FAKULTET ZA BEZBJEDNOST I ZATITUBANJA LUKA

Seminarski radPREDMET: Organizacija i nadlenost policijeTEMA: Sredstva sile i upotreba vatrenog oruja

Mentor: Student:Prof. dr Momilo Talijan Jovica Vasiljevi Br. indeksa: 1639/14

Banja Luka, april, 2015.

SADRAJ:UVODNO IZLAGANJE....................................................................................................... 31. POJAM SREDSTAVA SILE.............................................................................................42. SREDSTVA SILE..............................................................................................................62.1. Upotreba fizike snage........................................................................................62.2. Upotreba slubene palice.....................................................................................72.3. Upotreba sredstava za vezivanje..........................................................................72.4. Upotreba specijalnih vozila.................................................................................72.5. Upotreba slubenih (posebno dresiranih) pasa....................................................72.6. Upotreba sredstava za (zapreavanje) prislino zaustavljanje lica i vozila...........82.7. Upotreba hemijskih sredstava..............................................................................82.8. Specijalne vrste oruja i eksplozivne naprave.....................................................83. POLICIJSKA SREDSTVA................................................................................................94. UPOTREBA VATRENOG ORUJA..............................................................................105. IZVJETAJ O UPOTREBI SREDSTAVA SILE............................................................12ZAKLJUAK......................................................................................................................13LITERATURA.....................................................................................................................14

UVODNO IZLAGANJEGotovo je nemogue i zamisliti izvravanje policijskih zadataka, koji po svoj prilici nisu ni malo lagani, bez upotrebe dozvoljenih sredstava sile koja su po zakonu data policiji da ih koriste o odreenim prilikama. Policija, pored vojske jeste veoma bitan uvar drava, naroito kada su u pitanju unutranji poslovi, pa samim tim drava joj je dala monopol fizike prinude prema drutvu, naravno, u koliko se za to steknu uslovi. Meutim, centralna i imanentna tema ovog seminarskog rada jeste upotreba vatrenog oruja koje je u sutini najtee sredstvo sile i koje se upotrebljava samo kada je nuno potrebno i onako kako je to propisano zakonom, a to emo da vidimo u nastavku seminarskog rada. Pored ovog sredstva sile, postoje i druga sredstva koja su: Upotreba fizike snage, slubene palice, sredstava za vezivanje, specijalnih vozila, slubenih tj. posebno dresiranih pasa, sredstava za zapreavanje i prisilno zaustavljanje lica i vozila, upotreba hemijskih sredstava, specijalne vrste oruja i eksplozivne naprave.

1. POJAM SREDSTAVA SILEOsnovni cilj svake drave jeste zadravanje politike i ekonomske vlasti. Iz tog razloga drava je proklamovala osnovne vrijednosti i propisala sankcije za njihovo nepotovanje. Drava je odredila organe koji e u njeno ime i za njen raun, ako treba i kad se za to ispune predvieni uslovi, primijeniti i sredstva sile, to je termin koji je zamijenio raniji termin sredstva prinude. Iako je sada zakonska formulacija sila, a ne prinuda, smatramo daj e potrebno dati odreen komentar. Naime, etimoloki rijei sila i prinuda ne znae isto i pored toga to imaju dosta zajednikog, zato je upitno da li je do ove zamjene termina trebalo doi. Ako gledamo praksu naeg okruenja i faktiko znaenje ovih rijei, onda nije upitno - nije trebalo praviti ovu zamjenu. Prvo zato to sve zemlje nastale raspadom bive Jugoslavije i dalje koriste termin prinuda, a drugo to po svom znaenju sila podrazumijeva neko djelovanje bez tue pomoi (npr. prirodne sile), a prinuda se koristi radi toga da se neko na neto prisili protiv svoje volje. Praktino, to znai da npr. ne moe palica biti sredstvo sile ako joj je potreban konkretan policijski slubenik da je stavi u funkciju i faktiki prinudi neko lice na odreeno ponaanje, dakle, jasno je da je palica sredstvo prinude, a ne sile. Na kraju krajeva, sila je u funkciji ostvarivanje prinude. Naravno, za nas je vano da ukaemo na ove injenice, a svakako dok se u zakonu ne promijeni ta forumlacija, treba potovati ono to je u zakonu napisano.Jedno od bitnih obiljeja drave je upravo to to ona predstavlja organizaciju sa monopolom fizike prinude u drutvu. Prinuda koja se vri u ime drave ima pravni karakter (tj. karakter prinude dozvoljene pravom) i razlikuje se od nedozvoljene ili protivpravne prinude koja se zakonom zabranjuje kanjava.[footnoteRef:1] Pod prinudom podrazumijevamo upotrebu sile (fizike ili psihike) radi postizanja nekog cilja. Taj cilj se, dakle, ostvaruje savladavanjem tue volje. [1: Milosavljevi, B., Nauka o policiji, Beograd, 1997. god., str. 206. ]

