rates, and Capital Controls:

Some Latin American Experiences,” NBER Working Paper No. 6800.

National Bureau of Economic Research.

Edwards, S. (1999a). “How Effective are Capital Controls?,” Journal of Economic

Perspectives 13(4), pp. 65-84.

Edwards, S. (1999b). “On Crisis Prevention: Lessons from Mexico and East Asia,”

NBER Working Paper No. 7233. National Bureau of Economic Research.

Edwards, S. (2001). “Capital Mobility and Economic Performance: Are Emerging

Economies Different?,” NBER Working Paper No. 8076. National Bureau

of Economic Research.

Eichengreen, B. (1999). Toward a New International Financial Architecture:

A Practical Post-Asia Agenda. Institute for International Economics.

Eichengreen, B. (2002). Financial Crises and What to Do about Them?. New York:

Oxford University Press.

Eichengreen, B. and M. Mussa (1998). “Capital Account Liberalization, Theoretical,

and Practical Aspects,” IMF Occasional Paper 172. International

Monetary Fund.

Epstein, G. (2000). “Threat Effects and the Impact of Capital Mobility on Wages and

Public Finances: Developing a Research Agenda,” Political Economy

Research Institute Working Paper No. 7. University of Massachusetts

Amherst.

Epstein, G. (2002). “Employment-oriented Central Bank Policy in an Integrated

World Economy: A Reform Proposal for South Africa,” Political Economy

Research Institute Working Paper No. 39. University of Massachusetts

Amherst.

Epstein, G. (ed) (2005a). Capital Flight and Capital Controls in Developing

Countries. Massachusetts: Edward Elgar Publishing, Inc.

Epstein, G. (ed) (2005b). Financialization and the World Economy. Massachusetts:

Edward Elgar Publishing, Inc.

Epstein, G. and J. Schor (1992). “Structural Determinants and Economic Effects of

Capital Controls in OECD Countries,” in Banuri, T. and J. Schor (eds).

Financial Openness and National Autonomy. Oxford: Clarendon Press,

pp. 136-162.

Epstein, G., I. Grabel, and K.S. Jomo (2004). “Capital Management Techniques

in Developing Countries: An Assessment of Experiences from the 1990s

and Lessons for the Future,” G-24 Discussion Paper Series No. 27.

Epstein, G., I. Grabel, and K.S. Jomo (2005). “Capital Management Techniques

in Developing Countries,” in Epstein, G. (ed). Capital Flight and Capital

Controls in Developing Countries. Massachusetts: Edward Elgar

Publishing, Inc.

Felix, D. (2003). “The Past as Future? The Contribution of Financial Globalization to

the Current Crisis of Neo-liberalism as a Development Strategy,” Political

Economy Research Institute Working Paper No. 69. University of

Massachusetts Amherst.

Ffrench-Davis, R. and H. Reisen (eds) (1998). Capital Flows and Investment

Performance: Lesson from Latin America. UN/ECLAC Development

Center of the OECD.

Fischer, S. (2002). “Financial Crises and Reform of the International Financial

System,” NBER Working Paper No. 9297. National Bureau of Economic

Research.

Fischer, B. and H. Reisen (1993). “Liberalizing Capital Flows in Developing

Countries: Pitfalls, Prerequisites, and Perspectives,” Paris: OECD

Development Center.

Frenkel, R. (2004). “Real Exchange Rate and Employment in Argentina, Brazil,

Chile, and Mexico,” Paper presented at the G-24 Technical Group

Meeting, Washington D.C..

Frenkel, R. (2006). “An Alternative to Inflation Targeting in Latin America:

Macroeconomic Policies Focused on Employment,” Journal of Post

Keynesian Economics 28(4), pp. 573-591.

Frenkel, R. and L. Taylor. (2006). “Real Exchange Rate, Monetary Policy, and

Employment,” Working Paper No. 19. Department of Economic and

Social Affairs (DESA), United States, New York, February 2006.

Forbes, K.J. (2007). “One Cost of the Chilean Capital Controls: Increased Financial

Constraints for Smaller Traded Firms,” Journal of International Economics

71(2007), pp. 294-323.

Gallego, F. and L. Hernández (2003). “Microeconomic Effects of Capital Controls:

The Chilean Experience During the 1990s,” International Journal of

Finance and Economics 8(3), pp. 225-253.

Gallego, F., L. Hernández and K. Schmidt-Hebbel (1999). “Capital Controls in

Chile: Effective? Efficient?,” Central Bank of Chile Working Papers No. 59.

pong.indd 168-169 1/1/70 10:56:44 AM

:170: :171:

Grabel, I. (1995). “Speculation-led Economic Development: A Post Keynesian

Interpretation of Financial Liberalization Programmes in the Third World,”

International Review of Applied Economics 9(2), pp. 127-149.

Gregorio, J.D., S. Edwards, and R. Valdés (2000). “Controls on Capital Inflows:

Do They Work?,” NBER Working Paper No. 7645, National Bureau of

Economic Research.

Grilli, V. and G.M. Milesi-Ferretti (1995). “Economic Effects and Structural

Determinants of Capital Controls,” IMF Staff Paper No. 42, pp. 517-551.

Gurley, J. and E. Shaw (1967). “Financial Development and Economic

Development,” Economic Development and Cultural Change 15(3), pp.

257-268.

Hanson, G. (2001). “Should Countries Promote Foreign Direct Investment?,” G-24

Discussion Paper Series No. 9.

Harrison, A. and M. McMillan (2002). “Does Direct Foreign Investment Affect

Domestic Firms Credit Constraints?,” NBER Working Paper No. 8438.

National Bureau of Economic Research.

Harvey, D. (2005). A Brief History of Neoliberalism. Oxford: Oxford University Press.

Herrera, L.O. and R. Valdés (1999). “The Effect of Capital Controls on Interest Rate

Differentials,” Central Bank of Chile Working Paper No. 50.

Hodgson, G. (2006). “What Are Institutions?,” Journal of Economic Issues 40(1),

pp. 1-25.

Hood, R. (2001). “Malaysian Capital Controls,” Policy Research Working Paper

No. 2536. Poverty Reduction and Economic Management Sector Unit,

East Asia and Pacific Region, The World Bank.

Hutchison, (2001). “A Cure Worse than the Disease? Currency Crises and the

Output Costs of IMF-Supported Stabilization Programs,” NBER Working

Paper No. 8305. National Bureau of Economic Research.

IMF (2000). Annual Report on Exchange Arrangements and Exchange Restrictions.

Washington D.C.: International Monetary Fund.

Johnson, S. and T. Mitton (2003). “Cronyism and Capital Controls: Evidence form

Malaysia,” Journal of Financial Economics 67(2), pp. 351-382.

Johnson, S., K. Kochhar, T. Mitton, and N. Tamirisa (2006). “Malaysian Capital

Controls: Macroeconomics and Institutions,” IMF Working Paper

No. 06/51. International Monetary Fund.

Jomo, K.S. (ed) (2001). Malaysian Eclipse: Economic Crisis and Recovery. London:

Zed Press.

Kaminsky, G., S. Lizondo, and C. Reinhart (1998). “Leading Indicators of Currency

Crises,” IMF Staff Papers 45(1), pp. 1-48.

Kaminsky, G. and C. Reinhart (1999). “The Twin Crises: The Causes of Banking

and Balance-of-Payments Problems,” American Economic Review 89(3),

pp. 473-500.

Kaplan, E. and D. Rodrik (2002). “Did the Malaysian Capital Controls Work?,”

in Edwards, S. and J. Frankel (eds). Preventing Currency Crises in

Emerging Markets. Chicago: University of Chicago Press. pp. 393-441.

Keynes, J.M. (1936). The General Theory of Employment, Interest, and Money.

London: Harcourt, Brace.

Kindleberger, C. (1967). “The Pros and Cons of an International Capital Markets,”

Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft, October, pp. 600-617.

Krugman, P. (1998). “Open Letter to Prime Minister Mahathir,” Fortune 28

September.