Sa aspekta vrenja policijskih poslova, prinuda je zakonom doputeno djelovanje dravnih organa radi nametanja graanima i pravnim licima takvih ponaanja koja su neophodna za izvravanje zakona.U skladu sa ovim to je naprijed navedeno, moe se konstatovati da prinuda ima sljedee elemente: Zakonsku utemeljenost, to znai da prinuda mora biti zakonom doputena, na zakonu zasnovana i u granicama dozvoljenog. Iz tog proizilazi nunost preciziranja i detaljnog zakonskog ureivanja sluajevima u kojima se prinuda moe primijeniti, naina primjene sredstava prinude i svih ostalih pitanja vezanih za prinudu. Opravdanost - opti cilj, to znai da se moraju titi proklamovane vrijednosti kroz primjenu prava. Znai, prinuda se moe primjenjivati samo u najmanjoj potrebnoj mjeri koja je dozvoljena zakonom, i to tako da bude strogo ograniena. Koliina upotrijebljene prinude mora biti srazmjerna cilju zbog koga se prinuda primjenjuje i svedena na najmanju moguu mjeru. Ukoliko doe do upotrebe prinude u obimu veem od stvarno doputenog, onda imamo situaciju koja se ogleda u prekoraenju u upotrebi prinude, a to se ne smije dopustiti, i ukoliko se desi, kanjava se. Nasilna sutina se sastoji u zabrani nedozvoljenih injenja ili nametanju dunih injenja, tj. prisiljavanju nekog na ponaanje koje on ne odobrava. Prinuda se, dakle, sastoji u prisiljavanju onoga prema kome se preduzima da izmijeni svoje protivpravno ponaanje i da se pone ponaati u skladu s pravom. To dalje znai da ako neko dobrovoljno prihvati zahtijevano ponaanje, dakle, bez direktne ili indirektne prinude, u stvari u tim sluajevima i nema prinude.Kako se prinudom zadire u osnovna ljudska prava i slobode ovjeka i graanina, razumljivo je da se pripadnici policije prilikom primjene prinude moraju pridravati odreenih naela, a meu njima se posebno izdvajaju: Zakonitost, to je jedan od osnovnih principa u radu svih organa dravne uprave, a koja u radu policijskih organa s obzirom na ovlaenja za upotrebu sile, posebno dolazi do izraaja. Da bi se pripadnici policije ponaali u skladu sa ovim naelom potrebno je da se stalno osposobljavaju i usavravaju za upotrebu sredstava prinude, kako u oblasti poznavanja propisa, tako i oblasti odravanja potrebno nivoa fizike osposobljenosti. Humanost i zatita sloboda i prava ovjeka, podrazumijeva obavezu pripadnika policije koji primjenjuju prinudu da vode rauna o dostojanstvu ljudi, kao i o njihovom moralnom integritetu. To to je neko poinio nezakonito radnju ne znai da se smiju naruiti njegova prava i slobode, a za uinjeno djelo odgovora se po zakonu, to ne smije biti lini odnos izmeu pripadnika policije i lica prema kome se prinuda primjenjuje. Efikasnost nalae pripadnicima policije da prilikom primjene prinude na brz i efikasan nain obezbijede da se prava graana i pravnih lica ne naruavaju. Djelatnost policije u skladu sa ovim naelom mora biti blagovremena, temeljita, i, naravno, efikasna, kako bi se obezbijedio povoljan ukupni bezbjednosni ambijent. Restriktivna upotreba sredstava prinuda zahtijeva od pripadnika policije, kada imaju ovlaenje da primjenjuju prinudu, da to ine iskljuivo dok traju razlozi za upotrebu. Svaka dalja upotreba prinude, kad prestanu razlozi za njenu upotrebu, smatra se prekoraenjem, to je sankcionisano. Takoe, restriktivnost podrazumijeva da se mora upotrijebiti najblae sredstvo prinude kojim se moe izvriti konkretni zadatak. Restriktivnost je u savremenim uslovima dola do posebno izraaja, poto u svim dravama postoji tenja za opadanjem koliine prinude u radu policije. Javnost je inae u dananjim uslovima ula u sve sfere rada dravnih organa, pa tako i policije. Sredstva prinude i inae se najee upotrebljavaju na javnim mjestima, te je upotreba prinude automatski i podlona sudu javnosti. Ako tome dodamo i mnogobrojne mehanizme praenja rada policije, vidimo da je opravdana tenja svake drave za smanjenjem upotrebe sredstava prinude.Svemu ovome treba dodati i Kodeks ponaanja lica odgovornih za primjenu zakona, koji je usvojen od strane Ujedinjenih nacija 17.12.1979. godine, koji obavezuje sve lanice UN-a da upotrebi sile pribjegavaju samo ako je to neophodno i u mjeri u kojoj to zahtijeva vrenje dunosti.Prinudu uglavnom u ime i za raun drave primjenjuje policija, ali postoje stuacije u kojima sredstva prinude primjenjuju i neki drugi organi, kao to su vojska, sudska policija i slube fizikog i privatnog obezbjeenja.[footnoteRef:2] [2: Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Fakultet za bezbjednost i zatitu, Banja Luka, 2011. god. str. 104-106. ]

2. SREDSTVA SILEPolicijski slubenik moe upotrijebiti silu samo kada je potrebno i iskljuivo u mjeri potrebnoj radi ostvarivanja zakonitog cilja. U smislu Zakona o policijskim slubenicima, sredtva sile jesu: Fizika sila, ukljuujui borilake vjetine, slubena palica, sredstva za vezivanje, sredstva za prisilno zaustavljanje lica ili vozila, hemijska sredstva, vatreno oruje, slubeni psi, vodeni top, specijalna vozila, specijalne vrste oruja, eksplozivne naprave i sredstva na bazi elektriciteta.Sredstva sile mogu se upotrijebiti kada je to potrebno za zatitu ljudskih ivota, odbijanje napada, savladavanje otpora, spreavanje bjekstva. Prije upotrebe bilo kojeg sredstva sile policijski slubenik daje upozorenje, osim ako bi to moglo ugroziti bezbjednost policijskog slubenika ili drugog lica, ili bi bilo oigledno neprimjereno datim okolnostima. 2.1. Upotreba fizike snageUkoliko se fizika snaga upotrebljava u skladu sa vjetinama koje se izuavaju u okviru specijalnog fizikog obrazovanja, odnosno tehnika i vjetina borenja, onda se moe konstatovati da je fizika snaga najblae sredstvo prirnude. Uslov za upotrebu fizike snage, to pripadnik policije mora stalno imati na umu, jeste opostojanje otpora. Prema Zakonu u policijskim slubenicima Republike Srpske u lanu 30. ovog Zakona: (1) Fizika snaga i slubena palica ne koriste se prema djeci, starijim licima, onesposobljenim licima, ukljuujui lice koje je ozbiljno bolesno, kao ni prema enama koje su oigledno trudne, osim ako ta lica direktno ugroavaju ivot policijskog slubenika, drugih lica ili svoj ivot. [footnoteRef:3] [3: Zakon o policijskim slubenicima," Slubeni glasnik Republike Srpske",lan 30., br. 01-020-1226/14]