Laurens, B. and J. Cardoso (1998). “Managing Capital Flows: Lessons from the

Experience of Chile,” IMF Working Paper 98/168. International Monetary

Fund.

LeFort, G. (1999). “The Experience with Capital Controls and Capital Account

Regulations in Chile,” Paper Prepared for the Working Group on Foreign

Capital Flows of the Financial Stability Forum, May 28.

LeFort V.G. and C. Budenvich (1997). “Capital Account Regulations and

Macroeconomic Policy: Two Latin American Experiences,” International

Monetary and Financial Issues for the 1990s, VIII. UNCTAD/GDS/MDPB/1,

United Nations Publication.

Meesook, K. et al. (2001). “Malaysia: From Crisis to Recovery,” IMF Occasional

Paper No. 207. International Monetary Fund.

Milanovic, B. (2003). “The Two Faces of Globalization: Against Globalization as We

Know It,” World Development 31(4), pp. 667-683.

Miller, M. (1999). “Malaysian Capital Controls a Failure,” Asian Wall Street Journal,

9 July, p. A18.

Morandé, F. (2001). “Exchange Rate Policy in Chile: Recent Experience,” Paper

for Conference on “Exchange Rate Regimes: Hard Peg or Free Floating.”

International Monetary Fund.

pong.indd 170-171 1/1/70 10:56:44 AM

:172: :173:

Muqtada, M. (2003). “Macroeconomic Stability, Growth, and Employment: Issues

and Considerations beyond the Washington Consensus,” Employment

Paper 2003/48. International Labour Office.

Mussa, M. and M. Goldstein (1993). “The Integration of World Capital Markets,” In

Federal Reserve Bank of Kansas City. Changing Capital Markets:

Implications for Monetary Policy. Kansas City, Mo.: Federal Reserve Bank

of Kansas City.

Nadal-De Simone, F. and P. Sorsa (1999). “A Review of Capital Account

Restrictions in Chile in the 1990s,” IMF Working Paper WP/99/52.

International Monetary Fund.

Obstfeld, M. (1998). “The Global Capital Market: Benefactor or Menace?,” Journal

of Economic Perspectives 12(4), pp. 9-30.

Obstfeld, M. and A. Taylor (2002). “Globalization and Capital Markets,” NBER

Working Papers 8846. National Bereau of Economic Research.

Ocampo, J. (2002). “Capital-account and Counter-cyclical Prudential Regulations in

Developing Countries,” UNU/WIDER Discussion Paper August.

Osterhammel J. and N.P. Petersson (2005). Globalization: A Short History.

Princeton: Princeton University Press.

Palley, T. (1999). “International Finance and Global Deflation: There is an

Alternative.” in Grieve Smith, J. and J. Michie (eds) (1999). Global

Instability: The Political Economy of World Economic Governance.

London: Routledge.

Palma, G. (2000). “The Three Routes to Financial Crises: The Need for Capital

Controls,” SCEPA Working Paper 2000-17. Center for Economic Policy

Analysis, New School University.

Perkins, D.H. and W.T. Woo (2000). “Malaysia: Adjusting to Deep Integration with

the World Economy,” in Woo, W.T., J. Sachs, and K. Schwab (eds).

The Asian Financial Crisis: Lessons for a Resilient Asia. Cambridge: MIT

Press.

Pollin, R. (1998). “Can Domestic Expansionary Policy Succeed in a Globally

Integrated Environment? An Examination of Alternatives,” in Baker, D.,

G. Epstein, and R. Pollin (eds). Globalization and Progressive

Economic Policy. Cambridge University Press.

Pollin, R. (2002). “Living Wages, Poverty, and Basic Needs: Evidence from Santa

Monica, California,” Political Economy Research Institute Working Paper

No. 33. University of Massachusetts Amherst.

Pollin, R. (2005). Contours of Descent: U.S. Economic Fractures and the

Landscape of Global Austerity. London: Verso Press.

Pollin, R., S. Luce, and M. Brenner (1999). Economic Analysis of the New Orleans

Minimum Wage Proposal. Political Economy Research Institute.