2.2. Upotreba slubene palicePoslije fizike snage, s obzirom na posljedice koje mogu nastupiti njenom upotrebom, slubena palica se smatra najblaim sredstvom prinude. Slubena palica spada u linu opremu policajca, koju pripadnik uniformisane policije svakodnevno koristi u izvravanju svojih poslova i zadataka. Policajca ima ovlaenje da upotrijebi slubenu palicu iz istih razloga kao i fiziku snagu.2.3. Upotreba sredstava za vezivanjeVezivanje je ovlaenje bez koga se ne moe obezbijediti izvrenje pojedinih slubenih zadataka i uspjena zatita samih pripadnika policije. Zbog toga su policajci duni da nose sredstva za vezivanje u obavljanju svojih redovnih poslova i zadataka, a naroito prilikom vrenja pozornike, patrolne i slinih djelatnosti. Ovo iz razloga to pripadnici policije ne mogu unaprijed znati kada i gdje e sresti lica koja treba vazati.2.4. Upotreba specijalnih vozilaPod specijalnim vozilima, iji sam naziv upuuje na njihovu namjenu, podrazumijevaju se vozila koja su najmenski konstruisana za obavljanje specifinih poslova i zadataka, a razlikujemo sledea: Vodeni top, odnosno vozila za izbacivanje vode pod pritiskom sa ili bez hemijskih sredstava, specijalna oklopna vozila sa ili bez ugraene zaprene ograde, helikoptere i vozila za uklanjanje prepreka i druga vozila za posebne namjene.2.5. Upotreba slubenih (posebno dresiranih) pasaSlubeni, odnosno posebno dresirani psi se upotrebljavaju u svim policijama svijeta u razliite svrhe, a najee za potrebe odravanja javnog reda i mira, pronalaska lica, predmeta i tragova krivinih djela, obezbjeenje lica i objekata, spasavanje nastradalih, pronalaenje nestalih, vrenje pozorniko patrolne djelatnosti i sl.[footnoteRef:4] Djelokrug poslova na kojima se mogu angaovati slubeni psi dosta je obiman, To obuhvata i razliite specijalizacije slubenih pasa, tako da meu njima postoje: [4: Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Fakultet za bezbjednost i zatitu, Banja Luka, 2011. god. str. 108-115.]

1. Psi tragai,2. psi uvari,3. istrani psi i 4. psi napadai i drugi.Za poslove spreavanje i suzbijanja kriminaliteta od najveeg znaaja su istrani psi.[footnoteRef:5] [5: Kresoja, M., Kriminalista - za osnovno policijsko obrazovanje, Yugo-Pirs, Temerin, 2006. god., str. 243.]

2.6. Upotreba sredstava za (zapreavanje) prislino zaustavljanje lica i vozilaKada se govori o sredstvima za prisilno zaustavljanje lica i vozila u smislu sredstva sile, razlikujemo sredstva za zapreavanje i prinudno zaustavljanje vozila i sredstva za zapreavanje prolaska lica. Motorna vozila se prinudno zaustavljaju buenjem guma na tokovima, to onemoguava dalje kretanje vozila. Motorna vozila se mogu prinudno zaustavljati iz sledeih razloga: Spreavanja bjekstva lica za koje postoje osnovi sumnje da je izvrilo krivino djelo za koje se moe izrei kazna zatvora od pet i vie godina, spreavanje bjekstva lica koje je lieno slobode i spreavanje bjekstva lica za koje je izdata naredba za lienje slobode.Kao sredstva za zapreavanje prolaska lica koriste se: Zaprene ograde, specijalna vozila, posebno dresirani psi, konjica (slubeni konji) i druga sredstva za zapreavanje prolaska lica ili njihovo usmjeravanje u eljenom pravcu.2.7. Upotreba hemijskih sredstavaPod upotrebom hemijskih sredstava podrazumijeva se aktiviranje i usmjeravanje hemijske materije (bacanjem, ispaljivanjem i isputanjem iz raznih vrsta naprava) prema licima radi njihovog kratkotrajnog onesposobljavanja u cilju izvrenja slubenog zadatka, kao i isputanje hemijskih materija sa nepodnoljivim mirisima radi udaljvanja lica sa odreenog mjesta.[footnoteRef:6] [6: Gaea D., Organizacija, nadlenost, rukovoenje, Banja Luka, 1997. god., str. 145. ]

2.8. Specijalne vrste oruja i eksplozivne napraveSpecijalne vrste oruja i eksplozivne naprave su faktiki oruja i naprave koje spadaju u naoruanje koje se moe upotrijebiti kada su ispunjeni opti uslovi za upotrebu vatrenog oruja propisani zakonom, ali samo ako je upotreba drugih vrsta oruja neuspjena ili ne garantuje uspjeh. Specijalna oruja i ekplozivne naprave nije dozvoljeno upotrijebiti radi spreavanje bjekstva lica. Nadalje, eksplozivna sredstva nije dozvoljeno upotriijebiti prema licima u masi, iz razumljivih razloga. Eksplozivna sredstva razlikuju se od ekplozivnih materija, kojima policije takoe raspolau, jer se te materije po pravilu koriste protiv stvari (za otklanjanje prepraka i sl.), a ne protiv lica.[footnoteRef:7] [7: Mileti S., Talijan M., Javna bezbednost, Novi Sad, 2011., god. str. 184. ]

3. POLICIJSKA SREDSTVASmatramo, da je veoma bitno za izradu seminarskog rada na ovu temu, spomenuti termin policijska sredstva i napraviti razliku izmeu policijskih sredstava i sredstava prinude, odnosno, sile.Naelno posmatrano, policijska sredstva razlikuju se od policijskih mjera. Ova distinkcija usvojena je na razliite naine u policijskim zakonima vie zemalja. Pod policijskim mjerama podrazumijevaju se odreena postupanja (razne intervencije), a pod policijskim sredstvima odreeni alati ili instrumenti (fotoaparati, ureaji i sl.). Kao to je za upotrebu policijskih mjera potrebno zakonsko ovlaenje, tako je i za upotrebu policijskih sredstava potrebno zakonsko ovlaenje. U svom operativnom radu policija javne bezbjednosti upotrebljava brojna operativno-tehnika sredstva. Ta sredstva upotrebljava prilikom tajnog praenja iji je smisao da se ciljevi operativne aktivnosti postignu registrovanjem djelatnosti, kontakta i otkrivanjem veza praenog (osumnjienog) lica. Ta sredstva - naroito optika, video-tehnika, sredstva sa infracrvenim zracima i slina - policija javna bezbjednosti upotrebljava za tajno osmatranje iji je cilj da se u odreenom vremenskom periodu registruju operativno relevantne injenice koje se odnose na neka lica, objekte, punktove i prostor. Ta sredstva upotrebljava za tajno foto i TV snimanje odreenih lica i njihovih kontakta, objekata, dokumenata, predmeta ili drugih bezbjednosno interesantnih sadraja. Policija javna bezbjednosti koristi operativno-tehnika sredstva i za kontrolu potanskih poiljki i kontrolu telefona, ali u primjeni drugih ovlaenja utvrenih Zakonom o krivinom postupku Republike Srpske/BiH i policijskim zakonima[footnoteRef:8] (Zakonom o policijskim slubenicima Republike Srpske/BiH i/ili Zakonom o unutranjim poslovima Republike Srpske). [8: Mileti S., Talijan M., Javna bezbednost, Novi Sad, 2011., god. str. 188-189.]

4. UPOTREBA VATRENOG ORUJAZbog posljedica koje mogu biti prouzrokovane upotrebom vatrenog oruja, ovo sredstvo sile je najtee i najopasnije. Zbog toga je potrebno naroito kod upotrebe vatrenog oruja da pripadnici policije potuju naelo restriktivnosti, odnosno da se na upotrebu vatrenog oruja odluuju tek onda kada drugim sredstvima nije mogue izvriti slubenu radnju.Upotrebom vatrenog oruja smatra se pucanje u pravcu lica prema kome se upotreba vri. Dakle, ne smatra se upotrebom vatrenog oruja samo potezanje, stavljanje u poloaj za upotrebu, kao ni pucanje u vazduh radi upozorenja i slino. Poto je vatreno oruje najtee sredstvo prinude, policijski slubenik u vrenju policijskih poslova moe upotrijebiti vatreno oruje samo ako su ve upotrijebljena sredstva sile bila neefikasna ili ako se upotrebom drugih sredstava sile ne bi postigao zakonit cilj,a radi se o sledeim sluajevima: Da zatiti ivote ljudi ili svoj ivot od neposredne prijetnje smru, povrede opasne po ivot ili tee povrede i sprijei izvrenje krivinog djela koje predstavlja ozbiljnu prijetnju ivotu ili integritetu, lii slobode lice koje predstavlja takvu opasnost, prua otpor policiji.[footnoteRef:9] [9: , Zakon o policijskim slubenicima," Slubeni glasnik Republike Srpske",lan 29., br. 01-020-1226/14]