University of Massachusetts Amherst.

Pollin, R., G. Epstein, J. Heintz, and L. Ndikumana (2006). An Employment-

Targeted Economic Program for South Africa . United Nations

Development Programme.

Rajan, R. and L. Zingales (1998). “Which Capitalism? Lessons from the East Asian

Crisis,” Journal of Applied Corporate Finance 11(3), pp. 40-48.

Rajaraman, I. (2001). Capital Account Regimes in India and Malaysia. National

Institute of Public Finance and Policy.

Razin, O. and S. Collins (1997). “Real Exchange Rate Misalignments and Growth,”

NBER Working Paper No. 6174. National Bureau of Economic Research.

Reisen, H. (1999). “Policies for Crisis Prevention,” Background Paper to a lecture

presented at the Bank of Thailand, 3rd and 4th July.

Resnick, S. and R. Wolff (2002). Class Theory and History: Capitalism and

Communism in the USSR. New York: Routledge.

Rodrik, D. (1998). “Who Needs Capital Account Convertibility?,” in Kenen, P.B. (ed).

Should the IMF Pursue Capital Account Convertability?. Princeton Essay

in International Finance No. 207.

Rodrik, D. (2001). “The Global Governance of Trade: As If Development Really

Mattered,” Trade and Human Development Series. New York: UNDP.

Schmidt-Hebbel, K. (1998). “Chile’s Takeoff: Fact, Challenges, Lessons,” Central

Bank of Chile Working Paper No. 34.

Sen, A. (2002). “How to Judge Globalism?,” The American Prospect 13(1), pp. 1-14.

Shatz, H. and D. Tarr. (2000). “Exchange Rate Overvaluation and Trade Protection:

Lessons from Experience,” Country Economic Department World Bank

Working paper 2289.

Stiglitz, J. (1998). “More Instrument and Broader Goals: Moving Toward the Post-

Washington Consensus,” United Nations University, World Institute for

Development Economic Research, WIDER Annual Lectures 2(January),

http://www.wider.unu.edu/stiglitz.htm.

Stiglitz, J. (2002). Globalization and Its Discontents. New York: W.W. Norton &

Company, Inc.

pong.indd 172-173 1/1/70 10:56:45 AM

:174:

Tamirisa, N. (2004). “Do Macroeconomic Effects of Capital Controls Vary by Their

Type? Evidence from Malaysia,” IMF Working Paper No. 04/3.

International Monetary Fund.

UNCTAD. (1998). Trade and Development Report. Geneva.

Valdés-Prieto, S. and M. Soto (1998). “The Effectiveness of Capital Controls:

Theory and Evidence from Chile,” Empirica 25(2), pp. 133-164.

Weisbrot, M., D. Baker, E. Kraev, and J. Chen (2001). “The Scorecard on

Globalization 1980-2000: Twenty Years of Diminished Progress,” Briefing

Paper Center for Economic and Policy Research.

Wyplosz, C. (2001). “How Risky is Financial Liberalization in the Developing

Countries?,” Research program of the Group of 24 conference.

ภาษาไทย

ปกปอง จนวทย (2549). “โปรดอานแถลงการณฉบบทสองอกครงหนง,” ใน หนงสอพมพ

ประชาชาตธรกจ 13 พฤศจกายน พ.ศ. 2549.

pong.indd 174-175 1/1/70 10:56:45 AM

หนงสอชด “เศรษฐกจทางเลอก”

1. เศรษฐกจทางเลอก: วาดวยมาตรการกากบ

และจดการทนเคลอนยายระหวางประเทศ

โดย ปกปอง จนวทย

2. เศรษฐกจทางเลอก: วาดวยรฐสวสดการ

โดย เออมพร พชยสนธ

3. เศรษฐกจทางเลอก: วาดวยเศรษฐกจความสข

เศรษฐกจอสลาม และนโยบายประชานยม

โดย สฤณ อาชวานนทกล

pong.indd 176 1/1/70 10:56:45 AM