Prema odredbama zakona policajac ne smije ispaljivati metak upozorenja, ali je duan prije upotrebe upozorizi da e upotrijebiti vatreno oruje, ako lice ne prestane sa radnjom zbog koje se vatreno oruje moe upotrijebiti. Znai, vatreno oruje se upotrebljava samo onda ako se slubena radnja ne moe izvriti upotrebom drugih sredstava prinude, a radi se o radnji koja se mora izvriti. Kod upotrebe vatrenog oruja potrebno je imati na umu da policajac ne moe pucati na vozilo u pokretu, osim u sluajevima kada se ono oigledno koristi kao sredstvo nanoenja povreda policajcima ili drugim licima ili ako je to neophodno da se sprijei nastajanje tekih tjelesnih povreda ili smrti, koje bi nastale pucanjem iz oruja na policiju ili druga lica iz vozila u pokretu. Ovo iz razloga to je policajac uvijek duan da vodi rauna o bezbjednosti drugih lica. Tako npr. ako je na konkretnom dogaaju prisutna masa graana, on ne smije upotrebom vatrenog oruja dovesti u opasnost nekog od prisutnih. U sluajevima u kojima se policijski poslovi obavljaju u sastavu jedinice ili grupe, policajac moe upotrijebiti vatreno oruje samo po nareenju rukovodioca te jedinice ili grupe, osim u sluajevima odbijanja napada kojim je ugroen ivot policajca.[footnoteRef:10] [10: Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Fakultet za bezbjednost i zatitu, Banja Luka, 2011. god. str. 119-120.]

U lanu 31. Zakona o policijskim slubenicima taksativno je nabrojano kada i kako policijski slubenik moe da iskoristi ovo sredstvo sile:1. Policijski slubenik moe upotrijebiti vatreno oruje ako su ve upotrijebljena sredstva sile bila neefikasna ili ako se upotrebom drugih sredstava sile ne bi postigao zakonit cilj.2. Policijski slubenik moe upotrijebiti vatreno oruje ako nema drugog naina da:a) zatiti ivote ljudi ili svoj ivot od neposredne prijetnje smru, povrede opasne po ivot ili tee povrede iaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaab) sprijei izvrenje krivinog djela koje predstavlja ozbiljnu prijetnju ivotu ili integritetu lica, lii slobode lice koje predstavlja takvu opasnost i prua otpor policiji.3. Policijski slubenik ostavlja dovoljno vremena da se postupi po njegovom upozorenju, osim ako bi time nastao rizik za njega ili rizik od nanoenja ozbiljnih ili smrtonosnih povreda drugim licima, a okolnosti nalau potrebu za trenutnom akcijom.4. Upozorenje iz stava 3. ovog lana ne upuuje se ako bi to ugrozilo izvrenje policijskog zadatka.5. Policijski slubenik koji izvrava policijske poslove i zadatke u sastavu jedinice ili grupe upotrebljava vatreno oruje samo po nareenju rukovodioca jedinice, odnosno grupe, izuzev u sluaju propisanom u stavu 2. taka a) ovog lana.6. Policijski slubenik moe ispaliti metak upozorenja ako bi se time postigao efekat odvraanja ili odbijanja direktnog napada na policijskom slubenika ili drugo lica u cilju zatite ivota.[footnoteRef:11] [11: Zakon o policijskim slubenicima," Slubeni glasnik Republike Srpske",lan 31., br. 01-020-1226/14]

5. IZVJETAJ O UPOTREBI SREDSTAVA SILEO izvrenoj upotrebi sredstava sile policijski slubenik je duan odmah po zavretku slube podnijeti pismeni izvjetaj neposrednom rukovodiocu unutranje organizacione jedinice u kojoj je zaposlen. Rukovodilac unutranje organizacione jedinice je duan da izvjetaj o navedenom sluaju u roku od 24 asa dostavi rukovodiocu organizacione jedinice koja je nadlena za unutranju kontrolu - Jedinici za profesionalne standare. Ako sam policijski slubenik nije u mogunosti podnijeti izvjetaj o upotrebi sile, izvjetaj podnosi njegov neposredni rukovodilac u roku od 24 asa.O zakonitosti i pravilnosti upotrebe sile odluuje rukovodilac osnovne organizacione jedinice u roku od osam dana od dana prijema kompletnog izvjetaja jedinice. Ako rukovodilac osnovne organizacione jedinice utvrdi da je policijski slubenik upotrijebio silu na nezakonit ili nepravilan nain, duan je da odmah preduzme odgovarajue mjere kako bi se utvrdila disciplinska odgovornost policijskog slubenika.Ako je upotrebom sredstava sile nastupila teka tjelesna povreda ili smrt lica, rukovodilac unutranje organizacione jedinice e odmah obavijestiti ministra, direktora policije i rukovodioca Jedinice za profesionalne standarde, koji e hitno sprovesti propisani postupak.Ovakav izvtaj treba da sadri: Naziv organa iji je policajac upotrijebio sredstvo prinude, kome se izvjetaj podnosi, pravni osnov za upotrebi sile, vrstu sile koja je upotrijebljena, podatke o licu nad kojim je prinuda upotrebljena, opis dogaaja iz kojeg treba biti vidljio: Tano vrijeme upotrebe, mjesto upotrebe, ponaanje i radnje koje su bile povod za upotrebu, nain, obim, intezitet i mjesto djelovanja sile, posljedice koje su nastupile nakon upotrebe, ostale radnje koje su preduzete (privoenje, pretresanje, vezivanje i slino), podatke i potpis policajca koji je upotrijebio sredstvo sile.Policajac pri podnoenju izvjetaja esto nije ni svjestan da upravo detaljan izvjetaj titi njega u eventualnom postupku koji bi mogao da uslijedi kasnije.[footnoteRef:12] [12: Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Fakultet za bezbjednost i zatitu, Banja Luka, 2011. god. str. 120-121.]

Z A K LJ U A KU izradi ovog seminarskog rada, vidjeli smo ta je sto sredstvo sile, to da je sila bitno obiljeje jedne drave i da ga je drava dala u nadlenost policiji u zakonom predvienim uslovima. Meutim, centralna tema ovog seminarskog rada jeste upotreba vatrenog oruja kao sredstvo sile koje u svojim zadacima policija primjenjuje. Upotrebom vatrenog oruja smatra se pucanje u pravcu lica prema kome se upotreba vri. Dakle, ne smatra se upotrebom vatrenog oruja samo potezanje, stavljanje u poloaj za upotrebu, kao ni pucanje u vazduh radi upozorenja i slino. Poto je vatreno oruje najtee sredstvo prinude, policijski slubenik u vrenju policijskih poslova moe upotrijebiti vatreno oruje samo ako su ve upotrijebljena sredstva sile bila neefikasna ili ako se upotrebom drugih sredstava sile ne bi postigao zakonit cilj. Koliko je ovo, ali i druga sredstva sile bitna, potvruje i injenica da je obavezno poslije svakog izvrenog sredstva sile podnijeti izvjetaj o upotrebi nadlenim organizacionim jedinicama.

L I T E R A T U R A

1. Gaea D., Organizacija, nadlenost, rukovoenje, Banja Luka, 1997. god.

2. Jovii, D., Organizacija i nadlenost policije, Fakultet za bezbjednost i zatitu, Banja Luka, 2011. god.

3. Kresoja, M., Kriminalista - za osnovno policijsko obrazovanje, Yugo-Pirs, Temerin, 2006. god.

4. Milosavljevi, B., Nauka o policiji, Beograd, 1997. god

5. Mileti S., Talijan M., Javna bezbednost, Novi Sad, 2011., god.

6. Zakon o policijskim slubenicima," Slubeni glasnik Republike Srpske", br. 01-020-1226/1413